§Ò c¬ng lÞch sö ViÖt Nam

C©u 1:
V¨n hãa §¹i ViÖt thÕ kØ XI- XV?
1. VÊn ®Ò chung
- Cïng víi sù lín m¹nh vÒ chÝnh trÞ vµ kinh tÕ, c¸c v¬ng triÒu Lý- TrÇn- Hå ®·
chøng kiÕn mét sù ph¸t triÓn rùc rì vÒ v¨n hãa. §©y lµ giai ®o¹n thÞnh ®¹t cña
nÒn v¨n hãa §¹i ViÖt. Nh Lª Quý §«n nhËn ®Þnh “ Níc Nam ë hai triÒu Lý- TrÇn
næi tiÕng lµ v¨n minh”
- §©y lµ thÕ kØ phôc hng nÒn v¨n hãa ViÖt cæ b¶n ®Þa trªn nÒn t¶ng kh«i phôc
®éc lËp d©n téc vµ chñ quyÒn quèc gia.
- Cïng víi sù phôc hng cña nÒn v¨n hãa §¹i ViÖt thêi Lý- TrÇn- Hå ®· trë nªn phong
phó vµ ph¸t riÓn ë mét tÇm cao míi qua mét qu¸ tr×nh tiÕp biÕn vµ tÝch hîp v¨n
hãa. Trªn c¬ së cèt lâi cña nÒn v¨n hãa ViÖt cæ víi t c¸ch lµ mét v¬ng triÒu phong
kiÕn ®éc lËp, c¸c triÒu Lý- TrÇn – Hå ®· chñ ®éng tù nguyÖn ®Ó tiÕp thu c¶i
biÕn c¸c yÕu tè Trung hoa, van hãa Cham pa chÞu ¶nh hëng cña v¨n hãa Ên
§é,tÝch hîp vµo nÒn v¨n hãa d©n téc. Tuy nhiªn lóc naú nh÷ng ¶nh hëng cña nÒn
v¨n hãa ngo¹i sinh du nhËp cßn h¹n chÕ, ®îc g¹n läc t luyÖn hîp thµnh nh÷ng yÕu
tè néi sinh
- Còng nh yÕu tè x· héi v¨n hãa §¹i ViÖt thêi Lý- TrÇn- Hå ®· pha trén vµ hçn
dung nh÷ng yÕu tè Nam ¸ vµ §«ng ¸ trong mét vÞ thÕ c©n b»ng v¨n hãa. Sù c©n
b»ng ®ã ®îc thÓ hiÖn tÝnh ®èi träng lìng nguyªn vµ ®· xen gi÷a PhËt , §¹o, Nho
gi¸o v¨n hãa ®an xen lµng x· vµ v¨n hãacung ®×nh
2. T«n gi¸o tÜn ngìng
- Nh×n chung, c¸c nhµ níc Lý- TrÇn ®· chñ tr¬ng mét chÝnh s¸ch khoan dung hßa
hîp vµ chung sèng hßa b×nh gi÷a c¸c tÝn ngìng t«n gi¸o nh tÝn ngìng d©n gian,
PhË, §¹o, Nho. §ã chÝnh lµ hiÖn tîng Tam gi¸o ®ång nguyªn. Nãi nh Phan Huy
Chó “ Thêi Lý- TrÇn dï lµ chÝnh ®¹o hay dÞ ®oan ®Òu ®îc t«n chuéng kh«ng
ph©n biÖt”
- C¸c tÝn ngìng d©n gian cæ truyÒn nh tÝn ngìng thÇn linh, vËt linh, tôc thê MÉu
…pha trén víi §¹o gi¸o ®· ®îc tù do ph¸t riÓn vµ khuyÕn khÝch
- C¸c ®¹o sÜ §¹o gi¸o gi÷ mét vai trß quan träng trong ®êi sèng t©m linh thêi Lý-
TrÇn. Hä ®îc triÒu ®×nh mêi ®i trÊn yÓm ë c¸c nói s«ng trong níc vµo cung lµm
lÔ cóng ma quû vµo ®ªm 30 TÕt, lµm phÐp cÇu ®¶o chèng h¹n , trõ s©u lóa…
nh÷ng ®äa sÜ næi tiÕng nhTh«ng HuyÒn, Høa T«ng §¹o HuyÒn V©n. §¹o gi¸o
cïng víi PhË gi¸o, Nho gi¸o ®· ®îc ®a vµo néi dung c¸c kú thi Tam quan
- §¹o PhËt: Lµ t«n gi¸o trong x· héi thêi Lý- TrÇn, ®îc coi nh lµ Quèc gi¸o. Hçu
hÕt c¸c vua Lý(Th¸i Tæ, Th¸i T«ng, Nh©n T«ng…) vµ nhiÒu vua TrÇn( Th¸i
T«ng,Th¸nh T«ng , Nh©n T«ng, ) ®Òu sïng PhËt sai x©y dùng chïa th¸p t« tîng ,
®óc chu«ng, s¸ch dich kinh PhËt…NH n¨m 1031 ®· cã 150 n¬i x©y dùng chïa
qu¸n. NhiÒu quý téc t«n thÊt ®· quy PhËt nh Hoµng hËu û Lan…Kh¾p n¬i
nhiÒu chïa chiÒn ®· ®îc x©y dùng nh : Chïa Mét Cét, PhËt TÝch, Th¸p b¸o
Thiªn, chu«ng Quy §iÒn, Th¸p Phæ Minh…côm quÇn thÓ chïa thqps ë Yªn Tö.
PhÇn lín c¸c c«ng tr×nh nµy ®Òu do nhµ níc b¶o trî “ Tõ trong kinh thµnh cho
®Õn ngoµi ngâ hÎm, kh«ng b¶o ngêi a cø treo, kh«ng nãi mµ ngêi ta cø tin, hÔ
n¬i nµo cã nhµ lµ ë ®ã cã chïa. D©n chóng qu¸ nöa lµ s s·i…”
- Thêi Lý- TrÇn cã rÊ nhiÒu vÞ s t¨ng næi tiÕng nh : V¹n H¹nh, ViÔn h«ng, Tõ §¹o
H¹nh…
- Nhµ Lý- TrÇn t«n träng ®¹o PhËt, rong bèi c¶nh cña sù khoan dung hßa hîp t«n
gi¸o “ Tam gi¸o ®ång nguyªn”chñ yÕu lµ sù kÕt hîp gi÷a Nho, PhËt
- Cuèi ®êi TrÇn mét sè bé phËn t¨ng li biÕn chÊt , PhË gi¸o suy tho¸i, Nho gi¸o
b¾t ®Çu ph¸t triÓn. Tuy nhiªn ¶nh hëng cña PhËt gi¸o vÉn rÊt s©u ®Ëm trong x·
héi nhÊt lµ trong c¸c lµng x·.
- Cïng víi PhËt gi¸o Nho gi¸o b¾t ®Çu ph¸t triÓn, tõ chç lóc ®Çu nhµ níc PK trªn
nguyªn t¾c nh mét häc thuyÕt ®Ó trÞ níc sau ®ã ®· trë thµnh mét ý thøc hÖ trªn
®µ thèng trÞ x· héi
- Nho gi¸o: §îc du nhËp vµo ViÖt Nam tõ thêi B¾c thuéc víi mét ph¬ng høc gi¸o l-
u cìng chÕ , v× vËy sau h¬n 10 thÕ kØ nã vÉn chØ lµ mé lowpas v¸ng máng
®äng l¹i trong tÇng líp u tó. §Õn thêi Lý- TrÇn nã ®· trë thµnh mét nhu cÇu t t-
ëng thiÕt yÕu cho viÖc x©y dùng mé thiÕt chÕ qu©n chñ tËp quyÒn theo m«
h×nh §«ng ¸ Trung Hoa.
- Thêi Lý: Nho gi¸o ®îc nhµ níc chÊp nhËn , nhng vÉn gi÷ mét vÞ trÝ khiªm tèn.
N¨m 1070 V¨n MiÕu ®îc x©y dùng, thê Chu C«ng, Khæng Tö. N¨m 1075 nhµ Lý
tæ chøc khoaq thi Th¸i häc sinh ®Çu tiªn, ngêi ®ç ®Çu lµ Lª V¨n ThÞnh, n¨m
1076 më trêng Quèc Tö Gi¸m. Qua thêi TrÇn Nho gi¸o ®îc khëi s¾c h¬n, nhiÒu
trêng Nho häc ®îc më khoa thi ®Òu ®Æn. TÇng líp Nho sÜ ngµy cµng ph¸t triÓn
nh: Lª V¨n Hu, NguyÔn Trung Ng¹n, M¹c §Ünh Chi, Chu V¨n An…
- ë c¸c: Lµng x· qu¸ tr×nh Nho gi¸o hãa ngµy cµng trë lªn mê nh¹t h¬n. D©n chóng
vÉn sèng theo nh÷ng phong tôc cæ truyÒn, cha bÞ giµng buéc bëi Nho gi¸o
- §Õn thêi nhµ Hå: Hå Quý Ly ®· ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh Nho gi¸o hãa x· héi §¹i
ViÖt nh cho dÞch Kinh Th, Kinh Thi , më trêng Nho häc ë c¸c ®Þa ph¬ng vµ tæ
chøc thi h¬ng . uy nhiªn nã m¹ng yÕu tè thùc dông nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ trÞ
níc.
3. Gi¸o dôc khoa cö:
- Thêi ®Çu Lý, cã thÓ nÒn gi¸o dôc chñ yÕu lµ PhËt gi¸o . Lý C«ng UÈn ®· häc ë
chïa Lôc Tæ.
- Thêi Lý- TrÇn, Nho häc ph¸t triÓn tõ trªn xuèng díi. N¨m 1070, V¨n MiÕu ®îc
thµnh laapjcungx lµ n¬i giµnh riªng cho viÖc d¹y Hoµng Th¸i tö. Lóc ®Çu khi më
Quèc Tö Gi¸m chñ yÕu lµ con em quý téc . Nh×n chung cßn nhiÒu h¹n chÕ
- Gi¸o dôc Nho häc b¾t ®Çu tiÕn bé díi thêi TrÇn , Quèc Tö Gi¸m víi nh÷ng tªn gäi
míi( Quèc Tö Viªn, Quèc häc viªn) ®· ®îc cñng cè vµ më réng ®èi tîng häc
- Ngoµi Quèc Tö viªn thêi TrÇn cßn mét sè trêng häc Nho kh¸c : Phñ Thiªn Trêng,
chïa PhËt TÝch…
- Cïng víi gi¸o dôc khoa cö ®· cã ë thêi Lý . N¨m 1075 më khoa thi Minh kinh b¸c
sÜ Nho häc ®Çu tiªn . Lª V¨n ThÞnh lµ ngêi B¾c Ninh ®â ®Çu th¸i häc sinh ®îc
®a vµo gióp vua häc. C¶ riÒu Lý cã 3 khoa thi
- §Õn thêi TrÇn cã tÊt c¶ 14 khoa thi, lÊy ®ç 282 ngêi ®ç ®Çu ®¹i khoa. Mét sè
ngêi ®ç®¹i khoa cßn trÎ nh: Tr¹ng nguyªn NguyÔn HiÒn( 13 tuæi), B¶ng nh·n Lª
V¨n Hu( 18t), Th¸m hoa §Æng Ma la( 14t), Hoang gi¸p NguyÔn Trung Ng¹n( 16)
- Díi thêi Hå lµ hai khoa: NguyÔn Tr·i lµ ngêi thi ®ç Th¸i häc sinh n¨m 1400, Hå
h¸n Th¬ng tiÕp tôc c¶i c¸ch khoa cö ®a m«n to¸n vµ viÕt ch÷
4. V¨n häc nghÖ thuËt:
- V¨n häc thêi Lý- TrÇn, ph¶n ¸nh nh÷ng t tëng t×nh c¶m cña con ngêi thêi ®¹i,
nh×n chung m¹ng nhiÒu yÕu tè tÝch cùc, l¹c quan cña v¬ng triÒu ®ang lªn. C¬ së
t tëng cña nã lµ PhËt gi¸o vµ Nho gi¸o. Cã hai dßng v¨n häc chÝnh : V¨n häc PhËt
gi¸o, v¨n häc yªu níc d©n téc.
 V¨n häc PhËt gi¸o chñ yÕu lµ heo t tëng cña ph¸i ThiÒn T«ng. Nã bao gåm t¸c
phÈm vÒ triees häc vµ nh÷ng c¶m høng PhË gi¸o n c¸c cuèn: ThiÒn T«ng chØ
 Nam , Tam tæ thùc lôc….Mét sè s¸ch ®îc nhµ níc kh¾c in vµ phæ biÕn trong
nh©n d©n
 Dßng v¨n th¬ yªu níc: Gi÷ mét vÞ trÝ quan träng trong thêi Lý- TrÇn. Nã thÓ
hiÖn tinh thÇn bÊt khuÊt anh hïng d©n téc, lßng trung qu©n ¸i quèc…T¸c phÈm
tiªu biÓu: Nam Quèc s¬n hµ cña Lý thêng KiÖt, HÞch Tíng SÜ cña TrÇn Quèc
TuÊn , bµi phó S«ng B¹ch §»ng cña Tr¬ng H¸n Siªu…
 Mét sè t¸c phÈm ®i t×m céi nguån nh: LÜnh Nam chÝch qu¸i , ViÖt sö c¬ng
môc, §¹i nam sö lîc….
 Mét thµnh tùu quan träng cña v¨n häc Lý- TrÇn lµ viÖc phæ biÕn ch÷ N«m, võa
mang tÝnh d©n téc, võa mang tÝnh d©n gian. Mét sè t¸c gi¶ tiªu biÓu: TrÇn
Nh©n T«ng, M¹c §Ünh Chi, Chu V¨n An, Hå Quý Ly…Trong c¸c t¸c phÈm: Quèc
¢m Thi tËp, LÜnh Nam chÝch qu¸i…
- KiÕn tróc thêi Lý- TrÇn: §Ó l¹i nhiÒu c«ng tr×nh kiÕn tróc ®iªu kh¾c, mang
tÝnh chÊt hoµnh tr¸ng, quy m«:
 Thµnh Th¨ng Long( Víi 3 vßng thµnh §¹i La, Hoµng Thµnh, CÊm Thµnh), Thµnh
Nhµ Hå c«ng tr×nh kiÕn tróc b»ng ®¸.
 Chïa th¸p lµ kiÕn tróc ®éc ®¸o thêi Lý- TrÇn. Chïa lµng cã sè lîng rÊt nhiÒu, nh-
ng quy m« thêng nhá kiÕn róc ®¬n gi¶n. Mét sè ng«i chïa ®éc ®¸o nh chïa Diªn
Hùu, Chïa PhËt TÝch, quÇn thÓ chïa ë Yªn Tö, thhaps Phæ minh, chu«ng Quy
§iÒn, nh÷ng bøc phï ®iªu r¹m træ næi tiÕng trong V¨n MiÕu, tîng phËt Ngh×n
m¾t ngh×n tay….
- Ngoµi ra cßn cã nghÖ huËt ®Æc s¾c ®ã lµ móa rèi níc, c¸c dông cô rong ©m
nh¸c nh : s¸o tróc , trèng c¬m, ®µn tranh, ®µn tú bµ…
- Mét sè hµnh tùu khoa häc ra ®êi nh: y häc cæ truyÒn, ®ãng thuyÒn chiÕn , thiªn
v¨n lÞch ph¸p, c¸c nghÒ ®óc ®ång ,lµm gèm…
NhËn xÐt chung:
- V¨n hãa Lý- TrÇn – Hå lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn thÞnh ®¹t cña v¨n hãa §¹i ViÖt.
V¨n hãa Lý- TrÇn – Hå ®· chñ ®éng kh«i phôc l¹i v¨n hãa thêi ViÖt cæ ®ång
thêi tÝch hîp nh÷ng v¨n hãa ngo¹i sinhtaoj nªn mét phong c¸ch riªng cho m×nh.
ChÝnh v× hÕ v¨n hãa Lý- TrÇn- Hå mang tÝnh d©n t éc s©u s¾c
- V¨n hãa §¹i ViÖt lµ sù hçn dung cña c¸c dßng v¨n hãa d©n gian v¨n hãa cung
®×nh gi÷a nh÷ng yÕu tè b×nh d©n víi c¸c yÕu tè b¸c häc, gi÷a PhËt- §¹o- Nho.
V¨n hãa thêi Lý- TrÇn – Hå mang ®Ëm tÝnh d©n gian
- V¨n hãa Lý- TrÇn- Hå chøa nhiÒu tinh thÇn khai phãng
> V¨n hãa Lý- TrÇn- Hå chÝnh lµ mét søc m¹nh tinh thÇn võa lµ mét sung lùc võa lµ
mé kh¸ng thÓ trong c«ng cuéc x©y dùng vµ b¶o vÖ ®Êt níc . §ång thêi nã lµ mét tè
chÊt cèkÕt céng ®ång ngêi ViÖt trªn c¬ së t×m vÒ céi nguån vµ v¨n hãa chung, lµm
chÝn muåi ý thøc quèc giavµ tinh thÇn d©n téc

