Professional Documents
Culture Documents
Nghin cu ng dng cc gii php cng ngh mi hn ch nhim trong cc khu m bnh vin
Trng Ngc Sn
H Ni - 2004
1. Chi nhnh pha Nam, Trung tm Nhit i Vit Nga. 2. Bnh vin hu ngh Vit Nam Cu ba H Ni.
M u
Bnh vin l ni hi t nhiu loi vi khun v l ni c nhiu c hi cho s ly lan cc bnh truyn nhim. Nhim khun Bnh vin ang l vn rt nng bng cc nc trn th gii, c bit l cc nc ngho, cc nc ang pht trin. - Nhim khun bnh vin c mt tc ng rt ln lm gia tng tn sut bnh, tng chi ph iu tr, tng thi gian nm vin, tng t l t vong, ngoi ra cn lm gia tng s tri dy ca cc dng vi khun khng thuc khng sinh. - Nhim khun bnh vin ngy nay tr thnh mt thch thc mang tnh thi i. Trong bnh vin, cc khu vc c nguy c nhim khun cao l cc khoa, phng c bnh nhn phi nhim cao vi vi khun gy bnh, l cc khoa (phng) m, hu phu. Theo thng k cu H thng tm sot Nhim khun bnh vin quc gia, Trung tm kim sot bnh tt Hoa k, nhim khun bnh vin xy ra nhng bnh nhn phu thut cng nh nhng bnh nhn ti khoa hi sc cp cu dao ng t 10 n 15%. V vy vc t chc mt Chng trnh chng nhim khun bnh vin l mt nhim v cn thit trong s pht trin ca ngnh y t. B y t Vit nam t nm 1997 ra quyt nh thnh lp Khoa chng nhim khun bnh vin. Bt u Chng trnh chng nhim khun bnh vin cng c ngha l bt u mt chuyn bin mi trong lnh vc chm sc y t ton din ca mi quc gia. Vic chng nhim khun Vit nam vn cn l lnh vc mi m v ang trong giai on khi u. Nhng yu cu i vi cc bnh vin v t chc y t cng ng nc ta l vic xy dng c s h tng v kh nng chm sc sc kho trc tin phi gii quyt vn chng nhim khun bnh vin. iu ny ph thuc rt nhiu vo vic o to v hun luyn i ng nhn vin c nng lc gii quyt vn nu trn. Ngha l yu t con ngi vn l yu t quyt nh. Vn chng nhim khun bnh vin l nhim v ca tt c mi ngi t ngi u bp chun b thc n cho bnh nhn n nhng phu thut vin thc hin cc cuc m, n cc 2
iu dng vin thc hin thay bng, n nhn vin v sinh sch khoa phng... T tnh hnh thc t v tnh nghim trng ca nhim khun bnh vin nh nu trn chng ti tin hnh thc hin ti: Nghin cu ng dng cc gii php cng ngh mi hn ch nhim trong cc khu m bnh vin. Vi mc tiu: Th nghim k thut x l v khun khng kh bng mng lc cho phng m Bnh vin gp phn ci thin mi trng Bnh vin v hiu qu iu tr.
Tng quan
Cng ngh lc kh v trng nc ngoi
Nghin cu chng nhim khun nc ngoi ch yu l nghin cu v cng ngh lc kh. Vic nghin cu cc cng ngh x l mi trng ni chung v x l bi, vi khun, c t ha cht, nc ni ring c trin khai t lu v ngi ta sn xut trong phm vi cng nghip. T cc loi giy lc , ngi ta ch to ra cc loi phin lc a vo cc thit b lc khng kh. Tiu chun k thut c bn ca phin lc kh l phi c tr lc kh ng hc nh, cng sut lc ln (hng ngn m3/gi). Mun vy din tch hiu dng ca phin lc phi ln hn hng chc ln (t 10 n 20 ln) thit din ngang ca phin lc.
Vit nam
Nhng nghin cu trong lnh vc ch to vt liu lc bi, vi khun, c t ha cht c tin hnh nhiu thp nin ti Vin Ha hc qun s-B t lnh Ha hc t nhng nm 70 ca th k 20. Sau nhiu nm nghin cu, n nay c th ni trong lnh vc ch to giy lc vi khun vn ch dng li trong phm vi phng th nghim, cha c th a ra sn xut trong cng nghip vi nhiu l do khc nhau, nhng ch yu vn l cha t cc ch tiu k thut c bn v h s lt v tr lc giy lc. iu chng t tnh cht phc tp ca cng ngh sn xut vt liu lc son kh vi trng. Cn cc c quan nghin cu v giy v cc nh my giy ca Vit nam ch sn xut c cc loi giy vn phng thng dng, cng ngh sn xut khng p ng yu cu ch to giy lc vi khun. iu ny c th nghim qua nhng t ch to cng nghip ti Vin-giy-Senlulo Vit Tr vo nhng nm 1978 - 1980.
Quan im chung v vn thng kh v trng bnh vin.
Nhng tin b trong y hc v cng ngh i hi cc nhu cu iu ho v thng kh thch hp ca cc bnh vin. iu ho v thng kh ti bnh vin ng mt vai tr quan trng i vi bnh nhn hn l vic pht trin cc tin nghi. Trong nhiu trng hp iu ho khng kh thch hp l yu t cha bnh v trong mt s trng hp n ng vai tr chnh yu, nhng khc bit c bn gia iu ho khng 4
kh cho cc bnh vin v cho cc cu trc xy dng khc xut pht t nhu cu hn ch chuyn ng khng kh trong v gia cc khu vc khc nhau. T nhu cu c trng thng gi v lc gi lm long bt v ty b nhim di dng mi v cc vi sinh vt trong khng kh, v t nhu cu nhit v m khc nhau cho cc khu vc khc nhau. ci thin cht lng khng kh, ngi ta khuyn co khng c s dng rng ri n tit khun tia cc tm ti cc bnh vin do kh che chn ng thi bo v bnh nhn v mi ngi lin quan, do kh nng dit vi sinh ca tia cc tm khng th thc hin c c bit trong trng vi sinh chuyn vn trong bi. Lp n tit khun trong cc h thng ng dn c hiu qu cao hn. Khi nim lu chuyn kh theo phng php Laminar c pht trin cho vic s dng phng sch cng nghip thu ht s quan tm ca nhiu nh nghin cu y hc. C nhng quan im ng h c hai h thng lu chuyn kh theo phng php Laminar theo chiu ngang v chiu dc c hoc khng c cc vch ngn c nh hoc di ng xung quanh nhm phu thut. Nhiu nh nghin cu khng tn ng lu chuyn kh theo phng php Laminar cho cng vic phu thut nhng c rt nhiu nh xng h thng kh tng t trong ti liu. Nhng h thng phc v cho cc din tch b nhim bn cao nh cc phng cch ly v cc phng gii phu t thi nn duy tr p sut kh m so vi cc phng hay hnh lang tip gip. p sut kh m t c do cung cp kh cho din tch thp hn kh c ht i t . iu ny c th to ra mt lung kh i vo khu vc xung quanh chu vi cc ca t bn ngoi phng. iu ny c th b li cun vo phng m t cc khu vc b nhim bn cao. Do vy phi c iu p cn i vi cc khu vc nu trn. iu ny ch c th c duy tr trong phng cch ly hon ton. t n s iu chnh cn i mt cch hp l tt c cc ca hay xung quanh cc khe h gia cc khu vc c iu p, tt nht s dng vi bt khe ca.
iu ch khng kh v trng
Cng dng cng nghip ca cc phin lc khng kh l iu ch khng kh v trng. Vic thanh trng khng kh khc bit mt cch c bn so vi thanh trng cht lng, v th tch kh cn lm sch rt ln. S thch hp ca vt liu lc dng thanh trng khng kh c th nh gi bng vic o kh nng gi cc ht 5
c kch thc xc nh (ht hnh cu ca son kh du DOP hoc DEP). - Nu phin lc hay mng lc c th gi c n 99,997% cc ht c ng knh 0,3 micron th chng hon ton c th s dng thanh trng khng kh.
Vn nhim khun bnh vin v kim sot nhim khun bnh vin.
Nhim khun bnh vin c mt tc ng rt ln, n lm gia tng tn sut bnh, tng chi ph iu tr, tng thi gian nm vin, tng t l t vong, ngoi ra cn lm gia tng s tri dy ca cc dng vi khun khng thuc khng sinh. Nhim khun bnh vin tr thnh mt thch mang tnh thi i. Tnh hnh nhim trng mc phi trong bnh vin Vit Nam cha c nh gi mt cch quy m v chng ta khng bit c nhng tn tht v con ngi v tin bc. Vn kim sot nhim khun bnh vin l mt vn ln c ngha thit thc gp phn nng cao cht lng iu tr trong bnh vin, gim t l ly lan, gim t vong, gim chi ph iu tr do gim dng khng sinh v gim thi gian nm vin. Nhng kinh nghim v chng nhim khun bnh vin trn cc nc cho thy: Kim sot nhim khun bnh vin mun thnh cng cn to c mt mng li chng nhim khun trong bnh vin.
Nhng yu cu cn thit khi thit k, ch to thit b cp kh v trng cho phng m bnh vin.
Thit k ch to thit b cho phng m bnh vin cn phi nm c nhng yu cu k thut c bn m bo mi trng sch cho phng m bnh vin nhm kim sot vic nhim khun bnh vin. Kh khn nht hin nay l ngnh y t cha tiu chun ho c cc yu cu v thit k chun phng m bnh vin. Tnh trng chung hin nay l cc bnh vin thit k xy dng theo nhiu kiu khc nhau, khng theo mt chun thit k thng nht gy rt nhiu kh khn cho vic thc hin cc gii php k thut m bo khng kh v trng cho phng m bnh vin. Hin ti B y t cng cha c cc quy nh v ch tiu vi sinh cho phng m sch, ch thng kh v x l khng kh phng m... Do vy vic thit k phng m thng da vo nhng nguyn tc chung c tnh khuyn co vi mc tiu m bo tt nht iu kin an ton cho nhng can thip phu thut, nhng yu cu lin 6
quan ny bao gm: - iu kin v sinh - Tin nghi v s thoi mi v tinh thn cho bnh nhn - S y cc phng tin phu thut - S an ton cho qu trnh phu thut. Tiu chun h thng thng kh ti khu vc phu thut nh sau: s phn phi khng kh phi m bo bi h thng khuych tn khng kh t trn trn nh xung khp phng ti cc ng thot kh t trn tng hay trn nn k thut. y ca l thng kh ra ngoi nn t cao t nht 75mm so vi nn nh. H thng ny m bo nhit t 20 n 24oC m khng kh t 50 n 60% v p sut khng kh dng so vi bt k phng k cn no (p sut khng kh ln hn 15Pa so vi cc phng khc). - Phi c mt thit b theo di chnh p lc trong cc phng cng nh nhit k v my o m phi c ni c th d dng theo di. - Tng, trn v sn nh phi kn kht, chng thm thu v ca cn kn duy tr p lc dng. - Khng kh trong phng phi c lc sch bi cc h lc hiu qu 95% v 99,97% (lc cui Hepa 0,3m). - Khng kh trong phng c trao i t nht l 15 ln trong 1 gi vi h thng cung cp 100% khng kh trong sch. - H thng hi lu ti s dng thay i khng kh t nht 25ln/h. - Vn tc dng khng kh 0,1-0,3m/giy. Hin nay, nhng yu cu nu trn cng vn cn l nhng khuyn co cha tr thnh tiu chun c tnh cht php l cho nn trong ti chng ti phi la chn phng n sao cho ph hp vi cc yu cu v k thut thng kh m hin nay c nhng vn cn ang tranh ci cha thng nht trong gii khoa hc v chuyn mn.
nh gi cht lng khng kh trong phng m, phn loi tiu chun phng sch v ch tiu k thut thit b chng ti la chn cc ch tiu sau: - Phng php m vi khun trong khng kh - Phng php xc nh hm lng bi trong khng kh - Cc phng php kim tra nh gi cht lng thit b kh trng khng kh phng m.
Nghin cu, thit k ch to phin lc bi, vi khun.
Phin lc bi - vi khun l mt b phn quan trng nht c tnh cht quyt nh n vic thit k, ch to thit b cp kh v trng. Phin lc kh c tnh chn sao cho va m bo c hiu sut lc va m bo c lu lng khng kh i qua phin lc m khng ph v kt cu phin lc. Tu theo yu cu v cp sch khc nhau m ngi ta s dng cc loi phin lc c hiu sut lc 40-50%, 90%; 99,0%; 99,9%; 99,99%; 99,997%; 99,999%... Ch to phin lc l mt cng ngh ht sc phc tp bao gm nhiu cng on vi vic s dng nhng k xo mang tnh b quyt cng ngh, chnh v vy m ngay c nhng thit b nhp ng b t nc ngoi vo Vit Nam vn thy c nhng trng hp phin lc b x rch tng mng do ng lc ni ca keo kt cu b co ngt qu ln.
