HÖÔÙNG DAÃN SÖÛ DUÏNG VAØ GIAÛI TOAÙN

TREÂN MAÙY TÍNH

HÖÔÙNG DAÃN SÖÛ DUÏNG VAØ GIAÛI TOAÙN TREÂN MAÙY TÍNH
NGUYEÃN TRÖÔØNG CHAÁNG – NGUYEÃN THEÁ THAÏCH

DUØNG CHO CAÙC LÔÙP 10 – 11 – 12

(Taùi baûn laàn thöù nhaát)

NHAØ XUAÁT BAÛN GIAÙO DUÏC

1
 385-2008/CXB/6-800/GD Maõ soá : PTK03n8-LKH

2
MUÏC LUÏC

Trang
Môû ñaàu 5
Caøi ñaët ban ñaàu 6
Giöõ an toaøn cho maùy 7
Mode tính toaùn vaø caøi ñaët maùy 11
Nhaäp bieåu thöùc vaø giaù trò 15
Hieån thò keát quaû ôû daïng π, 2 23
Tính toaùn cô baûn 26
Söû duïng tính lieân tieáp trong pheùp tính 30
Söû duïng boä nhôù pheùp tính vaø xem laïi 31
Söû duïng boä nhôù maùy tính 32
Söû duïng chöùc naêng CALS 35
Söû duïng chöùc naêng SOLVE 37
Caùc pheùp tính haøm 40
Chuyeån ñoåi giaù trò hieån thò 49
Toaùn veà soá phöùc 51
Thoáng keâ 54
Toaùn trong heä ñeám cô soá N 65
Giaûi phöông trình 68
Ma traän 70
Baûng soá töø moät haøm 74
Toaùn Vectô 77
Haèng soá khoa hoïc 79
Thoâng tin kó thuaät 83
Naêng löôïng 92
Phuï luïc höôùng daãn 93

3
4
MÔÛ ÑAÀU

Kí hieäu MATH chæ ñònh daïng toaùn.

Kí hieäu LINE chæ ñònh daïng doøng ôû phaàn nhaäp, xuaát.
Caùc phím aán ñöôïc ñaët trong oâ vuoâng
Kí hieäu SHIFT , ALPHA chæ raèng phím naøy ñöôïc aán tröôùc phím
chöùc naêng.

Ví duï :

laø chöùc naêng chính, aán tröïc tieáp

maøu vaøng, aán sau
D maøu ñoû aán sau

Phím maøu tím (nhö i) aán tröïc tieáp trong chöông trình ñaõ goïi
(nhö CMPLX )

Phím maøu xanh luïc ( nhö HEX ) aán tröïc tieáp trong chöông trình
ñaõ goïi (nhö laø BASE – N).
Caùc chöõ trong ngoaëc sau phím aán duøng ñeå giaûi thích yù nghóa cuûa
phím

Ví duï : ( )1 (sin −1 ) :

coù yù nghóa laø aán ñeå goïi chöùc naêng (arcsin)

Khi menu hieän leân, muoán choïn chöùc naêng naøo thì ta aán soá ghi
tröôùc chöùc naêng aáy.

5
 Ví duï : Trong menu SETUP
(goïi baèng phím )
AÁn 3 ñeå choïn Deg hoaëc aán 2 ñeå choïn daïng doøng khi nhaäp, xuaát.
Neáu aán tieáp phím ta ñöôïc trang menu keá
Hai phím , laøm hieän caùc trang menu cuøng loaïi.
U
Hoaït ñoäng cuûa con troû ñöôïc chæ ra bôûi T, S, W, X.
Y Z
V

Höôùng daãn naøy chæ duøng muïc ñích minh hoïa, ñoâi khi coù khaùc ñoái
vôùi töøng maùy treân thöïc teá.
Noäi dung naøy coù theå thay ñoåi maø khoâng caàn baùo tröôùc.
Trong baát kì tröôøng hôïp naøo coâng ti CASIO seõ khoâng chòu traùch
nhieäm vôùi ai veà nhöõng toån thaát phaùt sinh bôûi vieäc mua hoaëc söû
duïng saûn phaåm vaø taøi lieäu naøy. Vaø hôn theá nöõa, coâng ti CASIO
seõ khoâng chòu traùch nhieäm veà baát kì khieáu naïi gì ñoái vôùi vieäc söû
duïng taøi lieäu naøy bôûi moät beân khaùc.

 Söû duïng baûn phuï luïc rôøi

Khi thaáy coù ghi chuù Phuï luïc thì phaûi xem theâm ôû baûng phuï luïc
keøm höôùng daãn naøy.
Ví duï khi thaáy “#021>” thì tra cöùu ôû muïc #021 cuûa phuï luïc.
Deg : Chæ ñôn vò ño goùc laø ñoä.
Rad : Chæ ñôn vò ño goùc laø radian.

CAØI ÑAËT BAN ÑAÀU

Phaûi thöïc hieän thao taùc sau ñeå caøi ban ñaàu (maëc ñònh) cho maùy :
Phaûi aán nhö sau ñeå xoùa taát caû döõ lieäu nhôù hieän haønh.
9 (CLR) 3 (ALL) (Yes)
Xem theâm phaàn caøi ñaët maùy ban ñaàu veà MODE (phaàn sau)
Xem theâm veà soá nhôù (phaàn sau)

6
GIÖÕ AN TOAØN CHO MAÙY
Phaûi ñoïc caùc ñieàu naøy tröôùc khi söû duïng maùy vaø giöõ laïi ñeå
nghieân cöùu veà sau

! Caån thaän
Daáu hieäu naøy thoâng baùo coù theå gaây toån thöông hoaëc hoûng maùy
neáu khoâng chuù yù.

Pin
• Sau khi thaùo pin ra khoûi maùy, haõy caát vaøo nôi an toaøn, xa taàm
tay treû em ñeå traùnh treû em nuoát phaûi.
• Neáu treû em baát ngôø nuoát phaûi pin, haõy ñöa ngay ñeán baùc só.
• Khoâng ñöôïc saïc pin laïi, haõy laáy pin ra khi bò yeáu. Khoâng ñöôïc
boû pin vaøo choã noùng hay ñoát pin.
• Söû duïng pin khoâng ñuùng caùch deã roø ræ vaø hö hoûng caùc vaät ñeå
gaàn, coù theå gaây hoûa hoaïn hay thöông tích.
• Luoân ñaët pin ñuùng cöïc khi laép vaøo maùy.
• Chæ söû duïng ñuùng loaïi pin ghi trong höôùng daãn.

Huûy maùy tính

Khoâng ñöôïc huûy maùy tính baèng caùch ñoát boû vì khi laøm theá moät
soá linh kieän coù theå gaây noå moät caùch baát ngôø taïo ruûi ro hoûa hoaïn
vaø thöông tích.

CAÅN THAÄN KHI SÖÛ DUÏNG

• Luoân aán phím ON khi söû duïng maùy.
• Thaäm chí khi maùy vaãn hoaït ñoäng bình thöôøng, haõy neân
thay pin ít nhaát 2 naêm moät laàn.
Pin cheát coù theå roø ræ gaây hö hoûng vaø tính toaùn sai. Khoâng ñöôïc
ñeå pin heát naêng löôïng trong maùy.
7
 • Pin keøm theo maùy coù theå bò giaûm naêng löôïng trong quaù
trình vaän chuyeån vaø baûo quaûn. Vì theá neân thay pin sôùm
hôn tuoåi thoï pin.
• Pin yeáu coù theå laøm cho noäi dung boä nhôù bò hoûng hoaëc
hoaøn toaøn bò maát ñi. Haõy luoân giöõ soá lieäu quan troïng
baèng vaên baûn.
• Traùnh söû duïng vaø ñeå maùy trong moâi tröôøng nhieät ñoä thaùi
quaù.
Nhieät ñoä quaù thaáp coù theå gaây neân chaäm hieån thò hay hoaøn toaøn
khoâng hieån thò vaø laøm giaûm tuoåi thoï cuûa pin. Traùnh ñeå maùy tieáp
xuùc tröïc tieáp vôùi aùnh saùng maët trôøi, gaàn cöûa soå, loø söôûi hay baát
cöù nôi naøo nhieät ñoä cao. Ñoä noùng coù theå gaây bieán maøu, bieán daïng
voû maùy vaø hö hoûng caùc maïch ñieän töû beân trong.
• Traùnh söû duïng vaø caát maùy ôû nhöõng nôi coù ñoä aåm cao vaø buïi
baëm. Caån thaän khoâng ñöôïc ñeå maùy bò nöôùc rôi vaøo hay ñaët ôû nôi
coù ñoä aåm cao vaø buïi baëm. Nhöõng ñieàu kieän nhö vaäy coù theå gaây
hö hoûng maïch ñieän beân trong.
• Khoâng ñöôïc laøm rôi maùy hay taùc ñoäng maïnh vaøo maùy.
• Khoâng ñöôïc vaën hay beû cong maùy. Traùnh boû maùy vaøo tuùi quaàn
hay nhöõng nôi chaät choäi cuûa quaàn aùo vì noù coù theå laøm vaën vaø
cong maùy.
• Khoâng ñöôïc thaùo thöû maùy ra.
• Khoâng ñöôïc aán phím baèng ñaàu buùt bi hay vaät nhoïn.
• Duøng vaûi meàm, khoâ ñeå lau saïch beân ngoaøi maùy. Neáu maùy bò dô, lau
saïch baèng vaûi hôi aåm vôùi moät ít boät giaëc trung tính. Vaét thaät raùo
tröôùc khi lau saïch. Khoâng ñöôïc söû duïng chaát pha sôn, ben zen hay
caùc trôï chaát deã bay hôi ñeå laøm saïch maùy. Neáu laøm nhö vaäy seõ maát
ñi lôùp in vaø coù theå laøm hoûng voû maùy.

TRÖÔÙC KHI SÖÛ DUÏNG MAÙY TÍNH

 Môû naép maùy
Laät maùy laïi (phía löng leân treân : thaáy roõ ñöôïc saùu loã ñinh oác)
duøng ngoùn tay caùi ñaåy maùy leân ñeå laáy naép ra.
8
 Ñeå maët phím quay leân, ñaët naép phía döôùi vaø ñaåy leân cho saùt laïi.

 Môû vaø taét maùy

AÁn ñeå môû maùy
AÁn (OFF) ñeå taét maùy

 Chænh ñoä töông phaûn

AÁn (SETUP) 6 (W CONT X)
Maøn hình chænh ñoä töông phaûn hieän leân. Duøng phím W, X ñeå
chænh ñoä saùng toái. Khi ñaït möùc ñoä vöøa yù thì aán AC

CONTRAST
LIGHT DARK
[W] [X]

Cuõng coù theå chænh ñoä töông phaûn baèng W, X khi menu MODE
hieän leân
Ghi chuù : Khi chænh ñoä töông phaûn maø khoâng thaáy hieäu öùng treân
maøn hình laø pin ñaõ yeáu, haõy thay pin ngay.

 Maøn hình hieån thò

Maøn hình LCD coù 31 × 96 ñieåm ñeå hieän caùc kí hieäu.

 Kí hieäu hieån thò

Ví duï : CMPLX D

9
 Kí hieäu YÙ nghóa

S Vöøa aán phím SHIFT. Neáu aán tieáp moät phím khaùc nöõa
thì kí hieäu naøy laën

A Vöøa aán phím ALPHA. Neáu aán tieáp moät phím khaùc
nöõa thì kí hieäu naøy laën

M Coù soá nhôù M ñöôïc duøng

STO Vöøa aán SHIFT STO (chuaån bò nhaäp giaù trò vaøo teân
bieán)

RCL Vöøa aán phím RCL (chuaån bò goïi giaù trò ñaõ gaùn tröôùc)

STAT Ñang ôû mode thoáng keâ STAT

CMPLX Ñang ôû mode soá phöùc

MAT Ñang ôû mode ma traän

VCT Ñang ôû mode vectô

D Maëc ñònh ñôn vò ño goùc laø ñoä

R Maëc ñònh ñôn vò ño goùc laø radian

G Maëc ñònh ñôn vò ño goùc laø grad

FIX Coù choïn soá chöõ soá leû thaäp phaân

SCI Coù choïn soá chöõ soá hieän leân ôû daïng thaäp phaân

Math Ñang ôû daïng math

T, S Coù doøng döõ lieäu ôû höôùng ñang chæ

Disp Coøn keát quaû tieáp theo

Ghi chuù :
Vôùi vaøi baøi toaùn phöùc taïp, keát quaû hieän chaäm, trong khi chôø
ñôïi pheùp tính ñang thöïc hieän, maøn hình khoâng hieän gì
10
MODE TÍNH TOAÙN VAØ CAØI ÑAËT MAÙY
 Mode tính toaùn:
Yeâu caàu Mode choïn
Tính toaùn chung COMP
Toaùn soá phöùc CMPLX
Thoáng keâ vaø hoài quy STAT
Heä ñeám cô soá N BASE – N
Giaûi phöông trình EQN
Ma traän MATRIX
Laäp baûng soá theo bieåu thöùc TABLE
Toaùn vectô VECTOR

Caùch choïn mode:

(1) AÁn ñeå hieän menu
1 : COMP 2 : CMPLX
3 : STAT 4 : BASE – N
5 : EQN 6 : MATRIX
7 : TABLE 8 : VECTOR
(2) AÁn soá töông öùng tröôùc teân mode muoán choïn
Ví duï : ñeå choïn mode CMPLX, aán 2

 Caøi ñaët maùy :

AÁn (SETUP) ñeå hieän menu caøi ñaët cho tính toaùn vaø hieån
thò. Maøn hình goàm hai trang, chuyeån nhau baèng T S

1 : MthIO 2 : LineIO
3 : Deg 4 : Rad
5 : Gra 6 : Fix
7 : Sci 8 : Norm
11
 U V
1 : ab/c 2 : d/c
3 : CMPLX 4 : STAT
5 : Disp 6 : W CONT X
(Xem theâm phaàn chænh ñoä töông phaûn khi duøng W CONT X)

Xaùc ñònh daïng nhaäp / xuaát

Daïng AÁn
Math (MthIO)
Linear (LineIO)
– ÔÛ daïng Math, phaân soá, soá voâ tæ vaø caùc bieåu thöùc ñöôïc ghi gioáng
saùch giaùo khoa.
– ÔÛ daïng Line, phaân soá vaø caùc bieåu thöùc ñöôïc ghi chung moät
doøng.
D Math S
4 2
+
5 3
22
15
Daïng Math

DS
4 5 + 2 3
22 15

Daïng Line

Xaùc ñònh ñôn vò ño goùc

Ñôn vò choïn AÁn
Ñoä (Deg)
Radian (Rad)
Grad (Gra)

12
Xaùc ñònh daïng soá hieån thò
π
Goùc 90o = goùc = goùc 100 grad
2
Daïng soá hieån thò AÁn
Coù aán ñònh soá chöõ soá leû thaäp phaân (Fix) 0 – 9
Coù aán ñònh soá chöõ soá hieån thò (Sci) 0 – 9
Daïng thöôøng (Norm)
1 (Norm 1) hay 2 (Norm 2)

Ví duï hieån thò keát quaû

• Fix : Xaùc ñònh tieáp töø 0 ñeán 9 ñeå aán ñònh soá chöõ soá ôû phaàn leû
thaäp phaân. Keát quaû hieån thò ñöôïc ghi troøn ôû soá cuoái
Ví duï : 100 ÷ 7 = 14.280 (Fix3)
14.29 (Fix2)
• Sci : Xaùc ñònh tieáp töø 0 ñeán 9 ñeå aán ñònh soá chöõ soá hieän leân.
Keát quaû hieån thò ghi troøn ôû soá cuoái
Ví duï : 1 ÷ 7 = 1.4286 × 10−1 (Sci 5)
1.429 × 10−1 (Sci 4)
• Norm : Coù hai daïng (Norm1, Norm 2) ghi soá × ôû daïng thöôøng
trong giôùi haïn aán ñònh, ngoaøi giôùi haïn thì ghi thaønh a × 10n
Norm 1 : 10−2 ≤ x < 1010

Norm 2 : 10−9 ≤ x < 1010

Ví duï : 1 ÷ 200 = 5 × 10−3 (Norm1)

0.005 (Norm 2)

Xaùc ñònh hieån thò phaân soá vaø hoãn soá

Daïng soá hieån thò AÁn
Daïng hoãn soá T (ab/c)
Daïng phaân soá T (d/c)

13
Xaùc ñònh daïng hieån thò soá phöùc
Daïng soá hieån thò AÁn
Daïng Ñeà–caùc (CMPLX) (a+bi)
Daïng toaï ñoä cöïc (CMPLX) (r θ)

Xaùc ñònh daïng hieån thò baûng thoáng keâ

Thao taùc sau laøm hieän hay maát coät taàn soá
Daïng hieån thò AÁn
Hieän coät taàn soá (STAT) (ON)
AÅn coät taàn soá (STAT) (OFF)

Xaùc ñònh daïng hieån thò daáu caùch phaàn leû soá thaäp phaân
Daïng hieån thò AÁn
Daáu chaám (Dot) (Disp) (Dot)
Daáu phaåy (Comma) (Disp) (Comma)
Söï xaùc ñònh naøy chæ coù taùc duïng ôû doøng keát quaû. Khi nhaäp vaãn
phaûi duøng daáu chaám (.) ñeå ngaên caùch phaàn nguyeân vaø phaàn leû
thaäp phaân.