C©u 2. Khuynh híng d©n chñ t s¶n tõ ®Çu thÕ kØ XX ®Õn n¨m 1930?
1. Hoµn c¶nh lÞch sö:
- Cuèi thÕ kØ XIX CNTB ®îc x¸c lËp trªn ph¹m vi toµn hÕ giíi, gccn trªn thÕ giíi
trë nªn m¹nh nhng trong lßng t b¶n l¹i xuÊt hiÖn nh÷ng m©u thuÉn míi vÒ thuéc
®Þa v× cuèi thÕ kØ XIX vµ ®Çu thÕ kØ XX , CNTB chuyÓn sang CN§ Q nªn
nhu cÇu vÒ thÞ trêng vµ thuéc ®Þa trë nªn cÊp b¸ch ®iÒu ®ã thóc ®Èy CNTB
t¨ng cêng më réng l·nh thæ
- Ch©u ¸: §· cã nhiÒu níc thùc hiÖn c¶i c¸ch ®Êt níc heo t tëng t s¶n vµ ®· thµnh
c«ng nh : Phong trµo Duy T©n ë NhËt B¶n, Trung Quèc, ÊN §é
 - ViÖt Nam: Tõ n¨m 1986 sau khi c¬ b¶n dËp tÊt xong phong trµo CÇn V¬ng thùc
d©n Ph¸p ®· tiÕn hµnh bé m¸y cai trÞ vµ tiÕn hµnh cuéc khai th¸c thuéc ®Þa
lÇn 1 víi môc ®Ých v¬ vÐt tµi nguyªn vµ nguån nh©n lùc. ChÝnh qu¸ tr×nh ®ã
ddx t¹o ®iÒu kiÖn cho ViÖt Nam xuÊt hiÖn nh÷ng tÇng líp míi tiÕn bé ®Æc
biÖt lµ nh÷ng t tëng cña c¸c níc Ch©u ¸ ®ang x©m nhËp vµo ViÖt Nam. Trªn
thùc tÕ c¸c phong trµo ®Êu tranh mang mµu s¾c PK ®Òu bÞ hÊt b¹i, mé sè nhµ
yªu níc cã t tëng tiÕn bé ®· ®i t×m con ®êng cøu níc míi nh»m gi¶i phãng d©n
téc b»ng con ®êng d©n chñ t s¶n. §©y lµ mé rong nh÷ng ®Æc ®iÓm cña phong
trµo GPDT ë ph¬ng §«ng lóc bÊy giê, ®ã lµ con ®êng heo khuynh híng dan chñ
t s¶n. V× vËy ®Çu thÕ kØ XX ë VN ®· xuÊt hiÖn mét phong trµo ®Êu tranh míi
, phong rµo ®Êu tranh theo khuynh híng d©n chñ t s¶n
2. Phong trµo d©n chñ t s¶n ®Çu thÕ kØ XX
A. §Æc ®iÓm chung
- C¸c sÜ phu yªu níc cã t tëng cÊp tiÕn, cã kh¶ n¨ng tiÕp thu nh÷ng t tëng míi, cã
tÝnh chÊ PK mê nh¹t.
- §Æc ®iÓm cña phong trµo thêi k× nµy lµ kÕt hîp nhiÒu h×nh thøc ®Êu tranh
- Ph¹m vi réng lín, lùc lîng tham gia ®«ng ®¶o rÊt nhiÒu so víi thêi k× tríc
- Môc tiªu híng tíi ®éc lËp d©n téc vµ tiÕn bé x· héi trªn tÊ c¶ c¸c mÆt, d©n chñ t
s¶n.
- ë trong thêi k× nµy nÕu nh ë TQ, In®«nªxia, A§ ®· cã lóc , cã níi CNTS c¶i l¬ng
chiÕm ®Þa vÞ chñ ®¹o th× ë VN, do truyÒn thèng yªu níc bÊt khuÊt cña d©n téc
®· khiÕn cho quÇn chóng CMVN kh«ng lóc nµo tõ bá ngän cê § LDT vµ c¸c
h×nh thøc ®Êu tranh kh¸c còng ®îc hç trî , kÕt hîp víi nhau ®Ó t¹o nªn ®Ønh
cao míi cña phong trµo. Tiªu biÓu thêi k× nµy cã hai khuynh híng yªu níc chÝnh
®ã lµ khuynh híng B¹o ®éng vµ c¶i c¸ch ë VN t rong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kØ XX
B. Néi dung:
* Tríc hÕ ph¶i kh¼ng ®Þnh b¹o ®éng vµ c¶i c¸ch chØ lµ hai c¸ch thøc kh¸c nhau
®Ó ®i tíi mét môc tiªu chung ®ã lµ § LDT, TBXH. Vµ cho dï cã ®¸nh gi¸ kh¸c nhau
hä ®Òu thèng nhÊt : C¶ PBC vµ PCT ®Òu lµ tiªu biÓu cho ngän cê yªu níc ë VN
trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kØ XX.
* Xu híng b¹o ®éng cña PBC
- Phan Béi Ch©u lµ ngêi g¾n bã víi t tëng yªu níc cña vïng ®¸t NghÖ An . Tõ nhá
PBC ®· cã chÝ híng ®¸nh Ph¸p b»ng con ®êng b¹o ®éng. N¨m 1882 HÞch B×nh
T©y Thu B¾c trong th©m t©m cña PBCmuèn c¶i biÕn mé x· héi triÖt ®Ó. Nhng
®Ó cã thÓ c¶i biÕn ®îc th× ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn ph¶i cã ®éc lËp d©n téc. Nhng §
LDT rÊt khãat ph¶i thay ®æi thÓ chÕ, ph¶i ®i tíi níc m¹nh d©n giµu.T heo PBC
ph¶i lÊy ®îc ®éc lËp d©n téc tõ tay ngêi Ph¸p, ph¶i cã thùc lùc, ph¶i b»ng con ®êng
b¹o ®éng.
- Chñ tr¬ng: B¹o ®éng tøc lµ khëi nghÜa vò trang ®Ó gi¶i phãng d©n téc. C©u nãi
næi tiÕng “ Nî m¸u ph¶i trr b»ng m¸u”dùa vµo NhËt ®Ó ®oµn kÕ toµn d©n chèng
thùc d©n Ph¸p
- Ho¹t ®éng:
+ Thµnh lËp Duy T©n héi (1903-04) víi môc ®Ých kh«i phôc níc VN thµnh mé
chÝnh phñ ®éc lËp
+ Tæ chøc phong trµo §«ng Du ( 1905-1908) ®a thanh niªn VN bÝ mËt sang NhËt
®Ó ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé cã kinh nghiÖm ®Ó quay trë vÒ khëi nghÜa vò trang
giµnh ®éc lËp. Nh÷ng ngêi tham gia phong trµo §«ng Du tr¶i kh¾p ba k×, thu hót
®«ng dá lùc lîng tham gia( 200HS sng NhËt)
 + Cïng víi chñ tr¬ng cÇu viÖn, tµi chÝnh ®Ó b¹o ®éng. Nªn PBC ®· chÊp nhËn liªn
hiÖp víi lùc lîng PK mîn cê PK ®Ó tËp hîp lùc lîng. Ngoµi ra PBC cßn muèn liªn kÕt
c¶ d©n téc m×nh kh«ng ph©n biÖt thµnh phÇn giai cÊp
+ Tinh thÇn ®oµn kÕt cña «ng ®· cã tiÕn bé vît bËc t tëng “ §ång chñng- §ång V¨n-
§ång CH©u- §ång bÖnh”«ng ®· liªn kÕ víi lùc lîng bªn ngoµi nhê sù gióp ®ì.
+ Tæ chøc thø 3 lµ ViÖt Nam Quang phôc héi(1912) theo chñ nghÜa Tam d©n cña
T«n Trung S¬n . Nhng sù thÊt b¹i cña TTS¬n ë TQ th× ho¹t ®éng cña PBC trë nªn
bÕ t¾c.
+ Sau thêi gian ®ã PBC tiÕp tôc ho¹t ®éng hy väng t×m ra mét ph¬ng híng míi ®Ó
chèng Ph¸p giµnh ®éc lËp. Nhng n¨m 1925 «ng bÞ b¾t ë Thîng H¶i (TQ) ®îc bÝ
mËt ®a vÒ níc ta. Thùc d©n Ph¸p ®Þnh tö h×nh bÝ mËt nhng phong trµo ®Êu
tranh cña quÇn chóng nh©n d©n ®Æc biÖt lµ ë Hµ Néi vµ tµi hïng biÖn cña m×nh
®· buéc hùc d©n Ph¸p ph¶i gi¶m møc ¸n lµ tha bæng víi ®iÒu kiÖn sèng ë HuÕ.
§Õn n¨n 1940 th× «ng mÊt.

