You are on page 1of 20

u t trc tip v u t gin tip nc ngoi Tnh b sung, nhng khc bit v s giao thoa ln nhau Nhat Trung

Trong bi cnh nhiu cuc khng hong vn khc nhau din ra trong thp k qua, c xu hng ch bai u t gin tip (FPI), trong khi , u t trc tip (FDI) li c tn dng. Tuy vy, c mt iu c tha nhn l cc th trng vn hiu qu gp phn huy ng ngun lc phc v tng trng v pht trin. C u t trc tip v u t gin tip c th thc y tng trng bn vng cc nc ang pht trin v pht trin theo cc cch khc nhau. C u t gin tip v u t trc tip u mang li nhng li ch kinh t, v nu c hai hp li c th khuch i cc li ch ln nhiu ln. S khng c li nu i x phn bit gia hai hnh thc u t ny. Mc d vy, hiu c nhng khc bit gia hai loi hnh ny l iu cn thit. Bng nhng chnh sch ng n, c hai loi hnh thc u t ny c th gp phn vo s tng trng bn vng v lnh mnh ca nn kinh t. Nhng li ch- Tnh b sung v nhng khc bit Hin nay, hu ht cc nh nghin cu, nh qun l, nh hoch nh chnh sch u tha nhn rng, cc dng vn vo ph hp l yu cu c bn ca tng trng kinh t. S cung ng vn c l l im c bn nht ca tnh b sung gia gia FDI v FPI. C hai hnh thc u t nc ngoi ny u cung ng cc 1

dng vn b p cho s thiu ht gia tit kim v u t ni a. C hai u thc y u t v hot ng kinh t ca nn kinh t trong nc, to nn mc tng trng kinh t cao hn so vi kh nng hin c. C hai hnh thc FDI v FPI u mang li nhiu li ch cho tng trng kinh t, nhng cc li ch li khc nhau. Nhng li ch ca FPI FPI tng tnh thanh khon ca th trng vn ni a, v c th gp phn nng cao tnh hiu qu ca th trng. Bi v th trng c tnh thanh khon cao hn nn chng tr nn c su v rng hn, nh , phm vi, quy m ti tr cc d n u t c m rng hn. Cc doanh nghip mi, chng hn, c nhiu c hi hn trong vic tip cn ngun ti chnh khi nghip. Nhng ngi tit kim c nhiu c hi hn u t vi mt s m bo rng h c kh nng qun l danh mc u t ca mnh, hoc bn cc chng khon ti chnh mt cch nhanh chng khi cn thu hi cc khon tit kim ca h. Vi ngha ny, cc th trng c tnh thanh khon cng c th lm cho cc khon u t di hn hn tr nn hp dn. FPI cng em n k lut v b quyt cng ngh (knowhow) cho th trng vn ni a. Trong mt th trng su v rng hn, nh u t s c nhiu ng lc ln hn s dng ngun lc nhm nghin cu cc c hi u t mi hoc cc c hi u t mi ni. Do cc doanh nghip phi cnh tranh trong vic huy ng ngun ti chnh, h buc phi cung cp thng tin tt hn c v cht lng, ln s lng. p lc cng khai thng tin y hn s tng tnh minh bch ca th trng, gy tc 2

ng ngoi ng tch cc sang cc khu vc kinh t khc. Cc nh u t FPI, do khng c li th v nm bt cc c hi u t so vi nh u t trong nc, chc chn s yu cu cng khai thng tin v chun mc k ton mc cao hn, v chuyn giao kinh nghim s dng cc chun mc ny v kin thc v chc nng ca chng. FPI cng c th gp phn thc y s pht trin ca th trng c phiu v nng cao ting ni ca c ng trong vn qun tr cng ty. Khi cc cng ty cnh tranh thu ht ngun vn, th trng s thng cho cc cng ty c hot ng tt hn, trin vng pht trin trong tng lai tt hn, v qun tr cng ty tt hn. Khi tnh thanh khon v chc nng ca th trng c nng ln, gi c phiu s ngy cng phn nh cc gi tr nn tng ca cng ty, s phn b vn s hiu qu hn. Cc th trng c phiu hot ng tt cng s to iu kin cho hot ng mua li, mt im giao thoa gia FDI v FPI. Hot ng mua li c th chuyn mt cng ty hot ng yu km thnh mt cng ty hot ng hiu qu v c mc sinh li cao hn, cng c sc mnh ca cng ty, v kt qu cui cng l nh u t v nn kinh t s c li. FPI cng c th h tr th trng vn trong nc bng vic a vo cc cng c v cng ngh qun l danh mc u t phc tp hn, nh quyn chn, hp ng k hn, hp ng tng lai, hon i v cc cng c bo him khc qun l ri ro danh mc u t. Nhu cu gia tng i vi cc cng c ny s gp phn pht trin chc nng ny trong cc th trng ni a, nng cao kh nng qun l ri ro i vi c hai hnh thc FDI v FPI. 3

