Tr−êng ®¹i häc thuû lîi

Bé m«n vËt liÖu x©y dùng

&

Bµi tËp lín

M«n häc: vËt liÖu x©y dùng

Giáo viên hướng dẫn : Nguyễn Quang Phú

Sinh viên thực hiện :
Nhóm:
Lớp:
Tổ :
Số ñề: 116

n¨m häc 2009 - 2010

 BÀI TẬP LỚN VLXD http://www.haquangnguyen.co.cc

®Ò bµi: ThiÕt kÕ thµnh phÇn bª t«ng

I. Tµi liÖu cho tr−íc

1- M«i tr−êng n−íc x©y dùng c«ng tr×nh: C¸c thµnh phÇn hãa häc c¬ b¶n cña m«i
tr−êng n−íc xung quanh khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh cho ë b¶ng sau:

Tæ pH HCO3- SO4-2 Ca+2 CO2 Mg+2 Cl-

(mg/l) (mg/l) (mg/l) (mg/l) (mg/l) (mg/l)
4 4,6 3,2 340 650 180 1950 115

2- KÕt cÊu c«ng tr×nh:

- C«ng tr×nh th−êng xuyªn chÞu ¸p lùc n−íc:
+ C«ng tr×nh BTCT trong m«i tr−êng n−íc ngät
- ChiÒu dµy nhá nhÊt cña c«ng tr×nh lµ 0,45 m.
- Kho¶ng c¸ch nhá nhÊt gi÷a hai cèt thÐp lµ 0,25 m.
- C−êng ®é bª t«ng ë tuæi 28 ngµy yªu cÇu ®¹t ®−îc: RbTK =250KG/cm2
3- §iÒu kiÖn thi c«ng:
- Bª t«ng ®−îc trén b»ng m¸y trén cã dung tÝch c«ng t¸c V0=800 lÝt.
- §é l−u ®éng yªu cÇu cña hçn hîp bª t«ng Snyc = 4 cm.
4- §iÒu kiÖn vËt liÖu:
a) Cèt liÖu nhá ( c¸t)
- C¸t cã hai lo¹i kh¸c nhau A vµ B: C¸t A cã t¹i ®Þa ®iÓm x©y dùng c«ng tr×nh,
c¸t B ph¶i vËn chuyÓn tõ xa.
- Thµnh phÇn h¹t vµ chØ tiªu cña c¸t nh− sau:
+ Thµnh phÇn h¹t:

L−îng sãt riªng biÖt cña L−îng sãt riªng biÖt cña L−îng sãt riªng biÖt cña
V0(lit c¸t A (g)/1000g c¸t B (g)/1000g ®¸(g)/10.000g
5 2,5 1,25 0,63 0,32 0,14 5 2,5 1,25 0,63 0,32 0,14 70 40 20 10 5
)
800 0 60 60 195 365 297 0 237 228 295 155 50 0 350 5200 2510 1690

+ C¸c chØ tiªu c¬ lý:

C¸c chØ γ a γ ok W §é SÐt SO3 Mica H÷u c¬
tiªu (g / cm 3 ) (g / cm )
3 (%) bÈn(%) (%) (%) (%)
C¸t A 2,62 1,63 5,0 6,5 2,53 0,48 0,81 Cho phÐp
C¸t B 2,65 1,65 4,5 5,7 2,45 0,36 0,73 Cho phÐp

1
 BÀI TẬP LỚN VLXD http://www.haquangnguyen.co.cc

b) Cèt liÖu lín (®¸):

- Dïng ®¸ khai th¸c t¹i vÞ trÝ x©y dùng c«ng tr×nh.
- Thµnh phÇn h¹t vµ c¸c chØ tiªu nh− sau
+ Thµnh phÇn h¹t: (b¶ng trªn)
+ C¸c chØ tiªu:
C¸c chØ tiªu γ a γ ok W §é SÐt SO3 H÷u c¬
(g / cm 3 ) (g / cm )
3 (%) bÈn(%) (%) (%)

Dăm 2,7 1,4 1,56 2,5 1,2 0,38 Cho phÐp

c) Xi m¨ng:
- Dïng xi m¨ng Poocl¨ng, c−êng ®é x¸c ®Þnh theo ph−¬ng ph¸p v÷a dÎo.
+ M450, hµm l−îng C3S chiÕm 58%; γax= 3,225 g/cm3; γox = 1,315g/cm3.
d) Phô gia kho¸ng vËt:
- VËt liÖu pha trén ®Ó ®iÒu chØnh m¸c xi m¨ng lµ bét Puz¬lan cã:
γa = 2,815 g/cm3, γok = 1,015 g/cm3
- Thµnh phÇn ho¹t tÝnh cña Puz¬lan chiÕm tû lÖ rÊt thÊp, phÇn cßn l¹i coi nh− tr¬
chiÕm tû lÖ: Tæ 4: 84%
Trong qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm ®iÒu chØnh m¸c xi m¨ng b»ng c¸ch pha bét Puz¬lan
chØ cã phÇn tr¬ lµm gi¶m c−êng ®é xi m¨ng.

II. Sè liÖu thùc nghiÖm

a) Sau khi trén thµnh phÇn bª t«ng cho 1m3 bª t«ng ( khi ch−a cã phô gia ho¸
dÎo) tiÕn hµnh trén mÉu theo tû lÖ tÝnh to¸n, kiÓm tra ®é l−u ®éng thÊy Sn<4 cm. Qua
thÝ nghiÖm biÕt r»ng cÇn t¨ng thªm 5,2% xi m¨ng vµ t¨ng l−îng n−íc t−¬ng øng ( ®Ó
tû lÖ N/X kh«ng ®æi) th× hçn hîp bª t«ng ®¹t ®−îc ®é l−u ®éng Sny/c=4cm
b)ChÕ t¹o mÉu bª t«ng víi l−îng xi m¨ng thay ®æi vµ gi÷ nguyªn n−íc, c¸t, ®¸. Ðp
mÉu bª t«ng thÝ nghiÖm ®−îc kÕt qu¶ sau:

XM thay ®æi -5% -2,5% 0% +2,5% +5% +7,5% +10%

RbTN (KG/cm2) 166 185 193 212 242 265 285

2
BÀI TẬP LỚN VLXD http://www.haquangnguyen.co.cc

c) Sau khi t×m ®−îc l−îng xi m¨ng phï hîp víi c−êng ®é bª t«ng thiÕt kÕ RbTK
tiÕn hµnh trén mÉu vµ x¸c ®Þnh ®−îc γobt−¬i= 2,315g/cm3 (øng víi RbTK = 200KG/cm2);
γobt−¬i = 2,42g/cm3 (øng víi RbTK = 250KG/cm2).

