Innovatie in de Schuldhulp

Verlenen van hulp doe je met de juiste intenties, middelen en doelen

Hlen Grives Op eigen titel 18-6-2011

In dit essay geef ik een voorstel voor de modernisering van schuldhulpverlening. Aan de hand van het moeder zijn probeer ik de vraag te beantwoorden waarom ik vind dat de manier waarop de schuldhulpverlening nu is ingericht gedoemd is te mislukken. Hiermee pretendeer ik ook niet alles te weten over schuldhulpverlening; maar daarmee durf ik wel te zeggen dat daarmee de oplossing met eenvoud gebaat is. Tijdens deze gedachte-oefening ga ik uit van de volgende vragen: Waarom wordt er zo weinig gevraagd en daarmee een beroep gedaan op de mensen die beleid moeten ondergaan? Welke oplossing zorgt ervoor dat zoveel mogelijk mensen geholpen worden tegen zo weinig mogelijke kosten? Welke rol is in de vernieuwing van de schuldhulpverlening weggelegd voor de hulpverlening? Waarom heb ik deze essay geschreven? Een essay in gewoon huistuin- en keukennederlands.

 Innovatie in de Schuldhulp

Innovatie in de Schuldhulp
Verlenen van hulp doe je met de juiste intenties, middelen en doelen

Het Moederschap Is een geweldige metafoor voor allerlei zaken waar naartoe gegroeid zal worden. Opgroeien is zoiets moois; je kunt het namelijk niet dwingen wel de voorwaarden scheppen. Het moederschap waarmee ik wel goed bekend ben gebruik ik inmiddels met trots. Waar het voorheen in een aparte vrij ondergewaardeerde categorie werd weggezet is het nu te gebruiken als basis voor innovatie. Waarom? Omdat moederschap zich bij uitstek bezighoudt met complexe zaken die zich niet laten dwingen, niet exact zijn en waarvoor je altijd de medewerking van de ander nodig hebt om de ander te laten bloeien! Deze ervaringsdeskundigheid kan ingezet worden in zakelijk sociale problemen; overheidsbeleid dus. Met die inzet verandert moederschap van een softe pampering (iets wat het zeker niet is) naar een methode tot zelfstandigheid. En op dat aspect ligt in dit schrijven de nadruk. De juiste intenties zijn daarmee gewaarborgd. Vragen aan de vrager De hulpverlening wordt, gezien de berichten in het nieuws, overstelpt met hulpvragen. Problemen zijn vaker complex, dan enkelvoudig daardoor treedt ook een kip en het ei effect op. Waaraan werk je nu eerst? Aan de gezondheid, verslaving of de schuldhulp.. Wanneer we dergelijke vragen aan een clint stellen zal deze opsommen in welke ellende hij of zij zit. De grootste angst rolt het snelste over de lippen. Daarmee wordt ook de indruk gewekt dat clinten eisen, willen of dwingen. Is dat wel zo? Of is het een uiting van frustratie, angst om niet geholpen te worden; waardoor iemand zich schrap zet op wat nog komen moet. Geen vertrouwen in het feit dat de ander echt iets kan doen, helpen of tot een oplossing

In onze wereld is een kleine revolutie gaande; meer mensen bemoeien zich met overheidsbeleid. Meer gewone mensen; mensen die ontevreden zijn over de manier waarop dingen worden gedaan en het tempo waarop. Beleid gaat vooral over mensen omdat zij de enige zijn die beleid kunnen snappen, uitvoeren en er inhoud aan kunnen geven. Het is dus voor en door mensen. Gelukkig is de laatste tendens dat de overheid in alle lagen van de bevolking aan het vragen is wat wij De Burger eigenlijk nu willen. Grote repressie is namelijk uit; de donkere middeleeuwen behoren ook tot het verleden. De enige mogelijkheid die als gevolg daarvan overblijft is samenwerken, samendoen en elkaar bevragen. De burger doet dat veelal in een reactieve manier. Er is beleid en daarop komt gejuich of meestal een boegeroep. We willen niet. Zelf noem ik dat het emmertje dat leeggestort wordt over onze hoofden; dat terwijl wij gewend zijn om met douchen zelf de temperatuur te regelen en de hardheid van de straal. Beleid is daarom niets anders dan een goede waterleiding met aan het einde een variabele douchekop; geen emmertje dus. Over de proactieve manier van reageren gaat dit essay aan de hand van een metafoor; het moederschap.

