You are on page 1of 115

Mc Lc

I. CM NANG TR BNH: BNG PHNG PHP TIT THC OHSAWA KHNG DNG THUC 4 A. CU TO V TR:.........................................................................................................4 B. NGUN GC AU KH, BNH TT: V MINH ..............................................................4 C. E. T TR BNH KHNG DNG THUC: ...........................................................................5 PHN B SUNG: ...........................................................................................................7 D. PHT TRIN TR TU DIT TR V MINH ...................................................................7 II. HC THUYT M DNG ................................................................................................9 a) Trn l m, di l dng ..............................................................................................9 b) Bn tri l Dng, Bn phi l m .................................................................................9 c) Trong (bng, ngc) l m, Ngoi (lng) l Dng .......................................................10 d) m Dng v Tng Ph ...............................................................................................10 III. CT TU CA PHNG PHP OHSAWA .....................................................................12 A) TRI N BNH TT.......................................................................................................12 B) MC CH TI HU PP OHSAWA: ..............................................................................12 C) 7 IU KIN CA SC KHO .....................................................................................13 D) 7 NGUYN L CA TRT T V TR ..........................................................................13 E) 12 NH L CA V SONG NGUYN L .....................................................................13 F) 7 GIAI ON CA BNH TT .....................................................................................13 G) LC TM TT CU TO V TR .........................................................................14 IV. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. THC N P DNG THC PHM TON CHAY- PHNG PHP THC TR ...............16 CHNG TRNH THC TR TRONG 3 TUN L ..........................................................16 V THC PHM: .........................................................................................................16 CCH DNG V CCH NU THC PHM ....................................................................17 CCH C BIT NU CM GO LT, C THM , NGON, D N. ...........................17 CHNG TRNH V SINH HNG NGY P DNG TRONG THI K THC TR ...........19 THC N C BIT NGY U ...............................................................................19 THC N NGY TH 2.............................................................................................20 THC N NGY TH 3.............................................................................................20 THC N T NGY TH 4 N NGY TH 7 ...........................................................21 THC N T NGY TH 8 N NGY 21 .............................................................22 THC N SAU THI K THC TR ..........................................................................22 NHNG IU CN LU TRONG THI K THC TR ............................................23 1

13. V. 1. 2. VI. 1. 2. 3. 4. 5. 6. a. b. 7. 8. VII. 1. 2. 3. 4.

NHNG KT QU U TIN SAU CHNG TRNH THC TR .................................24 Mt h thng ti a ho nng lng v mau lnh bnh ........................................26 Cc cch thc hnh n thc n gin .....................................................................27 N CHAY NG CCH V Y ..............................................................................32 CHT BT (glucide): ..................................................................................................34 CC MN N (protides): ............................................................................................34 THNH PHN CC CHT BO (lipide): .......................................................................35 CC SINH T:.............................................................................................................35 CC CHT KHONG ....................................................................................................35 TH PHN TCH THNH PHN CA BA N: ............................................................36 THC UNG: ...........................................................................................................37 CCH N V UNG: ................................................................................................37 LM TH NO BIT MNH N V NG? ........................................................37 N CHAY PHNG BNH ...........................................................................................38 CCH NU N V CH BIN CC THC N, UNG DNG SINH ..............................41 Cch ch bin: (PHN 2) ............................................................................................41 Cch Chn Thc Phm: (PHN 3) ..............................................................................46 Phn IV : ....................................................................................................................48 Phn V: ......................................................................................................................49

N C THC ...............................................................................................................26

VIII. BNG THC DNG M DNG- PHNG PHP N GO LC MUI M TR & NGA B BNH (OHSAWA) .................................................................................................................51 1. 2. IX. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Nhng da trn cn-bn no bit: n ung ny Dng, ung kia m? ..51 Phng Php n Go Lc Mui M Tr & Nga B Bnh (Ohsawa) ............................56 * PHN LNG GO LC, NC V MUI ...................................................................56 MT S BNH C TR TRONG I SNG HNG NGY............................................60 5 mn sinh t gip phng tr cao huyt p, tiu ng .............................................60 qua (Mp ng) : ngon v b ...............................................................................61 Cua bin: Thc n ngon - v thuc tt ........................................................................63 Khoai lang - mt v thuc qu ....................................................................................64 C Chua V Sc Khe .................................................................................................66 Thin trong khi n l nh th no ? ...........................................................................67 Mn n bi thuc dnh cho ngi bo ph .................................................................76

8. Liu Thuc Tuyt Diu Ty Tr Sn Gan V Sn Mt, Dung Dch Nc Bi Ti V Du Olive .................................................................................................................................78 9. ng Xem Thng Tnh Trng Tin Tiu ng ........................................................83 2

10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 1. 2. 3.

10 lu gip gim cn hiu qu .............................................................................87 Cch nhn n tt nht ? ...........................................................................................88 I CHNG TR LIU BNH MM HI bng THC DNG ...................................94 Sp L Xanh Ngn Nga Tui Gi ...........................................................................95 RAU M, Mt Thc-Dc-Phm Trn Qu ca t Tri ..........................................96 6 l do nn n da hu: ........................................................................................100 3 V THUC QU CHO NG BO .........................................................................101 PHNG CHNG BNH BO PH .............................................................................104 Thanh Lc Gan bng nc Go lc .......................................................................106 N UNG HP L CA NGI CAO TUI .............................................................108 NHU CU DINH DNG NGI CAO TUI .......................................................108 Cc bin php tang tui th: ............................................................................111 Nhng li khuyn c th v n ung vi ngi cao tui:......................................112

I.

CM NANG TR BNH: BNG PHNG PHP TIT THC OHSAWA KHNG DNG THUC

A. CU TO V TR: Theo Ohsawa, Thng sinh ra m dng l hai lc i khng v b sung. Dng c tnh co rt, hng tm. m c tnh bnh trng, ly tm. Hai lc m dng ny pht sinh ra nng lng. Nng lng to ra cc tin nguyn t ( electron, proton, neutron,...). Tin nguyn t to thnh nguyn t. Nguyn t to nn thc vt. Thc vt sinh ra ng vt. Lo T ni: " Nht sinh nh, nh sinh tam, tam sinh vn vt ". Nht chnh l Thng v hnh hay Thi Cc, V Cc,... Nh l m Dng v tam l Nng Lng. Pht Gio cho l " v tnh sinh ra vn php ". " v tnh " hay " tnh khng ", " h khng " sinh ra v tr. Bt Nh Tm Kinh cng ni " Sc tc th khng ". Khng sinh ra c, v sinh ra vn vt. Thin Cha Gio tin l Thng dng nn v tr trong 6 ngy ( theo Sng Th K ). Hi Gio cng ni con ngi v v tr khng phi t nhin m c, tt c u do Thng Allah to ra v lm ch. B La Mn Gio v n Gio ( Hindu ) ch trng Thn sng to Brama, Thn hy dit Siva v Thn bo v Visnu to ra v tr. B. NGUN GC AU KH, BNH TT: V MINH Con ngi s d au kh, khng hnh phc l do v minh ( tr phn on thp km ). Theo Ohsawa, c 7 giai on tr phn on: 1/ My mc, m qung 2/ Cm gic 3/ Cm tnh 4/ L tr 5/ X hi 6/ thc h 7/ Ti cao Tr phn cng cao th con ngi cng hnh phc. Con ngi c c hnh phc vnh vin, t do v bin, cng bnh tuyt i khi t c tr phn on ti cao. y l mc tiu ti hu ca pp Ohsawa. Chng ta phi hiu bit trt t v tr, phi hiu r 2 lc m dng chi phi mi hot ng ca v tr. c bit thc n c 2 loi m dng tc ng mnh m ti mi t bo sinh vt. T bo c nui dng bng thc n ng qun bnh m dng s tr nn tt p, hon ho. Do , con ngi s c khe mnh, v bnh v tr tu pht trin... Tri li t bo c nui dng

bng ha cht, thc phm qu m hay qu dng s pht trin lch lc, bnh hon, tr tu suy gim... C. T TR BNH KHNG DNG THUC: Theo Ngi Ohsawa, go lt l thc phm gn st qun bnh m dng, hon ho nht, c kh nng tr tt c cc bnh trn th gian ny. 1/ Nguyn tc chung, php tr bnh theo pp Ohsawa:

a) Nhn n hon ton ch ung nc go lt rang t 1 -> 4 ngy loi tr cht c ra khi c th. b ) n t, cng t cng tt. C th ng vt c kh nng k diu ti lp qun bnh m dng tt hn khi ta n t hn. Nhn n hon ton ( ch ung nc go lt rang ) l cch tr bnh mnh nht. Tuy nhin b mt cng ln th b lng cng ln. Nhn n c th gy tai ha nu lm dng: c ngi bt tnh sau khi nhn n 42 ngy ch ung nc lc. C ngi t vong v trong khi tuyt thc b trng ma. C ngi b trng gi phi vo bnh vin cp cu...

Nu tuyt thc hon ton, ta nn vn ng nh nhng, gi m, trnh dm ma di nng. Ngc li, n nhiu qu s khng ht bnh d n theo pt 7 ( Lng chuyn i phm ).

c) Nhai k: t 50 ln ---> 100 ln hay hn. Cng nhai k cng mau lnh bnh. Ngi khng c b rng tt nn n cm nho, bt go lt... d) Ung t nc: ung cng t nc, n cng kh cng mau lnh bnh ... Ung nhiu nc ngi tr nn m, bnh kh lnh... 2/ Cch n tr bnh an ton, hiu qu nht, khng dng thuc:

a) Nhn n t 1 -> 4 ngy loi cht c ra khi c th (ch ung nc go lt rang hoc nhn ung hon ton cng tt) b ) n theo phng thc 7 cho n khi ht bnh. Nu bnh phi tr lu di ( bnh nng ), ta nn thc hnh xen k n theo pt 7 mt tun ri nhn n 1,2 ngy ( ung nc go lt rang hoc nhn ung hon ton ) c nh th tip tc cho ti khi khi bnh. + Nu b bn ta nn tng lng m, bt mui, pha nc tng vi nc cho bt mn. + Nu b au nhc, nga ngy nn nhn i 1 -> 4 ngy th cn au, cn nga s gim rt nhiu v bin mt. + Khng dng thuc ty trong thi gian tr bnh. + Khng "ph gii" trong khi tr bnh. Nu " ph gii ", n sai bnh s ko di.
5

3/ Cch n ung theo quyn " Hng dn thc hnh v nn y hc trng sinh " ca Ohsawa, Hunh Vn Ba dch.

a) Nhn n hon ton t 1 -> 2 ngy hay t 1 -> 2 tun. Ung nc lc cng t cng tt hoc khng ung cng tt hn. b ) n theo t l go lt 95%, rau c ( hp hoc xo kh ) 5%. c) Ngng dng mi loi thuc men. d) Lm vic tay chn cng nhiu cng tt. 4/ Cch n tr bnh Ung sang nhit i ca Ngi Ohsawa vo nm 1956 Lambarn Nam Phi ( theo quyn "Chi gia v thng" ca Ohsawa, Ng Thnh Nhn v Ng nh Tuyt dch. Ngi n mi ngy 100 gram cm go lt rang v 1 qu mai. Ti n thm vi chc gram mui v khng ung nc. Khng c miso, nc tng nn ngi phi dng mui. Ngi ni n nhiu mui sng rt kh chu v c th hp thu mui cc kh. Sau 10 ngy, Ngi ht bnh hon ton, mc d y l mt bnh rt m, cc k nguy him, t l t vong 100%. 5/ Cch n tr bnh au d dy 101 ngy ( mt loi bnh dng rt him c ) ca Ngi Ohsawa. Theo quyn " Chi gia v thng ": t 1/6/1958 ----> 9/9/1958 Ngi b bnh au d dy cng ngy cng nng thm. Ngi nut dentie nhng khng ht bnh. C lc cn au ni ln khi ang din thuyt, ngi phi dng bn tay p mnh vo bng cho bt au... n ngy 8/9/1958, ngi b au bng gh gm, cn au ko di 20 gi, tng chng khng qua ni. Sau cng, ngi pht gic ra mnh b bnh dng... Ngi ung mt loi thuc gm cc loi cy c rt m, vi liu lng gp 10 ln bnh thng do bc s Kawachi k toa v na chai ru whisky nguyn cht ( Scotch black and white ) th chng au bng 101 ngy ht hn. Ngi ni ngi s dng cch tr liu ny 1 ln duy nht trong i, cch tr liu do nhng bnh qu dng gy ra. Ngi cnh bo s c 1 s ngi bt chc kinh nghim ca ngi mt cch my mc tha h ung bia, ru v s cht v lm dng. 6/ Cch tr bnh ung th mu trong quyn " Hai ngi thng c i du lch u Ty " ca Ohsawa, D Tng v Ngn n dch. Php nm 1956 ngi Ohsawa hng dn b A. n theo t l 90% ng cc lt v 10% rau, khng ung nc. Bnh ung th mu ca b A. c cha lnh 100% sau 4 tun. 7/ Cch cha bnh tiu ng ca c Trn Th Liu ( SN 1947 )( td: 0914353676) Nm 1993, c Liu b bnh tiu ng phi dng thuc mi ngy. Nm 2003, c b hn m 5 ngy, sau nm bv C Nng 1 thng tri, chch Insulin 3 mi/ ngy.
6

C t cha bnh bng cch nhn n 10 ngy ch ung nc lc ( nn ung nc go lt rang th tt hn ) ri n theo pt 7 hai thng th bnh tiu ng dt hn khng cn phi dng thuc na.

