Professional Documents
Culture Documents
Thng 08/2010
Tc gi
Thng 08/2010
ii
LI CM T
Vi tm lng tn s trng o, em xin chn thnh cm n Qy Thy C Trng
i hc Nng Lm, c bit l cc Thy C Khoa Cng ngh Thc phm tn tnh
dy bo trong nhng nm va qua, truyn t nhng kin thc qu bu lm hnh
trang cho em bc vo i.
Xin chn thnh cm n C H Th Nguyt Thu tn tnh hng dn, truyn
th kinh nghim, cng nh to nhng iu kin tt nht cho em trong sut qu trnh
hc tp v thc hin ti.
Xin ghi nh cng n ca Cha M khng qun mi gian lao kh nhc v s
hy sinh cao c cho con c c ngy hm nay.
Xin gi n nhng ngi thn yu, cc anh ch v cc bn lp DH06VT li cm
n su sc.
Sinh vin
Trn Th Thanh Tho
-1-
TM TT
Nem chua l mt sn phm ln men truyn thng rt ph bin ca Vit Nam,
c a thch bi v chua t nhin v cu trc gin, dai c trng. Tuy nhin, bn cnh
, vn cht lng v sinh ang l mi quan tm hng u ca ngi tiu dng ln
ngi sn xut.
Vi nguyn vng ci thin hn na cht lng ca sn phm v mt v sinh v
nh hng pht trin nem chua thnh thc phm chc nng, chng ti thc hin ti
Kho st kh nng sinh bacteriocin ca vi khun lactic phn lp trn nem chua nhm
tm ra cc chng vi khun lactic c kh nng to ra cc hp cht khng li vi khun
gy bnh, n nh cht lng sn phm.
Chng ti tin hnh nghin cu trn cc mu nem 5 c s khc nhau. Trong
, 3 c s (B Chn, Ninh Ha v Nm Thu) s dng ln men t nhin trong khi 2 c
s cn li (Vissan v Gio Th) thc hin ln men c nh hng. pH bt tht c o
lng vo ngy ln men th t ca nem chua. Vi khun lactic trong bt tht nem ngy
ny cng c m tng lng, phn lp, kho st cc c tnh sinh ha v tm hiu
kh nng sinh bacteriocin ca chng.
Kt qu o lng cho thy, pH bt tht ngy th 4 ba c s ln men t nhin
khc nhau khng c ngha (p > 0,05); trong , nem c s Nm Thu c gi tr pH
thp nht (4,34 0,03). i vi hai c s ln men c nh hng, phn tch thng k
cho thy pH bt tht ngy 4 ca chng khc nhau mt cch c ngha (p 0,05); trong
, Vissan c gi tr pH thp hn (4,15 0,03).
Tng lng vi khun lactic ngy 4 ca cc mu nem 3 c s ln men t nhin
khc nhau mt cch c ngha (p 0,05). Nem ngy 4 ca c s Nm Thu (1,62.108
CFU/g) cao hn hai c s cn li (ln lt l 1,43.108 v 1,29.108 CFU/g). i vi 2
c s ln men c nh hng, Vissan v Gio Th, tng lng vi khun lactic (ln lt
l 1,15.109 v 3,08.108 CFU/g) cao hn rt nhiu so vi 3 c s ln men t nhin. Gia
hai c s ln men nh hng, s khc bit v tng lng vi khun lactic nem ngy 4
l rt c ngha (p 0,001).
Chng ti ghi nhn c 7 dng vi khun lactic ti 5 c s kho st; trong ,
a phn c dng que (chim 81,82% cc chng vi khun kim tra).