Bao b ng gi
Giy lc ph liu
Ch to khung phin lc
Gii php kt cu khoang p lc to dng n hng trong ch to thit b x l khng kh. Kh khn ln nht trong thit k kt cu sn phm ca ti l lm sao trong khoang my c cc lung gi n hng (song song laminar) khng c dng chy xoy v phi c tc u khp mi ni trn tit din ngang ca phin lc. Nguyn l to dng n hng trnh c p lc kh cc b vi tc qu ln lm sai lch l mng lc v gim hiu sut lc. m bo tc v lu lng gi cn thit chng ti s dng nhiu loi qut c cu trc khc nhau, c lp theo nhng phng php khc nhau y dng kh qua phin lc. Gii php k thut gim n thit b Mt trong nhng ch tiu s dng rt quan trng ca thit b cp kh v trng l n phi mc va phi khng gy nh hng ti tm sinh l, cht lng v hiu qu cng vic, thi gian lm vic lin tc vi thit b ca cc k thut vin. Bi v y l nhng thit b s dng trong y t khc hn vi cc thit b cng nghip c th cho php n ln hn nhiu. * gim n, trong ngnh thng gi phi s dng cc thit b chng n nh u ra ca qut ly tm ni pht ra ting n, ngi ta ch to cc hp tiu m di khng di 2m, trong tng tiu m c t xung quanh hp c kch thc khng nh hn 100mm cha cc vt liu tiu m. * Phng n th hai c th lm hp cch ly ngn chn m thanh, cch ny khng th thc hin c v thit b phi ly gi v cp gi cho h h ch khng th lm thnh h kn cch ly c trong trng hp cc thit b ca ti. *Phng n th 3 l nghin cu s nh hng ca th tch khoang p lc v s dng cc vt liu cch m kt qu cho thy gim th tch khoang p lc dn n vic gim n thit b. Thit k kt cu thit b lm sao m bo phin lc c lp ghp mt cch chc chn v kn kh khng cho kh thot ra xung quanh khoang p lc m ch i qua phin lc l mt yu cu rt nghim ngt, trong trng hp c k h s dn n tht thot p lc v gim ng k lu tc ca thit b. 10
Nghin cu m hnh thit k, ch to thit b Mt m hnh phng sch phi c cc phng b tr nh tin phng c tin hnh cc khu on thay qun o, dy dp, ra tay v trng, sau i qua mt bung khng kh v trng vo phng sch. Kt cu phng sch trung tm bao gm qut gi cp khng kh vo cc phng. Trc khi vo phng khng kh c lc qua mt h lc hepa t trn trn k thut, s lng phin lc ty thuc vo din tch phng v tiu chun s ln lu thng kh. M t tm tt phng n thit k ti u thit b kh trng khng kh. Yu cu khng kh phng m phi c lc sch bi - vi khun bng phin lc HEPA, khuyn co khng nn hi lu v lc li khng kh tr li phng v phi m bo iu kin mi trng ti u cho cc phng m vi vi nhit 20-24oC, m 50-60% v p sut dng cn i vi cc khu vc xung quanh 15% kh tha. i vi nc ta mt yu cu rt quan trng l gi c phi hp l, ph hp vi kh nng ti chnh cho ln u t ban u v chi ph duy tr v bo hnh thp, hiu qu phi t yu cu. Vi mc tiu trn chng ti xut m hnh thit b cp khng kh v trng cho phng m thch hp s dng trong cc bnh vin, cc c s chuyn v chm sc sc khe, cc phng sch, cc phng vi sinh, xt nghim, thit b c kh nng lc c cc ht cc nh ch thy qua knh hin vi (vi khun, vi rt) sau c th hy dit vi khun bo t, vi rt, cc loi vi trng gy bnh hoc cc cht kch thch sinh hc nh phn hoa chng hn c gi li trn b mt phin lc Hepa bng n cc tm lp t trong khoang p lc. Sau y trnh by cu hnh ti u sau khi th nghim chng ti la chn. Vi l do tnh trng phng c ca cc khu phu thut nc ta hin nay cha ng b nn chng ti c nhng phng n thit k thch hp. Trn cc hnh v l nhng phng n c thit k cho cc cu trc khu phu thut khc nhau.
11
Quat li tam
12
13
ng dng m hnh trnh din h thng thit b x l khng kh cho phng m bnh vin.
Chn a ch ng dng: Sau khi ch th v nh gi mt s ch tiu k thut s dng c bn ca thit b cp gi v khun cho phng m bnh vin, nhim v ca ti l chn a ch ng dng. D kin ban u ca chng ti l ng dng ti 01 phng m. Sau khi nghin cu tnh trng thc t v t vn vi Ban gim c Bnh vin chng ti ly Phng hi tnh trong Khu phu thut ca Trung tm phu thut to hnh v Hm mt thuc Bnh vin Hu ngh Vit Nam Cu Ba lm c s ng dng. Trc khi lp t thit b vo phng do khu vc phu thut c xy dng t rt lu nn tnh trng trn, tng v nn ca phng c nt, chng ti phi hp cng vi Bnh vin cho ci ti li mi p ng c cc thng s ca thit b sau khi lp t. Phng n chng ti thc hin y l phng n 3 nh ti gii thiu trn.
kt qu nghin cu
Nhm nh gi tnh trng nhim phng m mt s bnh vin chng ti tin hnh nui xt nghim vi sinh ly ti mt s nh m cc bnh vin H Ni: Vin 198, Vin mt H ni, Bnh vin Saintpaul, Bnh vin Sc sn - H ni, Bnh vin ng a - H ni, Bnh vin Vit nam - Cu ba. - nh gi cht lng khng kh phng Hi tnh Bnh vin Vit nam Cu ba trc khi lp t h thng x l v trng khng kh. - nh gi cht lng khng kh phng Hi tnh Bnh vin Vit nam Cu ba sau khi lp t h thng x l v trng khng kh. - o hm lng bi ti cc v tr khc nhau trong phng Hi tnh- Bnh vin Vit nam - Cu ba. Qua kt qu thc nghim cho kt qu hm lng bi trung bnh cng trc khi lp t thit b l 5757 ht/m3 v sau khi lp t thit b l 1358 ht/m3. Nh vy sau khi lp thit b hm lng bi trung bnh gim 4399 ht/m3 so vi trc khi lp t thit b. - nh gi cm quan ca cc cn b lm vic trong phng Hi tnh- Bnh vin Vit nam - Cu ba. Kt qu cm quan ca nhn vin lm vic ti phng Hi tnh-Bnh vin Vit nam Cu ba cho thy: C s khc bit hon ton v cm gic ca ngi lm vic trong phng gia trc v sau khi lp t thit b. 14
bn lun
e tai a tong hp kha ay u tong quan tai lieu ve tnh hnh nghien cu trong nc va tren the gii ve ky thuat va cong nghe x ly khong kh khoi bui, vi khuan. Gii thieu nhng ket qua nghien cu c ban ve van e nhiem khuan, van e thong kh vo trung va chong nhiem khuan benh vien. Nhng ket qua am bao khong kh vo trung cho phong mo benh vien neu trong phan thc nghiem la ket qua tong hp cua rat nhieu cac yeu to lien quan en cac khau am bao cua benh vien noi chung va phong mo noi rieng. e kiem tra thc hanh phong chong nhiem trung benh vien tai Khoa Ngoai co en 20 noi dung yeu cau phai c thc hanh tot [27], cha ke en cac noi dung ve x ly dung cu, x ly chat thai, nha giat, x ly o ban va ra tay phau thuat Ket qua nghien cu cua hang SATORIUS (c) ve kiem soat qua trnh san xuat va nguon goc nhiem khuan cho thay con ngi la yeu to tieu cc trong phong sach vo trung. Da, toc, quan ao, nach va lo mui la ni khu tru mot lng ln vi khuan trc tiep thai vao moi trng. V du:Tran, da au va nach co en 106 vi khuan/cm2; nc bot va chat bai tiet t lo mui co en 106-108VK/ml, hat hi 105VK tai van toc 100m/giay, au ngon tay 20-100VK/cm2, tay 1036103VK/cm2. Trong mot nghien cu S hien dien vi khuan tren tay nhan vien y te tai Benh vien a khoa tnh Bnh Thuan cho thay ban tay cua nhan vien y te luon co mot lng ln vi khuan la nhng tac nhan gop phan vao viec nhiem cheo benh ly nhiem trung trong benh vien. So lng vi khuan trung bnh tren tay ky thuat vien trc khi ra la khoang 35.104, sau khi ra la 17.104. Sau khi ra tay thng qui, so lng vi khuan giam ang ke nhng van cao hn lieu gay nhiem gan 17 lan [][32]. Qua nhng so lieu neu tren cho thay, du thiet b x ly khong kh co am bao o vo trung cap o cao i chang na ma cac yeu to khac nh phong oc, con ngi, thiet b va viec chap hanh cac qui che ve ve sinh benh vien khong c thc hien ung th tieu chuan phong sach kho co the at c ket qua mong muon va t le nhiem trung vet mo se tang len va khong the kiem soat c. Chnh v vay e tai tap trung mot mat tien hanh nghien cu tm cac giai phap ky thuat nham tao ra thiet b x ly am bao vo trung khong kh cho phong mo benh vien, mat khac rat quan tam nghien cu va tm hieu sau cac yeu to khac anh hng en chat lng khong kh trong moi trng phong mo nh a neu phan tren e lam cong tac t van thiet ke, sa cha nang cap phong mo cho ung chuan mc mc o co the trong ieu kien thc te benh vien. Do vay viec am bao moi trng sach cho phong mo benh vien la ket qua tong hp cua
15
rat nhieu yeu to trong o viec cap khong kh vo khuan ch la mot yeu to quan trong lien quan en viec bao ve sc khoe cho bac s, oi ngu ky thuat vien va benh nhan trong benh vien. Nhng so lieu bc au co tnh chat tng oi neu tren ve ket qua xet nghiem vi sinh tien hanh tai mo hnh trnh dien cua e tai co the ket luan rang: He thong thiet b x ly khong kh cho phong mo vo trung theo nguyen ly cuc bo, tao ap suat dng co hieu qua tot, va khuyen cao co the ap dung rong rai cho cac phong mo cac benh vien. ay cung can thong nhat mot so quan iem khi trien khai cac he thong x ly khong kh phong mo benh vien: Nh tren a e cap, cho en nay cac nha khoa hoc va cac nha chuyen mon cha i en ket luan phng phap cap kh vo trung theo nguyen ly nao la toi u. Song ho khuyen cao s dung dong n hng (laminar) la hp ly va em lai hieu qua. S dung nguyen ly dong laminar thoi ng hay dong laminar thoi ngang kinh ph vo cung ln kha nang tai chnh cua ta chac con lau mi co the ap ng noi. S dung he thong trung tam vi dong hoi lu x ly lai cung cha c thong nhat trong gii chuyen mon. Con trong trng hp lap at he thong trung tam thai bo th that thoat nang lng rat ln, kha nang am bao kinh ph e duy tr hoat ong cua he thong la rat kho khan. Chi ph vien ph cho mot ca mo phai tang len gap hang chuc lan ma benh nhan phai ganh chu chac kho thc thi trong thc te. V du 1 ca mo Vien Tim chi ph khoang 2000-3000USD, th vic p dng phuc vu so lng ln cong ong dan c l kh c th thc hin c, ma ch co mot so t benh nhan hiem ngheo nam gia cai song va cai chet bat buoc phai vao vien. Phng an lap at thiet b x ly ma e tai e xuat cung cha phai a c thong nhat trong gii chuyen mon. Song ket qua th nghiem cho thay co hiu qu gim vi khun, gim bi, to cm gic thoi mi, hn na tit kim c chi ph iu tr, phu hp vi ieu kien va hoan canh kinh te trong nc, chi ph au t va chi ph van hanh thap, t phai bao hanh bao tr, no co the rat thch hp vi cac benh vien tuyen quan huyen; cac benh vien cha co ieu kien xay dng mi nhng co kinh ph sa cha nang cap. Con oi vi cac benh vien tuyen tnh va tuyen trung ng co the can phai ngh en viec xay dng he thong x ly trung tam vi thiet ke hien ai ap ng moi yeu cau ky thuat e ra.
ch tieu s dung theo yu cu chuyn mn k thut. 3. a xay dng c mot mo hnh trnh dien tai Phong Hoi tnh Benh vien Viet Nam- Cu Ba Ha Noi. Sau hn 1 nam s dung va kiem tra anh gia ket qua vi sinh cho thay, thiet b x ly khong kh co hieu qua tot va co tnh kha thi trong thc te s dung. 4. Kien ngh: 4.1. Co the ap dung rong rai e x ly khong kh am bao moi trng sach cho phong mo benh vien va cac c s co nhu cau xay dng phong sach noi chung. 4.2. Can xay dng tieu chuan hoa cac yeu cau ve thiet ke xay dng ac thu va yeu cau KT cho mot nha mo sach benh vien. (Ban tieu chuan va cac khuyen cao ve xay dng mo hnh nha mo sach)
17
BAN TIEU CHUAN VA CAC KHUYEN CAO VE XAY DNG MO HNH NHA MO SACH
1. Viec xay dng nha mo phai at tieu chuan GMP ASEAN. 2. Yeu cau ve nha mo phai c thiet ke theo nguyen tac mot chieu va phai cach ly cac khu sach co cac cap o khac nhau. 3. Phong hau phau la mot khu lien hoan trong nha mo e sau khi benh nhan ra khoi khu mo c a vao hanh lang xanh va sang khu hau phau (hay khu Cham soc ac biet). 4. Khu hau phau cung phai c cap gio vo trung co ap suat am can oi vi cac khu lan can. 5. Nha mo phai c cap kh vo trung lam mat trung tam hoac cuc bo. Cac phong mo vo trung phai at ap suat dng khong nho hn t 20 40 Pa, con cac phong mo hu trung th phai tao ap suat am can oi vi viec cap gio vo trung cho phong mo va cac khu vc lan can e tranh b lay nhiem do hut kh t cac khu vc lan can vao phong mo. 6. Chap hanh qui trnh ve sinh nha mo benh vien theo ung qui nh cua Bo Y te vi viec s dung nhng chat kh trung phong oc the he mi ket hp vi cac chat kh trung truyen thong va thay oi cac chat kh trung (4-5 loai) e tranh vi khuan khang hoa chat. 7. Chap hanh nghiem cac qui nh ve ve sinh con ngi, ra tay thng qui va cac qui nh khac ve trang phuc bac s. 8. Chap hanh nghiem cac qui nh ve x ly thanh trung dung cu thiet b, benh nhan va cac yeu to gay nhiem khac. 9. Yeu cau chat lng phong mo ve mat vi sinh khuyen cao at cap III theo tieu chuan GMP ASEAN hay tieu chuan cua Lien xo trc ay. Theo tieu chuan cua Lien xo cu o nhiem khong kh trc mo la 500 vi khuan/m3 khong kh, va sau mo la 1000 vi khuan/m3, khong co cac vi khuan ch iem ve sinh at tieu chuan sach vi sinh. Cac vi khuan ch iem ve sinh khong kh la nhng vi khuan tan mau c xac nh la Saureus, Stropygenes, P. aeruginosa va cac nam moc. Phong sach at tieu chuan cap III theo TC GMP SEAN trong o khong qua 3.500.000 tieu phan c 0,5 micron hoac ln hn; 20.000 tieu phan kch thc ln hn hoac bang 5 micron; va khong qua 500 vi sinh vat song trong 1m3 khong kh. 10. Yeu cau trong phong mo ve nhiet o la 20-25oC va o am la 18
