TEACH YOURSELF SCREENWRITING Li cm n Xin c cm n s cho php v bn quyn ti: Richard Curtis khi cho php trch dn kch

bn Four wedding and a funeral; Rob Grant & Doug Naylor khi trch dn kch bn Red Dwarf VI; Jurgen Wolff vi cc biu trang 103 v 163; M&A Film Corporation Pty. Ltd vi tm tt truyn phim Strictly Ballroom; cc cy bt ca Monthly and The Stage v s cho php trch dn cc bi bo ca ti. C rt nhiu ngi ti mun gi li cm n: cc thnh vin ca Screenwriters workshop, nhng ngi gip ti trong vic hon thnh cun sch: Mike Belbin, Colin Clements, Barbara Cox, Lawrence Gray, Melanie Heard-White, Peter Hogan, Henri Kleiman, Roddy Maclennan, Joanne Maguire, Susan Mundy, Margaret Ousby, Mark Parker, Phil Parker, William Sargent, v Allan Sutherland. Cng nhng bn ng nghip khc gip ti: Allon Reich, Terry Back, Anton Hume (Grant Thornton), Mike Bolland, Roger Bolton, Graham Clayworth, Stephen Cleary, Dick Clouser, Andrew Curry, Richard Curtis, Andrew Davies, Tony Dinner, Charles Elton, Barbara Emile, Julian Friedmann (Blake Friedmann), Malcolm Gerrie (Initial), Alex Graham (Wall to Wall), Michael Hauge, Richard Holmes, Paul Jackson, Linda James, Lisa Pare, Duncan Kenworthy, Lynda La Plante, David Liddiment, Adrian Mourby, Sue Nott, Jack Rosenthal, Gary Sinyor, Barry Smith (Richards Bulter), Laurence Brown (Denton Wilde Sapte), Nick Symons, William G. Stewart, Paul de Vos, Larry de Waay, Colin Welland, Ronald Wolfe v nhng phng vn ca h c trch y. Xin cm n nhng ng gp v khch l ca Dugal Muller, Olga Ruocco Daley, Mike Shelton v Alan Smith v tt c nhng ngi bn m ti trch mn li a vo cun sch ny. Xin cm n nhng ngi gip ti trong qu trnh vit v bin tp bn in: John Day, Paul de V, Sid McLean, Rinaldo Quacquarini, Nico Rilla, Eric VanEvanhoven v Catherine Coe v Katie Lander. Xin c bit cm n Andrew Davies v li ni u. Xin cm n ngi i din ca ti Emma Darrell v Roger Hancock v nhit tnh gip ti. Cui cng, cun sch ny xin c dnh tng cha m ti May v George v tt c v hn th na. Li ni u Khi ti bt u vit, thi chng c cun sch hng dn no, cng chng c lp dy vit sng to, ch c nhng kha hc bin kch n thun. Hin nay, c v s sch dy bin kch v hng trm kha hc, bn thn ti cng tng i dy

nhng kha kiu ny. Ti tng tham d kha hc Cu trc Truyn ca Robert McKee, v ti thy n tht hu ch: ng bao gi phn kt trt ra khi tay ca nhn vt trung tm hy dn nhn vt trung tm n bc ng cng l iu chng ta bit rt r, nhng cng khng th ghi su trong u qu thng xuyn. Vo thi im , ti l mt nh bin kch thnh danh. Vy ti hc vit nh th no? D nhin l bng cch ngi vit: vit mi ngy. Khng c cch no khc, d bn c c bao nhiu cun sch i na. Nu bn cm thy lm nh vy vt v qu, khi ang bt u s nghip vit lch ny, hy b cuc sm i. Bn cn phi yu ngh v cn lm ng ngay t u, bi v cng vic ny ch cng ngy cng kh ln m thi. Ngoi vic vit thng xuyn, ti cng chm ch c tt c nhng kch bn no ti c c trong tay, tm kim nhng tng v k thut m ti c th hc lm c v a vo tc phm ca chnh mnh. Khng ch t nhng kch bn phim truyn (rt him vo thi ) m c kch ca Shakespeare v Chekhov (lun hc lm t nhng g hay nht). Bn khng phi lo ngi v chuyn o vn: tm nhn ca ring bn s ta sng v dn ng ch li, nu bn l ngi c tm nhn. Nhng ti c th tit kim c thi gian ca mnh nu nhng quyn sch nh th ny c xut bn khi ti bt u s nghip - tht tuyt vi khi nhng li khuyn sng sut trong ngnh truyn thng ny c trnh by r rng, d hiu nh th ny, v hnh thc trnh by cng khng qu cu k. y l cun sch m ti mun gi cho cc sinh vin bin kch. Ray Frensham c v i tm hiu t nhng chuyn gia u ngnh hy c sch nhiu bao nhiu ty thch, nhng ti ngh s tt hn nu bn c nhiu kch bn v xem nhiu phim. (Danh sch trong chng 22 qu thc rt ng gi - thm ch b tin mua sch ch v Chng 22 cng ng) Mt cun sch dy vit kch bn khng th bin bn thnh mt nh bin kch gii, nhng cun ny thc s c ch. Chc may mn! Andrew Davies Thng 1 - 2003

01 Gii thiu Trong chng ny cc bn s hc:

iu g khin vit kch bn hon ton khc bit vi cc hnh thc vit khc? Cc th loi kch bn khc nhau Lm sao t c tnh k lut trong vic vit hng ngy? Bn phi gy n tng vt qua c k gc cng a ti nng v kch bn ca mnh n ng ngi - Ngi c thm nh kch bn

lm mt b phim hay, bn ch cn 3 th: mt kch bn hay, mt kch bn hay v mt kch bn hay. o din Alfred Hitchcock Ti sao ta c cun sch ny? Cun sch ny c vit dnh cho nhng nh bin kch mi bt u. Mc ch ca cun sch khng ch hng dn bn vt qua nhng khc mc v rc ri trong vic vit kch bn (phim truyn, truyn hnh, video) m cn dy bn cch tip cn vi ngnh cng nghip ny. Trong s cc th loi vit lch, kch bn l ni s sng to gn lin vi kinh doanh r rt nht v bn nn cm thy d chu v t tin khi i mt vi c hai vn ny. Gii truyn thng lun thch to ra s b n xung quanh chnh h v phng php lm vic ca h, ring ti, ti thch bt m c qu trnh. C th bn c mt cu chuyn mun k ra nhng khng bit cch cu trc n thnh mt kch bn. Hoc bn ch c mt ham mun c vit, nhng chng c tng g. Tuy nhin, trc khi bn vit cnh mt, vn c c ng cng vic khng l bn cn phi lm. Cun sch ny s cung cp nhng k nng c bit c dng khi m t hnh nh th gic. Ngoi ra, cn cp n nhng thc mc thc t m ti v rt nhiu thnh vin tng tham gia Hi tho cc nh bin kch vn thng hi i hi li nhiu ln trong sut nhng nm qua: lm sao c tng? cu hi no ti cn t ra cho kch bn v nhn vt ca mnh? lm sao kim c mt ngi i din? lm sao ti bo v bn quyn ca mnh? v nhiu cu hi khc na. Nhiu cun sch vit v ngh bin kch thng tip cn ch bng cch a ra nhng quy nh nghim ngt bt buc phi tun theo, c bit l v cu trc kch bn. Cun sch ny th khc. Khi a ra mt hng dn no , ti khng tuyn b rng bt buc phi lm theo cch ny. iu ti mun ni m ch hai hng: L mt bin kch mi vo ngh, gi kch bn cho nh sn xut, o din hay ngi ca Hi ng duyt (nhng ngi c quyn a ra quyt nh), h s khng c kch bn ca bn. Kch bn s c a cho Nhng ngi c thm nh nh gi. Cng vic ca nhng ngi ny - nc thang thp nht ca khu sn xut - l lc ra nhng kch bn d t trong s nhng bn tho t do c gi n (khng thng qua ngi i din). Nhng ngi c thm nh chuyn nghip l nhng ngi m bn

v kch bn ca bn phi vt qua v gy c n tng. Bt c quy tc no c a ra trong cun sch ny u l nhng iu m Nhm c thm nh c dy nhm vo trong mi kch bn c gi ti. V Bn l nh bin kch cn bit nhng quy tc ca cuc chi trc khi bn c th bt u un nn chng theo cch ca ring mnh.

Vit mt kch bn cng ging nh vit mt bi sonnet: bn phi a ra gii hn c th khoanh vng hnh thnh mt cu chuyn. Caroline Thompson Bin kch cc phim: Edward Scissorhands (Edward tay ko), The Night before Christmas (m trc Ging sinh), The secret garden (khu vn b n) Thng thng, 90% kch bn c gi n l rc ri (bn s pht hin ra nguyn nhn trong cun sch ny) v s b t chi thng thng. Khong 10% kch bn ng c t u n cui. Trong s c khang 2% ng lu v cc nh bin kch s c gi n ni chuyn, v ch c 1% thc s ng quan tm trong giai on tip sau. ( Hollywood ngi ta ni rng t l l 1 kch bn trn tng s 100-130, nhng thc ra l gn 200 v con s ny vn tng ln). Kch bn ca bn cn phi nm trong top 2% . Cun sch ny s gip bn t c iu ny. l qu trnh chng ct t kho tri thc khng l v nhng kinh nghim c c trong cc cuc hi tho t nm 1983 v t chnh kinh nghim ca bn thn ti trong ngnh ny vi t cch l nh bin kch, ngi thm nh kch bn, gio vin, ngi chnh sa kch bn, ngi mi gii ti chnh v nh sn xut, ch tch ca Hi bin kch. Hu ht nhng g ti a ra dy u da trn nhng phim truyn hoc phim truyn hnh hay m ti c xem hoc nhng kch bn d t m ti c c. Bn s tm thy nhng minh ha cng li bnh lun v kinh nghim ca nhng nh bin kch thnh cng hoc ang bng bng thng tin vo th gii in nh v truyn hnh. Chng bao gi c khong thi gian no l thun li hn trong ngnh cng nghip ny. Lng khn gi ca in nh v truyn hnh gii tr lun tng khng ngng, lun i hi nhng iu khc bit v mi m. S pht trin ca k thut s m ra mt khng gian v hn i vi truyn hnh truyn thng, truyn hnh cp v truyn hnh v tinh vi nhu cu lp y thi gian pht sng. Ngoi ra cn c Internet v ngnh cng nghip tr chi in t. Cc c hi ang l lng ngoi kia ch c chng ta nm ly. Cui cng, cun sch ny s cung cp danh sch (c c t cc ngun trong ngnh) v nhng bi tp thng thng m bn c th s dng phn tch v

t nh gi n lc ca mnh tnh tng tc theo ngha chnh xc nht ca t ny. Khng th no vt qua con ng khi khng c kch bn tt. Stephen Frears o din: High Fidelity, The Grifter, Dangerous Liaisons, Dirty pretty things, My beautiful laundrette Nguyn gc v Chuyn th C hai loi kch bn: nguyn gc v chuyn th. Kch bn nguyn gc c vit dnh ring cho phim v khng da trn bt c tc phm no tng c sn xut hoc xut bn (v d: Gladiator, The Sopranos, Amlie, Monster Inc., The Sixth sense, Six ft under, Oceans eleven, Pleasantville, Signs, Waking Ned, American Pie, Notting Hill, The usual suspects, L.A Confidential, La Haine, American Beauty, Toy Story, Memento, Shakespeare in love, Gosford Park) Mt kch bn chuyn th l kch bn da trn mt ngun cht liu no . V d: - Mt cun sch: Angelas Ashes, The lord of the rings, Babe, High Fidelity, Cocoon, The Talent Mr. Ripley, Cold Mountain, Harry Potter, The sum of all fears, Interview with the vampire, Frankenstein, Schindlers list, About a boy, Minority report, Field of dreams, Get shorty, Shrek, Red Dragon, Jurassic Park, The firm, The last of the Mohicans. - Mt v kch: Plenty, Richard III, East is the east, La Cage Aux Folles, Romeo and Juliet ca William Shakespeare - Sn phm truyn thng khc: Spider-man, Superman, Daredevil, Batman, X-men, The hulk (truyn tranh); Tales of the city, Bridget Joness Diary, Sex and the city (chuyn mc trn bo), Mars Attacks! (tm hnh trong bao ko cao su); Road to Perdition (tiu thuyt hnh); The Avengers, The Beverly Hillbillies, The Addam family, Mission: Impossible, Scooby-Doo, Charlies Angels (TV series); Tomb Raider, Resident Evil (tr chi in t), vv. C nhng ct truyn da trn nhng s kin lch s hoc tiu s nhn vt (v d: Saving Private Ryan, Erin Brockovic, Ali, A beautiful mind, The Dish, Black Hawk Down, Windtalkers, Titanic, Cradle will rock, The Cats meow, The birdmand of Alcatraz, Pearl Habour, Quiz Show, Apollo 13) chng nm gia hai ranh gii tuy nhin vn c xp vo loi kch bn nguyn gc. Trn 60% cc kch bn c sn xut l chuyn th, nhng gn nh tt c cc kch bn ln u sn xut u l nguyn gc. Ti sao? Bi v chuyn th i hi mt k nng ring (xem chng 18) v bi v trc khi bt u cng vic chuyn th nghim tc, bn cn c c/mua c tc quyn ca tc phm gc.

p dng cc quy tc c mt kch bn hay cho c hai dng thc trn. Hy lp ra danh sch v d cc b phim ca tng th loi kch bn. Nhn vo danh sch phim bn va vit trn giy. Da trn nhng g bn bit v chng, hy ngh xem phn credit ca mi phim s ra sao? Ri so snh vi phn credit in trn poster ca phim. Bn c ng khng? Bn c th thy mt s poster phim ch n gin ghi l kch bn ca. khng ch thch xem l kch bn nguyn gc hay chuyn th. Bn ngh th ngha l sao? Vit kch bn: Mt qu trnh hp tc iu u tin bn nhn thy l vic vit kch bn l mt qu trnh hp tc thng l kh thng au, n gin rng n l mt phn ca con qui th m bn phi i u. C th bn l tc gi duy nht kch bn ca chnh bn, nhng k t lc bn t du chm kt thc kch bn v gi cho ai , nh bin kch s ch l mt phn ca mt -kp. Nu bn mun kim sot tng t, tng ch, tng hnh nh, th hy vit mt cun tiu thuyt hoc kch bn sn khu cch duy nht bn c th t c vic kim sot ton b trong tr chi ny l khi bn t o din v sn xut tc phm ca mnh. Nu kch bn ca bn c mt nh sn xut chn - h s mua quyn khai thc tc phm trong mt giai on nht nh tc phm c a vo pht trin. Khi nh sn xut s bn tho kch bn vi bn v a ra mt vi lu yu cu bn vit li hoc sa i mt phn no theo gi ca h (nu tha thun thin ch) hoc yu cu bt buc (nu khng ng ). Mt khi mt kch bn bc vo giai on tin k, khi s c o din, din vin, ngi thit k bi cnh, ngi to hiu ng c bit v k xo. Kch bn s c sa cha thm trong qu trnh quay phim (bin cc cnh thnh mt th ngh thut c th thc hin c v ngn sch l iu mu cht), v tt c c th b thay i mt ln na trong giai on hu k khi dng phim. Ti sao bn ngh rng cc nh lm phim li khng gi nguyn phin bn gc ca bin kch? Liu vic hp tc c thc y sng to hay l mt kiu lm thy thi ma? Nu bn ngh rng chu thay i lm va lng nhng ngi khc s khin bn hoc l hoang mang, bun chn hoc tc gin, xin chc mng: bn bc nhng bc i u tin trn con ng tr thnh nh bin kch! Kch bn l ca ng bin kch, nhng phim l ca o din hy quen vi vic i. William Goldman Bin kch/tc gia cc phim: Butch Cassidy and The Sundance Kid, All the Presidents Men, Misery, Maverick

Bin kch/o din Wolf Rilla gi kch bn l bn v chi tit v qu ng nh vy: mt s cc kh nng, c nhm sn xut bin thnh b phim. Phi mt nhiu thng, thm ch nhiu nm tc phm xut hin trn mn hnh. V th ngay t giai on u tin ca cuc hnh trnh, cn phi hiu mt vi thng s k thut v nhng kh nng v mt hnh nh trong lnh vc truyn thng. nh ngha kch bn Ngi ta ni phim nh l mt hnh thc ngh thut v i ca th k 20. D nhin cc hnh thc khc khng th tn dng c kh nng kim sot ca camera phng to v thu nh nhng g khn gi nhn vo, bin hnh nh tr nn chn thc hn c hin thc. Mc phng to hay thu nh to ra cp cho tnh chn thc cm xc v nh dng cm xc l khng th so snh c: l th tri nghim m khn gi cm nhn c khi ngi trc mn hnh. Tuy nhin, tri nghim ny xy ra trong tm tr ca khn gi - v l ni bn phi sng trong . Lnh a ca cc nh bin kch chnh l tri nghim cm xc ca khn gi. Nhng ni rng mt kch bn l mt tri nghim cm xc th cha . Mt kch bn to ra tri nghim cm xc, a ra ch dn v ngha v mt khonh khc cao tro hi hp trong on cui. Xng sng ca mt kch bn hin i c th c nh ngha nh sau: cu chuyn v mt nhn vt b nh hng bi cm xc, ngi m ngay t u kch bn phi i u mt kh khn khin ngi ny mong mun t ti mt mc tiu c th no . N lc lm vic lm ny sinh lin tip nhng tr ngi, nhng cui cng nhn vt cng vt qua c tt c nh qu trnh chuyn ha v trng thnh ca mnh. Khi qut v kch bn drama Mi cu chuyn c k l tp hp mt chui s kin. Chng ta khng tnh li tng cnh hoc tng chi tit xy ra trong c qu trnh, chng ta la chn ci k (v b qua) ri cu trc li thnh mt cu chuyn hay ngay c khi k chuyn ci cng vy. K chuyn phim v kch bn l hnh thc k chuyn ri rc nht (sau truyn tranh). Mt cu chuyn phim c th din ra trong vi ngy (hoc nh trong phim Driving Miss Daisy vi thp k) nhng bn ch c hai ting ng h k chuyn. V th bn phi chn ra nhng on sao cho duy tr c hnh nh v tnh kt ni ca ton b cu chuyn. Nu mt tiu thuyt hoc kch bn sn khu c th chp nhn s lan man, tip cn khn gi trc tip, kim tra c tm l, ni tm, vv. c th tng t nh lm mt b phim video gia nh th mt b phim cn phi c xem nh l mt series nhng bc nh c kt ni li to thnh mt b phim han chnh.

Cng vic ca bn l chn ra c nhng bc nh - hc cch b qua v sp xp thnh mt trt t to hiu qu kch tnh nht thu ht c ti a tc ng v mt cm xc. Lm sao bit c nn b qua iu g? Bn hy b qua tt c cc cnh m khn gi c th t suy lun c. Nu mt ph n trong vn phng ni rng c y i v s ra ngai kim mt ci bnh m kp, nhng cnh c th xy ra l g? Hy xem xt nhng cnh hin nhin sau: 1. Vn phng. Pam ni rng i v i kim bnh kp. 2. Vn phng, gn ca. Pam mc o v i ra ngai. 3. Cu thang. Pam bc xung cu thang v ra ngai ph. C bc ra. 4. ng ph. Pam bc ra ngoi ph, sang ng, tin n ca hng bnh. 5. Ca hng bnh. Pam t ngai ph bc vo v ng xp hng. 6. Xp hng. Pam di chuyn t t trong hng v cui cng cng n c quy bnh. 7. Quy bnh. Pam gi bnh kp v ng i bnh c lm xong ri cho vo trong ti. 8. Ca hng. Pam cm ci ti bnh ti mt ci bn gn ri ngi xung. 9. Bn. Pam m ti bnh, ly bnh ra v a ln ming. 10. Ming. Pam cn mt ming bnh to. C trng kh hnh phc. Gi bn hy quyt nh xem u l nhng bc quan trng nht trong cu chuyn trn. Chn ra nhng cnh ti thiu k li cu chuyn. B qua nhng bc m bn ngh khn gi c th t suy ra. b nhng th ph, hy t hi bn thn: n c quan trng vi cu chuyn khng? n c gip y cu chuyn tin ln? n c lm hng ngha cu chuyn nu b b ra? Phim in nh v truyn hnh: tng ng v khc bit Mc d c phim truyn v truyn hnh u s dng ngn ng hnh nh nh nhau, nhng vn c nhiu khc bit v mt k thut cn lu . Phim in nh Ch yu quay ti mt a im vi nhng cnh quay ni hoc trong trng c quay hoc ti a im quay. Phim truyn hnh Quay ch yu trong trng quay. Hu ht l cnh ni (thnh thong chn nhng cnh ngoi)

Thng quay 1 my, cng mt cnh phim Thng quay 3 my (1 my quay c quay lm nhiu ln: u tin l mt bao qut tan b nhn vt chnh v bi c quay chnh (c my trm bao qut hnh ng) cnh, cng vi mt my quay cho mi sau l mi mt c my cho tng nhn vt mt ngi ni chnh) ang ni, tip theo s c nhng cnh cn

nu cn thit. Format kch bn (xem trang 20) ph kn tan Format kch bn (xem trang 21) ch s trang giy. Li thoi gia, nhng m t khc dng na trang bn tay phi. Phn bn chy dc trang. tri b trng. Mi chi tit c trong phn bn phi s xut hin trc my quay, phn bn tri l nhng g xut hin sau my quay (phn ny s c in vo sau, l nhng ch o quay, k thut quay) Thoi v (c bit) hnh nh s chia s nhimThoi s a y cu chuyn v hnh v em n cu chuyn v hnh ng. ng. C th c nhiu nhn vt (t 10 tr ln) nhng ch tp trung vo 2 nhn vt chnh C th c t nhn vt (khang 5-7 ngi). Trong cc series phim di tp, nhn vt xut hin lin tc.

Cng nn nh n kch thc mn hnh y l vn quan trng. Mn hnh phim in nh rng hn, i hi kiu k chuyn giu hnh nh, tham vng ca bin kch v o din phi ln hn. Truyn hnh, d s dng mc hnh nh trung bnh, nhng gn gi hn v s dng nhiu thoi lo li cu chuyn, ph thuc vo nhng ci u bit ni, chiu nhng nhn vt khi h ang ni thoi. Hn na, nu vit cho mt knh TV thng mi, nn lu rng c nhng on ngh qung co v nn a vo cu trc kch bn ca bn, xy dng nhng on cao tro, cng thng khin khn gi ho hc mun xem sau on ngh qung co. Thng thng cc b phim ca M giu hnh nh hn phim Anh v Chu u, nhng b phim c coi l giu cht vn (c l l do truyn thng dn tc) v ph thuc vo li thoi. Tuy nhin, mi th gi i thay. Khi mt khn gi mun c mt tri nghim chn tht, th v, mnh m v giu cm xc, h s tm n mt b phim in nh trc tin. Ngnh cng nghip ny vn coi phim in nh l thu c nhiu nht n l ngh thut; truyn hnh l mt th ph bin c th len li vo tng nh (nu bn vit kch bn sn khu hoc tiu thuyt th bn c coi l nh vn chn chnh). Nhng thc t l vi in nh, ngi ta phi a ra mt quyt nh tnh to khi xem n, phi ra ngoa v tr tin cm nhn n. Khi trong rp chiu

phim ta gi l cm nhn trn vn d rng nhng cm nhn ny cn bao gm ting giy xt xot hay ting ngi ni in thoi sau lng bn. Khng ging nh phim nh, rp chiu khng i hi g, ai cng hay c. Khi c tin, th ngay c nhng k v vn cng vo c. Jez Butterworth Tc gi/o din: Mojo, Birthday girl. Mt cu chm ngn c v ngh din cng c p dng vi cc nh bin kch: ngi ta hot ng sn khu l v tnh yu, lm truyn hnh l th hin v lm phim v tin. R rng l tin t l nghch vi tnh ngh thut, nhng tin cng lm tng tnh kt ni hp tc. V vit kch bn l qu trnh hp tc c mu mo. Ti t ho khi ni rng c 23 ngi ng gp vo kch bn phim A fish called Wanda. John Cleese Khi u Tht d dng khi cc nh bin kch dnh nhiu thi gi suy ngh hoc ni v kch bn ca mnh m khng thc s bt tay v vit. Khi bn ngi xung v i mt vi trang giy trng, c hng ngn l do khin bn khng vit ni (pha tr, c bo, xem TV). D nhin bn nn ngi nghin ngm tng v kch bn, nhng s d dng cho vic nghin ngm hn nu bn thc s vit ra th g . l mt ci c hay ho, nhng vn l mt ci c, v th: HY VIT RA - hoc t xa x lun nghip vit Hy ngh theo cch ny: vit lch cng ging nh tp luyn c bp, phi thc hnh hng ngy, d l ch 30 pht. Vi kch bn th, ging vn cng cn sng sa v th v. Hy ni bng chnh ging ca mnh v phn nguyn bn ta sng. Phn mi da c th c x l sau. Tony Marchant Bin kch cc phim: Holding on, Goodbye Cruel World, Swallow, Crime and Punishment. ng hi vng c mt kch bn hon chnh ngay t u hoc phong cch ring ca bn s hin ln trang giy ngay t nhng n lc u tin. Vn l hy vit, vit v tip tc vit cho n khi bn vit ra ht nhng th rc ri c trong u mnh. Phi mt mt thi gian bn mi pht hin ra c ging vn ca mnh. Thng th bn s nghe ngi khc ni rng bn mang phong cch g,

 l l do ti sao cc nh bin kch thng lp thnh mt nhm trao i thng tin v gp xy dng. Nn nh: Nh bin kch luyn tp bng cch Vit Cng kh d dng mt nh bin kch trt ht nng lng vo mt cnh hoc trng on, vit i vit li nhiu ln, c gng vit cho tht chun. Thc t l bn vn o chnh lung rung , o su hn v su hn nhng chng bao gi chm c y cu chuyn. Hy t cho php mnh vit ra nhng th rc ri: ng c tnh vit ra nhng th , nhng cng ng b qua n. C vit ra , ri chuyn sang cnh sau cho n on kt. Thi im r sot li l khi bn c th g trn giy. Trch cu ni ni ting ca Art Arthur: ng c lm cho chun - C vit ra Vit kch bn l c mt qu trnh tin tng bc mt ti hnh nh m bn tng tng. Hy chp nhn tng bc . ng c vi vng. Thoi mi v th gin vi c qu trnh. D bn c lm g cng ng c vit li khi bn cha xong bn nhp u tin. Ngh bng hnh nh Cc cnh ban u l nhng cnh bnh thng, hy hc cch ngh nh mt chic my quay. C mt cu chm ngn ni rng : Hy cho thy hnh nh ng c k!. Hy lun nh iu . Nhng ng bao gi qun rng lnh a ca cc nh bin kch l trn giy; nhim v ca bn l chuyn th hnh nh bng li v nhim v kch bn ca bn l to ra mt b phim trong tm tr c gi - kch thch h, ko h vo, k mt cu chuyn thy hay khin h lt ht trang ny sang trang khc cho n khi ht. Hy bt u thay i li suy ngh quen thuc: ngh bng hnh nh v bn s vit ra bng hnh nh. C mt iu Corolco c ni vi ti khi chng ti mua bn quyn Basic Instinct l: N tht tuyt vi, ngi ta b ngn y tin ra mua bi v kch bn lm b phim hin hnh ngay trn trang giy. Joe Eszterhas Bin kch: Jagged Edge, Music Box, Flashdance Quan st v hc hi Cui cng, ha mnh vo gii truyn thng l iu thit yu. Cc nh bin kch thng t hc bng cch c nhng kch bn c pht hnh, phn tch nhng on bng video v tham gia nhng kho hc ngn hn. Thc t, vic t hc l rt cn thit: mt qu trnh t th nghim v phm sai lm. Hy

nghin cu nhiu nht c th. c ht tt c nhng kch bn bn c trong tay. Tuy nhin, nn chc chn rng l nhng bn nhp kch bn nguyn gc, ch khng phi dng kch bn c chuyn th t sch xut bn - xem chng 22 cung cp nhiu trang web hu ch v phn Tm hiu thm v nhng ngun bn l. Nhng hy xem v c bng con mt suy xt. S dng cc lun im trong cun sch ny phn tch qu trnh sn xut. Ti sao phim ny thnh cng cn phim kia tht bi thm hi? Hy quan st cc Hi, s pht trin ca nhn vt, ct truyn chnh v ph, cc cnh v trng on, thoi v li ngoi thoi, vv. iu g khin bn c ngu nghin kch bn ny, nhng li u oi vi kch bn kia? Kch bn c dng ln mt b phim trong tm tr bn? Lm sao kch bn lm c iu ny? Phong cch ca kch bn c bit sng ng hay hi hc? iu c c chuyn ti ln mn hnh? Tc ng ca n ln bn khn gi? Hy hc hi t nhng ngi khc, c nhng ngi thnh cng v nhng ngi tng tht bi. CH QUAN TRNG: Khn gi Xuyn sut cun sch ny, mi khi cm t khn gi c s dng, n mang HAI ngha: (i) ngi ngi trc mn hnh (ii) ngi c kch bn ca bn ln u tin Hy lun nh iu ny trong u khng ch khi c cun sch ny m k c trong lc bn ngi vit kch bn Ngy vit: tnh k lut v qun l thi gian Bn cn t ra cam kt vit mt kch bn tht hay. thnh cng bn phi t nghim khc vi mnh trong cng vic. Joe Eszterhas Bin kch: Basic Instinct, Jagged Edge. Ti coi n l mt ngh, ging nh cc ngh nhip khc, ngoi tr vic c tr cng cao hn. Ti bt u lm vic lc 10h, sau ba tra, ti lm lin tc n 6-7h ti, ri ngh. Paul Attanasio Bin kch: Quiz show, Disclosure, Donnie Brasco, The sum of all fears, Homocide: Life on the streets. Vn s khi u nan: tnh k lut, t nghim khc vi bn thn. Nn nh rng c bp cn c thng xuyn luyn tp: bn cng tp thng xuyn, th n cng tr nn kho mnh. Nu khong thi gian ca bn b gii hn, hy t mt mc tiu ti thiu hng ngy (ging nh Kingsely Amis l 500 t/ngy). ng qu lo lng v cht lng, tng s dn bc vo nh mt thi quen. B mt ch t bit bn thn mnh, bng cch no v vo lc no trong ngy

bn lm vic tt nht v trong hon cnh l tng no. Mi ngi chng ta u khc nhau. Bn cn khm ra khong thi gian thch hp nht cho bn thn, v tn dng ti a khong thi gian - mt cch u n. Hy t mt cuc hn cho ring mnh v duy tr n. Ti c gng to ra cho mnh thi hn hon thnh v vit ln lch Bn nhp u tin, sau 1 thng k t thi im ny; ti ln k hoch v c gng hon thnh ng hn. Ti cn phi a ra thi hn hon thnh v ta rt d sao nhng sang lm vic khc. Tom Schulman Bin kch: Dead poet society, Honey, I shrunk the kids Vn lun tnh k lut t gic v hc cch qun l thi gian. i vi s sng to th chng c hng no l sai. Ch bi v trc cha c ai tng lm theo cch ca bn hoc l bn khng bit ai tng lm theo cch , iu ny chng c g l sai tri hoc t gi tr. Nguyn tc ca bn nn l: Bt c iu g khin bn lm vic c tt nht Lm lun! Bn c mt kch bn 120 trang, c rt nhiu khong trng, v y nhng khong trng kp. Chng c l do no khin bn khng th vit 3 trang mt ngy; khng ging nh l vit ba trang tiu thuyt mt ngy. Khng c nhiu t, khng c nhiu t William Goldman Vai tr ca ngi c thm nh kch bn Nh ni trn, Ngi c thm nh kch bn (Hollywood hin nay gi h l Ngi phn tch truyn) l ro cn u tin trong ngnh ny i vi cc nh bin kch. H lm vic mt mnh, khng c trng thy, t ni v h c nh hng rt quyn lc i vi cc bin kch mi vo ngh. C mt vi nh bin kch dnh i li tt p cho nhng ngi ny, tuy nhin nhm Ngi c thm nh ny lun b gii trong ngnh coi l mt con qu cn phi c. Cc nh iu hnh sn xut qu thc khng c thi gian c ht lng kch bn khng l gi cho h. C nhiu kch bn vit d t n mc cn phi gt b ngay lp tc trc khi tm thy cht tim nng nh b no trong. Ngi c kch bn s xem tt c l lc b ra nhng th rc ri. Khi c xong 1 kch bn, Ngi c thm nh s vit mt-hai trang nhn xt (gi l coverage khi qut) gi cho nh sn xut hoc trng ban. Phn nh gi ny s l mt bn tm tt ct truyn km theo nhn xt c nhn ca Ngi c thm nh v gm c 2 phng n gi : mt cho kch bn, mt cho nh bin kch. Phng n gi thng ch l mt t: b qua, cn nhc, ng lu tm. Mu bo co ca Ngi c c in trang bn.

C th phng n gi v kch bn khc vi phng n dnh cho kch bn. C th bn c mt phn m u tt, cu chuyn th v (ng lu tm), nhng c vit rt t (b qua). Nu mt Ngi c khng tin c kch bn ca mt nh bin kch v danh, ngay lp tc, kch bn s b loi. Nu h tin c kch bn , th kch bn s c gi n ngi quan trng hn. V th nhim v u tin ca bn l vt qua c Ngi c thm nh vi nhng li nhn xt tch cc ca h cho c bn v kch bn ca bn. Trc khi c mt kch bn, Ngi c s nhc n ln v xem n nng bao nhiu xem n di thch hp cha? Sau h s lt n trang cui kch bn ngn thng c c trc, kch bn di s dnh sau. i vi phim in nh, kch bn di chng 90-100 trang s khin Ngi c mm ci, thm ch 110 trang th vn c chp nhn. Mc ti a c th chp nhn l 120 trang. Ti bit rng iu ny nghe tht ngc l tng ra th kch bn nn di ngn tu thuc vo chnh n nhng cng c l do c y, v quan trng l phi khin Ngi c ng v pha nh bin kch. Nu mt Ngi c hon c kch bn di, h s c thi khng c tch cc vi n. K tip, Ngi c dng ngn ci lt nhanh mt lt tng trang kch bn xem t l ch en trn nn giy trng (h mun nhn thy nhiu khong trng): xem li trnh by c ng chun ca mt kch bn khng? Cch trnh by v b cc l rt quan trng (xem chng 2). Sau h s c 10 trang u (hin nay th ch l 5) ri chuyn sang c 5 trang cui, v chn c vi trang bt k trong vi cnh no phn gia kch bn. Nu h thy hi lng v n tng, h s c ton b kch bn t u n cui. Bn mun h lm vic ny th phi lm cho kch bn ca mnh tht th v, v d c. Kch bn s xut hin trn hnh, trong tm tr Ngi c v trn c trang giy na. C qu nhiu kch bn, mc d c cu trc rt hon ho v c l s thnh mt b phim cc hay, nhng li v cng t nht khi trn giy. Vic ca bn l quyn r Ngi c. Vt qua c Ngi c thm nh, l bn thnh cng bc u tin, chnh nhng bc u tin i khi li l bc khin bn vp ng. Cun sch ny s gip bn vt qua ro cn . Cuc hnh trnh bt u t y. Ti sao Miramax li chn The English Patien Bi v l kch bn hay nht ti c c trong nm. Harvey Weinstein M.D., Miramax Film Kch bn (The full monty) qu tuyt n mc, chng ti bt n xanh ch vi tun sau khi nhn c n. Jim Wilson

Gim c sn xut Fox Searchlight, L.A. C mt bi bo th v vit v Ngi c thm nh kch bn ca Michael Hauge, m cc bn c th tm thy trang: www.hollywood.net/Hauge/readers.html NH GI KCH BN TA : TC GI: NGI I DIN: NGI C: CNG:

S T: NGY:

NHN XT:

IM: 1

10

02 B cc kch bn : ngn ng hnh nh ca bn Trong chng ny bn s hc: - Cch vit kch bn theo ng format - Lm sao th hin bn thn v tc phm ca mnh trong ngnh ny Hy kim mt kch bn c format chuyn nghip v ghi ch mi th; t nhng hng dn n gin nht nh INT. (NI) v EXT. (NGOI) cho n i chnh xc v khng bao gi i lch ra khi format . Bn c th gi n mt tuyt phm nhng nu khng c b cc chun, Ngi c thm nh s qung n i ngay sau khi c cnh 1. Lynda La Plante Bin kch: Prime Suspect, Widows, Trial and Retribution, Framed, etc. Trc khi bt u hnh trnh sng tc, rt cn lp ra mt vi chi tit c bn xem kch bn ca bn s c trnh by nh th no v ngn ng chuyn mn c s dng. iu u tin cn hiu l: B cc v trnh by ng cch (format) L nhng bc cn thit u tin bn c kch bn V th hy tun theo nhng nguyn tc ca format c nhng im rt linh hot, nhng nhiu im th khng. Mc ch ca chng l s r rng v vic truyn t thng tin, khin Ngi c thm nh d c kch bn ca bn. ng chng li chng hy s dng chng. Tt c cc kch bn gi n u phi c nh my, trn kh giy A4 v ch in mt mt cho mi t. Kch bn no khng tun theo s b tr li m khng c c. Nu gi sang M, nn nh rng h thch kh giy 8.5 x 11. Phng ch s dng nn l 12point Courier. Ti sao? Nh th s d c Gip Ngi c thm nh tnh c thi lng kch bn. Format ca phim: 1 trang = 30-40 giy trn hnh.

Gip nhng ngi c khc trong khu sn xut nhanh chng nm bt c ni dung ca kch bn v ca bin kch.

Rt nhiu nh bin kch mi vo ngh trt khi nng lng khng l vo vic hon thin cu chuyn ca h, cu trc, nhn vt v thoi, nhng li qun phn hnh thc bn ngoi. Trong ngnh ny, c ni dng v hnh thc u quan trng. Cc nh sn xut v ngi i din cm thy: mt nh bin kch chuyn nghip bit cch quan tm n hnh thc sn phm s chuyn nghip vit ra mt cu chuyn hay. Do , vic trnh by format chun l rt quan trng (i vi c phim truyn v truyn hnh) xem Chng 22 v phn Tm hiu thm. c nhng iu s cho bn thy bn c th hoc khng th thay i iu g. Mc ch ca bn l mt kch bn chuyn nghip v c th c c. Trang vit Trang ba v tiu s c trnh by chng 14. Trang mt l trang vit u tin. Cc trang phi c ghi gc trn bn phi hoc gia, cui trang. Ngoi ra trong trang 1: .Hnh thc trnh by kch bn phim in nh: Bn khng c tiu ln u trang. Thng tin u tin xut hin l FADE IN (r dn): bn gc trn bn tri (FADE OUT: lm hnh m dn: xut hin gc di bn phi ca trang cui ca kch bn). .Hnh thc trnh by kch bn phim truyn hnh: UK (bng video) b cc kch bn ring (hnh 2.3). Kch bn TV thng mi s c mt on ngh ( qung co) v c ghi Phn 1 v Phn 2, vv.

K chuyn

11/2

21/2 21/4 2 11/2

Tn nhn vt (ch o din vin) Thoi

2 11/2

cutto

Hnh 2.1: Mu trnh by kch bn in nh. 63 NI. PHNG NG. NH CA MATTHEW & GARETH M GARETH v MATTHEW, ang ng, m nhau NI. CN H CA CARRIE, PHNG NG M CHARLES v CARRIE ang trn ging CARRIE Em bit l iu ny s xy ra Giy pht em ni vng vi Hamish. Em nghi ng rng s c mt v n vng cui cng. NI. PHNG NG NH FIONA. NH CA TOM & FIONA M FIONA, tnh, ang c trn ging. NI. PHNG NG NH TOM. NH CA TOM V FIONA M TOM, ang ng, nm nga, b pyjama ci cc kn c. NI. BP. NH CA CHARLES & SCARLETT M SCARLETT, say ru, ang ng trn bn nh bp. NI. CN H ca CARRIE. PHNG NG - SNG SM CARRIE Em ngh n lc anh phi i CHARLES Mi 5h sng m. CARRIE 9h sng nay ch du ca em s n. Bn em bn chuyn v ph du. CHARLES Em ni ng. Anh chng ng gp c g nhiu trong v . CHARLES im lng mc

CHARLES (tip) Thnh thong em c thch hn h khng... CARRIE (khng nhc u khi gi) D thi, cm n anh. CHARLES Ti sao? Hnh 2.2: mu b cc kch bn phim truyn Ngun: Four wedding and a funeral Richard Curtis 40. NGOI. (OB) PH LAREDO NGY NHNG THNG B APOCALYPSE (khi huyn) ANG CHM CHM BC QUA MN KHI XOY V DNG LI. KRYTEN BC RA V NG I DIN CHNG. LISTER, RAMMER V CON MO BC RA NG SAU ANH TA, V BN NY TN RA TRN PH. THN CHT c h tr h, anh cnh st trng? KRYTEN Ta nh ra ri, mi l mt con virus my tnh. Mi i t my ny sang my khc, chn ln cc chng trnh gc. THN CHT Bnh dch lan truyn, ng l ta . xem liu ta c th gi cn bng c khng nh THN CHT NNG CNH TAY CA HN. MT LUNG IN XANH C PHNG THNG LN TRI. 41. NI OPS. TRONG PHNG MT TIA SNG XANH PHNG RA T U CA KRYTEN V CHY DC

DY IN NI ANH TA VI HP IN IU KHIN V N N X XO NH MY NAVICOMP LC TRC V TA THY TRN MN HNH HIN CH K NNG C BIT V DNG CH NHP NHY BN CNH XO 42. NGOI PH LAREDO NH TRC MO Anh ta ang lm g th? RIMMER Khi ng my. a chng ta ng v tr ca mnh: lm anh hng, k liu mng s t hn bay dc vng Pecos (NH TM XUNG T) Thng thc chng trnh nh! - 35 Hnh 2.3 mu b cc kch bn truyn hnh Ngun: Red Dwarf (Tp 3: Gunmen of the Apocalypse) Rob Grant & Doug Naylor Tt c cc phim truyn hnh mt tp, truyn hnh t tp u s dng hnh thc trnh by ging kch bn phim in nh. Tt c kch truyn hnh M (gm c sitcom) cng s dng hnh thc trnh by ca phim in nh v c vit di dng cc Hi (hai hi trong na gi v 4 hi trong 1 gi) v iu ny c nh my ngay trn u trang pha trn dng FADE IN (r dn). Mi hi bt u mt trang mi. Lu rng vi nhng on phim hay series bng hnh quay th bao gi cng phi c tn ca series . Mi hi bt u vi FADE IN (r dn) v kt thc bng FADE OUT (m dn). Lu : iu ng ch nht trong trang u tin ca hu ht cc kch bn phim l cn cht t thoi (nu c): bn ang c gng to ra mt cnh v khng kh, to ra nhn vt chnh, lm chng ta thy bi ri, thu ht khn gi v khin Ngi c mun c c kch bn, khng ch l li thoi (h s d dng c hn!). Hy suy ngh bng hnh nh. Tiu cnh NGY

Tiu ca cnh hay cn c gi l slug line cung cp thng tin c bn: u khi no ca cnh bn di. Mi cnh mi th u c slug line ca ring n v lun phi c vit ch in hoa. Thng tin c vit theo ng trt t nht nh, v d: (INT.)NI. NH TH. PHNG (EXT.)NGOI. THI P NGY NG K M

u (a) u tin l ni cnh din ra INT. (interior - ni cnh v d: trong mt cn phng) EXT. (exterior - ngoi cnh v d: trn ph) (b) a ra v tr r hn, (c) v tr c th hn na, v d: NI. LU I. PHNG NG - NGY C i khi bn thy v tr ca (b) v (c) b o ngc, v d: NI. PHNG NG. NH CA CHARLES M NGOI. XE CA SCARLETTE. NG CAO TC NGY Nh th ny cng c: NGOI. NG PH. KHU PH NEW YORK NGY Mc ch l Ngi c thy c r. Tu bn quyt nh, nhng nu thy nghi ng th c theo th t (b) ri n (c). Lu : Nu cnh ca bn din ra trong xe t hoc trong mt toa tu ho, th vn l cnh NI, d rng t v tu ang i bn ngoi. v d: NI. T - TI NI. T ANG DI CHUYN. NG PH LONDON NGY Bn cng c th thy NI/NGOI ngha l a im t gc my quay (theo hng nhn ca nhn vt) c t ni nhng quay cnh hoc s kin din ra ngoi cnh. (v d: mt cnh ang din ra ngoi ph, c nhn bi mt ngi ang ngi trong xe t). NI/NGOI. T CA CHARLES/PH - NGY hoc NGOI/NI. VN/NH - TI Khi no Thng thng, NGY hoc M l . Bn c th nhn thy BNH MINH, SNG, CHIU, CHIU MUN, CHP TI, MUN HN, CNG LC hoc MT LT SAU, nu c l do s dng nhng t . i khi bn c th dng TIP SAU hoc TIP THEO nu cnh hoc on hi thoi tip

tc t cnh trc nhng thay i a im. Nhng thng th c p dng NGY M l d nht. Nguyn tc l: mt cnh mi xy ra bt c khi no c s thay i v khng gian v thi gian. LU : - Cc cnh khng c nh du th t trong hnh thc trnh by kch bn ca nh bin kch. Chng ch c nh th t trong bn nhp sn xut v sau. Tuy nhin, kch bn TV ca Anh th thng nh s th t cnh. Phim truyn hnh M c hnh thc trnh by ging nh hnh thc trnh by phim truyn. - Tiu cnh thng khng c k chn, tuy nhin i khi trong kch bn truyn hnh Anh vn k chn. - Lun t khong cch p (double-space) gia tiu v on ch bn di v gia cc cnh. Ch dn cnh. Cn c gi l business hoc blackstuff, y l on ch m t hnh nh (khng c thoi) nhng hnh ng ca nhn vt vt v s kin t nhin lin quan n cu chuyn. Hu ht c vit di dng ch thng, r rng, mch lc, khng mang tnh nhn nh, nh gi; thng s dng thi hin ti, v d: Ngi Tc vng ng ca pha sau lng h. Hn t t quay u sang pha tn cnh st. Tn nhn vt thng c vit di dng ch thng, tr khi ln u tin tn h xut hin trong kch bn, khi tn ca h c vit hoa. Nu trong cnh ca bn c khng kh quan trng, hy vit on business ngay t u cnh v vit ch hoa. Tt c cc hng ca my quay (nu bn s dng my) u lm vic vi on ch vit hoa, tuy nhin hy cn thn v ng s dng qu nhiu k thut ny. Nn nh rng bn khng phi l o din phim v Ngi c thm nh c th nhn ra tham vng ch o ca bn nu bn s dng qu nhiu k thut ny. C mt vi ch o cnh m bn thng xuyn bt gp: v.o. (voice-over) li thuyt minh o.s. (offscreen) bn ngoi hnh M.O.S. (without sound) khng c m thanh P.O.V. (point of view) hng nhn f.g. (foreground) tin cnh m.g. (midground) trung cnh b.g. (background) hu cnh

Ba hnh thc cui th qu r . Li thuyt minh l on thoi din ra u cnh nh trong phim Blade runner, Goodfellas, Malcome in the Middle, George of the Jungle, Memento, v phn m u ca Field of Dreams, Maverick, Road to Perdition, Election, Spider-man, v Out of Africa, vv. Thng th li thoi ny l li k ca nhn vt chnh v k mt phn ca cu chuyn. Cc nhn vt khc khng bao gi nghe thy li thoi ny v n phn nh suy ngh ni tm ca nhn vt. Thoi kiu ny cn ti gin. Nu c s dng, cn c t ng ch nh cc thoi khc v c vit y . V d: KAREN (thuyt minh) Ti c mt trang tri Chu Phi o.s. l nhng on thoi m cc nhn vt khc (v khn gi) u nghe thy, nhng c ni bi mt nhn vt khng trc tip xut hin trn mn hnh lc . M.O.S. c s dng khi mt ngi ang ng ni trc my quay nhng khn gi khng nghe thy on thoi . V d: Trong hu cnh, Charles v David ang ni chuyn vi nhau M.O.S. H s dng ngn ng k hiu. Charles rt kho tay v cm thy thoi mi vi vic ny. Hn ch ti a s dng M.O.S. P.O.V. (my quay hng theo ng hng nhn ca nhn vt) c s dng nhiu hn mt cht. Gc my Hy b qua iu ny! Mt du hiu ph bin ca nhng tay khng chuyn l s dng c t ch o gc my (qut, dolly, zoom, cn, vv.) trong kch bn. Rt nhiu kch bn c mua l kch bn quay, trong bao gm ch o gc my. Nhng cc nh bin kch trong bn nhp ca mnh khng nn lm th. Mt vi ch o m bn c th dng: LS (LONGSHOT) Vin cnh MS (MEDIUM SHOT) Trung cnh CS (CLOSE SHOT) Cn cnh C/U (CLOSE UP) Cn mt Tight C/U V d: cn i mt Two shot Trung cnh 2 nhn vt Three shot Trung cnh 3 nhn vt Nhng khng nht thit phi s dng tt c cc thut ng ny trong kch bn ca bn; n ch lm lon thm. Nu thc s cn dng, th cng hn ch thi! Nu bt buc phi dng trong kch bn ca mnh, c nhng cch lch lut. V

d thay v LS - vin cnh mt bit th trn ni th hy th dng Nhn t ng xa hoc khi bay ln t ng khi ca mt ngi nh xa xa trn ni S dng cm t chng ta thy hoc chng ta nghe thy khi mun m t nhng g khn gi cn tp trung vo, v d: Chng ta thy c hai i bn tay ang ln m vi chic cha kho ch kho ca Chng ta nghe thy ting sm v ri ting ht. nhng cng khng nn thng xuyn s dng chng, lun c nhng cch thay th. Khi cm thy nghi ng th hy b qua. Lun nh rng kch bn ca bn cn tp trung vo mch chuyn v nhn vt ch khng phi nhng vn c th trong sn xut. Hy to ra mt b phim trong tm tr Ngi c v b qua cng vic ch o ca o din. Sp xp cnh l khi bn to ra mt serie cc cnh xy dng mt tp hp hnh nh hoc cm xc (thng khng bao gm nhn vt chnh v cng khng c thoi trong montage). C rt nhiu cch vit. V d: MONTAGE: A- Ni la PHUN TRO v khi la bay ln tri B- Mi ngi chy tn lon. HT HONG C- Cnh cp bc cc ca hng. Mi ngi ang chy, m y qun o v thc n. D- Cnh st v qun i ang c gng gi trt t E- My bay ang bay trn u Lu : khong cch p (double space) gia cc dng. Nn nh rng mt trang kch bn = 1 pht trn mn hnh. Nu mt cnh chin u di qu 3 pht trn mn hnh, n cng s di 3 trang. Khng nn vit nh sau: NI. BAR NGY Jake lao vo trong qun ru. Anh ta v ly mt chai v p n vo quy bar. Anh ta bc ngang trn sn nh. ng cch Clint mt khong. m phi vit th ny: NI. BAR NGY

Jake lao vo trong qun ru. Anh ta v ly mt chai v p v quy bar. Anh ta bc ngang trn sn nh. ng cch Clint mt khong Vi li vit nh th ny khng nhng bn nh hnh c thi lng mt pht ca trang m cn nhn mnh c nhng hnh ng quan trng. Trnh by nh vy cng d c hn. Cui cng, ng bao gi vit nhng cu kiu nh sp xp cc cnh mt bn ri l. To ra hnh nh v khng kh suy ngh bng hnh nh. C tm cho c kch bn phim ca Raging bull v Fight club hy xem h m t cnh nh nhau trn trang giy nh th no. Din xui Nhng on vn di dng lin mch trong ngnh ny thng rt kh nhn v kh c (mt Ngi c thm nh s nhn lt t trn xung). V th hy c gng phn nh cc on thnh nhng n v nh hn din t mt hnh ng hoc ngh. Li khuyn ca ti l ng bao gi vit 1 on vn di hn 4-5 dng. Mt on vn di 1,2,3 dng l chp nhn c v cng tt cho bn hn. tch cc cu trong on vn s dng du chm (.) hoc hai du gch (--). Nu phi chuyn sang trang khc, nn c gng sp xp kt thc cu trc khi chuyn sang trang tip theo. Vo v ra Lm sao chuyn t cnh ny sang cnh khc? Cch c in l s dng CUT TO - CHUYN SANG (vit cui gc phi ca cnh cn kt thc). Tuy nhin, d khng cn vit ra, Ngi c cng bit l chng c cch no khc. V th tt nht khng nht thit thng xuyn lm vn on vn bng CUT TO. Bn s tit kim c khong trng v c l thm c 3-4 trang cho kch bn ca bn. Nhng thut ng khc cng c s dng l: FADE IN (u kch bn) r dn FADE OUT (cui kch bn) lm dn DISSOLVE TO - m chng FADE TO BLACK - chuyn dn sang nn en FREEZE FRAME - dng hnh

Nn nh rng nu bn FADE OUT hoc FADE TO BLACK mt cnh th cnh sau phi c FADE IN. Nu bn khng chc lm v cch s dng nhng thut ng ny, th c p dng CUT TO: hoc b i cng c. Th hin tn nhn vt Tn nhn vt ni thoi thng c vit hoa v cch 1.5 so vi li thoi, khng bao gi c t gia (xem hnh 2.1 v 2.2). Thng th cc nhn vt ca bn u phi c tn, nhng c nhng nhn vt m vai tr rt nh trong cu chuyn, th ch cn nu vai tr ca h, v d: NNG DN, TH K, vv. Ch dn din vin y l lc m bn, nh bin kch, hng dn din vin din t li thoi bn vit nh th no. Li khuyn l: ng lm th, tr khi ging iu ni thoi i ngc vi ngha cu ni. JOHN (ma mai) S l mt ba tic hay ho y! Chng thng c vit trong ngoc n, trong mt dng v c t gia TN NHN VT v Thoi. ng c can thip qu su vo lnh vc ca din vin (v o din). Ch o din vin l rt c ch nu nhn vt ca bn ang c bit ni vi ai v c vi ngi cng trong tm nghe, v d: JOHN (ni vi Sandra) o ca anh u? hoc nh sau: in thoi ku. JAN Vn phng Griffin Mill xin i cht. (ni vi Griffin) Bonnie Sherow. Griffin gt u, anh nghe in. Bn khng xen k m t hnh ng nh di y:

(sai)

JOHN (nh Sandra) S mi ca tao u? JOHN S mi ca tao u?

(ng)

Anh ta nh Sandra. Thoi Thoi c t ngay di tn ca ngi ni v khp vo ct c chiu ngang 3 nm trung tm trang giy (xem hnh 2.1 v 2.2) Tt c dng li thoi ch cch n (single space) v khng c khong trng gia cc t, tr khi c xen bi mt iu g v d mt on ngh ngn hoc di. C th vit theo mt trong 2 cch di y: (i) THIN THN (thm ch khng th gp) Ta s cho ngi ri xung trong t do Anh ta nhn xung nhm 4 ngi ang ng ngng Maverick d th no cng thuc v ta (ngh) gi l chuyn ring t. (ii) THIN THN (thm ch khng th gp) Ta s cho ngi ri xung trong t do Anh ta nhn xung nhm 4 ngi ang ng ngng. Maverick d th no cng thuc v ta (ngh) gi l chuyn ring t. ng dng gch ni tch mt t khi xung dng (d cch s dng ny l ph bin, nhng vic tch nh th s lm gy cu) (sai): JOHN Ti cha bao gi ni th. Khng, ti nh rt r.

Cng tng t, ng s dng gch ni tch t ca thoi khi chuyn t trang ny sang trang khc. Kt thc trang bng mt cu, v u trang sau l m u cu khc. Khi thoi ca nhn vt b ngt bi cch trnh by (ch khng phi bi thoi ca nhn vt khc xen vo), xem v d di y: JOHN Anh khng c lm th. Anh mong l em hiu. Anh ta cm mt con dao v tin li gn Sandra. C qun quai v tot m hi, dy thng xit cht hn c tay c. JOHN (tip) Em thy y, anh rt xin li v s ln xn ny. Nu ch c mt dng m t xen vo gia, bn khng cn phi vit li tn nhn vt, tr khi mun nhn mnh tnh r rng. m thanh Bt c m thanh quan trng no trong kch bn ca bn (khng trc tip gy ra bi din vin) phi c vit hoa, v d: Ci xe cnh st R LN dc theo con ph ti tm. Norma quay sang khi mt tm bin CT KT trn to thp c. Jake NGHE thy ting nc chy t trn cu thang Nm tay ca Sandra M qua ca s. TING nhc cao vt CAO ln na (hoc CHM DN) Mt ting G CA ph v mn im lng. Bn c th tm thy t OVER c s dng, ngha tng t nh v.o (voice over) - li thuyt minh nhng p dng vi m thanh. N c s dng nh sau: NI/NGOI. NH KHO NGY Chng ta i theo Mr. Blonde khi hn bc ra khi nh kho

ti ch chic xe ca mnh. Hn m thng xe, ly ra mt can xng. Hn quay li nh kho NI. NH KHO NGY mang theo can xng. Mr. Blonde ti xng ln ngi tn cnh st, anh ny ang VAN XIN hn ng lm vy. Mr. Blonde vn ht nhc iu bi Stealers Wheel (OVER) Mr. Blonde CHM dim, ming ht: Mr. BLONDE Mt g h bn tri ta Mt g h bn phi ta. Ta y. B kt gia cc ngi Hn DI CHUYN que dim dc theo ngi anh cnh st khi mt vin n N TUNG ch ngc ca Mr. Blonde. Lu rng m t chnh xc m thanh trong kch bn khng phi l chuyn bnh thng. Tarantino c th lm c iu . Mt mi nguy him l cc nh bin kch mi vo ngh thng c xu hng vit hoa tt c nhng m thanh nh nht v th cc t trong on trn thut ca h u c vit hoa. Mt ln na: Hy suy ngh! ng c lm dng! khi cm thy nghi ng th hy b qua. Cui cng, ng c bao gi vit ch in nghing. Nu mt kch bn c hnh thc trnh by sai, d l kch bn hay nht trn i, ti s c n tng khng tt vi n ngay t u, bi v ti ngh: y r l mt ngi khng chuyn nghip khi khng dnh thi gian nghin cu xem b cc trnh by nh th no. Khng nht thit phi bng by, nhng phi d c. Paul Marcus Nh sn xut: Prime Suspect 2, White Boyz, Kwik Stop Mt vi cun sch hay v hnh thc trnh by: Hng dn hnh thc trnh by cho cc nh bin kch chuyn nghip th loi phim truyn v truyn hnh - $10 bao gm ph bu in, c bn ti

Hip hi cc nh bin kch M (pha ng); T: 1-212-767 (hi ban l tn). Thng tin chi tit phn Tm hiu thm. Cole & Haag: Hng dn trn b cho hnh thc trnh by kch bn chun (Phn 1 Format phim truyn, Phn 2 Format phim truyn hnh). NXB CMC - M. Gi bn: $16.95 mi phn. Cc phn mm kch bn : Xem Chng 22 bit thm chi tit, nhng cng c th th cc trang sau: www.generalcoffee.com (ti min ph hnh thc trnh by kch bn Genie) www.films.com.br/introi.htm www.impactpc.freeserve.co.uk [ti min ph SwiFT95 - mu tnh by kch bn chun quc t cho chng trnh Word 97] www.apotheosispictures.com [format Screenforge ph ng k ban u l $45] hoc th dng cng c tm kim vi cc t kho nh: screenplay (kch bn), format, sample (mu) v software. 03 Hnh thnh tng Trong chng ny, cc bn s hc: - Cch pht sinh tng - Lm sao nhn ra tng tt nht v lc ra ci c nhiu chn - Lm sao thm vo ging vn c bit ca ring bn. Bn khng th i nng th tm n vi mnh, bn phi li nng ra. Ethan Hawke Din vin v nh vn Khi ti bt u ngh vit ton thi gian, ti ch ni chuyn vi h iu hnh word. Ti phi hc cch li bt tng ra khi u. Andrew Davies Nh Bin kch v chuyn th: A very Peculiar Practise, Pride and Prejudice, Bridget Joness diary, etc. Trc khi vit

Ti sao hin nay c rt t kch bn hay? chnh l vic bn b bao nhiu cng sc vo n trc khi ngi xung vit. y l mt cng vic kh khn v k lut, nhng xng ng. Adrian Dunbar ng bin kch : Hear my song Bt c mt nh bin kch no mi vo ngh cng t nhiu n lc vo cng vic vit lch, dn ht sng to vo trong ri cm thy kch bn ca mnh tht hon ho. Nhng cch lm ny li b qua yu t tinh xo. Thc t, cng vic vit lch thc s (bn nhp c th) ch chim 5% c qu trnh. Mi s chun b phi c t trc pht trin tng, sng to nhn vt, cu trc, cnh, chui cnh n c gi l giai on pre-writing trc khi vit v s c trnh by c th trong 9 chng tip theo. Thng thng, qu trnh sng to kch bn chia ra nh sau: Trc khi vit = 65% Vit chnh thc = 5% (bn nhp c th) Vit li = 30% Bn cng chun b k phn trc khi vit th cng d hn trong lc vit chnh thc. Vit kch bn l mt chui ni tip nhng phn chia nh: i t khi qut n c th. Hy nghin cu hnh 3.1 l s tng qut qu trnh tng c a ra. ng lo nu c mt s thut ng l ti y. Bn cn phi lt ngc li xem s khi i xuyn sut cun sch ny.

Hnh 3.1 s : qu trnh vit kch bn

Mc tiu tr thnh mt nh bin kch ng c vit mt b phim m chnh bn khng mun i xem Paula Milne Bin kch : The Politicians wife Die Kinder, Second Sight Ti sao bn mun vit? Hu ht cc nh bin kch s tr li rng: Ti mun thay i con ngi, mun ngi ta ci hoc khc. Bn mun lm iu nh th no? Theo li ca gio vin dy vit kch bn Michael Hauge s l: Mc tiu u tin khi l mt bin kch l khi gi ra mt phn ng xc cm t khn gi thi thc v li ko ngi khc ngi trc mn hnh hoc lt sang trang xem s kin tip theo, quyn r Ngi c. Mi cnh c m t, mi dng thoi, mi hnh nh c sng to ra u hng ti mc tiu ca bn. Hy lun ghi nh iu ny. Ho mnh cng khn gi, k mt cu chuyn tht hay, v bn s khi gi c phn ng cm xc. Hy c gng i vo tm tr ca khn gi v nm bt c cch m cm xc nh hng v tc ng ln chng ta. Ti tng ngh rng bi kch l khi din vin khc. Nhng thc t, bi kch l khi khn gi khc. Frank Capra Bin kch, o din: Its a wonderful life, vv. B.P.F - yu t am m chy bng Ti vit bi v ti Cm th. Rt nhiu. Nng tru! William Gass Nh vn Kch bn hay l th kch bn i thng vo tim ta, vi nhng on am m trn y nng lng t li vn ca bin kch, cho d cu trc khng c hon ho - iu ny c th c sa sau. Paul de Vos Bin kch/sn xut Cui cng, nh bin kch cn phi vit nhng g thuc v am m ca h, ch khng phi vit nhng th mang tnh thng mi. David Friendly Sn xut : Courage under fire, Dr. Dolittle My girl, The Chamber

Bt c khi no nh sn xut hoc bin tp kch bn c hi cu ng tm kim iu g kch bn?, cu tr li lun l mt t: am m. am m trong khi vit, tng ca bn v cch th hin. D nhin h tm kim mt tng gc, s tham gia ca nhn vt v mt cm gic rng nh bin kch c kin thc v cu trc; kch bn ch c c khi bn nh my c trnh by chuyn nghip v c hnh thc b cc chun. Nu ct truyn, nhn vt v cu trc c hi ln xn mt cht, nhng c tnh am m quyt lit trong bn vit c mt ging vn xuyn sut - h c th cn nhc (v gi bn n ni chuyn) chnh l ni m ging vn ca nh bin kch bc vo. S khc bit khi c hi kch bn ca anh ni v ci g? v kch bn ca anh thc s ni v iu g th?, l nhng tng v suy ngm su sc bn mun em n cho khn gi (xem Chng 4 - ch ). Bn c iu ny khng ? C ngha g khi vit mt kch bn c cu trc tuyt vi, p ng cc nguyn tc k thut, nhng nh bin kch li chng ni ln c iu g? Lynda La Plante V th, d bn c vit mt tuyt phm in nh hay l mt tp phim truyn hnh, hy vit v nhng iu quan trng i vi bn. Hy o su suy ngh, tip cn chnh vi vn sng ca mnh, ly ra mt s kin quan trng trong chnh s pht trin ca bn. Nhng ng c ly mt s kin v k li y ht nh n xy ra vi bn. Hy ly ra mt tng c th v pht trin n, to thm h cu bin mt s tht bnh thng tr nn c ngha no i vi ngi khc khn gi ca bn. Nu bn khng c am m v n, th lm sao ngi khc c c? Hn na, bn cng chng c mt thch th xuyn sut c. Paul Marcus Li t duy sng to Cc nh bin kch c li suy ngh khc nhau: (i) Quy np (ii) Suy din (iii) Logic ny (iv) Phi logic sng (v) Sng to cha - t ci c th i n khi qut - t khi qut i n c th - nguyn nhn: chuyn xy ra trn i nh th no, s vic ni tip s vic khc. - trng hp: c v v ngha nhng chnh bn thn cuc cng cha nhng yu t trng hp - khm ph nhng dng dy, mi lin h ngm gia hai th khng lin quan n nhau ( tng/con ngi) m

ai tng c xem. Li t duy sng to dn bn ti vic khm ph nhng on tht khng ng trong kch bn hoc trong nhn vt. V d: Bn c mt ngi n ng v mt ph n, ang nh nhau d di trn sn nh, mt ngi c mt con dao. Nu mt ngi m ngi kia, iu d on; nu tnh cht ca cuc vt ln thay i v h bt u lm tnh cung nhit, r rng bn xoay sang hng khc v i ngc vi d on ca khn gi. L mt nh bin kch, hy lun i tm nhng yu t khng th on bit, nhng on tht khng lng trc trong chnh kch bn ca bn - iu s khin khn gi ho hc vi nhng iu sp xy ra. Cm gic ho hc khin khn gi ngi dnh cht vo gh xem n ht phim cng l cm xc khin Ngi c thm nh chm ch lt ht trang ny sang trang khc. William Goldman ni rng bn cn c mt s ngc nhin trong mi trang. Bn c ng khng? hay iu ny khin ngi ta bi thc vi nhng ngc nhin v lm khn gi mt hng th? Tuy nhin, c mt iu chc chn rng: tng khng th n bng cch ngi i cm hng: Ngh thut ca vit lch l ngh thut ca vic mi ng qun trn gh. Art Arthur Bin kch Xem mt vi trong s cc phim (xem ht l tt nht): The Sting, Maverick, House of Games, The Grifters, The others, Fight Club, The Usual Suspects. Ghi li nhng khonh khc trong phim khin bn ngc nhin. Lp li vic ny vi cc b phim khc, tt nht l nhng phim bn cha xem bao gi. Pht sinh tng Th h bin kch ngy nay kh yu km v h ln ln v xem cc loi phim, v Bt h tiPht sinh phim. Hy l chnh mnh. in nh thc th ltr tng tng Lc v do ch li tng u c chn chn tng tng. Michael Leeson Bin kch : The war of the roses giai on trc khi vit, bn s p one-liner li suy ngh: u tin, quy np i Nn v bi - dng hai cnh v khp cc hng, m rng ht mc, chin thut t duy tnh to. Mc ch ca - cu bn? c c nhiu tng khc bit nht c th. y l giai on m bn t ch quan tm n s lng.
Ta Tip theo l li suy ngh suy din, khi m bn chn lc v th nghim cc Nhn tng, chn ra tng m bn cho l tt nht v c nhiu chnvt nht (thut chnh - Ct truyn ph ng ring ica ngnh). h K
m ni n uy ch
Kh ch i n uy im n

- Th loi

Format

- Xung t - Cn tr - Thng tin - Cng thng - Nhp - H thng hnh nh

Nhn vt: - Tiu s - Ngun gc - ng c,

Cu trc

- Tnh c o Tm tt

- Nhn dng Thit k vai din

C ngi v ngh ra tt c cc tng m bn c, k c nhng tng nt ng ngn, vit ln giy hoc nh my; bn s mun c t do nht c th. Sau , nh ph bnh bn trong bn s chn ra v ni rng ci ny hay, ci Pht trin Cnh & ny d, hoc nhn vt ny khng outline n Step chui 3 x 5 Tom Schulman
cnh

Pht trin

Treatme

G/ chuyn bin

Lm sao pht sinh tng? Nhp c

Thoi & ngm

tin Tri nghim c nhn: bn c cuc sng ca ring mnh hy tn dng n i. (Nhng ng vit cu chuyn ca mnh ng nh thc t vn c.) Ly mt tng t chnh tri nghim ca bn, m rng theo hng to ra Ch ni ln ngha vi ngi khc. Ti mun cm n cha m to ra ti nh con ngi ti hin nay, v S phn tch ca Vit bin cht liu i ti thnh th bn ti li c. Ruby Wax

th u

Tri nghim ca ngi khc: cng nh trn, hy chn ra mt chi tit trong cuc sng ca bn b, gia nh, nhng ngi bn tng gp; khng Khn l phi chnh con ngi h, m chgi mt vi yu t trong tri nghim ca h. Thu thp li v bin n tr thnh mt tp hp Vi dng thoi/mt nhn vt: lun mang theo mt cun s (v bt) ghi li nhng on hi thoi nghe c, nhng nhn vt v tnh xut hin trc bn; ghi li trang phc, li ni, c ch, vv. Bo ch: lu li nhng cu chuyn to cm hng cho bn (mt ngun bo b - c bit l cho nhng b phim truyn hnh ng i) Mt mu qung co/slogan/bi ht/tiu bo: nu n to cm hng cho bn, hy to ra mt cu chuyn t chnh ngun . Hnh nh cm hng: ngm mt bc nh hay mt bc tranh. iu g khin bn n tng vi n? Cnh ny c th k ra cu chuyn g? Ly mt bc nh th v trn bo: to ra mt cu chuyn (nhng chuyn xy ra xung quanh v vo lc bc nh c chp); qu kh ca mi nhn vt? chuyn g xy ra sau khi bc nh c chp? ng no: chn mt ch , lit k nhng suy ngh t do lin quan v nhng cm xc n vi bn, xung t v kt thc khng theo cu trc. Mt k thut thng c s dng trong qung co V s : vit ra mt tng ch o hoc mt ch ngay gia trung tm t giy. Vit nhng tng lin quan trong hnh bong bng, vi dng k dn ni chng vi tng gc, ri li v v vit nhng tng trong hnh bong bng lin quan n nhng tng trc , c lm th cho n khi to ra mt mng nhn ca cc tng v ngn t. Vin cnh iu g xy ra - nu: t hi bn thn iu g xy ra nu iu ny xy ra?. V d: Nu sng mai ti dy v pht hin ra rng mnh b m/c cnh tay di 10 feet/bin thnh mt con gin/nu tri t s b hu dit trong 24h/nu thi gian ngng ng?...vv. (mt phng php hay

Kch bn (nhp cui)

to ra on tht bt ng). Hu hu cc cu chuyn u bt u vi hng ny. Gic m: gi mt quyn s bn cnh ging, ghi li nhng cu chuyn v hnh nh trong gic m ca mnh (v d: Frankenstein ca Mary Shelley) S hnh dung/tng tng: chng ta u tng tng trong cc gic m, m ban ngy v tr tng tng ca chnh bn. l tr tng tng sng to c trong thc v bn c th iu khin c n, tip cn tim thc thng qua nhng k thut th lng thc. Hy th lng hon ton, th mnh vo khng gia im lng tuyt i, nh li nhng a im a thch hoc mt ai trong qu kh ca bn: tn dng tt c nhng gic quan: th gic, thnh gic, v gic, xc gic, khu gic, hnh ng, cm xc. S dng tm tr mnh nh nhng cnh phim v chiu ln bt c th g bn tng tng ra. Chuyn th: (tiu thuyt/cu chuyn c thc, vv.) cng nh l mt bi tp vit, nhng nu bn nghim tc, th hy xin ly bn quyn ca tc gi trc tin . Xo nu: mt t khc ca o vn. n trm ca ngi khc nhng khng n trm mt cch l liu (Resevoir Dogs chnh l s kt hp gia Asphalt Jungle, The Killing (Kubrick, 1956) v City on Fire (Ringo Lam, 1988 Hong Kong), Clueless l mt tc phm lm li ca tiu thuyt Emma ca Jane Austen, 10 things I hate about you l mt tc phm li li ca The Taming of the Shrew, v Shes all that l mt phin bn hin i ca Pygmalion). Thc t, nhng b phim nh Scream v I know what you did last summer li c v rt hng th khi xo li nhng khun mu trc .

Trn y ch l nhng gi . Bn cn c mt cch tip cn t do i vi cc tng. Trong giai on ny, vic t c iu cha quan trng, nhng lm sao lm c iu g tht th v. Hy lu mt tp cc tng, qun n i. Cc nh bin kch cn pht sinh mt dng chy lin tc cc kch bn v bn cho. (Chuyn nghip nht l lm vic cng mt lc nhiu hn 1 kch bn, mi kch bn mt giai on pht trin khc nhau). Ti cha bao gi c mt ci hp cha cc tng, nhng mu tc phm, nhng on hi thoi ti nghe c. Ti vit vi vng ri qung vo trong hp. Mi khi ti bt u mt kch bn mi, ti li nht ra nhng mu giy . t nhin bn c 5 mu v cht ngh: y chnh l hi 1 ca b phim, nu ti chu kh thm cht t mm mui. Shane Black Bin kch : Lethal Weapon, The long kiss, Good night, AWOL C nh mt ming bt bin, nhng vo nhng mu thc t cuc sng, nho trn chng vi nhau v to ra mt th mi m.