 Caøi ñaët ban ñaàu

Thöïc hieän thao taùc sau ñeå laäp caøi ñaët ban ñaàu
(CLR) (SETUP) (Yes)
Chi tieát caøi ñaët Traïng thaùi ban ñaàu
Mode COMP
Daïng xuaát/nhaäp MathIO
Ñôn vò goùc Ñoä
Hieån thò soá Norm 1
Hieån thò phaân soá d/c
Daïng soá phöùc a+bi
Hieån thò thoáng keâ OFF
Daáu caùch phaàn leû thaäp phaân Dot (.)
• Muoán boû qua caøi ñaët, aán (Cancel).
14
NHAÄP BIEÅU THÖÙC VAØ GIAÙ TRÒ

 Nhaäp bieåu thöùc tính theo ñònh daïng chuaån

Maùy cho pheùp nhaäp bieåu thöùc tính nhö ghi treân giaáy roài aán
ñeå thöïc hieän. Maùy töï ñoäng thöïc hieän theo thöù töï öu tieân cuûa caùc
pheùp coäng, tröø, nhaân, chia, haøm soá vaø daáu ngoaëc.
Ví duï : 2 (5+4)–2×(–3) =
LINE
2 5 4
2(5 + 4) − 2 × (−3)
2 3
24

Nhaäp haøm coù daáu ngoaëc

Khi nhaäp caùc haøm sau thì coù daáu môû ngoaëc töï ñoäng ñi keøm.
Khi nhaäp bieán xong ta phaûi ñoùng ngoaëc

sin( , cos( , tan( , sin −1 ( , cos−1 ( , tan −1 ( , sinh( , cosh(,

tanh( , sinh −1 ( , cosh −1 ( , tanh −1 ( , log( , ln( , e^ ( , 10^ ( ,
( , 3 ( , Abs( , Pol( , Re c( , ∫ ( , d / dx( , ∑ ( , P( , Q( , R( ,
arg( , Conjg( , Not( , Neg( , det( , Trn( , Rnd( .

Ví duï : sin 30 =
LINE D S
AÁn sin 30 Sin(30)
0.5
Ghi chuù : Thao taùc naøy coù khaùc trong daïng Math (xem nhaäp
trong daïng Math)
Boû qua daáu nhaân
Ta coù theå boû qua (khoûi aán) daáu nhaân (×) trong caùc tröôøng hôïp sau
• Tröôùc daáu môû ngoaëc : 2×(5+4) chæ ghi 2(5+4) …
• Tröôùc haøm coù môû ngoaëc : 2×sin(30) chæ ghi 2sin(30)…
15
 • Tröôùc kí hieäu môû ñaàu (goàm caû daáu soá aâm) : 2×h123 chæ ghi
2h123
• Tröôùc teân bieán, haèng hay soá ngaãu nhieân : 2×A, 2×π … chæ ghi
2A, 2π …

Ghi chuù quan troïng :

Maùy ES khoâng daønh öu tieân cho pheùp nhaân taét neân neáu ghi
3÷2A thì maùy hieåu laø 3÷2×A vaø thöïc hieän töø traùi sang phaûi
(khaùc vôùi moät soá hoï maùy khaùc)
Ví duï : Ghi 3÷2π thì maùy ES hieåu
3
3÷2×π = π = 4.71238898
2
Daáu ñoùng ngoaëc cuoái cuøng cuûa bieåu thöùc
Moät hay nhieàu daáu ñoùng ngoaëc cuoái cuøng (seõ aán tieáp theo) coù
theå boû qua (khoûi aán).
Hieän bieåu thöùc daøi
Maùy coù theå hieån thò toái ña 14 kí töï. Khi nhaäp kí töï thöù 15 thì
bieåu thöùc bò ñaåy qua traùi vaø coù daáu W hieän leân beân traùi (chöùng toû
beân traùi coøn coù kí töï). Khi ñöa con troû veà traùi neáu laøm khuaát kí
töï beân phaûi thì beân phaûi coù hieän daáu X.
Soá löôïng kí töï nhaäp (Byte)
• Ta coù theå nhaäp toái ña 99 byte cho bieåu thöùc ñôn. Cô baûn moãi
phím laø moät byte, moãi haøm goàm hai phím aán nhö sin −1
(aán ) laø moät byte. Trong daïng Math moãi maãu ghi söû
duïng hôn 1 byte (xem theâm phaàn nhaäp daïng Math).
• Thoâng thöôøng con troû laø vaïch ñöùng hay ngang nhaáp nhaùy ôû
doøng bieåu thöùc. Khi coøn 10 kí töï trôû xuoáng thì con troû chuyeån
thaønh hình vuoâng ñeå baùo cho bieát. Gaëp daáu hieäu baùo naøy cuûa
con troû haõy keát thuùc nhaäp taïi ñieåm thích hôïp vaø aán .

 Chænh söûa bieåu thöùc

Nhìn vaøo bieåu thöùc nhaäp, neáu thaáy sai ta coù theå chænh söûa baèng
caùch ghi cheøn hay ghi ñeø
16
Ghi cheøn hay ñeø khi nhaäp
ÔÛ cheá ñoä ghi cheøn, kí töï môùi ñöôïc cheøn beân traùi con troû. ÔÛ cheá
ñoä ñeø, kí töï môùi aán seõ thay theá kí töï taïi con troû. Maëc ñònh laø cheá
ñoä cheøn, ta coù theå ñoåi sang cheá ñoä ñeø neáu caàn.
• ÔÛ cheá ñoä cheøn con troû döïng ñöùng (|), ôû cheá ñoä ñeø con troû naèm
ngang ( ).
• Maëc ñònh ban ñaàu ôû Line laø cheá ñoä cheøn, ta coù theå thay ñoåi
baèng caùch aán (INS).
• Trong daïng Math, ta chæ coù theå ôû cheá ñoä cheøn, aán (INS)
cuõng khoâng sang ñöôïc cheá ñoä ñeø (Xem theâm phaàn giaù trò cuûa haøm).
• Maùy töï ñoäng thay ñoåi sang cheá ñoä cheøn khi ta thay ñoåi daïng
xuaát/nhaäp töø Line sang Math.

Thay ñoåi kí töï vaø haøm vöøa nhaäp

Ví duï : chænh söûa töø 369 × 13 thaønh 369 × 12
LINE
D
369 13
369 × 13|

D
369 × 1|

D
369 × 12|

Xoùa kí töï vaø haøm khi nhaäp

Ví duï : chænh söûa töø 369 × × 12 thaønh 369 × 12

LINE cheá ñoä ñeø
D
369 12
369 × ×12|

D
369 ×× |12
17
 D
369 ×|12

Cheá ñoä ñeø :

D
369 12
369 ×× 12 _

D
369 ×× 12

D
369 × 12

Chænh pheùp tính

Ví duï : chænh söûa töø cos(60) thaønh sin(60)
LINE cheá ñoä cheøn
D
cos 60 )
cos(60)|

D
60)

D
sin(|160)

Cheá ñoä ñeø :

D
60
cos(60) _

D
c os(60)

D
sin(60)

18
Nhaäp cheøn vaøo pheùp tính
Duøng cheá ñoä cheøn cho thao taùc naøy. Duøng phím hay ñöa
con troû ñeán nôi caàn cheøn roài aán kí töï muoán cheøn.

 Hieån thò choã sai

Khi aán maø thaáy maùy baùo loãi, aán , con troû seõ hieän ngay
choã coù loãi, ta chænh söûa ngay

Ví duï : Khi ñònh aán 14÷10×2 = maø laïi aán sai 14÷0×2 =
Thao taùc naøy trong cheá ñoä cheøn nhö sau
LINE
D
14 0 2 Math ERROR
[AC] : Cancel
[W][X] : Goto

D
AÁn hay
14 ÷ 0| ×2

↑ choã coù loãi

D
1
14 ÷ 0|0 × 2

D
14 ÷ 10 × 2
2.8

Neáu aán thì pheùp toaùn bò xoùa.

 Nhaäp ôû daïng Math

Khi nhaäp ôû daïng Math, ta coù theå cho nhaäp vaø hieån thò phaân soá
vaø moät vaøi haøm soá gioáng nhö trong saùch.
Ghi chuù :
• Vaøi bieåu thöùc hay kí hieäu coâng thöùc lôùn hôn moät doøng. Chieàu
cao toái ña coù theå ñeán hai maøn hình (31 ñieåm × 2). Vöôït quaù
giôùi haïn naøy, khoâng nhaäp ñöôïc.
19
 • Coù theå gheùp haøm vaø daáu ngoaëc ñôn vaøo. Neáu gheùp haøm vaø ngoaëc
ñôn quaù nhieàu thì maùy khoâng thöïc hieän ñöôïc, gaëp tröôøng hôïp
naøy phaûi chia pheùp tính thaønh caùc phaàn nhoû ñeå tính rieâng.

Nhaäp haøm soá vaø kí hieäu trong daïng Math

• Coät Byte cho bieát soá byte söû duïng trong boä nhôù
Haøm hoaëc kí hieäu Phím aán Byte
Phaân soá ª 9

Hoãn soá ª ⎛ ⎞ 13
⎜ª ⎟
⎝ ⎠
log a b logª 6
ª
10^ x log (10 ) 4
ª
e^ x ln (e ) 4
Caên baäc hai ª 4
Caên baäc ba ª (3 ª) 9

Bình phöông, laäp phöông , (x 3 ) 4

Nghòch ñaûo 5
Luõy thöøa xª 4
Caên soá xª (ª ) 9
Tích phaân 8
∫ ª

Giaù trò ñaïo haøm ⎛ d ⎞ 6

∫ ª⎜ ⎟ª
⎝ dx ⎠
Tính toång ⎛ ⎞ 8
logª ⎜⎜ ∑ ª ⎟⎟
⎝ = ⎠
Giaù trò tuyeät ñoái hyp (Abs) 4
Ngoaëc ñôn (hoaëc) 1

20
Caùc ví duï nhaäp ôû daïng Math
• Nhöõng thao taùc sau ñöôïc duøng trong daïng Math.
• Phaûi chuù yù ñeán vuøng aûnh höôûng (do kích thöôùc) cuûa con troû
hieån thò treân maøn hình khi nhaäp döõ lieäu trong daïng Math.

Ví duï 1 : Nhaäp 23 + 1
MATH
D Math
2 xª 3
23 |

D Math
1
23 + 1|

Ví duï 2 : Nhaäp 1 + 2+3

MATH
D Math
+ ª 2
1 + 2|
D Math
3
1 + 2 + 3|

2
⎛ 2⎞
Ví duï 3 : Nhaäp ⎜ 1 + ⎟ ×2 =
⎝ 5⎠ D Math S
2
MATH ⎛ 2⎞
⎜1 + ⎟ × 2
ª ⎝ 5 ⎠
1 2 5 98
25
2

• Khi aán vaø nhaän keát quaû trong daïng Math, moät phaàn cuûa
bieåu thöùc khi nhaäp vaøo coù theå bò che khuaát.
Neáu caàn xem laïi bieåu thöùc ñaõ nhaäp vaøo, aán vaø sau ñoù aán

21
Theâm kí hieäu vaøo bieåu thöùc tính
Trong daïng Math, coù theå ñöa moät bieåu thöùc ñaõ nhaäp (kí hieäu,
bieåu thöùc coù daáu ngoaëc, v. v..) vaøo trong moät haøm

Ví duï : Ñöa (2 + 3) cuûa bieåu thöùc 1 + (2 + 3) + 4 vaøo trong

MATH
D Math
1 + (2 + 3) + 4

Di chuyeån con troû ñeán ñaây

SHIFT (INS) D Math

1 + (2+3)+4

Xem hình daïng con troû thay ñoåi ôû ñaây ↑

D Math
AÁn ª
1+ (2 + 3) + 4

(nhoùm (2+3) ñöôïc ñöa vaøo daáu )

• Neáu con troû ñang ôû beân traùi cuûa moät giaù trò ñaëc bieät hay phaân
soá (coù daáu môû ngoaëc) thì caû khoái naøy ñöôïc ñöa vaøo haøm ñöôïc
duøng.
• Neáu con troû ôû beân traùi cuûa moät haøm thì haøm naøy ñöôïc ñöa vaøo
kí hieäu chöùc naêng ñöôïc duøng.

Bieåu thöùc goác 1 + |(2 + 3) + 4

Haøm Phím aán Bieåu thöùc taïo môùi

ª | (2 + 3)
Phaân soá 1+ +4

log a b logª 1 + log| ((2 + 3)) + 4

Caên soá xª (ª ) 1+
|
(2 + 3) + 4

22
Bieåu thöùc goác 1 + | (X + 3) + 4
Haøm Phím aán Bieåu thöùc taïo môùi
Tích phaân
∫ ª 1 + ∫ | (X + 3)dx + 4

Ñaïo haøm ⎛ d ⎞ d
∫ ª⎜ ª⎟
⎝ dx ⎠
1+
dx
(|(X + 3)) x =º

Toaùn ∑ ⎛ º ⎞ º
logª º ⎜ ∑ ª ⎟
⎜ ⎟
1+ ∑ (|(X + 3)) + 4
⎝ º=º ⎠ x =º

Caùch theâm naøy cuõng duøng ñöôïc cho caùc haøm sau

(10ª ) , (eª ), ª , xª ,

( )
ª 3ª , (Abs)

HIEÅN THÒ KEÁT QUAÛ ÔÛ CAÙC DAÏNG π, 2, ...

(DAÏNG SOÁ VOÂ TÆ)

Khi nhaäp/xuaát trong daïng MthIO thì ta coù theå nhaän ñöôïc keát
quaû ôû daïng π vaø 2 (soá voâ tæ)
• AÁn ñeå nhaän keát quaû daïng soá voâ tæ.
• AÁn ñeå nhaän keát quaû daïng soá thaäp phaân.
Ghi chuù
• Khi nhaäp/xuaát trong daïng LineIO pheùp toaùn luoân cho keát quaû
thaäp phaân duø aán hay
• Ñieàu kieän hieån thò daïng π (goàm caû soá voâ tæ) gioáng nhö vieäc
chuyeån ñoåi S ⇔ D (xem theâm phaàn chuyeån S ⇔ D)

Ví duï : 2+ 8=3 2
MATH D Math S
2+ 8
1. ª 2 ª 8
3 2
23
 D Math S
2. ª 2 ª 8 2+ 8
4.242640687

3
Ví duï 2 : sin(60) =
2
D Math S
MATH sin(60
60 3
2

1
Ví duï 3 : sin −1 (0.5) = π
6
MATH
D Math S
−1
(sin ) 0.5 = sin −1
(0.5
1
π
6
• Caùc pheùp tính daïng (bao goàm soá voâ tæ) duøng ñöôïc cho
a. Pheùp tính soá hoïc vôùi kí hieäu ( ), x2 , x3 , x −1 .
b. Haøm löôïng giaùc
c. Tính suaát cuûa soá phöùc
d. Soá phöùc daïng cöïc (r∠θ)
Nhöõng daïng sau luoân cho keát quaû daïng caên
Ñôn vò goùc Giaù trò nhaäp Giôùi haïn
Ñoä Boäi soá cuûa 15o x < 9 × 106

Rad π x < 20π

Boäi soá cuûa
12
Gra 50 x < 10000
Boäi soá cuûa
3
Khaùc vôùi aán ñònh naøy keát quaû seõ hieän baèng soá thaäp phaân.

24
 Ghi chuù
Trong tính toaùn soá phöùc (CMPLX), caùc ñieàu kieän sau ñöôïc aùp
duïng cho phaàn thöïc vaø phaàn aûo.
Keát quaû daïng caên chæ ñöôïc hai soá haïng (moät soá nguyeân cuõng
ñöôïc tính laø moät soá haïng) vaø goàm caùc daïng sau :
a b d e
±a b, ± d ± a b, ± ±
c f
Moãi heä soá phaûi naèm trong phaïm vi quy ñònh sau :
1 ≤ a < 100, 1 < b < 1000, 1 ≤ c < 100
0 ≤ d < 100, 0 ≤ e < 1000, 1 ≤ f < 100
Ví duï :

2 3×4 = 8 3 Daïng caên thöùc

35 2 × 3 = 148.492424 Daïng thaäp phaân

(= 105 2)

150 2 Daïng thaäp phaân

= 8.485281374
25

2 × (3 − 2 5) = 6 − 4 5 Daïng caên thöùc

23 × (5 − 2 3) = 35.32566285 Daïng thaäp phaân

(= 115 − 46 3)

10 2 + 15 × 3 3 = 45 3 + 10 2 Daïng caên thöùc

15 × (10 2 + 3 3) = 290.02743207 Daïng thaäp phaân

(= 45 3 + 150 2)

2+ 3+ 8 = 3+3 2 Daïng caên thöùc

2 + 3 + 6 = 5.595754113 Daïng thaäp phaân

Phaàn gaïch döôùi chæ choã ñaõ gaây ra keát quaû daïng thaäp phaân.

25
 Nhöõng lí do ñaõ laøm cho keát quaû hieån thò ôû daïng thaäp phaân
– Giaù trò vöôït quaù phaïm vi cho pheùp.
– Nhieàu hôn hai soá haïng trong keát quaû.
• Keát quaû tính hieån thò ôû daïng caên thöùc ñöôïc quy ñoàng maãu soá
a b d e a′ b + d′ e
+ →
c f c′
• c' laø boäi soá chung nhoû nhaát cuûa c vaø f
• Keát quaû ñöôïc quy ñoàng maãu soá vaãn hieän ôû daïng caên thöùc khi
caùc soá a′, c′ vaø d′ vöôït quaù phaïm vi cuûa caùc soá a, c vaø d

Ví duï :

3 2 10 3 + 11 2
+ =
11 10 110
• Keát quaû hieån thò ôû daïng thaäp phaân khi coù keát quaû trung gian
chöùa hôn hai soá haïng.

