NHOM4K09.BLOGSPOT.

COM TH LOI PHNG S Bo ch ngy cng pht trin do nhu cu tm kim thng tin ngy cng ln ca cng chng trc cc vn ca x hi. Chnh v vy m nhu cu thng tin cng ln th i hi phng thc thng tin ngy cng a dng. T s pht trin a dng v phong ph ca bo ch ngi ta nhn tng quan nhn ra mt s bi bo trn mt s bo c tnh c th ring tng i ging nhau v mt hnh thc v kt cu, mang tnh tng i n nh v lu di. T ngi ta quyt nh phn ra t s phong ph v a dng ca bo ch thnh cc th loi ca bo ch. S phn chia va mang tnh khoa hc trong hc thut d dng ging dy trong nh trng v cng tc ging dy, truyn th c d dng bi bn v khoa hc, m cn ngi c d dng la chn nhng thng tin m mnh quan tm v a thch trn bc. Trn bo ch ngi ta phn ra thnh cc th loi v mt s th loi li c gom vo thnh tng nhm. Hin nay chng ta tm thi cha bo ch thnh ba nhm. Nhm th nht l thng tin s kin, nhm ny ch s lc v s kin, s vic, hin tng u? din ra nh th no? vi ai? Thi gian no? trong tiu chs ca 5W + How. y ngi c ch lm c s ng nht v s vic va xy ra. V d nh tin tc, bi phn nh cn nhm th hai lng l v thng tin l l ngha l dng lp lun trnh by quan im ca mnh cng nhn hay bc b trc cc hin tng ang din ra. Nhm ny ch yu dng th loi vn ngh lun nh cc bi chnh lun, x lun, bnh lun. c gi l nhm thng tin l l. Cui cng l nhm th ba, nhm ny n lm mm ho thng tin, di gc nhn nhiu chiu v a dng sinh ng hn v s vt s vic trong qu trnh pht sinh, pht trin. c gi l nhm thng tin thm m v d nh cc th loi phng s, k, cu chuyn bo ch, trong ci ti ca tc gi c bc l rt r trong vn phong cng nh trong cu ch ca bi. Tr trong nhm ny, ci ti
Th loi phng s 1 Nhom4k09@gmail.com

to nn s khc bit mang tnh bn cht c th ca tc phm. Trong nhm ny n bao gm c thng tin s kin v thng tin l l nhng ni bt nht ca nhm ny l ngn ng giu cht vn hc ngh thut, ni dung chuyn ti nhiu vn trong cng mt s kin, hin tng trong mt ni dung chuyn t, v hp dn, thuyt phc cho ngi c th ci ti khng ch l ngi chng kin m cn l ngi dn chng trnh, phi kt hp nhiu yu t trn ngi ta gi nhm ny l cc th loi bc chnh lun ngh thut bao gm cc th loi chnh nh k chn dung, th loi phng s, th loi cu chuyn bo ch, th loi Bo ch, Trong tng th lo nh ny l mang nhng tiu ch, i tng v chc nng khc nhau khu bit gia th loi ny vi th loi khc. Chng hn nh th loi k hn dung l dng bt php ghi chp li v mt con ngi hay mt tp th; i tng duy nht ca k chn dug l con ngi, nhng con ngi ny, tp th ny, ngi c c th phn bit c vi con ngi khc hay tp th khc th ngi vit phi dng c t v nhng nt d bit nht ca ngi , tp th so vi nhiu ngi, tp th b ngoi v c chiu su ni tm nhn vt. Phg thc c t l ngi c s nhn din chnh xc con ngi , hay tp th mt cch d dng nht, v cng l im thnh cng c tc phm. i tng ca chn dung bo ch l mi i tng, giai tng trong x hi min l c ngha trong x hi nht nh. Khng nht nh c phi l ngi ni ting, hay nhiu ngi bit n. Do vy k chn dung gn ging vi th loi ngi tt vic tt trn cc bo hin nay. Cn phng s khc bit vi th loi trn l ci nhn ca nh bo v mt vn m mt hay nhiu ngi quan tm, mt vn nhng c mt hay mt s ngi lin quan. S vic c nhn di dng vn ng ca nguyn nhn kt qu. Hay ni mt cch bnh dn d hiu th phng s l s tm kim thng tin su v s vic s kin, hin tng c ci nhn m rng, tng quan ton b s kin ang din ra hay sng ra nhng vn cn mang tnh thi s v c nh hng ln n qun chng.