§¸nh gi¸:
- Tãm l¹i ë bíc ®Çu tiªn PBC lµ ngêi ®Ò xuÊt trong viÖc liªn minh quèc tÕ chèng CN§Q
v× môc iªu giµnh ®éc lËp d©n téc vµ tiÕn bé x· héi. T tëng b¹o ®éng cña PBCcã bíc
iÕn bé rÊ lín so víi c¸c lùc lîng sÜ phu thêi CÇn V¬ng . Do
- PBC lµ ngêi tiÕp tôc gi¬ng cao truyÒn thèng ®Êu tranh cña d©n téc b»ng con ®êng
khëi nghÜa vò trang. Nhng ®ång thêi PBC còng ®Ò ra nh÷ng lÝ thuyÕt míi nh b¹o
®éng cã tæ chøc, b¹o ®éng cã chuÈn bÞ, kh«ng b¹o ®éng ®¬n thuÇn mµ kÕt hîp víi
h×nh thøc d©n téc kh¸c. ¤ng chñ tr¬ng b¹o ®éng nhng kh«ng bµi xÝch c¶i c¸ch Duy
T©n, h¬n n÷a muèn lîi dông c¶i c¸ch Duy T©n lµm lîi cho sù nghiÖp d©n téc vò trang
chèng thùc d©n Ph¸p. ¤ng cã t tëng tiÕn bé vÒ viÖc tuyªn truyÒn vËn ®éng CM, vÒ
viÖc x©y dùng khèi ®oµn kÕ d©n téc, ®oµn kÕt t«n gi¸o. V× thÕ PBC ®îc ®¸nh gi¸
rÊt cao rong nh÷ng n¨m ®Çu TK XX “ Tríc khi NAQ xuÊt hiÖn PBC ®îc coi lµ ng«i sao
s¸ng trong bÇu trêi CM VN”
- NhËn ®Þnh vÒ «ng NAQ viÕt: “ ¤ng lµ bËc thiªn sö, ®Êng x¶ th©n v× sù nghiÖp
GPDT ®îc 20 triÖu ngêi d©n VN kÝnh cÈn t«n sïng”
- H¹n chÕ: PBC muèn dùa vµo NhËt ®Ó ®¸nh Ph¸p GP®Êt níc heo con ®êng TBCN.
Muèn thùc hiÖn nhiÖm vô d©n téc tríc nhiÖm vô d©n chñ, nhng do xuÊ ph¸ tõ ý thøc
hÖ PK vµ h¹n chÕ cña thêi ®¹i cho nªn «ng cha nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ ®Ð quèc
NhËt. Thùc chÊt ®Òu lµ ®ång minh cña thùc d©n Ph¸p nªn kh«ng thÓ dùa vµo NhË
®Ó ®¸nh ®uæi Ph¸p ®îc. ¤ng ®îc phong lµ “anh hïng bÊ phïng thêi”
* Xu híng c¶i c¸ch:
- Chñ tr¬ng: Muèn dùa vµo Ph¸p ®Ó thùc hiÖn c¶i c¸ch x· héi ®ªml¹i d©n chñ cho d©n
téc VN. ¤ng thùc hiÖn c¶i c¸ch “ Khai d©n trÝ, chÊn d©n khÝ, hËu d©n sinh” . C©u
nãi næi tiÕng cña «ng “ BÊt b¹o ®éng, b¹o ®éng t¾c tö”
+ Khai d©n trÝ: bá lèi häc cò ,tiÕp cËn víi nÒn v¨n minh míi cña thÕ giíi, ph¶i bµi trõ
nhng hñ tôc , ph¶i häc khoa häc thùc dông.
+ ChÊn d©n khÝ: Thøc tØnh tinh thÇn tù lùc tù cêng vµ ®Ó tho¸t khái läc ®éc cña C§
PK.
+ HËu d©n sinh: Ph¸t triÓn kinh Õ c«ng th¬ng nghiÖp vµ lµm ¨n heo lèi TBCN.
- Häat ®éng: Lµ diÔn thuyÕt , truyÒn b¸ t tëng d©n chñ, khai th«ng d©n trÝ thiÕt
lËp d©n quyeenfkeeu gäi nh©n d©n chèng PK , tham nhòng. Thùc hiÖn nÕp sèng
v¨n hãa míi , më mang kiÕn thøc, bµi trõ mª tÝn dÞ ®oan vµ ®Ò nghÞ Ph¸p thùc
hiÖn c¶i c¸ch d©n chñ cho ngêi VN.
 - Díi ¶nh hëng t tëng c¶i c¸ch cña PCT trêng “ §«ng kinh nghÜa thôc”do Lu V¨n
Can vµ NguyÔn QuyÒn ®øng ®Çu. Ch¬ng tr×nh cña trêng chÞu ¶nh hëng s©u
s¾c d©n chñ tiÕn bé cña PCT
- Ngoµi ra phong trµo chèng thuÕ ë Trung k× còng ¶nh hëng ®Õn t tëng cña «ng.
§¸nh gi¸:
- PCT lµ nhµ yªu níc cã t tëng d©n chñ sím nhÊ ë níc ta. ¤ng muèn thùc hiÖn con
®êng gi¶i phãng b»ng biÖn ph¸p tháa hiÖp øc lµ nhê Ph¸p ®Ó c¶i c¸ch x· héi.
Ho¹t ®éng cña «ng nÆng nÒ chèng PK vµ do h¹n chÕ cña thêi ®¹i nªn con ®êng
®i cña «ng còng bÕ t¾c nh B¸c ®· nhËn ®Þnh: “ Ho¹t ®éng cña PCT ch¼ng
kh¸c g× xin giÆc rñ lßng th¬ng”
KÕt luËn chung:
- Hai xu híng ®Êu tranh b¹o ®éng vµ c¶i l¬ng cña PBC, PCT ®· thu hót ®éng
®¶o quÇn chóng nh©n d©n tham gia cã t¸c ®éng lín ®èi víi t tëng vµ hµnh ®éng
cña nh©n d©n trong thêi k× nµy.
- PBC, PCT lµ hai nhµ chÝ sÜ tiªu biÓu ®Çu thÕ kØ XX, nh÷ng häat ®éng CM
cña hai «ng lµ sù tiÕp nèi truyÒn thèng yªu níc cña d©n téc chèng ®Õ quèc PK
giµnh §L. Nhng do h¹n chÕ cña lÞch sö vµ thêi ®¹i nªn c¸c chñ tr¬ng Êy kh«ng ®i
®Õn th¾ng lîi, hay nãi c¸ch kh¸c khuynh híng d©n chñ ts ®µu TK XX cho dï lµ
b¹o ®éng hay c¶i c¸ch míi chØ dõng l¹i ë cuéc vËn ®éng, thiÕu c¬ së XH, thiÕu
®iÒu kiÖn l·nh ®¹o ®Ó ®a cuéc ®Êu tranh ®ã ®Õn thµnh c«ng. Ngoµi r phong
trµo cßn bÞ thùc d©n Ph¸p ®µn ¸p th¼ng tay, nh÷ng l·nh tô ®· bÞ xö hoÆc tï
®Çy , ch¹y ra níc ngoµi. Phong trµo ®Çu thÕ kØ XX ®· r¬i vµo bÕ t¾c mµ
nguyªn nh©n c¬ b¶n lµ thiÕu mé ®êng lèi l·nh ®¹o ®óng ®¾n cña mét giai cÊp
tiªn tiÕn ,t hiÕu c¬ së v÷ng ch¾c trong quÇn chóng nh©n d©n vµ PTDCTS ®·
më ra mét xu híng ®Êu tranh míi më ®Çu mét thêi ®¹i míi con ®êng ®Êu tranh
gi¶i phãng d©n téc.
 Phong rµo yªu níc d©n chñ c«ng khai 1919-1926
- Phong trµo yªu níc cña tÇng líp tiÓu s¶n d©n téc
+ Nguyªn nh©n: Do t s¶n d©n téc muèn ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ TBCN mé c¸ch ®éc
lËp nhng do hä gÆp nhiÒu sù chÌn Ðp c¹nh tranh . V× vËy t s¶n d©n téc ®øng lªn
®Êu tranh v× môc ®Ých kinh tÕ chèng l¹i sù chÌn Ðp ®ã.
+ Nh÷ng phong trµo tiªu biÓu:
 VÒ kinh tÕ:
 VÒ chÝnh trÞ: TS d©n téc cïng víi mé sè ®Þa chñ ë Nam k× thµnh lËp mét sè tæ
chøc chÝnh trÞ tiªu biÓu lµ tæ chøc LËp HiÕn do Bïi Quang Chiªu, NguyÔn Phan
Long thµnh lËp. Môc ®Ých tuyªn truyÒn diÔn thuyÕt ®ßi tù do d©n chñ ®ång
thêi tranh hñ sù ñng hé cña quÇn chóng nh©n d©n, g©y d luËn ®Õn nh©n d©n
thÕ giíi ®Æc biÖt lµ Ph¸p
+ NhËn xÐt:
Cuéc ®Êu tranh cña s¶n chñ yÕu lµ vÒ quyÒn lîi kinh tÕ tríc m¾t lµ phôc vô lîi Ých
cho b¶n thaanchuws kh«ng ph¶i v× môc ®Ých d©n éc vµ giai cÊp. Khi Ph¸p nhêng mé
sè Ýt quyÒn lîi vÒ kinh tÕ th× hä quay ra tháa hiÖp víi ngêi Ph¸p vµ ngõng ®Êu tranh.
V× v Phong trµo yªu níc cña TSDT:
+ Do t¸c ®éng s©u s¾c cña cuéc khai th¸c thuéc ®Þa, do ¶nh hëng thuËn lîi cña
phong trµo CMTG nh÷ng n¨m sau chiÕn tranh TGI. Phong trµo d©n téc d©n chñ níc ta
ph¸t triÓn m¹nh mÏ díi nhiÒu h×nh thøc phong phó, víi sù tham gia cña nhiÒu tÇng líp
nh©n d©n. Tríc hÕt lµ ë thµnh thÞ phong trµo ®Êu tranh cña TSDT.
 + T s¶n DT muèn nh©n ®µ lµm ¨n thuËn lîi trong mÊy n¨m CTranh v¬n lªn giµnh
vÞ trÝ kh¸ h¬n trong nÒn KTVN. Nhng hä vÊp ngay ph¶i sù chÌn Ðp cña TB ph¸p trong
chÝnh s¸ch khai th¸c thuéc ®Þa II
+ 1919 TSDT g©y phong trµo " TrÊn hng néi ho¸" "Bµi trõ ngo¹i ho¸ " .
1923 ®Êu tranh chèng ®éc quyÒn h¬ng c¶ng Sµi Gßn vµ ®éc quyÒn suÊt c¶ng
lóa g¹o nhiÖm kú.
Ngoµi ra TSDT cßn dïng b¸o chÝ ®Ó bªnh vùc quyÒn lîi cho m×nh thµnh lËp
mét sè tæ chøc chÝnh trÞ nh: " §¶ng lËp hiÕn" nh»m ®a ra mét sè khÈu hiÖu ®Êu tranh
®ßi tù do d©n chñ ®Ó tranh thñ sù ñng hé cña quÇn chón, nhng khi ®îc thùc d©n ph¸p
nhîng bé cho mét Ýt quyÒn lîi th× hä s½n sµng tho¶ hiÖp víi Ph¸p
+ Phong trµo ®©ó tranh cña TSDT cho thÊy: hä ®Êu tranh ®ßi quyÒn lîi vÒ
kinh tÕ vµ khi ®îc thùc d©n ph¸p nhîng bé hä s½n sµng tho¶ hiÖp víi Ph¸p dõng ®Êu
tranh