1. Chi nhnh pha Nam, Trung tm Nhit i Vit Nga. 2. Bnh vin hu ngh Vit Nam Cu ba H Ni.
MC LC
Trang M u Phn 1 - Tng quan 1.1. S lc v cng ngh lc kh v trng nc ngoi 1.2. Vit nam 1.3. Quan im chung v vn thng kh v trng Bnh vin 1.4. C s l thuyt v lc kh v trng 1.5. Vn nhim khun bnh vin v kim sot nhim khun bnh vin 1.6. Nhng yu cu cn thit khi thit k, ch to thit b cp gi v trng cho phng m Bnh vin. Phn 2 - Phng php nghin cu 2.1. Phng php nh gi cht lng khng kh trong phng m 2.2. Nghin cu thit k, ch to phin lc bi, vi khun. 2.3. Nghin cu thit k, ch to thit b cp khng kh v trng cho nh m Bnh vin. Phn 3 - Kt qu nghin cu 3.1. m t tm tt phng n thit k ti u thit b kh trng khng kh. 3.2. ng dng m hnh trnh din h thng thit b x l khng kh cho phng m Bnh vin. 3.3. Kt qu kim tra vi sinh mt s nh m cc Bnh vin ti H ni 3.4. nh gi hiu qu chng nhim khun ca m hnh h thng thit b x l khng kh ti phng m Bnh vin Vit nam - Cu Ba Phn 4 - Bn lun Phn 5 - Kt lun v kin ngh Bn tiu chun v cc khuyn co v xy dng m hnh nh m sch Ti liu tham kho 2 5 7 7 8 9 18 21 26 28 28 34 37 41 41 45 47 54 59 61 62 63
DANH MC HNH NH
Hnh 2
40
Hnh 3
40
Hnh 4
40
Hnh 5
Thit b x l khng kh cc b
42
Hnh 6
43
Hnh 7
44
Hnh 8
Mt s hnh nh v m hnh trnh din ca ti v h thng cp kh v trng ti Bnh vin Vit Nam - Cu Ba
45
M u
Bnh vin l ni hi t nhiu loi vi khun v l ni c nhiu c hi cho s ly lan cc bnh truyn nhim. Nhim khun Bnh vin ang l vn rt nng bng cc nc trn th gii, c bit l cc nc ngho, cc nc ang pht trin. - Nhim khun bnh vin c mt tc ng rt ln lm gia tng tn sut bnh, tng chi ph iu tr, tng thi gian nm vin, tng t l t vong, ngoi ra cn lm gia tng s tri dy ca cc dng vi khun khng thuc khng sinh. - Nhim khun bnh vin ngy nay tr thnh mt thch thc mang tnh thi i. Trong bnh vin, cc khu vc c nguy c nhim khun cao l cc khoa, phng c bnh nhn phi nhim cao vi vi khun gy bnh, l cc khoa (phng) m, hu phu. Theo thng k cu H thng tm sot Nhim khun bnh vin quc gia, Trung tm kim sot bnh tt Hoa k, nhim khun bnh vin xy ra nhng bnh nhn phu thut cng nh nhng bnh nhn ti khoa hi sc cp cu dao ng t 10 n 15%. V vy vc t chc mt Chng trnh chng nhim khun bnh vin l mt nhim v cn thit trong s pht trin ca ngnh y t. B y t Vit nam t nm 1997 ra quyt nh thnh lp Khoa chng nhim khun bnh vin. Bt u Chng trnh chng nhim khun bnh vin cng c ngha l bt u mt chuyn bin mi trong lnh vc chm sc y t ton din ca mi quc gia. Vic chng nhim khun Vit nam vn cn l lnh vc mi m v ang trong giai on khi u. Nhng yu cu i vi cc bnh vin v t chc y t cng ng nc ta l vic xy dng c s h tng v kh nng chm sc sc kho trc tin phi gii quyt vn chng nhim khun bnh vin. iu ny ph thuc rt nhiu vo vic o to v hun luyn i ng nhn vin c nng lc gii quyt vn nu trn. Ngha l yu t con ngi vn l yu t quyt nh. Vn chng nhim khun bnh vin l nhim v ca tt c mi ngi t ngi u bp chun b thc n cho bnh nhn n nhng phu thut vin thc hin cc cuc m, n cc 5
iu dng vin thc hin thay bng, n nhn vin v sinh sch khoa phng... T tnh hnh thc t v tnh nghim trng ca nhim khun bnh vin nh nu trn chng ti tin hnh thc hin ti: Nghin cu ng dng cc gii php cng ngh mi hn ch nhim trong cc khu m bnh vin. Vi mc tiu: Th nghim k thut x l v khun khng kh bng mng lc cho phng m Bnh vin gp phn ci thin mi trng Bnh vin v hiu qu iu tr.
Hin nay cc nc c nhiu c s sn xut giy lc bi, vi khun trong phm vi cng nghip vi cc chng loi v cht lng khc nhau p ng nhu cu rt a dng ca sn xut cng nghip (*). T cc loi giy lc , ngi ta ch to ra cc loi phin lc a vo cc thit b lc khng kh. Tiu chun k thut c bn ca phin lc kh l phi c tr lc kh ng hc nh, cng sut lc ln (hng ngn m3/gi). Mun vy din tch hiu dng ca phin lc phi ln hn hng chc ln (t 10 n 20 ln) thit din ngang ca phin lc. Cng ngh ch to phin lc hin nay ch yu vn phi tin hnh bng phng php th cng theo 2 cch chn chng xp gia cc mi giy dng giy thic gp np v phng php chn ch. Cc phin lc c cng sut thp thng s dng con chn thic gp np, cn trong cng nghip s dng con chn ch. Giy lc c gp np theo hnh zic-zc c chiu cao mi t 80-150mm (max) v khong cch gia cc nh mi t 1mm n 4-5mm. Vi 2 phng php nh trn c th ch to phin lc c kch thc v dng hnh hc tu . Khi c nguyn liu l giy lc bi, vi khun c th ch to ra phin lc v t phin lc c th thit k ch to ra cc loi thit b v trng khng kh phc v cho tt c cc ngnh c nhu cu cp khng kh v trng trong c ngnh Y t. V vn ny cng c nhiu pht minh sng ch v sch chuyn kho cp ti [6,7,8...16]. 1.2. Vit nam: Nhng nghin cu trong lnh vc ch to vt liu lc bi, vi khun, c t ha cht c tin hnh nhiu thp nin ti Vin Ha hc qun s-B t lnh Ha hc t nhng nm 70 ca th k 20. Vi s gip ca Lin x (c) v Trung quc, Vin ha hc qun s c trang b kh y nhng thit b nghin cu v kim tra cn thit nh gi cht lng ca vt liu lc (bi, vi khun, ha cht c) cng nh cc thit b phng chng v kh: nguyn t, sinh hc, ha hc. C th nhng thit b nghin cu ch to v kim tra giy lc vi trng bao gm ni nu giy, my nghin, my xeo giy, cc thit b kim tra tr lc giy lc, bn ko t v ko rch, thit b o kh nng lc son kh sng du tiu chun (DOP) ca giy lc...Thit b nghin cu v kim tra nh gi cht lng cc cht hp ph nh l quay dng than ho v hot ha than, thit b v qui trnh tm xc tc, my sy tng si, dng c o tr lc phin lc, kn thit b lc, kh nng hp ph ca 8
cc cht hp ph trn cn hp ph ng hc, cn Macben, thit b xc nh cu trc l xp ca cht hp ph nh t trng thc v t trng biu kin, b mt ring, ng knh l xp, s phn b l xp bng phng php Porometer v mi y c nh nc u t trang b thm mt s my mc thit b mi nh: thit b o hp ph b mt NOVA-2200 (Hoa k), sc k kh HP-6890 (Hoa k)... Sau nhiu nm nghin cu, n nay c th ni trong lnh vc ch to giy lc vi khun vn ch dng li trong phm vi phng th nghim, cha c th a ra sn xut trong cng nghip vi nhiu l do khc nhau, nhng ch yu vn l cha t cc ch tiu k thut c bn v h s lt v tr lc giy lc. iu chng t tnh cht phc tp ca cng ngh sn xut vt liu lc son kh vi trng. Cn cc c quan nghin cu v giy v cc nh my giy ca Vit nam ch sn xut c cc loi giy vn phng thng dng, cng ngh sn xut khng p ng yu cu ch to giy lc vi khun. iu ny c th nghim qua nhng t ch to cng nghip ti Vin-giy-Senlulo Vit Tr vo nhng nm 1978 - 1980. 1.3 - Quan im chung v vn thng kh v trng bnh vin. Nhng tin b trong y hc v cng ngh i hi cc nhu cu iu ho v thng kh thch hp ca cc bnh vin. iu ho v thng kh ti bnh vin ng mt vai tr quan trng i vi bnh nhn hn l vic pht trin cc tin nghi. Trong nhiu trng hp iu ho khng kh thch hp l yu t cha bnh v trong mt s trng hp n ng vai tr chnh yu, nhng khc bit c bn gia iu ho khng kh cho cc bnh vin v cho cc cu trc xy dng khc xut pht t nhu cu hn ch chuyn ng khng kh trong v gia cc khu vc khc nhau. T nhu cu c trng thng gi v lc gi lm long bt v ty b nhim di dng mi v cc vi sinh vt trong khng kh, v t nhu cu nhit v m khc nhau cho cc khu vc khc nhau. Mt bnh vin hin i phi c cu trc xy dng mang tnh c th do yu cu thit k ca n nh hng n vic bo m mi trng v trng. Trong s cc c trng thit k lin quan ti ngi thit k xy dng l s lin h cc c trng ny vi nhim do vi khun bay trong khng trung v nh hng ca n i vi t 9
l nhim trng. Ngoi vic cung cp mt mi trng sch khng c bi, mi, nhim ho cht, ngi thit k xy dng cn phi i mt, nh trn cp, vi cht lng khng kh khi thit k mi trng bnh vin mi trng b nhim do vi khun trong khng gian bnh vin. Ngi ta cho rng, cc h thng khng kh c thit k hp l khi s dng cc thit b lc kh hiu qu cao, c th to mi trng khng kh khng c vi khun, l khng kh ngoi tri hay khng kh c lun chuyn t bn trong khu vc cn x l. Nu c lc v duy tr hp l, khi dng mng lc thng kh khng kh s khng b nhim khun. nhim khng kh do s hin din ca con ngi v cc hot ng ca h i vi mc nhim khng kh th hin trong cc nghin cu mi trng c tin hnh ti cc bnh vin trong thi gian gn y. Nhng nghin cu thng k t l nhim trng vi s c mt vi khun trong khng kh khng c tin hnh mt cch c h thng mc d c nhiu cng trnh nghin cu nu rt r mi quan h gia t l nhim trng vt thng v cht lng khng kh. V thiu thng tin y , cc ti liu nghin cu y hc c th a ra mc hay gii hn cho php nhim vi khun trong khng kh cc khu vc khc nhau ca bnh vin. Tuy nhin, tt c cc ti liu y hc u nht tr nhim nn gi mc ti thiu c bit, cc khu vc nhy cm nh phng m, phng sinh, phng chm sc tr, nhng ni chm sc bnh nhn bng v chm sc tng liu iu tr. Cng vi vic kim sot mi, vic thng kh p ng c cc bin php lm long mi trng nhim vi khun v nh mt tc nhn lu chuyn c th loi b s nhim . S ln thng kh theo yu cu trong mt gi to ra mi trng ph hp cho khu vc ring bit ti bnh vin s ph thuc vo chc nng hot ng ca khu vc, s ngi lin quan, mc nguy him m bnh nhn phi gnh chu. ci thin cht lng khng kh, ngi ta khuyn co khng c s dng rng ri n tit khun tia cc tm ti cc bnh vin do kh che chn ng thi bo v bnh nhn v mi ngi lin quan, do kh nng dit vi sinh ca tia cc tm khng th thc hin c c bit trong trng vi sinh chuyn vn trong bi. Lp 10
n tit khun trong cc h thng ng dn c hiu qu cao hn. Mt yu t quan trng khc trong vic m bo cht lng khng kh l phi ly kh nhng a im khng gn mt t, khng k cn vi ni thi khi bi ca bnh vin hoc cc khu nh tip gip k bn, v nh vy s to nguy c a kh b nhim nguy him t cc ngun nh khi xe, thuc tr su, vi khun t rc ri xm nhp khng kh. Ngi ta nhn thy hu ht vic ly kh ngoi tri nhng ni thi khi bi gy nn tnh trng nhim th cp. V vic ly kh ngoi tri nh cp trn cng xa ngun nhim cng tt v khong cch thng khng di 7,6m (25feet). Phn ly kh ngoi tri phc v cho cc h thng trung tm nn t cng cao cng tt v khng di 6 feet tc 1,83m cch mt t, hoc nu lp trn mi th cch trn mi 0,91m. Cc kt qu nghin cu cho rng 90% cc ht tm thy trong mi trng bnh vin c ng knh ln hn 5 m v ng knh trung bnh ca chng thng t 6m n 14m. - cc khu vc nhy cm yu cu hiu sut lc n 95%. Cc thit b lc Hepa qua kim tra hiu sut lc i vi DOP 99,997% nn c s dng vo cc h thng cung cp kh phc v cc phng cha tr lm sng cho bnh nhn c tnh trng d b nhim trng cao do bnh bch cu v bng. Trong h thng lc nn t p k o p sut suy gim qua phin lc, t xc nh thi im cn thay th phin lc. Bng di y a ra s liu v hiu sut lc i vi cc h thng thng kh v iu ho khng kh ti cc bnh vin a khoa. Bng 1 - Hiu sut lc i vi cc h thng thng kh v iu ho khng kh ti cc bnh vin a khoa
TT Yu cu thit k cho cc khu vc S lng ti thiu cc b lc Hiu sut lc(%) Lc cp I Lc cp II
1 2 3 4
Cc khu vc nhy cm (a) Cc khu vc chm sc bnh nhn cha tr, chn on. Cc khu vc chun b thc phm v git gi. Cc khu vc hnh chnh, lu kh v gi rc 11
2 2 1 1
25 25 80 25
90 90
a- Gm cc khu phng m, phng sinh, nh an dng, phng hi sc, cc khu vc tng liu iu tr. D liu a ra trong bng 1 m t mc nhim bn c th b phn tn trong khng kh ti mi trng bnh vin do cc hot ng thng ngy i vi cng tc chm sc bnh nhn. Do cc hot ng cn thit v hu qu phn tn vi khun cc h thng x l kh nn c thit k c cu trc sao chuyn ng kh lm gim thiu s lan rng tnh trng nhim bn. Khi nim lu chuyn kh theo phng php Laminar c pht trin cho vic s dng phng sch cng nghip thu ht s quan tm ca nhiu nh nghin cu y hc. C nhng quan im ng h c hai h thng lu chuyn kh theo phng php Laminar theo chiu ngang v chiu dc c hoc khng c cc vch ngn c nh hoc di ng xung quanh nhm phu thut. Nhiu nh nghin cu khng tn ng lu chuyn kh theo phng php Laminar cho cng vic phu thut nhng c rt nhiu nh xng h thng kh tng t trong ti liu. Lu chuyn kh theo phng php Laminar trong cc phng phu thut c nh ngha nh dng kh phn ln l n hng khi khng b cn tr. Cu trc lu chuyn kh theo phng php Laminar n hng thng thng c vn tc 9020 fpm (0,46 0,1m/s). S dng cc h thng lu chuyn khng kh theo phng php Laminar trong cc phng phu thut b gii hn do cha c s chp thun ca cc t chc nghin cu Y hc nh u ban mi trng Phng phu thut ca hi phu thut M. Cc h thng ht c bit loi b kh trc tip khi nhng phn thp pha di ca nhm phu thut xung quanh bn phu thut ang c s dng ti mt s bnh vin. Cn c nhiu d liu chng minh tnh hiu qu ca chng trc khi phng php c th c s dng cho phng m a khoa. Cc h thng lu chuyn khng kh theo phng php Laminar c ghi nhn nh mt bng chng ha hn dng cho cc phng cha tr bnh nhn d mc chng nhim trng cao. Trong s cc bnh nhn l bnh nhn bng nng v ang tri qua phng php iu tr bng phng x, ho tr liu, cy ghp c quan, th thut ct ct v thay th khp hng. 12
