Professional Documents
Culture Documents
1. KiÕn thøc
– HS biÕt ®îc nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc cña baz¬ vµ viÕt ®îc PTHH t¬ng øng cho mçi
tÝnh chÊt.
2. KÜ n¨ng
– HS vËn dông nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc cña baz¬ ®Ó gi¶i thÝch
nh÷ng hiÖn tîng thêng gÆp trong ®êi sèng, s¶n xuÊt.
– HS vËn dông ®îc nh÷ng tÝnh chÊt cña baz¬ ®Ó lµm c¸c bµi tËp ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l-
îng.
27
– TÊt c¶ nh÷ng thÝ nghiÖm ho¸ häc trong bµi häc do HS thùc hiÖn víi ý nghÜa lµ nh÷ng
thÝ nghiÖm nghiªn cøu, ph¸t hiÖn nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc cña baz¬.
2. Híng dÉn :
a) T¸c dông víi HCl : tÊt c¶ c¸c baz¬ ®· cho.
b) BÞ ph©n huû ë nhiÖt ®é cao : baz¬ kh«ng tan Cu(OH)2.
c) T¸c dông víi CO2 : c¸c dung dÞch baz¬ NaOH, Ba(OH)2.
d) §æi mµu quú tÝm thµnh xanh : c¸c dd baz¬ NaOH, Ba(OH)2.
3. Híng dÉn :
a) §iÒu chÕ c¸c dd baz¬ (kiÒm) :
Na2O + H2O ; CaO + H2O
b) §iÒu chÕ c¸c baz¬ kh«ng tan :
Dïng dd NaOH thu ®îc trong (a) t¸c dông víi c¸c dd muèi :
CuCl2 + NaOH ; FeCl3 + NaOH
4.* Híng dÉn :
LËp kÕ ho¹ch nhËn biÕt :
5. §¸p sè :
Bµi 8 (2 tiÕt)
Mét sè baz¬ quan träng
28
A. Môc tiªu cña bµi häc
1. KiÕn thøc
Häc sinh biÕt :
– TÝnh chÊt cña nh÷ng baz¬ quan träng lµ NaOH, Ca(OH) 2 : chóng cã ®Çy ®ñ nh÷ng
tÝnh chÊt ho¸ häc cña mét dd baz¬. DÉn ra ®îc nh÷ng thÝ nghiÖm ho¸ häc chøng minh. ViÕt
®îc c¸c PTHH cho mçi tÝnh chÊt.
– Nh÷ng øng dông quan träng cña nh÷ng baz¬ nµy trong ®êi sèng, s¶n xuÊt.
2. KÜ n¨ng
– Ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt NaOH b»ng c¸ch ®iÖn ph©n dd NaCl trong c«ng nghiÖp, viÕt ®îc
ph¬ng tr×nh ®iÖn ph©n.
– ý nghÜa pH cña dung dÞch.
– Khi t×m hiÓu vÒ nh÷ng øng dông quan träng cña NaOH, Ca(OH) 2 nªn cho HS liªn hÖ víi
thùc tiÔn, hoÆc GV cung cÊp cho HS nh÷ng t liÖu cã liªn quan.
– VÒ ®iÒu chÕ NaOH, Ca(OH)2 : Ch¬ng tr×nh vµ SGK kh«ng ®Ò cËp ®Õn viÖc ®iÒu
chÕ trong phßng thÝ nghiÖm. NaOH lµ ho¸ chÊt c¬ b¶n, lu«n lu«n cã trong phßng thÝ nghiÖm,
nã ®îc ®iÒu chÕ trong c«ng nghiÖp b»ng ph¬ng ph¸p ®iÖn ph©n dd NaCl ®Ëm ®Æc cã mµng
ng¨n bao quanh cùc d¬ng (an«t), kh«ng cho khÝ clo sinh ra ë cùc d¬ng t¸c dông víi dd NaOH
nh»m tr¸nh sù t¹o thµnh níc Gia-ven :
Cl2 + 2NaOH
NaCl + NaClO + H2O
Phßng thÝ nghiÖm ho¸ häc ë c¸c trêng THCS thêng kh«ng ®îc trang bÞ bét Ca(OH)2. Ta cã
thÓ pha chÕ dd Ca(OH)2 ®Ó lµm thÝ nghiÖm nh SGK ®· tr×nh bµy. §ã lµ dung dÞch trong
29
suèt, kh«ng mµu, ®Ó l©u trong kh«ng khÝ sÏ bÞ vÈn ®ôc, v× t¹o thµnh CaCO 3. Tèt nhÊt, dïng
dung dÞch Ca(OH)2 ngay sau khi pha chÕ.