3.3 Phong trµo tiÓu t s¶n

Sau CTTGI díi t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch khai th¸c thuéc ®Þa lÇn2 t s¶n t¨ng
nhanh vÒ sè lîng vµ trë thµnh giai cÊp míi trong XH VN
Ngay tõ khi míi ra ®êi TTS VN bÞ t s¶n ph¸p chÌn Ðp, b¹c ®·i khinh dÎ. §êi sèng
bÊp bªnh dÔ bÞ x« ®Èy vµo con ®êng thÊt nghiÖp, ph¸ s¶n. V× vËy TTS VN h¨ng h¸i
®Êu tranh nh»m chèng l¹i cêng quyÒn ¸p bøc.
Phong trµo ®Êu tranh cña TTS diÔn ra díi nhiÒu h×nh thøc phong phó:
- LËp c¸c tæ chøc chÝnh trÞ nh " VN nghÜa ®oµn" " Héi phôc viÖt " " héi Hng
Nam " §¶ng thanh niªn"vv… TËp hîp quÇn chóng " chñ yÕu lµ TTS thµnh thÞ " ®Êu
tranh víi nhiÒu ho¹t ®éng s«i næi nh mÝt tinh, biÓu t×nh, b·i kho¸ , b·i thÞ,
- Hä lËp nhiÒu tê b¸o tiÕn bé nh; " Chu«ng rÌ" " An nam trÎ " " Ngêi nhµ quª" vµ
lËp c¸c nhµ xuÊt b¶n tiÕn bé nh " Nam ®ång th x·" "Cêng häc th x·" " Quan h¶i tïng th "
xuÊt b¶n s¸ch b¸o tiÕn bé, ®Êu tranh chèng cêng quyÒn ¸p bøc .
Tiªu biÓu nhÊt trong phong trµo TTS - VN thêi kú nµy lµ 2 phong trµo.
§ßi th¶ Phan Béi Ch©u (1925)
§ßi ®Ó tang Phan Ch©u Trinh (1826)
Phong trµo ®· l«i cuèn hµng chôc v¹n ngêi tham gia. Thùc sù lµ cuéc biÓu d¬ng
lùc lîng lín nhÊt cña TTS VN sau CTTGI Phong trµo ®· buéc ®îc thùc d©n ph¸p ph¶i
nhîng bé
Tõ cuéc ®Êu tranh cña TTS trong níc t¹i T.Quèc T6/1924 ®· x¶y ra vô mu s¸t
toµn quyÒn M¸c Lanh cña tæ chøc "T©m t©m X· " ( mét tæ chøc yªu níc cña TTS VN
ho¹t ®éng ë Qu¶ng Ch©u TQuèc) §ã lµ " TiÕng bom sa diÖn" cña Ph¹m hång Th¸i. Vô
mu s¸t kh«ng thµnh nhng nã cã ý nghÜa më mµn cho thêi ®¹i ®Êu tranh míi cña d©n téc
" nh chim Ðn nhá b¸o hiÖu mïa xu©n" Cã t¸c dông thóc ®Èy phong trµo tiÕn lªn
* Qua phong trµo yªu níc cña TS DT vµ TTS VN sauCTTGI cho thÊy:
- Phong trµo thu hót nhiÒu t©ng líp x· héi tham gia, chñ yÕu lµ ë thµnh thÞ.
- Phong trµo diÔn ra díi nhiÒu h×nh thøc phong phó bao gåm c¶ c«ng khai hîp ph¸p- vµ
bÊt hîp ph¸p
-Phong trµo mang tÝnh chÊt DTDC s©u s¾c. Qua phong trµo cã t¸c dông kÝch lÖ tinh
thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta.
* Tuy nhiªn phong trµo còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ
- Cha cã sù liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau
- Môc ®Ých ®Êu tranh cha thèng nhÊt. VN quèc d©n §¶ng:
G¾n víi cuéc khëi nghÜa Yªn b¸i (ho¹t ®éng cuèi cïng cña VN quèc d©n §¶ng)
VN quèc d©n §¶ng thµnh lËp ngµy 25 /12/1927 mµ c¬ së h¹t nh©n cña nã lµ "Nam
®ång th x·" 1 nhµ xuÊt b¶n tiÕn bé do Ph¹m TuÊn Tµi ®øng ®µu. L·nh tô cña VN quèc
d©n §¶ng lµ NguyÔn Th¸i Häc, Phã §øc ChÝnh, NguyÔn Kh¾c Nhu, Ph¹m TuÊn Tµi.
§¶ng lÊy chñ nghÜa "Tam d©n" cña T«n Trung S¬n (1 trµo lu d©n chñ t s¶n thÞnh
hµnh nhÊt ë TQ lóc bÊy giê) lµm nÒn t¶ng t tëng chÝnh trÞ "D©n téc ®éc lËp; d©n tù
do; d©n sinh h¹nh phóc" nh vËy VN QD §¶ng lµ 1 §¶ng theo xu híng CM d©n chñ t s¶n
tiªu biÓu cho t s¶n DT ë ViÖt nam.
Tæ chøc: x©y dùng thµnh 4 cÊp tõ trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng. Nhng trªn thùc tÕ
trong qóa tr×nh ho¹t ®éng cha khi nµo thèng nhÊt ®îc víi nhau. Thµnh phÇn §¶ng viªn
cña §¶ng phøc t¹p, bao gåm: Häc sinh, sinh viªn, c«ng chøc, t s¶n DT, tiÓu th¬ng, tiÓu
chñ, th©n hµo, phó n«ng, ®Þa chñ ë n«ng th«n. Binh lÝnh sü quan ngêi ViÖt trong
qu©n ®éi Ph¸p trong ®ã §¶ng coi binh lÝnh ngêi viÖt trong qu©n ®éi Ph¸p lµm nßng
cèt. Nh vËy VN QD §¶ng lµ 1 chÝnh §¶ng nhng tæ chøc cha chÆt chÏ, cha khoa häc.
ViÖc kÕt n¹p §¶ng viªn kh«ng thËn träng. V× vËy TD Ph¸p ®· theo dâi ®îc mäi ho¹t
®éng cña §¶ng, chØ chê dÞp lµ ra tay khñng bè..
Ho¹t ®éng: §¶ng lÊy "Tù do-B×nh ®¼ng-B¸c ¸i" lµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña
m×nh. Môc ®Þch ho¹t ®éng cña VN QD §¶ng lµ cuéc CM d©n téc; CM C/trÞ; CM x·
héi" nh»m lËt ®æ chÕ ®é phong kiÕn thiÕt lËp nÒn DC céng hoµ. §Þa bµn ho¹t ®éng
cña §¶ng bÞ bã hÑp, chñ yÕu trong ph¹m vi 1 sè tØnh b¾c kú. Trong qu¸ tr×nh ho¹t
®éng VN QD §¶ng thiªn vÒ ho¹t ®éng qu©n sù, nÆng vÒ ¸m s¸t khñng bè c¸ nh©n.
VN QD §¶ng lµ 1 chÝnh §¶ng bôt víi tæ chøc vµ ph¬ng thøc ho¹t ®éng nh thÕ
VN QD ®¶ng khã cã thÓ tån t¹i l©u dµi, ®îc ®¸nh dÊu b»ng cuéc khëi nghÜa Yªn b¸i
( th¸ng 2/1930 ).

d. Khëi nghÜa Yªn b¸i:

* Nguyªn nh©n: Trong nh÷ng n¨m 1928 - 1929 phong trµo yªu níc cña nh©n d©n
ta ph¸t triÓn m¹nh mÏ, do sù ho¹t ®éng tÝch cùc cña 3 tæ chøc CM kÓ tõ sau khi thµnh
lËp. KhiÕn cho thùc d©n Ph¸p no sî ®iªn cuång khñng bè ®Ó ng¨n chÆn phong trµo.
Th¸ng 2/1929 nh©n Trïm Mé Phu Ba danh ra Hµ néi VN QD §¶ng tæ chøc vô ¸m
s¸t tªn Trïm mé Phu khÐt tiÕng nµy. Sau sù ¸m s¸t, thùc d©n Ph¸p ®· ra tay khñng bè
tr¾ng g©y nh÷ng tæn thÊt cho phong trµo CM ®ang lªn cao. VN QD §¶ng lµ tæ chøc
chÞu nh÷ng thiÖt h¹i nÆng nÒ nhÊt: GÇn 1 ngh×n ®¶ng viªn bÞ b¾t, toµn bé sè vò
khÝ dù tr÷ bÞ tÞch thu.
BÞ ®éng tríc t×nh thÕ ®ã nh÷ng yÕu nh©n cßn l¹i cña VNQD ®¶ng. QuyÕt
®Þng dèc toµn bé lùc lîng lµm cuéc b¹o ®éng cuèi cïng ''Kh«ng thµnh c«ng còng thµnh
c«ng''.
*DiÔn biÕn: §ªm 9/2/1930 më ra Yªn b¸i. TiÕp ®ã lµ H¶i d¬ng, Phó thä, Th¸i
b×nh vµ Hµ néi cïng nÐm bom phèi hîp.
- T¹i Yªn b¸i qu©n khëi nghÜa ®· chiÕm ®îc tr¹i lÝnh, giÕt vµ lµm bÞ th¬ng 1 sè
sü quan, h¹ sü quan nhng hä lµm chñ ®îc tØnh lþ Ngay h«m sau ®· bÞ Ph¸p tËp trung
ph¶n c«ng, c¸c l·nh tô cña §¶ng ®Òu bÞ b¾t.
ë nh÷ng n¬i kh¸c qu©n KN lµm chñ t¹m thêi vµi huyÖn lþ nhng còng nhanh
chãng bÞ thùc d©n Ph¸p chiÕm ®ãng.

*KÕt qña: KN Yªn b¸i nhanh chãng bÞ thÊt b¹i c¸c l·nh tô cña §¶ng ®· bÞ TD
Ph¸p kÕt ¸n tö h×nh. Tríc khi lªm m¸y chÐm c¸c «ng cßn h« khÈu hiÖu "VN v¹n tuÕ".

* ý nghÜa lÞch sö: MÆc dï thÊt b¹i nhng cuéc KN Yªn b¸i cã ý nghÜa v« cïng lín
lao.
 + Cuéc khëi nghÜa Yªn b¸i biÓu thÞ tinh thÇn ph¶n kh¸ng quyÕt liÖt cña nh©n
d©n ta víi thùc d©n Ph¸p.
+ Sù hy sinh to lín cña c¸c chiÕn sü Yªn b¸i ®· cæ vò lßng yªu níc chÝ c¨m thï
giÆc cña nh©n d©n ta ®èi víi TD Ph¸p.
+ Hµnh ®éng yªu níc vµ tÊm g¬ng hy sinh cña c¸c chiÕn sü Yªn b¸i lµ mäi sù
tiÕp nèi truyÒn thèng yªu níc bÊt khuÊt cña DT ta.
+ Sù thÊt b¹i cña KN Yªn b¸i ®· chøng minh PT DT theo khuynh híng t s¶n díi
ngän cê cña VNQD ®¶ng ®· kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu kh¸ch quan cña sù nghiÖp gi¶i
phãng d©n téc cña NDVN vµ chÊm døt lu«n khuynh híng c¸ch m¹ng t s¶n ®Ó nhêng
chç cho khuynh híng CMVS ë VN.
 Ëy cuéc ®Êu tranh nµy m¹ng Ýnh c¶i l¬ng nöa vêi. Nã giíi h¹n trong khu«n khæ
chñ nghÜa hùc d©n vµ quyÒn lîi giai cÊp bÐ nhá nªn kh«ng ®îc suwk ®ång ×nh
ñng hé cña quÇn chóng mµ bÞ quÇn chóng nh©n d©n vît qua.
 Tuy nhiªn nã vÉn thÓ hiÖn tinh thÇn yªu níc chèngPh¸p trong mé møc ®é nhÊt
®Þnh cña GCTS t¹o ®µ cho sù ph¸t triÓn chung cña c¸c phong trµo yªu níc sau
chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø nhÊt
 Phong rµo yªu níc d©n chñ cña giai cÊp TTS
- Nguyªn nh©n:
- C¸c phong trµo tiªu biÓu
- NhËn xÐt
 Tæ chøc VNQD §
- nguyªn nh©n
- Häat ®éng
- Khëi nghÜa Yªn B¸i.
- KÕt luËn chung:
C©u 3. MiÒn nam ®Êu tranh chèng chÕ ®é MÜ- DiÖm cñng cè hßa b×nh tiÕn
Phong trµo §ång khëi
1. T×nh h×nh níc ta sau hiÖp ®Þnh gi¬nev¬ vµ nhiÖm vô c¸ch m¹ng míi.
a) T×nh h×nh níc ta sau hiÖp ®Þnh gi¬nev¬.
H§ gi¬nev¬ 1954 vÒ §D ®îc ký kÕt ®· chÊm døt cuéc chiÕn tranh x©m lîc cña
§Q mÜ gióp søc. Theo hiÖp ®Þnh ®Ó thùc hiÖn hoµ b×nh hai bªn ph¶i thùc hiÖn ngay
viÖc ngõng b¾n, tËp kÕt chuyÓn qu©n chuyÓn giao khu vùc trong kho¶ng thêi gian
300 ngµy kÓ tõ ngµy ký hiÖp ®Þnh (21/7/1954 - 19/5/1955).
Ngay tõ ®Çu §Q mÜ vµ bän ph¶n ®éng ph¸p cïng víi cêng quyÒn tay sai ®· t×m
mäi c¸ch g©y khã kh¨n vµ ph¸ ho¹i viÖc thi hµnh hiÖp ®Þnh (cè t×nh tr× ho·n viÖc
ngõng b¾n, th¸o dì m¸y mãc ®Ó mang ®i) cìng Ðp ®ång bµo d©n di c vµo nam) hßng
g©y khã kh¨n cho ta trong viÖc tiÕp qi¶n vïng gi¶i phãng . Nhng do th¸i ®é nghiªm
chØnh vµ tinh thÇn ®Êu tranh kiªn quyÕt cña chÝnh phñ vµ nh©n d©n ta nªn ta ®·
buéc ®îc ph¸p ph¶i thi hµnh nh÷ng ®iÒu kho¶n ®· quy ®Þnh 10/10/1954 bé ®éi ta vµo
tiÕp qu¶n gi¶i phãng thñ ®« 1/1/1955 TW §ang, chÝnh phñ, B¸c Hå trë vÒ thñ ®« ®Ó
tiÕp tôc l·nh ®¹o nh©n d©n ta bíc vµo cuéc c¸ch m¹ng míi 6/5/1955 nh÷ng tªn lÝnh
ph¸p cuèi cïng rót khái H¶i phßng vµ 22/5 rót hÕt khái c¸t bµ, MB¾c s¹ch bãng qu©n thï
®¸nh dÊu th¾ng lîi to lín cña nh©n d©n ta.
Trong khi ®ã ë MN thùc d©n ph¸p tiÕp tôc g©y nh÷ng hµnh ®éng ph¸ ho¹i hiÖp
®Þnh n¨m 1956 ph¸p rót qu©n ra khái MN vµ chót bá tr¸ch nhiÖm thi hµnh quyÕt
®Þnh cho mÜ. VÒ phÝa mÜ s½n sµng cã ý ®å tõ tríc, lîi dông c¬ héi ph¸p trËn ë §BP
mÜ®· Ðp ph¸p ®a Ng« §×nh DiÖm (tay sai cña mÜ) lªn lµm thñ tíng ChÝnh phñ
(25/6/1954) sau khi hiÖp ®Þnh ký kÕt ®îc 2 ngµy bé trëng bé ngo¹i giao mÜ lµ §alet ®·
tr¾ng trîn tuyªn bè : "MÜ kh«ng ký kÕt hiÖp ®Þnh nªn kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm thi
hµnh h®" mÜ cßn ra søc viÖn trî cho cêng quyÒn tay sai NG« §×nh DiÖm, dung dìng
DiÖm ph¸ ho¹i hiÖp ®Þnh, tõ chèi hiÖp th¬ng tæng tuyÓn cö, bµy ra trß hÒ trng cÇu
d©n ý vµ ©m mu thµnh lËp 1 quèc gia riªng rÏ th¸ng 9/1954 mÜ cßn l«i kÐo mét sè níc
lËp ra khèi liªn minh qu©n sù §NA (SEATO) ngang nhiªn ®Æt MN ViÖt Nam díi sù
b¶o trî cña khèi nµy.
MÜ ©m mu vµ hµnh ®éng nãi trªn cña mÜ - diÖm ®· ®a ®Õn kÕt côc ®Êt níc
ta t¹m thêi bÞ chia c¾t lµm 2 miÒn víi 2 chÕ ®é chÝnh trÞ, x· héi kh¸c nhau. MiÒn b¾c
hoµn toµn gi¶i phãng , c¨n b¶n hoµn thµnh c«ng cuéc c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ nh©n
d©n, MN mÜ nh¶y vµo thay ch©n ph¸p, ©m mu biÕn MN thµnh thuéc ®Þa cña mÜ vµ
c¨n cø qu©n sù cña mÜ nh»m th«n tÝnh MN chia c¾t l©u dµi ®Êt nãc ta, ®Õ quèc mÜ
®· dùng lªn cêng quyÒn tay sai th©n mÜ do Ng« §×nh DiÖm ®øng ®Çu. §©y lµ ®Æc
®iÓm næi bËt nhÊt cña t×nh h×nh níc ta sau hiÖp ®Þnh gi¬nev¬.

b) NhiÖm vô chiÕn lîc c¸ch m¹ng ViÖt Nam trong thêi kú míi.
XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm t×nh h×nh ®Êt níc ta t¹m thêi chia c¾t thµnh 2 miÒn
víi 2 chÕ ®é chÝnh trÞ x· héi kh¸c nhau, §¶ng vµ ChÝnh phñ ®· ®Ò ra cho c¸ch m¹ng
mçi miÒn nh÷ng nhiÖm vô chiÕn lîc thÝch hîp.