8/ Cch cha c mt ca anh Hunh Vn Ba (sinh nm 1942). /T: (08)8341815 Nm 1993 (51 tui), anh Ba b vim kt mc mt tri. Ch trong 2 ngy, mt anh b c nh vin bi cm thch. Anh n theo phng thc 7 khng c kt qu. Anh nhn n hon ton, ch ung nc loc tht t (c th dng nc go lt rang) trong 8 ngy. Lc u con mt c nhc nhi v cng, sau bt au v tr nn en dn dn. Anh ht bnh mt 99,99%. Con ch trong nh anh cng b c mt (n cng thc n ca ch). Anh cho con ch nhn n 13 ngy. Bnh c mt ht hon ton 9/ Cch cha bnh gh nga ca anh Nguyn Vn Trung /T: (08)9622137 Nm 2003, anh b gh nga, khp mnh ni mt gy ngc ngy, au nhc v cng Anh n theo phng thc 7, vn khng chu ni cn nga v rt Anh nhn n 3 ngy th cn au v nga gim dn v bin mt. Ri anh n theo phng thc 7 trong 2 tun th bnh gh nga ht hn. D. PHT TRIN TR TU DIT TR V MINH Chin thng bnh tt khng phi l mc tiu chnh ca pp Ohsawa. Lm ch bn thn v t tr phn on ti cao mi l mc tiu ti hu . Tt c nhng ngi theo pp DS tng i ng n u nhn thy tr tu mnh pht trin cng ngy cng cao... Chng ta nn p dng pp Ohsawa nghim tc trong i sng hng ngy. ngay c sau khi ht bnh t n t do, cng bng, hnh phc tuyt i... Sau khi lnh bnh , ta c th tip tc theo pt 7 hoc n rng ra thm rau c sao cho go lt chim t l t 60% tr ln.Khng n thc phm c ha cht, khng nn n ng v n chay cng tt ( v con ngi khng phi ging n tht ). E. PHN B SUNG: + Pt 7: l cch n 100% go lt vi mui m hay tng thin nhin. + Mui m gm 4 m --> 15 m / 1 mui. + Nc tiu phi vng trong. Nam i tiu 4 ln/ ngy. N i tiu 3 ln/ ngy. + Phn cht, khng mi hi, khng dnh hu mn. + C th b phn ng trong nhng ngy u p dng cch n theo pt7 ( bn rn tay chn, chong vng, mt,...) + Khng dng kem nh rng v c ha cht c hi. Nn nh rng bng bt ch rng dentie
7

hay mui. + Khng dng du n th trng c nhiu ha cht. + Nn giao lu, tip xc vi nhng ngi bn dng sinh c kinh nghim p dng pp Ohsawa c hiu qu hn. + Phi c sch v pp Ohsawa nm vng l thuyt ng hu thc hnh n ung c nim tin. + Sch bo do ngi Ohsawa vit phi c coi nh kinh Thnh hay kinh Pht, cn phi c i c li nhiu ln mi hiu ni. + Cch nu tr go lt rang, tr Bancha, tr sen... Nu hn hp nc v go lt rang cho tht si ( la ln ) ri y np ngui. Sau hm li cho si thm ln na ri nc vo bnh thy ung dn. Phn xc go n cng tt.

II.
a) Trn l m, di l dng

HC THUYT M DNG

Theo cch phn chia ny th u l m v chn l Dng. Thc t cho thy, u (c th l trn) s vo lc no cng thy mt v chn (di) lun thy m. Khi c th bnh (c ri lon thng bng m dng) th u (pha trn) s vo thy nng (trn nng, mt , mt bng...) thay v mt, v chn (pha di) thy lnh (m, ra m hi, au m...) thay v nng. Cch cha bnh n gin nht l dng khn lnh p vo trn (thm m vo y dng ra) hoc ngm chn vo nc nng (thm dng vo y m ra). Cch iu tr trn ch yu nhm thc hin li th qun bnh (iu ha m dng) b xo trn v bnh gy ra, v th, c mt nhn xt ht sc l th : "Hy gi cho u bn mi mt (m) v chn bn lun m (dng) th bn s khng cn n thy thuc". Theo cc nh nghin cu : t th nm, u thp, chn cao s d nh v tip thu nhanh hn, h cho rng v mu dn v no gip no lm vic tt hn. C th hiu nh sau : Mu (m) dn v u (m) tc tng thm m, gip cho d nh hn. Tuy nhin cc nh nghin cu cng thy rng t th ny rt d bun ng, v m mang tnh tnh. Xt v 2 qu "Thy ha k t" v "Thy ha v t" ta thy : Ngi khe mnh, trn mt (m), di m (dng), tc Thy giao xung di, Ha giao ln trn, gi l Thy ha k t. Ngc li, khi b bnh, trn nng (dng) di lnh (m) l Thy ha khng tng giao vi nhau gi l Thy ha v t. Trn l qu Khm Trn l qu Ly Thy, m Ha, dng ________________________________ __________________________ Di l qu Ly Di l qu Khm Ha, dng Thy, m THY HA K T THY HA V T b) Bn tri l Dng, Bn phi l m Vn quy nh bn phi, bn tri thuc m hay Dng, cha c ti liu no nghin cu 1 cch su xa v gii thch tha ng. Tuy nhin, da vo 1 s cng trnh nghin cu v quan st t nhin, ta thy : - Khi khi ng 1 cch t nhin, hu nh bao gi chn tri cng khi ng trc. Theo cc nh nghin cu, khi chuyn ng tri t to nn 1 dng in gi l a t lc li cun mi vt - a t lc ny mang c tnh m. Theo nguyn tc vt l, 2 vt cng tn y nhau, khc tn ht nhau. Lc ca tri t l m, do s ht lc dng, v th c th coi nh chn tri mang c tnh dng.

- Theo gio s Hirasawa, chuyn vin nghin cu sinh l hc th dc Trng i hc bch khoa Tokyo, sau 35 nm chuyn nghin cu v bn chn nhn xt rng : "t 6-50 tui, din tch tip xc mt t ca chn tri phi nam v n u ln hn so vi chn phi v din tch tip xc vi mt t khi ng ca bn chn tri ln hn. Thi gian chm t khi i pha bn tri cng nhiu hn. Cm gic n nh khi ng 1 chn bng chn tri cng tt hn. Vt chn ngi c i cch y 3000 nm cng cho thy vt chn tri in su hn xung t hn l chn phi. Cc vn ng vin, din vin... cng u dng chn tri lm trc chng c th, cn chn phi dng biu din cc ng tc". - Cc vn ng vin in kinh, ua xe, chy... bao gi cng phi r v bn tri. - Hnh nh ngi cho cho thy, bao gi mi cho cng nm bn tri. - Bc s Nogier (tc gi mn chm tr liu loa tai), khi nghin cu v 2 bnh tai cng nhn xt : "Vi cc nh chm cu, Nhm mch (qun l cc kinh m) nm trn bnh tai Phi, ca ngi thun phi v c mch (thng xut cc kinh Dng), nm trn bnh tai Tri (Pour les acupuntures le RenMo se trouve sur le tragus droigt du droigtier, le Tu Mo sur le tragus gauche)". - Vin vt l v sinh ha Leningrat (Lin X) khi tin hnh th nghim v nhy ca tai ngi nhn thy rng : tai tri nhy cm hn tai phi. Qua cc nhn xt trn, tm thi nu ln nhn nh l bn tri thuc Dng v bn phi thuc m. iu ny rt c gi tr trong vic iu tr bng chm cu khi phi chn huyt chm. c) Trong (bng, ngc) l m, Ngoi (lng) l Dng Thin 'Ng Tng Sinh Thnh Lun' (TVn 10) ghi : "Ph ngn chi m Dng, Ni vi m, ngoi vi Dng, Phc vi m, Bi vi Dng" (Ni v m Dng, trong thuc m, ngoi thuc dng, bng thuc m, lng thuc dng). + Ngay t trong bo thai, s sp xp theo th t trn cng kh r : Bo thai nam, dng kh t lng nn thng quay lng ra, do , bng ngi m thng c dng trn v cng. Tri li, bo thai n, m kh t ngc nn thng quay mt ra ngoi, do bng ngi m thng c dng hnh bu dc (go nc) v mm. + Hnh nh ngi cht ui trn sng cho thy, xc nam bao gi cng nm sp v dng kh t lng, cn xc n bao gi cng nm nga v m kh t ngc. d) m Dng v Tng Ph + Thin "m Dng ng Tng i Lun" ghi : "Lc ph giai vi dng, Ng tng giai vi m" (Lc ph thuc dng, Ng tng thuc m). Nh th Tm, Can, T, Ph, Thn thuc m, cn Tiu Trng, m, V, i Trng, Bng quang, Tam Tiu thuc dng. Tm Bo, c coi nh 1 tng mi, do thuc m. + Gio s Ohsawa (tc gi phng php dng sinh, ngi Nht), trong sch "Phng Php Dng sinh", li c 1 s nhn xt hi khc trong vic phn chia Tng ph v m Dng. Theo , Tm, Can, Thn thuc dng (thay v thuc m) cn Ph, V thuc m. Ohsawa cho rng Tim, Gan v Thn c hnh dng c v nng nn thuc dng, cn Phi v D dy rng, nh nn thuc m.

10

C g mu thun gia 2 quan im phn chia m Dng gia sch Ni Kinh v Ohsawa khng " Sch Ni Kinh l sch kinh in, tch cha kinh nghim bao i ca ngi xa, Gs. Ohsawa l nh nghin cu c ting trn th gii, nh vy c 2 quan im u c l do ca n. C th tm hiu nh sau : Theo "Kinh Dch", mi vt th, hin tng... u do 2 yu t : TH (hnh th) v DNG (cng dng, chc nng) to nn. Mt vt no , c th c hnh dng (th) l m nhng li c cng dng l dng hoc ngc li, Th l dng nhng Dng l m. Th d : Tng Tm, xt v hnh th l 1 qu tim, c nng, nn mang c tnh dng tc l dng v Th, nhng Tm li c nhim v cung cp mu cho ton c th, mu thuc m, do Tm mang c tnh m xt v Dng. Th d : Qu t, xt v hnh th, qu t c mu , do thuc dng, nhng t c v cay, khi vo rut, lm n cc mao trng rut, tiu thc n nhanh, nh vy, t c c tnh m nu xt v cng dng.

11

III.
A) TRI N BNH TT

CT TU CA PHNG PHP OHSAWA

Ohsawa tin sinh ni : Chng ta tri n bnh tt ch khng s chng na, ng coi bnh tt l k th phi tiu dit v sng ng theo trt t v tr th bnh hon hay vi trng khng c na, v chnh nhng ci s l bn b thn thit ca ta, chng s li ym tr cho chng ta na. Nu coi bnh tt, tai ho hay vi trng l k th cn phi tiu dit, nh th tr phn on ca ta vo giai on th nht. Ngi Ohsawa ni : khng cn cha bnh, ch cn sa cha nhng sai lm hng ngy nh hnh ng, t tng, n ung sai quy lut v tr, t nhin bnh tt s gim dn v ht hn. B) MC CH TI HU PP OHSAWA: T DO V BIN - CNG BNG TUYT I - HNH PHC VNH VIN ( GIC NG V GII THOT ) Mc ch cao c ca pp Ohsawa l t do v bin, cng bng tuyt i, hnh phc vnh vin. Ngi Ohsawa ni : Trn i ny chng c s hin hu no tt hay xu, m ch c m v dng. B mt cng ln bao nhiu th b tri cng to by nhiu. l nh lut bt di bt dch. Bnh tt l ngng ca a ti sc kho. Bi kch s dn ti hi kch, tai ng tr thnh dim phc. Cha cho th xc chng ta c lnh mnh, chin thng c bnh tt ch l mc ch v gi tr, khng ng k, iu ng ch trng l chng ta lm th no cho sut ngy t sng n ti ri t ti n sng lc no cng lun lun c c nim vui ti, c hnh phc, ung dung t ti trong cnh i ta sng, nhng cnh y nu em 1 triu M kim, 1 th xc to ln vm v, 1 a v cao sang so snh chng c ngha g c, ch c cnh i thnh thang bt ngt v tinh thn mi l vnh vin. Li Ohsawa tin sinh : Sng lu v mnh kho m lm g nu ch lo v cc vn vt cht. Nh vy i sng chng ta tht l v ngha, phc tp v tht l ng bun. Nu i sng tinh thn ca ta t c mc c th cm thng c vi v tr v hn cng thm mt th xc vui ti, kho mnh th cuc sng qu l k th v i khi ch cn sng trong 1 vi giy ta cng c cm tng nh c sng c mt i ngi. i sng vt cht ch l h o, 100 nm no c ngha g u! i sng tinh thn mi l bt dit. Mi giy mi pht cng qu v ngn. Hy to cho ta trc tin mt c th lnh mnh nh nhng thc n ng n, sau l th gii huyn diu ca v tr m ta s bc vo sng thc s 1 cuc sng y ngha v vnh cu. bit rng tinh thn vn thanh thot, khng b l thuc nh c th cho nn d khng may c mt c th suy yu m tinh thn c pht trin th ta vn c th sng vui ti nh thng. iu t ra cng chng t rng ta hiu bit th no l trt t v tr ca thin nhin, l lut ca to ho v v tr bao la l v tn.
12

C) 7 IU KIN CA SC KHO 1 - Khng bao gi mt nhc 2 - n ngon 3 - Ng ngon 4 - Tr nh tt 5 - V mt vui ti, hn h, khng bao gi ni gin 6 - Phn on v hnh ng mau l 7 - Cng bng, khng ni di, cng ngy cng sung sng, phn pht nim tin v hnh phc cho tt c mi ngi, tm hn rng m, yu thng tt c mi loi. Chp nhn ci tt ln ci xu vi lng bit n v hn. Cng bng = tit thc = sc kho = tr phn on ti cao = v cc = nht th = satori ( gic ng ). D) 7 NGUYN L CA TRT T V TR 1 - Ci g c thu th c chung 2 - Ci g c b mt th c b lng 3 - Khng c mt ci g ging nhau c 4 - B mt cng ln th b lng cng ln 5 - Mi tng phn u b tc cho nhau 6 - m v dng l s phn loi ca mi phn cc, chng tng phn nhng li tng thnh. 7 - m v dng l hai cnh tay ca thi cc. E) 12 NH L CA V SONG NGUYN L 1 - m v dng l hai cc cng nhau vn dng s bnh trng v cc, pht sinh im phn 2. 2 - m v dng lin tc chuyn bin khng ngng do sc bnh trng ca siu nhin. 3 - m th ly tm lc, dng th hng tm lc, m dng sinh ra nng lng. 4 - m hp dn dng v dng hp dn m. 5 - m dng ho hp theo mt t l v nh pht sinh ra mi hin tng. 6 - Mi hin tng u c tnh tm b, l nhng cu to phc tp v lun lun chuyn bin cc phn cc m dng. Mi s vt u chuyn bin khng ngng. 7 - Khng c ci g hon ton m hay hon ton dng. D trong hin tng xt ra b ngoi gin d, s si, mi vt u cha s phn cc mi th bc ca s cu to ra n. 8 - Khng c ci g trung ho m hay dng m phi c mt bn ln hn. 9 - S thu ht t l vi s khc bit ca 2 phn cc m dng. 10 - m x y m, dng x y dng, sc y hay sc ht t l vi s khc bit gia 2 nng lc m dng. 11 - Vi thi gian v khng gian, m sinh dng v dng sinh m. 12 - Mi vt u dng trong v m bn ngoi. F) 7 GIAI ON CA BNH TT 1 - Bnh mt mi : i sng v trt t 2 - Bnh au nhc : tr phn on thp km 3 - Bnh v huyt : qu thng dng hay m
13

4 - Bnh v thn kinh : M tu thn kinh cung, giao cm thn kinh cung. 5 - Bnh v tng ph : 6 - Bnh tm l : nng ny 7 - Bnh tinh thn : kiu cng, ngo mn.