Ví duï : (1 + 2 + 3)(1 − 2 − 3) = − −4 − 2 6 = –8.898979486

• Neáu coù moät soá haïng khoâng bieåu thò ñöôïc baèng hay phaân soá
thì keát quaû seõ hieän daïng thaäp phaân

Ví duï : log 3 + 2 = 1.891334817

TÍNH TOAÙN CÔ BAÛN

Phaàn naøy seõ trình baøy tính toaùn vôùi soá hoïc, phaân soá, phaàn traêm
vaø ñoä, phuùt, giaây.

Taát caû caùc muïc tính toaùn trong phaàn naøy ñeàu ñöôïc
thöïc hieän ôû Mode COMP ( )

 Pheùp tính soá hoïc

Duøng caùc phím , , , ñeå thöïc hieän pheùp tính soá hoïc

26
 Ví duï : 7 × 8 – 4 × 5 = 36
LINE
D S
7 8 4 5 7×8− 4×5
36

Maùy töï ñoäng tính theo thöù töï öu tieân caùc pheùp tính (Xem theâm
phaàn “Thöù töï öu tieân caùc pheùp tính”)

Soá chöõ soá leû thaäp phaân vaø soá chöõ soá hieän leân
Ta coù theå aán soá chöõ soá leû thaäp phaân hay soá chöõ soá hieän leân ôû
phaàn keát quaû
Ví duï : 1 6
LINE
D S
Caøi ñaëc maëc ñònh (Norm 1) 1÷6
0.1666666667
D FIX
S
AÁn ñònh 3 soá leû thaäp phaân (Fix 3) 1÷6
0.167
D SCI S
n
AÁn ñònh 3 soá daïng a × 10 (Sci 3) 1÷6
0.167 × 10−1
(Xem theâm phaàn aán ñònh daïng soá hieän leân)

Boû qua daáu ñoùng ngoaëc cuoái

Ta coù theå boû qua daáu ñoùng ngoaëc cuoái ñeå aán ngay daáu thöïc
hieän pheùp tính
Ví duï : (2 + 3) × (4 – 1) = 15
LINE D S
2 3 4–1 (2 + 3) × (4 − 1
15
27
 Toaùn phaân soá
Ta coù theå choïn caùch nhaäp/xuaát phaân soá theo hai daïng sau
Daïng Phaân soá Hoãn soá
Math 7 1
2
3 3
⎛ª ⎞ ª ⎛ º⎞
⎜ 7 T 3⎟ (SHIFT ⎜ª ⎟ 2 X 1 T 3)
⎝º ⎠ º ⎝ º⎠

Line 7 3 2 1 3
⎛ ª ⎞ ⎛ ª ª ⎞
⎜7 3⎟ ⎜2 1 3⎟
⎝ º ⎠ ⎝ º º ⎠
• Tuøy theo caøi ñaët ban ñaàu, maùy seõ hieän daïng phaân soá hay hoãn
soá
• Keát quaû luoân hieän ôû daïng phaân soá toái giaûn

Phuï luïc
2 1 7
<#001> + =
3 2 6
1 2 11
<#002> 3 +1 = 4 (daïng hoãn soá ab/c)
4 3 12
1 1
4−3 = (daïng hoãn soá ab/c)
2 2
• Neáu toång caùc kí töï (soá nguyeân, töû, maãu, daáu caùch) lôùn hôn 10
thì keát quaû hieän leân laø soá thaäp phaân.
• Keát quaû moät pheùp tính goàm phaân soá vaø soá thaäp phaân luoân laø
soá thaäp phaân.

Chuyeån ñoåi nhau giöõa phaân soá vaø hoãn soá

b d
AÁn phím S⇔D (a ⇔ ) ñeå ñoåi caùch ghi phaân soá vaø
c c
hoãn soá.

28
Chuyeån ñoåi nhau giöõa phaân soá vaø soá thaäp phaân
D S → D S
3÷2 S ⇔ D 3÷2
1.5 ← 3 2

• Daïng cuûa phaân soá tuøy thuoäc vaøo daïng caøi ñaët ban ñaàu (phaân soá
hay hoãn soá).
• Khoâng theå ñoåi moät soá thaäp phaân ra daïng hoãn soá neáu toång caùc
kí töï cuûa hoãn soá lôùn hôn 10.
• Veà chi tieát cuûa phím S ⇔ D xin xem theâm phaàn chuyeån ñoåi
S ⇔ D.

 Toaùn phaàn traêm

Nhaäp giaù trò vaø aán (%) ñeå laøm giaù trò naøy trôû thaønh phaàn
traêm.

Phuï luïc
2
<#003> 2% = 0.02 ( )
100

⎛ 20 ⎞
<#004> 150 × 20% = 30 ⎜ 150 × ⎟
⎝ 100 ⎠

<#005> Tính : 660 laø maáy phaàn traêm cuûa 880 (75%)
<#006> Tính : 2500 + 15% cuûa 2500 (2875)
<#007> Tính : 3500 – 25% cuûa 3500 (2625)
<#008> Giaûm 20% cuûa (168 + 98 + 734) thì thaønh bao nhieâu ?
(thaønh 800)
<#009> (500 + 300) laø maáy phaàn traêm cuûa 500 ? (160%)
<#010> 40 trôû thaønh 46 vaø 48 laø ñaõ taêng bao nhieâu phaàn traêm
(ñoái vôùi 40) (15%, 20%)

29
 Toaùn veà ñoä (giôø), phuùt, giaây
Maùy coù theå thöïc hieän caùc pheùp toaùn naøy vaø chuyeån ñoåi thaønh soá
thaäp phaân hay ngöôïc laïi.
Nhaäp giaù trò
Duøng phía nhaäp ñoä (giôø), phuùt, giaây
Phuï luïc <#011> nhaäp 2o 0′30′′
• Phaûi nhaäp ñaày ñuû caùc phaàn ñoä (giôø), phuùt duø giaù trò cuûa noù laø 0

Caùc pheùp tính

Thöïc hieän caùc pheùp toaùn
– Coäng, tröø caùc giaù trò veà ñoä, phuùt, giaây.
– Nhaân, chia giaù trò veà ñoä, phuùt, giaây vôùi soá thaäp phaân
– Tính tæ soá hai giaù trò ñoä, phuùt, giaây
Phuï luïc <#012> 2o 20′30′′ + 39′30′′ = 3o 00′00′′

Chuyeån ñoåi nhau giöõa ñoä, phuùt, giaây vaø soá thaäp phaân
Duøng phím ñeå chuyeån ñoåi nhau giöõa giôø, phuùt, giaây vaø soá
thaäp phaân
Phuï luïc <#013> ñoåi 2.255 ra daïng ñoä, phuùt, giaây.

SÖÛ DUÏNG TÍNH LIEÂN TIEÁP TRONG PHEÙP TÍNH

Coù theå duøng daáu hai chaám (:) ñeå noái 2 hay nhieàu bieåu thöùc vaø
thöïc hieän töøng phaàn töø traùi qua phaûi khi aán
Ví duï : Ñeå tính lieân tieáp hai pheùp tính 3 + 3 vaø 3 × 3
LINE
º
D
3 3 ∫º (:) 3 3
3 + 3 : 3 × 3|
º
D S Disp
3+3
6
30
 “Disp” bieåu thò ñaây laø moät keát quaû trung gian cuûa moät pheùp tính
lieân tieáp
D S
3× 3
9

SÖÛ DUÏNG BOÄ NHÔÙ PHEÙP TÍNH VAØ XEM LAÏI

Boä nhôù pheùp tính ghi moãi bieåu thöùc ñaõ nhaäp vaøo, thöïc hieän vaø
keát quaû cuûa noù.
Chæ coù theå söû duïng boä nhôù pheùp tính
tính trong Mode COMP (MODE 1)

Goïi noäi dung boä nhôù pheùp tính

AÁn  ñeå laáy töøng döõ lieäu töø boä nhôù pheùp tính. Boä nhôù pheùp tính
cho xem caû bieåu thöùc pheùp tính vaø caû keát quaû cuûa noù.
Ví duï :
LINE 1 1 D S
2 2 3+3
3 3 4

D ST
2+2
4

D T
1+1
2

• Löu yù raèng noäi dung boä nhôù pheùp tính seõ bò xoaù khi taét maùy
tính, aán phím ON , chuyeån sang mode pheùp tính hoaëc daïng
nhaäp/xuaát hoaëc thao taùc baát cöù hoaït ñoäng reset naøo.

31
 • Boä nhôù pheùp tính laø coù haïn. Khi pheùp tính ñang thöïc hieän laøm
cho boä nhôù ñaày, pheùp tính thöù nhaát töï ñoäng bò xoaù ñeå laáy choã
cho pheùp tính môùi.
Chöùc naêng hieän laïi
Khi moät keát quaû tính toaùn ñang hieån thò, coù theå aán phím sau
ñoù aán hoaëc ñeå bieân taäp bieåu thöùc ñaõ duøng maø ñaõ tính
toaùn tröôùc ñoù. Neáu ñang söû duïng daïng LINE, coù theå hieån thò
bieåu thöùc tröôùc ñoù baèng caùch aán phím hoaëc maø khoâng
caàn aán tröôùc.
Phuï luïc <#014>

SÖÛ DUÏNG BOÄ NHÔÙ MAÙY TÍNH

Teân boä nhôù Mieâu taû

Boä nhôù Ans Löu laïi keát quaû pheùp tính cuoái cuøng.
Boä nhôù ñoäc laäp Keát quaû pheùp tính coù theå coäng hoaëc tröø
vôùi boä nhôù ñoäc laäp. Hieån thò “M” chæ ra coù
döõ lieäu trong boä nhôù ñoäc laäp.
Caùc bieán soá Saùu bieán soá A, B, C, D, X vaø Y coù theå
duøng ñeå löu caùc giaù rieâng.
Phaàn naøy söû duïng Mode COMP ( ) ñeå höôùng daãn söû duïng
boä nhôù nhö theá naøo.

 Boä nhôù (Ans)

Mieâu taû veà boä nhôù (Ans)
• Noäi dung boä nhôù Ans ñöôïc caäp nhaät baát cöù khi naøo laøm moät
pheùp tính söû duïng moät trong caùc phím sau : , , ,
RCL, RCL (STO). Boä nhôù coù theå giöõ tôùi 15 chöõ soá.
• Noäi dung boä nhôù Ans khoâng thay ñoåi neáu coù loãi trong vieäc vöøa
thöïc hieän pheùp tính.
• Noäi dung boä nhôù Ans vaãn coøn ngay caû khi aán phím , thay
ñoåi mode pheùp tính, hoaëc taét maùy.
32
Duøng boä nhôù Ans ñeå thao taùc moät soá pheùp tính
Ví duï : Laáy keát quaû cuûa 3 × 4 roài chia cho 30
LINE
D S
3× 4
3 4
12
D S
(Tieáp tuïc) 30 Ans ÷ 30
0, 4
↓
AÁn töï ñoäng nhaäp vaøo leänh Ans

• Vôùi thao taùc treân, caàn thöïc hieän pheùp tính thöù 2 ngay sau pheùp
tính thöù nhaát. Neáu caàn goïi noäi dung boä nhôù Ans sau khi aán ,
aán tieáp .

Nhaäp noäi dung boä nhôù Ans vaøo moät bieåu thöùc
Ví duï : Ñeå thao taùc pheùp tính sau ñaây
123 + 456 = 579 789 – 579 = 210
LINE
D S
123 456 123 + 456
579
D S
789 789 − Ans
210

 Boä nhôù ñoäc laäp (M)

Coù theå laøm pheùp tính coäng theâm hoaëc tröø ñi keát quaû trong boä
nhôù ñoäc laäp. Chöõ “M” hieån thò khi boä nhôù ñoäc laäp coù löu moät
giaù trò.

33
Mieâu taû chung veà boä nhôù ñoäc laäp
• Sau ñaây laø toùm taét moät soá thao taùc coù theå söû duïng boä nhôù ñoäc
laäp.
YÙ nghóa AÁn phím

Theâm giaù trò hoaëc keát quaû hieån thò cuûa

bieåu thöùc vaøo boä nhôù ñoäc laäp

Bôùt ñi giaù trò hoaëc keát quaû hieån thò cuûa (M–)
bieåu thöùc töø boä nhôù ñoäc laäp

Goïi noäi dung boä nhôù ñoäc laäp gaàn nhaát RCL (M)

• Cuõng coù theå chuyeån bieán soá M vaøo moät pheùp tính, yeâu caàu maùy
tính söû duïng noäi dung boä nhôù ñoäc laäp taïi vò trí ñoù. Döôùi ñaây laø
caùch aán phím ñeå chuyeån bieán soá M.
(M)
• Chöõ “M” hieän phía treân beân traùi khi coù moät giaù trò naøo ñoù khaùc
0 ñöôïc löu trong boä nhôù ñoäc laäp.
• Noäi dung boä nhôù ñoäc laäp vaãn coøn ngay caû khi aán phím AC thay
ñoåi mode tính toaùn, keå caû khi taét maùy.

Caùc ví duï söû duïng boä nhôù ñoäc laäp

• Neáu chöõ “M” hieån thò thì thao taùc “Xoùa boä nhôù ñoäc laäp” tröôùc
khi thöïc hieän caùc ví duï naøy.
Ví duï : 23 + 9 = 32 23 + 9 M+
53 – 6 = 47 53 – 6 M+
– 45 × 2 = 90 45 × 2 (M–)
99 ÷ 3 = 33 99 ÷ 3 M+
(Coäng) 22 RCL (M)

Xoaù boä nhôù ñoäc laäp

AÁn 0 RCL (STO) M+. Ñieàu ñoù seõ xoaù boä nhôù ñoäc laäp vaø
laøm cho chöõ “M” laën.
34
 Caùc bieán A, B, C, X, Y

Mieâu taû chung veà bieán

• Baïn coù theå cho moät giaù trò hoaëc moät keát quaû vaøo bieán
Ví duï : Cho keát quaû cuûa 3 + 5 vaøo bieán A
3+5 RCL (STO) (A)
• Söû duïng thao taùc sau khi baïn muoán kieåm tra noäi dung cuûa bieán
Ví duï : Ñeå goïi noäi dung cuûa bieán A
RCL (A)
• Döôùi ñaây cho bieát ñöa bieán vaøo trong bieåu thöùc nhö theá naøo
Ví duï : Nhaân noäi dung cuûa bieán A vôùi noäi dung cuûa bieán B
(A) × (B)
• Noäi dung cuûa bieán vaãn coøn ngay caû khi aán phím AC thay ñoåi
mode pheùp, keå caû khi taét maùy.
Phuï luïc <#015>

 Xoaù noäi dung cuûa toaøn boä nhôù

Söû duïng caùc thao taùc sau ñeå xoùa noäi dung cuûa boä nhôù Ans, boä
nhôù ñoäc laäp vaø taát caû caùc bieán.
AÁn phím 9 (CLR) 2 (Memory) (Yes)
• Ñeå huyû hoaït ñoäng xoùa maø khoâng caàn laøm gì khaùc, aán
(Cancel) thay cho .

SÖÛ DUÏNG CHÖÙC NAÊNG CALC

Chöùc naêng CALC cho pheùp ta nhaäp bieåu thöùc vôùi bieán, sau ñoù
nhaäp giaù trò bieán ñeå tính.

Chöùc naêng CALC söû duïng ñöôïc trong

mode COMP (MODE 1) vaø mode CMPLX (MODE 2)

35
 Thao taùc thöïc hieän :
Caùc loaïi bieåu thöùc :
• Bieåu thöùc chöùa bieán
Ví duï : 2X + 3Y, 5B + 3i, 2AX + 3BY + C
• Tính lieân tieáp
Ví duï : X + Y : X(X+Y)
• Bieåu thöùc coù daáu vaø chöùa bieán
2
Ví duï : Y = 2X, A = X + X + 3

 Ví duï veà söû duïng phím

Ví duï :
LINE
D
3 (A)
3× A

D
Yeâu caàu nhaäp giaù trò A → A ?
0
Giaù trò A hieän haønh ↑

D S
5 3× A
15
D S
(hoaëc ) A?
5
D S
10 3× A
30

• Thoaùt aán .
• Neáu bieåu thöùc coù hôn moät bieán, maùy yeâu caàu nhaäp töøng bieán.
36
 Phuï luïc
<#017> Tính a 2 ñeán a5 bieát a n +1 = a n + 2n (vôùi a1 = 1)
(Keát quaû a 2 = 3, a 3 = 7, a 4 = 13, a5 = 21)
* 1 gaùn 1 cho a1 ; *2 gaùn 1 cho n
*3 giaù trò cuûa a 2 *4 gaùn giaù trò cho a 2
*5 gaùn 2 cho n *6 giaù trò cuûa a 3
*7 giaù trò cuûa a 4 *8 giaù trò cuûa a5

CHÖÙC NAÊNG SOLVE (COMP)

Chöùc naêng SOLVE duøng phöông phaùp Newton ñeå tìm nghieäm
gaàn ñuùng cuûa phöông trình
Chöùc naêng SOLVE chæ duøng ôû mode COMP ( )
Cuù phaùp :
• Phaûi theo cuù phaùp sau cho aån soá caàn tìm
Ví duï : Y = X + 5, Y (Tìm Y).
XB = C + DB (Tìm B)
Cuù phaùp cho haøm Logarit
Y = X × log(2) (Khi aån soá laø X thì khoûi ghi nhö Y = X × log(2
coù nghóa laø Y = X× log10 2 theo aån X)
Y = X × log(2, Y (aån laø Y ñöôïc ghi roõ)
Y = X × log(2,Y) (thì aån laïi laø X ñöôïc hieåu ngaàm)
• Ngoaøi caùc nhaán maïnh nhö treân, caùc phöông trình ñeàu theo
aån X
Ví duï : Y = X + 5, X = sin(M), X + 3 = B + C
XY + C (Vieát goïn cuûa XY + C = 0)
• Chöùc naêng SLOVE khoâng duøng ñöôïc vôùi caùc phöông trình chöùa
tích phaân, ñaïo haøm, chöùc naêng Σ (, Pol(, Rec( hay tính lieân tieáp.
• Coù thoâng baùo khi phöông trình khoâng coù bieán.