III. Yªu cÇu tÝnh to¸n:

1- KiÓm tra bª t«ng dïng xi m¨ng Poocl¨ng cã bÞ x©m thùc trong m«i tr−êng nuíc
x©y dùng c«ng tr×nh kh«ng? Nªu biÖn ph¸p ng¨n ngõa nÕu bÞ x©m thùc?
2- KiÓm tra chÊt l−îng vµ cÊp phèi cèt liÖu cã ®¹t yªu cÇu kü thuËt kh«ng? BiÖn ph¸p
xö lý nÕu kh«ng ®¹t?
3- Chän sè hiÖu xi m¨ng cho phï hîp víi yªu cÇu kinh tÕ kü thuËt?
4- TÝnh to¸n thµnh phÇn X, N, C, § cho 1m3 bª t«ng theo nguyªn t¾c thÓ tÝch tuyÖt
®èi?
5- §iÒu chØnh l¹i thµnh phÇn bª t«ng cho phï hîp víi ®é l−u ®éng Sn yªu cÇu?
6- T×m l−îng xi m¨ng hîp lý phï hîp víi c−êng ®é bª t«ng thiÕt kÕ?
7- TÝnh l¹i l−îng vËt liÖu cho 1m3 bª t«ng sau khi ®w ®iÒu chØnh ë phÇn lµm thùc
nghiÖm?
8- TÝnh l−îng vËt liÖu cho mét mÎ trén víi m¸y trén cã dung tÝch lµm viÖc Vo lÝt với
c¸c vật liệu ngoài hiện trường x©y dựng?
9- TÝnh chi phÝ vËt liÖu cho 1m3 bª t«ng víi ®¬n gi¸ hiÖn hµnh?

* Chó ý: VËt liÖu sau khi ®−îc xö lý coi nh− cã chÊt l−îng tèt.

3
BÀI TẬP LỚN VLXD http://www.haquangnguyen.co.cc

BÀI LÀM

1- KiÓm tra bª t«ng dïng xi m¨ng Poocl¨ng cã bÞ x©m thùc trong m«i tr−êng
n−íc x©y dùng c«ng tr×nh kh«ng? BiÖn ph¸p ng¨n ngõa nÕu bÞ x©m thùc.

a) KiÓm tra x©m thùc.

§Ó biÕt ®−îc m«i tr−êng n−íc x©y dùng c«ng tr×nh cã g©y ra x©m thùc víi bª t«ng
hay kh«ng th× tõ sè liÖu ®w cho ta ph¶i tiÕn hµnh tra b¶ng, cô thÓ lµ b¶ng 1 trong gi¸o
tr×nh VËt LiÖu X©y Dùng tr−êng §H Thuû Lîi.

B¶ng 1

C¸c tiªu chuÈn x©m thùc cña m«i tr−êng n−íc ®èi víi bª t«ng cña kÕt cÊu cèt thÐp
chÕ t¹o b»ng xi m¨ng Poocl¨ng:

- N−íc ®−îc coi lµ cã tÝnh x©m thùc nÕu trÞ sè øng víi lo¹i x©m thùc nµo ®ã sai
kh¸c víi c¸c trÞ sè ghi trong b¶ng nµy (to h¬n hoÆc nhá h¬n).

C«ng tr×nh chÞu

¸p
Thø DÊu hiÖu ( lo¹i ) x©m thùc cña m«i tr−êng n−íc.
Tù Trong ®iÒu kiÖn
bÊt k× cña m«i
tr−êng bao
quanh c«ng tr×nh

4
BÀI TẬP LỚN VLXD http://www.haquangnguyen.co.cc

1 §é kiÒm bicacb«nat ( x©m thùc thö kiÒm) tÝnh b»ng mg 2(60)

®−¬ng l−îng ( hoÆc ®é) nhá h¬n.

2 ChØ sè pH (x©m thùc axÝt nãi chung ) nhá h¬n. 6,5

3 L−îng ngËm axit tù do, ( x©m thùc axít ) tÝnh b»ng mg/l a[Ca++] + b
lín h¬n .v.v.

4 L−îng ngËm muèi magiª ( x©m thùc magiª) tÝnh ®æi ra i«n 4000-SO4-2
Mg++ tÝnh b»ng mg/l cã kÓ ®Õn l−îng ngËm SO4-2 tÝnh b»ng
mg/l lín h¬n
+Trong tÊt c¶ c¸c tr−êng hîp l−îng ngËm Ion Mg++ lín 1000
h¬n
250
-2
5 L−îng ngËm sunfat ( x©m thùc sunfat) tÝnh ®æi ra Ion SO 4
tÝnh b»ng mg/l khi l−îng ngËm Cl- nhá h¬n 1000mg/l lín
h¬n. 150+0,15Cl-
+ Khi l−îng ngËm Ion Cl- lín h¬n 1000mg/l lín h¬n… 1000
+Trong tÊt c¶ c¸c tr−êng hîp l−îng ngËm Ion SO4-2 kh«ng
lín h¬n.
1000
6 L−îng ngËm muèi am«ni (x©m thùc am«ni) tÝnh b»ng mg/l
lín h¬n 50
7 L−îng ngËm xót ( x©m thùc xót) tÝnh b»ng g/l lín h¬n.
Theo nghiªn cøu
8 L−îng ngËm clo, sunfat, nitrat vµ c¸c muèi kh¸c còng nh− ®Æc biÖt
l−îng ngËm xót trong ®iÒu kiÖn khÝ hËu nãng vµ cã sù bèc
h¬i n−íc tÝnh b»ng g/l lín h¬n.

