INFORMACJA DLA PRACOBIORCW Z KRAJW NALECYCH DO EUROPEJSKIEGO OBSZARU GOSPODARCZEGO (EOG) I EFTA

Czy zamierza Pan/Pani pracowa w Norwegii?

1

Czy zamierza Pan/Pani pracowa w Norwegii?

Strona 3: Pobyt

Aby mc pracowa w Norwegii, wikszo osb potrzebuje pozwolenia na pobyt dajcego prawo do podjcia pracy w Norwegii

Strona 4: Podatek

Wane informacje dla osb pracujcych u norweskiego pracodawcy oraz w przypadku zatrudnienia u innego zagranicznego pracodawcy

Strona 6: Ubezpieczenia spoeczne

Osoby pracujce w Norwegii z reguy od pierwszego dnia pracy, automatycznie podlegaj norweskiemu systemowi ubezpiecze spoecznych

Strona 8: Praca i miejsca pracy

W Norwegii obowizuje wiele ustaw majcych na celu zabezpieczenie Pana/Pani przed doznaniem obrae, choroblub osabieniem zdrowia w nastpstwie wykonywania pracy

Strona 10: Informacje kontaktowe

Kto udziela informacji i odpowiada na pytania dotyczce: pozwolenia na pobyt, podatkw, ubezpieczenialub warunkw pracy

Pobyt
Aby mc pracowa w Norwegii, wikszo osb potrzebuje pozwolenia zapewniajcego prawo do podjcia pracy w Norwegii. Przez prac rozumie si wszystkie rodzaje pracylub dziaalnoci gospodarczej, patnejlub bezpatnej. Moe Pan/Pani zoy podanie o pozwolenie na pobyt po przyjedzie do Norwegii. Pracobiorcy zatrudnieni w przedsibiorstwach z EOG/EFTA, tymczasowo swiadczacy uslugi w Norwegii, mog wykonywa prac w Norwegii bez pozwolenia na pobyt przez okres 3 miesicy. Na pobyt duszy ni 3 miesice niezbdne jest pozwolenie na pobyt z prawem do pracy (oppholdstillatelse som tjenesteyter). Podanie o pozwolenie na pobyt z prawem do podjcia pracy naley zoy wlokalnej okrgowej komendzie policji jeeli przebywa Pan/Pani w Norwegii. W pozostaych przypadkach naley zoy podanie w norweskiej placwce dyplomatycznej. Dalsze informacje o pozwoleniach na prac i o regulacjach przejciowych otrzyma Pan/ Pani w Utlendingsdirektoratet (UDI) (Urzdzie ds. Cudzoziemcw).

Obywatele krajw nalecych do EOG/ EFTA mog dowolnie wjeda do Norwegii i od razu rozpoczyna prac.
Moe Pan/Pani przebywa i pracowa w Norwegii przez okres do trzech miesicy bez pozwolenia na pobyt. Jeeli stosunek pracy trwa ponad trzy miesice, to musi Pan/Pani zoy podanie o pozwolenie na pobyt. Jeeli stara si Pan/Pani o prac, moe Pan/Pani przebywa tutaj przez sze miesicy bez pozwolenia na pobyt. Obowizuj regulacje specjalne (regulacje przejciowe) jeeli jest Pan/Pani pracobiorc z Polski, Republiki Czeskiej, Wgier, Estonii, otwy, Litwy, Sowacji, Sowenii, Rumuniilub Bugarii. Jeeli pochodzi Pan/Pani z jednego z tych krajw, to obowizuj ostrzejsze wymogi odnonie stosunku pracy, aby mc uzyska pozwolenie na pobyt.

Informacje o rnych rodzajach pozwole na pobyt i prac, warunkach, procedurach oraz formularze dla poda znajd Pastwo rwnie na stronie internetowej UDI www.udi.no.