Pagina 2

 Innovatie in de Schuldhulp

kan komen. Een oplossing in dit kader is elk voorstel dat tot een praktische verlichting leidt van de druk die is ontstaan door een crisisperiode. Vragen aan de vrager betekent dat de hulpverlener onderzoekt waar de vrager naar toe wilt; naar welke doelen hij/zij streeft. En meestal uit zich dat in een eisen pakket. Net zoals iemand een TV of nieuwe auto koopt; het eisenpakket garandeert namelijk later een zo groot mogelijke kans op het impliciete levensgeluk, omdat het makkelijker is concrete zaken te verwoorden dan een impliciet gevoel. Ik wil een TV omdat mijn kinderen dan niet afwijken van hun vriendjes of Omdat mijn partner vaak iets leuks doet, verveel ik me. Terug naar het Moederschap In de natuur leert dat er grofweg twee soorten opvoedingstactieken zijn. Namelijk je wordt geboren en je zoekt het maar uit met behulp van je instinct (insecten, schildpadden, slangen) of je wordt geboren en je blijft een tijdje bij meestal het moederdier (beren, walvissen, dolfijnen, pinquins en de mens). De kern bij de laatste is dat een goed voorbeeld goed doet volgen, dat er de tijd wordt gegeven om een goed gedrag te kopiren, mits de samenleving ook eerlijk is over het effect dat dat gedrag oplevert. Een mooi humoristisch betoog in dat opzicht is dat van TED; de presentaties van Sir Ken Robinson
http://www.ted.com/speakers/sir_ken_robinson.html

veel geleerd, maar niet die kwaliteiten die je nodig hebt om je in een complexe maatschappij staande te houden als het mis gaat. De banken op hun donder geven Geld verdienen is leuk; daarover zijn de meeste mensen het eens. Geld verdienen over de ruggen van anderen niet - zijn veel mensen het ook over eens. Dan schetst het eigenlijk wel de verbazing dat de Overheid (de ouders) wel heel laks reageert als het aankomt om haar huishouden (de economie en welzijnstaat) goed op orde te houden. Dat terwijl het financile hart iedereen in de samenleving raakt. Onze samenleving bestaat en nu gok ik voor 30% uit mensen die weinig of geen verstand hebben van geldzaken (gewone mensen, kinderen, laagopgeleiden en mensen met een verstandelijke beperking etc). Ook zij hebben het recht om te snappen hoe verkeerd gebruik van geld of pech iemand in de financile problemen kan brengen. Banken op hun donder geven, betekent dat banken ook hun deel in de verantwoording van het financile leven van hun klanten gaan invullen. Dat betekent dat zij iets wezenlijks gaan terugdoen voor de maatschappij. Waarom? Omdat zij een van de middelen hebben om dat te doen; maar daarover later meer. Hulp voor iedereen - voorwaarden Om iedereen te kunnen helpen moet een systeem daar beginnen, waar de meeste mensen samenkomen en de (infra)structuur moet dat weer ondersteunen. Mens intensieve zaken die geautomatiseerd kunnen worden, moet je daarom automatiseren, zodat er ruimte overblijft voor de hulpverlening om al de knelpunten op te lossen die logischerwijs niet

En aangezien het moederschap is getransformeerd tot ouderschap en daarna tot scholing ligt daar een deel van de kern. Hoe kunnen wij de tijdrovende klus met betrekking tot schuldhulp in een veel preventiever stadium leren aan anderen. Op school werd namelijk

Pagina 3

 Innovatie in de Schuldhulp

door een systeem kunnen worden opgevangen. Het systeem legt de voedingsbodem voor financile groei, opvoeding en wijsheid. De schuldhulpverlening basistoekomst De clint De banken De belasting De BKR De schuldhulpverlening