Bng nhiu con ng khc nhau nh cp trn, FPI c th gp phn cng c th trng vn trong nc v hon thin cc chc nng ca n. iu ny s dn n mt s phn b vn v ngun lc tt hn trong nn kinh t v do , mt nn kinh t lnh mnh hn. Cc th trng vn m cng gp phn pht trin nn kinh t ton cu thng qua vic hon thin chc nng phn b tit kim v cc ngun lc trn phm v ton cu. Cc th trng m ca mang n cho cc nh u t nc ngoi c hi a dng ha danh mc u t ca h, hon thin qun l ri ro v c th nng cao mc tit kim v u t. Nhng li ch ca FDI Vi nh hng trc tip vo cc doanh nghip ang pht trin, FDI gp phn tng cng tim nng kinh t. i khi, FDI hng vo cc d n mi trng, u t vo lnh vc hot ng kinh t mi v cc hot ng khc, t , a dng ha nn kinh t. Hoc pht trin dn tng bc cc doanh nghip hin c v tng cng tim nng ca chng. Tt c cc hot ng ny, xt n cng, s to thm nhn t cnh tranh mi v lnh mnh cho nn kinh t, ngun ng lc mnh m pht trin kinh t. Tnh cnh tranh l mt trong nhng con ng m FDI c th tc ng rng hn n nn kinh t. Cnh tranh thc y cc doanh nghip nng cao nng lc v hiu qu sn xut. Cnh tranh ng vai tr quan trng trong vic nng cao hiu qu phn b ngun lc, t , gp phn thc dy tng trng kinh t trong nc v pht trin bn vng kinh t ton cu. Chuyn giao cng ngh v pht trin ngun lc con ngi thng c coi l hai li ch ch yu ca FDI. Cnh tranh c vai tr trong 4

c hai, bi v n khuyn khch cc i th cnh tranh trong nc tng bc nng cao nng lc cng ngh v nng lc sn xut ca lc lng lao ng. H s hc hi kinh nghim cng ngh ca nh u t nc ngoi v bin php nng cao nng lc sn xut ca ngi lao ng v k nng qun l. S pht trin ngun vn con ngi c th l mt trong nhng ng gp ch cht ca FDI. Cc ch doanh nghip nc ngoi s mang n k nng qun l v cng ngh cho cc doanh nghip ca h. Trong qu trnh o to lc lng lao ng a phng, h s chuyn giao cc cng ngh v k nng qun l ny. Khi ngi lao ng ca h chuyn sang lm vic khc cc cng ty trong nc, hoc bt u s nghip kinh doanh, h s mang theo k nng qun l, k nng lm vic v cng ngh m h c o to, hc hi. Do vy, ni thng ra l vn con ngi ca nc ch nh c th c pht trin thng qua FDI v chuyn giao cng ngh. S pht trin vn con ngi v chuyn giao cng ngh cng c th thc hin c thng qua mi quan h ca doanh nghip FDI vi cc nh cung cp v km theo l ngi s dng hay ngi bn sn phm ca doanh nghip FDI. Doanh nghip FDI s i hi cc nh cung ng mt chun mc nht nh ca sn phm, c th l cao hn so vi sn phm m nh cung ng thng sn xut trc y. p ng chun mc cao hn, h s phi nng cao k nng lm vic ca ngi lao ng v h thng qun l lao ng. H cng c th tip thu tri thc cng ngh cn thit i vi chun mc sn phm t cc nh u t nc ngoi. Xu hng hin nay hng n qu trnh thu lm bn 5