Adrian Lyne o din/bin kch : Fatal Attraction, 9 Weeks, Unfaithful, Indecent Proposal, Flash Dance. S dng tt c cc k nng trn, sng to ra 30 tng hoc ch khc nhau. C th ch l mt t, nhng c lit k ht ra. Nn nh rng, giai on ny, ng ph bnh, nhn xt chng vi, bn cn s lng. Gi hy b danh sch sang 1 bn v c tip. Cht lc v th nghim tng ca mnh Lc ny, bn c th nhn ra rng, i vi 1 bin kch, tng cho cc cu chuyn nm khp mi ni v vic tm ra chng th khng thnh vn . Chn ra cu chuyn c nhiu chn nht (c tim nng) mi thc s l vn . Kh khn hn c l vic c pht hin ra cu chuyn no bn thc s quan tm, cu chuyn no khi gi trong bn nhiu cm xc nht, v cu chuyn no bn cm thy mnh k s hay. Bn lm vic ny bng cch no? p dng nhng iu sau cho tng chuyn ca bn: (i) (ii) Tr li cc cu hi sau cho tng tng: Cu chuyn ni v ai? iu g? Khi no? u? Ti sao? Nh th no? N c chn khng? N s dn n u ch? N c kch tnh? Liu ti c th th hin s kch tnh trong mt series cc cnh vi t li gii thch nht c th? C ct truyn khng? Liu ti c th to ra ct truyn cho n? iu g l him ho? N phi l mt ci g sng ng v c th, l mt bin kch, ti cho rng cu chuyn khng ch l cc nhn vt tham gia vo . Tm kim nhng iu bt ng, tnh nguyn bn, c o trong tng v trong nhn vt ca bn. Lun tm s ngc nhin. Liu cu chuyn ti k c phi l iu ti thc s quan tm? Liu ti c th rt ra t chnh cm xc v tri nghim ca mnh, ri p dng vo cc tng? Liu c phi l iu m ti ch hiu mt phn, hay n cn phi tht c th? Liu n c phi l iu m ti bit mnh nn quan tm (chin tranh/ung th/nn i) nhng thc lng th khng? Liu n c phi l chuyn qu ring t, mang tnh c nhn m nhng ngi khc kh c th ho mnh vo hoc b tc ng bi n? Liu tng c cn c quan tm, c thc hin n cng khin n tr nn c ngha vi ai ? Hy chi tr Thy ci ca qu: hy ngh n tt c nhng g bn khng ng tnh v tng ny: s yu ui, l do ti sao bn khng nn theo ui n xa hn, vv.

(iii) (iv) (v)

(vi)

(vii)

Mo nh: Nu tng ca bn v tnh chnh l kch bn truyn hnh v nhng ngi lm vic trong ngnh truyn hnh hoc mt kch bn phim truyn v nhng ngi lm phim, li khuyn ca ti l: hy b n i! Cc nh sn xut ght vic ly ngnh ny ra lm tr ci. Tuy nhin cng c nhng b phim nh th vn c lm (v d: The player, Swimming with Sharks, Ivansxtc, Full Frontal, Bowfinger, S1mone, Get shorty, Adapation) bi nhng nh lm phim c tn tui. Gi th bn c danh sch 30 tng, o qua tng tng vi cc cu hi bn trn v chn ra nhng tng trin vng nht, c nhiu chn nht (s dng chnh cm nhn/phn ng ca bn chn ra). B nhng tng cn li sang mt bn. Ly ra 2-3 t/ tng khng lin quan t danh sch bn va lc ra, t chng cnh nhau. Tm ra nhng ng dy lin h gia chng. Ri vit mt cu cho mi nhm ca nhng tng c lin h vi nhau. T mi tng m bn chn, pht trin ra 1 cu chuyn vi ba phn: m, thn, kt. (Ch dng 1-2 cu cho mi phn). iu ny c th khng p dng c vi tt c cc tng, b qua nhng th bn thy khng thuyt phc. Vi nhng tng cn li, m rng phc tho thm na, bao gm nhng cnh chnh (mt vi cu cho mi cnh) ri chia thnh tng phn: m, thn, kt.

Sau khi lm xong, nu bn cm thy t tin vi tng ca mnh, c l tng ny thuyt phc c th i tip 04 Pht trin tng: t tng n ct truyn Trong chng ny cc bn s hc: - Cch lc ra v tp trung vo cc tng v nhn vt - Bt u a chng vo khun kh 3 hi: m - thn - kttheo chiu su - Ngh ta cho d n ca bn - Kim tra b cc ca d n - Ct truyn ph c tc dng th no? Cc b phim thc ra l nhng cu chuyn: n c k c hay khng? c th v khng? Nu khng lm c nh th, th tt c nhng g lin quan n n d c ti gii n my cng v ngha. William Goldman Mt vi nh ngha Cu chuyn: mt lot nhng s kin hnh thnh nn kch bn theo trnh t thi gian Ct truyn: Cch k chuyn c hiu qu kch tnh v th v.

y l hai thut ng c s dng xuyn sut cun sch. Bin tng thnh r rng Sau khi quyt nh c cu chuyn mun k, bn nn bt u i t khi qut v c th, t hi bn thn tt c cc cu hi lin quan n tng ca mnh sau phn tch v chn ra nhng g hay nht t chnh cu chuyn ca mnh. Cc cu hi c cp n trong chng ny l: Ti sao mnh mun vit kch bn ny? Ai s l i tng mun xem n? Chuyn k v ci g? K v ai? Ti sao li tp trung vo nhn vt ny m khng phi cc nhn vt khc? Tm quan trng ca bi cnh v nn? Liu khn gi c cn thng tin c bit g hiu tan b cu chuyn? Mnh mun khn gi cm thy th no trong khi ang xem phim v sau khi xem xong?

Bn c th thy rng mnh c sn background (nn tng cu chuyn), nhng bn cng cn mt ct truyn. Thng th bn s c mt tng, nhng nh th cha cho n khi bn c 2 tng - mt l v nhn vt, mt l v tnh hung sau bn c th to ra mt cu chuyn. Bn cng cn c mt kt thc. Hy th hin cu chuyn ca bn theo mu sau: y l mt cu chuyn v ( NHN VT ) ngi mun (LM G ) v kt thc vi (THNH CNG/THT BI/THAY I) y chnh l khi nim chuyn. Nn nh rng, y l hnh nh v th nhng g phi l nhng hnh ng c th v l nhng kht vng c th nhn thy trn mn hnh chng hnh thnh nn nhng hnh ng cho cu chuyn ca bn. Th hin khi nim chuyn s gip bn c c s r rng trong tng nhn vt v hnh ng ca chuyn phim. Thnh cng ca nhng b phim c lp l v ngi ta thch cu chuyn. Chnh cu chuyn l ngi sao. Roger Simon Bin kch: Bustin Loose, Scene from a mall.

Lm

sao

chn

ra

cu

chuyn

chnh?

Tr li tht lng iu g khin bn xc ng nht? i tm phn kt Lm sao bn bit rng mnh c mt cu chuyn hay? Rt nhiu nh bin kch s tr li rng S khng th bit c cho n khi i n on kt. Hy m bo rng bn c mt ci kt. Th loi cu chuyn m bn mun k c th gi nhng manh mi cn thit. Lun nh n khi nim chuyn. Liu on kt kch tnh vi mt mn cao tro honh trng? Liu n l cao tro cha? Cu chuyn vi mt phn kt mnh nht/cao tro ln nht s cho bn thy rng n l cu chuyn chnh cn k. T hi bn thn: ct li c o cu chuyn ca ti? Lun ghi nh cu hi ny trong sut qu trnh vit v giai on vit li. Tnh c o nguyn bn khng ch l mt yu t, n l s ha trn ca nhiu yu t. Kim tra cu trc kch tnh Khng ch l ton b cu trc 3 hi (xem chng 7), m c nhng chi tit nh hn ca 3 hi, nm lp bn trong (din xut, ct truyn ph, vv.); ci g gy kch tnh nht? Th mnh nht s nhy vt ra ngoi v ni cho bn bit rng y l cu chuyn chnh. Ngc nhin l g vy? u ra? Lun i tm nhng g bt ng, nhng nt tht, xoy trong cu chuyn khin cho khn gi t m hi chuyn g s xy ra tip theo? K mt cu chuyn hay chng d cht no. Mt cng vic nhc nhn, vt kit tr c to ra mt cu chuyn hp dn vi nt tht v bin thnh mt cuc hnh trnh Chris Carter Bin kch: The X-files, Millenium, Midnight caller Vit ngc

Cc kch bn thng c vit ngc. im ng quan tm nht ca c ngi vit kch bn v khn gi l on cao tro cui hi 3. Sau khi quyt nh xong v on cao tro cui phim ci ch bn cn t ti - bn i ngc tr li v m bo c c mi th trong ct truyn - nhng on cao tro khc, git li, a ra quyt nh, vv. - tp trung 100% hng n cc cnh v khanh khc. Tuy nhin, ng qu bi ri nu cha tm c ra ci kt ci kt t n s n. Nn nh rng, khi ang trong qu trnh quay phim, cc nh lm phim Casablanca thm ch vn cha tm ra ci kt cho n. T hi bn thn cu ny: ti c tin vo cu chuyn ca mnh khng? Nu c, th hy tip tc Ch c 8 kiu chuyn c bn Bn ngh c bao nhiu cu chuyn c k trn mn hnh? Hng ngn? Hay nhiu hn na? Thc t cu tr li ch l 8. Tt c s c lit k bn di y cng vi v d. Bn c th k thm v d c khng? 1. ACHILLES Mt im yu /khuyt im mang tnh sng cn dn ti s suy sp ca mt c nhn m trc rt han ho (Samson and Delilah, Othello, Superman, Fatal Attraction v loi film noir). y chnh l c s cho cc b phim ti phm hnh s - im yu /khuyt im khng nm pha ngi anh hng, m pha k xu (Columbo, CSI Crime Scene Investigation, Murder She wrote, Inspector Morse.) 2. CANDIDE Mt con ngi ti nng, ngy th, trong sng, rt lc quan; mt ngi anh hng (ngi tt) khng b khut phc (Chariots of Fire, Forrest Gump, Indiana Jones v series phim James Bond, Mr. Bean, Billy Elliot, Erin Brockovich, Amlie, A Beautiful mind). 3. CINDERELLA c m thnh hin thc; mt phm cht o c lu m cui cng cng c cng nhn; t c nh ho quang rc r sau mt thi gian b coi r; phn thng sau mt qu trnh chuyn bin (Pretty Woman, Rocky, Strictly Ballroom, Star Wars, My big fat greek wedding, shrek, Erin Brockovich) 4. CIRCE Cuc ui bt: con nhn v con rui; k v ti v nn nhn; thng l mt ph n quyn r gi by mt g a tnh (God Father I, Othello, Double Indemnity, Body Heat, 9 weeks, film noir, Amlie, Insomnia, Dangerous Liaisons). 5. FAUST Bn linh hn mnh cho qu d c th kim c phn thng, nhng cui cng phi tr mt ci gi rt t; mn n di hn; mt b mt b chn vi eo ng chng ta v sm hay mun cng bt kp v hm hi ta; S phn khng th trn thot (Wall Street, The Seventh Seal, The skulls,

Boiler room, Devils Advocate, Traffic, The red shoes, cc phim kinh d v th loi phim m n lin phng ty trong nguyn bn dng ch spaghetti western - th loai phim hng B sn xut ti thinh hnh trong nhng nm 60 v u nhng nm 70 ch thch ca bin tp) 6. ORPHEUS Mt mn qu b mt i, mt s mt mt ring t no . Hoc l bi kch v s mt mt , hoc l hnh trnh tm kim sau khi mt mt (Dr. Zhivago, Rain Man, Signs, Jason and the Argonauts). 7. ROMEO AND JULIET Anh chng gp c nng, chng mt nng, khng quan trng vic chng i tm hay khng i tm nng. (West side story, When Harry Met Sally, The Graduate, Sleepless in Seattle, Notting Hill, Titanic, Shakespear in Love). 8. TRISTAN Tnh tay ba; chng yu nng, nhng khng may mt trong hai ngi hoc c hai u nh c (Fatal Attraction, The Graduate, Jules et Jim, Pennies From Heaven, Remains of the day, Dangerous Liaisons). Mi loi chuyn trn u c mt ngun gc. Hy nghin cu nhng cu chuyn gc v cc chuyn thn thoi v c chng. iu g khin chng c bit n mc ngy nay chng ta vn s dng chng lm khung sn cho nhng kch bn phim? C 8 kiu chuyn c bn c th hin di nhiu hnh thc khc nhau bi kch, hi kch, lch s, trinh thm, truyn hnh di tp, vv. v c th pha trn, an xen nhng v c bn vn l nhng cu chuyn v ct truyn nh trn. Ti va trnh by 8 th loi chuyn chnh trn khng c ngha rng n l mc chun khng th thay i, c ngi ni c t loi chuyn hn. Bin kch Lorenzo Semple Jr. cho rng ch c hai loi chuyn c bn: C trn cn v Cp i k cc. Thy dy bin kch Michael Hauge cho rng bn s rt ra c mt loi t tt c cc cu chuyn: David v Goliath chu chu voi. Cu chuyn ph bin nht l Romeo v Juliet. Ti sao bn ngh vy? Hy tm ra 5 b phim theo ng kiu Romeo v Juliet. Sau tm ra 5 b phim khc trong motif Romeo v Juliet xut hin vi t cch th yu trong phim. Hy lit k nhiu nht c th cc phim c s kt hp nhng th loi sau: Achilles + Cinderella, Faust + Orpheus, Circe + Tristan, Candice + Romeo v Juliet. Bn c th thy rng cu chuyn ca chnh bn ri vo mt trong cc loi trn (hi vng l nhiu hn mt). Khng c g l t c: khn gi v hi ng xt duyt mun mt th g mi m v khc bit, nhng cng phi quen

thuc (c gi l khu vc an tm). Nguy him l ch bn bm st vo mt th loi qu in hnh (mo him vi s hin nhin v nhm chn). Hy tm ra cch k mi: kt hp, xo xo, chuyn th, m rng. Hy cho cu chuyn ca bn lt qua 1 hoc vi loi trong s 8 th loi k trn. Bn c th khin n hay hn khi thm mt s yu t t 1-8? Bn c th tng mu thun/git li (Set-backs)/yu ng/pha trn nhn vt, vv.? Bn cng thm nhiu yu t, bn cng thy cu chuyn ca mnh c o v t ging nhng g bn tng xem. Hy nh rng bn ang tm cch to kch tnh v cm xc ti a cho kch bn ca mnh. Mt khi bn quyt nh c cu chuyn ca bn s ri vo phm vi no v iu g thu ht bn, bc tip theo l a n vo mt th loi. Th loi M, trc khi lm mt b phim, ngi ta thng hi bn: Ci a ca phim ny s c t k no? Anthony Minghella Bin kch/o din: The English patient, The Talented Mr. Ripley, Cold mountain. Tt c nhng g ta vit u nm trong th loi ny hoc th loi khc, hoc l s kt hp ca nhiu th loi. Th loi chnh l loi cu chuyn: mt phong cch truyn thng m cu chuyn ca bn c dng ln da trn c s ca nhng b phim/v kch c lm t trc . Khng ch n gin l mt bi kch, hi kch hoc s kin lch s, n phi tp trung vo nhiu hn na. Sau y l nhng th loi truyn thng: Lng mn Hai ngi yu nhau, vt qua v vn kh khn cng chin thng on kt (Romeo and Juliet, Titanic, War of the roses, The Mask.) Trong phim When Harry met Sally, lc cn li l chnh bn thn h; h u tin rng bn b khng th tr thnh ngi yu. Trong My Big Fat Greek Wedding, lc cn chnh l hnh nh ca bn thn v s khc bit vn ha. Hi Mt cu chuyn hi hc trong khng c ai b tn thng (Airplane, Ruthless people, Throw Mama from the train, Notting Hill.) ng hnh Hai nhn vt hon ton i lp (ght nhau) b buc phi lm vic cng nhau. Cui cng, s i lp b chuyn ha, h tr thnh bn thn. (Lethal Weapon, Midnight Run, Training day, Strictly Ballroom).

Trinh thm/hnh s git gn V iu tra mt ti c v nhng tn ti phm: ti c khng tr gi (Philip Marlowe, Dirty Harry, Columbo, Poirot). Film noir U m v cht chc. Mt ngi n ng sng mt cuc i lc quan/chua cht gp mt ph n xinh p m anh ta hon ton b khut phc. C lc anh ta phi i la di, c lc li ch tm git mt ngi n ng khc (The Maltese Falcon, Double Indemnity, Fight Club, Basic Instinct, Body Heat, Devil in a blue dress, Seven). Nhng th loi khc l: Min ty, khoa hc vin tng, gangster, tnh cm lng mn, phiu lu hnh ng, ly k - rng rn, b n, kinh d, tiu s, lch s lng mn, m nhc, hnh trnh, v thut, tn ngng, hi th tc, th h X, ti liu. Bn c ngh ra c thm loi no khc khng? Hy tm ba b phim thuc mi th loi. Bn c th nu ra nhng c im quen thuc trong 3 cu? Cng c th pha trn cc th loi vi nhau, v d: tng lai/hnh ng/phiu lu (Spider-man), vin tng/noir (Blade Runner), Kinh d/noir (Angel heart), Teen/horror (Scream, I know what you did last summer), Hi/min ty (Blazing saddles), Lng mn/hi (Four wedding and a funeral), Lng mn/Hi/Min ty (Maverick), Thnh th/Min ty (Once upon a time in America, Gangs of New York, The fast and the furious), Hnh s/Noir/Hi (dead men dont wear plaid), Ti phm/Hi (Oceans eleven, Italian Job), Bollywood/Hollywood (The Guru), Hnh ng/Ly k/Git gn (xXx, Speed), V thut/Hollywood (Crounching Tiger Hidden Fragon, The matrix), Vin tng/Hnh ng/Hi (Men in black, Mars Attacks!) vv. Bn c ngh ra thm c nhng th loi pha trn khc? Hy lit k 3 b phim khc vi mi loi k trn. Tuy nhin, cch duy nht thc s hiu c nim v th loi l xem tht nhiu phim truyn hoc phim truyn hnh lm theo phong cch ring. Hy ch nu ln sau bn c xem mt th g , bi v th loi phim nh hnh nhng mong i ca khn gi. Hy nhn tng ca mnh i chiu theo th loi: khi c th s gip bn quyt nh loi ct truyn no, nhn vn v ch bn ang x l. C th s gip bn c c gi cho phn kt ca chuyn. c ch nh? ng c cho rng cc th loi l ro cn hn ch bn. Hy suy ngh mt cch sng to, vt ra khi tr tng tng quen thuc i n mt gii php cn bn v c o duy nht.

Khi lm mt d n, ti c gng v ngh b phim hay nht thuc th loi ny v khonh khc ng nh nht v c gng hng v n. Vi phim Misery, ti lun ngh n Psycho trong u, vi Butch Cassidy, n thc s l mt b phim Min ty tuyt vi nh Shane. William Goldman Cu chuyn ca ai? Nu mt s kin xy ra v d, mt v m xe, cp nh bng, 11 thng 9 nm 2001, - mi mt nhn chng, ngi tham gia li c mt ci nhn khc nhau v s vic. Gc nhn ca h (P.O.V.) chnh l cu chuyn ca h. V th, quyt nh xem ai l ngi k chuyn, chng ta ang nhn s vic c nhn nhn qua i mt ca ai, cu chuyn chnh, cu chuyn ph (ct truyn ph) v c qu trnh bt u c lm sng t. Cu trc 3 hi: gii thiu Trong chng 7, chng ta s nghin cu chi tit cu trc kch bn 3 hi , ti giai on ny, chng ta ch bt u xy dng t c bn. Ngi ta gi y l cu trc Hollywood kinh in, nhng ngun gc ca n bt u t Aristotle, v thc t th n gip hnh thnh nn tng ca hu ht nhng cu trc hay. Hi 1: Thit lp th gii. tiu. Hi 2: Pht trin lc chnh v cc nhn vt khc; thm su v ngha cho khi nim chuyn. Hi 3: Kt thc & h mn Cha phn Cao tro v Cch gii quyt: cao tro chnh xy ra, mc tiu t c, nhim v hon thnh; tt c mi quan h ca nhn vt v ct truyn ph c gii quyt v cui cng khn gi th pho, cm gic tha mn on kt. Trong mt kch bn phim truyn, di ca 3 hi c phn b nh sau: Pht trin cu chuyn chnh; to ra v pht trin cc cn trn ng n mc tiu; pht trin nhn vt To (cc) nhn vt chnh Bi cnh, han cnh, mu thun v mc tiu. Nhn vt chnh bt u hnh trnh t c mc

Hi 1 1/4

Hi 2

Hi 3 1/4

mi Hi kt thc mt cao tro v ci sau ln hn ci trc, cho n khi chng ta i n cao tro ln nht on cui hi 3. Hy lm quen vi vic . Liu bn c th bt u cu chuyn ca mnh theo hng ny? One-liner Hy k li cu chuyn ca bn ch trong 1 cu v di khng qu 25 t. Trong cu , tp trung vo chnh ca chuyn. Hy lin h vi khi nim chuyn, s c ch y. One-liner khng ch gip bn tp trung vo cu chuyn ca mnh m cn c th dng nh l li cho hng ca bn (Chng 19) khi bn em bn kch bn cho ai . n gin, hy t mt cu c th khin ti mun i xem b phim ny v c ng khi nim chuyn hp dn khn gi. V d: Cu chuyn v mt ngi nng dn Iowa bnh thng dm chng li mi kh khn, tm thy can m tin vo gic m ca chnh mnh (Field of dreams) 3 g n ng i tm mt khon kch x b tht lc trong mt cn bit th rng ln, ti y mt ph n ang n nu trong mt cn phng (Panic room) Odysse trong khng gian (Star trek) Hamlet di lp lng th (Lion King) Khi mt cnh st gip iu tra mt v n Alaska, anh ta v tnh git cht ng nghip ca mnh, anh ta b chnh tn st nhn m mnh ang iu tra hm da tng tin (Insomnia) Mt qun n do hai anh em iu hnh sp ng ca, mt m h quyt nh chi mt canh bc ln cu vt cng vic kinh doanh (Big Night) Trong tng lai, nhng tn ti phm s b bt trc khi chng ra tay, nhng mt thnh vin ca i c v b buc ti v phi vng ra chng minh mnh v ti (Minority Report). Bambi trn tho nguyn (Spirit, Stallion of the Cimarron) Mt c nng o m quyt tm ci mt lut s Beverly Hill quyn r vi mc ch tr th anh ta bng mt v ly hn (Intolerable Cruelty)

Romeo and Juliet trn tu Titanic (Titanic) Mt g n ng nhm chn b buc phi sng cuc i bun t t ngy ny sang ngy khc m khng th that ra c; liu anh ta c th tm thy li ra v thy tnh yu? (Groundhog Day) iu ny tng t nh Hollywood ca thp nin 80 gi l Khi Nim Ln Lao th khi nim n gin v c ng gip bn c phim v khin nh sn xut hnh dung c t poster s ra sao, v d: Alien = Hm c mp ngoi khng gian. Top Gun = Rocky trn my bay Khi nim ln lao ngha l ti c th cm nm c b phim trong lng bn tay mnh, cc k n gin d hiu. Steven Speilberg Khi c hi cu : Chuyn phim ni v ci g th?, one-liner chnh l cu tr li! Hy vo vic thi! Ngh ra mt cu one-liner th d, ngh ra mt one-liner tht hay mi kh. Julian Krainin Head, Krainin Prods Website hu www.imdb.com [Internet Movie Database: one-liners, taglines...] www.rinkworks.com/movieaminute Cu t (taglines) Hy ngh ra vi cu taglines cho d n ca bn. l nhng cu ngn gn, sc tch m bn thng thy trn poster, n th hin mt cung bc cm xc, v ni dung b phim hoc l cht m t qung co trn cc t tp ch truyn hnh hng tun (mt cu chuyn th v ca mt gia nh, phc tp v kch tnh). Chng cng c s dng nhiu trong trailer phim, thng l ngay phn m u thu ht bn. Mc ch duy nht ca chng l hp dn khn gi. Chng to ra nhng s mong i trong lng cc nh sn xut, nhng ngi i din, khn gi. Mc d cc cu taglines (cn c gi l logline v strapline) s khng bc vo v kch cho n mn cui cho n khi bn thu xp ti liu gi i bn, nhng hy vit chng vo lc ny s gip bn tp trung vo d n ca mnh v lm r t tng xuyn sut ca n (t ph v nht qun) Taglines bao gm 2 yu t chnh:

ch:

Quy tc con s 3

S i lp: bt u vi mt m t chn thc, sau a tr tng tng vo cuc hnh trnh

2 yu t trn c minh ha qua cc v d sau: C y khin mt th trn ng dy trn i chn ca mnh v mt cng ty ln phi chu qu gi Erin Brockovich (2000) (i) 3 Sng bc, 11 g n ng. 150 triu la. Bn s sn sng thng m? (ii) Bn c chi hay khng? Oceans Eleven (2002) Anh ta l mt th v kh hon ho cho n khi anh ta tr thnh mc tiu b sn ui The Bournes Identity (2002) Danh sch l tnh mng. Con ngi l c thc. Cu chuyn ny l c tht. Schindlers List (1994) y l Benjamin... Anh ta ang hi lo lng v tng lai ca mnh. The Graduate (1967) (i) Tng lai c th c nhn thy Ti c s b trng pht Trc khi ti c c thc hin .... cho n khi n sn ui Bn. (ii) Bn s lm g nu b buc ti git ngi khi m bn... cha h ra tay? Minority Report (2002) Trong nhiu nm tri, cc du hiu vn xut hin b mt ca chng s l din...sm thi Signs (2002) V hi kch v mt chuyn tnh p nht gn nh cha bao gi c k Shakespear in love (1998) Vic chng ta lm trong cuc sng s vang vng vnh vin Gladiator (2000) C ngi ni rng Hy sng cho ng sng! v h lm th Thelma and Louise (1991) Cu chuyn c thc v mt v la o c thc

Catch me if you can (2003) Di y l mt vi phim khc (c km nm pht hnh). Bn c th on ra tn phim t nhng cu taglines? (p n c trong phn tm hiu thm) 1. Nm tn ti phm. Xp thnh mt hng. Khng c s trng hp no (1995) 2. Cn phng c coi l an ton nht trong ngi nh (2002) 3. Mi gia nh u c mt s mnh. Mi a con u nm gi tng lai ca gia nh. Mi ngi cha u l anh hng ca con trai (2002) 4. Trong tay h, mt c bi l th duy nht nguy him hn khu sng (1994) 5. Nc M c sinh ra trn ng ph (2002) 6. Bn sn sng tin xa ti u bin thnh mt k khc? (1996) Gi th hy t ngh vi taglines cho d n ca bn. Trong khi suy ngh, hy lun t hi bn thn: - Liu n c nh trng tm im cm xc ca cu chuyn? - N ni cho ta bit iu g (nh mt ngi quan st khch quan) v cu chuyn ca ta? Lu : ng c ngh rng cu tagline bn ngh lc ny s l cu tagline bn sng tc v sau Nhng trang web hay v taglines: http://homepages.ihug.co.nz/~cbeecher www.imdb.com Ch Thi cn tr, ti vit rt nhiu ri ti cht pht hin ra rng: ti c mt thi thc ln lao mun giao tip, nhng ti chng bit ni g Bruce Joel Rubin Bin kch: Ghost, My life, Stuart Little 2, Deep Impact Ti khng th khng nhn mnh nhiu ln cu sau: ch l thnh phn ct yu nht ca mt kch bn. Khi bn lun kch bn ca bn vi mt chuyn gia trong ngnh, lun c hai cu hi a ra: Chuyn ni v ci g th? (One liner) v tip sau l: Thc s th n ni v ci g? y chnh lc m ch bc vo. Ch l li tuyn b bao qut nht v con ngi m bn, vi t cch l nh bin kch, mun nu ra; nhng tng v ngn t bn mun khn gi s mang theo cng vi h n cui phim gip h thy vui v hn, hnh phc hn. Ch p ng theo khn gi ng thi cng tr li cu hi: ti sao ti mun vit kch bn ny?

Ch lin quan n cu trc tng tng v Yu t am m Chy bng ca bn, n em n cho bn chiu su cm xc ca kch bn. N khng ch l mt tuyn ngn trong thoi. N l hin thn, s lin h mt thit i vi s pht trin v trng thnh ca nhn vt chnh; n c rt ra t s kt hp thnh cng ca tt c cc yu t trong mt kch bn n tng hp t ton b kch bn v ni ln iu hp l. Thc t, ch , cng ging nh ct truyn, nghe th c v ng ngn v nng cn khi din t n trong mt vi cu. i vi mt khn gi, cm nhn v ch lun mang tnh ch quan: Tootsie c th l chuyn v mt ngi n ng phi n mc nh n b kim c vic lm. Theo nh o din phim, Sidney Pollack, l s khm ph v tnh yu c tnh bn lm nn tng v liu c hai c th cng tn ti (so snh vi When Harry met Sally). i vi Michael Hauge, ch l: c mt mi quan h thnh cng, chng ta phi thnh tht - vi chnh bn thn mnh v vi ngi khc (so snh vi Groundhog Day & The mask) Ch ca Shrek li nh th ny: n tng ban u khng phi l tt c; c mt iu g tuyt vi b qua nhng th x x, xu x - v con ngi ca chng ta v nu bn th hin con ngi tht ca mnh, mi ngi s bit ta v yu ta v thy c sc mnh bn trong ta. Billy Elliot cao vic theo ui c m c nhn v trn con ng ca bn (bc th ca Billy nhn t m ni ln iu ny: Hy lun l chnh mnh!). Cu chuyn ca mt b phim c Lantana c th xoay quanh mt v n, nhng ch ni ln v vn v n trong tim - ri rm nh chnh r cy Lantana. Ch r rng ca phim A beautiful mind c th l v vn i mt vi vic hc hnh v nhng k xu khc, nhng i vi o din Ron Howard th ch li l c mt b c tuyt vi th cha ; mun han thin, bn cn phi c mt tm hn p na. Thc t, tt c cc tc phm ca Philip K. Dick (c chuyn th ln mn nh: Blade Runner, Minority Report, Total Recall, Imposter,vv.) u quay v vi hai ch chnh: ci g l thc t v ci g to nn tnh ngi trong chng ta? Trong phim Witness, mt b phim chng ta s phn tch su trong chng 7, ch l s va chm gia hai th gii vi hai gi tr i lp: gi tr ca thnh ph vi sng n, ch ngha c bp c nhn i nghch vi cuc sng qu ma, bnh d ca ngi Amish, yu thng cng ng; liu c th chuyn t th gii ny sang th gii bn kia m khng b tn hi hoc nh hng t nhiu? Theo l tng, th chng ta khng cn c mt s cn bng gia c hai th gii. Ch chnh l vic vit t trong tim; bn phi ln m vo su thm con ngi bn trong ca mnh v pht hin ra ch c nhn ca mnh l g; nhng ch chnh l cch bn nhn nhn th gii v l iu bn mun ni vi khn gi v bn cht ca x hi v cuc sng ca con ngi.

Nhn chung, bn s khng bit c ch ca cu chuyn trc khi bt tay vo vit. Hn th na, n chnh l iu bn pht hin ra trong qu trnh vit bn nhp u tin, hoc sau . ng lo lng g v n; hy ch t bc ra vo ng thi im ca n. Thi im pht trin v an xen n vo trong kch bn ca bn l qu trnh vit li. Th h bin kch tr ngy nay hon ton thnh tho cu trc Hollywood, nhng chiu su th khng c. Thc s th h chng vit v ci g c. Dan Pyne Bin kch: Pacific Heights, Doc Hollywood Alan (Ball) vit t trong chnh con tim v khi c ca mnh. Sam Mendes o din American Beauty Hy xem mt vi trong s cc b phim sau y. Bn ngh g v ch ca mi phim? (Cu tr li c trong phn Tm hiu thm) 1. Field of Dreams 2. Spider-man 3. Erin Brockovich 4. The legend of Bagger Vance 5. A.I (Artificial Intelligence) Ta Chn ra mt ta chun cho kch bn ca bn l rt quan trng: ta hay s ht khch, ta t s tc dng ngc. Ta phi nm bt c s ch ca khn gi, d nh, truyn t c ct li ca kch bn v ni cho chng ta cht g v bi cnh, tng gc v nhn vt. Nhng ta sau gi ln cho bn iu g? Star Wars The Fast and The Furious Psycho Fatal Attraction Gladiator Dan Dare Catch me if you can feardotcom American beauty Hulk Star Trek Six Feet Under Because the voice are talking to me Xena, warrior princess The West Wing The Fugitive The Sopranos Dynasty Walking with dinosaurs

Mi ta s t ng gi ra mt hnh nh trong tm tr v mt th cm xc v thc v n, n kch thch tr t m ca chng ta. Hy t hi mnh: liu bn c i xem mt cu chuyn c ta l Romeo v Ethel con gi tn cp bin? Ta cui cng ca bn c th l th cui cng bn quyt nh sau khi han thnh kch bn, v th trong giai on ny, c tm ly ra mt ta , c th ch l mt t hoc mt vn - ch l to ra mt danh tnh cho d n ca bn. Khung cnh v s thit lp (background and setting) Bn cn bit r th gii ni din ra cu chuyn ca bn v khin khn gi tin vo n. Th gii khng nht thit l phi c thc, nhng ngi ta phi tin rng n c tn ti. Hy t hi mnh nhng cu hi sau:

Th gii l loi g? Ti mun tc ng n khn gi nh th no? Liu h c cm thy th gii ny tng ng vi th gii ca h? Liu ti c th nm bt c tr tng tng ca h bng mt th gii m h cha bao gi thy nhng li thu ht h? c phi l mt th gii thc gn vi th gii m khn gi ang sng? Liu c phi l th gii m c th h ang sng ngay trong , mt t nc khc, mt thi khc khc trong lch s? c phi mt th gii k b v xa l? C th th gii tn ti, nhng khn gi cha bao gi c gh qua (nh Everest, mt trng) Liu n c hoang ng? C th n khng tn ti trong th gii thc, nhng trong tr tng tng th c. (mt vi iu g tng ng vi th gii m ta bit, nhng nhng quy tc c th khc) Liu c phi l mt th gii thuc th loi hon ton tng tng? Khn gi bit n khng tn ti, rng my anh cao bi chng bao gi nh th c, nhng... Cc nguyn tc vn vn hnh nh trong cuc sng thc Khng kh trong nh th no? N c tc ng ra sao n cuc sng ca con ngi? H c th sng ngoi tri khng hay ch trong nh bi v gi rt? Liu c bnh tt/him ha c bit no xut hin trong th gii ny nh l mt hu qu ca iu g ? Phong cnh c cnh p no trong mi trng xung quanh khng? Liu c ngi dn no nhn thy iu ? C con vt no khng? Thi ca con ngi vi chng? Qui vt hay th nui? X hi con ngi sng trong th gii nh th no? Mt nhm, mt i hay n c? H c b c lp, liu mi ngi c bit ngi khc ang lm g? ang trong thi chin hay thi bnh vi nhau? Liu c lng thc? C nh? Nu khng, h sng u? Kinh t - h sng bng g? H kim tin th no? H sng lm vic hay lm vic sng? H c lm vic khng? C ngho khng? H i li th no? Nhanh/chm/c t chc/ln xn?

T chc quyn lc trong th gii nh th no? Mi tnh hung x hi (bao gm c tnh yu) c s phn b khng cn i v mt quyn lc; con ngi c quyn i vi cuc sng ca chnh mnh khng? H c th quyt nh xem ngy mai s lm g? H b qun l bi nhu cu cn lm vic hay bi mt ng ch no ? H c gn b vi cng vic/qu hng hay h hc tp/lm vic c lp? H c thi gian rnh khng? H giu c v c quyn lc i vi ngi khc? H c mong c t do? Nn nh: kin thc v thng tin l quyn lc. Nghi thc trong th gii l g? Mt ba n gia nh, ra tay, ra xe, i xe bus, tt c u l nhng nghi thc thng thng. Vn o c trong th gii ? u l ranh gii gia ng/sai, tt/xu, lut php/lut rng? i sng tinh thn trong th gii quan trng nh th no? Liu c theo mt tn gio no? N lm cuc sng phong ph hn hay hn ch i? Liu vn tn gio c tc ng ln h bn ngai nhng gi cu kinh? Vn tn gio khng quan trng nhng tinh thn bn trong ang vn ti nh cao? Cm xc c quan trng trong th gii ny? Con ngi ta c ni/ht v tnh yu/hn th? vit/c th? c ngoi tnh hay mi th truyn kip? Liu cm xc c c bc l t do hay b km nn bi mt l do hay mt tc l no ? Liu c phi mt th gii ni m vic kim sat v s v cm l cn thit? Nhng sng to v ngh thut trnh din c quan trng? (i vi x hi ni chung v vi nhn vt ca bn ni ring) Hay mi ngi b dnh vo tr chi vi tnh nh? Con ngi gii tr bng cch no? Liu c thi gian vui v? Liu con ngi ta c hi lng vi th gii ny? H c mun thay i hay mong ch i khi y? Nu ra i, liu h c nh n? Nu bn l mt ngi ngoi hnh tinh thng minh v nhy cm, ln u tin t chn xung th gii ny, bn s b n tng bi iu g u tin? Nhn k hn, bn c thy n tng ban u ca mnh b nhm?

Bi cnh ca cu chuyn c t vo khong khng gian v thi gian lch s (qu kh? hin ti? tng lai?) v lin quan n a im (a im c th, ng ph, trong phng) Mc d bn c th cm thy rng bi cnh gii hn bn quanh nhng iu c th xy ra trong cu chuyn, nhng chnh n li gip bn tp trung khi vit. Mt cu chuyn khng ch l mt th gii chung chung nm trn tm vi bt tranh sn du, n phi l mt bi cnh c th, mt th gii thu nh. Th gii nh bn c th hiu r n, nh ng ti cao. Khng hiu r th gii trong cu chuyn ca bn ngha l bn s khng th a ra nhng s la chn chn thc trong th gii . Khi bn s c xu hng mn li nhng tnh hung tng t quen thuc. iu ny s dn ti s lp li v so mn. Nguyn bn & c o; chiu su ca tnh nguyn bn s em n nhng cu tr li v gii php hay hn, ng tin hn.

Ct truyn ph Mc d kch bn ca bn s c mt ct truyn chnh, n s khng duy tr kch bn ca bn v hiu c tan b cu chuyn chnh, nhn vt chnh, chiu su, mu sc v ngha. Bn cn c nhng ct truyn ph - nhng cu chuyn c thm vo, kt ni v lin quan n cc nhn vt khc hoc nhng s vic khc c nh hng n ct truyn chnh v cch nhn vt chnh phn ng. Chng rt cn thit. Bn cn c: Mt ct truyn chnh Mt ct truyn ph Nhng ct truyn ph khc Nhng b phim truyn hnh ngn s c mt ct truyn chnh v mt ct truyn ph (c th c ct truyn ph th hai); nu thm na, n s cng qu mc. Phim truyn s c mt ct truyn chnh, mt ct truyn ph v khang 3-5 ct truyn ph khc (him khi c hn). Cc tp phim series truyn hnh thng c 1 t hoc hn th na nhng mc ni. Khn gi ngy nay rt tinh. Nu mt ct truyn ph m nht, hoc xut hin rt ngn, khn gi vn s nhn ra d hi m h. iu quan trng ca ct truyn ph l:

D ct truyn chnh ca bn c kt thc nh th no. Tt c cc ct truyn ph phi phc v cho ct truyn chnh. Mi quan h gia ct truyn ph v ct truyn chnh phi l 1 trong 4 loi sau: i lp: i ngc li vi tng gc ca ct truyn chnh. Ph tr: h tr cho cc ca ct truyn chnh Vai tr set-up: thu ht khn gi cho n khi gii thiu vo ct truyn chnh Phc tp ha: i sng ca ct truyn chnh (v d: gii thiu mt chuyn tnh bc vo mt cuc phiu lu hnh ng nh Speed hoc xXx)

Ct truyn ph s l hin thn ca thng ip/ch cho kch bn ca bn, thng th n k cho chng ta bit cu chuyn thc s ni v ci g (chuc li, tp th i chi vi c nhn, tm kim chnh mnh, tt i chi vi xu). V d: ct truyn chnh ca Field of the Dream l vic xy dng sn bng chy, nhng bin kch li hng th hn vi vic khai thc tnh cha con v tm quan trng ca c m. Trong Witness, bin kch tp trung vo mi quan h gia John Book-Rachel (khn gi cng vy). H khai thc vn ny thng qua ct truyn ph, c bit l ct truyn ph chnh.

Hy xem Witness. Vit ra nhng g bn cho l ct truyn chnh v ph v mi quan h gia chng. Bn c th v s s pht trin? Mt b phim c nhp nhanh v phc tp nh Tootsie c t nht 5 ct truyn ph: 1. Michael Julie (n din vin ca phim) 2. Michael Sandy (ngi bn khng an tan) 3. Michael Les (ng b ga v ca Julie) 4. Michael Brewster (ng bc s dm ng) 5. Julie Ron (o din phim) ... cng c l 6 ct truyn (Michael Jeff, bn cng phng), mi mt ct truyn ph lm rc ri thm ct truyn chnh ca Michael v vic c gng c c v duy tr cng vic ri li b ngh din. Mi mt ct truyn ph u ni ln iu g v bn cht ca tnh yu v tnh bn, mi ci c mt cu trc ni ti ring v cng ln dn, ha vo ct truyn chnh. Xem Tootsie. Bn c nhn thy c rt nhiu ct truyn cng din ra? C th khng. Ci hay ca mt kch bn tinh xo l n khng ch cng lc k nhiu cu chuyn m cn lin kt cc chuyn theo cng ch , mt cch nh nhng bn khng nhn ra iu v khng th nhn thy mi ni. C nhiu ct truyn ph c s dng bng nhiu cch nhm mang li kch tnh: Th hin hnh ng song song. C hai cu chuyn ring bit, c ni kt hoc khng, bn phi xoay x gia hai cu chuyn th hin c cu chuyn chnh. Th hin ngm Th hin nhng kha cnh khc ca nhn vt Lm khn gi ngc nhin Tr hon s pht trin ca ct truyn chnh. iu ny rt c ch trong th loi phim hi (d dng chuyn ct truyn chnh lch i trong mt vi pht v to ra mt vi on ngn c lp) hoc im m nhn vt cn m nht. Gii thiu nhn vt khc. Mi mt nhn vt quan trng cn c mt cu chuyn ring (chng 4) Th hin cu chuyn nn (Chng 4) Cung cp bi cnh ca cu chuyn chnh. V d: Chinatown bt u vi mt v iu tra ca mt b v no , pht trin thnh mt v scandal tham nhng ri cui cng l mt cu chuyn lon lun. Ct truyn ph c th to ra bi cnh cho cao tro cui cng v gi cho phn u ca chuyn chy xuyn sut, c bit l khi c nhiu nhn vt tham gia. Trong mt kch bn , s vn ng ca ct truyn v ct truyn ph to ra s vn ng ca cu chuyn. Nu ct truyn v ct truyn ph khng c kt ni, cu chuyn ca bn s ri rc, khng lin kt v v l. y l mt k nng, cch bn kt ni ct truyn ph vo ton b mng li ca cu chuyn s em n

cho bn mt kch bn cht ch v phc tp. Qu nhiu ct truyn khng lin kt tt s dn n mt kch bn ri rm, lan man, nng n vi qu nhiu iu xy ra (Speilberg)

Set up Ct Michael khng truyn vic lm chnh Ct truyn ph 1. Michael Julie 2. Michael Sandy

Bc ngot th Pht trin Bc ngot th 2 Cao tro 1 c Michael c vic Michael tr nn cc k Michael c thot khi lm vi danh thnh cng hp ng nhng c tnh Dorothy y qu ti nng, nn khng ai mun anh ta i

Gii php

Michael (Dorothy) Julie mi anh i gp Julie ngay trong n ti. Tnh bn ngy u i lm. Anh ca h bt u b c thu ht Thit lp Tnh bn di lu gia Michael v Sandy bng vic a ra cc tnh hung khc nhau (ba tic sinh nht, chun b cho vai din th ca Sandy Les gp Dorothy Michael & Sandy ng vi nhau, thay i mi quan h gia hai ngi, tnh bn c nguy c tan v.

H tr thnh bn. H i v qu. H ni chuyn. Dorothy xui Julie chia tay Ron. Dorothy gip Julie trng tr. Mi bt an ca Sandy tng ln. C mi Michael n ti v i cht anh ta v hnh ng ca anh ta

Dorothy c c hn Julie. S pht trin: Julie khng mun gp Dorothy. Sandy pht hin ra Michael yu ngi khc v c kt thc tnh bn gia h

Michael ni phn Gi h c kh nht qua. th tip tc H tr thnh bn mi quan h. H b nhau. Sandy m mn C v v kch mi Michael li tr thnh bn

3. Michael Les 4. Michael Brewst

Les bt u yu H cng ht khi Dorothy i Dorothy thm nng tri cng Julie. Les nhy cng Dorothy Michael c cnh Brewster bt H lm cng nhau. Dorothy bo rng Brewster l u b thu ht c trnh Brewster, k lun g d xm bi Dorothy c hn c trong cc cnh phim

Les cu hn

Michael tr li ci Les tha th nhn cho anh ta

Brewster ht bn ngai Michael lt mt ca s nh Dorothy v n, Brewster pht ln ti c hin ra Dorothy khng phi n

er 5. Julie Ron

Julie v Ron ang - hn h

Michael nhn thy cc Ron i x vi Julie ngy cng t

b. Julie chia tay Ron- kt qu bi hc ca Dorothy v lng t trng

Hnh 4.2 Cu trc ct truyn ph ca Tootsie

Mt vi xem xt cui cng Chi ph Vic lm phim v truyn hnh rt tn km v cc nh sn xut lun t kinh ph ln u. Kch bn ra mt u tin m tn km s l ng c vin nng k b t chi; iu cho thy s thiu hiu bit ca ngi vit v ngnh ny. Ti khng ni rng nn vit nhng cnh n gin hoc hn ch tr tng tng ca bn, nhng t nht bn nn thc c nhng iu s to gnh nng cho kinh ph, v d: Hiu ng c bit Kch bn v cc thi k qua vi nhiu bi cnh lch s. Nhiu a im xa l Cc cnh c iu kin thi tit c bit (v d, cnh tuyt ri ngoi tri trong thi im quay ma h) Qu quyt phi c mt ngi sao ng vai chnh.

Kinh ph cng nh, bn b buc cng phi giu tr tng tng v c sng to hn Roger Corman Bin kch/nh sn xut/o din Hy xem cc b phim sau: Reservoir Dogs, The Blair witch project, My little eye, Big night, ivan xtc, Tree lounge, Shes gotta have it, The brothers McMullen, Festen, The Idiots and lock, Stock and Two Smoking barrels hay bt c phim th nghim k thut s no ca Mile Figgis (Timecode, Hotel). Lm sao h vt qua c vn khng c kinh ph? H lm c tt khng? Nghin cu Nu bn ang vit v mt hot ng hoc mt ch m bn c t kinh nghim v n, bn cn dnh thi gian nghin cu to ra c mt bi cnh ng tin v c th tin c. Nhng nn cn thn vi vic nghin cu qu k. C th bn s b y n tnh trng vic ny lm sao c th xy ra. Rt kh! Bn ang i tm mt s tht c kch tnh, n cn phi nh th. V th hy to dng v khin n c v nh xy ra trong hon cnh - bn khng lm phim ti liu. Nhng ngi ta vn ni trong ngh bo: ng bao gi thng tin thc t xen vo ng i ca mt cu chuyn hay. Ngi ta vn thng bo ti rng: Anh nn nghe my cu chuyn bun ci xy ra c quan ti. Ti ni vi h rng: Anh ch vic k v cng vic ca anh. Ti s lm cho n bun ci. Allan Sutherland Bin kch phim hi

Phng tin truyn thng Khi mt Ngi c thm nh nhn c mt kch bn hoc mt nh sn xut quan tm n mt tng, h s ngay lp tc bit c hnh thc trnh by l tng cho tng . Hu ht cc nh bin kch tr dng nh ch ngh n phim truyn in nh. Nhng th loi v phc tp ca cu chuyn, ct truyn, ct truyn ph v s lng nhn vt ca bn s cho bn bit liu n c cho b phim 90+ pht mn nh rng khng. Hy t hi mnh: liu cu chuyn ca mnh tt nht l nn c k bng phim in nh (khong 90-120 pht)? Hay l mt phim truyn hnh 60 pht th tt hn? hoc thm ch l mt mini series? Liu n c phi l mt cu chuyn di 30 pht c c ko cho di ca mt phim truyn in nh? Liu n c phi l mt mini series c thu gn thnh 90 pht? Nguyn tc c bn, hy ngh nh th ny: Phim truyn hnh ph, Phim truyn in nh v ph, TV mini series vo cc nh Truyn hnh di tp (hoc nhau vi di khc nhau. Ko di 30-60 pht v c pht sng u n (hng tun, hng ti) Hy khch quan vi cc tng ca mnh v thnh tht vi bn thn: N c ph hp vi mn nh rng? Hnh thc trnh by v di ng cha? Liu n c ph hp di dng hnh thc khc nh phim truyn hnh hoc in thng sang video, hoc tr chi vi tnh? v hay i ngc li s kin lch s chnh. Thng l chuyn th t sch. 13 nhn vt chnh v ph (hoc hn), vi khang 50 nhiu hn) mch chuyn c chy thi im khc 60 pht hoc di hn. C khang 6 nhn vt chnh v trong trng quay vi s a im quay gii hn. Khang 80-120 pht. 7 (hoc t hn) nhn vt chnh bi cnh rng m, nhiu a im quay, ph hp vi mt th loi. Hai tp(hoc nhiu hn) phim di chiu thng k ti hoc tun, bi cnh rng xu hng v vn gia

Mi mt cu chuyn u c di l tng ca ring n. Bn phi a ra quyt nh: cu chuyn ca ti bt u u? kt thc u? Chn ra mt hnh thc

ph hp vi cu chuyn ca bn s gip bn c s t tin vo bn thn v vo cu chuyn. Ngi ta vn thng xuyn tip cn chng ti lm phim truyn di Simpsons. Nhng vi mi tp chng ti c mt cu chuyn, nhn vt, s pht trin v one-liner to ra mt b phim hon chnh. Ti khng thy cn thit khi ko di mt tc phm 30 pht v bin n thnh 90 pht. Matt Groening Ngi sng to: The Simpsons, Futurama

05 Sng to nhn vt Trong chng ny cc bn s hc: - Cch to ra nhn vt 3 chiu, ton din v c th tin c. - Cch thit k vai din cho cc loi nhn vt v vai tr khc nhau, kt hp chng li vi nhau mang n mt cu chuyn hay nht. - Lm sao khn gi thy lin h vi cc nhn vt. Nhn vt ca bn s dn bn i xuyn qua m cung cu chuyn. Bn khng bit ch no. Hy tin tng vo nhn vt ca mnh v ri bn s tin tng cu chuyn ca mnh Paula Milne Cho n gi, chng ta nhn nhn mi vic qua nhng khi nim rt m hi v chung chung. By gi bt u m x k hn. Hai khi nh chnh ca mt kch bn l: nhn vt v cu trc. C hai u mang tnh biu tng: m v dng: c hai b tr, ta sng, a y ln nhau.

Nhn vt

Thoi

Cu trc = ct truyn

Hnh nh = Cnh/chui cnh/hi

To ra nhng nhn vt ng tin v thuyt phc c l l vic kh khn nht i vi bt k nh bin kch no. Chng ny s cung cp cho cc bn cc cng c v im m u nhm gip bn hiu c vn . Nm bt c nhn vt l phn kh nht khi vit 1 kch bn v c l cng l phn quan trng nht. Mi mt cu chuyn u t nhiu hng ti vic m rng hng pht trin cho nhn vt, ngay c vi The fast and the furious, Robocop, Tomb Raider v thm ch l Johnny Mnemonic. Hy ngh n b phim bn thch nht. Lun c mt im g nhn vt m bn thy b khut phc hon ton, khin bn nh b cun vo cu chuyn, quan tm n nhn vt, cm thy cng thng khi h b nguy him. Lm sao lm c nh th? Chng ny chng ta s nghin cu hai yu t quan trng khi sng to nhn vt cho kch bn: s sng to ca chnh nhn vt, tiu s. thit k vai din Trc tin hy ngh tn cho nhn vt ca bn. Chn mt ci tn. Tn cho nhn vt rt quan trng, v th hy chn mt ci tn tht hay v mnh m: mt ci tn to cm gic g cho khn gi. Ngh th xem: Indiana Jones, Priscilla, Bruce Wayne, Forrest Gump, Malcolm X. Trong Field of the Dream , ci tn c chn l Ray - mt ci tn rt bnh thng cho mt anh nng dn gin d, khng tham vng Iowa. Thelma & Louise: mt ci tn khng ph bin lm (nghe ging nh tn mt b ni tr min nam nc M) v mt ci tn rt quen thuc hai mc ca hai nhn vt tnh cch khc bit nhau. Ti sao bn ngh tn nhn vt trong Witness l John Book? Nn nh rng c mt s tn c s dng mang tnh c trng th h , v d: Rose, May, Ethel, Blanche, George, Norman, Sharon, Tracey, Kevin, Jason, Kylie, Matt, Tiffany, Amber, Buffy v.v. Cch s dng tn cng c th to cm xc: mt nhn vt lun c gi bng h (last name) s ni cu nu b gi bng tn thng (first name), cng tng t nh ni Mike, trong khi h ch mun c gi l Michael; iu tng t cng xy ra vi nickname. Hy xem Scent Of A Woman v lu cch s dng Charles, Charlie v Chuckie; tng t vi cch s dng Leonard v Lennie trong Memento. Nu bn xem phim Insomnia , bn c th nhn thy cch la chn tn nhn vt mt cch kh chm bim l Will Dormer (Dormer: ngi ng); v cch gi mt nhn vt trong Minority Report - mt b phim ni v vic nhn thy tng li bc s Iris

Hineman (nguyn vn) khng phi l ci tn tnh c. B phim The Truman show, c nhn vt chnh l Truman Burbank (true-man ngi n ng ch thc/Burbank Hollywood, California), i u vi mt ngi hin thn ca Cha c tn l Christof. Vic chn tn nhn vt trong phim Road to Perdition l Michael (Mike) v Michael Jr., ban u c th gy nhm ln, thc ra l cch phn nh ch ca b phim: tng - ni s - a con s i theo du chn cha v tr thnh mt st th ng ph. Tt c cc tn u c la chn cn thn. Mo: mt ngun chn tn hay chnh l nhng cun sch lit k tn cho em b. Hy chn tn cc nhn vt ca bn khng c trng ch ci u tin (tr khi c yu t g lin quan trong ct truyn) hoc nghe ging nhau. Trong cng 1 cu chuyn m c 3 nhn vt tn l Ray, Ricky, Reg hoc l Jack, Jacques v Jake s khin khn gi nhm ln (c bit l Ngi c thm nh) To nhn vt 3 chiu Cc kh nng xy ra gn nh l v cng tn. Bn c mt vi nhn vt, c cho l 4. A ni hoc lm iu g c th kch thch 1 trong 4 phn ng t B,C v D. Nh vy s c 256 s hon v vng quanh. Phn ng ca B s c nhn ln 256 ln. Trc khi bn c 2 dng thoi, bn phi tung hng vi 65.536 tnh hung ct truyn ph c th xy ra. Cch kim sot duy nht bn c c l phi hiu tht r nhn vt ca mnh. Norman Lebrecht Nh bo, tc gi : The Song of names L mt nh bin kch, mc tiu ca bn l to ra nhng nhn vt 3 chiu iu ngha l cc nhn vt ca bn rt hp dn c th thu ht s ch ca khn gi v l nhng mu nhn vt c th tin c. Bn cng hiu v nhn vt ca mnh, bn vit v h s cng ton din (ton din c hiu theo ngha a chiu, t nhiu gc nhn, khng phi ngha hon ho) v khn gi s cng thch th, cng tin vo tc phm ca bn hn. Nu vic m t ch u u, li thoi khng sng ng, din vin din khng tht, iu chng t bin kch khng dnh nhiu thi gian tm hiu k nhn vt ca anh/c ta. Khi hiu r nhn vt ca mnh, nh ngi bn thn vy, bn s bit chnh xc h s lm g, ni g. Rt nhiu cu thoi ti ngh l hi hc nht m li b ct, bi v l nhng cu chuyn a ca ti, t trn trang giy ca ti, ch khng xut pht t nhn vt. Khn gi phi tin rng mi nhn vt s ni ra cu thoi ca ring mnh. Simon Beaufoy Bin kch: The full monty,

Among Giants, Blow Dry Vn l phi cc nhn vt ni chuyn vi nhau. Mt khi bn t ti im , bn s hiu nhn vt ca mnh hn. Tony Marchant D rng bn s khng thc s s dng ht 80% thng tin ca nhn vt trong kch bn, nhng bn vn cn bit. Khng ch bi v n s lm r rng hn v tp trung hn nhng th trong u bn, m cn bi v mt im no , mt ai c th l ngi bin tp kch bn, nh sn xut, o din hoc (c bit l) din vin s ch vo kch bn v hi bn Ti sao nhn vt ny li ni/lm th? Bn phi c mt cu tr li thuyt phc v lm vic k lng vi nhng nhn vt ca mnh s cho bn cu tr li. Ti tip cn theo hng ny: ti nhn vo nhn vt Richard Goodwin v ti c gng hiu c ti sao anh ta a ra quyt nh ca mnh: ti sao lm vic cho y ban thay v kim lm tin Wall Street? Ti sao anh ta quyt nh khi t Charles Van Doren v nh v ch Herb Stempel v ti sao cm thy lng l vi chc v ch? Ti c gng kt ni cc du chm ca nhng hnh ng , hiu c mt nhn cch a ra nhng quyt nh ; hiu c nhn vt thy c vic a ra nhng quyt nh trn l c t duy v ng tin. Paul Attanasio ni v vic vit kch bn Quiz Show Nguyn tc c bn hiu l:

Chng Ta Hiu c Mt Nhn Vt T Chnh Nhng Quyt nh Ca H iu ny p dng phn ln cho cc nhn vt chnh ca bn. Mc tiu ca h (ng c) s lo li ct truyn : quyt nh ca h th hin di dng hnh ng s vch ng ch li cho mch chuyn ca bn. Hy xem Spider man, l mt b phim v vic nhn vt phi a ra quyt nh v i vi Peter Parker, l hc cch chp nhn trch nhim i vi s la chn - tt v xu. Nhn nhn vt qua 3 chiu Hnh ng

Cm xc

Tnh cch

Ch s dng 2 trong s 3 yu t trn bn s c nhng nhn vt nht nho, quen thuc khng th nhy vt ra khi trang giy. Hnh ng: - hnh ng ca c th (nhn thy c) - hnh ng bng li ni (thoi) bao qut c hnh ng, cm xc v tnh cch - hnh ng cm xc (Xem di y) - hnh ng tm l (bn trong u nhn vt, suy ngh bao trm, cm gic, gic m, trng thi tm l, vv. v th hin ra bn ngai qua hnh ng quyt nh, lp thnh cng thc ca mt mc tiu, mt quyt nh nn hnh ng hay khng?) Cm xc: Kch bn l cm xc c kch tnh ha qua nhng mu thun; hnh ng cm xc xut pht t cm xc tht ca nhn vt khi gp mt vt cn v chuyn ha thnh phn ng cm xc - Cm xc tht l kh nng hoc xu hng ca nhn vt khi cm thy vui/yu thng/tc gin/nng nhit/th ght/tuyt vng /v cm. N cn bao gm c tnh kh v kh nng chuyn i trng thi cm xc (nng gin/tuyt vng/vv.)nhanh hay chm. - Hnh ng hoc phn ng cm xc c th l mt n hn, mt ci g c bit, mt cch biu l au kh, vv. - Tnh cch l s kt hp ca yu t bn trong (thi , kht vng, nim tin, cch nhn i, nh, vv.) Chc nng/phn loi nhn vt Tt c cc nhn vt u c mt chc nng nht nh phi c th hin trong kch bn ca bn. Bn c th chia ra lm 3 loi chnh: (Nhng) nhn vt chnh: nhn vt chnh ca bn v bt k ai l ngi pht trin cu chuyn xoay quanh h (Nhng) nhn vt th chnh: nhng ngi tng tc vi nhn vt chnh v c tc ng ng k trong ct truyn hoc i vi nhn vt chnh (nhn vt phn din, phn chiu, lng mn xem phn thit k vai din sau) (Nhng) nhn vt ph: nhng ngi ch lm nn mu, to khng kh hoc phng pht cht hi hc, gi thng ip, m ca v ng gp mt cch chung chung vo th gii cu chuyn

Nhn vt chnh.

y chnh l nhn vt Bn mun khn gi tp trung vo. Qua gc nhn ca h, h i xuyn sut cu chuyn H s c c mt hnh trnh trong cu chuyn ca kch bn. Khn gi s ha mnh cng h H s xut hin phn ln trn mn hnh

H thng c gi l nam chnh hoc n chnh, nhn vt chnh l ngi nn - cho li ct truyn (ng c v mc tiu ca h l c my ca cu chuyn) - khi s hnh ng Bn c th k tn nhn vt chnh ca cc phim sau? Forrest Gump, Back to the future, The Matrix, Spider man, Amlie, Unforgiven v Braveheart? Mc d cc nhn vt trung tm (protagonist) l nhn vt chnh, nhng khng phi lc no cng vy. Trong Rain man, Raymond (Dustin Hoffman) l nhn vt chnh, nhng Charlie (Tom Cruise) l nhn vt trung tm ngi tri qua c mt hnh trnh t mt k ch k, tham lam tr thnh mt ngi rng lng hn. Trong phim The Third Man, Harry Lime (Orson Welles) l nhn vt chnh, nhng nhn vt trung tm l nh bo Holly Martins (Joseph Cotton), v tng t vi Kane v anh nh bo trong Citizen Kane. Xem phim Heat: bn ngh ai l nhn vt chnh, ai l nhn vt trung tm De Niro hay Pacino? V xem Fight Club Brad Pitt hay Edward Norton? Tng t vi All the Presidents men Redford hay Hoffman? Don Juan De Marco Depp hay Brando? Changing Lanes Affleck hay Jackson? Good Will Hunting Matt Damon hay Robin Williams? sau cng, c hai nhn vt u c vng cung pht trin. Nhng b phim khc cn xem: Analyze This, Birdy, K-Pax. Chc chn l bn c th ngh thm mt s phim khc? Tiu s nhn vt - phn tch/lit k Bn nn th vit tiu s (t 2-10 trang, i khi l hn) ca cc nhn vt chnh, t khi sinh ra n khi bc vo kch bn ca bn. Ti sao? Bi v bn s git mnh khi cui cng nhn ra rng bn c rt ra c rt nhiu t tng nhn vt gc. t nhin bn s hiu rng ti sao nhn vt ca bn hnh ng th ny hoc mc qun o kiu ny. i khi bn s thy nhn vt ca mnh i hng hoc x mnh cu chuyn gc ca mnh. ng c s. Hy tn dng n lm li th ca mnh v xem xt li ct truyn ca bn t khm ph thm v nhn vt ca bn. Cch tip cn ny c v mt thi gian. V th, di y l mt danh sch nhng iu cn y mnh; l nhng loi cu hi din vin thng t hi mnh. Nn nh rng khn gi khng cn bit tt c cc thng tin ny - thc t, bn c l

khng s dng n 80% nhng g bn vit ra nhng l mt nh bin kch, bn cn phi bit v tr li c mi cu hi. Gii tnh, tui tc ca nhn vt? Cn nng, chiu cao, dng ngi, mu tc, mt v da? H thun tay tri hay phi? C ng nt th hin c bit no trn mt, ci nheo mt hay khuyt tt? H c tp tnh hay b mt mt ngn tay no khng? H eo knh thng hay knh p trng? H i li di chuyn th no? H c thi quen g khng? C ht thuc khng ? Thi ca h i vi ngi khc? H ni nh th no? Ging ra sao? Tng ging v tc ni? C c bit hay s dng mt s t a thch? C ni ting lng hay chi th khng? H sng mt mnh hay vi ngi khc? C con khng? Mi quan h ca h vi chng? Con ci nh th no? H c cng s, mt hay mt vi ngi tnh? C c thn khng? hay kt hn? H c mt ngi h hng, bn cng phng hay con vt nui no khng? H sng u? H c nh ring? Gi bao nhiu? Trang tr th no? H l ngi bn a, gn gng hay ba bi? H c thnh cng v mt vt cht? C mt vic lm tt v tin? H c lo lng v ti chnh? H c c lp v ti chnh? H c thch cng vic ca mnh khng? Nu khng, h mun lm g? Mi quan h ca h trong cng vic vi ng nghip, sp hoc nhn vin? Cha m h cn sng khng ? H c yu qu b m? Gia nh ca h giu, ngho c phi vt ln vi cuc sng? H c tha hng g t cha m, v hnh thc cng nh tm l? H hc hnh n u? C tng tham gia qun i? H nh lm g vi cuc sng ca mnh? Quc tch ca h? H c sng trn chnh t nc ca mnh? Nu khng, ti sao? H cm thy th no? Vn tnh dc ca h v thi i vi vn ny? Quan trng n mc no? H c bn tnh? Thi ca h i vi i sng tnh dc ca ngi khc? Khi h nh trong mt bui ti, h c hnh phc vi ngi bn cng chia s? H c c sch, tp ch, bo hay mt sau ca hp ng cc? H nghe loi nhc g? H n g? H c th gin? H c an, may v, vit th, xem phim, xem li vi ghi ch t bui hc ti? H c s thch no khng? H c l k mu m? C phi mt ngi thch su tp? S thch, gu m nhc, sch bo ca h ni cho chng ta bit g v h? H l mt ngi vui v hay gi cm? Mi quan h ca h nng nhit, chy bng hay bnh thn v thn trng? H c xu tnh? H c quyn r? H c kim sot c cm xc trong cuc sng hay cuc sng kim sot mnh? H bc l cng thng nh th no hay giu vo bn trong? H th hin vui mng th no?

Mi ngi c thch h khng? H c lm iu mnh mun? H c thn phc hay tn trng mnh? H thch g v ght g bn thn? iu g bn thn m h thy t ngng m, ght b hoc mun thay i? H c t quyt nh i mnh hay phi nghe theo ngi khc hoc lm mi vic va lng ngi khc hoc lun chm lo cho ngi khc? H thch mu g? Sao chiu mnh v cung thin vn ca h? H c tin vo thin vn hc? H theo tn gio hay tm linh? Nu c, h tin v lm theo iu g? c tin v nguyn tc o c ca h? H c mt ni s c bit no khng? H mun g cuc sng? Mc tiu, ngn hn, trung bnh v di hn? H thc s mun g trong cuc sng v ti sao? Khi cht, h mun c chn nh th no: di 3 tc t, ha tng hay ngoi bin? H c mun tro ca mnh c tri mt ni no c bit? Loi nhc c bit no chi m tang ca h? H c ngh n ci cht? Ci cht c m nh lm phin h? Mi quan h ca h vi cc nhn vt chnh khc trong chuyn? Ai hoc ci g mun ngn cn h t c mc tiu? Bn c thch h? Bn c tn trng h? bn mun khn gi cm nhn v h nh th no? Trong phm vi kch/phim/truyn, mc tiu hoc nhu cu ca h l g? H c t c hoc thay i ci g trong sut qu trnh? Cui kch bn, s pht trin ca h l g? H thay i th no? H hc c ci g hay t ai hoc t chnh bn thn?

Mt bi tp th cng khc, da theo cch cc din vin tip cn vai din ca h, l ta hy nhn vt tri qua mt ngy trong i h. Sng my gi h dy? H dy nh th no? Vng dy hay nm i c nng lng? C l l vi 1 iu thuc? H ht nh th no? H lm g tip theo? vv. Khi ti bt u tm hiu mt vai din, nhn vt ging nh mt hnh nh phng. Hnh nh t l din dn trc ti nu ti c th nghe thy ging ca anh ta v bt u thy anh ta di chuyn, khi tt c nhng g ti phi lm l tr thnh chnh hnh nh hoc bt chc hnh nh v a ln mn hnh. Anthony Hopkins - din vin Nn nh rng, vn khng phi l s dng tt c cc thng tin nhng phi n trong u (hoc trn giy) v ly ra khi cn n. Con ngi chng ta th no tc ng ln cch ta ni, ngh, lm v cm nhn v th bn cng hiu r nhn vt ca mnh, bn cng khin hnh ng v li ni ca h thm c th v chn thc. Cc nhn vt ca bn s ni v hnh ng nh ngi tht, ch khng phi l mt hnh nm c ct t ba phc v theo ct truyn. Hy vit mt tiu s thng sut cho nhn vt chnh ca bn

Cu chuyn nn (backstory) Ngoi tiu s v nhn vt, bn cng cn phi c cu chuyn nn v h. c th c coi l mt cu chuyn v nhn vt ca bn v nhng s kin lin quan trong i h, xy ra vi h trc khi h bc vo kch bn. Thng thng mt cu chuyn nn lin quan n nhn vt ca bn s ch ko di vi tun, nhng cng c th l vi gi, vi thng hoc vi nm cu chuyn s k theo khung thi gian. V d, trong phim The Truman Show, ngi cha b cht ui ca Truman (thy qua phn hi tng ) xy ra nhiu nm trc khi b phim bt u, chng ta bit rng nhng nm rt thng tm. Trong b phim hi George of the Jungle, qu kh phc tp ca George c gi gn mt cch thng minh trong phn hot hnh trc khi b phim bt u, c lng ging rt vui v. Khng c on ny, khn gi c l s hiu lch phim. Cng nh tiu s nhn vt, bn cn vit 2-10 trang cu chuyn nn cho mi din vin chnh v th chnh. Tc dng quan trng ca cu chuyn nn l n cung cp thng tin quan trng v nhn vt v cc s kin bn c th s dng trong qu trnh k chuyn. Mt li th khc ca cu chuyn nn l n gip bn quyt nh chnh xc nn m u cu chuyn u (cng nh ng c ca nhn vt trong cnh 1, hi 1 c rt ra t chnh cu chuyn nn ca h). Trong vic thc hnh, cc nh bin kch thng kt hp vit tiu s v cu chuyn nn. Nn nh rng y ch l nhng cng c: bn s dng chng, ch chng khng dn dt bn. Khi bn pht trin v vit 1 kch bn, cu chuyn s c th i lch khi tng gc v khin bn quay tr v vi c tiu s v cu chuyn nn v xem xt li. ng lo, cu chuyn s l con ng ch dn. Nhn vt th chnh Khi to ra nhng nhn vt ny (c bit l nhn vt i khng/phn din v tnh i), i theo ng trnh t nh vi nhn vt chnh. Hiu k v h, nhng cn thn ng h vt khi tay ta v tr nn qu n tng - h khng bao gi c vt qua nhn vt chnh. Hy cho li thoi ca h mang tnh c nhn nhiu nht c th, ng vit qu sm nu khng h s cun theo cng bn. Nhn vt ph Hy cn trng, trong qu trnh sng to nhn vt ph ban s rt d ri vo vng nguy him ca s quen thuc v khun mu (iu cho thy nh bin kch cha lm vic v suy ngh k). Do , vic t nhiu n lc vo nhn vt ph cng nh nhn vt chnh l rt quan trng. Khng c g d hn bng vic em vo mt vi khun mu ni chuyn, ri t tp trong 1-2 cnh v dn dn y ct truyn tin ln. Bn thm ch khng nhn ra rng mnh ang lm vic v bn qu tp trung vo tm hn au kh ca nhn vt trung tm. Khi ngh v nhng nhn vt ph, hy cn nhc nhng iu sau: Mi khi cho vo mt nhn vt mi, hy ngh n iu m bn ang lm. Nu bn nghim tc suy ngm k phn bin tng thnh r rng trong chng 4, khi bn s bit cu chuyn ca bn ang k iu g

v c chc nng ca nhn vt ph. Nu bn lm vic vi nhn vt chnh v th chnh, bn nn lun c thi quen a ra chiu su tnh cch. Nu bn ngh v th gii v bi cnh trong cu chuyn ca bn, khi bn bit nhn vt ca mnh c qu kh (nn tng) nh th no. Sau xem xt nhn vt ca bn phc tp n u. C th khng c thi gian hoc khng gian trong kch bn ca bn i vo qu chi tit. V th, lm cch no nhn vt tr nn c o, nguyn bn trong phm vi cho php ca bn? Bn c th cho nhn vt c phong cch n mc, hnh th hoc ngn ng c th c o? Bn c th cho h c cch ni khc l hoc ging a phng, mt s thch ng ngc nhin hoc chuyn gia v lnh vc no ? Liu h c mt c tnh cm xc c l l mt c tnh khng ng ti ng t gc nhn a v x hi ca h? Tt c iu ny u c ch nh mt con ng tt, nhng c l chng khng lm cho nhn vt tr thnh nguyn bn c o, v th, ng c da vo n qu nhiu. Hy nh l suy ngh tht k trc khi bc vo vit thoi. Nhn xung quanh bn. Con ngi lc no cng hp dn, i khi hi k cc. Lu , khi i li trn cc phng tin cng cng, mt g du cn ang nghin ngm chuyn ca Jane Austen hay mt ng ti x xe bus hut so mt iu opera. Hc t chnh cc nh vn khc. Nhng nhn vt nh ca Charles Dickens lun c cng iu ha, nhng khng bao gi nhm chn.

Nh thng l, lm xong vic s kit sc. Nhng nhn vt ph in hnh (hnh mu quen thuc) thng l sn phm ca cc nh bin kch tin rt xa trong kch bn ca h, v khng th tin xa hn na. K c vi nhng nhn vt khng phi con ngi cng cn o su suy ngh i qua tiu s khin chng tr nn ng tin (v d: Toy Story, Chicken run, Stuart Little, Titan A.E., S1mOne, Babe, Star Wars, The Lion King, Monster, v.v, v Gollum trong The Lord Of The Rings:The Two Towers) L mt nh bin kch, bn sng to ra nhn vt, ly chng ra t i sng v chnh sa thm. Bn khng ly chng ra nh mt sn phm lm sn t trong hp. V th mi khi a vo bt c nhn vt mi no, hy suy ngh. Dng nhn h nh mt cng c trong kch bn hoc trong cnh . Hy t hi ti sao h . Liu h c nn khng? Liu vai tr v chc nng ca h c c th hin ra bng mt nhn vt ang tn ti? T hi mnh nhng cu hi v mi quan h ca tng nhn vt trong truyn ca bn: l nhn vt chnh, nhn vt trung tm hay nhn vt ph? H l nhn vt trung tm, phn din hay o phe? Mi quan h vi ct truyn? H c tht cn thit cho cu chuyn chnh, ct truyn ph hay ch l mt ngi a tin? iu g khin h khc cc nhn vt khc trong cu chuyn? Nu h quen thuc, liu bn c nn thay i h.