Het idee schuldhulpverlening 2.0 Een voorbeeld: iemand heeft schulden of verwacht dat hij of zij het moeilijk gaat krijgen. De rekening voor inkomen vertoont vaker een debetstand. Zo iemand kan dan een tweede rekening openen waarop alle kortingen, bijdragen en andere financile ondersteuning binnen kunnen komen. Dit is dan een zelfstandige oplossing om de balans tussen uitgaven en lasten te beheersen. Wat zouden clinten nu willen. Autonomie en inzicht staan in dit voorstel bovenaan. Autonomie voorkomt boosheid op een ander, het gevoel er wordt je iets aangedaan en versterkt het inzicht, de zelfredzaamheid en de eigenwaarde wanneer het goed is ingebed in een ondersteunende structuur. Iemand heeft een BKR notering, daardoor krijgt iemand geen telefoonabonnement. Helaas in de procedure gaat wat verkeerd, na 5 jaar is de notering nog niet weggehaald. Het gevolg daarvan is frustratie. Het is erin geslopen en de macht ligt voor de clint vooral buiten zichzelf. Daarom zie ik in dit voorstel een centrale rol weggelegd voor de banken. Dit inzicht kwam nadat het papierenhuishoudboekje uit de opvoeding verdween en langzamerhand werd vervangen door spreadsheets en zijn hoogte punt bereikte met Yunoo een online software voor inzicht en overzicht in bankzaken. Er zullen er ongetwijfeld meer zijn; maar Yunoo is toevallig het programma dat ik zelf gebruik en waarop de ervaring is gebaseerd. Met Yunoo werden banken pas wakker; want wat zij al langer hadden kunnen doen, maar afwimpelden als teveel service voor klanten met

De clint is verantwoordelijk voor zijn/haar deel en bij hem of haar komen alle zaken samen. De clint staat daarmee centraal in zijn/haar eigen hulpverleningsproces. De banken beheren de financile structuur van elke clint en zij zijn daarom zeer geschikt om die clint te voorzien van betere hulpmiddelen om die financile structuur in toom te houden. De belasting is het controlerende hart van de financile boekhouding. Hun rol zou van controle ook de rol van overall informatieve status moeten zijn. In plaats van de nadruk op handhaven (dat wat niet verdwijnt) gaat de belastingdienst samenwerken met de burger om de financile status real time transparant te maken. De BKR is voor de burger een niet te snappen log apparaat. De functie van de BKR zou gentegreerd moeten worden in een integraal financile structuur die transparant en zichtbaar is voor de burger/clint. Dus samengaan in de bank. De schuldhulpverlening is het menselijke gezicht dat naast iemand staat, uitleg verleent en op pad gaat met betrekking tot al de menselijke aspecten die niet geautomatiseerd kunnen worden.

Pagina 4

 Innovatie in de Schuldhulp

te weinig opbrengst, werd nu een concurrentievordeel om klanten te behouden en wellicht te winnen. De ING introduceerde Tim; en wellicht andere banken hun eigen variant. Deze ingezette trend is mooi, want nu kan de burger zijn stem laten horen en via de overheid aandringen op uitbreiding van deze service van inzicht. Het idee de banken een centrale rol Het mooie van een bankrekeningnummer is dat bijna alle financile transacties zo worden ingericht dat zij, willen zij wit zijn, via het rekeningsysteem worden afgehandeld. Daarmee kun je ook zeggen dat het systeem zo ingedeeld zou kunnen worden dat in het rekeningsysteem De rekening een bovengenoemde tweedeling gemaakt zou kunnen worden. Daarmee bestaat de rekening uit een inkomstendeel, een deel gereserveerd en een deel te besteden. Mensen zonder schulden record kunnen binnen limieten (dat gebeurt nu ook al) hun zaken regelen omdat zij geen flags vlaggen of alerts veroorzaken. Voor anderen die moeite hebben met de verdeling van het geld blokkeert het systeem het maken van schulden omdat het percentage vaste lasten valt in het gedeelte gereserveerd; daardoor vervangt de bank wat de schuldhulpverlening nu al handmatig doet namelijk het uitdelen van zakgeld en het vastzetten van dat gedeelte voor vaste lasten en aflossen schulden. Wanneer je dergelijke zaken automatiseert haal je ook de frustratie

