Professional Documents
Culture Documents
3. Cñng cè (3 phót): Ph©n tÝch ®Ò vµ lËp dµn ý lµ bíc quan träng ®Ó ®¶m b¶o viÕt
®óng vµ ®¹t hiÖu qu¶ cho bµi v¨n nghÞ luËn.
4. Híng dÉn häc bµi (1 phót): - hoµn thiÖn c¸c bµi tËp vµo vë.
- So¹n bµi: NguyÔn Du vµ TruyÖn KiÒu.
Ngµy gi¶ng A4: SÜ sè: v¾ng:
A5: SÜ sè: v¾ng:
TiÕt 83 – §äc v¨n
truyÖn kiÒu
PhÇn I: T¸c gi¶ NguyÔn Du
I/ Môc tiªu cÇn ®¹t
Gióp häc sinh:
1. KiÕn thøc:
- N¾m ®îc nh÷ng yÕu tè vÒ thêi ®¹i, quª h¬ng – gia ®×nh vµ b¶n th©n cuéc ®êi ®·
lµm nªn mét thiªn tµi NguyÔn Du.
- Sù nghiÖp v¨n häc cña NguyÔn Du – vÞ trÝ cña NguyÔn Du trong lÞch sö VH d©n
téc.
2. KÜ n¨ng:
- NhËn diÖn mét danh nh©n v¨n ho¸, mét t¸c gia hµng ®Çu cña nÒn VH ViÖt Nam.
3. Th¸i ®é: Tr©n träng nh©n c¸ch con ngêi NguyÔn Du vµ t×nh yªu v¨n häc.
II/ ChuÈn bÞ cña GV vµ HS
GV: SGK, SGV Ngữ văn 10 chuẩn, Thiết kế bài soạn, ChuÈn kiÕn thøc
HS: SGK, vở ghi, vở soạn
III/ TiÕn tr×nh d¹y häc
1. KiÓm tra bµi cò (3 phót): kh«ng thùc hiÖn
2. Bµi míi (41 phót):
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß KiÕn thøc c¬ b¶n
H§1 (20 phót): Híng dÉn t×m hiÓu vÒ I/ T¸c gi¶ NguyÔn Du
NguyÔn Du NguyÔn Du (1765- 1802), tªn ch÷ lµ Tè Nh,
GV: Trong kho¶ng thêi gian 1765 - hiÖu lµ Thanh Hiªn.
1820, XHVN cã g× ®Æc biÖt? 1. Nh÷ng yÕu tè kÕt tinh nªn mét thiªn tµi
HS: trao ®æi theo bµn, tr¶ lêi. NguyÔn Du
a) Thêi ®¹i vµ x· héi (Cuèi thÕ kØ XVIII -
Mét phen thay ®æi s¬n hµ ®Çu thÕ kØ XIX)
M¶nh th©n chiÕc l¸ biÕt lµ vÒ ®©u? + XHPKVN khñng ho¶ng trÇm träng: ®Çy
bãng tèi, khæ ®au, lo¹n l¹c, khëi nghÜa n«ng d©n,
kiªu binh næi lo¹n (tÝnh chÊt bi kÞch).
+ DiÔn ra nhiÒu biÕn cè lín: T©y S¬n thay
®æi s¬n hµ diÖt Lª, TrÞnh, diÖt Xiªm, ®uæi Thanh,
huy hoµng mét thuë; Nhµ NguyÔn lËp l¹i chÝnh
quyÒn chuyªn chÕ vµ thèng nhÊt ®Êt níc, thiÕt lËp
chÕ ®é cai trÞ hµ kh¾c (1802).
-> Cuéc sèng XH trë nªn ®iªu ®øng, sè phËn
con ngêi bÞ chµ ®¹p thª th¶m.
GV: Gia ®×nh NguyÔn Du cã g× ®Æc b) Gia ®×nh vµ quª h¬ng
biÖt? Nã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn «ng - Gia ®×nh:
ntn? + Cha: NguyÔn NghiÔm (1708- 1775), tµi hoa, tõng
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi. gi÷ chøc tÓ tíng.
GVMR: Dßng hä, gia ®×nh NguyÔn Du cã + MÑ: TrÇn ThÞ TÇn (1740-1778), ngêi con g¸i xø
Kinh B¾c.
nhiÒu ngêi tµi hoa, ®ç ®¹t cao. D©n gian t-
+ Dßng hä NguyÔn Tiªn §iÒn cã hai truyÒn thèng:
¬ng truyÒn c©u ca dao ngîi ca: Bao giê Ngµn
Khoa b¶ng vµ v¨n hãa, v¨n häc. danh väng lín.