Khi to ra mt nhn vt v thoi cho h, nu n gip bn c mt ci hnh r nt hn trong khi vit cnh, hy c tng tng ra din vin ph hp nht cho vai din . Nhng cng nn cn thn v mi mt din vin li mang hnh bng ca loi nhn vt h tng ng trc v hnh bng ny c th gy ra gii hn cho tr tng tng v s sng to ca bn. Thm vo khi np kch bn cho mt ai trong ngnh ny, ng bao gi a ra gi v din vin cho h hoc a ra danh sch din vin l tng cho kch bn. iu cng nh l ma ru qua mt th v chng t s ngy ng trong qu trnh sn xut. Trong Dead Poets Society, ti bt u cu chuyn v n cho ti bit loi nhn vt no ti cn Bt u suy ngh mt cch khch quan v cc nhn vt ca bn. Tom Schulman Thit k vai din Tht khng cn thit xy dng trn vn nhn vt trung tm khi bn cha c cc nhn vt khc lin quan v tng tc. S la chn cc nhn vt c l l quyt nh quan trng nht bn a ra khi vit kch bn. Mi mt nhn vt u m nhn mt chc nng no trong cu chuyn ca bn v th hin nhng kha cnh khc nhau trong ch ca bn. Trong phm vi cu chuyn ca bn, vic ci t vn bng cch a ra s vic (Chng 7) v ch s dn li hoc tc ng ln vai din bn thit k v ln th loi nhn vt chnh bn to ra. Theo mt kha cnh no , mi nhn vt ph hp vi tnh cht mt vn . iu ny nghe c v n gin, nhng bn ch c bn kiu nhn vt chnh chn: 1. Nam chnh/n chnh y l nhn vt trung tm ca bn. Nhim v ca nhn vt ny l i theo sut cu chuyn, do mc tiu ca h v ng c bn ngai s cho li ct truyn ca bn, quyt nh ca h s khi u cho hnh ng. V h phi mun theo ui mc tiu ti cng. 2. Nhn vt phn din Nhn vt phn din l nhn vt cn ng nhn vt trung tm thc hin mc tiu v gy ra nhng lc cn trn ng i. H l nhng nhn vt c th nhn thy r, nhng k i u vi nhn vt trung tm nn nh rng nhng k xu hay ho s lm nn kch tnh hay ho. Chnh k xu phi y nhn vt vo chn tng cui cng. Lu rng thnh thong, cc nhn vt m bn thng cho l phn din thc t li l nhn vt chnh. l nhng nhn vt c gi l Phn- anh hng (V d Travis Bickle trong Taxi Driver, Renton trong Trainspotting, Noman Bates trong Psycho, Tom Ripley trong The Talented Mr. Ripley, Patrick Bateman trong American Psycho, D-Fens trong Falling Down). Tuy nhin, ngay c vi nhng nhn vt khng c cc phm cht tt p, ti sao khn gi vn hng th vi s sng to ny? Bn c th k thm c khng?

3. Nhn vt gng phi chiu Cn c gi l nhn vt h tr hoc phn nh, y l nhn vt ng hnh cng nhn vt trung tm. H h tr cho nhn vt chnh i n mc tiu (hoc cng chung hon cnh), thm chiu su tnh cch cho nhn vt trung tm thng qua thoi, v khin nhn vt trung tm tr nn chn thc tht v ng tin hn. Mt nhn vt trung tm tung hanh mt mnh m khng c mt hnh mu Sancho Panza bn cnh s gy kh khn cho bn khi mun khn gi bit chnh xc iu g ang xy ra vi nhn vt trung tm v ct truyn ca bn. 4. Nhn vt tnh i y chnh l i tng nhn vt trung tm thy khao kht v thm mun mt cuc rt bt tnh cm - nu bn thch, th phn thng s ri vo cui phim (thng l mt ngi no , trong Erin Brockovic, l vic t c danh d v lng knh trng ca mi ngi). Nhn vt ny h tr hoc gy ra lc cn cho nhn vt trung tm trong vic i ti mc tiu. Cm xc ca nhn vt trung tm gy ra mu thun; nu khng c mu thun trong mi quan h ny, mi chuyn s tr nn t nht. Nn nh rng nu bn sng to ra mt nhn vt tnh i, rt quan trng nu khn gi ha mnh hoc yu nhn vt ny nhiu nh nhn vt trung tm. Di y l nhng nguyn tc quan trng lin quan n cc loi nhn vt chnh: Vic phn loi h c xc nh khi nhn vt c gii thiu. Tt c u c gii thiu cui Hi 1, u hi 2 (ngay c nu ta khng thc s thy mt nhn vt, bng cch no h phi c nhc ti hoc xut hin) Mi nhn vt phi gi vng th hng (chnh-ph) ca h trong sut c kch bn, thay i th hng c th gy ri cho kch bn ca bn. Khng cn thit phi c c 4, nhng bn phi c mt nhn vt trung tm, mt k i u, hoc mt tm gng phi chiu hoc mt ngi tnh; bn c th c 2 nhn vt phn din hoc hai nhn vt loi khc, nhng theo thng l, ch nn c 1 nhn vt trung tm. Bn khng cn thit phi khai thc ht nhng ng c bn trong v mu thun ca tt c cc nhn vt ny (nhng i vi nhn vt chnh l rt cn thit). Tt c cng vic do bn, nh bin kch, quyt nh, hiu c mc ch v chc nng ca cc nhn vt trong phm vi cu chuyn. Hiu c chc nng ca h v c th gip bn quyt nh liu nhn vt c ang ko ht sc mnh trong cu chuyn. Bn s thy s thit k vai din rt c th trong trang sau.

Hy xem mt hoc mt vi b phim c lit k trang sau. Bn c ng vi nhng vai ti giao cho nhn vt? Nu khng, ti sao? Bn s thit k vai din th no? Kha cnh khc trong thit k vai din C l cun sch gy nh hng ln nht v vit kch bn trong nhng nm cui thp nin 80 l Hnh trnh ca nh bin kch ca Christopher Vogler. Ly tc phm v sc mnh trong huyn thoi k chuyn ca Joseph Campbell (xem phn Tm hiu thm), Vogler p dng v m rng cc tng ra nhng phng php mi trong cch nhn vo nhn vt v cu trc kch bn. ng khuyn ta nn nhn nhn vt nh khi ang eo mt lot mt n v ra 7 hnh mu nhn vt: 1. Nhn vt chnh: nhn vt trung tm khi u cuc hnh trnh (ni v/hoc ngoi); ngi sn sng hi sinh nhu cu ca mnh v ngi khc. Trong khi nhn vt chnh lun khng i, gi nguyn hnh mu ca mnh trong sut c cu chuyn, cc nhn vt khc trong chuyn d thay i hn v c th chuyn t mu ny sang mu khc trong s 6 mu di y nhng giai on khc nhau trong chuyn. Thm vo , 6 hnh mu sau c th hin thn cho cc mt khc nhau trong chnh nhn cch ca nhn vt trung tm ti nhng thi im khc nhau trong cuc hnh trnh, phn nh tri nghim ca nhn vt vi ci thin v c 2. Ngi c vn (ng/b gi thng thi): thng l mt nhn vt tch cc, h tr hoc o to nhn vt chnh; h dy d v bo v nhn vt chnh, trao tng nhn vt chnh php mu hoc tr gip (Obi Wan Kenobi trong Star Wars, Gandalf trong TheLord Of TheRings) 3. K gc cng: ti mi cnh cng m ra mt th gii mi trong hnh trnh ca cu chuyn (xem chng 8 v cu trc ca Vogler), lun c mt k gc cng chn ng i ca nhn vt chnh. y l nhng k chng li nhn vt chnh, tuy nhin nu thu hiu th nhn vt chnh c th vt qua hoc thm ch bin h thnh ng minh. K gc cng thng khng phi l nhn vt phn din chnh, m ch l tay sai hoc cp di ca nhn vt phn din c nhim v canh gc hang ca k phn din chnh. 4. S gi: nhn vt trong hi 1, l ngi ku gi nhn vt chnh vo cuc phiu lu. Theo nh tinh thn hip s thi trung c, hnh mu S gi s a ra thch thc, thng bo s thay i ln lao (t i sng bnh thng ca nhn vt chnh m ra trong nhng cnh u)- v d: ging ni trong phim Field of the dreams: Nu dng n ln, hn s ti. 5. K thay i hnh dng: mt ngi ng hnh gi trang v ni di gy hoang mang cho nhn vt chnh. Mt khi nim m h v tnh cht khng n dnh v hay thay i ca vai ny, bt c hnh mu nhn vt no cng c th eo mt n ph hp vi mc ch ca h trong kch bn. Nhn vt chnh c th thay i hnh dng thot khi by (Sister Act) hoc vt qua K gc cng ; nhn vt phn din hoc ng minh c th eo mt n nhm gy kh d hoc quyn r nhn vt chnh; mt Ngi c vn c th ho ra l k ch (Monster Inc.)

K thay i hnh dng c th em n nghi ng vo mt cu chuyn. Khi mt nhn vt chnh t hi (c y l bn hay th? liu anh y c chung thy vi mnh? mnh gp ngi ny u? Liu h c phn bi mnh?), ngha l mt k thay i hnh dng vo cuc. Loi hnh ny chnh l cht xc tc cho s thay i, th hin mt thi thc su xa mun chuyn ha bn trong nhn vt chnh v i u vi mt k thay i hnh dng s khin nhn vt chnh pht trin v trng thnh hn. 6. Bng ti: K xu hoc nhn vt phn din, k c gng tiu dit nhn vt chnh. Chng l hin thn ca bng ti, ngi nh ca nhng con qui vt/ni s ca th gii bn trong nhn vt chnh; nhng b mt en ti ca nhn vt chnh m c th khng thch, nhng khng th hoc s khng tha nhn. Vogler quan st: cc nhn vt phn din v chnh din khi ang trong mu thun cng ging nh nhng con nga ang ko v hai hng ngc nhau; k thin v k c trong mu thun th ging nh nhng con tu ang lao u vo nhau. 7. K la gt: Mu nhn vt ny l hin thn ca nhng tr phin toi v s khao kht thay i. Nhng nhn vt ny thng l anh h hoc ngi ph t, h lm o ln tnh hnh hin ti v gy ra nhng tr h. Vogler nhn nhn s vic rt linh hot: nhng mu nhn vt eo mt n mt ai trong khong thi gian ngn khi cn thit thc y cu chuyn hoc nhn vt, chc nng nhn vt linh hot ch khng cng nhc. Tuy nhin, nhn vt chnh lun l trung tm ca tt c. hiu ht c nhng lun im phc tp v tinh t ca Vogler, cc bn cn c sch ca ng. Nhn vt chnh Nhn vt i u/ Phn Tm gng phn Nhn vt trung din chiu/h tr tm Witness John Book Paul Shaeffer Carter (v sau ny l cng ng Amish) Field of Ray Kinsella u tin l Mark. Cui Annie, v anh ta the cng l chnh hnh nh (sau ny l Dreams ca Ray v k c v Terence Mann) ngi cha Shrek Shrek R rng l tn qun cha Donkey Farquaard, thc ra li l chnh s hai nghi v bn thn ca Shrek Minority John Anderton Ban u l Danny Witwer Tin tri Agatha report Thc ra l Lamar Burgess Monster Sulley Ban u l Randall Mike Inc. V sau l Waternoose i tnh lng mn Rachel Mt tm hn bnh yn, bng lng vi cuc sng. Cng cha Fiona

Lara ngi v b gh lnh ca John Boo - a b

Erin Erin Brockovic Brockovic h Cruel Intention Sebastian Valmont

Thot tin l tp an PGE (sau l Kurt v Theresa), thc ra l chnh ci nhn ca mi ngi i vi Erin Kathryn Merteuil

George hng Khng nh c gi xm tr ca chnh mnh Sau ny l Ed Masry Kathryn? Khng, Annette Hargrove cui cng, chnh l cun nht k ca Sebastian

Thit k vai din - mt vi quan st Mc d i vi hu ht cc vai, bn s thy c 4 kiu nhn vt chnh (nhn vt chnh, k i u, tm gng phn chin/h tr, tnh cm) c th hin trong mt kch bn, thy mt nhn vt cng nhc v b kha cht trong mt vai nht nh xuyn sut c cu chuyn th tht n gin v cng bin ti nng ca bn thnh th tm thng. Cng nh trong cuc sng, cc nhn vt lun thay i lin tc: mt k i u c th c kt thc l ngi tnh lng mn (nh trong cc phim hi tnh cm), mt nhn vt h tr c th tr thnh k i u (nh trong Monster, Inc., Minority Report) Hy xem 4 hnh mu nhn vt ch l c s; thm vo cht tinh t bng cch nghin cu k nhn vt v kch bn theo quan im ca Vogler. Hy lm bt c iu g mnh cho l ng gip mnh sng to ra mt cu chuyn hay hn vi nhiu nhn vt chn thc. Khi dng ln thit k vai din, hy hi bn thn hai cu, iu s gip bn hiu c tnh cht tng loi hoc tng vai: 1. Chc nng kch tch ca n trong cu chuyn l g? 2. Chc nng tm l no hoc phn tnh cch no (ca nhn vt chnh) m n th hin? Bng tng quan nhn vt Khi nhn vo cc mi quan h gia cc nhn vt ca bn, c th c ch nu v ra mt bng tng quan mi quan h gia cc nhn vt nh di y. Khi to ra bng ny, hy t hi bn thn, cc nhn vt khc phi nh th no c c s i lp r rt nht i vi nhn vt trung tm. Hy cc c im ho trn vi nhau, tht a dng ht mc m bn c th tng tng biu t nhng phm cht khc nhau trong nhn vt trung tm m bn mun nhn mnh. Nu thy c ch, hy ngh theo chiu hng ngc li v cc mc u th khc nhau. V d, y l bng ca series phim hi bi Six feet under. Bn c th in thm vo ch trng? Nathaniel Fisher Ruth Nam Ngi Cp-ca ( cht tr v di dng linh hn) N Ngi Cp ca Tnh trng phc tng, gia Nghim khc, lnh lng kim ch,

Nate David

(v) Nam (con trai c) Nam (con trai th) N (con gi t) N (mi tnh ca Nate) Nam ( kt hn)

Ngi Cp ca Ngi Cp ca

cam chu D tnh Tnh gia trng, nhng thiu quyt on quyt on, bi ri Tnh p t

quan tm L thuc, dn nn cm xc Ni lon, Quan tm

Claire Brenda Chenowith Federico Diaz

Ngi Cp ca Ngi Cp ca Ngi u Nam

Khuyt im ca nhn vt Hy ly mt kha cnh trong tnh cch ca chnh bn ( nh bin kch) m bn cm thy chng th t ho g v n, hy pht trin n cng su cng tt. Kingsley Amis, Tc gia Hy c gng ngh rng mi nhn vt chnh trong cu chuyn ca bn l mt thc th khng hon ho, khi c che giu i s khim khuyt bn trong tm hn. Ngh v n nh l mt l hng nm dc bn trong tnh cch ca h, nh l nhng t c khc su trn tng ven bin . C l nhn vt ca bn cn phi l mt ngi hon ho, bit kim ch, khng th yu hoc tin bt k ai hoc l mt ngi sng quy c nghim ngt; c th h ght chnh bn thn mnh v tin rng chng ai yu mnh. Khi bn bit hoc chn ra khuyt im, bn c th bt u thy h giu i khuyt im nh th no trong nhiu nm tri, c khi l t nh. H ngh ra c ch t v no che giu khuyt im? Thi , cch c x no hnh thnh trong h v gip h sng qua ngy? Nhng c gng trong d chng v c th l lo s khi sa cha im yu? Tt c cc nhn vt (nh mi ngi khc) u c ci l hng trong mnh v tt c u c gng ht sc giu n i v chung sng vi n. Hy nm ly n, v bn c mt cng c hu ch pht trin nhn vt i xa hn. Bn c th th s dng tng khuyt im v cch nhn vt mun hn gn khuyt im nh mt im nhy vt to ra vng cung pht trin ca nhn vt hoc cho ch . S ho mnh ca khn gi

Ngi ta i xem phim thy hnh nh ca chnh mnh trn mn hnh. L mt din vin, ngi ta phi ho nhp cng vi bn. Bn khng th gi mt bc nh ln v ni y l ti n, bn gi mt tm gng ln v ni y chnh l cc bn Michael Cain, din vin. Rt quan trng khi to ra nhn vt chnh ngay t bc u tin trong kch bn ca bn (ng c ln ln vi cc nhn vt th chnh hoc nhn vt ph), vic khn gi ng v pha nhn vt trung tm l rt cn thit, hy to ra mt ng dn kt ni v thc khn gi thy c th gii v tri nghim cm xc thng qua gc nhn ca nhn vt v bn cn lm iu ny tht nhanh. Cch bn lm vic ny v duy tr n khin khn gi hon ton ho mnh cng nhn vt trung tm y l mu cht quan trng trong vic ly c thin cm t pha khn gi. C mt vi cch t c iu ny: Thng cm l cng c c s dng ph bin nht. Hy lm cho nhn vt trung tm l nn nhn ca mt s vic bt hnh hoc khng may no (Edward Scissorhands, Signs, Minority Report, thm ch l Kenny trong South Park), hay nht l ngay t nhng cnh u. t nhn vt vo trong thm ho. Chng ta thng cm vi nhng ngi m ta lo lng cho h, day dt cng h, d rng l mi nguy him lin quan n tnh mng hay ch n gin l mt ln b mt mt (Indiana Jones) To ra s ng yu cho nhn vt ca bn. C l h d thng, gii giang, chm ch, tinh nghch, mt ngi tht th ng knh hay h khin chng ta ci (Iris, George of the jungle, Frank Abagnale Jr. trong Catch me if you can). Mt khn gi s thn trng hn khi ng hnh cng nhng nhn vt ny, mt v d hay v truyn ci l chic c vt thin vn hc trong phim A beautiful mind. Nhng nn nh rng, v ng mn v s ho mnh ca khn gi khng phi lc no cng ng ngha vi nhau. Kch thch tr t m trong nhn vt ny: y nhn vt s l mt k xu tnh v ng ght (v d: The fisher king, Bad influence), nhng chng ta b thu ht bi b n i theo hnh ng v s la chn ca h. S rt quan trng khi ta nhn vt ng ght hoc Phn anh hng c t nht mt c im no b li nh l tnh hi hc, ngn ng sc so hoc c mt nhn vt th chnh no thch h. Khn gi s thy kh ha mnh vi loi nhn vt hon ton b m nh hoc in r. Hy xem vn ny c x l th no trong phim American Psycho, The talented Mr. Ripley v Falling down. To ra vi yu t bt bnh ng. Chng ta cm thy thng cm vi ai b ch p p bc qu ng (v d: Thelma and Louise) hoc d b tn thng (Birdy, Its a wonderful life, Erin Brockovich, Spider-man) Cng c mt vi cch tnh t hn tip cn c vic ny:

ng cm: y l t mnh nht th hin s ho mnh, nhng cng l iu kh thc hin v kh duy tr nht. Thng thng, l s kt hp gia thng cm, lo lng v yu mn; chng ta chia s iu m nhn vt cm thy, tham gia cng h trong tnh hung i sng, th thch, tht bi v tnh th kh x ca h. Nhn vt cng bnh thng (nhng tnh hung ca h li bt bnh thng), c hi c c s ng cm cng cao (Field Of The Dream) S ngng m: lng dng cm, quyt tm, may mn, tr thng minh, kin nh vi nguyn tc ca mnh khi i mt vi cm d hoc him nguy u em n s ngng m trong khn gi. i khi im ny khc vi s yu mn: chng ta c th khng thch ngi m ta ngng m (v d: Patton) S quen thuc: bi cnh quen thuc v d nhn ra s em n cm gic thoi mi bn trong khn gi. Thm na, cho nhn vt mt nhc im quen thuc no c th c ch: hay qun tn, dy tr, bt nhm u video, vv. Sc mnh: mt nhn vt kim sot hon ton c sc mnh th rt thu ht chng ta u b hp dn bi sc mnh (The Godfather, The Krays). Sc mnh c th c th hin qua cm xc (Dangerous Liaisons, Cruel Intentions). Bn thm ch c th bin nhn vt ca mnh thnh siu anh hng (Superman, Batman, Daredevil, James Bond). Bn ang dy dng trn nn th loi c sn v c s vn ho cng vi h thng nhng gi tr c nh ra t trc. Quyn lc tuyt i: cho php khn gi ch thy nhng s kin v nhn vt thng qua mt nhn ca ngi khc (nhn vt trung tm) (Maverick, American Beauty, Spider man, Goodfellas). y l cch quen thuc nht trong th loi phim trinh thm (The Big sleep, Chinatown). Cch ny thng c s dng qua ging ni thuyt minh. Hy c a nhn vt trung tm vo kch bn cng sm cng tt (Maverick, Birdy, Spiderman, A beautiful mind, Calamity Jane). Sau bn c th cng c s ho mnh ca khn gi bng cch xen k thm nhiu phng php khc.

Mt ln na, ng ch p dng mt trong cc cch trn, hy pha trn chng vi nhau. Hy chi vi mi kh nng. S ng cm gia khn gi v nhn vt (c bit l nhn vt trung tm) cng ln th cng tt. Xem mt vi pht u ca phim Thelma and Louise, Maverick, Tootsie, Butch Cassidy v Field Of The Dream. T nhng thng tin , hy m t mi b phim trong 1-2cu. Kt qu cui cng c v rt tuyt ng khng? C th khng. Nhng chng ta tham gia vo mi b phim. Bng cch no m chng ta ho mnh vo khng kh cng thng v th v cng nhn vt chnh (Thelma and Louise, Bret, Michael, Butch, Sundance v Ray)?

Gi th xem phim The Talented Mr. Ripley v American Psycho so snh hai phim. Tom Ripley v Patrick Bateman khng phi l nhng nhn vt ng yu nhng bn c thy hng th vi h khng? b hp dn v kch thch bi h? Bn c thy nh tham gia cng h hoc cui cng bn c c rng mnh s khng bao gi gp h? Bn c quan tm n s phn ca h? Bn c thm mong rng, c th mt trong s h thot khi ti c ca mnh? Hy lm tng t vi cc phim nh: Falling Down, Goodfellas v Taxi Driver. Chu u, cc nh sn xut hi: Cc nhn vt c hp dn khng? nhn vt trung tm c th v khng? M ngi ta hi: liu khn gi c thch anh ta? V h gi l rootability. Lynda Miles Nh sn xut: The Commitments, The Van Tht l t do khi lm cc phim c lp hoc c kinh ph thp cc nhn vt ca bn khng b hn ch bi nhng quy tc v s yu mn. Anthony vin. Hopkins, din

06 Mc tiu, s pht trin, ng c v mu thun ca nhn vt Trong chng ny, cc bn s hc cch: i su hn vo trong nhn vt tm hiu ng c ca h v mc tiu, nhn xem h pht trin v thay i nh th no trong phm vi cu chuyn ca kch bn v tm hiu nhng mu thun khc nhau, nhng lc cn h phi ng u trn con ng mnh i. S pht trin ca nhn vt Vng cung chuyn ho Nhn vt chnh ca bn phi tri qua mt qu trnh trng thnh bin cu chuyn v nhn vt tr nn c ngha. (nu khng c iu g xy ra vi nhn vt chnh, th ly u ra cu chuyn v s hp dn cho khn gi?) V chnh s pht trin xy ra t t trong phm vi ton kch bn (khng c t hn), cng khng c t ngt, ngay lp tc. iu ny c gi l Vng cng chuyn ho hoc tuyn pht trin. Nu nhn vt ca bn trng thnh ch sau 10 trang, vy l bn ch c 1 cu chuyn 10 trang. Trng Thnh L Kt Qu Ca

Vic i Mt Vi Nhng Lc Cn Nn nh rng, chng ta hiu mt nhn vt t chnh quyt nh h a ra, thng l di mt p lc no ; quyt nh v nhng cn tr, v mu thun v cch h vt qua. p lc cng ln, nhn vt cng b dn vo th chn tng, chng ta cng hiu r hn v mt con ngi. Do , s pht trin hnh thnh trong sut qu trnh ca kch bn, trong mt series nhng va chm v cm xc (nhng khonh khc, hoc s nhy vt ca pht trin/pht gic) trong mi hi v trong nhng cnh ring bit. Bt u, bn c 2 loi tnh cch nhn vt: Loi 1: nhn vt ca bn m u kch bn Loi 2: nhn vt ca bn, ti mt im khc bit, s cn vt qua nhng lc cn ca chuyn v bc va chm cui cng trc khi i n mc tiu cui cng Hy xem v d ca phim Witness: nu John Book, nhn vt chnh, cn nhy cm hn, tin tng hn v bt i ci ti c nhn cui phim, khi bn c th thy tnh cch anh ta cn c on m u. iu c ngha l, c th bt u t cui cu chuyn hiu c nhn vt ca bn nh th no v anh ta hoc c ta xut thn t u v s i n u, ging nh l bit c kt thc cu chuyn tm ngc li phn m u. Hiu c iu ny s khin cho vic xy dng s pht trin nhn vt d dng hn. Mt khi bn bit c tnh cch no l cn thit mt giai on nht nh trong cu chuyn, bn c th thit k cnh v nhng s vic gip to ra hoc bc l ra nhng tnh cch . Thng th bn s to ra mt cnh hoc mt s vic trc tin ri sau pht hin nhng nhn t c bit ca nhn vt v/hoc s trng thnh c bc l. Vit lch l s pha trn ca c hai cch tip cn trn. C lm i! V d, trong Rain Man, u tin chng ta thy Charlie (Cruise) ct t mi lin h cm xc vi nhng ngi khc, ngay c vi bn gi. Thng tin v ci cht v bn di chc ca ng b. Charlie phn ng nh thng thng l lm bt c iu g t c ci mnh mun: anh ta bt cc Raymond (Hoffman). Thay i xut hin khi anh ta mua mt chic TV v chng ta thy Charlie thay i t mt ngi ch bit phn ng bt li tr thnh ngi on bit c nhu cu ca Raymond. Charlie dy Raymond khiu v l mt bc ngot: y l vic lm khng ch k u tin m Charlie lm vi Raymond, hai nhn vt tc ng ln nhau v chng ta thy rng Charlie dn mt i tnh ch k. Raymond li t (Charlie dm mo him vi ti sn yu qu ca anh ta). Charlie i gp bc s v ni : L ra ng nn ni vi ti l ti c anh trai). Cui cng chng ta thy rng Charlie sn sng t b tin bc kt ni li vi anh trai. Trong Witness, John Book ch t n mc pht trin cui cng khi h sng xung v t np mnh trc hng sng ca Shaeffer - mo him mng sng v

Rachel. Bng vic lm ny anh ta t n mc chuyn ho cui cng - gii quyt c s sp t c ch t u phim trong Hi 1 (gi n chnh quyn Amish xin i chng iu ang xy ra tri ngc vi x hi ca chng ta, pht l mi th, s vic t nhin xy ra), v ly c quyn lc t tay Shaeffer d rng hn c sng. Trong cnh ny, Shaeffer nhn ra rng hn khng th nh li c c mt cng ng, th quyn lc hn c l quyn lc c th (th quyn lc m by lu nay hn sng nh n) thc cht khng phi l quyn lc ton nng. y cng chnh l bc chuyn ho cui cng ca Shaeffer, xy ra sau khi hn chin thng nh bi c Book bng th lut v nguyn tc cuc chi p dng trong x hi cm mt thnh ph ln. Cng cn lu rng Book cng l ra l mt anh th mc trc khi l mt cnh st. iu ny c ngha quan trng trong vic anh d dng b hp dn bi gi tr v phong cch sng ca ngi Amish. V th, vi t cch l ngi vit kch bn, u tin bn cn lp ra nhng gi tr v cm xc trong th gii kch bn ca bn, sau t nhn vt chnh vo nhng khng hong khc nhau, cm xc, tnh lng l v gi tr ca h c th thch v h buc phi a ra quyt nh v kt thc l h thay i chuyn sang mt h thng-gi tr khc vi phn ng cm xc khc trc. Trong bt c kch bn no, nhn vt chnh ca bn cn c mt s bin chuyn ln lao gy cm xc mnh cho khn gi v gi c mch truyn. Mt ngi ngi nh, mun mt cc nc s khng h c sc mnh v h ch cn t i ra bp v ly cho mnh mt cc; nu l 1 ngi b lc trong sa mc trong c tun v sn sng git ngi v mt cc nc nh th mi gi l thu ht, c sc mnh. Mt iu yu trong cc kch bn mi l cu chuyn ca cuc sng c k li nh mt tp hp cc s vic kt ni li ( y ht nh cuc sng thc); khng h c vng cung cm xc. Phim tiu s thng i vo li mn ny, k li cuc i ca mt ngi theo trnh t thi gian t khi sinh ra n lc cht i (v d: Malcome X). Bn cn m t nhng s vic to hiu ng kch tch lm xut hin vng cung cm xc. Ly phim Ali lm v d, ch tp trung vo 10 nm trong i ca nhn vt (1964-1974), v phim Ed Wood ca Tim Burton tp trung vo giai on th v nht trong cuc i ca Wood, cu chuyn v ng ta nm phn chnh b phim v phn sau khi cht nm on credit ht phim. Mt khc, phim Wyatt Earp ca Kevin Costner ko di sut t 1848 n 1929 (gi gn trong 3 gi ng h). A beautiful mind k li 47 nm (1947-1994) cuc i ca John Nash Jr., nhng t nht trong phc tho kch bn c vng cung cm xc rt r rng cho c cu chuyn. Tm Hng Pht Trin Ca Vng Cung Cm Xc Trong Mi Nhn Vt Ca Bn (khng ch nhn vt chnh) T hi bn thn: - on pht trin bt u t u? Ti sao? Nguyn nhn? - H tri qua nhng s thay i no? - H phn ng th no vi nhng thay i ?

Chng ta thy du hiu u tin ca thay i u? Lm sao thy c? H lm g to ra iu ?

Cui cng, ng c ln gia s pht trin ca nhn vt vi ch . Chng tng t v c lin h vi nhau, nhng s pht trin p dng cho nhn vt v c bit dnh cho nhn vt, tri li, ch p dng vo khn gi - l tuyn ngn khi qut nht v con ngi m ta mun a n i sut c b phim. Hy xem trn vn phim Witness v th v s nhng khonh khc pht trin trong mi quan h John Book Rachel (on cm xc cao tro ca ca ct truyn ph quan trng, bt u t ln u h gp nhau, i t nhng on mt nhn mt (eye contact), cm tay, khng hn, hn, vv.) Lm tng t vi cc b phim v phim truyn hnh. Tip tc cho n khi bn cm thy nm c khi nim vng cung. ng c ca nhn vt Mc ch ca nhn vt l iu quan trng nht: khi m u cu chuyn, nhn vt mun g, v nhn vt tr nn thng minh thng qua nhiu cch h tm ra t c mc tiu. H bt u nh th no cho n vic h l ai v h c g trong tay. Khi vit, ti ch ni mnh bit g ny mun g v mt cnh lun bao quanh c mun ca nhn vt. Tom Shulman Nu nhn vt l yu t quan trng nht trong kch bn ca bn, i theo iu thi thc khin nhn vt mun hnh ng thm ch cn quan trng hn. Khn gi lun ho hc mun bit ti sao nhn vt li lm nh vy. Khi ta c bo v mt tn git ngi man r, nhng khng c thc, ta c l ch quan tm n bn thn s vic nh vy, nhng mi quan tm ton din ca chng ta khng phi l cch hn git c gia nh mnh nh th no, m l ti sao l do. Kch bn nhn vt cng khng khc g. Nu bn a ra quy m ng c ca nhn vt, tho mn s ho hc ca khn gi mun bit ti sao, khi bn c th tch mnh khi li mn v c th l mt nh bin kch. Lm vic vi tiu s v cu chuyn nn ca mt nhn vt s ni cho bn bit iu g thi thc h trong cuc sng. Tuy nhin, bn cng cn phi bit iu thc s thi thc h trong chnh kch bn ny nhu cu /mc tiu/ng c kch tnh trong cu chuyn ca bn. Nu khng c n, mt khn gi c l khng hiu c hnh ng ca nhn vt - thm ch bn cng khng hiu c. ng c trong kch bn lun c nh hnh bng cm t nhn vt hnh ng, ngha l chng ta khng quan tm n nhng nhn vt t ni cho ta bit iu g xui khin h, chng ta cn thy h th hin v din nh th no.

Do , iu quan trng l nhn vt chnh ca bn (v nhng nhn vt th chnh khc) phi c mt mc tiu r rng. H phi mun lm hoc cn hon thnh iu g cui kch bn v l do h mun lm th cng cn r rng. y chnh l ng c ca nhn vt. chnh l lc y cho kch bn ca bn, to ra nhng im mu cht trong cu chuyn ca bn v buc chng li vi nhau. ng c l iu to nn kch tnh; nhn vt ri vo mu thun v ti sao nhn vt li tm n mu thun. ng c ca nhn vt tn ti hai mc: . ng c bn ngoi: con ng i n mc tiu, ni dung chnh ca cu chuyn v quyt nh ct truyn ca bn. iu ny d nhn thy v bc l qua hnh ng v r rng thy c thnh cng s n ca nhn vt chnh. . ng c bn trong: ti sao nhn vt li i theo con ng n vi mc tiu. iu ny quyt nh s pht trin ca nhn vt v ch . iu ny nm n bn trong v ch l ra trong li thoi v thoi n (subtext) i vi cc kch bn Drama, ng c v mc tiu bn ngoi l rt cn thit. N l nn tng cho ton b kch bn ca bn. Nu khng c iu g cn hon thnh cui kch bn, cu chuyn u ra? ng c ca nhn vt pht trin xuyn sut cu trc kch bn c gi l ng c xuyn sut, xem chng 10. Khm ph ng c bn trong c th cn, c th khng, d n khng km phn quan trng; ngay c khi c th bn khng bc l n ra trn hnh, bn cn phi cn trng vi n. Hy hiu r nhn vt! Nhng nh bin kch tr s s dng ng c bn trong cho phn nhu cu kch tch, nhng nhu cu kch tnh thc cht li l ng c bn ngoi. Do , c nhiu kch bn xut hin vi nhng nhn vt m mc tiu trong kch bn l tr thnh mt ngi tt hn, t i tm bn thn, tm li tnh yu, vv. Nhng nhng ng c ny khng c th, hoc khng mnh to ra nhu cu kch tnh thnh cng l nhu cu bn trong. Do , nhng nhu cu bn trong thng hnh thnh nn ch phim. Hy t hi mnh: . Nhn vt ca ti mun v khao kht iu g? . Ti sao? L do h bit v l do v thc ca h? . Ti sao h quyt tm t c ci mnh mun? . iu ny thay i trong ton b qu trnh pht trin cu chuyn nh th no? . H c th mt g? (cc g?) nu h khng t c mc tiu, tht bi trong cuc hnh trnh hoc nhim v? Nu cu tr li l khng nhiu, cu chuyn nm u v l do ngi xem? Tht bi l nn tng ca bi kch. V d, m u phim Glengarry Glen Ross, cc nhn vt c t trc mt th thch. Ngi ng u s c mt chic Cadillac Eldorado, ngi k sau c mt b dao ko t tin v ngi km nht b ui vic (lu s kt hp s 3 thn k trang.)

Hiu r nhn vt ca bn (a) c mt mc tiu mnh (ng c bn ngoi) thi thc h i ht mch chuyn v chng li nhng xung ng ln lao, i khi nguy him n tnh mng v (b) h s tht bi (khng hon thnh c mc tiu, t c nhu cu) n mc sn sng lao mnh vo xung t v i u, khi bn c th hiu su hn v nhn vt ca mnh. Nu bn khng tr li c cc cu hi trn, hy quay tr li v ngh li v cu chuyn ca mnh. Di y l mt vi nguyn tc quan trng p dng cho mc tiu ca nhn vt trong kch bn: Nhn vt chnh din v phn din phi c cng chung mc tiu hoc hai kha cnh ca cng mt mc tiu (v d, trong Witness, Paul Shaeffer mun git John Book, Book mun sng st). Mc d, cu chuyn ca bn nn trnh c hai mc tiu qu khc bit, nhng thng th iu ny kh trnh c bi v mc tiu ca ct truyn chnh c coi l c s ca hnh ng - s khng ging nh mc tiu ca ct truyn ph - c s ca mi quan h. Tuy nhin, ct truyn chnh ca bn phi ng bt hn ln v tch bit. Trong Witness, ct truyn ph l mt ngi ph n (hoc nam gii) hnh thnh mt mi quan h. iu ny khc vi mc ch John Book mun vt qua Paul Shaeffer. hai mc tiu ny tch bit, khng lin h vi nhau s lm gim tc ng phn cui chuyn, v vy phi tm ra cch gn kt chng li, ho thnh mt mc tiu. Thng th ngi ta s bit mt trong cc mc tiu bin thng bc m t c mc tiu khc. Witness kt hp hai mc tiu rt tt, khng ch v mt hnh ng m c v ch . John Book nhanh chng h gc 3 i th cui phim, nhng anh ta phi h sng v mo him mng sng ca mnh v Rachel. Anh ta phi vt qua giai on hi sinh bn thn (mc pht trin p cht) i n giai on cui cng. S hi sinh ny khin anh ta c c sc mnh ca cng ng mnh hn sc mnh c th - chng kin hnh ng ca Shaeffer v tc i quyn lc ca hn d hn c sng. Book pht hin ra sc mnh thc s trong th gii m ta ang xem, mc tiu ca ct chuyn chnh v ph u c gn kt v ho quyn. Mt trong nhng iu khin th loi phim ng hnh hoc phim hnh trnh hp dn chng ta khi xem l nhn thy 1 b i nhn vt xung khc b buc phi chia s cng mc tiu (Training Day, Thelma and Louise, Lethal Weapon v c Fight Club), nhng iu quan trng nht ti mun cc bn cn nhc y l : Mc tiu khng th b chia s; ch c 1 ngi chin thng. Mc tiu phi mnh (trong bi cnh cu chuyn) lm pht sinh nhu cu v nhu cu cn phi c pht sinh bi mt ng c mnh tng ng; khin khn gi thc s tin rng nhn vt ang tha thit mun t c mc tiu n mc nhn vt sn sng vt qua tt c cc cn tr nm trn ng tin n mc tiu.

Nhu cu ca nhn vt chnh (i vi mc tiu) phi mnh ngang vi nhu cu ca nhn vt phn din (hai bn ngn tr nhau t c mc tiu) khi c hai cui cng b buc phi i u vi nhau. Sc mnh ca nhn vt c o bng sc mnh hoc to ln ca vn cn m h phi i mt. ( kh khn, cn tr hoc lc cn phi ngang bng vi sc mnh ca nhu cu, mc tiu hoc nh kch tnh trong kch bn)

Mc d 5 nguyn tc trn rt r rng v logic, th nhng ng ngc nhin ch rt him cc nh bin kch (mi vo ngh v dn chuyn nghip) ch n chng. B qua hoc thay i chng v kch bn s i mt vi v vn kh khn. Mu thun v nhn vt Yu t quan trng nht ca mt kch bn l nhn vt, v nhn t quan trng nht ca nhn vt l ng c. Tuy nhin, nhn vt v ng c khng c hiu 1 cch tch bit. Bn cn mt i trng th ba cn bng: hiu c mi quan h cng vi mu thun. Mt nhn vt cn c thi thc i mt vi mt mu thun c bit no . Hy m t in xem nh ngha ca t mu thun? Mt s va chm, bt ng r nt (gia nhng tng, mi quan tm, con ngi khc bit) (ni kh gy ra bi) vt ln v tinh thn, kt qu ca nhng xung khc s i u th ch (mt trn chin, trn nh) hai v tr i lp (ngi ny vi ngi khc); bt ng Ngi ta ni mu thun l iu ct yu ca kch; d nhin trong cuc sng, l iu m chng ta lun trnh. L mt nh bin kch, bn khng th trnh mu thun. i vi bn, mu thun chnh l iu cn tm kim, v lao ti n; khi tm ra n, hy li n ra, to hnh, thu dt v o su n. Bn khng th chy trn khi n. Bn khng th vit mt kch bn m khng c n. Nhn vt ca bn c th c mt mc tiu hoc ng c bn ngoi v thn ch ng c bn trong, nhng nu khng c mu thun s khng c kch. i mt vi kh khn v lc cn v cch nhn vt hnh ng, phn ng khc nhau vt qua chnh l iu ta thy s pht trin ca nhn vt. Do : Mu thun gia tng khi mt Nhu cu/ nh/Mc tiu (ng c bn ngoi) gp mt vt cn. Nhng kiu/loi mu thun Bn ngh c bao nhiu kiu/loi mu thun? Hai?

Mu thun bn ngoi: bt c th g chn trn ng nhn vt tin ti mc tiu. Mu thun bn trong: bt c th g ngn cn nhn vt trong s pht trin bn trong v gi tr bn thn (hoc iu h t cm nhn) trong khi theo ui mc tiu v con ngi c chn tin ti mc tiu. SAI. Nh bin kch c php chn 1 trong 3 loi sau: C nhn chng li c nhn (bn ngoi): mu thun c nhn vi nhn vt khc, khc bit v mc tiu hoc nh i lp C nhn chng li mi trng (bn ngoi): mu thun vi t nhin (nhng b phim v thm ho thin tai: Twister, Airport, Armageddon, Towering inferno); vi x hi (Witness, The truman show); mt nhm hoc mt h thng (quan liu, chnh ph, gia nh,vv.) (An officer and a gentlemen, Gattaca, My big fat greek wedding); gi tr (Witness) hoc mt iu g siu nhin, mang tnh v tr, mt lc lng v hnh (Cha, c qu, thi gian v d: Ghostbusters, The Exorcist, Independence Day, Back to the future, Groundhog day, The Others, Clockstoppers) C nhn t chng li mnh (bn trong): mu thu bn trong nhn vt t chnh iu m h khng thc c, i mt hoc vt qua; c l h khng hiu r v mnh, v hnh ng v mc tiu ca mnh (A beautiful mind l mt v d in hnh.) Nhng nguyn tc ca mu thun Trong khi vit kch bn, c nhiu nguyn tc quan trng cn p dng: Nhng mu thun bn ngoi cn phi c hin th trong mi quan h gia cc nhn vt (do vic thit k vai din rt quan trng) Nhng mu thun bn trong cn phi c a ra ngoi bng nhng bc l trn phng din th cht hoc mu thun c nhn hoc bng cch khn gi t tng tng ra s ri lon (nhng iu ny ph thuc vo manh mi v thng tin m bn cn thn ci t t trc trong kch bn) Michael Hauge lu rng mu thun bn trong nhn vt chnh c th bin bng nhn vt phn din hoc nhn vt lin k; c ch ra bng gng soi, v tnh i lng mn l phn thng ca vic vt qua kh khn; do nhn vt chnh t c s pht trin. L mt nh bin kch, bn s thng xuyn bt u kch bn bng nhng mu thun bn ngoi. Nu bn c nhng mu thun bn ngoi vng chc v r rng to thnh cu trc sn cho cc yu t khc bm vo, khi bn c th bt u vi mu thun bn trong v bn s khin mi th tr nn rt ng tin. Hy gi trong u, bn gii thiu mu thun trong kch bn cng sm, cu chuyn ca bn s cng mnh. Hy xem cc cnh trong nhng b phim a thch ca bn Phn tch nhng cnh v nhng hnh ng lin quan n nhng nguyn tc ca mu thun v mc tiu.

Ngh v nhng b phim d t bn tng xem v phn tch chng.

Nhng lc cn Nhng lc cn m nhn vt chnh ca bn phi i mt c th cc dng di y: T nhin: v d cc phim Indiana Jones v Batman, gm c nhng lc cn ca thin nhin (The mosquito, Coast, Earthquake, City slicke, The Beach, Lord of the flies, While squall, Cliffhanger, Twister), mi trng (City of Joy, Panic room, Die Hard) v khong cch (Sleepless in Seattle, Saving Private Ryan.) Cc nhn vt khc: v d: Indiana Jones, Batman, Heat, City Slickers, Thelma and Louise, Seven, Dead ringers, Hamlet, Die hard, Spiderman, Election, Titanic, Saving Private Ryan, The Skulls tinh thn: Field of dreams (hnh nh v b ca Ray), When Harry met Sally (h cng chung quan im rng bn b khng th hoc khng nn tr thnh ngi yu), Birdy, Hamlet, Cliffhanger, Good Will Hunting, A beautiful mind vn ho: v d: City Slickers, Ghandi, Malcom X, Priest, Rob Roy v The Braveheart (mt h thng l hin thn ca nn vn ho khc Anh), Pleasantville, Titanic, The Skulls, The Crying game, Singin in the rain (m u phim c ting) siu nhin: v d: Ghost, Halloween, Dracula, The shining, Flatliners, Independence Day, The sixth sense, The Exorcist, The blair witch project, The Others) Thi gian (ng h thi gian hoc gii hn thi gian hon thnh nhim v) v d: 48 hours, Scent of a woman, High Noon, Apollo 13, 13 days, 24 (TV series), Minority Report, Don Juan De Marco, Dont say a word, Around the world in 80 days, Seven, Nick of time v d nhin l c thi gian t nhin: Ground hog Day, Back to the future, The Time Machine, Clock stoppers. Cui cng, d nhin vt cn mnh m v c hiu qu nht chnh l i lp v mc ch: mt ai mun ngn bn t c iu bn mun. nh ca bn v ca h khng th trnh khi va chm v va chm ny sinh mu thun. Xem mt b phim a thch v in vo bng di y ng c nhn vt: Mc tiu/ng Mu thun c bn ngoi bn ngoi Nhn vt nam/n chnh Phe i lp Gng soi ng c bn trong Mu thun bn trong

Lng mn Hnh 6.1 bng ng c nhn vt Hy v ra mt bng tng t vi cc nhn vt trong cu chuyn ca bn Chng ta s quay li vi ng c nhn vt chng 10

Pht trin mu thun Trong s pht trin ton din ca kch bn, phn quan trng l mi mu thun gp phi, mi lc cn phi i mt cng v sau cng ln hn. Do , mc quyt tm i mt ngy mt mnh m hn: c iu g khin nhn vt chnh s hi, mt mi e do v vt cht (b hi hoc mt ti sn g ) hoc cm xc (mt mt, xu h). Mi bc tip theo, mc cng nng ln mt cht vi mo him tng thm (Chng 10). B phim Toy Story c rt nhiu v d minh ha, k c trong cng 1 cnh. iu ny dn ti 1 nguyn tc quan trng: Mi mt lc cn phi khc lc cn trc (vt cht, cm xc, tm l, vv.) Mi lc cn hoc nh i u phi mnh hn v kh khn hn ci trc (khi git li (setback) hoc tht bi mi mnh m hn v cn c s hi phc, cn thm ngh lc) Kiu pht trin mu thun th ny s khin khn gi on trc c v thy nhm chn:

to ra c kch tnh nhiu nht c th trong mi mu thun, bn cn c mu thun (dn ti cao tro) v git li (set back). i vi kch bn phim truyn, c t nht 3 set back.

Mu thun Set back Ch mc ca set back trn hnh on cao tro khng nht thit l hnh ng th cht cao tro c th, n c th l cao tro cm xc (Field of Dreams, The Truman Show, Sleepless in Seattle, v nhiu phim Chu u khc Amlie, Life is beautiful, Cinema Paradiso) Gi hy th v ra s mu thun, lc cn v set back ca bn i vi s pht trin trong trong kch bn ca bn T hi mnh nhng cu sau: Lc cn no cn ng nhn vt chnh ca ti? Nn nh phi l nhng vt cn c th (cc nhn vt khc, mi trng), nhng lc cn bn trong hoc lc cn siu nhin, vn ho, vv. Ti sao chng xen vo con ng ca nhn vt chnh? Nhng lc cn ny sn sng lm g ngn tr nhn vt chnh hon thnh mc tiu? Liu lc cn sau c ln hn lc cn trc? Nh th no? Ti sao? Chng ta quay li vi mu thun v ng c nhn vt - ng c ca nhng k i nghch vi nhn vt chnh. Nhn xt cui cng L mt nh bin kch, nhim v ct yu ca bn th thch kh khn nht l to ra s chn thc v mt cm xc trn trang giy. Cha kho chnh l nhn vt v ng c. Bao ln bn ngi xem th g l t hi nhn vt chnh ang lm ci qui g th v ti sao? L mt khn gi, chng ta lun cn bit rng c mt l do hp l khin nhn vt hnh ng v l do mnh a nhn vt vo mu thun. Lun c tnh anh hng trong mi nhn vt chnh, ngi sn sng bt chp tt c, lun khin chng ta thy xc ng khin chng ta tin. Tnh chn thc ca cm xc n t nhng s vic c ng c mnh v c du n c nhn thi thc nhn vt (lng l) quyt lao vo mu thun v nguy him, khin khn gi ho mnh vo nhn vt v h ang gp nguy; mt cnh khng c mu thun ngha l c rt t hoc khng c t cm xc no v cng khng c ch cho s ho mnh ca khn gi. V d, Tootsie em n cm xc chn thc khng phi v n tng t cuc sng thc m n khin ta tin rng Michael dm ng u vi th thch kh khn v nhu cu cm xc bn trong anh ta (ng c bn trong). mt im no trong Field of the Dream, nhn vt chnh Ray i ngc li thi gian. R rng y l iu khng th, nhng cm xc li cun ca b phim a y khin chng ta tin rng, mt lc no , iu ny c th xy ra. chnh l s tin ca khn gi -

vo nhn vt v cu chuyn ca h. (lu : th loi phim ny c gi l Php mu hin thc) to ra tnh chn thc ca cm xc trong mt cnh v trong kch bn ca bn, bn cn xy dng nhng nhn vt c th tin c qua tri nghim xung t, v lm mt cch kinh t, sc tch kch tch. Ngha l: Ch th hin ra nhng g tht cn thit v khng thm g na! Th hin thm na s lm m nht i mu thun v tnh chn thc cm xc m bn ang c to ra. Gia v quan trng khc l vic khn gi hon ton ho mnh vo hon cnh kh khn v nhng vn ca nhn vt vai tr quan trng ca s ho mnh. y l s m bn c th s dng, khng ch ln k hoch cho kch bn ca bn, m cho bt c khi no bn cn vit 1 cnh kch tnh Trc khi sang chng 7 Nhn vt trc kch bn, ti mun bn xem li ni v cu ca bn Witness mun g? Sau khi xem xong, th hy xem bt k (tt nht l xem ht) cc b phim sau y: A beautiful mind, American Beauty, Billy Elliot, Fight Club, Good Will Hunting, Maverick, Minority Report, Monster Inc., Shrek v The Talenteddo Ripley. L Mr. L do Xem tng phim mt, mt cch chm ch, khng ghi chp g c.ta ng ni ti anh V Ti ln v phim xem thc ny ri; hy c gng sao? xem li s c nbit xng ng. p
Anh ta sn sng lm g c c ci mnh mun Anh ta s mt g nu hnh trnh tht bi

!
Lm sao iu ny thay i c cu chuyn?

Xung t

Bn h sn sng lm g ngn cn anh ta?

Nhng lc cn t bn trong

Ti sao? Nhng ng i khc Nhng lc cn no xut hin trn ng i ca anh ta Lc cn t nhin

Hnh 6.4 s ng c nhn vt (Ngun: Jurgen Wolff) 07 Cu trc Trong chng ny cc bn s hc: V cu trc 3 hi c in trong hu ht cc kch bn v cc im nhn khc nhau lm c s cu chuyn ca bn tr thnh mt tng th kin trc: c hch, s kin hp dn, nhng bc ngot khc nhau, v nhng cnh tp trung, im khng th quay li, v cao tro cui cng - mt s kin to thnh cng 1 kch bn Cu trc 3 hi kinh in Mnh y l g? Mt cu chuyn hay thu ht s ch ca bn, nhn vt hay v chn thc. Nu hai tiu ch ny t chun, th bn nm trong 0.5% nhm kch bn dng top. Khi , bn c mt cu trc chun. Tim Bevan Working Titles Films Khi nhn vo mt kch bn, theo bn nng bn s bit khi no th mi th ri tut xung. Vi mt kch bn phim in nh, nu hi 1 di 20 trang, th bn bit sp c vn ri y. l l do bn phi i ngc li v xem xt li cu trc. Bi v chng c g thc s hiu qu, d bn c l ngi i tin phong trong kch bn ca mnh i na, th bn vn phi bm vo cu trc . V khi phi c 1 lng ln kch bn, cu trc l iu u tin bn nhn vo.

[Mt Ngi c thm nh kch bn] Sau khi quyt nh tng ca mnh, suy ngh xuyn sut khi nim chuyn, i t khi qut vo c th. Phn chia u tin l chia ra ba hi: 1, 2, 3; vic phn chia tip theo l m, thn, kt cho tng hi; sau chng ta s c th chia nh tng phn trong chui cnh, tng cnh v cui cng l hnh ng v thoi. Nhng to ra mt kch bn th ngay bc u vic xc nh phn chia nh th no l rt cn thit. Cng ging nh vit cc con s - c m rng dn. Kch bn cng c cu trc tng t nh vy. Ti sao li th? C hai kiu vit kch bn ngho nn: cu trc u (vit chnh xc nh nhng g xy ra trong cuc sng, kch bn kiu ny rt nhm chn y ht i thc) v cu trc qu k (tt c cc loi: ct truyn qu phc tp, nhiu hiu ng c bit, vv. nhng khng c cu chuyn hoc ni dung ch ). Bn ang i mt vi nhng s vic tht kch tch, tm kim nhng khanh khc kch tch c th y cu chuyn ln, to dng mt tri nghim cm xc cho khn gi v y tnh hung ln nh im. Mt kch bn l mt bn phc tho cho b phim hanh chnh, n ch ra ng i. Quan trng hn c, n vch ra cu trc, mt ci xng sng m bn c th treo vo hnh nh v li thoi. Nhim v ca nh bin kch l a ra bn phc tho. Howard Schuma, Bin kch: Rock Follies, Selling Hitler Hng dn vit cu trc kch bn c pht trin v nh hnh t nhng ngy u ra i in nh v ngi u tin h thng li l Syd Field. Khi nhn vo khun mu cu trc 3 hi ph bin, c l hi qu mnh ming nu cho rng hu ht cc phim u i theo mu ny, nhng phi c n 90% (c bit l dng phim Hollywood) thm ch l cn hn na. Hy th nghim bng cch chn ra mt phim bt k chiu trn TV hoc t mt ca hng bng video v xem cng vi s trang sau. Bn c thy khp khng? Lu quan trng: Bn khng nn coi cu trc l nhng nguyn tc cng nhc m bt buc bn phi i theo bng mi gi. y l mt tng m h, thin v logic v mong c hng thin mun i ca chng ta, cch k chuyn c cu trc tt: chuyn hay, k hay. C l iu quan trng nht gi trong u cu trc tt l: bn nn t n mt ngng m khi vit, khng cn phi dng n thc. Cu trc phi l yu t bm sinh trong cch k chuyn ca bn v l bn nng th hai khi bn vit. Tht l mt sai lm nu c bm vo cc con s. Vit mt kch bn khng ging nh nh du chm chm hoc a ra nhng con s ng. Hy

cu chuyn t k theo ca n. Nhng con s bn c c t nhng kha hc hoc trong cc quyn sch khc nhau ch s dng pht trin bn nng k chuyn ca bn, xc nh kh nng phn on v trc gic ca bn ri qun n i. Hy hc tt c, ri qung i ht. David Webb Peoples Bin kch: Unforgiven,Twelve monkey, Blade Runner Hy cng xem xt: Mt phim truyn hnh (60 pht) s c ct gia chng cho nhng on qung co, thng l 3 phn trong 3 hi. V kch hoc sitcom na gi s c chia thnh 2 hi (Chng 8) Trong phim phim in nh, s phn chia gia cc hi khng b gin on, nhng nu phn tch th ta c th t thy c (Nu phim c chiu trn TV, on qung co xen vo s nm cui hi mt, gia v cui hi 2) nh Hi 1 M 1/4 Hi 2 Thn 1/2 t l Hi 3 Kt 1/4 sau:

Lun

Do trong nhng b phim 120 pht, t l phn chia s l 30/60/30. Hy bm theo quy tc chng 2 v thi lng i vi phim truyn nha: 1 trang kch bn tng ng 1 pht trn hnh. V th kch bn ca bn khng c qu 120 trang (ti a). V vic phn chia hi cng tng ng 30 trang/60 trang/30 trang. Chng c quy nh no p buc phi i ng theo t l - - . Thc t, bn c th x dch i cht vi kch bn 90 pht/90 trang (chia thnh 20/60/10 pht), nhng hin ti chng ta c bm vo kch bn 120 pht

Hi 1 Trang 1-30 Thit lp

Hi 2 Trang 30-90 Pht trin (Mu thun v i u)

Hi 3 Trang 90-120 Gii quyt & Kt thc

Khi c chng ny hy lin h vi m hnh trang sau. D rng n khng phi l cng thc bo m thnh cng cho bn (chng c cng thc no bo m thnh cng), nhng t ra n gip bn cch t chc cu chuyn khn gi nm bt v hiu c bn ang mun k ci g. Trc khi i bc tip theo, ti mun cc bn xem 1 vi phim. Trc tin, xem li Witness, xem li nhng b phim ti yu cu cc bn xem cui chng 6: My big fat greek wedding, The Truman Show, Erin Brockovich, Spider-man, Field of the Dream v Cruel Intentions. Mt ln na, hy xem li tht chm ch, soi xt tht k, khng ghi chp g c. Ci g bc vo mi hi? Xin nhc li: trong kch bn ca bn, bn tin ti 1 mc tiu - cnh cao tro cui cng hi 3 (khng nht thit l cnh cui cng). Tng on m t, tng hnh nh, cu thoi, chi tit tnh cch nhn vt, tng vt cn gp phi, tng on setback git li, v tng mu thun c gii quyt u cn c y n cao tro cui cng nhm t c hiu qu cm xc mnh nht. Ch : Chin lc vit ngc bn p dng cho ton b kch bn cng cn c p dng cho tng Hi. Trc khi vit mt Hi, bn cn bit c on kt (cao tro) ca hi ; sau bt u cng vic t di ln, hy m bo rng mi vic u hng v phn cui. 1.1 Hi 1 (tng quan) Ti c rt nhiu kch bn t nht vi li vit ngho nn, ch qua 10 trang u l ti c th bit kch bn c dn dng ng hay sai. Ti cho cc nh bin kch 30 trang dng ln cu chuyn: nu sau 30 trang, h khng lm c vic , ti s chuyn sang kch bn k tip. Syd Field Hi 1 gii thiu n khn gi tt c nhng yu t cu thnh nn cu chuyn: nhn vt chnh, bi cnh (nhng quy tc v x hi, tm l, mi trng); kiu dng (s tht gai gc nh: Heat, Road to Perdition, Billy Elliot, Fight Club, Gangs of New York, Insomnia; hoang ng nh: The Legend of Bagger Vance, Field of Dreams, The rookie; u m nh: American beauty, Hearts in Atlantis; giai thoi nh: Waiting to Exhale, Don Juan De Marco, siu thc/k qui nh: Pleasantville, Being John Malkovich; c tch nh: Shrek, Edward Scissorhands, The Lord of the rings; mu m/ranh mnh nh Amlie, vv.); cng vi cc vn khc; s cng thng, tnh cm, khung thi gian (thc hay c kch ha) v kha thi gian (mt vic g phi han thnh trong mt khang thi gian nht nh, v d High Noon). Khng c yu t quan trng no c gii thiu sau hi 1 (v hu ht u c nh hnh nhng trang u ca hi 2)

Hnh 7.3: Cu trc 3 hi Trong khong ngn ngi 30 trang (hi 1), mt lot s vic phi c thit lp ra. Hy cng xem xt chng trong khun kh 10 trang: 1.2 Mi trang u Phn m u nn dng ln mt cnh tht tim cho kch bn ca bn. Alan Plater nh bin kch 10 trang u ca bn rt quan trng. Tt c Ngi c thm nh u ni vi bn rng nu kch bn ca bn khng thu ht h ngay t 10 trang u (c ngi ch l 5 trang), h s khng tip tc c phn cn li. Nu nhng trang u tin ny u c th on c, h s cho rng (c th ng hoc sai), 100 trang cn li cng on c ht. Con ngi ta c thi quen thch nhanh chng rt ra kt lun: sau khi c xong 5-10 trang, Ngi c thm nh c th t ni vi mnh rng y l mt kch bn hay hoc y l 1 kch bn d t. Nu h c kch bn vi thi tch cc, th c v nh l phn nhn xt cui cng ca h v kch bn cng tch cc. V th ngay t 10 trang u, bn phi th hin c k nng ca mnh. Nhng k nng cn phi c nht, th v (hoc hi hc) v hn c l thu ht c s quan tm ca Ngi c v khin h mun c ht phn cn li.

iu gy ra t m mt kch bn hay l khi bn c th ha mnh vo n ngay t 10 trang u. Mt trong nhng iu mu cht ca cnh m u l s xut hin ca nhn vt chnh. c mt cnh m u ly lng khn gi, khng nht thit l mn nght th, nn i theo mt chiu hng tinh t; nhng l mt ci g m ti cm thy khc l, cha tng c thy bao gi. Nhng cng ng ph by tt c ngay 5 trang u. Hy lm sao ti mun d tng trang. Norma Heyman Nh sn xut: Dangerous Liaisons, The Honorary Consul, Carrington, Gangster No. 1 Trong 10 trang ny, bn phi dng ln khung cnh: Cc nhn vt chnh ca bn l ai, v c bit l nhn vt trung tm (mt ngi sao) Cu chuyn ni v ci g Tnh hung kch tch xoay quanh cu chuyn Th loi phim bn lm Bn cn nhn vt trung tm trong mt bi cnh quen thuc v t nhin vi h, trc khi c nhng s thay i xy n vi h trong cu chuyn. (Trong kch bn phim truyn hnh, vic ny thm ch cn c tht cht hn: 2-3 pht u rt quan trng, do ch trong 5 trang u mang tnh quyt nh: c n c, ng v khng) 1.3 M u. iu u tin Ngi c thm nh nhn vo kch bn l mt c hch (hook) mt iu g thu ht s ch ca khn gi, ko h i xuyn sut cu chuyn v khin h mun xem hoc c. Tt nht l n nn xut hin trang th 3 hoc th 5. Mt cuc i u honh trng gia 2 nhn vt lun l mt c hch i vi khn gi. Trong kch bn Maverick ca William Goldman, chng ta thy Bert Maverick ng trn lng nga, tay b buc sau lng, dy thng lng c - buc trn mt cnh cy. Con nga ang chm chm tin v pha trc, anh ta sp b treo c t t. Sau k xu nm mt ci ti xung chn con nga, con rn b ra, lm con nga hong ht v in cung chy v pha trc. Cng thng y chnh l lc anh ta b treo c. Nhng chng ta bit rng khng phi vy bi v Bret ang l ngi k chuyn (ging thuyt minh). Cu thoi u tin ca anh ta l: ng l mt tun khn nn. Tt c bt u khi . Chng ta bit rng mnh sp theo di cuc hnh trnh ca anh ta (nhn vt trung tm). Vy lm sao anh ta thot c? Chng ta khng th bit c cho n on sau ca kch bn, nhng t ra chng ta b kch thch v mun xem lm sao anh ta thot c. Nh vy chng ta b dnh mt c hch. Mt c hch khng nht thit l mt c p tri ging v u (nh trong v trm ban ngy to bo ca phim Heat, khu sng trong ming Jack phim Fight

Club, v m xe bt ng trong Erin Brockovich, hay v n tng bng trong Star wars, Episode II: attacks of the clones). N c th rt nh nhng tinh t nh mt hnh nh b bt gi (hnh nh ngc trong phim Memento) hoc do li thoi a y (Gi m ti c th quay li trong phim The Talented Mr. Ripley; Mnh l ai?... trong Spider man) hoc kch thch tr t m (tp trung vo cun nht k bc da trong Cruel Intention, bi ton kh c mt cu dn v sinh gii c trong Good Will Hunting). Cng c th quyn r (nhng chic t lao n Gosford Park, ko chng ta vo trong, khi gi s mong i) hoc gy t m (nh sng t nhin bin mt trn bu tri trong The Truman Show, tay chi piano iu luyn Tom Ripley, thc s ch l mt ngi phc v nh v sinh) hoc b n (cnh st nhn m mn trong Minority Report, mt ci xc tri trn bin trong The Bourne Identity, ging ni tr em vang vng t xa trong Signs). Cng c th bo hiu mt im xu (git mu bin thnh k thut nu n hin i trong American Psycho) hoc tinh nghch (Shrek, Amlie, Monster Inc.) v hi hc (My Big Fat Greek Wedding). M mn ca Hitchcock trong phim Strangers on a train l mt v d tuyt vi cho nhng c hch : u tin, ting ci tu chi tai, tip theo l cnh my quay i theo bn chn ang bc i, loi giy hai mu ngi l ai? Anh ta i u? v lc chng ta ln u tin thy ton b thn hnh anh ta, chng ta dnh c hch. i vi mt s nam gii mt tui no , c hch ng nh nht c l l on credit m u ca phim Barbarella. Cch c c mt c hch hiu qu l khin nhng con ngi bnh thng lm nhng iu khng bnh thng, hoc nhng ngi khng bnh thng lm iu bnh thng, hoc a ra cu hi no , hoc a ra mt iu g ha hn c g hay ho s xy ra. i vi nh bin kch, tm c cnh m u thc s cho kch bn ca mnh (im vo) thng rt kh. Hu ht cc cnh m u l nhn vt, nhiu hn l da vo ct truyn. Thng thng, im vo s cho bn thy nhn vt trung tm ang mt im no khng hong trong cuc sng, mt tnh th nan gii hoc mt quyt nh i mt vi cuc sng, mt hng i hoc tng lai: Peter Parker, mt cu thanh nin mi ln, m ci cha m, khng th c c c gi mnh yu (Spider man); Erin Brockovich u tranh v bn thn v gia nh, phi chu nhiu on set back git li; John Nash, mt anh chng c trn cn trong mi trng mi i hc (A Beautiful Mind); Pastor Graham vt ln vi cnh g trng nui con v mt nim tin sau ci cht ca v (Signs); Toula li thi trong tnh cnh chng (My Big Fat Greek Wedding) Mt trong cc yu t quyt nh m u u c th l ra khi bn lm vic vi tiu s v cu chuyn nn (qu kh) ca nhn vt. D bn quyt nh nh th no, bn cng nn m u giy pht cui cng c th, thng l trc im ri ca phn thng tin quan trng chng ta cn bit.

Cui cng, mt mo nh: nu bn c mt lot nhn vt cn gii thiu nhanh, cch thng dng l cho mt ngi xut hin vo trong nhm v c gii thiu vi nhng ngi khc, ging nh Danny Witwer trong phn m u ca Minority Report. 1.4 Cu thoi then cht u gia trang 3 v 5 bn cn a ra mt cu hi m bn nh bin kch ang hi chnh kch bn ca mnh, vn (c nhn hoc chung chung) bn ang phi i u, phi khm ph v t gii quyt n cho thy kch bn ni v iu g v l do bn cn vit kch bn ny. N lin quan n ch . Vn c th hin trong cu thoi then cht: c ni ra bi mt nhn vt v cho khn gi cht manh mi rng iu g s c khm ph trong kch bn ca bn. V d: Ti l mt phn ca ci g . Ti thuc v (Goodfellas) Con cn t ho khi l mt ngi Hy Lp (My Big Fat Greek Wedding) Nu khng ht, chng ta chng c sc mnh (Monster Inc.) Hy t ng h chnh mnh. ng nhn ta, hy nhn v pha trc (Billy Elliot) Bn c c mt qu kh cn t i (Sunshine State) Ngh n chuyn bay hm nay ? (ging ca pht thanh vin radio trong The Truman Show) Hy cn thn vi l ngi Anh ngoi kia (Witness) Cu thoi trong Witness gi ra mt s tht mu cht ca phim: c mt ng ranh gii gia hai th gii v vt qua l v cng nguy him. i khi cu thoi then cht c nhc li cho ti cui b phim (c nhng lc ng tng t tng ch), nhng c cht thay i v ngha (nh trong Witness) bn c th gii thch v s thay i v ti sao? Khng nht thit l cn c cu thoi then cht (nhng rt c ch) v cn phi ci vo quanh trang 3, nhng n gip khn gi hiu c bi cnh cu chuyn ca bn hoc c c s nm c nhng tiu chun trong th gii cu chuyn ca bn. Xem phn m u ca Spider-man, Erin Brockovich v Chinatown. Bn ngh cu thoi then cht ca phim l g? (p n phn Tm hiu thm) Teasers (on gy s u phim) i khi bn s thy mt on m u (teaser) nm trc phn credit trc khi bt u hi 1. N chnh l c hch cho khn gi hoc to cnh (Pulp Fiction, The Piano, Heavenly Creatures). Phn ny xy ra ph bin trong cc series phim truyn hnh v sitcom (Cheers, The X-files). Trong Hill Street Blues, chui cnh trc credit khng ch l mt c hch v to cnh, n cn thit lp nhng tuyn chuyn khc nhau s c theo di trong tp. Trong nhng tp phim khc, c th xut hin dng cnh theo kiu trong tp phim tun trc. i khi phn

teaser c th ra sau phn credit (Will & Grace, The Wonder years). Teaser l mt cng c hu ch nhanh chng xc nh c phm vi chnh ca cu chuyn. Chui cnh trc credit ca on phng vn trong The Truman show gii thiu ngn gn cho chng ta bit dn din vin trong phim chng ta s xem v s hin din bao trm ca Christof. on video phng vn m u phim American Beauty (C mun anh git hn v em? l mt v d tuyt vi ca teaser trong vai tr c hch. Cn c nhiu c hch khc trong on credit: ging thuyt minh trong khng y 1 nm na, ti s cht - mt li vang vng thng minh hoc mt ci gt u m mn ca Sunset Boulevard; v giu hnh nh (Lester trong phng tm) Chui cnh teaser trong phim George Of The Jungle khng ch a ra cu chuyn nn v qu kh ca George m cn m ra mt vai quan trng l ging ngi k chuyn c t cch nh mt nhn vt ch thc trong phim. Hnh nh lp li u trong na u ca hi 1, cnh lp li c th gip bn c nhng n tng hnh nh r nt v mt iu g s c lp li gn cui ca kch bn han chnh. Khng nht thit phi cc k n tng, ng nh, khn gi ch cn t n vo tim thc ca mnh (trong Witness, l hnh nh ca cng ng ngi Amish xut hin trn sn i). Khi hnh nh c lp li (thng c cht thay i) on cui, n bo hiu cho khn gi mt cch v thc rng chng ta ang i n ot kt ca phim. Hai hnh nh ny c vai tr nh k gi sch (kp u, kp cui). Xem 15 pht u ca The Witness. Lu : s sng to v tm tng, phn gii thiu nhn vt (c bit l nhn vt trung tm), s thay i a im (nng thn ln thnh th), v git ngi. T hi bn thn: s a dng nh hng th no? s la chn a im ng gp g vo mi cnh (thng tin khi qut, gi tr kch tnh, vv.) Bn c ngh rng v git ngi xy ra (pht 13) l qu nhanh, qu chm hay va phi? Cn phn gii thiu v John Book (pht 15) l qu chm? Liu anh y c nn bc vo sm hn? Lm tng t vi phim My Big Fat Greek Wedding, The Truman show, Erin Brockovich, Spiderman, Field Of Dreams v Cruel Intentions. Chng ni cho bn bit iu g v tnh cht b phim bn ang xem, v nhn vt, bi cnh, th loi? Bn c ng vi vi quyt nh ca ngi vit kch bn? C hch c s dng l g? c dng nh th no v c hiu qu khng? Lu im vo ca cu chuyn v nhng tnh hung khng hong cuc sng ca nhn vt trung tm. Bn c nhn ra vi cu thoi then cht khng? (Bn nn nhn ra vi cu). 1.5. Hi 1: trang 10-30 (khi qut)

Trong 20 trang cn li (20 pht) ca Hi 1, bn cn phi lm c nhng vic sau: Mi trng (khng gian): nu ra nhng chi tit trong th gii m nhn vt trung tm ang sng. Nim tin: th hin qua li sng, nguyn tc sng v h thng gi tr ca nhn vt trung tm. Ct truyn ph: dng ln Thm vo , khang gia giai on ny (2/3 ca hi 1 v 20% tan kch bn) bn nn cho vo s kin chnh u tin trong ct truyn chnh, mt s kin gy kch thch: mt cnh, s vic hoc cu thoi lin quan n mt iu g hoc vn khin nhn vt trung tm buc phi a ra quyt nh v theo ui mc ch hnh ng cho n ht phn cn li ca kch bn. Vic ny cng em n mt xung t dn ti cao tro th nht cui hi 1. Hy xem xt vn k hn: 1.6. Trang 10-15: Nhn vt hnh ng Gia trang 10-15, lnh vc hoc ch hoc nh hng ca b phim cn phi r rng, tt hn ht th tt c u phi r rng. Khn gi cn c mt sc ht nu ko h xem ht b phim, nh hng cho h bit cn tm v hng vo im no. Nu h khng nhn ra c, h s thy chn v lc hng. Steven E.De Souza Bin kch : Die hard I&II, 48hours, Beverly Hill Cop III, The Flinstones, Judge Dredd. Phn ny ca kch bn thng tp trung vo hnh ng ca cc nhn vt chnh (c bit l nhn vt trung tm). Chnh iu ny lm tnh cch nhn vt su sc hn bng cch a ra vn ca nhn vt: mt s pha trn gia thi ca h v tnh tng tc c nhn i vi mt hon cnh c th m bn ngh ra cho h. V d: trong phim Witness, John Book c m t nh mt ngi thiu nhy cm, tham vng v li dng ngi khc. Anh ta phi lm vic vi mt ph n v mt a b (Rachel v Samuel), nhng ngi thuc mt th gii vi cc gi tr hon ton tri ngc. Thm vo , phn ny cng c coi l mt thc o khn gi c th o c s pht trin ca nhn vt (nhn vt trung tm v nhn vt chnh thay i ra sao trong sut hi 2, 3 v phn kt). Trong Witness, ba ngi i xe qua nhng con ph, nhn dng k st nhn. Trong phn ny bn nn tp trung theo di nhn vt trung tm trong hu ht cc cnh. Nn nh rng, bn miu t bng hnh ng, nhn vt trung tm ca bn lun ch ng ngha l lun a ra cc quyt nh. cho nhn vt lun ch ng, v bn s gi c s quan tm ca khn gi. ng vi bt u dng ln ct

truyn ph v nhng yu t khc bn cho l quan trng i vi s pht trin ca cu chuyn (v d: Book v Rachel gp nhau sau 16 pht vo phim). 1.7 Trang 15-30: s vic kch tnh trang 15, nhn vt ca bn phi c lp nn r rng; c nhng thng tin cn thit v nhn vt v thc o tiu chun. Chng ta tip tc bc vo phn tip theo ca kch bn v dn ti mt s vic kch tnh ri cui cng l n cao tro ca hi 1 (im bc ngot 1) Trong Witness, Samuel nhn dng nhng k tnh nghi xp hng v nhn ra k git ngi McFee t mt bc nh, ngay lp tc dn ti cuc gp gia Book v sp Shaeffer v cui cng l v bn sng ca McFee di hm gara. Trang 15-25 ca 1 kch bn thng c lm cho kch tnh bng vic a ra nhng him ha ang rnh rp nhn vt chnh. Trong Winess, chng ta nhn ra mi ha khi bit k git ngi cng l mt cnh st, iu em n mt mi nguy him r rt cho Book, Rachel v Samuel. Trc nguy c b loi ra, bn cn phi c mt s vic kch tnh (i khi cng c gi l cht xc tc hoc im mu cht ca ct truyn) khong trang 18 iu m Ngi c thm nh hin nay ngy cng quan tm. S vic kch tnh l mt khonh khc hoc mt cnh trong , nhn vt trung tm phi i u vi 1 kh khn v ny sinh mt khng hong. Khng hong ny y nhn vt trung tm buc phi a ra mt quyt nh hoc s la chn, t dn n s thay i ca nhn vt hoc cu chuyn (cui cng l cao tro ca hi 1, bc ngot - im mu cht u tin) M u hi 1, cuc sng c v rt bnh thng v cn bng. S vic kch tnh xut hin v lm o ln th cn bng; n gy ra vn khin nhn vt trung tm phi i gii quyt hoc khi phc li s cn bng trong sut kch bn. Nhn vt trung tm phi thc c n (mc d c th khng thc c tc ng ca n ln anh/c ta v phn ng li (k c vic t chi phn ng cng l phn ng li). S vic kch tnh khin nhn vt trung tm c mt nhu cu v c mun khi phc li th cn bng, v n tr thnh mc tiu v ng c hng ti; nhng n lc ny hnh thnh nn xng sng ca cu chuyn v s vic kch tnh khi ng cho tt c. V d, trong Minority Report, l lc Agatha nhn thy tng lai trong b bi v John Anderton thy hnh nh tin on qua mn hnh chiu; l khi Billy Elliot ln u tp bal; khi Shrek thy cng ng chi n ng c m ly ca n; khi Will gp Skylar ln u tin trong qun bar (Good Will Hunting). l s xut hin u tin ca Tyler Durden trong Fight Club; khonh khc trong qun bar khi John Nash eureka v khi nim Kim sat ng lc tng gc ca anh ta (A Beautiful mind); khi Randall tr thnh K Lnh o Kinh Hong v quyn uy ca Sullen b e da trong Monsters Inc; v trong The Talented Mr.