37
 Thao taùc maãu cho chöùc naêng SOLVE
Ví duï : Giaûi y = ax2 + b theo x khi y = 0, a = 1, b = – 2.
MATH
S ⇔ D (Y) (=) (A)
(X) (B)
D Math
(,) (X) 2
Y = AX + B, X

D Math
(SOLVE) Y?
0
yeâu caàu nhaäp giaù trò Y ↑ giaù trò Y hieän haønh ↑
D Math
0 A?
0
D Math
1 B?
0
D Math
2 Solve for X
0
giaù trò X hieän haønh ↑
D Math
Y = AX 2 + B, X
X = 1, 414213562
L−R = 0
Thoaùt SOLVE, aán
Ghi chuù :
• Leänh SOLVE coù theå khoâng ñaït keát quaû do giaù trò ban ñaàu (giaù
trò döï ñoaùn cuûa aån) khoâng thích hôïp. Neáu muoán ta thay ñoåi giaù
trò ban ñaàu roài giaûi laïi.
38
 • Leänh SOLVE cuõng coù theå khoâng ñaït keát quaû duø phöông trình
coù nghieäm.
• Leänh SOLVE (giaûi baèng phöông phaùp Newton) chæ hieän 1 laàn 1
moät nghieäm duø phöông trình coù nhieàu nghieäm.
• Leänh SOLVE (giaûi baèng phöông phaùp Newton) coù theå giaûi ñöôïc
caùc phöông trình :
– Coù haøm tuaàn hoaøn
1
– Haøm maø ñoà thò coù doác ñöùng (nhö y = ex , y = )
x
– Haøm khoâng lieân tuïc (y = x , …)

Maøn hình keát quaû

Phöông trình
D Math
Y = AX 2 + B, X
AÅn soá → X = 1, 414213562 ← Nghieäm soá
L−R = 0
caïnh traùi ↑ caïnh phaûi
Neáu L–R laø 0 thì ñoä chính xaùc cao.

Maøn hình goïi tieáp tuïc

Leänh SOLVE thöïc hieän pheùp hoäi tuï töø giaù trò ban ñaàu. Khi
khoâng tìm ñöôïc nghieäm maø maøn hình hieän “continue [=]” ñeå hoûi
coù muoán tieáp tuïc hay khoâng?
AÁn neáu muoán tieáp tuïc, aán muoán ngöng.
Phuï luïc
<#017> Giaûi phöông trình y = x2 − x + 1 khi y = 3,7,13 vaø 21.
(Nghieäm x = 2, 3, 4, 5 khi y = 3, 7, 13, 21 theo thöù töï)
*1 gaùn 3 cho y
*2 gaùn 1 cho x

39
CAÙC PHEÙP TÍNH HAØM

Phaàn naøy giaûi thích vieäc söû duïng caùc haøm caøi saün cuûa maùy tính.

Caùc haøm caøi saün phuï thuoäc vaøo mode pheùp tính ñang duøng.
Phaàn naøy giaûi thích veà caùc haøm caøi saün aáy. Taát caû caùc ví duï
trong phaàn naøy ñeàu ôû mode COMP (MODE 1)

• Caùc pheùp tính caàn coù moät thôøi gian ñeå hieån thò keát quaû. Khi
ñang tính dôû dang coù theå cho leänh ngöng baèng phím

 Pi (π) vaø logarit töï nhieân hay logarit neâpe (cô soá e)
Coù theå nhaäp pi (π) hoaëc logarit töï nhieân vaøo maùy tính
Sau ñaây laø caùch aán phím ñeå coù ñöôïc caùc giaù trò cuûa pi(π) vaø e
π = 3.14159265358980 ( × 10x (π))
e = 2.71828182845904 ( × 10x (e))
Duøng π vaø e trong moïi mode, chæ tröø Base – N

 Haøm löôïng giaùc vaø löôïng giaùc ngöôïc

• Haøm löôïng giaùc vaø löôïng giaùc ngöôïc duøng trong caùc mode
COMP, STAT, EQN, TABLE. Caùc haøm naøy cuõng duøng ñöôïc
trong mode CMPLX (soá phöùc) neáu caùc haøm naøy boá trí hôïp lí
• Ñôn vò goùc maø caùc haøm löôïng giaùc vaø löôïng giaùc ngöôïc maëc
ñònh coù saün treân maùy. Tröôùc khi tính caàn choïn ñôn vò goùc
muoán duøng. Xem theâm “Ñôn vò goùc maëc ñònh”
Phuï luïc <#018> sin 30 = 0,5, sin −1 0.5 = 30

 Hyperbolic vaø hyperbolic ngöôïc

AÁn phím ñeå hieån thò menu cuûa haøm hypebolic. AÁn phím
töông öùng ñeå goïi haøm muoán nhaäp
Phuï luïc <#019> sinh 1 = 1.175201194, cosh −1 1 = 0

40
 Ñoåi ñôn vò goùc (Keát quaû theo ñôn vò goùc maëc ñònh
cuûa maùy)
Sau khi ñaõ nhaäp giaù trò vaøo maùy, aán (DRG ) ñeå hieån thò
caùc ñôn vò goùc ñang nhaäp nhö menu xuaát hieän döôùi ñaây. AÁn phím
soá lieân heä ñeå ghi ñôn vò goùc cuûa giaù trò nhaäp vaøo. Maùy tính seõ töï
ñoäng chuyeån sang ñôn vò goùc maëc ñònh treân maùy.
o r
1: 2:
g
3:

Ví duï : Chuyeån giaù trò sau sang ñoä :

π
Goùc radian = goùc 90o , goùc 50 grad = goùc 45o
2
Thao taùc sau vôùi ñôn vò goùc maëc ñònh cuûa maùy tính laø ñoä
LINE
D S
×10x (π) 2 r
(π ÷ 2)
(DRG ) 2 (r )
90

D S
50 (DRG )
50g
3 (g )
45

Phuï luïc
<#020> cos (π radian) = – 1, cos(100 grad) = 0.
cos−1 (−1) = 180
<#021>
cos−1 (−1) = π

 Caùc haøm muõ vaø haøm logarit

• Haøm muõ vaø haøm logarit coù theå duøng nhö haøm löôïng giaùc
• Vôùi haøm logarit log (vôùi cô soá m duøng cuù phaùp)
log(m, n).
41
 Neáu chæ nhaäp moät giaù trò ñôn, maùy hieåu laø logarit thaäp (ví duï
log(100) = 2)
• ln(haøm logarit töï nhieân vôùi cô soá e.
• Cuõng coù theå duøng phím logªº khi nhaäp bieåu thöùc vôùi daïng
log(m,n) daïng Math. Xin xem theâm chi tieát
Phuï luïc <#022> löu yù phaûi nhaäp cô soá (cô soá m) khi duøng phím
logªº ñeå nhaäp.
Phuï luïc <#023> ñeán <#025>
*1 Cô soá 10 (logarit thaäp phaân) seõ ñöôïc duøng neáu khoâng coù cô soá
naøo ñöôïc nhaäp vaøo.

 Caùc haøm luõy thöøa vaø caùc haøm caên

• Haøm luõy thöøa vaø haøm caên coù theå duøng ôû mode COMP (Tính
toaùn thoâng thöôøng), STAT (Thoáng keâ vaø hoài quy), EQN (Giaûi
phöông trình), MATRIX (Ma traän), TABLE (Laäp baûng) vaø
VECTOR (Toaùn vectô)
• Haøm bình phöông (x 2 ) , laäp phöông (x 3 ) , nghòch ñaûo (x −1 )
duøng ñöôïc trong soá phöùc (CMPLX).
• xª , (, 3 (, ª Duøng ñöôïc trong Mode CMPLX khi caùc haøm
naøy chæ aûnh höôûng ñeán rieâng töøng phaàn thöïc vaø aûo (hay moát vaø
giaùc soá), (khoâng aûnh höôûng toaøn boä moät soá phöùc)
Phuï luïc <#026> ñeán <#030>

 Pheùp tính tích phaân

Maùy thöïc hieän pheùp tính tích phaân theo phöông phaùp
Gauss – Kronrod baèng cuù phaùp ∫ (f (x), a, b, tol)
f(x) : haøm bieán x (neáu khoâng coù chöùa x thì laø haèng soá)
a : Caän döôùi
b : Caän treân
tol : Giôùi haïn (khi nhaäp xuaát ôû Line)
42
 • Ta coù theå boû qua phaàn tol. Maëc ñònh laø 1 × 10−5
• ∫ (, d / dx(, Pol(, Re c( vaø Σ (khoâng duøng ñöôïc trong f(x), a, b
hoaëc tol
• Pheùp tính tích phaân chæ thöïc hieän ôû Mode COMP
• Keát quaû tích phaân laø soá aâm khi f(x) aâm vaø a ≤ x ≤ b
2
Ví duï : ∫ (0, 5X − 2, −2, 2) = − 5.333333333

• Coù baùo loãi khi nhaäp coù sai soùt.

• Phaûi choïn ñôn vò ño goùc laø Radian khi thöïc hieän pheùp tính
tích phaân caùc haøm löôïng giaùc.
• Caàn moät thôøi gian ñeå maùy thöïc hieän pheùp tính tích phaân.
• Khi choïn giôùi haïn tol nhoû thì keát quaû chính xaùc hôn nhöng laïi
maát nhieàu thôøi gian. Phaûi choïn tol laø 1 × 10−14 hay lôùn hôn
• Khoâng nhaäp ñöôïc tol ôû daïng Math.
• Coù sai soá lôùn vaø coù theå coù thoâng baùo loãi cho vaøi haøm soá ñoåi
daáu treân khoaûng tính tích phaân.
• AÁn ñeå ngöng tính tích phaân

Hoaøn thieän pheùp tính tích phaân ñeå ñöôïc giaù trò khaù chính xaùc
• Khi haøm f(x) tuaàn hoaøn hay ñoåi daáu treân [a, b], ta chia ra töøng
ñoaïn döông, aâm rieâng roài tính töøng ñoaïn nhoû vaø coäng laïi.

b c b
∫ f (x)dx = ∫ f (x)dx + (− ∫ f (x)dx)
a a c

43
 • Khi f(x) laø haøm dao ñoäng taét daàn, ta chia ra nhieàu ñoaïn nhoû,
tính rieâng vaø coäng laïi.

b x1 x2 b
∫ f (x)dx = ∫ f (x)dx + ∫ f (x)dx + ...... + ∫ f (x)dx
a a x1 x4

Phuï luïc
<#031> ∫ (ln(x),1, e) = 1 (tol boû qua)

1 −7
<#032> ∫ ( x2 ,1, 5,1 × 10 ) = 0, 8

 Ñaïo haøm:
Ta coù theå tính gaàn ñuùng giaù trò ñaïo haøm cuûa moät haøm soá taïi
ñieåm ñaõ chæ ñònh theo cuù phaùp
d/dx(f(x), a, tol)
f(x) : haøm soá theo bieán x, khoâng chöùa x thì laø haèng soá
a : ñieåm tính ñaïo haøm
tol : giôùi haïn (chæ nhaäp, xuaát ôû Line)
• Coù theå boû qua giaù trò tol, giaù trò maëc ñònh laø 1 × 10−10
• ∫ (, d / dx (, Pol(, Rec( vaø Σ (khoâng duøng ñöôïc trong f(x), a, tol.
• Chæ thöïc hieän ñöôïc pheùp tính giaù trò ñaïo haøm taïi ñieåm trong
mode COMP.

44
 • Phaûi choïn ñôn vò ño goùc laø Radian khi thöïc hieän pheùp tính ñaïo
haøm caùc haøm löôïng giaùc.
• Coù baùo loãi hieän leân khi pheùp tính giaù trò ñaïo haøm khoâng thöïc
hieän ñöôïc.
• Khi choïn giôùi haïn tol nhoû thì keát quaû chính xaùc hôn nhöng laïi
maát nhieàu thôøi gian. Phaûi choïn tol laø 1 × 10−14 hay lôùn hôn
• Khoâng nhaäp ñöôïc tol ôû daïng Math.
• Keát quaû thieáu chính xaùc vaø coù theå coù baùo loãi do :
– Ñieåm tính ñaïo haøm laø ñieåm giaùn ñoaïn.
– Taïi ñieåm cöïc
– Ñieåm tính thuoäc vuøng cöïc ñaïi hay cöïc tieåu
– Ñieåm tính laø ñieåm uoán
– Taïi ñieåm tính haøm soá khoâng coù ñaïo haøm
– Taïi ñieåm maø keát quaû pheùp tính gaàn zeroâ
• AÁn ñeå ngöng
Phuï luïc
π
<#033> Cho f(x) = sin(x), tính f ′( ) (boû qua tol)
2
d
<#034> Tính (3x2 − 5x + 2, 2,1 × 10−12 ) = 7
dx

 Tính toång Σ
Vôùi Σ (, ta coù theå tính toång cuûa bieåu thöùc f(x) khi xaùc ñònh phaïm
vi cuûa x
Σ (f(x), a, b) = f(a) + f(a + 1) +…+ f(b)
f(x) : haøm soá bieán x (neáu khoâng chöùa x thì laø haèng soá)
a : giaù trò baét ñaàu
b : giaù trò cuoái
• a, b phaûi laø soá nguyeân vaø −1 × 1010 < a ≤ b < 1 × 1010
• Böôùc nhaûy cuûa pheùp tính ñöôïc xaùc ñònh laø 1
45
 • ∫ (, d / dx(, Pol(, Rec( vaø Σ (khoâng duøng ñöôïc trong f(x), a hay b)

• AÁn ñeå ngöng

Phuï luïc
<#035> Tính Σ(X + 1,1, 5) = 20

 Chuyeån ñoåi giöõa toaï ñoä Ñeà caùc vuoâng goùc vaø toaï ñoä cöïc

Toaï ñoä Ñeà-caùc vuoâng goùc (Rec) Toaï ñoä cöïc (Pol)

• Chuyeån ñoåi giöõa caùc toaï ñoä ñöôïc thöïc hieän trong mode COMP,
STAT, MATRIX vaø VECTOR
Ñoåi ra toïa ñoä cöïc töø toïa ñoä Ñeâcaùc vuoâng goùc
Pol(X,Y) X : chæ giaù trò x
Y : chæ giaù trò y
• Keát quaû tính toaùn θ ñöôïc hieån thò trong −180o < θ ≤ 180o
• Keát quaû tính toaùn θ söû duïng ñôn vò goùc maëc ñònh
• Keát quaû tính toaùn r ñöôïc gaùn vaøo x, θ ñöôïc gaùn vaøo y
Ñoåi ra toïa ñoä Ñeâcaùc vuoâng goùc töø toïa ñoä cöïc
Rec(r, θ) r: chæ giaù trò r cuûa toaï ñoä cöïc
θ : chæ giaù trò θ cuûa toaï ñoä cöïc
• Giaù trò ñaõ nhaäp θ laø giaù trò goùc, phuø hôïp vôùi caøi ñaët ñôn vò goùc
cuûa maùy tính.
• Keát quaû pheùp tính x ñöôïc gaùn vaøo bieån X, y ñöôïc gaùn vaøo Y.

46
 • Neáu thao taùc chuyeån ñoåi toaï ñoä beân trong moät bieåu thöùc thay
cho moät bieåu thöùc ñöùng moät mình, pheùp tính khi thöïc hieän chæ
söû duïng giaù trò ñaàu tieân (caû giaù trò r hoaëc giaù trò X) taïo ra bôûi
chuyeån ñoåi.
Ví duï : Pol( 2, 2) + 5 = 2 + 5 = 7.