+ ë miÒn b¾c: Sau khi kh¸ng chiÕn chèng ph¸p kÕt thóc th¾ng lîi cuéc c¸ch m¹ng d©n
téc d©n chñ nh©n d©n c¨n b¶n hoµn thµnh. §¶ng chñ tr¬ng chuyÓn sang lµm c¸ch m¹ng
XHCN, tríc khi thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô chiÕn lîc cña c¸ch m¹ng XHCN MB ph¶i
hoµn thµnh nèt nh÷ng nhiÖm vô cßn l¹i cña cuéc c¸ch m¹ng DTDCND lµ ®¸nh ®æ
PK, c¶i c¸ch ruéng ®Êt ®Êu tranh ®ßi ph¸p ph¶i thi hµnh hiÖp ®Þnh gi¬nev¬ tiÕp
qu¶n vïng gi¶i phãng , chèng cìng Ðp dô dç ®ång bµo c«ng gi¸o di c vµo , ®ãn tiÕp
®ång bµo MN tËp kÕt ra b¾c, ra søc kh«i phôc kinh tÕ hµn g¾n vÕt th¬ng chiÕn tranh
vµ tiÕn hµnh c«ng t¸c c¶i t¹o XHCN ®Ó trë thµnh chç dùa, ®ñ søc hËu thuÉn cho c¸ch
m¹ng MN vµ b¶o vÖ MB, ®ång thêi x©y dùng MB trë thµnh hËu ph¬ng lín cho MN
tiÒn tuyÕn lín cïng ®Êu tranh gi¶i phãng MN thèng nhÊt níc nhµ.

+ ë MN: do vÉn cßn ®Õ quèc vµ phong kiÕn tay sai thèng trÞ ®Õ quèc CP' chñ tr¬ng
tiÕp tôc tiÕn hµnh cuéc c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ nh©n d©n ph¸p thµnh chiÕn tranh
nh©n d©n, chiÕn tranh gi¶i phãng d©n téc, ®¸nh ®æ ¸ch thèng trÞ cña §Q mÜ vµ tay
sai th©n mÜ nh»m gi¶i phãng hoµn toµn MN hoµn thµnh c¸ch m¹ng DTDC ND trong
c¶ níc tiÕn tíi thèng nhÊt níc nhµ vµ gãp phÇn b¶o vÖ v÷ng ch¾c miÒn b¾c.
Nh vËy tõ sau hiÖp ®Þnh gi¬nev¬ díi sù l·nh ®¹o cña 1 ®¶ng nh©n d©n ta cïng 1 lóc
thùc hiÖn 2 chiÕn lîc c¸ch m¹ng kh¸c nhau: chiÕn lîc c¸ch m¹ng XHCN ë MB vµ chiÕn
lîc c¸ch m¹ng DTDC ND ë MN. §©y còng chÝnh lµ ®Æc ®iÓm lín nhÊt cña c¸ch m¹ng
níc ta tõ sau hiÖp ®Þnh gi¬nev¬ 5.1975.

c) Mèi quan hÖ gi÷a hai nhiÖm vô c¸ch m¹ng:

C¸ch m¹ng 2 miÒn cã 2 nhiÖm vô riªng nhng xÐt cho cïng c¶ hai nhiÖm vô ®Òu
cã chung 1 môc tiªu lµ ®¸nh ®uæi ®Õ quèc mÜ, ®¸nh ®æ cêng quyÒn tay sai vµ ph¶n
®éng th©n mÜ gi¶i phãng hoµn toµn miÒn nam b¶o vÖ miÒn b¾c tiÕn tíi thùc hiÖn
hoµ b×nh thèng nhÊt ®Êt níc t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¶ níc ®i lªn CNXH , x©y dùng 1 níc
ViÖt Nam hoµ b×nh thèng nhÊt, ®éc lËp d©n chñ vµ giµu m¹nh, thiÕt thùc gãp phÇn
t¨ng cêng phe XHCN, b¶o vÖ hoµ b×nh ë §NA vµ TG.
Trong viÖc thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô , môc tiªu chung cña c¸ch m¹ng mçi chiÕn
lîc c¸ch m¹ng cã vÞ trÝ vµ vai trß kh¸c nhau nhng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ, kh¨ng khÝt
víi nhau t¹o ®iÒu kiÖn cho nhau cïng PT.
CM XHCN ë MB kh«ng chØ cã môc tiªu x©y dùng cuéc sèng Êm no h¹nh phóc cho
nh©n d©n miÒn b¾c mµ cßn nh»m gi¶i phãng MN vµ ®¸p øng nhu cÇu x©y dùng
®Êt níc sau khi thèng nhÊt.
CMDTDCND ë MN võa cã nhiÖm vô gi¶i phãng MN võa cã nhiÖm vô b¶o vÖ
MB. Mèi quan hÖ gi÷a c¸ch m¹ng 2 miÒn ®ång thêi còng lµ mãi quan hÖ gi÷a hËu ph-
¬ng vµ tiÒn tuyÕn. Th¾ng lîi giµnh ®îc ë mçi miÒn lµ th¾ng lîi chung cña sù nghiÖp
chèng mÜ cøu níc cña toµn d©n téc. Trong mèi quan hÖ gi÷a c¸ch m¹ng 2 miÒn mçi
chiÕn lîc cã 1 vÞ trÝ vai trß kh¸c nhau. MB lµ hËu ph¬ng lín ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh
nhÊt ®èi víi sù ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng c¶ níc vµ sù nghiÖp kh¸ng chiÕn chèng mÜ
cøu níc. MN lµ tiÒn tuyÕn lín nªn gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh trùc tiÕp trong viÖc ®¸nh
®æ ¸ch thèng trÞ cña §Q mÜ vµ tay sai cña chóng gi¶i phãng MN thèng nhÊt ®Êt níc.
ViÖc ®Ò ra hai chiÕn lîc c¸ch m¹ng ë 2 miÒn trong cïng 1 thêi ®iÓm lÞch sö lµ
sù vËn dông s¸ng t¹o nguyªn lý cu¶ CN M¸c LªNin vµo hoµn c¶nh lÞch sö cô thÓ cña n -
íc ta
2. ChÕ ®é mÜ - diÖm ë miÒn Nam.
Sau thÊt b¹i cu¶ thùc d©n ph¸p ë §BP kh«ng ng¨n c¶n ®îc ph¸p ký hiÖp ®Þnh
gi¬nev¬ vÒ §D ®· lµm thÊt b¹i ©m mu cña §Q mÜ trong viÖc kÐo dµi vµ më réng
chiÕn tranh x©m lîc §D . Níc mÜ díi thêi Aixenhao ®· ®a ra kÕ ho¹ch "lÊp chç trèng"
thùc chÊt lµ t×m c¸ch hÊt c¼ng ph¸p ®Ó ®éc chiÕm miÒn Nam. T11/1954 colin ®îc cö
sang lµm ®¹i sø mÜ ë miÒn Nam ViÖt Nam vµ mang theo kÕ ho¹ch 6 ®iÓm ®îc v¹ch
s½n ë oasinht¬n.
+ HÊt c¼ng ph¸p vµ lùc lîng ph¸p ®Ó ®éc chiÕm miÒn Nam ViÖt Nam.
+ Tiªu diÖt lùc lîng c¸ch m¹ng, ph¸ ho¹i hiÖp ®Þnh gi¬nev¬ chia c¾t ViÖt Nam.
+ Gióp diÖm x©y dùng chÝnh quyÒn hîp ph¸p, hîp hiÕn, ®øng ®îc trªn thÕ ba ch©n
:chÝnh trÞ, kinh tÕ, qu©n sù.
+ Gióp diÖm x©y dùng "qu©n ®éi quèc gia" gåm c¶ vÒ trang bÞ vµ huÊn luyÖn.
+ Thùc hiÖn nhiÒu c¶i c¸ch kinh tÕ nh»m biÕn miÒn Nam thµnh thÞ trêng tiªu thô.
+ Giµnh u tiªn cho hµng ho¸ vµ vèn ®Çu t cña mÜ vµo ph¸t triÓn kinh tÕ miÒn Nam.
Thùc chÊt cña kÕ ho¹ch c«lin lµ th«ng qua chÝnh quyÒn vµ qu©n ®éi tay sai §Q
mÜ thùc hiÖn ý ®å biÐen miÒn Nam thµnhthuéc ®Þa kiÓu míi vµ c¨n cø qu©n sù cña
mÜ, dïng miÒn Nam lµm bµn ®¹p ®Ó tÊn c«ng, ra b¾c ng¨n chÆn lµn sãng c¸ch m¹ng
gi¶i phãng d©n téc vµ c¸ch m¹ng XHCN ë §NA.
VÒ phÝa diÖm ®îc mÜ dung dìng võa lªn n¾m quyÒn ë miÒn Nam DiÖm liÒn tËp hîp
tay ch©n dùng lªn 1 chÝnh quyÒn ®éc tµi gia ®×nh trÞ th©n mÜ, ®èi lËp víi nh©n
d©n miÒn Nam chèng l¹i c¸ch m¹ng.
Gi÷a n¨m 1954 DiÖm ®· lËp ra c¸i gäi lµ "§¶ng cÇn lao nh©n vÞ" do Ng« §×nh
Nhu ®øng ®Çu.
Cuèi 1954 chóng l¹i lËp ra tæ chøc ''phong trµo c¸ch m¹ng quèc gia'' do trÇn
ch¸nh Thµnh ®øng ®Çu.
Chóng cßn nªu ra ch¬ng tr×nh c¸ch m¹ng víi c¸c néi dung''diÖt céng'' §¶ thùc ''®µ
phong'' mµ thùc chÊt cña ch¬ng tr×nh ®ã lµ chèng c¸c lùng lîng c¸ch m¹ng,chãng nh©n
d©n miÒn Nam g¹t hÕt qu©n phiÖt ra khái miÒn Nam ®Ó MÜ l¨m quyÒn ®éc
chiÕmmiÒn Nam, phÕ chuÊt h¼n b¶o ®¹i ®Ó DiÖm lµm tæng thèng th©u tãm mäi
quyÒn hµnh ë miÒn Nam.
Tõ 1955 DiÖm liªn tiÕp më c¸c chiÕn dÞch ''tè céng, diÖt céng'' trªn toµn miÒn
Nam, coi ®ã lµ cuèc s¸ch, chóng cßn tæ chøc hµng lo¹t c¸c cuéc v©y gi¸p, tµn s¸t tï trong
nh÷ng ngêi bÞ chiÕm cò, nh÷ng ngêi ®ßi hiÖp th¬ng tæng tuyÓn cö thèng nhÊt ®Êt n-
íc. Víi ph¬ng ch©m ''tiªu diÕt viÕt céng kh«ng th¬ng tiÕc, thµ riÕt nhÇm cßn h¬n bá
sãt'' chóng dïng nh÷ng h×nh thøc giÕt ngêi man rî thêi trung cæ, moi gan, th¶ tr«i
s«ng ....vvtiªu biÓu lµ cuéc tµn bs¸t ë chî ®îc (th¸ng 9/1945): vô d×m ngêi suèng ®Ë,
VÜnh trinh ( th¸ng 1/1955) vô triÖt h¹ ë h¬ng ®iÒn, (th¸ng 7/1955) vµ lín nhÊt lµ vô
®Çu ®éc ë nhµ giam phó lîi ( th¸ng 12/1958).
DiÖm cßn ®a ra c¸i gäi lµ ch¬ng tr×nh c¶i c¸ch ®iÒn ®Þa nh»m nÊy lai ruéng
mµ c¸ch m¹ng chia cho nh©n d©n. Chóng cßn lËp gia c¸ckhu ''dinh ®iÒu '', ''trñ mËt''
võa bãc nét nh©n d©n ta vÒ kinh tÕ, vad k×m kÑp nh©n d©n ta vÒ chÝnh trÞ , qu©n
sù nh»m t¸ch nh©n d©n ta ra khái c¸ch m¹ng.
¢m mu vµ nh÷ng téi ¸c nãi trªn cña MÜ - DiÖm thùc chÊt lµ ®· tiÕn hµnh chiÕn
tranh ®¬n ph¬ng nh»m chãng ph¸ lùc lîng c¸ch m¹ng vµ nh©n d©n miÒn Nam. §· lµm
cho t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi miÒn Nam ngét ng¹t vµ lµm suèt hiÖn hai
m©u thuÉn c¬ b¶n, giai cÊp n«ng d©n vµ ®Þa chñ phong kiÕn, toµn thÓ nh©n d©n
miÒn Nam víi MÜ - DiÖm trong ®ã m©u thuÉn bao chóm lµ gi÷a toµn thÓ nh©n d©n
miªn Nam víi chÕ ®é MÜ - DiÖm. Nh©n d©n miÒn Nam kh«ng cßn con ®êng nµo
kh¸c lµ ph¶i vïng dËy ®Êu tranh.
3)Nh©n d©n miÒn Nam ®Êu tranh chèng chÕ ®é MÜ - DiÖm, d÷ g×n vµ
b¶o vÖ lùc l¬ng c¸ch m¹ng.
Ngay tõ 1954 nhËn dç ®éi quu©n MÜ lµ trî lùc chÝnh ng¨n c¶n lai vÖc lËp l¹i
hoµ b×nh ë ®«ng d¬ng vµ chóng hiÖn ®ang trë thµnh kÎ thï chÝnh, chùc tiÕp cña
nh©n d©n ®«ng d¬ng, TW §¶ng ®· ®Ò ra cho c¸ch m¹ng miÒn Nam, chuyÓn tõ ®Êu
tranh vò trang ch«ng ph¸ trong ®ã sang ®Êu tranh chÝnh trÞ chèng MÜ - DiÖm ®ßi
chóng ph¶i thi hµnh hiÖpb ®Þnh gi¬nev¬ ®Ó cñng cè hoµ b×nh, gi÷ g×n b¶o vÖ vµ
x©y dùng lùc l¬ng cach m¹ng.
Thùc hiÖn chñ ch¬ng cña §¶ng mçi phong trµo ®Êu tranh trÝnh chÞ ®· diÔn gia
s«i næi, liªn tôc r«ng kh¾p miÒn Nam l«i quÊn hµng triÖu ngêi thuéc nh÷ng giai cÊp,
tÇng líp x· héi tham gia víi nh÷ng h×nh thøc phong phó nh ;mÝt tinh, héi th¶o, biÓu
t×nh, b·i c«ng, b·i thÞ, b·i kho¸...vv
Më ®Çu lµ phong trµo hoµ b×nh, cña trÝ thøc vµ nh©n d©n Sµi Gßn, chî lín (8/1954).
BÊt chÊp sù ®µn ¸p, khñng bè d· man cña ®Õ quèc MÜ - DiÖm phong trµo ®Êu
tranh cña quÇn chóng riÔn gia ngµi cµng s«i næi, kh¾p tõ n«ng th«n ®Õn thµnh thÞ.
tiªu biÓu lµ ë c¸c thµnh phè lín nh Sµi Gßn, §µ N½ng, HuÕ c¸c cuéc ®Êu tranh ®ßi
hiÖp th¬ng tæng tuyÓn cö thèng nhÊt ®Êt níc,®ßi b×nh thêng ho¸ quan hÖ 2 miÒn
Nam B¾c chèng c¸c chß hÒ chng cÇu d©n ý, ®× c¸c quyÒn d©n sinh d©n chñ diÔn gia
ngµy cµng m¹nh mÏ. NhiÒu cuéc ®Êu tranh quy m« lín ®· næ gia nh, cuéc ®Êu tranh
ngµy 1/5/1957 cña 20 v¹n quÇn chóng Sµi Gßn, chî lín ®ßi c¸c quyÒn tù do, d©n chñ
d©n sinh. Nhng gay go nhÊt vµ quyÕt niÖt nhÊt lµ c¸c cuéc ®Êu tranh chèng chiÕn
dÞch tè céng, diÖt céng cña MÜ, DiÖm.
Nh©n d©n miÒn Nam víi tinh thÇn yªu níc bÊt khuÊt vµ lã luËn s¾c bÐn ®· lµm
thÊt b¹i hoµn toµn chÝnh s¸ch tè céng diÖt céng cña chuóng. c¸ch m¹ng miÒn Nam tui
cã thÊt b¹i nÆng nÒ bót MÜ - DiÖm khong khuÊt phôc ®îc ®«ng ®¶o miÒn Nam
nh©n d©n miÒn Nam vÉn mét lßng mét d¹ h¬ng vÒ miÒn B¾c, VÒ TW §¶ng chÝnh
phñ vµ B¸c Hå, gi÷ v÷ng liÒm tin vµo c¸ch m¹ng. H×nh thøc ®Êu tranh vµ tõ chÝnh
trÞ, hoµ b×nh ®· chuyÓn sang ®Êu trang vò trang tù vÖ,rå dïng b¹o lùc c¸ch m¹ng ®·
suót hiÖn ë nh÷ng n¬i.