-2-
-3-
MC LC
Trang
Trang ta........................................................................................................................... i
Li cm t ........................................................................................................................ ii
Tm tt............................................................................................................................iii
Mc lc ............................................................................................................................ v
Danh sch ch vit tt ..................................................................................................viii
Danh sc cc hnh ...........................................................................................................ix
Danh sch cc bng ........................................................................................................ ix
CHNG 1. M U .................................................................................................1
CHNG 2. TNG QUAN .........................................................................................3
2.1 Thc phm ln men v trin vng pht trin.............................................................3
2.2 Nem chua Sn phm tht ln men ca Vit Nam ...................................................4
2.3 Qu trnh ln men lactic.............................................................................................5
2.4 Khi qut v vi khun lactic ......................................................................................5
2.5 Mt s vi khun lactic thng dng trong thc phm ..............................................6
2.5.1 Lactobacillus ....................................................................................................6
2.5.2 Lactococcus ......................................................................................................7
2.5.3 Leuconostoc ......................................................................................................7
2.5.4 Streptococcus....................................................................................................7
2.5.5 Pediococcus ......................................................................................................8
2.6 Bacteriocin.................................................................................................................8
2.6.1 Khi nim chung...............................................................................................8
2.6.2 Phn loi ...........................................................................................................9
2.6.2.1 Lp I ........................................................................................................9
2.6.2.2 Lp II .....................................................................................................10
2.6.2.3 Lp III....................................................................................................11
2.6.3 C ch hot ng ............................................................................................11
2.6.4 Li ch v hn ch ca bacteriocin .................................................................12
-4-
-6-
-7-
Chng 1
M U
1.1 T VN
Nem chua l mt trong nhng sn phm ln men truyn thng ni ting ca
Vit Nam c lm t tht heo, b v mt s ph liu khc. Ngy nay, nem chua c
sn xut ti nhiu vng ca t nc vi nhng thng hiu ni ting nh: nem Bnh
Dng, nem Th c, nem Lai Vung Phn ln nem chua c sn xut qui m
h gia nh theo phng thc ln men t nhin nn cht lng sn phm thng
khng n nh. Mt khc, nem chua l sn phm thng c tiu th sng sau 3 - 4
ngy ln men m khng qua ch bin. Do , vn v v sinh hin l mi quan tm
cp bch ca ngi tiu dng ln nh sn xut. Ngy nay, vic s dng nhng cht
khng khun ha hc trong thc phm b ngi tiu dng t chi v nhng l do sc
khe. Do , liu c th tm ra cc chng vi sinh vt khi ng va c kh nng nh
hng qu trnh ln men, m bo tnh n nh v ci thin cht lng sn phm va
c kh nng sinh ra nhng cht c kh nng khng li cc vi khun gy bnh?
Trc nhng yu cu trn, vi khun lactic (LAB) l nhm vi khun c ch
nhiu nht. Nhng vi khun ny c s dng lu i vi mc ch acid ha nguyn
liu thng qua vic sn sinh cc acid hu c, c bit l acid lactic; mt khc, chng
cn c kh nng sinh ra cc hp cht c kh nng khng khun quan trng trong vic
bo qun thc phm nh: hydrogen peroxide, carbon dioxide, diacetyl, bacteriocin,
reuterin v reutericyclin (Ouwehand v Vesterlund, 2004). Trong , bacteriocin l
hp cht khng khun c quan tm nhiu nht. Nhiu cng trnh nghin cu
chng minh mt vi ging vi khun lactic c kh nng sn sinh bacteriocin khng li
cc vi sinh vt gy h hng trong thc phm nh: Listeria monocytogenes,
Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Salmonella
ti Kho st kh nng sinh bacteriocin ca vi khun lactic phn lp trn
nem chua c thc hin nhm tm ra cc chng vi khun lactic c kh nng
-9-
khng vi cc vi sinh vt gy bnh, to tin cho ch bin nem chua c cht lng
n nh cng nh an ton v mt vi sinh.
1.2 MC CH V YU CU
ti ny c thc hin nhm mc ch kho st kh nng to bacteriocin ca
mt s vi khun lactic hin din trong nem chua. Qua hi vng s ci thin nem chua
thnh mt thc phm chc nng c li cho sc khe.
Yu cu thc hin:
Phn lp vi khun lactic trn 5 loi nem ln men ngy 4.
Thc hin cc phn ng sinh ha tin nh danh vi khun lactic.
Kho st kh nng khng khun ca cc vi khun lactic phn lp c.
-3-
Chng 2
TNG QUAN
2.1 THC PHM LN MEN V TRIN VNG PHT TRIN
Ln men l mt trong nhng cng ngh lu i nht c s dng bo qun
thc phm. Trong lch s, vic ln men thc phm c khi xng cch y t
nht 6000 nm (Holzapfef, 2000). Bt ngun t cc nc ang pht trin, qu trnh ln
men khng ch nhm mc ch bo qun m cn gp phn a dng ha thc phm vi
chi ph phi chng p ng cho ngi tiu dng c thu nhp thp (Kalui v ctv, 2010).
Hin nay, nhiu loi thc phm ln men c sn xut trn ton th gii qui
m h gia nh cng nh qui m cng nghip. S ph bin rng ri ca thc phm
ln men cho thy tm quan trng cng nh s a chung ngy cng tng ca cc sn
phm ny trn th gii. Trong mt s vng, c bit chu Phi, nhng thc phm ny
cn c s dng lm thc phm cai sa cho tr nh (Lei v Jakobsen, 2004; trch dn
bi Kalui v ctv, 2010).
