GIAÛI KHUYEÁN HOÏC KYØ XV-2003

TAØI LIEÄU HOÏC THI

TIEÅU HOÏC 1

I. VAÊN:
A. Tuïc ngöõ, ca dao:
Goàm 8 caâu tuïc ngöõ vaø 4 caâu ca dao. Caàn hoïc thuoäc vaø hieåu nghóa.

B. Ngöõ vöïng:
Hoïc moät soá ngöõ vöïng thoâng thöôøng, gaàn guõi haèng ngaøy, giôùi haïn trong chuû ñeà döôùi ñaây:
1. Gia ñình, hoï haøng, noäi ngoaïi.
2. Cô theå con ngöôøi.
3. Sinh hoaït haèng ngaøy.
3.1 Nhöõng ñoäng töø thoâng thöôøng haøng ngaøy
3.2 Teân moät soá ñoà ñaïc thoâng duïng
4. Teân caùc con vaät vaø caùc boä phaän:
4.1 Teân caùc boä phaän.
4.2 Ñoäng töø thích hôïp cho moãi loaøi.
5. Teân moät soá traùi caây thoâng thöôøng vaø caùc phaàn cuûa caây traùi.
6. Maøu saéc , höông vò.
7. Hình theå, hình daùng.
8. Thôøi tieát, khí haäu: teân 4 muøa vaø moät soá ngöõ vöïng veà khí haäu.

C. Töø ñoàng nghóa, phaûn nghóa:

1. Ñoàng nghóa: hoïc 10 töø ñôn.
2. Phaûn nghóa: hoïc 10 töø ñôn.

D. Hoïc thuoäc loøng:

Hoïc thuoäc 3 baøi ngaén vaø hieåu nghóa chính.

E. Taäp ñaët caâu:

Ñieàn vaøo choã troáng cho hôïp nghóa vôùi nhöõng töø cho saün ( töø ø döïa vaøo phaàn ngöõ
vöïng )

Ngaøy 10 thaùng 2, 2003 Giaûi Khuyeán Hoïc Kyø XV-2003 -1-

II. LÒCH SÖÛ
1. Con Roàng Chaùu Tieân
2. Söï Tích Traàu Cau
3. Söï Tích Baùnh Daøy, Baùnh Chöng
4. Phuø Ñoång Thieân Vöông
5. Söï tích quaû Döa Haáu
6. Sôn Tinh, Thuûy Tinh.

III. ÑÒA LYÙ:

1. Hình theå nöôùc Vieät Nam, caùc nöôùc giaùp giôùi.
2. Teân nhöõng thaønh phoá cho moãi mieàn.

Ngaøy 10 thaùng 2, 2003 Giaûi Khuyeán Hoïc Kyø XV-2003 -2-

GIAÛI KHUYEÁN HOÏC KYØ XV-2003
TAØI LIEÄU HOÏC THI
TIEÅU HOÏC 1

I. VAÊN
A. Tuïc ngöõ, Ca dao:
1. Tuïc ngöõ:
a. Uoáng nöôùc nhôù nguoàn.
b. Goïi daï, baûo vaâng.
c. Gaàn möïc thì ñen, gaàn ñeøn thì saùng.
d. Moät söï nhòn, chín söï laønh.
e. Laù laønh ñuøm laù raùch.
f. Anh em nhö theå tay chaân.
g. Con hôn cha laø nhaø coù phuùc.
h. Coù chí thì neân.

Caâu hoûi gôïi yù:

1. Caâu tuïc ngöõ naøo khuyeân ta neân leã pheùp vôùi nhöõng ngöôøi lôùn tuoåi hoaëc
vai veá cao hôn mình?
2. Caâu tuïc ngöõ naøo khuyeân chuùng ta neân choïn baïn maø chôi?
3. Caâu ‘Coù chí thì neân’ coù nghóa laø gì? .
4. Caâu tuïc ngöõ naøo khuyeân chuùng ta neân giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi ngheøo khoå
hôn mình?
5. Caâu tuïc ngöõ naøo khuyeân chuùng ta neân nhôù ôn nhöõng ngöôøi ñaõ giuùp ñôõ
mình?
6. Nhöõng chöõ ‘nhö theå tay chaân’ trong caâu ‘Anh em nhö theå tay chaân’ coù
nghóa gì?

2. Ca dao:
a. Coâng cha nhö nuùi Thaùi Sôn,
Nghóa meï nhö nöôùc trong nguoàn chaûy ra.
Moät loøng thôø meï kính cha,
Cho troøn chöõ hieáu môùi laø ñaïo con.
b. ÔÛ hieàn thì laïi gaëp laønh,
Nhöõng ngöôøi nhaân ñöùc trôøi daønh phuùc cho.
c. Lôøi noùi chaúng maát tieàn mua,
Löïa lôøi maø noùi cho vöøa loøng nhau.
d. Trong ñaàm gì ñeïp baèng sen,
Laù xanh, boâng traéng laïi chen nhuïy vaøng
Nhuïy vaøng, boâng traéng, laù xanh,

Ngaøy 10 thaùng 2, 2003 Giaûi Khuyeán Hoïc Kyø XV-2003 -3-

 Gaàn buøn maø chaúng hoâi tanh muøi buøn.

Caâu hoûi gôïi yù :

1. Caâu ca dao naøo noùi ñeán coâng ôn cha meï ví nhö bieån trôøi, laøm con phaûi
ghi nhôù vaø baùo ñeàn?
2. “ Chuùng ta neân suy nghó tröôùc khi noùi moät ñieàu gì” ñöôïc theå hieän qua caâu
ca dao naøo?
3. Caâu ca dao naøo khuyeân chuùng ta neân soáng ñaøng hoaøng, trong saïch cho
duø gaëp nhöõng hoaøn caûnh khoù khaên?
4. Chöõ “nhaân ñöùc” trong caâu ca dao: “Nhöõng ngöôøi nhaân ñöùc trôøi daønh
phuùc cho”’ coù nghóa laø gì?
5. “Chöõ hieáu” trong caâu ca dao “Cho troøn chöõ hieáu môùi laø ñaïo con” coù
nghóa laø gì?

