You are on page 1of 55

Trn trng gii thiu

Tin s gio dc, nguyn Gim c Vin Nghin cu v Dy c nhanh New York (M) Ngun: NXB TP H Ch Minh, 1991 Thc hin ebook: bogiadispacy, tducchau (TVE) Ngy hon thnh: 11/09/2010 http://e-thuvien.com/

Bin son: TRN NGC VNH, theo Norman C. Maberley,

MC LC LI NH XUT BN PHNG PHP C HIU QU V KHI U NI VI CC BN C C NHANH V CC BN MONG C NHANH C BC I CHUN B TT THNG CNG BC II PHI HP MT V TAY BI LUYN TP IIa BI TP LUYN IIb BC III PHT TRIN TM NHN V NHN RA BI TP LUYN IIIa BI TP LUYN IIIb BI TP LUYN IIIc BI TP C BC IV C HIU R BI TP LUYN IVa BI TP C Cc cu hi cho bi tp c BI TP LUYN IVb BI TP C BC V ... C SUT BI VN TNG THUT BI TP LUYN Va BI TP LUYN Vb
2

T ng gi BC VI ... NH NHNG G BN VA C BI TP LUYN VIa DN C BI TP LUYN VIb BI TP LUYN VIc BC VII ... LY BN TAY IU KHIN RA BI TP LUYN VIIa BI TP LUYN VIIb BC VIII ... BN XONG C RI BI TP LUYN VIIIa BI TP LUYN VIIIb BI TP LUYN VIIIc BI TP LUYN VIIId TR LI

LI NH XUT BN
Hin nay th gii ang trong thi k bng n v thng tin, sch bo, tp ch xut bn ngy cng nhiu, cung cp mt khi lng thng tin khng l m nu khng c cch x l thng tin thch hp th khng th no nm bt kp. Nhiu nh chuyn mn v tin hc, cc gio s, tin s khp ni a ra nhiu phng php x l thng tin khc nhau nhm gip gii quyt vn ny. Trong nc v thnh ph ta, cng vi s pht trin ca kinh t, ca khoa hc k thut v tin hc, sch bo c xut bn hng lot, cng vi mt khi lng ln sch bo, tp ch nhp t nc ngoi, khin chng ta khng th no theo di kp. Trc tnh hnh , nhm gip bn c c c mt phng php c gii quyt c mi mu thun gia yu cu nm bt thng tin cng nhiu cng tt v thi gian, kh nng c b hn ch, Nh xut bn Thnh ph H Ch Minh gii thiu cng bn c cun Khoa hc cho mi ngi: T luyn Phng php c nhanh do Trn Ngc Vnh bin son theo Tin s Gio dc Norman C. Maberley, nguyn Gim c Vin nghin cu v dy c nhanh, New York (M). Cun sch gii thiu qu trnh pht trin, li ch ca phng php c nhanh, cch hc v nhng bi hc tng bc, i t d n kh, ng thi phn bit cch c theo cc mc ch c gii tr hay c hc tp, nghin cu, nhm gip bn c c iu kin la chn phng php thch hp vi mnh. y l mt phng php tp c nhanh khng cn dng
3

n nhng th thut hay my mc no m ch n gin da vo s pht trin nhng k nng t nhin ca bt c bn c no bng nhng bi tp luyn tun t. Mong rng cun sch s gip ch bn c, vi tnh cch l mt ti liu tham kho, trong vic rn luyn cho mnh c c mt phng php c p ng yu cu ca bn. NH XUT BN THNH PH H CH MINH

PHNG PHP C HIU QU V KHI U

Vic lm k mt t bi tp luyn n gin c th gip bn c nhanh hn t 3 n 10 ln. Thc t chng t nh th. Nhng c v ngc i l c qu nhiu hc sinh sinh vin cc trng trung hc v i hc c phi cng lng v thiu ht thi gian v gp tr ngi do k nng c hay cch hc khng hiu qu. B thc p bi nhng trch nhim x hi v nh trng, h buc phi dng n nhng th thut tinh vi thi u v khng th hc kp. Do nhng yu cu c gim bt, nhng c hi trao i v pht trin c nhn b ph hoi, v hc hnh tr nn mt tr a vi h. Vo ma xun 1961, cc nh gio dc v chuyn gia gp nhau ti Los Angeles tho lun cc cch thc v bin php khc phc nhng kh khn ny, nhng kh khn lun nng ln cc sinh vin, hc sinh thiu cc k nng c v hc cn thit p ng nhng i hi ca nn gio dc v hc vn hin i. Gn nh tt c cc lp c nhanh u dng nhng phng php c hiu qu gii hn, nn khng th dn n s thay i c th thy r c trong qu trnh luyn c nhanh. Cn phi c mt phng php mi mt phng php kt hp c cc k thut c nhanh tc cao vi cc thi quen hc tp theo chc nng, mt phng php gip ngi c c cc cng vic vt v khng cn thit v gii phng cc kh nng tim tng ca tr c. bin nhng quan im trn thnh hin thc, tc gi ra hai nm nghin cu v th nghim vi nhiu k thut v h thng luyn c nhanh ang p dng trong cc nh trng v cc t chc t nhn trn khp Hoa K, t c kt c nhng phng php c hiu qu nht, d thnh cng nht v lun c hon thin hnh thnh mt chng trnh cn bn hon chnh. Rt nhiu cuc kim tra rng ri c thc hin nhm xc nhn phng php ny, vi tn gi l Phng php c hiu qu. Trong mt cuc nghin cu vi mt lp hc bc trung hc, ba mi hc sinh bt u hc c vi tc trung bnh 283 ch mt pht v nm c 45% nhng g c. Sau khi luyn tp ht cc bc ca phng php ny th cc hc sinh t tc trung bnh 3750 ch mt pht v mc hiu l 63%. Trong cuc thi c theo tiu chun quc gia dnh cho thanh nin, tt c nhng hc sinh ny u cao im hn so vi 92% s sinh vin i hc d thi. Trn phn na nhm c nhanh hn nhiu so vi tc ti a 1230 ch mt pht ca ngi bnh thng. Nhiu cuc nghin cu tng t khc chng t tnh hiu qu ca phng php c trnh by trong quyn sch ny.

Mt trong nhng mc tiu ca y ban hp nm 1961 l pht trin phng php c nhanh hiu qu v hin i nht dnh cho sinh vin, hc sinh v nhng ai mun ci tin kh nng c ca mnh. Mc tiu th hai l ph bin phng php ny sao cho nhng ai mun tp th u c th tp c. Mc tiu u tin t c v by gi, phng php ny vi hy vng rng n s n c vi cc bn sinh vin, hc sinh, cc gio vin v tt c nhng ai thch c. Ch yu, cun sch ny c vit nh mt ti liu t hc, nhng ch li ca n s c nng cao hn nhiu nu cc gio vin dy c kt hp vi nhng khi nim cn bn trong cc lp hc c nhanh chnh qui. TC GI

NI VI CC BN C C NHANH V CC BN MONG C NHANH C

Charmane Mc Daniels c bn chn khng yn khi c ly mt cun sch trn k v bung mnh xung gh da m i. Cun Lng tm ca mt ng vin ng Bo th ca Barry Goldwater khng phi l mt cun sch ln, cng nh khng phi l mt cun sch qu kh nhng vo bui chiu ng ny n gi ln cho Charmane mt ti qu kh khan v mt ci m c cha bao gi tht s hiu hay quan tm n. Khng bit sao c li bc mnh vi nhng din bin chnh tr xy ra nm 1964 m c bt buc phi nm c, v by gi, vo mt bui chiu ti xung mau, c buc phi nm vng t tng ca thng ngh s Bang Arizona, Barri Goldwater v nhng th lc to nn s phn ng ta. L mt cn b cp cao trong trng hc c bt buc phi nm c nhng din bin mi nht v nhng nhn vt m qun chng quan tm n. Trong lc bi ri, c nh li mt vi thng trc y mt cun sch nh th ny s l mt vt vt vnh t nht lm mt i nhng gi ngn ngi ca bui sng v ch mong li mt mi m thi. C nh li mnh kin tr vt qua nhng tr ngi ca thi quen c kiu c, c nhiu hn ch v s can ngn ca nhng ngi bn hoi nghi ca c. Khng c u, mt lm sao di chuyn v c c mt ngn ch mt pht h thng qu quyt. Tuy vy, nh nhiu nh pht minh chng t, ci khng th c thng ch l ci b hn ch bi gii hn tm nhn ca con ngi. Kht vng thnh cng ca Charmane m ra cho c nhng chn tri ngy cng rng v nhng mc tiu 1000, 1500 v 2000 ch mt pht nhanh chng t c. V, nh mt biu hin thng li sau cng, c mi nhng ngi bn hay ph phn n v yu cu h chn cho cn mt cun sch theo ring ca h, c c. H a cho c cun Ngi l mt ca Albert Camus, dy 150 trang. mi pht c c ht t u n cui. ng nhin l nhng chi tit t m c khng nh r my, bi v chc chn l c khng c tng ch hay tng cu mt. Nhng khi cc bn hi c v nhng g c nm c, c lm cho h, v ngay c c na, ngc nhin qua cch c nm vng v sp xp mt s lng ln cc chnh trong cun sch.

T tr i cng vic hng ngy ca c l phi c v s cc bn tng trnh, thng bo, nhng c san v bo ch, c lun c lt hai n ba ngn ch mt pht vi s thng hiu hn bao gi ht. T ch b ci a c c v n, mt s v n m ai cng mun c. Cn by gi, lng c sc mnh, i mt c bt u lt nhp nhng trang sch ny sang trang khc trong cun sch 31000 t ca Goldwater. Dn dn tng ca tc gi tr nn r rng v kch thch tr thng minh sc so ca c, khi c nm c ton b nhng g ng y vit. Hiu c hon ton, trc c tip theo sau trong trnh t l gich. V ri, hnh nh l khng cn g kh na. Trong cha y 25 pht c vi tc 1200 ch mt pht, c Mc Daniels nm hiu c nhng s cho php c c th nghin ngm nhng tng ca ch ngha bo th trong nhng ngy ti. Mt bui sng sau hai ngy, Charmane bt ng c mi n d bui cm tra do U ban Thanh nin Cng ho t chc trng i hc thnh ph. Khi c mi ln pht biu kin ngn gn, mt ln na c khin khn gi v ngay c c phi ngc nhin khi c xng mt cuc tho lun si ni v nhng gi tr v hn ch ca ch ngha bo th, c lm mt iu m c khng bao gi lm c trc khi c cun sch. Nhng thnh tch ca c c ng trn t Tin i hc v c Charmane Mc Daniels c bit n nh l mt hc gi uyn bc v nhng quan im chnh tr ca thng ngh s Goldwater v nhng ngi ng h ng. iu b mt k l ca mt ngi ph n ti nng c khm ph ny l g? i vi nhiu ngi th y l mt biu hin thin ti bm sinh. i vi nhng ngi khc, y li l kh nng huyn b ca c. Nhng, nh c bit r, ti nng ca c khng g khc hn l phn thng xng ng cho s luyn tp chm ch v sing nng nhng bi hc tng bc mt ca PHNG PHP C HIU QU. C Mc Daniels khng phi l trng hp c nht. C th k thm danh sch nhng ngi xut chng khc, nh nhiu v Tng thng ca Hoa K, nhng thng ngh s v dn biu, nhng vin chc cp cao, nhng nh khoa hc, gio dc v hng ngn ngi bnh thng khc khp mi ni t c nhng kt qu ngy cng cao trong cng vic, trong hc tp v gii tr bng cch p dng cc k thut c nhanh. Nhng thng gia khng thi gian c nhng bo co v th t; nhng nh vt l v lut s lun lun c gng t c hiu qu v thnh cng bng cch i su vo cc v n v cng trnh nghin cu, nhng thy gio v hc sinh thc khuya bn ng ti liu, sch v chy ua vi thi gian v thi c; v sau ht mt ngi dn thng thch c, ham hc nhng c qu t thi gian trong ngy, nhng ngi ny v v s nhng ngi khc cng chia s vi c Charmane Mc Daniels nim vui v s hn hoan khi thy PHNG PHP C HIU QU thay th nhng cch c li thi c c tng ch, tng cu mt t tri sang phi. Vi ngi nh li thi xa ngi ta c nm nhn nh c tng mt ch. Thi y cc c nh ta chng cn c nhanh m lm g. Nhng thi i thay i. S lng sch bo thng tin ang gia tng gh gm, c v tc ln khi lng, n mc kh nng tiu ho sao cho d dng v nhanh chng ang tr thnh mt iu kin tin quyt thnh cng trong tng n lc. i vi hc sinh cc trng, th hng thp v thi hng thng ri vo nhng ai khng bit cch c nhanh, hn l v bt k l do no khc; trong th gii cng vic cn trnh th nhng ngi khng bit cch c cng kh tm vic; trong giao tip hng ngy, ai khng c nhiu th b rt li pha sau cuc sng c vn ho v gio dc hin i. Du vy, cc thi quen c c k theo cch con tru i trc ci cy theo sau vn cn; cch
6