Cc nghin cu c thc hin cho thy nhng thuc tnh v gi ca sn
phm ln men. Qu trnh ln men to ra cc hp cht chuyn ha gp phn ci thin
mi v v cht lng dinh dng ca sn phm. Bn cnh , mt s sn phm ca
qu trnh sinh tng hp nh acid lactic, ethanol, acetaldehyd, acid pyruvic, lm thay
i pH v gip c ch hiu qu cc vi sinh vt gy bnh. iu ny tng cng tnh an
ton v ko di tui th cho sn phm mt cch ng k (Motarjemi, 2002). Thm vo
, cc enzyme ngoi sinh trong nguyn liu ln men cng gp phn ci thin nhng
c tnh trn (Holzapfel, 2000).
Vic s dng ging khi ng vo vic sn xut cc sn phm ln men ngy
cng c p dng rng ri nh mt phng php rt ngn thi gian sn xut, nng
cp sn phm ln men v mt cht lng, tnh n nh cng nh tui th cho sn phm
(Rolle v Satin, 2002). Mt s vi sinh vt c li trong qu trnh ln men c nghin
cu nh vi khun lactic cho thy rng chng c kh nng sn sinh ra cc cht khng
-4-
- 14 -
- 15 -
Lb. brevis, tham gia trong qu trnh lm chn ph mai; Lb. delbrueckii subsp.
bulgaricus l mt trong hai loi vi khun cho php s dng trong ln men yogurt
(Limsowtin v ctv, 2002).
2.5.2 Lactococcus
Lactococcus c dng hnh cu hoc hnh trng, thng bt cp hoc thnh
chui. C 5 loi Lactococcus (Lactococcus lactis, Lc. garvieae, Lc. plantarum, Lc.
piscium v Lc. raffinolactis) hin ang c cng nhn. Tuy nhin, ch c Lc. lactis
subsp. lactis v Lc. lactis subsp. cremoris mi c s dng trong qu trnh ln men
thc phm (Limsowtin v ctv, 2002).
Lactococcus lactis c phn lp t sa v cc sn phm ch bin t sa. C
kh nng vi khun ny nhim vo sa trong qu trnh vt sa v cho n. Lc.
raffinolactis c phn lp t sa cha tit trng, t ng rut ng vt v t cc
mi trng trang tri nui b. Lc. garvieae v Lc. piscium gy bnh cc loi c, Lc.
garvieae cng lin quan ti bnh vim v b v nhim trng ngi.
Mt s chng Lc. lactis. subsp. lactis c kh nng chuyn ha citrate, sn sinh
CO2, diacetyl v cc cht trung gian khc to hng thm cho sn phm (v d nh b
v ph mai Gouda). Nisin, mt bacteriocin peptide sn sinh bi cc ging Lactococcus
c sn trong thng mi c coi nh l mt ph gia bn acid, c s dng ko
di thi gian bo qun thng qua vic c ch h vi sinh vt Gram dng trong thc
phm (Limsowtin v ctv, 2002).
2.5.3 Leuconostoc
Leuconostoc c dng hnh cu xp chui hoc bt cp, ln men d hnh. Chng
thng c tm thy trn l, ng cc, nho v cc cm hoa. Nhng vi khun ny pht
trin 20 - 30oC v khng pht trin 45oC. Leuconostoc (c bit l Ln. lactis v Ln.
mesenteroides) c vai tr quan trng trong vic ln men sa do chng c kh nng
sinh CO2 v mt lng ng k diacetyl t citrate trong sa (Axelsson, 2004). Diacetyl
l hp cht chnh to hng cho b chua, kem chua v ph mai ti, cn CO2 th ng
vai tr quan trng trong vic hnh thnh mt ph mai. Ngoi ra, nhm vi khun ny
cn ng vai tr chng khi ng trong vic ln men t nhin ca rau qu (v d nh
da ci).
- 17 -
2.5.4 Streptococcus
Nhm vi khun ny c dng hnh cu hoc hnh trng, kt i hay dng chui,
ln men ng hnh. Hin c trn 50 loi Streptococus c nhn bit, nhng vi
khun ny phn b ch yu trong xoang ming v ng h hp. Mt s
Streptococcus nh Sp. mutans l tc nhn gy bnh su rng v vim mng tim
(Axelsson, 2004).
V c bn, ch c Sp. thermophilus l c s dng trong sn xut yogurt (cng
vi Lb. delbrueckii. subsp. bulgaricus) v ph mai. Vi khun ny c s dng nh
mt tc nhn acid ha ng t lactic.
2.5.5 Pediococcus
Pediococcus c dng t cu, vi hiu kh, pht trin t 20 - 30oC v khng pht
trin 45oC, a acid v ln men ng hnh. Hin c 7 loi Pediococcus c nhn
bit. Nhng vi khun ny thng c tm thy vi mt lng ln trn l nho, da bp
ci ln men, tri oliu v bia.