Podatek
Gdy jest Pan/Pani zatrudniony/-a u pracodawcy norweskiego
Wszyscy pracobiorcy w Norwegii musz mie skattekort (kart podatkow). Jeeli ma Pan/ Pani norweskiego pracodawc, to musi Pan/ Pani zgosi si do Lokalnego Urzdu Podatkowego (Skattekontoret), aby otrzyma skattekort (kart podatkow). Osoby, ktre nie otrzymay z gry wypenionego zeznania podatkowego, musz zoy zwyke zeznanie podatkowe do dnia 30 kwietnia w roku nastpnym po roku dochodowym. Kiedy Pan/Pani otrzyma skatteoppgjret (roczne rozliczenie podatkowe), powinien Pan/Pani skontrolowa, czy informacja zawarta w tym rozliczeniu odpowiada informacji zawartej w Pana/Pani rocznym zeznaniu podatkowym. Osoby zamieszkae za granic i pracujce na norweskim szelfie kontynentalnym Jeeli jest Pan/Pani zamieszkay/-a za granic i pracuje Pan/Pani na norweskim szelfie kontynentalnym, to musi Pan/Pani posiada kart podatkow z Skatteetaten, Sentralskattekontoret for utenlandssaker (Skatteetaten, SFU) (Centralnego Urzdu Podatkowego d/s Cudzoziemcw). Aby otrzyma/-a Pan/Pani tak kart, konieczne jest by Paski pracodawca zoy formularz RF-1198 w zwizku ze zleceniem pracy na szelfie kontynentalnym,lub by Pan/Pani sam/-a zoy/-a formularz RF-1209 Sknad om skattekort for utenlandske borgere (Wniosek o kart podatkow dla obywateli zagranicznych), do Skatteetaten, SFU. Karta podatkowa z Skatteetaten, SFU zostanie przesana bezporednio do Paskiego pracodawcy. Paski pracodawca przekae Panu/Pani cz drug karty podatkowej. Osoby pracujce na norweskim szelfie kontynentalnym, a zamieszkae za granic, otrzymaj zeznanie podatkowe z Skatteetaten, SFU na przeomie stycznia ilutego nastpnego roku po zakoczeniu roku dochodowego. Roczne rozliczenie podatkowe musi zawiera

Naley zabra z sob paszport i ewentualnie wane pozwolenie na pobyt/prac.

Na karcie podatkowej znajdzie Pan/Pani przydzielony Panu/Pani fdselsnummer (norweski numer osobisty)lub D-nummer (norweski numer identyfikacyjny).

Kart podatkow naley zoy u pracodawcy. Jeeli nie zoy Pan karty podatkowej u pracodawcy, to pracodawca bdzie zmuszony potrci Panu/Pani 50 procent podatku.
Pracobiorcy naldzie staym w Norwegii otrzymaj forhndsutfylt selvangivelse (PSA) (zeznanie podatkowe wypenione z gry) z Lokalnego Urzdu Podatkowego (Skattekontor) w kocu marca/ na pocztku kwietnia w roku nastpnym po roku dochodowym. Powinien Pan/Pani skontrolowa, czy informacja zawarta w zeznaniu podatkowym odpowiada informacji zawartej w lnns- og trekkoppgave (roczne zestawienie wynagrodze i podatkw), ktr Pan/Pani otrzymaa od pracodawcy i ktre informuje o dochodach/wynagrodzeniach, jakie Pan/Pani uzyskaa w Norwegii. Zeznanie podatkowe musi zosta zoone do dnia 30 kwietnia tego samego roku, w ktrym Pan/Pani je otrzyma/-a.

informacje z w lnns- og trekkoppgave (roczne zestawienie wynagrodze i podatkw), ktre Pan/Pani otrzymaa od pracodawcy. Zeznanie podatkowe naley wypeni i odesa do Skatteetaten, SFU w terminie do dnia 31 marca tego samego roku. Skatteoppgjret (roczne rozliczenie podatkowe) zostanie przesane na Paski zarejestrowany adres w przecigu nastpnego roku po roku podatkowym. Naley skontrolowa, czy roczne rozliczenie podatkowe zgadza si z informacjami podanymi przez Pana/Pani w zeznaniu podatkowym.

utenlandske borgere (Wniosek o karta podatkowa dla obywateli zagranicznych) i zoy formularz w Skatteetaten, SFU. Na karcie podatkowej znajdzie Pan/Pani przydzielony Panu/Pani D-nummer (norweski numer identyfikacyjny).