bij mensen weg. Net zoals de automaat geen geld geeft bij een bepaalde debetstand. De BKR is daarmee bij uitstek een functie die je kunt integreren in een banksysteem; omdat alle informatie van niet betalen tot en met grote kredietaanvragen lopen via de bank van de clint. Daarmee zou het systeem ook deze gegevens bij kunnen houden. De flag of alert die nu naar de BKR gaat wordt verstuurd naar de bank van de clint. Die heeft daarmee inzicht in de registratie, de duur en welke financile partij. Wanneer het bankaccount zo wordt ingericht dat financile status wordt zichtbaar gemaakt, maar ook dat het goed gedrag beloont met zichtbare tekens, dan is het net als in gaming; mensen krijgen inzicht door de prikkels die zij krijgen. Daarmee wordt het systeem ook toegankelijk voor mensen die nooit goed met geld zullen kunnen omgaan wanneer anderen hen niet continue begeleiden. Door het toevoegen van modules kan het systeem zo worden ingericht dat ook de afspraken die met geldeisers worden gemaakt; geautomatiseerd worden weergegeven in het online overzicht van de klant. De klant leert daarmee ook dat sommige zaken betaald moeten worden om de zekerheid van bestaan te waarborgen; de vaste lasten die de basis vormen voor preventie met betrekking tot diepere ellende. De Overheid Omdat vaste lasten niet zonder inkomen gaat is het de taak van de overheid om ervoor te zorgen dat mensen niet zonder geld komen te

Pagina 5

 Innovatie in de Schuldhulp

zitten; dat de opvang van werkeloosheid, arbeidsongeschiktheid etc. dat die transitie zoveel mogelijk zonder bureaucratie verloopt. De rol van de schuldhulpverlening Verandert naar een pro-actieve rol; zij kunnen als geen ander de transitie naar innovatieve schuldhulpverlening aanhangig maken, verrijken met hun kennis. Daarnaast komt met de verandering van de schuldhulpverlening in de versie 2.0 hun rol nog meer toe aan de echte begeleiding van mensen met hun problematiek. De vraag achter de vraag, de verwijzing, de ondersteuning en de bemiddeling. Want mensen die hulp zoeken, zoeken allereerst het contact in een ander mens. Het is alsof zij zeggen, Zie mij, ik ben hier en ik zit in de problemen. De ervaringsdeskundige Is iemand die zijn ervaring voldoende heeft verwerkt, er boven uitstijgt en andere een handreiking doet om tot een oplossing te komen. Dit essay is daarom een eerste verkenning in het behartigen van belangen van mensen in de schuldhulpverlening op de manier waarop ik denk dat in de toekomst belangenbehartiging zich zal ontwikkelen. Namelijk dat de mensen waarover het gaat eindelijk gaan aandringen of liever eisen dat er voldoende tools en middelen ter beschikking worden gesteld om tot duurzame oplossingen te komen en dat het tot de taak van de overheid behoort om alle partijen om de tafel te krijgen. Dus niet alleen wijzen op de eigen kracht van de burger. Een witte bloem, groeit niet in witte aarde; maar komt tot volle wasdom in het zwarte

Nawoord De rol van de incassobureaus heb ik in deze essay bewust buiten beschouwing gelaten. Enerzijds omdat de politiek de praktijken al aan banden heeft weten te leggen, anderzijds omdat hun rol een aparte essay verdient. Deze essay is een uitnodiging aan doeners, kanteldenkers, ja-denkers en omdenkers om gezamenlijk tot een mooi product en/of structuur te komen in een duurzame vorm van schuldhulpverlening. Mijn doel is altijd het bevrijden van mensen uit vastgeroeste ideen, het mooier maken van waaraan we zijn begonnen en mensen hun eigenwaarde laten behouden door hen naar die mogelijkheden laten vragen die werkelijk goed zijn voor meer regie, autonomie en eigenwaarde en die tegelijkertijd de samenleving beschermt tegen stigmatisering, excessen en zand in het raderwerk. Ik wens de lezer daarom veel fantasie en jadenken toe. Contact Vereniging Ongekendsterk Almere
Platform GGZ, Verslaving en Maatschappelijke Opvang

hgrives@ongekendsterk.nl Priv http://www.helengrives.nl helengrives@hotmail.com

Pagina 6