c chm, tng ch, tng hng mt tip tc lm ph thi gi v sc kho nhng ci qu gi nht trong cuc i; nhng c gi c chm, vn cn ngn ngi thay i v c bm vo cch c chm chp n iu m kt qu t c chng l g khc ngoi thi gi b lng ph v mt mi. Khng nhng c t m h c khng c chnh xc na, n ni cui cng kh m ni rng h bit c nhiu hn so vi lc cha c. Ch trong nhng nm gn y ngi ta mi thy rng mt ngi c nhanh v chnh xc s c c mt cng c vn nng cho php ngi y nm c mt khi lng hiu bit to ln t cc ti liu in n. Ta hy xem mt sinh vin i hc trung bnh. Khi anh ta tham kho cc th vin sch th ch vi tc c 300 ch mt pht, i mt anh ta di chuyn by ln khi c mi hng c 10 ch v mi hng anh ta nhn lui li t nht mt ln. Ngha l anh ta thy c khong 1/3 ch mi khi mt anh ta ngng li v ri anh ta nhn lui li vi ch no trn hng ln na, c ging nh l li xe hi tc 20 km/h trong thnh ph v c 6 hay 7 ci n th phi quay xe li mt on ng. c cng thng v mt mi nh th th s c khuynh hng hoa mt, ln ln lung tung, tp trung b gin on v ngi c c phi c i c li mi mi nh. Mt cn tr thng thng khc i vi tc v s tip thu l ci thi quen hi my mc c ni thm tng ch trong c, i khi c ln bm trong ming v nhp mi. Khi cng vi cc cch thc c kiu ngng v c v c li, thi quen ny lm ny sinh mt vn ging nh va xem phim li va phi c c c nhng dng ph . Bn lc hon ton khng nm c ngha trn vn ca ton b hnh nh v khng thng thc c nhng chi tit ca phim. Nhng thi quen nh th chnh l s nho bng chng ta trong thi i khoa hc ny. Thc t cho thy r rng bng p dng v rn luyn ng n, i a s bn c u c th tng tc c hin ti ca mnh ln gp hai, ba ln cng vi s gia tng tng ng ca s thu hiu, ghi nh v ham thch. Hn na mt bn c m khc phc c nhng thi quen hn ch nh ni trn chc chn s t c mt s tin b ng ngc nhin trong nng lc c v s say m. V d, nu tc ca bn c tng va phi ln c 200 n 300 ch mt pht th bn y c th c nhiu hn n gn 50% trong cng mt khong thi gian, hay l thay v c trong 3 gi th ch cn 2 gi thi. ng thi, nu kh nng hiu ca bn y tng ln c 15% thi th ngi ta tnh c rng bn y s tip thu c nhiu hn 70% ni dung chnh xc trong mt phn ba thi gian m li ham thch v t mt mi hn nhiu. Vy th, hin tng c nhng ngi c n c 1000 ch hay hn na trong mt pht l nh th no ? Hnh nh l k l, nhng kt qu phi thng nh th khng phi l hn hu. Du vy, cn phi lun nhn mnh l khng phi lc no cng c vi tc cc nhanh c. Cng vic hc tp cn t duy, suy ngh su sc c th phi cn n mt k nng khc hn cch c truyn gii tr v cn phi c nhng thay i ph hp vi tnh cht ca ti liu c v mc ch ca bn c. Nu bn mun tm mt ci tn, mt chi tit c bit, mt mc tham kho, hay n gin l tm chnh ca mt cun sch, bn s c th lt nhanh qua cc trang m t ch ti v s nhng chi tit khng lin quan g vi ci bn ang tm. Cng nh th, nu mc tiu ca bn l nm nhng chnh, n li, xem cc tnh tit v din bin y , hay nh gi ni dung hp dn ca mt cun truyn, bn chc c th s c k vi mt tc cao nm c nhiu chi tit hay, nhng mi quan h, nt p ca cch hnh vn, hay nhng d kin ghi nh, tc ca bn s thay i t cch c tng cu mt theo mt th t sang c lt 2000 ch mt pht, tu theo nhng khun kh ca ti liu ang c. iu
7

quan trng l khi bn c, c lt, c k (gi tu theo bn) th c mt iu tin li r rng l bn c c kh nng c nhanh hay chm tu theo mun v bn b c nhng thi quen hn ch kh nng c v thng thc ca bn. Ngc vi suy ngh ca nhiu nh tm l hc xa lng, xa ri thc t, ngi c ch theo th t chm ri khng hn l hc hay nh c nhiu hn vi cch nghin ngm thong th tng ch, ngi c theo PHNG PHP C HIU QU, c nhanh hng ngn ch mt pht, thng nm bt nhiu hn hn trong cng mt thi gian, c bit, k c khi xut hin cc yu t mt mi v khng hng th. Vy, phng php c hiu qu l g? Mi cch c u l qu trnh mt no, m trong cc k hiu, ch vit mang ngha n cho ngi c. Phng php c hiu qu th khc im l n pht huy mt yu t hay b b qun khi c, l yu t hiu ngay lp tc vi cch c thng ng xung trang giy thay v c tng hng mt t tri sang phi theo kiu c th mi khc phc c tt c thm, no b nm bt nhiu khi thng tin cng mt lc, v bn mi tn dng ht nhng chc nng tm l. Khng nh nhng k thut c nhanh khc, phng php c hiu qu khng cn n nhng dng c c kh hay my mc no, l k nng t nhin, lun c cng c v pht trin chng no m bn c vn chn dng n. Nhng tin cn bn ca phng php ny lin quan n s tc ng qua li mnh m ca bn nguyn l tm l c bit l : on ra ht, Hiu vi tc nhanh, Ghi nh v Nm chnh xc ! Nguyn l on ra ht ca Gestalt cho rng tr c con ngi c kh nng rt ra c ngha y t nhng hnh nh v nhng khng hon ton y . T kinh nghim v nhy bn ca tr c, a s bn c c th d dng xc nh c ta sau, mc du mt phn t s ch b b qua : B-n T-yn Ng^n ^c L^p Tr c c th ni li nhng khong trng m khng b lc ngha hoc nu c th cng t. Trong nhiu nm nhng nh tm l thng xuyn chng minh v s dng nguyn l on ra ht khi ch nhn thy mt phn, nhng vic p dng nguyn l ny cho vic c th cn qu t. Trong Phng php c hiu qu, nhiu ngi c th t mc hiu bit ti a sau khi tp trung c cha n 80% ti liu. S thnh cng nh th ng nhin tu thuc vo tnh cht ca ti liu c, s thng tho t ng v kinh nghim c t trc vi loi ti liu y. Khng th no mong c rng bn s c th hiu c nhng t nc ngoi hay nhng khi nim xa l khi m bn cha hc trc ln no. Mc du tr c con ngi k diu, n ch c th on ra ht ngha khi bn c kinh nghim v hiu bit. Vi nhng bi tp pht trin, tr c c th tp luyn on ht vi tc ngy cng nhanh v vi s lng t cn on ht ngy cng t. Trong giai on tp trung ban u nh th c th c t nhiu sai st, v nhng thi quen c hn ch, nhng khi thng tho th bn c kh nng on trc, n gip tr c nm c ti liu c lt nhanh vi s chnh xc ln hn bao gi ht. Tc c ca tr c mi ngi khng ging nhau. Nhng phng php sp xp, xc nh,
8

ghi nhn v lin kt cc din ra vi mt tc nhanh hn nhiu so vi tc m mt c th di chuyn. V, hiu c y vi tc nhanh th cn phi c sao cho mt cng ngy cng t phi di chuyn v cch c ph thuc ngy cng nhiu vo tc hiu. iu ny c th lm bn khng bit c nhng chi tit mi va c nhng khi bn nh li, thng xy ra iu lm bn ngc nhin l bn nm c nhiu iu mt cch t nhin lc no khng hay. minh ho cho nguyn l ny, nhiu gio s dy c chiu nhng con s v ch trn mt mn nh vi tc cc nhanh ch nhm lm cho ng o sinh vin nh ngay li c nhng g h va thy. Cng c mt k thut qung co cc nhanh c th nghim nhiu trong nhng nm gn y nhng cha c chp nhn rng ri v cha c hp php ho. Bng cch dng nhng nguyn l trn th c th, theo h ni, chiu tn ca mt sn phm trn mn nh vi tc nhanh n ni ngi xem hon ton khng bit rng mnh thy tn y, y vy m hnh nh chiu nhanh cn ng li trong c y c nh hng n thi a thch i vi sn phm c qung co. pht trin s on ht v tc , Phng php c hiu qu khuyn khch bn lun di chuyn mt nhanh, nhanh n mc hnh nh l khng th c. Tr c bt buc phi ni li nhng ch trng. Sp xp vic c thng xuyn s gip pht trin kh nng rt quan trng, l vic on ra . Tr nh c tng cng bng cch c nhanh trc, tm nhng chnh, thm cc chi tit v xem li ch no cn. Tuy vy, nh trong bt c kiu c no khc, bn s kh nm bt c nhiu trong c nhanh v nh li ngay, tr khi bn c c s chnh xc tng ng trong vic nhn thy nhng mi lin kt v thu hiu cc s vic. V l do ny, tr thnh mt ngi c nhanh, chnh xc, bn nn thng xuyn ra mc ch khi c, t t nhiu cu hi v tm ra cu tr li, c li vi tc nhanh nm chi tit v mt lun di ng vi tc sao cho c lun tp trung. Nhng bc c bn, cc bi tp luyn cu thnh nn ton b Phng php c hiu qu c v kh rc ri v tnh cht phc tp ca vic c nhanh. Tuy vy, bn c no tin ln tng bc mt t nhng bi tp luyn phi hp mt tay n gin cho n vic nhn ra nhanh v hiu c nhng cm t ln cc , chc chn s t c nhng thnh cng to ln hn trong hc tp hay trong cng tc, tng thm lng t tin v s hi lng, v hng nim vui v c c mt k nng v gi.

BC I CHUN B TT THNG CNG


Bn c th nghe qua nhng my tng tc c, my th tr nh v nhiu thit b khc thng c dng trong nhng lp hun luyn c nhanh gip ngi c c c nhng tc c ngy cng nhanh. Thc t cho thy, nhiu ngi hc ph thuc vo nhng my nh th thng hay tht vng, bi h c chm li hn khi khng c nhng my mc cng knh ny. Nhng trong Phng php c hiu qu, chng ta khng cn n nhng dng c tr gip c hiu qu nht. i mt, hin nhin, v nhng cu to ca cc dy thn kinh th gic l nhng yu t quan trng nht trong qu trnh dch nhng h hiu vit thnh ngn ng-suy ngh c ngha. Trong Phng php c hiu qu i mt khng cn phi di ng nhiu nh trong cch c
9