Tõ b¶ng trªn ta cã thÓ biÕt ®−îc c«ng tr×nh cã bÞ x©m thùc kh«ng?
+ VÒ chØ sè pH: Trong n−íc cã ®é pH = 4,6 < 6,5 do ®ã cã dÊu hiÖu x©m thùc axit
nãi chung.
+ VÒ ®é kiÒm bicacb«nat: nång ®é HCO3-= 3,2 mg/l > 2 mg/l nªn bÞ x©m thùc thö
kiÒm.
+ L−îng ngËm axit tù do: nång ®é CO2 lµ 180 mg/l > a[Ca++] + b = 0,01.460+16
=20,6 mg/l (tra b¶ng 5 t×m a vµ b ) v× vËy cã x©m thùc axit
+ L−îng ngËm muèi magiª: trong m«i tr−êng n−íc x©y dùng c«ng tr×nh nång ®é
I«n Mg++ lµ 1950 mg/l > 1000 mg/l do ®ã c«ng tr×nh bÞ x©m thùc magiª.
+ L−îng ngËm muèi sunfat: trong m«i tr−êng n−íc nång ®é I«n Cl- lµ 115 mg/l nhá
h¬n 1000 mg/l so víi b¶ng trªn cßn nång ®é I«n SO4-2 lµ 340 mg/l > 250 mg/l cña
b¶ng tra, cho nªn c«ng tr×nh bÞ x©m thùc Sunfat.

5
BÀI TẬP LỚN VLXD http://www.haquangnguyen.co.cc

Sau khi kiÓm tra ta rót ra kÕt luËn lµ m«i tr−êng n−íc x©y dùng c«ng tr×nh bª t«ng
cèt thÐp cã thÓ g©y ra x©m thùc ph¸ ho¹i c«ng tr×nh nh− x©m thùc axit, x©m thùc thö
kiÒm, x©m thùc magiª, x©m thùc sunfat, x©m thùc cña n−íc cã CO2,
C«ng tr×nh kh«ng bÞ x©m thùc amoni

b) BiÖn ph¸p ng¨n ngõa x©m thùc.

- Chän lo¹i xi m¨ng thÝch hîp

Ta ®w biÕt trong ®¸ xi m¨ng chñ yÕu cã hai thµnh phÇn g©y ra x©m thùc lµ
Ca(OH)2 vµ C3A.6H2O. Ngoµi mét l−îng rÊt nhá CaO tù do th× phÇn lín Ca(OH)2
sinh ra lµ do C3S thuû ph©n. V× vËy muèn tr¸nh x©m thù tr−íc hÕt ph¶i chän lo¹i xi
m¨ng cã tû lÖ c¸c thµnh phÇn kho¸ng vËt C3S vµ C3A thÊp. Nh−ng khi thµnh phÇn C3S
thÊp th× c−êng ®é l¹i gi¶m, v× vËy cÇn ph¶i c©n nh¾c kÜ gi÷ nhu cÇu c−êng ®é vµ yªu
cÇu chèng x©m thùc ®Ó chän lo¹i xi m¨ng cho thÝch hîp. Th«ng th−êng ng−êi ta chän
lo¹i xi m¨ng cã tû lÖ C3S thÊp khi yªu cÇu chèng x©m thùc cao vµ m¸c bª t«ng kh«ng
cÇn cao l¾m.
§èi víi nh÷ng m«i tr−êng n−íc cã d¹ng ¨n mßn râ rµng vµ møc ®é mßn m¹nh
th× ph¶i dïng xi m¨ng ®Æc biÖt nh− xi m¨ng chèng Sunfat, xi m¨ng chèng axit
Dùa vµo kÕt qu¶ ph©n tÝch m«i tr−êng n−íc sÏ x©y dùng c«ng tr×nh ®Ó tra b¶ng
chän lo¹i xi m¨ng ( C¸c b¶ng phô lôc trong gi¸o tr×nh VLXD ). §èi víi yªu cÇu cña
®Ò nh− trong bµi th× ta kh«ng cÇn tra b¶ng chän lo¹i xi m¨ng.
- C¸c biÖn ph¸p trong khi tiÕn hµnh x©y dùng c«ng tr×nh
+ T¨ng ®é ®Æc cña bª t«ng
NÕu bªt«ng cã ®é ®Æc lín, n−íc sÏ khã thÊm s©u vµo bªn trong, nÕu bÞ x©m
thùc th× chñ yÕu x¶y ra ë mÆt ngoµi. §©y lµ biÖn ph¸p tÝch cùc nhÊt võa n©ng
cao c−êng ®é võa h¹n chÕ ®−îc x©m thùc. Nh÷ng bé phËn c«ng tr×nh tiÕp xóc víi
n−íc cã ¸p lùc th× ®é ®Æc ch¾c cña bª t«ng lµ mét yªu cÇu rÊt cÇn thiÕt. §Ó bªt«ng
cã ®é ®Æc cao ph¶i cã nhiÒu biÖn ph¸p kÕt hîp víi nhau, nh−ng cÇn chó ý c¸c biÖn
ph¸p sau ®©y:
Trong thiÕt kÕ thµnh phÇn bªt«ng, cÇn chän tû lÖ n−íc/ xi m¨ng lµ nhá nhÊt. Qui
ph¹m qui ®Þnh ®èi víi c¸c c«ng tr×nh bªt«ng thuû c«ng yªu cÇu tû lÖ N−íc/ Xi
M¨ng kh«ng v−ît qu¸ 0,6.
Dïng phô gia ho¸ dÎo ®Ó gi¶m l−îng n−íc nhµo trén, ®ång thêi t¨ng ®é l−u
®éng cho hçn hîp bªt«ng.
Khi ®æ bªt«ng cÇn cã biÖn ph¸p ®Çm tèt nh− dïng c¸c lo¹i m¸y chÊn ®éng,
dïng ph−¬ng ph¸p hót t¹o ch©n kh«ng. Cã nh− vËy th× hçn hîp bªt«ng khi ®ã míi
chÆt.
+ Pha phô gia kho¸ng vËt ho¹t tÝnh nh− bét puz¬lan, bét xØ lß cao d¹ng h¹t vµo xi
m¨ng tr−íc khi sö dông:
Xi m¨ng cã pha phô gia nµy, trong qu¸ tr×nh ng−ng kÕt r¾n ch¾c cña v÷a xi
m¨ng, c¸c thµnh phÇn ho¹t tÝnh cña phô gia sÏ kÕt hîp víi Ca(OH)2 t¹o thµnh nh÷ng
hîp chÊt æn ®Þnh trong m«i tr−êng n−íc. MÆt kh¸c trong m«i tr−êng n−íc bªt«ng
dïng xi m¨ng cã pha bét puz¬lan th× ®é dÆc ®−îc n©ng cao.
+ Gia cè mÆt ngoµi c«ng tr×nh
6
 BÀI TẬP LỚN VLXD http://www.haquangnguyen.co.cc