Pediococcus quan trng trong thc phm v c hai mt tiu cc v tch cc. Pe.
damnosus l vi sinh vt gy h hng chnh trong sn xut bia, v s sinh trng ca
chng c th dn n vic hnh thnh diacetyl/acetoin to ra v b. Pe. acidilactici v
Pe. pentosaceus c s dng nh cc chng khi ng cho vic lm xc xch ln
men. Pediococcus cng tham gia vo qu trnh lm chn ph mai gp phn lm tng
hng v cho ph mai (Axelsson, 2004).
2.6 BACTERIOCIN
2.6.1 Khi nim chung
Bacteriocin l cc peptide c sn sinh t nhin bi mt vi vi khun c
ch s pht trin ca cc vi sinh vt cnh tranh khc, chng c ph khng khun hp,
ch yu l c ch cc loi gn vi cc chng sn sinh bacteriocin (Parada v ctv,
2007). Nhng hp cht ny c tm thy trong hu ht cc loi vi khun nhng ch c
mt s loi trong chng c nghin cu k. Hin nay cc bacteriocin sn sinh bi
LAB c quan tm nhiu nht v LAB c coi l vi khun an ton cho ngi tiu
dng do chng v cc cht chuyn ha ca chng khng to nn nhng tc dng ph
khi c s dng trong cc thc phm ln men (Ruiz-Larrea v ctv, 2005). Cc
- 18 -
bacteriocin sn sinh bi LAB c nhng ng dng quan trng trong bo qun thc
phm. Nhng vi khun lactic ny to ra cc protein min dch c hiu t bo v,
chng li tc ng khng khun ca bacteriocin ca chng (Cintas v ctv, 2001).
C th ni nghin cu u tin v lu i nht v bacteriocin l cng trnh
nghin cu ca Gratia v ctv vo nm 1925 v kh nng khng khun ca Escherichia
coli (colicin V) (Desriac v ctv, 2010; Ruiz-Larrea v ctv, 2005). Thut ng
bacteriocin khng xut hin cho n nhng nm 1950. nh ngha v bacteriocin u
tin da trn c tnh ca colicin, l mt cht sinh tng hp gy t vong, ph
hot ng hp b gii hn nhng loi tng t nh vi khun sn xut. Ba chng vi
khun Gram (+) c nghin cu cho vic sn sinh bacteriocin lc by gi l: Bacillus
sp.; Listeria sp. v Staphylococcus sp. Cc nghin cu trong nhng nm 1980 cho
thy c s gia tng ng k v s lng cc cng b trn bacteriocin. T thi im ny
bt u bng n nhng nghin cu v bacteriocin, nh hng nh mt cht khng
khun an ton trong lnh vc cng ngh thc phm (Desriac v ctv, 2010).
2.6.2 Phn loi
Cho n nay c khong 200 loi bacteriocin c xc nh, tuy nhin vic phn
loi cc bacteriocin vn cha c xc nh r rng v n vn ang l vn tranh ci.
Cc bacteriocin thng c phn loi kt hp vi cc tiu ch khc nhau. Nhng tiu
ch chnh l h vi khun sn xut, trng lng phn t ca chng v cui cng l trnh
t chui amino acid (Desriac v ctv, 2010). Mt cch tng qut, bacteriocin c chia
thnh 3 lp: lp I, lp II v lp III.
2.6.2.1 Lp I
Bacteriocin lp I hay cn c gi l Lanbiotic l nhng peptide nh (<5 kDa),
bn nhit v tc ng ln cu trc mng. Mt thnh vin ni ting ca nhm ny l
nisin (Parada v ctv, 2007). Cc Lanbiotic c chia thnh 2 phn lp l Ia v Ib da
trn s tng ng cu trc.
a) Phn lp Ia
Phn lp Ia gm cc peptide dng thun di, linh hot v tch in dng,
chng hot ng bng cch hnh thnh cc l trong mng t bo cht ca cc loi vi
khun nhm n (Ouwehand v Vesterlund, 2004).
- 19 -
- 20 -
a) Lp IIa
Lp IIa l lp ln nht, gm cc peptide hot ng chng Listeria, i din c
trng cho nhm ny l pediocin PA-1 v sakacin P. Cc bacteriocin nhm ny ha hn
cho nhiu ng dng cng nghip nh vo hot ng khng Listeria mnh ca chng.