thng thng, nn mt t phi c gng v kho hn. Ngay c nhng ngi th lc yu hay mt c mt bn mt vn c th luyn tp phng php ny mt cch c hiu qu m khng b nh hng n sc kho ca mnh. Tuy vy, nhng trng hp di y s nh hng xu n kt qu v s thch th khi c, nn phi c loi bt i trc khi i vo tp luyn. 1 Bn c thy l nh, mt mi, kh chu v khng hng th khi xem mt bi vit hp dn, ngay c khi ng mt gic ngon lnh khng ? 2 Bn c thng nhc u, nhc mt v cm thy kh chu trong ngi khi xem phim hay tivi khng ? 3 Bn c kh khn khi tp trung c mt bi vit hp dn khng ? 4 Bnh thng, bn c khi no nhn thy nho, khng r nt hay khng ? 5 i khi bn c b au c, bun nn, hay kh chu khi lm cng vic t m hay c sch khng ? 6 Khi c, bn c hay chy nc mt v hi nhc mt hay khng ? Nu thnh thong cc trng hp trn c xy ra th khng nht thit l sc kho hay th lc ca bn c vn , nhng nu cc trng hp trn xy ra thng v gy kh khn cho bn khi c th bn cn phi i khm bnh. S thnh cng trong Phng php c hiu qu tu thuc vo mt sc khe tt v tnh trng d tip thu ca c. n ung v ngh ngi y , tp luyn v gii tr u n, khng cng thng hay lo lng, yu i v kho khon s gip nhiu cho bn t c nhng kt qu cui cng ca phng php ny hay bt c c gng tp luyn no khc. Khi luyn tp bt c mn hc no cng th, chc chn s c nhng lc bn cm thy nn lng, nghi ng kh nng thnh cng ca mnh, c ngh tht bi. Bt c khi no bn gp phi nhng iu nh th, v cm thy cng thng th bn hy nh mt nguyn tc u tin v quan trng nht trong tt c nhng hot ng tp c nhanh ca bn l ngh ngi, ngh ngi, ngh ngi. Khng g cn tr thnh cng bng s cng thng v chn nn. Ch khi no tinh thn sng khoi v d tip thu th bn mi t c mc tiu ca mnh. Nu nhng bc tp ban u c khc thng v tri vi cch tp c m bn hc lc b th xin bn c tp, ng thc mc hay tranh ci. Bn hy c gng tp cho n khi t c tc cao, s thun thc v thng hiu, v bn s cm thy hng th vi kh nng mi pht trin ca mnh. S tp luyn u n, ng nhin, l mt iu cn thit. Hy tp i tp li nhng bi luyn tp trong mi bc, bao nhiu ln cng c, cho n khi bn thnh cng. iu ny khng c ngha l nht thit bn phi thun thc hon ton mt bc v bi tp ri mi tp tip nhng bc v bi kh hn. Nhng k nng m bn va tip thu c mt phn no s c cng c v pht huy khi bn tp sang bi k tip. C nh th, nhng e do tht bi v cm gic khng thoi mi s nhanh chng tr thnh nhng ng lc gip bn n lc hn. tp trung, bn hy trnh tnh trng chn nn v mt mi vi bt c gi no. Tp mt ln mt bc th ri, dnh thi gian ngh ngi hay cho cc hot ng khng phi l c trc khi bn tp luyn li. Hn na, ng bao gi thay nhng bi tp cho bng nhng
10

bi tp ring no ca bn v ng nhy bc b qua nhng bi tp cho theo th t. Vy, nhng yu t thnh cng l : 1 Mt tr c kho khon v sng khoi. 2 Th lc v th lc thch hp. 3 Luyn tp u n v t tin. 4 Thay i hot ng hp l (tp, ngh ngi, gii tr). 5 Tp theo th t tng bc mt.

BC II PHI HP MT V TAY

Khi bt u luyn tp Phng php c hiu qu th tay v mt cng lm vic vi nhau. Ngoi vic phi cm sch v lt qua trang, tay cn dng hng dn mt c i xung t trang ny sang trang kia vi mt s u n v nhp nhng th hin s c nhanh thnh cng. Ging nh ngi dn u trong mt cuc chy ua, mt bn tay tr thnh ngi iu khin tc , buc mt phi di chuyn theo mt cch khc vi bnh thng cho n khi chng c th thc hin c ng tc di ng mt cch chnh xc v kho lo.

BI LUYN TP IIa
MC CH : Luyn tp phi hp mt v tay nhng tc khc nhau, khng cn phi hiu bi vit. 1 Bn ngi vo bn trong t th thoi mi v cun sch xung bn trc mt, nhng mt gc hi cao hn mt t so vi mt bn. 2 t bn tay phi hoc tri trang bn nh hnh v (bn tay ny s gi l bn tay iu khin, bi v n s c nh ra tc v hng dn cho mt trong nhng bi tp luyn u tin). Khi bn t bn tay iu khin ca bn trang bn, ch t ngn tr v ngn t hng v hai bn l phi v tri trong khi 2 ngn gia th t gia trang v hi cch nhau. Nu tay bn hi to so vi hnh bn, th bn ch dng ba ngn u tin thi ngn tr v p t cho mi l v ngn gia gia trang giy. Nn t sao cho u ngn gia cch l trn trang giy khong 2,5 cm (4 dng) hay hn.

11

3 Di chuyn t t xung trang giy, tay vn tip xc h vi trang giy v cc ngn tay vn v tr nh ni trn. Khi bn tay lt xung, bn hy m u n (xem hnh v) 1 2 3 4 vi tc mt s m l mt giy (vy m 1-2-3-4 th cn 4 giy). Khi m n 2, bn xung gia trang. Khi m n 4, cui trang ri th bn hy a tay tr li v tr ban u trn v bt u m xung 1-2-3-4, lp li mt ln na, nh hng dn. 4 Bn hy tp i tp li ng tc trn cho n khi nhp m ca bn u n. V lc bn hy thay i vn tc nh sau : . m n 6, tp i tp li 10 ln. . m n 3, tp i tp li 10 ln. . m n 2, tp i tp li 10 ln. . m n 4, tp i tp li 10 ln. Bn phi nh lun gi tc m ca bn u n v nhp nhng khng qu chm, cng khng qu nhanh. Tt nht l bn hy tp vi mt ng h c kim giy.

BI TP LUYN IIb
MC CH : Tp luyn s nhp nhng v s phi hp khi lt cc trang. 1 Bn t bn tay iu khin ging nh bi IIa. Nh t ngn gia cch l trn khong
12

2,5 cm (6 dng). 2 Bng ngn ci v mt ngn ca bn tay kia, bn hy nng gc trn bn phi ca trang giy ln. C gi nh th khi bn di chuyn bn tay iu khin xung trang giy v m 12-3-4. Khi m n 4, bn hy nhanh chng, nh nhng lt sang trang v bt u m xung vi bn tay iu khin t trang mi. Khi bt u i xung mi trang bn phi, bn hy nng gc bn phi ln sn sng lt. Khi di chuyn t trang ny sang trang kia th khng c ngt qung m. Bn phi duy tr mt s u n 1-2-3-4 lt 1-2-3-4 ln 1-2-3-4 lt vn vn (xem hnh v)

13

3 Bn hy ly bt c mt cun sch thch hp no v di chuyn ht khong 50 trang, m 1-2-3-4, lt sang trang nh nhng nh ch. Xin ng c gng c lm chi. m ln ln v tp trung pht trin nhng ng tc iu khin tc ca bn tay v lt trang. 4 Tp luyn bi IIb vi nhng tc thay i nh sau Di Di Di Di chuyn ht 50 trang, chuyn ht 50 trang, chuyn ht 50 trang, chuyn ht 50 trang, m m m m n n n n 6 3 2 4

S c ch cho bn khi tp luyn bi tp ny nhiu ln vi nhng sch v tp ch c cc c khc nhau. Nu mt trang c hai hay nhiu hn cc ct ch th bn cn tp di chuyn bn tay iu khin xung mi ct trc khi lt sang trang.

BC III PHT TRIN TM NHN V NHN RA


Mt trong nhng vn cn bn ca Phng php c hiu qu l thay i thi quen c c c tng dng mt. iu ny cn c s phi hp v tc nh ni, khc phc thi quen c thm, nhn lui tr li nhng ch c, c tng ch v tng dng mt. Trong phng php hon ton mi sau y, i mt bn by gi phi tp nhn tip nhn
14

mt hnh nh ton b t u n cui m khng cn nhn n tng ch hay tng phn ring l. Tr c bn s hot ng tch cc trong d on, t cu hi, tng hp v thu hiu nhng cm thng tin ln, trong khi mt bn vn lt u n xung trang giy v ch ngng li nhng ch cn thit. Mc ch l bn xem c nhng cm t ngy cng ln hn. Nhng bi tp s khi pht trin tm nhn v nhn ra thng tin i hi phi thu hiu ni dung ngay. Tc v s am hiu khng phi bao gi cng tng ng vi nhau trong mt bi tp n gin. V l do ny, u tin ch cn bn tp trung rn luyn thun thc cc ng tc di chuyn cn bn v k nng khi hc n nhng phng php tm l chi tit hn bn s khng gp tr ngi no.

BI TP LUYN IIIa
MC CH : Pht trin ti a tm nhn mt cch y bn c th thy hon ton mt trang ngay mt lc m khng phi di chuyn mt. 1 trang sau c 4 ct ch X c nh tn A, B, C, D. Chnh gia trang c hai ch X nh tn E v F. Bn hy bt u bng cch tp trung mt nhn vo E v F, nhng ng cho mt bn di chuyn ln, xung hay ra hai bn. Khi bn th gin mt, bn s nhn thy tt c mi ch X trn trang giy tht d dng m khng cn di chuyn mt. Nu bn khng th nhn thy ht trang c, hy th a sch ra xa, cho n khi bn c th nhn thy c tt c ch X trong khi vn gi mt tp trung vo E v F. Ri t t a sch tr li cng gn bn cng tt, min l bn vn thy nhng ch X cc gc ca trang. 2 Bn hy tp bi tp ny nhiu ln mi ngy cho n khi t c tm nhn rng y mt cch bnh thng m khng cn phi c gng, nhng ng th c bng cch ny nh. Khng cn thit phi c ht mt trang ch vi mt ci thong nhn, v khng chc c ai c th hiu ht khi c nh th. Bi tp ny nhm pht trin ti a tm nhn, y l iu rt quan trng t c thnh cng trong Phng php c hiu qu.

15

BI TP LUYN IIIb

Mc ch : Phi hp ng tc di chuyn mt v tay vi tm nhn rng ti a, nhng cha cn bn phi hiu. 1 Bn hy t bn tay iu khin vo trang bn vi v tr bt u nh ch trong bi tp IIa. nh ngn tay gia nn di cch hng ch X u khong 6 dng, nh hnh v. 2 Tp trung nhn vo ch X cc ct B v C v c gng nhn c bn ct ch X trn hng u m khng phi di chuyn mt hay u ca bn. 3 T t di chuyn bn tay iu khin xung trang giy theo nhp m 6. Mt di chuyn xung cng vi tay, lun lun cch nh ngn tay gia khong 6 dng. ng mt di chuyn xung nhanh hn tay v ng nhn vo nhng ngn tay. Vn tp trung nhn vo 2 ct ch X gia nhng bn hy lun c gng nhn cho thy cc ch X ct A v D m khng phi di chuyn mt qua li. Khi mt bn di chuyn xung lun gi khong cch cao hn tay bn mt t, ri th tay v mt s ngng v bt u li nhanh n mc bn s khng na. Bn c gng lt u n xung trang giy m vn nhn thy c mi ch X
16

trong cc ct. 4 Lp li ng tc trn nhiu ln cho n khi bn phi hp c tm nhn vi ng tc di chuyn ca mt v tay. Bn nh vn mt th gin. Ri bn hy thay i tc sao cho vn m bo nhn thy c ch X mi tc .

BI TP LUYN IIIc
MC CH : Pht trin kh nng nhn ra mt ch v cu tc nhn luyn,

nhng cha cn phi hiu.

1 nhng trang sau l mt bi vit v Phng php c hiu qu c in trong mt ct. Hy t bn tay iu khin ca bn ln trang th nht, sn sng bt u, v chun b lt mi trang nh luyn tp bi IIb. Bn nh ng t bn tay iu khin ca mnh cao qu mi trang mi v nh di chuyn t trang ny sang trang kia phi nhp nhng v sung s. C th gin mt, nhng phi tnh to, v c gng thy c ht mi ch. Tuy
17

vy, trong bi tp ny bn cha cn bn tm hiu ngha ca cc t hay ca cc cu. Bn ng gim tc khi c, v ng b hay nhy ch. Bn c gng nhn ra tt c cc mt ch khi bn lt qua chng, nhng ng ni thm nhng ch trong c. Bn ch cn bit rng bn nhn c cc mt ch v lt sung s, c th thy c nhiu ch cng mt lc. 2 Bt u c trang u tin vi nhp m 4 v tip tc n ht bi vit. 3 Tp cc bi tp c ny nhiu ln n khi bn di chuyn c nhp nhng v nhn ra cc v t ngay tc thi. Ri bn hy thay i tc . Bn th m vi nhp 6 mt ln, ri nhp 3 mt ln; quay li m nhp 4 mt ln na v bn thy d dng hiu c y nhng g bn ang c, ngay c khi bn chng c gng c hiu. nhp m 4 bn s c c 500 ch mi pht nhanh gp 2 ln mt ngi c bnh thng.