* Tt c mi s vt trong v tr u c cu to theo hnh xon c. G) LC TM TT CU TO V TR Thi cc--> m dng --> Nng lng ---> Tin nguyn t--->Nguyn t --> Thc vt--> ng vt. 10 cch n ung theo pp Ohsawa:

14

Cch n s 7 l cch n d nht, khn ngoan nht v em li nhng iu k diu ... Ngi Ohsawa ni ngi no theo phng thc s 7 sut i s l hc tr Lo T. Nn theo cc phng thc 3,4,5,6,7. Khi no thy sc kho khng tt phi nhn i vi ngy ri quay li pt s 7. Ngi Ohsawa khuyn nn loi tr tht c, trng sa, ng v cc sn phm ho hc. Ngi ni mun t tr phn on ti cao cc bn phi theo trit pp Ohsawa trong t nht 7 nm. * n ng i tiu ti a 4 ln / ngy. Ph n i tiu ti a 3 ln / ngy. Nc tiu phi vng trong. * i cu 1 ln / ngy, phn cht, khng dnh hu mn, khng mi hi

15

IV.

THC N P DNG THC PHM TON CHAY- PHNG PHP THC TR


Phng php thc tr [pt5,6] - BS Trng K An c gi mun t mnh dng thc n phc hi sc kho,hy p dng chng trnh hn hp v sinh v thc tr sau y. l thc n sc kho hng ngy dng trong thi k 3 tun l, cho ngi bnh thng mun tng cng sc kho v cho ngi b nhng chng nh : mt mi,bn thn,d di,bing n,to bn,nng nga gh chc,t thp,au nhc,yu tim,yu t v, Ngoi ra, chng trnh ny, p dng thc phm ton chay,rt thch hp nhng ngi n chay m vn c mnh kho. 1. CHNG TRNH THC TR TRONG 3 TUN L Cn thc hin ng n chng trnh ny trong 3 tun l, khc kh lc u nhng c nhiu kt qu v sau. Khng nn chn nn, cn theo ng chng trnh khng thay i ngy no,v nh th l ph b nhng c gng t trc. Ngy u tin: Nhn n ung hon ton bui chiu v trn 1 m sau [18 gi]. Khng n, chng ung g c nhng vn hot ng nh thng l. T ngy th nh n ngy 21: Nn n ung theo thc n c bit sau ny. Cn thn trng la chn thc n ch nh v p dng ng n cch n ung, s thy kt qu ngay trong nhng ngy u. 2. V THC PHM: Sau y l nhng thc phm nn dng v nhng thc phm phi c, cn c p dng ng n. Thc phm nn dng: Loi m cc : go lt,bp gi cn v,bnh m,m ch Rau,ci,u,rau thm,s lch son [cresson],rau dn,mung,mng ti,ci bp,ci c,c rt,b r [],tu h [u h] th ti [mt,nu canh h],th chin [b]n vi nc tng. Hnh ty, ng,hnh l,h,hnh c,ti. Tri cy: thm,chui,u ,tri bom [pomme] Gia v: mui , mui m,nc tng,du phng,da,-liu Thc ung: nc l, nc chn,tr lt khng ng. Ch : nhng thc khng ghi ra l khng nn dng. V rau ci trnh th trng vi phn dim, rt c hi.
16

Thc phm phi c: --Nhng thc phm thuc sc vt : m,b,sa,trng,mt,pho-mch,tht, tht ngui, hp. -- Khoai,khoai ty,c t mt -- Ngoi th tri c dng, c nhng tri khc -- Tr tu,c ph,ng,ru mnh,gia v khc ngoi th c dng --Bia [la ve],ru chat 3. CCH DNG V CCH NU THC PHM V thc phm, cch dng thng thng l : n sng, nng, hp, um, nu canh. Cch hp hay um c c dng hn ht, nh gi nguyn vn gi tr cht b ca thc phm, c ngon hn v d tiu, Nhng thc phm dng hp hay um l : rau ci, ci bp, ci c, b r. Dng ni gan, xt hnh c lt mt lp di y ni, rau ci hay b xt ming ln trn. Khng thm nc hay gia v g c, y np li, chm la liu riu t 1 gi n 1 gi ri. Khng xc ln, khng d np. n gi sau, c th xem th coi chn cha. Nu chn, nhc ni xung, du ti, nm mui. Nu cch ny, hnh c tiu ht, xng mi ln, rt thm ngon 4. CCH C BIT NU CM GO LT, C THM , NGON, D N. C ngi khng mun n cm go lt v thy khng trng nh cm go thng, ht cm c phn cng [mt cng nhai nhiu!], cng v cha thu o s b ch ca cm go lt hn cm trng nhiu v cha bit cch nu th no cm go lt c thm ngon, nh cha bit n th no thy cm go lt cng d n nh thng, cng n li cng thch! Cm go lt b v li ch th no? Nhng ht go lt cn gi c ci my ngoi ht go v my y rt hu ch v n cha nhiu cht b bo, nht l sinh t B1, tr gip tiu thc, cha tr chng t ph.Do , cm go lt cn thit cho sn ph, ngi bnh nm 1 ch phng nga v cha tr chng t ph, dng cm go lt c d tiu ho v b dng. Ngoi ra, go lt c dng t nhin, khi cn gi trng thm, phi mt cng li mt ca. Phng php c bit nu cm go lt Go lt tt phi cn nguyn vn ci my bao ngoi ht go, do la xay ra b v m thi, khng em gi cht t nh c ngi p dng. em go ra lm b ht vt v ch nh thc, t,sn, ct, ri i go [nh ra vi nc] ch khng vo mnh lm trc ht my mt cht b. Cn ngm go vi gi trong nc l, trc khi em nu. V ni, nn dng ni t tt hn ht. Nn nu nc si ri mi vt go ra vo ni. Ch , mt phn go th phi hai phn nc. Khi nc si, go v ni, thm mt t mui [c mt lon sa b go - phn n mt ngi ln - na mung c ph mui], dng a bp khuy
17

go vi ln, y np li, chm la u. n lc cm chn, cn nc, hy dt la, cha t la than. Trong lc ,dng l chui ti hay vi dy xp li vi ln nhng nc ri vt kh, ph ln ming ni ri y kn np li, ng mt hi.Cng nn dn ln ni mt vt nng c kn hi. Ch t 20 n 40 pht, trong lc nn un thm t la t ni [c th t cht giy] cm thit chn v ngon. Nn n cm go lt th no mi thy ngon? Cch n cm go lt cng phi c phng php mi hu ch. iu ct yu l nn n chm ri, nhai t ming mt, mi ln mt mung c ph cm, nhai lu 30 hay 50 ln n khi no thnh h ri s nut. Ch , lc nhai cm, khng nhai chung vi thc g khc, ngoi tr mui m m thi. Khi nut cm vo ri mi n thc khc cng cn nhai thc y tht k, thnh b mi nut. Nh th, phng php n cm go lt khng nh theo li thng l n cm chung vi thc n m ch n ring bit, ming cm ri mi n thc n v tip tc nh th. Do , khi n xong mt chn cm go lt [cng vi thc n khc],phi mt t 10 n 15 pht. Nh th, c phn mt th gi nhng s rt li v tiu thc nh cm c nghin nh v lu vi nc bt [nc ming] l cht tiu ho rt tt. Ngoi ra, khi nhai nghin lu cm go lt bo v ngon m n tr li cm trng th thy lt lo, khng thch na. Tm li, cm go lt vi tnh cht b dng, vi cch nu ng n, cch n c phng php l mn n chnh chng nhng hu ch cho ngi bnh m cn thch hp cho ngi thng mun gn gi sc kho.Thc n ny cn c ph bin rng ri, mi ngi u c th dng, gi hay tr, nu khng thng xuyn th cng thnh thong, mi tun l mt ln. CCH NU CANH Trong khi p dng phng php thc tr, ch nu vi thc phm nn dng, ngoi tr th phi king c. Nu canh b, rau , u h vi h, nn lun lun y np, cht mui lc u, chm la liu riu. Ch ,khng nn dng thc n nng qu, lm phng hng v d dy, sanh chng l lot rt nguy him. CCH CHIN Nn chin vi s du va chng, khng dng li du c qu xi nhiu ln, khng t la nhiu. Ch , nhng thc phm chin nh cm chin, hay em chy hoc nng c tng phn dng, b hn v nng hn th thng. chin bnh bt, ly bt m, np hay bp s vi nc, thm t mui, nn thnh ming nh, em chin vi du [da, phng, liu] dng lm thc trng ming rt tt. CCH LM MUI M

18

Mui m l thc phm thuc dng, dng hng ngy trong chng trnh thc tr, tng cng sinh lc rt tt. Ly 4 phn m 1 phn mui ht. em rang phn m ring trn cho, la liu riu. Dng a trn u, khi ht vng th thi, ng kht. l cch dng ho ht m tng phn dinh dng. em phn mui ht [ khng dng mui bt tinh khit hn nhng mt t nhiu phn dinh dng] ln rang nh trn n lc ht kh, m xm en th thi. m nh hay tn mi th ring ra, nhng khng nn tn ht m mnh qu lm chy du, kh n. Tn xong,trn u hai th li, ng vo ve dnh dng mi ba [ khng lu qu 10 ngy]. 5. CHNG TRNH V SINH HNG NGY P DNG TRONG THI K THC TR 1-- Thc dy sm, lun lun trc 6 gi, trc khi mt tri mc hp th thanh kh. 2-- Ung 1 ly nc lnh [ nc l hay nc chn] nu l ngi mnh hay nc m [ nc nu chn m ch khng phi nc tr] nu t v yu. 3Th dc, t 5 n 10 pht. Tp ton b, ngi ln tui tp nhng b phn t hay vn ng : hai chn, xng sng. H hp trc ca m rng hay ngoi sn, trn. 4i ngi cu. Nu b bn, cn ngi lu i tiu c. Ch , ngi thng b bn, nn vn ng, lm vic lt xt s d i tiu. Nu va thc dy m ngi cu th kh tiu. 5Sc ming, tm ra. 6H hp hng v mt tri mc ra phi.Ch , trong ngy c hai thi k khng kh c tt lnh m ngi ta gi l sanh kh. l khi mt tri mc sng sm v lc mt tri ln chiu ti. Nn h hp lc y hp th sinh kh. 7i n Sng, Tra v Chiu theo thc n c bit sau ny. Ch , trc 2 ba n tra v chiu, nn nm ngh x hi li 10 pht ri hy i n. Mi ngy, nn i b li na gi, bui sng sau khi n lt lng, bui chiu sau khi n xong. 8-- Trc khi i ng, v c d ng, nn tm nng hay ngm chn tay trong nc nng li 15 pht. Ph n nn ra sch, gi v sinh, b sinh dc. Phng ng cn m ca s thay i khng kh nhng khng nn nm ngay ngn gi, nga cm. Ch v v sinh trong gic ng. 6. THC N C BIT NGY U Phng php thc tr p dng sau y c phn khc kh, nhng vi nhiu thin ch v c gng , ta s chc chn thu ot nhiu kt qu, kin ton sc kho bng cch gii c c th. l b quyt ca phng php dng thc n thch hp phc hi sc kho m chnh thc n khng thch hp trc kia lm tn hi. Sau khi sc kho c phc hi, s n ung tt nhin s tr li bnh thng v theo chng trnh ch nh sau ny. Thc n ny p dng cho tt c, nhng ngi ang nhm bnh thng thng [mt mi, bn thn, d di, to bn, nng nga, gh chc, t thp, au nhc, yu tim, yu t v] v cho ngi bnh thng mun kin ton sc kho. Thc n ny, dng thc phm ton chay, cng thch hp vi ngi n chay m vn c mnh kho. Thc n
19

Ngy u tin, sau khi n ba tra nh thng l, nhn n v nhn ung hon ton [hay ung vi hp nc thi] vo bui chiu v trn m sau [18 gi] V sinh Tip tc cc sinh hot nh thng, khng hn ch g c. Ng sm, dy sm---Tp h hp lc hng ng. 7. THC N NGY TH 2 Thc phm cn chn theo s ch nh trc. Khi u, n cht t thi, ung tht t. Dng 80% cm go lt, 20% rau ci. Dng mui m trong mi ba n rt tt. Thc n [ton chay] SNG : Nn n cht t thi, bp nu hay xi vi mui m Ung vi hp nc [chn hay tr lt] trng ming TRA : Nn n cht t thi : n Cm go lt, mui m n B r um, nm du v mui n Rau ci,tu h ti vi nc tng n Trng ming 1 lt [nh] u hay thm,bom n C th khng ung nc hay ch ung vi hp nc chn hay tr lt. CHIU : Nn n cht t thi : n Cm go lt, mui m n ci bp hp,nm du mui n Rau ci ,tu h ti vi nc tng n Trng ming 1 lt [nh] u hay thm,bom n Khng ung nc hay ch ung vi hp nc chn hay tr lt V sinh tiu thc --Nn n tht chm ri, nhai k thc n thnh b ri mi nut vo. --Khng ung trong lc n -- Gi ho kh trc, ang hay sau khi n -- C ht thuc. --i b na gi sau ba n chiu. H hp trc khi ng. 8. THC N NGY TH 3 Nn n lng lng thi, ung cht t. M cc 80%, rau ci 20%. Dng mui m trong mi ba n rt tt. Nn ung nc m. Thc n [ton chay] SNG : Bp nu hay xi vi mui m Ung vi hp nc tr lt [m] trng ming. TRA : Nn n lng lng thi : n Cm go lt, mui m n B r um, nm du v mui n Tu h chin, nc tng, rau thm
20

n trng ming 1 lt u hay bom n Ung vi hp nc chn hay tr lt CHIU : Nn n lng lng thi : n Cm go lt, mui m n Ci bp hp, nm du mui n Tu h ti, nc tng n Trng ming 1 lt u hay thm n Ung vi hp nc [m] V sinh tiu thc -- Cn n chm ri, nhai k thc n thnh b ri mi nut vo. -- Khng ung trong lc n -- Gi ho kh trc, ang hay sau khi n -- C ht thuc. -- i b t lu sau ba n chiu. H hp trc khi ng. 9. THC N T NGY TH 4 N NGY TH 7 Nn n va , thi n khi cn thy i cht t. M cc : 70%, rau ci 30%. Dng mui m trong mi ba n rt tt. Nn ung nc m. Thc n [ton chay] SNG : Cm chin du vi mui hay l : bp nu vi mui m Ung t tr lt trng ming, nc m TRA : n Cm go lt, mui m n B r um, nm du v mui trc khi n n Hay l : Bp ci hp, nm du mui. Canh tu h ti vi h, nm du v mui trc khi n [t nc] n Tu h chin, nc tng n Rau ci, rau thm n Trng ming bnh bt chin mn hay 1 lt u hoc bom n Ung na ly nc chn hay tr lt [m] Sau ba n tra, cch 2 hay 3 gi, c kht, ung 1 ly nc chn hay tr lt. CHIU : n Cm go lt mui m n Ci bp hp, nm du mui trc khi n n Hay l : canh tu h vi h, nm du mui n Trng ming 1 lt thm hay u n Ung na ly nc V sinh tiu thc -- Nhai tht k thc n thnh b ri s nut . -- Khng ung trong lc n -- Gi ho kh trc, ang hay sau khi n -- C ht thuc. -- i b t lu sau ba n chiu. H hp trc khi ng.
21