4) Phong trµo ®ång khëi (1959 - 1960):

a) Nguyªn nh©n: (ChÝnh s¸ch ph¶n ®éng cña MÜ - DiÖm ®· lµm m©u thuÉn x· héi
ngµy cµng gay g¾t).
- Díi ¸ch thèng trÞ b¹o tµn cña mÜ diÖm nh©n d©n miÒn Nam kh«ng nhng ph¶i
sèng trong t×nh c¶nh ®Êt n¬cs bÞ chia c¾t mµ tõng ngµy tõng giê cßn bÞ chóng ¸p
bøc, bocvs lét, tï ®Çy, chÐm giÕt lµm cho m©u thuÉn gi÷a nh©n d©n miÒn Nam víi
chÕ ®é mÜ - diÖm ngµy cµng gay g¾t.
Tõ 1957 Ng« §×nh diÖm tiÕn hµnh chÝnh s¸ch "tè céng" "DiÖt céng" T5/1959
chóng l¹i ban hµnh ®¹o luËt 10 -59 lª m¸y chÐm ®i kh¾p miÒn Nam hµnh ®éng khñng
bè ®iªn cuång cña chóng chØ chøng tá chóng cµng suy yÕu bÞ c« lËp. T×nh h×nh ®ã
buéc nh©n d©n miÒn Nam ph¶i dïng b¹o lùc ®Ó giµng quyÒn lµm chñ. Cïng víi ®Êu
tranh chÝnh trÞ h×nh thøc ®Êu tranh vò trang tù vÖ trõ gian, diÖt ¸c b¾t ®Çu xuÊt
hiÖn vµ ngµy cµng lan réng, c¬n b·o t¸p c¸ch m¹ng ®ang Êp ñ, phong trµo c¸ch m¹ng
®ang trªn ®µ cñng cè c¶ vÒ thÕ vµ lùc. Mét sè n¬i quÇn chóng ®· næi d¹y(b¾c ¸i
T2/1959) .
- Gi÷a lóc ®ã héi nghÞ BCH TW §¶ng lÇn thø XI häp 3/1/1959 vµ x¸c ®Þnh ph-
¬ng híng c¬ b¶n cña c¸ch m¹ng miÒn Nam lµ khëi nghÜa giµnh chÝnh quyÒn vÒ tay
nh©n d©n b»n con ®êng dùa vµo lùc lîng chÝnh trÞ cña quÇn chóng lµ chñ yÕu , kÕt
hîp víi lùc lîng vò trang ®Ó ®¸nh ®æ ¸ch thèng trÞ cña mÜ diÖm. NghÞ quyÕtt TW
XV ph¶n ¸nh ®óng yªu cÇu cña lÞch st, gi¶i quyÕt kÞp thêi yªu cÇu ph¸t triÓn cña c¸ch
m¹ng miÒn Nam trong t×nh thÕ thùc sù chÝn muåi, ®¸p øng nguyÖn väng tha thiÕt cña
toµn d©n, lµ ngän löa dÊy lªn phong trµo ®ång khëi.
b) diÔn biÕn:
§îc nghÞ quyÕt TW XV soi s¸ng phong trµo næi d¹y cña quÇn chóng tõ chç lÎ tÎ ë
tõng ®Þa ph¬ng ®· lan réng kh¾p miÒn Nam thµnh cao trµo ®ång khëi. Më ®Çu lµ
cuéc khëi nghÜa ë B¾c ¸i (T2/1959) Trµ Bång (T8/1959) tiªu biÓu nhÊt lµ phong trµo
®ång khëi bÕn tr (17/1/160( díi sù l·nh ®¹o cña tØnh uû BÕn tre nh©n d©n c¸c x· §Þnh
Thuû, Phíc HiÖp, B×nh Kh¸nh thuéc huyÖn má cÇy bÕn tre víi gËy géc, gi¸o m¸c, sóng
èng ®ñ lo¹i, ®ång lo¹t næi dËy diÖt ¸c «n, gi¶i t¸n chÝnh quyÒn ®Þch, t¹o thÕ uy hiÕp
chóng. Tõ 3 x· ®iÓm cuéc næi d¹y lan nhanh ra toµn huyÖn Má Cµy vµ tØnh BÕn Tr.
QU©n khëi nghÜa ®· ph¸ vì tõng m¶ng lín bé m¸y chÝnh trÞ vµ hÖ thèng k×m kÑp
cña ®Þch ë th«n x·. ë nh÷ng n¬i ®ã UBND tù qu¶n ®îc thµnh lËp, lùc lîng vò trang
nh©n d©n ®îc thµnh lËp vµ ph¸t triÓn.
Ruéng ®Êt cña bän ®Þa chñ, cêng hµo bÞ tÞch thu ®em chia cho d©n cµy nghÌo.
Tõ bÕn tre phong trµo ®ång khëi nh tøc níc vì bê lan réng kh¾c nam bé, T.
Nguyªn vµ mét sè n¬i ë miÒn trung bé.
c) KÕt qu¶:
TÝnh ®Õn cuèi 1960 t¹i c¸c tØnh nam bé c¸ch m¹ng lµm chñ 600 trong tæng sè
1298 x·, trong ®ã cã 116 x· hoµn toµngp.
ë c¸c tØnh ven biÓn trung bé cã 904 trong tæng sè 3829 th«n ®îc gi¶i phãng.
ë t©y nguyªn cã tíi 32000 th«ng trong tæng sè 5721 th«n ®îc gi¶i phãng.
- Cuéc ®ång khëi ®· d¸ng 1 ®ßn nÆng vµo chÝnh s¸ch thùc d©n kiÓu míi cña
mÜ, lµm thÊt b¹i hoµn toµn chiÕn tranh ®¬n ph¬ng cña chóng, ®· t¸c ®éng m¹nh vµ
lµm lung lay tËn gèc chÝnh quyÒn tay sai Ng« §×nh DiÖm.
Tõ trong khÝ thÕ ®ã ngµy 20/12/1960 mÆt trËn d©n téc gi¶i phãng miÒn Nam
ViÖt Nam ra ®êi víi chñ tr¬ng ®oµn kÕt toµn d©n kiªn quyÕt ®Êt tranh chèng §Q mÜ
x©m lîc vµ tay sai Ng« §×nh DiÖm, thµnh lËp chÝnh quyÒn liªn minh d©n téc, d©n
chñ réng r·i ë miÒn Nam.
Thùc hiÖn ®éc lËp d©n téc, tù do d©n chñ, c¶i thiÖn d©n sinh, gi÷ v÷ng hoµ b×nh, thi
hµnh chÝnh s¸ch, trung lËp, tiÕn tíi hoµ b×nh thèng nhÊt tæ quèc.
- Sau phong trµo ®ång khëi lùc lîng c¸ch m¹ng miÒn Nam ph¸t triÓn nhanh
chãng, c¸c ®oµn thÓ c¸ch m¹ng cña n«ng d©n, thanh niªn, phô n÷, c¸c lùc lîng vò trang
tËp trung lÇn lît ra ®êi.
d) ý nghÜa.
Phong trµo ®ång khëi 1959 - 1960 th¾ng lîi ®· gi¸ng 1 ®ßn m¹nh vµo chÝnh
s¸ch thùc d©n míi cña mÜ, lµm thÊt b¹i hoµn toµn chiÕn tranh ®¬n ph¬ng cña mÜ,
diÖm vµ ®¸nh dÊu bíc ph¸t triÓn nh¶y vät cña c¸ch m¹ng miÒn Nam , chuyÓn c¸ch
m¹ng tõ thÕ gi÷ g×n lùc lîng sang thÕ tiÕn c«ng.
 §Ò c¬ng triÕt häc
1. Quan ®iÓm cña c¸c nhµ duy vËt tríc M¸c vÒ vËt chÊt.
- Thêi cæ ®¹i: C¸c nhµ duy vËt ®· ®ång nhÊt vËt chÊt nãi chung víi nh÷ng
d¹ng cô thÓ. Nh vËt chÊt b¾ ®Çu tõ níc, b¾t ®Çu tõ löa…
§¸nh gi¸: C¸c quan niÖm vË chÊ míi chØ dõng ë quan s¸t trùc quan nhng hµm
chøa bªn trong lµ nh÷ng pháng ®o¸n hiªn tµi vÒ cÊu ¹o vË chÊt.
- Thêi cËn ®¹i: Víi sù ph¸ triÓn cña khoa häc tù nhiªn nªn quan ®iÓm cña chñ
nghÜa duy vËt cã bíc ph¸t riÓn míi. Lóc nµy vË chÊt kh«ng quy vÒ nh÷ng vËt
cô t hÓ mµ nã mang Ýnh kh¸i qu¸t h¬n “ VËt chÊt lµ tån t¹i ë c¸c h¹t c¸c vËt
thÓ, c¸c khèi lîng, chÊt lîng lµ rÊt kh¸c nhau’’
§¸nh gi¸:
- Nh÷ng g× t¸c ®éng vµo con ngêi ®Òu lµ vËt chÊt, mäi hiÖn tîng ®Òu b¾t
®Çu tõ c¬ hächoc
- Mäi ph©n biÖt vÒ chÊt cña c¸c vËt thÓ ®Òu quy gi¶i vÒ lîng . ThËm chÝ cã
c¸c nhµ khoa häc cßn ®ång nhÊ vËt chÊt víi khèi lîng c«i vËn ®éng cña vËt
chÊt chØ lµ vËt ®éng cña c¬ häc…
2. Nªu vµ ph©n tÝch ®Þnh nghÜa cña Lªnin:
a. C¬ së h×nh thµnh nªn ®Þnh nghÜa:
- Lªnin ®· biÕt kÕ thõa nh÷ng mÆt hîp lÝ trong quan ®iÓm cña c¸c nhµ vËt
chÊt tríc M¸c
- Dùa trªn c¬ së nh÷ng thµnh tùu míi nhÊt vÓ tù nhiªn cuèi thÕ kØ XIX
- Phª ph¸n chñ nghÜa duy t©m
b. §Þnh nghÜa cña Lªnin:
“ VË t chÊt lµ mét ph¹m trï riÕt häc dïng ®Ó chØ hùc t¹i kh¸ch quan ®ªm l¹i
cho con ngêi trong c¶m gi¸c ®îc c¶m gi¸c chóng ta chÐp l¹i , chôp l¹i, ph¶n
¸nh vµ tån t¹i kh«ng phô thuéc vµo c¶m gi¸c”
c. Néi dung:
- VËt chÊt lµ mét ph¹m trï triÕt häc: Réng nhÊt, bao qu¸t nhÊt,vËt chÊt nã lµ v«
tËn v« h¹n kh«ng sinh ra vµ còng kh«ngmÊt ®i cã qu¸ tr×nh chuyÓn hãa tõ c¸i
nµy sang c¸i kh¸c.
- Dïng ®Ó chØ thùc t¹i kh¸ch quan : § N nµy Lª nin ®· nªu ra ®îc huéc Ýnh tån
t¹i kh¸ch quan. §ã lµ thuéc t Ýnh kh«ng tån t¹i vµo ý thøc con ngêi . §©y chÝnh
lµ thuéc tÝnh c¬ b¶n nhÊt
- §îc ®ªml¹i cho con ngêi …: Sù tån t¹i cña vËt chÊ lµ cã tríc vµ nã t¸c ®éng vµo
c¸c gi¸c quan cña con ngêi lµm n¶y sinh ý thøc. Nã tån t¹i mét c¸ch hiÖn thùc.
3 .ý nghÜa ph¬ng ph¸p luËn:
- §Þnh nghÜa nµy ®· gi¶i quyÕt mét c¸ch khoa häc ë c¶ hai mÆt cña vÊn ®Ò
triÕt häc: VËt chÊt cã tríc con ngêi cã kh¶ n¨ng nhËn thøc ®îc thÕ giíi
- §Þnh nghÜa nµy ®· kh¾c phôc ®îc nh÷ng h¹n chÕ trong quan ®iÓm tríc M¸c
vÒ vËt chÊt.
- §Þnh nghÜa nµy ®· kh¾c phôc ®îc cuéc khñng ho¶ng cña khoa häc tù nhiªn,
®Æc biÖt lµ vÒ vËt lÝ häc..
C©u 2.
Ph¹m trï ý thøc:
1. Nguån gèc
- Quan ®iÓm cña CNDT: T¸ch ý thøc ra khái vËt chÊt..
- Quan ®iÓm cña CNDVtríc M¸c: Kh«ng thõa nhËn tÝnh siªu nhiªn cña ý thøc,
còng chØ ra ®îc mãi liªn hÖ gi÷a ý thøc vµ vËt chÊt….