BI TP C
Phng php c hiu qu l mt phng php c mi. c hiu qu bn phi mt lt thng xung. ng tp trung vo ch hay cu no.
18

Trong khi mt lt xung, bn nn c gng nhn ra ngha mt cch thoi mi. Bn cha cn hiu ngha mi ch. Bn c th nhn ra v hiu nhiu ch ngay. Bi tp ny mc ch khng phi l nhn c cc ch hay cu, nhng l hiu c cc t c c mt nim v phng php ca tc
19

gi.

NGNG LI!
Bn phi m bo lm ht cc phn ca Bi tp IIIc.

BC IV C HIU R

c c mt ngn ch mt pht hay hn cng s v dng nu nh bn chng hiu c nhng g mnh va c. Cng c nhiu ch trong tm nhn th cng hiu kh hn. Nh ni trc, kinh nghim v s quen thuc v nhng ti m bn ang c l nhng iu kin tin quyt thu hiu mt cch thoi mi. ti m bn c cng kh v l, th bn cn phi c n lm sao t c s thu hiu ti a. Ngc vi suy ngh ca nhiu ngi, iu ny khng c ngha l bn phi c chm hn khi gp nhng ti xa l. Phng php c hiu qu tc cao s mang n cho bn mt s thu hiu ton din, nhanh v tt hn ch khng phi c ln m tng trang. C th bn cn c li ti mt ln na, nhng trong mt khong thi gian cho, kt qu ca bn s ln lao hn nhiu bng cch p dng nhng k nng c hiu qu ny.

BI TP LUYN IVa
Mc ch : Tng tm nhn v hiu c nhng cm t ngy cng ln hn trong mt bi vn tng thut n gin. 1 Bn hy c cu chuyn sau theo nhp m 4 (khong 1000 ch mt pht). Ch thc hin ng cc k thut t bn tay, lt trang v tc m u n. C gng nhn ra nhng cm t ngy cng ln m khng phi di chuyn mt sang phi hay tri. Nh ch, bn hy tp trung mt nhn, cao hn khong 6 dng so vi nh ngn tay gia ca bn tay iu khin. Bn tay iu khin di chuyn nh nhng xung dc theo trang m ng ngn ng hay tr li v l do g. Nu bn l b mt on th bn c tip tc di chuyn xung v qun on y i. iu trn ht l hy cho cc ch y lt qua. Bn ng ni thm cc ch trong c v ng suy ngh v cc ch mt cch ri rc. 2 Sau ln c u tin, bn hy tr li cc cu hi cui cu chuyn. Nu khng tr li c cu hi no th bn hy c li cu chuyn mt ln na theo nhp m 2, ri theo nhp 6, tm nhng im cn thit tr li cc cu hi.

20

BI TP C
Vo chiu ngy Ch nht 28 thng Chp nm 1879, mt cn bo d di thi qua Thnh ph Dunde Xct-len, lm lung lay c chic cu mi v i bc ngang ca sng Tay. Sau 7 gi chuyn tu tc hnh t Edinburgh ri khi nh ga Taybridge, chng dng cui trc khi qua sng, nhng con tu khng bao gi n c b bn kia. Nhng vin chc
21

ng st a phng, nhng ngi lun nghi ng v s an ton ca cy cu, lo lng theo di khi con tu t t tin ti khi kin trc di hn ba cy s ny. Hnh nh l mi s tn ph d di ca thin nhin ang nhm ht vo nhng gm cu. Su di, nhng dng nc hung hn ang qut mt cch khng thng tic vo nhng m cu v chn cu. Nh ngi ta thy, nhng nh n nhp nhy ui con tu bng bin mt vo mn m. Mt chp la
22

sng bng ln soi r cu trc kin c ca chic cu; ri mn m v cn bo in cung trm ln. Li cnh tang thng. Mt ngi n ng khc bn b pha Nam t ng nhm theo di con tu t ca s nh ng y. Trong khi ngi nh ng y lung lay v mt cn gi mnh tn khc th cy cu ung a ging nh mt con lc khng l v ri, ng y thut li, chui nh n nh y sng bng ln nh vt ui cong ca mt ngi sao chi lao xung mn m pha di v bin mt. in tn vin Barclay chy n my in tn c gng gi b bn kia, nhng ng dy b t! S rng iu ti t nht xy ra,
23

ng trng ga v mt k s vt qua ging bo chy n cy cu. , ni chnh gia ca nhp cu ln, h thy hai hay ba ci gm cu ln nht b nm ra xa, v trc mt h l mt vc trng toang hoc. Con tu chc chn nhn chm tt c hnh khch theo H B. Chng cho ai c mt c hi sng st. Theo mt o lut xun ngc th cc ca ca mi toa phi c kha v nim li trc khi con tu ri nh ga cui cng. Cn bo qu d di n ni cc tu khng th no n c hin trng xy ra tai ha khng khip trong nhiu ngy sau . Mi cho n u nm mi m gi vn cha ngt nn cc cng vic trc vt cha
24

tin hnh c. Khi nhng th ln bt u cng vic d tm nhng nn nhn xu s th h thy chic xe la b nm xui dng bi thy triu. Vali, hng ha, gh ngi v cc thi th tri ni ra ngoi bin v ch c 46 ngi c tm thy. Mc du Cng ty ng st d on rng c 75 n 90 hnh khch trn chuyn tu t nh ga Taybridge, nhng s nn nhn thc s chng bao gi bit c. c nhng ngi tin rng tai ha m Ch nht l s trng pht dnh cho nhng k khng i l ngy ca Cha m ch lo vui th c nhn. Nhng trong nhiu thng sau , mt y ban iu tra xem xt chng c ca cc nhn chng v cc cuc tho lun v k thut xc nh nguyn nhn tht s
25

ca thm ha. Mt gi thit cho rng nn kinh t gi to sn xut mt cy cu khim khuyt v mt k thut, v n khng c tu b y . Khi con tu qua cu vo ci m nh mnh , mt cn gi cc mnh chc nng nhng toa cui khi ng ray v nm chng vo mt gm cu. Di sc nng ca con tu v p lc ca cn gi cc khung yu t gy rng rc v cong xon li. Khung cu pha trn cao th cong li, v mt on di 800 mt ca Cu sng Tay ri chm lm vo nhng dng nc cun cun hn 30 mt di. Trc , khi cy cu ni ting ny c khnh thnh vo nm 1864, n c tuyn b nh l mt tc phm k thut tuyt vi. Cc cu trc st thp sng sng ny gy n tng mnh
26

vi ton th gii, ch tr cc dn c a phng ca Thnh ph Dundee. H th nghi ng kh nng chu ng c nhng cn gi mnh v nhng dng l ca ca sng. Ngay sau thm kch, ngi ta hoch nh xy mt chic cu mi mnh chng li cn bo d di nht nu c Xct-len v c thit k sao cho m bo c an ton ca cc hnh khch t y v sau. Chic cu mi c xy vo nm 1887, xch ln pha trn mt t so vi cy cu xu s trc. Cng chng, vn nh thi quen ca h, li t tin tng vo s bo m ca cc k s ti ba, tin tng rng con ngi hc c bi hc khng c g qu hn s m bo an ton. NGNG LI!

Bn hy tr li nhng cu hi cng nhiu cng tt m khng xem li cu chuyn.

Cc cu hi cho bi tp c

27

1 Ch chnh ca cu chuyn l a. Nhng tin b hin i trong ngnh ng st. b. Vic m mt tuyn ng st mi ni lin Lun n v Xct-len. c. Mt thm ha ng st hn 100 nm trc y. d. Nhng cy cu khng m bo khi c ging bo. 2 Cu chuyn xy ra gn a. Thnh ph Edingburgh, Xct-len; b. Trn sng Thames, Anh quc; c. Thnh ph Dundee, Xct-len; d. Thnh ph Dublin, Ai-len. 3 Tai nn xy ra vo lc no trong ngy ? a. Khong 7 gi ti. b. Sau 12 gi tra. c. Ngay trc bnh minh. d. m khuya. 4 Tai nn xy ra vo ngy no trong tun ? a. Ch Nht. b. Th hai. c. Th by. d. Th su. 5 Tai nn xy ra vo lc no trong nm ? a. Mt vi ngy trc khi ht nm. b. Trong nhng cn ma ma xun. c. Gia thng By v thng Chn. d. u nm mi. 6 Cc vin chc ng st lo lng khi chic tu tin n con sng (ng, sai). 7 Khng ai chng kin c tai nn. (ng, sai). 8 Cn bo khng d di lm (ng, sai). 9 a s cc c dn Dundee tin rng cy cu th vng chc v m bo an ton (ng, sai). 10 Hai ngi n ng vi lao n cy cu sau tai nn (ng, sai). 11 Nhng ch no khng c khi ni v con sng ? a. Ca bin. b. sng. c. ca sng. d. vnh nh. 12 Barclay c gng lm g ? a. lao vi n cy cu; b. in cho b bn kia; c. t ng nhm;

28

13 Cu no c dng m t tai nn ? a. mn m en tnh mch; b. nh vt ui cong ca mt ngi sao chi; c. ting gm tht dy sng ca dng nc; 14 V sao nhng hnh khch khng thot ra c khi toa ? a. Hnh l v cc ch ngi chn ht cc ca ci; b. Sc p ca nc ng cht cc ca ra; c. Tt c mi ngi cht v b va chm mnh; d. Tt c cc ca b kha theo mt o lut ngu ngc. 15 S nn nhn d on a. Cha n 100; b. Nhiu hn 100; c. Cha n 50; d. Nhiu hn 200. 16 Cc tu khng n c hin trng trong nhiu ngy sao (ng, sai). 17 Mt y ban iu tra qui nguyn nhn thm ha l do bo v k thut xy dng yu km (ng, sai). 18 y ban khng tm ra c nhn chng thm vn (ng, sai). 19 khng c vic xy li cy cu mi no ni y (ng, sai). 20 Ngi ta khng th xy c nhng cy cu vng chc no m c th chu c nhng cn bo trong vng y (ng, sai).

Cc cu tr li cui sch, nhng bn ch xem khi no th tr li ht cc cu hi. Nu cn th bn hy c i c li cu chuyn theo cch nh ch bi tp luyn IVa.

BI TP LUYN IVb
Mc ch : Cng c v pht huy nhng k nng hc trong tt c nhng bc v bi tp luyn trc. 1. Bn hy c cu chuyn sau theo nhp m 4. Ch lm cho ng cc k thut t bn tay, lt trang v tc m u n. C gng t c tm nhn ti a v hiu mt cch thoi mi. ng ngn ng hay tr li v bt c l do no. Sau ny trong cc bi hc kh hn th bn c th thay i tc ty theo mc kh hay d ca ti liu. Nhng trong bi tp ny, bn c tp trung c vi mt tc u n. ng khng li! 2. Sau khi c xong cu chuyn, bn hy tng thut li cc chi tit vi chnh mnh hay mt ngi bn. Nu bn ln ln cc chi tit th hy c li cu chuyn mt ln na theo nhp m 2, v mt ln na theo nhp m 6.
29