10. THC N T NGY TH 8 N NGY 21 Nn n lng lng, va no thi. Ung nc khi thy kht vi gi sau ba n nhng khng ung nhiu. M cc 70%; rau ci 30% Thc n [ton chay] SNG : n Cm chin vi du .Hay l: n Cho, bp nu , xi vi mui m n Trang ming : bnh chin du hay thm, u n Ung nc chn hay tr lt TRA : n Cm go lt mui m n B r um , nm du mui n Ci bp hp, rau lut vi nc tng. n Canh tu h ti vi h, nm du mui n Tu h chin, nc tng.Ci bp hp hay kho. n Trng ming bnh chin mn hay 1 lt u hoc thm ,bom. n Ung na ly nc chn hay tr lt Bui chiu, thy kht ung thm CHIU : n Cm go lt, mui m n Ci hp, nm du mui n Canh rau hay canh tu h vi h, nm du mui n trng ming 2 lt u hay thm, bom n Ung nc chn hay tr lt V sinh tiu thc Khi i mi i n. Nn n chm ri nhai nghin cc thc n cho tht k. Khng ung trong khi n. Gi ho kh , trc, ang hay sau khi n l li gip tiu thc c d dng. C ht thuc. i b t lu sau ba n chiu. H hp trc khi i ng. 11. THC N SAU THI K THC TR [Thc phm thng dng] Sau khi p dng chng trnh thc tr 21 ngy va k, c th s thay i t nhiu, con ngi , nu khng c hon ton mnh m trong thi k thc tr nhng s thy d chu t nhiu, thn th c nh nhng, kho khon. Sau thi k ny, nu c thu hoch c t nhiu kt qu, c th ni rng s thc phm nn
22

dng nh sau. M CC : khng thay i, dng cm go lt cng tt, hay l dng vi ba ln trong tun. B, SA, PHO MCH : C th dng pho mch, sa b, sa u nnh, cht t b mn. Ung 1 ly sa b lt lng, sng sm. C THT : dng c ng, loi c nh con c th nhai nghin n c xng. V tht, dng vt, g hay b, tun vi ba ln, khng lm dng. TRNG : dng mt vi ln trong tun, chung vi thc n khc, vi thc nu, um, ch RAU TRI : Dng thm cht t rau tri trong ma v trong vng [ khng th xa vng hay nhp cng, ngoi tr tri bom] Vn c : chanh ,cam, qut, bi. NG , MT : c th dng cht t mt [th thit] hay ng, loi ng tn hay th, khng dng ng trng mt ht cht b dng. RU CHT, BIA : Tun dng mt vi ln thi, trong nhng ba n c tht, khng nn lm dng. TR, C PH, THUC L : Cn king c hai loi kch thch c ph v thuc l. V tr, c th dng cht t bui sng.. C th ung chung tr vi sa. Ch , khi n thm nh trn m thy kh chu, nn tr li chng trnh thc tr trc. 12. NHNG IU CN LU TRONG THI K THC TR 1/ Khi p dng chng trnh thc tr, cn bn ch,thay i hay ngng ngh 1 ngy l hng tt c, nhng c` gng trc k nh mt. 2/ Tun l u trong thi k thc tr, s thy kh chu v kht nc v mt mi. Nn c gng chu ng lc u, v sau s quen, ung nc thy ngon v th v. Tay chn kh, khng ra m hi nhng v hi. Trong lc hn ch nc nn n tht chm ri, nhai k thc n cho thnh b vi nc ming, s thy kht nc. V sau, khi khng cn hn ch nc, cng nn ung va chng thi, ung nhiu c hi v tiu thc, lm mt tim. S hn ch nc khng lm mt thn v di hi g nh c ngi lo ngi. Theo kinh nghim, du vi t nc, b thn vn c th duy tr vai tr trc xut cht b v mui. 3/ Khng nn n nhiu rau sng trong ba n, c th sanh tiu chy, li 10 hay 15 ngn l . S hn ch sinh t C [ trong tri chua phi king c theo chng trnh] hay cht n bch tinh sc vt [ trong tht hay c cng phi c] khng gy nh hng g c v hai cht y u c thay th trong thc n p dng theo chng trnh. Sinh t C c trong rau ci v my go lt. Loi n bch tinh tho mc trong u h, m vn c gi tr tng ng vi n bch tinh sc vt trong c tht. 4/ Khng nn nu thc n vi nhiu nc lm mt gi tr ca thc phm. Loi m cc khng nn nu nho qu. Nu va kh v chn d nhai v d tiu ho. 5/ Mui m rt tt, nn dng chung vi thc n, t 1 n 3 mung c ph trong thi k u ca chng trnh. V sau , bt s.

23

6/ Do s hn ch nc v thc n lc u, d sanh chng bn. Khng c g phi lo ngi, chng cn thuc nhun trng v khng c g nguy him bi khng c dng thc phm sc vt, khng sanh c. Mt vi ngy sau, s i li nh thng. 7/ Lc u, ng t c khi mng m trong gic ng, st cn, thy m. V sau, ng oc d dng, s mt chng kh ng. Cng lc u, c th b cm t lu nhng ri s dt, khng bin chng g c. Ngi bnh phong thp thy nhc mi li cht t, nhng ri gim ln. 8/ Trong khi p dng chng trnh thc tr, cn ngng cc mn thuc, nu khng v th m sanh mng phi lm nguy. Nu tnh trng bnh nhn cn phi phc dc th nn hun li vic thc tr. 9/ Mc du mt mi v yu sc lc u, nn hot ng nh thng l, cn vn ng, th dc cht t mi ngy. 10/ Vic quan st nc tiu v phn cng gip phn nhn nh v tnh trng bnh nhn. Trong thi k thc tr, vi s hn ch n ung nu i tiu qu 4 ln trong 24 gi, tnh trng khng bnh thng, thn tim suy yu v nc tiu nhiu. Nu b bn [ t 3 ngy sau khi p dng chng trnh thc tr] hay i tiu trn hai ln trong ngy l t v suy. Nc tiu vng v trong t lu ng cn l c bnh v thn, v thc n khng ng u, nhiu phn dng. Nc tiu nhiu v trong c th b bnh i ng. Nc tiu mu vng sm v trong l tt, thc phm dng c ng u. Nu phn hi xanh, ri tr thnh sm, thc n c nhiu phn m. Phn ca ngi mnh phi vng sm v khng nng mi.Nu phn c mi xu l t v suy yu, s tiu thc khng hon ho. Ngi mnh kho i tiu d dng, phn ra thnh khc, v trn ht khc, c th khi cn phi dng n giy v sinh.

13. NHNG KT QU U TIN SAU CHNG TRNH THC TR Sau khi thc hnh ng n chng trnh thc tr, chc chn, cc bn s c phn kt qu sau y, ngay trong nhng tun l u tin : - n ngon, ung ngon, ng ngon, [tuy nhin, cn lun lun gi iu ] - ht au nhc, mt mi [cc chng thng thng bt ln] - cm gic d chu, khoan khoi [ c th c iu ho] - sc thi c vui v [ sc kho c kin ton] Tr ch v c gng thm trong vn p dng ng n v y phng php thc tr, cc bn s c thm nhiu kt qu tt p, thn th iu ho, cm gic d chu, sc kho c phc hi nh thc n ung thch hp. Vi thc v php thc tr, sc kho cc bn s c gn gi vng vng v s khng cn c
24

th b tn hi v thc n ung na. Nh th, chng ta s c th t mnh lm ch sanh mng mnh v do , s lm ch vn mng sau ny

25

V.

N C THC

1. Mt h thng ti a ho nng lng v mau lnh bnh Cha kho c mt cuc sng kho mnh v hnh phc ngay di mi cc bn, ba ln mt ngy! Cu tr li cho cc rc ri gp phii trong cuc sng thng rt n gin v rt d hiu, nhng chng ta thng b chnh cm xc, thi quen v cch ngh lm m qung. T chc sc kho ton cu ang trong tnh trng khng hong. Vn cha tm ra mt phng thc no tt, mang tnh ton cu, v c kh nng thc hin. V vy, ti mun chia s cc phng thc khoa hc truyn thng, thng thi c, v kinh nghim c nhn truyn cm hng cho cc bn thm mt phng php n ung n gin nhng v cng hiu qu, ti gi l S n c thc, nhm gip ch cho cuc sng ca bn. Trong 40 nm lm gio vin v c vn Thc dng, mc ch quan st v kinh nghim c nhn ca ti dy ti rng nhng thc chng ta n v cch chng ta n nh hng rt ln n cm xc, tm l, v th cht ca chng ta. Hn na, suy ngh, tnh cch, i sng tnh dc, cc mi quan h, v thm ch tinh thn ca chng ta cng b nh hng su sc bi ch n v thi quen n ung. n c thc cng gip cu ly hnh tinh v mi trng. Nu chng ta quan tm n bn thn, chng li s cht i, bo v Tri t, chng ta phi c cch n ung logic, lnh mnh, phi bo lc, tit kim v khin chng ta kho mnh hn. Ti khm ph rng khi c hng nghn - ch n ung nguyn thy Thc dng ch yu l thc vt ngon ming va p ng y cc tiu chun trn, va lm tho mn khu v ca ngi n. D bn chn n chay trng, khng n ng vt, hoc Thc dng, bt buc phi hc cch n theo mt thii quen tt h tiu ho c hp thu ti a dinh dng t thc n l tng. L do chnh khin ti vit bi bo ny l, d cho ch n ca bn ra sao, gip bn nhn c ngun nng lng di do nht, s thoi mi, kho mnh v kh nng hi phc bnh tt nht t thc n. Quan im Thc dng thc s l Cch nhn cuc sng bao qut hn, v ch khi c kim chng, n mi ch thc l cch sng hiu qu cho bn v c hnh tinh ny. Cch chng ta n cng quan trng nh Ci chng ta n. Qua mi nm ti u tr nn nhy cm hn vi phng thc thc hnh Thc dng v n c thc (chnh nim khi n - NT), phng php ch hon ton bao gm nhai v th bng bng. Mi ngy, ti n mt hoc hai ba, nhng u thc hnh n c thc trong cc ba . Cc ba khc c th khng quan trng bng nhng ti vn nhai ht mc c th. n c thc v cng c li cho ti v n qu tht cu sng cuc i ti khi ang trong tui thanh nin lc ti vit quyn sch. Cch n hiu qu, Con ngi bn chnh l cch bn n. Ti tip tc thc hnh phng thc cha bnh v cch n c th cu sng cuc i ny cho n hin ti. Nhai tt cn bng ng trong mu, to ra s yn bnh trong ni tm, gim lng tht ti, tng cng kh nng trc gic, gip tm hn sng sa, kin cng, v kin cng hn na. N cng c th c tc dng tng t i vi bn. Trong ngh Thc dng, ti c hn hnh cho hng nghn ngi li khuyn, nhiu ngi th hng nghn ch n trc . Sau khi hc cc nguyn tc n Thc dng v lm th no n c thc, h bt u ci tin, v cha bnh - thng l cc bnh bc vo giaii on cui. H gim dn lng thuc cha bnh cho n khi khng cn s dng chng na. Vic n c thc ng lm nh vy. Nu bn tun theo cch n ny, bn s v cng hi lng v tr nn d gn gi hn khi n mt mnh hoc n trong mt bu khng kh m m khng no nhit v khng cm on. Chng ta cng c th ni chuyn khi n - v nhng ch thoi mi v thu ht cng nh khi nhai vy. Ti thm ch cng m mang rt nhanh, hc th gin v to ra cc thi im cha bnh trong ba n. Khi bn hiu rng, nhai tt l mt thch thc, vic thc hin n
26

cng rt n gin, khng phi tr tin, v rt b ch. Nhiu nhn vt truyn cm hng ni ting khp th gii nhn mnh vic n c thc vi vic nhai chm v k. Trong s c Cha Jesus, ngi ni, Nhai k thc n bng rng bin thc n thnh nc, thin thn ca nc s chuyn n thnh mu trong c th. V nhai chm, nh th l mt li cu nguyn con gi n Cha. Leonardo Da Vinci, thin ti thi Phc hng ng thi cng l ngi khng n tht, cng khuyn chng ta nn thc hnh phng thc ny. Nhai nc ung v ung thc n, l nguyn l c Mahatma Gandhi, v lnh t ngi n dng cm v ni ting, pht biu. Vic nhai tt cu sng cuc i ti. Ti hc v cch thc hnh n gin v su sc ny t cha ti, ngi sng st hai nm trong tri tp trung Nazi trong Th chin II, kin tr chu ng s gian kh v thiu n ln. Khi cn l t nhn sng trong mt mi trng khc nghit vi thi tit gi lnh v mt ch n v cng thiu thn, ng pht hin ra rng nu ng nhai khu phn n ca mnh v thm ch nhai nc nhiu hn hoc bng 150 ln trong mt ming y mm, ng s c nhiu nng lng, nhit, v th lc n nh hn, v iu ny gip ng tng hy vng v khch l cho mnh. Khi cha ti tr v nh sau chin tranh, ng chia s kinh nghim ca mnh v ni vi ti rng, Nu con cm thy mt mi, m yu, lnh lo, s hi hay tuyt vng, hy nhai thc n nhiu hn 150 ln. Lc y ti vn cn t do v sng kh thoi mi, nhng ch sau vi nm tui 17 ti cng tr thnh t binh chnh tr v b kt n hai nm t trong tri ci to Yugoslavia. , cng nh cha ti, ti thy i, lnh v v cng kh s. Bi hc ca cha v n c thc v gi thi tt v cng cn thit, nh n, ti khng ch sng st m cn pht trin sc mnh tinh thn v tm hn, mang theo c tin v s t tin bc vo tui trng thnh. 2. Cc cch thc hnh n thc n gin Nhai tt c li ch to ln cho sc kho! Bn cng nhai nhiu, mi v ch thc ca thc n cng tng. Chng ta s cng tho mn hn v chng ta ang nhn cng nhiu dinh dng t thc n. V vy, chng ta cm thy hi lng vi t thc n hn. S lng tht ng (sweet carvings) gim bt i v thc n tr nn ngt hn khi n c nhai. Thm mt li ch na, bn c th iu chnh cn nng ca mnh d dng hn. Sau y l nhng hng dn c bn ca ti dnh cho vic nhai k: 1. Ngi n trong mt ni yn tnh. 2. Ngi n vi mt thi tt v th bng bng. 3. Trnh c sch bo, xem ti vi, hoc chuyn tr tiu cc. 4. Dng mt chic ng h, hoc mt cun bng ghi m ng vai tr l mt hng dn vin thn thin nhai. 5. Bt u nhai 20 giy (khong 25 ln nhai) mt ming y mm. 6. Tng dn t 20 giy ln n 40 giy, ri 1 pht (khong 75 ln nhai).
27