- Tõ ®ã Lª nin ®· ®a ra quan ®iÓm cña m×nh vÒ nguån gèc cña ý thøc: “ý thøc
cña con ngêi lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn vµ x· héi. Do vËy ý høc ®îc h×nh thµnh tõ
hai nguån gèc c¬ b¶n ®ã lµ nguån gèc tù nhiªn vµ nguån gèc x· héi”
a. Nguån gèc tù nhiªn:
Gåm 3 yÕu tè cÊu thµnh:
- Cã sù t ån t¹i ho¹t ®éng cña bé n·o
- Sù tiÕn hãa cña thuéc tÝnh ph¶n ¸nh
- Sù ån t¹i cña thÕ giíi kh¸ch quan
 Sù tån t¹i ho¹t ®éng cña bé n·o: Bé ãc ngêi lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh ph¸ riÓn
hÕ søc l©u dµi. §ã lµ qu¸ tr×nh chuyÓn hãa tõ v« c¬ sang h÷u c¬, tõ ®éng vËt
bËc thÊp ®Õn ®éng vËt bËc cao, cuèi cïng míi h×nh hµnh ra bé n·o ngêi…..V×
vËy kh«ng thÓ t¸ch ý thøc ra khái ho¹t ®éng cña bé n·o.
 Sù tiÕn hãa cña thuéc tÝnh ph¶n ¸nh: ý thøc lµ h×nht høc ph¶n ¸nh ®Æc trng
cña con ngêi ®îc ph¸t triÓn ë huéc tÝnh ph¶n ¸nh cã ë mäi d¹ng vËt chÊt ®ã lµ
n¨ng lùc gi÷ l¹i t¸i hiÖn l¹i…
 Sù tån t¹i cña thÕ giíi kh¸ch quan: ChÝnh sù tån t¹i cña thÕ giíi kh¸ch quan nªn
c¸c gi¸c quan cña con ngêi qua ®ã ®îc ®a ®Õn bé ãc lµm n¶y sinh ý thøc vÒ
kh¸ch thÓ ph¶n ¸nh..
 KÕt luËn: ý thøc lµ mét thuéc tÝnh cña vË chÊt nhng kh«ng ph¶i lµ cña mäi d¹ng
vË chÊt mµ chØ lµ mét huéc tÝnh cao nhÊt cña ®ã lµ bé ãc ngêi.
b. Nguån gèc x· héi:
- Lao ®éng
- Ng«n ng÷
 Lao ®éng: B»ng lao ®éng vµ nhê lao ®éng mµ con ngêi míi t¸ch khái giíi tù
nhiªn lµ ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn ®Ó con ngêi t ån t¹i
 §îc coi lµ tÝn hiÖu thø hai nã lµ c¸i vá vË chÊt cña t duy lµ ph¬ng iÖn ®Ó con
ngêi giao tiÕp víi nhau.
2. Kh¸i niÖm ý thøc:
- QNCNDT: ý thøc tån ¹i ®éc lËp
- QNDV tríc M¸c: ý høc lµ mét d¹ng vË chÊt nhng sù ph¶n ¸nh cña ý thøc th× rÊt
®gianrttt
- Q§ cña M¸c: “ ý thøc lµ sù ph¶n ¸nh hiÖn thùc kh¸ch quan vµo t rong bé ãc con
ngêi mé c¸ch n¨ng ®éng , s¸ng t¹o, ý thøc lµ h×nh ¶nh chñ quan cña thÕ giíi kh¸ch
quan”
- Ph©n tÝch néi dung:
 ý hóc lµ sù ph¶n ¸nh , lµ c¸i ph¶n ¸nh, cßn vË chÊt lµ c¸i ®îc phnr ¸nh..
 Khi nãi c¸i ph¶n ¸nh lµ h×nh ¶nh chñ aun cña thÕ giíi kh¸ch quan hØ nã kh«ng
ph¶i lµ h×nh ¶nh vËt lý…Cho nªn ý høc con ngêi mang tÝnh n¨ng ®éng,s¸ng t¹o.
Nã kh«ng ph¶n ¸nh nguyªn si nh sù tån t¹i cña chóng mµ ®ã lµ sù ph¶n ¸nh vµo
trong bé ãc ngêi cã sù c¶i biÕn…Ngoµi ra sù ph¶n ¸nh cßn mang tÝnh kh¸ch quan
trõu tîng
 ý thøc lµ h×nh ¶nh chñ quan cña thÕ giíi kh¸ch quan:
. ý thøc võa lµ kÕt qu¶ cña sù ph¶n ¸nh lµ b¶n th©n cña qu¸ tr×nh ph¶n ¸nh
. VËt chÊt lµ c¸i ®îc ph¶n ¸nh ®©y chÝnh lµ 2 qu¸ tr×nh thèng nhÊt vµ kh¸c biÖt.
C©u 3.
Hai nguyªn lÝ c¬ b¶n cña phÐp biÖn chøng duy vËt
1. PhÐp biÖn chøng:
- PhÐp biªn chøng duy vËt ®îc x©y dùng trªn c¬ së hÖ thèng n÷ng nguyªn lÝ,
nh÷ng ph¹m trï….ph¶n ¸nh ®óng ®¾n hiÖn thùc. Trong hÖ thèng ®ã nguyªn lÝ
vÒ mèi liªn hÖ, nguyªn lÝ vÒ sù ph¸t triÓn lµ hai nguyªn lÝ kh¸i qu¸t nhÊt
- Quan ®iÓm cña M¸c: “ PhÐp biÖn chøng ch¼ng qua chØ lµ m«n khoa häc vÒ
nh÷ng quy luËt phæ biÕn cña sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña tù nhiªn vµ cña
XHLN vµ t duy”
2. Nguyªn lÝ vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn
Mçi mét ®èi tîng tån t¹i cÇn cã hai vÊn ®Ò ®Æt ra:
- C¸c ®èi tîng tån t¹i cã mèi liªn hÖ kh«ng?
- NÕu cã mèi liªn hÖ quan hÖ th× c¸i g× quyÕt ®Þnh quan hÖ ®ã?
a. C¸c ®èi tîng tån t¹i cã mèi liªn hÖ kh«ng?
- Q§ SH : Kh«ng cã quan hÖ liªn hÖ…
- Q§ DVBC: §èi tîng lu«n n»m trong c¸c mèi liªn hÖ quan, trong viÖc t¸c ®éng
chuyÓn hãa…
b. NÕu cã mèi liªn hÖ quan hÖ th× c¸i g× quyÕt ®Þnh quan hÖ ®ã?
- CNDT:
- CNDVBC: Nguån gèc cña liªn hÖ quan hÖ lµ n»m ë chÝnh tån t¹i cña ®èi tîng…
c. Kh¸i niÖm:
“ Liªn hÖ lµ ph¹m trï triÕt häc dïng ®Ó chØ sù quy ®Þnh, sù t¸c ®éng chuyÓn hãa
lÉn nhau gi÷a c¸c sù vËt, hiÖn tîng, hay gi÷a ¸c mÆt cña mé sù vËt, mé hiÖn tîng
rong thÕ giíi”
d. Néi dung kh¸i niÖm:
- Liªn hÖ c¸c ®èi tîng th× lu«n tån t¹i tù nã mang tÝnh kh¸ch quan
- Nh÷ng mèi liªn hÖ gåm hai lo¹i:
- C¸c liªn hÖ quan hÖ cã sù chuyÓn hãa lÉn nhau
- TÝnh chÊt cña mèi liªn hÖ , quan hÖ
 TÝnh kh¸ch quan: C¸c sù vËt hiÖn tîng kh«ng phô thuéc vµoý thøc con ngêi
 TÝnh phæ biÕn: BÊt k× mé sù vËt hiÖn tîng nµo,ë bÊt k× kh«ng gian vµ thêi
gian nµo …còng cã mèi liªn hÖ víi nh÷ng sù vË hiÖn tîng kh¸c.
 TÝnh ®a d¹ng vµ phong phó: C¸c sù vËt kh¸c nhau, hiÖn tîng kh¸c nhau…th× mèi
liªn hÖ biÓu hiÖn kh¸c nhau…Tuy nhiªn viÖc ph©n chia tõng cÆp mlh chØ m¹ng
t Ýnh chÊt t¬ng ®èi.
e. ý nghÜa ph¬ng ph¸p luËn:
- Nguyªn t¸c toµn diÖn:
 §ßi hái nhËn thóc vÒ ®èi tîng th× ph¶i ®Æt ®èi tîng trong mèi liªn hÖ, quan hÖ
míi cã thÓ nhËn thøc ®óng
 Ph¶i kh¸c phôc ®îc nh÷ng biÓu hiÖn phiÕn diÖn trong nhËn thøc hµnh ®éng
 Ph¶i biÕt x¸c ®Þnh mèi liªn hÖ chñ yÕu, b¶n chÊt ®Ó tõ ®ã n¾m ®îc quy luËt
nh»m cã ph¬ng ph¸p phï hîp víi t×nh h×nh thùc tiÔn.
- Nguyªn t¾c lÞch sö:
 §ßi hái khi nh©n thøc ®èi tîng th× ph¶i chó ý tíi nh÷ng ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh
lÞch sö cô thÓ th× míi cã ph¬ng ph¸p hnhf ®éng ®óng mang l¹i hiÖu qu¶ cao
trong nhËn thøc.
 Trong tõng giai ®o¹n lÞch sö ®ßi hái §¶ng ta ph¶i cã nh÷ng chñ tr¬ng phï hîp víi
tõng giai ®o¹n lÞch sö ®Ó mang l¹i hiÖu qu¶ cao …
3. Nguyªn lÝ vÒ sù ph¸t triÓn:
a. C¸c quan ®iÓm tríc M¸c:
- Q§ SH: Ph¸t triÓn chØ lµ sù t¨ng lªn hay gi¶m ®i vÒ lîng, kh«ng cã sù hay ®æi
vÒ chÊt. Qu¸ r×nh ph¸ triÓn chØ lµ tiÖm tiÕn kh«ng cã bíc quanh co thôt lïi vµ
nh¶y vät
- Q§ DVBC: Ph¸t triÓn lµ mét qu¸ tr×nh tõ hÊp ®Õn cao, qu¸ tr×nh nµy diÔn ra
®Çn dÇn dÇn võa cã bíc nh¶y vät ®a ®Õn sù biÕn ®æi vÒ chÊt…
b. Kh¸i niÖm cña Lª nin:
“Ph¸t riÓn lµ mét ph¹m trï triÕt häc dïng ®Ó chØ qu¸ tr×nh vËn ®éng tiÕn lªn õ
thÊp ®Õn cao tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p, tõ kÐm hoµn thiÖn ®Õn hoµn hiÖn h¬n
cña sù vË”
c. Néi dung ®ÞnhnghÜa:
- CÇn ph©n biÖt vËn ®éng víi kh¸i niÖm ph¸t tritrieeeetvaajrong qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn sù vËn ngµy cµng h×nh thµnh nh÷ng thuéc tÝnh míi h¬n vÒ chÊt
- Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn th× sù ph¸ triÓn ®îc thÓ hiÖn kh¸c nhau ë tõng cÆp
®èi tîng
- Nguån gèc cña sù ph¸t triÓn chÝnh lµ n»m ë bªn trongsù vËn ®éng
- TÝnh chÊt cña sù ph¸t triÓn ®îc thÓ hiÖn:
 TÝnh kh¸ch quan: Sù ph¸t riÓn bao giê còng m¹ng Ýnh kh¸ch quan. Nguån gèc cña
sù ph¸ t riÓn n»m bªn trong ®èi tîng
 Mang tÝnh phæ biÕn: Nã diÔn ra ë mäi lÜnh vùc: Tù nhiªn, x· héi, t duy.
 Mang tÝnh ®a d¹ng vµ phong phó: Mçi mét sù vË ph¸t triÓn kh«ng gièng nhau,
tån t¹i ë kh«ng gian….
d. ý nghÜa ph¬ng ph¸p luËn:
- Nguyªn t¾c ph¸t triÓn:
 §ßi hái khi nhËn thøc ®èi tîng h× ph¶i ®Æt chóng trong sù vËn ®éng biÕn ®æi
 Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái ph¶i biÕt ph©n chai ra thµnh c¸c giai ®o¹n ®Ó cã ph-
¬ng ph¸p nhËn thøc phï hîp
 Ph¶i kh¾c phôc nh÷ng t tëng b¶o thñ ®Þnh kiÕn
- Nguyªn t¾c lÞch sö: (PhÇn trªn(
C©u 6. Nh÷ng quy luËt c¬ b¶n cña phÐp biÖn chøng duy vËt.
1. VÊn ®Ò chung:
- Quy luËt lµ mèi liªn hÖ b¶n chÊt, phæ biÕn lËp ®i lËp l¹i gi÷a c¸c sù vËt hiÖn t-
îng hay gi÷a c¸c nh©n tè t¹o thµnh sù vËt hiÖn tîng
- KN cña Lª nin: Quy luËt lµ mét trong nh÷ng giai ®o¹n cña sù nhËn thøc cña con
ngêi vÒ tÝn t hèng nhÊt vµ vÒ sù liªn hÖ vÒ sù phô thuéc lÉn nhau vµ tÝnh
chØnh t hÓ cña qu¸ tr×nh thÕ giíi.
- Víi t c¸ch lµ c¸i tån ¹i ngay trong hiÖn thùc quy luËt lµ mèi liªn hÖ b¶n chÊt, tÊt
nhiªn phæ biÕn vµ lÆp l¹i, gi÷a c¸c mÆt c¸c yÕu tè c¸c thuéc tÝnh bªn rong mçi
sù vËt mét hiÖn tîng víi nhau.
2. Ph©n lo¹i quy luËt:
3. Quy luË chuyÓn hãa tõ lîng thµnh chÊt.
a. Kh¸i niÖm chÊt:
- “ ChÊt lµ ph¹m trï triÕt häc dïng ®Ó chØ tÝnh quy ®Þnh kh¸ch quan vèn cã cña
sù vËt, lµ sù hèng nhÊt h÷u c¬ cña nh÷ng thuéc tÝnh lµm cho sù vË lµ nã chø
kh«ng ph¶i lµ c¸i kh¸c”
- Ph©n tÝch:
 ChÊt cña ®èi tîng lµ c¸i c¨n b¶n nhÊt quyÕt ®Þnh nªn sù tån t¹i cña ®èi tîng víi t
c¸ch lµ nã
 ChÊt cña ®èi tîng ®îc thÓ hiÖn th«ng qua c¸c thuéc tÝnh. Mµ thuéc tÝnh thÓ
hiÖn tÝnh chÊt tr¹ng th¸i hay nh÷ng yÕu tè cÊu thµnh nªn ®èi tîng. Nhng kh«ng
 ph¶i mäi thuéc tÝnh ®Òu thÓ hiÖn chÊt cña ®èi tîng . Mµ chØ nh÷ng thuéc tÝnh
c¬ b¶n ®îc tËp hîp l¹i míi ®îc t¹o thµnh chÊt cña ®èi tîng vµ chÊt cña ®èi tîng
chØ thay ®æi khi nh÷ng thuéc Ýnh c¬ b¶n cña ®èi tîng thay ®æi.
 Mçi ®èi tîng cã nhiÒu thuéc tÝnh nªn cã nhiÒu chÊt cña ®èi tîng, b¶n th©n ®èi t-
îng cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau vµ viÖc ph©n chia thuéc tÝnh c¬ bnr hay
kh«ng c¬ b¶n chØ lµ t¬ng ®èi nã cßn phô huéc vµo c¸c liªn hÖ cô thÓ cña ®èi t-
îng
 ChÊt cña ®èi tîng ngoµi quy luËt bëi chÊt cña yÕu tè t¹o thµnh th× nã cßn bÞ
quy ®Þnh bëi sù liªn kÕt gi÷a c¸c yÕu tè t¹o thµnh.
 ChÊt cña sù vËt lu«n tån t¹i mét c¸ch kh¸ch quan, mäi thuéc tÝnh cña ®èi tîng
®Òu phô thuéc vµo chÊt cña ®èi tîng.
 ChÊt cña ®èi tîng kh«ng nh÷ng quy ®Þnh bëi chÊt cña c¸c yÕu tè t¹o thµnh mµ
cßn bëi ph¬ng thøc liªn kÕt gi÷a c¸c yÕu tè t¹o thµnh. Nhng hîp mét c¸ch c¨n b¶n
th× nã vÉn lµ chÊt .
VÝ dô: Kim c¬ng vµ than ch×
KÕt luËn: Sù thay ®æi vÒ chÊt cña sù vËt phô thuéc c¶ vµo sù thay ®æi c¸c yÕu tè
cÊu thµnh sù vËt lÉn sù thay ®æi ph¬ng thøc liªn kÕt gi÷a c¸c yÕu è Êy.
b. Kh¸i niÖm lîng:
- KN: “ Lîng lµ ph¹m trï triÕt häc dïng ®Ó chØ Ýnh quy ®Þnh vèn cã cña sù vËt
vÒ mÆt sè lîng, quy m«, tr×nh ®é, nhÞp ®iÖu, cña sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn
còng nh c¸c thuéc tÝnh cña sù vËt”
- Ph©n tÝch:
 Lîng cña ®èi tîng thÓ hiÖn nh÷ng quy ®Þnh kh¸ch quan cña ®èi tîng nã lµ c¸i
thuéc vÒ ®èi tîng , nã ®îc béc lé ra trong qu¸ trinhd ®èi tîng tån t¹i vËn ®éng vµ
ph¸t triÓn
 Lîng cña sù vËt biÓu thÞ kÝch thíc dµi hay ng¾n, sè lîng nhiÒu hay Ýt, quy m«
lín hay nhá, tr×nh ®é cao hay thÊp, nhÞp ®iÖu nhanh hay chËm
 Lîng còng biÓu hiÖn mé c¸ch trõu tîng, kh¸i qu¸t nh tr×nh ®é nhËn thøc n¨ng lùc
t duy, trõu tîng vµ ý høc tu©n thñ ph¸p luËt.
 Cã nh÷ng lîng biÓu hÞ kÕt cÊu bªn trong cña ®èi tîng
VÝ dô: NÒn kinh tÕ trêng cã bao nhiªu thµnh phÇn kinh tÕ
 Lîng cã thÓ lµ yÕu tè bªn rong hoÆc bªn ngoµi ®èi tîng
 Lîng lµ mé yÕu tè ®éng lu«n thay ®æi cßn chÊt cña ®èi tîng lµ mé yÕu tè tÜnh
 Trong mét ®èi tîng th× chÊt vµ lîng lu«n hèng nhÊ víi nhau sù ph©n biÖ gi÷a
chóng chØ mang Ýnh t¬ng ®èi nã cßn phô thuéc vµocqcs quan hÖ xxs ®Þnh cô
thÓ.
4. Mèi quan hÖ gi÷a lîng vµ chÊt.
 Nh÷ng thay ®æi vÒ lîng dÉn ®Õn nh÷ng thay ®æi vÒ chÊt
- Sù biÕn ®æi vÒ lîng ®a ngay ®Õn sù biÕn ®æi vÒ chÊt
- Trong phÇn lín c¸c trêng hîp sù biÕn ®æi vÒ lîng trong mét giíi h¹n nhÊt ®Þnh
nµo ®ã míi dÉn ®Õn sù biÕn ®æi vÒ chÊt. Khi chÊt cña sù vË ®îc tÝch lòy vît
qu¸ giíi h¹n nhÊt ®Þnh nµo ®ã míi dÉn ®Õn sù biÕn ®æi vÒ chÊt. Khi chÊt cña
sù vËt ®îc tÝch lòy vî qu¸ giíi h¹n nhÊt ®Þnh, h× chÊt cò sÏ mÊt ®i, chÊt míi hay
hÕ chÊt cò, kho¶ng giíi h¹n ®ã gäi lµ “®é
- KN: “§é lµ ph¹m trï triÕt häc dïng ®Ó chØ kho¶ng giíi h¹n trong ®ã sù thay ®æi
vÒ lîng cña sù vËt cha lµm thay ®æi c¨n b¶n chÊ cña sù vËt ”
- Khi sù hay ®æi vÒ lîng ®¹t tíi mét giíi h¹n nhÊt ®Þnh th× ®ã chÝnh lµ giai ®o¹n
®iÓm nót
- KN “ §iÓm nót lµ ph¹m trï triÕt häc dïng ®Ó chØ ®iÓm giíi h¹n mµ t¹i ®ã sù
thay ®æi vÒ lîng ®· ®ñ lµm thay ®æi vÒ chÊt cña sù vËt”
- Sù tÝch lòy ®ñ vÒ lîng t¹i ®iÓm nót sÏ t¹o ra bíc nh¶y, chÊt míi ra ®êi
- KN “ Bíc nh¶y lµ ph¹m trï triÕt häc dïng ®Ó sù chuyÓn hãa vÒ chÊt cña sù vËt
do sù thay ®æi vÒ lîng cña sù vË tríc ®ã g©y nªn”
- Khi sù vËt ®· tån t¹i ë thêi ®iÓm lµ ®iÓm nót th× ®Êy lµ lóc qu¸ tr×nh biÐn
®æi vÒ chÊt diÔn ra ®ã chÝnh lµ bíc nh¶y. Bíc nh¶y lµ sù kÕt thóc 1 giai ®o¹n
ph¸t triÓn cña sù vËt vµ lµ ®iÓm khëi ®Çu cña mét giai ®o¹n míi.
- Bíc nh¶y ®îc coi lµ qu¸ tr×nh gi¸n ®o¹n cña qu¸ tr×nh tÞnh tiÕn
- Bíc nh¶y cho thÊy ®ã lµ ®iÓm kÕ hóc cña mé qu¸ tr×nh ph¸t riÓn vµ lµ ®iÓm
khëi ®Çu cho mét giai ®o¹n ph¸t triÓn míi cña ®èi tîng
- Bíc nh¶y cã nh÷ng h×nh thøc phong phó, cã thÓ lµ ®ä biÕn hoÆc cã thÓ lµ dÇn
dÇn còng cã thÓ lµ bíc nh¶y oµn bé hoÆc côc bé
 Sù thay ®æi vÒ chÊt dÉn ®Õn sù thay ®æi vÒ lîng
- Khi chÊt míi ra ®êi nã t¹o ra nh÷ng lîng míi ra ®êi, ®ã chÝnh lµ nh÷ng thay ®æi
vÒ quy m«, vÒ kÕ cÊu , nhÞp ®iÖu…Qu¸ tr×nh nµy lµm cho lîng míi ra ®êi t¹o
ra ®é, ®iÓm nót vµ bíc nh¶y míi. Cø nh thÕ sù vËt vËn ®éng vµ biÕn ®æi.
5. ý nghÜa ph¬ng ph¸p luËn
- Trong häat ®éng nhËn thøc thùc tiÔn th× ph¶i cã Ých lòy vÒ luwowngjdaanx
®Õn ®Ó cã chÊt, tr¸nh t tëng chñ quan duy ý chÝ, n«n nãng ®èt ch¸y giai ®o¹n
- Khi Ých lòy ®ñ vÒ lîng th× ph¶i quan t©m tiÕn hµnh bíc nh¶y r¸nh t tëng b¶o
thñ tr× trÖ
- Ph¶i vËn dông linh ho¹t c¸c h×nh thøc bíc nh¶y
- V× sù thy ®æi vÒ chÊt cña ®èi tîng cßn phô huéc vµo sù thay ®æi vÒ ph¬ng høc
liªn kÕt gi÷a c¸c yÕu tè t¹o thµnh sù vËt. Nªn ph¶i t¸c ®éng vµo ph¬ng høc liªn
kÕt trªn c¬ së hiÓu râ b¶n chÊt quy luËt, kÕ cÊu cña ®èi tîng
KL: Mäi sù vË ®Òu lµ sù hèng nh¸ gi÷a lîng vµ chÊt , sù thay ®æi dÇn dÇn vÒ lîng
tíi ®iÓm nót sÏ rÊt tíi sù thay ®æi vÒ chÊt cña sù vËt h«ng qua bíc nh¶y, chÊt míi ra
®êi ¸c ®éng sù thay ®æi trë l¹i cña lîng míi l¹i cã chÊt míi cao h¬n. Qu¸ tr×nh ®ã
diÔn ra liªn tôc lµm cho sù vËt kh«ng ngõng biÕn ®æi.