ngoi (outsourching) v phi hp cht ch hn trong chui cung c ngha l hnh thnh mt xu hng mnh hn trong vic chuyn giao cc k nng qun l, sn xut v cng ngh cho cc nh cung ng, nh , tng cng s chuyn giao cng ngh v k nng, k xo. Cc doanh nghip trong cng chui cung v bn hng s nhn c nhng li ch nh nhau, mc d r rng l nh hn v c th thng nh hn, thng qua vic s dng trc tip sn phm tiu chun cao hn i km vi nhng tnh nng hon thin v cng ngh, v c thng qua nhng n lc ca cc nh u t nc ngoi nhm ti a ha gi tr sn phm ca h. Cc doanh nghip nc ngoi thng kt hp cht ch vi ngoi thng, vi cng ty m hay vi khch hng, hoc c hai. Do , mt li ch khc na l FDI mang li nhng c hi ln hn trong vic tng kim ngch xut nhp khu. FDI cng c th em li nhng li ch v mi trng v x hi. Thng thng, cc nh u t quc t s hot ng vi cc chun mc v mi trng v x hi cao hn cc i th cnh tranh trong nc. Mc d khng th em n nhng tiu chun cao nht c th th h vn c tc ng n vic nng cao cc tiu chun v mi trng, v x hi so vi cc mc hin hnh. Nhng tiu chun ny dn dn s c cc cng ty trong nc tha nhn v p dng, nh , m cc tiu chun v mi trng v x hi ca quc gia s ngy cng c nng ln.

Nhiu li ch nu trn ca c hai hnh thc u t nc ngoi khng lp tc bc l ra bn ngoi. Cc mi quan h ca nh 6

u t trc tip nc ngoi vi nn kinh t trong nc, vi cc nh cung ng, ngi s dng v ngi bn sn phm ca h s pht trin theo thi gian. Cng nh th, mi quan h ca nh u t gin tip vi th trng vn trong nc v s tc ng n tnh hiu qu ca th trng s tin trin theo thi gian. Mt s t li ch c m bo. i vi c hai loi hnh u t nc ngoi, phi c mt chnh sch v c ch iu chnh l iu cn thit tn dng cc li ch tim nng. C hai hnh thc u t, mi hnh thc theo mt cch ring, cng tng cng tnh minh bch, nng cao hiu qu qun tr cng ty v qun l hnh chnh nh nc. Mt nn kinh t lnh mnh cng gp phn gia tng li ch m FDI c th mang li, v mt khu vc ti chnh lnh mnh l iu kin tin quyt cho mt nn kinh t lnh mnh. Cc li ch ca FPI i hi mt h thng qun l thn trng v ph hp, nhng qun l thn trng cng cn thit i vi khu vc ti chnh trong nc v ton b nn kinh t ni chung. FPI gp phn vo s cng c, pht trin th trng vn ni a v c s h tng ca n, t tng cng lun chuyn vn v hiu qu phn b vn trong nc, do , c th gia tng li ch ca FDI. Nh vy, c hai hnh thc u t nc ngoi c tnh b sung cho nhau v li ch ca chng cng gia tng khi c hai u hin hu. Nhng khc bit v s b sung ca chnh sch Mc d c tnh b sung ln nhau, nhng khng c ngha hai hnh thc u t FDI v FPI l ng nht, hoc u c nhng chnh sch ging nhau i vi chng. Cho d li ch ca FDI v 7