Thm ch chng cn l cc tc nhn khng Listeria c ch nhiu hn l
bacteriocin lp I (nisin) v chng khng c ph c ch rng v v vy, chng khng
tiu dit cc ging khi ng (Ouwehand v Vesterlund, 2004).
b) Lp IIb
Lp IIb hnh thnh bi mt phc hp ca 2 peptide ring bit, nhng peptide
ny t hoc khng hot ng. Cc bacteriocin c trng cho nhm ny l lactococcin
G, plantaricin EF v plantaricin JK (Parada v ctv, 2007).
c) Lp IIc
Lp IIc l nhng peptide nh, bn nhit, gm nhng bacteriocin khng ng
nht nn phng thc hot ng ca chng cng khc nhau. Trong phn lp ny ch
tm thy cc bacteriocin nh divergicin A v acidocin B (Parada v ctv, 2007).
2.6.2.3 Lp III
Lp ny bao gm nhng peptide ln, c trng lng phn t ln hn 30 kDa,
khng bn nhit. Nhm ny c th bao gm cc enzyme ngoi bo khng li cc vi
khun c th bt chc cc hot ng sinh l ca bacteriocin. Cc bacteriocin lp III
cho n nay ch c phn lp t cc thnh vin ca ging Lactobacillus (Ouwehand
v Vesterlund, 2004).
2.6.3 C ch hot ng
Cc bacteriocin thng c hiu qu chng li cc vi khun Gram (+) nh
Bacillus, Listeria monocytogenes, Salmonella typhimurium. Cc bacteriocin ca LAB
c th khng hiu qu khi c ch vi khun Gram (-) v mng ngoi ca chng gy tr
ngi cho hot ng ca bacteriocin. Nhng mng ny ngn cn cc phn t nh cht
khng sinh, cht ty ra v thuc nhum xm nhp t bo cht (De Martinis v ctv,
2001). Tuy nhin, c mt vi nghin cu cng b hot ng ca bacteriocin chng
li cc vi khun nhm ny, v d nh plantaricin 35d sn xut bi Lactobacillus
plantarum chng li Aeromonas hydrophila (Messi v ctv, 2001), thermophylin sn
- 21 -
- 22 -
Bacteriocin chng minh tnh an ton ca chng trong chui thc phm
dnh cho ngi. Chng c t hn ch hn so vi nhng cht bo qun
ha hc v l cc phn t c sn sinh t nhin bi vi sinh vt ln men
trong thc phm ln men truyn thng (Ruiz-Larrea, 2005).
Khng gy tc ng n mi trng v chng b thoi bin nhanh chng.
Cc bacteriocin c s dng nh ngun thc n ch yu i vi cc tc
nhn gy bnh m khng lm nh hng n vi khun c li (Ouwehand
v Vesterlund, 2004).
Bacteriocin khng lm thay i cc tnh cht cm quan ca thc phm
(Ruiz-Larrea, 2005).
Chng c ph hot ng r rng.
C tc dng b sung cho cc tc nhn khng khun.
2.6.4.2 Hn ch ca bacteriocin
Vi nhng li ch trn bacteriocin ngy cng c ng dng rng ri trong
cng nghip nh mt loi khng sinh an ton. Tuy nhin, chng cng c mt s mt
bt li sau:
t c bit n hn so vi cc cht bo qun ha hc.
B thoi bin nhanh chng bi cc enzyme phn gii protein.
Chi ph cao trong vic p ng cc tnh nng k thut.
Ch c hiu qu chng li mt s loi vi khun no .
Trn thc t, c nhng ro cn php l yu cu s cng nhn v chp thun c
th i vi vic s dng chng dng tinh khit v bn tinh khit (Ruiz-Larrea, 2005).
- 23 -
Chng 3
VT LIU V PHNG PHP NGHIN CU
3.1 THI GIAN V A IM NGHIN CU
ti c thc hin t 5/4/2010 n 10/7/2010 ti phng th nghim Vi sinh
v Ha sinh thuc khoa Cng Ngh Thc Phm trng i hc Nng Lm, thnh ph
H Ch Minh.
3.2 VT LIU V PHNG PHP NGHIN CU
3.2.1 Mi trng v thit b phn tch
Mi trng v thuc th:
-
Thch v canh MRS (Merck, pH= 5,7 0,2) phn lp, tng sinh v gi
ging vi sinh vt.
- 24 -
Vissan (tp. H Ch Minh) v Nm Thu (Bnh nh). Trong , nem B Chn, nem
Ninh Ha v nem Nm Thu l sn phm ca qu trnh ln men t nhin cn qu trnh
ln men ca nem Gio Th v nem Vissan l c s dng ging khi ng.
Nm chng gy bnh c bo qun ng lnh (-20oC) c s dng lm
chng ch th, bao gm:
Staphylococcus aureus ssp. aureus CIP 20256
E. coli ATCC 25922
Bacillus cereus CIP 6624T
Listeria monocytogenes CIP 82110 T
Salmonella indiana LMBA
Thuc khng sinh Ofloxacin 200 mg c bn trn th trng c s dng
lm mu i chng cho th nghim khuch tn trn thch.