B. Ngöõ vöïng:
1. Gia ñình, hoï haøng, noäi, ngoaïi:
a. OÂng, baø (noäi, ngoaïi), baùc, thím, coâ, chuù, caäu, môï, dì, döôïng.
b. Boá (cha, ba), meï (maù), anh chò em.
c. Con, chaùu, anh chò em hoï.

Caâu hoûi gôïi yù:

1. OÂng baø noäi coù lieân heä gì vôùi coâ chuù?
2. Anh chò em hoï coù lieân heä gì vôùi oâng baø ( noäi hay ngoaïi ) ?
3. Neáu môï laø vôï cuûa caäu thì thím laø gì cuûa chuù?
4. OÂng baø noäi vaø oâng baø ngoaïi coù lieân heä gì vôùi ba maù cuûa em?
5. Khi em goïi ba cuûa baïn em laø baùc, ngöôøi ñoù coù lieân heä vôùi em khoâng? Taïi
sao?

2. Cô theå con ngöôøi: ñaàu, mình, tay chaân.

2.1 Ñaàu:
• Coå, gaùy.
• Soï, toùc, xoaùy, traùn, thaùi döông (maøng tang), oùc, naõo, maù.
• Tai, loã tai, vaønh tai, daùi tai
• Maét, mí maét, con ngöôi, loâng maøy, loâng mi, muõi, loã muõi.
• Mieäng, raêng, lôïi, nöôùu raêng, löôõi, moâi, caèm, raâu, ria meùp.

Caâu hoûi gôïi yù:

1. Boä phaän naøo ôû trong mieäng duøng ñeå neám?
2. Boä phaän naøo ôû trong ñaàu duøng ñeå suy nghó?

Ngaøy 10 thaùng 2, 2003 Giaûi Khuyeán Hoïc Kyø XV-2003 -4-

 3. Boä phaän naøo ôû treân maët duøng ñeå ngöûi?
4. Boä phaän naøo ôû treân ñaàu duøng ñeå nghe?
5. Khi nhöùc ñaàu, ngöôøi ta thöôøng chæ tay vaøo ñaâu?
6. Teân goïi cuûa laèn neáp ngay treân maét ñöôïc goïi laø gì?
7. Boä phaän naøo ôû ñaàu duøng ñeå noái lieàn vôùi mình?
8. Em haõy cho bieát loâng mi ôû treân maét hay laø loâng maøy ôû treân maét?
9. Saép theo thöù töï töø treân xuoáng döôùi: caèm, toùc, loâng maøy, moâi, muõi.
10. Em haõy cho bieát 4 boä phaän ôû ñaàu coù moät caëp ( hai caùi ) : thí duï nhö 2
loã muõi?

2.2. Thaân mình:

• Vai, naùch.
• Löng, ngöïc, buïng.

Caâu hoûi gôïi yù:

1. Khi em beù chöa sanh, em beù naèm ôû ñaâu trong thaân ngöôøi meï?
2. Em haõy cho bieát phaàn naøo naèm tröôùc vaø phaàn naøo naèm sau: löng hay
ngöïc?
3. Keå teân 2 boä phaän naèm beân trong thaân mình.
4. Keå teân 2 boä phaän chæ coù moät maø thoâi, thí duï nhö traùi tim.

2.3. Tay chaân:

• Tay, caùnh tay, khuyûu tay (cuøi choû), coå tay, baøn tay, loøng baøn tay,
mu baøn tay, caùnh tay trong, caùnh tay ngoaøi.
• Teân caùc ngoùn tay: ngoùn tay caùi, ngoùn tay troû, ngoùn tay giöõa, ngoùn
tay ñeo nhaãn (ngoùn aùp uùt), ngoùn tay uùt.
• Phaàn cuûa ngoùn tay: ñoát, loùng, moùng, khôùp.
• Chaân, ñuøi (baép ñuøi), baép tay, ñaàu goái, oáng chaân, baép chaân, maét
caù, baøn chaân, ngoùn chaân.

Caâu hoûi gôïi yù :

1. Ngöôøi ta thöôøng noùi anh chò em ôû trong nhaø nhö theå nhöõng boä phaän
naøo vôùi nhau?
2. Phaàn noái khuyûu tay vôùi vai ñöôïc goïi laø gì?
3. Bình thöôøng treân baøn tay, coù bao nhieâu ngoùn tay chæ coù 2 ñoát?
4. Saép theo thöù töï töø treân xuoáng döôùi : maét caù, ngoùn tay, ñaàu goái, moâng,
baøn chaân.
5. Vôùi moät ngöôøi bình thöôøng, khi ñi hoaëc chaïy em phaûi duøng ñeán boä
phaän naøo? Vaø bao nhieâu caùi?
6. Boä phaän naøo duøng ñeå noái lieàn ñaàu goái vaø maét caù chaân ?

Ngaøy 10 thaùng 2, 2003 Giaûi Khuyeán Hoïc Kyø XV-2003 -5-

 7. Em cho bieát baép chaân khaùc vôùi oáng chaân theá naøo?
8. Boä phaän naøo duøng ñeå gaép thöùc aên vaøo baùt?
9. Khi chôi ñaù banh, ngöôøi ta thöôøng duøng ñeán boä phaän naøo nhaát ngoaøi
caùi ñaàu?

3. Sinh hoaït haèng ngaøy:

• Buoåi saùng: thöùc daäy, röûa maët, ñaùnh raêng, suùc mieäng, taém röûa,
thay quaàn aùo, aên saùng, thu doïn saùch vôû, doïn deïp ñoà ñaïc, ñoà chôi.
• Ñeán tröôøng: vaøo lôùp, chaêm chæ, chaêm chuù laéng nghe, chaïy nhaûy,
vui ñuøa, taäp theå duïc.
• Buoåi tröa: aên tröa, nguû tröa, ñoïc saùch.
• Buoåi chieàu: ñi hoïc veà, xem T.V., phim hoaït hoïa, côm chieàu, phuï
• giuùp cha meï.
• Buoåi toái: hoïc baøi, oân baøi, laøm baøi taäp, ñi nguû sôùm.