3. Nh li cu chuyn cng nhiu cng tt.

BI TP C QUYT CHIN VI QU D
Ting h T Do vang di vn ang li cun mi ngi v c ngha quan trng trong cc quc gia mi c lp chu Phi. Trong nhiu nm vn vang ln nhng li ku gi cch mng Chnh quyn c lp, Chu Phi l ca ngi Phi!, Ngi da trng ct i! v nhng khu hiu chng thc dn. Nhng ngy hm nay, khi nhng ngy u ginh c lp gian kh qua, vn cn c k ngoi o vi khun mt tho gi nua li dng ngha quan trng ca hai ch T Do cho ring hn. Tim en ca hn vui mng gp bi khi thi k thng tr ca ngi da trng chm dt. Alee Farrel, mt vin chc Chnh ph c trch vng pha Bc, ln u tin k cho ti nghe v Kwasi khi chng ti sa son cho mt chuyn hnh trnh ch v nhng vng su m ngi ta d nh xy nhng trng hc mi. C th l chng ta s gp phi mt t th v trong ln i ny y, anh chng ta ni bng ci ging Xct-len nut ch ca mnh. Chng ta ang i v pha Bc, v vng t ca lo Kwasi Boateng, mt trong nhng php s
30

c th lc v hung d nht ca cc b lc th vt t quanh y. Hnh dinh ca Boateng nm trong mt lng mc xa xi hon ton l nh tranh vch t, ngn cch vi th gii vn minh bi hng ngn dm ng ph y c voi vi nhng ngn i khoai m, su trong nhng vng tho nguyn mnh mng hng v, nhng tho nguyn ny bo v nhng rng cy ca cao xanh ti ca min Ashanti (1) thot khi s xm chim ca sa mc Sahara. Mt ni m ch c ngi Phi chu mi sng c. Sng sm hm sau, chic xe ti khng mui nh b ca chng ti ri khi con ng t ln mt cch t tin, v vi mt c sc lm chng ti nn rut, n bng qua cnh ng hoang nhm hng ngi lng e da xa xi. Nhng ngn i thp nm ri rc lung tung theo kiu Phi chu v b che khut bi loi c voi cao, chng thng cao hn c xe na. No nhanh ln, Mammy, Alec vui v v vo cnh ca ca chic xe lc l. y l c hi th thch ln nht ca my . Rng ln mt t na i ri ti tao s cho my vo vin bo tng nm chi vi d. Tht l khoan khoi khi khuya m chng ti n ni c, v vi lng y bit n, thng xe li cnh hn t l bn ngoi lu ca lo php s thn th. Nh mt nh thng in m cng. Khng tng tng ni, t mi ngc ngch trong ngi lng b nh a ra mt m ngi cung nhit, la ht, nhn nho, nhanh chng bu quanh xe chng ti, ri bt u ma ht theo nghi l cho n
31

trng th. Vinh d ny, thng ch dnh cho nhng ngi c quyn th, c dnh cho chng ti bi v chng ti l nhng ngi da trng u tin n lng trong nhiu nm. By gi nhiu ngi thuc th h tr hn mi ln u thy mt broonee (2). Lo php s thn th Kwasi Boateng nhp vo m ng no nhit m chng ai thy. Vi ngn la ganh ght trong tim en, lo s rng cuc tip n nhng ngi da trng bt ng ny s lm gim bt t nhiu ci quyn uy thn thnh ring ca lo. Bt thnh lnh pht ra mt ting tht khn khn kinh s : T do!. D cho hai ting p ny c ngha l g i chng na i vi nhng ai hiu v yu t do th r rng i vi nhng ngi dn lng mnh trn ng kh y, hai ch ny mang mt ngha ht sc nguy him v cp bch hn nhiu. Con nt, n b ln n ng vt bin mt trong mt m bi nght th vi mt vn tc m ti c tin rng mt ging ngi c v b ngoi nh th chng bao gi c c. Ngay c Alec, mt biu tng tht s cho s can m v qu phi, cng bin mt lun v pha sau ci ui xe Mammy. Ch cn li ting ni v ti ng mt mnh, mt i mt trn hn t l linh thing. Nhng cuc chm trn th ngn ngi v va phi. Ti a tay ra bt vi mt c ch thn mt t nhin : lo Boateng lin phun nc bt vo vi mt iu b th hn c din xut ht sc thnh cng. Cuc i thoi khng li d sao cng kt thc, lo nghnh mt gim chn quay v ci t dinh bng t ca lo. Nhng cha ht u.

32

Sau , trong ci lu khng nc m ng t trng giao cho chng ti. Alec v ti sa son ch ng. y ban n tip chng ti quay tr li vi mt lc lng v lng hng hi mi, v ti ngh chc ln ny m lo Boateng c ht na th cng chng lm h chy c. Bi v by gi c ci xem v tt c h rng m cng mt ra xem chng ti. Hng trm khun mt ho hc bu quanh nhng ci l m ng ra phi l ch ca nhng ci ca s v ca ra vo. Khng kh ban m y hi ngi, tr nn cng kh th. Alec cu knh ni : C nhng chuyn m mt tn n ng cng chng lm c trc hng ngn con mt. Anh ni cho ti nghe xem, ch cn ni thi, l mt ngi n ng t trng c th thay u quanh y! Th v gc coi!? Ti gi i, nhng mt v pha mt ch ti ca cn lu. kin ny coi b c, th l hai chng ti ci ly l vi nhng ngi say m chng ti v bc thn trng vo trong gc. ng vo lc ngng nht trong ci th tc thay th Alec ht ln v khng s ngng, phng ngay v ging v chui tt vo ci mng mng manh. Chy ra i! anh chng tht ln vi ti trong khi ti cng lao v ging mnh. Tr c ti lin ngh n rn c, k cn cht ngi, v nhng tai ha khng khip! Ri th c mt ci g ng y trong gc v ti ht hn khi thy mt thiu n dim l ngc trn vi tc tht bm, i mt chic gh u l nghi trn u. C nhng li n rng vi lng pha Bc ny, theo phong tc th nhng khch l qu mn s c dnh cho mt c bn gi. Trong ci cnh khng qun khng o ng xu h th, chng ti c h hc mm ra nhn ci hnh nh m o ang ci vi chng ti v tin rng y l ngi lm cho chng ti vui c c n. Tht vy. Bn phn sung sng ca nng, c ta
33

gii thch, l lun cnh ging chng ti, sn sng lm theo mun nh nht ca chng ti. Ti ch mun c mt mnh thi Alec rn r. Ti ng cm vi anh chng, nhng c mun ca chng ti c l s nng nhit hn nhiu nu nh chng ti bit c chng ti phi tri qua m vi mt ngi khng phi ai khc hn l c v c sng i ca php s Boateng. Mt nhoi sau mt ngy vt v, ti chc rng gic ng s nhanh chng xa tan i ci m nng n, kh chu ny. Nhng khng bit lm sao, trong ci min tm linh hn n y gia ci suy l thc v s tng tng trong m, ti c thc c rng khng phi tt c m p u v c phng. Khi y chc l u sau na m (ci chuyn gi gic chnh xc th chng c g quan trng chu Phi) mt ting tht gh ngi ph tan mn m yn ng. Cng Nng Gh u ca mnh c chuyn ri ti ni hn hn vi Alec, lm nh anh chng khng bit g. Lo s n bt lc, chng ti nh nhn cnh Boateng li ngi ph n bt hnh ra khi lu chng ti. Nh mt hip s dng cm thi xa, ti nhy ra theo sau thiu n ang trong cnh khn cng, m chng bit nh lm g. Quay tr li, ngu! Li khuyn th tho ca Alec n qu tr. Bn i cnh tay cp cht ly ti khi ti vt qua ca. Ngc nhn ln t cc bc thm bi bm, ti thy nhng khun mt d dng, gm gh nht m Chu Phi sn xut ra, ang nhn xung ti nh mun n ti, nut sng. Bng mt ng tc gn gng, h qung ti tr li ci lu ti tm. Tt c nhng g m ti cn nh by gi l mt c sc lm ti tm mt mi khi u ti va mnh vo mt ci rng bng g ca chng ti.

34

Sau ti tnh li, bit rng bnh minh sng hm y tri sng v nng nc, cn Alec th nhn ti lo lng. , anh bn ca ti. anh y an i ti k cho anh nghe mt cu chuyn c tch ngn. Ngay sau khi u bn b p vo rng th nhng ting trng t thn bt u ni ln khp con ng lng. Ti ang bt mch cho bn v khi nhng ting trng thc nhanh th tim bn cng th. Hnh nh tt c mi ngi n b trong th gian ang than khc quanh mnh, v nhng ngi bn chng ta bn ngoi bt u c kinh cu hn trong khi h l bc i quanh ngi lu ca mnh. Hnh nh l ti b l mt bui trnh din hay tuyt. Ti ngt li. Nhng Alec pht l ti v chng bao lu ti bit c l do ti sao anh chng lo lng cho ti. C khong mt ting th lo Boateng li ma may quay cung trong b l phc le lot gm ghic ca lo v Khng bit sao ti li c m m mng mng khi nghe Alec kin nhn k li mi chi tit! Mt cm gic k l gia m v thc. Mt lc sau nhng suy ngh ca ti c xoay quanh nhng li y, v ri mt hnh nh qui l hin ln trc mt ti, ti hin ton b tnh tit ly k. Alec th vn k, cn ti c th nghe thy trong i tai lng bng ca mnh nhng ting la ht man r ca tn ph thy say ru; ti c th thy hn mt tay cp cht mt con g c t thn ang ku quang quc, tay kia cm chai ru c snh bt khng th thiu c. S hiu bit nhng phong tc Chu Phi hnh nh ging x tr tng tng ca ti, cho n khi ti hiu ra nhng g Alec ang ni. Hn ang tr m mnh. Ti li ngt li, c hng kh khc n bun nn. Trong lng ti run ln v ln u
35

ti cm nhn c mt ngi c th s cht theo ngha en l nh th no. Ti Chu Phi lu ri. Alec ni tip. V ti thy nhiu cuc t thn m mu n n da g, nhng khi ti thy chng bt anh, ln u tin t nh n ln ti thnh tm cu nguyn. Ri khi mch anh bt u ha nhp vi nhng ting trng t thn, ti nh tuyt vng tng rng anh s cht.. Th ci g lm ti sng li? Ai bit c? C th l nh sng ban ngy, c th l s n o hay bit u do, li cu nguyn i ca ti. Du sao th n sng sm, mt s huyn no cui con ng lng hnh nh lm anh tnh li Mt ln na, khi nghe Alec k li mi chi tit, ti hnh dung c ci m ng ang la ht gm nhng ngi dn lng ang say v tc gin, khi h i v cui con ng. Lc ban m th nng Cng nng Gh u ca chng ti phi chu nhng cc hnh khng k xit. Ci tr c vn minh ca ti khng th no hiu c hon ton nhng n hung bo dnh cho nng. Tuy vy, trong khi Boateng ang lm l t thn ca hn th nng trn v nh ca ngi cha lng bn. Chng ta s tr th cho con n ni n chn ngi cha tuyn b dng cm vi nhng ngi thn tp hp li. V nh th, ru c c khui ung th dn cho n lc tt c h tr nn thnh n in cung. Chng run s, h tin ln quyt chin vi qu d mt iu cha bao gi thy chn rng ni ny. Vo lc ny th Boateng cng ang trong cn in cung. Va ang trong tm trng in ln v ru, va trong ni khoi tr v b, lo ngm nhn ci hnh hi bt ng ca ti ang t t u hng trc nhng quyn lc ma qu ca lo.
36

i vi lo, y l pht vinh quang nht trong ci s nghip kht ting ca lo. Nhng ngi da trng khng chu thn phc t o ca lo, nhng y l mt tn da trng xu s phi lm nn nhn ca lo. Khi nghe Alec k cho ti nghe, ti hnh dung ra lo Boateng ang hunh hoang Vi gi na y tt c s chm dt v Ta, Boateng v i v duy nht, s c thn phc v khip s hn bao gi ht. Ti t hi khng bit ci lo gi khn kh y c bao gi bit c rng mt tai ha khng khip s bt ng ging xung lo khng? Alec thc mc. Hn ta ra khi lu, chun b kt liu i anh v em lim th m ngi lng bn o o ko n xng vo lo ta Tr c ti li lin tng thy nhng ting trng dn dp bng im mt lc; thay vo l mi th ting h kinh khng. m ng khng c g thng tic, ly on tr on i vi mi ti li m lo gi gy ra. H ni la t lu ca lo v cht cao tt c nhng ngh gm ghic ca ci ngh t o ca lo m p cho tan nt ht bng nhng cy gy to ln. S bo th din ra nhanh chng trong ci ha ngc ny, nhng vn cha xong. Ngay sau by ngi v ca lo Boateng tuyn b cng khai ly d vi lo, tng ngi mt. Nhiu a con ca lo, i vi ngi Chu Phi con ci l thc o giu ngho th c chia cho nhng ngi m lo p bc nhiu nht. Lo ta chng cn l g na. Bng nhin ti thy Alec ngng k v nhn chm ch ci g . pha ngoi c mt cuc ri lon ln, ting ngy cng to hn. Vi mt c gng hnh nh xua ui nhng cn nhc u nh ba b, ti ngi dy v thy h mt ngn ngi hnh nh ang xut hin t nhng ng nt nghi ngt khi. C l h n tm mnh y!. Ti t nh.
37

Alec gt u ra hiu vi ti mt cch hi t ngt v i ra ca n nhng ngi chin thng. By gi n ci l ng quang. Khng phi l ln ngi ging nh mt kch bn ca lo Kwasi Boateng, m l mt l ln ngi khng ng trc c. Vi s ng ca Alec, h b ti ra khi ging v cng knh ln vai ra ngoi lu. Vi nim xc ng n cung tn nng Cng Nng Gh u mnh my tan nt c tng cho lm v chnh thc ca ti. Cn mt ngi v ly d vi lo Boateng th c tuyn b l v hn th ca Alec. y l mt ci ch gia ng m ci u m m mng mng ca ti c th hiu r mt cch y . Nht chn nh b! Ti ni n Alec Mnh chy trn ra vng i khoai i!. May mn thay, y l mt trong nhng ngh him hoi ca ti c anh chng thc hin nghim chnh. Chng ti cng trn ra ch chic xe ti v khi ln m li qua nhng ting la ht, chi tai v cm th t do! t do! th mt ci g rt ci bch trn thnh xe pha sau. Th ra l lo Boateng cn cha hon hn v khng nhn ra mt mi g ht, v chng ti hiu rng nhng ngi rng lng y yu cu chng ti em lo i, xa khi vng quc sp ca lo, ni m lo s khng l g hn mt tn n l b khinh khi. Khi ti theo di i th ca mnh ang ny tng ln tng xung trn sn xe th mt con mt sng v ca lo c tr ra nhn ti, nguyn nhn gy ra lng ganh ght v s suy tn thm hi ca lo. T do, ti th ni nh nhng lo hiu c. Nhng ci lo bo trc v em li s cht chc ny li bit mt cu ting Anh khc. Ti bay i n Timbuctou (3) i!, ging
38

lu bu yu t p li. Hai ngy sau, sau khi Kwasi li trong mt bnh vin cng, Alec v ti li i tip v pha Bc. Ni n ca chng ti? Timbuctou.