Jeeli nie zoy Pan/Pani karty podatkowej, to pracodawca bdzie musia potrci Panu/Pani 50 procent podatku.
Otrzyma Pan/Pani zeznanie podatkowe z Skatteetaten, SFU na przeomie stycznia i lutego nastpnego roku po zakoczeniu roku dochodowego. Zeznanie podatkowe musi zosta wypenione i odesane do Skatteetaten, SFU w terminie do dnia 31 marca tego samego roku. Informacje o dochodach/ wynagrodzeniu zarobionym w Norwegii znajdzie Pan w lnns- og trekkoppgaven (rocznym zestawieniu wynagrodze i zaliczek podatkowych), ktre otrzyma Pan/ Pani od swojego pracodawcy. Informacje z lnns- og trekkoppgave (roczne zestawienie wynagrodze i podatkfiw) musza by naniesione w zeznaniu podatkowym. Skatteoppgjret (roczne rozliczenie podatkowe) zostanie przesane na Paski zarejestrowany adres w padzierniku w przecigu nastpnego roku po roku dochodowym. Naley skontrolowa, czy roczne rozliczenie podatkowe zgadza si z informacjami podanymi przez Pana/Pani w zeznaniu podatkowym.

Gdy jest Pan/Pani zatrudniony/-a u pracodawcy zagranicznego

Wszyscy pracobiorcy w Norwegii musz mie skattekort (kart podatkow). Pracobiorca zagraniczny zatrudniony u zagranicznego pracodawcy wykonujcego prace zlecone w Norwegii, musi posiada kart podatkow wydan przez Skatteetaten, Sentralskattekontoret for utenlandssaker (Skatteetaten, SFU) (Centralny Urzd Podatkowy d/s Cudzoziemcw). Kart podatkow wydaje si zazwyczaj na podstawie informacji podanych przez Paskiego pracodawc na formularzu RF-1198 Opplysninger om arbeidstakere (Informacje o pracobiorcach). Karta podatkowa zostanie przesana Paskiemu pracodawcy. Pracodawca musi przekaza Panu/ Pani drug cz karty podatkowej. Jeeli Pan/Pani nie otrzymaa karty podatkowej, to musi Pan/Pani wypeni formularz RF-1209 Sknad om skattekort for

Ubezpieczenia spoeczne
Osoby pracujce w Norwegii z reguy od pierwszego dnia pracy, automatycznie podlegaj norweskiemu systemowi ubezpiecze spoecznych. Bliszych informacji na ten temat udzieli lokalny Urzd Suby Pracy i Dobrobytu (NAV) w miejscu zamieszkania lub, jeeli nie mieszka Pan/Pani na stae w Norwegii, w miejscowoci, w ktrej Pan/Pani pracuje. Niektrzy pracobiorcy z zasady niepodlegajcy norweskiemu systemowi ubezpiecze spoecznych: Pracobiorcy pracujcy w dwch lub kilku krajach nie mieszkajcy w Norwegii Pracobiorca wysany/wydelegowany z firmy, w ktrej normalnie jest zatrudniony, do pracy w Norwegii na okres do jednego roku, na rachunek teje firmy Jeeli to Pana/Pani dotyczy, jest Pan/Pani z reguy objty/a prawodawstwem ubezpiecze spoecznych kraju, z ktrego zosta/-a Pan/ Pani wysany/-a, lub w ktrym zamieszkuje Pan/Pani na stae. W takiej sytuacji pracownik lub pracodawca musi pobra formularz E 101 od organu ubezpiecze spoecznych kraju, w ktrym im podlega, jako potwierdzenie, e nie podlega norweskim ubezpieczeniom spoecznym. Jeeli pracodawca ma siedzib w Norwegii, formularz naley zoy w Urzdzie NAV w miejscu zamieszkania lub w miejscowoci, w ktrej Pan/Pani pracuje w Norwegii. Jeeli pracodawca nie posiada siedziby w Norwegii, formularz naley zoy w NAV Madla Trygd. W takim przypadku nie paci Pan/Pani skadki ubezpieczeniowej w Norwegii.