Hèng hÕt c©y/ S«ng Rum hÕt níc hä nµy
hÕt quan. - Quª h¬ng:
GV: Quª cha, quª mÑ, n¬i sinh ra vµ + Quª cha: Hµ TÜnh- vïng ®Êt thuéc khóc ruét miÒn
trung khæ nghÌo, n¬i cã s«ng Lam, nói Hång, s¬n
lín lªn cña NguyÔn Du cã t¸c ®éng thñy h÷u t×nh.
®Õn «ng ntn? + Quª mÑ: xø Kinh B¾c hµo hoa, c¸i n«i cña d©n ca
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi. quan hä.
+ N¬i sinh ra vµ lín lªn: kinh thµnh Th¨ng Long
ngh×n n¨m v¨n hiÕn.
NguyÔn Du cã ®iÒu kiÖn tiÕp nhËn
truyÒn thèng v¨n hãa quý b¸u cña gia ®×nh
vµ cña nhiÒu vïng quª kh¸c nhau. §ã lµ tiÒn
®Ò cho sù ph¸t triÓn tµi n¨ng nghÖ thuËt cña
«ng sau nµy.
c) Cuéc ®êi NguyÔn Du
- Thêi th¬ Êu vµ niªn thiÕu: sèng trong ko
khÝ mét gia ®×nh phong kiÕn quý téc bËc
GV: Nªu nh÷ng nÐt lín cña cuéc ®êi nhÊt ë kinh thµnh Th¨ng Long cã ®iÒu kiÖn
NguyÔn Du? T¸c ®éng cña chóng ®Õn thuËn lîi ®Ó:
+ Dïi mµi kinh sö, tÝch lòy vèn v¨n hãa, v¨n häc, lµm
sù nghiÖp v¨n häc cña «ng?
nÒn t¶ng cho s¸ng t¸c v¨n ch¬ng sau nµy.
HS: trao ®æi theo bµn, tr¶ lêi. + HiÓu râ b¶n chÊt cña hµng quan l¹i ®¬ng thêi cïng
GVMR: Trong phñ NguyÔn NghiÔm, ngùa víi cuéc sèng phong lu, xa hoa cña giíi quý téc phong
xe quan l¹i ®i l¹i tÊp nËp, kÎ n« béc cóng ®îc kiÕn ®Ó l¹i dÊu Ên ®Ëm nÐt trong c¸c s¸ng t¸c
mÆc gÊm, ¨n thÞt. NguyÔn Kh¶n (ngêi anh cña NguyÔn Du.
cïng cha kh¸c mÑ víi NguyÔn Du) lµm quan - §ç Tam trêng n¨m 18 tuæi (1783).
to trong phñ chóa TrÞnh. ¤ng lµ ngêi say mª
- Tõ 1789 - tríc khi ra lµm quan cho nhµ
©m nh¹c, trong phñ ko lóc nµo ngõng tiÕng
t¬ tiÕng tróc. NguyÔn:
+ Tr¶i qua thêi k× h¬n 10 n¨m giã bôi lu l¹c ë quª vî
(Quúnh C«i, trÊn S¬n Nam - nay thuéc tØnh Th¸i
B×nh): cuéc sèng v« cïng khã kh¨n, thiÕu thèn, cùc
khæ.
§em l¹i cho «ng nh÷ng hiÓu biÕt vµ niÒm c¶m
th«ng s©u s¾c víi cuéc sèng cùc khæ cña nh©n d©n
lao ®éng, gióp «ng suy ngÉm vÒ x· héi, vÒ th©n
phËn con ngêi trong sù biÕn ®éng d÷ déi cña lÞch
sö.
Thóc ®Èy sù h×nh thµnh tµi n¨ng vµ b¶n lÜnh s¸ng
t¹o v¨n ch¬ng. ¤ng ®· häc ®îc tiÕng nãi hµng ngµy
cña ngêi trång d©u, trång gai vµ n¾m v÷ng ng«n ng÷
nghÖ thuËt d©n gian, t¹o tiÒn ®Ò h×nh thµnh phong
c¸ch ng«n ng÷ trong nh÷ng s¸ng t¸c v¨n häc b»ng ch÷
N«m, ®Æc biÖt lµ ng«n ng÷ cña TruyÖn KiÒu.
+ Tõng cã mu ®å chèng T©y S¬n nhng thÊt b¹i, bÞ
b¾t råi ®îc tha vÒ quª cha (Hµ TÜnh) sèng Èn dËt.