Ripley, l khanh khc nhng album nhc jazz ri xung t v Dickie quyt nh Tom khng nn quay v New York m hy li Italy - bt u t , m mu bt u. Khi sng tc s vic kch tnh, hy hi bn thn: - iu g ti t nht (ngoi tr ci cht) c th xy ra vi nhn vt trung tm, iu g s bin thnh tuyt vi nht? - iu g tt p nht c kh nng xy ra i vi nhn vt trung tm nhng ri bin thnh iu ti t nht? - iu c lm o ln th cn bng trong cuc sng ca nhn vt trung tm m ta dng ln? - Liu s vic ny c gi ra hoc to dng nn s vic hoc nhng hnh nh cho cnh cao tro ca hi 3? Lu : Nu c kha thi gian trong kch bn, n nn xut hin trong s vic kch tnh. N cng c th c cho vo on sau, thng l bc ngot u tin, cui hi 1. Trong Monster, Inc., Mike c cho 30 pht sa cha trc khi cnh ca ng li v vic ny xy ra ngay trc im gia. Xin nhc li rng, nhng quy nh ny khng nht thit phi c p dng cng nhc, nhng n s l nhng ch dn m bn c th tn dng v p dng trong vic thit k cu chuyn ca ring mnh. Bn c thy kha thi gian trong cc phim m bn xem chng ny - nh rng khng phi phim no cng c (hoc cn phi c). 1.8 Vai tr ca nhng im bc ngot Khi cu chuyn ca bn ang c y i nhanh chng, nhn vt trung tm ca bn b thc y bi vn hoc thch thc gy ra t s vic kch tnh, mi th ang gp rt tin ti cao tro cui hi 1. Mc d s vic kch tnh ca bn r rng l mt im ngot (cho cc nhn vt v cu chuyn), nhng trong b cc ca tan b kch bn, n vn ch c coi l mt yu t nh - d rt quan trng v cn thit. thit k mt cu chuyn han chnh bn cn c hai im ngot chnh: cui hi 1 v cui hi 2 (khanh khc s tht). Bn cng c th c vi im ngot nh khc trong kch bn, nhng im ngot 1 v 2 l phi c c nh. Cu trc kch bn do bn sng tc cng ging nh mt cy cu bc qua sng, hai im ngot nh hai ct tr chnh ly cy cu n khng b sp chnh v th n v cng quan trng. Mt im ngot trong kch bn phi han thnh cc nhim v sau: n phi nm c cu chuyn, xoay quanh cu chuyn v nhm thng vo mt hng mi bng cch t ra mt vn m nhn vt trung tm phi i gii quyt trong c kch bn n y cu chuyn ln nh ca hi 1 (sau y sang hi k tip) n t cc vo cu chuyn (tng mo him, mc cam kt rng buc, vv.)

n lm tng lc y bng cch tng mc t cc, bng vic y cu chuyn sang mt hng mi nguy him, bng vic a ra thnh qu ca mc tiu hoc ca nh. Lu : t nguy him l m ch cho cu chuyn kch bn ca bn. l mt im khng hang khin khn gi c cm gic chng ta phi lm g by gi? n lm thay i ng c ca nhn vt trung tm (im ngot 1 to ra nhu cu, mc tiu hoc ng c bn ngai) Cc im ngot lun xy ra vi cc nhn vt trung tm ca bn, v lin quan n tnh cch v gy ra bi hnh ng ca h (nn nh rng: quyt nh l hnh ng). Nhn vt trung tm ca bn s khng trnh khi vic phn ng vi im ngot theo mt cch no : h s hnh thnh mt mc tiu v nh hnh ng. im ngot 1 xy ra vo lc cu chuyn c v nh kt thc sau mt thnh qu hin nhin ca nhn vt trung tm. Trong Witness, John Book tm ra ai l k git ngi, c nhn chng v ni vi sp Shaeffer. Cm thy rt bng lng, anh ta i v nh. Cu chuyn c v nh kt thc v Book thng. Vo ng khonh khc , im ngot 1 xy ra. t nhin cu chuyn b y sang mt hng mi, khc hn v nguy him hn. Cui cng, khng hong ca bn s dn thng ti cao tro u tin cui hi 1 (to n by bt cu chuyn sang hi sau). Cao tro l khonh khc mnh nht v cao nht trong hi u tin. 1.9 Trang 28-30: cao tro hi 1/im ngot 1 v chuyn tip sang hi 2 Cao tro xy ra khi mt khng hoc hoc vn c gii quyt theo mt cch no . Sau mt s vic kch tnh, chng ta thy nhn vt trung tm (v cc nhn vt chnh) phn ng p tr li. V n lm chuyn i ng c gc ca nhn vt trung tm, nn mc tiu ca h thay i hoc l b buc phi thay i. D c thc hay khng, h cng buc phi hnh thnh mt hng gii php mi, mt mc tiu mi v tuyn hnh ng m h tin rng s dn ti mc tiu. Nn nh rng y l ng c bn ngoi ca h - iu m h phi t c cui cu chuyn li h i xuyn sut kch bn. Vic hnh thnh mc tiu ny v tuyn hnh ng c chn c th phi mnh v r rng i vi khn gi (khng nht thit phi r rng vi nhn vt trung tm) v c th hin bng nhng hnh ng hnh nh. Cao tro/phn ng ny s to ra ng lc y sang hi 2. Trong Witness, Book lao vo nh em gi, nhch nhc v y lo s. Anh ta mang theo Rachel v Samuel i cng thot khi mi e da ca McFee v Shaeffer. Hnh ng cao tro ny cho thy quyt nh ca anh ta (phn ng li im ngot 1). Cm gic khn cp cho khn gi thy mc nguy him m h ang b e da ln n mc no. Vt thng chy mu lm rung ng khn gi, khin chng ta mun tha th cho anh ta nu trc ta cm thy anh ta phn ng c cht g thi qu.

im ngot 1 trong Minority Report l hnh my chiu Goodbye Crow, khi k git ngi l mt ra l John Anderton v qu bng ca anh ta xut hin; l khi Billy Elliot ht ln con ght b vi b mnh, khi ng bt con b mn bale; khi Shrek tha thun vi lnh cha Farquaard v cng cha Fiona. Khi Sean c coi l bc s tm l tr liu cui cng cho Will (Good Will Hunting) - cuc gp u tin ca c hai y vo hi 2; khi ln u tin Jack nh nhau vi Tyler v kt thc bng cu Lc no , chng ta nn lm li (Fight Club); khi John Nash ni Mun ti lm g no? vi William Parcher trong A beautiful mind. Khi Boo a tr ln u tin bc vo th gii qui vt (Monster, Inc.) v vi Tom (The talented Mr. Ripley) l khi Freddie Miles bc vo hnh - mi th s khng bao gi ging nh trc. Vo cui hi 1, ti mun t c cm gic kt thc, c mt ci g ht ng. Khng nht thit l khn gi phi hiu ht. Mt sai lm l c gng bc l mi th qu sm ngay on u phim l l do ti sao c mt s phim chng xung khi bn xem c phim Steven E. De Souza Hy tm ra s kin kch tnh v im ngot 1 trong cc b phim bn va xem (My big fat greek wedding, The Truman show, Erin Brockovich, Spider man, Field of the dream v Cruel Intentions). p n c trong phn Tm hiu thm 2.1 Hi 2 (tng qut) Hi Pht trin ny cho bn bit cu chuyn chnh, hnh ng ca nhn vt i xa hn v thy c s pht trin ca nhn vt thng qua nhng tri nghim ca h. Tt c nhng yu t c gii thiu trong hi 1 s c s dng kt hp hoc chng li nhau : mu thun, nghi ng, cng thng, hnh ng, phiu lu, am m, lng mn, n mng, b n, v bt c iu g bn c. Bn cht ca hi 2 l vn c a ra trong s kin kch tnh ca hi 1 c y i xa hn thng qua xung t v cc nhn vt phi vt ln vt qua kh khn, c chng bi gii php ca nhn vt trung tm a ra t cui hi 1. l mt gii php ti t hoc sai lm (thm ch h khng nhn ra iu ), nhn vt trung tm ca bn s sm phi i mt mt ln na vi vn c ca h, d c th l vn mi hoc c cht thay i v hnh thc. H khng th thot c thc t rng gii phpca h khng gii quyt c vn trn vn. Khn gi d nhin hiu iu ny r hn nhn vt trung tm (chng ti bit iu m anh khng bit) v khn gi hiu r trong tim thc rng nhn vt trung tm s gp li vn ny phn sau ca phim. Trong Witness, Shaeffer phi i mt mt ln na vi thc t rng hn b phn bi; Book phi i mt vi thc t rng vic chy trn, d vi l do g i na, cng khng gii quyt c vn v dn ti ci cht ca Carter. Khanh khc au thng thng xy ra cui hi 2 (im ngot th 2 hoc khonh khc s tht) v dn ti mt mc ch mi mnh m v r rng hn.

 hiu r hn v hi 2, s c ch hn nu bn chia lm hai phn. na u hi 2 (trang 30-60), n na u phim (Trang 60), hnh trnh ca nhn vt trung tm kh vng chc, mi vic din ra sun s. Nhng s khng c g tin trin ngoi tr thng qua xung t. Nu tt c nhng g bn c ch l ph by v gii thch, mi vic s tr nn nhm chn v cu chuyn s thiu lc y. Do bn cn dng ln mt on git li. Thc ra bn cn c 2 on git li trong phn ny ca kch bn: mt on khi bc vo Hi 2 v mt on nghim trng hn ti im gia ca kch bn. Hy xem xt k hn phn na u. 2.2 Hi 2: trang 30-45 Mt nguyn tc vng ca vit kch bn l: sau mt cao tro, hy cho khn gi mt khng gian th pho, mt on ngh hoc mt cnh h bnh tnh li tiu ha on cao tro v tt c nhng g va xy ra. Nhn vt trung tm ca bn b dnh cht vo mc tiu v quay tr li vi qu o - hoc h ngh nh vy. S sm c mt on git li nh, nhng h s vt qua v vng bc tin ln. Do , trong 15 trang ny thng ch c 1 phn ng v bi cnh c nh bin kch dng ln nhng s kin dn ti vn phc tp hn v nhng lc cn pha sau cu chuyn (cc mi quan h v s phc tp c th bt u t y). Trong Witness chng ta thy c du hiu tnh cm gia Book v Rachel thng qua cnh chm sc (bc ngot u tin ca ct truyn ph ln nht). y cng l vn phc tp v theo truyn thng, ngi Amish khng c php yu v kt hn vi ngi ngoi. Khng phi li ca h, h thuc v hai th gii khc nhau. 2.3 Trang 45: im tp trung u tin Vo khong trang 45, bn thng thy c mt im tp trung. y l mt cnh hoc khonh khc m: tht cht tuyn truyn hnh ng nhc khn gi nh li vn y cu chuyn i xa hn v i ng hng (khn gi v nh bin kch khng b lc li) ch ra s thay i ca nhn vt so vi lc u hoc s trng thnh ca nhn vt trung tm giai on ny, chng ta c nhng du hiu u tin cho thy nhn vt trung tm ang thay i v trng thnh, v d mt cnh hoc mt khonh khc cho thy s chp nhn tnh hung mi (nhn vt thch nghi vi nhng s kin thay i trong cuc sng trc , c bit l vn v im ngot 1). y chnh l im mc nh du trong s chuyn ha v trng thnh ca nhn vt trung tm. Cho n gi, h v ang phn ng vi s kin do im ngot 1 gy ra. im tp trung u tin s cho thy h a ra hnh ng ngha u tin trong qu trnh tin ti mc ch cui cng.

Pht th 46 ca Witness, John Book a cho Rachel khu sng, d rng anh ta bit u ngai kia, McFee v Shaeffer ang sn lng mnh (mt s kt hp thng minh gia ct truyn chnh v ct truyn ph). y l khonh khc trng thnh r rt ca nhn vt Book trong ct truyn ph Book/Rachel: trc , khng bao gi anh ta lm vy ngay c khi anh ta khng b nguy him. y, anh ta bt u p tr li nhng gi tr ca ngi Amish ni y. V ct truyn chnh (Book phi tm ra k st nhn), vic ny gi cho chng ta nh v McFee v Shaeffer v vn ang treo l lng trn u bn h. Khi c hai im ngot chnh, s c 2 im tp trung quan trng (im th hai xut hin khong trang 75) v chng thng lin quan n nhau: iu g ha hn/im bo/c cp/c ch ra trong im tp trung 1 thng xut hin trong im tp trung 2. Do vi im tp trung 1, bn nh bin kch cn thit k mt cnh cn thit tp trung li ln na trong mch chuyn ca mnh. 2.4 Trang 45-60 Phn ny cho thy nhn vt trung tm bt u hon thin tuyn hnh ng bt u im ngot 1 v c tht cht im tp trung 1. Mch chuyn s tip tc i ln, gn nh khng gp cn tr g v bn ang i n im gia - khonh khc/im khng th quay u li (point of no return) ca nhn vt trung tm. Ni cch khc, t trang 45-60, s thy: vt cn kh khn hn nhn vt trung tm mnh m hn nhn vt trung tm i n mt im m sau h khng th b cuc. Trong Witness, on ny, Book, tng l mt th mc, nay l mt cnh st, anh ta b hp dn bi cuc sng ca ngi Amish (v sau , im gia phim, b hp dn bi Rachel). Thng thng, on ny trong ct truyn chnh s nhc li vn bn ngai. Nhng chng ta cng thy nhn vt trung tm a ra hnh ng quyt an u tin i vi vic t ti mc tiu cui cng ca chuyn. C th hn, h s i n im khng th quay u li/cam kt han ton im gia ca phim (trang 60). Trong ct truyn ph ln nht, phn ny thng m t mt s thay i din ra bn trong nhn vt trung tm. Trc ti gi, chng ta mi c du hiu m ch s thay i, nhng gi chng ta s tp trung vo n (v d: Book gip ngi Amish xy nh kho, li sng cng ng ca h; John yu Rachel cng nh anh yu chnh cuc sng v gi tr sng ca ngi Amish). 2.5 Trang 60: im gia phim im gia phim hay im gia kch bn (thng l trang 60) chnh l im khng th quay u li ca nhn vt trung tm, cnh ca h hoc mt khanh khc cam kt han tan. Mt iu g xy ra khin h xem xt li hoc cn nhc vic t b hnh trnh hoc chuyn i. Liu c nn b cuc hay tip tc?

Nhn vo kch bn ca bn, nhn vt vt qua 60 trang, cng phi mt ngn y thi gian h t b v quay li im khi u (trang 1) tng ng vi vic h i ht qung ng n trang 120. Trong Falling Down, pht th 67 ca b phim di 104 pht (lch 15 pht so vi im gia), D-Fens ni in thoi vi v c rng: Anh bc qua mt im khng th quay u li. Em bit l g khng? l mt im trong chuyn hnh trnh m ta khng th quay tr v u, ch c th bc tip n cng. c l l mt tr vui ca nh bin kch, nhng n din t c vn kh ngn gn. Khng ging cc im khc trong kch bn ca bn ( cui mi hi), im gia khng nht thit phi lin quan n cao tro no hoc mt cnh hnh ng ln no . c th l mt phn ng trc mt on git li nghim trng no , nhng i vi nhn vt trung tm ca bn, y chnh l im khng th quay u li. Mc ch chnh ca n l: bt nhn vt trung tm xem xt li hnh trnh ca mnh khin nhn vt trung tm cn nhc vic b cuc khin nhn vt trung tm sau quyt nh i tip (h phi lm vic ny) khin h hnh thnh mt lot mc tiu mi tp trung hn hoc c th hn khin h cam kt hon ton vi mc tiu mi v khng th rt lui. (Nh rng: chng ta hc v nhn vt t chnh nhng quyt nh m h a ra. khi ng di p lc) im gia phim thng cho chng ta bit iu g mi m, mt iu m trc ta cha tng bit n; n c th biu hin mt khonh khc nhn vt trung tm nhn ra iu g , h nhn thy iu ang xy ra, c bit l gia bn thn h v cc nhn vt chnh khc. N cng gp phn vo ng c ca nhn vt trung tm : bt c ai i ti im khng th quay u li s c t s la chn dnh cho h v buc phi i theo mt con ng c th v h khng th b cuc, cng khng th quay tr v. Khi t c mt mc quan trng trong vic gii quyt vn , nhn vt trung tm s c thm ng c tip tc con ng mnh i; c t s la chn nhng gi y h dnh cht vo con ng i tm gii php. Thng thng trong cc b phim tnh cm, im khng th quay u l khi hai ngi hoc ln ging vi nhau hoc ni cu anh yu em ln u tin. Trong Witness, l cnh trong nh kho, khi Book v Rachel, cng khiu v, chm vo nhau v sut hn nhau. Sau nhng hnh ng ca Book c thu hp li: s ch ca anh ta i vi Rachel, mt ngi ph n c th b cng ng ty chay, s la chn ca anh ta b gii hn. Cp i (v khn gi) nhn ra rng c hai ang bc trn con ng khng th quay u li; mt dng chy cm xc nguy him cho c hai. Trong Minority Report, l cuc phu thut cy mt ca John Anderton; l lc Billy Elliot quyt nh ng ra trc ta, th hin tnh on kt gia nh, iu

 ng ngha vi vic cu mt i c hi bui th vai bal quan trng; l khi Shrek quyt nh b mt n v cho Fiona thy hn khng phi l Hang t p trai, ch l mt con chn tinh xu x. l on Will v Sean tm thy am m chung v bng chy (Good Will Hunting) v Sean nh li ln u gp v mnh nh th no; khi Lou c ng ca CLB nh nhau (Fight Club); khi John Nash c that khi bui thuyt ging Havard, ch chm trn vi tin s Rosen, sau b bt v b cho hn m (A beautiful Mind). Trong Monster, Inc., khi Randall nhn ra rng chnh l Mike v Sulley phi chu trch nhim khi a b lt vo th gii qui vt Monstropolis; i vi Tom Ripley, khi anh ta mt ca Dickie, ln u tin gp Peter Smith-Kingsley v c hai b thu ht ln nhau (The Talented Mr. Ripley) Quay tr li vi Maverick, im gia phim r rng a chng ta tr v vi c hch u, l cnh treo c. Chng ta pht hin ra Bret thot c nh th no v anh ta buc phi theo ui cuc hnh trnh. Chng ta cng nhn ra rng na u ca phim l cu chuyn nn trong hi tng: khn gi b d d v li ko theo phim y l iu ct yu ca b phim. (iu ny ngha l chng ta chun b cho nhng ln b d d tip sau; ti im cao tro, hiu qu hn c l khi chng ta pht hin ra rng t trc ti gi, mnh hon ton on sai. Ngay c trong b phim di nh Malcome X ca Spike Lee (chng 18), im gia phim xy ra pht 90 trong b phim di 205 pht khi anh ta chuyn sang o Hi. Cho n lc , Malcome l mt k v dng, d ni nng v ph hoi. Sau im gia, nhn vt trung tm s bm vo v i theo ng con ng nht nh no . K t lc , nhn vt trung tm khng th tr li cuc sng c v li sng c ca h. Quay li vi cc phim My big fat greek wedding, The Truman Show, Erin Brockovich, Spider man, Field of dreams, Cruel Intentions. im khng th quay u l im no? (p n: Tm hiu thm). im xy ra pht th my ca phim c ng l gia? Cc im (v kch bn ca bn) c khp vi cc tiu ch trn? im khng th quay u/tr v Trc khng kim sot c cuc sng ca h mt nn nhn trn tr bi mt vn hoc mt b n khng cam kt b sn sng trong m hoc th gii c tch Sau kim sat hn v quyt on hn p tr li trn ng tm gii php cam kt ch ng sn i mt vi thc t

2.6 Hi 2: na sau: trang 60-90 (khi qut)

Nhn vt trung tm quyt inh s i tip v vi mt lot nhng mc tiu mi, tp trung hn trn con ng tin ln. Trong phn ny, canh bc c t cc cao hn, v th, nguy him hn v nguy c mt mt cng cao hn (ngay lp tc, hoc trong thi gian di). Tng cc ng ngha vi vic cho ta thy mc quyt tm i n thnh cng. Ngi c thm nh lu rng nu 1 kch bn c du hiu ca s ui sc, n thng ri vo na sau ca hi 2. i khi, trnh tnh trng ny, bn phi tm trong kch bn v khai thc mt ct truyn ph hoc chuyn sang bi cnh mi khc vi bi cnh chnh ca kch bn (C hai phng n ny u c p dng trong Tootsie trong chui cnh 11 pht ti trang tri ca Les) giai on gia trang 60 v 75, nh hng ca nhn vt phi r rng: h ang bm theo ci cam kt t ra im gia phim. im ny s c thm vi yu t bt buc (t chnh nhn vt, t nhng ngi xung quanh, nhng s kin bn ngoi), ti y h phi u tranh v chn ra nhng tuyn hnh ng c th hn na i ti mc tiu cui cng. Bn cht ca ng c nhn vt trong phim khng cho php nhn vt trung tm ca bn c lm nhng g mnh mun, nhng p h phi lm nhng vic cn lm. 2.7 Trang 75: im tp trung th hai Ti im tp trung th hai, ri vo khang trang 75, s c vai tr v chc nng nh im tp trung u tin: y cu chuyn i xa hn na. gi cho ng hng. y im tp trung 1 i xa hn bng cch a ra nhng li ha hoc gi c t im trc a thm mt manh mi quan trng cho gii php ca vn hoc b n. th nghim s trng thnh/pht trin ca nhn vt Chc nng cui cng l quan trng nht. Trong Witness, khi Rachel ang tm, na thn trn, c quay sang v thy Book phng bn cnh. Khng c thoi, ch c mt cht du hiu b thu ht ln nhau, chng ta thy thi kin quyt ca Book khi quyt nh khng lm tnh vi Rachel. l lc s pht trin ca Book c kim chng (vng cung chuyn ha): nu anh ta lm tnh, nh vy vn l John Book c, nhng nguyn tc c vn nm trong hnh ng v s la chn ca anh ta. Anh ta vt qua thnh cng bi kim nghim, chng minh c rng c mt s thay i ln din ra bn trong nhn vt; anh ta l mt con ngi mi. Tuy nhin, khng ch khn gi pht hin ra iu ny, nhn vt trung tm cng nhn ra mnh thay i v anh ta tip tc. Gi anh ta hiu c mnh ch thc l ai. Khonh khc t nhn ra bn thn rt quan trng v y sc mnh.

Nn nh rng im tp trung 1 v 2 c lin h vi nhau: nu im 1 ch ra du hiu ca s thay i nhn vt trung tm, th im 2 a ra bng chng ca s thay i. iu th v nht v lin quan n im tp trung th 2 l khi nhn vt trung tm b th nghim mt im quan trng. Khn gi thy thch th khi kt qu c th i v 2 hng (Book c th ng vi Rachel, c th khng) i khi (kh thng xuyn) sau im tp trung th 2, bn s c mt on thoi gii thch di dng, thng l di dng k li chuyn cho ai , lm sng r l do cuc hnh trnh ca nhn vt, ng c thc s bn trong. Lc ny c l nhn vt trung tm nhn ra ng c bn trong ca mnh, mc d c th l ngi khc ang k cu chuyn. Quay li vi 4 phim bn xem, iu ny c xy ra khng? Hy t hi ti sao ngi ta li quyt nh a dng k chuyn ny hoc loi b n? Liu c nn t n pha sau, nu c th ti sao? 2.8 Trang 75-90: nhng ri ren im tp trung th 2 th nghim trng thnh ca nhn vt trung tm, h vt qua v chng ta ang thy mt ngi mi, khn gi cn bit s xc minh ch thc ca bi kim nghim v s xc minh ny nm im ngot th hai, khonh khc ca s tht v cao tro hi 2. Cng nh vi trang 15-30, phn ny trong kch bn ch tp trung vo vic dng ln im ngot 2. C th lm theo 2 cch: im ngot 2 phi mnh v c kt hp tt v ci t cho r rng. cng lc , nhn vt trung tm s thng tri qua cm gic tht bi ngay trc im ngot 2.

Cm gic tht bi chnh l im khng hong ca ton b chuyn phim v chnh l khng hong ca nhn vt Trong Witness, sp t cho im ngot 2 bt u trong kch bn nh sau: khi Book m my g du cn (im ngot 2/cao tro ca ct truyn chnh), anh ta mc qun o ca ngi Amish anh ta vn cha t n im trng yu, chng ta c th thy John quan tm n Rachel v nhng gi tr ca ngi Amish v s nh hng ca h ln anh ta. Nhng iu quan trng trong cnh ny chnh l Book ln ti nh im khng hong khi cm nhn s tht bi v tuyt vng. iu ny xy n khi anh c bit tin cng s ca mnh l Carter cht. Book chy trn, sng yn bnh trang tri Amish, anh ta bt u yu, vv. v cui cng chnh v nhng hnh ng ca anh, m Carter phi cht. Cm gic tht bi v tuyt vng khin anh ta ni cu. My tn du cn chn ng lc ny khiu khch ngi dn Amish hin lnh, Book chp ly thi c ny trt bc xc v cu gin: anh ta nh bn chng, v anh ta ang mc ca ngi Amish, nn anh ta b ch . Thng tin ny n tai mt vin cnh st, hn lp tc bo cho Shaeffer v chng ta nhy vo hi 3. Cng cn ch rng y l im khng hong trong vng cung chuyn ha ca Book: anh ta quay tr li vi bn cht bo lc c - mt bc li. y cng l ch ca cu chuyn. N nhn mnh li s kh khn khi thm nhp vo mt th gii khc v tn ti ,

mt im bo rng cui phim Book s quay li vi th gii ca anh ta (d c thay i) 2.9 Cui hi 2, trang 85-90: im ngot th 2 - khonh khc s tht cui hi 2, nhn vt trung tm i ti im ngot th 2, u trong khong trang 85-90 ca kch bn. y l on git li chnh v hnh thnh cao tro ca hi 2 (hoc trc tip dn ti n). y, h s gp vt cn ln nht v b nh gc (d rng khng phi gc vnh vin). y l khng hong bt cht i vi nhn vt trung tm s em n cm gic tht bi cho h, cm gic b b ri hoc b c lp v cui cng nhn ra rng (buc phi i mt vi thc t) quyt nh hoc hnh ng a ra im ngot 1 l sai lm, yu ui, phi nguyn tc, mt li ln. Do , im ny c gi l khonh khc s tht. iu ny to ra s sng t mi v c sc mnh cho mc ch ca nhn vt , mt mc tiu r rng hn s ng hnh cng nhn vt i vo hi 3. n gi, khi bit chnh xc mnh l ai v phi i mt (c l cng chp nhn) vi quyt nh sai lm mnh a ra im ngot th 1, bn h sn sng vi cnh h mn cui hi 3. im ngot 2 (khonh khc s tht) cng c cng chc nng v vai tr nh im ngot 1: lin quan n nhn vt trung tm dn ti v l nguyn nhn cho cnh chm trn cui cng (cao tro cui cng)

Trong Witness, Book nh l du cn v ngay sau chng ta nhy vo hi 3. Hnh ng ca nhn vt trung tm lun l nguyn nhn gy ra cao tro. y chnh l bn cht ca cc nhn vt trong phim: h gy ra nhng vic c th dn ti thm ha. Trong Minority Report, cnh John nhn ra Crow khng phi l ngi anh ta cn sn ui, quyt nh khng git anh ta, nhng vn chng kin anh ta cht; bui th vai ca Billy Elliot London, vi s c v ca ngi cha, l cm hng cho bi pht biu ca Billy cm gic th no khi bn ang ma? ; khi Shrek nghe lm c li ca Fiona ni cng cha v s xu x khng ng hnh vi nhau v hn hiu rng mnh chng th c c hi. l on cha tr tm l trong Good Will Hunting khi Will phi i mt vi cu hi cu thc s mun g? ; trong Fight Club, sau v m xe, Tyler bc ra khi xe v mc Jack trong, nhng trong nh vn l Hnh tinh Tyler ( Ti l tri tim tan v ca Jack) ; v trong A Beautiful mind, khi John Nash quyt nh rng Alicia nn i theo m v c b i (d l i khng lu). Khi Sullen quay tr li th gii qui vy Monstropolis v cu Boo khi chic gh la ht; v khi Tom nh my mu giy t t ca Dickie, xa b ht mi du vt tn ti ca ngi ny v khi Tom Ripley trn i Venice (The Talented Mr. Ripley)

Nn nh rng trong hi 1, khi chng ta ngh rng cu chuyn c th kt thc, mt s kin kch tnh xy ra, em n mt vn v gy ra bc ngot 1 v xoay chuyn cu chuyn sang hng khc. im ngot 2 thng xy ra khi cu chuyn c v kt thc v mt l do ngc li: nhn vt trung tm tht bi v au kh nh gc h (khng phi tt c cc phim u i theo cng thc ny, hy i theo yu cu cu chuyn ca bn). Ti chnh khonh khc ny, c mt bc t ph, mt manh mi h l, mt sc mnh bn trong c tm thy hoc mt hnh ng c thc hin chun xc xut pht t chnh au kh v cm gic tht bi (ci cht ca ngi cng s Carter); hnh ng ny khin anh ta phi t b danh tnh v ni chn ca mnh. iu ny cng em n nng lng v ng lc y chng ta vo hi 3 (Lu : cao tro ca ct truyn ph ln nht BookRachel hn nhau) 3.1 Hi 3: trang 90-120: c y cui cng v cao tro Cao tro l phn chnh ca cu chuyn ca bn v chnh v n ... ton b c ch c thit lp v xy dng hot ng... Syd Field Hi 3 ca bn cn t c 3 iu sau: c mt cao tro mnh i vi hnh ng ca chuyn gii quyt vn hoc nhim v v mi quan h bn lp ra hi 1 a ra mt kt thc lm hi lng

Trong Hi 3, bn s phi thu gom mi th li, tr li mi cu hi, cho thy cc nhn vt thay i nh th no, cho thy t c nhng g hoc ang kt trong thm ha g v ly i cm xc ca khn gi... m vn h cm nhn c v b phim. Khi bc vo hi 3, khn gi s tri qua mt khong ngh hoc mt cnh ngh sau cao tro ca hi 2, cho nhn vt trung tm mt c hi ly li th cn bng, ko h li gn bn nhau v i ti bn hnh ng hoc l cht. Sau , t lc ny, mi th tng tc v chy thng ti cao tro cui cng. Nhn vt trung tm ca bn thng bc vo hi 3, vi mt mc ch r rng rng h l ai (t im tp trung th 2) v hiu r hn (thng l ln u tin) h thc s nn lm g (t im ngot 2) do mt mc tiu mi r rng hn c hnh thnh v la chn. Sau khi kt thc hi 1, nhn vt trung tm thng c mt mc tiu rt mnh: iu h tin rng mnh cn bc vo phim. Nhng nhn vt tri qua mt qu trnh chuyn bin, v v b th thch trng thnh hn. iu ny gy ra h qu i vi mc tiu ca nhn vt, v nu h thay i v trng thnh, th bn cht mc tiu ca h cng thay i - mc tiu c khng cn lm h tha mn. Vy l h c mt mc tiu mi im gia phim, v tp trung hn vo mc tiu khonh khc ca s tht. Mi giai on c th l mt mc tiu thay i hoc

mc tiu c c b sung thm. Nhng s kin hi 2 hu ht u dn ti thm ha v mt cm gic tht bi bn trong nhn vt trung tm. Trn thc t, khonh khc chng xung i sau cao tro ca hi 2 thng l giy pht en ti nht ca nhn vt trung tm trong kch bn (khonh khc s tht) - mt nhn thc n vo ng thi im. Hi 3 a ra mt khng gian d gii quyt tnh th kh khn. Trong Witness, mc tiu chnh ca Book l tn ti v bo v Rachel v Samuel. Nhng khi bc vo hi 3, vn khng ch l s tn ti v mt th xc ca anh ta, v cn l s tn ti ca nhng gi tr v lng tin ca ngi Amish trong chnh con ngi anh ta. t c iu ny, anh ta a mo him chnh mng sng ca mnh khi h sng xung v np mnh trc v kh ca Shaeffer. Mng sng khng cn l mc tiu chnh, vy ti sao li mo him n v mt th khc? R rng, th khc , gi l mc tiu chnh? S sng cn gi y khng ch lin quan n s tn ti ca h thng gi tr mi bn trong anh ta (bao gm tm quan trong ca cng ng c cao hn gi tr c nhn); phng php sng cn rt quan trng: n phi c thc hin bng sc mnh cng ng, ch khng phi bng sng. Trong ct truyn ph ln nht, mc tiu ca Book l mi quan h vi Rachel. Ti im tp trung th hai, cho thy mc tiu ny thay i v kt thc phim c hai quyt nh sng hai th gii ring. Lu rng trong c y cui cng bn thng thy c mn rt ui khng nht thit l nhng chic t chy nhanh, bnh xe rt trn ng t ra phi c mt mn rt ui no . Trong Witness, l on rt ui ca Book kho thc. iu ny cng xut hin trong hu ht cc b phim bn xem trong chng ny: Fight Club, Minority Report, Monster, Inc., Shrek, American Beauty, Billy Elliot, The Talented Mr. Ripley. Ly v d trong Tootsie, sau khi lt b mt n trc tip trn TV, Michael Hoffman ngi trong qun bar vi b ca Julie. Michael quyt nh ri qun bar v i n trng quay, c ni chuyn vi Julie. Ban u c ui anh ta, v i dc trn va h, Michael i theo cho n khi h ni chuyn c vi nhau (cao tro) v gii quyt c vn . Cng lu rng nhp (Chng 10) rt quan trng trong hi 3, y s l hi c nhp nhanh nht, vi nhng cng thng xut hin mi trang v tng tin dn dn. Trong on ny, cc s vic xy ra nhanh, lin tip v y n cao tro cui cng. y cng l l do ti sao hi 3 thng c xy dng xung quanh mt chui cnh chnh. Hi cui ca ca cc phim Witness, American Beauty, Field of dreams, Good Will Hunting, Insomnia v The Legend of Bagger Venice ch l mt chui cnh n. Phn chui cnh c trnh by chng 9. 3.2 Trang 115-120: cao tro cui cng Cao tro xy ra vo khong gia trang 115-119 ca kch bn. lun l 1 cnh (i khi cng l cnh cui cng) trong , nhn vt trung tm i mt vi vt cn ln nht c chm trn cui cng vi k i u 1 ngi thng, 1 k thua (lu rng c th h thng, nhng thc cht li l thua v ngc li). D th no, th

cnh ny phi xut hin trn mn hnh. Khng th di dng k li. Chng ta mun c xem cnh ny. Cao tro cn hi t 3 yu t sau: gii quyt c ct truyn chnh thng qua hnh ng, cho thy c s chuyn bin ca nhn vt trung tm lt t c ch ca kch bn

Cao tro quay ngc li vi qu trnh bt u hi 1: mt mc tiu c ra nhng chng ta thng pht hin ra rng l sai lm, hoc mc tiu cha mnh; cui hi 2, mc tiu ch thc c lp ra, nhng n cui hi 3, mc tiu mi thc s h l (Field of dreams l v d in hnh). Mt iu quan trng cn hiu rng chnh cao tro ny s l khonh khc nh cao ca cm xc trong kch bn ca bn (ch c th hin r rt nht). c th l mt n hn (nh cui phim Speed hay cc b phim tnh cm hi khc Four Wedding and a Funeral, Sleepless in Seattle, Groundhog Day), hp in thoi trong phim hi Waking Ned; hoc tinh t hn - nhng n hn nng chy trong Amlie, Rannulph v Adele mt ln na nhy cng nhau trong The Lengen of Bagger Venice. Trong nhng b phim bn xem chng ny, chng ta i qua mt lt cc loi cao tro khc nhau: t vic n sng (Lamar - n tin tri ca John b cht trong Minority Report; Jack cui cng cng thot khi c Tyler trong Fight Club); qua mt v git ngi Tom b ri vo tnh th buc phi git i ngi anh ta yu l Peter trong The Talented Mr. Ripley; cho t mt n hn gia mn hnh (phim Shrek); v bn b on t (Sulley m c cnh ca dn ti phng ng ca Boo trong Monster, Inc.) C 3 kt thc tinh t hn l mt series ca nhng cao tro c lin quan v tng tin dn: Billy Elliot gn b hn vi cha mnh ngha trang, ri b th trn, tng lai n ch pha trc cu bng mt mn biu din chnh thc u tin trong s c v ca gia nh, bui l trong phim A beautiful mind, John vt qua c chnh mnh (Ti vn nhn thy mi vic, ti ch quyt nh khng bn tm n chng cho n bi pht biu Nobel ch c trong phng trnh b n ca tnh yu, ngi ta mi tm thy php logic ch thc). Trong Good Will Hunting, bt u vi cuc khng hong tinh thn ca Will ( khng phi li ca anh), thc c tnh hnh Th , gi cu l mt ngi t do, v cui cng l bc th gi cho Sean v vic thc c rng gi y Will l mt ngi bit tp trung v s i theo ting gi tri tim. Cui cng, ci kt vi nt xoy tuyt vi ca Maverick, b phim v nhng k du cn, khin ngi xem nhn ra rng thc s chnh h b la mt v ln nht (ng thi cng gn ni hai lung khn gi: mt bn chp nhn Mel Gibson l Maverick, mt bn ng hnh vi James Garner)

John Book bc vo hi 3 trong Witness khi khng cn lo ngh n mng sng ca mnh na, anh ta lo cho nhng gi tr ca ngi Amish hn v bt i tnh c nhn ca mnh - tt c cng l ra on kt (anh ta gi y c gng t c mc tiu mi). Shaeffer c trong tay Rachel v dng c uy hip, hn cng ang uy hip nhng gi tr mi. Book buc phi h sng v np mnh trc hng sng ca Shaeffer ng thi ku gi sc mnh ca c cng ng nh bi Shaeffer (Mt kt thc mnh m ni kt c yu t ch v cao tro trong hnh ng ca ct truyn chnh) 3.3 Kt thc hi 3: h mn i qua cao tro cui cng - iu ln nht trong ton b kch bn ca bn mt ln na bn phi cho khn gi c th pho nh nhng. Nhn vt trung tm i mt vi thch thc ln nht, h thng hoc bi m vn xem nh thng hoc tht bi v mt trng (d rng h vn hc c iu g v do vn thng). Trong Witness, Book lin h vi chnh quyn, cnh st ti, xem xt hin trng ri b i. Book tin li ch Rachel v tm bit trong im lng. Trong Field of dreams, ch n gin mt chic cn trc my quay nng ln l ra dng ch (chng s ti). Bn c th k ra nhng khonh khc h mn trong cc phim bn xem? on cui ny trong kch bn ca bn phi gi gn li ht mi kt thc v nhng ct truyn ph cha c gii quyt trong v bi cao tro cui. y l mt (hoc nhng ) khonh khc khi nhn vt trung tm nh gi li tnh hnh, cuc sng thay i th no, nh th h c sp t mt cuc sng mi cho tng lai (sau khi kch bn ca bn kt thc). Do cu chuyn ca bn cn to ra mt cm gic ca cuc sng sau : mt cm gic rng cuc sng ca cc nhn vt s tip tc sau khi cu chuyn kt thc, sau khi khn gi ri rp, i v nh. Tm quan trng ca vic to ra nhn vt ba chiu: nu cc nhn vt ca bn m nh bn, nh bin kch, v sng bn trong bn ngay khi kch bn hon chnh, khi bn bit mnh i ng hng. Cng ng qun nhc li hnh nh (c th l c cu thoi then cht) gn cui kch bn ca mnh, hnh nh hoc cu thoi lin quan n hnh nh hoc cu thoi bn dng ln nhng trang u. y, vi mt cht thay i khin khn gi c th o c nhn vt chnh thay i nh th no trong c cu chuyn, khng nht thit hnh nh phi ging nhau qu r rt nh hnh nh lng chim bay trong gi ca Forrest Gump, sng trong hng ca Jack (Fight Club) a chng ta v c hch ban u. Mt phin bn tinh t hn c th thy trong The Talented Mr. Ripley; cnh nhng chic t dn dp n v i trong Gosford Park. Trong A beautiful mind, cnh u v cui tng ng v c hnh nh (ba tic) v li thoi (Anh s ? hong ht ? vv.); v vi Spider man, chng ta nghe thy ging thuyt minh ca Peter Parker. Trong Witness, cng tinh t hn, nu bn c n y, chc bn t hiu c.

3.4 Kt thc Cui cng, iu bn tm m bn phi hng ti: bn mun li n tng g i vi khn gi sau khi h xem xong kch bn ca bn? Khi n d bui chiu ra mt Four Wedding and a Funeral New Jersey, n on cui, chng ti thy rng y l mt phim kh hay, nhng chng ti vn tin rng y ch l mt kiu phim Anh, n gin, nh nhng, thun ty. Mt gim c hng phim ca M n ni vi ti rng : B phim ny s em v 50 triu la. Ti ni rng nh th l phi l. ng y ni: hy nhn gng mt ca nhng ngi i ra ka: h ang mm ci, h va c xem mt b phim hay, h cm thy vui ci cm gic s c lan rng. Richard Curtis Bin kch : Four Wedding and a Funeral Notting Hill, Love Actually Ti khng ni l cn phi c mt ci kt c hu, nhng hy a ra mt ci kt lm hi lng mi ngi. Nhng ci kt ca The Talented Mr. Ripley, American Beauty, Philadelphia, Gladiator, Sunset Boulevard, Spider-man, Cinema Paradiso, Shakespeare in love, Romeo and Juliet, Titanic hay thm ch l c Witness cng khng c kt thc hon ton c hu, nhng t ra lm hi lng mi ngi. Bn c th ngh thm v d t cc b phim khc? Khn gi nn cm nhn mt l do no khin bn lm b phim ny. Khng nn khin h lc u v ni : ti sao ngi ta c th lm loi phim ny nh?. iu ny lin quan ti ci kt ca bn, ch ca bn v s kt hp ca hai th. Hy xem phim The 6th Sense, Enemy At The Gate, c bit ch on kt. So snh vi Fight Club. Bn cm thy th no? Chng c em li ngc nhin, giu tr tng tng, mt c la hay g ? N c lin quan n ch chnh (nh bn cm nhn)? C khin ta hi lng? Bn c quan tm n n? Ti rt gii trong vic to ra on 5 pht u v 5 pht cui tht chun hai on ny cc k quan trng. Steven Spielberg Khong 10-20 pht cui ca phim thng gy nh hng nhiu nht n khn gi xem phim. cng l khi 3 yu t quan trng ca hi 3 cng c l ra. Ci kt l khi ch ca bn c kt ni vi hnh ng cui cng v thng mang ngha no n gn kt, thng nht c b phim. iu ny ngha l: s la chn ci kt ca bn v cch th hin n phi mang tnh thng bo, phi gy nh hng v lin quan n ch ca bn. V th, hy vit 20 pht cui tht hay, mt ci kt tht chun v cng l vit ra mt kch bn tuyt vi.

Khi ngh n cu trc lin quan n kch bn hoc bt k cu chuyn no bn ngh ra, hy p dng theo tng bc sau: 1. Quyt nh ci kt ca chuyn 2. Thit k phn m u: 10 trang u, sau l hi u tin 3. Hy t hi bn thn: n c to ra s vn ng ca cu chuyn? n c to nn nhn vt trung tm? n c ch ra rng cu chuyn ca ti ni v ci g? n c dng ln tnh hung? n c dng ln mt vn hoc mt lc cn m nhn vt ca ti cn i mt v vt qua? liu mc tiu, ng c, nhu cu ca nhn vt trung tm c c trnh by r rng? Nu bn thy phim ny ln xn, lo s rng iu s xy ra - Tt. Bn nn bit s. Vn nm c y. Khin bn thy s. khin bn khng lm mt k bm theo ngi khc mt cch thiu suy ngh v nng cn. Bi cm nhn v phim Fight Club ca Harry Knowles Mt vi quan st Hu ht cc phim hnh trnh c cu trc v mt a l, ngha l mi hi din ra mt a im khc nhau. Trong Rain Man, hi 1 din ra Los Angeles v Cincinnati, hi hai sa mc, v hi 3 Las Vegas v L.A. V d r rt hn vi Speed, mi hi l mt cu chuyn ring: hi 1 thang my (25 pht), hi 2 xe bus (64 pht), hi 3 tu in ngm (17 pht). Trong Maverick, hi 1 c din ra trong th trn, hi 2 ng bng (na u) v trn thuyn (na sau), hi 3 quay li tr li t lin. C s lin h no gia a im v cc Hi trong nhng b phim bn xem chng ny? Hy th xem cc phim Oh brother, where are you?, Y tu mama tambien v Finding Nemo. Ti sao h li lm nh vy (ti sao khng?) Hy nhn tng th cu trc 3 hi, c cm gic nh mt trc i xng v cn bng (im gia c coi l trc ng). Cng cn nh rng cy cu bc qua sng cn c hai trc chnh l hai im ngot. Hy nhn nhn b phim theo kha cnh nng lng: mi cnh nh l mt s bng n nng lng; xung t gy ra nng lng; mt nhn thc bn trong mi, mt hng i mi to ra nng lng trong tm tr khn gi. S bng n nng lng u tin chnh l c hch (a ta vo hi 1); tip theo l s kin kch tnh v im ngot 1 a ta vo hi 2; nng lng a ta i sut hi hai ly t chnh nhn thc ca nhn vt trung tm rng h phi tha hip vi nhng gi tr ca h v c mt la chn sai lm; s nhn thc ny (khanh khc s tht/im ngot 2) l mt c y a chng ta vo hi 3 v chy thng n cao tro.

D nhin, bn s c th tm thy vi ngoi l v nhng cch tip cn khc cho mu ca chng ny a ra (v d cu trc ca Hnh trnh ca Anh hng ca Christopher Vogler xem chng sau) - cu trc 3 hi l nn tng c bn cho cch k chuyn hay hy hi Aristole! iu bn nn hi l bng cch no v ti sao nhng ngoi l c th khc. Nhc li: khi xem xt cc cu trc ca phim truyn hay truyn hnh, rt d nhn ra cc quy tc phi i theo (nu s vic kch tnh khng xut hin trang X, kch bn ca bn l rc ri, vv.). Vn l chng ny khng p t cc quy tc; ch n gin mun gip bn bit cch t chc v tp trung vo kch bn ca mnh. Nn nh rng bn hng ti mt mc tiu l khng cn thc g n nhng nguyn tc cu trc g na. Ti bt u lo lng khi ngi ta qu m nh n cu trc cng nhc n mc h qun c nhn vt v li thoi v cch k mt cu chuyn hay iu ny mi l quan trng nht. Nh th, th ti li mong mt nh bin kch n vi ti mang theo mt kch bn cu trc ln xn nhng y nhng tng tuyt vi v cc cu thoi lung linh. Cu trc l th m bn c th lm sau. iu ti khng mun l mt ci g rp khun cng thc, nhng thc ra chng c t ngha hay nng lng sng no. Lynda Myles Pandora Production/Path Films Cui cng, cu chuyn ca bn phi ch c ra v tr, phong cch v nhn mnh vo cao tro v nhng im ngot. Hy tin vo cu chuyn ca bn Xin nhc li ln cui cng (hi vng th!): ng bm cht hoc qu m nh vo cu trc v/hoc s cng nhc ca cng thc, c bit l khi ang vit thc s. Khi xem mt b phim - hoc c mt kch bn - ln u tin, n nn l mt cu chuyn v nhng nhn vt thu ht khn gi i ht hnh trnh nhng im cu trc khng gy ch i vi h. Nhng im ny ch ni ln thc s r rng khi bn ngi xung xem li v bt u phn tch hoc nghin cu b phim. y l cng thc l thuyt - cn c vo Ngi c thm nh v nhng ngi trong ngnh ny c th nm c mt kch bn (v c l ph bnh n). i vi nh bin kch, nhng im ny gip cu trc kch bn ca bn, ch khng phi hn ch tr tng tng ca bn. Lun nh quy tc - chng c quy tc no c. Jim Sheridan o din: MyLeft Foot, The Field, In The name Of The Father, In America

Chng c quy tc no c, nhng bn cn phi hiu r chng, trc khi ph v chng. Adrian Dunbar Bin kch: Hear My Song Bn c ht cc quy tc ny v nhng cch hng dn. Bn chn ra ci thch hp vi mnh, thm cht quan im, ging iu c o ca ring mnh v to ra mt ba n thnh son vi cc quy tc v hng dn. Dominic Dromgoole o din sn khu Bn s tm thy nhng bi phn tch xut sc nhng kch bn phim bom tn trong trang web ca Richard Michael Stefanik: www.themegahitmovies.com

08 Nhng a dng trong cu trc Trong chng ny chng ta s hc: Cc tip cn v chuyn th t mu 3 hi c in: hnh trnh ca anh hng; a ct truyn, cu trc 2-3-4 (hoc hn) hi v khi nim phim portmanteau. Hnh trnh ca Anh hng tip cn vi cu trc 3 hi Quay tr li vi cun sch Christopher Vogler Hnh trnh ca ngh vit (xem chng 5). Ly im khi u ca trong tc phm v huyn thoi k chuyn ca Joseph Campbell (c bit l cun sch Ngi anh hng nghn mt xem phn Tm hiu thm), ng thy cu trc kch bn theo 12 giai on v gi l Hnh trnh ca ngi anh hng: HI 1 1. 2. 3. 4. 5. Ngi anh hng c gii thiu trong mt th gii bnh thng ni m Ngi ta nhn c ting gi ca phiu lu Ban u h do d hoc khc t ting gi, nhng ri H gp v c mt ngi c vn khuyn khch Bc qua ngng ca u tin v bc vo mt th gii c bit ni m

HI 2 6. i mt vi nhng th nghim, k th v ng minh 7. Tin vo su trong hang, vt qua ngng ca th hai 8. ni m h phi tri qua mt th thch ln 9. Nhn c phn thng xng ng HI 3 10. ln theo ng v tr li th gii bnh thng

11. Gp ngng ca th 3, tri qua mt cuc hi sinh v b chuyn bin. 12. Tr v vi thuc tin, mt mn li, mt kho bu c ch cho th gii bnh thng v ng vch ra cu trc 3 hi nh di y:

1. Th gii bnh thng: cho thy Anh hng ca chng ta ang sng trong mt th gii bnh thng - mt ci g tri ngc so vi th gii mi m h sp bc vo. V d: Luke Skywalker, mt anh chng nng dn trong phim Star Wars trc khi bc vo thin h. 2. Ting gi ca phiu lu: ngi Anh hng phi i mt vi mt kh khn, thch thc cn phi vt qua. Mt khi p li Ting gi ca Phiu lu, h khng th tr li vi th gii bnh thng phng lng lc trc. chnh l thng ip bng hnh nh ca Cng cha Leia b bt cc gi n v qun s Obi Wan Kenobi, ngi yu cu Luke tham gia vo cuc gii cu. Ting gi ca phiu lu c th di dng mt v n mi (trong cc cu chuyn thm t iu tra) m mt thm t t phi vo cuc, mt v lm o ln mi trt t. c th l mt iu g sai tri cn sa li cho ng. c th l mt cuc chm trn u tin vi mt ai c bit m ngi Anh hng phi theo ui v chin u trong sut c hnh trnh. Ting gi ca phiu lu a ra nhng mn cc ca tr chi v cng ch r ra mc tiu ca ngi Anh hng: thng c gii thng hoc ngi mnh yu, sa sai thnh ng, tr c th, t c c m, i din vi mt th thch hoc thay i mt cuc sng. [ Ta c th thy vic ny tng ng vi s kin kch tnh] 3. T chi ting gi (S do d ca ngi Anh hng): y chnh l ni s. Ngi Anh hng c th b cuc ngay ngng ca ca cuc phiu lu, hoc l t thi do d hoc t chi ting gi.

Ti im ny, ngi Anh hng khng hon ton quyt tm vi cuc hnh trnh, thm ch ngh n vic quay u li. Do , c mt ngun nh hng no tc ng khin h vt qua c ni s: mt s thay i hon cnh, mt s xo trn trt t c, hoc mt li khch l ca V qun s. l khi Luke t chi ting gi Phiu lu ca Obi Wan Kenobi v quay li vi nng trang ca ng bc, ch n khi pht hin ra h hng nh mnh b qun i ca Hong git cht, Luke khng cn do d na, cu sn sng vi cuc hnh trnh; cu ta b thi thc bi k th. 4. V qun s (Ngi c vn):n im ny trong cu chuyn, mt v qun s (c vn) c th c gii thiu. Mi quan h ny c sc mnh biu tng ln lao: mi quan h cha-con, s ph - t, thy thuc-bnh nhn, Cha-con ngi. Vai tr ca v qun s l chun b cho ngi Anh hng i mt vi mt iu khng bit trc. H c th a ra nhng li khuyn, hng dn hoc mt php mu no (Obi Wan Kanobi a cho Luke chic gm nh sng ca cha mnh) hoc to cho ngi Anh hng lao ti cuc phiu lu pha trc Nhng mt v qun s ch i xa ti mc vi ngi Anh hng 5. Vt qua ngng ca u tin: y l im ngot gia hi 1 v hi 2. Ngi Anh hng cui cng cng quyt tm theo cuc phiu lu v ton tm tan bc vo Th gii c bit ca cu chuyn bng vic Vt qua ngng ca u tin. Ngi Anh hng ng i mt vi kh khn v th thch c a ra Ting gi ca cuc phiu lu v i mt vi hu qu ca vic dm ng u. y chnh l khonh khc ct cnh ca cu chuyn: kin quyt gn cht vi cuc hnh trnh (vt qua ni s, quyt nh ng u vi kh khn v hnh ng), khng cn ng quay u li. 6. Th nghim, ng minh v k th: Khi vt qua c ngng ca th nht, ngi Anh hng ca chng ta phi i mt vi nhng th thch mi v nhng th nghim, h c nhng ng minh v k th v bt u hc nhng quy tc ca Th gii c bit m h va bc vo. Tht th v khi Vogler nhn ra c vai tr hu ch ca qun ru hay qun bar trong giai on ny ca cu chuyn (khng ch trong cc phim min Ty). H c th a ra mt cnh ni nhng ngi bn v k th u c gii thiu, ni s nam tnh v ch mnh m c th nghim, ni ngi Anh hng bit thm nhng thng tin v cc quy tc mi trong th gii m anh ta va bc vo. Nhng d nhin khng phi tt c cc th nghim/ng minh/k th u xut hin ht qun bar. Trong Star Wars, cn-tin l ni nhng ng minh bn b ca Hans Solo xut hin, ng thi cng l ni xy ra mi th vi Jabba The Hut. Chng ta cng c th theo di s pht trin ca nhn vt khc ngay chnh Luke Skywalker v ng i ca anh ta khi h phn ng trong lc cng thng (mt cht xc tc quan trng trong bt k s pht trin no). Bi th nghim ca Luke vn tip tc cho n sau cnh cng tin: Obi Wan ch gio thm cho Luke v o qun, khin anh ta bt mt chin u, nhng

trn chin laser trc vi Chin binh hong gia - tt c cc cuc th nghim u c vt qua. 7. Tin vo su trong hang: Ngi Anh hng cui cng cng n c ranh gii ca nguy him, ni i tng ca cuc hnh trnh ang n np. Thng th l i bn doanh ca k th ln nht, ni nguy him nht ca Th gii c bit Su trong hang (khng hn l hiu theo ngha su di lng t). Khi ngi Anh hng bc vo ni ng s ny, h s vt qua ngng ca th hai, ti y ngi Anh hng s dng li ngh mt cht chun b, ln k hoch v nh la bn gc cng ca k th. y l giai on Tip cn, khi Luke v nhm bn ri vo Ngi sao Cht ni m bn h gp Darth Vader. Phn tip cn s bao trm tt c cc mn chun b cho vic tin su vo trong hang ni m ngi Anh hng s i mt vi nhng mi nguy him khng khip hoc thm ch l ci cht. 8. Th thch ln: y l lc vn may ca ngi Anh hng ri xung mc thp nht, khi phi i din trc tip vi ni s ln nht. y chnh l khanh khc sng cn hoc mc tiu ca ngi Anh hng c nguy c tht bi; y khn gi n mc tht tim, lo lng khng bit liu Anh hng c sng st khng. i vi Luke Skywalker v nhng ngi bn ng hnh, l khi bn h b mc by trung tm ca Ngi sao Cht; Luke b qui vt ko xung cng v b nht di c v nh anh ta khng th sng st. Khi nim v vic ngi Anh hng phi nm tri ci cht/hp hi/thp t nht sinh (sau hi sinh tr li vi mt sc mnh phi thng) l mt phn quan trng trong hnh trnh ca ngi Anh hng. [Bn c th thy r im ny c din t trong im gia v im khng th quay u v] 9. Phn thng (ot c kim): B qui vt nh ti t v hi sinh tr li, Anh hng ca chng ta (v khn gi) rt hng khi. Ngi Anh hng ly c kho bu m mnh tm kim - Phn thng ca h. Phn thng thot tin ch l mt v kh c bit hoc th thn dc no , nhng ng thi n cng l mt kin thc, tri nghim c bit gip Anh Hng nhn thc ra mt iu g ln lao hoc ging ha c vi lc lng th ch. V d, Luke Skywalker gii cu c cng cha Leia v chim c bn ca Ngi sao Cht, anh ta c th dng th nh bi Darth Vader. Vogler nhn thy rng ti im ny ngi Anh hng c th ging ha c xung t vi cha/m (nh Luke lm vi Darth Vader trong tp Return of the Jedi) Sau khi sng st v thot khi Th thch ln, ngi Anh hng c th xut hin honh trng hn, h sn sng chp nhn mo him tt cng v cng ng ca mnh v xng ng c gi l Ngi Anh Hng. 10. ng V: Nhng nhn vt trung tm vn cha that ra c khi rng. Gi chng ta bc vo hi 3, ngi Anh hng bt u i din vi hu qa ca vic dm ng u vi lc lng hc m. Nu nhng vic ging ha vi cha m/thn thnh/k th khng din ra, chnh bn h s

in cung ui theo ngi Anh hng do , mt cuc ui bt th v c th xy ra im ny: ngi Anh hng b ui theo trn ng V bi mt lc lng ang mun tr th v chng tc gin khi ngi Anh hng ly c Kim (phn thng/thuc tin). Luke v Leia b Darth Vader ui theo khi h chy trn khi Ngi Sao Cht. Giai on ny nh giu quyt nh ca Anh hng l tr v th gii bnh d ban u; anh ta nhn thc c rng khng ch ci th gii c bit kia cn b b li pha sau, m cn rt nhiu kh khn, th thch ang pha trc. 11. Hi sinh: Khi bc vo Th gii c bit, bn tay nhum bn, ngi Anh hng cn mt qu trnh hoc mt s kin ra tay gc kim trc khi quay li th gii bnh thng. Vic ra tay ny thng n di dng mt th thch ln lao th 2 mang tnh sng cn v tip sau l s Hi Sinh. Bn c th thy r giai on ny c din t trong im ngot 2: ngi Anh hng c ti sinh sau khonh khc thp t nht sinh v tr v di mt hnh hi mi v mt tm thc mi. B 3 tp Star Wars u u i theo cng thc ny. C ba tp u kt thc vi cnh chin u cui cng khi Luke sut b git, nhng ri thn k thot khi ci cht. Mi mt th thch li em n cho anh ta mt kin thc mi v mnh lnh mi; sau mi ln , qua mi tri nghim anh ta li chuyn ha thnh con ngi mi. 12. Tr v vi thuc tin: Trong giai on cui, ngi Anh hng tr v vi th gii bnh thng - cuc hnh trnh s l v ngha nu h khng tr v v mang theo thuc tin, kho bu hoc mt bi hc c c t Th gii c bit. Xin nhc li, khng nhtthit l mt th thn dc hn gn hoc cha tr cho th gii m Anh hng ang tr v; n gin l mt s t nhn thc/mt tri nghim c th c ch cho cng ng vo mt ngy no . l khi Luke nh bi Darth Vader, ly li c ha bnh v trt t cho thin h. i khi thuc tin l mt kho bu c c t cuc hnh trnh, nhng cng c th l tnh yu, t do, s thng tu hoc thm ch l vic nhn thc rng th gii c bit ang tn ti v c th sng st; cng c th l vic tr v nh v c mt cu chuyn hay k. Nu khng rt ra c iu g hoc mang c th g t th thch ln lao trong Hang Su, ngi Anh hng s tuyt vng lp li cuc phiu lu. Rt nhiu phim hi s dng ci kt ny khi m nhn vt ngc khng chu nhn ra bi hc v nga quen ng c ri li gp rc ri. ________________ Cng nh ti ni v cu trc 3 hi c s dng nh l mt khun mu ch khng phi l nhng quy tc cng nhc m bn phi p dng bng mi gi, Vogler nhn mnh rng: Cuc hnh trnh ca ngi Anh hng ch l ci khung xng cn p tht bng nhng chi tit v nhng iu ngc nhin ca tng cu chuyn. Cu trc khng nht thit phi c rm rp tun theo. C rt nhiu cch p dng trong trt t ca tng giai on. Cc giai on c th b b i hoc thm vo, hoc xo trn m khng lm mt i sc mnh ca n.

Nhng gi tr ca cuc hnh trnh mi l iu quan trng. Nhng hnh nh trong bn phc tho ny (Cc Anh hng i kim gm thn t nhng lo ph thy gi, nhng hip s mo him tnh mng v tnh yu, vv.) ch l nhng biu tng trong tri nghim ca cuc sng mun mu xung quanh. Cc biu tng ny c th thay i ph hp vi yu cu ca cu chuyn v ca x hi. Cc Anh hng hin i ngy nay c th khng bc vo hang ng hay m cung, chin u vi nhng qui vt huyn thoi, nhng h vn bc vo Th gii c bit, tin su vo trong hang v tr ra, d h c du hnh vo v tr, vo mt thnh ph hin i (hoc cng ng Amish nh trong Witness) hoc vo chnh trong tri tim v tm hn ca mnh. Nhn xt: y chnh l phn tm tt khun mu cu trc ca Volger. hiu c y (phc tho v nhn vt ca ng) bn nn c cun sch ca ng. Thc ra bn c th thy rng rt nhiu b phim (nu nh khng mun ni l hu ht) khi phn tch ra u thy i theo cu trc 3 hi hoc cng thc hnh trnh ca Anh hng. Tm li, y vn l hai cng thc l thuyt chun mc. Mt ln na xin nhn mnh: hy c vit mt kch bn theo cu trc t hnh thnh trong u bn s khng c hiu qu u. Bt c mt kch bn no c cu trc tt s cun ht c khn gi i xuyn sut cu chuyn v i theo cc nhn vt, cc khun mu c p dng khng nn qu l liu trc mt khn gi. Nhng nu vic p dng theo khun mu c th gip bn tng sc mnh ca cu chuyn hoc gip bn bc vo Ch d dng hn (v cng quan trng), vy th tt qu! a ct truyn Chuyn g s xy ra nu bn vit mt cu chuyn tp th - c rt nhiu nhn vt chnh, mi ngi li c mt cu chuyn ring k (v d: Independence Day, Nashville, Magnolia, Sunshine State, Love Actually, Short Cuts)? Rt n gin, bn c i tng hi mt. Nu bn c khong 6 cu chuyn nh, bn hy to ra 6 ct truyn nh vi trng lng tng

ng

ci

t,

pht

trin

chuyn

theo

tng

khi

v sp xp trt t ca cc cnh, cc ct truyn trong phm vi tng khi theo hng hiu qu kch tnh nht c th (bn c th thy rng c mt cu chuyn ph ni bt hn c - v c coi l ct truyn chnh). a ct truyn c p dng ch yu trong cc series phim truyn hnh (NYPD Blue, Pride and Prejudice, Band of brothers, C.S.I, The West Wing, The Sopranos, Six Feet Under), c rt nhiu cu chuyn cng xy ra mt lc (nhng ch c mt cu chuyn chnh c pht trin v gii quyt trong mi tp); bn c th thy cc tuyn truyn khc nhau trong mi tp c lin h vi nhau theo mt hng no , xoay quanh mt ch tng - ti phm, cng bc, lng tin, vv. (v d: Traffic). a ct truyn c th c p dng cho nhiu cu chuyn xy ra trong cng mi trng, thng l kh hn hp (Gosford Park, Airplane) hoc trong mt khong thi gian ngn (American Graffiti 1 m, hoc 24 24 gi) Hy cng xem v d Gosford Park - c cng tc bin kch (Julian Fellowes) v o din (Robert Altman) lm nn mt tc phm bc thy. Cu chuyn chnh bao trm - kt ni cc mch truyn nh vi nhau l v m st ngi William. N c mt c hch (chai thuc c), mt s vic kch tnh (bui d hi trng bt u), im ngot 1 (con dao bin mt), im gia phim (v m dao), im ngot 2 (h l ra ai l ngi gi con dao), cao tro (h l ra k u c, nguyn nhn v quyt nh) v phn h mn (k u c gi b mt, khch ra v) S tp trung chnh nm cc ct truyn ph, cch m cc nhn vt an xen ln nhau (s xen k tinh t gia cc tng lp) Lp trn: nhng cu chuyn ca qu b Sylvia (Kristen Scott Thomas); Freddie Nesbitt (James Wilby); ng Weissman (Bob Balaban); Qu b Constance (Maggie Smith), vv. Lp di: nhng cu chuyn ca Denton (Ryan Phillippe), Parks (Clive Owen); B Wilson (Helen Mirren); B Croft (Eileen Atkins); c hu Mary (Kelly MacDonald); c qun gia Elsie (Emily Watson); ng Jennings (Alan Bates), vv.

Mi mt ct truyn ph li c sp t ring, s vic kch tnh, s pht trin, im ngot, im gia, cao tro cui v gii quyt. Nhng cao tro v im ngot ny c th l nhng s kin nh nht - mt quyt nh c a ra, mt s trao i nh mt, mt phn ng c mong i nhng khng xy ra nhng mi chi tit li c ngha trong phm vi ct truyn ph ca n ( chnh l lc ngm pht huy tc dng Chng 9). V d: Cu chuyn ca Denton c chy nh sau: tip cn ngi nh, xung cu thang, hi mi iu (cu chuyn thnh lp pht trin); cuc i mt u tin ca anh ta vi B Sylvia Khng ng c sao, tha b? (s vic kch tnh); anh ta a sa (im ngot 1), anh ta th nhn thn phn thc (gia phim), cuc gp th hai vi b Sylvia, ci o b ta (im ngot 2); sa ln i anh ta/sau ni ta khng th cng 1 lc chi hai i/ri khi nh (cao tro/h mn) Cu chuyn ca Parks chy nh sau: n ni (bt u), trong ba n di nh, anh ta pht hin ra mnh m ci cha m (s vic kch tnh); ni chuyn vi B Wilson, ngi nhn thy bc nh m anh ta bn cnh bn (im ngot 1); v dao m (gia phim); l ra vi Mary mt ngi n ng khng th ght cha mnh sao? (im ngot 2), s vic c h l, t ct truyn ph ca Wilson, m anh ta l ai (cao tro) ; anh ta b i m khng h bit (h mn) Cu chuyn ca b Wilson: thu xp cho nhng ngi mi n (bt u); ln u tin nhc n tn ca Parks (c hch); ba n di nh v l ra thn phn m ci ca anh ta (s vic kch tnh); ni chuyn vi Parks, b ta nhn thy bc nh (im ngot 1); b ta mang caf cho ngi William (im gia); l ra k u c (im ngot 2); l ra mi quan h ca b vi Parks v b Croft v b quyt nh gi b mt ng ta s khng bao gi bit ti (cao tro); mi ngi, k c Parks b i (h mn) v vv. Bn c th tip tc vch ra khi qut nhng ct truyn ph khc? Mt b phim a ct truyn khc l American Beauty, cng c rt nhiu ct truyn ph: b v Carolyn vi Buddy; c con gi Jane vi cu bn trai Ricky; Ricky v ng b; cu chuyn ca Angela; Angela v Jane. Tt c u xoay quanh ct truyn chnh: hnh trnh ca Lester Burnham trong vic r b mi trch nhim xung quanh v t c s t do ton din; v mch chuyn ca ng ta i xuyn qua cc ct truyn ph. Bn hy t tm ra vi cao tro v im ngot, nn nh rng nhng chi tit ny c th l nhng s kin rt nh hoc l mt cu thoi c ci vo trong ct truyn ph ca nhn vt khc. Hy xem b phim ca c The Dish. Hy phn tch tng ct truyn ph v khun mu pht trin ca mi nhn vt. Sau y l mt vi manh mi: ct truyn bao trm l cu chuyn h cnh (phng ln v tr - s kin kch tnh; dng trn nng lng/im ngot 1; i s ving thm/gia phim; h cnh xung mt trng/im ngot 2; bc chn trn mt trng/cao tro) vai tr ca truyn hnh. V cc ct truyn ph din ra hai a im: trong tu (cu chuyn ca Cliff; Mitch v Al, Glenn v Janine; Rudi ngi bo v); v trong th trn ca Parkes

(Th trng Bob; Bob v v May; Bob v con trai Billy, con gi Marie v con t Keith; Bob v ngi i s; Bob v tr l Len, vv.) Bn cm thy phn kt nh th no? : ri v xa cch hay m p v giu tr tng tng? Hy lm tng t vi b phim Magnolia. Bn tm c bao nhiu ct truyn? (Ti thy t nht c 9 cu chuyn ring bit. C mt ct truyn bao trm tp trung vi mch pht trin chnh khng? Cm gic ca bn on cui mch chuyn di hi ny? : cm gic b kch thch v ngng m hay nhm chn v mt nhoi? a ra t nht 5 v d v cc phim a ct truyn. Xem tng tp phim mt. Bn c thy nhng im tng ng trong ? Hy lm g tng t nh nhng khun mu ni bt trn. a dng ct truyn D nhin c rt nhiu cch tip cn cu trc ct truyn. V d, khi theo di series phim truyn hnh thm t Columbus lc m u, rt sng to. Ngi ta chiu cho khn gi thy phn m u ai l k st nhn (s dng chnh phn kt ca Hi 3 l c hch). Ci li ko khn gi y chnh l lm sao buc ti k st nhn v cu chuyn ng sau dn ti hnh ng , Columbus ghp tng mnh xp hnh to nn mt bc tranh hon thin. B nh hng bi tro lu Hollywood, cu trc 3 hi tr thnh cng thc c in, nhng nh bin kch/o din/sn xut c tinh thn c lp tr nn sng to hn rt nhiu trong cch tip cn ct truyn v cu trc. C l khng ngc nhin khi bn nhn thy iu ny trong mng phim c lp v cc series phim truyn hnh mi hin nay. The Unusual Suspect l mt v d in hnh ca khi nim c gi l an xen, d rng cm t ny thc s cha din t c ht, nhng n cng phn no ni ln khi nim ny. Nhng ct truyn ph nh u cng vi nhng hi tng qu kh hoc vin cnh tng li, an xen v chng cho ln nhau lm phc tp ha ct truyn chnh v chng chy song song vi nhau (xem phim Pulp Fiction, Lone Star, The Weight of Water v Courage Under Fire) Memento l mt v d y th thch v tham vng ca khi nim ny. N ng thi chy song song 2 mch chuyn: mt (en trng) mch chuyn theo trnh t m/thn/kt, nhng phn k chi tit th chy ngc li (bng hnh mu). N i hi chng ta phi xem xt k li khi nim k chuyn truyn thng m ta qu quen thuc, ng thi cng ghi li bn cht ri lon tr nh ca nhn vt trung tm. B phim Rashomon sn xut nm 1951 ca Kurosawa l mt cu chuyn v cng bc v git ngi, nhng c nhn t 4 gc nhn khc nhau - mt k thut cng c Costa-Gavras p dng trong b phim Z ca mnh. Trong series

phim truyn hnh Boomtown, mi tun c mt v n xy ra v sau c chiu li qua nhng gc nhn khc nhau. B phim ca Anh Lawless Heart i theo gc nhn v cu chuyn ca 3 nhn vt ring bit, mi ln u quay tr v vi cnh m u l cnh m tang. Tng t vi b phim Amores Perros khm ph ba ct truyn ring bit, tt c kt ni li vi nhau trong mt tai nn xe hi khng khip. Cch k chuyn ca Todd Solondz bao gm 2 phn chuyn ring bit: H cu v Chuyn tht, c hai u khm ph ch ging nhau (sex, ua xe, th gii cc ngi sao ni ting), vic khai thc cu chuyn v nhu cu k chuyn ca chng ta. Bn c th gi l phim portmanteau nu mun (xem thm phn sau) hoc phim 2 hi, mi mt phn u c m/thn/kt. Cun sch T hc nghin cu phim ca Warren Buckland (Hodder & Stoughton) cung cp nhng bi phn tch xut sc ca cc phim khc nhau v cc cu trc k chuyn v y l mt cun sch nn c. Cu trc 2 hi Th loi ny thng thy trong khc phim (ch yu l phim truyn hnh) di 30 pht v sitcom, on chia tch gia hai hi chnh l on xen qung co vo. Tng t nh cu trc 3 hi, xung t bt u Hi 1 v sau mt lot cao tro v git li, leo thang n nh cao nht ca xung t kt thc Hi 2. Trong cu trc 2 hi, cc hi thng c di bng nhau vi 3-4 cnh trong mt hi (c th c thm 1-2 cnh ngoi chuyn tip hoc m u phim) i vi phim truyn hnh, 2-3 pht u v cng quan trng, chnh l c hch xy ra 3 trang u v phn ct truyn chnh c thit lp ngay t cnh u tin. Nu bn c mt ct truyn ph (him khi c nhiu hn 1 ct truyn ph - di gii hn khng cho php phim qu phc tp), n cn c gii thiu ngay hoc t ra l m ch ti trong cnh u tin (hoc cnh th 2, nu cnh u qu ngn). Phn m u teaser chnh l cch lm tt cho phn ny. D nhin bn s tm thy nhiu v d phim 2 hi c nhiu ct truyn ph (The Simpsons, Friends, Malcome in the Middle, Frasier, South Park), nhng y l nhng b my rt phc tp, gn n s han ho, thng phi c s gp sc ca c mt nhm vit - hu ht l ca M, ni m h c th lm ra nhng tc phm rt hay. cui hi 1, thay v mt cao tro r nt, s c mt khonh khc cheo leo ( mnh nu ko khn gi ngi li i sau mn qung co, trc khi bc vo hi 2). Khng nht thit phi c mt on ngh, chnh phn qung co s lm vic ny. Bc vo Hi 2, bn s tip tc xy dng hnh ng cho n khi xut hin khonh khc s tht nm gia hi 2 (tc l 75% ca phim - ging nh cu trc 3 hi). Phn cn li ca hi 2 chnh l on gii quyt.