Caâu hoûi gôïi yù:

1. Coù bao nhieâu buoåi trong moät ngaøy?
2. Xeáp theo thöù töï thôøi gian nhöõng sinh hoaït sau ñaây: ñi hoïc, ñi nguû, aên
saùng.
3. Em haõy keå 3 sinh hoaït maø em thích nhaát vaøo buoåi saùng?
4. Em haõy keå 3 sinh hoaït maø em thích nhaát vaøo buoåi chieàu.
5. Em haõy keå 3 sinh hoaït maø em thích nhaát vaøo buoåi toái.

3.1 Nhöõng ñoäng töø thoâng duïng:

• Chaïy, nhaûy, ñi, ñöùng, ngoài, naèm, quyø, boø, leo treøo.
• AÊn, uoáng, taém, röûa, lau chuøi, queùt, caét, chaët, goït, boùc.
• Noùi, ñoïc, haùt, vieát, veõ, toâ maøu, hoïc baøi, laøm baøi.

Caâu hoûi gôïi yù:

1. Chaân duøng ñeå laøm gì?
2. Mieäng duøng ñeå laøm gì?
3. Taém khaùc vôùi röûa nhö theá naøo?
4. Noùi khaùc vôùi haùt nhö theá naøo?
5. Khi nhaø coù raùc, em duøng choåi laøm gì?
6. Khi toùc em daøi, meï em thöôøng cho em laøm gì?
7. Caét khaùc vôùi chaët theá naøo?
8. Neáu laø hoïa só, em seõ laøm gì?
9. Khi chaøo côø, em phaûi theá naøo?

3.2 Teân moät soá ñoà ñaïc thoâng duïng:

Ngaøy 10 thaùng 2, 2003 Giaûi Khuyeán Hoïc Kyø XV-2003 -6-

 • Phoøng khaùch: baøn thôø oâng baø, toå tieân, baøn, gheá, keä saùch, maùy
truyeàn hình, loø söôûi, maùy laïnh, quaït maùy, ñeøn, ñieän thoaïi, ñoàng
hoà, tranh treo töôøng.
• Phoøng nguû: giöôøng, neäm, goái, chaên (meàn), ñoàng hoà baùo thöùc, tuû
aùo.
• Nhaø beáp: noài, chaûo, aám, dao, thôùt, roå, muoãng, nóa, ñuõa, toâ, cheùn,
ly, taùch, tuû laïnh, beáp, loø nöôùng, thuøng raùc, choåi.
• Vaät duïng haøng ngaøy: quaàn aùo, giaày deùp, muõ, noùn, duø, göông,
löôïc, baøn chaûi, kem ñaùnh raêng, xaø boâng, khaên taém, khaên maët.

Caâu hoûi gôïi yù:

1. Vaät gì giuùp em bieát giôø giaác?
2. Khi muøa Ñoâng trôøi laïnh, vaät gì ñöôïc duøng ñeå laøm noùng caên nhaø?
3. Khi ñi nguû, em thöôøng ñaép caùi gì?
4. Neáu khoâng muoán bò hö raêng , em neân thöôøng laøm gì tröôùc khi ñi nguû
vaø khi thöùc daäy buoåi saùng?
5. Khi ñi bôi, em nhôù mang theo vaät gì ñeå lau ngöôøi cho khoâ?
6. Thöùc aên muoán ñeå ñöôïc laâu, caàn phaûi ñeå vaøo ñaâu?
7. Khi luoäc buùn xong, meï em thöôøng ñoå buùn vaøo ñaâu?
8. Caùi toâ khaùc caùi cheùn nhö theá naøo?
9. Thænh thoaûng, ba maù em noùi chuyeän cuøng ngöôøi thaân ôû Vieät Nam
baèng caùi gì ?
10. Khaùc vôùi ngöôøi Myõ, khi aên côm, ngöôøi Vieät Nam thöôøng duøng vaät gì
ñeå gaép thöùc aên?

4. Teân caùc con vaät vaø caùc boä phaän:

• Gia suùc: choù, meøo, traâu, boø, ngöïa, heo, gaø.
• Gia caàm: gaø, vòt, ngoãng.
• Vaøi loaïi coân truøng thöôøng gaëp: ruoài, muoãi, saâu, chaâu chaáu, oác
seân, deá.
• Thuù röøng: sö töû, coïp (hoå), beo (baùo), voi, gaáu, nai, soùc, thoû,
raén, chim.

4.1 Teân caùc boä phaän:

• Loâng, söøng, voøi, moû, moõm, maøo, bôøm, caùnh, vaûy, ñuoâi.
Caâu hoûi gôïi yù :
1. Gia suùc khaùc vôùi gia caàm nhö theá naøo?
2. Keå teân 3 coân truøng maø em thöôøng gaëp.
3. Trong phim veõ Lion King, vai chính laø con vaät gì?
4. Treân da cuûa con caù coù gì?
5. Treân da cuûa con thoû coù gì?

Ngaøy 10 thaùng 2, 2003 Giaûi Khuyeán Hoïc Kyø XV-2003 -7-

 6. Giöõa con gaáu vaø con thoû , con naøo chaïy nhanh hôn?
7. Trong phim veõ Bambi, con vaät chính laø con gì?
8. Con vaät naøo coù söøng?
9. Con vaät naøo coù voøi?
10. Con vaät naøo coù maøo?
11. Keå teân 3 con vaät coù ñuoâi.