Phuï luïc <#036> tôùi <#037>

 Caùc haøm khaùc

Phaàn naøy giaûi thích vieäc söû duïng caùc haøm sau ñaây nhö theá naøo

!, Abs(, Ran#, nPr, nCr, Rnd(

Caùc haøm naøy coù theå duøng cuøng vôùi moät mode nhö haøm löôïng
giaùc. Rieâng Abs (vaø Rnd(coù theå duøng trong soá phöùc (mode
CMPLX)
Giai thöøa (!)
Chöùc naêng naøy chæ tính ñöôïc giai thöøa cuûa 0 hoaëc soá nguyeân
döông
Phuï luïc <#038> (5+3)! = 40320

Pheùp tính giaù trò tuyeät ñoái (Abs)

Khi ñang thöïc hieän pheùp tính moät soá thöïc chöùc naêng naøy cho
keát quaû laø giaù trò tuyeät ñoái.
Phuï luïc <#039> Abs (2–7) = 5

Soá ngaãu nhieân (Ran#)

Chöùc naêng naøy sinh ra moät soá ngaãu nhieân vôùi 3 chöõ soá nhoû hôn 1.
Phuï luïc
<#040> Sinh ra nhöõng soá ngaãu nhieân 3 chöõ soá.
Caùc giaù trò thaäp phaân 3 chöõ soá ngaãu nhieân ñöôïc chuyeån sang caùc
giaù trò soá nguyeân 3 chöõ soá baèng caùch nhaân vôùi 1000.
Löu yù raèng caùc giaù trò ôû ñaây chæ laø caùc ví duï. Caùc giaù trò maø maùy
tính sinh ra seõ khaùc.
47
Chænh hôïp (nPr) vaø Toå hôïp (nCr)
Caùc chöùc naêng naøy giuùp thöïc hieän caùc pheùp tính chænh hôïp vaø toå
hôïp n vaø r phaûi laø soá nguyeân trong daõy soá 0 ≤ r ≤ n < 1 × 1010
Phuï luïc
<#041> Tính 10 P4,10C4

Chöùc naêng laøm troøn (Rnd)

Chöùc naêng naøy laøm troøn giaù trò keát quaû hieån thò cuûa bieåu thöùc
theo caøi ñaët tröôùc.

Soá chöõ soá hieån thò vaø caøi ñaët : Norm 1 hoaëc Norm 2
Phaàn hieån thò ñöôïc laøm troøn thaønh 10 soá.

Soá chöõ soá hieån thò caøi ñaët : Fix hoaëc Sci
Giaù trò seõ ñöôïc laøm troøn ñeán chöõ soá ñaõ ghi.
Ví duï : 200 ÷ 7 × 14 = 400
LINE
D S
200 7 14 200 ÷ 7 × 14
400
(Ñònh 3 chöõ soá leû thaäp phaân)
D Fix S
(Fix) 200 ÷ 7 × 14
400.000
(Pheùp tính ñöôïc thöïc hieän beân trong 15 chöõ soá)
D Fix S
200 7 200 ÷ 7
28.571

D Fix S
14 Ans × 14
400.000

48
 Pheùp tính ñoù ñöôïc laøm troøn sau ñaây
D Fix S
200 7 200 ÷ 7 × 14
28.571

(Laøm troøn giaù trò ñeán soá chöõ soá ñaõ ghi)
(Rnd)
(kieåm tra keát quaû ñaõ laøm troøn)
D Fix S
1 4 Ans × 14
399.994

Caùc ví duï
Phuï luïc
π
2
<#042> ∫ (sin X + cos X) dX = π (Boû qua tol)
0
5
1
<#043> Xaùc ñònh giaù trò e − ∑ ( X !)
x =0

CHUYEÅN ÑOÅI GIAÙ TRÒ HIEÅN THÒ

Coù theå duøng thao taùc trong phaàn naøy ñeå chuyeån ñoåi moät giaù trò
hieån thò thaønh soá daïng kyõ thuaät hoaëc chuyeån ñoåi giöõa daïng
chuaån vaø daïng thaäp phaân
Phuï luïc
<#044>, <#045> Chuyeån giaù trò 1.234 ra daïng a × 10−3 vaø a × 106

 Söû duïng chuyeån ñoåi S − D

Coù theå söû duïng phím S ⇔ D ñeå chuyeån moät giaù trò daïng thaäp
phaân (D)
49
Caùc daïng thöùc hoã trôï cho chuyeån ñoåi S ⇔ D
Chuyeån ñoåi S ⇔ D coù theå ñöôïc söû duïng ñeå chuyeån ñoåi caùc keát
quaû pheùp tính thaäp phaân ñaõ hieån thò thaønh moät trong nhöõng
daïng sau
Löu yù
– Khi chuyeån töø daïng thaäp phaân sang daïng S, maùy tính seõ töï
quyeát ñònh daïng S ñeå duøng. Khoâng theå chæ ñònh daïng S
Phaân soá : Caøi ñaët daïng thöùc phaân soá hieån thò hieän haønh laø moät
phaân soá hay hoãn soá.
π : Döôùi ñaây laø caùc daïng π. Ñaây thöïc söï chæ coù trong daïng thöùc
toaùn nπ (n laø soá nguyeân)
d b
π hoaëc a π (tuøy thuoäc vaøo caøi ñaët daïng thöùc hieån thò phaân soá)
c c
– Chuyeån ñoåi sang daïng thöùc π, phaân soá bò giôùi haïn ñeán keát quaû
vaø haøm löôïng giaùc ngöôïc thöôøng bieåu hieän baèng radian.
– Sau khi coù moät keát quaû tính toaùn trong daïng , coù theå
chuyeån sang daïng thaäp phaân baèng caùch aán phím S ⇔ D. Khi keát
quaû pheùp tính ban ñaàu ôû daïng thaäp phaân, noù khoâng theå chuyeån
sang daïng .
Ví duï veà chuyeån ñoåi S ⇔ D
Löu yù laø chuyeån ñoåi S ⇔ D caàn moät thôøi gian ñeå thöïc hieän.
Ví duï : Phaân soá → Soá thaäp phaân
D Math S
ª 5
5 6
º b
5
6
* AÁn phím S ⇔ D ñeå thay ñoåi giöõa 2 daïng.
S⇔D 0.8333333333
5
S⇔D
6
50
 Phuï luïc
<#046> π phaân soá → soá thaäp phaân
<#047> → soá thaäp phaân

TOAÙN VEÀ SOÁ PHÖÙC

Maùy thöïc hieän ñöôïc caùc pheùp tính soá phöùc sau :
* Coäng, tröø, nhaân, chia
* Tính modun, acgumen
* Nghòch ñaûo bình phöông, laäp phöông
* Soá phöùc lieân hôïp
Taát caû pheùp tính trong phaàn naøy theå hieän
trong Mode COMP ( )

Phuï luïc
3 1
<#048> (1 + 3i) ÷(2i) = − i
2 2

 Nhaäp soá phöùc :

– Trong mode CMPLX, phím chuyeån thaønh phím nhaäp kyù
hieäu i (aûo), duøng i ñeå ghi a + bi. Ví duï sau laø nhaäp
2 + 3i
CMPLX D Math
2 3
2 + 3i

– Coù theå nhaäp soá phöùc theo daïng cöïc (r∠θ)

Ví duï sau laø nhaäp 5∠30
CMPLX D Math
5 (∠) 30
5∠30

– Ñôn vò giaùc soá θ phaûi theo ñôn vò goùc caøi ñaët ban ñaàu
51
 Daïng keát quaû hieån thò
Maùy coù theå hieån thò keát quaû theo daïng toïa ñoä Ñeà–caùc hay daïng
cöïc. Coù theå choïn daïng theo caøi ñaët ban ñaàu. (Xem theâm phaàn caøi
ñaët daïng soá phöùc)

Ví duï veà hieän keát quaû theo daïng a + bi

Ví duï 1: 2 × ( 3 + i) = 2 3 + 2i = 3.464101615 + 2i

MATH
CMPLX D Math S
3
2 × ( 3 + i)
2 3 + 2i

* Trong daïng LINE, phaàn thöïc vaø phaàn aûo ñöôïc hieän thaønh hai
doøng khaùc nhau

Ví duï 2 : 2∠45 = 1 + i (Ñôn vò goùc laø ñoä)

MATH

CMPLX D Math S
2 (∠) 4 5 2∠45
1+ i

Ví duï hieän keát quaû theo daïng cöïc (r∠θ)

Ví duï 1: 2 × ( 3 + i) = 2 3 + 2i = 4∠30 (Ñôn vò goùc laø ñoä)

MATH CMPLX D Math S

2 3 2 × ( 3 + i)
4∠30

* Trong daïng LINE, suaát vaø giaùc soá ñöôïc hieän haønh hai doøng
khaùc nhau

52
 Ví duï 2: 1 + i = 2∠45 (Ñôn vò goùc laø ñoä)
MATH
CMPLX D Math S
1 i 1+ i
2∠45

– Giaùc soá hieän trong phaïm vi −180o < θ≤ 180o

AÁn ñònh daïng keát quaû hieån thò

Ta coù theå aán ñònh daïng keát quaû hieån thò nhö sau
– Ñeå keát quaû hieån thò ôû daïng toaï ñoä Ñeà-caùc, ta aán
2 (CMPLX) 4 ( a + bi)
– Ñeå keát quaû hieån thò ôû daïng cöïc, ta aán
2 (CMPLX) 3 (( r∠θ))
Phuï luïc
<#049> 1 + i(= 2∠45) = 1.414213562∠45

 Soá phöùc lieân hôïp

Thao taùc sau cho ta soá phöùc lieân hôïp
2 (CMPLX) 2 (Conjg)
Phuï luïc
<#050> Xaùc ñònh soá lieân hôïp cuûa 2+3i

 Suaát vaø giaùc soá (Abs, arg)

Thao taùc sau cho ta suaát ( Z ) , vaø giaùc soá (arg) trong maët phaúng
Gauss cho soá phöùc Z = a + bi
hyp (Abs) ; 2 (CMPLX) 1 (arg)
Phuï luïc
<#051> Tìm suaát vaø giaùc soá cuûa 2 + 2i
*1 suaát *2 giaùc soá
53
THOÁNG KEÂ (STAT)

Taát caû pheùp tính trong phaàn naøy theå hieän

trong Mode STAT ( )

Choïn moät kieåu tính thoáng keâ

Trong Mode STAT, hieån thò maøn hình choïn kieåu tính thoáng keâ

 Caùc kieåu tính thoáng keâ

Phím Muïc menu Tính thoáng keâ
1 1–VAR Bieán ñôn
2 A+BX Hoài quy tuyeán tính
3 … + CX 2 Hoài quy baäc hai

4 lnX Hoài quy logarit

5 e^ X Hoài quy soá muõ cô soá e
6 A × B^ X Hoài quy soá muõ cô soá B

7 A × X ^B Hoài quy luõy thöøa

8 1/X Hoài quy nghòch ñaûo

 Nhaäp döõ lieäu maãu

Hieån thò maøn hình STAT

Maøn hình STAT xuaát hieän sau khi baïn truy nhaäp Mode STAT töø
moät mode khaùc. Söû duïng menu STAT ñeå choïn moät kieåu tính
thoáng keâ töø moät maøn hình STAT khaùc.
AÁn (STAT) (Data)

54
Maøn hình STAT
Coù hai daïng thöùc maøn hình STAT, phuï thuoäc vaøo kieåu tính
thoáng keâ löïa choïn.
STAT D STAT D
1 X 1 X Y
2 2
3 3

Thoáng keâ bieán ñôn Thoáng keâ 2 bieán

– Doøng thöù nhaát cuûa maøn hình STAT cho thaáy giaù trò cuûa maãu
thöù nhaát hoaëc giaù trò cho caëp thöù nhaát cuûa maãu.

Coät FREQ (taàn soá)

Neáu môû haïng muïc hieån thò thoáng keâ treân maøn hình caøi ñaët cuûa
maùy tính, moät coät mang teân FREQ seõ hieän cuøng treân maøn hình
STAT.
Coù theå söû duïng coät FREQ ñeå chæ taàn soá (soá laàn maø cuøng moät
maãu xuaát hieän trong nhoùm döõ lieäu) cuûa moãi giaù trò maãu.

Quy taéc nhaäp döõ lieäu maãu treân maøn hình STAT
– Döõ lieäu nhaäp ñöôïc cheøn vaøo oâ nôi coù con troû. Söû duïng caùc phím
con troû ñeå di chuyeån con troû giöõa caùc oâ
STAT D
1 X Y
2
3

Con troû

– Caùc giaù trò vaø bieåu thöùc nhaäp treân maøn hình STAT gioáng nhö
nhaäp trong Mode COMP vôùi daïng Line
– AÁn khi döõ lieäu ñang nhaäp xoùa döõ lieäu ñaõ nhaäp hieän haønh
– Sau khi nhaäp moät giaù trò, aán . Noù seõ nhaän giaù trò vaø hieån
thò tôùi 6 chöõ soá trong oâ ñaõ nhaäp hieän haønh.

55
 Ví duï : Nhaäp giaù trò 123,45 vaøo oâ X1
(Chuyeån con troû ñeán oâ X1)
STAT D
1 X Y
2
3
123.45

Giaù trò nhaäp vaøo

hieån thò ôû ñaây

Nhaäp moät giaù trò laøm cho con troû chuyeån xuoáng moät oâ.

Caùc chuù yù khi nhaäp

– Soá doøng trong maøn hình STAT (soá giaù trò döõ lieäu coù theå nhaäp)
phuï thuoäc vaøo loaïi thoáng keâ vaø caøi ñaët hieån thò thoáng keâ ñaõ
choïn

Hieån thò thoáng keâ

OFF (taét) ON (Baät)
(Khoâng coù coät FREQ) (Coù coät FREQ)
Loaïi thoáng keâ
Bieán ñôn 80 doøng 40 doøng
Bieán ñoâi 40 doøng 26 doøng

– Caùc kieåu nhaäp sau khoâng thöïc hieän ñöôïc treân maøn hình STAT
– Caùc hoaït ñoäng M+, SHIFT, M+ (M–)
– Chuyeån vaøo caùc bieán (STO)

Caùc chuù yù veà löu tröõ döõ lieäu maãu

Döõ lieäu nhaäp vaøo seõ bò xoùa töï ñoäng baát cöù luùc naøo khi chuyeån töø
Mode STAT sang mode khaùc chuyeån caøi ñaët hieån thò thoáng keâ
(laøm cho coät FREQ aån hay hieän) treân maøn hình caøi ñaët.

56
Chænh döõ lieäu maãu

Thay döõ lieäu trong oâ

(1) Treân maøn hình STAT, chuyeån con troû ñeán oâ muoán chænh.
(2) Nhaäp döõ lieäu vaø bieåu thöùc môùi, sau ñoù aán
Chuù yù !
– Löu yù phaûi thay toaøn boä döõ lieäu hieän coù cuûa oâ baèng nhaäp soá
môùi. Khoâng theå chænh töøng phaàn cuûa caùc döõ lieäu hieän coù.

Xoùa moät doøng

(1) Treân maøn hình nhaäp STAT, chuyeån con troû ñeán doøng muoán
xoùa
(2) AÁn

Cheøn vaøo moät doøng

(1) Treân maøn hình nhaäp STAT, chuyeån con troû ñeán doøng muoán
cheøn vaøo
(2) AÁn 1 (STAT) 3 (Edit)
(3) AÁn 1 (Ins)
Chuù yù
– Löu yù laø vieäc cheøn seõ khoâng thöïc hieän ñöôïc neáu soá löôïng doøng
cho pheùp toái ña daønh cho maøn hình nhaäp STAT ñaõ duøng heát.
Xoùa toaøn boä noäi dung nhaäp STAT
(1) AÁn 1 (STAT) 3 (Edit)
(2) AÁn 2 (Del–A)
– Khi ñoù, toaøn boä döõ lieäu maãu treân maøn hình STAT seõ bò xoùa
Löu yù
– Löu yù raèng chæ coù theå thöïc hieän thao taùc “Cheøn vaøo moät doøng”
vaø “Xoùa toaøn boä noäi dung STAT” khi maøn hình STAT hieån thò.

57
 Maøn hình pheùp tính STAT.
Maøn hình pheùp tính STAT laø ñeå thöïc hieän pheùp tính thoáng keâ
vôùi döõ lieäu nhaäp baèng maøn hình STAT. AÁn phím khi maøn
hình nhaäp STAT ñöôïc hieån thò chuyeån sang maøn hình pheùp tính
STAT.
Maøn hình pheùp tính STAT cuõng duøng daïng Line baát keå daïng
nhaäp/xuaát hieän haønh ñang caøi ñaët treân maøn hình.