C¸c c«ng tr×nh sau khi x©y dùng xong, quÐt lªn mÆt ngoµi ( sau nµy sÏ tiÕp xóc
víi n−íc) c¸c líp bitum, thuû tinh láng, tr¸t líp v÷a chèng thÊm, èp vËt liÖu gèm.
Ngoµi ra cã thÓ dïng biÖn ph¸p cacbonnat ho¸ mÆt ngoµi b»ng c¸ch sau khi
c«ng tr×nh x©y dùng xong ®Ó mét thêi gian trong kh«ng khÝ Ýt nhÊt 2-3 tuÇn lÔ ®Ó
Ca(OH)2 hót CO2 trong kh«ng khÝ t¹o thµnh líp CaCO3 phñ lªn bÒ mÆt c«ng tr×nh.
+ Xö lý m«i tr−êng n−íc
Sau khi x©y dùng xong ng−êi ta xÕp c¸c líp ®¸ v«i vµo xung quanh c«ng
tr×nh. BiÖn ph¸p nµy chèng ®−îc x©m thùc axit vµ x©m thùc CO2.

2. KiÓm tra chÊt l−îng vµ cÊp phèi cèt liÖu cã ®¹t yªu cÇu kÜ thuËt kh«ng? BiÖn
ph¸p xö lý nÕu kh«ng ®¹t?

a) Cèt liÖu nhá – C¸t

Xác dịnh lượng sót tích lũy
-Lượng sót tích lũy trên sàng có kích thước mắt sàng i (Ai) là tổng lượng
sót riêng biệt trên các sàng có kích thước mắt sàng lớn hơn nó và lượng sót riêng
biệt trên chính sàng ñó.
Lượng sót tích lũy ñược tính theo công thức:
Ai=a2,5 + a1,25 +...ai
Trong ñó:
a2,5 ...ai: Lượng sót riêng biệt trên các sàng có kích thước mắt sàng từ 2,5
ñến kích thước mắt sàng i (%).
Lượng sót tích lũy tính chính xác ñến 0,1%

L−îng sãt tÝch luþ cña L−îng sãt tÝch luþ cña L−îng sãt tÝch luþ cña
V0(lit) c¸t A(%) c¸t B(%) ®¸(%)
5 2,5 1,25 0,63 0,32 0,14 5 2,5 1,25 0,63 0,32 0,14 70 40 20 10 5

800
0 6 12 31,5 68 97,7 0 23,7 46,5 76 91,5 96,5 0 3,5 55,5 80,6 97,5

-Ta vÏ biÓu ®å cÊp phèi h¹t cña c¸t.

7
 BÀI TẬP LỚN VLXD http://www.haquangnguyen.co.cc
Luong sot tich luy
0
10
20
30 Pham Vi Cap Phoi Hat cho Phep

40
50
60
70
80
90
100 5,0
0,14 0,63 1,25 2,5
0,32
Bieu Do Cap Phoi Hat Cua Cat

Tõ biÓu ®å ta thÊy r»ng c¸t A , c¸t B cã cÊp phèi kh«ng ®¹t tiªu chuÈn. Do ®ã
cÇn phèi hîp 2 lo¹i c¸t theo tû lÖ thÝch hîp ®Ó ®−îc cÊp phèi h¹t c¸t thuéc ph¹m vi
cÊp phèi h¹t cho phÐp dïng cho bªt«ng.
- Phèi hîp hai lo¹i c¸t dïng cho bªt«ng
+ BiÓu ®å phèi hîp h×nh ch÷ nhËt
Ty le phoi hop cat B
10 20 30 40 60 70 80 90 100
100 0 50
100
Pbx Qbx 90
90
Luong 80 Luong
80
sot Bx
tich 70 70 sot
n Q 60 tich
luy 60
cat A 50 50 luy
m cat B
40 40
30 Ax P 30
20 20
10 10
0 Pax Qax 0
100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
Ty le phoi hop cat A

+ B¶ng tÝnh tû lÖ phèi hîp c¸t A víi c¸t B trªn tõng lo¹i sµng.
Ta cã ph−¬ng tr×nh ®−êng AxBx
axAx+ bxBx
100
8
BÀI TẬP LỚN VLXD http://www.haquangnguyen.co.cc

§Ó x¸c ®Þnh ( Pax,Qax) ta lÇn l−ît cho c¸c gi¸ trÞ:

m=
axAx + bxBx víi bx=100-ax
100
n=
axAx + bxBx
100

Lo¹i sµng Ax Bx m n Pax Qax

0,14 97,7 96,5 97,7 96 100 0
0,32 68 91,5 68 90 100 6,4
0,63 31,5 76 32 76 98,9 0
1,25 12 46,5 15 46 91,3 1,5
2,5 6 23,7 7 20 94,3 20,9
5 0 0 0 0 0 0