Hy chn ra xem 3 b phim sitcom bt k. Chng c khp vi khun mu k trn khng? Cu trc 4-5 hi Bn s pht hin ra rng nhng b phim di hn (v d: Goodfellas, Malcome X, Gone with the wind, Magnolia, Pearl Habour, Braveheart, Schindlers List, Casino, Titanic, The Lord of the rings, Ben Hur) c th chia ra thnh 4, thm ch l 5 hi (mi hi thng c di tng ng). Tuy nhin nhng im ngot quan trng vn nm vi t l tng ng nh cu trc 3 hi, im ngot u tin im 25% phim, im khng th quay v im gia phim v khonh khc s tht im 75% phim. Mt website th v: www.dsiegel.com/film/nine_act.html [cu trc 9 hi ca Don Siegel] Phim Portmanteau y l th phim c nhiu cu chuyn ring bit chy an xen vi nhau v to thnh di hon chnh cho mt phim nha v thng theo nh hng ca o din. Hu ht cc phim u th hin ng dn qua li, hoc c cng nhn vt (Pulp Fiction, Mishima, Four rooms, Mystery Train), chung a im (New York stories, Grand Hotel, Four rooms, Asylum v b phim Ten ca Iran), chung ch (Aria) hoc chung tc gi (Quartet Trio v Encore ca Somerset Maugham), mch chuyn tng t (Flirt ca Hal Hartley), hoc o c cnh tr lin quan n nhau (Tales of Manhattan) hoc cng s kin (Amores Perros, 1 09 01 September 11). V d nhin mi cu chuyn c phn m/thn/kt ca ring n. Ha trn cc th loi trong tng th b phim ca bn, thc s l ko c li ch g (New York stories, Four rooms); iu ny thng gy nn ln xn, nhm ln. 09 Cu trc su Trong chng ny cc bn s hc: - cch chia cu trc tng th ca kch bn thnh nhng phn, nhng on, nhng cnh nh hn, d kim sot hn. - v vic vit thoi v kim tra nhng n trong ngn t v trong ngm Sau khi nhn vo cu trc bao qut, hy xem xt n phn c gi l cu trc su (hoc l cu trc phn nh) l nhng thnh t c s dng kch tch ho cu chuyn ca bn. Khi bn i t khi qut n c th, bn ang ting su vo trung tm/tri tim ca kch bn v ti gn hn cng vic vit thc s ca bn nhp u tin. Khi vit kch bn, bn c hai hng: - cc cnh nhng s vic n l

cc trng on - s sp xp cc cnh tr thnh nhng on pht trin c ngha

Cc cng c ca bn: - hnh nh: nhng hnh ng cc nhn vt th hin v s la chn hnh nh ca bn (to thnh mt h thng hnh nh) - m thanh: ch yu l thoi, nhng cng c th l nhng m thanh khc v hiu ng xung quanh chng. n lc ny bn nn c mt tng r rng hn v tng th cu trc ca kch bn d tnh v v nhng khonh khc nht nh trong cu chuyn ca mnh. Trc khi bn nh tin xa hn, bn cn bit 5 iu ct yu v cu chuyn ca mnh: bn bt u u; s vic kch tnh v im ngot 1 l g; cao tro ca hi 2/khonh khc s tht (im ngot 2); cao tro cui cng v hi kt. Lit k tt c ra. T bn c th tip tc lp y ci khung bng cch chia nh tng trng on v p tht vo khung chuyn. Trng on Trng on l mt khi nim quan trng cn phi nm r; n chnh l ci khung t chc trong cu chuyn ca bn. C hai loi trng on: - kch tnh: mt lot cc cnh ni vi nhau hoc lin kt bi mt tng no , chnh trong lot cnh ny hnh thnh nn mt phn c lp trong kch bn ca bn (v kt thc trong mt cao tro trng on) - cu ni hoc chuyn tip: nhng trng on nh dng kt ni cc trng on kch tnh hoc a nhn vt vo (on u Hi 1) chng khng to nn cao tro trong s kin kch tnh. Trng on kch tnh c l l yu t quan trng nht trong mt kch bn. Nu cu trc c coi l xng sng ca kch bn th nhng trng on l nhng khc xng cn li, n c nhim v gn kt, n l i din thu nh, nn tng, v s cho kch bn ca bn. on hnh ng kch tnh ny c hnh thnh t mt tng c th c din t trong mt hoc vi t: chy trn, sn ui, ti ni, khi hnh, mt nhn vt c th, on t, m st, vv. V d, tin ti cnh cui trong phim The Graduate, ui theo Elaine v cui cng tm thy c nh th (chy ui); trong trng on m ci m u phim ca The Godfather III (bn thn n cng gn nh l mt hi); hoc trng on Terence Mann trong Field Of Dreams khi Ray i tm v gn nh sut mt Mann. Nhng trng on chnh l nhng ci mc dnh vo mch chuyn - cu trc chnh m bn bm vo. Mi mt trng on kch tnh u c m-thn-kt - n l mt n v hnh ng kch tnh hon thin v c lp - mi trng on u phn nh tinh thn chung ca cu trc kch bn. Thm vo , mi trng on (kch tnh hoc cu ni) u c i cht chng ln on k sau n, to nn tnh lin tc v lc y. Mt kch bn c th c nhiu trng on chnh - tuy nhin nhiu mc no th u cn lin quan n nhp cu chuyn. Mt b phim drama, trm ngm nh

Field Of Dreams c 9 trng on, b phim chm ri Rebel Without A Cause c 7 trng on; nhng b phim c tit tu nhanh, nhiu cnh ct nh Speed, The Fast and the Furious, xXx, tt nhin s c nhiu trng on hn v cc trng on cng ngn hn. Hy th m xem c bao nhiu trng on trong phim Speed, chng c cu trc rt r rng. Hy ch ra tng trng on trong cc b phim bn xem Chng 7. Hy t hi ti sao chng li c nhiu (hoc t) trng on th? Mo nh: Cc a phim DVD u chia nh cc trng on thnh tng chapter (chng). Chnh tng chapter ny l mi trng on (hoc mt phn trng on). Hy ch iu ny khi xem cc a phim DVD (v cn nhc cho kch bn ca mnh). Hy cng nghin cu b phim Thelma and Louise (tng di 123 pht) theo tng trng on: 1. Trng on m u (trn thot) chy t pht th 2 ti pht 11 ca phim: - Louise gi cho Thelma (t mc tiu) - trong bp: Thelma/Darryl i u (vn /lc cn: s n p ca Darryl,vv.) - Thelma quyt nh (gii php: i Darryl b i) - Thelma dn (hnh ng) - Louise n Thelma, h phng xe i (cao tro v kt qu) 2. Trng on trong qun Bar (bc cu) (pht th 11) 3. Trng on o tu (pht th 18): - (pht 19) v cng bc (vn gy ra s vic kch tnh: thc y dn ti nhng chuyn v sau, lm mi vic phc tp hn) - (pht th 20 1/2) cnh bn sng (hnh ng, khng hong) - b trn (gii php) 4. Trng on chy trn th nht (pht 21) - li xe: khng c k hoch (vn ) - phng khch sn: ln k hoch (vn c gii quyt) 5. Trng on mt tin: - (pht 45) gp nhn vt Brad Pitt - i lng vng trn cnh st; Jimmy gp Louise khch sn (lc cn trn ng) - (pht 60) Thelma lm tnh vi Pitt, Jimmy v Louise ni li tm bit - nhn ra: mt tin trong phng (khng hong) - (pht 66) pht hin ra Pitt nh cp tin ca h (cao tro, gii php) - on git li chnh. 6. Trng on Thelma kim sot tnh hnh: - (pht 71) Thelma cp ca hng - on git li chnh: im khng th quay u.

7. Trng on tin ti Mexico (xy dng xung quanh tn li xe ti th l) - (pht 74) cuc chm trn u tin vi tn li xe ti - Pitt n cnh st - Thelma gi in cho Darryl, nhn ra cnh st ang (tnh hung cng thng) - Li xe qua m (trng on ny ko di 75 pht) - (pht 89) cuc chm trn th hai vi tn li xe ti - Thelma hi Louise c phi c tng b cng bc Texas - Cnh st tng tc ui theo h - nht tn cnh st trong thng xe - Thelma v Louise tranh lun trn ng chy trn - Thelma gi in cho cnh st - Thelma v Louise ni v vic khng th quay tr li (trng on ny ko di 16 pht) - (pht 105) cuc chm trn th 3 vi tn li xe ti - (pht 108) h bn tung chic xe ti - cao tro ca trng on 8. Trng on rt - (pht 111) cnh st bt u rt ui h - h b dn vo vch - (pht 120) h lao xe qua vch ui cui cng:

Bn c th nhn thy mt khun mu r rt trong mi trng on: Thnh lp >>> vn xut hin >>> gii php cho vn >>> hnh ng >>> khng hong >>> cao tro >>> kt qu cui cng Nhng mc tiu ca trng on Trong mi trng on, nhn vt trung tm s c mt mc tiu c th, m h tin rng l mt bc i chc chn tin ti mc tiu ca ton b kch bn (hon thnh mc ch ca h). iu khng c ngha rng khng c s pht trin mc tiu ca nhn vt dn ti s chuyn bin ca nhn vt. Do : - Mc tiu ca trng on xut pht t mc tiu tng th - Mc tiu ca mi trng on phi khc nhau - N phi c tc dng y hnh ng ln cao dn (mc tiu ca trng on sau mnh hn trng on trc) Trong mt trng on, mi mt n lc t ti mc tiu u phi gp kh khn v thng s dn ti tht bi ln u tin, sau h c gng mt ln na. Mi mt n lc cn s lin quan n vic nhn vt hnh thnh mt chin lc mi hoc cch tip cn mi. Cui cng, n lc hoc tht bi, hoc thnh cng, hoc b gin on. Phn chnh ca bt k mt trng on kch tnh no l vic nhn vt u tranh t c mc tiu ca trng on. Vic u tranh sinh ra t nhng lc cn v mu thun.

Trng on git li Cc trng on thng s dng git li, o ngc nh l mt lc y a vo trng on k sau. Nhng on git li c th khng lm thay i nh hng cu chuyn nhng n lm thay i vn mnh ca nhn vt, khin h phi thay i chin lc t ti mc tiu. Nhng on git li cng gi cho nh hng s c p dng trng on sau. Hy quay tr li nghin cu cc trng on trong Thelma and Louise bn s thy n c p dng nh th no. Pht hin Sau mt on git li, trong mt khonh khc, nhn vt cht nhn ra rng phng php v/hoc mc tiu trng on ca h cn b hu b, c th n khng phi l nhn thc c th nhng thng c th hin qua hnh ng r rt no m ch n s thay i chin lc c. Bi cnh v ni dung: Chng c nguyn tc no quy nh c bao nhiu trng on cn c trong kch bn ca bn, bn cn bit cch ni tng sau mi trng on (bi cnh). Sau bn s tm thy ni dung cn bm theo. Hy to ra mt trng on xoay quanh tng v s khi hnh: Bi cnh: mt thanh nin tr bay ti mt ni xa l nhn mt cng vic mi. M: chng ta bt u vi nhn vt trung tm thc dy vo bui sng, co ru, mc , thu xp hnh l v ri nh. Thn: cho hnh l ln xe v i ti sn bay, h c th gh qua tm bit mt ngi bn ri ra sn bay. Kt: lm th tc check-in sn bay, cnh chia tay m nc mt vi gia nh v bin mt khi i vo trong ga sn bay, ln my bay v bay i nhng c mt iu g khng n. iu g vy? Bn hy t quyt nh! Bt cht bn sng to ra mt series khong 5 (hoc hn) cnh trong mi phn ca 3 phn trn v p tht vo trng on . Bn to ra ni dung - khong 6-8 trang kch bn. Hy to ra trng on k tip (m-thn-kt) da trn tng mt chuyn bay, mt chuyn i hoc mt im n. Hy chia nh cu chuyn trong kch bn thnh cc trng on, gch u dng tng phn. Tng tng xem n s c chun b th no khi tung ra DVD: bn s sng to ra nhng "chng" no v bn t tn chng ra sao? Cnh Nu bn mun hiu cu trc ca mt cnh, hy tm n Stanislavaky v c xem mt din vin s tm kim iu g trong mt cnh. Mi ngi mun iu g? im xung t gia h xut hin u? Cnh thay i v chuyn hng u?

Larry Ferguson Bin kch: The Hunt For Red October Alien 3, Maximum Risk, Rollerball (2000) Cnh l mt n thnh t quan trng trong mt kch bn. Cnh l ni c mt s vic g xy ra, mt iu c th no xy ra. Cnh l mt n v hnh ng ring bit - ni bn k cu chuyn ca mnh v l b cc bn ra cho xung t kch tnh Hy ngh n b phim a thch ca bn; bn nh iu g nht? Khng phi ton b c phim, ch nhng cnh tht hay: Psycho - cnh trong nh tm, Butch Cassidy and the Sundance Kid - c i nhy xung vch ni; Casblanca - cnh "Chi tip i Sam!" hoc cnh chun b khi hnh sn bay; Reservoir Dogs cnh ct tai trong nn nhc pop vui v; When Harry Met Sally - cnh gi v t khoi cm; Apocalypse Now - cnh on trc thng tin vo hoc cnh n tung cui cng; cnh Tom Cruise treo mnh trc my tnh (phim Mission Impossible); iu nhy tango trong Scent Of A Woman. Nhng cnh tuyt vi to nn nhng b phim tuyt vi. Theo nh ngha, mt cnh bc vo mi khi c s thay i v khng gin hoc thi gian. Mc ch ca mt cnh l y cu chuyn tin v pha trc. Mt kch bn c cu thnh t rt nhiu cnh - s lng cnh l bao nhiu, khng quan trng. Kch bn ca bn cn c chnh xc s cnh cn thit k c mt cu chuyn kch tnh v hiu qu - khng hn, khng km. Mt cnh ngn hay di hon ton tu thuc vo yu cu ca ring n. C th ch l mt cu, mt dng, hoc vi t. Cng c th ko di vi trang. Tuy nhin, Ngi c cau my trc nhng cnh di qu ba trang (3 pht). Nhng nh bin kch tr lun cho vo qu nhiu thoi v chi tit, v thng tht bi khi i tm phn m v kt. Chnh cu chuyn ca bn s quyt nh ngn di cc cnh, v th hy tin vo cu chuyn ca mnh. Tuy nhin, mt cnh th phc tp hn th. N l mt phn ca tng th hoc l mt thnh t trong cu trc ln hn - kch bn. Hy ngh ti b ch ha kh trong xe t: mc ch ca n l nhm h tr hot ng ca xe; b n ra, xe s khng hot ng. Trong mt kch bn, nu ly ra mt cnh, kch bn s (hoc b) b ph hng. Cng nh mt b ch ho kh, cnh cng c c ch hot ng ring. Hy nhn vo mt cnh di gc chc nng kp: nh l mt thnh phn c lp v nh mt b phn chc nng trong mt tng th ln hn. Cc cnh thng bc vo trong 3 dng: hnh nh (ni mt iu g xy ra, khng c thoi - cnh hnh ng hoc mt cnh chuyn tip/cu ni); thoi (v

d: mt on hi thoi gia 1-2 nhn vt) v nhng cnh kch tnh (kt hp gia hnh nh v thoi) Nhng cnh hnh nh thng ngn v khng kch tnh; mc ch ch l kt ni gia cc cnh v l cu ni gia nhng phn khc nhau ca hnh ng. V d: NGOI. NG PH PHILADENPHIA.NGY Xe ca John ang i trn ng v nh hoc chng ng vai tr mt cnh thit lp chun b cho cnh kch tnh pha sau. V d: NGOI. HONGKONG. KHU CH. NGY ng c. y nhng ngi bn hng phng ng v ngi Anh. Bn c th mua c bt c th g y. in t, ni tht, thc n. Bt c th g. i khi chng ng c hai vai tr Nhng cnh c t hoc khng c cu trc bn trong thng khng th y cu chuyn tin ln (hoc m ra) mt khng hong dn ti cao tro. Mc ch ca cc cnh ch n gin nhm y cu chuyn ca bn hoc cc nhn vt i t A n B m khng gy hng cho khn gi. iu cn nh khi vit thoi cho cnh l: bn ang lm vic trong mt phn hnh nh c lp. Mt cnh ch c thoi c th gy ra cm gic chu ng nu qu di. V th ng nhng cnh thoi di qu 3 trang (3 pht); Ngi c thm nh kch bn c th khng thch nh th v iu ny th hin s thiu chuyn nghip i vi lnh vc bn ang bc vo. D nhin bn c th tm thy mt vi ngoi l, nhng hu ht cc cnh ch ko di trong khong t 1/4 n 3 trang.- nn nh rng l mt tp hp ca nhng hnh nh chp lt nhanh.

Xung t l kch tnh, ng nh th. Nhng mt cnh kch tnh hp dn c th l v mt cuc tranh lun i vi ngi ra bt a nhng d di nh mt v m xe la Mal Young Trng nhm Drama Series, BBC Nu bn thch, cc cnh kch tnh c th l cnh l tng vi b khung mthn-kt; mc d khng phi tt c u c chiu trn mn hnh; ty vo quyt nh ca bn. Nhng cnh ny c tc dng thc y cu trc tng th v biu t r hn tuyn nhn vt. Chng y nhng xung t leo thang dn trong cu

chuyn ca bn cho ti khi ln n im khng hang v cui cng l t ti cao tro. Mi mt cnh kch tnh gm c: - ch : nhn vt ang lm g? - thoi: h ang ni g? - ngm: iu g thc s ang xy ra bn di lp b mt hoc ngha ca hnh ng v li ni. Nn nh rng, trong kch bn ca bn, mi hnh nh, tng on m t, v c bit l tng dng thoi phi hoc l (a) c tc dng thc y hnh ng ca ct truyn, (b) m t nhn vt hoc (c) tt hn c l t c c hai iu trn. Nu cnh khng th hin c iu trn, bn nn t hi liu c cch no th hin tt hn chng? (giu hnh nh hn?) hoc liu cnh c thc s cn thit?. Hy xem xt k nhng kch bn chun mc (nh Witness, L.A Confidential, Out of sight, Tootsie, Misery, Maverick, The Usual suspects, Speed, hoc l nhng b phim trong Chng 7) v bn s thy tng li thoi c a ra hp l n th no v hy nh gi khong cch ca n trn trang giy. Cng vic ca bn l chn nhng cnh no nn chiu v khng nn chiu ra . Mt cnh dng - bi cnh chung chung - ni dung c th ln cn 2 yu t:

Bi cnh chnh l thi gian v khng gian din ra cnh : - khng gian: NI hay NGOI. - thi gian: chn NGY hoc M (chng 2) Ta NI. BP NGY hoc NGOI. NG PH - M c:

Khi c mt thay i v khng gian hoc thi gian, tc l ta c mt cnh mi. i vi ni dung, mi cnh phi th hin t nht mt thng tin cn thit ca chuyn cho khn gi c bit. Thng tin nhn c chnh l mc ch ca cnh. Ngay c khi cnh ch c chc nng cu ni, n cho bit chng ta ang chuyn sang mt a im mi. Cng ging nh kch bn ca bn v mt trng on, mi mt cnh kch tnh u c m-thn-kt nhng bn l ngi quyt nh xem phn no c th hin ra. Bn ang tm kim s va chm t kch tnh tt . Mt ln na, xin nhc li, chng c quy tc no c, chnh cu chuyn s bo bn bit phi lm g.

Ti khng bao gi bc vo cnh cho n tn pht cui cng, ngha l trc khi kt thc mt hnh ng c th ca cnh trc. Ngay khi n va kt thc, ti s bin khi n ngay lp tc! William Goldman Mo: Khi bn vit mt cnh, hy s dng k thut tiu chun m hu ht cc bin kch u p dng: ct i phn m v kt. Sau c ng thng tin cn li. Cnh ca bn khi ch cn li mt na so vi di gc, nhng n li cht ch gp i. Nu cha n, hy ct tip phn u v cui, tip tc c ng phn cn li cho n khi bn cm thy hi lng. Hy coi mt cnh nh vic i d tic: n mun v v sm. To ra mt cnh i vi cc trng on, u tin phi to ra bi cnh (mc ch, khng gian, thi gian) cho cnh ca bn, sau ni dung s tip ni. to ra bi cnh, hy t hi: - iu g xy ra trong cnh ny? - Mi nhn vt trong cnh ny mun g, mun iu g xy ra, mun ngn cn iu g pht cui? - Cnh din ra u? - Cnh din ra vo thi gian no? - Mc ch ca cnh ny? - Ti sao cnh li t y? - N c tc dng thc y cu chuyn nh th no? - Chuyn g xy ra trong cnh ny cu chuyn tin ln? Mt din vin s tip cn mt cnh bng cch tm ra xem nhn vt ca h lm g trong ; h u v h lm g k t ln xut hin cui cng trong kch bn; h lm g ngay trc khi cnh xy ra; h ang i u v s i u sau , mc ch ca h trong cnh ny v l do h y. L mt nh bin kch, bn cng phi nm c nhng iu ny. Vi bn, s rt quan trng khi bit iu g xy ra trong cc cnh (khong thi gian thc), v ng thi iu g xy ra gia cc cnh (khong thi gian b b qua) - iu m bn chn khng th hin ra. Hy cn thn vi cc quyt nh lin quan n nhng cnh bn chn khng th hin ra v chng cng quan trng nh nhng cnh bn chn th hin trn mn hnh. Bn b qua nhng g khn gi c th t suy ra (Chng 1). Bn phi t kim sot vic ny! Hy t hi bn thn: - Nhn vt ca ti i ra khi cnh trc v bc vo cnh ny nh th no? - Trong sut thi gian , h lm g? - Trong khi ti ang tp trung vo nhn vt X v Y ca cnh ny, cc nhn vt khc lm g khi cnh ang din ra? - Cc nhn vt khc lm g gia cc cnh

Bn cng cn bit ti sao cc nhn vt c trong cnh ny v nhng hnh ng, li ni ca h y cu chuyn tin ln. Nu bn khng bit th ai bit ch? Bng di y s gip bn tip cn c vi cu trc ca cnh.

Khng gian/a im Khng gian m bn chn c th gip lm kch tnh ha cc s kin ang din ra ; nu khng th c l bn chn sai a im. Hy lun tm kim xung t: gia tng cng thng bng cch to ra kh khn v thm nhiu hn na. Tm kim nhng g khng hin hin, mt bi cnh tht kch tnh cho cnh ca bn. V d vi phim Edward Scissorhands, Edward khng s ngi trn sofa (mt s la chn trung lp - gii hn tim nng hnh ng), m s ging nc: mt ni khng ch to ra hnh nh th v v hi hc m cn l ni m tay ca anh ta c th gy ra rc ri. V th, nu bn mun to ra mt cnh tnh yu lng mn, bi cnh kch tnh th v s din ra u? Trong phng ng, sn trc ca garage, trong cn phng nh i snh nh ht giao hng, trong vn th trc mt con s t? Hy i tm mt ci g bt bnh thng. Lu rng nhng a im b gii hn hoc hn ch (tu ngm, tu v tr, my bay, tu in ngm, t, nh kho, vv.) - mt ni m nhn vt khng th thot ra c - thng to cm gic kch tnh cao (Speed, Crimson Tide, Panic Room, The Others). Glengarry Glen Ross khai thc cht ch tim nng ca ni s m nh trong c vn phng v qun bar; Cherish c mt nhn vt trung tm b buc phi eo chip in t v khng th ra khi cn h ca mnh; mt ci ci tinh thn ri xung trong Spider man. Bn c th kch tnh ha cnh o le ny khng? Mt cp tnh nhn ang nh n i trong khoang ring ti phng ho nhc. H va nh hn nhau th mt i khc tin vo v ly ch ca h, cp tnh nhn kia buc phi dng li. H c nn li nghe nhc, hay tip tc chuyn n i mt ni khc? Bn hy cho vo cht xung t, to ra kh khn, khin cho nhn vt trn tr: nn li hay nn b i? Bn c th lm gia tng xc cm bng vic s dng yu t thi tit. Hy ngh xem c bao nhiu cnh trn y cm xc khi din ra di tri ma nh trt (Apocalypse Now, The Piano, Spider Man, Road To Perdition, Witness, cnh cui cng ca Breakfast At Tiffanys, Four Wedding And A Funeral, v ton b hi 3 ca American Beauty). Ma vn d rt kch tnh cng nh bo, sm chp, lc xoy, bo ct, bin ng, vv. Hy ngh n khng gian trng tri lnh lo ca ma ng trong Fargo, Misery, Affliction v Insomnia. Bn c th ngh ra nhng cnh khc ni thi tit ng vai tr quan trng?

Ni dung Bng vic to ra bi cnh bn quyt nh mc ch kch tnh ca cnh; bn c th bt u xy dng cnh qua tng li thoi hoc qua tng hnh ng v to ra ni dung. Chng ta s xoay x th no y? Trc tin hy tm ra mt yu t trong cnh . Vi mi nhn vt trong cnh, hy hi nhng cu sau:

Nhng yu t no trong i sng ca nhn vt (ngh nghip, i t) s b l ra? Mc ch ca h trong cnh ny? H mun lm g hoc mun t c g? H mun iu g xy ra hoc mun ngn khng cho iu g xy ra? C tha thun no khng? (nu c, cnh ca bn kt thc v bn chuyn sang cnh k tip) C s bt ng no khng? c phi l xung t? N l g vy? Loi no? ngm l g? Cnh c y tnh hung leo thang ngay t u cnh (nu c, hy tip tc) C v t cc no trong cnh? Theo hng no? iu g thay i cui cnh so vi lc mi bc vo cnh?

Hy t hi bn thn v thi ca cc nhn vt: Thi khi qut ca nhn vt trong tng th kch bn? Thi ca nhn vt trong tng cnh c th, c u v cui cnh? C thay i khng? nu c, thay i th no? Hy t hi bn thn hai cu hi cui trong mi tng quan vi v th ca nhn vt trong cnh . Cui cng, hy t hi bn thn nu cnh ny a nhn vt trung tm tin mt bc (ln hoc nh) gn hn vi mc tiu cui kch bn (v trng on). Liu n c lin h g vi cao tro Hi 3? Nu cnh ny khng lm c nhng iu trn, hy b qua, d rng cnh c xut sc n u i na. Khng hong v cao tro Nh ni trn, mt cnh kch tnh thng c cu trc bn trong. N s a t mt khng khang v sau l cao tro - thc t, c th c mt series cc khng hong nh ni ti trc khi khng hong chnh ca cnh p ti. Hy xem li nh ngha: Khng hong l mt khonh khc trong mt cnh buc phi a ra quyt nh v gy ra mt thay i trong nhn vt hoc cu chuyn. Sau cuc khng hong, lc y din ra trong cnh hoc trong Hi c sp xp li. Mt cuc khng hong chnh xut hin, chnh l im ngot. Cao tro l khonh khc trong mt cnh nhm gii quyt khng hong theo mt cch no . Nhn vt vn mn b mt Trong hu ht cc cnh, nhn vt ca bn s pht hin ra mt iu g , nhn ra mt iu g hoc vn mn b mt no . H s thu c kin thc. iu ny nh hng n mch chuyn, s pht trin ca nhn vt hoc c hai iu trn. Khm ph ny c th kch tnh hoc n gin l c ngha, ty thuc vo cu chuyn ca bn.

H qu ca cnh Cn hiu rng mi cnh s m ra mt cnh tip sau (khng t th nhiu) v d nhin nhng s kin trong mt cnh gy ra nhng s vic h qu. Tnh h qu l mt phn thit yu trong vic cu trc kch bn; n gip bn xc nh hay thm ch cu trc ct truyn ca bn v n l mt cng c to ra n by cc mnh (chng 10). Nn nh rng vic bng n nng lng tng t nh ti cp cui chng 7. Cnh kt thc - vit ngc Vic xc nh c kch bn ca bn trc khi vit v vit on kt ca mi hi trc khi bc vo hi cng quan trng nh vic bit kt thc ca cnh. Tuy nhin vic vit mi cnh lun l mt s khm ph. Khi bn tm c on kt ca cnh, bn s thy chnh mnh i ngc tr li vit di nh sng ca kin thc mi. Cui cng, cn nhc hiu ng m bn to ra (hoc mun to ra) bng cch so snh cnh vi cnh trc v cnh sau. Bn c ang c to ra mt s chuyn bin, i lp, mu thun, hi hc, ma mai hay th g ? Hi tng Hi tng l mt k thut a ra nhng hnh nh xut hin trong qu kh m rng hn na nhn thc ca khn gi i vi cu chuyn, nhn vt, tnh hung hin ti. Ngi ta c xu hng sa vo nhng on hi tng trong mt kch bn, nhng i vi Ngi c tm nh, s dng qu nhiu hi tng s b cho l ty tin v c vn trong kch bn. Hy k cu chuyn thng qua hnh ng, ch khng phi qua hi tng; nu bn s dng hi tng, hy s dng mt cch thn trng v hiu qu. iu tng t cng p ng i vi nhng on tng tng v tng lai. Cnh din ra trong mt to nh vn phng hin i. Richard l mt chuyn gia v bo co k khai: 43 tui, tc phong cng nghip, mt ngi ng tin, hi y m v d xu h. Sp ca anh ta, Steve, mt ngi y tham vng: 28 tui, lm vic in cung, tp trung cao , anh ta ght ngi ln tui v cho rng h u chm chp. C ai gy ra mt li nghim trng trong bo co k khai: Richard bit rng khng phi li ca mnh, nghi ng l do sp gy ra, nhng ai phi l ngi nhn trch nhim. Steve ang trong vn phng, ni chuyn vi Richard. Hy vit cnh ny. Hy thay i b cc ca cnh (u tin trong ta nh) v an xen nhng mu thun (trc tip, gin tip, hy ngh ti ngm) lm phc tp ha, lm hnh ng thm cng thng. a ra nhng i lp gia cc nhn vt, mi quan h ca h, cho chng ta hiu hn v nhn vt, ch i mt xung t xa hn pha trc. Bn a ra iu g? Lm sao kch tnh ha hn na? Mc ch ca cnh mang ti iu g? Bn c th b i thoi trong cnh ? Hy s dng tim nng ca khng gian.

Nu bn vit xong mt vi cnh cho kch bn ca bn, hy th tp thay i b cc ca cnh xem sao? Thoi Thoi l hnh ng bng li nhm y cu chuyn tin ln, thoi xut pht t chnh nhu cu v mong mun ca nhn vt trong phm vi ca cnh. i khi bn n trm cu thoi bn nghe c u . Nhng thng th cch ti vit thoi nh sau: ti hnh dung ra on hi thoi nn di bao nhiu - mt, hai hoc ba trang, cnh h tr nh th no, c bao nhiu im ti cn a ra trong on thoi - hoc l thng tin hoc l s pht trin ca nhn vt. Sau ti bt u i vo tng li thoi s dng nhng g tht t nhin i t im ny n im khc. Paul Schrader Bin kch: Taxi Driver, Affliction, Mishima, Raging Bull, Bringing Out The Dead Thoi l cch d nht truyn ti cu chuyn v thng tin nhn vt. Do , a s nhng nh bin kch tr u tp trung qu nhiu vo thoi, m l l cc yu t khc, cc ngun thng tin trong mt kch bn cn phi c chia s t nhiu yu t cu thnh nn kch bn. Vit kch bn l vic hc cch s dng mi hnh thc biu t sao cho t hiu qu nht v thch hp nht: hnh nh hnh ng, phc trang, m thanh, bi cnh, ngm, vv. Nhn chung thoi l hnh thc cui cng m nh bin kch s dng sau khi c th mi cch biu t khc. Bn c thy on thoi no tha trong Witness? Liu n c i ngc li s mong i ca bn, ngc li vi ngha ca cu chuyn v nhn vt hay vic t thoi cng ni ln nhiu iu hn? ng bao gi nhn vt ln ting tr khi anh ta c iu g cn ni o din John Huston Ban u, phim ch l mt phng tin hnh nh. Hnh nh, ch khng phi ngn t, l iu c bn. Hy chp nhn quy tc ny: chiu hnh, ng ni g c! D rng li vit thoi phi ct truyn v rt thng minh ca Quentin Tarantino kh ni ting (nn nh rng ng ta cng l mt o din), nhng nn u tin th hin mt c im ca nhn vt qua hnh nh hn l ni ra trong li thoi. Mc d phim truyn hnh c nhiu thoi hn phim truyn nha, cc nh bin kch truyn hnh cng nn th hin kch bn bng hnh nh. Hy ngh bng hnh nh: tng tng ra nhn vt ca bn, tng chi tit trong cch c x - ngn ng hnh th,

c ch, nh nhn v thc, thi quen, vv. khi bn vit thoi. Nn nh rng, cc nhn vt tng tc vi nhau. Thoi th hin nhng chc nng nht nh:

Cung cp thng tin y cu chuyn tin ln i su hn vo nhn vt bng vic bc l cm xc, tm trng, cm gic, nh (qua ngm) v bng vic ni vi chng ta rng iu g l kh khn, tn thi gian thng qua hnh ng ca nhn vt a ra nhng s vic, thng tin (c bit l ng c) trong qu kh, t cu chuyn nn, khi vic dng thoi s trnh c s dng hi tng. B sung thm vo nhp iu v nhp ca kch bn bng cch gp phn to ra khng kh cho mi cnh, v cho phong cch ca kch bn (sng ng v ranh mnh nh Butch Cassidy And The Sundance Kid, Pulp Fiction, Maverick; kim li nh Witness, Death In Venice; khc bit nh Blade Runner, Fight Club, Memento, Brazil; t nhin nh Billy Elliot, Good Will Hunting, Sweet Sixteen) kt ni cc cnh thng qua tnh lin tip gi s hin din ca mt i tng, s vic hay ngi no khng chiu trn hnh bng cch s dng thoi ngoi hnh

Tt c cc li thoi m nhn vt ni nn xut pht t nhu cu ca h mun c c th g trong cnh ny hoc cnh sau. Tnh cht t nhin ca mt on thoi hay chnh l ngun gc ca n, n xut pht t nhu cu tc thi ca nhn vt ti mt thi im nht nh trong cnh v ti chnh im mu cht ca ct truyn, v ng thi n cng i ra t nhng mc ch xuyn sut trong cu chuyn kch bn. Thoi trn hnh khng ging li thoi hng ngy. iu m bn khao kht chnh l li thoi hiu qu to ra o nh cho mt cuc ni chuyn chn thc. Li thoi hiu qu nghe phi tht t nhin; n phi em ti mt cm gic i thoi chn thc nhng thc ra n c cu trc phc tp hn nhng li thoi thng thng trong cuc sng hng ngy. Thoi hiu qu thng kim li hn v trc tip hn so vi thoi trong cuc sng thc. Hy ghi m nhng on i thoi ca mi ngi v nghe li; bn s thy y nhng cu thoi kt thc na vi, ngp ngng, lp i lp li, ri tung v him khi tp trung tng ging cng u u, thiu tnh vn chng. Vi i thoi, hiu qu ca thoi trn mn nh v c bn cn gin tip (xem ngm), v chn thc hn thoi sn khu. Cc nh bin kch cng s dng nhng cu ngp ngng hoc na vi ca thoi hng ngy, nhng cuc i thoi lun c ng. V d, hy xem nhng on trao i trong Good Will Hunting, n th hin kh nng ng khu hot bt ca Matt Damon v Ben Affleck khi vit

kch bn gc (c s h tr ca Robin William trong qu trnh quay phim v sau), sn phm cui cng chnh l cc cnh phim cha ng nhng thng tin cn thit truyn ti ti ng thi im: cc mc ch ca cnh rt r rng, ngha xuyn sut. Vit kch bn phi tht tit kim. Thoi hiu qu khng c php phung ph, vi nhng cu ngn v cu trc n gin, s dng nhng ngn t thng dng nht. Li thoi phi ngn v chc. Thoi hnh l cho tai nghe ch khng phi c bng mt. Nguyn tc c bn ca thoi (cng nh cch m t trong kch bn) l: Ni t, Gi Nhiu Thoi c th cho chng ta bit nhn vt ngh g hoc iu g ang trn tr trong u h, nhng cng c th l mi nguy him; iu ny khin cc nh bin kch tr tr nn li bing. Nhng ngn t trn hnh cn phi s dng mang ngha hm n ch khng phi phi by r rt. iu quan trng ca thoi khng phi l ngha vn hc trong ngn t s dng m l ngha rt ra c t chnh tnh hung ca cnh. iu khng ni ra hoc c tnh b ng cng quan trng nh nhng iu ni ra (xem ngm) Thoi phi ph hp vi nhn vt, vi tm trng, cm xc ca h trong tng hon cnh c th vi nhp v tnh biu hin c trng ca nhn vt. Hy lm sao thoi xut pht t chnh nhn vt, ch khng phi t ngi vit kch bn. Lm mt th nghim nh bng cch ly ra mt on thoi trong cnh, tro i vi on thoi khc, chnh nhng ngn t c mt nhn vt khc ni ra. Nu s thay i ny, ch gy ra cht t khc bit, khng ng k, khi nhn vt v thoi ca bn khng th hin c tnh c trng c nhn. Thoi t hiu qu nht khi c vit t v ngn gn. Cm xc thi qu v nhng li thoi tm thng phun ra o o s dn ti mt sn phm melodrama. Khi bn t ti mt cnh thoi cm xc, thoi cn phi c gi cho nhn vt v cho pht ngn ca c nhn h. Trnh nhng cu tho so mn, quen thuc, tr khi l mt cch ni quen thuc ca nhn vt. Hu ht cc on trao i thoi trn hnh thng ngn gn v bp cht, hai bn u khu qua li nh nh bng bn; cu thoi trc lm c hch m ra cho cu thoi sau, to mt lc n by. Nhng cu thoi n di dng n na trang hoc di hn na s khin khn gi xa lnh. Mt ngi c thm nh s gi lt qua tp kch bn v nhanh chng nhn ra nhng mng thoi ln. H s b qua kch bn; vi h kiu vit thoi nh th cho thy ngi vit kch bn khng hiu quy tc vit thoi in nh. Nu bn c mt on thoi di trong kch bn, bn cn c mt l do chnh ng v d nh on tuyn b Tn ti l Maximus trong Gladiator. on thoi y sc mnh ca Alec Baldwin trong on m u

ca Glengarry Glenn Ross khng ch l mt mn pht biu mang c tnh ca nhn vt, n th hin mi trng sng ca cc nhn vt khc ng thi cng a ra mc tiu chnh ca cu chuyn. (Xin nhc li, lu vi nguyn tc con s 3). Cng ging nh on pht biu tham lam l tt ca Gordon Gekko trong phim Wall Street, chnh l chn l trong cuc i anh ta. trnh nhng on pht biu di dng, hy ct n ra thnh nhng phn nh. Nu nht thit phi dng n thoi di, hy s dng thn trng! Cn thc c vai tr ca s im lng: iu khng ni ra trong cnh cng quan trng nh iu c ni ra. Din vin v o din hc cch s dng im lng nh l mt cng c trong chic hp hiu ng ca h - bn cng nn nh th. Nn nh rng, thoi cng c th s dng ngai hnh hoc khng c m thanh (xem chng 2) C mt iu m bn khng mun thoi ca mnh gp phi l nhn c cu phn ng nh ca Harrison Ford ni vi George Lucas khi c bn nhp u tin ca Star War: Anh c th nh my ra th d hi ny George , nhng khng th ni ra li c. Hy xem phim Rififi, c bit ch n trng on n trm 30 pht; sau xem tip 40 pht u tin ca Absolute Power. C hai gn nh u khng c thoi. Hy xem phim v hc hi. Phim no hay hn? Hy t tm ra cu tr li. Li thuyt minh Cc b phim hin nay ang p dng ngy cng nhiu nhng li thuyt mnh v dn dn n c coi nh mt quy tc c chp nhn trong thi gian gn y. Tuy nhin, n thc cht l mt cng c mang tnh vn chng v thng lin quan n tc phm gc. Li khuyn ca ti l nn trnh dng li thuyt minh, nu c, cng dng hn ch thi v tht cn thn. Li k thuyt mnh c th s dng hiu qu khi dng ln cu chuyn: Nu ngi k l mt nhn vt - thng l nhn vt trung tm - li thuyt mnh c th em n gc nhn ca kch bn, mt cm xc c nhn, c bit l ngay on m u (Field Of Dreams, Spider Man, The Great Gatsby, L.A Confidential, Rounders, Bridget Jones Diary, About A Boy, Out Of Africa, American Beauty, Goodfellas, The Quiet American, Fight Club) trong cc phim trn, bn c th k ra bao nhiu phim c ngun gc t tc phm vn hc? Nu ngi k khng phi l mt nhn vt trong phim, li thuyt minh s mang tnh khch quan (The Lord Of The Rings, Tom Jones) hoc to ra i m (v d, tnh hi hc - George Of The Jungle; nh nhnh Amlie) Mt vi cu chuyn cn mt ngi k chuyn thng nht cu trc truyn (Goodfellas, Edward Scissorhands, Croupier, Trainspotting, Stand

By Me, The Wonder Years, Little Big Man, Kind Hearts And Coronets, 84 Charing Cross Road). Li thuyt minh cng c th s dng khi bn mun a vo mt khang ngh hoc mt cm gic trm t trong li k chuyn (Memento, Badlands, Sugarland Express); xem chng 10.

Khi vit kch bn, bn d c xu hng qung vo li k thuyt minh, hy t hi bn thn: liu ci thng tin m ti ang mun truyn t c hay hn, sng to hn, giu hnh nh hn khng? Xem phim Election, trong c li thuyt minh/gc nhn ca 5 nhn vt. Liu n c gy ri khng? hay c trnh by rt tt? Bt c mt hng dn no v vit thoi u ch mang tnh gi . Rm rp i theo cng thc, bn s thy cu thoi ca mnh kh cng. Cui cng, hc cch vit thoi hay, bn phi hc cch lng nghe: lng nghe v quan st xem ngha c biu t nh th no, qua hoc khng qua li ni (trong cuc sng thc v trn mn hnh), lng nghe nhng ngha nm bn di ngn t - ngm; lng nghe ging ni, cch th hin v thm ch l c c ch. Hn tt c, hy hc cch lng nghe chnh nhn vt ca bn. Nu bn lm vic k vi nhn vt, bn s hiu r nhn vt ca mnh v nhn vt s pht trin mt cch chn thc v t nhin vi tng cu thoi ca h - theo ng vn phong ng php ca h. Bn s thy rng chnh nhn vt t vit ra thoi cho h, nhng ni thng qua bn. Khng th dy c cch vit thoi. Bn hoc phi c tai t lng nghe, hoc chng c. David Edgar. Vi mo nh: - Trnh nhng cu thoi thng ngy: xin cho, khch so, tm bit, vv. - ng nhc li nhng thng tin trong thoi xy ra u trong thoi trc, nhng kch bn ca ngi non tay thng y nhng li lp li kiu ny. - Trnh t a phng, vit y , khng vit tt: ni vi Ngi c thm nh kch bn khi bn gii thiu nhn vt ca mnh ni ging Scots/New Jersey/hay bt c ging a phng no. Thnh thong dng t vit tt nhng ng dng qu nhiu hy vit bng mt th ngn ng d c v din vin t lm nt phn ca mnh. - Nu bn mun nhn mnh mt iu g hy c gng khng s dng du chm than; khng bao gi ch in nghing trong thoi; ng s dng vit hoa (tr mt s t ngoi l); thnh thong c dng ch gch chn cng c. - Khng nht thit rng tt c cc cu hi trong thoi u cn c cu tr li. Vic im lng, phn ng hoc khng phn ng c th gy nh hng nhiu hn li thoi (v d: Witness). Cc cu hi khng nht thit phi

c tr li mt cch c th v r rng. Mt cu tr li n hoc gin tip c th bc l tm trng ca ngi tr li. Chi tc: trong cc kch bn hin i, chi tc c chp nhn, nu bn mun s dng nhng li l khim nh, hy cn c vo bi cnh: ca nhn vt v tnh hung. Nu khng, Ngi c thm nh s c cm gic rng nh bin kch thiu tr tng tng. Hy hn ch s dng nhng t chi tc, khi dng chng, hy bin chng hiu qu hn (v d: American Beauty) Ni thng vo my quay: phng thc ny ang ngy cng c p dng nhiu (Malcome In The Middle, Shakespeare In Love), nhng rt kh p dng phng php ny thnh cng m khng that khi c cm gic sn khu kch. Shakespeare c th lm c nh vy, nhng vi bn th hy nn thn trng Hy chn nhng b phim a thch, khng ch c ton hnh ng. Hy lm vic vi hi 1 (nu bn thy hi 1 qu di, hy chuyn sang mt phim truyn hnh 30 pht hoc ch 10 pht u phim) Xem hi 1 nhiu ln, ghi li tng cnh, iu g xy ra trong cnh , thng tin g c truyn ti, vv. cho n khi bn thuc lng hi 1 ny. Tt hn l nn lm vic vi kch bn ca phim nu bn c. Lm vic vi chnh ghi ch ca bn (hoc kch bn), c gng vit li hi 1 nh mt b phim cm, khng h c thoi. Buc bn thn phi m t v pht trin nhn vt bng hnh nh hnh ng c ngha.

Ti sao li lm bi tp ny? Bi v ti c th m bo vi bn rng bng cch ny bn s hc c cch nhn nhn sng sut khi m t nhn vt bng cch cho chng ta thy h l ai, h cm thy th no, ch khng phi n gin l k bng li cho chng ta nghe. Hy ngh bng hnh nh v bn s bt u vit bng hnh nh. ngm Cc nh bin tp kch bn v cc din vin u ni vi bn rng b phim drama hp dn s trn y ngm. Hy ngh n cnh n kinh in trong Tom Jones, cnh ci cc gng tay trong The Age Of Innocence, ngn tay mn m ci l v rch trong The Piano, Annabella Smith ci v khi kha tay Richard Hannay trong phim The 39 Steps ca Hitchcock; nhng cnh ni ln iu g? n ung? v? Khng ngm chnh l s hp dn ln nhau. Cng nh trong i sng hng ngy, ngha ch thc nm ng sau ngha bn ngoi. chnh l thoi n - th m ngi ta kt ni vi nhau nm bn di li ni v hnh ng; ngha thc s c truyn t, nh thc s (v thc hay c thc) ca nhn vt. i vi nh bin kch, ngm th hin nhng vn cn giu bn trong ca nhn vt.

Hy xem cnh ba tic trong phim Tootsie. Sandy m a b v ni Michael yu tr n mc no. C ni th khi Michael i qua; anh ta m m khng nhn vo a b. ngm y m ch iu g cho Michael hay cho Sandy? N c s dng nh th no?

Lm tng t vi phim Witness: xem cnh Rachel chm sc John khi b thng v cnh chia tay cui phim. Bn c th s dng ngm theo nhng cch di y: Bn to ra mt s vic trong ct truyn ca bn v cho khn gi thy nhn vt cn lm g (rt hu ch i vi nhng b phim kinh d, phiu lu, thm t v tm l tui teen). N gip bn kt ni nhng mu thng tin nh ring r. Bn c th cho khn gi bit nhiu thng tin hn nhn vt trung tm, khin h nh v th cao hn. Khn gi bit c mt him ha ngay gc nh, trc khi nhn vt quay li v chng kin. Bn c th a ra mt cu hi m khn gi v nhn vt cn tr li. Trong Godfather 2, Michael v Alfredo ni v tng lai ca h. Michael ang i anh trai th nhn tham gia git mt tn gangster; anh ta ang i, nhng Alfredo khng bao gi chu ni. Chng ta nhn thy r y l mt cnh rt cng thng mc d chng c ai b cht. Nn lu rng cnh ny ch thc s c hiu qu khi trc Michael tuyn b rng: Ta ch anh ta sng nu nhn ti Bn c th lp ra nhng vt cn, to ra s mong i trong tm tr ca khn gi i vi nhng vn m nhn vt trung tm gp phi. Kch tnh xut pht t vic chng ta bit chng ngi vt ang ch i pha trc iu ny lin h vi v th cao hn ni trn. Chng ta cng c th to ra s b n bng cch bng bt khng cho khn gi bit thng tin cho n tn pht cui. Chng ta c th a ra nhng thng tin tru ngi, nhng cnh khng gii thch c th to ra mt ngm ni rng : nu bn ngi nn li lu hn, mi th s c sng t Tt c nhng iu trn kt ni li vi nhau: bn ang to ra mt s trng i trong tm tr khn gi - chnh l mc ch ca ngm. ngm c th c s dng nh l mt cch nh la: mt nhn vt ni mt ng nhng hm mt no. Mt nhn vt khc c th khng c ra ngha ca ngm (mc d h c th cm nhn c), nhng khn gi phi nhn ra c ngm . L mt nh bin kch, khi vit, bn khng c ch tp trung vo vic mt nhn vt c mt cnh (hiu r iu g ang din ra trong cnh , ni g, lm g), m cn lm sao khn gi cng c c cnh . Hy bc vo trong tm tr ca khn gi.

Thng th ngm to ra mt tri nghim giu cm xc cho khn gi hn l nhng hnh ng b ni ca cu chuyn, trong c ct truyn chnh v ct truyn ph. Nhng iu hin ra r nht l 2 lp ngha an xen vi nhau. Kch bn bn phim vi nhng ngm ph hp s c nh mi ngay c khi nhng tnh tit khc nht nha i trong tm tr cng chng. Ti khng to ra nhng thin anh hng ca trong cm gic bnh thng. Ti to ra nhng thin anh hng ca giu cm xc. Mike Leigh o din: Secrets And Lies, Topsy Turvy, All Or Nothing. Khi cc din vin din tp mt cnh, hy s dng nhng k thut to ra ngm. u tin h ni ra nhng g in trong kch bn, sau ct ging theo cm nhn c nhn i vi ngm. Hy th lm nh th. Ly ra mt cnh trong mt b phim bn thch, nn ly mt cnh quan trng c nhiu thoi v hnh ng. Hy xem cnh , vit li li thoi v hnh ng trong cnh (tt nht l nn c kch bn ca on ). Vi mi mt dng thoi v hnh ng, hy vit ra bn cm thy ngm y nh th no. Sau khi lm th vi vi cnh, hy lp li vi chnh cnh ca mnh. Mt cch khc na: c cnh v ngm ca bn v ghi m. Sau nghe li v t hi: i vi khn gi, qua nhng cu thoi m ti vit trn giy liu ngm r rng cha? Mt vi cun sch hay v Tom Chiarella, Writing Dialogue (Story Press Books) Jean Saunders, Writing Realistic Dialogue (Allison & Busby) 10 Gia tng cm xc Trong chng ny cc bn s hc: thoi:

cch nhn vt v ct truyn dn khn gi i dc hnh trnh ca cu chuyn lm sao gia tng cm xc phn hi ca khn gi

Chia kch bn thnh nhng phn nh, ri quay tr li nhn tng th, cn nhc xem s kin no trn hnh s lu li du n trong tm tr khn gi. Khi hiu c qu trnh ny, bn s tn dng c nhng iu bn cho l cn thit khi ng vai tr ngi k chuyn, gia tng cm xc trong khn gi v trn trang vit. iu

ny ty thuc vo quyt nh ca ngi bin kch xem nn a ra hoc loi b ci g. ng c nhn vt v cu trc Lc y cho kch bn ca bn, khin kch bn tr nn kch tnh chnh l nhng xung t ca nhn vt, v l l do ti sao nhn vt lun i tm xung t. Ni chung, cc ct truyn chnh thng n gin v thng thn, mc d n c th cha nhiu nt tht v on o xoy. Ct truyn chnh ca Witness ch l: John Book mun ph n mt v git ngi, nhng ri anh ta tr thnh mc tiu sn ui ca chnh nhng tn git ngi nhng ng nghip cnh st ca mnh. Bn nm c rt r phi khng no? iu lm cu chuyn n gin ny tr nn phc tp, su sc hn chnh l nhn vt. Nhn vt to ra nh hng v lm mch chuyn su sc hn. Nhn vt i xuyn sut kch bn, tc ng ln tng s kin v nhng ngi lin quan, y mch chuyn sang mt hng mi, sang mt tnh trng khng hong bt ng. Nhn vt l yu t gn kt chnh, l thnh t quan trng khi to ra im nhn cho phim, nu khng c nhn vt s khng c s kt ni vi khn gi (thng qua s ng cm ca h vi nhn vt). Do tc ng ca Rachel nn Book chp nhn mc qun o ngi Amish, chnh iu ny tr thnh yu t quan trng im ngot hai khi Book nh nhau vi bn du cn, iu ny gy ra s ch v anh ta ang mc Amish. Shaeffer xc nh c anh ta u v ngay lp tc sn lng anh ta hi 3. nh hng trc ca Rachel cng khin Book a sng cho c, chng ta nhn thy rng ang c s thay i bn trong nhn vt. Nhn vt lm cu chuyn tr nn su sc v c ngha hn, khin khn gi cm thy ha mnh vo vi phim. iu g khin nhn vt lm nhng vic n vic kia? ng c nhn vt hnh ng. Gi y khi nm c cu trc, bn c th bt u nhn thy nhn vt v s pht trin din ra nh th no bn trong cu trc. Khi ln u thy nhn vt, chng ta thy h lp ra nhng ng c da theo tnh cch vn c v tiu s trc y. Lot ng c ny s b thay i bi ngi vit kch bn. Thc t, mi hi trong s 3 (4 hoc 5) hi u phn nh mt giai on nht nh trong chnh ng c ca nhn vt. Nhn vt hnh ng i theo mt con ng nht nh: nhn vt phi i mt (hoc gy ra) mt vn - chc chn l mt mi him ha; iu ny lm ny sinh mt yu cu cp bch (kch tnh) hoc nh nhm t c hoc lm iu g sa cha vn rc ri, mc tiu c thit lp - ng c bn ngoi. Sau khi quyt nh xong, h bt u hnh ng, nhng mi chuyn khng din ra sun s v h b y ti khng hong. ng lc h vt qua c khng hong (hoc chp nhn rng khng th vt qua), ng c ca h thay i;

chnh l cao tro hoc im ngot. T y chng ta s ra c phng trnh hnh ng ca nhn vt: vn >>> nh/yu cu >>> hnh ng >>> khng hong >>> kt qu/cao tro/ (ng c) (mc tiu) im thay i Phng trnh ny khng ch xy ra trong ton b kch bn, m cn xy ra trong mi hi (quan trng), mi trng on, thm ch l mi cnh ln. S dng phng trnh ny v lun nh n vng cung chuyn ha, bn c th bt u xy dng dng ng c xuyn sut cho nhn vt v kch bn ca bn. V d, hi 1 ca Witness chy nh sau: vn yu cu/mc tiu hnh ng khng hong cao tro = = = = = v git ngi bt k st nhn iu tra k git ngi l mt cnh st ng nghip cnh bn nhau: phn bi

Bn c th tip tc vi hi 2 & 3? Dng ng c xuyn sut Dng ng c chnh l mt cp khc m bn cn cu trc cho kch bn: ngay im m u, ng c u tin thi thc nhn vt hnh ng thng xut pht t cu chuyn nn. Nhn vt c th thy mnh ang ri vo tnh hung khng hong trong cuc sng - thm ch h c th khng t nhn ra iu ny. Bng vic ch ra cho nhn vt thy h ang im khng hong ca cuc sng, ngha l bn t h vo th d b tn thng. Khi , s d dng hn h chuyn sang mt hng mi. Tt nht l h nn sn sng thay i, hoc cu mong c mt iu g mi m xy n vi mnh. i vi Rachel, chng ca c cht. iu ny khin c tr nn mong manh, yu ui v ci m vi nhng nh hng mi; iu cng cng c cho l do c i du lch n Philadelphia (i thm ch gi). Xy dng c qu kh ca c, chng ta cn c thm mt khng hong lm c thay i, khng ch thay i v mi trng bn ngai m cn c v mt tm l, khin c cui cng em lng yu thng John Book - mt ngi bn ngoi c v nh han tan i lp i vi nhng gi tr truyn thng v c tin ca ngi Amish. Bn c tm thy nhng khng hong trong cuc sng ca cc nhn vt trong nhng b phim chng 7? Khng hang cuc sng c th s dng bt c im no trong kch bn ca bn, nhng tt nht l ngay hi 1. V th hy m u cu chuyn bng mt khng hong trong cuc sng ca nhn vt trung tm, sau qung vo mt

s vic kch tnh nh mt qu bom, qu bom n tung s y cc nhn vt vo cu chuyn. S vic kch tnh s to ra vn , bt u cu chuyn, a cc nhn vt quan trng ni li vi nhau, to ra nhng ng c mnh m hn cho hnh ng ca nhn vt. u phim Witness, ngun gc ca Book cho thy rng anh ta l mt cnh st giu tham vng (qua cch anh ta sn lng bn lu manh v thng tin trong s nghip). Ngun gc ca Rachel cho thy c xut thn t cng ng Amish, c kinh hi trc nhng hnh vi bo lc ca con ngi. R rng, qua ngun gc ca h, ta thy ngay c xung t s xy ra gia cp i ny ngay khi h gp nhau. H u b tc ng bi v git ngi, (v Samuel l nhn chng). iu ny thi thc thm ng c ca Book, anh ta thy rng y l mt c hi thng tin trong s nghip. Vi Rachel, v n ny khin c phi lm vic vi Book (v vi nhng ngi n ng lun lin quan n bo lc), d l min cng, c mun vn sm c gii quyt c th tr v vi cuc sng vn c. Dng ng c ca hi 1 i xuyn sut qua s vic kch tnh, qua khng hong v ti cao tro. y l khonh khc khn gi thy rng cu chuyn v nhn vt bt u i ti hi cng thng (khi Samuel ch vo bc nh ca McFee v chng ta bit c rng k st nhn l cnh st). Quyt nh ca nhn vt trung tm cng lm cu chuyn cng thng hn, v tng thm nguy him. S kin chnh tip theo lm gia tng dng ng c chnh l cao tro ca hi 1, khi nhn vt trung tm a ra mc tiu ca h/ca kch bn, ng c bn trong (v d: Book cn phi sng v bo v cho Rachel & Samuel) Mc tiu ca nhn vt (mc tiu ln nht ca cu chuyn) buc nhn vt phi lao vo xung t trong mi trng sng ca h, vi nhng ngi khc, hoc vi chnh bn thn h. iu ny cng c lin h vi cu trc kch bn ca bn t im ngot u tin cho n cao tro cui hi 3. Hy lun m bo rng khn gi xem, hiu v d dng suy lun ra ng c ca nhn vt chnh. Nhn tng th kch bn, mi mt khonh khc u phi b sung hoc gia tng tc ng ln dng ng c: Cu chuyn nn (ngun gc) >>> im m u (khng hong cuc sng) >>> s vic kch tnh >>> khng hong 1 >>> cao tro hi 1 (im ngot 1) >>> im tp trung 1 >>> im gia phim (im khng th quay u) >>> im tp trung 2 >>> khng hong 2 >>> cao tro hi 2 - khonh khc s tht (im ngot 2) >>> cao tro hi 3. 4 im t m l nhng im quan trng nht; l nhng im chnh trong dng ng c ca nhn vt. Nhng im khc c tc dng thay i hoc gia tng dng ng c m khng nht thit chuyn sang hng khc hoc to ra mt tnh hung khng th quay u.

Nn nh rng, ng c bn trong phi tht r rng v mnh trong tm tr khn gi - v th bn phi nm c iu ny rt chc. Nu bn bi ri, khn gi cng s cm thy nh vy. Vit ra nhng s vic trong cu chuyn kch bn ca bn ng vai tr tng ng nh cc im k trn v hnh dung ra dng ng c ca nhn vt trung tm s thay i nh th no qua tng s kin hoc tnh hung. Hy lm nh vy vi tt c cc nhn vt chnh. im nhn: xy dng cng thng im nhn chnh l ng lc cn thit thc y trong cc cu chuyn kch bn. chnh l nh hng ca kch bn ln tm tr ca khn gi, v n kt ni to ra v xy dng tnh hung cng thng. a s cc cnh trong kch bn ca bn u cn c cht cng thng: chnh l th nng lng kch thch v thu ht khn gi i ht cu chuyn. Cng thng c to ra khi khn gi hi vng/lo s iu g s xy ra i vi nhn vt. Rt n gin: cng thng = xung t + mu thun. i lp to ra cng thng (i lp lc lng, i lp nhn vt, i lp v s mong i) cho cc nhn vt v khn gi; i lp v s mong i sinh ra hi vng v lo s trong cm xc ca khn gi. C vi cch bn c th s dng to ra cng thng: s mong i hi hp ngm tng mc nguy him Cng thng: xy dng mong i v hi hp Mong i mt iu g xy ra s khin tm tr khn gi hng v pha trc: h mong ngng t c mc tiu v con ng duy nht t n iu l c tip tc tin bc, mong mun v kht khao hng ti mc tiu, vv. Hy tng tng mt c b vo ng ngy sinh nht ca mnh. 9h sng, bn ni vi c b rng vo lc 4h chiu nay s c mt ba tic sinh nht bt ng cho c b vi rt nhiu bn b v n, qu cp, vv. Xin chc mng, bn lm hng ngy vui ca c b. Khong thi gian t 9h n 4h chiu khng cn tn ti vi c b na v tm tr ca c b ch ho hc n lc ba tic bt u - bn ni vi c b tt c v nh th chng cn cht ngc nhin no c. Tm tr khn gi cng tng t nh vy: v th hy ch a cho h thng tin cn thit vo tng khong thi gian nht nh, ng lm hng s ngc nhin, Khi cn nhc xem khn gi s phn ng ra sao i vi nhng s kin kch tnh m bn to ra, hy nh n 2 iu sau:

Chng c lin h trc tip no gia cm xc ca din vin v ca khn gi. Bn khng th to ra c mt phn ng c th no trong lng khn gi tng t nh th cm xc bn to ra cho din vin; din vin ang th hin ni au, khng c ngha l khn gi cng bun au theo. Con ng bn kch thch c phn ng v cm xc ca khn gi chnh l thng qua tnh cch nhn vt, tnh hung bn a nhn vt vo, nhng mi nguy him, v mc ha mnh ca khn gi. Mt trong nhng cch hu hiu nht kch thch phn ng ca khn gi l hng ti tng lai v s v nh ca tng lai iu g s xy ra tip theo? Liu n c xy ra khng? Khi no n xy ra?. Chnh tng lai s khin bn gy c tc ng ln khn gi.

Trn mn hnh nhng b phim drama, lun c ba yu t thi gian: qu kh, hin ti, tng lai. Khi xy dng s mong i v hi hp, yu t quan trng nht l tng lai. Bi v ch c tng lai mi n cha s v nh, m h, khng chc chn, iu m qu kh v hin ti khng h c: khng bit liu hnh ng c xy ra khng hoc khi no n xy ra. Tnh mong i Chng ta mong i iu g s xy ra: Bi v iu lun xy ra ( l mt vic thng thng v d nh mt tri mc vo bui sng) Bi v nh bin kch to ra mt thng l trong th gii kch bn ca mnh (v d, trong phim Logan's Run mi ngi phi chp nhn ci cht tui 31 v dn s qu ng) hoc mt quy tc no trong bn tnh ca nhn vt (v d: nhn vt ny c thi quen ht thuc trn ging, nh p v, cp nh bng, ung ru khi b stress, vv.)

Sng to ra s ngc nhn l mt cch kch thch tnh mong i trong khn gi: khin khn gi lun cm thy thch th khi ni vi h rng cn nhiu iu khng th on c, rng mi th cn i xa hn c d on ca h. Tuy nhin, mt khn gi s khng ngc nhin trc mt s kin tr khi h ang mong i mt s vic khc s xy ra. l l do ti sao i vi Truman Burbank, vic mt ngn n t trn tri ri xung l mt s kin ngoi d on trong th gii hon ho ca anh ta. Tnh mong i cng ging nh tnh mc ch, n phi c kt thc theo mt cch no : hoc l hon thnh, b i nghch hoc b gin on. Bn khng th to ra tnh mong i ri treo n ; mt kt thc lng lo s lm khn gi tht vng, h cm gic nh mnh b la. Hi hp a ra kt qu ca mt s vic khng chc chn s khin khn gi hi hp. Hi hp khin h ch mun i nhanh ti hi kt ca cu chuyn, nhanh nht c th, bi v hi hp cng ging nh mt trng thi ca s kh chu hoc au n.

Nhng cng l mt cm gic th v ca ni au ging nh i vo mt ngi nh ma trong mt hi ch no - bn c cnh bo trc rng s c nhiu cnh ng s khin bn phi khc tht, nhng ngay khi bn va ra khi ngi nh ma , lp tc, bn mun quay tr li. Hy ngh n cnh git ngi trong nh v sinh nam ca phim Witness, mt cnh y hi hp v cng thng; Samuel sut na b pht hin v b git. Bn c cm gic thy cht nim tin sau cnh khng? C th lm. C hai yu t ny u l tin trnh tm l xy ra bn trong tm tr khn gi. N khin tm tr khn gi tin ln pha trc bi v khn gi khao kht mun thy tng lai tr thnh hin ti h c th i ti s kin mnh ang mong i, hoc h c th thot ra khi cnh cng thng v th pho. Tnh hi hp xy ra khi mt khn gi phn vn khng r mc tiu ca nhn vt c t c hay khng v iu ny c p dng cho ton b kch bn (bn c th to ra tnh hi hp bt c im no trong kch bn). Hy ch nhng yu t trong qu trnh ny: c c s hi hp bn phi c mt nhn vt ang nung nu mt mc ch no cc k quan trng i vi h. t chnh mc ch , nhn vt buc phi t c mc tiu nu mc tiu qu n gin, s chng c s hi hp na bi v mt i tnh khng chc chn, khng on trc c. vi mt mc tiu khng chc chn, hn s c nhiu kh khn. Khng phi kh khn thng thng m l nhng kh khn ln lao cn tr t c mc tiu.

Tnh hi hp c to ra khi chng ta khng bit kt c kt qu ca mt hnh ng c th. Khn gi phi t c hai cm xc: hi vng v lo s: hi vng: rng kt qu s xy n (nhng l s n s khng xy ra) lo s: rng kt qu s xy ra (hi vng n khng xy ra)

Thng thng to ra hai cm xc ny bn phi to ra c mi lin h gia khn gi v nhn vt, khin khn gi ng cm vi nhn vt (chng 5) Do , hi hp tng ng vi nghi ng. S la chn ca bn l: tnh chc chn ca kt qu v tnh khng chc chn ca kt qu. Mt mc tiu r rng v mnh l rt cn thit: cng ging nh vic gip thit lp ng c, chnh l nh hng v ngha i vi hnh ng ca nhn vt v vi cu chuyn ca bn. Nu khn gi khng bit c mc tiu ca nhn vt, h khng th c lng c sc mnh v s kh khn, cng khng th bit rng nhng vt cn c ln khin mc tiu tr nn khng chc chn.

Thiu tnh khng chc v nghi ng, s chng c hi hp. Khn gi cn bit mc tiu v nhng kh khn trn ng t n mc tiu. Hi hp bt u xy ra khi bn c 3 yu t sau:

mt mc ch (to ra mt mc tiu, r rng, c th) nhng kh khn, c bit l mt mc tiu i lp, gy ra tnh khng chc chn khi dn ti kt qu cui cng.

Thng thng, ngay khi bn c c mt mc ch, bn cn a ra lun nhng kh khn v to ra tnh khng chc chn. Tnh hi hp cn c duy tr trong kch bn cng di cng tt. V th bn cn to ra mc ch v kh khn sm nht c th ri duy tr tnh hi hp lu nht c th. Tnh hi hp kt thc ngay sau cnh cao tro cui cng, v n th hin thnh cng hoc tht bi ca nhn vt nam/n chnh, ngay sau s chng cn g mong i. Chnh v th bn cn nhanh chng kt thc cu chuyn ngay sau cnh cao tro cui cng, bi v tnh hi hp l cht kt ni khn gi khin h i xuyn sut b phim, khi tnh hi hp khng cn, cng chng cn im nhn no trong phim na. Bt k mt kch bn no khng c 3 yu t trn, s thiu tnh hi hp. Bn cn hiu rng, tnh hi hp l iu bn to ra mi cp trong mt kch bn: i vi tng th kch bn, i vi tng hi, tng trng on v tng cnh. Lu rng tnh hi hp khng nht nhit l nhng on cng thng git gn. Nhng cu chuyn tnh cng mang tnh hi hp ca ring n. Trong phim My Big Fat Greek Wedding, tnh hi hp: bt chp s khc bit (v nhng vt cn khc trn ng), liu n cui phim Toula v Ian c kt hn v sng hnh phc mi mi? Tnh hi hp trong Sleepless In Seattles l g? Hy xem phim Seven, mt v d tuyt vi v s hnh thnh tnh bt ng v mong i trong tm tr khn gi. Yu t no c s dng v h s dng nh th no? Ti sao ta khng thy 2 k st nhn cui cng? Liu vic khng thy c chng c hiu qu hn khng? ngm Nn nh rng iu chng ta khng thy i khi cn quan trng hn iu thc s chiu trn mn hnh. Hy xem phn ng ca mt nhn vt ng ngoi ca v lng nghe nhng m thanh lm tnh bn trong cn phng, iu ny th hin cm xc mnh m hn vic thc s nhn thy s vic. Trong phim Shallow Grave hoc Frailty, vai tr ca nhng k st nhn c hiu qu hn v chng ta ch nghe thy chng hnh ng hoc nhn thy nhng thi th hin ra trong bng ti. Trong phim Dumb and Dumber, chng ta khng thy Lloyd t vo chai bia, chng ta ch nghe m thanh v nhn thy kt qu. Hy ngh ti nhng ngn tay b thng trong The Piano, cnh bp c trong The Talented Mr. Ripley, v trn tt c l The Blair Witch Project. Khn gi c th t suy ra, t hnh dung ra s vic ging nh cnh ct tai trong Reservoir Dogs. Phi ni rng iu ny ph thuc

phn ln vo o din, nhng chnh bn cng l ngi quyt nh xem cnh no c chiu v cnh no khng, v kh nng cng nh sc mnh ca ngm trong vic gy tc ng ln tr tng tng ca khn gi. Hitchcock nm c iu ny rt r. Tng mc nguy him iu ny ngha l lm tng nguy him cho nhn vt ca bn trong hnh trnh ca h xuyn sut kch bn, ngha l nhn vt phi b mt mt th g , mt iu g ti t xy ra vi h nu h tht bi (hoc nu h tip tc con ng). Nhng mi nguy him tr thnh vn ca ring h v thng qua ng cm, n cng tr thnh nhng vn ca khn gi. Mt ln na chng ta kch thch khn gi thng qua hi vng v ni lo s ca h. Phim Changing Lanes l mt v d rt hay v vic tng nguy him dn dn trong c cu chuyn. M u phim Minority Report, mc nguy him t ra l: mc d mi ngi tin tng John Anderton v s mt mt ca anh ta, nhng ni au ca anh ta thc s c th gy nguy hi n ton b hot ng ca nhm Precrime (bt ti phm trc khi k kp hnh ng); mc nguy him tng dn cho n khi anh ta b mt t do v cui cng c nguy c mt mng. Trong phim Armageddon, s nguy him c t di hnh ng ca nhn vt cng r rng hn - nu ngi sao khng b chn, th gii s b hu dit. Trong phim My Big Fat Greek Wedding, mc nguy him t ra l Toula v Ian c th s khng kt hn vi nhau, tip tc cuc sng bun t, v c l c n mi mi. Bn ngh s nguy him trong phim Witness l g? i vi John Book, Rachel v c cng ng? Khi mt kch bn c nhng mi him nguy chnh, n cng cn c nhng mi nguy him nh: nhng mi nguy him trong tng cnh n, trng on v tng Hi. Gia tng xung t ng ngha vi gia tng mu thun khi cu chuyn pht trin. Nu nguy him t n mt mc no cui hi 1, th l d nhin n khng th gim bt nhng hi sau, nu iu xy ra, khn gi cng thy bt hng th. Mt yu t quan trng khi gia tng mc nguy him l s ng cm. Nu khn gi khng thm quan tm n nhn vt, h s khng quan tm n nhng nguy him; h cng quan tm n nhn vt th cng d t nhn vt vo nguy him bi v khn gi s hi vng v lo s theo tng bc tin ca nhn vt. Nh vy, tnh mong i, hi hp, ngm v vic gia tng nguy him l nhng cng c to ra cng thng v vic gia tng cng thng em ti nhng im nhn. Mt s cng thng non km v yu t l vn ph bin trong cc kch bn. Bn c to ra cng thng t nhng cng c k trn? V th, mi cnh bn cn t hi nhng cu sau:

khn gi hi vng iu g y, v ng thi cng s iu g? Nhng nim hi vng v ni s ny c mnh gi khn gi ngi nn li n cnh tip theo?