Mt lng nh khng kh c th c ht i pha trn nh bn trn din tch bn m loi b s tp trung hi gy m v gim thiu s tch t nhit ca nh sng n m. Kim sot lung chuyn kh ti cc bnh vin v cc tin ch mong mun trong thit k v hot ng. Lung kh khng mong mun gia phng v sn nh thng kh kim sot v ca m, di chuyn ca nhn vin v bnh nhn, chuyn ng vi sai nhit , nh hng cc khe h, mng rc, ng thng kh cho thang my, ngn cu thang thng c ti cc bnh vin. Trong khi mt vi yu t nm ngoi s kim sot thc t th tc ng ca mt s yu t khc c th c gim thiu bng cch hn ch cc khe h ti cc phng v bng cch thit k cn i cc h thng kh to ra p sut kh m, v p sut dng ti cc phng v ti cc khu vc. Nhng h thng phc v cho cc din tch b nhim bn cao nh cc phng cch ly v cc phng gii phu t thi nn duy tr p sut kh m so vi cc phng hay hnh lang tip gip. p sut kh m t c do cung cp kh cho din tch thp hn kh c ht i t . iu ny c th to ra mt lung kh i vo khu vc xung quanh chu vi cc ca t bn ngoi phng. iu ny c th b li cun vo phng m t cc khu vc b nhim bn cao. Do vy phi c iu p cn i vi cc khu vc nu trn. iu ny ch c th c duy tr trong phng cch ly hon ton. t n s iu chnh cn i mt cch hp l tt c cc ca hay xung quanh cc khe h gia cc khu vc c iu p, tt nht s dng vi bt khe ca. Ngi ta cho rng, ng kh cp n cc khu vc sch cng nh cc din tch b nhim bn cao c t trn trn nh to s di chuyn theo hng i xung ca kh sch khng qua cc vng sng lm vic ti din tch sn phng b nhim bn ht kh i. Kch thc cc l cp gi v ht kh khng c di 76mm. Do s hiu bit thu o v cc quy trnh hot ng ti nhiu khu vc bnh vin v tc ng cu vic nhim bn kh i vi chng l ht sc quan trng i vi ngi thit k cc h thng iu khin kh: i vi cc phng m vic s dng 100% kh ngoi tri s b hn ch do tht thot nhit. Theo cc tiu chun thit k v cc iu lut hin hnh i hi tt c cc kh t toilet phi c ht trc tip ra ngoi tri, yu cu ny da trn vic kim sot mi. Trong trng hp s 13
dng h thng lc kh lm lnh trung tm c th cho php lun chuyn hi lu 50% kh ti toilet. - Kh ht t np chp ti cc khu vc ho tnh, m hc, ra kh trng thu tinh, huyt thanh, vi khun s c x ra ngoi phng m khng cn s lun chuyn kh. Ton b khu vc th nghim s c t di p sut kh m gim lan mi hay s nhim bn ti cc khu vc khc trong bnh vin. Nhit , m nm trong phm vi v sinh chung ngha l 24oC v 30%. Phng vi sinh hc khng c s chuyn ng kh qu mc v gii hn vn tc khi ti mc ti thiu. Phng th nghim v cc bnh ly nhim v vi rt: ch thnh lp ti cc bnh vin ln, i hi cng tc cha tr c bit t l thng kh l ti thiu v to mt p sut kh m so vi cc khu vc ln cn khc trnh lc li cc cht bn. Vic ht kh t cc np chp chng hi c hay cc t an ton ti cc phng th nghim ny yu cu phi kh trng trc khi c ht ra ngoi. iu ny c th thc hin c bng cch s dng cc thit b lm nng t bng in hoc gas c t trong h thng ht kh v c thit k t nng khi ht n 6000F tc 3150C. Mt phng php kh trng kh ht thng dng v chi ph thp l s dng cc thit b lc hiu sut cao trong h thng. Nhng thit b lc ny c trang b ng b h thng dy in tr. Kh trng cc np chp cng c thc hin bng cc h thng phun hi formandehyd. Cc phng t thi: l ni gy nhim khun v mi nng n nht. H thng ht s x kh trn mi bnh vin. p sut kh m cn i vi p sut kh ti cc khu vc ln cn nhm trnh lan trn s nhim bn ny. Cc khu nui th ch yu sinh mi cn phi lp mt h thng ht x kh nhim bn pha trn mi nh bnh vin. trnh lan rng mi hay cc cht nhim bn khc t khu nui th ti cc khu vc khc, cn to mt p sut kh m khong 25Pa. Phng chm sc tr: iu ho kh rt cn thit cho phng chm sc tr m bo cc iu kin nhit v m n nh cho cng tc chm sc tr s sinh trong mi trng bnh vin. Cc kiu chuyn ng kh ti cc phng chm sc tr s c thit k cn thn nhm gim bt cc lung go. Tt c kh cp cho phng chm sc tr s ngay hoc gn trn nh v tt c 14
kh s b tch v tt c kh s b ht gn sn nh vi kch thc l ht khng nh hn 76mm. Hiu sut h thng lc kh s ph hp vi hiu sut h thng lc kh i vi cc khu vc nhy cm. Phng chm sc tr thng: nhit yu cu 24oC vi m tng i nm trong khong 30-60% khu chm sc sn ph s c x l tng t bo v tr s sinh trong sut thi k bn m. Phng chm sc tr s c mt p sut kh dng cn i vi khng gian lm vic, phng khm v cc phng thng c t xen gia cc phng chm sc tr v hnh lang s c i p tng t cn i vi hnh lang. iu ny s trnh c vic thm nhim ca kh b nhim bn t cc khu vc bn ngoi. Phng chm sc tr c bit: cc iu kin thit k cho phng ny i hi mt dung lng nhit thay i t 24 27oC v m tng i 30-60%. Loi phng chm sc tr ny thng c trang b cc lng p ring c kh nng hiu chnh nhit v m. Ngi ta mong mun duy tr cc iu kin nh th cho phng chm sc tre trc khi a tr ri khi lng p, cng nh khi t chng vo lng p. iu p v x l khi cho cc phng chm sc tr ny s tng ng t nh cc phng chm sc tr bnh thng khc, ngha l cng phi to mt p sut dng v ht ra khi phng. Phng theo di sc kho tr: Cc yu cu nhit v m i vi cc phng chm sc tr ny tng t nh phng nh phng chm sc tr thng. Do tr s sinh ti phng theo di sc kho tr c cc triu chng lm sng bt thng nn to mt p sut kh m cn i vi p sut kh ca phng lm vic s c duy tr ti phng chm sc tr v phng lm vic thng c t xen gia phng chm sc tr v hnh lang s c iu p cn i vi hnh lang. Phng bnh nhn: vic lc kh v t l thng kh s c thc hin khi s dng cc h thng cp lnh lc kh trung tm nhm gim s nhim cho v kim sot mi. Nhng phng cch ly bnh nhn mc bnh ly nhim s c h thng ht kh a thng ra ngoi. Nhit thit k vo ma ng l 24oC v m tng i 30% v v ma h l 24o C v m 50%. n v chm sc tch cc: n v ny phc v cho cc bnh nhn nng vi s a dng ca cc iu kin cha tr bnh nhn hu phu. Dung lng nhit 15
bin thin t 24 n 27oC v m tng i t 30 n 60% vi p sut kh dng. Phng cch ly: nu khng c t trong khoa ly, th phi c thit k sao cho khi c bnh nhn mc bnh truyn nhim, th phi bo v cc bnh nhn khc trnh khi bnh ly nhim. Khi c bnh nhn m sc khng vi ly nhim thp nh cc bnh nhn bng hay bnh nhn bch cu, cn phi bo v h trnh khi nhim khun ca nhng ni cn li trong bnh vin. thc hin c mc ch , cn c 1 phng ngoi chc nng nh 1 kho khng kh t xen gia phng bnh nhn v hnh lang bnh vin. Nhng thit b lc hiu sut 90% c s dng trong h thng phng cch ly tt c kh c x ra ngoi. To nn mt p sut kh m so vi p sut kh cc khu vc ln cn. Nhit v m s tng ng vi nhit v m c trng cho cc phng bnh nhn. Phng ct gi v phn pht cc thit b x l v sinh: s c du tr p sut kh dng so vi hnh lang. Phng lu cha vt dng b bn l ni tp trung cc dng c v vt liu nhim, khng m bo v sinh, c xem nh phng b nhim bn, do c p sut kh m so vi p sut kh cc khu vc ln cn. Nhit v m cc phng trn nm trong phm vi v sinh chung. i vi nh n: cc yu cu thng kh tu thuc vo thc phm cho bnh vin, nhng ni cn phn pht mt lng ln thc n, ni ra chn bt cng ni thc n, khuyn co dng h thng kh ht ra ngoi. Nhng ni cha thc n nh hn nh n ph s khng cn thng kh c bit. p sut kh ca phng cha thc n s cn bng vi cc khu vc ln cn lm gim s chuyn ng kh ra ngoi hoc vo phng. Khu vc phu thut: Khng c khu vc no trong bnh vin i hi s kim sot mt cch cn thn iu kin v trng mi trng hn khu vc phu thut. Cc h thng phc v cho cc phng phu thut, gm c cc phng iu tr cn thit thn trng nhm lm gim thiu s tp trung cc vi sinh vt bay trong khng gian trong phng. Ngi ta bit rng mt lng ln vi khun tm thy ti phng phu thut xut pht t nhm phu thut v t cc hot ng ca h trong qu trnh phu thut. Khi c mt ca phu thut, phn ln cc thnh vin trong nhm phu thut 16
u cnh bn m to ra tnh hung ngoi mun l tp trung s nhim bn ti khu nhy cm cao ny. Cc nghin cu h thng phn phi kh cho phng phu v theo di cch lp t h thng ti phng v sinh cng nghip ch ra rng chuyn kh ti t trn nh theo hng chuyn ng kh t trn xung n mt s ng kh ht vo v t ti cc bc tng i din, l kiu chuyn ng kh c hiu qu nht nhm m bo cho s tp trung nhim bn mc chp nhn c. Cc trn nh c c l hon ton hoc c l tng phn v cc trn nh c lp t cc thit b khuch tn kh c s dng rt thnh cng. Ti cc bnh vin trung bnh, cc phng m lm vic khng qu 8-12h/ngy. Do v nhu cu tit kim nng lng nh thit k s cung cp h thng iu ho kh cho php ngng tt c hay mt phn nh m. H thng ht kh ring bit, hay h thng chn khng s c s dng tch hi thuc gy m cn st li. Mt hoc nhiu ng kh ra ti mi phng m c nh v tr cho php ni kt ng thi kh my gy m c th c dng n. Ngi ta khuyn co iu kin mi trng ti u cho cc phng m vi nhit l t 20-24oC, m tng i 50-60% v p sut dng so vi cc phng k bn l 15 n 20PA (15% kh tha). Cn lp t cc p k, m k o p sut khng kh v m ca phng. Ton b kh cp ngay hoc gn trn nh v kh ht t nht 2 v tr gn sn nh, y cc ng kh ra khng nh hn 76mm cch trn mt sn. Cc b phn kim sot, gim st hiu chnh nhit , m v p sut kh c t ti hai bn nhn vin gim st phu thut. Phng hi sc: cc phng hi sc hu phu thit k lin kt vi cc phng m s c duy tr nhit 24oC v m tng i 50-60%. Do mi thuc gy nn cn st li v gy hu qu bun nn, cho nn khng kh l quan trng v cn bng p sut kh cn bng i vi p sut kh cc khu vc ln cn. Phng ct gi thuc m phi c thng kh ph hp vi tiu chun NFPA 56A- tiu chun s dng chp gy m, nhng ch cn thng kh c hc. B phn sn khoa: cc h thng c thit k ph hp v cc phng din nh phng m bnh vin. B phn cp cu: b phn ny, trong nhiu trng hp s l ni b nhim bn 17
nhiu nht trong bnh vin do hu qu ca vic nhim bn t nhiu bnh nhn v ca ngi nh i theo h. Yu cu nhit v m ca phng chn thng gn ging vi cc phng m. Cc phng ch i hi t l thng kh ti thiu l 10ln/h. Nhit v m ca phng ch nm trong phm vi v sinh chung, p sut kh m s c duy tr ti phng ch. 1.4 - C s l thuyt lc kh v trng. 1.4.1. Nhng khi nim c bn v son kh. Nh bit, trong khng kh c mt lng v cng ln cc ht bi (son kh) c ngun gc thin nhin hay nhn to, mt thng ta ch c th nhn thy c cc ht c ng knh khong 20micron. Son kh l nhng h phn tn trong mi trng phn tn l khng kh, cn pha phn tn l nhng ht dng rn hay dng lng. Khi, bi, sng m v trong khi trong khng kh. Hnh dng v kch thc ca cc ht son kh c kch thc nm trong khong t 10-7 n 10-2 cm. Son kh c bn knh ht nh hn 1 micron c coi l son kh phn tn tinh, cn son kh c bn knh ht ln hn 1micron c coi l son kh phn tn th. - Son kh vi khun (vi trng) cng c th bao gm cc ht c kch thc khc nhau ph thuc vo bn cht vi khun. V d kch thc vi trng, vi khun nm trong khong t 1-5 micron, cn kch thc virus nh hn t 2 n 3 cp. - Cc ht son kh lun lun trng thi chuyn ng, bi vy chng c th c di chuyn i rt xa. Nh vy trong khng kh lun tn ti cc loi vi khun khc nhau vi nng khc nhau tu thuc vo mc nhim tng khu vc. Do nhng cng vic tin hnh i hi trong iu kin v trng bt buc phi x l khng kh. - lc son kh vi khun, vt liu lc n gin nht c th dng mt lp bng. Nhng bng ch lc c bi th, khng lc c vi khun (vi trng). lc son kh vi khun cn c cc loi vt liu lc cao cp m nc ta n nay cha th ch to c. 1.4.2. iu ch khng kh v trng. Cng dng cng nghip ca cc phin lc khng kh l iu ch khng kh v trng. Vic thanh trng khng kh khc bit mt cch c bn so vi thanh trng cht lng, v th tch kh cn lm sch rt ln. S thch hp ca vt liu lc dng 18
thanh trng khng kh c th nh gi bng vic o kh nng gi cc ht c kch thc xc nh (ht hnh cu ca son kh du DOP hoc DEP). - Nu phin lc hay mng lc c th gi c n 99,997% cc ht c ng knh 0,3 micron th chng hon ton c th s dng thanh trng khng kh. 1.4.3. Nhng khi nim c bn v vt liu lc son kh vi trng - gi c vi khun ngi ta dng phin lc khi, phin lc bi. Phin lc vi khun c kh nng gi li cc ht son kh c kch thc bt k. - Nn ca cc loi giy lc ny l cc vt liu lc dng si c thm kh cao v kh nng lc son kh tt c ngha l khng kh rt d dng i qua cn bi v vi khun th b gi li. - Vt liu lc l vt liu c l to ra nh s sp xp chng cho cc si ln nhau. Thng thng cc loi giy lc c ch to t cc si senlulo c ng knh si t 10 n 30 micron, cng vi cc si c ngun gc thin nhin hay tng hp c kch thc v cng nh ng knh t 0,1 n 0,01micron. Cc si senlul to thnh khung ca giy lc cn cc si polimer c phn b gia v trn cc si senlul. Giy lc c ch to nh trn c kh nng lc c vi khun hay son kh c phn tn cao. - Mt c tnh c bn ca vt liu lc l tr lc kh ng hc, l hiu p lc khng kh gia trc v sau lp lc. Tr lc ch xut hin khi c chuyn ng ca khng kh qua phin lc. Khi dng kh c phn ra thnh nhiu cc dng nh chuyn ng cc khong trng gia cc si v s chuyn ng ca khng kh trong cc knh ca vt liu lc c c trng laminar, ngha l khng c dng chy xoy. Vic to ra cc loi vt liu lc c tr lc kh ng hc nh v kh nng lc vi khun cao ht sc phc tp v kh khn. Hai thng s ny thng t l nghch vi nhau. - i vi vt liu lc mt c tnh bo v rt quan trng ca n l h s lt qua. H s lt ca phin lc ph thuc vo kch thc vi khun, v tc ring qua phin lc ngha l vn tc kh i qua trn mt n v din tch trong mt n v thi gian, nu tng tc ln th kh nng lc ca vt liu gim i. 1.4.4. C ch lc son kh bi - vi khun [1,2,3,4,5]. - C ch lc ca vt liu lc i vi son kh bi - vi khun phc tp hn 19
nhiu so vi cc tc dng lc thng thng. Bao gm nhiu hiu ng khc nhau nh: - Hiu ng qun tnh (va p) l hiu ng rt quan trng gi cc ht c ng knh khong 1micron hoc ln hn. Nh c lc qun tnh cc ht khng i theo mt ng thng, trong khi ng knh i ca dng khng kh b un khc. S un khc xy ra gn ming l. Cc ht khi tip tc chuyn ng thng b va p vi b mt cht lc, kt qu cc ht b gi li do va p. - Hiu ng khuch tn: c ch ny l nguyn nhn gy nn hiu ng sa lng ca cc ht c kch thc rt nh. y vic gi li cc ht xy ra do kt qu chuyn ng Braon v s khuch tn nh gradien nng . V trn b mt mng lc, nng ht lc u bng 0, xut hin gradien nng gy nn s chuyn dch ht t dng khng kh n b mt mng lc. Nh s khuch tn ch gi li cc ht c ng knh nh hn 0,1micron. - Hiu ng tng tc tnh in: Lc tng tc tnh in xut hin do s khc du v gi tr in tch ca b mt mng lc v ht (virus tch in m). - Hiu ng trng lc- ch c tc dng i vi cc ht rt ln. - Hiu ng sng lc xy ra khi kch thc ht tng ng vi khong trng gia cc si, ngha l khi bn knh ht ln hn 5-10micron. Nh vy vic lc bi, vi khun trong khng kh bng mng lc, hiu ng sng lc khng phi ng vai tr quan trng m ch l vai tr th yu. Chnh v vy c th gii thch c hin tng lu bt l mng lc.