- N¨m 1802, bÊt ®¾c dÜ ph¶i ra lµm quan d-
- NguyÔn Du tõng ®îc th¨ng qua c¸c chøc: íi triÒu NguyÔn. Con ®êng quan lé cña «ng rÊt
Tri huyÖn Phï Dung (Kho¸i Ch©u- Hng Yªn), hanh th«ng. §i nhiÒu n¬i, «ng cã dÞp n©ng cao tÇm
tri phñ Thêng TÝn (Hµ T©y), §«ng C¸c ®iÖn kh¸i qu¸t cña nh÷ng t tëng x· héi vµ th©n phËn con
häc sÜ, Cai b¹ Qu¶ng B×nh, CÇn tr¸nh ®iÖn ngêi trong c¸c s¸ng t¸c v¨n häc cña m×nh.
häc sÜ, Ch¸nh sø ®i sø Trung Quèc. - BÞ èm, mÊt ë HuÕ ngµy 18/9/1820.
- T¬ng truyÒn, tríc khi mÊt NguyÔn Du yªu
NguyÔn Du lµ mét con ngêi tµi hoa bÊt
cÇu ngêi nhµ xem ch©n tay «ng ®· l¹nh cha.
®¾c chÝ l¹i ph¶i nÕm tr¶i bao ®¾ng cay,
Khi ngêi nhµ tr¶ lêi ®· l¹nh c¶ råi. NguyÔn
th¨ng trÇm trong cuéc ®êi. ë «ng cã mét tr¸i
Du chØ nãi “®îc” råi mÊt, ko trèi l¹i mét
®iÒu g×. tim nghÖ sÜ bÈm sinh vµ thiªn tµi, “con m¾t
thÊu s¸u câi vµ tÊm lßng nghÜ suèt ngh×n
®êi” cïng mét trÝ tuÖ uyªn b¸c. §ã lµ nh÷ng
tè chÊt hun ®óc nªn mét nghÖ sÜ thiªn tµi.
2. Sù nghiÖp v¨n häc
a) C¸c s¸ng t¸c chÝnh (SGK)
GV: KÓ tªn c¸c s¸ng t¸c b»ng ch÷ H¸n - S¸ng t¸c b»ng ch÷ H¸n: Nam trung t¹p
cña NguyÔn Du? ng©m, Thanh Hiªn thi tËp, B¾c hµnh t¹p lôc
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi. Néi dung th¬ ch÷ H¸n nãi chung: thÓ hiÖn
trùc tiÕp t tëng, t×nh c¶m vµ nh©n c¸ch
NguyÔn Du.
- S¸ng t¸c b»ng ch÷ N«m: TruyÖn KiÒu (§o¹n
GV: Nªu c¸c s¸ng t¸c b»ng ch÷ N«m trêng t©n thanh), V¨n chiªu hån (V¨n tÕ thËp
cña NguyÔn Du? lo¹i chóng sinh)
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi. b) Mét vµi ®Æc ®iÓm vÒ néi dung vµ ngÖ
thuËt th¬ v¨n NguyÔn Du
GV: Nªu nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ néi - §Æc ®iÓm néi dung:
+ §Ò cao xóc c¶m, mang ®Ëm chÊt tr÷ t×nh.
dung vµ nghÖ thuËt th¬ v¨n NguyÔn + Cã nh÷ng kh¸i qu¸t vÒ cuéc ®êi vµ th©n phËn con
Du? ngêi mang tÝnh triÕt lÝ cao vµ thÊm ®Ém c¶m xóc.
HS: trao ®æi theo bµn, tr¶ lêi. + Mang ®Ëm chñ nghÜa nh©n ®¹o:
- §Æc s¾c nghÖ thuËt:
GV yªu cÇu h/s ®äc thªm trong sgk + Thµnh c«ng ë nhiÒu thÓ lo¹i th ca cæ Trung Quèc:
ngò ng«n cæ thi, ngò ng«n luËt, thÊt ng«n luËt, ca,
hµnh.
+ Sö dông th¬ lôc b¸t, th¬ song thÊt lôc b¸t ch÷ N«m
®¹t tíi tuyÖt ®Ønh.
+ KÕt hîp nhuÇn nhuyÔn, s¸ng t¹o ng«n ng÷ b×nh
d©n vµ b¸c häc.
II/ TruyÖn KiÒu
1. Nguån gèc vµ sù s¸ng t¹o cña NgDu
H§2 (18 phót): Híng dÉn t×m hiÓu vÒ - B¾t nguån tõ cèt truyÖn “Kim V©n KiÒu
“TruyÖn KiÒu” truyÖn” cña Thanh T©m Tµi Nh©n (Trung
GV: H·y cho biÕt nguån gèc cña Quèc) víi tµi n¨ng nghÖ thuËt bËc thÇy, nhÊt
TruyÖn KiÒu? lµ víi tÊm lßng nh©n ®¹o bao la, NDu ®·
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi. st¹o ra mét kiÖt t¸c v¨n ch¬ng bÊt hñ.