7. Nu bn ang cha bnh hoc ang tm cch thay i, nhai mi ming 150 ln. (on trch trong Cch n hiu qu, Con ngi bn chnh l cch bn n) Vo gia tui 30, ti pht hin ra v sn sng tip nhn phong cch sng theo kiu Thc dng. Cc gio vin Thc dng ngi Nht ca ti, Michio v Aveline Kushi, Herman v Cornellia Aihara, Noboru Muramoto v Shizuko Yamamoto, u nhm mnh tm quan trng thit yu ca vic n c thc, c bit l nhai hon ton. Phng php dy Thc dng khuyn bn nn nhai t nht 50 ln mt ln ly thc n. Bn c th bt u vi khong 20 ln v tng dn. Noboru Muramoto vit rng nhai 50 ln mt ln l con s cn bn tiu ho tt, 100 ln hoc hn nu bn c vn v sc kho, 200 ln nu bnh ca bn rt trm trng. Trong cun sch ca ng, S min dch t nhin, Ci nhn ch n v ch min dch su sc, Muramoto lin h lm th no Tin s Tomozaburo Ogata, gio s trng Dc, i hc Tokyo, pht hin rng vic nhai kch thch s sn xut hocmon parotin. N tng cng tt c cc t bo trong c th, tng qu trnh tr ho, lm chm qu trnh lo ho, v kch thch tuyn gip (thymus gland) sn xut cc t bo ch T chng li bnh tt. Hc c iu ny cng ging nh st nh xung u, v ri ti hiu ra thm ch vic nhai nc cu sng cha ti v ti! Cc nn vn ho truyn thng trn th gii dy chng ta s quan trng ca vic n cn thn v c thc. Nhiu ngi lng nghe s rn dy ngay trong ba n. Bit bao ln cha ng ta ng vin chng nhai k bng trc gic? ng nhin, chng ta khng mun v thng chn cch kt thc ba n sao cho nhanh nht. Thc s, chng ta khng hon ton tp trung rng vo s dy nhai . By gi th sao? Hng nghn sinh vin tham gia cc bui hi tho Thc dng cui tun ca chng ti, h c hc nhng k nng c bn ca Thc dng. Ti cng dy hc cch n c thc v nhai k trong cc bui ni chuyn khp nc M v chu u, thc s ti ht sc ngc nhin khi nhiu ngi cc nhm t thay i cch nut i theo cch thc hnh n c thc. Thm ch ti cn thm cc bn nhc c bit trong ba n ni bt vi ting chung nh, khng nh kh nng cha bnh, v cch iu tr nhm tng kinh nghim n c thc. Hng nm, ti dy ti cc tri dng lo vng ven bin Thi Bnh Dng, , do Martin v Rosey Halsey ng ra t chc, ti ti thng m cc lp c bit hng tun v Do-In, l thuyt Thc dng, dinh dng v n c thc bao gm nhai v th c thc trong ba n. Hy th tng tng hn hai mi ngi ang ngi n rt im tnh, nh nhng vi mt lng bit n quanh bn n. Bi hc rt ra rt l th v ng gi vi ngay c h ln bn thn ti. Ngi c cu tc ng, Quando si mangia, non si parla, tc l, Khi bn n, ng ni. Qu ng nh vy! Khoa hc hin i khm ph ra rng nhai k gip nhanh lnh bnh. Ch n v nhai thch hp s gim au n v s tit kim hng t la mi nm chi ph cho vic chm sc sc kho. S ri lon tiu ho thng thy nh chng kh tiu axit, s chy ngc axit, cc vt lot, rut d b kch thch, chng vim rut kt, v ung th trc tip c ci thin bng phng thc n c thc. Chng tha cn v bo ph l kt qu ca vic chn ch n ngho nn, thi quen n ung khng thch hp v thiu cch nhai. Chng ti c th gip bn c nhng chn la lnh mnh hn. Nu chng ta nghin nt cc mu thc n bng rng, cc cht thit yu trong s c pht tn trong ming, ng thi sn xut ra cc enzym cn thit. Nc bt - hay Ru tin ca
28

Cha theo cch gi ca ngi Trung Hoa c c tit theo cc enzym quan trng, trn ln trong thc n, kim ho mi ming thc n trc khi chuyn xung bng, , n s pht huy tc dng tiu ho v t chy tt hn. Theo phng thc dy ca Yoga, cht ny to ra prana (nng lng thc y s sng) v vi mi ln nhai, cc hocmon parotin quan trng chng lo ho cng c thm vo. Nhng ngi nhai tt lnh bnh nhanh hn, sng lu hn, v trng tr hn! Theo ti, khi chng ta nhai 150 ln, thc n s t bin i thnh cc dng c th cn. N cng lin kt chng ta vi nng lng ca thin nhin, Cha tri, v v tr. Ci ming tng t nh mt l phn ng ht nhn, n c th chuyn t nhn t ny sang nhn t khc. Qua vic luyn tp th, nhai, ngh c thc, chng ta c th chuyn i mt nhn t sinh ho hoc hocmon ny sang dng khc cn cho cc t bo, cc tuyn, v c quan trng c th. Ti bit i vi mt s ngi, iu ny c th hi l thuyt, nhng chnh ti tri nghim n nhiu ln. cc bui hi tho 3 ngy hng thng ca ti, ti lun nhn ra s bin chuyn tch cc ch sau 1 ngy - thng l sc mt tt hn v cc chng lin quan n tiu ho bin mt. Ti v nhai tt nh nhm la nhanh, nh vic ngn la va nhen nhm lan nhanh n ng g. Hy tng tng vic ta nhm mt khc g ln vi ch mt que dim nh. chnh l thi quen n trc y. Vic nut mt ming thc n tht ln sinh ra cc bnh tiu ho hin nay. Vic nhai/th cng ging nh ct khc g thnh cc vin nh - n p v khc g, v nhai cng nghin nh thc n. Bi vy, chng ta t chy thc n qua qu trnh nhai k - tht vy qu trnh ny cng sn xut nhiu nng lng hn. Chng ta c hai c th - mt l th cht, ci cn li l tinh thn. n c thc vi tinh thn tt gip chng ta tng cng nng lng mt cch cn i vi vic chng ta nhai bao lu. n gin l vy. Kt qu l c sinh lc bn b, do dai, tr c thng sut v mt cuc sng y hn. Mi loi thc n, c bit thc n c cha carbonhydrat, bt u qu trnh tiu ho t ming. Nhai gip enzym tiu ho ptyalin - c trong nc bt - trn u cng carbonhydrat. Sau men ny ph v cc mch cacbonhydrat, bt u qu trnh chuyn thc n thnh nng lng. Cacbonhydrat phi c tiu ho trc trong ming! Cn phi nhai ng cc k trong ming. Thc n ng cc khng c nhai k khng th ph v hon ton v v vy xenlul c th khng c tch ra khi cc cht dinh dng v tinh bt. Nu tinh bt c nut m khng nhai hon ton, axit v enzym trong tuyn ty s khng th phn hu hon ton thc n thnh cc hp cht n gin. Tinh bt s ch c hp th mt phn trong rut. D dn n chng kh tiu v km hp thu. Hn na, rau phi c nhai k ph v cc cellulose bao quanh mch dn trong thn thc vt. Thc n Thc dng c cha nhiu cht x cng nh cc cacbonhydrat phc tp c cc chuyn gia dinh dng hng u khuyn dng phi c n k c th chuyn ho c hon ton thc n thnh cc dng cn cho c th. Nu bn khng mun nhai, trong bt k ba n no, c bit l cc ba n c cha nhiu n cacbonydrat nh ch n Thc dng, bn s khng th c c kt qu mong mun, m ngc li l nhng cn bnh tim n nh bo ph, tng cn, kh chu, v l , v i khi bn s mc 1 s cn bnh lin quan n tinh thn nh d cu knh, r, v ny nng. Tin s Arthur L. Kaslow, chuyn gia trong lnh vc thuc dinh dng ghi ch s tng quan r rt gia thi quen nhai ca cc bnh nhn ca ng v kh nng tiu ho ca h. C mt khong thi gian chng ti n n nhanh, n nhanh v nhai cng nhanh. Nu bn mun c mt cuc sng kho mnh, bn cn nhn ra u th ca mnh thu li
29

sc kho v s minh mn vi vic n c thc. Nhai l giai on quan trng nht ca Thc dng. Bn khng c rng trong d dy, trong tuyn ty v vy, bt buc bn phi nhai trong ming, t nht 50 ln. Bn cng nhai nhiu, bn cng lm ch nhanh trit l sng lu v hi xun ca chng ti. Thc t, nhai k thc n l nghi l ln nht trong vic to dng cuc sng. George Ohsawa - Li hng dn n liu thuc Thc dng Vng Vin ng. Bn ang vt qua nhng tri nghim kh au vi nhng au thng v th xc v tinh thn ca bnh tt v mo him? Bn th rt nhiu cch sng tt v n ung ng mc, c c nhng kt qu khc nhau? Sau khi hc n ci g v n nh th no cho ng, bn c th bt u ci thin - thm ch ang trong giai on cui ca mt cn bnh no . Hy dng ngay vic o m cho chnh chng ta vi ci na ca chng ta! Hy hc cch n v sng ng cch! Nu khng c thi quen n ng, thm ch nhng thc n Thc dng lnh tt nht cng c th gy ra nhng vn rc ri v mt cn bng. Hc n ng mc rt n gin, mc d c th bn s phi c mt s hiu bit v phng php rn luyn tt - c hai u rt cn thit trong vic hi phc. Ti gii thiu trong cun sch ca mnh, Chng trnh n kho, hoc nh cch ti gi n, PEP, mt h thng chi tit cch n ti a ho nng lng, sc kho, v cha bnh. Trong cng bao gm cch to mt mi trng n thn thin, thi n tt nht, kt qu c li trong vic n cc thc n khc nhau, n vi hm lng nh th no, v khi no th n. Thm ch, ti cn ch cho cc bn vic cn lm sau khi n trnh cc bnh v tiu ho. Mi th u v cng n gin, ch c mt s t ngi trong chng ta hc c nhng cng c cn sng tt khi cn tr. Nhng, chng bao gi l qu mun. By gi tui 75, ti thy kho khn v hnh phc hn bt c khi no. S thay i lun km theo th thch. i thay thi quen n ung trong c cuc i cn c can m v hc hi khng ngng. l l do chng ta gi n l thc hnh Thc dng. Bn khng hc cch li xe t trong mt ngy. Cn phi th nghim nhiu ln hc cch n, nhai v th ng cch. Mun t c kt qu tt nht t con ng Thc dng ca bn, bn cn: - Hc cc l thuyt v trit l Thc dng tht tt. - c nhiu quyn sch Thc dng hay. - Tham gia cc lp hc pht trin k nng trong vic nu nng, ln k hoch, phng php cha bnh ti nh, luyn tp v thch ng. - Tm kim s ng h t pha gia nh v bn b. - Bt u n cc thc n Thc dng trong mt mi trng th gin, thoi mi, c th nhai tt, v nui dng mt thi tch cc v khoan khoi. n l hot ng quan trng trong vic to dng mt cuc sng tt cho bn c v th cht ln tinh thn, nh hng su sc n chng ta mi ngy. n tt c tc ng mnh m khin chng ta quan tm v yu thng bn thn mnh hn. Hy n tt v sng tt.

30

Ti tin rng mt ch n cn bng, t nhin, chun b k lng v n ng cch s mang n cho bn mt sc kho tt, tinh thn trong sng v pht trin tm linh s dn n nhng mi quan h tt p v cui cng l Mt Th gii ho bnh.

31

VI.

N CHAY NG CCH V Y
Thin Tu --- o0o ---

Trch theo bi n chay v sc khe ca con ngi do ng Trn Anh Kit (phng dch theo Higher Tastle ng trong Pht Gio Vit Nam s 49/47 Pht Lch 2535 v mI y trong Pht Gio Vit Nam s 51 Pht lch 2536 ph hnh trong l Vu Lan 1992) li c bi: Phng php chng bnh ung th ca ngi Nht do H Hiu Ngha dch (Paris Match 7-1984) ni v vn n ung theo m dng qun bnh ca gio s Michio Kushi ngi Nht, v ng gp v vn ny chng ti xin gi bi sau y ct gip cc v xut gia cng nh c s ti gia trong vic n chay trng lm sao c sc khe. Bi ny chng ti ly cn bn phng php macrobiotic (thc dng) song phi hp cc l thuyt v Ty y (calo, sinh t) v ng y (m dng, hn nhit) hy vng tha mn c mi ngi d c quan nim no trong vn n chay. Ly t cch l mn v l mt ngi nghin cu thuyt thc dng ca tin sinh OASAWA gn 30 nm nay (t nm 1965) v thc hnh phng php ny (mc du ni n ci ta l iu ng ght song nu khng t gii thiu mnh th c gi cn nghi ng cho s kin ca tc gi ny chng), chng ti xin lc qua phong tro thc dng Vit Nam trc khi cp n vn n chay ng cch v y . Chng ti xin ni s qua vi nt v George Ohsawa ngi sng lp ra phong tro thc dng hin nay. Tn thc ca ng ta l Sakurazawa Nyoichi (Anh Trch Nh Nht) tin sinh ngy 18-10-1893 trc n Thin Long (Tenryu) ti kinh (Kyoto) th c ca Nht trong lc thn mu ca ngi 20 tui lc ang i hnh hng. Nh ngho lc 16 tui tin sinh b lao phI nng nh thn mu v b t trn. Lc 18 tui ng b th huyt nng ba ln. Cc y s ty y u b tay khng c cch g tr c. Nm 1912 tin sinh t cha lnh bnh nh p dng phng php thc dng ca ng Sagen Ishizuka, Thy ca tin sinh ch trng rng tt c bnh tt v s yu km ca bn thn m do s n ung sai lm m ra. ng Sagen lm c vn cho Thc Dng Hi c mc ch lm cho con ngi sng ng theo phng php ny. Lc ng mt m tang rt ng ko di hng vi cy s Nht. Nm 1937 Ohsawa c c lm hI trng hI ny v xut bn cun: TN THC DNG LIU PHP (ting Php nhan Gurir par la dietetique nouvelle). Cun ny in gn 700 ln bng Nht ng. Ohsawa vit trn 300 trm cun sch bng Nht vn v nhiu bi bo. ng din thuyt nhiu nc. Nm 1961 xut bn Zen macrobiotic hay ngh thut sng lu v sng tr. Nhiu trung tm thc dng thnh lp nhiu quc gia trn th gii. Tin sinh t cha bnh nng cho mnh ba ln: lc tr b lao, 1945 b qun phit Nht cn t gn m la c cp mt v 1956 mc bnh nan y ung th nhit i ti Gabon gn cht. B Lima v ca tin sinh mc rt nhiu bnh c tin sinh cha lnh v ci lm v hin nay trn 90 tui Nht tip tc truyn b phng php ca chng. Michio Kushi v gio s Nht c phng vn trong bi Phng php chng bnh ung th ca ngi Nht ng trong Pht Gio Vit Nam chnh l con nui v l t xut sc trong s cc mn ca ng Ohsawa v chnh chng ti c dp ch thn ni chuyn vi ng 1973 ti Boston (USA) trong mt dp du hnh qua M. Zhoa K hin nay cn c hai ngi na l Herman Aihara v Noburu B.Muramoto cng l tha k xut sc v macrobiotic vit nhiu sch v bo vng California. Tr v Vit Nam trc 1965 bn ti l nh bin tho Thi Khc L tc gi Zen v Dng sinh, Zen v thc ni v n chay ( mt trong lc hc tp ci to) lc y lm vic ti th vin i
32