NGNG LI!
Bn hy nh li nhng chi tit cu chuyn v nu cn, c li ln na, nh cch ch bi tp luyn IVb. (1) Ashanti : Mt min t Trung phn Ghana. (2) Broonee : Ngi da trng. (3) Timbuctou : Mt thnh ph Trung Mali, gn sng Niger. Vo th k 16, y l mt ni truyn b o Hi v l mt trung tm bun bn thnh vng.

BC V

... C SUT BI VN TNG THUT

Khi m bn ang tp luyn nhng bc u cn bn trong Phng php c hiu qu th nhng k nng c nhanh v hiu nhng iu c phi c pht trin hn na bng mt s bi tp c bit nhm khc phc vi khuyt tt ph bin. Nhng khuyt tt ny c th c tm tt nh sau : 1. c thm : C "ni" cc ch trong u, thng lm bm mi hay c trong thanh qun mt cch my mc. 2. Quay lui : Quay lui c li v s rng mnh khng c th nm c mt hay hiu lm mt on vn. 3. Mt c di chuyn trn tng hng c tng ch v tng hng mt, quen c tng ch ch khng chu nm . 4. Khng hiu thu o. y l mt tr ngi nh gp phi nhng giai on u ca Phng php c hiu qu, thng v bn khng quan tm n phng php mi v thiu tin tng.

39

5. Khng bit p dng nhng k thut ca Phng php c hiu qu cho nhng ti liu c nhng ln b v phc tp khc nhau. Vic gii quyt bt c vn no nu trn u ty thuc vo quyt tm thc hin cc bi tp sa cha sau y. Nhiu bi tp luyn c trin khai theo kinh nghim nhm gip bn hon thin tc , s chnh xc, tr nh v s hiu , v thnh cng, bn cn tp luyn v p dng thng xuyn bi tp luyn ny.

BI TP LUYN Va
Mc ch : m rng tm nhn v nm c , ng thi khc phc tt ni thm v c tng hng mt. 1. Bn hy chn mt quyn sch c kiu ch r rng tng i ln, b ngang thng rng hn 10 cm v cha khong 30 dng mi trang. Quyn sch nn l mt cu chuyn n gin hay l mt ti m bn quen thuc. Cc bo cng nh tp ch l cc ngun phong ph cung cp cc cu chuyn c in li thnh nhng ct hp d dng c. Tuy vy, kiu ch ca cc bo, tp ch th thng qu nh i vi ngi mi bt u tp v bn nn tp sau khi bn tp cc bi tp c mc tp cao hn. 2. Bn hy tm mt cn phng yn tnh, c bn gh thch hp, nh snh y , thong mt. Bn ngi mt cch thoi mi vi tinh thn sng khoi, khng lo ra. 3. Bn xem lt qua cun sch trc ri bt u c. Ch n tc gi v tiu s, nu c. Bn hy xem lt qua cun sch, ng thi nhn xt s b cc, sp xp cc chng v c im v hnh thc ca cun sch. Hnh dung thc ni dung sch cng nhiu cng tt. 4. Bng cch dng nhng k nng hc cc bi tp luyn trc, bn bt u c t trang 1, di chuyn theo nhp m 10. i vi bi tp ny, bn hy m ln ln, v bn tay iu khin ca bn lm thnh mt hnh sng ng nh chuyn ng sang tri v phi, khi mt bn lt theo tay xung trang giy. bc ny bn cha cn phi hiu ti sao lm nh th. Khi mt bn di chuyn xung trang theo hnh sng ng nh, bn c gng nm c i th ca ti liu ang c. Bn hy trnh, bng mi cch, ci khuynh hng c tng dng mt. C gng thy cho c nhng cm t ln. Bn c tip tc phn tp luyn ny cho n ht chng th nht ca quyn sch. Nh gi nhp m 10 chm ri, u n mi trang. 5. Tr li trang 1, c li theo phng php ni trn, nhng ln ny l theo nhp 8 mi trang.
40

Nh m ln ln trong bi tp luyn ny. 6. c li chng trn theo nhp m 4, vn ch tun theo cc im ni trn.

BI TP LUYN Vb
Mc ch : tp luyn ng tc di chuyn thng ng xung v hiu thu. 1. Bn gi li cun sch v chng m bn va c bi tp luyn Va v chun b c vi tm nhn rng hiu vi tc nhanh. 2. Ln ny bn di chuyn bn tay iu khin nh nhng xung trang giy theo nhp m 4 im lng. ng tc di chuyn nn thng xung, khng c hnh sng na. 3. Trong khi c, bn hy tp trung phn loi nhng nhn vt v tnh hung thng c gii thiu trong cc chng m u ca mt tiu thuyt. Vn ca bn khng phi l xem tng ch hay tng cu m l phi nm c nhng y theo trnh t lgch ca chng. 4. Sau khi c chng u theo nhp m 4, bn ng sch v c gng nh li ni dung chng ny cng nhiu cng tt. T t cho mnh nhng cu hi sau : Ch chnh ca chng l g? Nhng nhn vt chnh l ai? H ging nhng g? H lm g? Khung cnh cu chuyn nh th no?... Trong khi t vn nh th, bn hy th gin thoi mi v suy ngh. C gng hnh dung ch ca tc gi. Ghi trong u nhng cn m m hay cha hiu. C gng b p nhng ch thiu st khi bn c li chng ny ln sau. 5. Tr li u chng v bt u c theo nhp m 6. Di chuyn xung cc trang nhp nhng v uyn chuyn, m vn m bo rng bn c v hiu c ti liu c. Bn s chng bao gi nh li hay hiu c ti liu m khi c bn khng hnh dung c ngha y ca n. Ln ny khi ht chng th nht, bn hy tip tc ngay qua chng th hai v c tip, theo nhp m 6 u n. 6. n cui chng hai, bn hy ngng li v nh li nhng chi tit cn bn ca chng 1 v 2.

41

7. Tr li u chng 1 v bt u c theo nhp m 8. Tip tc cho n ht cun sch. Nu sch bn c trung bnh 300 ch mi trang th bn c c trn 2000 ch mi pht ri. 8. Khi c ht cun sch, bn hy nh li cu chuyn cng nhiu cng tt. Th nh li v k li cu chuyn cho mt ngi khc l mt s tp luyn tt cho bn. 9. Bn hy tp li bi tp luyn ny vi nhiu cun sch khc. Cc im cn lu v cc bi tp luyn trong bc V : m ln ln trong cc bi tp luyn ban u gip khc phc tt c thm. Bn nn ngng m ln nh th khi tc c v s thu hiu gia tng. ng tc hnh sng i ti i lui trn trang sch gip khc phc thi quen c tng hng theo hng ngang. y l mt k thut thch hp vi nhng trang rng, nhng bn ng nn di chuyn nh th na vi a s nhng ti liu m bn c. Bin php c nhanh lp i lp li vi cng mt ti liu gip khc phc tt gi li c v gip pht trin tc c v nhn thc. Nhng bi tp luyn ny phi lp i lp li nhiu ln vi nhng cun sch khc nhau.

T ng gi
Bn hy kim tra s tin b ca mnh bng cch tr li tng cu hi sau y : 1. Bn tay iu khin ca bn c t c mt s di chuyn nhp nhng, uyn chuyn khng? 2. Bn c lt trang v phi hp c nhp m ca bn sao cho khng b ngt c khng? 3. Bn c th duy tr nhp m u n, lin tc vi mt s m l mt giy c khng? 4. Bn c th duy tr nhp m khi c gng c hiu c khng? 5. Tm nhn ca bn c bn c th thy ht ngay mt lc ton trang giy rng khong 10 cm hay khng? 6. Bn c khc phc c thi quen c c tng ch hay tng hng mt khng? 7. Bn c th thy v hiu c nhng cm t ln m khng cn b tt c thm tng ch hay cu khng? 8. Bn c th nh li ti liu va c vi tc nhanh trong ln c u tin khng?
42

9. Bn c cm thy mnh c s tin b ng hi lng hay khng? 10. Bn c bt u dng kin thc mi ca mnh c cc loi ti liu khc nhau khng? Nu bn tr li "khng" vi bt c cu hi no trn, bn nn quay tr li bc I v tin hnh tp i tp tp li mt cch t tin cho n khi bn t c s thun thc.

BC VI

... NH NHNG G BN VA C
c lt truyn, sch, bo... vi mt tc nhanh th tng i d dng khi mc ch chnh l c gii tr ch khng phi hc tp. Nhng mun tr li c cc cu hi, thy v ghi nhn c cc chnh, nm c s sp xp lgich ca vn , xc nh ni dung v nh cc chi tit trong bi hc th cn phi pht trin nhng k nng hc tp, m hc tp th khc vi c gii tr s chun b, mc ch v phng thc. Hn na, cc kiu c hc khc nhau phi c thm d bng nhiu cch khc nhau, nu nh phi tng cng hc tp n mc ti a. C nhiu sch bn v cc cch hc, nhng khng c cun no hon ton ni v cch c hiu qu tht s. c - hc l mt phng thc c t chc cao, c hoch nh k cng nhm mc ch hiu tng tn v lu gi nhng hnh nh thy c trong mt khong thi gian ngn ngi mt lt qua trang giy. Nhng phng php mi phi c s dng ghi nhn v lin kt cc mu ngha; cc phi c xem xt k v sp xp thnh cc phm tr lin quan vi nhau; cc s kin phi c so snh v xem xt k trong mi lin h vi ton b hiu qu ca cu trc ti; bn phi thy c v tr ng n ca cc cu hi, cu tr li, cc t v cc trong mt cng hp l. Phng thc c t chc cao ny c coi nh l mt cuc sn tm kho tng kin thc. iu y i khi i hi phi hy sinh ng k ci th i vo cc tnh tit hp dn nhng mu m v b hay tnh trng ngi chi ngh v vn. iu i hi mt s n lc v tp trung tht s nhm t n s thun thc, tinh thng v s l phn thng cui cng v l bng chng cho s hc tp c hiu qu cao. bc I, c nhng li khuyn cho nhng bc chun b ban u nhm lm tng hiu qu ca Phng php c hiu qu. n y thit tng cn phi nhc li v m rng vi bc chun b di y, c bit khi p dng cho nhng bi hc cn ghi nh. 1. Bn hy tm ni ngi sao cho yn tnh, thun li cho vic tp trung lin tc. C ngha l ni c nh sng v c thong mt y , c tin dng v phng c c sp xp ngn np.