FPI c s giao thoa v mang tnh b sung cho nhau, nhng gia chng cng c nhng khc bit ng k. Nhng khc bit gia FDI v FPI xut pht t nhng khc bit v ng c v k vng i vi hai hnh thc u t ny. i vi cc nh u t trc tip, mc ch ca h l kim sot v vn hnh doanh nghip. Phi mt kh nhiu thi gian v chi ph u t vo nc ch nh, nn cng khng d dng t b n. V trung v di hn, nh u t k vng vo kh nng sinh li ca doanh nghip. Cn nh u t gin tip th li khc, h quan tm u t vo nhng ni c kh nng mang li li nhun ti a vi mc ri ro chp nhn c. u t gin tip s dch chuyn nhanh hn nhm tm kim c hi li nhun cao hn v/ hoc mc ri ro thp hn, nn k hn u t thng ngn hn. Do , u t gin tip c xu hng d bin ng hn. Tnh d bin ng c th em li c hi tm li nhun, hay kinh doanh trn c s chnh lch gi, iu ny s thu ht cc nh u t v nng cao tnh hiu qu ca th trng. Tnh d bin ng cng cho thy rng th trng ang hng n mt s phn b vn tt nht trong s cc c hi kinh t hin c. Tuy vy, u t gin tip vi tnh d bin ng vn c, cng c th i km vi nhng dch chuyn vn quy m ln, gy ra nhng hu qu kinh t khng th coi thng. Nhng khc bit v ng c v c th ny i hi phi c nhng chnh sch khc bit i vi hai hnh thc u t nc ngoi ny. Chnh sch i vi FPI i vi FPI, cc th trng ti chnh c qun l tt l cn thit x l ri ro lin quan n tnh d bin ng vn c 8

ca hnh thc FPI. H thng ti chnh cn phi c nng lc nh gi v qun l ri ro, bt k l u t trong nc hay nc ngoi. Vai tr trng tm ca qu trnh trung gian ti chnh v phn b tn dng l nhn t ct li ca tng trng v pht trin kinh t. Nh cp trn, FPI c th l mt thnh vin quan trng trong vic thc hin chc nng ny v tng cng li ch v sc mnh cho nn kinh t, nhng nhng li ch ny s hiu qu nht khi c vn hnh trong mt h thng ti chnh mnh. duy tr c s lnh mnh ca h thng ti chnh, cc nh ch ca n phi c kh nng nhn dng, kim sot v qun l ri ro kinh doanh mt cch hiu qu. H thng thanh ton, t cc cc t chc ti chnh n trung tm thanh ton b tr, phi hiu qu v tin cy. H thng ti chnh phi c kh nng chng nhng cn sc kinh t, nh bin ng ln ca t gi hay li sut, hay mt s rt vn t ngt; ng thi cng phi c th chng c vi cc cn sc mang tnh h thng nh, thm ha ti chnh hay sp ngn hng. Ri ro h thng l mt nhn t trung tm v c l l duy nht ca th trng vn. N i hi mt c s vn v nng lc qun l ri ro tng thch. Mt c ch gim st ri ro vng chc v ph hp l cn thit i vi mt h thng ti chnh lnh mnh. Cc nh ch ti chnh i mt vi v s ri ro: t ri ro tn dng n ri ro t gi, t ri ro thanh khon n ri ro tp trung ha cc khon vay, t cc loi ri ro khc nhau xut pht t cc nghip v ni b ca t chc n cc ri ro vn c ca h thng thanh ton. 9

Cc nh gim st cn hiu su cc loi hnh ri ro ny v cch thc qun l chng. H cng phi hiu c mi trng hot ng ca ngn hng v cc knh khc nhau m cc ri ro ny c th lan truyn. Tiu ch vn l nhn t cn thit trong qun l ri ro, to tm m bo v ca ngn hng, nhm i ph vi thua l v cc vn ri ro th ch v ri ro h thng. Cc nh ch ti chnh cng cn phi hn ch ri ro trong cho vay cc khch hng c th hay cc i tc c lin quan, ri ro th trng, ri ro thanh khonIMF v WB pht trin mt khung gim st ngn hng hiu qu thng qua vic gim st v nh gi khu vc ti chnh, trong , c Chng trnh nh gi Khu vc Ti chnh (Financial Sector Assessment Programme) v cc Bo co Tun th cc Chun mc v o lut (Reports on Observance of Standards and Codes). Cc nh gim st cn c kin thc su v ri ro v chi ph gia tng do p dng c ch qun l ri ro qu mc cn thit. Chi ph s pht sinh v cc ngun lc cn phi c thc hin ng cc quy nh v an ton phi m bo s hi ha gia yu cu qun l v hiu qu ca s i mi v pht trin trn th trng, m cc nhn t ny c th mang li li ch cho c th trng ti chnh v nn kinh t v tng th. Qun l v gim st qu mc c th chuyn gnh nng v qun l ri ro ca cc t chc ti chnh n cc nh gim st, dn n, bao bin, lm thay cho cc nh qun l, gim c ca t chc ti chnh. iu ny s lm gim tnh hiu qu ca qun l, k lut ca th trng.