20
1.5- Vn nhim khun bnh vin v kim sot nhim khun bnh vin. - Cha lc no ngi ta cp nhiu n vn Nhim khun bnh vin (NKBV) nh thi gian gn y. Nhim khun bnh vin l vn bc xc ang c c bit quan tm chng nhng cc nc tin tin m cn l vn u tin hng u cc nc ang pht trin. Bnh vin cc nc ang pht trin hin ang gp qu nhiu kh khn trong vic thc hin cc bin php phng chng ly lan nh: thiu kin thc cp nht, k nng v khun trong cc thao tc y t cha chun, thiu trang b thanh trng, thiu cu trc thch hp v sinh ca phng c... Nhim khun bnh vin a n mt mn hc mi l Dch t hc trong bnh vin nhm tm hiu s phn b bnh tt do mi trng bnh vin c nguy c ly lan cao gy nn. Nhim khun bnh vin c nh ngha nh l nhng nhim khun mc phi trong cc c s y t khng c giai on bnh hay triu chng lm sng hin din thi im nhp vin. Cc loi NKBV thng gp c th k n l nhim khun vt m, vim phi bnh vin, nhim trng tiu bnh vin, nhim trng huyt qua catheter tim truyn. Ti Vit nam theo mt iu tra trn 12 bnh trong nm 1998 cho thy nhim khun vt m c t l cao nht. NKBV thng gp nht cc n v chm sc c bit, khoa ngoi, bng, ung th v huyt hc. Tt c bnh nhn nm bnh vin u c nguy c nhim khun bnh vin. l nhng nhim khun mc phi trong bnh vin cng nh nhim khun mang t ngoi bnh vin. Cc nhim khun ny c th pht trin thnh dch khu tr ti mt vi khoa hay thnh dch ton vin v ly cho cc bnh nhn, nhn vin y t hay nhng ngi c tip xc vi bnh nhn. Nhim khun bnh vin c mt tc ng rt ln, n lm gia tng tn sut bnh, tng chi ph iu tr, tng thi gian nm vin, tng t l t vong, ngoi ra cn lm gia tng s tri dy ca cc dng vi khun khng thuc khng sinh. Nhim khun bnh vin ngy nay tr thnh mt thch mang tnh thi i. Theo thng k ca h thng kim sot nhim khun bnh vin quc gia thuc Trung tm kim sot bnh tt Hoa K, nhim khun bnh vin xy ra trn 5% bnh nhn nhp vin. T l ny cao hn nhng bnh nhn phu thut cng nh bnh nhn ti Khoa hi sc cp cu giao ng t 10 n 15%, t l ny ln n 25% ti cc nc ang pht trin. 21
Theo s liu ca Ban chng nhim khun Bnh vin B Y t tnh hnh nhim khun Bnh vin cc nc trn th gii v Vit nam nh sau: Bng 2 Nhim khun Bnh vin cc nc trn th gii T l hin mc nhim khun Bnh vin Anh, nm 1980, 45 BV, 18163 ngi bnh WHO, nm 1983, 547 BV, 14 nc, 28861 ngi bnh Anh, nm 1994, 153 BV, 37000 ngi bnh iu tra mi y ca cc nc T l % 9.2 8.4 9.0 5 10
Bng 3 - Nhim khun Bnh vin Vit nam nm 2001 11 Bnh vin, 5800 ngi bnh Tn bnh vin Bnh vin Bch mai Bnh vin a khoa tnh Bn tre Bnh vin ch Ry Bnh vin E Bnh vin Hu ngh Bnh vin a khoa tnh Kin Giang Bnh vin a khoa tnh Nam nh Bnh vin Ph sn Thanh Ha Vin Nhi Bnh vin Vit c Bnh vin Xanh pn Trung bnh T l % 6.8 8.2 10.8 5.1 6.6 5.5 4.6 2.5 1.6 7.3 6.4 6.8
Bng 4 - T l nhim khun ti Bnh vin Nhi ng 1 TP H Ch Minh Nm 1998 1999 2000 2001 2003 Trunh bnh T l % 10.7 8.9 7.9 7.9 7.9 8.66
22
Nhim khun bnh vin lm gia tng thi gian nm vin trung bnh t 4-8 ngy. Chi ph cho mt bnh nhn nm vin c nhim khun t 1.000 n 8.000USD. Cn M hng nm c n trn 2 triu ca nhim trng mc phi trong bnh lm tn tht n 4,5 t USD v dn n 90.000 ngi cht do nhng bin chng t cc nhim trng ny. iu tr s nhim trng ngy cng cn thit phi s dng khng sinh dn n s khng thuc cc tc nhn gy bnh nhim trng. Nu chng ta c th ngn nga c nhng tn tht ny, hy vng s cu sng c nhiu ngi v ngun ti nguyn sc kho. Trong nm 2001 ti cc Bnh vin trong ton quc phn lp c 27 loi vi khun khng thuc, trong 27 loi ny c nhiu loi khng vi hu ht cc loi khng sinh, c nhng chng gp t l rt cao v d chng: Escheriacholi chim 17,93%. Di y l bng cc chng loi khng thuc. Bng 5- Bng cc chng loi khng thuc, t l cc vi khun gy bnh khng thuc nui cy c
TT S T l S T l TT Vi khun lng % lng % Gram m 2448 68.36 15 Shigella khc 27 0.75 1 Escherichia coli 642 17.93 16 Cc Salmonella khc 8 0.22 2 Pseudomonas aeruginosa 310 8.65 17 Neisseria menigitidis 7 0.2 3 Klebsiella spp 135 3.77 18 Alcaligenes spp 4 0.11 4 Enterobacter spp 173 4.83 19 Serratia spp 19 0.53 Gram dng 5 Shigella flexneri 113 3.15 1.133 31.64 6 Salmonella typhi 98 2.74 20 Staphylococcus aureus 634 17.7 7 Neisseria gonorrhoeae 63 1.76 21 Enterococus spp 87 2.43 8 Haemophilius influenzae 150 4.19 22 Steptococcus pneumoniae 211 5.89 9 Moraxella catarrhalis 474 13.23 23 Steptococcus viridans 49 1.37 10 Proteus spp 83 2.32 24 S.pyogenes 128 3.57 11 Citrobacter spp 63 1.76 25 Staphylococcus saprophyticus 14 0.39 12 Cc Pseudmnas khc 9 0.25 26 S.epidermidis trong mu 9 0.25 13 Acinetobacter spp 61 1.7 27 Listeria monocytogenes 1 0.03 Tng cng 14 Morganella spp 9 0.25 3.581 100 Vi khun
Tnh hnh nhim trng mc phi trong bnh vin Vit Nam cha c nh gi mt cch quy m v chng ta khng bit c nhng tn tht v con ngi v tin bc. V vy vic t chc mt chng trnh kim sot nhim khun bnh vin l mt cng vic cn thit v rt quan trng trong s pht trin ca bnh vin cng nh ca ngnh y t. Bt u chng trnh kim sot nhim khun bnh vin cng c ngha l bt u mt chuyn bin mi trong lnh vc chm sc y t ton din ca mi quc gia. 23
Tm quan trng ca Chng trnh kim sot nhim khun bnh vin c th hin trong chng trnh qun l ng b cht lng. Chng trnh kim sot nhim khun bnh vin c xp trong hot ng thit yu nhm m bo cht lng, tc l chun cn thit c cht lng trong iu tr, sn sc bnh nhn. Trong chng trnh qun l ng b cht lng, cc ch s v chng trnh kim sot nhim khun bnh vin c quan tm nhiu nht l: t l nhim khun phu thut, t l vim phi trong my th, t l nhim khun huyt trong cc th thut xm ln nht tr s sinh. Qun l bnh vin l qun l cht lng trong cht lng chm sc bnh nhn. Hot ng kim sot nhim khun bnh vin gi vai tr thit yu v l mt trong cc ch s quan trng nh gi cht lng ca bnh vin tin tin. cc nc ang pht trin vn kim sot nhim khun bnh vin cn giai on u mi hnh thnh cha c s ng b. Vi ngun lc cn hn ch v vi nhu cu cn nng cao k thut y khoa, kim sot nhim khun bnh vin cn cha c coi trng nhng nc ny. Chng nhim khun bnh vin Vit Nam vn cn l lnh vc ang pht trin. B y t Vit Nam xy dng nhng nhu cu i hi cho thnh lp Khoa chng nhim khun cc bnh vin t nm 1997, hp tc vi T chc y t th gii pht trin chng trnh x l cht thi rn trong cc bnh vin. B y t cng t chc cc kho hun luyn v x l cht thi rn, lng v phng nga HIV. Mt thch thc ln i vi chng trnh chng nhim khun bnh vin l s cn thit xy dng c s h tng v kh nng chm sc sc kho nhm vo nhng vn chng nhim khun. iu ny ph thuc vo vic o to v hun luyn nhn vin chng nhim khun bnh vin nhn thc c vn v bit cch gii quyt. Phng nga nhim khun v h thp nguy c lan truyn trong bnh v h thp nguy c lan truyn trong bnh vin l mc tiu u tin v c th t c qua vic ch n chng nhim khun c bn. Chng nhim khun cn n mt s tip cn theo hng i ng a chc nng. Mt i ng tt c mt ngha quan trng i vi vic chng nhim khun bn trong bnh vin i vi mi i tng t ngi u bp chun b thc n cho bnh nhn, n nhng phu thut vin thc hin cc 24
cuc m, n cc iu dng thc hin thay bng, n nhn vin v sinh lm sch khoa phng. Ni tm li vn kim sot nhim khun bnh vin l mt vn ln c ngha thit thc gp phn nng cao cht lng iu tr trong bnh vin, gim t l ly lan, gim t vong, gim chi ph iu tr do gim dng khng sinh v gim thi gian nm vin. Nhng kinh nghim v chng nhim khun bnh vin trn cc nc cho thy: Kim sot nhim khun bnh vin mun thnh cng cn to c mt mng li chng nhim khun trong bnh vin.