Hy xem phim The Usual Suspects, L.A Confidential v Chinatown: 4 yu t trn c s dng nh th no trong cc b phim trn? Ti sao mi im nht nh trong phim, yu t ny li c s dng ch khng phi yu t khc? Nhp Nhp phn nh cm gic tng th ca kch bn, lin quan n dng chy v nhp iu ca nhng cao tro, on ngh, cao thp, "khng hong tng trang" v nhp ng gp nh th no vo nhp th trong phm vi cu trc rng ri. Cc b phim drama u cn c s a dng trong tng th cu trc thng nht; nhng khonh khc khng hong, i u v cao tro cn xut hin ri rc vi nhng khong lng - ngh. Khn gi cn nhng khong ngh khi nhn vt m ra hoc bc l bn thn, khi xut hin tm trng mi, khn gi c th th ra trc khi bc vo on cao tip sau. Minority Report c nhng trng on hnh ng nhanh (ch yu l cnh ui bt) xen vi nhng khonh khc yn lng ca John Anderton ( nh, vi Dr.Hineman, vi v ng qu, vv.). Tng t vi phim Road To Perdition xen gia 2 bi cnh chnh: thnh th (kt hp vi bo lc, tham nhng, cng thng, ni s b giam gi) v nng thn (t do, thanh bnh, cht phc). Ngay c nhng b phim din ra trong mt khung nht nh cng cun khn gi i theo bng nhng tr vui lin tip (Speed, Ed Wood, American Pie, xXx) cng c nhng khonh ngh nh nhng. Mt b phim c mc cng thng ngang bng t u n cui (cao nh 1941 ca Speilberg hoc chm chp nh cc b phim ngh thut) hoc mc xy dng cng thng lin tip nh sau: (hnh v minh ho ti trang 187 ca bn gc - ngh ho s trnh by lu a vo bn in ting Vit lu ca bin tp) m khng c s a dng s khin kch bn ca bn tr nn nng n v lm khn gi mt hng . kch bn ca bn tin ln trc (kch thch phn ng ca khn gi) bn cn phi c nhng im cn bng gia nhng im cao v thp. Cng vi xung t ca bn v s git li, cao v thp cn c xy dng rng ca nh s di y (hnh v minh ho ti trang 187 ca bn gc - ngh ho s trnh by lu a vo bn in ting Vit lu ca bin tp) Sng to nhp iu ca kch bn, bn c th s dng nhng yu t chuyn i i lp gia cc cnh: Nhng cnh nhanh - chm ngn - di ca cnh

cnh cao tro/ct truyn vi nhng cnh ch /nhn vt/tm trng cnh th hin thng tin/tm trng vi cm xc ngy i vi m; nh sng i vi bng ti ni vi ngoi cnh thoi vi khng thoi (m t vi hnh ng) nng ng vi tnh lng bi cnh m rng vi kn o tng vui v vi tng nghim tc Gc nhn ch quan vi khch quan Tnh lng vi n o (bin ng d di/cng nghip/nhc rock,vv.) s a dng trong khong thi gian hin ti vi hi tng qu kh/tng lai

Lu rng nhp l mt chc nng, ti y bn bc vo v li mt cnh. Nn nh rng, mt cnh l mt phn nh trong mt phn ln hn ca mt chui cnh hnh ng lin tip. Bn bc vo mun v i ra sm. Do , nhp c th tng hoc gim tu theo khong thi gian bn dnh cho mt cnh. Bn s thy nhp ca tng th kch bn cng quyt nh nhp ca cc trng on - nhp cng nhanh hoc bn tng tc n on cao tro cng gp, th trng on li cng c rt ngn. iu ny c bit quan trng hi 3, y l hi c nhp nhanh nht vi cc s kin xy ra cc k nhanh, lao thng ti cao tro cui cng. Mo nh: nu bn mun c mt khong ngh hoc a ra mt cm gic chn thc cho kch bn ca mnh, bn c th dng n ging thuyt minh. V d, phim Badlands v c bn l mt cu chuyn hnh ng vi nhp nhanh, nhng c xut hin nhng on thuyt minh lm a dng cm xc, to ra nh sng v bng ti, cao im im v thp im. Bn cn bit nhng b phim in nh hoc phim truyn hnh no s dng li thuyt minh theo cch ny? Trong tng th bi cnh ca ton kch bn, cc cnh cn c th lm nhiu hn l tho mn chc nng k chuyn. Chng tng tc vi nhau ng gp vo cu trc chun (dng chy v nhp iu) ca kch bn. Cch bn an xen cc yu t vi nhau - i lp, b sung, a dng, cn bng - ng gp vo nhp iu ca ton b cc cnh. Bn cn cn nhc nhp khi lm vic vi cng chi tit i vi s pht trin trong kch bn ca mnh v tng cn c s dng mt cch sng ng trong giai on vit li. V th, u tin hy lm vic vi cm gic tng th ca kch bn: kch bn ca bn c nhp chm v chn tht nh The Straight Story, The Man Who Wasn't There hoc The Rookie, nhp iu vui v nh cc b phim hi, tnh cm hi, nhp nhanh vi nhng cnh ct nhanh nh phim The Fast And The Furious, Fight Club, Thelma And Louise hoc m u phim chm sau tng nhp dn dn v i thng ti cao tro cui nh Misery, American Beauty, hoc The Talented Mr. Ripley, hu ht cc phim ca Hitchcock v phim kinh d? Nghin cu cm gic

tng th kch bn s gip bn xc nh c nhp ca cc cnh, trng on v kch bn cui cng. Cc b phim ca Hitchcock thnh cng khi tn dng c ngm, nhp v tm trng, nh nhng a khn gi bc vo mt tm trng an tm ri sau ko chng ta vo mt c sc hoc mt iu ngc nhin no - hy hc tp iu ny (Brian De Palma v M. Night Shayamalan lm c iu ny!) Xem phim Panic Room v Falling Down: nhng yu t chuyn bin no c s dng lm a dng nhp trong nhng b phim kiu ny? Chng c c s dng nhun nhuyn khng? Chng c s dng nh th no v ti sao? Hy xem phim Reservoir Dogs: nhp ca phim c li cun bn? nhng cnh di c lm bn thy nh ha vo trong phim hay lm bn chn ngn? Nhp phim c tc ng nh th no v ti sao? Xem phim Casino ca Martin Scorsese. Cch dng li thuyt minh tc ng ln bn nh th no hay n to hiu ng khong cch i vi khn gi? N c b lm dng nhiu qu? Cch s dng li thuyt minh trong phim ny khc vi Goodfellas im no? Liu cch dng trong phim ny c hiu qu hn? Nh th no v ti sao? Nhng yu t no m c hai phim u s dng to ra nhp ? y ln tt cng t c nh cao cm xc t mt cnh hoc mt khonh khc cao tro ca phim drama, bn cn: trc mt cnh hoc mt khonh khc ca nim vui hoc mt nim an i ln lao, hy b tr mt cnh hoc mt khonh khc cng thng, nguy him

hoc trong mt cnh hoc mt khonh khc bi kch nng n, hy b tr mt cnh hoc mt khonh khc th thi, vui v v thanh bnh. V d, trong phim Four Weddings And A Funeral, trc khi Gareth cht c hai s vic c vai tr y tnh hung ln cao: chng ta thy anh ta khiu v rt nng nhit v vui v, v c nhng cu thoi thng minh nht, ng nh nht trong phim (v s fax ca Oscar Wilde) khng ch khin chng ta bt ci m cn khin chng ta mong i thm anh ta. C mt on ngh ngn sau Gareth sp xung - mt s i lp hiu qu. Thng tin trong kch bn C rt nhiu cch th hin trn mt b phim v mi cch a ra nhng yu t thng tin. Bn cn hiu rng c bn cht v tnh hiu qu ca nhng yu t ny

u c trong tm tr khn gi. Nn nh rng, bn kim sot vic a tin v sp xp thng tin trong mt cnh v trong ton b kch bn. Thng tin a ti khn gi thng qua: iu bn chn giu thng tin iu bn chn bc l thng tin cch bn chn bc l thng tin

Ngoi ra, cch bn kt hp cc yu t ca thng tin trong mt cnh khng ch pht sinh thm ngun tin no m cn to ra mt hiu ng nht nh ln khn gi. Chng to ra nhng lin h, nhng gi nh v t suy khi th hin tng yu t n l ca thng tin. Bn cn c gng i vo bn trong tm tr ca khn gi v gii m nhng iu bn trong khi h xem phim ca bn. Mo: d bn vit u, hy c gng dn nhng tm giy ghi ch trn tng ngay trc mt mnh. Trn nhng tm giy , hy v ra nhng g bn c th thy nu bn ang ngi trong hng gh ca rp chiu phim: mt mnh hnh trng trn, tm khn, gy ca ngi ngi trc bn. Mi khi bn vit, hy c hnh dung xem cc cnh khi c chiu ln mn hnh s nh th no.Nu bn c th bc vo tm tr ca khn gi, bn s gip bn thn trnh c nhng thng ip sai lm v ngoi ch ch. Bn c th tn dng kh nng ny gi ra c thng ip ng nh mnh mong mun. Mt trong nhng nguyn tc ca thng tin trong mt cnh v trong kch bn l: khi bn lp ra mt yu t thng tin v a ra cho khn gi, khn gi s mc nh tin rng thng tin l ng s tht cho n tn cui phim, tr khi n c k theo cch khc (tr khi bn ph nhn li thng tin hoc cp nht thm thng tin) Chnh v th khn gi c dn dt theo thng tin no, h s tip tc tin vo thng tin cho n ht phim. iu ngha l bn khng cn nhc li thng tin (tr khi bn c ch nh mun nhc li hoc thay i thng tin v mt l do no ). Do vy, khi cu chuyn pht trin, khn gi s tch ly mt lng thng tin nht nh v th gii cu chuyn ca bn v nhng con ngi sng trong . S tn ti ca lng thng tin nht nh ng ngha vi vic bt k thng tin mi no c a vo phn sau s b nh hng (b sung thm hoc b thay i) bi nhng thng tin m khn gi c. V d, trong Witness nu Samuel ch vo bc nh ngay t nhng cnh u tin, iu ny s lm gim ngha cu chuyn, v cu b n gin s tr li vi cuc sng c ca mnh. Nhng vic cu b ch ra bc nh sau trng on git ngi, iu s khin cnh ch ra bc nh giu ngha hn v bo hiu mt im g sp ti.

Nguyn tc th hai: Trt t thng tin m khn gi nhn v cng quan trng khi bn mun h hiu thng tin mnh a ra theo hng tht kch tnh. iu ny rt thch hp i vi th loi phim rng rn, kinh d hoc n mng b n.

Bt m v b mt thng tin Rt quan trng khi ta phi xc nh c ai l ngi nm thng tin trong mt cnh v trong kch bn v ai khng c c thng tin. V c bn, c nhng kh nng sau: c nhn vt v khn gi u c cng thng tin nhn vt c c thng tin m khn gi khng c khn gi c c thng tin m nhn vt khng c mt vi nhn vt c thng tin, cc nhn vt khc khng c thng tin; khn gi cng nm v tr tng t. thng tin sai lch

Mi mt s thay i to ra mt hiu ng khc nhau trong tm tr v cm xc ca khn gi; tnh t m, ngc nhin, kch thch, cm xc su sc, tc ng vui v, sc, vv. Nhim v ca bn l phi lm vic vi nhng hiu ng cm xc ny, to ra cc hnh thc cm xc trong khn gi nhm k li cu chuyn tht hp dn v kch tnh. Nhng vn bn cn thc c l: Trc khi nhn vt nhn c mt thng tin no , h phi din trong tnh trng khng bit n thng tin ny. Nu khn gi bit mt iu g m nhn vt khng bit, nh vy khn gi s c t v tr cao hn, tuy nhin, cui cng nhn vt cng vn c bit thng tin . T gc nhn ca khn gi, vic ny c th b coi l lp li v h bit thng tin ny t trc. Nu mt nhn vt bit iu g m khn gi khng bit, d nhin cui cng khn gi cng c bit thng tin ny. (Hy to ra mt nhn vt khng bit thng tin ny, sau ta s cho ngi bit). Tm li, bn cn bit r nhng tc ng bn ang to ra trong tm tr khn gi bng cch a ra v giu i nhng thng tin nht nh. Gieo trng v gt hi iu ny cn c gi l du hiu d bo. Nn nh rng, mi th trong kch bn ca bn khi xut hin u phi v mt l do no . Nu bn gieo mt th g (i tng, thng tin, tnh cch), n phi c mc ch g phn sau ca kch bn: mi hnh ng u phi c h qu, mi mt thng tin u phi c tc ng tr li. Nu a vo cnh mt khu sng, n s c s dng on sau ngay trong cnh , hoc cnh sau. Vic s dng on bng video v s gi v s hi u phim Monster Inc, l c s ging by con qui vt cui phim. Trong Gosford Park, chai thuc c, con dao b mt, bc nh m ca

Park: tt c u l nhng chi tit quan trng trong b phim drama b n ny. Thc t, vic gieo vo mt chi tit c th quyt nh c chng ng cn li, l vic cp thong qua ci tn ca Park m ch c b Wilson ti. Cao tro ca American Beauty c l s b gim bt ngha i vi khn gi nu thiu i cnh gia phim: i ti t sng. Vic s dng chic khn tay thu hoa xuyn sut b phim American Beauty to ra mt cm xc y ngha, ln dn theo s pht trin ca cu chuyn. Trng on bt th phm m u ca phim Minority Report, John Anderton suy ra t nhng hnh nh tri/phi rng a b ang ch vng quay nga g; chnh chi tit ny c ci t thng minh chun b cho cnh xay nc on sau ca phim lin quan n ci cht ca Anne Lively. Ngay c phim Dumb and Dumber, mi chi tit c gieo vo (t vic t vo trong chai n vic bn con vt ui di cht cho mt a b m) sm hoc mun tt c u c gt hi. Gi hy xem vai tr cun nht k ca Sebastian v mt thnh gi trn dy chuyn ca Katherine trong phim Cruel Intentions. Ngay c nu vic gt hi khng xy ra sau khi kt thc phim (v d: diu bp b trong phim Priscilla, Queen Of Desert, ngi i taxi trong Airplane), vic gieo trng chi tit no chc chn phi thu li mt kt qu nht nh. Nu khng, th bn gieo thng tin lm g? R rng l bn ang lng ph nhng trang kch bn. Khi bn gieo vo hoc ci t mt thng tin no trong kch bn (iu khn gi cn bit), n cn c a vo mt thi im tht t nhin v thuyt phc; quan trng hn, vic gt hi t ht ging thng tin phi c s dng mt cch cc k hiu qu v kch tnh, hy c gi cho n khi ny mm v m tri lu nht c th. Trong phim My Big Fat Greek Wedding, chi tit hi hc v Windex c vng cung pht trin ca ring n, nhng n c xy dng dnh cho cnh cui trong chic xe limousine, khin n gy nh hng cm xc ln hn rt nhiu (xem phn tip theo: h thng hnh nh) Trong phim Four Wedding And A Funeral, hay xem nhn vt David (ngi anh/em b cm ic ca Charlie) xoay x nh th no anh ta ng vai tr quan trng trong m ci cui cng; u tin ta ch thy anh y i qua, ng pha sau bn l tn m ci u tin. Tip theo ta gp anh ta ngoi rp cine, v khi chng ta nhn ra c anh ta l ai chng ta i c n 1/3 b phim. Ti sao phi lu n vy? Hy xem phim Road To Perdition v ghi li nhng ln Michael s dng n cun sch The Lone Ranger. H thng hnh nh

Mt h thng hnh nh l mt th mc nhng hnh nh c lp li xuyn sut kch bn, n c vai tr di li ting vang, cng c thm cho ch chnh ca cu chuyn. Khn gi ngy nay rt tinh t, d h khng nhn ra c th; nhng h c th c ra c mt iu g l biu tng trong mi hnh nh. C mt cch hiu chung v mt cch hiu ring v vic nhn ra v chp nhn cc biu tng. hnh tng b ngoi: nhng hnh tng c ngha trong phim ging ht nh ngoi phim (Nhng ngi sao v vch qun hm, cy thnh gi.) hnh tng bn trong: mt vt th c ngha no ngoi b phim (c th l tch cc), nhng t trong phim, n li mang ngha khc ty vo bn quyt nh bn trong cu trc cu chuyn (c th l tiu cc)

Mt vi v d: Tootsie: nhng hnh nh v biu tng nam gii v n gii. Spider-Man: nhng hnh nh mng nhn (t nhin), nhng ng thi cng biu hin nhng mi quan h an xen rc ri ca con ngi; h thng gin gio (trong cng trng, cu trc cu v ci); mng li nhng chic by, mng li ca nhng danh tnh - mt n v gng soi. Minority Report: nhng hnh nh lin quan n sng v m; hnh nh hin ti v tng lai; khoa hc v tn gio; k thut v t nhin; s hon ho v nhng nhc im ca con ngi; khuynh hng vi chn la v t quyt nh. Chinatown: 4 h thng hnh nh an xen vi nhau chnh tr suy i nh mt th xi mng trong x hi, s tn bo ca tnh dc, nc v hn hn, m v sng. Trong bn nhp u ca The Fisher King, chn thnh ban u l mt con c hi. Sau ti i i v ti nhn ra rng Chn thnh l mt biu tng tuyt vi c s dng ph bin hn nhiu. Richard LaGravense Bin kch: The Horse Whisperer, The Fisher King A Decade Under The Influence, The Bridges Of Madison County Kch bn ca bn phi t c c hai kiu hnh nh trn, mc cn bng; nghing hn v mt bn s khin khn gi khng gn gi vi cu chuyn. Hy chn hnh nh mt cch cn thn, nh nhng a chng vo trong kch bn theo tim thc: r rng Ngi c thm nh c th nhn ra, nhng khng khn gi ngi trc mn hnh thy c rng h ang b nhi nht nhng hnh nh ny. Hnh nh chic ti nylon nhy nht l mt trong nhng yu t quan trng ca phim American Beauty, n l trc b phim xoay quanh

Sam Mendes - o din Hy chn ra mt phim chng 7 lm vic vi h thng hnh nh trong phim/lit k chng ra chia nh danh sch ca nhng hnh tng b ngoi v bn trong. lm tng t vi kch bn ca bn

Nguyn tc s ba Dng nh c mt iu g b n v thn k i vi b ba. Hay xem hu ht cc b phim, bn s thy mt khun mu trong hnh trnh ca nhn vt trung tm khi vt qua chng ngi vt: c gng ln mt tht bi, c ln hai - vn tht bi, c ln ba thnh cng. iu ny khng ch c p dng trong ton b kch bn, m c trong tng cnh (nhn vt chnh din, phn din, mt ngi tr t hoc mt mi tnh cng l b ba). Hy xem nhng bi pht biu kch tnh hng xung quanh nhng cu t ca phim, chng cng nm trong quy tc con s ba. Bi pht biu ca Alec Baldwin m u pim Glengarry Glen Ross khng ch th hin o c vn ha ca mi trng lm vic m cn to ra mt mc tiu chung cho cc nhn vt trong kch bn v a ra nguy c c th xy n. Anh ta a ra 3 gii thng: mt chic xe Cadillac Eldorado; tip theo mt b dao n t tin v cui cng l tht nghip. Hy nghin cu nhn vt Gordon Gekko vi on thoi Tham l tt trong phim Wall Street. C nguyn tc con s ba y khng? Bn c tm ra c nhng v d trong li thoi hoc hnh ng c lin quan n nguyn tc con s ba? Th cn kch bn ca bn?

11 Bc tip theo Trong chng ny cc bn s hc:

c ng cu chuyn v nhn vt thnh 1 trang tm tt step outline l g? lm sao trnh by kch bn di dng treatment

Mt trang tm tt Bc tip theo ca bn l vit tm tt. Ch l mt trang ngn gn (cc k quan trng) k li ngn gn ton b cu chuyn, theo tng dng v thi hin ti, nh my (cch dng n) trn trang A4. Trang ny phi th hin c:

nhng nt tht, im ngot v cao tro cui ca ct truyn. cc nhn vt ch o v mi quan h tng tc gia h. a ra c phong cch ca kch bn.

Bn vit bn tm tt ny cho chnh mnh, c c mt bc tranh tng th v kch bn ca mnh. Khng nht thit phi vit ra mt bn tm tt, nhng n c th c dng chn on v xc nh nhng im yu trong ct truyn ca bn v nhng iu g c th ct m khng lm mt i chnh ca chuyn. i khi chnh nhng im yu c th tn cng bn t trn trang giy. V d, tm tt phim The Third Man nh sau: Holly Martin l mt nh vn chuyn vit chuyn min Ty, nhit tnh nhng hi r, anh ta n Vienna lm vic cho ngi bn tn l Harry Lime. Mt s quan cnh st ngi Anh, lnh lng ni vi anh ta rng Lime, mt tay gangster kht ting b cht trong mt tai nn trn ph. Khng tin vo iu , Martin bt u i tm gp nhng ngi quen ca bn mnh: c din vin c n em lng yu anh bn; 2 ngi quen khc: Kurtz yu t v Popescu gian xo, k chng kin v tai nn; ngi khun hnh l v bc s ca anh bn. V iu tra dn anh ta n hang ca th gii suy i ca Vienna, pht hin ra rng Lime (mt tn lu mang chnh hiu) vn cn sng v ang u tranh vi lng tm v kt thc l cuc sn ui ca Holly vi bn ca mnh, k ang sng n mnh cn y x hi h mn. Bn c th tm thy nhng mu tm tt phim trong nhng bi vit gii thiu phim trn cc tp ch (Chng 19), trong nhng bn tin gii thiu chng trnh TV ca cc tp ch truyn hnh. Nu c th bn hy th tm nhng b h s ca phim dnh gi cho bo ch (mt dng thng co bo ch), trong cng c nhng bn tm tt ngn gn (hy th gi in n cc nh xut bn hoc cc cng ty sn xut phim). ng thy bi ri vi mt trang tm tt, chnh trang vit ny (bn tm tt hoc bn cho hng) s c dng nh mt ti liu em bn hoc l mt tng hay gi n nh sn xut (Chng 19) Hy vit tm tt phim ca bn - ch trong mt trang thi. Step outline Cho n thi im ny, bn c mt b khung vng chc cho kch bn ca mnh. Bc tip theo l vch ra step outline (cn c gi l cng chi tit hoc step sheet) Bn cn nhng mu giy c kch thc nh sau: 75. x 12.5 cm. Mi mt mu giy bn th hin mt cnh trong kch bn (k c nhng cnh cu ni), phn trn cng ca mu giy, bn vit tiu cnh (slug line). Sau dn dn m t li

nhng iu din ra trong cnh , ngn gn v r rng; bao gm c thoi, nu thy cn thit. Ch cch m u v kt thc mi cnh, n c pht trin n on gia nh th no? Ti sao ch l kch thc 7.5 x 12.5cm? Bi v cc chuyn gia cho rng nu cnh ca bn khng nm va trong kh giy , th cnh qu di. Nhng mu giy ny s gip bn t chc cc cnh thnh trng on v Hi, nghin cu xem, cnh ny c t cnh so snh vi cnh tip theo nh th no, nghin cu cu chuyn v s pht trin ca nhn vt, ngh ra tng v nhp v cao tro n ra u. Khi vit xong cc tm giy, hy tri chng ra trc mt trn sn nh hoc dn ln tng nghin cu cho k. Bn s bt u c cm gic mnh ang kim sot c tan b kch bn. Xo trn cc mu giy ln, ly ra vi mu giy v b i vi cnh, thay cnh mi vo; nu bn mun dng mu sc nh du cc nhn vt, ct truyn v ct truyn ph, hy s dng bt nh du. Hy lm tt c nhng g c th sng to ra mt hiu qu kch tnh ln nht c th trong kch bn ca bn. Bn c th thy nhng hng dn sau y c ch cho mnh: Cu trc nh du nhng cnh kch tnh quan trng. Kim tra xem v tr ca chng u trong tng th kch bn. l nhng im cao tro ca cu chuyn. Hy t hi bn thn: Liu nhng cnh ln c y cu chuyn tin mt bc r rt? Tnh hi hp c c duy tr trong ton b cu chuyn? c yu t ngc nhin ( nhng nt tht khng ng) khin khn gi lun thy hng th v quan tm? Liu nhng khng hong trong cu chuyn ca mnh c xut hin u ri rc trong tan b cu chuyn hay chng c n ng li? (ngoi tr nhng khng hong dn dp xy ra hi 3) Mnh c ang y tnh hung ln tt cng trc mi khng hong hoc mt s vic vui v? Liu cha? Nhng cnh ngh, th pho c c s dng ng ch (sau mt cao tro hoc mt khonh khc kch tnh)

Cc nhn vt Bn cn bit cc mc tiu ca nhn vt, trong tng th kch bn v trong tng cnh. Hy xem chc nng ca mi cnh, chnh l mc ch ca kch bn. hay xem khi no cc nhn vt khc nhau xut hin. cch bn th hin h qua li ni v hnh ng ng tin cha? h c kin nh t u n cui? liu s pht trin ca h c thuyt phc?

cc nhn vt c xut hin ng lc trong sut kch bn hoc c nhn vt no b bin mt qu lu, ch bt ng xut hin khi s ri hay v li ch ca ct truyn?

Nhng im yu Hy nhn vo nhng im yu ca kch bn m bn c th sa: Liu nhng im hnh ng cng thng c c t qu gn nhau? Hy chn vo mt on ngh, mt cnh thoi m t r hn v nhn vt, hoc mt cnh tm trng hoc mt s tr hon tng tnh hi hp. Khi khng c nhng im th v ni bt? Hy chn vo thm mt vi khng hong, hy gia tng tnh hi hp mt cch cn thn gi khn gi nn li trn gh v b sung thm nhiu im nt xoy ngc nhin. Qu nhanh hoc qu chm? Hy thm nhng cnh th hin nhn vt hoc mi quan h vi nhn vt khc. Vic ny s to chiu su cho khn gi - c thi gian hiu v nhn vt ch khng n thun c phi lin tip theo di nhng cnh hnh ng dn dp.

Cu trc cnh Hy nhn vo mi cnh v cu trc ni ti ca n. Nu cnh khng hiu qu: Bn r v m-thn-kt cha? Nu cnh c xy dng, liu kt qu hoc im cao tro c ph hp? cc nhn vt v hnh ng ca h trong cnh c thuyt phc khng? Liu cc nhn vt c ng tin; liu h c hnh ng nh th khi tnh hung trong cnh xy ra vi mnh? v c bn, cc cnh c th v khng? cnh ny c thc s cn thit trong ct truyn?

Cc nh bin kch s dng rt nhiu cng c khi vit mt kch bn, nhiu yu t c th hin ra trong cnh - t chc, cu trc, nhn vt, mi quan h, bi cnh, tng iu, gc nhn, thoi, o c, phc trang, m thanh. Hy s dng chng! Hy ngh bng hnh nh (ch khng phi t ng), chnh l nn tng c bn ca bn. Bn khng phi ang c gng lm cho n y nh tht, bn lm cho n sng ng. Vic tip theo l vit Treatment l ci g vy? l mt ti liu (khang 12-15 trang cho tp phim truyn hnh 1 gi, t 25-30 trang i vi kch bn phim nha), c nh my, cch dng n, trn trang A4 (mt mt), k ct truyn ca bn theo ng trnh t nh trong kch bn. C mt vi treatment c rao bn (xem phn Tm hiu thm), nhng thng nhng treatment c sn rt kh nm c ht.

Tc dng ca treatment? N c hai chc nng: Ban dadu, l mt cng c cho nh bin kch t chc suy ngh ca h v pht trin, thu dt kch bn ca mnh. Say , chc nng chnh ca treatment l mt ti liu em bn cho mt nh sn xut (Chng 19)

s dng ring, treatment ca bn c th c di ty . Treatment cn lm c g? N cn k cu chuyn r rng, xc nh c c ct truyn chnh v ph tp trung vo cu trc kch tnh tng th cho ta bit ta nhn thy iu g: nhn vt, hnh ng truyn ti tm trng, khng kh, cm gic ca kch bn vit mt cch sinh ng; cu ngn gn (c gng vit mi cu mt cnh), thi hin ti, s dng dng ch ng v cc danh t miu t ghi li hnh ng, sc sng v nhp ca kch bn. Nhp rt quan trng (c gng duy tr t l trong treatment ca bn) bao gm nhng chi tit ngn gn v nhn vt (2-3 cu) i vi nhn vt chnh. Kt hp vi vn bn khi a cc nhn vt vo trong kch bn, (ln u xut hin, tn c vit ch in hoa, sau vit ch thng). Bn khng cn thit phi c mt t giy ring m t nhn vt v ngun gc ca h; bn ang bn mt cu chuyn, ch khng phi cy ph h ca dng h nhn vt. s dng trch thoi nu cn thit. Nhng ch khi n gip t mu v to c hng v cho kch bn ca bn - hn ch dng thoi. trnh ch o my quay hoc gi m nhc

Vit treatment c d khng? Khng. Thc t l c rt nhiu nh bin kch (v ngi i din) cho rng vit treatment cn kh hn vit kch bn. Thm ch thi gian vit treatment bng na thi gian vit kch bn. Vit treatment l c mt k nng ring. Khng c cch vit treatment no l chun c. C nhng mo nh c dng khi vit treatment; mi kch bn u c bit, bn phi truyn ti c tnh c trng ca n thng qua treatment. C nht thit phi vit ra mt treatment? Khng, nhng y l mt khu rt quan trng. Ti sao? Mt treatment bc l nhng im yu trong mt kch bn c xy dng. N cho bn bit liu rng kch bn ny c ng i tip. Nu mi th n tha, bn c th nhanh chng chuyn sang giai on tip theo vit bn nhp u tin. Nu treatment gy rc ri cho bn, qung n y trong 1-2 tun, lm d n khc. Qun n i mt thi gian, ri quay li vi

n. ng bao gi vi vit bn nhp u cho n khi bn hi lng vi treatment. Cui cng, bn cn gi treatment cho mt nh sn xut v thu ht s quan tm ca h (c treatment nhanh hn c c kch bn). Khng phi tt c cc kch bn u c treatment nh km. Cui cng, kch bn mi chnh l sn phm c em bn.

Treatment ging nh mt ly thuc c. Vit n cc k kh, mt cn c mng, v n ch c th em n cho bn cm gic v b phim. Vn l: bn khng th vit mt kch bn trc khi vit mt treatment Adrian Hodges Bin kch: Tom and Viv, The Lost World, Lorna Doone. Hy c tm c nhng bn treatment hay (xem phn Tm hiu thm). So snh nhng khc bit ca chng. Ghi li xem chng truyn ti c nng lng v cm gic ca b phim (sau khi hon thnh) nh th no. Hy vit treatment ca chnh bn. S dng tt c nhng cng c bn c trong tay: nhng mu giy kn ch, tng, hnh nh, kh nng k chuyn ca bn, hy k li mt cu chuyn tht hay. Mt vi website c ch: www.lsw.org.uk/sc3.htm www.reunionswel.com/screenplay/MainPages/ScreenplayTreatments.htm www.wordplayer.com/columns/wp37.Proper.Treatments.html hoc s dng nhng trang web tm kim v cc t kha: screenplay, treatments, tips or buy. 12 Vit thc s Trong chng ny bn s hc: Cch vit bn nhp u tin trong tnh trng di do nng lng dn nn. Ti tip cn mt bn nhp u tin ging nh ti lm bi thi trc nghim: nu ti gp phi mt ch kh nhn, ti s nh du li, i tip n cui ri quay li vi n sau. Vn i vi cc nh bin kch tr l h c vit li lin tc v mt i tnh ngu hng. Bnh tnh li. y u phi l ln duy nht bn c vit. Tom Schulman

Bn nhp u tin Gi bn hon thnh 65% cng vic trc khi vit chnh thc. Hy c tip 5%: vit bn nhp u tin. Bn hy lm vic ny vi mt nng lng trn y - c gng khng dnh qu 10 ngy lin tip hon thnh n. Hy s dng nhng mu giy vit nh l s ch dn cu trc k chuyn v li thoi, hy ngi xung v vit i! t cho mnh mt k hoch chin lc: nu mc tiu ca bn l 120 trang, hy vit ti thiu 12 trang mi ngy. ng c s vit nhiu qu - nhim v ca bn khng phi l a ra mt bn hon chnh m l a tt c ln trang giy v hnh thnh mt kch bn. Mo: Nu vit bng tay, hy gp t giy theo nh layout ca Chng 2. N s gip bn c c di, thi gian v nhp hp l (1 trang = 1 pht). ng quay li vi nhng g vit ca hm trc, vic sau. Hy c gng: trnh nhng cu vn v hnh nh quen thuc trnh vit nhng g r mn mt (nhng li thoi hoc miu t qu hin nhin) r rng: trnh th ngn ng rm r (c bit trong thoi) thoi ngn v kch tnh th hin hnh ng v phn ng vit bng hnh nh ngh bng hnh nh - bn chiu hnh ln, ch khng phi k chuyn. hy lm cho mi th hin hin, ng nh v (hi vng) d c

D nhin, bn s khng th lm c tt c ngay trong bn nhp u tin, nhng lun lu nhng iu ny trong u. B sch xung, i ly cc mu giy v vit kch bn thi! --------------------------------------------10 sau------------------------------------------------Du chm ht : kt thc hoc m u? Va ngoi ln t ng hm ca bn nhp, bn s cm thy: i, mnh thnh cng, mnh khng th lm hay hn th c! Sai lm! Bn c th - v bn s lm c trong qu trnh vit li. Nhng trc tin bn cn phi th . Bn dnh qu cht vi kch bn qu gn c th nhn nhn khch quan. Bn cn ng xa ra mt cht. t bn nhp ln k - trong mt tun (ti thiu), hoc l 1 thng v qun n i. Lm vic vi nhng d n khc, t chnh nhng tng bn thu thp c ngy

(ng c thy ti li, cc nh bin kch thng lm vi d n cng mt lc). Khi quay li vi kch bn trc, bn s c n mt cch khch quan. Khi bn mi sn sng cho giai on vit li (30% cui cng), chnh l lc kch bn chnh thc bc ra. 13 Ngh thut vit li Trong chng ny cc bn s hc: nhng giai on v kiu vit li khc nhau m bn phi tri qua khi lm vic vi kch bn l ni mi th thc s bt u gn kt li vi nhau. Mt nh bin kch gii khng phi l ngi bit cch vit m l ngi bit cch vit li William Goldman Bn vit t chnh tri tim mnh v vit li t khi c Viki King bin kch, ging vin, nh vn Vi Sense And Sensibility, khi cn phi vit li phn ln, ti thc hin vi ln, thm ch rt khng t nc mt. Emma Thompson ---------------------------- ------------X tun sau ------------------------------------------------Bn nhp u tin l bn c vit vi y am m v tc , l l do ti sao bn nh b t chy khi mun ngay lp tc trt ht ra. Vit li l khi bn p dng kin thc ca nhng k thut vit phn trc vo bn nhp ny. Mt k xo c c mt kch bn hay l kt hp c hai yu t am m v l tr sao cho khng mt i nhit huyt ban u v cng nh hng ng n gi hng th. Chng c chuyn hc hi m khng phm sai lm, v vit ri vit li l qu trnh mc cc sai lm: i mt vi ng ct, khm ph ra nhng hng i mi hay hn, ng tt v i theo cch ca bn. Tm tch ri bn nhp u tin trong mt thi gian, c li mt hi, khng ngh cng khng nh du hay ghi ch g; hy cm nhn kch bn mt cch tng qut. Sau t hi mnh nhng cu hi trong phn di y, ghi ch vo mt mu giy ring. (Nhng cu hi ny da trn danh sch cc cu hi do cc cng ty sn xut a cho Ngi c thm nh)

Hy a kch bn v danh sch cu hi ny cho nhng ai m bn thy kin ca h ng trn trng (khng phi bn thn hay h hng) v yu cu h ghi ch li. Cui cng, bn s c rt nhiu ghi ch lin quan n cc mng khc nhau trong kch bn ca bn. Phn loi cc ghi ch ra: cu trc, ct truyn, ct truyn ph, trng on, nhn vt, thoi, hnh nh, vv bao nhiu loi tu bn. Mt li m ngi ta thng mc phi khi bt u cng vic vit li l cho rng mnh c th sa cha li ton b kch bn ch qua mt lt. Sai lm, bn s phi tri qua nhiu ln vit li cho n khi bn cm thy hi lng - mi ln vit li, hy nhn nhng gc khc nhau ca kch bn v gii quyt nhng khc mc trong mi ln vit li. Dn dn, bn s khin cho kch bn ca mnh mnh hn ln. y l mt cng vic phc tp chim n 30% ca c qu trnh vit, v th ng c gng vit li ch 1 lt cho xong. DANH SCH TIU CHUN NH GI KCH BN 1. CC NHN VT a. Bn c tin vo h khng? b. Li ni chuyn ca mi nhn vt c (i) mang tnh c nhn, (ii) chn thc, (iii) nht qun khng? c. Liu chng ta bit v h c hiu h hon ton? Vit v nhn vt su cha? d. ng c ca nhn vt r rng cha? e. Liu nhn vt c pht trin thm hay vn y nguyn nh lc u phim? f. Liu nhn vt c cuc sng ca ring mnh hay ch l mt con ri ang c nh bin kch ch huy theo ca h? 2. XUNG T a. C xung ng khng? b. Liu xung t c l mt iu g m h trong qu kh hay l chuyn c nhn? c. Qu kh c lin quan qu nhiu n hin ti v tng lai? d. C iu g nghim trng nh hng n tnh th nguy nan ca nhn vt? 3. HNH NG (ng nhm ln vi nhng hot ng chung chung) a. Mi ngi c lm vic n vic kia khng? b. C chuyn xy ra khng? c. C ai gy ra chuyn khng? hoc d. c phi l nhng chuyn chung mi ngi cng tn pht vi nhau? hoc e. Hoc ch l chn dung ca (i) c nhn, (ii) mt nhm? g. Kch bn c nhn mnh thi gian trong khi nhn vt ang c gng gii that khi kh khn? h. Mi ngi c thc s lao vo vic hay ch din tp? 4. CT TRUYN

a. Cu chuyn c phi l mt qu trnh din bin tun t cc s vic (v d: mt ngy trong cuc sng ca) b. C nhiu nguyn nhn v h qu? 5. a. b. c. d. e. 6. a. b. c. d. e. f. g. 7. a. b. c. XY DNG Nhp c ang dng khng? Cc cao tro chun cha? Ct truyn c pht trin ng tc cha? Kt thc tt ch? S mong i ca khn gi c c tha mn? NI DUNG Ch ngm n hay biu l? Ni dung c thc s r rng? Cc nhn vt c bit khng? H c cn bit khng? Ch c m t r rng hay i ra t ct truyn ? Ngi vit c em quan im c nhn vo trong ch ? Theo nhng g anh ta mun ni, di nh vy cha?

TNH THC T N tn km n mc no? Tt c cc nhn vt c cn thit khng? ( cha?) C nhiu bi cnh qu khng? C b tr c trn vn trong trng quay khng? d. Nu b phim c xut, liu n c ng khng? e. Nhng cnh ngoi c tc dng b sung v mt ni dung hnh nh v/hoc cm xc? f. Nu y l mt kch bn phim thc s, liu c th c ng n li khng? 8. MC CH CA VIC NH GI. Hy b qua nhng nhn xt mang tnh c nhn v ch ca kch bn, hy coi n nh mt sn phm khch quan: a. Bn c mun lt sang trang k tip? b. Da theo cm gic, bn thy thch hay khng thch? Hay bn thy n t nht? c. Ngi vit kch bn c hiu tc phm ca mnh? d. Anh ta c im le sng no khng? e. Bn c mun lm vic vi kch bn ny? f. Liu ng o nhng khn gi trong thi i hin nay c thch tc phm ny khng? (Shakespeare nhm vo ng i tng khn gi trong thi k ca ng) NHNG G TRNH BY TRN CH L MT DANH SCH. N KHNG NHM A RA NHNG TIU CHUN V QUY TC KHNG TH PH V, BI V THC T L CHNG C QUY TC NO CHUN C. NU

MT KCH BN C TH LM BN SAY M D RNG N CHNG TUN THEO BT C NGUYN TC NO TRONG CUN SCH NY, BN C TIP TC VI N. Ti gi rng t nht nn c 6 giai on: Vit li ln 1: Tnh d hiu Vit li ln 2: Cu trc Vit li ln 3: Nhn vt Vit li ln 4: Thoi Vit li ln 5: Phong cch Vit li ln 6: Trau chut Vic vit li l nhn vo nhng vn thng gp cc kch bn, v tp trung vo chng. Vit li cng quyt nh xem s gi li v (quan trng hn) b i iu g. K nng th cng y chnh l ct b: ct b nhng th khng cn thit, d tha, nht nho m khng lm gim i am m v mnh lit ca kch bn. y l nhng quyt nh kh khn, nhng bn buc phi lm v n cn thit. Hy hc cch git i a con tinh thn - ct b nhng dng thoi a thch, nhng on miu t hoc nhng cnh khng ph hp, hy lm nh vy hoc li khong trng trn giy, Trc tin, ct ht nhng g gi l t duy su sc, sau ct ht tnh t. Ti phi ct b nhng iu mnh a thch. Ti khng nng tay khi phi ct chng: khng mt cht nui tic, thng cm. Nhng on vit a thch m ti sng to ra s b ct b xot xot Paddy Chayefsky Bin kch: Network, Being There. Vit li ln 1: Tnh d hiu Vn quen thuc khi bn c bn nhp u tin ca mnh l: bn khng th hiu ti sao nhng chuyn li xy ra hoc ti sao nhn vt li lm vy. L do l ch: cu chuyn hoc nhn vt c th tn ti trong tm tr bn, nhng bn cha a vo nhng yu t quan trng, nhng l do hay nhng thng tin vo ng ch trn trang giy. Hy t hi bn thn:

Liu cu chuyn m ti chn l cu chuyn kch tch nht, giu cm xc nht ? Nhng mu thng tin no khn gi cn c bit c th hiu ton b cu chuyn? Nhng thng tin c c a vo khonh khc kch tnh hoc hiu qu nht? Liu ti c lm kch bn ca mnh hay hn khng khi i theo ng th loi ca n? V d: nu cu chuyn tnh lng mn phiu lu ca bn

cha lng mn v nguy him, c l phn kt ca n s khng khp vi ng th loi chuyn bn ang vit. Liu cc nhn vt ca ti c lm nhng vic rt bnh thng m khng c l do c th? Nu bn khng tm ra c mt cu tr li thuyt phc, hy chuyn sang mt hng khc tt hn. Liu cu trc bn chn (3 hi hoc a ct truyn) c tht ph hp vi kch bn ca bn? Liu khi c k bng cu trc khc cu chuyn c hay hn khng? Ti ang k cu chuyn ca ai, khn gi ang theo di cu chuyn di gc nhn ca ai? C mt xu hng m cc bn nhp u tin thng gp phi l cu trc ln xn - chng t phn chun b trc khi vit cha c k. V d: trong kch bn 120 trang ca bn, 70 trang u ch i vng quanh, cu chuyn thc s bc vo 50 trang cui, ngha l bn ph mt 70 trang u. Lm sao trnh tnh trng i lng vng? Hy m bo rng mnh c mt ci kt xng ng. Hy t cu hi: S khc bit ca cu chuyn ny l g? Hy lun gi trong u cu hi ny trong sut qu trnh vit li. Tnh nguyn bn/sng to khng ch l mt yu t, n l mt s ha trn. Cu trc kch tnh ca cu chuyn l g? Khng ch l cu trc 3 hi tng th, m l nhng phn nh nm bn trong n. Hi tng v tng tng tng lai: chng c s dng hp l cha, khng hn ch l mt cng c b sung thng tin? Mo: hy xy dng mt cu trc kch tnh han chnh trong chnh nhng hi tng hoc phn tng tng tng lai. Khi bn bit tun t s vic nn xy ra nh th no v phn no thc s cn cho kch bn ca mnh. iu g l ngc nhin? N nm u? Nu iu c th an trc c, kch bn ca bn chng th thuyt phc c khn gi. Thng tin: liu thng tin c c gi kn cho n lc cn thit khn gi bit? Ch a ra thng tin khi n em n cm xc cho khn gi, v khin h ngc nhin nht. di ph hp cha? Liu cu chuyn c di va cha? N c ngn qu hoc di l th? Bn bt u v kt thc cu chuyn ng lc cha? Ch : u l thng ip thc s ca kch bn? Bn c thc s bit thng ip ? (y l nhng cu hi m bn phi i mt). Mt khi bn bit r ch , bn s xc nh c ct truyn v ct truyn ph, hnh nh, php n d, thit k vai din, vv. lm ni bt ch hn. Ch gn lin vi cc Hi v vi s pht trin ca nhn vt (c bit l Hi 3) v n phi thng nht trong c cu chuyn. Ti sao bn mun vit cu chuyn ny? Cng ging nh ch , bn thng khng tr li c cu hi ny cho n khi vit xong treatment hoc bn nhp u. Hy xc nh c l do ti sao v sau bn c th quyt nh c ct truyn v ct truyn ph.

Vit li ln 2: Cu trc Ti khng nht thit phi tin vo cu trc 3 hi khi ln u tin vit th g . Tuy nhin, ti coi n l mt cng c chn an hu ch khi ngi vit li: quay tr li vi bn nhp xem c iu g khng n hoc khng r rng. Tom Schulman Hy t vn sex ngay chnh xng sng ca b phim. Robert Mckee , ging vin bin kch Mi mt hnh ng trong kch bn ca bn (th trng, cm xc, ch vit, tm l, vv.) phi c tc dng thc y cu chuyn v lin h cht ch vi mch chuyn. Mch chuyn chnh l qu trnh nhn vt trung tm c gng t c mc tiu cui cng - ng c bn ngoi. Nu khng c mi lin h, hnh ng cn b ct b. Mt hnh ng hp l cn c kho lo lng vo trong kch bn vi tc dng y cao mu thun. Mch chuyn tng th phi khng ngng i ln v leo thang i n thng cao tro ca Hi 3. Hy xem xt nhng yu t ca mi Hi: Hi 1: Mc ch: thng tin thit yu ca cu chuyn; gii thiu nhn vt chnh; to dng xung t, tng iu, phong cch hnh nh, bi cnh (th cht, tm l-x hi); xy dng ch v tm trng. Cc yu t: im vo, khonh khc khng hong ca cuc sng; khung thi gian; nhn vt hnh ng; tnh hung kch tnh; kha thi gian?; s vic kch tnh; khng hong; cao tro/im ngot 1; gia tng nguy him; s ng cm gia khn gi v nhn vt. Cn: thng tin; sp xp cc yu t ca cu chuyn kch tnh v chnh xc. Mi nguy: thiu s r rng v/hoc nh hng; thiu s ng cm vi nhn vt trung tm; khng r ai l nhn vt trung tm; ng c nhn vt m h. Hi 2 Mc ch: pht trin cu chuyn thng qua xung t v i u; xy dng tuyn ng c t mc tiu/nhu cu kch tnh; a nhn vt n im khng th quay u tr li; kho lo cho nhn vt bin chuyn v thay i; y cu chuyn i n cao tro ca hi; duy tr im nhn. Cc yu t: xy dng im ngot mt mnh m v r rng, sp t cn thn; ng c bn ngoi kch tnh; nhng im tp trung; im gia phim; b my kch bn (tnh th tin thoi lng nan, vt cn, s ri rm, git li kha thi gian?); trng on; hnh ng dng cao; hi hp; h qu; khng hong chnh; khonh khc s tht/im ngot 2; s pht trin ca ct truyn ph. Cn: im nhn; tp trung; h qu mnh. Mi nguy: mt phn di l th (cho c khn gi v bin kch); cu trc ln xn; khng c s vic/cnh ct yu; tuyn ct truyn qu r rng (khng c nhng

on git li, khng phc tp, vv.); im khng th quay u cha mnh; cc s vic lin kt lng lo vi vn trung tm v nhn vt (thiu tp trng, hu qu yu) Hi 3 Mc ch: gii quyt cu chuyn; y cng thng ln cao tro; lng ghp vi ch ; thng nht cu chuyn ; s chuyn bin v trng thnh cui cng ca nhn vt trung tm; a cu chuyn n mt ci kt lm hi lng khn gi. Cc yu t: xy dng im ngot 2/khonh khc s tht mnh m; tr gi/tr a, cnh i u then cht (nhn vt chnh din v phn din); tng nhp . Cn: gii quyt ht cc yu t ca cu chuyn (k c nhng yu t nh) Mi nguy: im nhn yu hoc nhm ch; l i chuyn tr gi/tr a; cao tro cha tha mn hoc b ngt qung khi ang leo thang. Ct truyn v ct truyn ph Hy xem xt ct truyn ph, c bit l ct truyn ph ln (n nh hng n ct truyn chnh v nhn vt ca bn) 1) Vi mi ct truyn ph, hy hi: liu n c p ng c t nht 1 trong 8 chc nng nh ni chng 4. 2) Tm chc nng c gip c ti trong qu trnh vit li? Ct truyn ph ca hu ht cc bin kch tr thng khng h tr cho ct truyn chnh v h cha a ct truyn ph n gn vi ch . Mt iu cc k quan trng, khi vit li, hu ht cc bin kch tr khng sn sng b i mt ct truyn ph khng phc v cho ct truyn chnh hoc khng m bo c mt trong tm chc nng. Hy git i a con tinh thn ca bn chnh l iu c bn ca vic vit li. Hy nm c cc im m bn mun y nhn vt trung tm ti. Hy tm ra im v tip tc y i xa hn; hy tm ra nhng yu t kch tnh nht v a vo cao tro ca hi 3. Nhng on cao tro 1) Hy nhn vo ba kt thc ca ba hi. Cao tro phi l mt khonh khc chnh xc, mt im ngot ca cu chuyn. Tuy nhin, kch bn ca bn l mt t hp cc cu chuyn (ct truyn ph). Do , mi cao tro cn phi l mt im ngot nhn trn phm vi rng hn. 2) Cao tro ca ct truyn ph c hiu qu, thuyt phc, tng tin? Hy nhn vo mi trng on cao tro v xem xt li. 3) Ci kt ca trng on cao tro Hi 2 lun phi l mt vn ln. Nhn vt trung tm b y ra rt xa mc tiu chnh ca mnh, sau hi sinh cao tro ca hi 3. giai on cui hi 2, h c th b cuc (khanh khc s tht). Xem xt trng on cao tro v chc nng ca n. Nhn vt trung tm: chi b trch nhim phi hnh ng t b hnh trnh (cn nhc li)

i mt vi khonh khc s tht

Nu khng lm c nhng vic trn, th u l gii php? Bn c th: gii thiu mt nhn vt khc (thm mt ct truyn ph khc) a ra mt cuc i u (hin ti hoc qu kh) mt bng chng ca mt b mt b h l, v d: mt cun bng, nht k (trc phi xy dng mt d on v s tn ti ca nhng th ny - mt ct truyn ph khc) th hin mt hnh ng cho thy nhn vt trung tm ngh g trong u s dng hi tng nh mt hnh ng song song v cu trc kch bn ca bn thnh 2 cu chuyn ang xy ra song song; khi cu chuyn th nht s dn n cu chuyn th hai v dn n vic i u. 4) Cui cng, hy t hi bn thn nh sau: Liu n on kt, cao tro ca bn c phi c xy dng t nhng iu nh nht cho n ln nht? Mi trng on cao tro thng i nh sau: chun b kh nng c mt cao tro; khn gi suy ngm v n; a ra cao tro. Cu trc trng on cao tro c dn dt bi hai yu t: thng tin no bn chn giu i v khi no bn bt m thng tin . Sau mi mt trng on kch tnh, bn cn mt khong ngh v khonh khc hoc cnh cn i ng vi nhp ca tng th kch bn. M u v kt thc Vic la chn m u v kt thc u v nh th no l v cng quan trng; iu ni cho khn gi bit trong kch bn ca mnh, bn ngh iu g thc s ngha. Cc cnh v trng on M: Cc nhn vt c a vo v dn dt mt cch hp l, hiu qu, th v? Bi cnh hnh nh p? m thanh v nhp thoi c hiu qu? C hi hp khng? Ct truyn c dn dng khng? C xung t no khng? C chuyn g xy ra khng? Bn c hiu nhn vt trung tm khng? H mun g v ng c? Ngi vit c a vo gc nhn c nhn v tng c nhn? Th gii truyn c nht qun? c khc bit khng? Bn c mun lt tip sang trang sau?

Cc cnh Nghin cu k mc ch mi cnh Hy t hi bn thn: Ti sao ti cn cnh ny? Mc ch ca n l g? N ng gp c g cho ton b tuyn truyn v cao tro? N ng gp nh th no cho hnh ng trong truyn v ng c nhn vt? Cu tr li ti t nht s l: bi v n ni tip hnh ng trc. Mi cnh cn c chc nng ca ring n. Hy t hi bn thn: Mi mt nhn vt lm g trong cnh - u cnh v cui cnh? Nn nh rng: n mun - v sm. Ct on gii thiu v m u; vi hu ht cc cnh, bn ch cn on gia. Tp trung Cnh tp trung vo ai? Cnh ni v ci g? Mi nhn vt cn g hoc mun iu g xy ra? Ti sao nhn vt khng t c v lm sao ti th hin c iu ny hay nht trn mn hnh? Trnh xa nhu cu ca c nhn bn, ch hng ti nhu cu ca h. Thi ca nhn vt trong cnh ny? Phn ng v mt cm xc ca h i vi vic phi lm v vi vic xy ra trong cnh? Nhn vo ngm, vo cch h ni v hnh ng: h c th eo mt n hoc mu thun vi nhau. Liu khn gi c hiu c m bn mun din t? Nn nh rng, mt cnh bao gm: mt hnh ng ca nhn vt gp mt cn tr no hoc b gin on, y cng thng ln cao hoc l c gii quyt, hoc l c nhn mnh; thng tin c pht l ri sau thot ra . Xem s 9.1 chng 9. Kt thc cnh Cnh kt thc trong ngc nhin hay c th on trc c? Hy p dng cu ni ca William Goldman mi cnh l mt s ngc nhin. Xc nh c phn kt v xy dng cc chi tit xung quanh n, nhng ng i theo con ng thng d nhn. Bn cht ca cnh Cnh c ph thuc vo thoi hoc hnh ng hay c hai? Thoi c b b tc? (xem phn vit li ln bn) Trng on Nn nh rng cu trc 3 hi l mt khun mu; ngh thut ca ngi vit l lm sao ngy trang c ci cu trc hin nhin khn gi khng nhn ra. i vi mi trng on, bn nn: Cc nhn vt mun g trong mi trng on? (khng ch nhn vt trung tm). Ti sao h mun vy? iu g nm trong u h? iu g thc s xy ra trong mi trng on ca cc cu chuyn, ct truyn ph th no, chng b sung, h tr ra sao cho ct truyn chnh?

Cm xc gi vo mi trng on l g? Bn mun khn gi lin h thy iu g trong mi trng on?

Gii quyt xong cc vn trn ri t hi: Cu trc kch tnh thc s ca trng on ny? Cc ct truyn ph khp vo nh th no v u? Vit li ln ba: cc nhn vt Lun c gng tm ra sai lm ca bn thn: hy tm n nhng im m bn lm vic mt cch thun li, ch khng phi l ng n. Clive Barker Bin kch, o din Thay i cc nhn vt Cn phi tp trung vo 2 im: ti c thc s cn tt c nhn vt ca mnh? h c khc bit khng? Vn chung c qu nhiu nhn vt bn to ra mt nhn vt ch ko di cu chuyn Hy t hi bn thn xem bn c thc s cn ht nhng nhn vt khng, b i cc nhn vt hoc cho cc nhn vt khc ng vai tr ca h. Nhn vo di v hnh thc trnh by ca kch bn: hnh thc c phi h tr cho qu nhiu nhn vt khng? Khi c qu nhiu nhn vt, bn s b mt tp trung. Nn nh rng, hu ht cc kch bn xoay quanh ba bn l chnh (li quy tc con s ba): nhn vt trung tm, nhn vt phn din, ngi h tr, i khi c thm mt nhn vt tnh i lng mn ( ngi ny c th l mt trong ba ngi k trn) Cc nhn vt cn phi r rng qua cch h hnh ng. Hy hc cch loi b. Norma Heyman Nh sn xut Cc nhn vt chnh Ln u tin h bc vo kch bn, s hin din ca h phi tht c ng mnh m v tc th: to ra n tng r rt. i vi nhn vt trung tm, nn vit 2-3 cu thng tin (tui, thi , ngun gc) khi , Ngi c kch bn mi hnh dung ra c ngi trong kch bn. Hy chn t ng cn thn. Bn cn phi c mt mch cm xc xuyn sut. Vi cc nhn vt chnh, hy t hi bn thn liu nhn vt c i xuyn sut: l xng sng ni cc hnh ng vi cc mc tiu thng qua ng c.

Vng cung chuyn ha Hy p dng mu vng cung ny cho tt c nhn vt chnh (c bit l nhn vt trung tm). Ai l nhn vt trung tm, l nhn vt chnh khc, l nhn vt ph tr? Tt c bn h c pht trin v chuyn bin ht mc? H tri qua nhng i thay no? Din ra u? Ngay t u ti xy dng c cc gi tr v cm xc bn trong th gii cu chuyn hay cha? Ti im khng hong ca kch bn, cm xc c bt ln khng? Gi tr ca nhn vt c b th thch khng? c bit l nhn vt trung tm? n cui cng, cc nhn vt thay i nh th no? H thng gi tr v phn ng cm xc no b thay i?

Bn c th s dng cc thuc tnh c trng to cho nhn vt s c o: Thi (rt quan trng): nhng nhn vt c bit s to ra nhng bt ng th v. Thi ca nhn vt nh hng sang cc nhn vt khc trong kch bn nh th no? c im: cch h nhn, ni chuyn v di chuyn trn mn hnh. Ngc nhin: tm kim nhng hnh ng khng th on trc (khng phi xut pht t thi ). Ti mt thi im no trong kch bn, hy cho nhn vt lm iu g khng th on c S m h: bn c th ngh ra mt iu g k l xung quanh vic ti sao nhn vt li lm iu h ang lm trong kch bn? To ra v duy tr s m h trn con ng cu chuyn. (Nu mt nhn vt khc khng hiu ti sao nhn vt trung tm li lm nhng vic no , iu ni cho khn gi bit rng n cui phim mi th s sng t) Tnh c o/nguyn bn: lm cho nhn vt tri ngc vi mong i ca khn gi hoc tri vi tnh cch ca h; hy cho nhn vt mt thi khc l v nhng hnh ng khng on trc c; bn cng c th a h vo tnh trng c mc cn; to cho h mt s m h. Cc nhn vt ph: Mc d xut hin t trn hnh, nhng khn gi phi bit tt c nhng g h cn bit v nhng nhn vt ph ny. Hy lm sao cc nhn vt ph tht thuyt phc (m khng lm hng sc thi chung ca phim) thng qua cch n mc (lin quan n ngh nghip ca h); ngoi hnh, ngn ng c ch v cch h ni chuyn. Khun mu: lm sao trnh nhng khun mu c rch trong mt nhn vt? hy c gng m bo rng cu chuyn ca h c cha nhng kt qu bt ng (cc b phim hi thng ni v mt khun mu nhn vt in hnh v mt k khc i lp vi nhn vt ny). Chc c vn g nu u phim nhn vt ca bn l mt khun mu quen thuc (sm to c s ng cm vi khn gi l mt li th); nhng nu v sau c tip tc nh th, s gy ra s nhm chn. Hy ngh ra mt iu g tht bt ng vi mu nhn vt quen thuc - nu gi khn gi ngi xem tip. Vit li ln 4: thoi

Thoi xut hin khi ti bit nhn vt ca mnh mun ni g. Ti hnh dung ra cnh v li thoi s i ra nh th no. Sau ti vit li, ri ct i. Sau ti trau chut li cho n khi thy rng cnh ng chn thc v chnh xc nht c th. Paddy Chayefsky y l cng on vit li rt kh khn. Cc nh bin kch khng thch ct nhng on m h vit ra.Tuy nhin nhng cu thoi hay nht l nhng cu thoi vit li c ct xn, c ng v tp trung li. Thoi cht cng Nhng vn quen thuc m bn d gp phi:

Tc tt: hai bn trao i nhng cu thoi kiu nh Em b m ? Khng. Kiu ni chuyn nh vy s khng y cuc i thoi i xa hn, n b tc tt li . Hy th vi cch nh sau: Em b m ? Mmm, em thy bun nn. Sau hai bn c th tip tc thoi. Thoi c th ri vo tnh trng lan man, khng i n u c hoc ni qu nhiu (c bit l trong nhng cnh di 5-6 trang) hoc cp n mt vn g bn ngoi cnh. Hy cho nhn vt ni iu cn ni, phi lin quan n nhng g ang din ra trong cnh , ti a im . Cnh c th qu bnh lng; thoi s vo cuc, nhng kt qu i khi li v v; khng c g ni bt, cnh cht ngay trn trang giy. Hy th thay i th loi: a cnh sang mt phong cch khc. Mt b phim bi ly? Vit li theo li hi hc. Mt cnh ch c thoi? Hy s dng hnh nh hi hc. Hy th xem! Tm mi cch a cnh vo i sng thc. Dng tt c nhng mnh m bn cn lm, bt c iu g ph hp nht a cnh vo i thc. Hu ht nhng bi din vn di trong cc kch bn thng c xy dng quanh 2 cng thc quen thuc: nguyn tc con s ba v i lp. Bn c lm nh vy trong kch bn ca mnh khng? Trong khi vit li cnh v thoi, c rt nhiu phng php bn c th s dng cnh thc nh chnh cuc sng ny. Mt l thay i s tp trung v/hoc thi ca mt hoc hai nhn vt. Cch khc l t hi bn thn: liu mnh c th ch s dng hnh nh m khng cn thoi?

ng ngh rng trong mt cnh buc phi c nhn vt ni chuyn, hy ngh xem lm sao mnh c th chuyn cnh ln hnh m khng cn c thoi? Hy suy ngh bng hnh nh v hn ch li thoi. ngm Hy xem xt k cc cnh, li thoi v hnh ng di gc nhn mi khi vit li. Liu c ngm trong khng? Liu n han thnh nhim v ca mnh nh trnh by trong Chng 9? Nu cu tr li l cha, bn hy thay i li hoc thoi, hoc hnh ng, hoc ngm.

Vit li ln nm: Phong cch Nhp Nhp ca tng th, trng on ( di) v cc cnh. Trc tin hy xc nh cm gic chung ca ton kch bn - iu ny s quyt nh nhp ca cc trng on. Sau xc nh nhp kch tnh bn trong mi cnh. Lun lun tm cch th hin nhng g bn c mt cch kch tnh nht c th. Nu bn c nguy c ri vo tnh trng khn gi mt hng th, lp tc phi qung vo mt iu g nu chn h li cnh sau. Lm sao xc nh c nhp kch tnh? Cch s dng tng kch tnh ca hnh ng: bn khonh khc di ph hp cha? (cnh yu ng, sn ui, cao tro,vv.) di ca cc cnh v trng on: tt c cc cnh di u xy ra ti cng mt im trong kch bn ca bn, lm chm nhp ? tnh cch nhn vt: cc nhn vt c nh nhau trong kch bn ca bn? dn cnh: hy nhn vo bi cnh, a im, thi tit, phc trang, ngy-m chng c l mt tng th thng nht v gp phn vo khonh khc cng thng kch tnh? thoi: c nht qun ph hp vi mch truyn v th loi? hnh nh: hnh nh biu tng cho iu g v ni cho khn gi bit iu g; hy nhn vo ngha ca a im v min t ni din ra cu chuyn (v d trong cc b phim ca Merchant Ivory) nhc phim (bao gm c li thuyt minh) n c gp phn tc ng n tm trng? ng nu ra c th chnh xc bn nhc no bn mun, ch gi thi, v d mt ca khc pop ngt ngo gi ra tm trng, miu t li khng kh, khng nu ra ngn ng m nhc c th

Chuyn cnh Mi cnh u phi kt thc v dn dt sang cnh tip theo. Hy p dng nguyn tc tng ng hoc i lp i vi nhng cnh lin k (chng 10) Hy quyt nh xem dng cui cng trong cnh ca bn l g: m t hnh nh hay mt cu thoi? ng hay tnh? Liu cnh chuyn l mt s ni tip, ct t ngt hay chng? Nu kt l mt cu thoi, c my tip sau c phi l mt hnh ng (gng mt) phn ng? M u cnh tip theo: hnh nh lun l iu ngi ta ch u tin khi bc vo cnh mi - s la chn ca bn rt quan trng. Hnh nh u tin c lin quan th no vi hnh nh cui cng ca cnh trc ? N thit lp nn iu g trong cnh mi ny? Cng thc quen thuc thng l: Nu bn kt thc bng hnh nh ng, cnh sau s m u bng hnh nh ng, kt thc bng hnh nh tnh, cnh sau m u bng hnh nh tnh. Nu bn c mt c chuyn cnh ln (khng gian v/hoc thi gian), hy th: chn vo mt cnh cu ni lm c s thit lp cnh sau

s dng M CHNG (DISSOLVE TO): cho cnh tip sau thay v CT (CUT TO) S dng TI DN (FADE INTO BLACK) sau SNG DN (FADE UP): vo cnh sau. Nu bn c mt cnh hoc trng on do thoi dn dt v mun c mt c nhy ln sang cnh sau. hy th chng li thoi t cnh trc sang cnh sau, v d: JOHN (v.o) (John ni li thuyt minh) Quan trng l khn gi khng b sc hoc hng khi cnh b chuyn i qu t ngt. Nhng on ngh ng qun nhng on ngh xut hin sau nhng s vic hoc khonh khc cao tro khn gi cn c ht th nh nhng sau nhng on khin h phi nn th. i vi nhng cnh ht th nh nhng, cng thc thng l: sau cc cnh cao tro ch c mt cnh nh nhng (tr khi mc ch chung ca kch bn hoc ca cnh l nh nhng) Khi ngh n nhng on ngh nh nhng trong nhp , hy tm n s i lp v tn dng n. Cm xc trn trang vit Cm xc chnh l ct li ca tnh chn thc trong cu chuyn, rt kh bn lun xem cm xc th hin th no trn trang vit: ngi ta ch c th xem, c kch bn v tri nghim thy c rng cm xc dn dn xut hin trn mn hnh v trn trang vit. iu quan trng khi vit li l: bn phi bit c chnh xc th cm xc m bn ang hng ti trong mi cnh, mi trng on v trong tng th kch bn. t nhm mc cm xc trong mt cnh hoc mt on cao tro s lm kch bn b lc li tp trung. Hy nhn vo th cm xc sau on cao tro, tm ngh mt cht, hy cho cm xc ngm dn vo khn gi - l iu cc k quan trng khi vit. D rng mi nhn vt ca bn s ni vi ging iu khc nhau, mc cm xc ca cnh phi nh nhau i vi tt c, ch mt nhn vt (nhn vt trung tm) bc vt qua khi cp cm xc v bn tp trung vo . pht hin ra cp cm xc khc bit ca nhn vt ny, hy t hi bn thn: h ha nhp vi th gii nh th no, cc h th hin cm xc ca chnh mnh? Gi nguyn cch th hin ngn ng nht qun cng vi cp cm xc ring ca nhn vt ny, khi bn s c c sc mnh cm xc trong khonh khc . Trong kch bn ca mnh, nu nhng mi quan h mnh m c thit lp, cao tro cm xc mnh m c th c th hin qua ci nhn v phn ng ch khng hn l nhng cu thoi dt do cm xc (c bit on kt). Nhng nhn vt chn thc + nhng kht khao chn thc + nhng tnh hung chn thc + nhng mi quan h chn thc to ra cm xc chn thc.

S ng cm ca khn gi Nguyn tc c bn l nhng ngn t bn s dng trn trang vit phi phn nh ng th cm xc bn mun din t trn mn hnh, bt ng mch cm xc ca khn gi. Mt kch bn hi? Hy m t hnh ng, theo cch hi hc. Mt cnh cng thng? Hy m t tht gay cn, vv. Nn nh rng: ng vit ra nhng g khng xut hin trn mn hnh. Vit li ln su: trau chut n giai on ny, bn bit rng kch bn ca bn ang lm tt. Qu trnh vit li ln ny, bn i qua tng dng vi mt chic lc mau, xem xt k tng ch trong li thoi, m t hoc hnh ng v t hi: y c phi t hoc c ch hay nht m mnh nn dng? Chng c cng thc chnh xc no v s ln vit li mt kch bn, bn c th vit li rt rt nhiu ln cho n khi thy va lng ( M, ngi ta vit li n 9 ln, thm ch hn, trc khi gi i). iu quan trng l vi mi ln vit li, bn nhm vo nhng iu c th; v sau mi ln vit li, kch bn tr nn d c hn, mt m hn v th v hn. Hy lm quen vi vic vit li, l c s ca qu trnh sn xut. Cng nhiu tui, ti cng bn c nhiu kch bn, v ti cng nhn thy rng lun c mt iu g ng ph bnh. Bn s khng ngng ci thin kch bn ca mnh. Ian La Frenais Bin kch/nh sn xut: The Commitments, Still Crazy The Likely Lads, Auf Wiedersehen Pet Trong bn gc ban u ca American Beauty, cu chuyn cn tip din sau on kt ca bn phim chnh thc. Chng ti quay cnh v ca Lester ci Buddy, c con gi b b t v cu bn trai trong mt x lim khc. Ti ang trong phng dng v Alan Ball bc vo (bin kch) ni Ti ngh chng ta ct hi qu tay v ti ni Thc ra th ti cha ngh l mnh ct Sam Mendes o din Khi i n y, bn nn t tin vo kch bn ca mnh. Bn c th nng niu n nh vin pha l trong lng bn tay, ngm ngha cc gc cnh v ni rng hay lm!. Bn cng c th c cm gic hu sn mt mi chc lt (vit mt kch bn cng ging nh sinh mt a con). ng vi mng, bn vn cha xong vic u 14 Sn phm hon thin

Trong chng ny cc bn s hc: - Qu trnh nhn phn hi (feedback) (mt bc kh khn) - Cch chn mt ta tht hay v bit cch trnh by kch bn chnh xc Nhn phn hi By gi bn cn nhn c phn hi. Hy nh nhiu ngi xung quanh c kch bn ca mnh. ng nh m hoc mt ngi thn thuc ca bn (h s khng khch quan), nh mt ai m bn thy hm m kh nng vit lch ca h; mt thnh vin trong nhm vit ca bn (nu bn nm trong nhm no ) hoc mt ai c th khng thch bn lm. Nu ngi thch kch bn ca bn, ngha l kch bn ca bn c lm kh tt v chc ln phim cng s hay. Hy yu cu h ghi li nhng li ph bnh c tnh xy dng. Khi xong vic, hy c nhng ghi ch ca h, lng nghe nhng li nhn xt v nu bn thy rng chng c ch, hy vit li kch bn ln na kt hp vi nhng gi ca h. Hy c gng ghi m vi cc din vin (tip cn nhng nhm din vin nghip d quanh bn): cho h ngi xung quanh mt chic bn v bt my ghi m. a cho h kch bn v ghi m li h c kch bn ca bn ghi trc tip ngay ln u (khng din tp) v ng ch o h. Cui cng, phng vn h, ng hi nhng cu kiu nh bn c thch kch bn khng?, hy hi nhng cu c trong danh sch cu hi ca Chng 13. Nu h thy khng r rng lm, hy hi xem h c th chun b th no ci thin cnh hoc tnh hung . Hy ghi m v ghi ch li. Tm ngh mt thi gian: ngy hm sau hoc tun sau, bt li on ghi m . C phi nhng m thanh chnh l iu bn mun truyn t qua hnh nh? Bn c ang to ra kch tnh trong tm tr khn gi, b phim c nm trong tm tr ngi c kch bn khng? Li thoi nghe c v l lm v qu mi m khng, nh th nhn vt ln u tht ra nhng cu nh th? Thoi ging nh nhng li c ni ra hay c c ra? C tri chy khng? C t nhin khng? Xem li ghi ch, vit li kch bn nu thy cn thit. Cui cng bn s i n mt cm gic rng nu tip tc vit li bn s ngy cng i xa khi tng kch bn gc ban u. Hy dng li. Quyt nh t ta cui cng cho phim. Ta Hy ngh n mt ta tht hay: mt ci g tht ni bt, khin khn gi kh qun. Julian Krainin Hng sn xut Krainin

c li phn ta ca Chng 4. Nu bn hi lng vi ta ban u v n c th truyn ti chnh ca kch bn, hy gi nguyn ta . Nu khng, hy ng no ngh n cc phng n khc n tng hn. Mo: khi a kch bn cho ngi khc xem v nhn xt, ng a ra ta ; hi xem h c gi ta g sau khi c xong. Nu hnh nh bn c trong u c din gii ra trn giy v c truyn vo trong khn gi, c th h s ngh ra mt ta hay, thm ch hay hn ca bn. Gi hy in n ra: bn c th chnh thc gi n l Bn tho u tin. Gii thiu y l ci nhn ton cnh i vi kch bn ca bn khi n c t trn bn ca Ngi c thm nh hoc nh sn xut. Cng vic ca bn l bin kch bn tr nn chuyn nghip: nh my chun, khng c li chnh t, ng ba v cn chnh hp l. Hy gi s rng ngi nhn kch bn ang c mt ngy khng vui v h s tm ra li nh nht t chi kch bn ny. Ngi c thm nh phi c hn 50 kch bn mt tun, h sn sng gt b khng thng tic nhng kch bn khng ng quy chun. ng cho h c c lm vic . Bn gii thiu rt quan trng, sau y l nhng quy tc kht khe bn cn tun theo: ng ba: Trang ba (mt trc v sau) nn l ba mng, khng c mu lo lot (nn bo th mt cht), khng hnh nh hay hnh v g. Hai hoc ba inh ghim xuyn qua l l bn tri ca kch bn. Mt vi kch bn dng cch ng gy xon v ba l ming plastic trong (c chp nhn Anh, nhng khng ph bin M) Trang ta nh my trang u tin. Nhn mu trang sau. Bn thy sao? N rt n gin, gn gng v khng c nhng thng tin tha. Khng c nm ng k bn quyn, hnh v, danh sch din vin, danh sch bi cnh khng phi vic ca bn. Trang ta ch cn c ta , tn tc gi v mt vi thng tin lin lc, s in thoi (ca bn hoc ca ngi i din nu c) gc di bn tri hoc phi. Khng thm g hn. Khng nht thit phi thm nhng cm nh kch bn gc ca di ta . Nu n c da trn mt cu chuyn c thc hoc l mt kch bn chuyn th, bn ghi nh sau: Black Beauty Tc gi: Caroline Thompson Chuyn th t tiu thuyt cng tn ca nh vn Anna Sewell ng bao gi a cu t vo trang ta . Nu bn mun a vo, hy a vo mt trang ring ngay sau trang ta , trc trang u tin ca kch bn. Mt ta hay, tn tc gi v thng tin lin h l tt c nhng g bn cn th hin trn trang ny. di ca kch bn

Nn nh rng, y l ln u bn vit kch bn; kch bn ca bn phi c di chun. i vi cc phim in nh, c bit l Hollywood, iu c ngha l kch bn di 120 trang. C ngi ni hin gi ngi ta thch mt kch bn c khong 105-115 trang. Kch bn phim hi v kinh d thng khng qu 95 trang. Mt kch bn 90 trang r rng s c c nhanh hn v c c trc kch bn 120 trang. i vi phim truyn hnh, iu ny cn quan trng hn: cn bit di ca trang (1 trang th hin bao lu trn mn hnh) i vi ng th loi bn ang vit cho (truyn hnh thng mi v phi thng mi). ng qun on ngh qung co nu bn vit cho truyn hnh thng mi - ng bao gi gi kch bn c nhng on ngh cho cc cng ty truyn hnh phi thng mi (v d: BBC). Nn nh rng, cc kch bn truyn hnh thng mi thng ngn hn (thch ng vi cc on qung co), do mt kch bn drama 60 pht thc ra ch khong 47-52 pht.