Jako pracobiorca musi Pan/Pani paci skadk na ubezpieczenia spoeczne (trygdeavgift). Skadka ubezpieczeniowa
wynosi 7, 8 procent wynagrodzenia i jest pobierana razem z podatkami. Jeeli nie paci Pan/Pani podatkw w Norwegii, skadk ubezpieczeniow naley wpaca do lokalnego Urzdu NAV. Jako osoba objta norweskim systemem ubezpiecze korzysta Pan/Pani z praw okrelonych w norweskim ustawodawstwie dotyczcym ubezpiecze spoecznych. Na przykad, jeeli potrzebuje Pan/Panilekarza, ma Pan/Pani prawo do korzystania z norweskiej opieki zdrowotnej na rwni z osobami zamieszkaymi w Norwegii.

W sprawie podania o zasiek rodzinny (barnetrygd), zasiek macierzyski (foreldrepenger), zasiek opiekuczy dla dzieci do lat 3 (kontantsttte) lub zasiek chorobowy (sykepenger), naley skontaktowa si z Urzdem NAV w miejscu zamieszkania.
Jeeli nie mieszka Pan/Pani na stae w Norwegii, a pragnie Pan/Pani ubiega si o ktre z wymienionych wiadcze, naley skontaktowa si z Urzdem NAV w w miejscowoci, w ktorej Pan/Pani pracuje. Jeeli przebywa Pan/Pani poza Norwegi, podanie o zasiek macierzyski (foreldrepenger) lub zasiek chorobowy (sykepenger) naley przesa do NAV Utland, Postboks 8138, 0033 Oslo. W celu uzyskania Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (helsetrygdkort) albo tymczasowego zawiadczenia zastpczego lub w celu uzyskania informacji o pomocy zdrowotnej naley si skontaktowa z Centrum Obsugi Klienta Administracji Usug Zdrowotnych NAV (NAV Helsetjenesteforvaltning servicesenter). Patrz: Informacje kontaktowe.

Jeeli pragnie Pan/Pani stara si o emerytur lub rent inwalidzk, naley skontaktowa si z organami ubezpiecze spoecznych w kraju staego zamieszkania.

Praca i miejsca pracy

W Norwegii obowizuje wiele ustaw majcych na celu zabezpieczenie Pan/Pani przed doznaniem obrae, choroblub osabieniem zdrowia w nastpstwie wykonywania pracy. Prawo norweskie obowizuje w stosunku do pracobiorcw zagranicznych i osb wiadczcych usugi w Norwegii, na rwni z pracobiorcami norweskimi. Najwaniejsz z tych ustaw jest norweski Kodeks Pracy (Arbeidsmiljloven). Ma on zapewni Panu/Pani bezpieczestwo i zdrowie w miejscu pracy, oraz okrela prawa i obowizki stron w stosunku pracy i w yciu zawodowym. Pracodawca ma zawsze obowizek zapewni, e obowizujce ustawy s przestrzegane. Jako pracobiorca ma Pan/Pani rwnie odpowiedzialno prawn w tej dziedzinie. Pracobiorcy musz wsppracowa i przyczynia si do pracy nad osigniciem zadowalajcego poziomu bezpieczestwa, zdrowia i ochrony rodowiska w miejscu pracy. Niezalenie od tego, czy jest Pan/Pani pracobiorc zatrudnionym tymczasowo, wynajtym czy zatrudnionym na stae, to pracodawca, gwny budowniczylub ten kto Pana/Pana naj do pracy, ponosi odpowiedzialno prawn za zapewnienie Panu/Pani korzystania z uprawnie wymienionych poniej.

Ma Pan/Pani midzy innymi prawo do:

Wykonywania pracy w miejscu, gdzie wszelkie rda zagroe, mogcych spowodowa szkody na Paskim zdrowiu lub ciele, s zbadane i kontrolowane we waciwy sposb Przerwania pracy i opuszczenia miejsca pracy, jeeli odczuwa Pan/Pani, e kontynuowanie pracy jest niebezpieczne Skontaktowania si z rzecznikiem ds. BHP (verneombudet) odnonie warunkw panujcych w Paskim miejscu pracy Informowania Paskiego pracodawcy o warunkach, ktre uwaa Pan za niebezpieczne w miejscu pracy Skontaktowania si z Norwesk Inspekcj Pracy(Arbeidstilsynet)/ Norwesk Inspekcj Naftow (Petroleumstilsynet) jeeli uwaa Pan/ Pani, e niebezpieczne warunki pracy nie s monitorowane ani ulepszane Wstpienia do zwizku zawodowego i penienia funkcji verneombudet (rzecznika ds BHP)