25
1.6. Nhng yu cu cn thit khi thit k, ch to thit b cp kh v trng cho phng m bnh vin. Thit k ch to thit b cho phng m bnh vin cn phi nm c nhng yu cu k thut c bn m bo mi trng sch cho phng m bnh vin nhm kim sot vic nhim khun bnh vin. Nhng kh khn nht hin nay l ngnh y t cha tiu chun ho c cc yu cu v thit k chun phng m bnh vin. Tnh trng chung hin nay l cc bnh vin thit k xy dng theo nhiu kiu khc nhau, khng theo mt chun thit k thng nht gy rt nhiu kh khn cho vic thc hin cc gii php k thut m bo khng kh v trng cho phng m bnh vin. Hin ti B y t cng cha c cc quy nh v ch tiu vi sinh cho phng m sch, ch thng kh v x l khng kh phng m... Do vy vic thit k phng m thng da vo nhng nguyn tc chung c tnh khuyn co vi mc tiu m bo tt nht iu kin an ton cho nhng can thip phu thut, nhng yu cu lin quan ny bao gm: - iu kin v sinh - Tin nghi v s thoi mi v tinh thn cho bnh nhn - S y cc phng tin phu thut - S an ton cho qu trnh phu thut. S tun th cht ch nguyn tc v sinh c th lm gim r rt nguy c nhim trng sau phu thut. Khu vc phu thut phi c thit k c lp vi li i chung v h thng thng kh ca cc khu vc khc trong bnh vin. Cc phng phi c b tr sao cho lin tc mt chiu t ni vo phng, qua cc vng ny cng c mc v khun cao, ti phng m v cc phng v khun. Hng lu thng kh trong h thng phng m phi i t vng sch ti vng t sch hn. Thit k ny m bo s an ton v cc iu kin vi kh hu cho bnh nhn, cng nh tin li trong thc hnh ca cc phu thut vin v nhn vin y t ca khu phu thut. Tiu chun h thng thng kh ti khu vc phu thut nh sau: s phn phi khng kh phi m bo bi h thng khuych tn khng kh t trn trn nh xung khp phng ti cc ng thot kh t trn tng hay trn nn k thut. y ca l 26
thng kh ra ngoi nn t cao t nht 75mm so vi nn nh. H thng ny m bo nhit t 20 n 24oC m khng kh t 50 n 60% v p sut khng kh dng so vi bt k phng k cn no (p sut khng kh ln hn 15Pa so vi cc phng khc). - Phi c mt thit b theo di chnh p lc trong cc phng cng nh nhit k v my o m phi c ni c th d dng theo di. - Tng, trn v sn nh phi kn kht, chng thm thu v ca cn kn duy tr p lc dng. - Khng kh trong phng phi c lc sch bi cc h lc hiu qu 95% v 99,97% (lc cui Hepa 0,3m). - Khng kh trong phng c trao i t nht l 15 ln trong 1 gi vi h thng cung cp 100% khng kh trong sch. - H thng hi lu ti s dng thay i khng kh t nht 25ln/h. - Vn tc dng khng kh 0,1-0,3m/giy. Hin nay, nhng yu cu nu trn cng vn cn l nhng khuyn co cha tr thnh tiu chun c tnh cht php l cho nn trong ti chng ti phi la chn phng n sao cho ph hp vi cc yu cu v k thut thng kh m hin nay c nhng vn cn ang tranh ci cha thng nht trong gii khoa hc v chuyn mn.
27
Mun khng kh trong bt k mt c s no, nn nhiu ni khc nhau, thng nn 3 a (thch mu, thch thng, thch Sabur) gia gin nh v 4 gc nh, mi gc 3 a thch khc nhau. Nu kim tra ng ph, ngoi sn, nn trnh ch c nh nng, nhiu a thch trong nhiu trng hp khc nhau, lc t ngi v lc ng ngi qua li. i vi cc kho tng, t nh sng, m cao, nn ch kim tra cht mc. i vi cc bnh vin, nh m, phng th nghim, cn ch kim tra cc vi khun. 2.1.1.2. Phng php tnh ton kt qu: Trc khi m s lng cc vi khun lc vi khun a kh, vi khun tan mu, nm mc, cn chn cc khun lc in hnh, nhum Gram, soi knh v ghi vo s kim nghim, hnh thi cc loi khun lc, hnh thi vi khun trn phiu , Gram (-) Gram (+), cch sp xp, .v.v.. Theo quy nh ca V.Omealianski th tng s vi khun trn din tch 100cm2 thch trong thi gian 5 pht bng tng s vi khun trong 10 lt khng kh. Chng ta c th quy ra trong 1m3 khng kh vi cng thc nh sau: A 100 100 X= SK X= tng s vi sinh vt trong 1m3 khng kh A= tng s vi sinh vt trong a thch S= Din tch a Ptri (tnh ra cm2) K= Thi gian a Ptri tnh ra vi h s 5 pht = 1 10 pht = 2 15 pht = 3 100: Din tch quy c 100: H s nhn tnh ra kt qu trong 1m3 khng kh (v mi a Ptri = 10 lt khng kh). Th d: Ta m trn a thch vi di tch 80cm2 thy c 32 khun lc vi khun v ta a thch m ra ngoi khng kh trong 10 pht. Vy tng s vi sinh vt trong 1 m3 khng kh s l: 32100100 802 29 = 2000 vi sinh vt.
Thng th khng kh trong cc nh n cng cng, cc nh bp, cc c s bn thc phm chng ta hay gp cc loi B.subtilis, E. coli, Proteus, t cu khng gy bnh,... cc bnh vin, chng ta hay gp cc loi t cu vng, lin cu tan mu, trc khun m xanh, cc ni gn ng, chng ta hay gp cc loi nh Welchia perfrigens CI, sprogenes... cc kho, cc nh lnh, chng ta hay gp cc loi nm nh Penicillium, aspergillus, Sporotrichum... 2.1.1.3. C th s dng my o vi khun trong khng kh ht vi tc 10l/giy, trn mng lc vi khun, sau c a vo mi trng nui cy tm vi khun gy bnh. 2.1.2. Phng php xc nh hm lng bi trong khng kh. - C rt nhiu phng php nh : Ht bi, p bi, lng bi, m s lng ht bi khi cho khng kh i qua my m bi. - y chng ti la chn phng php m s lng ht bi trong khng kh bng my P5 ca Hng Misubisi Japan xc nh c cc ht bi c ng knh < 10 m. 2.1.2.1. Chun b mi trng v kim tra. a/ i vi phng trc khi lp t thit b v trng khng kh. - Cho phng ch hot ng bnh thng khng c thit b s l khng kh. - a my vo trong phng iu chnh my ch chun v t chu k cho my mt thi gian xc nh, khi my chy ht khong thi gian ny my s dng m. Cho my hot ng khi s ht bi c trong khng kh s nhy tng dn trn mn hnh, ht thi gian mt chu k s liu trn mn hnh s l s lng ht bi c trong mi trng trong khong thi gian mt chu k ng vi th tch khng kh i qua my. - kim tra khng kh trong phng m, chng ti nhiu ni khc nhau, y : gia gian nh 1 im v 4 gc nh 4 im cc im c cho cao 80 cm cch sn nh. Vi mi im c o 03 ln sau ly s trung bnh cng ca 03 ln . b/ i vi phng sau khi lp t thit b v trng khng kh. 30
- ng kn ca phng v cho thit b hot ng trc khi tin hnh o bi 20 pht. - Sau khong thi gian n nh trn cho my vo o. Cch thc v v tr o tng t nh i vi phng trc khi lp t thit b v trng khng kh. c/ Phng php tnh ton kt qu. Vi my P5 s lng ht bi c trong 1 m3 khng kh c tnh theo cng thc:
X = (A 1000 K) / S
Trong
X = Tng s ht bi c trong 1 m3 khng kh. A = Tng s ht bi m c trong 1 chu k. K = Chu k ca my, y t chu k l 1 pht. S = Th tch khng kh i qua my trong mt chu k.
2.1.2.2. Mt s tiu chun vi sinh vt trong khng kh ca phng m sch. Hin nay chng ta cha c tiu chun qui nh v s lng vi sinh vt trong khng kh p dng cho cc phng m. tham kho, chng ti gii thiu y mt s ti liu quc t. Preobrajenski cho rng khng kh sch th s vi sinh vt khng qu 1000vsv trong 1 m3. Ginoscova chuyn trch v vi khun hc trong khng kh, sau nhiu nm nghin cu cho l: a) Khng kh tt: Trong 1 a Petri trong 10 pht c 5 khun lc vi sinh vt. b) Khng kh va: Trong 1 a Petri trong 10 pht c 10-15 khun lc vi sinh vt. c) Khng kh xu: Trong 1 a Petri trong 10 pht c trn 15 khun lc vi sinh vt. V di y l mt bng tng kt ca Romanovici. Bng 6 Tiu chun cht lng khng kh trong sn xut thc phm ca Romanovici C s sn xut thc phm Tng s Vi khun Mc nm Di 20 khun lc 0 20-50 khun lc 2 50-70 khun lc 5 Trn 70 khun lc >5 31
lc trc m l 500 vi khun/m3 khng kh, v sau m l 1000 vi khun/m3, khng c cc vi khun gy bnh v sinh th t tiu chun sch vi sinh. Cc vi khun gy bnh v sinh khng kh l nhng vi khun trong mu c xc nh l Saureus, Stropygenes, P.aeruginosa v cc nm mc. Theo tiu chun ca M qui nh phng sch cp 100,1000,10.000. Phng sch cp 100 c ngha l trong mi trng khng kh ch c t hn 3103 ht bi c ng knh ln hn 0,5m trong 1 m3 khng kh, hay lp 1000 c ngha l trong khng gian lm vic sch ch c t hn 3104 ht bi c ng knh ln hn 0,5 m, hay lp 10.000 ch c t hn 3105 ht bi c ng knh ln hn 0,5 m. Nht ngi ta qui nh theo tiu chun JISB 9922-89 ca phng tinh sch l mc 3 v 6 tng ng vi mc 100 v 1000 ca M. K thut to phng sch Nht pht hnh tiu chun JISB 9922-89, cn tiu chun c p dng rng ri nht M l tiu chun 209D ca Lin bang v tiu chun NHB5340-2 ca NASA (C quan hng khng v tr Hoa K). i vi bnh vin, phng gii phu tit trng c cp t 100 ti 1000 tng ng vi phng sch loi I Tiu chun GMP ASEAN, phng gii phu tng qut cp t 1000 ti 10.000 tng ng vi phng sch loi II-III Tiu chun GMP ASEAN. i chiu vi cc tiu chun Nht M v Lin X c, chng ta c th chn tiu chun sch loi III theo tiu chun GMP ASEAN lm tiu chun phng m sch bnh vin. C ngha l tiu chun phng m ca Lin X hon ton hp vi nhng tiu chun m chng ti khuyn co v ang thc hin cc bnh vin ca ta. 2.1.3. Cc phng php kim tra nh gi cht lng thit b kh trng khng kh phng m. 2.1.3.1. Kim tra tc gi bng cch dng my o gi loi hin s chnh xc 0,1m/s hoc nh hn, loi c hc, hay loi u d ming gi thi ra, o t nht ti 5 im c chia u trn thit din ngang ca ming gi. S liu trung bnh l kt qu s o tc gi qua phin lc ca thit b. 2.1.3.2. o n thit b: n thit b c nh gi theo TCVN5964:1995 v bng my o n tng vi gii tn t 80 n 800Hz. -Thit b c t trong bung c n phng nh hn tiu chun cn o. - Cho thit b lm vic v tin hnh o n cc im di, bn phi, bn 32
tri ca thit b. Kt qu trung bnh ca cc ln o l gi tr n thit b bng dBA. 2.1.3.3. o nhit , m, p sut: bng nhit k, m k, p k v thc hin ng theo TCXD 232:1999
33
2.2. Nghin cu, thit k ch to phin lc bi, vi khun. Phin lc bi - vi khun l mt b phn quan trng nht c tnh cht quyt nh n vic thit k, ch to thit b cp kh v trng. Phin lc kh c tnh chn sao cho va m bo c hiu sut lc va m bo c lu lng khng kh i qua phin lc m khng ph v kt cu phin lc. Tu theo yu cu v cp sch khc nhau m ngi ta s dng cc loi phin lc c hiu sut lc 40-50%, 90%; 99,0%; 99,9%; 99,99%; 99,997%; 99,999%... Ch to phin lc l mt cng ngh ht sc phc tp bao gm nhiu cng on vi vic s dng nhng k xo mang tnh b quyt cng ngh, chnh v vy m ngay c nhng thit b nhp ng b t nc ngoi vo Vit Nam vn thy c nhng trng hp phin lc b x rch tng mng do ng lc ni ca keo kt cu b co ngt qu ln. phc v cho mc tiu ca ti, chng ti chn 2 loi phin lc bi-vi khun nghin cu, thit k ch to l phin lc Hepa vi hiu sut lc 99,997% nhng ht c kch thc 0,3m v phin lc s cp vi hiu sut lc 90% i vi cc ht c kch thc 5m. Nguyen lieu e che tao phin loc chung toi nhap t Lien Bang Nga co cac ch tieu ky thuat c ban neu trong Bang 3 va Bang 4. Bang 7 Thong so ky thuat cua giay loc s dung e che tao phin loc Hepa STT 1 2 3 4 5 Thong so ky thuat Tr lc mang loc v = 0,01m/s, (Pa) He so lot qua vi c hat 0,15m, van toc v = 0,01 m/s, (%) Trong lng rieng, (g/m2) Chieu rong, (mm) Chieu dai, (mm) Ch tieu 13,7 17,6 0,01 25 35 900 20 1500 10
Bang 8 Thong so ky thuat cua mot so loai giay loc bui, vi khuan TT Chung loai Ch tieu 1 o day, mm 2 Tr lc, Pa F111 1,2 180 34 147 0,61 32 1096 0,32 45 M 0,29 68 JF02 0,47 80
TT
Chung loai
JF02
Sau mt thi gian nghin cu, Chng ti phi tm nhiu gii php k thut trong thit k, ch to cc loi phin lc phc v cho vic ch to thit b cung cp khng kh v khun vo cc nh m: 2.2.1. Gii php v kt cu ca phin lc: Chng ti chn phin lc c cu trc dng khai trin theo kiu np gp ng song song, ngha l phin lc c din tch b mt lm vic ln hn thit din ngang ca thit b hng chc ln, t gim c tr lc kh ng hc ca phin lc, tng cng sut v hiu sut lc ln nhiu ln. chng chng xt gia cc mi giy ca phin lc v cho dng kh qua c c trng laminar ti thit k ch to mt thit b to con chn bng giy kim loi c np gp ziczac ging np gp ca phin lc. 2.2.2. Gii php m bo kn kht ca phin lc: Nhm m bo kn kht cho hng trm mi ghp ni v lp rp phin lc vo khung trnh hiu ng ng lc ni c th dn n x rch mng lc. Chng ti phi th nghim rt nhiu loi keo v tm c gii php phi trn mt loi keo kt cu c sn trn th trng trong nc c co ngt nh, thi gian ng cng ph hp bt kn cc mi ghp ni giy-g, giy-giy, giy-kim loi. Sau khi tm cc gii php k thut gp np,
Hnh 1 - Phin lc vi khun do ti nghin cu, thit k, ch to
ghp phin lc, in y keo dn v lp phin lc vo khung... chng ti xy dng c qui trnh ch to phin lc v khun da trn cc ngun nguyn vt liu c sn trong nc. Cht lng phin lc ca ti ch to p ng cc ch tiu k thut c th s dng cho cc thit b thanh trng khng kh v m quan cng nghip khng thua km cc phin lc nhp ngoi. 35
Bao b ng gi
Giy lc ph liu
Ch to khung phin lc
36