Th loi phng s

Nhom4k09@gmail.com

Cng vi s ra i ca bo ch, cc th loi bo ch cng hnh thnh v dn dn c cng c theo c th bn cht ca chng. Mi th loi c lch s hnh thnh ring theo mc ch, chc nng v i tng phn nh. l lun bo ch cng ch ra rng h loi bo ch hnh thnh trong lch s u tranh giai cp, trong s vn ng v pht trin ngy mt tng ca i sng x hi v cng chnh t thn bo ch. Trong cc th loi bo ch th phng s l mt th loi bo ch quan trng vi kh nng thng tin thi s v ngi tht vic tht mt cch su sc trong qu trnh din bin. Va thng tin s kin, phng s cn c kh nng thng tin l l, thng tin thm m. Ni tm li phng s l mt th loi bo ch phn nh nhng s kin, s vic , vn ang din ra trong hin thc khch quan n hot ng v s phn ca mt hoc nhiu ngi bng phng php miu t hay t thut, kt hp ngh lun mc nht nh. Trong phng s, vai tr ci ti trn thutnhn chng khch quan rt quan trng. Phng s c mc ch cung cp cho cng chng nhng tri thc phong ph y , chnh xc, h c th nhn thc nh gi ng ngi v vic m h ang quan tm theo di. Tnh xc thc trong thng tin i hi ngi vit phi tht s hiu bit v v mnh cp n. Tc gi phi tn mt chng kin s vic hoc t mnh tm hiu vn thng qua nhng nhn chng ng tin cy. Trong phng s ti i bn ti Hunh Dng Nhn phi mn mt chic o qun khu rng thing thnh, chn x i dp l qun qut, u i chic m ci bt h rri th b ra ch ngi. Anh cng tham d vo i qun bn sc lao ng c tn mt chng kin cnh tranh ginh cng vic, mc c gi, li tht vng ca ngi khng c thu mn. Phng s s dng bt php miu t, tng thut kt hp vi ngh lun. S miu t dn dt ngi c ti gn s kin hn. Mi vt nh c v ra trc mt h vi v c o ring ca n. Phng s c u th cung cp thng tin cho ngi c mt cch chi tit v y .

Th loi phng s

Nhom4k09@gmail.com

Cng nh mi th loi bo ch khc, s vt, nhn vt c tng thut, miu t trong phng s phi m bo tnh trung thc ca n. ac gi khng cho php ba t, h co khi cung cp thng tin cho cng chng. Miu t gip cho thng tin trong phng s c chuyn ti mt cch mm mi, uyn chuyn v d i vo lng ngi. Tuy nnhin nu ch dng li bt php miu t v tng thut khng thI th cha lm nn mt thin phng s hay m mi ch l ba ghi chp thun tu. Do vy c nhng pang s sc xo, ngi vit phi bit kt hp tnh ngh lun mc nht nh theo li t - bnh thut. iu ny i hi ngi vit phi c hiu bit v kinh nghim s l cc d kin, a ra c nhng nh gi ng c tnh nh hng i vi bn c. Trong phng s co ti trn thut ng vai tr rt quan trng. Xt ring th k bo ch th ch trong th lo phng s ci ti trn thut mi xut hin vi b dy v c bn sc. ml ci ti va lgic, l tr, giu l l v triong chng mc no cn s dng sc mnh ca cm xc thm m. Trong nhiu trng hp, cm xc them m tr thnh ng lc a tc phm t ti nhng phm cht khc l. Trong phng s ci ti bao gi cng l tc gi ch khng phI l th php ngh thut nh trong chuyn ngn hay tiu thuyt. Tc gi k li r rnh mch nhng s kin xy ra vi t cch l ngi trc tip chng kin v trnh by s kin. iu n nh knh giao tip gia tc gi v ngi c. Cng chng lun c cm gic c mt trong tng chi tit d l nh nht v kt li cho h ton b nhng g tc gi mt thy tai nghe. Ci ti- tc gi trong phng s va l ngi dn chuyn, ngi trnh by, ngi l gii, ngi kt li cc d kin m tc phm cp ti. mt kha cnh khc ci ti trn thut cn gp phn to ra ging iu ca tc phm Xut pht t i tng m t v nhm them nh i tng , ging iu ca phng s rt sinh ng khi nghim tc, l l, hi hc v khi li trn y cm xc. Trong bi vit tc gi phng s cn c th huy ng nhng vn kin thc, nhng hiu bit khc nhau ca mnh d bi vit tm phong ph.ngoi ra tc gi cn l ngi quyt nh bit kt hp cc c im ca nhiu th loi khc nhau
Th loi phng s 4 Nhom4k09@gmail.com