 Söû duïng menu STAT

Khi maøn hình nhaäp STAT hoaëc maøn hình tính toaùn STAT hieån
thò, aán (STAT) ñeå hieån thò menu STAT. Noäi dung cuûa
menu STAT phuï thuoäc vaøo kieåu hoaït ñoäng thoáng keâ hieän haønh
söû duïng bieán ñôn hay bieán ñoåi

1 : Type 2 : Data 1 : Type 2 : Data

3 : Edit 4 : Sum 3 : Edit 4: Sum
5 : Var 6 : MinMax 5 : Var 6 : MinMax
7 : Distr 7 : Reg

Kieåu YÙ nghóa
1 : Type Hieån thò maøn hình choïn kieåu thoáng keâ
2 : Data Hieån thò maøn hình nhaäp STAT
3 : Edit Hieån thò menu phuï Edit noäi dung maøn
hình STAT
4 : Sum Hieån thò menu phuï Sum cuûa caùc leänh tính
toång
5 : Var Hieån thò menu phuï Var cuûa caùc leänh tính
giaù trò trung bình, ñoä leäch tieâu chuaån v.v…
6 : MinMax Hieån thò menu phuï MinMax cuûa caùc leänh
tính giaù trò cöïc ñaïi vaø cöïc tieåu

58
Caùc muïc trong menu STAT
Menu bieán ñôn
Kieåu YÙ nghóa
7 Distr Hieån thò menu con cuûa leänh tính caùc phaân phoái bình
thöôøng (xem theâm menu con veà phaân phoái)

Menu bieán ñoâi

Kieåu YÙ nghóa

7 Reg Hieån thò menu phuï Reg cuûa caùc leänh cuûa pheùp tính hoài
quy phaân phoái thoâng thöôøng
Veà chi tieát xem theâm Caùc leänh tính hoài quy tuyeán tính
(A+BX) vaø Caùc leänh tính hoài quy baäc hai (+CX 2 )

Caùc leänh tính thoáng keâ bieán ñôn (1–VAR)

Döôùi ñaây laø leänh xuaát hieän treân menu phuï khi choïn (Sum),
(Var), (MinMax) hoaëc (Distr) treân menu STAT trong
kieåu tính thoáng keâ bieán ñôn.
Xem Phuï luïc <#052> veà coâng thöùc tính söû duïng cho töøng leänh
Menu phuï Sum ( (STAT) (Sum)
Kieåu YÙ nghóa

1: ∑ x2 Toång bình phöông cuûa döõ lieäu maãu

2: ∑x Toång cuûa döõ lieäu maãu

Menu phuï Var ( (STAT) (Var))

Kieåu YÙ nghóa
1: n Toång taàn soá

2:x Trung bình cuûa döõ lieäu maãu

3 : xσn Ñoä leäch tieâu chuaån σn

4 : xσn − 1 Ñoä leäch tieâu chuaån maãu σn −1

59
 Menu phuï MinMax ( (STAT) (MinMax))

Kieåu YÙ nghóa
1 minX Cöïc tieåu
2 maxX Cöïc ñaïi

Menu phuï Distr (SHIFT STAT 7 (Distr))

P( Q( R( t
Menu naøy giuùp chuùng ta tính caùc giaù trò phaân phoái tieâu chuaån
bình thöôøng. Bieán t ñöôïc tính töø giaù trò trung bình x vaø ñoä leäch
tieâu chuaån xσn nhaän ñöôïc töø döõ lieäu ôû maøn hình nhaäp

Phaân phoái tieâu chuaån bình thöôøng

X−x
Xt=
xσn

Phuï luïc Thoáng keâ bieán ñôn

<#053> Choïn bieán ñôn (1–VAR) vaø nhaäp döõ lieäu sau :
{1, 2, 3, 4, 5, 6,7, 8, 9,10} (FREQ môû)

<#054> Nhaäp döõ lieäu cho caùc soá sau, söû duïng cheøn vaø xoùa :
{1,2,3,4,5,6,7,8,9,10} (FREQ môû)
<#055> Nhaäp döõ lieäu FREQ theo caùc soá sau
{1,2,1,2,2,2,3,4,2,1} (FREQ môû)
• Caùc ví duï töø <#056> ñeán <#059> taát caû ñeàu söû duïng döõ lieäu nhö
ví duï <#055>.
<#056> Tính toång bình phöông cuûa döõ lieäu maãu vaø toång cuûa döõ
lieäu maãu

60
 <#057> Tính soá maãu, trung bình vaø ñoä leäch chuaån
<#058> Tính cöïc ñaïi vaø cöïc tieåu
<#059> Tìm giaù trò phaân phoái tieâu chuaån bình thöôøng cho döõ
lieäu ñaõ nhaäp ôû ví duï <#055>.
Giaù trò phaân phoái xaùc suaát P(t) taïi x = 3
Giaù trò phaân phoái xaùc suaát R(t) taïi x = 7

Caùc leänh khi tính hoài quy tuyeán tính (Ax+B)

Vôùi hoài quy tuyeán tính, hoài quy ñöôïc thöïc hieän phuø hôïp vôùi
phöông trình maãu sau :
y = A + BX
Sau ñaây laø caùc leänh trong menu phuï xuaát hieän khi choïn 4 (Sum),
5 (Var), 6 (MinMax) hoaëc 7 (Reg) treân menu STAT trong hoài quy
tuyeán tính thuoäc kieåu tính thoáng keâ.

Xem Phuï luïc <#059> ñeå bieát theâm veà coâng thöùc pheùp tính söû
duïng cho töøng leänh.

Menu phuï Sum ( 1 (STAT) 4 (Sum))

Kieåu YÙ nghóa
2 Toång bình phöông cuûa döõ lieäu X
1: ∑x
2: ∑x Toång döõ lieäu X

3: ∑ y2 Toång bình phöông cuûa döõ lieäu Y

4: ∑y Toång döõ lieäu Y

5: ∑ xy Toång xy

6: ∑ x3 Toång caùc laäp phöông cuûa döõ lieäu X

7: ∑ x2 y Toång x2 y

8: ∑ x4 Toång döõ lieäu X luõy thöøa 4

61
 Menu phuï Var (SHIFT 1 (STAT) 5 (Var)
Kieåu YÙ nghóa
1:n Soá caùc maãu

2 :x Trung bình cuûa döõ lieäu X

3 : xσn Ñoä leäch tieâu chuaån σn cuûa döõ lieäu X

4 : xσn − 1 Ñoä leäch tính chaát maãu σn −1 cuûa döõ lieäu X

5: y Trung bình cuûa döõ lieäu Y

6 : yσn Ñoä leäch tieâu chuaån σn cuûa döõ lieäu Y

7 : yσn − 1 Ñoä leäch tieâu chuaån maãu σn −1 cuûa döõ lieäu Y

Menu phuï MinMax ( (STAT) 6 (MinMax))

Kieåu YÙ nghóa
1:minX Giaù trò cuûa cöïc tieåu döõ lieäu X
2:maxX Giaù trò cuûa cöïc ñaïi döõ lieäu X
3:minY Giaù trò cuûa cöïc tieåu döõ lieäu Y
4:maxY Giaù trò cuûa cöïc ñaïi döõ lieäu Y

Menu phuï Reg ( (STAT) 7 (Reg))

Kieåu YÙ nghóa
1: A Heä soá A
2: B Heä soá B
3: r Heä soá töông quan r

4: 
x Giaù trò öôùc löôïng cuûa x

5
y Giaù trò öôùc löôïng cuûa y

62
 Phuï luïc Hoài quy tuyeán tính <#061> ñeán <#064>
– Caùc ví duï <#062> ñeán <#064> ñeàu söû duïng döõ lieäu nhaäp trong
ví duï <#061>
*1 Giaù trò öôùc tính (y = – 3 → 
x = ?)

*2 Giaù trò öôùc tính (y = 2 → 

y = ?)

Caùc leänh ñöôïc duøng khi tính hoài quy baäc hai
(+CX 2 )
Vôùi hoài quy baäc hai, ñöôïc thöïc hieän theo phöông trình maãu döôùi
ñaây
y = A + BX + CX 2

Xem Phuï luïc <#065> ñeå bieát theâm veà caùch duøng caùc leänh

Menu phuï Reg ( 1 (STAT) 7 (Reg))

Kieåu YÙ nghóa
1:A Heä soá A
2:B Heä soá B
3:C Heä soá c

4:
x1 Giaù trò giaù trò öôùc löôïng cuûa x1

5: 
x2 Giaù trò giaù trò öôùc löôïng cuûa x2

6: 
y Giaù trò giaù trò öôùc löôïng cuûa y

– Hoaït ñoäng cuûa menu phuï Sum (sums), menu phuï Var (soá maãu
trung bình, ñoä leäch chuaån) vaø menu phuï MinMax (giaù trò lôùn
nhaát, giaù trò nhoû nhaát) gioáng pheùp hoài quy tuyeán tính.

Phuï luïc Tính hoài quy baäc hai <#066> ñeán <#068>
– Caùc ví duï <#066> ñeán <#068> ñeàu söû duïng döõ lieäu nhaäp trong
ví duï <#061>

63
Caùc phaàn khaùc
Veà chi tieát caùc coâng thöùc cuûa leänh bao goàm caùc kieåu hoài quy,
tham khaûo caùc coâng thöùc ñaõ ghi

Phuï luïc töø <#069> ñeán <#073>

Kieåu tính thoáng keâ Phöông trình maãu Coâng thöùc tính

Hoài quy logarit (lnX) y = A + BlnX <#069>

Hoài quy muõ e (e^X) y = AeBX <#069>

Hoài quy muõ ab (A*B^X) y = ABX <#070>

Hoài quy luõy thöøa (A*X^B) y = A Xn <#071>

Hoài quy nghòch ñaûo (1/X) B <#072>

y=A+
X

Phuï luïc So saùnh caùc ñöôøng cong hoài quy

– Ví duï döôùi ñaây duøng döõ lieäu trong caùc ví duï <#061>; <#074> So
saùnh heä soá cho logarit, hoài quy muõ e, soá muõ ab, luõy thöøa vaø
nghòch ñaûo (FREQ : Taét)

Phuï luïc Caùc kieåu khaùc cuûa pheùp tính hoài quy <#075> ñeán
<#079>
– Caùc leänh bao goàm trong menu phuï Reg coù theå caàn thôøi gian laâu
ñeå thöïc hieän caùc pheùp tính logarit, hoài quy muõ e, muõ ab, luõy thöøa
khi coù nhieàu maãu döõ lieäu.

64
TOAÙN TRONG HEÄ ÑEÁM CÔ SOÁ N (BASE – N)

Mode BASE – N giuùp ta thöïc hieän caùc pheùp tính soá hoïc, soá aâm,
toaùn logic trong heä ñeám nhò phaân, baùt phaân, thaäp phaân, thaäp
luïc phaân.

Caùc pheùp toaùn sau ñöôïc thöïc hieän trong mode

BASE – N (aán MODE 4)

– Caøi ñaët cho heä ñeám vaø soá nhaäp

– Duøng caùc phím sau cho BASE – N
– Khi choïn heä ñeám thì kí hieäu töông öùng hieän leân ôû beân phaûi
Phím Heä ñeám Daáu hieäu hieän

DEC Thaäp phaân Dec

HEX Thaäp luïc phaân Hex

BIN Nhò phaân Bin

OCT Baùt phaân Oct

Kí hieäu heä ñeám hieän haønh hieån thò ôû doøng thöù hai cuûa maøn hình
– Caøi ñaët maëc ñònh ban ñaàu khi vaøo BASE–N laø Dec
Nhaäp giaù trò
Trong BASE–N ta chæ duøng ñöôïc caùc chöõ soá cuûa heä ñeám hieän
haønh
• Baùo loãi hieän leân khi ta nhaäp caùc chöõ soá ngoaøi heä ñeám hieän
haønh (nhö nhaäp 2 ôû heä BIN)
• Khoâng nhaäp ñöôïc phaân soá hay haøm muõ trong BASE–N. Neáu
tính toaùn ra soá thaäp phaân, maùy töï ñoäng caét boû phaàn leû.

Nhaäp giaù trò HEX

• Caùc phím A, B, C, D, E, F laø phím soá trong HEX.

65
 Baûng phaïm vi giaù trò

Heä ñeám Phaïm vi

Soá döông 0000000000000000 ≤ x ≤ 0111111111111111
BIN
Soá aâm 00000000000 ≤ x ≤ 1111111111111111

Soá döông 00000000000 ≤ x ≤ 17777777777

OCT
Soá aâm 20000000000 ≤ x ≤ 37777777777

DEC – 2147483648 ≤ x ≤ 2147483647

Soá döông 00000000 ≤ x ≤ 7FFFFFFF

HEX
Soá aâm 80000000 ≤ x ≤ FFFFFFFF

• Phaïm vi naøy laø daõy 16 bit heïp hôn daõy 32 bit

• Baùo loãi hieän leân khi keát quaû tính toaùn ngoaøi phaïm vi naøy

Xaùc ñònh heä ñeám ngay khi nhaäp

Trong BASE–N, maùy cho pheùp nhaäp soá cuûa heä ñeám khaùc ñeø leân
heä ñeám ñaõ caøi tröôùc. Muoán duøng caùch naøy phaûi aán
(BASE) ñeå hieän menu (hai trang) vaø ta aán soá lieân heä caàn
thieát ghi tröôùc caùc heä ñeám

AÁn phím Xaùc ñònh soá trong heä

1 (d) Thaäp phaân (Cô soá 10)
2 (h) Thaäp luïc phaân (Cô soá 16)
3 (b) Nhò phaân (Cô soá 2)
4 (o) Baùt phaân (Cô soá 8)

Thao taùc sau nhaèm nhaäp soá 3 cuûa heä thaäp phaân treân maøn hình
nhò phaân

BIN (BASE)  (d) d3

soá 3 trong DEC ↓

66
 Phuï luïc
<#080> Tính 12 + 12 trong BIN
<#081> Tính 78 + 18 trong OCT
<#082> Tính 1F16 + 116 trong HEX
<#083> Ñoåi 3010 sang BIN, OCT, HEX
<#084> Tính 510 + 516 (ra keát quaû) trong BIN

 Tính soá aâm vaø toaùn logic

Muoán tính veà soá aâm vaø toaùn logic, aán (BASE) ñeå hieän
menu BASE vaø duøng caùc leänh töông öùng.

Phím aán Yeâu caàu

1 (and) Nhaäp “and” (ñeå thöïc hieän pheùp AND)

2 (or) Nhaäp “or” (ñeå thöïc hieän pheùp OR)

3 (xor) Nhaäp “xor” (ñeå thöïc hieän pheùp XOR)

4 (xnor) Nhaäp “xnor” (ñeå thöïc hieän pheùp XNOR)

5 (Not) Nhaäp “Not” (ñeå thöïc hieän pheùp NOT)

6 (Neg) Nhaäp “Neg” ñeå laáy Neg (soá aâm, soá buø 2)

• Pheùp laáy Neg (soá aâm) trong BIN, OCT, HEX döïa vaøo pheùp buø 2
cuûa BIN, roài chuyeån laïi theo cô soá ñaõ choïn. Soá aâm trong DEC thì
mang daáu tröø (–)
Phuï luïc
Töø ví duï <#085> ñeán <#090> laø caùc pheùp tính veà soá aâm trong
heä ñeám nhò phaân (BIN) neân khi thöïc hieän phaûi aán tröôùc
BIN

67
GIAÛI PHÖÔNG TRÌNH (EQN)

Taát caû pheùp tính trong phaàn naøy ñeàu ñöôïc

thöïc hieän ôû Mode EQN (MODE 5)

 Caùc loaïi phöông trình

Menu phöông trình xuaát hieän khi aán phím MODE 5 (EQN) vaø
vaøo Mode EQN

Phím

a n X + bn Y = c n Heä phöông trình

1
tuyeán tính 2 aån soá

a n X + bn Y + cn Z = d n Heä phöông trình

2
tuyeán tính 3 aån soá

3 aX 2 + bX + c = 0 Phöông trình baäc 2

4 aX 3 + bX 2 + cX + d = 0 Phöông trình baäc 3

AÁn phím MODE 5 (EQN) ñeå vaøo Mode EQN. Vieäc ñoù seõ xoùa toaøn
boä Mode EQN hieän haønh vaø hieån thò menu phöông trình ôû treân

 Nhaäp caùc heä soá

Söû duïng maøn hình nhaäp heä soá ñeå nhaäp caùc heä soá cuûa moät
phöông trình. Maøn hình nhaäp heä soá cho thaáy caùc oâ nhaäp maø moãi
heä soá yeâu caàu bôûi kieåu phöông trình ñaõ choïn.

Heä phöông trình baäc nhaát 2 aån Phöông trình baäc 3

68
 Quy taéc nhaäp vaø chænh caùc heä soá
• Döõ lieäu nhaäp ñöôïc cheøn vaøo caùc oâ coù con troû. Khi nhaäp döõ lieäu
vaøo moät oâ, con troû seõ dòch sang oâ tieáp theo veà beân phaûi
• Khi heä phöông trình tuyeán tính 3 aån soá hoaëc phöông trình baäc
3 ñöôïc choïn, coät d seõ khoâng hieån thò treân maøn hình heä soá hieån
thò laàn ñaàu. Coät d seõ xuaát hieän khi dòch con troû ñeán choã noù, laøm
cho maøn hình ñoåi choã.
• Caùc giaù trò vaø bieåu thöùc nhaäp vaøo maøn hình heä soá gioáng nhö
nhaäp trong Mode COMP vôùi daïng Line.
• AÁn khi ñang nhaäp thì xoùa döõ lieäu ñaõ nhaäp hieän haønh.
• Sau khi nhaäp xong döõ lieäu, aán . Nhaäp ñöôïc vaø hieån thò ñeán
6 chöõ soá trong oâ löïa choïn hieän haønh
• Ñeå thay ñoåi noäi dung cuûa caùc oâ, söû duïng caùc phím con troû ñeå di
chuyeån con troû tôùi oâ sau ñoù nhaäp döõ lieäu môùi.

Ñöa giaù trò caùc heä soá veà 0

Coù theå xoùa taát caû caùc heä soá veà 0 baèng caùch aán phím treân
maøn hình nhaäp heä soá.

Caùc chuù yù khi nhaäp döõ lieäu ôû maøn hình nhaäp heä soá
Veà cô baûn, caùc chuù yù khi nhaäp döõ lieäu ôû maøn hình nhaäp heä soá
gioáng nhö chuù yù nhaäp döõ lieäu maøn hình nhaäp STAT. Ñieåm khaùc
nhau duy nhaát laø löu yù ñaàu tieân cuûa chuù yù nhaäp döõ lieäu maøn
hình STAT khoâng aùp duïng vôùi maøn hình nhaäp heä soá. Veà chi tieát,
xin xem theâm “Caùc chuù yù trong luùc nhaäp maøn hình STAT”

 Hieån thò nghieäm

• Moãi laàn aán laïi hieän ra moät nghieäm tieáp theo neáu coù.
AÁn khi nghieäm cuoái cuøng ñöôïc hieån thò thì trôû veà maøn hình
nhaäp heä soá

69
 • Trong tröôøng hôïp caùc phöông trình tuyeán tính, coù theå duøng
vaø ñeå hieån thò giöõa nghieäm X vaø Y (vaø Z).
• Khi coù nhieàu nghieäm cho moät phöông trình baäc 2 hay 3, coù theå
duøng vaø ñeå hieån thò giöõa X1 , X 2 vaø X 3 . Soá löôïng nghieäm
phuï thuoäc vaøo phöông trình thöïc teá.
• AÁn khi moät nghieäm ñöôïc hieån thò, seõ trôû veà maøn hình nhaäp
heä soá
• Daïng hieån thò cuûa nghieäm phuï thuoäc vaøo daïng nhaäp/xuaát vaø
daïng hieån thò soá phöùc caøi ñaët cuûa maøn hình caøi ñaët maùy.
• Löu yù raèng khoâng theå chuyeån caùc giaù trò ñeán kí hieäu kó thuaät
khi maø moät nghieäm phöông trình ñöôïc hieån thò.