3.3 NI DUNG NGHIN CU
Chng ti thc hin cc cng vic nh sau:
Kho st h vi khun lactic ca nem sau 4 ngy ln men ca nm c s.
Thc hin cc phn ng sinh ha tin nh danh vi khun lactic.
Kho st kh nng sinh bacteriocin ca cc chng vi khun lactic phn
lp c.
3.4 PHNG PHP NGHIN CU
Cc thao tc tin hnh nghin cu c tm lc trong Hnh 3.1.
- 25 -
Ly mu
ng nht mu
Huyn ph m
o pH
Pha long mu cc
nng t 10-2 n 10-7
- 23 -
Phng php
Cc a petri sau khi cy xong s c k kh 30oC trong 48 gi. Vic k
kh c tin hnh bng cch cc a petri vo trong cc bnh ht m, t vo
ngn n cn c thp sng, y cht np, khi ngn la n cn tt ng ngha
vi vic oxy trong bnh c tiu th ht.
3.4.1.5 m khun lc v cy chuyn
Sau khi 30oC trong 48 gi, vic m khun lc c thc hin trn cc a
c s lng khun lc t 15 n 300.
S lng khun lc m c trong hai a hai nng lin tip c tnh
bi cng thc sau:
N
V .d .(n1 0,1.n 2 )
(CFU/g)
N1 N 2 N 3
(CFU/g)
3
Sau khi tin hnh cc phn ng sinh ha, chng ti chn lc ra nhng chng vi
khun c cho l vi khun lactic tin hnh cc th nghim tip theo.
Dng que cy tit trng ly khun lc cho vo trong ng ly tm v trng cha
10 mL MRS b sung 2% cao nm men (Elmoualdi v ctv, 2008). cc ng ly tm ny
37oC trong 16 - 18 gi (Cheikhyoussef v ctv, 2008).
Sau , cc ng ly tm ny s c em ly tm 6000 vng trong 15 pht
tch cn khun. Nhm trnh nh hng n kt qu th nghim bi s c ch gy ra t
cc acid hu c c mt trong mi trng, sau khi ly tm xong chng ti iu chnh pH
ca dch khun bng dung dch NaOH 10N t n pH = 6,5 (Poncea v ctv, 2007).
Sau lc ly phn dch ni trn b mt bng cch bm dch qua mng lc Minisart
(ng knh l lc l 0,2 m) tch cn khun cn st li. Phn dch lng thu c
s c s dng cho cc th nghim tip theo.
3.4.3.2 Kho st s b kh nng sinh bateriocin ca cc chng vi khun phn lp
Tin hnh tng sinh nm chng ch th gy bnh trong 10 mL mi trng NB
(37oC / 24 gi). Sau tin hnh pha long nm chng ch th n nng 10-4 bng
dung dch MRD.
Dng micropipet ht 0,5 mL dch ly tm cho vo ng eppendorf v trng, sau
cho tip 0,5 mL dch khun ch th nng 10-4. Mi dch ly tm u c kho
st vi nm chng gy bnh nghin cu.
cc ng eppendorf 37oC trong 24 gi. Sau so snh bng mt thng
trong, c ca chng vi ng i chng (khng cho dch khun). Nu ng trong v
khng c sinh khi iu ny chng t dch ly tm trong ng c kh nng khng li
chng ch th gy bnh v c ch s pht trin ca chng. Ngc li, nu ng c v
c sinh khi, iu ny ng ngha vi vic vi khun gy bnh vn tip tc pht trin
trong dch ly tm v nh vy, dch ly tm khng c cha cht khng khun.
Vic kho st s b ny cho php chng ti tuyn lc cc chng vi khun
lactic c kh nng sinh cht khng khun cho kho st vi phng php khuch tn
trn thch tip theo.