 c th to tc phm ca mnh mt hnh hi khc l vi nhiu phm cht c o y cng chnh l cch t gi trnh by mt cch trung thc sng ng v mt hin thc. Chnh v ci ti tc gi c ngha ht sc quan trng trong tc phm phng s nn chng ta lun c c nhng phng s khc nhau ca cc tc gi khc nhau ngay c khi h vit v mt ti. Vn phong cm xc, cch s dng cc bin php khc nhau ca mi tc gi to n nhng din mo khc nhau cho phng s. Trong l lun bo ch, t lu ngi ta c bit lu n nhng phm cht vn hc ca th loi phng s: Nu ta hnh dung ng ranh gii ni lion tiu thuyt vi cc th ti bo ch th ci ng ranh gii c l l phng s. y l kin c rt ra sau khi tc gi xem xt tnh s kin ca bo ch vi tnh ngh thut trong cch trnh by hin thc ca phng s. Phng s thng thng phn nh s thc bng hnh nh, qua li vit bng hnh nh. Ta c th hnh dung ra bc tranh xc thc v mt kha cnh no ca cuc sng. phm cht tinh thn ca con ngi. Bi vy nhng phng s hay thng tot ra c ngha m hc Gio s H Minh c cho rngC quan nim cho rng xem k bao gm phng s l loi th kt hp hai yu t lch s v ngh thut. Yu t lch s l s tht ca cuc sng vi tnh xc thc lm i tng, v ni dung phn nh ca tc phm, yu t ngh thut l phng thc v c trng biu hin yu t lch s. Gi l vn hc, v nhng t liu c trnh by thng qua phng thc in hnh ho ngh thut. Do , trong k phi c bit tn trng tnh xc thc ca t liu v cuc sng nu khng c im ca th loi s b xa nho. Mt khc, cng phi nhn mnh n tnh ngh thut. Thiu tnh ngh thut nhng t liu ch l ngng t liu thun tu ca cuc sng. Ranh gii cuc sng v ngh thut gn rt cht trong k n mc cuc sng cng chnh l ngh thut. Nhng cng khng th ng nht gia cuc sng v ngh thut d dn n tnh ngh thut b m nht hoc b gt b trong tc phm k.

Th loi phng s

Nhom4k09@gmail.com

T gii thch ti sao li c s gn gi gia phng s v vn hc. Phng s l th ti duy nht c th trnh by mt bc tranh va c tnh khi qut cao va chi tit va c th v mt hin thc a dng, b bn ng thi l gii nhng vn t ra t hin thc y mt cch tho ng. Mt khc trong tc phm phng s, tc gi vn c th s dng bt php va l thng tin thi s va thng tin thm m to ra ging iu a thanh. V th khi c mt tc phm phng s ngi ta c ng l c mt tc phm vn hc. Trong phng s Chng ti ni bng ngn ng ca tnh yu nh bo Nht L vit: i mt bng tm linh- Ti bng nh v Tagore vi cm nhn ca Ngi v th gii ca ngi cm, trong khng c ch cho ci c n nu, ni con ngi c th m lng ra vi thin nhin v tn, ni tm hn chn cht, hoang s ca h bit rung ng v yu thng trc ci p. ng sau mi cuc i m thm khng c ngn ng, cn c cnh ca m ng ra mt th gii khc, trong , ai c th c thu c nhng kht khao ca h, m c thot khi s cch bit vi x hi v nh mt nhng mc cm v thn phn, c c nhng nim vui hn nhin. Phm cht vn hc trong phng s khng phi l cch tc gi thm tht vo trong tc phm m phm cht tn ti ngay trong hin thc. c bit l trong giai on hin nay c bit bao nhiu l s kin, cuc i y kch tnh, y sng ng. Bi v theo nh B-rt P-l-vi th: Cuc sng ca chng ta mun hnh mun v nh th, bit bao nhiu s vic xy ra, thc ra cng khng cn thit phi h cu, thm tht t v g thm na. Hin thc l ci ni cho mi s sng to. M t c hin thc in hnh ng vi phm cht tinh thn v b mt ca n,ngha l tc phm tip cn n nhng phm tr thm m. V th hin thc cuc sng l min t cung cp di do nhng ti cho phng s. T chuyn nh nh cuc i phu ko xe n chuyn ln nh cuc Cch mng thng Mi rung chuyn c th gii, thay i c mt ch chnh tr u l nhng ti hp dn i vi phng s. Trong tc phm phng s, i tng miu t cng in hnh bao nhiu, tc phm cng c kh nng tip cn vi nhng phm cht ca vn hc by nhiu. Tt nhin i vi
Th loi phng s 6 Nhom4k09@gmail.com