10

K lut th trng c th to ng lc ln nht cho qun l ri ro mt cch hiu qu. Do , iu quan trng khng phi l lm bin cht vai tr ca n bng mt s qun l qu mc, m y cn c cc nhn t khc cn theo di m bo rng k lut th trng l hiu qu. K lut th trng da vo cc tn hiu r rng t th trng. Cc bo lnh ca chnh ph i vi cc t chc ti chnh, hay s h tr ngm ca chnh ph c th ngn th trng pht ra nhng tn hiu cnh bo v nhng vn ni cm ang gia tng. Mng li an ton ti chnh v cc gii php ng ph trc s tht bi ca th trng phi c kh nng gii quyt cc tnh hung nguy cp ca th trng mt cch hiu qu m khng gy nn ri ro o c khng cn thit. Nu mng li an ton ti chnh v cc gii php ng ph trc s tht bi ca th trng khng c thit lp mt cch ph hp, chng c th tr thnh v dng hoc ch t cng lm gim ng lc qun l ri ro ca cc t chc ti chnh, tuyn phng v ri ro u tin v tt nht. Cnh tranh trong khu vc ti chnh cng tng cng k lut ca th trng, v mt khu vc ti chnh m ca vi u t nc ngoi c th em li nhng cch nhn, phng php tip cn mi v a dng i vi cc vn ny. Chnh sch i vi FDI ti a ha li ch kinh t ca FDI, nhn t ct li l tnh trng pht trin kinh t v ngun nhn lc c trnh cao. Cc nhu cu ca doanh nghip nc ngoi cng c p ng th mi lin h vi nn kinh t trong nc ngy cng cht ch.

11

iu ny s thc y qu trnh chuyn giao cng ngh v b quyt sn xut. Ni chung, cc chnh sch ng n i vi FDI phn nh nhng chnh sch ng n v pht trin kinh t. Cc chnh sch lm ti a ha li ch t FDI v ti thiu ha cc chi ph hay cc mt hn ch ca n cng s c nhng tc ng tng t i vi u t trong nc. Mt trong nhng mc tiu c bn ca chnh sch u t phi l to mi trng kinh doanh, c th thc y tng trng v pht trin ca tt c cc doanh nghip, nh v ln, trong nc v nc ngoi. Cng nh FPI, mt c ch qun l ng n l iu quan trng i vi FDI. Tuy vy, khi qut cc quy nh qun l mt cch chi tit i vi v s lnh vc hot ng v kinh doanh m FDI c tham gia l iu khng th. Song, trong mi tnh hung, vic m bo cc yu cu v y t v mi trng l nhng i tng cn thit v hp php ca mc tiu qun l. Vi vai tr nh mt phng php tip cn c bn ca qun l, vic xy dng mt c ch khuyn khch tinh thn thng tn php lut v cc quy nh qun l cn hiu qu hn vic bao vy cc hot ng kinh doanh bng cc quy tc, lut l, c th hoc khng phi l phng thc tt nht t c cc mc tiu qun l. nhn c li ch ti a t kh nng chuyn giao cng ngh v nng cao k nng lao ng v qun l ca FDI, vn con ngi trong nc cn pht trin n trnh c th tip thu kin thc m nh u t nc ngoi chuyn giao. Do , mt chnh sch nng cao k nng v trnh kin thc cho cn 12