4. Híng dÉn :
– T×m sè mol CO 2 vµ sè mol NaOH ®· dïng, cã sè mol NaOH (0,16 mol lín h¬n 2 lÇn
sè mol CO 2 (0,07 mol). Do vËy muèi t¹o thµnh sau ph¶n øng lµ Na 2CO3.
– §¸p sè : 7,42 gam Na2CO3.
NaOH d lµ 0,8 gam.
TiÕt 2
1. Híng dÉn :
(5) : Ca(OH)2 + 2HNO3 Ca(NO3)2 + 2H2O
hoÆc t¸c dông víi dd muèi, thÝ dô :
Ca(NO3)2 + Cu(OH)2
Ca(OH)2 + Cu(NO3)2
2. Híng dÉn :
Dïng H2O, quú tÝm vµ dd HCl ®Ó nhËn biÕt ®îc mçi chÊt theo s¬ ®å nhËn biÕt sau :
+ H2O
tan, xanh quú tÝm kh«ng tan cã ph¶n øng (to¶ nhiÖt)
30
3. H 2 SO4 + NaOH NaHSO4 H2 O
1 mol 1 mol
H 2 SO4 2NaOH Na 2 SO 4 2H 2 O
1 mol 2 mol
4. Dung dÞch b·o hoµ CO2 trong níc t¹o ra dd axit cacbonic, ®ã lµ axit yÕu, cã pH = 4 :
CO2 + H2O
H2CO3
Bµi 9 (1 tiÕt)
TÝnh chÊt ho¸ häc cña muèi
4. ThÝ nghiÖm vÒ muèi t¸c dông víi baz¬ vµ thÝ nghiÖm nhiÖt ph©n huû muèi ®· ®-
îc HS thùc hiÖn trong c¸c bµi häc tríc, kh«ng yªu cÇu HS lµm l¹i thÝ nghiÖm. GV gîi ý cho HS
nhí l¹i vµ viÕt c¸c PTHH. ThÝ dô :
CuSO4 (dd) + 2NaOH (dd) Cu(OH)2 (r) + Na2SO4(dd)
(5)
FeCl3 (dd) + 3NaOH (dd) Fe(OH)3 (r) + 3NaCl (dd)
(6)
CuSO4 (dd) + Ba(OH)2 (dd)
BaSO4 (r) + Cu(OH)2 (r)
1. Híng dÉn :
a) T¹o chÊt khÝ, thÝ dô dd muèi cacbonat hoÆc dd muèi sunfit (Na 2CO3, Na2SO3) t¸c dông
víi dd axit (HCl, H2SO4 lo·ng).
b) T¹o chÊt kÕt tña, thÝ dô dd muèi bari (BaCl 2, Ba(NO3)2) t¸c dông víi dd axit (H 2SO4) t¹o
ra chÊt kÕt tña BaSO4. HoÆc nh÷ng dd muèi bari t¸c dông víi dd muèi cacbonat (Na 2CO3,
K2CO3) t¹o ra chÊt kÕt tña BaCO3.
2. Híng dÉn :
– Dïng dd NaCl tù pha chÕ ®Ó nhËn biÕt dd AgNO3.
32
– Dïng dd NaOH trong phßng thÝ nghiÖm nhËn biÕt dd CuSO4 mµu xanh lam.
– Dung dÞch cßn l¹i trong lä kh«ng nh·n lµ dd NaCl.
3. Híng dÉn :
a) Dd c¸c muèi : Mg(NO3)2, CuCl2 t¸c dông ®îc víi dd NaOH (v× sinh ra chÊt kh«ng tan
trong níc lµ Mg(OH)2, Cu(OH)2.)
b) Kh«ng cã muèi nµo ®· cho t¸c dông víi dd HCl.
c) Dd muèi CuCl2 t¸c dông ®îc víi dd AgNO3 (t¹o kÕt tña AgCl).
4. Híng dÉn :
BaCl2 o o
5. Híng dÉn :
C©u ®óng nhÊt : c.
6.* Híng dÉn :
a) PTHH : CaCl2 (dd) + 2AgNO3(dd)
2AgCl (r) + Ca(NO3)2 (dd)
HiÖn tîng quan s¸t ®îc : T¹o ra chÊt kh«ng tan mµu tr¾ng, l¾ng dÇn xuèng ®¸y cèc, ®ã lµ
AgCl.
b) §¸p sè : mAgCl = 1,435 gam.
c) Híng dÉn :
– Trong 30 + 70 = 100 (ml) dd sau ph¶n øng cã chøa 0,02 – 0,005 = 0,015 (mol) CaCl2 d vµ
0,005 mol Ca(NO3)2.