nhng ngi lm bo khng phi ai cng c c nhiu c hi chng kin nhng s kin trng i, nhng in hnh c nhiu cp v nhng cp khng h lm gim bt nhng phm gi vn hc trong phng s. Tuy c nhng im gn gi vi vn hc nhng iu khc bit ln nht phn bit phng s bo ch vi cc th loi vn hc l phng s ch phn nh v nhng s kin, nhng con ngi c tht trong cuc sng. V kt cu thi gian v khng gian, phng s l mt th ti c kt cu linh hot. Tuy s kin trong tc phm c trnh by mt cch chi tit, y v r rng nhng khng nht thit phi theo mt trnh t nht nh. Trnh t thi gian c th c o ln tu vo ca tc gi. C th khi ang thut li s kin thiim hin ti ca n, tc gi c th ln ngc li dng thi gian, phc ho cho ta thy phn no din mo xa ca s kin, nhn vt . Kt cu khng gian cng vy. Khi tc gi ang cp n nhng a im ni xy ra s vic tc gi c th nhc n mt a im khc so snh lm ni bt ln ca tc gi. Kt cu ca mt tc phm phng s c tc dng khng nh i vi vic lm ni bt ch t tng ca bi. Tc dng ca n nm trong mi quan h ca hnh thc i vi ni dung. Kt cu ca phng s khng nhng xut pht t ni dung s kin, m n cn phi biu t ni dung bng nhng hnh thc thch hp nht. V vy, khi xy dng kt cu tc phm phng s, trc ht ngi lm bo phi cn c vo ch , ti, ti liu c th, i tng cn tc ng v cc yu cu c th khc ca bo mnh, ng thi kt hp vi v tr ca mnh (gc nhn) ri hnh dung li ton b s kin nh ra cc b cc tng ng. B cc ca bi phng s c nhiu loi hnh a dng. Bi vy, ta khng nn quy nh cho n nhng khun kh x cng, nht l khi cuc sng ang pht trin v ngy mt phong ph, sinh ng. C th ghi nhn mt vi b cc ca cc tc phm phng s thng c s dng nhiu nht nh sau: Thnh phn kt cu ca phng s thng c 3 phn: M bi, thn bi v kt thc. i khi cng c th thm phn gii thiu trc khi vo bi nhm nu r l do, xut x ca s kin, hon cnh lch s, hoc nhn vt c bit ca bi.

Th loi phng s

Nhom4k09@gmail.com

i vi nhng bi c tm quan trng nht nh cng c th em phn ui nhn mnh mt ngha no i vi cng chng. * Phn m u, cn gi l phn nu vn : thng qua mt s kin, s vic, tnh hung hay mt con ngi c th, tc gi nu c vn m bi phng s ca mnh s cp ti. Vn c nu c th di dng cu hi cha c tr li hoc cng c th l s khng nh. Ngoi ra, tc gi cng c th t vn pht t chnh kin thc, kinh nghim ca mnh. D di hnh thc no th mc ch chnh ca phn ny cng nhm nu ln vn m tc gi s tp trung lm r. Bi vy, phn ny thng ngn gn v c t trc nhng tt ph. phn ny, tc gi khng nhng phi m bo tnh nht qun cao ca ch ca tc phm, trnh li u di thn chut, m cn phi coi trng ngh thut th hin, thu ht s ch ca cng chng ngay t u. C nhiu cch m u, chng hn. - M u bng cch khi qut thnh hnh nh hoc nu bt tm vc, ngha ca i tng cn mieu t, t to cho cng chng c s cm th mi. Cch ny i hi tc gi phi c tm nhn su, c kh nng khi qut vn . - M u bng bi cnh dn ti s ny sinh s kin. - M u c th nu ln nhng hnh nh lin tng ca tc gi, t gi cho cng chng ngun cm th phong ph v su sc. - M u c th a nh cao ( im cht) ca s kin ln ri t vn hoc nh du hi thu ht s ch ca ngi xem. - M u c th miu t cnh vt, hoc tnh cch c sc ca nhn vt trung tm. Cn tnh li t vn so rng. - M u cng c th a ln nhng vn th, li ca c ni dung hm sc, nh, hoc c th kt hp li vn tr tnh * Phn thn bi, cn gi l phn din gii, chng minh s tn ti ca vn nu. Thn bi l thnh phn ch cht ca tc phm, l b phn trung tm th hin t tng, ch tc phm phng s. Thn bi khng phi l ni gi ghm nhng ti liu kh khan, cng thc theo li khi qut chung chung, m l phn trnh by ni dung sinh ng ca s kin, lm sng t c phm cht tinh
Th loi phng s 8 Nhom4k09@gmail.com