b, ngi lao ng trong nc l cn thit tn dng ton b li ch ca FDI. Hai ni dung nn tng ca chnh sch l y t v gio dc. Sc khe con ngi v trnh gio dc ph thng l cc iu kin tin quyt pht trin k nng v nng cao kin thc cn thit tip nhn li ch y t FDI, cng nh pht trin kinh t trong nc. Cc tin y t v gio dc i hi mt s h tng ph hp. Khng nhng phi c c s h tng cung cp cc dch v gio dc y t v sc khe, bt k cng hay t, m cn cn phi c c s h tng cung cp nc sch v qun l cht thi. gn kt doanh nghip nc ngoi vi nn kinh t ni a, v do , ti a ha li ch do n mang li, cn xy dng v pht trin cc c s h tng y , bao gm nng lng, vin thng, vn ti v ti chnh. Cc chnh sch i vi c hai FDI v FPI Mi trng kinh t v m n nh c th bo m tng trng bn vng v lm pht thp. Li sut v t gi bin ng v lm pht cao c nhng tc ng bt li trong cc th trng ti chnh, nhng nhng hiu ng tiu cc ca chng khng ch gii hn i vi FPI. Cc nh u t trc tip cng nhn thc c cc khon u t s kh thnh cng trong mi trng kinh t nh vy. Cc chnh sch c th ti thiu ha, hay xa b nhng bin dng ca gi c- li sut, tin lng hay gi hng ha v dch vgp phn nng cao hiu qu phn b ngun lc trong th trng vn v c nn kinh t v tng th. Php lut c tm quan trng ln nht i vi tng trng kinh t lnh mnh. FDI v FPI cn mt h thng php l tin cy, 13

m bo cc cam kt v t chc trong khu vc cng v t u c tn trng. Tuy vy, khng mt ai ch thun ty da vo vic t c cc quyn ca h thng qua h thng php lut. Qun l tt v trung thc s gp phn tp trung ngun lc vo lnh vc c nng sut nht, thay v phi theo ui cc quyn hp php hay hi l. Qun tr cng ty tin cy s hnh thnh v pht trin cc mi quan h bn vng trong ton b nn kinh t v gp phn nng cao s n nh ti chnh. Cng khai ti chnh c vai tr c bit quan trng i vi FPI v duy tr mt h thng ti chnh n nh v vng chc. i vi c hai hnh thc u t nc ngoi FDI v FPI, cc chnh sch thc y thng qua cc hip c, tha thun u t quc t s mang li kt qu. Minh bch l nhn t u tin v ng hng u, m bo rng cc nh u t s bit c nhng g ang mong i t h, cc nguyn tc ca cuc chi. i vi cc nh u t gin tip, nu tnh minh bch t pha chnh ph v cc i tc ca h c m bo th h s c th d bo trc v gii quyt tt hn nhng ri lon ca th trng. V vy, tnh minh bch c th lm cho th trng vn n nh hn. i vi cc nh u t trc tip, tnh minh bch to iu kin cho h lp k hoch kinh doanh v s dng ngun lc mt cch hiu qu v chnh xc hn. Nu tnh minh bch bao gm nhng d kin thay i chnh sch hay nguyn tc v c ch qun l th tnh minh bch cng c th mang n cho u t trc tip c hi d bo trc v chun b cho s thay i. Ngn nga s phn bit trn c s quc gia l mc tiu trng tm ca cc hip c u t. i vi cc nh u t trc 14

tip, h s dao ng khi u t nu c l do tin rng chnh ph s cn tr h trong cnh tranh mt cch bnh ng trn th trng. i vi cc nh u t gin tip, s phn bit s lm gim thu nhp tim nng ca h, hoc lm tng ri ro c th xy ra. H s khng hi tic i tm cc c hi u t khc tt hn mt nc khc. i vi nn kinh t ni a, s phn bit trn c s quc gia, hay hu ht cc hnh thc phn bit khc, s tc i mt phn ng gp ca u t i vi nn kinh t. C hai hnh thc u t v nh u t phi c th tin tng vo cc quyn ti sn ca h. i vi u t trc tip, y l mt vn c phm vi rng hn, v y, c nhiu loi quyn v ti sn, bao gm c quyn s hu tr tu. iu quan trng l phi bo v c cc quyn ti sn, nhm chng li s chim ot, trng dng; v nu s trng dng l cn thit i vi quc gia th phi c thc hin bng mt qu trnh, th tc thch hp v vi mt s n b hiu qu v tha ng. Nh u t gin tip c th gp phi vn nh hn v quyn ti sn, nhng iu khng lm cho chng km quan trng hn i vi nh u t. Mc d chnh ph khng th, v khng nn bo m mt gi tr n nh i vi cc khon u t gin tip hay bo m s khng c s v n th nh u t vn nn c m bo quyn ti sn trn cc th trng ti chnh v cc cng c ti chnh m nh u t ang nm gi. R rng quyn c chuyn vn mt cch t do vo v ra khi quc gia l nhn t quyt nh i vi c hai hnh thc u t nc ngoi, v c l, s quyt nh hn i vi u t gin 15