Do vËy ta cã :
C M CaCl = 0,15 M vµ C M Ca(NO ) = 0,05 M.
2 3 2
Bµi 10 (1 tiÕt)
Mét sè muèi quan träng
33
B. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc
Bµi häc nµy kh«ng cã yªu cÇu vÒ thÝ nghiÖm ho¸ häc. VÒ ph¶n øng nhiÖt ph©n huû
KNO3 sinh ra muèi KNO2 vµ O2, HS ®· ®îc thùc hiÖn ë líp 8, GV cã thÓ nh¾c l¹i cho HS.
VÒ nh÷ng øng dông cña NaCl vµ KNO3, GV nªn viÕt s½n trªn b¶ng hoÆc trªn giÊy, cho
HS liªn hÖ víi thùc tÕ, minh ho¹ bæ sung th«ng tin.
– Theo (2) :
3 3 0,1
nO n KClO = 0,15 (mol)
2 2 3 2
ThÓ tÝch khÝ O2 thu ®îc ë ®ktc :
VO = 22,4 0,15 = 3,36 (l)
2
Bµi 11 (1 tiÕt)
Ph©n bãn ho¸ häc
1. KiÕn thøc
Häc sinh biÕt :
– Vai trß, ý nghÜa cña nh÷ng nguyªn tè ho¸ häc ®èi víi ®êi sèng cña thùc vËt.
– Mét sè ph©n bãn ®¬n vµ ph©n bãn kÐp thêng dïng vµ c«ng thøc ho¸ häc cña mçi lo¹i
ph©n bãn.
– Ph©n bãn vi lîng lµ g× vµ mét sè nguyªn tè vi lîng cÇn cho thùc vËt.
2. KÜ n¨ng
– BiÕt tÝnh to¸n ®Ó t×m thµnh phÇn phÇn tr¨m theo khèi lîng cña c¸c nguyªn tè dinh dìng
trong ph©n bãn vµ ngîc l¹i.
35
C. Tæ chøc d¹y häc
– Tæ chøc cho HS (c¸ nh©n hoÆc nhãm) t×m hiÓu vÒ thµnh phÇn cña thùc vËt vµ vai trß
cña mét sè nguyªn tè ho¸ häc ®èi víi ®êi sèng cña thùc vËt. Sau ®ã, GV cã thÓ ®Æt mét vµi
c©u hái ®Ó kiÓm tra sù hiÓu biÕt cña HS.
– T×m hiÓu vÒ nh÷ng ph©n bãn ho¸ häc th«ng thêng, GV tæ chøc cho HS quan s¸t c¸c lo¹i
ph©n bãn ®¬n, ph©n bãn kÐp, ph©n bãn vi lîng theo c¸c yªu cÇu sau :
+ Tr¹ng th¸i cña ph©n bãn (bét, h¹t...), mµu s¾c, nh·n m¸c ghi trªn bao b×...
+ C«ng thøc ho¸ häc, hµm lîng (thµnh phÇn %) c¸c nguyªn tè dinh dìng ®èi víi c©y trång.
+ Thö tÝnh tan cña ph©n bãn trong níc.
+ T¸c dông chÝnh vµ ph¶n øng phô (t¨ng ®é chua cña ®Êt trång – gi¶m pH).
+ C¸ch sö dông (ghi trªn bao b× hoÆc kinh nghiÖm cña ngêi trång trät...).
c) Ph©n bãn kÐp NPK : Trén c¸c ph©n bãn NH4NO3, (NH4)2HPO4 vµ KCl theo tØ lÖ
thÝch hîp, ®îc ph©n bãn NPK.
2.* Ph¬ng ph¸p ho¸ häc nhËn biÕt KCl, NH4NO3 vµ Ca(H2PO4)2 :
– §un nãng víi dd kiÒm, chÊt nµo cã mïi khai lµ ph©n bãn NH4NO3.
– Cho dd Ca(OH)2 vµo, chÊt nµo t¹o ra kÕt tña tr¾ng lµ ph©n bãn Ca(H2PO4)2.
– ChÊt cßn l¹i lµ ph©n bãn KCl.
3. Híng dÉn :
a) Nguyªn tè dinh dìng lµ ®¹m (nit¬).
b) 21% ®¹m (nit¬).
c) 106 g ®¹m (nit¬).