Phuï luïc <#091> ñeán <#095>

MA TRAÄN (Matrix)

Ta coù theå nhaäp teân “Mat A”, “Mat B”, “Mat C” vaøo boä nhôù ma
traän. Khi tính toaùn, ma traän keát quaû mang teân “MatAns”

Vaøo chöông trình tính ma traän, aán

 Thieát laäp vaø quaûn lí ma traän

• Thieát laäp vaø löu ma traän

(1) Trong Mode ma traän, aán (Matrix) (Dim)

Maøn hình hieän

Matrix ?
1 : MatA 2 : MatB
3 : MatC

• Maøn hình naøy chæ hieän khi vaøo Mode Matrix

70
 (2) AÁn hay ñeå choïn ma traän A, B, C vaø ta ñöôïc maøn
hình choïn kích thöôùc ma traän.

(3) AÁn 1 ñeán 6 ñeå choïn kích thöôùc thích hôïp. Sau khi choïn kích
thöôùc (soá doøng, soá coät) ta coù moät khung ma traän ñöôïc choïn hieän leân

(4) Nhaäp caùc phaàn töû cuûa ma traän

• Nhaäp gioáng nhö khi nhaäp heä soá cuûa phöông trình (xem theâm
caùch nhaäp caùc heä soá)
• Neáu muoán thay ñoåi ma traän khaùc thì baét ñaàu töø böôùc 1

Cheùp noäi dung moät ma traän vaøo ma traän khaùc

(1) Duøng maøn hình nhaäp ñeå hieän ma traän muoán cheùp hay hieän
maøn hình MatAns
• Ví duï muoán cheùp noäi dung ma traän A vaøo ma traän B, ta aán
(Matrix) (Data) (MatA)
(2) AÁn RCL (STO) (coù chöõ STO hieän leân)
(3) Xaùc ñònh teân ma traän muoán cheùp vaøo

Teân ma traän Phím aán

Matrix A (MatA)
Matrix B (MatB)
Matrix C Hyp (MatB)

• AÁn (MatB) ñeå cheùp noäi dung vaøo ma traän B vaø noäi dung
ma traän B vöøa cheùp vaøo hieän leân.
71
 Thöïc hieän tính toaùn
AÁn khi coù maøn hình choïn hay nhaäp ma traän ñeå vaøo maøn
hình tính toaùn.

Maøn hình ma traän keát quaû (MatAns)

Maøn hình ma traän keát quaû (MatAns) chæ keát quaû cuûa pheùp toaùn
ma traän

• Khoâng theå chænh ñöôïc noäi dung cuûa MatAns

• Trôû veà maøn hình tính toaùn, aán
• Khi MatAns hieän leân, ta coù theå aán tieáp phím pheùp tính
(nhö +, –) vaø duøng MathAns nhö moät ma traän soá haïng
• Ñeå söû duïng MathAns nhö laø moät ma traän soá haïng (Xem theâm
phaàn duøng MathAns ñeå thöïc hieän chuoãi tính toaùn)

 Menu ma traän
Trong Mode Matrix, menu sau hieän leân khi aán (Matrix)
Maãu choïn Yeâu caàu
1 Dim Choïn kích thöôùc (coät, doøng) cho MatA, MatB, MatC
2 Data Tìm noäi dung cuûa MatA, MatB, MatC
3 MatA Nhaäp “MatA”
4 MatB Nhaäp “MatB”
5 MatC Nhaäp “MatC”
6 MatAns Nhaäp “MatAns”
7 Det Nhaäp “det (“Tính ñònh thöùc
8 Trn Nhaäp “Trn (“Tìm ma traän chuyeån vò

72
Phuï luïc
⎡ 2 1⎤
<#096> Nhaäp MatA = ⎢ ⎥.
⎣ 1 1⎦

⎡ 1 0 − 1⎤
MatC = ⎢ ⎥
⎣ 0 −1 1⎦

⎡ 2 1⎤
<#097> Cheùp MatA = ⎢ ⎥ vaøo MatB vaø chænh thaønh
⎣ 1 1⎦

⎡ 2 −1⎤
MatB = ⎢ ⎥
⎣ −1 2 ⎦

• Caùc ví duï sau duøng ma traän ñaõ nhaäp ôû <#096> vaø <#097>
(MatA, MatB, MatC)
<#098> MatA + MatB (Coäng hai ma traän)
<#099> MatA × MatB, MatB × MatA – MatA × MatB (Nhaân hai
ma traän)
<#100> 3 × MatA

<#101> Tính ñònh thöùc MatA

<#102> Tìm ma traän chuyeån vò cuûa MatC
<#103> Tìm ma traän nghòch ñaûo cuûa MatA
(Duøng phím ñeå nhaäp “–1”. Nhôù raèng khoâng duøng ñöôïc
•
x ôû ñaây)

<#104> Tìm suaát cuûa MatB (Abs (MatB)

(Duøng phím (Abs))

<#105> Tính Mat A 2 , Mat A 3 cuûa MatA

(Duøng phím , (x3 ) . Nhôù raèng khoâng duøng ñöôïc

x• ôû ñaây).

73
BAÛNG SOÁ TÖØ MOÄT HAØM

Taát caû caùc pheùp tính trong phaàn naøy ñöôïc

thöïc hieän ôû Mode TABLE (MODE 4)

 Ñònh haøm taïo ra baûng soá

Thao taùc sau ñaây ñònh haøm taïo ra baûng soá vôùi caøi ñaët nhö sau
1
Haøm : f (x) = x2 +
2
Giaù trò ban ñaàu : 1. Giaù trò cuoái : 5, Böôùc nhaûy : 1.
LINE

D
(1) AÁn (TABLE)
f (X)

(2) Nhaäp haøm

(3) Sau khi nhaäp haøm, aán .
• Khi ñoù maùy seõ yeâu caàu nhaäp giaù trò ban ñaàu
D
Start ? → giaù trò ban ñaàu maëc ñònh laø 1
1

• Neáu giaù trò ban ñaàu khoâng phaûi laø 1, aán 1 ñeå ñònh roõ giaù trò
maëc ñònh ban ñaàu cho ví duï
(4) Sau khi ñaõ ñònh roõ giaù trò ñaàu, aán
• Khi ñoù seõ hieån thò maøn hình nhaäp giaù trò cuoái
D
End ? → giaù trò maëc ñònh cuoái laø 5
5

• Xaùc ñònh giaù trò cuoái

74
 (5) Sau khi ñònh roõ giaù trò cuoái, aán
• Khi ñoù hieån thò maøn hình giaù trò böôùc nhaûy

D
Step ? → giaù trò böôùc nhaûy maëc ñònh ban ñaàu laø 1
1

• Ñònh roõ giaù trò böôùc nhaûy

Veà chi tieát ñònh roõ giaù trò ñaàu, cuoái vaø böôùc nhaûy, xem “quy
taéc giaù trò ñaàu, cuoái vaø böôùc nhaûy”
(6) Sau khi ñònh roõ giaù trò böôùc nhaûy, aán
D
X F(X)
1 1 1..5
2 2 4.5
3 3 9.5 1

• AÁn trôû veà maøn hình nhaäp haøm

 Caùc chöùc naêng hoã trôï

• Ngoaøi bieán X, caùc bieán khaùc (A, B, C, D, Y) vaø boä nhôù ñoäc laäp
(M) taát caû ñeàu ñöôïc coi laø caùc giaù trò (bieán hieän haønh chuyeån vaøo
bieán hay löu trong boä nhôù ñoäc laäp).

• Chæ coù bieán X laø coù theå ñöôïc söû duïng nhö bieán cuûa haøm

• Pheùp bieán ñoåi toaï ñoä khoâng theå söû duïng laøm haøm taïo ra baûng
soá

• Löu yù raèng pheùp tính taïo ra baûng soá laøm cho caùc noäi dung cuûa
bieán X thay ñoåi

75
 Quy taéc veà giaù trò ban ñaàu, giaù trò cuoái vaø böôùc nhaûy
• Daïng Line luoân ñöôïc duøng ñeå nhaäp giaù trò

• Coù theå ñònh roõ caùc giaù trò hoaëc bieåu thöùc pheùp tính (phaûi sinh
ra keát baèng soá) giaù trò ñaàu, cuoái vaø böôùc nhaûy

• Ñònh ra moät giaù trò cuoái maø nhoû hôn giaù trò ban ñaàu seõ gaây ra
loãi, do ñoù baûng soá seõ khoâng ñöôïc taïo ra

• Caùc giaù trò ban ñaàu, cuoái vaø böôùc nhaûy seõ sinh ra moät giaù trò
toái ña laø 30 giaù trò x cho baûng soá ñöôïc taïo ra. Laäp ra moät baûng
soá söû duïng caùc giaù trò ban ñaàu, cuoái vaø böôùc nhaûy nhieàu hôn 30
giaù trò x seõ gaây ra loãi

Löu yù

• Moät soá haøm vaø giaù trò ban ñaàu, cuoái vaø böôùc nhaûy caàn nhieàu
thôøi gian ñeå taïo ra baûng soá

 Maøn hình baûng soá

Maøn hình baûng soá cho thaáy caùc giaù trò x tính toaùn söû duïng caùc
giaù trò ban ñaàu, cuoái vaø böôùc nhaûy, cuõng nhö caùc giaù trò thu ñöôïc
khi moãi giaù trò x ñöôïc thay theá trong haøm f(x)

• Löu yù laø chæ söû duïng baûng soá ñeå xem caùc giaù trò. Noäi dung cuûa
baûng khoâng theå chænh

• AÁn phím ñeå trôû veà maøn hình nhaäp haøm.

 Caùc chuù yù veà maøn hình baûng soá (Mode TABLE)

Löu yù laø vieäc thay ñoåi caùc caøi ñaët daïng nhaäp / xuaát (daïng Math
hoaëc daïng Line) treân maøn hình caøi ñaët ôû Mode TABLE seõ xoùa
haøm taïo laäp baûng soá

76
TOAÙN VECTÔ (VECTOR)

Duøng “VctA, VctB” vaø “VctC” ñeå ghi teân caùc vectô trong boä nhôù.
Vectô keát quaû cuûa pheùp tính ñöôïc ghi laø “VctAns”

Toaùn vectô ñöôïc thöïc hieän ôû Mode VECTÔ

( )

 Thieát laäp vaø quaûn lyù vectô

Thieát laäp vaø löu vectô vaøo boä nhôù

(1) Trong mode Vectô aán (VECTOR) (Dim)
• Hieän maøn hình choïn vectô

• Maøn hình vectô chæ hieän trong mode VECTOR

(2) AÁn , hay ñeå xaùc ñònh teân vectô muoán choïn
• Hieän maøn hình xaùc ñònh chieàu cuûa vectô

(3) AÁn hay ñeå xaùc ñònh chieàu cuûa vectô

• AÁn ñeå choïn vectô 3 chieàu (trong khoâng gian), hay ñeå
choïn 2 chieàu (maët phaúng)
• Sau khi aán ñònh chieàu thì maøn hình nhaäp töông öùng hieän ra

(4) Duøng maøn hình naøy ñeå nhaäp caùc thaønh phaàn soá (toaï ñoä)
• Caùch nhaäp cuõng gioáng nhö nhaäp heä soá phöông trình (xem theâm
phaàn nhaäp heä soá phöông trình)
• Neáu muoán taïo vectô khaùc, haõy trôû laïi böôùc 1

77
Cheùp toaï ñoä cuûa vectô naøy sang vectô khaùc
Coù theå cheùp toaï ñoä cuûa moät vectô (hay cuûa VctAns) sang moät
vectô khaùc. Veà cô baûn vieäc sao cheùp cuõng gioáng nhö ôû ma traän
(xem theâm phaàn sao cheùp ma traän)

 Thöïc hieän tính toaùn

• Ñeå thöïc hieän toaùn vectô, aán ôû maøn hình nhaäp

• Vectô Ans (VctAns) chæ keát quaû cuûa pheùp tính vectô vöøa thöïc
hieän

• Khoâng theå chænh noäi dung cuûa VctAns

• Chuyeån veà maøn hình tính toaùn vectô, aán

 Menu vectô
Baûng sau laø menu vectô (hieän trong mode vectô) sau khi aán 5
(VECTOR)

Maãu choïn Yeâu caàu

1:Dim Goïi VctA, VctB, VctC ñeå aán ñònh chieàu (maët
phaúng hay khoâng gian) cho caùc vectô naøy
2:Data Goïi VctA, VctB, VctC ñeå hieän toaï ñoä vaø chænh söûa
toaï ñoä
3:VctA Nhaäp “VctA”
4:VctB Nhaäp “VctB”
6:VctAns Nhaäp “VctAns”
7 Dot Nhaäp daáu • (ñeå laáy tích voâ höôùng 2 vectô)

78
 Phuï luïc
<#106> Nhaäp VctA = (1, 2) vaø VctC = (2, –1, 2)
<#107> Cheùp VctA = (1, 2) vaøo VctB roài söûa thaønh VctB = (3,4)
• Caùc ví duï sau söû duïng soá lieäu ôû <#106> vaø <#107> (VctA, VctB,
VctC)
<#108> VctA+VctB (Coäng vectô)
<#109>3 × VctA (nhaân soá thöïc vôùi vectô)

VctB – 3× VctA (pheùp tính coù duøng VctAns)

<#110> VctA • VctB (Tích voâ höôùng)

<#111>VctA × VctB (Tích höõu höôùng)

<#112> Suaát cuûa VctC

<#113> Tìm goùc (theo ñoä) hôïp bôûi A = (–1, 0, 1) vaø
JG
B = (1, 2, 0) vaø vectô ñôn vò n vuoâng goùc vôùi VctA, VctB.
(A • B) (A • B)
*1 cos θ = vôùi θ = cos−1
A B A B
JG (A × B)
2* n =
A×B

HAÈNG SOÁ KHOA HOÏC

Maùy löu 40 haèng soá khoa hoïc ñeå duøng trong tính toaùn thoâng
thöôøng. Coù theå duøng haèng soá khoa hoïc trong moïi pheùp toaùn tröø
trong BASE – N.
Muoán goïi moät haèng soá khoa hoïc, aán (CONST). Maùy hieän
menu baèng soá khoa hoïc. Nhaäp 2 chöõ soá töông öùng vôùi teân haèng
soá caàn goïi khi ñoù kí hieäu vaø giaù trò cuûa haèng soá hieän leân maøn
hình.

79
 Baûng sau laø caùc haèng soá caøi saün (keøm kí soá ñeå goïi)

Haèng soá Maõ soá

Khoái löôïng proton (mp) 01
Khoái löôïng neutron (mn) 02
Khoái löôïng electron (me) 03
Khoái löôïng muon (mμ) 04

Baùn kính Bohr (a 0 ) 05

Haèng soá Plank (h) 06

Manheton haït nhaân (μN) 07

Manheton Bohr (μB) 08

hbar ( = ) 09
Haèng soá caáu truùc tinh teá (α) 10

Baùn kính electron (re) 11

Böôùc soùng compton (λc) 12

Tæ soá töø cô (γp) 13

Böôùc soùng compton proton (γcp) 14

Böôùc soùng compton neutron (γcn) 15

Haèng soá Rydberg (R ∞ ) 16

Ñôn vò khoái löôïng nguyeân töû (u) 17

Momen töø proton (μp) 18

Momen töø electron (μe) 19

Momen töø neutron (μn) 20

Momen töø muon (μ μ) 21

80
 Haèng soá Faraday (F) 22
Ñieän tích cô baûn (e) 23
Haèng soá Avogaro (NA) 24
Haèng soá Boltzmann (k) 25
Theå tích mol khí lí töôûng (Vm) 26
Haèng soá mol khí (R) 27
Vaän toác aùnh saùng (C0 ) 28

Haèng soá phoùng xaï C1 29

Haèng soá phoùng xaï C2 30

Haèng soá Setefan – Boltzmann (σ) 31

Haèng soá ñieän moâi chaân khoâng (ε0 ) 32

Haèng soá töø thaåm (μ0 ) 33

Löôïng töû töø thoâng (∅0 ) 34

Gia toác chuaån cuûa troïng löïc (g) 35

Löôïng töû daãn ñieän (G 0 ) 36

Trôû khaùng ñaëc tröng cuûa chaân khoâng (z0 ) 37

Nhieät ñoä Celsius (t) 38

Haèng soá haáp daãn (G) 39
Atmophe chuaån (atm) 40

• Caùc giaù trò döïa theo ISO 1992 vaø CODATA 1998. Veà chi tieát
xem phuï luïc <#114>

Phuï luïc <#115> vaø <#116>

Thöïc hieän caùc ví duï trong Mode COMP ( )
81
ÑOÅI ÑÔN VÒ

Maùy caøi saün ñoåi ñôn vò ño löôøng. Coù theå ñoåi ñôn vò trong Mode
tröø Mode BASE–N vaø laäp baûng.