4.2 Ñoäng töø thích hôïp cho moãi loaøi:

• Choù: suûa, caén.
• Voi: roáng.
• Chim: hoùt, bay, löôïn.
• Meøo : baét chuoät, caøo.
• Gaø: gaùy, moå thöùc aên.
• Traâu, boø: keùo caøy, huùc.
• Ngöïa: hí, phi.
• Muoãi: chích.
• Coïp: gaàm, aên thòt, voà.
• Thoû: nhaûy.
• Chuoät: gaëm.
Caâu hoûi gôïi yù :
1. Vaøo buoåi saùng, con gaø thöôøng laøm gì?
2. Traâu boø laøm gì ñeå giuùp nhaø noâng?
3. Ñeå ñi töø choã naøy ñeán choã khaùc, con thoû phaûi laøm gì?
4. Ñeå huùt maùu ngöôøi, con muoãi laøm gì?
6. Vì sao ngöôøi ta phaûi traùnh con coïp khi ñi trong röøng?
7. Moãi saùng, khi nghe chim laøm gì thì em bieát maët trôøi ñaõ moïc?
8. Meøo giuùp chuû nhaø laøm gì?
9. Khi baø Trieäu thua traän, con voi cuûa baø ñaõ laøm gì tröôùc khi chaïy
vaøo röøng?
10. Bao gaïo ôû trong nhaø bò raùch moät loã, meï em baûo “chaéc laø bò chuoät”
laøm gì?

5. Teân moät soá traùi caây thoâng thöôøng vaø caùc phaàn cuûa caây traùi:
• Cam, nho, taùo, chuoái, leâ, ñaøo, maän, döa haáu, xoaøi, oåi, mít, saàu
rieâng.
• Voû, hoät, ruoät, cuøi, cuoáng, chuøm, traùi (quaû).
• Caønh, choài, maàm, reã.
Caâu hoûi gôïi yù:
1. Keå teân 2 loaïi traùi caây coù hoät?
2. Keå teân loaïi traùi caây beân ngoaøi voû saàn sì.
3. Mít laø loaïi traùi caây ngoït hay chua?

Ngaøy 10 thaùng 2, 2003 Giaûi Khuyeán Hoïc Kyø XV-2003 -8-

 4. Ruoät cuûa traùi döa haáu maøu ñoû hay maøu xanh laù caây?
5. Caùc traùi caây moïc ôû reã hay ôû caønh?
6. Cuoáng cuûa traùi caây naèm ôû ñaâu vaø coù coâng duïng gì?
7. Keå teân 2 loaïi traùi caây baét ñaàu baèng chöõ C.

6. Maøu saéc, höông vò:

6.1 Maøu saéc:
• Ñoû, cam, vaøng, xanh laù caây, xanh döông, xaùm, hoàng, tím, naâu,
baïc, traéng, ñen.
6.2 Höông vò:
• Cay, ñaéng, ngoït, buøi, chua, maën, thôm, thuùi (thoái), hoâi, tanh.
Caâu hoûi gôïi yù:
1. Khi ngoaøi trôøi naéng ñeïp vaø khoâng coù maây, baàu trôøi maøu gì?
2. Em laøm baøi treân giaáy maøu gì ñeå noäp cho thaày coâ?
3. Muøa Xuaân laù caây thöôøng maøu _____, muøa Thu laù caây ñoåi sang maøu
_____.
4. Khi trôøi saép söûa möa, maây maøu _____ keùo tôùi laøm toái huø.
5. Côø Vieät Nam Coäng Hoøa goàm coù: maøu ______ vaø _______.
6. Con gaáu Panda coù 2 maøu: maøu _____ vaø maøu _______.
7. Thöôøng thì aên ôùt coù vò gì?
8. Nöôùc bieån coù vò theá naøo?
9. Moät ngöôøi khoâng taém röûa trong voøng 1 thaùng seõ tieát ra muøi nhö theá
naøo?
10. Hoa thì thôm, caù vaø ñoà bieån thì _______.

7. Hình theå, hình daùng:

• Vuoâng, chöõ nhaät, troøn, meùo, baàu duïc, noùn, oáng, tam giaùc, luïc
giaùc,baùt giaùc.
• Daøi, ngaén, cong, thaúng, cao, thaáp, maäp, gaày (oám).

Caâu hoûi gôïi yù:

1. Keå teân 2 hình coù 4 caïnh.
2. Traùi ñaát, baùnh xe, vaø maët trôøi hình gì?
3. Nhöõng caùi coïc maøu cam ñaët ôû ñöôøng moãi khi ngöôøi ta caàn söûa chöõa
coù hình gì?
4. Moân theå thao noåi tieáng cuûa nöôùc Myõ, boùng caø na coøn ñöôïc goïi laø
boùng gì?
5. Moät hình coù 6 caïnh coøn ñöôïc goïi laø gì?
6. Nhöõng baûng ngöøng (stop sign) coù maáy caïnh neân coøn ñöôïc goïi laø hình
gì?
7. Con ñöôøng ngaén nhaát noái lieàn 2 ñieåm laø moät ñöôøng _________.

Ngaøy 10 thaùng 2, 2003 Giaûi Khuyeán Hoïc Kyø XV-2003 -9-

 8. Nhöõng sôïi toùc ôû treân ñaàu, coù sôïi ________, sôïi _________.
9. Trong phim Baïch Tuyeát vaø 7 chuù luøn, caùc chuù luøn vöøa _______ vöøa
_______. Ngöôïc laïi, naøng Baïch Tuyeát thì ________ vaø __________.
10. Khi khen moät ngöôøi coù loâng mi ñeïp, chuùng ta thöôøng khen loâng mi
cuûa ngöôøi ñoù nhö theá naøo?

8. Thôøi tieát, khí haäu:

• 4 muøa: Xuaân, Haï, Thu, Ñoâng
• Maùt, noùng, laïnh, aåm, möa, khoâ, gioù, baõo.