36
Bµi 12 (1 tiÕt)
1. KiÕn thøc
– HS biÕt ®îc mèi quan hÖ vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc gi÷a c¸c lo¹i hîp chÊt v« c¬ víi nhau, viÕt
®îc PTHH biÓu diÔn cho sù chuyÓn ®æi ho¸ häc.
2. KÜ n¨ng
– VËn dông nh÷ng hiÓu biÕt vÒ mèi quan hÖ nµy ®Ó gi¶i thÝch nh÷ng hiÖn tîng tù nhiªn,
¸p dông trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng.
– VËn dông mèi quan hÖ gi÷a c¸c hîp chÊt v« c¬ ®Ó lµm bµi tËp ho¸ häc, thùc hiÖn nh÷ng
thÝ nghiÖm ho¸ häc biÕn ®æi gi÷a c¸c hîp chÊt.
37
II Nh÷ng ph¶n øng ho¸ häc minh ho¹
– §èi víi mçi chuyÓn ®æi ho¸ häc cÇn chó ý ®Õn ®iÒu kiÖn ®Ó cã ph¶n øng. S¶n phÈm
lµ chÊt khÝ bay ra, ta viÕt ch÷ "k", s¶n phÈm lµ chÊt kh«ng tan trong m«i trêng sau ph¶n øng,
ta ghi ch÷ "r", chÊt tan trong níc, ghi "dd". ChÊt tham gia ph¶n øng cã thÓ lµ chÊt tan hoÆc
kh«ng tan trong níc, cho HS viÕt PTHH cña c¶ 2 trêng hîp.
– Bµi häc vÒ "Mèi quan hÖ gi÷a c¸c lo¹i hîp chÊt v« c¬" thêi gian chØ cã 1 tiÕt, vèn tÝch
luü cña HS cha nhiÒu. Trong khi ®ã cã nhiÒu c¸ch biÕn ®æi ho¸ häc tõ hîp chÊt A thµnh hîp
chÊt B vµ ngîc l¹i. Do vËy, GV thêng cã xu híng më réng néi dung kiÕn thøc cña bµi häc, dÉn
®Õn t×nh tr¹ng qu¸ t¶i vÒ khèi lîng vµ møc ®é kiÕn thøc.
3. Híng dÉn :
a) (1) Fe2(SO4)3 (dd) + 3BaCl2 (dd)
3BaSO4 (r) + 2FeCl3 (dd)
o
t
(5) 2Fe(OH)3 (r) Fe2O3 (r) + 3H2O (h)
o
b) (1) 2Cu (r) t
+ O2 (k) 2CuO (r)
o
t
(6) Cu(OH)2 (r) CuO (r) + H2O (h)
4.* Híng dÉn :
D·y chuyÓn ®æi c¸c chÊt ®· cho cã thÓ lµ :
O2 H 2O CO2 H 2SO 4
Na Na 2 O
NaOH
Na 2 CO3 Na 2 SO4
BaCl 2
NaCl
Bµi 13 (1 tiÕt)
38
A. Môc tiªu cña bµi luyÖn tËp
1. KiÕn thøc
– HS biÕt ®îc sù ph©n lo¹i cña c¸c hîp chÊt v« c¬.
– HS nhí l¹i vµ hÖ thèng ho¸ nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc cña mçi lo¹i hîp chÊt. ViÕt ®îc
nh÷ng PTHH biÓu diÔn cho mçi tÝnh chÊt cña hîp chÊt.
2. KÜ n¨ng
– HS biÕt gi¶i bµi tËp cã liªn quan ®Õn nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc cña c¸c lo¹i hîp chÊt v«
c¬, hoÆc gi¶i thÝch ®îc nh÷ng hiÖn tîng ho¸ häc ®¬n gi¶n x¶y ra trong ®êi sèng, s¶n xuÊt.
41
Bµi 14 (1 tiÕt)
A. Môc tiªu
1. KiÕn thøc : Kh¾c s©u nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc cña baz¬ vµ muèi.
2. KÜ n¨ng : TiÕp tôc rÌn luyÖn c¸c kÜ n¨ng thùc hµnh ho¸ häc.
3. Th¸i ®é : Gi¸o dôc tÝnh cÈn thËn, tiÕt kiÖm... trong häc tËp vµ thùc hµnh ho¸ häc.
B. Néi dung
42
Nhá dung dÞch HCl vµo, kÕt tña xanh l¬ Cu(OH)2 tan ra, t¹o thµnh dung dÞch trong suèt
mµu xanh lam do ph¶n øng :
Cu(OH)2 + 2HCl
CuCl2 + 2H2O
44