hc Hu lin lc vi tin sinh Ohsawa Php v c hc tp l thuyt ca tin sinh qua cc th hm th. Sau anh em hi vin Thng Thin Hc chi b Chn L Hu c t chc cc bui din thuyt do c s L Vn Mng (trng chay) ch hiu nh sch Liu qun thuyt trnh truyn b phng php ny. K do anh Minh Ng Thnh Nhn tip tay thnh lp phong tro dng sinh bng cch n hnh cunTn Dng Sinh (dch cun Le Zen marobiotique in u tin vo nm 1964). Cun ny c c gi hoan nghnh, ti bn nhiu ln v sau nh xut bn Anh Minh cn dch nhiu sch khc ca tin sinh ra Vit ng. Nm 1965 nhm din sinh Hu c n tip tin sinh n din thuyt ti hi Qung Tr v m nhiu cuc tho lun c c phu nhn Lima ch dy cch thc nu n. Nm 1967 hi dng sanh do ng Tn Tht Hnh lm hi trng ra i ti Si Gn. Nm 1973 bc s Nguyn Vn Thy trnh by lun n tin s y khoa ti vin i hc Hu v vic tr ung th mu thnh cng bng n ung theo phng php Ohsawa. Hin nay ti Vit Nam cn c trung tm trng sinh Ohsawa 390 ng in Bin Ph qun Bnh Thnh Thnh Ph H Ch Minh (Si Gn) do cc k tha ca anh Ng Thnh Nhn tip tc ph bin cc phng php ny. Nhng ngi nh n ung lnh bnh gi th ng trong tp ch Sng Vui trn 50 s (t 1965-1974) l mt bng c chng t phng php ny l kt qu ra sao! Tuy nhin c mt s rt t ngi p dng khng ng b au tr li hay t trn v n vi phng php qu tr sau khi Ty v ng y b tay vo giai on cui ca bnh tt, nhng khi cht th li cho Ohsawa. Nhn c mt ca nh th nn mt bc s vit bo cng kch phng php ny. Trn thc t s ngi n cng tng cn c vo s ti bn cun Tn Dng Sinh ( Hoa K cng t ng in li sch ny m khng c s ng ca nh xut bn Anh Minh Vit Nam). Vit Nam mt s tu s cc cha cng p dng n, cn bn v go Lt v cc tn Cao i, Thin cha v cc tn gio khc cng c thc hnh. Mt s hiu lm cn ci chnh l phng php Ohsawa khng phi l phng php go lt mui m qu kham kh, khng b (y ch l thc n s 7 i vi mt s bnh nan y) cn c 9 cch n khc t chay n mn v rt ngon lnh c th n mn cc dng n cc m vi iu kin dng hn ch ( Nht c nhiu nh hng ni ting ti Tokyo th Nht ch bin cc mn n nh th. l li tin sinh Ohsawa ni vi chng ti khi ng ti Hu nm 1965). Va ri b Thu Ba v ng Tn Tht Hnh mi vit v xut bn mt cun sch ting Php nhan La cuisine macrobiotique c dn chng Php hoan nghnh v nghe u s c dch sang ting Vit, Anh v Ty Ban Nha. By gi xin cp vn n: vn n chay ng cch v y . C dp chng ti s vit bi n mn ng cch v y bo khc. Nay xin cp n n chay. Theo bn k ca phi thc dng (macrobiotic) th cc mn n c chia thnh cc m ti cc dng . Cc loi ng cc (go, la m...) l qun bnh nht tc l mn n chnh vi iu kin cn lt tc cn cm cha ch xt cho trng mt ht cht b. Bn phn dng l cc loi m ca ng vt gm cc ng vt ca cc loi bin (c,tm, cua..) v cc con th (nui trong nh hay hoang), cc loi chim.. v cc sn phm ca chng nh trng, sa, bBn phn m l cc loi thc vt (tho mc) nh cc loi u,c, rau v m nht l tri cy, cc loi c, nm, mng..Nh vy ngi ta n chay nht l n chay trng d b cc bnh v m v n cc loi m. Ngi n chay khng bnh hay t b cc bnh m ngi n mn mc phi nh bo ph, huyt p
33

cao, x m ng mch, bn, tr, tim, ung th, d dy... Song li b bnh thiu mu, huyt p thp, tiu chy i ng, phi v cng c nhng loi ung th v qu m. Ni nh th ngi n chay khng th mc bnh ca ngi n mn hay ngc li song ni nhiu hn, a s hay d mc bnh hn trong vng tng i khi so snh (ngoi ra ung th c bnh va do dng thc phm dng v m gy ra ch khng phi do mt loi m hay dng). V n chay nu ta n ung qu m th mt qun bnh th phi c bnh ngha l n khng ng cch v d n qu nhiu tri cy, ung qu nhiu nc, n qu nhiu canh hay xp. Mi y mt bn Victoria in thoi cho ti hay v anh nng tri c nhiu cy c tri nn anh ta lm dng n nhiu tri cy v ung qu nhiu nc nn sau b bi lit, nm mt ch khng i c phi n theo phng php Ohsawa (go lt mui m..) trong hai nm, nay lnh bnh v lp gia nh ( anh l ngi Thin Cha Gio). V l Thin Cha Gio ti tin rng trc khi bnh anh l ngi n mn (tht, c..) tuy nhin v lm dng tri cy v nc ung anh vn b bi lit nh thng hung chi l cc bn n chay trng (khng c m ng vt lm dng) th cn d b bnh bit bao! V y th ngi n chay qu kham kh cng b bnh nh c n rng go lt mui m qu lu hay ch n tng chao rau mung, mui tiu th khng cht b l tt nhin c th suy nhc s c nhiu bnh xy ra (do thiu nhiu cht nh sinh t, khong, m thc vt..). 1. CHT BT (glucide): Bt buc ngi n chay trng phi c ng cc cn lt, tc l cn cm (cm v bnh m iu phi lt). So snh cc mn n ca ngi n chay th cm v bnh m lt l dng nht. Nn khng c dng ny cn bng phn qu m ca n th s c bnh. Chng ti gp nhiu c s ti gia n chay trng b rt nhiu bnh v n chay khng ng cch nh i ng, tim, tr, mt ng, thn, bng i, bi lit,lao, bao t, gan v nhiu bnh khc.. Trong cun n chay ca bc s o Tun Kit xut bn 1966 ti Long Xuyn bc s phn tch trong mt kho go lt c 100 gram cht m cho mt nng lng l 3437 calo trong khi tht b cho 1330 calo v u nnh cho 3173 calo. Vy k v nhit lng nhng ngi n cm go lt c sc lm cc cng vic nh ngi n mn (tht,c..) v c sc chu lnh cao! Trong go lt c y cc loi cht b m khng c thc n no d ng vt hay thc vt c thay th cho n c. Nh cc loi acid amin, cht bo, cht bt, cht x, cc loi sinh t, cc loi khong ni tm li l mn n trng sinh tng tui th v ch m khng c loi thuc qu no ca ng ty y c th thay th (d sm nhung). Nhiu nh nghin cu Vit Nam u ca tng go lt nh nha s H Quan Phc trong cun Mnh Khe Tr Trung Do Thc Phm Hp Thi, bc s kim dc s Trng K An trong Thut Dng Sinh, bc s Nguyn Huy Dung v Phm Kin Nam trong Y Hc v Tui Gi tp 1 .. do kinh nghim cho thy cc tng s trong Pht Gio xa kia nh cc v tng thng v nhiu v khc c tui th kh cao t 90 n 100 tui u c cch n chay dng go lt lm cn bn (v ngy xa u c go xay bng my) m ch gi bng chy v ci l mt chng minh sng ng v hng hn nht! Ngoi go, bnh m nn dng np lt, k lt, bo bo lt v ring hc mch (buckwheat) rt tt tr ung th. 2. CC MN N (protides):
34

c cht m (protides) m ngi n mn c trong tht c v cc loi ng vt, ngi n chay c cht m trong cc loi u. ng u l u nnh (soy hay soya bean) 1 k l u nnh c cht n bch ca 31 qu trng hay 7 lt sa hoc 1 k l tht. u nnh c trong u ph hay u khun (soya cake), tng nc (tamari), tng c (miso) hay u h. Tng nn lm mn khng nn chua; n c hi cho bao t. Chao n t v ln men c th snh bng, no hi, kh tiu. u xanh c nhiu cht st, mt gan, lc mu dng trong ma h nng nc. Gi u xanh; nhiu sinh t E. u (red bean hay azuki) b thn m v dng. u en (black bean) b t, b thn dng. u trng, u vn ( c khng c loi ny. min Trung ti Hu v Nha Trang c trng nhiu) an thn, ng ngon, gii nhit. u phng (hay lc, peanut): c nhiu acid amin tt cho tui gi. M (vng, seame): rt b, c cc ti liu ng v ty y cng nhn (m n chung vi u phng v trong mi th c mt s acid amin m th kia khng c, n c hai th cng mt lc mi b). Cc loi u nh O-ve (haricot vert) u petit pois, u lentilles (lentil) u Ha Lan, u a v.v.. u b. 3. THNH PHN CC CHT BO (lipide): C trong cc loi du tho mc (u phng, u nnh, m, hng dng (sun flower) bp (corn) oli (olive)) .. v trong cc loi b (butter) tho mc hay trong cc ht (seeds), tri da , tri b.. 4. CC SINH T: Xp theo m dng th sinh t A, D dng cc sinh t B m dng qun bnh c trong go lt rt nhiu v sinh t C th m c trong cc tri cy v rau da. Sinh t A c trong c rt, cc loi khoai c mu vng trong rut, tri trng g, b ng, cc loi du, bp, tng do u nnh lm ra, u xanh v , l rau dn, dip quan (chicorec), xoi, u , hng Sinh t D c nhiu trong cc du tho mc, b tho mc, du tho mc. Sinh t E c nhiu trong cc phn ca tho mc nh l, bp non, cc mm v mng (mng la, gi sng) cc loi du tho mc. Sinh t P c trong l tr (ch) xanh, chanh, cam, qut, u phng. Sinh t V c trong cc ci bp. Sinh t K l cc loi rau. Sinh t F trong cc loi du tho mc (c nhiu iode). Sinh t C c nhiu trong cc tri cy v rau da nhiu nht trong t loi to, rau dn, ci, su bng, chanh, chui, xoi, u , cam ,chanh v.v.. Chng ta khng hon ton king c cc sinh t loi C v m. Ngi mnh vn c th n va phi tr khi c bnh (v ty mt s bnh qu m th phi king c) nu ta dng go lt v bnh m lt lm mn n chnh. 5. CC CHT KHONG C nhiu trong go lt, tng, nc sui thin nhin v rong bin (sea vegetable). Theo tin sinh Ohsawa v nc bin l m m rong di nn n rt dng, nht l loi rong Hiziki mu en v n di su ca bin. Sau ny cc mn ca Ohsawa thay cng thc mui m ca ng bng rong bin trong nhiu loi bnh nht l trong tt c cc loi bnh ung th h u khuyn n rong (v rong bin n hp th mui thin nhin rt qu trong cc t bo ca n
35

v sng trong mi trng nn th mui ny rt qu cn hn mui ta n v v tnh cch dng ca n cn hn cy m trn t lin). 6. TH PHN TCH THNH PHN CA BA N: Theo Ty y th mt ba n b phi c thnh phn ca cht bt (glucide) cht m (protide) v cht bo (lipide), sinh t v khong. Theo nhiu ti liu th ngi Vit Nam trung bnh cn 2300 calori mt ngy gm c: Thnh phn (glucide - bt) 76% cho 1748 calo - (protide - m) 12% cho 276 calo - (lipide bo) 12% cho 276 calo Thc n ny p dng cho ngi n chay trng l ng v rt t cht m v bo ca (tht, m). Nu tnh 1 gram glucide cung cp cho c th 4.1 calo, 1 gram lipide cung cp cho c th 9.3 calo th s lng n trong mt ngy l: - glucide 1748/4.1 = 426 gram-lipide 276/9.3 = 29 gramprotide 276/4.1 = 67 gram. Nh vy khu phn n chnh s l go lt, bnh m lt, cc loi bt lt.. tng cng 426 gram cha y na kilo,tc l 2 lon go (lon sa) cc n cng t, khng nhiu. Nu bn l thanh nin hay lao ng m n chay trng th cn thm go v n sao cho sc lm vic vo khong 3000 calo mi ngy. Nu bn l n ng th cn calo nhiu hn n b, v v ma ng gi lnh th cn tng thm ba thnh phn trn sc chng lnh. Theo Ohsawa khi n Vit Nam nm 1965 ng cn c vo mt x nhit i a ra thnh phn ba n nh sau: t 50-60% cc cc loi (go v cc ng cc) t 30-40% cc thc n ph nh cc loi u, c, cc cht bo,rau, da. 5% (canh hay xp) rong bin, rau c.. 5% (tri cy cc loi) Nh Ohsawa ( do nhm Anh Minh Ng Thnh Nhn) Si Gn sau 30 nm nghin cu a ra mt thc n gm c: - thc n chnh 50-60% go lt (cm, cho hay bt go lt lm cc loi bnh, h tiu, m..) v cc loi ng cc khc nh bp, np,bobo, k v.v.. - mui m v u phng 1% hoc cc loi b m u phng 29-35% thc n ph gm cc mn n: rau, c, tng, rong bin, v.v.. 10% cc loi u ht ( nh u , u en..nu chung vi cm tc l n thm hoc l nu chung vi rau c...) 5-10% tri cy. Theo chng ti v c kh hu khc vi Vit Nam v ma ng tng i lnh hn Si Gn, s lng tri cy nn gim xung v ma ng t 2% n 5% (bt m) v tng phn dng ln bng 5% (canh hay xp rong bin v Vit Nam rong bin kh mua t nhp cn rt t) v tng