Caâu hoûi gôïi yù:

1. Teát Vieät Nam rôi vaøo muøa naøo trong naêm?
2. Thöôøng thì caùc em ñöôïc nghæ hoïc 3 thaùng vaøo muøa naøo?
3. Muøa naøo trôøi thaät laïnh maø em coù theå ñi chôi tuyeát treân nuùi?
4. Thöôøng thì caùc em nhaäp hoïc vaøo muøa naøo?
5. Khi trôøi theá naøo laøm em phaûi maëc aùo len?
6. Maùi nhaø bò doät laø luùc trôøi ñang theá naøo?
7. Muøa heø, thôøi tieát thöôøng ______ vaø ______.
8. Haøng naêm, ngöôøi daân Vieät Nam ôû mieàn Trung hay bò luït vì coù ____.
9. Nhöõng hoâm trôøi noùng, ba maù ñöa caû nhaø ñi ra bieån ñeå hoùng ____
cho _____.
10. Moãi moät muøa daøi khoaûng bao nhieâu thaùng?

C. Töø ñoàng nghóa, phaûn nghóa:

1. Ñoàng nghóa:
• Nhìn = thaáy, xem, coi.
• Ca = haùt.
• Muùa = vuõ.
• AÊn = xôi.
• Ba = boá, cha.
• Sinh = ñeû.
• Maù = meï.
• Ngoâ = baép.
• Ngaén = cuït
• Gaày = oám.

2. Phaûn nghóa :
• Ngaøy / ñeâm
• Ñoùng / môû
• Treân / döôùi
• Khoâ / öôùt

Ngaøy 10 thaùng 2, 2003 Giaûi Khuyeán Hoïc Kyø XV-2003 - 10 -

 • Töôi / heùo
• Khoùc / cöôøi
• Giaø / treû
• Noùng / laïnh
• Cao / thaáp
• Cong / thaúng

D. Hoïc thuoäc loøng:

1. Nhaø Tí
Nhaø Tí coù oâng baø,
Chuù, baùc cuøng meï cha,
Coâ, dì vaø caäu, môï
Anh em hoï gaàn xa...
Baø Tí giôø ñaõ giaø,
Baø beá beù ôû nhaø,
Tí quyù baø Tí quaù,
Nhö laø quyù meï cha
(Baûo Vaân - Buøi Vaên Baûo)

Caâu hoûi gôïi yù:

1. Nhaø cuûa Tí coù ai?
2. Baø cuûa Tí baây giôø theá naøo?
3. Baø laøm gì khi ôû nhaø?
4. Tí ñoái vôùi baø nhö theá naøo?

2. Em vui söôùng.
Em vui söôùng bieát hai ngoân ngöõ,
Chöõ nöôùc ngöôøi vaø chöõ nöôùc ta.
Tieáng Vieät söû duïng ôû nhaø,
Meï cha khen gioûi, oâng baø khen ngoan.
(Nguyeãn Höõu Baøo)
Caâu hoûi gôïi yù:
1. Taïi sao em laïi vui söôùng?
2. Tieáng Vieät ñöôïc söû duïng taïi ñaâu?
3. Ai ñaõ khen khi em noùi ñöôïc tieáng Vieät?

3. Coâng cha nghóa meï

Coâng cha nhö nuùi Thaùi Sôn,
Nghóa meï nhö nöôùc trong nguoàn chaûy ra.
Moät loøng thôø meï kính cha,
Cho troøn chöõ hieáu môùi laø ñaïo con.

Ngaøy 10 thaùng 2, 2003 Giaûi Khuyeán Hoïc Kyø XV-2003 - 11 -

 ( ca dao )
Caâu hoûi gôïi yù:
1. Coâng cuûa cha nhö theá naøo?
2. Nghóa ñoái vôùi meï ra sao?
3. Chuùng ta phaûi thôø meï kính cha nhö theá naøo?
4. Taïi sao phaûi cho troøn chöõ hieáu?

E. Taäp ñaët caâu:

Ñieàn vaøo choã troáng cho hôïp nghóa vôùi nhöõng töø cho saün:
Böùc tranh, ñi chôi, nuoâi, ñau buïng, öôn, coá gaéng, muoán, hö.
• Moãi laàn , em ñeàu xin pheùp ba meï.
• Baø ngoaïi em coù moät ñaøn vòt trong vöôøn.
• Nhaø em coù moät tuyeät ñeïp.
• Meï em daën em phaûi röûa tay tröôùc khi aên keûo bò
• Caù khoâng aên muoái caù
Con caõi cha meï traêm ñöôøng con
• Neáu thaønh coâng thì phaûi luoân

II. LÒCH SÖÛ:

1. Con Roàng Chaùu Tieân
Theo tuïc truyeàn thì vua Ñeá Minh chaùu 3 ñôøi vua Thaàn Noâng ñi tuaàn ôû mieàn nuùi Nguõ
Lónh gaëp naøng Vuï Tieân laáy nhau sinh ra Loäc Tuïc hieäu laø Kinh Döông Vöông.
Moät hoâm Kinh Döông Vöông daïo chôi treân hoà Ñoäng Ñình gaëp naøng Long Nöõ , laáy
nhau vaø sinh ra Suøng Laõm hieäu laø Laïc Long Quaân. Tuïc truyeàn Laïc Long Quaân laáy baø AÂu Cô
sinh ra moät boïc coù 100 tröùng nôû ra 100 ngöôøi con trai. Vì Laïc Long Quaân thích ôû vuøng bieån,
coøn baø AÂu Cô thích ôû vuøng nuùi, cho neân moät hoâm Laïc Long Quaân goïi baø AÂu Cô vaø baûo raèng:
“Ta laø gioáng Roàng, coøn naøng laø gioáng Tieân, chuùng ta aên ôû vôùi nhau laâu daøi khoâng ñöôïc. Nay ta
chia cho naøng 50 ñöùa ñem leân nuùi, coøn 50 ñöùa seõ theo ta xuoáng bieån”.
Sau khi chia tay, Laïc Long Quaân phong cho ngöôøi con tröôûng laøm vua nöôùc ta töùc laø
vua Huøng Vöông thöù nhaát, truyeàn ñöôïc taát caû 18 ñôøi. Vua Huøng Vöông thöù nhaát ñaët teân nöôùc
laø Vaên Lang, ñoùng ñoâ ôû Phong Chaâu nay laø tænh Vónh Phuù. Qua söï tích naøy, ngöôøi Vieät töï haøo
laø con Roàng chaùu Tieân vaø haøng naêm cöù ñeán ngaøy 10 thaùng 3 aâm lòch laø ngaøy leã gioã toå Huøng
Vöông.