2.3. Nghin cu thit k, ch to thit b cp khng kh v khun cho nh m bnh vin. 2.3.1. Gii php kt cu khoang p lc to dng n hng trong ch to thit b x l khng kh. Kh khn ln nht trong thit k kt cu sn phm ca ti l lm sao trong khoang my c cc lung gi n hng (song song laminar) khng c dng chy xoy v phi c tc u khp mi ni trn tit din ngang ca phin lc. Nguyn l to dng n hng trnh c p lc kh cc b vi tc qu ln lm sai lch l mng lc v gim hiu sut lc. m bo tc v lu lng gi cn thit chng ti s dng nhiu loi qut c cu trc khc nhau, c lp theo nhng phng php khc nhau y dng kh qua phin lc. Cc kt qu thc nghim c a trong bng sau: Bng 9 - Kt qu th nghim cc phng n to dng n hng trong thit b lc kh v khun
TT 1 2 3 4 5 Phng php thi Trc tip vo mng lc Thi trc tip qua mng chn phn phi vo mng lc Thi gin tip vo mng lc trong khoang p lc dng Thi trc tip vo phin lc qua li phn phi gi Thi gin tip vo phin lc trong khoang p lc dng Thng s qut Ht y thng thng Q = 600m3/h Qut ly tm 600-800m3/h Qut ly tm 600-800m3/h Qut ly tm 600-800m3/h Qut ly tm thp p V(v/s) <0,1m/s <0,2m/s (cc b) <0,1m/s >0,4m/s (khng u) S>0,4m/s (u) n 60d (B) A 62d (B) A 62d (B) A 62d (B) A 62d (B) A
* o tc gi cch mng, phin lc 300 mm. Qua kt qu thc nghim cho ta thy din tch phin lc c ngha quyt nh n vic to dng kh c lu tc ln sau phin lc. Din tch hiu dng ca phin lc cng ln tc dng kh qua phin lc cng ln. Bi vy trong mt th tch gii hn lm sao ch to phin lc c din tch lm vic ln hn thit din ngang ca thit b hng chc ln gim tr lc kh ng hc ca phin lc xung. Trong trng hp 37
ta s dng mng lc trn thit din ngang ca thit b trong mi trng hp vi vic s dng cc loi qut k c c cng sut ln hu nh khng thy lung gi i qua phin lc. Trong trng hp thi gi gin tip vo khoang p lc cho kt qu gn ging nh trong trng hp thi trc tip qua li phn phi gi. Song trong trng hp u tc gi phn phi u khp trn ton b tit din ca phin lc so vi trng hp th hai. to c dng n hng u nht thit phi s dng khoang p lc. S dng khoang p lc cn gip ta kh c hiu ng thng k, gim xc sut lt qua phin lc do s phn phi khng ng u ca tc gi trn b mt phin lc. Nh kt qu cho thy s dng qut ly tm thp p c th cho ta nhng kt qu mong mun khi s dng khoang p lc. Nhng trong mi trng hp n thit b vn gi tr cao trn 60 dB A. Vi n nh vy khng th lp t thit b trong cc phng th nghim, trong y t c bit trong cc khng gian kn cch ly n li c nhn ln do phng n xung quanh thp. 2.3.2. Gii php k thut gim n thit b: Mt trong nhng ch tiu s dng rt quan trng ca thit b cp kh v trng l n phi mc va phi khng gy nh hng ti tm sinh l, cht lng v hiu qu cng vic, thi gian lm vic lin tc vi thit b ca cc k thut vin. Bi v y l nhng thit b s dng trong y t khc hn vi cc thit b cng nghip c th cho php n ln hn nhiu. * gim n, trong ngnh thng gi phi s dng cc thit b chng n nh u ra ca qut ly tm ni pht ra ting n, ngi ta ch to cc hp tiu m di khng di 2m, trong tng tiu m c t xung quanh hp c kch thc khng nh hn 100mm cha cc vt liu tiu m. * Phng n th hai c th lm hp cch ly ngn chn m thanh, cch ny khng th thc hin c v thit b phi ly gi v cp gi cho h h ch khng th lm thnh h kn cch ly c trong trng hp cc thit b ca ti. *Phng n th 3 l nghin cu s nh hng ca th tch khoang p lc v s dng cc vt liu cch m kt qu cho thy gim th tch khoang p lc dn n vic gim n thit b. 38
Thit k kt cu thit b lm sao m bo phin lc c lp ghp mt cch chc chn v kn kh khng cho kh thot ra xung quanh khoang p lc m ch i qua phin lc l mt yu cu rt nghim ngt, trong trng hp c k h s dn n tht thot p lc v gim ng k lu tc ca thit b. 2.3.3. Nghin cu m hnh thit k, ch to thit b: Trong ti liu c cp n mt s thit b v h thng thit b x l khng kh cho phng m bnh vin v cc phng sch ni chung. Mt m hnh phng sch phi c cc phng b tr nh tin phng c tin hnh cc khu on thay qun o, dy dp, ra tay v trng, sau i qua mt bung khng kh v trng vo phng sch. Kt cu phng sch trung tm bao gm qut gi cp khng kh vo cc phng. Trc khi vo phng khng kh c lc qua mt h lc hepa t trn trn k thut, s lng phin lc ty thuc vo din tch phng v tiu chun s ln lu thng kh. Ph thuc vo phng php thng kh m c th phn ra: - Phng sch c dng chy ri (H.2): y khng kh v trng thi t trn k thut xung mt phn qua khe gi i m sn, mt phn thot ra theo khe gi mt bn tng pha chn cch sn khong 200mm v hi lu tr li v mt phn thot ra khe trn trn. - Phng sch c dng n hng thi ngang (H.3): mt mt tng c lp phin lc hepa, dng kh n hng thi theo hng nm ngang trn c thit din ca phin lc v thot ra, hi lu tr li qua h lc s cp loi Filter F8 pha trn tng i din. - Phng sch c dng n hng thi ng (H.4): c din tch trn k thut c lp phim lc v khng kh thi xung theo chiu thng ng c c tnh n hng xung khe l mt sn v hi lu tr li.
39
Hnh 2
Hnh 3
Hnh 4
C ba loi phng ny vi h thng thit b x l trn gi thnh mt phng c tnh ln ti hng trm triu cha k h thng lm lnh vt qu kh nng ti chnh cc c s trong nc. Do ch tiu kinh t cc loi thit b cha th p dng mt cch i tr x l khng kh phng m bnh vin. V vy, ti phi tm nhng gii php ch to cc loi thit b thch hp. Trong ti c cp n thit b kh trng khng kh lp trn tng ca phng thu cc phn t nh (vi sinh) trong khng kh vo b lc Hepa. n t ngoi c lp b sung trong h thng tit trng nhim khun bi cc phn t b thu li trn phin lc. Thit b tit trng gm mt bung di thng ng vi li st hi lu khng kh t cnh hoc ngay st u di v b lc Hepa c b tr phn u trn ca thot dng kh. B lc Hepa v n kh trng c b tr sao cho phn bn trong ca b lc c tia cc tm chiu trc tip. B lc s cp b tr pha trc qut gi v c th lp thm mt n t ngoi lin hp kh trng b sung. Pht minh ny lin quan n h thng lm sch v kh trng khng kh trong phng kn. N c th lp t trn tng ca phng cch ly bnh vin, phng m bc s hay nha s. Thit b ny c kh nng to ra p sut dng hoc p sut m kim sot s ly lan nhim trng bn trong hoc ngoi phng. Thit b nu trn c th thch hp vi vic x l khng kh theo nguyn l cc b. Song vic ch to chng hon ton khng n gin, kt cu kh phc tp v ngoi ra cn phi gii quyt n thit b. Sau mt thi gian nghin cu chng ti chn c nhng m hnh kt cu ti u cho thit k thit b cp gi v trng phng m, s trnh by phn sau. 40
Phn 3. kt qu nghin cu
3.1. m t tm tt phng n thit k ti u thit b kh trng khng kh. Nh trn trnh by, yu cu khng kh phng m phi c lc sch bi vi khun bng phin lc HEPA, khuyn co khng nn hi lu v lc li khng kh tr li phng v phi m bo iu kin mi trng ti u cho cc phng m vi vi nhit 20-24oC, m 50-60% v p sut dng cn i vi cc khu vc xung quanh 15% kh tha. i vi nc ta mt yu cu rt quan trng l gi c phi hp l, ph hp vi kh nng ti chnh cho ln u t ban u v chi ph duy tr v bo hnh thp, hiu qu phi t yu cu. Vi mc tiu trn chng ti xut m hnh thit b cp khng kh v trng cho phng m thch hp s dng trong cc bnh vin, cc c s chuyn v chm sc sc khe, cc phng sch, cc phng vi sinh, xt nghim, thit b c kh nng lc c cc ht cc nh ch thy qua knh hin vi (vi khun, vi rt) sau c th hy dit vi khun bo t, vi rt, cc loi vi trng gy bnh hoc cc cht kch thch sinh hc nh phn hoa chng hn c gi li trn b mt phin lc Hepa bng n cc tm lp t trong khoang p lc. Sau y trnh by cu hnh ti u sau khi th nghim chng ti la chn. Vi l do tnh trng phng c ca cc khu phu thut nc ta hin nay cha ng b nn chng ti c nhng phng n thit k thch hp. Trn cc hnh v l nhng phng n c thit k cho cc cu trc khu phu thut khc nhau - Phng n th nht: Qua thc nghim ch to ti xng ca trung tm chng ti c mt thit b cp khng kh v trng c kt cu nh hnh v(Hnh 5). Thit b c kh nng cp khng kh v trng vi tc gi ln hn 5m/s ti ming thi, lu lng khng kh t 300-350 m3/gi v c th lp t trn tng ca phng tin v trng hay khu hnh lang sch trong cc nh m hoc khu hu phu trong cc bnh vin. Qua th nghim cho thy thit b ny c th s dng cung cp khng kh sch cho cc nh m, v n thit b vn gi tr khong 58dB A trong mt khng gian rng. Vi n nh vy vic lp t thit b trong cc phng 41
th nghim, trong y t c bit trong cc khng gian kn cch ly n li c nhn ln do phng n xung quanh thp khng phi l mt gii php ti u. Do , ti tip tc tm cc gii php k thut khc c th gii quyt c vn n, nhm p ng c yu cu kht khe trong bnh vin
Mieng gio Phin loc Hepa
Quat li tam
Hnh 5 - Thit b x l khng kh cc b - Phng n th hai: Thit b t trong gc ca khu phu thut, khng kh c x l v thi t pha trn ca thit b v hi mt phn t thn pha di, khng kh hi c ha trn vi khng kh sch c ly bn ngoi qua ng ng, sau khi ha trn khng kh c lm lnh hoc si m bng my iu ha c cng sut thch hp ph thuc vo tng khu vc phu thut, khng kh c iu tit s qua h tiu m gim n thit b xung n mc tiu chun sau qua n cc tm v h phin lc hepa c din tch gp khong 15 ln tit din ngang ca thit b v thi vo phng qua ming thi.(Hnh 6)
42
Hnh 6 - Thit b x l khng kh loi lp trn tng - Phng n th ba: Thit b c t trn khu vc trn gi ca khu m, kt cu ca thit b bao gm h thng ng ng cp gi, hi gi, cp gi ti bng tn trng km, trong thit b h phin lc hepa v n tit trng bng tia cc tm c lp t ngay ti ming ra ca thit b. Khng kh ti ly bn ngoi c lc qua h phin lc s cp vi hiu sut lc 85% ha trn mt phn vi lng khng kh hi lu s c my iu ha nhit s l n nhit yu cu sau c tit trng bng tia cc tm v lc bng h lc hepa c hiu sut lc 99,997% cc ht c ng knh 0,3m sau i vo phng qua ming thi gi. H tiu m c tnh ton v lp t ngay sau my iu ha nhit gim n thit b xung ti tiu chun. H qut tng p c s dng trong trng hp ct p ca qut my iu ha nhit khng ln thng c tr lc ca thit b. H thng m bo chnh p 15 Pa gia khu vc phu thut v bn ngoi bng vic ly lng khng kh ti bn ngoi bng 15% tng lu lng kh ca thit b.(Hnh 7) cp khng kh sch cho mt khu vc m bao gm nhiu tiu khu khc 43
nhau, c th p dng phng n ba, nhng s lp dt thit b c th c ci tin nh sau (xem hnh) . Khng kh c s l trung tm sau c a n cc phng phu thut bng h thng ng ng dn bng tn trng km, ng ng c thit k sao cho m bo lu lng khng kh cho tng khu vc. Ngoi ra h thng cn c trang b b bin tn m bo cho trng hp cc phng phu thut khng hot ng ng thi th cng sut ca h thng khng b lng ph. (Xem hnh v)
3.2. ng dng m hnh trnh din h thng thit b x l khng kh cho phng m bnh vin. Chn a ch ng dng: Sau khi ch th v nh gi mt s ch tiu k thut s dng c bn ca thit b cp gi v khun cho phng m bnh vin, nhim v ca ti l chn a ch ng dng. D kin ban u ca chng ti l ng dng ti 01 phng m. Sau khi nghin cu tnh trng thc t v t vn vi Ban gim c Bnh vin chng ti ly Phng hi tnh trong Khu phu thut ca Trung tm phu thut to hnh v Hm mt thuc Bnh vin Hu ngh Vit Nam Cu Ba lm c s ng dng. Trc khi lp t thit b vo phng do khu vc phu thut c xy dng t rt lu nn tnh trng trn, tng v nn ca phng c nt, chng ti phi hp cng vi Bnh vin cho ci ti li mi p ng c cc thng s ca thit b sau khi lp t. Phng n chng ti thc hin y l phng n 3 nh ti gii thiu trn.
hnh 8 - Mt s hnh nh v m hnh trnh din ca ti v h thng cp kh v trng ti Bnh vin Vit Nam - Cu Ba
45
46
3.3. kt qu kim tra vi sinh mt s nh m cc bnh vin ti h ni. Nhm nh gi tnh trng nhim phng m mt s bnh vin chng ti tin hnh nui xt nghim vi sinh ly ti mt s nh m cc bnh vin H Ni Kt qu thu c nh sau: Bng 10 - S liu cy vi khun Bnh vin Sc Sn H Ni
Thng Trung bnh Nm 2001 Nm 2002 Trung bnh 1 1000 1400 1200 2 1100 1200 1150 3 1300 1200 1250 4 1500 1400 1450 5 1100 1200 1150 6 1100 1100 1100 7 1000 1100 1050 8 1100 1200 1150 9 1000 1300 1150 10 900 1000 950 11 840 1000 920 12 800 1200 1000
Thng
47
Vi khun
Trung bnh
10
11
12
Thng
48
1
800 250 320 240 402.5
2
320 320 320 480 360.0
3
400 280 320 400 350.0
4
480 320 400 400 400
5
400 400 300 400 375.0
6
280 320 300 310 302.5
7
250 230 250 350 270.0
8
300 350 300 320 317.5
9
400 240 400 330 342.5
10
400 320 400 450 392.5
11
400 320 300 250 317.5
12
400 240 240 300 295.0
Vi khun
500 400 300 200 100 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Trung bnh
12
Thng
49
2250 1800 5600 1650 300 200 500 500 1558.3 500 400 300 300 825
Trung Bnh
S vi khun
1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Thng
50
Thng
51
Trung bnh
Thng
52
I(TM 2001 1000 1 H) 2002 2000 2001 2002 Trung bnh 1600 1 1500 2 II(TM 1400 1 H) 1300 1
1527 1.4 1460 1.7 1733 2.2 1967 1.5 2067 1.8 2320 1.3 2407 1.7 2047 1.8 1793 1.9 1647 1.3 1520 1.8 2353 1.6
Vi khun
2500 2000 1500 1000 500 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
12
Thng
53
3.4. nh gi v hiu qu chng nhim khun ca m hnh h thng thit b x l khng kh ti phng hi tnh trung tm phu thut to hnh - Bnh vin Vit nam- Cu ba H ni.