tip. Tuy nhin, trong c hai trng hp, h s khng mun u t nu h khng c m bo rng c th rt vn khi cn hay khi mun. S giao thoa ca FDI v FPI Cho n nay, chng ta xt hai hnh thc u t nc ngoi FDI v FPI nh cc thc th ring bit. l mt sai lm nh. Mc d chng thy FDI v FPI c nhng nhu cu khc nhau v s c nhng phn ng trc cc tnh hung theo cc cch khng ging nhau, do c s khc bit v ng c ca cc nh u t, nhng chng khng th tch bit hon ton. Khng c mt ranh gii r rng tch bit FDI v FPI, nhng li c mt vng giao thoa m hai hnh thc ny ha ln vi nhau. Chng hn, nh u t gin tip c th hot ng trn th trng c phiu nhng vic nm gi c phiu cng l mt trong nhng cch thc chnh ca u t trc tip. Ti im (t l s hu c phiu) no th nh u t gin tip tr thnh nh u t trc tip? Vng giao thoa tng t cng c th gp trong tnh hung ti tr bng n vay. Tri phiu cng ty l mt hnh thc u t gin tip in hnh, v trong hu ht cc trng hp, khng c coi l u t trc tip. Nhng s nh th no i vi trng hp, khi mt nh t bn mo him cung cp mt khon vay ln cho mt cng ty khi nghip kinh doanh, ti tr mt t l ln cc ti sn ca cng ty lc khi u hot ng? Nh t bn mo him c th khng nm quyn s hu bi v khng c c phiu no c pht hnh, ch c cc khon n. Nh t bn mo him cng khng c quyn kim sot ng k vi cng ty, nhng anh ta tch cc gp phn vo qu trnh qun l, iu 16

hnh cng ty mt cch hiu qu, nng cao c hi thnh cng i vi khon u t ca nh t bn. Vy th nh t bn mo him trong trng hp ny l nh u t gin tip hay trc tip? Ti mc no, nh t bn vt qua ranh gii gia hai hnh thc u t trc tip v gin tip? C mt con ng khc m FDI v FPI c th kt hp trong vic s dng ng thi hai hnh thc u t. Nh u t trc tip s tham gia u t gin tip bi v h qun l cc dng tin ca h. Chng hn, mt th qu ca mt chui cung bn l ln c th tham gia hay rt khi cc th trng vn v th trng tin t, bi v anh ta qun l tin mt v cc ti sn ti chnh khc trong qu trnh kinh doanh. Mi hnh thc u t trc tip khng ph thuc vo quy m s c mt chc nng th qu tng t, v l mt nh u t gin tip tch cc. V vy, khng c mt ranh gii r rng gia FDI v FPI, m l mt s giao thoa v kt hp ln nhau gia hai hnh thc ny. Ti mc no th u t gin tip tr thnh u t trc tip? phc v cho cc mc ch chnh sch v php l, l mc m nh u t nm mt s quyn kim sot i vi ch th kinh t, cho d khng phi l ton b, hay thm ch kim sot a s. C th c nhiu hn mt nh u t nm quyn kim sot mt khon u t gp vn hay lin doanh l nhng v d tng t. Mc s hu m , nh u t c nh hng thc s n s vn hnh ca doanh nghip u t l mc s hu m nh u t c th bc qua ranh gii t u t gin tip sang u t trc tip. iu s c s khc bit ty thuc vo