36

phn go lt ti a 60% ba n thm calo chng lnh v gim cn 50% go lt vo ma nng. a. THC UNG: Ung nc ung si, ngui. Go lt rang vng sm lm tr nu ung rt tt (ma h b thm hoa cc cho mt v thm, ma ng b t t gng d tiu, v m c th). Nu c c l cy ch (tea) xanh v gi, ngi Nht gi l bancha ung rt qu. Chng ti ngh mi cha c t nn trng mt s cy ch hi l ung tt hn l ung tr Tu d b ung th v kch thch kh ng. Trnh ung cc loi nc ngt nh coca cola, cam.. c ph nn hn ch dng nhiu mt ng, c th b ung th tuyn tin lit sinh b i v khng dng ng cc trng. C th dng ng cc vng (ma) hay mt ng nu thm ngt v hn ch v dng nhiu ngt v tri cy mt s ngi n chay trng b bnh i ng. Trnh ko, bnh, mt, lm bng ng. Trong cm c nhiu cht ngt ri, nu n nhiu cht ngt na th b bnh. Ma nng c th ung Artichaut, tim sen, l du. C th rang u nc ung b thn. b. CCH N V UNG: n cm phi nhai cho nh va do nc ming nn rt b. n chm ri khng nn n mau c hi bao t. Khng nn chan canh vo vi cm la cho mau v s kh tiu. Sau ba n 10 pht s ung nc v t v c canh ri nu ung nhiu kh tiu ha. Ung nc theo s tiu tin mi ngy - n ng i tiu 4 ln (c m) n b (3 ln l va, nu qu th phi hn ch bt nc ung. C ngi theo phng php Ohsawa (n chay trng) v t ung nc,sau b sn thn phi m v h hiu lm king t ung nc. 7. LM TH NO BIT MNH N V NG? ng nht l cn thc n, nh thnh phn, tnh calo tuy khng ai lm v qu phin phc nn xem kt qu sau ba n s r. n l sau khi n cm gic va no, khng nng n, d chu, lm vic bnh thng cho n ba n sau bt u i v thm n. Hng thng nn cn xem c ln cn hay st (i vi tui tr th ln cn) cn ln tui v gi th s cn khng thay i hay ln rt t, nu thy st cn l n thiu. n ng cch th xem cc triu chng sau: n xong khng b ri lon v tiu ha (nh tiu chy, to bn, au bng, trung tin, snh bng, a chua, nt cc, bun nn, nhc u, chng mt, lnh hay nng.. ). i phn tt c ln mu vng sm, i nhanh khng phi ngi lu rn, t mi hi. C khi dng giy v sinh lau khng thy c phn dnh vo giy ch t mn n rt qun bnh (trong mt thng c mt hai ngy ti i phn nh vy). Ngy i tin 1 hay 2 ln nu n nhiu.
37

i tiu mi ngy t 3 n 4 ln cho n ng v t 2 n 3 ln cho n b (k c ban m tnh 24 gi) nc tiu mu vng i thng khng b b i, s lng nc tiu nhiu, khng i dm, i sn. Gic ng c ngon, d ng, khng b mng m, ng v thc ng gi. Lm vic bn b c s do dai khng bit mt d lao ng tr c hay chn tay khng b cc chng vp b, u oi, nhc mi, t b bnh lt vt nh cm cm, s mi, au u.. Khng b cc bnh nan y v bnh nng. Vi trng kh tn cng v thng, v c th sc chng c. 8. N CHAY PHNG BNH Nhiu ngi bo n chay trng lm yu ngi i. iu khng ng m... cng chng sai! n chay c bao nhiu kiu? n chay khng phi l chuyn mi m g, m c lch s t thi thng c. Bng chng xa nht l nhng ghi chp trong Thnh Kinh, theo , loi ngi ch bt u n mn t thi ca Noah sau cn i hng thy. Nu n chay trng lm yu ngi th chng ta - con chu ca ngi thng c - khng c mt trn ci i ny, v c cc ng vt n c cng chng tn ti! C rt nhiu l do ngi ta n chay: v nim tin tn gio (Pht gio, n gio), o c (bo v sc vt), t tng trit hc, sinh thi (s thng nht hi ha ca t nhin), kinh t (n chay thng r hn n mn) hay v l do sc khe (d ng, kh nng tiu ha,). Do c nhiu kiu n chay: n chay thun ty hay n chay tuyt i: ch n rau, tri, ng cc nguyn ht, go lc, u ht, u tri, cc loi ht. King hn thc n t ng vt, k c sa v cc sn phm t sa (ph-mai, kem), trng, mt ong. C ngi cn nghim khc hn, ch n tri cy loi qu mng v u tri. n chay c dng sa v cc sn phm ca sa. n chay c dng sa v trng. n chay bn phn: king tht nhng thnh thong c th n tht gia cm, c, hi sn. n chay theo trng phi Ohsawa: ch n hng v thin nhin, t ch bin v theo mt tin trnh 10 cp bc c qui nh cht ch. Bt u bng vic loi b tt c thc n t ng vt, dn n tri cy, rau, cui cng ch cn li go lc. Tc dng ca vic n chay Mt cch chung nht, n chay l khng dng tht v tng cng cc thc n c li cho sc khe nh: cc loi rau tri, u, m, ng cc cn nguyn lp cm, cht bo khng no. iu cn ghi nhn l ngi vn ang n mn khi chuyn sang n chay thng cng thay i c li sng, s nhn thc ca mnh v sc khe v mi trng. H c khuynh hng tng hot ng th lc, hng n vic tp Yoga, thin, trnh khi thuc l, ru v c l c vic chu ng stress cng tt hn. Cc yu t nh hng tt n sc khe trn l nhng iu m ngi vn n chay trng
38

thng khng c. Nh vy, c th ni n chay c li cho sc khe hn n mn. Tuy nhin, bt c iu g cng c hai mt tri v phi, n chay cng c nhc im ring v s c cp trong mt dp khc. Di y l tm tt mt s tc dng ng ch nht ca n chay: 1. Gim cn: Ngi n chay thng nh cn v t nguy c bo ph hn ngi n mn; nh , t mc cc bnh do bo ph nh: tiu ng, si mt, cao huyt p, bnh ng mch vnh tim Tuy nhin, nu n khng ng cch c th tr nn gy cm, hc hc. Tr em v tui thiu nin nu n chay c th nguy him cho s tng trng. B m mang thai n chay thng nh cn, t tng cn v c nguy c sinh con thiu cn. 2. Gim huyt p: Huyt p ca ngi n chay trng thng c khuynh hng thp hn ngi n mn v t tng huyt p theo tui hn. Cc nghin cu cho thy: cng n nhiu thc n t ng vt, huyt p cng c khuynh hng tng cao. Tuy nhin, cng khng nn b qua cc yu t v li sng c nh hng tt n huyt p. Ngi ta cn thy ngi n chay t c nh hng n huyt p hn l ngi n tht. 3. Gim bnh ng mch vnh tim: Cc nghin cu khoa hc cho thy: t l ngi n chay mc bnh v t vong thp hn hn so vi ngi n mn. Nguyn nhn c cho l do thc n chay cha nhiu x, t bo, t cholesterol, t l gia cht bo khng no v cht bo no cao. Bnh ng mch vnh tim gn lin vi lng cholesterol mu. Ngi n chay c lng cholesterol trong mu, nht l loi LDL, thp hn hn so vi ngi n chay c dng sa v ngi n tht. Trn thc t, lng m trong mu ty thuc nhiu vo s lng v loi cht bo m ngi n chay n vo. ng thi, li sng t dng thuc l, thch tp luyn v tnh trng nh cn cng gp phn khng t.
4. Gim nguy c b si thn: Ngi n chay thi calci, oxalat v acid uric ra nc tiu t hn

ngi n mn. V do , ngi n chay t b si thn hn ngi n mn.


5. Gim nguy c b ung th: Ngi n chay t mc bnh v t vong v ung th ming hng, tin

lit tuyn, nht l i trng hn ngi n mn. L do l thc n chay cha nhiu cht x v t acid bo ha tan. Cht x lm gim s thoi ging acid mt s cp thnh th cp - cht c chng minh l gy ung th i trng. Acid bo ha tan v sterol nu c nhiu trong phn s lm tng nguy c ung th i trng. Ngoi ra, thc n chay cn cha nhiu cht c tim nng nga ung th nh: cc cht chng oxy ha v mt s ha cht thc vt. Mt ln na, li sng ca ngi n chay thng c li cho sc khe, phng nga mt s loi ung th.
6. Gim triu chng bnh v xng v khp: Ch n chay c ch c bit cho mt s bnh

nhn vim khp dng thp, lm gim hn triu chng bnh v khp. Nhng cn thn trng v n chay khng ng d gy teo c dinh dng. i vi thoi ha khp, n chay khng tr c bnh, nhng n chay trng c th ng vai tr trong vic phng nga bnh. Ngi n chay cng b long xng nh ngi n mn, nhng ch n khng c tht, nhiu estrogen thc vt v hot ng th lc nhiu l nhng yu t gip phng chng long xng.

39

7. Ngoi ra, n chay cn gip gim nguy c b si mt, bnh ti tha ng rut v c nh hng ln tiu cu lm gim nht ca mu. Nh vy, n chay tt cho sc khe khng ch nh vo vic khng c thc n t ng vt m cn nh vo khuynh hng sng kh hnh, rn luyn th lc, t tip xc vi cc th c hi cho sc khe, gi thanh tnh tm hn v tr tu. n chay khng l iu g khc thng m ch n thun l mt khuynh hng v n ung m thi. Vi nhng ai mun chuyn t n mn sang n chay, y l li khuyn ca cc nh nghin cu y hc: nn chuyn t t, u tin trnh tht , sau dn n tht gia cm, ri cui cng n c v thy hi sn. V cng xin c nhc li, n chay cng c mt tri ca n.

40

VII. CCH NU N V CH BIN CC THC N, UNG DNG SINH


S Pundariko

Theo gio s Ohsawa, nu n theo thut trng sinh l mt ngh thut bin ci m Dng m h cng thm hiu l m Dng bao nhiu th ngh thut cng c trau di by nhiu, ngha l c th sng tc cc mn n b khe hp vi c th tng ngi hoc tng bnh nhn v tuy khng dng cc gia v cay thm m mn n khng km phn hp dn. 1. Cch ch bin: (PHN 2) B chin : du m vo son, un si b b xt nh, chin nh la tht chn v b mui cho mn. Cresson chin : Chin nh trn, ng thm nc v b mui nhiu chng no tt chng ny, cresson xt nh. (Tuy vy nm mui va n l ph hp vi a s. ( s Pundariko) C rt chin m : Ct hai c c rt nh nh que dim. Bt du ln, b c rt vo, trn u tay. Thm m ht rang chn v trn mui. Hnh : Ct dc thnh lt hai c hnh ty. mt mung du bt ln cho nng, b hnh lt trn u tay. B mui vo v mt t nc tng Ohsawa. Hnh v su bp chin : Chin vn nh trn. Hnh v su bp xt thnh ming nh. Hnh v c rt chin : Chin nu nh trn. Hnh v c sen chin : Chin v nu nh trn. B hm : k l b , mt nm u huyt, mt c hnh ty, du, mui. Ct hnh thnh ming nh, chin trong bn mung xp du. Ct b b u vo. nc vo hm cho mm ri s b mui vo. Thm ng sau. B t l : Ct b tng ming to, rc vo mt t mui v b vo l bnh m nng. n vi tng Ohsawa. Ca rt, c sen nu bt : Ct c sen, c rt, ci ra i v.v thnh ming vung chin du. mt t nc v nu cho mm. Trn mt t bt hong tinh ha trong nc cho mn n c li. u huyt hm : Hm u tht mm, b mui vo n hoc nghin nh chm cc mn n khc. Ram : Xt nh c rt, su bp, cresson, poireau, ht sen hp chn v hnh. B mui, trn tt c vi cm ngui. Ly bnh trng mng ct tng ming nh gi li, chin du cho dn. Bnh nng : Xt nh c rt, su bp, poireau (ti Ty), hnh, ht sen hp chn, xi xt nh trn u nhau, b mui. Ly bnh trng gi li thnh tng ming nh, b xng t vo l nng bnh m nng. Cun : Xt nh c rt, su bp, poireau, hnh, ht sen v u ( hp chn) b mui xo k.
41

Ly bnh trng sp di cresson, rau cn hoc rau b cng anh v thc xo ni trn. Bnh trng cun trn li nh cn dao, ct ra tng on ba phn, b vo du ram s. n vi b m hoc nc tng. B m : (Tahin) Dng mui m qut k cho ra du, thm t nc si, nc cm hoc nc luc rau. Ta s c mt th nc sn st c th thay th b. Tng Nht : Tm k l u nnh, bn k l np lt, su k l mui, ba mi lt nc. u nnh rang vng ri nu cho chn, rc thm bt m trong mt vi ngy (3 ngy) cho ln mc, vo chum trn chung vi np lt rang vng v mui. y chum li phi ngoi tri su thng l dng c. Bn Nht ngi ta n ba nm mi dng. Nc tng (Tamari): Nu mun ly nc tng th cht ly nc u ring cn xc th nu nc mui ngui pha ln trn ( 1 k l mui, 5 lt nc) ngm 2 thng th em p ly nc dng trn vo nc nht lm thnh 3 hng : nc hng nht trn 8gr m t /lt, hng nh trn 4gr/ lt v hng ba trn 2gr/ lt. X du ( Syoyu): Cn mun lm x du th cch lm cng nh trn nhng ngi ta dng u en lm tng thay v dng u nnh. Mu x du bn trn th trng s d en m l nh c trn nc mu : ng thng chy hoc nc da nu ko cho n chy en ( d nhin l khng tt ) Cm hoc si u huyt : Nu nh cm go lt thng nhng trn thm vo go hoc np mt t u huyt ngm trc na gi. Cho k : Dng hai mung du m hoc du liu chin vng mt tch k, bn phn nc, mt t mui, nu cho si, chm nh la cho n khi nh th thi. Khi chn c th b thm t cng hnh. Cho k hnh ci : hai mung k ln, hai c hnh, mt c ci ln, mt mung du. Ct dc c hnh lm nm lt mng xo di. Du nng th b hnh vo xo cho vng, thm ci c, xo nm pht ri thm mt lt nc. i nc si k vo vi mt mung nh mui. Khi no k chn ri th b thm mt mung ri mui. Cho rau : Vt dng - mt c c rt, ba c hnh, mt c ci, mt t cresson, hai mung ln bt go hoc bt hunh tinh, bn mung ln du, mui. Ct c hnh lm bn, c rt, ci xt mng na phn. Dng hai mung du xo cho vng hnh ri sau b thm ci c v c rt, vo mt t nc v nu ln. Nc si thm vo mt mung nh mui v tip tc nu. Trong mt ci son khc, nu hai mung du, bt vo xo k, vo mt ly nc chn ri son nc st ny vo son du. B mui hoc b m mn. Cho b : B hm k vi u . Dng a nh vn b thm bt go rang vo bt ln nu v b mui vo. Cm chin : Dng du m hoc du liu chin vng vi lt hnh ty, xong cm go lt vo, nm mui, ly vung y kn mt hi. Sau khi bc xung nu mun ngon c th trn thm su, c
42