Pan/Pani ma sam/sama obowizek:

Dbania o wasne zdrowie i bezpieczestwo oraz powiadomienia pracodawcy o bdach i brakach, ktre stwarzaj zagroenia dla zdrowia i ycia. Wsppracowania z innymi osobami w zakresie helse, milj og sikkerhet-HMS (BHP) i nie niszczenia i nie uywania w bdny sposb sprztu pomocniczego postawionego do dyspozycji pracobiorcw w celu zapewnienia ich bezpieczestwa i dobrobytu

Paski pracodawca musi zawsze poinformowa Pana/Pani o:

rdach zagroe istniejcych w obecnych lub planowanych miejscach pracy, ktre mog narazi Pana/Pani na obraenialub wywiera wpyw na Paskie zdrowie Istniejcych warunkach pracylub zmian w pracy, ktre mog mie znaczenie dla Paskiego bezpieczestwa i zdrowia Jak naley wykonywa dan prac w bezpieczny sposb Co zostao poczynione, aby ochroni Pana/Pani przed obraeniami i zadba o Paskie zdrowie W jaki sposb moe Pan/Pani otrzyma pierwsz pomoc w razie wypadku Co ma Pan/Pani zrobi w sytuacjiawaryjnej

Norweska Inspekcja Pracy (Arbeidstilsynet) nadzoruje przestrzeganie obowizujcych przepisw w przedsibiorstwach. Norweska Inspekcja Naftowa (Petroleumstilsynet) wykonuje nadzr nad przedsibiorstwami dziaajcymi na norweskim szelfie kontynentalnym i na duych obiektach przemysu naftowego. Jeeli ma Pan/Pani pracowa w przemyle naftowym, to powinien Pan/Pani zwraca si do Petroleumstilsynet (Norweskiej Inspekcji Naftowej).

Pracobiorcy wykonujcy prace budowlane na budowach w Norwegii, wcznie z obiektami naftowymi na ldzie, maj prawo do pacy minimalnej. Prawo
takie maj rwnie pracobiorcy wykonujcy instalacje, konserwacj i naprawy urzdze elektrycznych i zautomatyzowanych, oraz pracobiorcy w przemyle stoczniowym i w przemyle wytwarzajcym urzdzenia dla przemysu naftowego, jak rwnie pracobiorcy na niektrych obiektach naftowych naldzie. Wzr umowy o prac i informacje o najwaniejszych postanowieniach Ustawy o rodowisku pracy s opracowane w jzyku angielskim, estoskim,otewskim,litewskim, polskim i rosyjskim, i mona je otrzyma zwracajc si do Arbeidstilsynet (Norweskiej Inspekcji Pracy).

Paski pracodawca ma obowizek zatroszczy si o:

Pisemn umow o prac Przeszkolenie i instrukcje umoliwiajce Panu/Pani bezpieczne wykonywanie pracy Osobiste wyposaenie ochronne odzie ochronn, kask, okulary ochronne, obuwie ochronne, ochron suchulub mask przeciwpyow jeeli jest to potrzebne aby unikn szkd na zdrowiu Badanialekarskie, jeeli zachodzi niebezpieczestwo, e praca moe zaszkodzi Panu/Pani na zdrowiu Ubezpieczenie Pana/Pani od wypadkw przy pracy Zadawalajace warunki mieszkaniowe w przypadku, gdy pracodawca oddaje Ci mieszkanie do dyspozycji. Pisemn instrukcj w przypadku, gdy wykonujesz prac stwarzajc zagroenie dla zdrowialub ycia

Informacje kontaktowe
Servicesenter for utenlandske arbeidstakere og arbeidsgivere
(Centrum Obsugi Zagranicznych Pracobiorcw i Pracodawcw) Adres dla odwiedzin: Hagegata 28 NO- 0630 Oslo Wsppraca midzy Policj, Urzdem ds Cudzoziemcw, wadzami podatkowymi i Norwesk Inspekcj Pracy.

PODATEK Pracownicy przedsibiorstw norweskich:

Zapytania odnonie karty podatkowej/ ustalenia stawki podatkowej.