3.4.3.3 Kho st kh nng sinh bacteriocin ca cc chng lactic phn lp bng
phng php khuch tn trn thch
Trong kho st ny, chng ti cy vi khun theo hai cch: trn b mt thch v
cy su trong thch: 0,1 mL dch canh khun ch th nng 10-4 c trang u ln
- 27 -
- 28 -
- 29 -
Chng 4
KT QU V THO LUN
4.1 KHO ST H VI KHUN LACTIC CA NEM CHUA SAU 4 NGY LN
MEN NM C S KHO ST
4.1.1 Gi tr pH v tng lng vi khun lactic ca nem chua ln men ngy 4
c s kho st
Kt qu theo di v gi tr pH v tng lng vi khun lactic ca nem chua sau 4
ngy ln men 5 c s kho st c trnh by Bng 4.1
Bng 4.1: Gi tr pH v tng lng vi khun lactic ca nem chua ngy 4 5 c s
kho st
Kiu ln men
C s
pH SD
SD (CFU/g)
B Chn
4,39 0,03
1,43.108 7.106
Ninh Ha
4,41 0,03
1,29.108 1,2.107
Nm Thu
4,34 0,03
1,62.108 1,5.107
Ln men c
Vissan
4,15 0,03
1,15.109 8,5.107
nh hng
Gio Th
4,23 0,03
3,08.108 7.106
Ln men t nhin
- 32 -
a) Khun lc dng I
b) Nm
m men
c) Trc
c khun
a) Khun
n lc dng II
b) Nm men
c) Trc khun
b) Trc
c khun
c) Nm men
a) Khun
n lc dng IV
b) Trc khun
- 34 -
a) Khun
n lc dng V
b) Cu trc
a) Khun
n lc dng VI
b) Trc khun
a) Khun
n lc dng VII
b) Trc
c khun
Bng 4.2: Phn trm cc dng khun lc ca nem chua ngy 4 5 s s kho st
Kiu ln
men
C s
(%)
I
II
B Chn
100
55,08
6,62
35,99
8,95
Ninh Ha
100
28,76
9,53
11,14
3,51
Nm Thu
100
32,40
6,49
Vissan
100
25,19
9,51
Gio Th
100
63,8
9,29
III
IV
VI
VII
8,93
7,79
Ln men
t nhin
(n = 3)
Ln men c
2,05
3,56
10,59
9,53
47,46
5,36
16,26
8,87
51,34
6,64
24,08
2,96
50,73
6,66
nh hng
(n = 3)
36,16
9,29
(n: tng s mu kho st, X : phn trm khun lc, SD: lch chun)
- 29 -
- 31 -
Bng 4.3 Tnh cht sinh ha ca nhng dng khun lc phn lp.
Kiu ln men
Nghin cu
C s
Dng
khun
lc
Vissan
Gio Th
(%)
II
III
IV
VII
III
IV
VI
(-)
(+)
6,82
6,82
4,55
6,82
6,82
2,27
6,82
4,55
6,82
6,82
6,82
6,82
6,82
6,82
6,82
6,82
100
0,76
0,76
0,76
0,76
0,76
0,76
4,55
6,06
6,06
4,55
6,06
6,82
1,52
6,82
4,55
6,06
6,06
6,82
6,82
6,82
6,82
81,82
6,82
(-)
6,35
6,35
4,76
6,35
7,14
1,59
7,14
4,76
6,35
6,35
7,14
7,14
7,14
7,14
7,14
7,14
100
(+)
(-)
6,35
6,35
4,76
6,35
7,14
1,59
7,14
4,76
6,35
6,35
7,14
7,14
7,14
7,14
7,14
7,14
100
(+)
Dng
ng hnh
6,35
4,76
7,14
1,59
7,14
4,76
6,35
7,14
7,14
ln men
D hnh
6,35
6,35
6,35
7,14
7,14
7,14
40,48
Sinh
(-)
acid lactic
(+)
6,35
6,35
4,76
6,35
7,14
1,59
7,14
4,76
6,35
6,35
7,14
7,14
7,14
7,14
7,14
7,14
100
Nm men
(n = 6)
Hnh thi Trc khun
(n = 108)
Cu trc
(n = 18)
Catalase
(n= 126)
Nm Thu
VII
vi khun
sinh ha
Ninh Ha
Tng
II
Vi th
Phn ng
B Chn
Gram
(n= 132)
Di ng
6,82 13,63
7,14 59,52
Hnh 4.8: S chuyn mu ca dung dch trong kho st kh nng sinh acid lactic ca
vi khun.
4.3 KHO ST KH NNG SINH BACTERIOCIN CA CC CHNG VI
KHUN LACTIC PHN LP
Kho st s b i vi 126 chng vi khun, c xem l vi khun lactic, v kh
nng khng khun ca chng i vi 5 chng gy bnh (Staphylococcus aureus ssp.
- 36 -
aureus CIP 20256, E. coli ATCC 25922, Bacillus cereus CIP 6624T, Listeria
monocytogenes CIP 82110 T v Salmonella indiana LMBA) chothy c 28 chng c
kh nng khng c 5 chng gy bnh ni trn chim 22,22% tng s chng vi khun
kho st. Trong , c 5 chng dng I nem B Chn, Ninh Ha (3,97%); 6 chng
dng III nem Nm Thu (4,76%); 5 chng dng V nem Gio Th (3,97%); 5 chng
dng VI nem Vissan (3,97%) v 7 chng dng VII nem B Chn v Ninh Ha
(5,55%).