- Sù s¸ng t¹o:
+ VÒ ND: Tõ c©u chuyÖn t×nh cña
GV giíi thiÖu sù s¸ng t¹o cña NDu: TTTNh©n, NDu ®· t¹o nªn mét “khóc ca míi
Gåm 3254 c©u th¬ lôc b¸t. ®øt ruét” (§o¹n trêng t©n thanh), nhÊn vµo
nçi ®au b¹c mÖnh vµ göi g¾m nh÷ng c¶m
xóc vÒ nh©n sinh cña nhµ th¬ tríc “nh÷ng
®iÒu tr«ng thÊy”.
+ VÒ nghÖ thuËt: Lîc bá c¸c t×nh tiÕt vÒ mu
meo, vÒ b¸o o¸n, ... (trong t/p cña
TTTNh©n), b»ng thÓ lôc b¸t truyÒn thèng,
víi ng«n ng÷ trau chuèt tinh vi, chÝnh x¸c
®Õn tr×nh ®é cæ ®iÓn trong mét truyÖn th¬
N«m, NDu tËp trung thÓ hiÖn néi t©m nh©n
vËt mét c¸ch tµi t×nh.
2. Néi dung t tëng
- TiÕng khãc cho sè phËn con ngêi: khãc cho
GV: H·y cho biÕt ND t tëng cña t/p? ty trong tr¾ng, ch©n thµnh bÞ tan vì; khãc cho t×nh
cèt nhôc bÞ l×a tan; khãc cho nh©n phÈm bÞ chµ
HS: trao ®æi theo bµn, tr¶ lêi.
®¹p; khãc cho th©n x¸c con ngêi bÞ ®µy ®o¹.
+ Lêi tè c¸o m¹nh mÏ ®anh thÐp: tè c¸o thÕ lùc
®en tèi trong XHPK, phanh phui søc m¹nh lµm tha
ho¸ con ngêi cña ®ång tiÒn. BÞ rµng buéc bëi thÕ
giíi quan trung ®¹i, NDu tuy còng lªn ¸n t¹o ho¸ vµ sè
mÖnh, nhng b»ng trùc c¶m nghÖ sÜ, «ng ®· v¹ch ra
®óng ai lµ kÎ chµ ®¹p lªn quyÒn sèng cña con ngêi
trong thùc tÕ.
+ Bµi ca ty tù do vµ íc m¬ c«ng lÝ.
3. NghÖ thuËt
GV: Giíi thiÖu s¬ qua vÒ NghÖ thuËt - NghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt
vµ chØ râ sÏ chøng minh trong c¸c - NghÖ thuËt kÓ chuyÖn
trÝch ®o¹n TruyÖn KiÒu cô thÓ sÏ häc - NghÖ thuËt sö dông ng«n ng÷
sau. III/ Tæng kÕt
- VÞ trÝ cña NguyÔn Du trong nÒn VH d©n
H§3 (3 phót): Tæng kÕt téc: lµ mét thiªn tµi VH, ®¹i thi hµo d©n téc,
GV: §¸nh gi¸ vÒ vÞ trÝ cña NguyÔn ®ång thêi lµ danh nh©n v¨n hãa thÕ giíi.
- TruyÖn KiÒu lµ kiÖt t¸c sè mét cña VH
Du vµ TruyÖn KiÒu trong nÒn VH d©n téc VN, di s¶n VH cña nh©n lo¹i
d©n téc?
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
VÒ tõ ng÷ chó ý ®Õn c¸c tõ ng÷ chó ý dïng ©m miªu t¶ trùc tiÕp
chØ møc ®é vÒ kho¶ng thanh biÓu hiÖn h×nh ¶nh vµ c¶m
c¸ch, mµu s¾c, tr¹ng th¸i c¶m xóc xóc.
hµnh ®éng
VÒ nhÞp nhÑ nhµng chËm, buån, ®Çy nhÞp ®iÖu vui say,
®iÖu b¨n kho¨n, tr¨n trë. n¸o nøc.
C¸c t¸c gi¶ ë c¸c thêi ®¹i kh¸c nhau, t©m tr¹ng kh¸c nhau, dÊu Ên c¸ nh©n kh¸c nhau
(1 nhµ th¬ cæ ®iÓn, 1 nhµ th¬ l·ng m¹n, 1 nhµ th¬ c¸ch m¹ng)
3. Cñng cè (3 phót): Trao duyªn -> Bi kÞch lín nhÊt ®êi KiÒu.
4. Híng dÉn häc bµi (1 phót): Häc thuéc ®o¹n th¬
So¹n tiÕp ®o¹n: Trao duyªn (TruyÖn KiÒu)