3.4.1. Cht lng khng kh phng m trc khi lp t h thng x l. Kt qu xt nghim vi sinh t thng 7/2002 n thng 10/2003 ti phng Hi tnh - Trung tm phu thut to hnh Bnh vin Vit nam Cu ba H ni trc khi lp t h thng x l. Tiu chun tm thi nh gi mc l: khng kh tt s c di 500 vsv/m3 khng kh, khng kh c xem l c cht lng va khi c t 500-700 vsv/m3 khng kh v cha t (xu) khi c trn 700 vsv/m3 khng kh. Bng 18 S liu kim tra vi sinh trc khi c h thng x l ti Phng STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Ngy thng Hi tnh S lng vi khun/m3kk nh gi Cha t Tt Cha t Cha t Cha t Cha t va (t) Cha t Cha t Cha t Cha t
16/7/2002 1700 30/7/2002 462 14/8/2002 1527 28/8/2002 2133 5/9/2002 945 19/9/2002 1873 30/9/2002 592 9/10/2002 1425 18/10/2002 2068 25/10/2002 1377 Trung bnh cng ngy 1410,2 Qua 10 ln xt nghim cho thy: + C 2 ln khng kh t tiu chun + C 8 ln khng kh khng t tiu chun.
Biu cy vi khun phng Hi tnh BV Vit Nam-Cuba H Ni Vi khun 2500 2000 1500 1000 500 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Ln
54
3.4.2. Cht lng khng kh phng m sau khi lp t h thng x l. Bng 19 -S liu kim tra vi sinh sau khi c h thng x l ti Phng Hi tnh STT 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. Ngay thang 22/12/2002 05/1/2003 13/1/2003 29/1/2003 02/2/2003 09/2/2003 24/2/2003 07/3/2003 12/3/2003 17/3/2003 19/3/2003 22/3/2003 06/4/2003 11/4/2003 13/4/2003 17/4/2003 19/4/2003 25/4/2003 02/5/2003 07/5/2003 09/5/2003 14/5/2003 Trung bnh cng ngy So lng vi khuan ai kh /m3 500 619 125 500 512 500 312 541 622 437 375 405 448 62 78 103 212 1068 250 500 625 400 417,9 So lng vi nam/m3 120 118 50 125 28 21 125 102 10 42 70 100 22 56 0 0 0 138 125 250 0 25 69,4 nh gi at (va) Cha at Tot at at at Tot at at Tot Tot at Tot Tot Tot Tot Tot Cha at Tot at at Tot Tt
55
Vi khun i kh 1100 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
Ln
Qua 22 ln xt nghim cho thy: + 2 ln cha t + C 9 ln t va + 11 ln t tt Cht lng khng kh khng u c th gii thch nh sau: S lng bnh nhn nm trong phng hi tnh khng u, c nhng thi im tng ln qu cao, h thng x l khng kh b qu ti, lm nh hng n cht lng khng kh trong phng. Bng 20 Kt qu o vn tc gi ca h thng cp khng kh v trng Tc ln nht Tc trung bnh (m/s) (m/s) Cch ming thi 7cm 0,72 0,48 Cch ming thi 30 cm 0,49 0,35 Cch ming ht 7 cm 0,32 0,19 Cch ming ht 30 cm 0,17 0,11 o ti mt phng cch sn 80 cm 0,20 0,14 Qua bng kt qu tc gi kim tra khi thit b hot ng cho thy: Vi cc v tr kim tra nh trn th thit b m bo v k thut thng gi cp kh cho mt khng gian. V tr
56
Bng 21 - o hm lng bi ti cc v tr khc nhau trong phng (o ti 5 v tr: 4 gc phng v gia phng) Trc khi lp t h thng cp kh v trng a im o im 1 im 2 im 3 im 4 im 5 Trung bnh Sau khi lp t h thng cp kh v trng im 1 im 2 im 3 im 4 im 5 Trung bnh 1358 1368 1348 1358 1358 1358 Kt qu o (ht/m3) (o ht bi c kch thc <10m v ly trung bnh 3 ln o) 6043 5800 5757 5571 5614 5757
Qua kt qu bng trn thy: Hm lng bi trung bnh cng trc khi lp t thit b l 5757 ht/m3 v sau khi lp t thit b l 1358 ht/m3. Nh vy sau khi lp thit b hm lng bi trung bnh gim 4399 ht/m3 so vi trc khi lp t thit b. * Dng nhit k v m k loi in t hin s o nhit trong phng: Sau khi cho thit b hot ng c 30 pht tin hnh o th nhit dao ng trong khong 22 0C n 24 0C. m tng i t 60 n 65% n dao ng: 53dBA n 56dBA p st dng so vi cc phng ln cn dao ng t: 14 Pa n 19 Pa Cc ch tiu trn u nm trong mc tiu t ra i vi thit b cn thit k, ch to.
57
Bng 22-Bng nh gi cm quan ca cc cn b lm vic trong phng Hi tnh- Bnh vin Vit nam - Cu ba. Ch tiu nh gi cm Trc khi c h thng x l quan Ngt ngt Kh chu Mt mi Nng mi Thong mt D chu Khoan khoi Trong lnh S ngi (n=10) 8 7 5 % 80 70 50 10 10 10 100 100 100 Sau khi c h thng x l S ngi (n=10) %
T kt qu cm quan ca nhn vin lm vic ti phng Hi tnh-Bnh vin Vit nam -Cu ba cho thy: C s khc bit hon ton v cm gic ca ngi lm vic trong phng gia trc v sau khi lp t thit b.
58
Phn 4 - bn lun
e tai a tong hp kha ay u tong quan tai lieu ve tnh hnh nghien cu trong nc va tren the gii ve ky thuat va cong nghe x ly khong kh khoi bui, vi khuan. Gii thieu nhng ket qua nghien cu c ban ve van e nhiem khuan, van e thong kh vo trung va chong nhiem khuan benh vien. Nhng ket qua am bao khong kh vo trung cho phong mo benh vien neu trong phan thc nghiem la ket qua tong hp cua rat nhieu cac yeu to lien quan en cac khau am bao cua benh vien noi chung va phong mo noi rieng. e kiem tra thc hanh phong chong nhiem trung benh vien tai Khoa Ngoai co en 20 noi dung yeu cau phai c thc hanh tot [27], cha ke en cac noi dung ve x ly dung cu, x ly chat thai, nha giat, x ly o ban va ra tay phau thuat Ket qua nghien cu cua hang SATORIUS (c) ve kiem soat qua trnh san xuat va nguon goc nhiem khuan cho thay con ngi la yeu to tieu cc trong phong sach vo trung. Da, toc, quan ao, nach va lo mui la ni khu tru mot lng ln vi khuan trc tiep thai vao moi trng. V du:Tran, da au va nach co en 106 vi khuan/cm2; nc bot va chat bai tiet t lo mui co en 106-108VK/ml, hat hi 105VK tai van toc 100m/giay, au ngon tay 20-100VK/cm2, tay 1036103VK/cm2. Trong mot nghien cu S hien dien vi khuan tren tay nhan vien y te tai Benh vien a khoa tnh Bnh Thuan cho thay ban tay cua nhan vien y te luon co mot lng ln vi khuan la nhng tac nhan gop phan vao viec nhiem cheo benh ly nhiem trung trong benh vien. So lng vi khuan trung bnh tren tay ky thuat vien trc khi ra la khoang 35.104, sau khi ra la 17.104. Sau khi ra tay thng qui, so lng vi khuan giam ang ke nhng van cao hn lieu gay nhiem gan 17 lan [][32]. Qua nhng so lieu neu tren cho thay, du thiet b x ly khong kh co am bao o vo trung cap o cao i chang na ma cac yeu to khac nh phong oc, con ngi, thiet b va viec chap hanh cac qui che ve ve sinh benh vien khong c thc hien ung th tieu chuan phong sach kho co the at c ket qua mong muon va t le nhiem trung vet mo se tang len va khong the kiem soat c. Chnh v vay e tai tap trung mot mat tien hanh nghien cu tm cac giai phap ky thuat nham tao ra thiet b x ly am bao vo trung khong kh cho phong mo benh vien, mat khac rat quan tam nghien cu va tm hieu sau cac yeu to khac anh hng en chat lng khong kh trong moi trng phong mo nh a neu phan tren e lam cong tac t van thiet ke, sa cha nang cap phong mo cho ung chuan mc mc o co the trong ieu kien thc te benh vien. Do vay viec am bao moi trng sach cho phong mo benh vien la ket qua tong hp cua
59
rat nhieu yeu to trong o viec cap khong kh vo khuan ch la mot yeu to quan trong lien quan en viec bao ve sc khoe cho bac s, oi ngu ky thuat vien va benh nhan trong benh vien. Nhng so lieu bc au co tnh chat tng oi neu tren ve ket qua xet nghiem vi sinh tien hanh tai mo hnh trnh dien cua e tai co the ket luan rang: He thong thiet b x ly khong kh cho phong mo vo trung theo nguyen ly cuc bo, tao ap suat dng co hieu qua tot, va khuyen cao co the ap dung rong rai cho cac phong mo cac benh vien. ay cung can thong nhat mot so quan iem khi trien khai cac he thong x ly khong kh phong mo benh vien: Nh tren a e cap, cho en nay cac nha khoa hoc va cac nha chuyen mon cha i en ket luan phng phap cap kh vo trung theo nguyen ly nao la toi u. Song ho khuyen cao s dung dong n hng (laminar) la hp ly va em lai hieu qua. S dung nguyen ly dong laminar thoi ng hay dong laminar thoi ngang kinh ph vo cung ln kha nang tai chnh cua ta chac con lau mi co the ap ng noi. S dung he thong trung tam vi dong hoi lu x ly lai cung cha c thong nhat trong gii chuyen mon. Con trong trng hp lap at he thong trung tam thai bo th that thoat nang lng rat ln, kha nang am bao kinh ph e duy tr hoat ong cua he thong la rat kho khan. Chi ph vien ph cho mot ca mo phai tang len gap hang chuc lan ma benh nhan phai ganh chu chac kho thc thi trong thc te. V du 1 ca mo Vien Tim chi ph khoang 2000-3000USD, th vic p dng phuc vu so lng ln cong ong dan c l kh c th thc hin c, ma ch co mot so t benh nhan hiem ngheo nam gia cai song va cai chet bat buoc phai vao vien. Phng an lap at thiet b x ly ma e tai e xuat cung cha phai a c thong nhat trong gii chuyen mon. Song ket qua th nghiem cho thay co hiu qu gim vi khun, gim bi, to cm gic thoi mi, hn na tit kim c chi ph iu tr, phu hp vi ieu kien va hoan canh kinh te trong nc, chi ph au t va chi ph van hanh thap, t phai bao hanh bao tr, no co the rat thch hp vi cac benh vien tuyen quan huyen; cac benh vien cha co ieu kien xay dng mi nhng co kinh ph sa cha nang cap. Con oi vi cac benh vien tuyen tnh va tuyen trung ng co the can phai ngh en viec xay dng he thong x ly trung tam vi thiet ke hien ai ap ng moi yeu cau ky thuat e ra.
60
61
BAN TIEU CHUAN VA CAC KHUYEN CAO VE XAY DNG MO HNH NHA MO SACH
1. Viec xay dng nha mo phai at tieu chuan GMP ASEAN. 2. Yeu cau ve nha mo phai c thiet ke theo nguyen tac mot chieu va phai cach ly cac khu sach co cac cap o khac nhau. 3. Phong hau phau la mot khu lien hoan trong nha mo e sau khi benh nhan ra khoi khu mo c a vao hanh lang xanh va sang khu hau phau (hay khu Cham soc ac biet). 4. Khu hau phau cung phai c cap gio vo trung co ap suat am can oi vi cac khu lan can. 5. Nha mo phai c cap kh vo trung lam mat trung tam hoac cuc bo. Cac phong mo vo trung phai at ap suat dng khong nho hn t 20 40 Pa, con cac phong mo hu trung th phai tao ap suat am can oi vi viec cap gio vo trung cho phong mo va cac khu vc lan can e tranh b lay nhiem do hut kh t cac khu vc lan can vao phong mo. 6. Chap hanh qui trnh ve sinh nha mo benh vien theo ung qui nh cua Bo Y te vi viec s dung nhng chat kh trung phong oc the he mi ket hp vi cac chat kh trung truyen thong va thay oi cac chat kh trung (4-5 loai) e tranh vi khuan khang hoa chat. 7. Chap hanh nghiem cac qui nh ve ve sinh con ngi, ra tay thng qui va cac qui nh khac ve trang phuc bac s. 8. Chap hanh nghiem cac qui nh ve x ly thanh trung dung cu thiet b, benh nhan va cac yeu to gay nhiem khac. 9. Yeu cau chat lng phong mo ve mat vi sinh khuyen cao at cap III theo tieu chuan GMP ASEAN hay tieu chuan cua Lien xo trc ay. Theo tieu chuan cua Lien xo cu o nhiem khong kh trc mo la 500 vi khuan/m3 khong kh, va sau mo la 1000 vi khuan/m3, khong co cac vi khuan ch iem ve sinh at tieu chuan sach vi sinh. Cac vi khuan ch iem ve sinh khong kh la nhng vi khuan tan mau c xac nh la Saureus, Stropygenes, P. aeruginosa va cac nam moc. Phong sach at tieu chuan cap III theo TC GMP SEAN trong o khong qua 3.500.000 tieu phan c 0,5 micron hoac ln hn; 20.000 tieu phan kch thc ln hn hoac bang 5 micron; va khong qua 500 vi sinh vat song trong 1m3 khong kh. 10. Yeu cau trong phong mo ve nhiet o la 20-25oC va o am la 50-60%. 62
63
64