SIDEWALKS OF NEW YORK Tc gi: Edward Burns

Hnh 14.2: Trang ta

Th t gii thiu Mi th bn vit ra - c bit l th t gii thiu v trang ta - s l c s phn no h nh gi bn vi t cch mt nh bin kch. Hy t ra chuyn nghip, vit ngn gn v i thng vo vn - khng vit nhng cu nh Ti vit kch bn ny c bit dnh cho, y chc chn s l mt phim bom tn, y chnh l mt b phim kiu American Beauty ca ring ti hoc L do ti vit kch bn ny l; ni t ngha l gi nhiu. Kch bn ca bn s t tip th cho n. Trong ngnh ny, gn y gia tng xu hng: ng gi mt kch bn trn vn tr khi ngi nhn (i din, nh sn xut hoc ai ) yu cu c bit. Th bn cn gi l bc th t gii thiu. Bc th gm 3 ni dung ch yu sau: mt hoc hai cu ngn gn gii thiu bn thn; bn va vit mt kch bn (phim in nh/truyn hnh/sitcom); ta v th loi ca n nm cu one-liner (chng 4) Pitch: ch a ra 3-5 dng (Hy nh n khi nim chuyn Chng 4: Cu chuyn ni v. ngi mun . V kt thc.) Hy m bo rng ci kt s lm h hng th v khin h mun xem ton b kch bn. L do bn gi h bc th ny (ti mt ngi i din ti ang tm kim mt ngi i din; ti mt nh sn xut - liu y c phi mt d n ngi thy hng th?)

Nu bn mun a vo mt on ngn ni ln mc ch v tham vng s nghip ca mt ngi vit, iu ny cng chp nhn c. S tn ti ca bn ch c ch khi Ngi c kch bn hoc nh sn xut ni: Ci ny hay y. Ai vit th? Khi gi kch bn i, hy dng phong b cng (phong b mm d b rch trong qu trnh vn chuyn v kch bn ca bn s t ti khi nm trn bn ai ), km theo mt b th (mng cng c) c dn sn tem v a ch v sau tip tc vi kch bn khc. ng qun ghi thng tin lin lc chi tit ca bn thn. Ti sao phi cu k nh vy? V l cch th hin tnh chuyn nghip v cch tip th bn thn v kch bn ca mnh. Mu cht ch l a kch bn ca bn n tay nhiu ngi nht c th v khng b t chi. Hy nhn nhn v chu kh gi ti liu ca bn cho n khi c ngi cm nhn c kh nng ca bn v thch kch bn ca bn. Lew Hunter Gio s lp bin kch, UCLA; Bin kch: Desperate Lives, Fallen Angel 15 Lp h s Trong chng ny bn s hc: Cch lp n vo sng: nhng cu t, mt trang tm tt, v treatment mi - mi th bn cn c y kch bn ca mnh vo ngnh cng nghip ny Khi hon thnh xong 1 kch bn, bn hy tm dng l mt nh bin kch m hy tr thnh mt nh kinh doanh; khi bn bc vo mt lot nhng chiu thc tip th v bn sn phm ca mnh v chnh bn thn mnh na. Emma Darrell Ngi i din Trc khi c tip, hy nhn vo bng sau; l nhng thng tin tm lc cho 6 chng sau:

Hnh 15.1: Qu trnh bn sn phm (tip theo ca s Chng 3) Khi hon thnh kch bn u tin, l d nhin bn mun gi kch bn cho mi ngi, c bit l nhng ngi i din v nh sn xut. Hy c lm th nu bn mun, nhng li khuyn ca ti l, ng vi gi i bt c kch bn no cho n khi bn c t nht 2 kch bn mnh thy hon ton ng v mt kch bn th 3 sp hon tt. Chng s th hin chiu su v s phong ph trong cch vit v ch ca bn. Hy lm theo Shakespeare: hy th vit mt v bi kch, mt hi kch v mt v lch s. Tht sai lm khi ngh rng th bn vit ra v gi cho mi ngi s c chp nhn ng nh n vn c. Cc cng ty sn xut v nhng ngi pht sng thng xem nhng kch bn u tay l tm danh thip ca cc nh bin kch Charles Elton

Nh sn xut: The Railway Children Dancing Queen, A Masculine Ending Khi bn sn sng bt u gi i cc kch bn ca mnh, bn cn 4 iu sau: Kch bn danh thip: kch bn s lm h ch v hi bn c cn kch bn no na khng? - Mt hoc hai kch bn khc c thng qua: cc nh i din v sn xut gii lun i tm nhng ngi c tim nng pht trin mi quan h ngh nghip lu di (Chng 19), hy chng minh rng tm danh thip ca bn khng phi l th ch ng mt ln. - Mt dy: bn s b t chi - rt nhiu ln. Hy quen vi vic i. T chi nhng li t chi. Nn nh rng, h t chi m giy thi, ch khng phi bn. - Kin nh - cn rt nhiu. (Kin nh v t chi s c cp nhiu hn Chng 20) C hai loi u tranh vt ln: vt ln vit ra mt kch bn hay v vt ln kch bn c c. Bn phi chin u vi c hai vi mt ch kin nh trc sau nh mt. Christopher McQuarrie Bin kch: The Usual Suspects, The Way Of The Gun Mo: Nu sng ra bn nhn c kch bn b gi v, hy m bo rng kch bn s c gi ti mt ngi khc vo bui chiu nhng nn nh rng kch bn vn trong tnh trng tm tt: khng qun mp, khng c vt trn y cc caf, khng c ghi ch vt bt ch bn l. Trc khi gi i, hy gi in cho nhng ngi i din v hi xem liu h c nhn nhng kch bn nh my gi n khng v hi cc nh sn xut xem liu h c ang cn tm d n no v nu c, h cn th loi g (bn cn c sn mt tng c th). Khi gi kch bn i (ng bao gi gi bn gc, lun l bn copy) v km theo: mt bc th gii thiu ngn mt s yu l lch ph hp mt phong b c dn sn tem v ghi a ch, ln ngi ta cho kch bn ca bn vo v gi tr li.

ng bn tm vi cm gic bt an; cc nh bin kch u c chung cm gic l mt l ng nhin m bn phi chp nhn. Cu t Hy ngh ra mt cu t mi cho d n ca bn da trn nhng g bn nm c v kch bn. Nu thy cu hay, bn hy a n vo bn pitch (bn gii thiu kch bn) hoc cho n vo mt phn trong bn cho hng, hoc a vo mt trang ring sau trang ta . Khi cho mi kch bn, ngi ta c th hi bn cu t l g? hy chun b sn. Nn nh rng, mt cu t c mt chc nng chnh: khin ngi ta mun xem phim. mt mc c bn no , cu ny s kch thch phn ng ca khn gi. Mt trang tm tt (bn cho hng) Thi gian ca nhng ngi lm ngnh truyn thng rt c hn. H lun b tn cng dn dp bi v s tng mi nh sn xut b tn cng bi cc bin kch v ngi i din, nh u t b tn cng bi nh sn xut. Do nn quen vi vic xin php gi i mt bn tm tt (1 trang tm tt hoc bn cho hng) Chnh ti liu mt trang ny m u cho th hng s c mua - mt kch bn thu ht khn gi bng tng sng to ca bn, khin ngi ta mun xem treatment hoc thm ch l bn tho u tin. Bn cho hng cn cha nhng ni dung chnh ca cu chuyn hp dn thu ht h. Bn cho hng ny khng nn b nhm ln vi bn tm tt mt trang ca nh bin kch. iu quan trng bn cho hng ny l: n ch nm trong mt mt ca kh giy A4 cng t ch v c nhiu khong trng cng tt

Mt bn cho hng ch c mt mc ch duy nht: to ra s hng th vi cu chuyn nhng lm c iu ny, khng nht thit phi k ton b cu chuyn. Trong 1 trang bn cho hng cn phi: k c chnh ca cu chuyn: ngi c tng tng ra d n; ni bn bt u, chuyn i ny l g, bi cnh, a im, tm trng, thi k, th loi; nu cn thit, hy ch ra din vin no ph hp ng vai chnh hy ni cho h bit h s xem th g v i tng khn gi s l ai hy ni vi h (i vi phim truyn hnh) n khp vi lch chiu ch no

lun cha nhng thc mc: liu Billy Elliot c t c c m ca mnh? liu Tom Ripley c thot khi c ti c ca hn? Cui cng liu Annakin Skywalker v cng cha Amadalla c n c vi nhau? Hy ni cho ngi c bit liu c yu t no (din vin, o din, sn xut iu hnh,vv.) c lin quan ngha l hng th vi d n ny.

Cch kim tra xem bn cho hng c tt hay cha: 1. Liu nh sn xut/i din c d dng em qung b n vi ngi khc? (mt ln na, hy nh u cu one-liner v khi nim chuyn) 2. T ln c thong qua u tin, liu bt k ai - k c ngi ngc c th lp tc hiu ngay c cu chuyn ni v ci g? (khng cn gii thch k) 3. Liu n c em n cho ngi c/nh sn xut mt hnh nh chnh xc v cu chuyn? Mt v d in hnh cho mt bn cho hng tt l bn ca phim Strictly Ballroom. Lu cch s dng nhng cu m t ngn, ngn ng hnh nh, ng t c th, d dng em n cm gic hng th vi d n ny. Cng nn lu rng n tm tt b phim ch trong mt trang vi rt nhiu khong cch gia cc on (nhiu khong trng). Bn c th thy nhng trang web sau rt c ch: www.screenscript.com hoc www.imdb.com hoc lt qua rt nhiu trang chng 22 Hy vit bn cho hng ca mnh BN CHO Mn tng t cc phim khiu v c in ca Hollywood trong nhng nm 40, STRICTLY BALLROOM l mt b phim hi lng mn theo phong cch ca PRETTY WOMAN v DIRTY DANCING t trong bi cnh ca th gii khiu v sang trng, y l cu chuyn v mt cu thanh nin dm chng li tt c. Khi nh v ch khiu v 21 tui, Scott Hastings tha nhn nhng bc nhy ca anh ta phm lut v khng chu khut phc bi Lin on khiu v quyn lc, ngay lp tc anh ta b cm thi u. Ngi bn nhy, Liz cng anh ta, hi vng chin thng trong cuc thi nhy mi Pan Pacific Grand Pix b chn vi Tnh hnh c v sng sa hn khi Fran xut hin; mt con vt xu x trn sn nhy. C gi rt quyt tm v thuyt phc Scott cho c mt c hi, mt i nhy mi ra i.

Mn trnh din u tin ca Scott v Fran gy bt ng th v i vi m ng gii khiu v. Lin on phi chn h li bng mi gi. Gt chn Asin ca Scott l cha anh ta, Doug. m trc khi cuc thi Pan Pacifics, ch tch lin on Barry Fife tit l mt b mt khng khip v qu kh ca Doug. Scott b mc by. cu cha mnh, anh ta phi quay lng li vi Fran. Vo ngy thi Pan-Pacifics, vi pht trc khi Scott v bn nhy c ra sn, s tht c tit l - Barry Fife ni di; Scott c t do i theo am m ca mnh Scott v Fran bng n trn sn; m ng ng h mnh m cha tng thy, nhng Barry Fife khng cho php iu xy ra - nhc b tt. 12 ngn khn gi v tay. Scott v Fran nhy theo nhp iu ca ring h; Lin on b gii tn v sn nhy ngp trn trong h reo. Treatment ti liu bn Mt bn treatment c l khng b phim c thc hin, nhng nu n hay v hp dn, t nht bn cng c c hi c phng vn vi ngi c quyn lc. Allon Reich DNA Films Chng ta coi treatment l mt phng tin tp trung cc tng ca cu chuyn (Chng 11). Hy c li phn ; mi th ni v treatment trong Chng 11 vn ng y. Hin nay, treatment c coi nh mt ti liu em bn, c cc nh bin kch gi ti cc nh sn xut (hoc nh sn xut gi n ngi u t) h quyt nh xem liu c nn bt tay vo d n ny, v bn l ngi vit kch bn (hoc xem bn tho hon chnh ngy cng c nhiu nh sn xut mun xem cc bn tho kch bn hon chnh trc khi bt tay vo d n). Vi nhng bn treatment, quy tc vn gi nguyn: cch dng n, nh my trn mt mt ca trang A4, ng t thi hin ti, on vn ngn, c ng, giu hnh nh, dn dt bi cc s kin, phc tho ra nhn vt chnh v truyn t c chnh ca b phim. L mt ti liu em bn, khng nn treatment di qu 12-15 trang i vi kch bn phim in nh v qu 8-10 trang i vi kch bn phim truyn hnh di 1 gi. Gy n tng ngay t hai kh u tin rt quan trng, v y l bi gii thiu ca bn (c in r rng, d nhn, khng c li chnh t, him khi chn nh hoc hnh v th v, cng khng nn qu nhiu ch xin nhc li - chng c quy tc cng ngc no c.) Cui cng, nu mun a

mt danh sch cc nhn vt v a danh, hy c a ra, nhng t vo mt trang ring bit cui cng; t pha trc, chng s chng c ngha g. V th, hy trnh by: - Chuyn nghip (phong cch) - Th v v khc bit (cht ch) Nhng cun sch c ch: Writing Treatments That Sell ca Kenneth Atchity & Chi-Li Wong (Owl Books, USA) Hy vit treatment ca bn 16 Bn quyn Trong chng ny cc bn s hc: Cn phi lm g khi bn c mt kch bn han chnh v mun gi i khp ni hy ng k bn quyn trc . Mt bn hng dn ngn gn bit cc quyn ca bn Trc khi gi kch bn i, c l bn cn ng k bn quyn, chnh thc khng nh ch quyn tc gi i vi tc phm gc. Cu hi thng xuyn c t ra cho ti l : Ti c mt tng rt hay cho phim truyn/truyn hnh/treatment lm sao ti c th ng k bn quyn v bo v tng khi b n cp? Thc t l bn khng th ng k bn quyn cho mt tng. Mt tng ch l mt tng. Bn c th ng k tc quyn cho mt bn tm tt, mt treatment, hoc mt kch bn l nhng t liu m tng ca bn c th hin trong . Nn nh rng tng ca bn c th hin trn giy cng y th tc quyn ca bn cng vng (v d, nn ng k bn quyn mt treatment hn l mt bn cho hng tm tt mt trang) Theo nh lut, mt tng ch cn c th hin di dng giy trng mc en c ngha rng n c khng nh tc quyn. Tuy nhin, iu thc s chng c ngha g my v ch l mt phn nh ca kch bn. K c mt tc phm c du bn cnh tn ngi ch s hu v c ghi ngy thng, iu cng khng m bo tc phm c bo v, nhng t ra n chng nhn c ngy thng tc phm ra i v ni ln ch quyn s hu tc phm. Bn quyn khng th ngn ngi khc cng c nhng tng tng t nhng pht trin c lp. (Ch c tm kiu cu chuyn c bn, chng c g mi hn c nn nh rng - v t ming m ra - ng ba hoa v cc tng ca mnh cho n khi bn trnh by trn vn trn giy. Cng ni nhiu, cng rc ri) Khi bn i su hn vo ngnh truyn thng ny, bn s nghe nhiu cu chuyn n thi lin quan n vic n cp tng, format, thm ch c kch bn v sau khi trnh chiu, bng dng c ngi ng ln kin. Thc t rng, vic trm tc

quyn ch ng mt phn rt nh trong ngnh cng nghip ny. Rt d n cp mt th g ging nh treatment, bn ch vic b i nguyn bn gc, vit li theo cch hnh vn ca mnh. Hin nay c mt thng l quen thuc trong ngnh ny, khi mt cng ty thng bo nhn c kch bn ca bn, hoc khi h gi li t chi, h thng vit nhng dng nh sau trong bc th tr li: Cng ty nhn c rt nhiu bn cho kch bn c ni dung tng t. Chnh v th, ti tin chc rng bn s thng cm nu trong thi gian ti chng ti sn xut hoc u t mt b phim/chng trnh/d n m bn cho rng ging ht hoc tng t tng ca mnh, thc ra l do trng hp, tng ny cng xut pht t ngun khc, chng ti khng th n b cho bn. Ti xin gi li bn bn cho kch bn ny cng vi bc th. Ti khng a cho bt k ai khc c. ng thi ny c th gip cc cng ty trnh c nhng co buc lin quan n vi phm tc quyn, nhng i vi nhng ngi khng chuyn, hnh ng ny c v nh l cp ming n ca ngi khc. Thc t l mt c nhn n l nh bn rt kh lm c g nhiu. Bn xc nhn Bn xc nhn cng l mt th quen thuc trong ngnh cng nghip ny; khi bn nhn kch bn yu cu ngi gi k v mt bin bn cn c gi l bn khc t bi thng trc khi ngi nhn c kch bn gi ti. Bin bn ngn ny (khang 1-3 trang) s c nhng mc tng t nh sau: Mc d chng ti cha c tc phm, nhng chng ti thy rng c kh nng n s tng t v/hoc c sc cnh tranh vi mt tc phm m chng ti (hoc chi nhnh hoc i tc ca chng ti) ang nhm ti v/hoc ang cn nhc a vo sn xut. Do trnh nhng vn rc ri c kh nng xy ra: 1. Bn tha nhn rng tc phm ny c th c ni dung tng t vi nhng ti liu v khi nim m chng ti hoc ang pht trin. 2. Bn ng rng trong qu trnh chng ti xem xt v m phn kch bn vi bn, bn s khng kin hoc buc ti chng ti (hoc i din hoc nhn vin ca chng ti) v tn trng nhng ti liu tng t trong bt k d n no m chng ti c th pht trin, sn xut, pht hnh, cp php hoc bn cho bn th 3. Nu bn khng k vo bn xc nhn , kch bn ca bn c th b gi tr li v ti nng ca bn khng c pht hin. Quyt nh cui cng c k hay khng thuc v bn v bn cm thy quan trng th no khi kch bn ca mnh c c v pht tn rng ri.. Nu bn k, hy m to mt ra v c th bn chp nhn vic tng ca mnh b ly mt v t by gi bn khng cn bit da vo u. Tuy nhin, nhim v trc ht ca bn l kch bn ca mnh c ngi ta c.

Bn xc nhn thc s khng phi im li cho cc nh bin kch. Cc nh bin kch, c bit l nhng ngi mi vo ngh lc no cng lo lng hong ht s tng ca mnh b n cp. Hy dp ci th hong ht sang mt bn. Cuc sng l him nguy! Jeff Polstein Trng phng ni dung ICM (US) Nhiu nh bin kch M by gi gi kch bn nh my ca h trn giy mu v giy mu khng th photocopy c. Vy ti nn lm g? C l phng php n gin v r tin nht l gi bu in chnh kch bn ca mnh tr li a ch ca mnh, phong b c ng du, v gi ring n ti mt ni an tan, khng m ra. l phng php m cu nhc John Lennon lm khi gi chnh nhng ca khc ca mnh. im mu cht y l nhng chic phong b c ng du ngy nhn c v c nim phong. N s l chng c khi bn a ra trc ta, m phong b ra trc s chng kin v xc minh ca ngi i din php lut. Nu iu cha vi John Lennon, vi ti thy . Lu : nu gi theo phng php ny, nn s dng bn cng (hardcopy), a vi tnh (bn mm) c th b hng. tng thm tnh bo v, bn c th ng k kch bn ca mnh vi mt bn th ba - lut s hoc ngn hng nhng chi ph l khng trnh khi. Bn cng c th ng k vi cc cng ty ng k bn quyn, nhng cng ty kiu ny trc thuc cc c quan trong ngnh ny (BECTU, PACT, Raindance, Screenwriters Workshop v Hip hi bin kch Hoa K), nhng c quan c lp v vn phng ngh thut a phng/vn phng pht trin truyn thng (c th tip cn c thng qua BFI). H s thu mt khan ph nht nh, nhng nu bn l thnh vin, c th c gim ph. Thng tin lin h nm cui chng ny v phn Tm hiu thm Vic ng k nh vy khng m bo c rng tng ca bn khng b n cp, nhng t nht tc phm ca bn c xc nhn bi mt cng ty c lp. iu ny cng khin bn thy an tan phn no, v hai bn sau c th thoi mi bn vic vi nhau. Cc cng ty ng k bn quyn ang ngy cng n r c l do hi chng s b o vn trong ngnh ny ang gia tng. Tt c cc cng ty ny u cp cho bn ti liu xc nhn ng k bn quyn c km ngy thng v ch k, nhng h u thu ph. Quyt nh thuc v bn. C mt vic bn c th lm i vi kch bn em gi i l nh my trang u (hoc tt c cc trang nu thy cn thit) dng ch Ti liu mt

(Commercial in Confidence) km vi biu tng , tn ca bn v ngy thng ra i tc phm. Mt ln na xin nhc li rng iu ny khng th bo v c tng ca bn khi b trm, nhng t ra n khng nh ngy bn cho ra i tc phm v c th chnh thc i quyn s hu. iu ny cng tng t nh vic gi tn hiu n ngi nhn, c hai bn u thc c v tr php l ca mnh v rng bn rt lo s b n cp tng. C th vic ny s khin bn thy yn tm i cht. Bin kch l mt ngh nguy him; hy thc c rng cc tng na n nhau thng b pht tn cng thi im. Nhng bn cn phi a d n ca mnh i khp ni v tm ra ngi thch hp a n ln hnh, bn s chng thu c g nu c n b bi ph trn gi sch. S la chn thuc v bn. Nhng n phm hu ch Copyright mt trong nhng s tay c ch ca Hip hi tc gi. a ch trong phn Tm hiu thm. Writers Guide to Copyright and Law ca Helen Shay Protecting ideas and copyright mt cun s tay hu ch v r ca BECTU pht min ph cho hi vin (a ch c trong phn Tm hiu thm) Cng ty ng k bn quyn VNG QUC ANH BECTU www.bectu.org.uk/about.mem/service.html (T: 020 7437 8506) BFI www.bfi.org.uk National copyright archive Ltd. PO Box 88, Burwell, Cambridge CB5 0BU (T: 01638 741223). 10 bng cho mi ti liu ng k PACT www.pact.co.uk/resources/art_dtl.asp?art_id=68 Scriptreg (T: 01403 865595 scriptreg@aol.com) a ch nm trong Screenwriters workshop (xem phn Tm hiu thm); theo mu ca Hip hi bin kch Hoa K; 25 bng cho 1 kch bn trong mi 5 nm. The Script Vault, PO box 36, Todmorden OL14 7WZ UK c xc nhn bi Hip hi bin kch Anh quc; 6 bng cho mt kch bn trong mi 6 nm; www.thescriptvault.com Stationers Hall Registry Ltd., - Stationers Hall, Ave Maria Lane, London EC4M 7 (T: 020 7248 2934). 47 bng cho mt kch bn trong 7 nm. Vn phng Bn quyn UK (Copyright Office UK) www.copyrightservice.co.uk HOA K National Creative Registry www.protectwrite.com US copyright office (Th vin quc hi) www.loc.gov/copyright Hip hi Bin kch Hoa K - www.wgaeast.org/script_registration (khang 20 usd mt kch bn) Write safe www.writesafe.com (m bo ng k t t chc uy tn) 17

Ngi i din Trong chng ny cc bn s hc: V th gii en ti v b n ca nhng ngi i din v lm sao tm ra mt ngi H lm g? Lm sao tm ra v gi c mt ngi? Vic c c mt ngi i din gii rt quan trng, ngi c th hiu c cc mc tiu ca bn v nhn vo con ng s nghip trong 30-40 nm ti. Bn cn c mt ngi nhc nh mnh, nu l bn c qun, rng mc tiu s nghip ca bn l g v vin cnh s ra sao. Bn s b i x t nu ngi i din ca bn l k n xi, ch trng i nhng sn phm nng hi nht thi. Paul Attanasio Mt ngi i din nh th no? Ngi i din chnh l mt l tai ca nh bin kch, ngi qun l cng vic v i xem xt hng ha. Anh ta hoc c ta (rt nhiu ngi i din l n) s xoay x mi vic cho bn, bn ch vic ngi vit. n mt khon phn trm nht nh (thng l 10% hoc hn), h s m phn hp ng, chm cht cc mi quan h, nghe ngng nhng d n trong tng lai, pht trin d n mi, thm ch gi mt vi thay i kch bn ca bn d bn hn. Bn nh bin kch l mt th hng ha, m ngi i din s tha thun bn c gi hi nht m khng b mt hp ng. Mt nh bin kch phi kim c t nht 15 nghn bng mi nm trc khi c mt ngi i din qun l h v bt u trng i khan thu v t v u t ny. Ti c cn mt ngi i din khng? Nu bn khng c mt ngi i din, tc l bn ang lm vic trong tnh trng tn tt. Trong th trng kch bn, c mt ngi i din cng ging nh bn c mt tm huy hiu ni rng : y l mt bin kch bn c sn phm. l mt du hiu cho thy c mt ngi tin vo ti nng ca bn. Nu mt ngi i din ni vi bn rng bn c th np kch bn vi mt thi hn no , iu gip mt nh sn xut tin vo kh nng nhn nh ca h (v trch ai nu d n tht bi). Ni thng ra rng nhng ngi quyn lc trong ngnh cng nghip ny c xu hng ngi cam kt vi nhng nh bin kch tr mi vo ngh - v c th l nhng thng v khng an ton. V th nu mt nh sn xut nhn kch bn t tay mt ngi i din, ngha l t nht h ngh rng bn c th vit. Kch bn s c nh sn xut c ch khng phi Ngi c kch bn, hoc t ra n c u tin cht t. C c mt ngi i din ging nh c thm s t tin - mt ng lc mnh m. Hollywood thng ch chp nhn nhng kch bn np qua ngi i din. D nhin bn c th tm c cch xoay x vi vic m phn hp ng ca mnh, nhng nn lm vic vi mt lut s gii bn pha ca mnh (nn l mt chuyn gia trong ngnh truyn thng)

Lm sao kim c mt ngi i din? Mt ngi i din cng ging nh kch bn ca bn, nu khng c tc phm m bo, bn s khng ct cnh c. Xin nhc li, nu khng c ngi i din, bn s lm vic vt v gp 10 ln. Ngc li, nu mt cng ty sn xut hoc mt o din quan tm n kch bn ca bn v ni n chuyn tin nong, hy cn thn, s c mt by nhng ngi i din vy quanh bn v mi bn vo ni chuyn. Ngi ta s c phn ng ngay lp tc vi nhng tc phm tt, bn cm nhn c iu t bn trong v bn bit rng mnh ang ng trc mt iu g c bit. Mel Keynon , ngi i din. Ti nn bt u u? Cun The writers handbook (trong phn Tm hiu thm) c mt danh sch nhng ngi i din, tn, s in thoi, % n chia, v thi i vi nhng kch bn t do c gi n. y chnh l cun kinh thnh ca bn. Bn cng c th tm n Internet. Hy lp ra danh sch nhng ngi i din c th quan tm n th loi tc phm ca bn v l nhng ngi chp nhn cc kch bn t do. Sau gi mt bc th gii thiu ngn gn (2-3 cu) nu ln tng kch bn v tham vng trong s nghip ca bn. Nn gi in trc tip (ng bao gi ngi lm vic ny). Bn c th khng trc tip ni chuyn c vi ngi i din, t ra bn ni chuyn c vi th k ca h (mt u mi quan trng) v hi rng liu h c phin nu bn gi mt ti liu no . H c th ni khng. Nu h tr li nh vy, hy chuyn sang ngi k tip trong danh sch ca bn. H c th tr li rng hin ti khng nhn nhng ngi mi, bn hy hi h rng khi no h s tip nhn ngi mi (c mt s ngi i din thng dn dp v loi b nhng thng tin khng cn thit 1 2 ln/nm, thi im l lc m ca cho bn bc vo) Nu h yu cu bn gi ton b kch bn, ti s ngc nhin y. Tiu chun hin nay tip cn vi nhng ngi i din (nh sn xut, hoc bt k ai c kh nng thc y s nghip ca bn trong ngnh ny) l gi cho h mt bc th gii thiu ngn gn vi ba mc gch u dng m ti cp cui chng 14. H c th yu cu bn gi mt bn tm tt v/hoc treatment v mt s yu l lch (lin quan n in nh/truyn hnh). H yu cu bt c iu g, bn cng nn cung cp . Trc tin, phi hiu r cc cng ty i din - a ch lin h quc t (Chu u? M?), lnh vc chuyn mn xc nh mc tiu kch bn ca mnh. Bn c th tm thy nhng cng ty i din ln vi nhng ngi tr tui nhit huyt (v d,

mt cu thanh nin tng i pha tr mun tr thnh mt ngi i din tr trung v ang i sn tm mt danh sch ng vin) th d tip cn hn. Nhng ngy nay cc cng ty i din ln li ang mun m rng hot ng cng vic ca mnh, bao trn gi mi cp nhng thng v lin quan n phim nh vi cc ti tng ca h (a ngnh), v cng c t nhng ngi i din i sn lng nhng nh bin kch mi. C mt s ngi i din tnh ph cho vic c kch bn. Hy t ra chuyn nghip: lun mang phong cch kinh doanh v quan trng nht l lun nh nhn. Nhng phn hi Nn nh rng mi th trong ngnh kinh doanh ny u ch da trn nhng phn hi ch quan, thm ch i theo 2 chiu tri ngc: c ngi i din m x ph phn nhn vt A li thi, vi li c x rp khun v c rch, tri li mt ngi i din khc li cho rng nhn vt A c ci nhn c in rt th v. V th, ng b cuc. T chi ch l mt phn ca ngnh ny v bn phi hc cch i vng, nu bn khng th chp nhn ph bnh hoc t chi, c l bn khng thuc tup nhng ngi vit kch bn m gii truyn thng ang i tm. i xuyn qua Nu bn c gi i kch bn danh thip ca mnh ti mt ngi i din v (tuyt vi!) h khng phi l khng thch n (h him kh ni rng mnh cc k yu thch th g ), h c th hi bn rng cn c g khc na khng? Nn nh rng bn lun cn c d tr. Bn gi cho h kch bn th hai (mt kch bn c th thuyt phc c h), cng vi mt bn tm tt tng kch bn khc trong 5-6 trang. Chun b mt h s kch bn l rt cn thit. Khng nn tip cn mt ngi i din khi bn cha c b h s. C rt t kh nng mt ngi i din ni chuyn vi bn ch qua mt kch bn hoc mt tng - ly u ra c s lm tim nng pht trin cho s nghip ca mt bin kch? Nhng ngi i din mun mt bin kch c kh nng sinh li, ch khng hn l mt kch bn c th bn c. ng cm thy kh chu sau khi gi i kch bn danh thip m khng nhn c hi m no. Nhng ngi i din i khi rt bn v c khi phi i n ba thng mi c hi m. C th gi cho h mt li nhc qua in thoi sau 4-6 tun. Nu h gi bn n gp, h s mun ni chuyn vi bn v mc tiu trong s nghip. Bn c bit mc tiu l g khng? Nhng im cui cng Nu c mt ngi i din chp nhn, thng thng chng c vic k hp ng gi c, ch l mt cuc thu xp ni bng li hoc qua vi bc th trao i, sau cuc gp u tin. Tuy nhin, sau khi c c mt ngi i din, ng tin rng h s mang ming n n cho bn. H c th ch cho bn i theo hng no , nhng bn phi bc vo ngnh cng nghip ny, vo mng li ca n, lng nghe xem cc c hi u v ai ang tm kim iu g.

Nn nh rng c c mt ngi i din khng c ngha l xong vic mi ch l bt u - bt u s nghip ca mt nh bin kch v hy tip tc da vo xem mi quan h cng vic ny s tin trin th no. H c th loi bn ra khi danh sch ca mnh nhanh chng nu bn khng c kch bn bn c hoc bn t ra rt kh hp tc. Ti khng ng h thi ngi i din ca ti, ngi bn tt nht. iu ct yu lun l vn kinh doanh, cui cng bn cn cm thy thoi mi tin tng vo cng vic ca ngi i din ca mnh v nhn nh v tc phm ca mnh. Lun nh rng ngi i din lm vic cho nh bin kch, ch khng phi ngc li. Hy nhn vo t l % n chia: ai ly 90%? Thc ra, bn ang thu ngi i din nhng vic ai cn ai hn li l vn gy tranh ci. Bn khng nht thit cn c mt ngi i din mi vit c David Thompson Ch hng BBC films nhng bn h rt c ch. Ti khng th ngh ra c mt nh bin kch chuyn nghip no li khng c mt ngi i din - mt ngi i din gii. David Koepp Bin kch: Panic Room, Spider Man Mission Impossible, Carlitos Way Hai trang web th v www.nyscreenwriter.com/article35.htm [bi bo v nhng ngi i din] www.wgaeast.org/about_the_writers_guild/agency_list.html [danh sch nhng ngi i din M - xem phn Tm hiu thm : Writers Guild of American Hip hi cc nh bin kch M] V nhng a ch khc: Hip hi i din ca cc tc gi: The Association of Authors Agents: c/o Drury House, 34-43 Russell Street, London WC2B 5 HA (th k: Simon Trewin) t: 020 7344 1000; www.agentsassoc.co.uk aaa@pfd.co.uk danh sch ca nhng thnh vin hin c ti UK Writers Guild of American - Hip hi cc nh bin kch M (xem phn Tm hiu thm) cung cp danh sch ca nhng cng ty i din c chp nhn M. www.stevens-arce.com [mt ng dn rt hay v nhng ngi i din v cc thng tin khc]

18 Chuyn th, phim ngn, TV series, soap, sitcom v cng tc Trong chng ny, cc bn s hc: nhng lnh vc chuyn mn trong vit kch bn vic chuyn th mt tc phm ca ai , vit phim ngn (mt cch hu hiu c ch ) v vit sitcom mt vi mo v vic hp tc vi nhng bin kch khc. Chuyn th ln mn nh Chuyn th l mt qu trnh thay i hoc bin chuyn mt ti liu t dng ny (tiu thuyt, sn khu kch, truyn ngn, cu chuyn c thc, vv.) sang dng khc (phim truyn, phim truyn hnh). Mc d 60% cc kch bn c sn xut l nhng tc phm chuyn th (ch yu t tiu thuyt), nhng cng c mt lng ln cc kch bn l sn phm gc. Ti sao? Bi l a s cc kch bn chuyn th phi nhng li mt phn hoa hng cho tc gi gc; trc khi mt nh bin kch bt u cng vic chuyn th mt tc phm, ngi tr tin hoa hng (thng l nh sn xut) phi c c tc quyn chuyn th tc phm gc v thng vic ny kh tn km. Vit kch bn chuyn th khng hn l mt phn trong cun sch gii thiu ny. y l mt k nng ring, m bn c th tm c trong nhng ti liu chuyn mn c bn trn th trng. Bn cn hiu rng mi mt hnh thc c nhng nguyn tc ring trong hnh ng v xung t, n c nhng gii hn v t do ring ca mnh. Trong qu trnh chuyn th, bn cn tm ra nhng yu t c bn v mnh m trong tc phm v a chng ln hnh. Nu coi vic chuyn th nh mt bi tp, hy t hi bn thn: Liu ti c th rt ngn tc phm li thnh mt mch truyn c di 2 gi ng h? (mt cun tiu thuyt c k qua bao nhiu trang ty , nhng bn ch c 120 trang) Liu tc phm c cha mt nh nhm t c mt mc tiu no v c kh nng c th hin tht kch tnh trn mn nh? Liu ng c mnh v r rng, tt c ri c dn n cao tro?

V th: hy tm ra xng sng, chnh l mch truyn trung tm tha mn c cc yu cu v hnh nh v c th c m t trong mt cu chnh l khi nim chuyn. Hy xc nh xem yu t no cn thit cho xng sng v yu t no khng cn. Sau , quyt nh xem nn gi v nn b ci g (la chn, c ng, ct b, sp xp li, chuyn i; tnh mch lc v cng cn thit). Tm tt cu chuyn ngn gn vi cc chi tit cn thit, tm ra kt cu m-thnkt cho kch bn. Cui cng, chng ct ra nhng tinh ty ca linh hn cu chuyn. Linh hn ny chnh l nhng im bn b qua v nhng g bt buc phi gi li trong cu chuyn. Chuyn th kch bn l vic sng to ra mt loi s thc mi, v th hy i theo nhng nguyn tc ca hnh thc chuyn th. iu

khng c ngha l nm c quyn sch i. Tnh mch lc rt quan trng: bit c mnh ang tm kim iu g v hnh dung kch bn cui cng s nh th no. Trung thnh vi nguyn tc khng c ngha l nhc li tng t trong . Andrew Davies Chuyn th: Pride And Prejudice, The Old Devils, Tipping The Velvet. V d, phin bn phim chuyn th The Talented Mr. Ripley ch ra r rng rng cui cng Tom s b bt, nhng trong tiu thuyt, phn kt hon ton ngc li; trong tc phm truyn tranh gc Road To Perdition, Michael Jr. ln ln v tr thnh mt mc s, nhng b phim kt thc khi cu ta mi ch l mt a tr (d rng ging thuyt minh khi l mt ngi trng thnh); v ti vn ang tm xem liu Jane Austen (Pride and Prejudice) ca ti c thy on Darcy i ln khi mt nc, chic qun chn ci nga b st vo thn u khng. Tuy nhin cc kch bn phim chuyn th u c hiu qu kh thuyt phc theo cch ring ca n. Hy t hi bn thn xem, ti sao ngi ta li a ra nhng quyt nh . Nn nh rng trong ngnh truyn thng, mt cun sch l mt th ti sn mua bn - ch khi c tc quyn mi c php xoay x a tc phm ln mn hnh. Mo cui cng: chuyn th chnh tiu thuyt ca mnh him khi c hiu qu - v bn qu gn gi i vi tc phm gc qu gi ca mnh. Ngi ta ni rng: Sch hay lm ra phim d v sch d lm nn phim hay (v d: Bonfire Of The Vanities, American Psycho v The Bridges Of Madison County. Bn c ng khng? Hy k ra 3 ci tn mi loi. Bn c tm ra ngoi l no khng? Hy k ra! Vit kch bn phim ngn Cc phim ngn (c di t 5-30 pht) thng l mt cch rt hay cc nh bin kch tr khi nghip. Nhiu phim ngn ra i t cc trng dy lm phim, v gn y cc hng phim c lp, kinh ph thp cng cho ra i ngy cng nhiu phim ngn. Mt vi knh truyn hnh cng ang ng h phim ngn (khi pht sng trn truyn hnh, di ti a ca phim ngn l 11 pht) K nng vit kch bn phim ngn rt khc so vi kch bn phim truyn di c l l mt trong nhng th thch v kh khn ln nht trong cc loi hnh vit kch bn. Di y l mt vi iu cn suy ngm trong lnh vc ny: C mt im chung ca cc phim ngn thnh cng l tng v cch din t khp vi khng gian ca n. khng phi l mt cu chuyn

di b nn li va khung thi gian, cng khng phi mt tng c ko dn ra, cng khng phi l mt on qung co cho mt phim nha trong tng lai l mt k thut nu bn c th t rt ra. Cc nguyn tc ca vit kch bn cng tr nn quan trng hn trong mt kch bn phim ngn: bn ch c 15 trang. Tit kim trong hnh thc v cch th hin l tt c nhng g cn lm. i thng vo cuc sng v th gii ca nhn vt trung tm ngay lp tc; a ra mt s kin c bit trong i sng ca nhn vt khi c kch tnh ha ng thi th hin rng hn, r hn hin ti v qu kh ca h. Hy ngh hai ln v im nt ca cu chuyn. Ngi c thng minh on c ra on kt v thng l h on ng. Yu t hi hc kh hiu qu trong kch bn ngn, min l bn khng s dng n vo mc ch ko di kch bn.

D c b t chi i chng na, nhng ngi hot ng trong ngnh ny vn coi cc phim ngn l tin ca o din phim, mt tm danh thip th hin kh nng ca h i tip n cc phim truyn di sau ny. Hy lin h vi nhng o din mi vo ngh v cc nh sn xut; hy a ra tc phm ca mnh nh mt tm danh thip. Mt vi trang web hu ch cho nhng ngi lm phim ngn:

www.atomfilms.com www.briefencounters.org.uk www.britshorts.com www.clermont-filmfest.com www.filmscouts.com www.filmworks.com.sg www.moviepoet.com

[th trng phim ngn Chu u] [nhng cuc thi phim ngn quen thuc]

www.fortheloveofit.com www.in-the-movies.co.uk www.schockwave.com www.shortfilmbureau.com [gm c nhng li khuyn v kch bn] www.shortscriptsonline.com [trang web rt hay ca M] www.triggerstreet.com [trang web ca Kevin Spacey cuc thi phim ngn hng nm] Soap (kch truyn hnh di tp), TV series (phim di tp) v sitcom (hi kch tnh hung) Hy vt i nh kin khi cho rng vit kch bn cho cc phim truyn hnh di tp ngha l gim gi tr bn thn. l nhng sn phm quen thuc, l bc khi u cho cc nh bin kch tr v l mt mi trng o to rt tt trong vic vit lch. Hy t ra chuyn nghip: hy bit thch nghi.

Soap hay nht l nhng cu chuyn thng ngy c kch tnh ha v khng bao gi i n ci kt. Adrian Mourby tc gi/nh sn xut bin kch/cu bin tp ca The Archers Mt phn cng vic ca nhng ngi bin tp TV series l i sn tm nhng ti nng bin kch mi, mt lc lng khng bao gi l . Mi mt series s c cun kinh thnh ca ring n - mt ti liu c th v chi tit cc nhn vt ca series, cu chuyn nn qu kh, c tnh v cch tip cn v nhng thng tin khc v sn xut. Tuy nhin nm c nhng ti liu ny l rt kh tr khi bn c mi tham gia vit cho chng trnh ny. Cc series c sn xut (Eastenders, Hollyoaks, The Bill) s c nhng k hoch cho cc nh bin kch tp s, nhng ngi s c khng nh qua qu trnh sn xut. Lm sao tham gia c vo nhm vit ny? Hy xc nh chng trnh bn quan tm, xem cng nhiu tp cng tt, c gng nm bt c nhp iu v phong cch ca series ny. Ni chuyn vi ngi bin tp kch bn v/hoc gi cho h mt kch bn m bn vit. iu h khng cn l mt tp phim s dng cc nhn vt nh trong series . H mun mt th g tng t hoc c cu chuyn nn ging nh ca series . H mun bn chng t rng bn c th vit, rng bn l mt ti nng m h c th m trng. Nu h thy n tng, h s mi bn n ni chuyn (Chng 19). Lun sn sng vi nm n su bn tm tt mt trang. Sau khi gp bn, h mun bit xem liu bn c hiu series r khng, hiu c cu trc v c th (hoc c th c hng dn) hon thnh sn phm ng thi hn. ng bao gi ph bnh chng trnh qu nhiu. Hy t ra nhit tnh v nim n; lng nghe v hc hi. Hy lun chun b tinh thn l nhng tm tt kch bn u tin s b t chi ng bn tm nhiu. Hy kin nh: sau mi mt t b t chi, hy gi cho h mt vi tng khc hay hn; cui cng s c mt tng n ch. Chu trnh lm vic ca th loi series/soap: Thng 2: gp cc bin kch - thng nht mch truyn Cui thng 2: a ra bn tho cu chuyn Thng 4: cc nh sn xut chnh sa li cu chuyn Thng 5: bn tho u tin ra i Gia thng 7: bn tho th 2 cng vi thit k sn xut Cui thng 7: bn tho cui cng u thng 9: ghi hnh Gia thng 10: pht sng

Rt nhiu cc chng trnh soap v series c mt n hai t/nm m ca cho cc bin kch tr - hy tm hiu xem t k tip l khi no v liu chun b sn sng mt kch bn. Sitcom y l mt mt lnh vc chuyn mn c cp trong nhng ti liu ring. Cng nh nhng tp soap di 30 pht, chng c cu trc 2 hi (xem chng 8). Nn nh rng sitcom c 2 yu t: tnh hung v hi hc. Nhn vt phi phn ng vi tnh hung xy n mt cch hi hc. Khn gi c phn ng i vi nhng nhn vt ng nh - hy to ra nhng nhn vt nh th! Li thoi hi hc l s khc bit gia ni ra nhng iu bun ci v ni chuyn mt cch bun ci. Ngi ta thch cch th hai. Cc nh sn xut ni rng h mun thy c t nht 3 ln ci trong mi trang, ci mt cch t nhin. Cng nn lu mt vng trn quy lut trong sitcom l: cui mi tp, cc nhn vt tng nh qua mt chuyn hnh trnh di nhng ri cui cng li tr v ng vi im xut pht. Mt im na cn lu l sitcom pht huy c li th qua chnh mi trng gii hn ca n: cc nhn vt tha thit, quyt tm mun vt qua hoc thay i tnh trng hin ti, nhng do hon cnh x y, cc mi quan h ny n, h khng th vt qua (Steptoe And Son, Hancock, Cheers, Frasier, Will & Grace). Thc t, nhng b sitcom mun vt qua lnh th quen thuc ca n, thng em li t thnh cng. ng vit nhng g bn ngh ngi ta s thy bun ci, hy vit ra nhng g khin bn ci. Khi a ra mt th g , cc nh sn xut mun thy: mt tp hon chnh - tt nht l tp m u (pilot) na trang tm tt cho 6-7 tp (t nht) tip theo 1-2 trang nh hng chung v series, gm 6-8 dng dnh cho mi nhn vt chnh Cui cng, i vi nhng bin kch hot ng theo nhm: trc khi bt u hy ra nhng quy tc cht ch, v d: ai lm g trong mi quan h ny (bit c im mnh/yu ca nhau trong vit lch), th t ca tng bin kch (thng l theo th t abc) v phn chia ti chnh. Vic ny s trnh c nhng tranh ci sau ny: Cc website c ch:

http://groups.yahoo.com/group/SitsVac www.bbc.co.uk/talent [li khuyn khi vit hi kch] www.bbc.co.uk/writersroom [trang ch ca Ban hi kch BBC] www.britcoms.com [cc chng trnh hi kch ca Anh] www.comedyzone.beeb.com [mt vi link hay]

www.robinkelly.btinternet.co.uk [c mt mt mc sitcom rt hay] www.sitcomtrials.co.uk [nhng mn trnh din tc phm ca cc bin kch tr] v mt cun sch v t hc cch vit hi kch Teach yourself comedy writing ca Jenny Roche. Vi nhng ai ang i tm ngi cng tc, y l mt nhm online thch hp tham gia: http://groups.yahoo.com/group/WritingBuddies 19 Ngnh ny vn hnh nh th no v v tr ca bn Trong chng ny cc bn

hc:

ngnh cng nghip in nh/truyn hnh v v tr ca bn ang u lm sao nh hng c th trng lm sao gp g v qung b sn phm n nh sn xut cm gic sung sng trong tnh trng bt ng c gi l ang pht trin. Hy nn lo lng, hoang mang

Nu bn khng ch ng dn dt mi quan h trong ngnh ny, chnh n s dn dt bn Paula Milne Vo cuc Ngi ta ni rng vn khng nm ch bn bit g m l bn bit ai. chnh l con ng i vo ngnh truyn thng - vic ny ph thuc vo vic quen bit ng ngi, ng mng li cn lin h: tip th bn thn v tip th kch bn ca mnh chnh l chin lc tip th ca bn. May mn cng ng mt vai tr quan trng a c kch bn ph hp vo tay ng ngi, ng thi im. Lm sao bc u t nhp vo? Hy ch ng. Liu c mt cuc hi tho no c t chc v ngi n ni chuyn l mt nh bin kch tn tui hay mt chuyn gia trong ngnh? Hy tham d ngay Hy tham gia lp hc bin kch cui tun hoc ko di vi tun (chng 20). Nhng ngi tham d c th l nhng bin kch trin vng hoc thnh ti hay nhng nh chuyn mn trong lnh vc ny. Rt nhiu nh bin kch ln u bc c vo ngh (thng l TV soap hoc series) qua vic gp g ai ti nhng lp hc kiu ny. Mt vi knh truyn hnh v cc trng dy lm phim thnh thang t chc cc kha hc hoc d n, thng l min ph. tham d cn phi gi kch bn n. Hy tm hiu xem kha hc tip theo khi no Mt vi cuc thi hoc hc bng c cng b thng qua cc t tp ch hng thng ca dn bin kch.

Tham gia mt nhm vit, mt mng li, gi cho ai t chc cc bui hi tho. Tnh nguyn tham gia t chc hoc gip trong khu t chc; ng e s, vic ny khng chn lm u! Tham gia vo mt c quan no trong ngnh ny (SW, NPA, PACT, Raindance, vv. xem Tm hiu thm), gp g nhng ti nng mi ni c bit l nhng nh sn xut hoc o din. Bn s c mt c hi tt hn nu c l mt phn ca c khu trn gi (nhng thnh phn khc ca khu: nh sn xut, o din hoc din vin tn tui). Vic ny cng thc y s t tin ca bn. Nu nh ht a phng c mt nhm vit, hy tham gia ngay. Ti bit bn mun vit kch bn phim, nhng sn khu cng l mt cnh ca m. Khi cc chuyn gia i tm cc ti nng, sn khu/nh ht l iu u tin h ngh ti (d rng vit kch l k nng han ton khc). Nu bn c tc phm no (d m h) c biu din, iu ny s rt n tng trong s yu l lch ca bn v d nh mt v kch c k trn radio. Mt vi cng ty sn xut c lp v TV series (Eastenders, The Bill) c cc d n cho bin kch tp s. Khi i din vi ngnh ny, d bt k cp no, lun phi t ra d chu, nh nhn, t tin v chuyn nghip; khng c hi thc, lm quyn, qu t tin hoc qu to mm. Hc cch lng nghe v nhn li khuyn. Thit lp mng li cng l mt k nng bn cn tch ly. Tuy nhin, cng cn nh rng, bn c th c lin h vi rt nhiu ngi, nhng nu khng c mt kch bn hay th cng ng xu h lm. Ngnh cng nghip: v tr ca bn Hin nay trn i l danh vng ca Hollywood c nhiu ngi sao dnh cho ch v mo hn l cho cc nh bin kch. Brian Helgeland Bin kch: L.A. Confidential, A Knights Tale, Conspiracy Theory Quyn lc? Cc nh bin kch chng c cht xu quyn lc g, tr khi h giu c v ni ting Mt chuyn gia trong lnh vc truyn hnh M (yu cu c giu tn) Trong nc thang ca ngnh ny, t trc ti gi bin kch vn lun v tr gn thp nht v c tr lng t nht. Nu mt b phim thnh cng rc r, o din s l ngi nhn c li khen, nu b phim tht bi thm hi, ti li s ln u bin kch. Tuy nhin, ngy nay tm quan trng ca mt kch bn hay ang dn dn c nhn thc; nhng ngi c kch bn tt ang c tr lng cao hn v c tn trng hn (min l h vn tip tc a ra c nhng kch bn tt)

Ni dung ca phim gi khng cn quan trng na, vn l ai tham gia phim? o din Robert Altman y l mt thc t trong ngnh ny: bc sang th k ny, khong trn 40% khn gi n rp chiu phim tui trn 40. C l l l do gii thch ti sao Hollywood - ni ang ngy cng tp trung hn i tng tui 17-24 v quyn lc ca nhng cng ty i din m trn gi cc khu trong sn xut b i xung - nhiu nm nay ang thiu nhng kch bn hay, trong khi khn gi ngy cng kn chn v thng minh hn, h c xu hng tm n mng phim c lp v nhng hnh thc phim mi. Ln u tin ti gi i kch bn My Big Fat Greek Wedding ca mnh, ngi ta ni rt thch n, nhng cc ng ch hng phim ni rng : C c th i n thnh phim ca ngi Do thi? hoc C th i thnh ngi Gc Nam u khng? Ti ni rng: Khng, y l phim v Hy Lp, v ti hiu r v Hy Lp, ti mun gi nguyn l Hy Lp. Cc hng phim ni li tm bit v v th ti chuyn n thnh kch bn sn khu 1 ngi k chuyn ri v chng nh Hanks n xem bui din Nia Vardalos Din vin, bin kch i ti bt c nc thang no ca thnh cng, bn cn bit khi no nn ni c d h ni khng v khi no ni khng d h ni c (h y l bt k ai, k c VIP). Sharone Stone Din vin, nh sn xut nh hng th trng Bn cn hiu v ngnh ny v cch vn hnh ca n r nh chnh kin thc v vit kch bn ca mnh. Bn cn lm quen vi nhng ci tn (tn ca cc nh sn xut v cng ty sn xut): ai ang lm g, ai ang tm kim th g, xu hng n chia li nhun, tng vit, kinh ph lm phim v doanh thu phng v. Hy ha mnh vo nhng tp ch hng tun chuyn v phim nh Variety, Screen International hoc The Hollywood Reporter; vi truyn hnh Anh quc Broadcast (xem chi tit phn Tm hiu thm). Hy c tht k v u n - tt nht l ng k mua nh k di hi vi t. Bn cng nn quan tm n phn credit cui mt b phim hoc chng trnh truyn hnh. Hy lm ging nh ti: l mt trong nhng ngi khin ch rp chiu phim pht cu v kin quyt ngi xem n dng credit cui cng.

Trong mi trng hp, lun ch n nhng ci tn, t lp mt h thng nhng tm cc cho chnh mnh: mt loi dnh cho cc nh sn xut, mt dnh cho nhng ngi i din, phim hi, vv. Nhng ngi quan trng cn tm n l: trong lnh vc phim truyn chuyn gia pht trin kch bn, trng phng pht trin, cc nh sn xut, o din; trong lnh vc truyn hnh bin tp kch bn, nh sn xut, o din, tng bin tp. Xy dng mt tp c s d liu, nhng ci tn b sung trong ngnh sn xut, cc d n, l lch cng tc ca h, gu v s trng ca h, thi ca h i vi bin kch mi vo ngh, nhng ngi trong ngnh bn c th gp (ghi li a im v thi gian bn gp h, ni v vn g, trao i kin g, n tng khi qut, vv.). Khi tp c s d liu ca bn ngy cng dy ln, ngha l bn c mt kho t liu d tr qu gi. Khi gi kch bn vo ngnh cng nghip ny, hy bn n bng sng bn ta: nhm thng vo th trng - tp c s d liu chnh l th trng ca bn. Thng tin l quyn lc. V cc nh sn xut v cch lm sao sng st di tay h Yu t c bn em n s thnh cng cho Four Wedding And A Funeral chnh l v ti c cng tc vi mt nh sn xut v mt o din nhng ngi c cng chung quan im v b phim s nh th no v chng ti gi vng quan im chung n cng. Richard Curtis Mt yu t c bn trong bt k lnh vc sn xut no ngi c quyn lc ti cao trong mt d n l nh sn xut. Nhng nh sn xut gii s lm c vic, nhng ngi km ci s lm bn ung ph nng lng, ti nng v thi gian. Nhng nh sn xut gii s to ra c nhit nng (nhit tnh v quyt tm) cn thit tp hp c nhng ngi ti cng tham gia lm mt b phim hoc mt chng trnh truyn hnh ri em bn. Mc tiu ca h l cho ra i sn phm tt nht vi chi ph thp nht. Hy lm quen vi ngh rng lm phim v truyn hnh l ngh thut ca vic cn i trong khong thi gian v kinh ph cho php. i khi nh sn xut ng vai tr sng to trong d n. Ngy nay, nhng nh sn xut c ti nng, nhit huyt v tm nhn rng thng lm vic trong mng sn xut phim c lp. Hy hng n nhng ngi, nhng cng ty m bn ngng m sn phm ca h. Nm c l lch hot ng ca h t trc n nay: qu trnh sn xut ca h c ph hp vi kch bn ca bn khng? Gi in v hi xem liu h c chp nhn nhng tc phm t do c gi n. Nu c, h c th gi cho bn mt vi ci tn (trng ban hoc bin tp kch bn) bn gi kch bn cho nhng ngi . Hy ng gi v gi kch bn, ng hi vng s sm c hi m. C khi phi i n 3 thng mi c hi m. Sau t 6-8 tun hy gi in n th k ca h v lch s hi v kch bn bn np (t ra l bn bit thm c mt ngi lin h)

Mt vi cng ty c th yu cu bn k vo bn xc nhn trc khi np kch bn (Xem chng 16). Quyt nh thuc v bn. Nhng bin kch mi vo ngh lun b hoang mang. Nu bn mun ngi ta c kch bn ca mnh, th chng cn la chn no khc; nu bn khng k, s khng ai pht hin ra kit tc ca bn. Cui cng, c th bn t hi rng ti sao Hollywood v cc hng phim ln li sn xut ra qu nhiu phim d t nh vy. Bi v quyt nh ca nhng nhn vt quan trng i khi da trn c cu ti chnh ca mt hp ng ch khng phi da vo tnh sng to ng qu ca mt d n. V th bn nn cm thy t tin rng nh sn xut lm vic cng bn c th t yu t ti chnh ngang bng vi yu t chiu su ngh thut trong kch bn ca bn. thc c nhng khc bit v nhng u tin chung: iu quan tm u tin ca mt nh bin kch l c c mt kch bn hay, nh sn xut mun kim ra tin v lm b phim . Hn gp By gi ti ngai 90 tui, cch y vi nm ti c mang mt d n mi n gp mt nhn vt quan trng ca hng phim - mt anh chng tr tui, cha n 30 tui anh ta mi ti ngi v hi: ng Wilder, hy ni cho ti bit ng lm c g?. Ti nhn cu ta v ni: Khng, cu nhc, cu hy ni cho ti bit cu lm c g? Billy Wilder o din: Some Like It Hot Mt nh sn xut thch kch bn ca bn v gi bn n gp ni chuyn. Cuc gp u tin ny thng l mt th tc thng thng hai bn hiu v nhau. Bn s quyt nh xem c mun lm vic vi ngi ny khng, v v pha h cng quyt nh xem liu c th lm vic c vi bn khng. Lun nh nguyn tc c bn: lnh vc sn xut phim lun l mt cng vic cn s hp tc. Cc nh sn xut tm kim s n khi lm vic vi ng nghip. Adrian Hodges Nu h nhn thy r rng c tnh xung t/va chm, hoc bn l mt nh bin kch cng nhc trong vic thay i ngn t ca mnh trn trang giy (bn khng thoi mi nu phi vit li), h s ni thanks, but no thanks (cm n, nhng chng ti khng cn). H cng tm kim mt s m bo trong cuc gp ny: h mun thy s t tin trong bn - mt nh bin kch khng ch c ti m cn ng tin v c th em n nhng kch bn tt ng hn. ng t ra th l hoc nnh b cng vic ca h. n ng gi, n mc p (hoc t ra l gn gng), ci m, c tnh xy dng v t tin.

Ngay trong bui gp ny, thng th h khng ni g n vn tin nong. H c th ni v vic bn np nhng ti liu chi tit hn hoc cc tng khc (nhng bn tm tt cho hng chng 15), hoc h c sn mt tng v mun mi bn hon thin tng v vit thnh mt kch bn hon chnh. Nu c s thng nht no gia hai bn, thng l bng li. Ngay sau cuc gp ny, nn gi mt bc th ngn gi li cm n; nu c iu g c thng nht trong cuc gp ny, bn nn cp li trong th. Cc nh sn xut thng a ra cho bn mt phng n tha thun. Chp nhn phng n ny ngha l ng mt khon no (t mt n nm trm bng), h s c ton quyn i vi kch bn hoc bn tm tt khai thc s dng trong mt khong thi gian (thng l 1 nm v s ti gia hn hng nm). iu ny buc bn phi vit li theo nhng ghi ch ca h. Hy quen vi vic ny, nu bn khng ng , s c ngi khc th ch. Nu ngi ta a ra mt khon tin nht nh no , bn nn tham kho Hip hi bin kch i vi mc tng ng (xem phn Tm hiu thm). Nu c cho mi, hy ni, mt bng, v t hi: liu ngi ny c thc hin c d n khng? Nn nh rng bn rt cn tn mnh ln u xut hin trong phn credit. Ngai ra, bn s c tr khon tin ln u tin khi phim bm my. Gi ca cc kch bn tip sau s ty thuc vo gi ca kch bn gn nht m bn bn c. Mt xu hng ang ngy cng ph bin l Mua t, bn s k hp ng vnh vin chuyn ton b tc quyn vi ci gi gp 2-3 ln gi ca Hip hi. Quyt nh thuc v bn. Nhng nh sn xut gii (c tm nhn v bit chia s) s gip bn pht huy c ht tim nng trong d n ca mnh v nu mi quan h pht trin thun li, tt p, c th hai bn s tr thnh nhng cng s lu di. Nhiu sn xut thch xy dng nhng mi quan h lu di vi nhng bin kch hp gu vi h m h pht hin ra, m trng v c th tin cy c. Nu bn c tr tin vit mt th g , ti li ng xu h nht khng phi l np mun m l khng np. Colin Clements Bin kch/sn xut iu hnh Cho hng kch bn v thuyt phc Rt nhiu bi bo vit v cho kch bn v nhng k nng lin quan n vic ny. i vi cc bin kch tr, y thc s l mt lnh vc d nn lng, nhng di y s cho cc bn mt vi gi c bn. Cho hng kch bn l mt bn gii thiu bng li kch bn hoc tng ca bn cho bt c ai c quyn ni Chp nhn. Ngi ny thng l nh sn xut hoc tng bin tp, cc bin kch ngy nay c xu hng pitch vi cc nh sn

xut. Thng thng bn khng c nhiu hn ba pht - ch khong hai pht - trnh by. (Trong phim The Player, Griffin Mill ni vi mt bin kch, hy k ti nghe trong 25 giy thi khng c hn). chnh l lc khi nim chuyn, one-liner v nhng cu t lm vic. Vic cho hng kch bn ang ngy cng ph bin Anh, nhng c l khng n mc in cung nh M. Cng c nhiu cch cho khng chnh thc: mi khi c ai ngi i din, nh sn xut, bin tp, kch bn hay mt o din mi bn i n v hi d n ni v ci g th?, cu tr li ca bn chnh l cho hng. Mt bn cho cha nhng ni dung sau: cc nhn vt chnh, hnh trnh ca h, kt thc v ai mun xem phim loi ny. Mt tng hay m c trnh by t hi cng tr thnh mt tng t hi Stephen Cannell Bin kch/sn xut: Rockford Files, Profit Columbo, Dead Above Ground Lm sao c mt bn cho hiu qu? Hy chun b mt chin lc trc khi bt u cho: Bit c mc tiu ca mnh: gy n tng tt vi ngi nghe (t ra chuyn nghip: ng gi, n mc gn gng, ni r rng, t tin, s dng nh mt hiu qu ; bc l am m v quyt tm i vi tng ny; trnh by tht r rng ngi nghe hiu c ton b tng v hy ni vi y nhit huyt khin ngi nghe cng thy hng th - thuyt phc h rng y l mt d n khng th b qua; bt u vi vic khin cho h quan tm n d n ca bn; mt cnh ca m v bn c th quay li vi nhng tng khc, nu h t chi d n ny. Nn nh rng am m l rt cn thit, nhng ng qu cung tn. Hiu r ngi nghe cho: hy nm r l lch cng tc sn xut ca h. H c quyn quyt nh khng? Nu khng, th h quen thn vi ngi c quyn quyt nh mc no? Chun b: Bn ch c 3 pht, do nn trnh by khi nim chuyn trong 3-4 cu; cu u tin l tiu , th loi chuyn v iu gy hng th ngi nghe; sau tp trung vo cu chuyn, nhn vt chnh, s kin chnh ca phim. Mt cu t hay s rt hu ch. Hy chun b mt bi thuyt trnh di hn (10-15 pht) nu h t ra hng th. Luyn tp: vi bn b, gia nh, my ghi m, ng trc gng. Bn khng cn c hc thuc lng; ch cn nh nhng chnh r rng cn phi ni.

Nhng cu h c th hi hoc nhng li t chi ( tng ny qu ging vi, n qu khc bit, lm sao khn gi ng cm c vi nhn vt chnh vv.) v chun b nhng cu tr li c tnh xy dng - thm ch a lun vo trong bn cho. Chun b sn nhng ti liu d tr ph hp (mt bn tm tt mt trang, l tng hn l mt treatment) ngi nghe cho c th thuyt phc sp ca h. a ra tng th mt (lun c nhng bn tm tt sn sng, phng trng hp cn thit) Tm li, hy to mt n tng/k nim p i vi ngi nghe (chun b sn poster phim trong u)

Cu cui cng: nh u t mun cm nhn c s t tin cn thit u t vo ngi m h ang hi vng. Cui cng, y chnh l kch bn s bn c m cng c th khng. Hy khin ngi lng nghe cho hng t cu hi. Nu h hi, ngha l bn kch thch c h, bn bit h ang quan tm. Tony Marchant Mt website rt hay cn gh qua l ca chuyn gia cho hng kch bn: Robert Kosberg: www.moviepitch.com/homeframe.htm Giai on pht trin Khi kch bn ca bn c a vo pht trin, bn s lm vic vi bin tp kch bn (truyn hnh) hoc chuyn gia pht trin (phim truyn). H s lm vic vi bn pht huy c ht tim nng ca kch bn. D nhin h cng lm vic cho cc nh sn xut v ng vai tr trung gian - cu ni gia bn v tng lp trn, h cng lm theo nhng ghi ch thay i ca nh sn xut. Vic ny ph thuc vo mi quan h trong hp tc gia bn v bin tp. Thng th h s h tr bn, c bit l khi bn s khng gp li nh sn xut sau bui gp u tin. Hy cn trng vi giai on pht trin ng s khi kch bn ca bn trong tnh trng ang pht trin mi mi v chng bao gi thnh phim. Bn s vn phi vit li thm ch sau khi cht ( Sunset Boulevard) Mt vi c s d liu hu ch v cc nh sn xut v tng bin tp Anh quc: www.farnfilm.com/uktv www.pact.co.uk [xem phn Tm hiu thm] www.theknowledgeonline.com www.mediaresourcescontacts.com/ukp3.htm

20 S nghip ca bn khi l nh bin kch Trong chng ny bn s hc: Mi iu v bn thn: khi l mt ngi bnh thng, mt nh bin kch, mt ngi c chuyn mn - mng li hot ng v chin lc tip th cch x l i vi nhng li t chi (s c kha kh li t chi) v s tht ph phng ng sau nhng bi vit ca nhng hi ngh chuyn ho nhang m bn c c Hiu r bn thn - tip th bn thn Hu ht cc nh bin kch khng c nng khiu t qung co bn thn. Cc nh bin kch ang lm ngh v nhng ngi i din hng dn cho nhng bin kch tr lm sao th qung co bn thn hiu qu hn; iu c tnh cht quyt nh i gii thch ti sao c mt s kch bn bn c Stephen Rebello Bin kch Thng thng cc nh bin kch coi vic h ang lm nh mt hnh thc kinh doanh: mt ngh chnh thc, nhng mu cng vic quen thuc, mc tiu, thi hn hon thnh v mt thi chuyn nghip. C nhng ngi cng mt lc lm n 2-3 d n. D nhin iu ny khng c ngha l ph nh hon ton nhng mc ch cao p khc ca bn khi vit, c iu bn cn bit r bn thn mnh v bit ti sao mnh lm cng vic vit lch ny. Lun ghi nh rng, bin kch l mt cng vic cn s hp tc; bn khng nn kh kh bo v mt dng c th no , mt cnh hay tan b kch bn ca mnh (xin nhc li, hy hc cch git chnh a con tinh thn ca mnh). C mt s ngi li coi bin kch l bc m h t ti mc tiu cui cng: tr thnh o din hoc nh sn xut. Vy ti sao khng i thng trc tip lm o din mt kch bn phim ngn ca mt nh bin kch no (c khi gii hn bn)? Hu ht nhng o din kim bin kch xut pht t ngh o din trc. Tip th bn thn ph thuc vo vic xc nh c im mnh v yu ca mnh vi t cch l mt nh bin kch v l mt con ngi bnh thng. Vic ny cng tnh n cch bn th hin bn thn v trong cng vic khi bc vo ngnh ny (bao gm c cch np mt kch bn trnh by ng hnh thc vn rt quan trng chng 2). y cng l mt mng li rng ln: m rng cc nhnh quan h giao tip c th em li li ch cho bn sau ny. ng ngc nhin nu c ngi gi bn l media whore (k l la trong gii truyn thng) trong ngnh ny, y c coi l mt li khen. C vi nh bin kch ng k mua di hn hoc c cc tp ch thng mi truyn thng, h tm thng tin chung chung ch khng phi nhng bi vit lin

quan n h. Nn nh rng: c s d liu ca bn = thng tin = quyn lc = li th so vi nhng i th khc ang mun thnh danh. Cc nh bin kch thng tp trung vo cng vic sng to, dnh hng trm gi ng h ngi vit lch, nhng hu ht bn h khng bit tip th bn thn. Khi bn bc ra th trng, bn khng ch tip th tc phm ca mnh, bn tip th c chnh bn thn mnh. Cch bn vt qua kh khn ny v c tha nhn thm ch cn quan trng hn ni dung bn vit, gi s rng tc phm bn vit ngay t u hay ri. Julian Friedmann Ngi i din Hy hc cch thch nghi. ng c b m nh thi qu v vic vit kch bn phim in nh; hy sn sng vi nhng kch bn soap, series hay bt c c hi no n vi bn. Bn mun lm vic u n ng khng? Bn cn bc t ph u tin xy dng mt l lch cng tc tt v cht danh ting. Danh ting Trong ngnh ny, danh ting l tt c. Cng ng truyn thng rt nh, mi ngi u bit nhau c, ch yu l qua truyn ming; tn ca bn c th xut hin trong cuc i thoi no , ai ni: Ti nghe ni, lm vic vi hn ta kh khn lm; cu ni ny s git cht bn. Malcolm Gerrie Ti nghe li khuyn ny t ng y nhiu nm v trc, chnh ng ta l ngi em n bc t ph u tin cho ti. Gn y, chnh Malcolm l nh sn xut b Russell Crowe x vo tng v ni rng: Ti m bo rng ng s khng bao gi c lm vic Hollywood. C vi ngi ni rng, chnh v s vic ny m anh ta b mt i tng vng Oscar nm ; y chnh l lut ca tr chi ny. Tht l l sau nhiu nm, nhng li ni ca sp ti vn cn vang vng. Hy ngh xem mi ngi ngh v bn nh th no. Hy xy dng danh ting vi t cch l mt bin kch mi, ti nng, rt d lm vic, nhng li khen s lan rng. Nh sn xut, ngi i din v nhng ngi khc s mun gp bn. To ra mt ting xu ngha l bn t git cht s nghip ca mnh. C vi nh bin kch rt nng tnh nu h khng thch cch ngi ta x l tc phm ca mnh v i khi h c x rt nng ni. Ti khng ni bn phi qu ly. Bn cn c x bnh tnh, cn nhc mt cch logic v m phn. Nu mt nh sn xut a ra gi v mt thay i no m bn khng chp nhn c, ng c tr li vi ri gy ra nhng trn ci v. Hy ni ti s xem xt li ri quay li sau vi ngy chun b sn vi l do chnh ng ti sao bn ngh thay i khng n v a ra nhng phng n la chn khc. Hy nhn s vic di gc nhn ca h, c nhng cuc tranh lun tch cc trn c s kin thc v s t tin. Lun c mt phng n trung gian m khng nht thit phi tha hip

hon ton. Cng ng bao gi cho rng mi quan h gia bin kch v sn xut hon ton b chi phi bi nh sn xut. Cui cng, hy cn thn nu bn ni ting v xoay x bn c nhiu kch bn hoc treatment nhng li khng c d n no c lm hoc c a ln mn nh. Vic bo v danh ting cho bn thn l rt cn thit. Danh ting ca bn cn ln hn tng sn phm bn vit ra, n th hin mi quan h tng tc ca bn vi mi ngi trong ngnh - c bit l vi nhn vt quan trng: nh sn xut, o din, ngi i din ca bn v vai tr tuyt vi ca bn khi lm vic trong nhm. Julian Friedmann Ngi i din B t chi lm sao i mt vi n Ti ng cm vi s cu gin ca cc nh bin kch. Ti phi vit hng t kch bn trc khi ci u tin c lm thnh phim. Michael Tolkin Bin kch: The Player, Changing Lanes, Deep Impact. Bn ang c gng bc vo mt trong nhng ngnh kh khn nht. Bn s i mt vi s t chi - rt nhiu ln. Hy quen vi vic . Lun bt tr li, da mt ngy cng dy. Ni nh li ca Art Arthur: t chi nhng li t chi. Lun thc rng, h t chi m giy bn gi ch khng phi t chi bn. Khi t chi kch bn no , khng nht thit l do cht lng vit. C nhiu yu t khc; mt kch bn vit hay nhng c th b t chi v chng ti khng bn ra th trng nhng sn phm theo gu , lch sn xut kn, hoc kinh ph qu cao, c rt nhiu l do. Jan Levanthal Carlton Central TV Bn c th gi cng mt kch bn cho 12 ngi v nhn c 12 cu tr li khc nhau. Bn ch lo lng v xem xt li kch bn ca mnh khi h t chi vi cng mt l do. C l h ang c ni vi bn iu g : v kch bn ca bn hoc v chnh bn thn bn. Hu ht cc bc th t chi u ngn gn v m h: y khng phi th m chng ti ang cn tm. Hy gi in v hi xem chnh xc h ang cn g. Hoc c gng vit cho h tht lch s, hi xem liu h c th gii thch r hn ti sao t chi - im mnh, im yu. Bn c th khng c php xem bn nhn

xt ca Ngi c thm nh, nhng c th xin mt bn copy xem sao. t ra bn cng c c c mt cuc ni chuyn vi nh sn xut hoc cng ty. Cui cng, s cam kt: mc cam kt ca bn i vi kch bn ca mnh, vi s nghip ca mnh? Trch li ca Michael Hauge, s cam kt rt ng s - hy hi mt ai sp kt hn vo ngy mai! S cam kt c th gip bn vt qua c cn tr ca bin kch. Hy hi bn thn: ti cam kt vi kch bn, cnh phim hay bt c th g nh th no? Ti s hi nh th no khi chun b i mt thy chnh bn thn mnh qua tng cnh hoc kch bn ca mnh? Rt kh tip tc tin tng vo bn thn khi bn c gng rt nhiu, nhng lun gp rc ri trong vic lm sao kch bn ca mnh c c v c hi m. Mt nh bin kch gii s t n nh cao nu kin quyt bm tr. Kin nh s t c hiu qu theo thi gian. Tom Schulman Gi thi cng mnh cy cng khe Ngn ng Nht bn Nhng kha hc v chuyn v vit kch bn L mt ngnh ang thng hoa: nhng hi tho chuyn v kch bn vo cui tun hoc ko di c tun thng do mt ng trm trong ngnh bin kch ng ra t chc. Liu tham d nhng hi tho ny c ch cho bn hay khng, ch c bn mi bit c. Mi mt hi tho s mang n mt iu g . Mt vi im tch cc t nhng hi tho kiu ny: - Chng c th c ch khi gip bn nhn ra nhng iu bn l qun hoc cha hiu r lm - Bn c th rt ra mt vi mo hay ho hoc nhng kin sng sut hoc nhn nhn li quan im v ngh bin kch - C th y l mt mng li hu ch - Hi tho c th rt cng thng: bn c th thy mt nhai nhng li trn y nng lng vit hy thi bng ln nhit huyt v bt tay vo vit Nhng mt tiu cc: C th kh tn km: hu ht cc bin kch tr u ngho; tin c th t hiu qu hn khi dnh mua cc kch bn gc, sch hng dn, mn bng a hoc mua my vi tnh; nu bn qu tha thit mun tham d, hy ni vi ngi t chc, ngh gip h, i li bn c gim gi v (hoc min ph) - h c th ni khng nhng mt tc phong mang tnh thng mi ch c li m thi. C th nhng hi tho ny ch tp trung vo cu trc 3 hi ca Hollywood; hy t ngh i, hy t rt ra kt lun cho ring mnh.