43

2. Thn th khe mnh v tinh thn sng khoi. BN HY TH GIN!. 3. Bn hy t ra mt thi kha biu nht nh v tun th nghim ngt. Tt nht l hc trong nhng khong thi gian tng i ngn thi, v d mt gi, ri th chuyn sang mt hot ng khc trong thi gian 15 n 30 pht. Sau , li tr li c - hc vi nim hng th mi v nhng nng lc nhn thc sc bn. 4. Bn hy ra mc tiu khi c. Phi bit bn mun hc g v chm ch thc hin cho c. C nhiu s chng minh cho thy rng c nhm mc ch ghi nh l mt trong nhng cch tt nht lm tng s tp trung v ghi nh. nh c nhng g bn c, bn phi hiu c nhng g mnh c. Vn t vng ca bn, kinh nghim thu thp, kh nng tr tu, nhng k nng nhn ra mt ch v s quen thuc vi nhng ti ang c s gp phn vo nhng mc hiu bit v nh nhng g bn c. Nu bn thy mt cun sch no qu kh th bn nn tm mt cun khc d hn, c mt lng kin thc ph hp, nhm chun b cho nhng khi nim cao hn. C th bn s phi ci thin mnh m s vn t ca bn, mc du mt trong nhng cch c hiu qu nht lm tng s vn t l phi c rng v nhiu v mn bn ang hc. Sau ht, nhng k nng c c bn ca bn s quyt nh mt mc ln s thnh cng ca bn trong nhng c gng ghi nh nhng g bn c.

BI TP LUYN VIa
Mc ch : Pht trin nhng k thut c hiu qu c vi tc nhanh v ghi nh. 1. Bn hy xem lt qua cun sch hay bi vit trc. Hy ch n ta, li ni u, li gii thiu, bng mc lc, nhng chng mc, nhng hnh nh v li tm tt. Bn hy tm nhng im then cht cho thy c d nh v mc ch ca tc gi khi vit v cch thc trnh by nhng mu thng tin m bn hy vng nh c. 2. Bn hy chn mt phn ca quyn sch tp trung hc - c, c th l mt chng. Kho st k phn ny, ch n nhng tiu ca cc on, hnh nh, biu din, nhng li tm tt. T t ra nhng cu hi lin quan n nhng c trnh bay, t gi thit cho nhng cu tr li. 3. Bn hy chun b mt dn gm nhng tiu ln nh, nhng on phn . Nu nhng im ny khng c trong sch, bn hy sng to ra nhng cch phn chia hp l cho ring mnh, da trn nhng thng tin bn c c khi c lt trc. Bn hy dng mt t giy trng v vit ta sch u trang. Khong 5cm pha di ta sch, bn hy vit tn tiu u tin ca bn, sau bn lit k nhng tiu khc v cc phn, c mi phn cch nhau khong 5cm.

DN C
Ta sch
44

Tc gi S trang c Tiu chng Mc 1 (bn hy ghi vo y nhng chi tit tm tt theo li vn ring ca bn) Mc 2 (nhng chi tit tm tt) Mc 3 (nhng chi tit tm tt) Mc 4 (nhng chi tit tm tt) ... 4. Bn dn qua mt bn v bt u c vi nhp m 2 mi trang. Tip tc n ht phn bn chn c, v thu thp nhng s cung cp ni dung cho phn dn . tc cao ny bn hy tm nhng im quan trng v nhng tng qut s gip bn c th t nhiu cu hi v gi nh nhiu cu tr li hn. 5. Khng cn nhn li vo sch, bn hy ghi cng nhiu cng tt vo sn dn . Bn ghi ngn gn thi. Hy tm tt nhng ch quan trng v lu nhng mi quan h ca chng vi ch ln trong tng th. 6. Hy chia phn bn ang hc thnh nhiu on hp l v mi phn c mt lc. Bn hy dng tc hiu nhanh nht ca bn, ng chm hn nhp m 10 cho mi trang hay mi ct. Lc ny th chc bn hiu nhiu nht mt tc c trng ring bit khi c mt loi ti liu c trng ring bit. Nhng bn phi c thng xung, lin tc v nhanh. Trnh ng ri tr li vo nhng thi quen tn thi gian nh trc. Khi c th ng ghi ch trn giy hay gch di g ht. Bn hy ghi ch trong u hay nh du sau ny quay tr li nhng on kh, nhng bt buc bn phi c tip tc di chuyn xung. 7. Cui mi on bn gi li v c li nhng on kh vi tc chm hn mt t, ri th nh li nhng g bn c ln u. Tr li v nh li l trng tm ca ton b vic hc. Nhng th nghim cho thy cc sinh vin nh nhiu nht khi h dnh t nht mt na thi gian hc cho vic t vn, nh li, v suy ngh tr li. 8. Sau khi c ht cc on tc c hiu nhanh nht ca mnh v sau khi nh li trong u cui mi on, bn hy ghi vo dn nhng chi tit bn thu thp c, Bn ghi ngn gn thi; th tr li nhng cu hi ban u ca bn; kim tra gi thit ca cc cu tr li ban u ca bn xem c ng khng; ghi ch nhanh cc , cc tn quan trng v cc khi nim trng tm theo li vn ring ca bn. Nu bn khng th din t mt theo li vn ring ca mnh, th c th l bn cha hiu y ny v bn khng th no nh c y lu u. 9. c li vi tc cao ton b phn ang c nm k hn v ghi thm vo nhng chi tit trc kia b qua. C tin l bn nm c tt c cc khi nim quan trng theo trnh t hp l ca chng v hiu r cc mi lin h ca chng. 10. sch qua mt bn v th nh li nhng g bn c cng nhiu cng tt. Nu c th bn hy tho lun iu y vi mt ngi no khc; xong hy ngh ngi trc khi sang phn k tip ca vic c - hc ca bn.
45

Mt ngi c gii c th iu chnh tc ca mnh theo nhng yu cu ca ti liu v nhng mc tiu c. Khi c nh th cc qu trnh t duy phi c lp i lp li cho quen vi nhng bc thm d, so snh, kt lun v cch din t ca ti liu thng tin. Nhng bc bi tp luyn VIa gp phn pht huy nhng k nng lnh hi tm li nh sau : Xem lt trc ton b; Chun b mt dn ; c tm nhng chnh tc cao; Nh li v ghi vo dn ; c li tng on mt vi tc chm hn; Nh li cui mi on; Ghi ton b vo dn ; c v n li ton b phn ang hc; Nh li tt c c im chnh. Lm theo nhng bc ni trn mi khi hc, bn s tit kim c ng k thi gian, s tiu hao nng lng, v c th nh c nhiu hn nhng g c. Khi t cn phi nh li v nh chnh xc th cc bc trong bi tp luyn c th c rt ngn i cht gip bn lnh hi v ghi nh nhng ti liu thng thng. Nhng nhng chnh ca cc bc th t nh xem trc, kho st, t cu hi, c v nh li l nhng b quyt gip bn hiu v ghi nh tt hn.

BI TP LUYN VIb
Mc ch : pht trin k nng c v ghi nh ti liu c tnh cht khoa hc. 1- Bn hy chn mt cun sch khoa hc hay mt bi bo c ti khoa hc v nh du mt chng hay mt on s c. 2- Trong 3 pht, xem trc ti liu. Chun b mt dn nh ni bi tp luyn VIa. 3- Trong khi xem trc, bn hy t nhng cu hi nh sau : (a) on vit ni v g? (b) Tnh hung vn l g? Ngi ta lm g? Ti sao li lm? Lm nh th no? Kt qu ra sao? (c) C th rt ra nhng kt lun g t nhng thng tin thu thp? 4- Sp xp nhng khi nim, nhng vn quan trng v nhng vn ph thnh nhng phn hp l theo kin thc bit ca bn. Kho st cc chi tit ca cc biu , cng thc, hnh v. C gng sp xp cc s vic thnh mt hnh nh hon chnh. 5- c ht ti liu theo nhp m 2. Thu thp cng nhiu cng tt t nhng khi nim tng qut bng cch dng cc k thut kt lun v d on nhanh. Th t cc gi thit tr li cho cc cu hi mc s 3 trn. Ghi vo dn .
46

8- Chia ti liu thnh nhng phn hp l gm khong 4 hay 5 on vn. c mi phn vi tc hiu nhanh nht ca bn (ng chm hn nhp m 10 cho mi ct), nh c thng xung. ng vit ghi ch g ht! ng gch di! ng khng li hay quay lui nhng on kh. C tip tc sung s cho n ht phn bn ang c. 7- Cui mi phn, bn ngng v nh li phn cng nhiu cng tt. Ri c li nhng on kh vi tc chm hn mt t. Ln ny lu nhng cng thc, biu , hnh v. Tm ngha cc t l. Bc hot ng ny s lm chm mch c sung s ca bn, nhng bn cn lm nhng iu ny hiu r c loi ti liu ny. 8- Sau khi c ht cc phn, bn hy ghi nhng chi tit t m hn vo dn , ghi ch ngn gn theo li vn ring ca bn v c gng nh li cng nhiu cng tt. Khi thc hin bc ny bn ng nhn vo sch. 9- c li ton b on vit vi tc cao (khong nhp m 4 cho mi ct) nm k hn v ghi thm nhng chi tit b qun hay b l ln trc. 10- Kim tra xem nhng ghi ch ca bn hon ho cha. Ri th sch sang mt bn v th nh li cng nhiu cng tt v tt c mi mt ca ti liu c. 11- Bn hy tp li bi tp luyn ny vi nhiu on vit v chng khc t nhng sch gio khoa v sinh vt, vt l, ho hc v nhng mn khoa hc c lin quan.

BI TP LUYN VIc
Mc ch : Pht trin k nng c hiu v ghi nh ti liu mang tnh cht x hi hc. 1- Trong ba pht, bn hy xem qua trc ti liu t mt bi bo hay sch trong lnh vc mn hc x hi. Chun b mt dn nh ni bi tp luyn VIa. 2- Trong khi xem qua trc, bn hy t cc cu hi v gi thit tr li nh sau : (a) Ni xy ra cc s kin ( u?). (b) Trnh t v ngy thng cc s kin (khi no?). (c) Cc nhn vt lin quan (ai?). (d) Nguyn do v kt qu (ti sao?). (e) So snh, i chiu cc s kin vi nhau. (f) Nhng im ging nhau v khc nhau trong cc s kin. 3- Kho st chi tit cc bn , biu , hnh v. C gng sp t cc chi tit thnh hnh nh hon chnh. 4- c ton b on vit theo nhp m 2. Thu thp cng nhiu cng tt t nhng khi nim tng qut bng cch dng cc k thut kt lun v d on nhanh. ng khng li hay gim tc trong bc kho st s b ny. in vo dn .

47

5- Chia ti liu thnh nhng phn hp l gm khong 4 hay 5 on vn. c mi phn vi tc hiu nhanh nht ca bn (ng chm hn nhp m 10 cho mi ct), nh c thng xung. ng vit ghi ch ! ng gch di ! ng khng li hay c li nhng on kh. C tip tc sung s cho n ht phn bn ang c. 6- Cui mi phn, bn hy ngng v nh li phn cng nhiu cng tt. Ri, c li nhng on kh vi tc chm hn mt t. Ln ny th bn c gng sp xp cc s kin trong bi : tm cc nt tng qut r rng, cc t d nhm ln, nhng mi lin h ca cc c trnh by theo mt hng chung, nhng t hay cu hi ch tnh cht, hn nh hay b ngha cho mt t hay cu khc (khng t th nhiu), nhng t ch nho, khen ngi hay ph bnh. Hy rt ra vi kt lun v cc khuynh hng ca tc gi v xc nh cc tnh cht ca ti liu c theo m bn cho l khch quan. Bc hot ng ny s lm chm mch c sung s ca bn, nhng bn cn lm nhng iu ny hiu r c loi ti liu ny. 7- Sau khi c ht cc phn, bn hy ghi nhng chi tit t m hn vo dn , ghi ch ngn gn theo li vn ring ca bn v c gng nh li cng nhiu cng tt. Khi thc hin bc ny bn ng nhn vo sch. 8- c li ton b on vit vi tc cao (khong nhp m 4 cho mi ct) nm k hn v ghi thm nhng chi tit b qun hay b qua ln trc. 9- Kim tra xem nhng ghi nh ca bn hon ho cha v sch sang mt bn ri th nh li cng nhiu cng tt. 10- Bn hy tp li bi tp luyn ny vi nhiu on vit v nhng mn khoa hc x hi c lin quan.