Tõ b¶ng trªn ta t×m ®−îc tû lÖ phèi hîp cña c¸t A n»m trong kho¶ng(20,9%,91,3%)
VËy tØ lÖ trén c¸t A lµ (20,9 + 91,32)/2 = 56,1%.
TØ lÖ trén c¸t B lµ 100-56,1 = 43,9%.
- TÝnh thµnh phÇn c¸t C ( lµ hçn hîp c¸t A vµ c¸t B ).
+ C«ng thøc tÝnh: Cx=
axAx+ bxBx = 56,1Ax + 42,5Bx
100 100
Ta cã b¶ng thµnh phÇn c¸t C

L−îng sãt tÝch luü %

Sµng 5mm 2,5mm 1,25mm 0,63mm 0,32mm 0,14mm
Ax 0 6 12 31,5 68 97,7
Bx 0 23,7 46,3 76 91,5 96,5
Cx 0 14,85 29,15 53,75 79,75 97,1

- TÝnh l¹i c¸c chØ tiªu cña c¸t C

+ Khèi l−îng riªng:
a.γ a A + b.γ a B 56,1.2,59 + 43,9.2,63
γa =
C = =2,557(g/cm3)
100 100
+ Khèi l−îng ®¬n vÞ:
a.γ o A + b.γ o B 56,1.1,65 + 43,9.1,52
γo =
C = =1,593(g/cm3)
100 100
+ §é Èm: WC=
56,1W A + 43,9W B =4,03 %
100
+ §é bÈn:=
56,1.3,2 + 43,9.3,6 =3,38 %
100
9
 BÀI TẬP LỚN VLXD http://www.haquangnguyen.co.cc

+ L−îng SÐt:=
56,1.1,78 + 43,9.1,25 =1,55 %
100
+ L−îng SO3:=
56,1.0,75 + 43,9.0,64 =0,7 %
100
+ L−îng Mica:=
56,1.0,68 + 43,9.0,85 =0,75 %
100
Ta cã b¶ng sau:

C¸c chØ tiªu γa γ

ok W §é SÐt SO3 Mica H÷u c¬
(%) bÈn(%) (%) (%) (%)
 g/cm3   g/cm3 
   
   
C¸t C 2,557 1,593 4,03 3,38 1,55 0,7 0,75 cho phÐp

+ TÝnh m« ®uyn ®é lín cña c¸t C

M®l =(C5+C2,5+C1,25+C0,63+C0,32+C0,14)/100 =2,746
γ
+ §é rçng cña cat C: r%=(1- o )100%=37,7 %
γa
+ BiÓu ®å cÊp phèi h¹t cña c¸t C

0
10
20
30 Pham Vi Cap Phoi Hat cho Phep
Luong
sot 40
tich 50
luy 60
70
80
90
100 5,0
0,14 0,63 1,25 2,5
0,32
Bieu Do Cap Phoi Hat Cua Cat C

KÕt luËn:
- C¸t C thuéc c¸t lo¹i 2.
- C¸t C cã cÊp phèi h¹t thuéc ph¹m vi cho phÐp nªn lµ lo¹i c¸t ®¹t tiªu chuÈn cho
cÊp phèi bªt«ng.

b) Cèt liÖu lín - §¸.

- X¸c ®Þnh Dmax, Dmin cña ®¸.
10
 BÀI TẬP LỚN VLXD http://www.haquangnguyen.co.cc

Dmax=40mm L−îng sãt tÝch luü: 3,5%

Dmin=5mm L−îng sãt tÝch luü: 97,7%
- KiÓm tra Dmax theo ®iÒu kiÖn BTCT.
+Dmax<1/3 chiÒu dµy nhá nhÊt cña c«ng tr×nh.
40mm<450/3=150mm vËy tho¶ mwn.
+ Dmax<3/4 kho¶ng c¸ch bÐ nhÊt gi÷a 2 cèt thÐp.
40mm<3/4*250=187,5mm vËy tho¶ mwn.
- VÏ biÓu ®å thµnh phÇn h¹t cña ®¸.

0
10
20
Luong 30
sot 40
tich Pham Vi Cap Phoi Hat cho Phep
50
luy
60
70
80
90
100 1,25D max
D min 1/2(D max +D min ) D max

Bieu Do Cap Phoi Hat Cua Da

Tõ biÓu ®å ta thÊy cÊp phèi h¹t cña ®¸ thuéc ph¹m vi cho phÐp nªn ®¸ ®¹t tiªu chuÈn
dïng cho bªt«ng.

3-Chän sè hiÖu xi m¨ng cho phï hîp víi yªu cÇu kinh tÕ kÜ thuËt.

Chän Rxsb=450 Kg/cm2

C«ng thøc B.G.Xkr¨mtacv:
X
Rb28=ARx( − 0,5 ) Kg/cm2
N
Rb28=250kg/cm2
Chän A=0,55.(tra bảng 5.18)
X
Suy ra 250 = 0,55.450( − 0,5 )
N
X sb N
Ta ®−îc tû lÖ ( ) =1,49 ⇒ ( )sb=0,67
N X
Víi xi m¨ng thuû c«ng cã yªu cÇu chèng thÊm cao nªn ta ph¶i tra b¶ng
5-21 ®Ó chän tû lÖ N/X thÝch hîp:
N tb
Tra b¶ng 5-21 ta ®−îc: ( ) =0,65
X
11
BÀI TẬP LỚN VLXD http://www.haquangnguyen.co.cc