Hy cn thn vi nguy c rng tham d nhng kha hc ny thay th cho vic vit thc s . Li khuyn ca ti? Vit mt kch bn, tham d mt kha hc, vit mt kch bn khc, tham d kha hc khc, c th

n vi cc kha hc vi mt tc phong v thi ng n: ng hi vng rng cc kha hc ny s em n chic cha kha m ra thin ng ca ngnh bin kch hoc mt gii php ti u (cn thn vi nhng ai a ra li qung co kiu ny); mi mt ngi dy c cch tip cn vn theo li ring ca h. T nhng kha hc ny hy rt ra nhng g bn cm thy c ch cho mnh, nhng g cn li b vo trong kho phng khi cn dng n trong tng lai; hy t quyt nh v ng cm thy rng y l iu cn phi lm hoc cui cng cho ra nhng kch bn na n nhau, bn l mt bin kch, c ting ni ca ring mnh, hy tn dng nhng kha hc kiu ny pht huy ti nng ca mnh. Hy t hi bn thn liu bn c th han thnh mt kch bn no trong kha hc ny khng; trong giai on m u, bn s cm thy tham gia kha hc ny rt b ch v khi hc xong t nht bn s c c mt hoc mt phn kch bn han thin. L mt ngi mi vo ngh, bn c th s rng mnh b lc lng hoc kha hc qu tm ca mnh; khng nn th - nhng ngi tham gia kha hc ny c th cn non tr hn bn. Sau kha hc, hy tip tc duy tr lin lc vi nhng ngi bn gp trong kha hc ny; bn s khng bit c rng trong tng lai h c th c ch nh th no. Bt k phng thc no c li cho mnh, hy lm ngay.

Li cui cng v nhng kha hc kiu ny: ti khng phi l mt ngi hng hi. Hy khng ngng pht huy ti nng ca mnh. Hy to khng gian cho n pht trin. Bn bit mnh c ti m. Alan Plater Bin kch: The Last Of The Blonde Bombshells, A Very British Coup, The Beiderbecke Tapes, vv.

21 Nhng nhn xt cui cng Trong chng ny

cc

bn

hc:

Nhng ngi trong ngnh ny tm kim iu g khi ln u nhn c kch bn ca bn. 10 iu nn lm v 10 iu khng nn lm khi mun tr thnh mt bin kch thnh cng. Mt vi li hay p v cuc sng, cng vic vit lch v v mi chuyn.

Vit kch bn khng phi l mt hnh thc ngh thut. l mt n trng pht ca Cha. Fran Lebowitz Nh vn Ngi c thm nh v nh sn xut tm kim iu g trong mt kch bn? Cu tr li thnh tht l: Ti khng bit, nhng khi c mt kch bn hay t trn bn ti, ti cm nhn c ngay. N c th t ng dy v xc thng vo mi ti v khin ti phi phn ng ngay lp tc. Duncan Kenworthy Nh sn xut: Four Weddings And A Funeral Notting Hill, Gullivers Travels, Heartlands iu thng thiu trong cc kch bn ngy nay l ting vang, nhng g ng li sau khi c kch bn hoc xem phim. Rt nhiu kch bn bn qun ngay sau khi c xong, thm ch qun ngay c khi ang c. C cm gic rng, nhng kch bn c vit theo mt trt t nht nh v mt ngi vit ch dnh vo doanh thu phng v hoc mt ngi sao no . Stephen Rebello H mun iu mi ngi u mun: mt cu chuyn hay. iu ph thuc vo ngh thut k chuyn c bn lm ngi ta ho hc mong i s kin tip theo. Hy rn luyn k nng v bn s t c. Mi tun h phi c rt nhiu kch bn, nhng Ngi c lun c tm ra mt l do no khng phi tip tc c: b cc t, trnh by km, khng c khi nim v cu trc hoc nhn vt, thoi tha, vv. Tr khi bn gy ra c mt c hch cho h ngay t u phim, kch bn ca bn s c sang khu vc s xem xt li.

Mt Ngi c thm nh thng c sn trong u mt n tng rng h s t chi kch bn ca bn. iu ny gip h ngay lp tc nh hi c nu kch bn ca bn c ch no khng t yu cu: tnh thuyt phc ca nhn vt, tnh kin nh ca nhn vt, s khc l nhn vt, tnh chn thc ca hnh ng, tnh nht qun ca ct truyn, tnh chn thc ca li thoi, cu trc, tnh kt ni ca ch v s am m. iu h khng mun l: mt b phim ca tun trc hoc nm trc ch c cht thay i; h cn mt th g mi m, sng to hy a cho h. mt th g m bn ngh rng n c tnh thng mi (d bn); h mun mt kch bn lm bn xc ng v hng th, khin bn lao thng n bn phm nh my. mt th g c vit theo ng xu hng/gu ph bin, i theo nhng ln sng no : lm sng li nhng kch bn c din (Sense And Sensibility, Little Women, Romeo and Juliet, O, Pride and Prejudice, Richard III); lm li nhng TV series (Scooby-Doo, The Addams Family, The Flintstones, Thunderbirds, The Avengers); nhng b phim bng chy, cnh st, php lut, bnh vin, ph n trong cn khng hong, mt cn bnh ca tun, qui vt sng li, tnh cm hi, kinh d tui teen, siu anh hng, nhng b phim hi th tc, vv. Cc b phim cn t nht 18 thng chiu ngai rp. Nhng kch bn lm theo phong tro s tr nn lc hu ngay ti thi im ngi ta c kch bn ca bn. Cc nh bin kch phi khi u mt xu hng mi, ch khng phi i theo ngi khc. nhng cu chuyn khng hp dn, kch thch khin h thy am m; h khng thch nhng cu chuyn khng lm h hng th ( mt mc no ) ngay t 10 trang u h ght nhng li chnh t, chm cu sai, ng php sai, cu vn lng cng, cn chnh l sai hoc khng thng nht; a s bn h u ght th ngn ng k l di dng nhng li chng th hin c hnh nh g y l ngh thut hnh nh, v th hy k chuyn bng hnh nh. h ght bt c kch bn no khng c di hp l (y l nguyn tc c nh) Nn nh rng: phi quyn r Ngi c Mt cch hc rt hay l c truyn, xem phim v tin vo bn nng ca mnh. Bn cng xem nhiu phim, nhp iu ca phim cng ngm vo bn trong bn. Caroline Thompson V th thnh cng trong ngnh bin kch, bn cn phi kt ni c vi tm tr v cm xc ca khn gi. lm c vic ny, ngi vit phi bit lm sao to ra c trn trang giy v trn mn nh nhng hnh nh c kh nng

hp dn c ngi c v ngi xem; bn phi hiu v to ra c s ng cm ca khn gi i vi nhn vt, bn phi tm kim v rt ra nhng im chung trong tri nghim cuc sng xung quanh, nhng s tht m ngi ta c th nhn ra v nm bt c; hy a mt cuc sng mi vo nhng cu chuyn c di mt cu trc giu tng tng; bng cch tm ra xung t, sau a tnh c nhn vo ri lm tnh hnh cng thng hn khi a nhn vt vo him nguy ri li tip tc y cao cng thng; lng vo ch phim, thng nht c cu chuyn theo mt li k ni tm, su sc v lm khn gi tha mn. Ti x l kho lo nm ngay nhng khn gi khng th nhn ra. Vit mt kch bn phi mang tnh c nhn v thng nht. Tnh c nhn, ti mun ni y l d bn vit th loi g, cu chuyn phi th hin nhng quan im c nhn v s cn nhc ca ngi vit. Tnh thng nht ngha l mi yu t ca kch bn m chng ta nghe v thy u nhm mc ch y cu chuyn tin ln v m rng nhn vt v ch . Richard Walter Ging vin bin kch UCLA Hy tn dng mi cch c th thu ht v lm hi lng Ngi c: cch miu t gi hnh v gi cm xc; thoi hi hc v lm lnh, bt c iu g min l s xut hin ca n trong kch bn l hp l v c ch. Nhng cng khng nn i qu . Hy nhn vo kch bn nh l mt on hi thoi gia ngi vit v khn gi, v t trn trang giy hy to ra mt b phim trong tm tr Ngi c. iu g lm bn thy hng th, hi hp hoc cm ng, c l cng gy c nh hng tng t i vi Ngi c. Hiu c th trng cng rt quan trng. Ha mnh vo trong ngnh cng nghip ny: chng c ngha l g nu bn gi i mt kch bn m ngi ta chun b trong giai on sn xut. Tr li vi ngun ci - vit ra nhng kch bn m ch c t xa xa c th em n cht gi tr vi bn. 10 iu phi lm nu mun tr thnh mt bin kch ti nng 1. Xem tht nhiu phim truyn nha v phim truyn hnh (nhng mng phim m bn mun vit). Theo di xem th trng ang cho ra i nhng g. Xem nhng b phim hay t nht 2 ln: mt ln ngoi rp, mt ln xem trn bng a. (L tng nht l xem mt phim vi ln rp: ln u tin xem vi nim hng khi, ln th hai soi xt tht k, ln th ba theo di phn ng ca khn gi). Hy xem ti sao h thy hay v chn, cng ch cch biu hin ca h. Hy vit bo co v nhn xt v khn gi. 2. c kch bn cng nhiu cng tt, v c bn gc (xem Chng 22 v phn Tm hiu thm)

3. Tham gia mt nhm vit (rt nn) tm hiu thng tin, thit lp mng li, gip ln nhau v nhn nhng li nhn xt tch cc. 4. Hiu r v ngnh ny: hy ng k mua di hn v c cc tp ch thng mi chuyn ngnh phim nh. Kim tm thng tin t Anh, M, Chu u v khp ni trn th gii. Hy ng ngai quan st, sau bc vo v ha nhp. 5. ng nghe nhng con s thng k: bn c mun lm mt ngi thng k? 100% cc nh bin kch ang lm vic hin nay, trc y tng chng lm g c. 6. Mi ng qun trn gh hng ngy v u n, d ch l mt gi mi ngy. Ngi t nht l 30 pht hoc t a ra mt mc t ti thiu cn phi vit mi ngy. Hy t ra lch lm vic cho mnh v ngi vit. 7. ng c vit sao cho tht chun, c vit t do v hon thnh cho xong. ng ph thi gian v ch. Hy c thai mi vit. Hy bn tm n vic hon thin kch bn giai on vit li. 8. Kin nh v quyt tm: nu khng c t cht , hy rn luyn cho n khi c c. T chi nhng li t chi 9. Tin tng vo bn thn v ti nng ca mnh: bn mi l th hng em bn, ch khng phi kch bn. Nu bn khng tin vo mnh, lm sao bn trng i ngi khc s tin mnh? Mt ngi i din khng bng dng c sn, tm ra c mt ngi i din cng khng c ngha rng bn cm chc trong tay tm v dn n thnh cng v danh vng. 10. C sau 6 thng, hy t hi: mnh c ang vui v vi qu trnh cng vic ny khng? Nu thy au n qu, hy tm tr khc chi. y l c mt qu trnh cng tc, i khi bn b y ti y lui. Nhng y ch l mt tr chi v bn khng bt buc phi chi n. William Goldman Ni rng mt kch bn no hon thin l mt sai lm; c nhng th s thay i hoc b ngi khc thay i. Hy coi mi kch bn nh l mt cng vic lun cn pht trin cho n khi n c chiu trn mn hnh. 10 iu m bo s em n tht bi cho bin kch 1. Chng vit g c. 2. Vit d t 3. Chng bit g v th trng 4. Th l 5. Ha m chng giao kch bn 6. Khng chp nhn li ph bnh 7. Chng bit g v qu trnh sn xut 8. Khng thch nghi c 9. Gy phin toi trong qu trnh quay 10. Ngh mi chuyn n gin

V cui cng... L mt nh bin kch, bn s c coi l k sng to. Mt nh bin kch phi lun khng ngng hc hi: t nhng kch bn k tip, t vic gp g mi ngi (c bit l ng nghip v nhng chuyn gia trong ngnh), t mi vic bn lm - hc t cuc sng v bn thn. Mi ngy l mt bi hc trn lp. Nhng nh bin kch chuyn nghip thng dnh 6 thng lm vic ton thi gian hon thnh mt kch bn phim truyn nha. V th bt c ai chu kh dnh tm huyt hon thnh mt kch bn (c bit l kch bn phim truyn nha) d cht lng c nh th no, ngi cng ng ngng m. Vic vit lch ny i hi rt nhiu c gng v n lc. Nhng bn cng lm nhiu, bn s cng thy nh nhng hn. C mt vi nhn nh v in nh c th dn dt cho hu ht cc nh bin kch: th nht: in nh l hnh nh, th hai: in nh l vic k mt cu chuyn bng truyn thng, th ba: mt khi quyt tm k mt cu chuyn, bn phi k mt cch hng hn, trc tip v c tnh kinh t trong. Sau khi bit c nhng li nhn nh trn, mi vic tu thuc vo vic bn nm c n n u. Larry Gross Bin kch: 48 Hours, Geronimo, True Crime, Prozac Nation, Streets Of Fire V th 1. Vit t trong chnh tri tim 2. Sng to 3. Chuyn nghip Hy vit ra mt kch bn hp dn, cm ng, sng to vi gc nhn, ging iu v am m ca ring mnh. Hy nm mt qu bom vo ngnh ny: nh thc mi ngi dy nh thc cc gic quan ca h, nh thc tri tim/tm hn ca h. Hy quyn r cm xc ca h v thay i h mi mi. Mi mt nh bin kch v i u tng l mt bin kch mi vo ngh - k c Shakespeare. Alan Bleasdale Tc gi: Boys From The Blackstuffs, GBH, Scully, The Monocled Mutineer v cui cng, l cu ni ni ting ca William Goldman v ngnh ny: Chng ai bit g c! Hy tm dng vic c li, khng ni v n na - Vit i thi!

22 Bin kch v Internet Trong chng ny cc bn s hc: Nhng c hi to ln dnh cho cc bin kch tr c c nh s ln mnh ca Internet Ln u tin ln mng, cuc i bn s chuyn sang mt trang mi, s pht trin ca Internet cng em n chuyn bin ln lao i vi cc nh bin kch, h d dng tip cn c vi cc ngun thng tin v nhng mi dy lin lc rng khp trn th gii. Tht khng may khi c mt th khng c m rng, l ngun ti chnh sn xut phim cho bn. C v s nhng trang web lin quan n bin kch trn Internet v bn phi bit la chn xem ci g khng ph hp vi mnh v ci g l hu ch. Mt vn khc lin quan n Internet l tc pht trin chng mt ca n, vo lc m mt tc phm no c in ra, th c khi trn mng, n tr thnh li thi. Di y, ti xin a ra nhng trang web v ng dn c ch cc bn tm hiu. Ti cng ghi ch nhng trang web no m c nhn ti thy c ch nht (Xem phn Tm hiu thm c nhng ng dn v cc t chc trong ngnh ny) Nhng cng c tm kim Trm dng chn u tin ca bn c l l nhng cng c tm kim. C rt nhiu cng c tm kim, nhng c l rng ln v ph bin nht l www.google.com n gin, nhanh gn a ra danh sch theo th t lin quan y l cng c tm kim a thch ca nhiu ngi. Ch vic nhp vo ca s t kha v d nh Gattaca screenplay (Kch bn Gattaca) (khng du ngoc kp) v n vo nt tm kim. Vi Google, kh m i sai ng c. Mt vi cng c tm kim chuyn v bin kch m bn c th th: http://inkpot.com/movielinks/mscripts.html [The flying inkpot - rt nhiu ng dn ph hp ] http://screenwriting.about.com [about.com nhiu ng dn hu ch] http://search.scriptsecrets.com [mt cng c tm kim kh hay ng lu tm] http://search.yahoo.com/search?p=screenwriting [yahoo l mt cng c tm kim c ch] www.dooyoo.co.uk/product/19566.html

[mt vi trang web v ng dn th v] www.hollywoodnetwork.com [cng vo M dn ti cc nh bin kch/sn xut/o din] www.pilot-search.com/links/Organizations/Screenwriting/ [ng lu tm] www.wcauk.com/links.htm [mt cng c tm kim hay] www.writerswrite.com/screenwriting [mt vi ng dn c ch y] www.2ksearch.com [mt cng c tm kim hp l] C s d liu tham kho Cc b phim ni chung C l c s d liu tng qut v hu ch nht v cc loi phim l Internet Movie Database (www.imdb.com). Mt ngun tm kim d truy cp, vi thng tin v sn xut, vai tr ca cc ngh s, din vin, on lm phim, nhng cu t, one-liner, tm tt ct truyn, th loi phim, bnh lun phim, vv. vi nhng mc nh c ch nh cc LHP. Mt hang ng Aladdin dnh cho bt k ai quan tm n phim nh. y cng c c s d liu chia theo tng nc v d thng tin v phim nh ca Anh c th tm thy : www.uk.imdb.com/recent/uk Mt vi trang web c ch: http://movies.yahoo.com [cng ca Yahoo vi nhiu thng tin lin quan n phim nh] http://story.news.yahoo.com/news? [ trang mi ca yahoo v phim nh] http://studiobrf_newshare.com [thng tin hng ngy v hot ng ca hng phim] http://timelapse.com/tvlink.html [trang dnh cho cc nh sn xut chuyn nghip] www.allmovie.com [trang thng tin v cc b phim ni ting] www.boxofficeguru.com [thng tin cp nht v tnh hnh phng v] www.britmovie.com[ nhng phim ni ting ca Anh trong vi thp k qua] www.cathouse.org/pub/cathouse/movies/database[mt trang kh hay] www.cinema.com [thng tin v nhng tin n mi nht M + cc trng in nh] www.filmstore.co.uk[ v truyn hnh] www.filmunlimited.co.uk [trang ca tp ch Guardian] www.hollywood.com [thng tin gii tr tng hp] www.hollywoodnetwork.com:80/hm/index.html[rt nhiu ng dn hay y] www.ifilmfinders.com [cng c tm kim hu ch] www.reelclassics.com [c s d liu v cc b phim kinh in] www.showbizdata.com [bng xp hng phng v, thng v pht trin, thng tin mi nht v sn xut trong ngnh] C s d liu trong cc trng i hc Bn c th thy cc ng dn sau y c ch: http://artscribe.ucr.edu [ mt trang rt hay ca trng H California Riverside c th ti min ph nhiu kch bn gc vi format chun]

http://remarque.berkeley.edu/~cohen [i hc California Berkeley] www.columbia.edu/cu/arts/film/main04.htm [H Columbia] www.tcf.ua.edu/screensite/contents.htm [mt trang web hay v vi ng dn khc] www.usc.edu/schools/cntv [H South California] Trang web dnh cho cc bin kch Nhng trang chuyn ngnh bin kch http://geocities.com/Hollywood/Academy/5698 [danh sch lin h cc bin kch Chu u] http://home.earthlink.net/~sribbler [trang ch ca Cc nh bin kch v cc ng dn] http://screenwriters.com/scriptindex.html [mt vi trang kh hay] www.bfi.org.uk/gateway/scripts [ phn bin kch ca BFI dn ti nhng trang khc] www.blackfix.com/scriptwriters.html [ Mng li Black screenwriters] www.darkin.demon.co.uk [cn mt cht thi gian lm quen vi n, mt vi ng dn kh hay] www.dvshop.ca/dvcafe/madscreen/navigate.htm [Trang v bin kch ca Canada Mad] www.euroscreenwriters.com [c s d liu hu ch ca Chu u] www.filmfestivals.com[rt nhiu thng tin bn ngai v LHP] www.focal.ch/europeanpitchoint [trang web ca c rt hay v nhng li khuyn v cho hng kch bn] www.internetwriter.co.uk/chapters/index.htm [Cng c tm kim tuyt vi vi nhiu ng dn] www.keepwriting.com [ nhng ng dn hu ch bao gm c nh gi kch bn v lp hc trc tuyn] www.lsw.org.uk [Hi tho ca cc nh bin kch - rt ng lu tm] www.moviebytes.com [nhng cuc thi, cng ty i din, vic lm, phn mm, nhng bc th hay v nhiu na] www.moviepitch.com/homeframe.htm [mt trang rt hay ca chuyn gia v cho hng kch bn ca Hollywood Robert Kosberg] www.moviepoet.com [mt trang hay ca Chris Messineo] www.netribution.co.uk [mt ngun hay v nhiu ng dn, thm ch c v vn ti chnh ng lu tm] www.praxis.com/index.htm [mng li kch b n Canada] www.rinkworks.com/movies [bi bnh lun, bo ch, thng k v phim] www.screenplay.com [nhng ngun, ng dn, tm kim, kch bn, bn tin, phn mm] www.screensales.com [nhng hp ng kch bn mi nht v nhiu thng tin khc] www.screenwriters.com [mt trang hu ch ca M v nhiu ng dn] www.screenwritersforum.com [cc bi bo, cuc thi, thng tin - mt trang hay] www.screenwriting.com [Trung tm ngun kch bn] www.scriptcrawler.net [mt cng c tm kim hay]

www.scriptologist.com [mt trang hay ca Glenn Bossik c ng dn n Yahoo] www.scriptsupplies.com [kch bn, sch, phn mm, cuc thi, v nhiu thng tin khc] www.Themegahitmovies.com [nhng bi phn tch hay v kch bn ca cc phim bom tn] www.thescriptvault.com [mt trang web ng lu tm ca Anh vi nhiu tin ch khc] www.thesource.com/au/scripts.htm [mt trang ca c, km c bn tin hng ngy] www.thestage.co.uk/connect/howto/film01.shtml www.valley.demon.co.uk [i cng vi cun sch Internet cho Bin kch, cc ng dn hu ch] www.wordplayer.com [nhng bi bo v ng dn hay] www.writemovies.com [nhiu ng dn hay] www.writernet.co.uk [mt trang ca Anh] www.writersstore.com [nhiu bi bo, phn mm, sch hu ch] www.writersweekly.com [trang ca cc bin kch] www.writerswrite.com/screenwriting [nhiu ng dn hay] www.xerif.com [ mng li bin kch o - rt ng lu tm] Nhng trang web cho cc nh lm phim cng cc trang v ng dn dnh cho bin kch http://geocities.com/SoHo/Studios/8451/links.htm [mt cng vo rt hay ti cc ng dn] http://www.geocities.com/screaming-reels [thng tin v sn xut - mt trang hay] http://industrycentral.net [mt hang ng ca Aladdin vi th] www.escapepictures.com [mng li cc nh lm phim v bin kch] www.europeanfilmacademy.org [ng nh tn ca trang web] www.exposure.co.uk/eejit/script [nhiu thng tin bao gm c hng dn ca Eejit cho vic lm phim. Dang sch lin h] www.farnfilm.com [nhng ng dn rt hu ch v cc trang ngun] www.filmfour.com [knh truyn hnh Channel 4 ca UK xem thm 4filmmakers.com bn di] www.filmmaker.com [thng tin cp nht thng xuyn v phim v bin kch] www.filmmaking.net [nhng bi bo cp nht v c ch - UK] www.filmthreat.com [mt ting ni c lp Hollywood] www.filmunderground.com [mng li cc trang web lm phim] www.liveplanet.com [cng ty s hu a truyn thng c phn s hu ca Ben Affleck v Matt Damon; D n Greenlight - cuc thi kch bn hng nm] www.reelscreen.com [dn ti cc phim Running Dogs] www.rivalquest.com [trang web ca nhng nh lm phim khng chuyn + ng dn cc trng dy lm phim] www.runningdogfilms.co.uk [mt vi ng dn v mo hay] www.sundance.org [khi xng bi Robert Redford - rt ng lu tm, xem phn Tm hiu thm]

www.theknowledgeonline.com [c s d liu v nhng ti nng trong ngnh sn xut phim Anh] www.thrae.com/nbmm [trang web lm phim khng c kinh ph - mt vi s tht au lng c nu ra y] www.triggerstreet.com [mt cng ng rt hay c sng lp bi Kevin Spacey] www.USfilmproduction.com [hng dn v sn xut phim, tr s vng bin pha ty US] www.zoetrope.com [trang web tuyt vi ca Francis Ford Coppola - rt ng cc nh bin kch ch ] www.4filmmakers.com [nhng ng dn v mo hay cho bin kch, lm phim + phng vn] Nhng trang ch http://lawrencegray.com [gii bin kch UK; nhm vit t tr s HongKong ng dn hay] http://mta.montana.edu/tobias/.html [Ronald Tobias] http://writemovies.com [Alex Ross] http://ourworld.compuserve.com/homepages/wcmartell [William Martell] www.beyondstructure.com [David Freeman] www.brainstormnet.com [Jurgen Wolf] www.createyourscreenplay.com [Barry Pearson] www.dsiegel.com/film [Don Siegel] www.howtowritescripts.com [Sandy Eiges] www.kelly.macmail.com [Robin Kelly] www.lesliekallen.com [Richard Walter] www.lewhunter.com [Lew1@alltel.net] [Lew Hunter] www.martinday.co.uk/writing.htm [mt trang web c nhn vi nhiu ng dn hay] www.mckeestory.com [Robert Mckee] www.themegahitmovies.com [Richard Michaels Stefanik] www.moviepitch.com/homeframe.htm [Robert Kosberg - Mr Pitch] www.robinkelly.btinternet.co.uk [www.writing.org.uk] www.screenplaymastery.com [Michael Hauge] www.screenwright.com [Charles Deemer] www.screenwritersutopia.com [Chris Wehner] www.screenwriters.com/cox/index.html [Kerry Cox] www.shagpro.com/mrbrown/index.html [Mr.Brown movie site] www.sudfield.com [Syd Field] www.thewriterslifeline.com [Kenneth Atchity] www.writing.org.uk [Robin Kelly] Kch bn online Mt trong nhng tin ch ln nht ca Internet l s bng n cc trang web gip cho vic tip cn cc kch bn gc d dng hn (thng dng phin bn khc hoc bn tho c) xem v ti v - hon ton min ph. Mt a ch rt hay bt u l Drews script-o-rama (www.script-o-rama.com). Bn cng

c th th tm kho d liu kch bn Internet (www.iscriptdb.com), mt ngun khng l tm kch bn min ph. Mt vi trang web khc Min ph: http://corky.net/scripts [kho kch bn ca Inflow] http://geocities.com/hollywood/9371/scriptlist.htm [trn 500 kch bn] http://geocities.com/kingrr [cc b phim kinh in] http://geocities.com/moviescriptsandscreenplays/ [ kch bn phim] http://members.tripod.com/~scriptsring/index.html [trang web kch bn] http://scriptsgalore.tripod.com [cng c tm kim hu ch] http://sfy.iv.ru [kch bn dnh cho bn hng trm ta phim] http://simplyscripts.com [cng c tm kim hu ch] www.dailyscript.com [t kch bn nhng u di dng format chun] www.movie-page.com/movie_scripts.htm [nhiu kch bn y] www.moviescripts.de [ nhiu kch bn ] www.multimania.com/spielbrg [ng dn ti cc kch bn ca Steven Speilberg] www.pumpkinsoft.de/screenplays451 [ kch bn di dng format chun] www.screenplayland.com [nhiu ng dn hay] www.screenwriters.com/scriptindex.html [mng li bin kch Hollywood] www.scriptcrawler.net/resources.shtml [nhng ng dn hay] www.screenwriterstore.co.uk[ nhiu kch bn ti min ph, nhng ch yu l bn] www.scriptsupplies.com [ click vo mc Books and scripts] Mua: Nu bn mun mua cc kch bn, mt ni rt hay gh thm l The Screenwriter Store (www.screenwriterstore.co.uk), y cng bn sch bo v cc phn mm. Nhng trang bn hng hay M l Script city (www.scriptcity.net) v tim sch ca Larry Edmund (www.larryedmunds.com/books.hist.htm). Gi s ri vo khong t $15 n $20 cho mt kch bn (xem phn Tm hiu thm bit thm chi tit). Xem thm cc trang sau: http://directory.google.com/top/arts/movies/scripts/script-copies-for-sale [cng c tm kim tt] www.harvestmoon.com [tng hp thng tin v cc nh xut bn v ngun cung cp] www.hollywoodbookcity.com/cgi-bin/moviescripts.cgi [trn 3000 ta phim] www.madmorgan.com/script_film01.html [trang web su tp ca Hollywood, kch bn phim v truyn hnh] www.screenwriter.com/scriptworld.html [hng ngn ta phim] www.scriptfly.com/screenplays [trn 3000 ta phim] www.scriptshack.com/shop/enter.html [mt trang hu ch] u gi

Mt cch hay c c kch bn vi gi hi. Trang web tng qut v ph bin nht c l l www.ebay.com; bn c th vo khu vc tng nc (v d: www.ebay.co.uk. Th vo trang web con ca n mua vi gi cc r www.half.com Ch cn nhp vo tiu bn cn tim, sau l ch screenplay, script hoc teleplay (khng c du ngoc kp v i xem bn thu c g. i khi nhng b ti liu dnh ring cho bo ch cng c chi tit ni dng chuyn phim (c khi chi tit tng cnh); gi rt r v c ch. Hu ht cc cuc u gi thng din ra khong 40 pht v kt thc, tho thun vi ngi bn v chi ph vn chuyn. c th chnh lch kh nhiu. Nhng trang web u gi khc: www.amazon.com & www.amazon.co.uk www.auctions.com www.auctions.yahoo.com www.qxl.com Cng ng, din n, nhm, bng thng bo (bullentin board) Din n l mt ni bn lun rt c ch nu bn ang thc mc mt vn c th no hoc mt ch cn a ra lin quan n vit kch bn. Trc tin hy vo www.google.com; sau click vo Groups ri click vo misc; click vo mi tn hp misc v ko xung phn menu click vo v wanted.writing; sau click vo misc. writing; ri misc. writing.screenplays v bn s tm thy 200,000 ch vi cc topic khc nhau ang c tho lun. Click vo phn search only in misc. writing.screenplays v nhp t kho hoc ch vo Search box (v d: Treatment hoc Frensham) v xem bn s thu c g. Hu ht nhng tho lun online u cha nhiu thng tin c ch, nhng cng c nhng c nhn coi y l phng tin th hin ci ti hoc ph quy. Phn thch hp nht bn c th tm thy c l l misc. writing.screeplays, rec.arts.movies hoc rec. arts.cinema. Nn nh rng, cng nh nhiu lnh vc khc trn mng, chng rt d gy nghin v ngn thi gian ca bn. Bn cng c th th tm n cc cng ng v din n sau: http://lawrencegray.com www.bbc.co.uk/writersroom www.network54.com www.petesmoviepage.com www.timelapse.com/tvlink.html www.topica.com/lists/screenwritingsecrets www.writers.net/forum Yahoo c mt vi nhm rt hay m bn c th tham gia min ph. Ch vic nh my dng URL http://groups.yahoo.com/group/ sau s c dn ti: bentubiquity (nhng nh lm phim mi); eurofilmexchange; hollyscipt (bn tin

hng ngy rt hay ca Lou Grantt); indiescififilmmakers (khng ch dnh cho fan ca th loi khoa hc vin tng sci-fi, c vi ng dn c ch khc); moviereport (nhng bi bnh lun v cc phim mi nht M); nyscreenwriter (bn tin rt hay); screenplay; screenwritermagazine (dn ti cc t bo UK xem phn Tm hiu thm); scriptreader (nhng Ngi c trao i li khuyn v kinh nghim); SitsVac (din n UK v cc nh bin kch vit hi kch tr v kch bn trnh din); ukfilmmakers; ukscriptwriting (nhng bi vit thn thin v c tnh xy dng); writingbuddies (nhng nh bin kch tm ngi cng tc) Cc tp ch in t v bn tin Bn c th thu c mt lng thng tin di do c bit l nhng cuc thi v kch bn bng cch ng k (min ph) nhn c mail thng bo hng tun hoc hng thng: http://shootingpeople.org [xem thm phn sau] www.absolutewrite.com [bo in t hay] www.author.co.uk/ezine www.filmtwentyfourseven.co.uk [bn tin hng thng v ngnh in nh Anh] www.inscriptionmagazine.com [tp ch in t hng tun cho cc nh bin kch chuyn nghip] www.kamera.co.uk [tp ch in t vi nhiu phin bn in] www.nyscreenwriter.com [dn ti tp ch Bin kch xem phn Tm hiu thm] www.raindance.co.uk [t chc Raindance ca Anh xem phn Tm hiu thm] www.screenplay.com [ trang bn tin hng thng rt hu ch] www.screenwriters.com/screennet.html [bn tin in t ca hollywood] www.scriptmag.com [tp ch in t thng k, xem phn tm hiu thm] www.shortscriptsonline.com[ bn tin in t ca nhng ngi lm phim ngn, t ti New York] www.studionotes.com [thng tin hng dn pht trin kch bn] www.thescript.com/newsletter.html [bn tin thng k ca trang Script report] www.tk-productions.com/auteur [bn tin ca cc nh lm phim] www.tvwriter.com [bn tin, kho hc, hi tho] www.writersstore.com [tp ch 2 tun/k] www.writesafe.com [ng k kch bn, bn tin qua mail] Vo cuc Nhng cuc thi kch bn C l c s d liu (min ph) ton din nht v cc cuc thi kch bn trn th gii l Scriptunities v c th c tm thy trong trang web: www.xerif.com/Scriptunities/scriptunities.html; trang web ny cng cung cp bn tin min ph cp nht hng thng cho bn. Rt ng ch ! Mt trang web khc ng c lu tm l Project Greenlight (http://projectgreenlight.liveplanet.com/index.jsp), cuc thi kch bn hng nm do cng ty ca Ben Affleck v Matt Damon t chc, cng ty ny s m bo ti tr sn xut v pht hnh (thng qua Miramax) i vi kch bn phim truyn nha

thng cuc. Hin nay cuc thi ny ch p dng M, tuy nhin trong thi gian ti, h s m rng ra nc ngoi. Mt vi trang web hu ch khc: www.firstfilm.co.uk/jerwood.htm [cuc thi ca t chc First Film UK xem phn Tm hiu thm] www.goasa.com/screenplay_text.shtml [hip hi bin kch M] www.hollywoodsnextsuccess.com [bn kch bn] www.moviebytes.com/directory.cfm [cng c tm kim hu hiu + th bo hng thng] www.orangeprize.com/screenwriting/main.html [cuc thi kch bn hng nm UK] www.screendaily.com[cuc thi kch bn hng nm Oscar Moore - qun l bi tp ch Screen International xem phn Tm hiu thm] www.screenwritingawards.com [nhng cuc thi thng nin M] www.scriptapalooza.com [nhng cuc thi kch bn phim truyn nha v truyn hnh] www.thesource.com.au/the-big-australian[cuc thi kch bn Antipodean] www.writersdigest.com/contests/internat_screenplay.asp [cuc thi ca writers digest] Mng li, nhng bui m mn v cc c hi i vi cng dn Vng quc Anh, mt ni quan trng cn phi ng k l: http://shootingpeople. org. H cung cp rt nhiu bn tin hng ngy: mt cho cc bin kch, mt cho cc nh lm phim truyn, hot hnh, ti liu v chn din vin; hng tun c mt Pitch kch bn ca Vng quc Anh c a ln. Ai ang tm kim ci g, cc cng vic (tr lng hoc khng lng), nhng a ch lin h, cuc tho lun, mng li, vv. tt c u c y. V hon ton min ph (tuy nhin phi mt 3 ngy mi gi tin ln c). Tuy nhin c mt khu vc ng k (20 bng) bn c th nhn c nhng bi gi ln trong ngy v c th gi tin nhn ca mnh. Rt ng lu tm. Nhng trang web hay khc: http://industrycentral.net/writers [ni trao i kin ca gii bin kch ] http://www@wftv.org.uk [T chc Women in film and television] www.abbycon.com/entertainment/producersanddirectors.htm [danh sch ti nng M] www.bbc.co.uk/talent [ trang web tm tim ti nng ca BBC] www.breakingin.net [nhng li khuyn hay v tip th t trang web ca Bin kch ] www.devilentertainment.net [mng li v bn tin v kch bn M] www.filmtalk.org [a ch lin h cc nhm lm phim UK] www.filmunderground.com/classified [tm mc 170 : nhng kch bn ang cn] www.hollywoodlitsales.com [danh mc bn kch bn] www.hollywoodsnextsuccess.com [tho lun v vic bn kch bn ca bn v cc mo]

www.ideatosale.com [hi tho trc tuyn - rt hu ch] www.inktip.com [mng li kch bn v danh mc th tn ca Jerrol LeBaron] www.mandy.com [Danh mc ln v cc cng vic sn xut phim trn th gii] www.mediaresourcecontacts.com/ukp3.htm [danh sch cc cng ty sn xut v a ch] www.nyscreenwriter.com/scripts_wanted.htm [ng nh tn gi] www.reunitionswel.com/screenplays [li khuyn v tip th] www.screamplay.com [cho nhng kch bn phim kinh d - mt phn ca trang shortscriptonline.com] www.screen-lab.co.uk [hi tho ca bin kch/hi lin minh nhng nh sn xut tr] www.screenplayers.net [vit cho nhng b phim trong tng lai] www.scriptforsale.com [cho nhng ngi mun bn kch bn] www.scriptiverse.com/main.html [th trng kch bn] www.scriptpimp.com [nhng lu trong giai on pht trin] www.scriptsales.com [thng tin v nhng ngi ang cn mua ci g] www.skillsformedia.com www.starintv.com [ng k thu bao hng nm] www.studionotes.com [cc nh sn xut ang i tm d n] www.theknowleadgeonline.com [c s d liu tiu chun ca nhng nhn ti UK] www.vegasscript.com [hi tho bin kch hng nm Las Vegas] www.writersscriptnetwork.com/scriptlog [cc mng li bin kch/o din/nh sn xut] S a dng http://accesshollywood.msn.com [chat trc tuyt, phng vn cc nhn vt quan trng trong ngnh in nh] http://movies.eonline.com [mt trang gii tr n thun] http://movies.yahoo.com/upcoming [nhng b phim sp ra mt] www.artistsnetwork.com [D n tm ti nng ca Dave Stewart] www.corono.bc.ca/films/main.html [nhng thng tin ni tnh ca qu trnh sn xut phim] www.entsweb.co.uk/cinema/studios [tm ng dn n cc hng phim ] www.festival-cannes.fr [trang web chnh thc ca LHP Cannes] www.filmdaze.com [trang web ca ch en phim] www.filmfestivals.com [c s d liu v cc LHP ton cu] www.filmpapers.com [nhng bi vit, nhn xt, ph bnh mang tnh chuyn mn khng qu kh khan] www.gogonzoatcannes.com [nhng li khuyn hu ch cho ai tham d Cannes] www.indiewire.com [mng li cc nh lm phim gc n] www.launchingfilms.com [ trang web hip hi pht hnh phim Anh rt ng lu tm] www.upcomingmovies.com [trang ch vi nhiu thng tin lu tr] Nhng bi bo, ph bnh, phng vn

http://geocities.com/hollywood/5555 [nhng bi ph bnh phim t thp nin 20 v 30] http://members.aol.com/morgands1/closeup [mt trang web rt hay ca David morgan - i thoi vi cc nh bin kch v lm phim www.aint-it-cool-news.com [trang web review ca Harry Knowles - rt tai ting, c tm nh hng v cn thit ] www.critics.com [nhng bi bnh lun mi - rt c gi] www.darkhorizons.com [Garth Franks - mt Harry Knowles ca c] www.efilmcritic.com [c s d liu v ph bnh phim c] www.filmorama.co.uk [nhng thng tin v bi bnh lun phim khng mu m] www.fwfr.com [four-word film review - ch n gin vy] www.igs.net/~mtr/haiku-reviews [nhng bi bnh lun rt ngn nh th th haiku] www.kamera.co.uk [nhng bi bo, bnh lun, phng vn v cc b phim t theo dng chnh thng] www.metacritic.com [v s cc bi bnh lun, nhiu ng link hay] www.mrcranky.com [Anh ta ght tt c - rt vui] www.mrqe.com [cng c tm kim bi bnh lun phim tng hp] www.rinkworks.com/movies [nhng nhn xt ngn gn (vi cu) v cc b phim] www.rottentomatoes.com [nhng ng dn hay n cc trang bnh lun] www.suntimes.com/ebert/ebertser.html [nhng bi bnh lun ca Robert Ebert] Cc phn mm C rt nhiu phn mm kch bn a dng v format, c tnh, cu trc - bn ch vic a tn ra v ngi ta c ngay mt chng trnh cho bn ( c dng Windows v Mac) C rt nhiu nhng cuc ci v xem chng trnh no uy tn nht : CharaterPro, Dramatica Pro, Power Structure, Movie Magic Screenwriter 2000, Sophocles, Stagecraft, Storycraft, Storyview C mt im chung ca cc phn mm ny l gi c: cc k t. Thng thng vic mua bn tu thuc vo la chn ca mi ngi, nhng c l phn mm ph bin nht l Final Draft Lu : c th ti phn mm format min ph, xem cui chng 2. Cc phn mm min ph c sn ti www.storymind.com Mt vi trang web c ng dn n ch mua phn mm: http://mockingbird.creighton.edu/NCW/software.htm www.hkwriterscircle.com/links.htm#i [trang ca Hong Kong - rt hu ch] www.masterfreelancer.com [ca hng phn mm bin kch] www.screenwriterstore.co.uk [t ti London - rt ng lu tm] www.screenwriting-software.net [cng c tm kim phn mm] www.writersstore.com [trang ca M - rt y ] Mt vi li tm s cui 1. Trc khi bt u lt net, hy xc nh thng tin/mc tiu m bn ang tm kim v bm chc vo . ng c i do vng vng qua cc

2. 3.

4. 5.

ng dn c v th v. Rt d v t m bn lc vo nhng con ng khc v mt phng hng m mnh d tnh ban u. Mo: Gi mt mu giy v chic bt trong tay. Nu thy mt ng dn th v, ng click vo . Ghi li dng URL ca n v quay li sau khi bn tm c chnh xc thng tin bn d tnh ban u. Thi gian khng tn ti trong khng gian o. Bn c th d tnh ch lt net trong 1 gi, nhng ri bn nhn ra rng mnh va ngi online 3 gi v qu thi gian i ng. Lt net l th ht thi gian kinh khng. Dnh hai gi trong phng Chat tho lun v bin kch khng ging nh hoc khng th thay th cho vic dnh thi gian ngi vit thc s. y ch l ci c bao bin cho bn thn rng bn va dnh thi gian nghin cu. Khng h! Bn va ph mt 2 gi ng ra dnh cho vic vit lch. Lt net v my tnh c th gy nghin. Cng nh bt k th nghin no, bn phi kim sot chng, ch khng phi chng kim sot mnh (ni d hn lm) Thng xuyn cp nht phn mm chng virus.

Nhng cun sch hu ch John Ralph, Teach yourself the internet for writers (Teach yourself Books/Hodder & Stoughton) Christopher Wehner, Screenwriting on the Internet (Michael Wiese Production/Heinemann UK) www.mwp.com Tm hiu thm c thm Ti liu tham kho BFI (Vin Phim Anh quc) Film and Television Handbook (S tay phim v truyn hnh). Xut bn hng nm vo thng 11 bi BFI (xem phn cc t chc trong ngnh) First Facts (gi khong 10 bng, Qu First Film pht hnh). Mt cun sch rt hay gii thiu v ngnh in nh, truyn hnh. Guardian Media Guide (Steve Peak) xut bn hng nm b i Guadian Books www.guardian.co.uk Hollywood Creative Directory, 3000 W.Olympic Blvd #2525, Santa Monica, CA 90404 (T: 1-310-315 4815) www.hcdonline.com. Danh sch cc nh bin kch, sn xut, o din M, vv. gi khong 60 bng mi tp (bn c th tm thy gi r hn trong www.imdb.com) PACT Directory. Xut bn hng nm; thng tin v cc thnh vin cng ty sn xut Anh. C sn PACT - rt hu ch. The Screenwriters Utopia: hng dn cho bin kch n c vi nh sn xut, o din, v i din Hollywood.

The Writers and Artists yearbook (A&C black UK). Xut bn vo thng 11 hng nm The Writers handbook (Macmillan/PEN, UK). Xut bn vo thng 11 hng nm. Mt sch tham kho rt hay ca UK The Writers market - mt ti liu ca M tng t nh cun The writers handbook. Nhng cun sch v bin kch C rt nhiu sch chuyn v bin kch. Nhng quyn hay (ngoi quyn ny) l ca cc tc gi: Richard Blum, John Costello, Syd Field, Michael Hauge, Lew Hunter, Viki King, Jennifer Lerch, Robert McKee, Raindance writer lab, Linda Seger, Dwight&Joye Swain, David Trottier, Christopher Vogler, Michael Chase Walker, Jurgen Wolff & Kerry Cox. Tip th kch bn (v chnh bn thn) Max Adams, The screenwriters survival guide: guerrilla meeting tactics and other acts of war ($13.99) nhng chin thut cho cc tn binh trong cc cuc gp v cuc chin Linda Buzzell, How to make it in Hollywood ($16.00) Lm sao thnh cng Hollywood? K.Callan, The Script is finished: what do I do now? Kch bn hon tt: gi ti phi lm g? ($14.95) ht bn in, rt hay. Elane Feldman, The writers guide to self-promotion and publicity Hng dn cc nh bin kch t qung b. Syd Field, Selling a screenplay: the screenwriters guide to Hollywood Bn mt kch bn: dn ng cho cc bin kch n vi Hollywood James Russell, Screen and stage marketing secrets Nhng b mt trong tip th phim v sn khu ($34.95) Carl Sautter, How to sell your screenplay? Lm sao bn c kch bn Cynthia Whitcomb, Selling your screenplay Bn kch bn ca bn Jurgen Wolff, Do something different Hy lm iu g khc bit nhng chin thut rt hay Kathie Fong Yoneda, The script-selling game Tr chi bn kch bn (Michael Wiese Production) Nhng cun sch lm c s Geoff Andrew, Stranger than paradise: maverick film-makers in recent American Cinema Kevin Atchity & Chi Li Wong, Writing treatment that sell (Owl books) Alan Aychbourn, The crafty art of playmaking (Faber) nhng li qu bu cho tt c cc bin kch Peter Biskind, Easy Riders, Raging Bulls (Bloomsbury). Nhng hnh nh n tng ni tnh qu trnh lm phim Hollywood trong nhng nm 70. Jon Boorstin, Making Movies work: thinking like a filmmaker ($20). rt hay trong vic hng dn thu ht khn gi

Joseph Campbell, The Hero with a thousand faces (Abacus). Bi nghin cu kinh in v ngh thut k chuyn. i khi hi nng n, nhng rt ng c. Joseph Campbell & Bill Moyers, The power of myth. Nhng bi phng vn vi Campbell, y c l l cun sch d tip cn nht ca ng. Ken Dancynger & Jeff Rush, Alternative Scriptwriting: Writing beyond the rules. (Focal Press) Jake Eberts & Terry Ilott, My indecision is final: the rise and fall of Goldcrest Films. (Faber). Rt sc so v bc l nhiu thng tin. Lajos Egri, The art of dramatic writing (Citadel) Joel Engel, Screenwriters on Screenwriting (MJF books). Robert Evans, The kids stays in the picture Hi k ca mt nh sn xut ca Hollywood; ngi ta lm mt b phim da trn cun sch ny. Syd Field, The Screenwriters problem solver (Dell) Angus Finney, The egos have landed: the rise and fall of Palace pictures (Heinemann) Julian Freidmann, How to make money scriptwriting (Boxtree) Nhng mo nh trong ngnh ny sch do mt ngi i din vit. William Frough, The screenwriter looks at the screenwriter (2 tp) + Zen and the art of ScreenWriting (2 tp) (Silman James): nhng bi phng vn th v vi cc nh bin kch. William Goldman, Adventures in the screen trade (Warner books) William Goldman, Which lie did I tell? (Bloomsbury) Cuc sng trong khu rng Hollywood: tinh t, sc bn, hi hc, rt nn c. Tom Holden, Teach yourself filmmaking (Teach yourself books/Hodder & Stoughton) Karl Iglesias, 101 habits of highly successful screenwriters (Adams Media Corp.) Nhng mo nh trong gii bin kch bn Hollywood, li gii thiu ca Lew Hunter Chris Jones & Genevieve Jolliffe, The guerrilla filmmakers handbook (Harper Collins), hi lc hu nhng cng c ch Rob Long, Conversation with My agent (Faber) mt bn bo co rt vui ca bin kch phim Cheers Roger von Oech, A whack on the side of the head (Thorsons/Harper Collins) mt cun sch hay v s sng to t do. Alistair Owen, Story and Character (Bloomsbury) Nhng bi phng vn vi cc bin kch Anh Robert Rodriguez, Rebel without a Crew nhng kinh nghim rt hay cho cc nh lm phim mi vo ngh, kinh nghim t chnh tc gi v cng l o din. Linda Seger, Making a good writer great: a creative workbook for screenwriters (Silman James Press) Stuart Voytilla, Myths and the Movies (Michael Wiese Production). Cu trc Chuyn i ca ngi anh hng ca Vogler c p dng vo 50 b phim www.allworth.com/Pages/SC_FT.htm (hng dn v cc lnh vc xung quanh vic vit kch bn )

Nhng a ch hu ch Lu : mi khi vit cho ai , nn gi km mt phong b c dn sn tem v ghi a ch ca bn hoc phong b c dn tem v tr ph i vi gi quc t. y l mt php lch s thng thng v chuyn nghip. Nhng nh cung cp kch bn Mc d hin nay c nhiu kch bn c pht hnh di dng in thnh sch, y l nhng sn phm pht hnh sau khi phim c chiu (ngha l c mt ai ghi li nhng iu din ra trn mn hnh sau khi phim c pht hnh) v di dng format khc. Bn mun c bn tho gc hay kch bn phn cnh quay (c nhiu kch bn c th ti xung t Internet xem Chng 22) C nhng ni bn kch bn (i khi bn c treatment, storyboard. vv) v gi khang $15-$20 cho mi sn phm: Vng quc Anh The screenwriters store, Suite 121, Friars House, 157-168 Blackfriars Road, London SE1 8EZ (Tel: 020 7261 1908 / Fax: 020 7261 1909) www.screenwriterstore.co.uk basn kch bn, sch, phn mm v c vi kch bn c th ti min ph. Hoa K Larry Edmunds Cinema & Theater Bookshop Script City 8033 Sunset Bvld., Suite 1500. Hollywood, CA 90046 (Tel: 1-818-764 4120) www.scriptcity.net Mo: Bn c th tm trn www.google.com vi nhng t kha nh Scripts + Buy hoc Sale hoc Screenplays + Purchase Nhng tim sch chuyn ngnh Cinema Bookshop 13-14 Great Russell Street, London WC1 (Tel: 020 7637 0206) The Cinema Store, Unit 4b, Orion House, Upper St. Martins Lane, London WC2H 9NY (Tel: 020 7379 7895) Larry Edmunds Cinema & Theater Bookshop, 6644 Sunset Blvd., Hollywood, CA 90028 (Tel: 1-213-463 3273 / Fax: 1-213-463 4245) www.larryedmunds.com/bookshist.htm Samuel French, 7623 Sunset Blvd., W.Hollywood, CA 90046 (Tel: 1-323-876 0570) www.samuelfrench.com Eliliott M. Katt, 8568 Melrose Ave., W.Hollywood, CA 90069 (Tel: 1-310-652 5178) Offstage, 37 Chalk Farm Road, Camden, London NM1 8AJ (Tel: 020 7485 4996 / Fax: 020 7916 8046) email: offstagebookshop@aol.com Quinto, 48a Charing Cross Road, London WC2 (Tel: 020 7379 7669/Fax: 020 7836 5977)

Sams Book city of Burbank, 308 N.San Fernando Blvd., California, USA (Tel: 1818 848 4417) www.hollywoodbookcity.com V cng ng qun cc nh cung cp sch trc tuyn trn mng nh www.amazon.com v www.bol.com. i vi nhng sch ht bn in, c th tm www.abebooks.com v www.usedbooksearch.co.uk Nhng tp ch bin kch: Creative Screenwriting, 6404 Hollywood Blvd., Ste. 415, Los Angeles, CA 900286261 (Tel: 1-323-957 1405/Fax: 1-323-957 1406) www.creativescreenwriting.com 2 k/thng Hollywood scriptwriter, PO Box 10277, Burbank, CA 91510 (Tel: 1-818-845 5525) www.hollywoodscriptwriter.com ng k 2 k/thng Scenario (tp ch v ngh thut vit kch bn), 3200 Tower Oaks Blvd., Rockville, MD 20852 (Tel: 1-301-770 2900/Fax: 1-301-984 3203) www.scenariomag.com; SCENARIOrc@aol.com - mi s cung cp 3 kch bn hon chnh. Screenwriter, 655 Fulton Street 276, Brooklyn NY 11217 (Tel: 1-718-398 7197) www.nyscreenwriter.com scr(i)pt, 5638 Sweet Air road, Baldwin, MD 21013-0007 (Tel: 1-410-592 3466/Fax:1-410-592 8062) www.scriptmag.com 2 k/thng cng vi bn tin trc tuyn hu ch. Scriptwriter Magazine, 2 Elliott Square, London NW3 3SU (Tel: 020 7586 4853) www.scriptwritermagazine.com; info@scriptwritermagazine.com (xem thm phn Yahoo group chng 22) 2 k/thng - rt ng c Written By, www.wga.org/writtenby; writtenby@wga.org - tp ch hng thng rt hay ca Hip hi bin kch Hoa K (WGA) Nhng tp ch v truyn thng ni chung Brainstorm (Fax: 020 7323 3037) www.brainstormnet.com; info@brainstormnet.com - bn tin sng to/sn xut 2 k thng ca Jurgen Wolff + bn tin trc tuyn t BstormUK@aol.com Broadcast, www.subscription.co.uk/broadcast BRO@subscription.co.uk EMAP Publishing, 33-39 Bowling green lane, London EC1R 0DA (Tel: 01858 438847/Fax: 01858 461739) www.emapmagazines.co.uk Empire, 7th Floor, Endeavour House, 189 Shaftesbury Avenue, London, WC2H 8JG www.empireonline.co.uk (Tel: 020 7859 9404) Fade in, 289 S Robertson Blvd. 465 Beverly Hills, CA 90211 (tel: 1-800-6463896) www.fadeinmag.com Filmmaker, 110 West 57th Street, 3rd Floor, New York, NY 10019-3319 www.filmmakermagazine.com

Film Review, www.visimag.com/filmreview; mailorder@visimag.com

www.visimag.com/vi-direct/htm;

Filmwaves, www.filmwaves.co.uk/filmmain.htm - tp ch cho cc nh lm phim kinh ph thp Hollywood reporter, PO box 480800, Los Angeles, CA 90048 (Tel: 1-323-525 2150/Fax:1-213-525 2387) www.hollywoodreporter.com; subscriptions@hollywoodreporter.com Moving Pictures International UK: 6 bell yard, London WC2A 2 JR (Tel: 020 7520 5200) www.filmfestivals.com/london/_movp.htm/US: 5225 Wilshire Blvd., Suite 900, L.A., CA 90036 (Tel: 1-213-965 7110/Fax: 1-213-965 8645) xut bn hng thng. Premiere, 1633 Broadway, New York, NY 10019 (Tel: 1-212-767 5400/Fax: 1212-767 5450) www.premiere.com xut bn hng thng Reelscene, tp ch nh k ca Vin Raindance (xem phn cc t chc trong ngnh) Screen International (EMAP tel: 020 7505 8080). Xem nhng thng tin cp nht v mng li sn xut phim ti www.screendaily.com v cuc thi bin kch hng nm Oscar Moore Screentalk, www.screentalk.biz - tp ch 2 k/thng ca M Sight & Sound chuyn h qua BFI www.bfi.org.uk/sightandsound - mi thng 1 k The Stage, 47 Bermondsey Street, London SE1 3XT (Tel: 020 7403 1818) www.thestage.co.uk - cun kinh thnh dnh cho lnh vc sn khu ca UK pht hnh hng tun + website hu ch Total film + total DVD (c 2 u 1k/thng) (Tel: 0870 444 8679) www.totalfilm.net, www.totaldvd.net Uncut, IPC Media 24th floor, Kings Reach Tower, Stamford Street, London SE1 9LS www.uncut.net/index/html - 1k/thng Variety (ng k ngai nc M ti: Cahners Publishing, International Circulation Center, Postbus 9000, 2130 DB Hoofdorp, The Netherlands) www.variety.com - cun kinh thnh ca ngnh cng nghip in nh M) Widescreen, c/o Computec Media, Grove House, 55 Lowlands Road, Harrow on the Hill, Middlesex HA1 3AW (Tel: 020 8515 0400) www.widescreenmagazine.co.uk

Worldwide Writers magazine www.worldwidewriters.com Writers forum, c/o Writers International Ltd., PO box 3229, Bournemouth BH1 1 ZS, www.worldwidewriters.com Writers journal, PO box 25376, St. Paul MA 55125 (Tel: 1-612-730 4280) www.writersjournal.com Writers news (ch chp nhn ng k mua hng thng, 1k/thng) + writing (bn rng ri 2 k/thng), PO box 168, Leeds LS1 1RF (Tel: 0113 238 8333/Fax: 0113 238 8330) www.writersnews.co.uk - tp ch c c ph bin Vng quc Anh v cc lnh vc vit lch v cc c hi. Cc t chc trong ngnh (gn nh tt c u yu cu ng k thnh vin hng nm) American Film Institute (Vin phim Hoa K) www.afionline.org - tr s ca Gii thng Hn Lm Academy Awards www.oscars.com American Screenwriter Association, 269 S. Beverly Drive, 2600 Beverly Hills, CA 90212-3807 (Tel/Fax: 1-866-265 9091) www.asascreenwriters.com and www.goasa.com ; asa@goasa.com BAFTA (British Academy of Film and Television Arts), 195 Piccadilly, London W1J 9LN (Tel: 020 7734 0022/Fax: 020 7734 1792) www.bafta.org British film Commission, www.britfilmcom.co.uk; BFC@britfilmcom.co.uk - mng li v lnh vc phim v cc cng ty i din khp khu vc UK BFI (British Film Institute) 21 Stephen Street, London W1P 1PL (Tel: 020 7255 1444/Fax: 020 7436 7950) www.bfi.org.uk - phi l hi vin thng nin, c gim gi, nhng trang web o to, ngun th vin tham kho v nghin cu hu ch, trang web cng dn ti cc hi/nhm ngh thut a phng (www.arts.org.uk ) Euroscript (cng a ch vi Screenwriters Workshop) www.euroscript.co.uk nhng hi ho pht trin v h tr cc cuc thi trong khu vc Chu u. The Film Council, 10 Little Portland, London W1W7JG (Tel: 020 7861 7861/Fax: 020 7861 7862) www.filmcouncil.org.uk; info@filmcouncil.org c quan phim nh ln nht UK, trang web c rt nhiu ng dn; h tr lm phim ngn, khuyn khch ti tr v o to. First Film Foundation, 9 Bourlet Close, London W1W 7BP (Tel: 020 7580 2111) www.firstfilm.co.uk; info@firstfilm.demon.co.uk - mt t chc h tr rt tt i vi cc nh lm phim v bin kch ln u vo ngh; cc cuc thi kch bn (Jerwood Prize) v cc d n pht trin.

London Film Commission (tel: 020 7387 8787) www.london-film.co.uk; lfc@london-film.co.uk, chi nhnh London ca mng li tan quc (BFC); i ng nhn vin thn thin, th vin tham kho tt, nhng hy lin h qua in thoi trc (xem thm: Film London www.filmcouncil.org.uk/filmlondon) Media Desk, 4th floor, 66-68 Margaret Street, London W1W8SR (Tel: 020 7323 9733/Fax: 020 73239747) www.mediadesk.co.uk; England@mediadesk.co.uk nhng hi tho v o to: bin kch, pht trin, sn xut, vv. - thng cp nht thng tin qua email. MediaXchange, 10-11 Moor Street, London W1D 5NF (Tel: 020 7734 2310/Fax: 020 7287 0096) www.mediaxchange.com; info@mediaxchange.com - mng li t chc, c l hi t v gy chang i vi nhng ai mi vo ngh. New Playwrights Trust (NPT), Interchange Studios, Dalby Street, London NW5 3NQ (Tel: 020 7284 2818/Fax: 020 7482 5292) www.darkin.demon.co.uk/societies/npt.html - h rt cho n cc nh bin kch mi. New Producers Alliance (NPA), 9 Bourlet Close, London W1W 7BP (Tel: 020 7580 2480/Fax: 020 7580 2484) www.npa.org.uk ; queries@npa.org.uk nhm nhng nh sn xut nng ng (ch yu l lm phim); nhng s kin quen thuc, hi tho, bn tin v mng li. PACT (Producers Alliance for Cinema and Television), 45 Mortimer Street, London W1W 8HJ www.pact.co.uk c quan dnh cho cc nh sn xut c lp UK (ch yu l lnh vc truyn hnh); cng c vn phng Glasgow. Player-Playwrights, 9 Hillfield Road, London, N10 3QT http://dspace.dial.pipex.com/town/plaza/gen87/main.html - nhng cuc gp thng xuyn ti London. The Raindance institute, 81 Berwick Street, London W1F 8TW (Tel: 020 7287 3833/Fax: 020 7439 2243) www.raindance.co.uk; info@raindance.co.uk hi tho thng xuyn, mng li, cc s kin pitching, bn tin trc tuyn, tp ch Screen lab + LHP Raindance hng nm London. Royal Television Society (RTS), www.rts.org.uk chi nhnh trn tan th gii Screen Lab, SW/NPA Training, 17 Langland Gardens, London NW3 6QE (Tel: 020 7435 1330/Fax: 0207813 4436) www.screen-lab.co.uk; enquiries@screenlab.co.uk lin danh gia SW v NPA - kt ni mng li gia cc bin kch tr v cc nh sn xut tr.

Screenwriters workshop (SW), Suffolk House, 1-8 Whitfield Place, London W1T 5JU (Tel: 020 7387 5511) www.lsw.org.uk; screenoffice@tiscalli.co.uk - hi tho, kha hc, s kin, mng li, vv. bt u nm 1983 vi tn gi London Screenwriters workshop, mt trm khi hnh l tng v thn thin. Rt ng lu tm. The Script Factory (ng dy thng tin: 020 7580 1052) www.scriptfactory.com hoc vo qua www.bfi.org.uk - bi c v nhng kch bn ang trin khai. The script vault, PO box 36 Todmorden OL14 7WZ www.thescriptvault.com. ng k kch bn (xem chng 16), ngun tch tr cc tc phm ca bn, nh gi kch bn, mt trang web hay. Shooting People, www.shootingpeople.org xem chng 22 bit thm chi tit. Skillset, Prospect House, 60-100 New Oxford Street, London WC1A 1HB (Tel: 020 7520 5757/Fax: 020 7520 5758) www.skillset.org - t chc h tr o to ch yu l cc c hi sn xut. Skillsformedia (Tel: 08080 300900) www.skillsformedia.com chng trnh t vn, lin danh gia Skillset v BECTU The Society of Authors, 84 Drayton Gardens, London SW10 9SB (Tel: 020 7373 6642/Fax: 020 7373 5768) www.writers.org.uk The Sundance Institute (Tel: 1-801-328 3456) www.sundance.org; institute@sundance.org - bc i tin phong ca Robert Redford nhm vinh danh nhng ti nng c lp; bao gm c Screenwriters Lab (xem thm ti: www.sundancechannel.com) T.A.P.S (Television Arts Performance Showcase), Shepperton Studios, Studios Road, Shepperton, Middlesex TW17 0QD (Tel: 01932 572151/Fax: 01932 572233) www.tvarts.demon.co.uk; taps@tvarts.demon.co.uk - c quan h tr ngnh truyn thng rt hiu qu c bit l khi trin khai cc t n kch bn mi. Women in Film and Television http://www@wftv.org (rt tuyt thit lp mng li) Writers Digest Books, 4700 E.Galbraith Road, Cincinnati, OH 45236 (Tel: 1-513531 2690, s my l: 3013) www.writersdigest.com www.writersmarket.com Writers Guild of American (pha ng), 555 Www. 57th Street, Suite 1230, New York NY 10019 (Tel: 1-212-767 7800/Fax: 1-212-582 1909) www.wgae - hng dn v format ca WGA ($10) v nhng ngi i din ($1), hi bn l tn v chi ph vn chuyn.

Writers Guide of America (west), 7000 W Third Street, Los Angeles, CA 900484329 (Tel: 1-323-782 4522/Fax: 1-323-782 4802) www.wga.org qua website ny cng c th tip cn thng tin v Ngi i din v thng tin ng k kch bn + danh sch hip hi bin kch trn tan th gii (tp ch Written by ca WGA writtenby@wga.org) Writers Guild of Great Britain, 15 Britannia Street, London WC1X 9JN (Tel: 020 7833 0777/Fax: 020 7833 4777) www.writersguild.org.uk - hip hi nh vn v bin kch ca UK; nhng li khuyn hay v hp ng, quyn v tc quyn; nhng bui gp thng xuyn. Nhng ngi t chc cc kha hc v hi tho Xem phn Cc t chc trong ngnh trn v Chng 22 Arvon Foundation, 2nd floor, 42a Buckingham Palace Road, London SW1W 0RE (Tel: 020 7931 7611/Fax: 020 7963 0961) www.arvonfoundation.org ni t chc cc hi tho; mt t chc uy tn v lu i vi cc trung tm Devon, West Yorkshire v Scotland. Moonstone International Screen Labs, 67 George Street, Edinburgh EH2 2JG, Scotland (Tel: 0131-220 2080/Fax: 0131 220 2081) www.moonstone.org.uk; mstonelabs@aol.com trung tm o to v pht trin tan Chu u (tham kho kin ca The Sundance Institute) Panico Films www.panicofilms.com - rt nhiu kha hc v phim bao gm c vit kch bn Raindance Writerss Lab (Xem v Raindance Institute mc Cc t chc trong ngnh) Richard Walter, thng qua hi tho Leslie Kallen (Fax: 1-818-906 8931) www.lesliekallen.com; kallengroup@earthlink.net xem thm Chng 22 Trang ch Screenwriters Workshop (xem phn cc t chc trong ngnh) Writers Boot Camp 2525 Michigan Avenue, Bldg 1, Bergamot Station Arts Center, Santa Monica CA 90404 www.writersbootcamp.com; info@writersbootcamp.com Kha hc trc tuyn www.bbk.ac.uk & www.xerif.com/birkbeck/birkbeck.html [Trng Birkbeck, UK] www.cyberfilmschool.com [Trng in nh Cyber] www.globalfilmschool.com [Lin kt cc trng lm phim M/Anh/c]

www.learner.org/exhibits/cinema [cc mu vit trong bin kch] www.londonbroadcast.com [ Trng in nh London] www.nfts-film-tv.ac.uk [ Trng in nh v truyn hnh UK] www.nyfa.com & www.nyfa.com/london [Vin phim New York + c s London] www.singlelane.com/script [ hi tho trn mng v bin kch ] www.studentfilms.com [ng nh tn gi] www.wizardacademy.com [ trng bin kch] www.thewritersloft.com [ hi tho v lp hc trc tuyt: t ti M] www.writersu.s5.com [ Trng dnh cho ngh vit] www.writingclasses.com/index.html [Hi tho bin kch trc tuyn Gotham] Kha hc trc tuyn ca UCLA www.uclaextension.org/writers www.uclaextension.org/index.cfm?href/online_writers/index.cfm [writers@uclaextension.org] http://filmprograms.ucla.edu [stmoore@tft.ucla.edu] www.xerif.com [ Mng li bin kch o + nhng ng dn ti cc nhm bin kch trn tan th gii] c kch bn/cc dch v thm nh Khi tr mt mc ph no s c mt ngi c kch bn v cho bn li khuyn qua mt bi vit nh gi hoc mt cuc gp gia 2 ngi. Hy kim tra mc gi ca h trc tin. Cc t chc trong ngnh ( ni trn) thng cung cp dch v ny l: Euroscript, First Film Foundation, New Playwrights Trust, Raindance Institute, Screenwriters Workshop, v thm ch c Writers Guild of America (ty). Xem thm Chng 22. http://writemovies.com Nhng ni cung cp dch v thm nh/c kch bn trc tuyn: http://195.157.93.105 [Scriptshop, PO box 26382, London N8 7ZP] www.gizzascript.com www.guru-my-screenplay.com [Script Doctor 911] www.mandy.com/1/services.cfm?c=scrc&t=uscs www.script-consultant.com [Sandy Eiges] www.scriptmag.com www.scriptservices.com www.scriptshark.com www.thescriptvault.com [scriptreading@thescriptvault.com] www.writernet.co.uk P N Chng 1: Bn ch cn bc 1 v 10 cc bc gia khn gi c th t suy ra

Chng 4: (Cu t) 1. The usual suspects 2. Panic room 3. Road to perdition 4. Maverick 5. Gangs of New york 6. The talented Mr. Ripley (Ch ) 1. Field of dreams: Vi chng ta, c nhng gic m tht quan trng ngay c khi nhng gic m khng th thnh s tht, iu quan trng l ta bit c m. 2. Spiderman: Quyn lc cng cao, trch nhim cng ln. B phim l cu chuyn v la tui trng thnh, hc cch chu trch nhim i vi nhng quyt inh/s la chn ca chnh mnh ngay c khi (c bit) l sai lm; v sau , chng ta mi c th chn chn hn. l vn v bn ng (Ti l ai? l ai?), mt b phim in hnh ca th loi ny. 3. Erin Brockovich: y l vn v gi tr bn thn; khng b ci nho v coi thng, nhng cng phi chng minh c kh nng v ti nng ca chnh mnh; v lng t trng (v bit yu thng bn thn) xut pht t lng v tha. 4. The Legend of Bagger Vance: Chng ta ch pht huy c kh nng ti a (c chuyn cng v t) trong cuc sng khi bng lng vi chnh mnh (i mt v chin thng c con qu/ni s bn trong bn thn) (Ch tng t vi Good Will Hunting) 5. A.I (Artificial Intelligence): Phn ngi trong mi chng ta c xc nh bi kh nng bit yu thng v c yu thng. Chng 7 (Cu then cht) 1. Spider man: ng bao gi e s chnh con ngi mnh (Dr. Osborn ni vi con trai Harry ngi gh sau xe) 2. Erin Brockovich: Ti ch mun l mt b m tt, mt ngi t t v mt cng dn gng mu (y chnh l mc tiu ca Erin, d rng c cha thc s nhn thy iu ny lc ni cu ra) 3. Chinatown: Chng ta cn phi giu c git mt ai , bt k ai v khng ln tn g c (S kin kch tnh) 1. My Big Fat Greek Wedding: Khi Ian bc vo nh hng ln u tin v Toula ch ni M c tht v vn v n chng bao gi thnh hin thc ri nhn anh ta. (Ch tng t vi Field Of Dreams) 2. The Truman Show: Truman nhn ra ng b cht ca mnh l k ang lang thang trn ng ph

3. Erin Brockovich: Ed Masry yu cu Erin m mt v mi v vn bt ng sn 4. Spider-man: y l mt trng hp th v. D rng vt cn ca con nhn lm bin i gen xy ra kh sm pht th 9, Peter ch thc s bin i pht th 16-18. C hai s kin ny u c gi tr tng ng 5. Field Of Dreams: Khi Ray xy xong sn bng v cu chuyn tng nh kt thc, c ging ni vang ln Go the distance 6. Cruel Intentions: V nh cc gia Sebastian v Kathryn v Annette Hargrove (vic ny to c s Sebastian lp ra mc tiu di hn) (im ngot 1) 1. My Big Fat Greek Wedding: Cha ca Toula quyt nh rng c nn lm vic vn phng du lch. C bt u ngay lp tc 2. The Truman Show: Cnh bi bin khi Sylvia/Lauren c gng ni vi anh ta rng Mi ngi ang gi v tt c u l gi to hy ra khi y ri c ta b ko i. 3. Erin Brockovich: Ln u cp n cht Crom trong bui phng vn u tin vi Donna Jensen 4. Spiderman: Trn nc mi, cnh Mng nhn, ra i no khi Peter ln u tin phng ra t. 5. Field Of Dreams: Sau cuc chm chn u tin vi Joe Jackson (Ti xy l cho anh), Ray tuyn b Chng ta s gi li sn 6. Cruel Intention: Khi Sebastian v Annettee bi cng nhau v cu ta bt u thy trn trng c, c l nhiu hn so vi cc cuc chinh phc trc . (im gia phim - im khng th quay u li) 1. My Big Fat Greek Wedding: Khi Ian hi Toula Em s ci anh ch? 2. The Truman Show: Truman li xe qua cy cu (chin thng ni s nc) v ln u tin thot ra khi o bin thin ng 3. Erin Brockovich: Khi cui cng Ed ng nhn v n (nu Erin cung cp c bng chng thuyt phc) 4. Spider man: Sau ci cht ca ng bc Ben (c mt phn li ca cu) Peter (ln u tin trong b ngi Nhn) quyt nh s cng hin v lm nhng iu tt p cho mi ngi, khng v mc ch c nhn na, trong cc cnh chin u, c xen ging thuyt minh Quyn lc cng cao, trch nhim cng ln 5. Field Of Dreams: Ti trn bng chy vi Terence Mann, khi Rat nhn thy tm bin v Archibald DocGraham v mt ln na nghe thy cu Go the distance 6. Cruel Intention: Sebastian ng vi Cecile (c nh hng nghim trng n mi quan h trong tng lai ca cu ta vi Annette) (im ngot 2/Khonh khc s tht)

1. My Big Fat Greek Wedding: Cnh chua cht khi Toula hi: Liu hn nhn ca con c git cht b khng? v m c tr li: M sinh con ra con t sng v con. 2. The Truman Show: khi nhm sn xut pht hin ra Truman trn khi nh 3. Erin Brockovich: Cuc gp vi cng s mi Kurt Potter (v tr l Theresa) khi Erin nhn ra rng ngi ta tc v n khi tay c v c khng cn dnh lu trch nhim g na. 4. Spider man: Trong ba ti l t n vi bc May, Dr. Osborn nhn thy vt thng tay ca Peter v bit rng cu chnh l ngi Nhn (Ngay sau , trong cnh bnh vin, Peter nhn ra rng: Hn bit mnh l ai) 5. Field Of Dreams: Mc ch ca sn bng l ra: ci sn gii quyt mi quan h dang d gia Ray v b mnh v nhng iu anh ta c rng l ra mnh nn ni khi b cn sng. N th hin s gn gi, tht cht li v Ray gi y mn nguyn. 6. Crule Intention: Mc d ci cht ca Sebastian (cu mng Annette) l mt cao tro, thc s cao tro cui cng l s tr th ca Sebastian sau khi cu ta nm di nm m: cun nht k (thnh tch ca ti) c pht tn, thi o c gi ca Kathryn b phanh phui.