Skattekontoret
(Lokalny Urzd Podatkowy ) Telefon: 800 800 00 (w Norwegii) Zza granicy: + 47 22 07 70 00 Zapytania odnonie wpaty podatku, nadpaty podatku itp.:

ZAPYTANIA DOTYCZCE POBYTU: Policja

Telefon: Internet: 02800 www.politi.no

Kemnerkontor
(Lokalny Urzd Skarbowy) Strona internetowa Norweskich Wadz Podatkowych: www.taxadministration.no (po angielsku) www.skatteetaten.no (po norwesku)

Utlendingsdirektoratet (UDI)
(Urzd ds Cudzoziemcw) Adres pocztowy: Hausmanns gt 21 Postboks 8108 Dep. N-0032 Oslo Norwegia Telefon: + 47 23 35 15 00 Suba informacyjna UDI: Telefon: 23 35 16 00 E-mail: ots@udi.no Obsuga pracodawcw: Telefon: 23 35 15 33, E-mail: arbeidsgiverservice@udi.no

Pracownicy przedsibiorstw zagranicznych:

Zapytania odnonie karty podatkowej/ ustalenia stawki podatkowej:

Skatteetaten, Sentralskattekontoret for utenlandssaker (Skatteetaten, SFU)

(Centralny Urzd Podatkowy d/s Cudzoziemcw) Adres pocztowy: Postboks 8031 NO-4068 Stavanger Adres do odwiedzin: Lagrdsveien 46 NO-4010 Stavanger Telefon: +47 51 96 96 00 Telefaks: +47 51 96 96 96 E-mail: sfu@skatteetaten.no

10

Wpata podatku, nadpata podatku itp.

Skatteetaten, Skatteoppkrever utland

Adres pocztowy: Postboks 8103 NO-4068 Stavanger Adres do odwiedzin: Lagrdsveien 46 NO-4010 Stavanger Telefon: + 47 22 07 70 00 Telefax: + 47 51 86 89 60 Email: sokkel-utland@skatteetaten.no

Zapytania odnonie zwolnienia od pacenia norweskiej skadki ubezpieczeniowej:

NAV Madla Trygd

Adres pocztowy: Postboks 484 NO-4090 Hafrsfjord Telefon: 815 81 000

WARUNKI PRACY: Arbeidstilsynets svartjeneste

(Infolinia Norweskiej Inspekcji Pracy) Telefon: 815 48 222 (poniedziaek pitek 09.00-15.00) Zapytania mona rwnie przesa e-mailem, take po polsku do: svartjenesten@arbeidstilsynet.no Internet: www.arbeidstilsynet.no Informacja po polsku: Kontaktujc si z Arbeidstilsynets svartjeneste moesz rwnie zadawa pytania po polsku. Uyj hasa POLSKI, gdy otrzymasz odpowied. Odnonie umw o prac, stron informacyjnych, broszur i innej informacji po polsku, patrz www.arbeidstilsynet.no/pl

Skatteetatens sentralbord
(Centrala telefoniczna Norweskich Wadz Podatkowych) Telefon: 800 800 00 (w Norwegii) Zza granicy: + 47 22 07 70 00

UPRAWNIENIA W ZAKRESIE UBEZPIECZE SPOECZNYCH: Lokalny Urzd NAV

Internet: www.nav.no

Orodki obsugiludnoci w nastpujcych okrgach: stfold: 815 81 001 Hedmark: 815 81 004 Rogaland: 815 81 000 Hordaland: 815 81 000 Nordland : 815 81 018

WARUNKI PRACY W PRZEMYLE NAFTOWYM: Petroleumstilsynet

(Norweska Inspekcja Naftowa) Telefon: 51 87 60 00 E-mail: postboks@ptil.no Internet: www.ptil.no

NAV Utland
Adres pocztowy: Postboks 8138 NO-0033 Oslo

NAV Helsetjenesteforvaltning servicesenter

Telefon: E-post: 815 70 030 nav.helsetjenesteforvaltning. servicesenter@nav.no

11

www.arbeidstilsynet.no

www.nav.no

www.ptil.no

www.skatteetaten.no

www.udi.no

Stycze 2008 Nakad: 50.000 Projekt graficzny: Bl Design Wydrukowano: Aske Trykk AS

12