Kt qu kho st bng phng php khuch tn trn thch ca 28 chng ny
cho thy ch c 01 chng dng VII nem Ninh Ha c kh nng khng li
Staphylococcus aureus ssp. aureus CIP 20256 v 01 chng dng I ca nem Ninh Ha
khng li Salmonella indiana LMBA. iu ny c th l do cc chng vi khun cn li
to ra lng bacteriocin vi nng thp nn khng th hin c kh nng khng
khun ca chng.
ng knh khng khun ca chng vi khun dng VII l 15mm trong khi
dng I l 7mm. Nh vy kh nng khng Staphylococcus aureus ssp. aureus CIP ca
chng vi khun dng VII mnh hn so vi chng dng I khng Salmonella indiana
LMBA. C v nh i vi vi khun lactic, cc bacteriocin thng c hiu qu chng
li cc vi khun Gram (+) nhng c th khng hiu qu khi c ch vi khun Gram (-).
iu ny c l l do mng ngoi ca vi khun Gram (-) kh dy, gy tr ngi cho hot
ng ca bacteriocin. Nhng mng ny ngn cn cc phn t nh cht khng sinh,
cht ty ra v thuc nhum xm nhp t bo cht (De Martinis v ctv, 2001). Theo
nghin cu ca Nguyen (2010) trong 44 chng vi khun lactic kim tra, ch c mt vi
chng th hin kh nng khng khun yu i vi Staphylococcus aureus 1976 (Sa
1976) v khng c chng no c kh nng khng li Salmonella typhimurium 1826 (St
1826).
Vng khng khun ca chng vi khun lactic dng VII i vi Staphylococcus
aureus ssp. aureus CIP v dng I i vi Salmonella indiana LMBA c trnh by
Hnh 4.9 v Hnh 4.10.
- 37 -
Hnh 4.9: Vng khng khun ca chng vi khun dng VII i vi Staphylococcus
aureus ssp. aureus CIP.
Hnh 4.10: Vng khng khun ca chng vi khun dng I i vi Salmonella indiana
LMBA.
- 38 -
Chng 5
KT LUN V NGH
5.1 KT LUN
i vi cc mu nem ngy 4 ca 3 c s ln men t nhin, s khc bit v
pH sn phm l c ngha vi tin cy 95%. i vi cc mu nem 2 c s ln
men c nh hng, pH ca chng khc nhau c ngha (p 0,05) v thp hn so vi
cc gi tr pH ca cc mu nem 3 c s ln men t nhin.Tng lng vi khun lactic
gia cc mu nem kho st 3 c s ln men t nhin khc nhau c ngha (p
0,05). Tng lng vi khun lactic c s Nm Thu (1,62.108 CFU/g) cao hn tng
lng vi khun ca hai c s B Chn (1,43.108 CFU/g) v Ninh Ha (1,29.108
CFU/g). i vi 2 c s ln men c nh hng l Vissan v Gio Th, tng lng vi
khun cao hn rt nhiu so vi 3 c s ln men t nhin. Tng lng vi khun lactic
c s Vissan (1,15.109 CFU/g) cao hn Gio Th (3,08.108 CFU/g) v s khc bit
ny l rt c ngha v mt thng k (p 0,001).
C 7 dng khun lc c ghi nhn trong cc mu nem 5 c s. Kim tra
vi th cho thy 81,82% vi khun c dng trc khun, 13,63% vi khun c dng cu
trc khun v 4,55% vi khun c dng nm men. Sau khi kim tra cc phn ng sinh
ha, c 126 chng vi khun c xem l vi khun lactic (chim 95,45 % tng s chng
vi khun phn lp).
Kim tra kh nng khng khun cho thy ch c 01 chng dng VII (chim
0,79% vi khun kim tra) nem Ninh Ha c kh nng khng li Staphylococcus
aureus ssp. aureus CIP 20256 v 01 chng dng I (chim 0,79% vi khun kim tra)
ca nem Ninh Ha khng li Salmonella indiana LMBA. Trong , chng vi khun
dng VII c kh nng khng khun mnh hn.
- 39 -
5.2 NGH
Lp li nghin cu trn cc mu nem khc nhau vi nhng thi im ln
men khc nhau tm cc chng vi khun lactic c kh nng sinh
bacteriocin.
nh danh cc vi khun lactic c kh nng sinh bacteriocin.
Chun ha v tm ra cc phng php thch hp nhm thu c bacteriocin
tt nht.
ng dng cc chng lactic c kh nng sinh bacteriocin vo trong sn
phm nem chua nhm pht trin nem chua thnh thc phm chc nng.
- 33 -