N sb N tb
Ta thÊy r»ng ( ) >( ) do ®ã m¸c xi m¨ng chän kh«ng tho¶ mãn.
X X

Ta cÇn ph¶i tÝnh to¸n l¹i Rx ®Ó chän ®−îc m¸c xi m¨ng hîp lý phï hîp víi ®iÒu kiÖn
thi c«ng.
N tb
Thay( ) =0,65 vµo c«ng thøc B.G.Xkr¨mtacv
X
Ta cã: 250 = 0,55.Rxtt(1,54 - 0,5) ⇒ Rxtt = 437 Kg/cm2.
N tb
VËy cÇn ph¶i chän m¸c xi m¨ng cã R=437Kg/cm vµ tû lÖ( ) =0,65
X
V× RxTT < Rxsb nªn ph¶i tiÕn hµnh pha trén puz«lan ®Ó ®iÒu chØnh m¸c xi m¨ng
- Hµm l−îng phô gia tr¬ cÇn pha trén.
Tr =(R SB- R TT). 100 =(450-437). 100 =3%
x X
P
0 R TT 437
X
Po : Xi m¨ng Poocl¨ng
- NhËn xÐt: Thµnh phÇn ho¹t tÝnh cña Puz¬lan chiÕm tû lÖ rÊt thÊp, phÇn cßn l¹i
coi nh− tr¬ chiÕm tû lÖ: 84%

Tr SiO2
+ =100.
Pu Pu

ChØ cã phÇn tr¬ lµm h¹ m¸c xi m¨ng cßn phÇn ho¹t tÝnh SiO2 chØ cã t¸c dông trong
phÇn ®ãng r¾n.
- §Ó cã mét l−îng phô gia tr¬ pha tr«n ë trªn ta cÇn mét l−îng Puz«lan:
Pu Tr 100
=( )( )
Po P0 Tr
Pu
Pu
Theo ®Ò ra : =100% - 84% = 16%
Po
100 Tr
16=3. ⇒ =18,75%
Tr Pu
Pu
Hµm l−îng SiO2 so víi khèi l−îng xi m¨ng poocl¨ng lµ:

SiO2 Pu Tr
= - =16 - 3 = 13%
Po Po P0
- KiÓm tra tû lÖ pha trén Pu cã hîp lý kh«ng?
Ta cã ph−¬ng tr×nh:
SiO2 + Ca(OH)2 → CaO.SiO2.H2O (1)
60 74

12
BÀI TẬP LỚN VLXD http://www.haquangnguyen.co.cc

SiO2
chiÕm 13% suy ra l−îng Ca(OH)2 cÇn cã lµ: 13.74/60=16%
Po
MÆt kh¸c l−îng Ca(OH)2 do C3S thuû ph©n ra lµ:

Ph−¬ng tr×nh thuû ph©n:

3CaO.SiO2 + (m+1)H2O → 2CaO.SiO2.mH2O + Ca(OH)2 (2)

228 74
C3S/Po → l−îng Ca(OH)2
L−îng Ca(OH)2 do C3S t¹o ra lµ: 58.74/228=18,8%
Ta thÊy r»ng l−îng Ca(OH)2(C3S thuû ph©n) = 18,8%> l−îng Ca(OH)2=16% cÇn cã,
nên thỏa mãn. Do ®ã l−îng SiO2 tác dụng hết với Ca(OH)2
- TÝnh l¹i l−îng SiO2 trong Puz«lan.
Tõ l−îng Ca(OH)2 do C3S thuû ph©n ta tÝnh ®−îc l−îng SiO2 ph¶n øng tõ ph−¬ng
tr×nh (1):

SiO2 + Ca(OH)2 → CaO.SiO2.H2O (1)

60 74

SiO2
← 18,8%
Po
SiO2
L−îng =18,8.60/74=15,3%
Po
Pu Pu SiO2 Tr
Tû lÖ tÝnh l¹i lµ: = + =15,3% + 3% = 12,3%
Po Po Po P0
- TÝnh ®æi tû lÖ xi m¨ng Poocl¨ng (Po), bét Puz«lan so víi khèi l−îng xi m¨ng hçn
hîp Po- Pu:
Pu
Pu = Po 100 =
12,3 .100 =11%
Po − Pu (100 + Pu ) (100 + 12,3)
Po
Po =100% - 11% = 89%
Po − Pu
- TÝnh c¸c chØ tiªu cña xi m¨ng Poocl¨ng puz«lan:

89γ ax + 11γ pu 89.3,325 + 11.2,815

γa = = =3,7 g/cm3.
100 100
89γ ox + 11γ opu 89.1,315 + 11.1,015
γo = = =1,28 g/cm3.
100 100

13
BÀI TẬP LỚN VLXD http://www.haquangnguyen.co.cc

4.TÝnh to¸n thµnh phÇn X, N, C, § cho 1m3 bªt«ng theo nguyªn t¾c
thÓ tÝch tuyÖt ®èi.

- B−íc 1: X¸c ®Þnh l−îng n−íc

§Ó x¸c ®Þnh l−îng n−íc ta cã thÓ tra b¶ng 5-32 hoÆc biÓu ®å 5- 41.
Tra b¶ng 5-32 ta x¸c ®Þnh ®−îc l−îng n−íc dïng cho bªt«ng lµ 165 lit/m3
Nh−ng dïng xi m¨ng Poocl¨ng Puz«lan cÇn mét l−îng n−íc thªm lµ:
165+20 = 185lit/m3.
- B−íc 2: TÝnh tû lÖ X/N
Theo c©u trªn ta tÝnh ®−îc l−îng X/N dïng cho xi m¨ng thuû c«ng lµ