Caâu hoûi gôïi yù:

1. Vua Ñeá Minh vaø Suøng Laõm coù lieân heä gì vôùi nhau?
2. Baø Long Nöõ vaø baø AÂu Cô coù lieân heä gì vôùi nhau?
3. Neáu vua Huøng Vöông goïi baø AÂu Cô laø meï thì vua Huøng Vöông goïi baø Long Nöõ laø gì?
4. Khi chia tay vôùi meï AÂu Cô, coù bao nhieâu ngöôøi con ñi theo Laïc Long Quaân? Vaø ñi
ñaâu?

Ngaøy 10 thaùng 2, 2003 Giaûi Khuyeán Hoïc Kyø XV-2003 - 12 -

 5. Vua Huøng Vöông thöù nhaát thuoäc gioáng Roàng hay Tieân?
6. Teân nöôùc ta ñaàu tieân goïi laø gì? Vaø ôû ñaâu?
7. Coù taát caû bao nhieâu ñôøi vua Huøng Vöông?
8. Haøng naêm, gioã toå Huøng Vöông ñöôïc töôûng nhôù vaøo ngaøy naøo?

2. Söï tích Traàu Cau

Vaøo ñôøi vua Huøng Vöông thöù 4, coù hai anh em hoï Cao, ngöôøi anh laø Cao Taân vaø em laø
Cao Lang gioáng nhau nhö ñuùc. Hai anh em raát thöông yeâu nhau vaø khoâng khi naøo lìa nhau.
Ñeán khi ngöôøi anh cöôùi vôï, hai anh em vaãn ôû chung moät nhaø. Moät hoâm, caû hai ñeàu cuøng nhau
ra ñoàng laøm vieäc. Thình lình ngöôøi em bò beänh veà tröôùc. Ngöôøi chò daâu töôûng laàm choàng mình,
neân vui veû ra ñoùn, oâm chaàm laáy ngöôøi em.
Ngöôøi em sôï anh mình hieåu laàm neân boû nhaø ra ñi, tôùi bôø soâng ngoài khoùc cho ñeán cheát
roài hoùa ra hoøn ñaù voâi. Ngöôøi anh veà khoâng thaáy em ñaâu, ñi tìm em khaép nôi ñeán beân hoøn ñaù
thì quaù buoàn baõ vaø kieät söùc roài cheát vaø hoaù ra caây cau. Ngöôøi vôï chôø khoâng thaáy choàng veà,
cuõng ra ñi tìm choàng tôùi beân bôø soâng, ngoài caïnh hoøn ñaù oâm laáy thaân cau khoùc cho ñeán cheát,
hoùa thaønh daây traàu.
Vua Huøng Vöông ñi ngang qua nghe thuaät laïi söï tích naøy, laáy laøm caûm kích veà tình
nghóa anh em vôï choàng neân truyeàn lònh cho daân chuùng duøng traàu cau trong vieäc cöôùi hoûi.

Caâu hoûi gôïi yù:

1. Söï tích traàu cau xaûy ra vaøo thôøi vua naøo?
2. Hai anh em nhaø hoï Cao nhö theá naøo?
3. Teân ngöôøi bò beänh phaûi veà nhaø sôùm laø gì? Chuyeän gì ñaõ xaûy ra sau ñoù?
4. Khi cheát ñi, ai ñaõ hoùa thaønh hoøn ñaù? Thaønh caây cau? Thaønh daây traàu?
5. Söï tích traàu cau coù yù nghóa gì?
6. Khi vua bieát chuyeän, ngaøi ñaõ ra leänh cho daân chuùng laøm gì?

3. Söï tích baùnh Daøy, baùnh Chöng

Vaøo dòp ñaàu xuaân, vua Huøng Vöông thöù 6 hoïp caùc con laïi baûo raèng: “Ngöôøi naøo tìm
ñöôïc moùn aên ngon vaø quyù ñeå cuùng toå tieân thì seõ ñöôïc ta truyeàn ngoâi”.
Caùc ngöôøi con lôùn ñua nhau ñi tìm cuûa ngon vaät laï, chæ coù ngöôøi con uùt teân laø Tieát Lieâu,
tính tình hieàn laønh, meï laïi maát sôùm neân khoâng coù ai giuùp ñôõ, khoâng bieát laøm theá naøo neân ngaøy
ñeâm lo laéng. Moät hoâm Tieát Lieâu naèm moäng thaáy vò thaàn hieän ñeán baûo raèng: “Con haõy laáy gaïo
neáp laøm moät caùi baùnh hình troøn töôïng tröng cho Trôøi goïi laø baùnh daøy vaø moät caùi baùnh hình
vuoâng töôïng tröng cho Ñaát goïi laø baùnh chöng, ñem daâng cuùng toå tieân vì coâng lao toå tieân, cha
meï quyù nhö trôøi ñaát”.
Ñeán kyø heïn, Tieát Lieâu ñem daâng cho vua cha. Nhaø vua laáy laøm laï beøn hoûi yù nghóa,
Tieát Lieâu taâu roõ ñaàu ñuoâi. Vua aên baùnh thaáy thôm ngon beøn truyeàn ngoâi cho Tieát Lieâu. Töø ñoù
daân ta coù tuïc laøm baùnh daøy, baùnh chöng ñeå cuùng toå tieân trong dòp Teát.

Caâu hoûi gôïi yù:

Ngaøy 10 thaùng 2, 2003 Giaûi Khuyeán Hoïc Kyø XV-2003 - 13 -

 1. Söï tích baùnh daøy, baùnh chöng xaûy ra vaøo thôøi vua naøo?
2. Nhaø Vua ñaõ ra cuoäc thi nhö theá naøo?
3. Em haõy taû veà nhaân vaät Tieát Lieâu.
4. OÂng thaàn ñaõ giuùp keá gì cho Tieát Lieâu?
5. Söï tích baùnh daøy, baùnh chöng coù yù nghóa gì?
6. Taïi sao vua ñaõ truyeàn ngoâi cho Tieát Lieâu?