thn ca ngi v b mt x hi gp phn vo cng tc t tng c ng theo yu cu tuyn truyn trong tng thi k. Trong phn ny tc gi trnh by nhng con s, chi tit s vic, con ngi c tht, in hnh m bn thn tc gi thu thp c. Nhng d kin y c sp xp mt cch c ch nh nhm minh ho mt cch r rng nht vn nu ln. Ci ti trn thut tc gi nhn chng khch quan lm nhim v khu ni cc d kin, cn ch tc phm xuyn sut ni dung tc phm. Nhng con s, s kin, tnh hung hay nhng con ngi c tht c coi l nguyn liu to nn tc phm. Nhng mi ch l lun c, th gii da vo nhng lun c to nn lun chng ca tc phm. Lun c phi p ng c nhng tiu chun nh tnh hnh, thi s, c o, hp dn, nhm t ti nhng hiu qu thng tin cao nht. * Phn kt lun: y l pn c coi l quan trng nht v n l mc ch m tc phm cn t ti. Trong phng s, lp lun phi r rng, cc yu t lun c, lun chng, lun im phi lin kt vi nhau to nn hiu qu ng nht. Lun c, lun chng cng c th, mch lc th cng nng cao c tm cao ca s kin. Trong phn kt, tc gi thng xut kin ca mnh nhm tr li nhng cu hi m hin thc trong tc phm t ra. Vi tc gi c kinh nghim, phn ny thng c trnh by ngn gn, hm sc v gy n tng mnh. Trong ba phn ni trn, hai hn sau c coi l ch cht lm nn xng tht v linh hn ca phng s. Dng kt cu ba phn nh trn ca phng s khng khc lm so vi kt cu ca mt s th loi khc, nhng nhn mt cch tng qut, kt cu s lm mt m hnh c bn ca th loi phng s. Tuy nhin, trong bt c tc phm phng s no, du n c nhn cng c th hin m nt, lm nn tnh c o ca th loi bo ch ny. Nhn chung, khi lm phng s tc gi cn ch nhng im ln sau y: - Trn c s trnh by nhng din bin c th, cn nu bt c mu thn v ang tc ng vo cuc sng khch quan. Khi trnh by c nhng mu thun cn ch thuyt minh bng nhng ti liu c th, trnh lp li nhng t ng khi qut gy khng kh nng n kh khan, kh thuyt phc kiu lp li nm by lt nhng t qu so nh: anh dng , tuyt vi, ho hng.
Th loi phng s 9 Nhom4k09@gmail.com

- Nu bt nhng nguyn nhn, nhng yu t tc ng n s ny sinh mu thun v nhng ch trng gii quyt mu thun. - S kin cn c th hin mch lc; bin c cn c th hin r rng, cht ch. Chi tit c s dng trong phng s cn phi c cu to bi nhng thnh phn c bn ca ct truyn. Sau m u, thn bi s l phn trnh by cc bin c ni tip theo mt ch nht nh, ri pht trin tp trung n nh cao v kt thc.Ngoi ra nu trnh by thn bi theo dng ct truyn, tc gi cn ch cp ti tnh cch ca nhn vt, nht l nhng nhn vt trung tm. Trong phng s, ngi vit c th s dng ngn ng nhiu gc khc nhau biu t ni dung ngay c ting a phng hoc ngn ng c cng nh cc thut ng khoa hc, nhng khng v th m tc gi s dng tu tin, thiu chn lc, lm o ln qui lut ng php ca ngn ng hoc lm lum mt phong cch dntc. T thc t , vic s dng ngn ng phng s cn ch my vn sau: Ngi vit phi c kin thc v s am hiu nht nh v lnh vc, ti mnh ang th hin, v d; kinh t, chnh tr, vn ho xh; qua cuc sng thc t tm ti, tch lu kinh nghim biu hin sao cho cng chng hiu c s tht, ng thi cm th su sc tnh t tng ca tc phm phng s. Mc ch ca phng s l cung cp cho cng chng nhng tri thc phong ph, y , chnh xc, h c th nhn thc, nh gi ng ngi v vic m h ang theo di. V th, ngi vit phng s cn bit s dng mt s phng tin biu t ca vn hc nh cc bin php tu t, ngn ng giu hnhnh, hng vo ni tm ca nhn vt nng cao ca tc phm. Khai thc tnh hnh tng v tnh chnh lun ca ngn ng. Tnh hnh tng ca ngn ng rt di do. N gip cho ngi c cm nhn c bc tranh sinh ng ca cuc sng v hnh dung c hon cnh nh chnh mt h chn kin. Ngn ng trong phng s mang tnh ngh thut- chnh lun su sc, n c kh nng h tr cho bi vit thm sc thuyt phc khi s tht c trnh by.