(
N tb
) =0,65 →
X =1,54
X N
- B−íc 3: TÝnh l−îng xi m¨ng
C«ng thøc tÝnh: X=N.
X.
N
X=185.1,54 = 285Kg.
So s¸nh l−îng xi m¨ng tÝnh to¸n trªn víi l−îng xi m¨ng tèi thiÓu ë b¶ng 5-35 cho
bªt«ng cã yªu cÇu cã yªu cÇu chèng thÊm cao. Ta chän l−îng xi m¨ng b»ng l−îng xi
m¨ng tÝnh to¸n lµ 285 Kg.
- B−íc 4: X¸c ®Þnh l−îng C, § theo nguyªn t¾c thÓ tÝch tuyÖt ®èi
Sö dông c«ng thøc: Vax+ VaN + VaC + Va§ =1000
Hay:
X + C + D +N=1000 (1)
γ ax γ aC γ aD
Trong ®ã:
+ Vax,VaN ,VaC ,Va§ lµ thÓ tÝch tuyÖt ®èi cña xi m¨ng, n−íc, c¸t, ®¸.
+ γ ax , γ aC , γ aD lµ khèi l−îng riªng cña xi m¨ng, c¸t, ®¸.
+ X, C, §, N lµ l−îng xi m¨ng, c¸t, ®¸, n−íc trong 1m3 hçn hîp bªt«ng.
MÆt kh¸c trong v÷a ( X+N+C) trong 1m3 hçn hîp cÇn ph¶I nhÐt ®Çy c¸c lç réng vµ
bao bäc lÊy c¸c h¹t cèt liÖu lín ®Ó c¸c h¹t cèt liÖu lín t¸ch xa nhau b»ng mét líp ®Öm
v÷a xi m¨ng c¸t vµ ®¶m b¶o cho hçn hîp bª t«ng ®¹t ®−îc ®é dÎo yªu cÇu. Tõ ®ã ta
cã ph−¬ng tr×nh sau:

X + C + N= D .rd.α (2)
γ ax γ aC γ od
Tõ (1) vµ (2) ta rót ra ®−îc: §=
1000
rd .α 1
+
γ γ
od ad

14
BÀI TẬP LỚN VLXD http://www.haquangnguyen.co.cc

γ
Trong ®ã + r® =(1- od )100% lµ ®é rçng cña ®¸
γ
ad
rd = (1-
1,4 ).100=48%
2,7
+ γ , γ lµ khèi l−îng thÓ tÝch vµ khèi l−îng riªng cña dăm
od ad
+ α hÖ sè t¨ng l−îng v÷a
Tra b¶ng 5-36 ta t×m ®−îc α =1,47
Ta tÝnh ®−îc
+ §=
1000 =1136Kg
0,48.1,47 1
+
1,4 2,7
+ C =[1000- (
X + D +N)]. γ
γ ax γ aD aC

C =[1000- (
285 + 1136 +185)].2,557=789 Kg
3,325 2,7
Sau khi tÝnh to¸n ta ®−îc kÕt qu¶:
X: N: CK: §K = 1:
N : C : D =1: 185 : 789 : 1136
X X X 285 285 285
= 1: 0,65: 2,77: 3,99.

5. §iÒu chØnh thµnh phÇn bªt«ng cho phï hîp

Sau khi trén thµnh phÇn bª t«ng cho 1m3 bª t«ng ( khi ch−a cã phô gia ho¸ dÎo) tiÕn
hµnh trén mÉu theo tû lÖ tÝnh to¸n, kiÓm tra ®é l−u ®éng thÊy Sn<4 cm. Qua thÝ
nghiÖm biÕt r»ng cÇn t¨ng thªm 5,2% xi m¨ng t−¬ng øng vµ t¨ng l−îng n−íc t−¬ng
øng ( ®Ó tû lÖ N/X kh«ng ®æi) th× hçn hîp bª t«ng ®¹t ®−îc ®é l−u ®éng Sny/c=4cm.
L−îng xi m¨ng sau khi t¨ng lµ:X1= 285 + 285 . 0,052 = 300Kg
Hay X1=X. 1,055

L−îng n−íc còng ph¶i t¨ng mét l−îng:N1= 300. 0,65 = 195 Kg

L−îng C¸t vµ §¸ kh«ng thay ®æi: §1=§, C1=C.

Ta ®−îc tû lÖ:
N C D
X1:N1:C1K:§k1=1: 1 : 1 : 1 =1: 195 : 789 : 1136
X X X 300 300 300
1 1 1
= 1: 0,65: 2,63: 3,79.
15
 BÀI TẬP LỚN VLXD http://www.haquangnguyen.co.cc

6. T×m l−îng xi m¨ng hîp lý phï hîp víi thiÕt kÕ.

- Gi÷ nguyªn l−îng C1, §1, N1 thay ®æi l−îng xi m¨ng. ThÝ nghiÖm sù thay ®æi
l−îng xi m¨ng lµm cho Rb thay ®æi.
Ta cã b¶ng thÝ nghiÖm sau:

XM thay ®æi -5% -2,5% 0% +2,5% +5% +7,5% +10%

RbTN(KG/cm2) 165 185 193 212 242 265 285

- VÏ biÓu ®å thÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a l−îng xi m¨ng thay ®æi víi c−êng ®é bªt«ng
thÝ nghiÖm

BiÓu ®å quan hÖ.

R b

285
265

250
242

212

193
185

166

100
-5 -2,5 0 2,5 5 6,4 7,5 10

16
BÀI TẬP LỚN VLXD http://www.haquangnguyen.co.cc

Tõ biÓu ®å ta tÝnh ®−îc l−îng xi m¨ng hîp lý X2. Víi tû lÖ xi m¨ng thªm vµo lµ
6,4%.
X2= X1 + 6,4%.X1.
Hay X2 = 300+ 300.0,064 = 300(1+0,064) = 319 Kg.
Ta ®−îc tû lÖ tÝnh to¸n:
N C D
X2:N2:C2K:§k2=1: 2 : 2 : 2 =1: 195 : 789 : 1136
X X X 319 319 319
2 2 2
= 1: 0,61: 2,47: 3,56.