4. Phuø Ñoång Thieân Vöông

Vaøo ñôøi vua Huøng Vöông thöù 6, coù ñaùm giaëc goïi laø giaëc AÂn, sang quaáy phaù nöôùc ta.
Nhaø vua sai söù ñi tìm ngöôøi taøi gioûi ra ñaùnh giaëc giuùp nöôùc . Baáy giôø ôû laøng Phuø Ñoång, tænh
Baéc Ninh, coù hai oâng baø ñaõ lôùn tuoåi môùi coù ñöùa con trai leân 3, töø khi sanh ra chæ naèm ngöûa maø
khoâng bieát noùi. Khi söù giaû ñeán laøng aáy, baø meï môùi ñuøa raèng: “Sinh ñöôïc moät ñöùa con trai chæ
bieát aên uoáng, khoâng bieát ñöùng ngoài thì laøm sao maø ñaùnh giaëc”.
Ngöôøi con boãng nhieân noùi vôùi meï raèng:
“Meï haõy goïi söù giaû vaøo ñaây, ñeå con noùi chuyeän”. Baø meï möøng quaù chaïy khoe xoùm
laøng. Ai cuõng laáy laøm laïvaø moïi ngöôøi cuøng ñi môøi söù giaû. Khi söù giaû ñeán thì ngöôøi con noùi
raèng: “Söù giaû veà taâu vôùi vua ñuùc cho ta moät con ngöïa, thanh göôm vaø caùi roi saét, roài ñem laïi
cho ta. Ta seõ ñaùnh giaëc cho.”
Söù giaû veà taâu vôùi vua, vua laáy laøm laï nhöng cuõng laøm nhöõng gì maø ñöùa treû ñoøi. Khi
ngöïa vaø roi ñuùc xong mang ñeán nhaø thì ñöùa treû aáy vöôn vai moät caùi, boãng töï nhieân ngöôøi cao
lôùn leân moät tröôïng, roài nhaûy leân ngöïa caàm roi ñi ñaùnh giaëc. Phaù ñöôïc giaëc AÂn roài, ngöôøi aáy ñi
ñeán nuùi Soùc Sôn thì bieán maát. Vua nhôù ôn truyeàn laäp ñeàn thôø ôû laøng Gioùng töùc laø laøng Phuø
Ñoång, veà sau phong laø Phuø Ñoång Thieân Vöông. Daân laøng coøn nhôù ôn, goïi laø thaùnh Gioùng.

Caâu hoûi gôïi yù:

1. Söï tích Phuø Ñoång Thieân Vöông xaûy ra vaøo thôøi vua naøo?
2. Nöôùc ta luùc ñoù ñang bò giaëc naøo xaâm chieám?
3. Phuø Ñoång Thieân Vöông ñaõ xin nhaø vua nhöõng gì ñeå ñi ñaùnh giaëc?
4. Sau khi ñaùnh ñuoåi xong giaëc AÂn thì Phuø Ñoång Thieân Vöông ñaõ laøm gì?

5. Söï tích Quaû Döa Haáu

Vaøo ñôøi vua Huøng Vöông thöù 10, coù ngöôøi con nuoâi teân laø An Tieâm raát gioûi vaø thoâng
minh. Lôùn leân, vua cöôùi vôï vaø phong cho laøm quan raát giaøu sang, sung söôùng. An Tieâm noùi vôùi
baïn beø raèng töï mình laøm neân söï nghieäp chôù khoâng nhôø vaû ai. Nhaø vua nghe ñöôïc noåi giaän baét
ñaøy vôï choàng An Tieâm ra hoang ñaûo. Moät hoâm coù moät con chim bay ngang qua laøm rôùt moät
hoät ñen xuoáng ñaûo. Hoät aáy moïc leân moät daây coù traùi to, da xanh möôùt. An Tieâm boå ra aên thöû, thì
thaáy trong ruoät maøu ñoû vaø coù nöôùc ngoït, aên raát ngon neân laáy hoät ñem gieo khaép nôi treân ñaûo.
Chaúng bao laâu coù thuyeàn buoân tôùi mua döa. An Tieâm löïa moät traùi thaät to nhôø ngöôøi gôûi
veà cho vua cha. Nhaø vua heát giaän vaø truyeàn lònh röôùc vôï choàng An Tieâm veà. An Tieâm ñem
theo gioáng döa ñoû veà xöù troàng, goïi laø döa haáu.

Ngaøy 10 thaùng 2, 2003 Giaûi Khuyeán Hoïc Kyø XV-2003 - 14 -

Caâu hoûi gôïi yù:
1. Söï tích quaû döa haáu xaûy ra vaøo thôøi vua naøo?
2. Taïi sao nhaø Vua ñaõ noåi giaän vaø ñaøy vôï choàng An Tieâm ra hoang ñaûo?
3. An Tieâm ñaõ laøm gì khi ôû ngoaøi hoang ñaûo?
4. An Tieâm ñaõ laøm gì ñeå ñöôïc vua cha tha toäi?
5. Söï tích traùi döa haáu khuyeân chuùng ta ñieàu gì?

6. Sôn Tinh, Thuûy Tinh

Vaøo ñôøi vua Huøng Vöông thöù 18, coù moät ngöôøi con gaùi raát xinh ñeïp teân laø Mî Nöông.
Sôn Tinh vaø Thuûy Tinh ñeàu muoán xin cöôùi Mî Nöông veà laøm vôï. Nhaø vua baûo hai ngöôøi raèng:
“ Moät gaùi khoâng theå laáy 2 ngöôøi, vaäy ngaøy mai ai ñem leã vaät tôùi tröôùc thì ta gaû con cho”.
Sôn Tinh ñem leã vaät tôùi tröôùc neân cöôùi ñöôïc Mî Nöông ñem veà nuùi. Thuûy Tinh tôùi sau,
töùc giaän laøm pheùp cho möa to, gioù lôùn, nöôùc daâng leân ñeå ñaùnh Sôn Tinh mong cöôùp laïi Mî
Nöông. Sôn Tinh cuõng laøm pheùp heã nöôùc daâng cao bao nhieâu thì nuùi cuõng daâng cao leân baáy
nhieâu. Thuûy Tinh thaáy khoâng thaéng ñöôïc neân phaûi ruùt veà bieån.
Moãi khi coù möa baõo, daân ta thöôøng noùi raèng ñoù laø Thuûy Tinh vaø Sôn Tinh ñaùnh nhau.