Th loi phng s

10

Nhom4k09@gmail.com

* Ngn ng tc gi: Trong phng s, ci ti tc gi l ngi dn chuyn, ngi trnh by, l gii; ngi khu ni nhng d kin m tc phm cp vi cng chng tip nhn lun c cm gic tc gi c mt trong tng chi tit nh nht ca tc phm. Khi trnh by v thm nh hin thc, ci ti trn thut tc gi ca phng s mc d lun t ra khch quan vi cng chng tip nhn v khch quan, bnh ng ngay c vi hin thc m n phn nh nhng phi to c s ng cm vi ci ta cng chng tip nhn. lm c iu , tc gi phi dng cm ch ra s tht, bnh vc s tht v s tht phi ph hp vi nhng li ch ca t nc, cng ng. Mt phng s m tc gi khng kh nng thm nh hoc thm nh mo m ci hin thc m anh ta em n cho cng chng th khng nhng khng to ra s hng ng m cn khin cng chng nghi ng ti nng v s trung thc ca chnh tc gi. kha cnh khc ci ti trn thut cn gp phn to ra ging iu ca tc phm. Xut pht t i tng m tc phm cp, ging iu trong phng s rt sinh ng. C khi nghim tc, l l, hi hc, chm bim v c khi li trn y cm xc. Ging iu phong ph cng vi ngh thut dn chuyn, trnh by chi tit v xy dng l l, ngh thut miu t, c t khc phc ho chn dung khin cho phng s c y kh nng phn nh hin thc trong nhiu tnh hung khc nhau. Cu trc ngn ng trong tc phm phng s l dng cu trc bi nhng i thoi lin tip gia tc gi v nhn vt, gia tc gi v ngi c. Trn c s c im ngn ng ca cc th loi khc, tc gi c th to ra cho tc phm phng s ca mnh mt hnh hi khc l trnh by mt cch trung thc, xc thc v hin thc di hnh thc sinh ng, hp dn. Trong phng s Ti i bn ti ca Hunh Dng Nhn, ngn ng tc gi c th hin ngi th nht: Ti dng xe cch ch ngi Ging V (HNi) mt qung, suy tnh mi xem lm th no ho nhp vi h trong vai cu vn. Nhiu bi bo vit v ch ngi ny nhng ti vn mun vit thm vit na.

Th loi phng s

11

Nhom4k09@gmail.com

* Ngn ng nhn vt: Trong phng s, ngn ng nhn vt thng c xut hin xen k vi ci ti trn thut ca tc gi. Ngn ng nhn vt c tc gi vn dng vo nhng trng hp nh khi cn nhn mnh hay khng nh mt cch khch quan v s kin chung hay tng chi tit c ngha quan trng i vi ch bi vit. C khi thay li tc gi ni chuyn, tm s vi cng chng, lm cho s kin hoc nhn vt tip xc vi bnc mt cch t nhin, gn gi hn. V d trong K ngh ly Ty V Trng Phng i thoi vi b hng nc mang tnh t s. B k mt cch ngn gn nhng khi qut chuyn thiu n H thnh ly Ty, ri b nh gi: R khn nn. Ti c, sc c, ch ngha cng c m th y . i vi nhng trng hp khi s kin tri qua hoc do tc gi chn gc ng gin tip, ngi vit c th dng hon ton bng ngn ng nhn vt di hnh thc theo li k ca hoc ghi theo li k. Tt nhin tc gi phi l ngi sp xp, chn lc chi tit v trnh by li s kin bng ting ni ging iu ca nhn vt. Trong phng s ngoi tt chnh cn c tt ph. Tt chnh l phn nu vn tn gi ca bi bo. Cn tt ph thuc v phn din gii vn . Tu thuc vo ni dung tc phm tc gi xy dng cc tt. Cc tt chnh v tt ph c cc tc gi ch cn la cch t thch hp nht. Tt phi m bo c cc yu cu: ngn gn, sc tch, nu c tinh thn ca bi. Tt chnh ngoi chc nng gii thiu ct li vn c cp cn phi c sc hp dn ngi c. V th, khng phi khng c l khi nhiu ngi ni rng: rt tt tht khng n gin cht no. Tt chnh c nhiu loi: C loi gii thiu khi qut v y ton b vn s nu trong bi nh: H Ni bc qua thin nin k (Bo Lao ng, th ba 12/10/1993), Seoul-Kham xa ham ni ta ( Bo Lao ng ch nht 5/12/1993), Xt xa chiu t mn tri (Bo Tin tc, th nm 15/8/2002, s1025), Bn dng Krng Ana (Bo Lao ng, th nm 17/8/1995). Loi tt ny khng hm cha