BC VII

... LY BN TAY IU KHIN RA


pht trin nhng k nng ca Phng php c hiu qu, cn phi c nhiu c gng khc phc nhng thi quen c n su. S di chuyn thng ng xung trang giy th hnh nh "khng t nhin" v kh khn vi a s ngi c, v c mt s cun ht mnh m mun quay li thi quen c c hng ngy. Bng cch dng bn tay iu khin, mt c hng chuyn ng thng xung u n, l iu ch yu. Nhng ri s n lc bn c c mt thi quen mi, k nng tr nn thun thc, lc th nhng kiu c c hnh nh li thi v khng hiu qu. Khi m k thut c bn ca Phng php c hiu qu tip thu c thc hin lin tc th vic dng bn tay iu khin vi mt cun sch t trn bn s tr thnh cn tr cho th c sch. Cn phi pht trin nhng k nng mi ny sao cho hon ho v tin li hn. Mt phi hc hot ng m khng cn nh bn tay iu khin. Mt phi t iu khin mnh
48

di chuyn xung trang theo tc cn thit t c hiu qu hiu ti a. thc hin tt bc chuyn tip ny, nhng bi tp luyn c son gip bn c th tn dng cc k thut ca Phng php c hiu qu trong khi ngi ngh trn gh, i lm trn xe but hay khi nm trn ging... Bc chuyn tip phi t t, v ging nh tt c cc bc khc trong qu trnh hc, bc ny t c nh l mt kt qu nh ca vic tp i tp li nhng bi tp luyn mt cch tin tng trong nhiu hon cnh khc nhau. Ch nhng ngi ng nghch mi tin rng mt bi tp luyn s mang n mt kt qu k diu ngay sau mt ln c gng. Luyn tp v trau di l nhng cha kho t n thnh cng v l nhng phn thng khng tuyn b cng nh l kt qu tt p ca Phng php c hiu qu.

BI TP LUYN VIIa
Mc ch : Cho php c hiu qu m khng cn dng n bn tay iu khin. 1- Bn hy chn mt cun sch ging nh ni bi tp luyn Va, hay bt c ti liu no khc m bn thy tt cho luyn tp. 2- Ngi trong mt ci gh cch xa bn. Dng gh bnh th tin li hn i cht, nhng khng nht thit cn phi c. 3- Cm sch sao cho ngn ci bn tay nm gy sch. Ngn ci v tr nh th s gi cho cc trang sch c m rng v cho php tay kia lt c cc trang. Tt nht l dng tay tri cm sch v tay phi t do. Tuy vy, bi tp luyn ny vn c th tp c khi bn dng tay phi cm sch, ch cn sa li cht t cho hp m thi. 4- Bt u vi trang bn tri th bn hy dng bn tay iu khin bnh thng nh c Bc II. Di chuyn xung trang theo nhp m 4. Ri, khi quay ngc ln trang bn phi, bn hy nhanh tay nng gc ca trang giy v t nhanh hai hay ba ngn tay xung di mp trang, Trong khi bn tay di chuyn xung trang theo nhp m 4 th ch ngn ci mi c gi ra v pha ti liu ang c. 5- Gi ngn ci hng v mp l v di chuyn t t xung trang. i mt by gi phi t tp trung nhn vo gia trang m khng cn n nhng ngn dui thng ra. bn khng nn ngh ngn ci c dng h tr cho tm nhn; n ch n gin l thay th bn tay iu khin hng dn tc . Gi mt nhn vo chnh gia trang giy khong 2,5 cm trn u ngn ci khi ngn ci di chuyn xung theo l. 6- cui trang, bn lt sang trang k v lt nhanh ngn ci xung theo l trong ca trang sch bn tri bn ang c. ng dui nhng ngn tay kia ra. Li di chuyn ln trang bn phi nh cch t mc 4 trn. 7- Tip tc bi tp luyn ny cho n khi bn t c mt nhp iu u n v cho n
49

khi i mt c th hot ng m khng b thu ht hng v ngn ci l na. ng c gng hiu hay nh nhng g bn c cho n khi k nng tr nn hon ho mc no .

BI TP LUYN VIIb
Mc ch : Ly hn bn tay iu khin ra. 1- Vn dng cun sch bn chn trong bi tp luyn VIIa, bn hy m sch ra sao cho ngn ci nm gy sch. 2- Bt u vi trang bn tri, bn hy s dng bn tay iu khin v ngn ci nh c Bc II. Di chuyn xung trang theo nhp m 4 v c mt s trang cho n khi chuyn ng tr nn uyn chuyn v u n. 3- Sau khi c mt s trang th bn hy chuyn sang phng php iu khin ch dng ngn ci nh hc bi tp luyn VIIa v c thm mt s trang na bng phng php ny. 4- Khi bn t c mt s di chuyn sung s bng ngn ci iu khin th hy c gng s dng ngn ci ch trang bn tri m thi. Sau khi c ht trang bn tri th a ngn ci iu khin ln qua trang bn phi v gi gc sch lt, nhng bn ng ngn ci iu khin di chuyn xung trang bn phi na. C tip tc n ht cun sch bng phng php ny cho n khi mt bn c c mt cch c lp. 5- Khi thnh cng mt mc no , th bn nhc ngn ci iu khin ra khi trang bn tri lun. n gin l ch dng mt tay gi sch v tay kia lt cc trang. Bt buc phi di chuyn thng ng xung t trang ny sang trang khc, thy cng nhiu cng tt, ng thi hn ch mc thp nht s di chuyn sang hai bn. 6- Mi khi c v sau, c th l c ch nu bt u bng mt bn tay iu khin, mt ngn ci hay mt ngn khc v i khi cn phi c s iu khin mt mc no khi m i mt bt u b chm li hay khi m tnh cht ca ti liu cho thy cn mt s hng dn cho mt. Khng c l do g phn i vic s dng mt kiu iu khin no vo nhng lc m bn thy thun tin. Nhng Phng php c hiu qu th u p dng c trong mi iu kin c, v khi no vic dng bn tay iu khin gy tr ngi cho vic c thoi mi v cho s tin li chung th bn nhc hn n ra.

50

BC VIII

... BN XONG C RI
i vi mt ngi chu kh bn b, i vi ngi hay hoi nghi m thng c nhng hoi nghi ca mnh, i vi ngi lc quan thy ton b qu trnh l "mt cn gi thong" th by gi h thy c ch n. Nhng kh m mong c rng ch n ny tt c u t c mt mc hon ho nh nhau. Vi ngi vn cn gp phi nhng tht bi khi c gng c nhanh v ghi nh. Nhng ngi khc th vn tn ti vi nhng thnh cng tun t, nhng i vi h vn cn nhiu vic phi lm, cn nhiu gi phi tp trung luyn tp v quyt tm. V ri c nhng ngi c thnh cng i vo th gii ca th vui c sch v nm c nhng qu ngt ca s toi nguyn. Tuy vy, khng chc c ai luyn tp cc bc theo Phng php c hiu qu m t n c mt trnh siu ng khng cn g luyn tp nng cao na, hay khng. Nhng k nng ny, ging nh nhng k nng v th cht v tinh thn khc, u pht trin khi c dng v suy thoi khi khng c dng n. duy tr v pht trin nhng k nng m chm ch lm bn mi t c th bn phi p dng u n nhng bi tp luyn c ca mnh. Nhiu bi tp luyn cn c tp i tp li. Mt s ngi s thy cn thit quay tr li t u v bt u tt c ln na. Nhng i vi s ng cc bn, nu p dng mt cch tin tng nhng bi tp luyn kt thc sau y th h s t c thnh cng ln. Nhng bi tp luyn n tp ny ch dng phc tho, do bn c th c nhng s thay i v sa li cho hp vi mt s tnh hung khc nhau m bn c th gp mi ngy. Bn nn tp i tp li cng nhiu cng tt, nhng t by gi tr i, bn xong c ri.

BI TP LUYN VIIIa
Mc ch : Cng c s phi hp mt v tay dnh cho nhng bn gp kh khn trong nhng bc ban u. 1- t bn tay iu khin ng t th, thay i s di chuyn t chm ti nhanh trong khi c gng nhn nhng cm t ln. ng c gng hiu hay "c" ti liu lc ny. 2- nh du khong 50 trang trong mt cun sch v c k theo nhp m 6. Nh th gin, dui thng cc ngn, v di chuyn nh nhng, sung s xung mi trang. c vn 50 trang theo nhp m Nm Nm Nm Nm Nm mi mi mi mi mi trang theo nhp m trang theo nhp m trang theo nhp m trang theo nhp m trang theo nhp m 10 8 6 4 2

51

3- nh du 50 trang k v thay i tc nh sau : Nm Nm Nm Nm Nm mi mi mi mi mi trang theo trang theo trang theo trang theo trang theo nhp m nhp m nhp m nhp m nhp m 2 8 4 6 10

Ngh mt pht v lp li bi tp ny vi nhng thay i tc tu bn.

BI TP LUYN VIIIb
Mc ch : Cng c tc nhn. 1- Mt m rng v tnh to, c gng thy c cng nhiu ch cng tt khi bn di chuyn xung trang. Chc chn rng bn thy c cc ch, nhng ng c quan tm hiu ngha nhng ch m bn thy. 2- Trong nm pht, c cng nhiu cng tt theo nhp m 4. Trong nm pht, c cng nhiu cng tt theo nhp m 6. Trong nm pht, c cng nhiu cng tt theo nhp m 8. 3- Tip tc sang on mi trong nm pht v mt c cng nhanh cng tt, khng lm nho hay mt hnh nh cc ch. 4- sch sang mt bn v c nh li nhng chnh v nhng nhn vt trong on mi m bn va c.

BI TP LUYN VIIIc
Mc ch : Lm tng s hiu bit v nm vng tc cao. 1- Chn mt on sch d c v nh du chia thnh 4 phn bng nhau, mi phn 2000 n 3000 ch. 2- Xem qua trc ton b on sch nh cch hc bi tp luyn VIa, mc 1. 3- c phn u tin theo nhp m 10. Ngng v nh li. c phn th hai theo nhp m 10. Ngng v nh li. c phn th ba theo nhp m 10. Ngng v nh li.
52

c cc phn t 1 cho n 3 theo nhp m 6, v tip tc c phn 4 theo nhp m 6. Ngng v nh li. c ht phn 4 theo nhp m 8. Ngng v nh li. 4- Ngh mt pht, ri nh du mt on sch mi di khong on c trong mc 1. Bt u c on nh du mc 1, ri tip sang on mi vi cng mt tc . c vi tc hiu bit tt nht ca bn. Ngng cui on v nh li cc chi tit ca on ny. 5- Chn mt cun sch cha c trc, c dn v ni dung n gin th tt hn. c 5 trang theo tc iu khin tt nht ca bn, c tip 5 trang k nhanh hn 2 nhp na. C tip tc nh th cho n khi bn c c theo nhp m 2. Tip tc c theo nhp m 2 n ht chng hay n mt ch ngng hp l no . Nh li cng nhiu cng tt. 6- Nu nh li ri rc, hy lp li cch trn cho n tc ti a l nhp m 4 mi trang. Nu hiu cn m m, hy lp li bi tp luyn theo cc tc chm dn cho n khi bn t c s thng hiu. Sau , lp li bi tp luyn theo cc tc nhanh dn.

BI TP LUYN VIIId
Mc ch : p dng tt c cc k thut c gii tr, thng thc mt quyn truyn. 1- Bt u khi ng bng mt cun sch no m bn c thng thc trc ri. c 50 trang theo nhp m 2. c vn 50 trang y theo nhp m 4. c vn 50 trang y theo nhp m 8. 2- Chn mt cun mi c. Xem lt trc t u n cui, cho khong mt giy mi trang. Ngha l, mt cun sch 300 trang, nn c xem lt trc trong vng 5 pht l ti a. 3- Ghi ch thi gian, ri bt u c chng 1 theo tc thch hp nht ca bn. u mi chng mi hy iu chnh tc ca bn cho ph hp vi tnh cht ca ti liu. Tng tc ln cng nhanh cng tt, lun lun c gng t c mt tc nhanh hn mt t so vi tc m bn ngh l cho bn s thng hiu tt nht. 4- Cui mi chng hay on hp l, hy ngng li v c gng nh li chi tit nhng g c.
53

5- mi im ngng hp l, hy m s trang c v tnh tc ca bn nh sau : (a) m tng s ch trn 5 dng v chia cho 5. Kt qu cho bn s ch trung bnh trn mi dng. (b) Nhn s ch trung bnh trn mi dng cho s dng trn trang giy, bn s c s ch ca mi trang. (c) Nhn s ch ca mi trang vi tng s trang c, bn c tng s ch c. (d) Chia tng s ch c cho s pht c ht cc ch y. Bng sau y gip bn on nhanh tc trong thi gian 5 pht, khi nhp m mi trang khng i :

TR LI
Cc cu hi ca bi tp c (bi tp luyn IVa): 1- c 2- c 3- a 4- a 5- a 6- ng 7- Sai 8- Sai 9- Sai 10- ng 11- d 12- b 13- b
54

14151617181920-

d a ng ng Sai Sai Sai

HT

55

You might also like