7. TÝnh l¹i l−îng vËt liÖu cho 1m3 bªt«ng sau khi ®· ®iÒu chØnh ë phÇn
lµm thùc nghiÖm .

Do thµnh phÇn bªt«ng theo tÝnh to¸n víi gi¶ thiÕt bª t«ng t−¬i kh«ng cã lç réng vµ
®iÒu chØnh ®Ó ®¶m b¶o ®é l−u ®éng vµ c−êng ®é v× vËy l−îng vËt liÖu theo tÝnh to¸n ë
trªn sÏ cho thÓ tÝch bªt«ng kh¸c víi 1m3 ®Ó x¸c ®Þnh thÓ tÝch thùc tÕ cña hçn hîp vËt
liÖu nµy ta tiÕn hµnh thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh khèi l−îng thÓ tÝch : γ tuoi =2,42 g/cm3.
bt
Tõ ®ã tÝnh ®−îc vËt liÖu thùc tÕ theo c«ng thøc
Vtt=( X2 + C2 + N2 + §2 )/ γ tuoi
bt
=(319+789+1136)/2,42 = 927,3 m3
L−îng vËt liÖu øng víi thÓ tÝch thùc tÕ cho 1m3 bª t«ng lµ:
X3=X2.
1000 =319. 1000 =344Kg.
Vtt 927,3
N3= N2.
1000 =195. 1000 =210Kg.
Vtt 927,3
C3= C2.
1000 =789. 1000 = 851Kg.
Vtt 927,3
§3= §2.
1000 = 1136. 1000 =1225Kg.
Vtt 927,3
Tû lÖ sau khi tÝnh to¸n:
N C D 210 : 851 : 1225
X3:N3:C3 :§ 3=1: 3 : 3 : 3 =1:
K k
X X X 344 344 344
3 3 3
=1: 0,61: 2,48: 3,56.
- TÝnh ®æi vËt liÖu vÒ tr¹ng th¸i Èm:
+ L−îng xi m¨ng: X4=X3=344Kg.
+ L−îng c¸t ë tr¹ng th¸i Èm: C4©=C3(1+Wc)
= 851(1+0,0403) = 885Kg.
17
BÀI TẬP LỚN VLXD http://www.haquangnguyen.co.cc

+ L−îng ®¸ ë tr¹ng th¸i tù nhiªn: §4©=§3(1+W®)

=1225(1+0,0156)=1244Kg.
trén
+ L−îng n−íc trén: N4 =N3- (C3Wc+§3W®)
= 210 - 851.0,0403 - 1225.0,0156=156Kg.
Tû lÖ tÝnh to¸n:
©
N C D 156 : 885 : 1244
X4:N4 : C4 : § 4=1: 4 : 4 : 4 =1:
Tr ©
X X X 344 344 344
4 4 4
= 1: 0,45 : 2,57: 3,6.

8. TÝnh l−îng vËt liÖu cho mét mÎ trén víi m¸y trén cã dung tÝch lµm
viÖc Vo=800 lit.

-TÝnh hÖ sè s¶n l−îng β .

Trong thùc tÕ khi chÕ t¹o bª t«ng ng−êi ta dïng vËt liÖu ë tr¹ng th¸i tù nhiªn ( thÓ
tÝch c¸c vËt liÖu lµ Vox, Voc, Vo®) ®Ó nhµo trén. Nh−ng trong qu¸ tr×nh trén, c¸t sÏ lÊp
®Çy lç réng cña ®¸, xi m¨ng sÏ lÊp ®Çy khe kÏ cña c¸t vµ bao bäc c¸c h¹t c¸t, cßn
n−íc ®−îc xem nh− thuû ho¸ víi xi m¨ng vµ ch¶y vµo c¸c khe kÏ nhá nªn kh«ng kÓ
®Õn, do ®ã thÓ tÝch bªt«ng sau khi trén bao giê còng nhá tæng thÓ tÝch tù nhiªn cña
c¸t, ®¸, xi m¨ng. Sù sai kh¸c ®ã biÓu thÞ b»ng bÊt ®¼ng thøc:
Vb< Vox+ Voc+ Vo®.
Trong ®ã Vb- thÓ tÝch hçn hîp bªt«ng sau khi nhµo trén (lít) ®−îc x¸c ®Þnh theo
c«ng thøc:
Vb =
P
γo
P – khèi l−îng cña c¸c lo¹i vËt liÖu X, C, §, N dïng ®Ó tr«n bªt«ng (Kg).
γ o - khèi l−îng thÓ tÝch hçn hîp bªt«ng sau khi ®Çm chÆt (Kg/m3)
Vox, Voc, Vo® - thÓ tÝch tù nhiªn cña xi m¨ng, c¸t, ®¸ (lít)
C©n b»ng bÊt ®¼ng thøc b»ng cách ®−a vµo mét hÖ sè β
Vb= β ( Vox+ Voc+ Vo®)
V
β= b
Vox + Voc + V
od
NÕu Vox, Voc, Vo® øng víi 1m3 bªt«ng th× β ®−îc tÝnh nh− sau:

β= 1000 =
1000
Vox + Voc + V X C D
od γ + γ + γ
ox oc od
18
BÀI TẬP LỚN VLXD http://www.haquangnguyen.co.cc

=
1000 =
1000 =0,586.
344 + 885 + 1244 1705,7
1,315 1,593 1,4
- TÝnh liÒu l−îng vËt liÖu cho mét mÎ trén cña m¸y
Khèi l−îng c¸c vËt liÖu cho mét mÎ trén ®−îc tÝnh nh− sau:
Xo =
β .V .X = 0,586.800 . 344 =161Kg
4
1000 1000
C0 =
β .V .C = 0,586.800 . 885 =415 Kg
1000 4 1000
§0 =
β .V .§ = 0,586.800 . 1244 =583 Kg.
1000 4 1000
N0 =
β .V .N = 0,586.800 . 156=73 Kg
1000 4 1000
9- TÝnh chi phÝ vËt liÖu cho 1m3 bª t«ng víi ®¬n gi¸ hiÖn hµnh?

Theo giá thị trường tại Hà Nội – Qúy IV (2009)

Cát vàng 35.000d/m3
ðá 90.000d/m3
Xi măng Quốc Phòng : 1.050.000/1tan

+ Chi phí dùng ñể mua cát là: (415.10-3.35000)/2.557 = 14525d

+ Chi phí dùng ñể mua ñá là: (583.10-3.90000)/1.43 = 52470d
+ Chi phí cho xi măng là: 161.10-3.1050000 = 169050d
Do ñó, tổng chi phí cho một m3 bê tông là:

14525 + 52470 + 169050 = 236045d

19