Th loi phng s

12

Nhom4k09@gmail.com

thng tin cao, ngi c c th nhn dng c ngay vn cn nu trong phng s. Loi tt m thng nu mt v dang d ca vn . Ngi c cha th bit ngay loi thng tin s c cp n l g. Loi tt ny khng c u im l thu tm c ct li ca vn nhng li c u im gi tr t m ca ngi c. Nh khi ta c tt Thy v tr thi nay ( Don Hong, Bo H Ni mi 1/1/1995), Bc Ninh cn ni bun (Trong Th Kim Dung, Bo Lao ng 23/9/1996). Dng tt m thng khin cho ngi c phi theo di khm ph ri chnh ni dung ca phng s s ct ngha cho tt bi. Loi tt dng n d, dng nhng s kin, s vic, nhn vt c tnh tng trng cng l mt loi c s dng nhiu ln trong phng s. Loi tt ny i hi ngi c phi c khi nim v ngha ca hnh tng . V d nh: T Nh i, L chy quanh( Phan ng Sn, Bo Lao ng 23/12/1993). Hay t phng s Cao Bng ma ht d (Hunh Dng Nhn) khng ch ni v ma ht d Cao Bng m cn ng mt Cao Bng c tim nng nhng vn ng yn nh c cng cha ng trong rng, tc gi c mnhc ba ht d ca c l lem c cho Cao Bng tnh gic Cch t tt theo li n d c u im l tnh hnh tng cao v to ra s mm mi uyn chuyn trong dng tt vn rt tit kim v s lng t. Cch t tt bo hai v b sung v ngha cng hay c s dng. Thng v u cc tt ny l nu hin tng cn v sau l tnh cht ca hin tng . Nh tt phng s Phc v ti tn nh - t nn mi nng thn Nam B ( Su Ngh, Ngh, Con ng lm ni gian trun( Nguyn nh Chc, Bo Tin phong 15/3/1994). Cch t tt ny c u im trnh by dt khot quan im ca tc gi cng nh tnh cht ca vn s c din gii. Tt phng s cng nh nhiu tt cc th loi bo ch khc c th l mt cu hi y , hay ch l mt con s, mt mnh nh Bt ng c king ( Thu Thy, Bo lao ng 30/7/1995), V Nht ( Xun Yn Bo Lao ng 25/11/1994), c v hng thin ( L Cnh Nhc, Bo Tinphong 17/8/1994).

Th loi phng s

13

Nhom4k09@gmail.com

Khc vi cc tt chnh nhm hp dn hay cung cp cho ngi c mt trong ton b cc kha cnh vn cn nu t tt ph li c chc nng ch ra mt kha cnh trong ton b vn c cp. Tt ph thng xut hin nhng phng s c nhiu lun im nh. Tt ph lm nhim v phn chia tng lun im khc nhau. Tt ph gii thiu khi qut ni dung y u c ch ca nhng phn nh to nn ch chung ca ton tc phm. Tuy nhin, mt phng s khng nht thit buc phi c tt ph, nhng nu bi vit c dng ln th nn c tt ph v n lm tng thm phn hp dn. Mt bi c th c mt hay nhiu tt ph. Nhng cn trnh tnh trng chia nh bi thnh nhiu tt ph vn vt s lm mt tnh tp trung. Trong mt phng s c t hai n bn tt ph l hp l nht. Trong tng phn din gii sau tt ph tc gi c th nu ngay nhn xt, kt lun ca mnh. nh minh ho trong phng s c vai tr quan trng gip t m ch , tng thm tnh hp dn, lm cho ngi c d dng hnh dung s kin, s vic, nhnhim vt c ni dung bi vit cp ti. Trong bo ch hin i, nh ca phng s thng do chnh tc gi bi vit chp. iu ny cng lm cng chng tin tng ni dung bivit hn v nhng bc nh ca chnh ngi vit khin bn c hiu rng tc gi trc tip thu thp thng tin ngay ti nhng ni s kin, s vic din ra. Mt bi phng s c th s dng mt hoc nhiu nh minh ho. C th thy tc dng ca nh trong phng s qua mt s v d sau: Phng s Hm v s ( Bo Nhn dn ch nhn 278/1995) ng 3 nh trang mt km theo nhng li ch thch Vi nm tr li y Thnh ph H Ch Minh xut hin nhiu khu lao ng, ni c tr ca nhng ngi n Si Gn kim sng. C nhng khu ng n ba, bn trm nh Lng Cha C, khu l Cm ( Phng 17, Tn Bnh), khu Tn nh hm 20,88 ng K ng Phn ng h l dn Qung Ngi, Qung Nam, Nng, lm nhiu cng vic khc nhau: p xch l, mi dao mi ko, bn trng ct do, bn v s. m m, nhng ngi dn tha phng tr v ni thu mt ch ng lng vi ci gi bo t 1500 n 2000ng/ngy. Trong cc bc nh trn, c nhng bc nh th hin
Th loi phng s 14 Nhom4k09@gmail.com