Ñeå goïi leänh ñoåi ñôn vò, aán (CONV). Maøn hình hieän menu
ñoåi ñôn vò. AÁn 2 chöõ soá töông öùng vôùi leänh ñoåi ñôn vò ta caàn

Xem phuï luïc <#117> cho bieát leänh ñoåi ñôn vò vôùi kí soá
töông öùng

• Caùch tính ñôn vò ñoåi döïa theo “AÁn baûn chuyeân ñeà NIST 811 (1955)

Phuï luïc <#118> ñeán <#120>

Thöïc hieän caùc ví duï treân trong Mode COMP ( )

82
THOÂNG TIN KÓ THUAÄT

 Thöù töï öu tieân caùc pheùp tính

Maùy tính thöïc hieän caùc pheùp tính thöù töï öu tieân sau
• Cô baûn caùc pheùp tính ñöôïc thöïc hieän töø traùi qua phaûi.
• Bieåu thöùc coù daáu ngoaëc ñôn ñöôïc öu tieân cao nhaát.
• Pheùp tính thöïc hieän theo öu tieân sau:

1. Haøm Pol(, Rec(

∫ (, d / dx(, Σ(
P(, Q(, R(
sin(, cos(, tan(, sin−1 (, cos−1 (, tan −1 (,

sinh(, cosh(, tanh(, sinh −1 (, cosh −1 (, tanh −1 (

log(, ln(, e ^ (,10 ^ (, (, 3 (

arg(, Abs(, Conjg(
Not(, Neg(
Det(, Trn(
Rnd(

2. Caùc haøm ñöôïc taïo bôûi giaù trò luõy thöøa, khai caên luõy thöøa:
o
x2 , x3 , x −1 , x !, , , r, g, ^(, x
(
Phaân phoái thöôøng : X t
Phaàn traêm : %

3. Phaân soá : a b / c

4. Daáu: (–) (daáu aâm)

d, h, b, o (cô soá n)

83
5. : cm X in, v.v…
Pheùp tính öôùc löôïng thoáng keâ : 
x, 
y, 
x1 , 
x2

6. Chænh hôïp, toå hôïp : nPr, nCr,

∠ cuûa soá phöùc daïng cöïc

7. Nhaân voâ höôùng : • (Dot)

8. Pheùp nhaân, chia : ×, ÷

Pheùp nhaân taét : Daáu nhaân ñöôïc boû qua ngay tröôùc π, e, bieán,
haèng soá (2π, 5A, πA, 3mp, 2i,…), haøm coù daáu ngoaëc ñôn (2 (3),
Asin(30)…)
Löu yù raèng maùy ES khoâng daønh öu tieân cho pheùp nhaân taét,
nghóa laø pheùp nhaân taét hay pheùp nhaân thöôøng ñeàu coù öu tieân
baèng nhau (3 ÷ 5A hay 3 ÷ 5 × A ñeàu gioáng nhau veà thöù töï öu
tieân)

9. Pheùp coäng, tröø : +, –

10. and

11. or, xor, xnor

Neáu moät pheùp tính chöùa moät giaù trò aâm, caàn ñoùng giaù trò aâm ñoù
trong ngoaëc ñôn. Chaúng haïn, khi bình phöông –2 caàn phaûi
nhaäp (−2)2 . Vì x2 laø öu tieân 2 cao hôn vò trí cuûa daáu aâm (–) ôû
öu tieân 4.
Ví duï :

−22 = −4
2 (−2)2 = 4

Pheùp nhaân, chia vaø pheùp nhaân taét laø cuøng möùc ñoä öu tieân (öu
tieân 8). Do ñoù, khi caû hai yeáu toá cuøng hieän dieän thì pheùp tính
ñöôïc thöïc hieän töø traùi qua phaûi. Neáu ñöa daáu ngoaëc ñôn vaøo seõ
laøm thay ñoåi pheùp öu tieân vaø keát quaû tính toaùn seõ khaùc nhau

84
 Ví duï:
1
1 2 i 1 ÷ 2i = i
2
1
1 2 i 1 ÷ (2i) = − i
2

 Giôùi haïn Stack (nhoùm)

Maùy tính naøy söû duïng caùc khu vöïc nhôù goïi laø stack ñeå löu taïm
thôøi caùc giaù trò daõy pheùp tính, caùc leänh vaø chöùc naêng öu tieân
thaáp hôn. Stack soá coù 10 möùc vaø stack leänh coù 24 möùc nhö hình
sau ñaây

Loãi Stack ERROR hieän leân khi pheùp tính ñang thöïc hieän coù moät
trong 2 stack bò vöôït quaù haïn

 Phaïm vi cuûa pheùp tính, soá chöõ soá vaø ñoä chính xaùc
Caùc daõy pheùp tính, soá chöõ soá duøng cho pheùp tính vaø ñoä chính
xaùc phuï thuoäc vaøo kieåu pheùp tính ñang thöïc hieän.

85
Phaïm vi cuûa pheùp tính vaø ñoä chính xaùc
Daõy pheùp tính ±1 × 10−99 ñeán ±9, 999999999 × 1099 hoaëc 0
Soá chöõ soá cho tính 15 chöõ soá
toaùn beân trong
Ñoä chính xaùc Nhìn chung, ±1 taïi chöõ soá thöù 10 cho moät
pheùp tính ñôn. Ñoä chính xaùc muõ ±1 cuûa soá a
trong a × 10n . Sai soá tính doàn töø nhöõng pheùp
tính lieân tieáp

Phaïm vi caùc haøm nhaäp

Haøm Phaïm vi
DEG 0 ≤ x < 9 × 109

sin x RAD 0 ≤ x < 157079632.7

GRA 0 ≤ x 1 × 1010

DEG 0 ≤ x < 9 × 109

cos x RAD 0 ≤ x < 157079632.7

GRA 0 ≤ x 1 × 1010

DEG gioáng nhö sin x, tröø khi x = (2n – 1) × 90

tan x RAD gioáng nhö sin x, tröø khi x = (2n – 1) × π/2

GRA gioáng nhö sin x, tröø khi x = (2n – 1) × 100

sin −1 x
0≤ x ≤1
cos−1 x

tan −1 x 0 ≤ x ≤ 9.999999999 × 1099

sinh x
0 ≤ x ≤ 230.2585092
cosh x

86
sinh−1 x 0 ≤ x ≤ 4.999999999 × 1099

cosh −1 x 1 ≤ x ≤ 4.999999999 × 1099

tanhx 0 ≤ x ≤ 9.999999999 × 1099

tanh −1 x 0 ≤ x ≤ 9.999999999 × 10−1

log/lnx 0 < x ≤ 9.999999999 × 1099

10x −9.999999999 × 1099 ≤ x ≤ 99.99999999

ex −9.999999999 × 1099 ≤ x ≤ 230.2585092

x 0 ≤ x < 1 × 10100

x2 x < 1 × 1050

1/x x < 1 × 10100 ; x ≠ 0

3
x x < 1 × 10100

x! 0≤x≤69 (x laø moät soá nguyeân)

0 ≤ n < 1 × 1010 , 0 ≤ r ≤ n (n, r laø caùc soá nguyeân)

nPr
1 ≤ {n !/(n − r) !} < 1 × 10100

0 ≤ n < 1 × 1010 , 0 ≤ r ≤ n (n, r laø caùc soá nguyeân)

nCr
1 ≤ n!/r! < 1 × 10100 hoaëc 1 ≤ n!/(n – r)! < 1 × 10100

Rec(r,θ) 0 ≤ r ≤ 9.999999999 × 1099

o′′′ a , b, c < 1 × 10100

HJJ
o′′′ x < 1 × 100100 Ñoåi soá thaäp phaân ↔ ñoä phuùt giaây

0o 0′0′′ ≤ x ≤ 9999999o59′59′′

87
 x > 0 : −1 × 10100 < ylogx < 100
x=0:y>0
^(x y )
m
x < 0 : y = n, (m, n laø caùc soá nguyeân)
2n + 1
y > 0 : x ≠ 0, −1 × 10100 < 1/xlogy < 100
x=0:y>0
x y 2n + 1
y < 0 : x = 2n + 1,
m
(m ≠ 0, m, n laø caùc soá nguyeân)
Toång soá soá nguyeân, töû soá vaø maãu soá phaûi laø 10 kí töï
ab / c
hoaëc ít hôn (bao goàm caû caùc daáu caùch)

• Ñoä chính xaùc veà cô baûn gioáng nhö mieâu taû trong “Phaïm vi cuûa
pheùp tính vaø ñoä chính xaùc ôû treân”

• Caùc chöùc naêng ^(x y ), x y, 3 , x ! , nPr, nCr vôùi nhöõng pheùp tính
beân trong lieân tieáp coù theå tích luõy sai soá lôùn ôû keát quaû cuoái cuøng
• Coù theå coù sai soá lôùn ôû vuøng caän cuûa nhöõng ñieåm ñaëc bieät hay
ñieåm uoán

 Baùo loãi
Coù baùo loãi khi moät pheùp tính coù keát quaû vöôït phaïm vi aán ñònh,
luùc nhaäp soá lieäu sai quy taéc hoaëc coù thao taùc loãi töông töï

Khi baùo loãi hieän ra

Sau ñaây laø caùch xöû lí chung khi gaëp baùo loãi
• Duøng hay ñeå hieån thò maøn hình nhaäp bieåu thöùc tröôùc
khi coù baùo loãi. Con troû seõ naèm taïi vò trí loãi (xem theâm “Hieån thò
vò trí loãi”)
• AÁn ñeå xoùa bieåu thöùc pheùp tính, nhaäp laïi bieåu thöùc ñuùng neáu
caàn. Trong tröôøng hôïp naøy, maùy khoâng löu pheùp tính goác trong
boä nhôù.

88
Math ERROR (Loãi pheùp tính)
• Nguyeân nhaân
• Keát quaû trung gian hoaëc cuoái cuøng cuûa pheùp tính vöôït quaù
phaïm vi aán ñònh treân
• Döõ lieäu nhaäp vöôït quaù phaïm vi aán ñònh cho pheùp hoaëc caùc haøm
• Pheùp tính ñang thöïc hieän chöùa moät thao taùc baát hôïp lí (nhö
chia cho 0)
• Caùch xöû lí
• Kieåm tra caùc giaù trò nhaäp, giaûm chöõ soá thöû, laøm laïi
• Khi söû duïng boä nhôù ñoäc laäp hoaëc bieán, phaûi nhôù raèng caùc bieán
phaûi naèm trong phaïm vi cho pheùp cuûa haøm

Stack ERROR (Loãi veà nhoùm)

• Nguyeân nhaân
Pheùp tính ñang thöïc hieän vöôït quaù khaû naêng ñaõ aán ñònh veà
nhoùm
• Caùch xöû lí
• Ñôn giaûn hoùa bieåu thöùc ñeå vöøa vôùi khaû naêng cuûa nhoùm
• Chia pheùp tính thaønh hai phaàn hoaëc nhieàu hôn

Syntax ERROR (Loãi cuù phaùp)

• Nguyeân nhaân
Coù sai soùt veà cuù phaùp ñang duøng
• Caùch xöû lí
Xem laïi vaø ñieàu chænh

Argument ERROR (Loãi Argument)

• Nguyeân nhaân
Coù sai soùt veà Argument
• Caùch xöû lí
Xem laïi vaø ñieàu chænh
89
Dimension ERROR (Chæ xaûy trong Ma traän vaø Vectô)
• Nguyeân nhaân
• Nhaäp caùc yeáu toá cho ma traän vaø vectô trong khi chöa aán ñònh
kích thöôùc hay chieàu
• Thöïc hieän pheùp tính hai ma traän hoaëc vectô maø soá chieàu chöa
thích hôïp
• Caùch xöû lí
• AÁn ñònh laïi Dim cho vectô hay ma traän tröôùc khi nhaäp caùc
yeáu toá
• Choïn Dim thích hôïp cho ma traän vaø vectô trong pheùp toaùn

Variable ERROR (Chæ xaûy ra trong chöùc naêng SLOVE)

• Nguyeân nhaân
Khoâng coù bieán x trong phöông trình
• Caùch xöû lí
Nhaäp laïi phöông trình phaûi chöùa x

*Can’t Solve Error (Chæ xaûy ra trong chöùc naêng SLOVE)

• Nguyeân nhaân
Maùy khoâng tìm ñöôïc nghieäm
• Caùch xöû lí
• Kieåm tra laïi phöông trình
• Nhaäp laïi giaù trò ñaàu vaø giaûi laïi

Insufficient MEM Error (Loãi thieáu boä nhôù)

• Nguyeân nhaân
Khoâng ñuû boä nhôù ñeå thöïc hieän
• Caùch xöû lí
Giaûm bôùt phaïm vi baûng baèng caùch ñoåi giaù trò ñaàu, giaù trò cuoái vaø
böôùc nhaûy

90
Time Out Error
• Nguyeân nhaân
Khoâng thoaû maõn ñieàu kieän ñeå pheùp tính ñaïo haøm hay tích phaân
thöïc hieän
• Caùch xöû lí
Taêng giaù trò tol (coù theå laøm giaûm ñoä chính xaùc) hay kieåm laïi bieåu
thöùc nhaäp

 Tröôùc khi xaùc ñònh laø maùy tính truïc traëc

Thöïc hieän caùc böôùc sau ñaây khi loãi xaûy ra luùc tính toaùn hoaëc khi
caùc keát quaû tính toaùn khoâng phaûi laø ñaùp soá ñuùng nhö mong
muoán. Neáu böôùc tröôùc khoâng söûa ñöôïc thì chuyeån sang böôùc tieáp
theo.

Löu yù laø neân ghi nhöõng döõ lieäu quan troïng khi thöïc hieän caùc
böôùc kieåm tra caùc bieåu thöùc tính toaùn ñeå chaéc raèng khoâng coøn
chöùa loãi naøo caû.

(1) Chaéc raèng laø söû duïng mode ñuùng cho pheùp tính ñang thöïc
hieän.

(2) Neáu caùc böôùc treân khoâng ñaït ñöôïc vaán ñeà ñaët ra thì aán phím
. Khi ñoù maùy tính seõ kieåm tra xem caùc chöùc naêng cuûa maùy
tính coù thöïc hieän chính xaùc hay khoâng. Neáu maùy tính tìm
thaáy ñieàu baát thöôøng, noù seõ töï ñoäng cho giaù trò ban ñaàu cuûa
mode pheùp tính vaø xoùa noäi dung löu. Veà chi tieát cuûa vieäc caøi
ñaët giaù trò ban ñaàu xem theâm “Caùc mode pheùp tính vaø caøi ñaët
maùy tính”

(3) Cho giaù trò ban ñaàu taát caû caùc mode vaø caøi ñaët nhö sau :

(CLR) (Setup) (Yes)

91
NAÊNG LÖÔÏNG

Maùy tính naøy ñöôïc cung caáp naêng löôïng bôûi pin AAA (R03(um–4)
Thay pin
Caùc con soá bò môø treân maøn hình hieån thò cho bieát pin yeáu. Khi
maùy pin yeáu neáu tieáp tuïc söû duïng coù theå laøm maùy tính sai. Haõy
thay pin caøng sôùm caøng toát khi chöõ chöa bò môø nhieàu. Ngay caû
tröôøng hôïp maùy ñang söû duïng bình thöôøng, haõy thay pin ít nhaát
2 naêm 1 laàn.

Chuù yù !
• Laáy pin ra khoûi maùy tính seõ laøm noäi dung boä nhôù ñoäc laäp vaø
caùc giaù trò ghi trong caùc bieán bò xoùa.

(1) AÁn ñeå taét maùy tính

(2) Thaùo ñinh oác ôû maët sau vaø laáy
naép giöõ pin ra
(3) Laáy pin cuõ ra
(4) Laép pin môùi vaøo theo ñuùng cöïc
(+) vaø cöïc aâm (–)
(5) Ñoùng naép vaø xieát laïi ñinh oác
(6) AÁn laàn löôït caùc phím sau :
(CLR) (ALL) (Yes)
• Caàn phaûi laøm theo caùc thao taùc
treân, ñöøng boû qua thao taùc naøo caû

Chöùc naêng töï ñoäng taét

Maùy töï ñoäng taét sau khoaûng 6 phuùt khoâng thao taùc.
AÁn ñeå môû laïi.
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
 Chòu traùch nhieäm xuaát baûn :
Chuû tòch HÑQT kieâm Toång Giaùm ñoác NGOÂ TRAÀN AÙI
Phoù Toång Giaùm ñoác kieâm Toång bieân taäp NGUYEÃN QUYÙ THAO

Chòu traùch nhieäm noäi dung :

Phoù Toång Giaùm ñoác kieâm Giaùm ñoác NXBGD taïi TP. Hoà Chí Minh
VUÕ BAÙ HOAØ

Bieân taäp noäi dung vaø taùi baûn :

ÑOÃ LÓNH
NGUYEÃN HÖÕU KHOÂI

Bieân taäp kó thuaät :

ÑOÃ VAÊN SAÉC – THIEÂN AÂN

Trình baøy bìa :

ÑOÃ VAÊN SAÉC

Söûa baûn in :
ÑÖÙC VIEÂN

Cheá baûn :
HOAØNG LONG

Ñôn vò lieân doanh in vaø phaùt haønh

Coâng ti coå phaàn XNK Bình Taây

136