17

lnh vc kinh doanh, c cu t chc kinh doanh v mi khon u t trong c cu . T l s hu 10% bi mt nh u t nc ngoi (t chc hay th nhn) c coi l mt ranh gii r rng m nhiu t chc quc t ang khuyn ngh. T l s hu 10% c s dng trong cc t chc nh IMF, OECD, M v nhiu nc khc l mt ranh gii thng k phc v cho cng tc thng k u t nc ngoi. Tiu ch ny c th cung cp mt bc tranh tng i v cc dng vn, khi lng vn u t, u t trc tip, u t gin tip, nhng li qu ty tin i vi cc mc ch php l v chnh sch. C nhng trng hp, vic nm gi ch 5% l qu kim sot cc quyt nh quan trng v doanh nghip, v do , phi thuc v u t trc tip. C phiu vng duy nht c c sau mt s qu trnh t nhn ha cng trao quyn cho ngi nm gi ra cc quyt nh quan trng, v do , phi c coi l mt hnh thc u t trn c u t gin tip, ngha l, u t trc tip. Hn na, khng phi lun lun d dng ch ra mt t l % s hu no . Trong tnh hung s hu hon ton c phiu, iu c th l d dng, nhng s nh th no trong trng hp gp vn ln hay v d ti tr bng n nh cp trn y? Nhiu c cu t chc kinh doanh phc tp hn nhiu so vi hnh thc s hu c phiu hon ton v n gin. Mt cch tip cn tt hn l nn t ra cu hi liu nh u t c quyn quyt nh trong iu hnh kinh doanh. V vy, FDI v FPI c s gn kt vi nhau rt cht ch, c s tng tc ln nhau, va b sung, li va c th chuyn ha 18

ln nhau. Mc d cc phng php tip cn chnh sch cn lu n nhng khc bit ca hai hnh thc u t nc ngoi ny, nhng chnh sch t do ha mt hnh thc u t ny trong khi li cn tr hnh thc u t kia s c tc ng tiu cc cho c hai. Mt s kt lun Nhn nh u t gin tip nh mt hnh thc u t xu v u t trc tip nh mt hnh thc u t tt l qu n gin ha mt tnh hung phc tp. C hai hnh thc FDI v FPI u mang li ri ro, v c hai u yu cu nhng phng php tip cn chnh sch ring. Dng nh c mt s e ngi nht nh vi FPI, c l v tnh phc tp ca hnh thc u t ny v vai tr kinh t trng tm ca h thng ti chnh. (Cng c thi k, ngi ta cn e ngi c FDI). Liu FPI c gy nn quan ngi ln hn? Chc rng nhng ri lon ti chnh khng ch hn ch trong phm vi cc nh u t nc ngoi. Gi s chng ta loi b cm t nc ngoi khi hnh thc u t gin tip hay u t trc tip, hu ht cc nh hoch nh chnh sch s nhn thc c rng c hai hnh thc u t gin tip v u t trc tip trong nc u cn thit cho tng trng v pht trin kinh t bn vng. u t gin tip v h thng ti chnh, mt b phn khng th tch ri ca n, l cc thnh phn trung tm i vi mt nn kinh t lnh mnh. By gi li vn u t nc ngoi tr li, chng ta tng s lng v tnh a dng ha ca vn u t mt cch hiu qu mc cao hn. Nh cp trn, c FDI v FPI c th mang nhiu

19

li ch cho nn kinh t, v nu kt hp c hai th li ch s gia tng khng ch php cng c hc. Cu tr li tt nht l khng c xua ui bt k mt trong hai hnh thc u t nc ngoi- khng gn nhn cho mt loi hnh l xu, cn loi hnh kia l tt. Thay vo , c hai cn c mi n bng mt c ch qun l ng n ti a ha li ch, v qun l nhng hn ch v tc ng tiu cc. C hai hnh thc u t trc tip v gin tip u c gi tr i vi tng trng kinh t. V bn cht, chng khng phi l tt hay ti, nhng chng c nhng khc bit. Cn t do ha c hai c tnh n nhng khc bit ca chng.

20

You might also like