cnh by bn v s ngay trn h ph, nhng mi ngi li th hin vi mt v mt khc nhau, cnh mi mc, tranh ginh khch Qua nhng bc nh ng km trong bi phng s cng tng thm ci tnh hp dn cho ch ca bi vit. Phng s ng tru s 12 ca Lu Quang nh ( Bo Lao ng s 152, th 4, 22/9/1999) c hai bc nh th hin cnh chi tru. Bc nh th nht th hin con tru s 12 dnh c chin thng trong cnh reo h ca cng chng v bc nh th hai ni v ng Phm Vn Cn ch nhn ca ng tru s 12 con tru chin thng trong trn u ngy hm nay. Mi bc nh th hin nhng ch ring nhng li tp trung th hin mt ch c th; theo tc l chi tru, con no chin thng th phi b ho kip lm l t Thnh Hong. Ngoi nhng anh c ni dung st vi ch ca phng s, trong mt s trng hp ngi ta cn s dng nhng nh c tnh c lp tng i vi ni dung ca bi vit nhng li c ngha rt ln trong vic th hin ch v n c tc gi gn vi nhng cm nhn ring ca mnh. Nhng nh nh vy c tc dng nh mt thng tin gi m ngi c suy ngm. Trong phng s Baogi chim u Phi ling ( Hunh Dng Nhn, Bo Lao ng 11/1/1994) c bc nh chp mt gia nh ngi dn tc Kh m. Ch v ang cho con b cn ngi chng gi mt tp giy c. Bc nh c ph Bng khen v huy chng ca gia nh ti y. Ni dung c bi bo khng nhc ring g n ch nhan ca nhng tm bng khen hay huy chng m ch ni n s lam l ngho kh ca nhng ngi dn Phi ling. Bcnh gi cho ngi c mt suy ngh v nhng con ngi Phi ling trong nhng nm khng chin gian kh cng c dn tc tham gia nh gic cu nc nhng hin nay vn cn ngho i. Ngi dn Phi ling gp khng t phn xng mu ca mnh, khng l ch c tr cng bng nhng chic hun chng hay bng khen hay sao? Mt cu hi t ra chng ta phi lm g ng bo dn tc ni y kh? Phng s l mt th ti bo ch quan trng nht vi kh nng thng tin thi s v ngi tht vic tht mt cch su sc trong qu trnh din in. Va thng tin s kin, phng s cn c kh nng thng tin l l, thng tin thm m.
Th loi phng s 15 Nhom4k09@gmail.com

Chnh s kt hp gia cc yu t to cho phng s mt kh nng ring trong vic phn nh hin thc, n c th tho mn nhu cu hiu bit v khm ph hin thc ca cng chng. Thng qua vai tr ca ci ti trn thut tc gi - nhn chng, tc phm phng s ngoi vic trnh by hin thc cn gii p nhng vn hin thc t ra. Phng s thng xut hin vo nhng thi im cuc sng ang c nhng chuyn bin mnh m. N cp n nhng s kin, tnh hung, hon cnh in hnh ang c ng o qun chng quan tm. y l mt th loi i hi tc gi phi c nhng kin thc su rng v gic quan nhy bn nm bt khm ph hin thc, ng thi phi c bn lnh ngoan cng trong ngh nghip, mong mun tm hiu, khm ph v kh nng phn tch thc t. Phng s khng ch dng li mc thng tin cho cng chng v s vic, s kin ang din ra trong hin thc khch quan m n cn c trch nhim thc tnh bn c v nhng vn cn gii quyt trong cuc sng. Vi t cch l th loi ht nhn trong cc th k bo ch, phng s v ang gp phn quan trng trong vic phn nh hin thc. y cng l th loi to iu kin nhng cy bt ti nng pht huy s trng ca mnh.

Th loi phng s

16

Nhom4k09@gmail.com