Caâu hoûi gôïi yù:

1. Söï tích Sôn Tinh, Thuûy Tinh xaûy ra vaøo thôøi vua naøo?
2. Sôn Tinh vaø Thuûy Tinh cuøng xin cöôùi ai?
3. Ai tôùi tröôùc vaø laøm gì?
4. Ai tôùi sau vaø laøm gì?
5. Cuoái cuøng ai ñaõ thaéng?
6. Söï tích Sôn Tinh, Thuûy Tinh giaûi thích söï vieäc gì?

III. ÑÒA LYÙ

1. Hình theå nöôùc Vieät Nam, caùc nöôùc giaùp giôùi
Nöôùc Vieät Nam thuoäc vuøng Ñoâng Nam Chaâu AÙ, hình theå cong nhö chöõ S. Phía baéc giaùp
nöôùc Trung Hoa, phía taây giaùp nöôùc Ai Lao vaø Cam Boát, phía ñoâng giaùp Thaùi Bình Döông ( coù
saùch ghi laø bieån Ñoâng hoaëc Nam Haûi) vaø phía nam giaùp vònh Thaùi Lan. Nöôùc Vieät Nam chia
laøm 3 mieàn: mieàn Baéc, mieàn Trung vaø mieàn Nam.
Dieän tích nöôùc Vieät Nam khoaûng 330,000 km2, chöøng 4/5 dieän tích tieåu bang
California.

Caâu hoûi gôïi yù:

1. Nöôùc Vieät Nam thuoäc vuøng naøo? Hình theå ra sao?
2. Keå teân caùc nöôùc giaùp ranh giôùi Vieät Nam.

Ngaøy 10 thaùng 2, 2003 Giaûi Khuyeán Hoïc Kyø XV-2003 - 15 -

 3. Taïi sao Thaùi Bình Döông coøn ñöôïc goïi laø bieån Ñoâng?
4. Nöôùc Vieät Nam ñöôïc chia thaønh maáy mieàn? Keå ra.
5. Dieän tích nöôùc Vieät Nam roäng bao nhieâu?

2. Caùc thaønh phoá lôùn

Mieàn Baéc: coù Haø Noäi, Haûi Phoøng vaø Nam Ñònh laø nhöõng thaønh phoá lôùn. Haø Noäi ñöôïc
meänh danh laø ñaát Ngaøn Naêm Vaên Vaät vì coù nhieàu di tích coå xöa. Hieän nay Haø Noäi laø thuû ñoâ
nöôùc ta döôùi söï cai trò cuûa baïo quyeàn coäng saûn. Haûi Phoøng laø moät haûi caûng quan troïng vaø saàm
uaát cuûa mieàn Baéc.
Mieàn Trung: coù thaønh phoá Hueá, Ñaø Naüng vaø Nha Trang. Hueá ñöôïc goïi laø Coá Ñoâ Hueá
vì ñoù laø kinh ñoâ cuûa caùc vua nhaø Nguyeãn ngaøy tröôùc. Hueá coù nhieàu thaéng caûnh ñeïp, ñaëc bieät
nhaát laø caùc cung ñieän, ñeàn ñaøi vaø laêng mieáu cuûa caùc vò vua nhaø Nguyeãn. Ñaø Naüng laø moät haûi
caûng quan troïng cuûa nöôùc ta.
Mieàn Nam: Saøigoøn, Caàn Thô vaø Bieân Hoøa laø nhöõng thaønh phoá lôùn cuûa mieàn Nam.
Tröôùc thaùng 4 naêm 1975, Saøigoøn ñöôïc meänh danh laø Hoøn Ngoïc Vieãn Ñoâng vaø laø thuû ñoâ cuûa
mieàn Nam thuoäc chính phuû Vieät Nam Coäng Hoøa.
Caàn Thô laø thaønh phoá lôùn, saàm uaát baäc nhaát ñoàng baèng soâng Cöûu Long. Ñoù laø vuøng ñaát
truø phuù, laø vöïa luùa, caây traùi, toâm caù cung caáp haàu heát caùc tænh ôû mieàn Nam. Caàn Thô coøn ñöôïc
goïi laø Taây Ñoâ.

Caâu hoûi gôïi yù:

1. Keå teân nhöõng thaønh phoá lôùn ôû mieàn Baéc Vieät Nam.
2. Haûi caûng quan troïng ôû mieàn Baéc laø gì?
3. Keå teân nhöõng thaønh phoá lôùn ôû mieàn Trung Vieät Nam.
4. Haûi caûng quan troïng ôû mieàn Trung laø gì?
5. Keå teân nhöõng thaønh phoá lôùn ôû mieàn Nam Vieät Nam?
6. Soâng Cöûu Long naèm ôû mieàn naøo cuûa nöôùc Vieät Nam?
7. Keå teân thuû ñoâ cuûa mieàn Nam nöôùc Vieät Nam tröôùc thaùng 4 naêm 1975.
8. Keå teân thuû ñoâ cuûa nöôùc Vieät Nam sau thaùng 4 naêm 1975.
9. Taïi sao thaønh phoá Caàn Thô coøn ñöôïc goïi laø Taây Ñoâ?

Ngaøy 10 thaùng 2, 2003 Giaûi Khuyeán Hoïc Kyø XV-2003 - 16 -

Ngaøy 10 thaùng 2, 2003 Giaûi Khuyeán Hoïc Kyø XV-2003 - 17 -