rt xt ht lu xo chn v thm mt t ng. Cho go lt c bit : Dng du liu hay du m chin vng go lt (mi go, mt du) ri dng go y nu cho (mau nht cng phi mt gi). C rem go lt : Rang mt mung ln y go lt cho n khi vng hoe. Xay hoc tn bt ra. Chin vng trong hai mung nh du m hoc du liu. Thm nc, nu si cho tht lu. B mui hi mn. Sa tho mc : Rang vng ring tng th : go lt 40%, bo bo lt 30 %, k lt 15 %, m trng 10%, u nnh 5%. Tn bt ry k; dng nh sa bt. C th dng bt lm cc th bnh bng cch thm mt t ng en v mui (khng dng ng trong thi gian dng sinh). Th sa ny rt b dng (hai mung mt tch, b mui) v ngi no n khng bit ngon dng rt tt. C ph go lt : Go lt, k lt, u huyt, bo bo lt, ht sen, cc th bng nhau rang cho n khi no xung mu nu sm l c. B vo my xay m xay nh hoc qut nh ri ry k. mi ln ung xc mt mung y c ph b vo m nc vi mt tch nh nc un si; thm vo cht mui. Rt tt cho nhng ngi lm vic bng tr no, b bnh nhc u. Ngi c sc khe cng trng c th dng mt mung ng en nh thay mui. Cho go lt rang : Rang go lt cho nu sm nh rang c ph. Ly 50gr nu trong mt lt nc, thm vo mt cht mui v si cho nc cn cn mt na. l php tr liu s b rt hu ch cho tt c mi ngi bnh. Tng c lu nm (miso) : Ta c th dng 10gr n 30gr miso mi ln nm canh rt ngon hoc dng thay b v mui xo rau c. Ta c th ha miso lm nc chm hoc dng miso thay b gp phn trong vic to cc mn n ngon ming. y l mt thc n tho mc giu m cht. Tng c chin (rn) : 100gr tng c vi 30gr du m. Mi ba n dng vi mung thc tng rn ny vi cm hoc rau rt hu ch cho nhng bnh nhn mc cc chng au tim, i ng, phong thp, ty xm vim, suyn v.v c bit khuyn dng cho nhng ngi mc bnh lao. Cch lm tng c : Ngm u nnh, xt ht v ri hp chn. Xay go m ly bt, trn bt go vi u nnh cho u (nm phn u mt phn bt). Trn xong nm ngy. un nc si vi mui cho mn ri ha vi u v bt . em phi nng cho n khi c hng thm l tm n c. Nhng Nht bn ngi ta dnh ba nm mi tt. Hc mch (Sarrazin) : Tuyt diu v cn thit to nhng c th cng trng. Mt thc phm hng cu v hu hiu cha lnh tt c cc bnh ung th, cc bnh thn v phi. Ta c th dng bt hc mch lm bnh ga t, bnh bch qui, bnh dn, bnh rn, bn v.v Rt thn hiu cha bnh h thn. Cm bi xt lt : Nu cm tht chn, b vo ci qut nhuyn nh bt lm bnh. Vt vy vi
43

ngy mi ct thnh tng ming nh ri phi tht kh. Nhng ming cm ny c th rang hay chin rn trong du m. Chin ri nu trong nc vi mt t mui hoc tng c l mt thc n b dng, rt cng hiu trong cc bnh c sn, i sn, v cho cc b c con m t sa. C rem bt hc mch : Chin mt mung xp y bt hc mch trong hai mung c ph du m cho n khi bt ng mu nu. thm nc v cho la riu riu nu si, b vo t mui. y l mt thc n tuyt diu o to nhng th cht cng trng. Rt hu ch cho nhng ngi mc bnh ung th. C sen : C th dng kh hay ti. Gi vt ly nc mi ngy ba ln, mi ln mt mung xp vi mui. C th cha cho mi ngi mc chng suyn, ho g hay bt c chng bnh g thuc phi. C sen c th n nh rau, chin trong du m hay nu vi mt t nc. Dng c sen kh sc ly nc, b thm t lt gng v mt t mui, mi ngy ung t mt n ba tch (10gr c sen mi tch). Trong trng hp mt hi nhi mc chng ho g th cho ngi m ung qua sa cho con b ch ng nn cho a b ung nc c sen. Go lt sng : Mi bui sng sm bng i nhai k v n sng mt nm go lt nh vy u u trong mt thng, th tr c ht mi th sn li trong thp nh ch trng. C rem go lt rang : Nu cho go lt rang tht nh, vo trong ci bao vi p tht ht nc, ly nc bt ln nu cho cn bt t 10% n 20%. Rt tt cho nhng ngi bnh tht yu v nhng ngi n khng bit ngon ming. Bt sn cm : Sn cm hoc sn dy c hai th - th trng tn khoa hc l Pueraria Thunbergiana v mt th mc hoang trn ni tn khoa hc l Pueraria Phaseoloides, Nht gi l Koudzou, Tu gi l Ct cn u dng lm bt n rt tt. B bt s nc lnh on ch nc si dn vo, bao gi bt trong va long l c. B mui vo n. Rt tt trong trng hp nhng ngi au rut, i t, l, c l ra v lao rut. Trng hp khng c bt sn cm c th dng bt hunh tinh (arrow root). MT MU THC N DNG TRONG MT TUN

Th 2 Sng Cho go lt - Mui rang

Th 3 K hm Mui rang

Th 4 Sa tho mc

Th 5 Bo bo hm Mui rang

Th 6

Th 7

Ch Nht Bp hm Mui m thm t ng en Cm Hnh v su bp chin 44

Xi np C ph lt u go lt huyt Mui m.

Tra

Cm B chin mui m

Cm Cm Cresson C rt chin chin m Mui m.

Cm Su bp, hnh chin -

Cm B hm u - Mui

Cm Hnh v c sen chin -

Mui m. m Ti Cm C rt, c sen nu bt Mui m. Cm Cho b Ram . tng Mui m. Cm chin.

Mui m

Mui m Nhn n cho d dy c ngh lm vic.

Cho k, Cm hnh, ci. Cun, tng Mui m.

Ngy xa, trong dn gian, ngi ta rt tn trng bp nc l ni o to cc mn n cho gia nh nn nhng ngy sc, vng, gia ch thng thp hng khn vi t n bp nc m ngi ta tng trng bng ba ng to bng t, tc gi l To qun, v tng nim n nhng qui lut v s nu nng v n ung cho ng php. Ngi ta quan nim s nu nng tri lut m Dng nh mt ti li v mt iu nhc nh ln. Trc y vi mi nm Nht Bn v Trung Hoa ngi ta cn tm thy nhiu a phng theo c truyn gi tc l h vo khong h tun thng Chp, thng vo lc ban m ton th gia nh hi hp chung quanh bp la , trn bp t mt tch mui, bn cnh mt thng go lt. Ngi gia trng thp n, xng trm, khn vi lm rm xong kim im li rt k lng cc s vui bun may ri xy ra trong gia nh t u nm n gi, trong lc trn bp mui n lch tch u u. Xong theo tui tc tun t mi ngi t k li t m sc khe v bnh tt ca mnh trong nm. Ngi gia trng ty trng hp gii thch v khuyn bo. Cui cng ngi ta h mui xung v bc go ln rang ri chia nhau n mi ngi mt t, va nhai va bt nhp nhng mt bi i cm n Tri t to ra go, mui, la, em li sc khe hnh phc cho con ngi. Thng thng sau bui l , nhng ngi au yu trong gia nh ty theo bnh ca mnh phi nhn hn trong my ngy hoc n go rang vi mui trong thi gian mt tun gi l thi k ty bnh sn sng n Xun mi vi bao hy vng vui ti. Ngy xa ngi ta xem s au m l nhng sai lm v lut m Dng trong cch n ung, cho n s thin, c, ri may cng do n ung gy ra. Vn l ngi ng, ngy nay nc ta vn cn nhiu ngi th phng To qun nhng ngha sai lc nhiu v ngi ta thng coi nh mt v thn c th to phc hoc gieo ha v n 23 thng Chp ngi ta cng c th hi l phm vt khi ln Thin nh, To qun c khai th chm chc cho t nhiu gia ch c nh . V cn st li mt tc l d oan na l ngi ta tin rng khi no c iu g ri, xu th ly mt nm mui sng nm vo bp la cho n lch tch tr tai ha m ngi thng gi l t phong long. Di tch th cn m tinh thn mt hn Nhng d sao s trng go vn cn c ngi ta nhc nh lun trong cu tc ng : cm th i, mui th ui.
45

lm tiu chun trong vic nh ngha sc khe con ngi, gio s Ohsawa t ra Su iu kin quan h ca sc khe sau y : 1- Khng bao gi thy mt nhc : Bn c th lm vic gi ny qua gi khc khng thy mt mi d cng vic c rc ri n u (10 im). 2- n bit ngon : Bn c th n bt c mt ba cm thanh m no mt cch thch th v bit n d n rt m bc (10 im). 3- Ng ngon gic : Bn c th ng trong ba pht bt k lc no bn thch. Bn s khng mng m v khng bao gi gp c mng. Bn s khng trn tr, khng m, khng ngp, khng thc dy i tiu cho n gi nh trc dy. Bn s dy ng vo gi quy nh, ti tnh v vui v. Mt gic t bn n su gi l (10 im). 4- Tr nh bn b : Bn khng cn s tay ghi nh nhng iu quan h (20 im) 5- V mt vui ti : Bn khng bao gi cu gin, cng vic cng kh khn bn cng vui v (20 im). 6- Xt on cng hnh ng nhm l v phong nh (30 im). Trc khi n ung theo phng php Ohsawa bn hy c lng v ghi ly gi tr sc khe mnh bng s im, ly Su iu kin ca sc khe trn y lm tiu chun v c mi thng th kim sot li mt ln. Lc no bn c tng s im l 100 vi su iu kin trn th bn l ngi sc khe hon ton v hnh phc trong i t c. Ba iu kin u thuc v sinh l v ba iu kin sau thuc v tm l. 2. Cch Chn Thc Phm: (PHN 3) Ta nn dng nhng rau c g ? Ta nn chn cc th rau, c, u, tri c nhiu Dng tnh nh hnh, c rt, c ci, bp su, su bng, b , poa r, dip m, cresson, k v.v Cc th kh nhiu m tnh nh u la ve, petti-pots, ac-ti. s, v.v.. th nn dng t. Cn cc th cc m nh cc loi c, t mch, mng, gi, v.v th nn trnh ng dng l tt hn c. Ca dao c nhng cu nh : Mt ming c l ba chn thuc. Nu c th th nn dng nhng th rau c khng trng bng phn ha hc v ri thuc st trng. Rau c khng nn tc hoc gt v, ngm lu trong nc, ch nn ra sch m thi. Cch ct rau c : Theo hnh dng ta chia rau c lm 2 loi : loi rau c di nh ca rt, ti ty v loi trn nh hnh ty v su bp. Loi rau c di nh ta bit phn trn l m v phn di l Dng, vy mun ct thnh nhng lt c qun bnh m Dng th ta nn ct xo nghing li. Nu nh c to lm th ngi ta ch dc thnh 2 hay thnh 4 ri s ct xo nghing sau.

46

nu xp hoc cho th ta c th xt thnh lt trn hay thnh tng thi vung nh ngn tay. Cn ram, chin th ta nn ct nh nh que dim hay xt thnh tng lt trn nhng c gi cho c qun bnh m Dng. i vi loi rau c trn th ta c vic ch dc nh ct qu cam theo chiu cc mi v ta c nhng ming dy qun bnh m Dng trn di, trong, ngoi. hm xp hay nu cho ta c th ct th rau c lm i ri ct dc li. Cn chin ram th ct dc thnh lt mng ri sau ct li theo chiu ngang. Mn n phi ct theo chiu hng m Dng qun bnh l ngh thut ca ngi nu n thng trit nguyn l m Dng, hn na mt ba n thng khng phi ch nu cho mt ngi n m thng l cho c gia nh hoc mt s ln ngi n, nu khng ct cho c ti a qun bnh m Dng tng lt rau c th i khi ngi n qu nhiu on m m c ngi li n qu nhiu on Dng. Chin cc rau c nh th no : Nu trong mt mn n c nhiu th rau c th th no m b vo chin trc th no Dng b vo chin sau. Th d : Ngi ta b hnh c vo trc, n b phn l xanh cy poa r, n b phn trng cy r, ri b c ci, n c ca rt, b ri mi n r cy poa r, r cy b cng anh v.v.. Lc trn rau c ng c khuy quanh m nn trn qua trn li rau c vng cho u mi pha ca n. Rau c vn m nn ty cch nu nng s hp th t hay nhiu Dng tnh, ci ty ti ngh v s kinh nghim cng s hiu bit m Dng ca ngi nu nng. Do s chin du nhng cht d bay hi (m) trong rau c nh sc nng d b trit tiu, ha thnh hi i mt nn thc n ny sau khi chin mt phn nh m c Dng ha. Cm go lt : Go lt lm la k, nc vo cho sch bi, thm vo 2 hoc 3 phn nc. Bc ln bp nu si th b vo mt t mui sng, bt la cho cm si nh vy na gi, thy nc cn th ly a xi trn cho u ri y vung kn li, cho nh la hoc la than cho nng hn na gi l c. Cm chn thng thng di bao gi cng c mt lp chy vng. Cm chy bao gi cng Dng hn v n hp th nhiu hi la, hn na nhng ht go nm di bao gi cng l nhng ht go Dng hn v n nng hn, nh hn, cha nhiu khong cht hn v b dng hn. Cho nn cm chy c c bit khuyn dng cho nhng ngi m tng v nhng ngi b bnh do nguyn nhn m gy ra. Cm u huyt : Hp u huyt chn sn, n khi cm sp si th vo, n cm ny rt b thn, ty tng v t tng. Cm ht sen : Vo go xong, ra ht sen cho tht sch, b chung vi go lt, nu nh trn. Cm ny b tm, thn, ph, li d ng ngon gic. Cm c u : C u luc chn ct v ly nhn trong, khi cm sp si th vo. Cm ny n s c gii nhit, b dng v cha nhiu khong cht, rt cng hiu trong cc bnh au nhi xng, ngc, cm i t, lc huyt, tr sn.
47

C rt, c sen nu bt : Ct c sen, c rt, ci ra i v.v thnh ming vung chin du. mt t nc nu cho mm. Trn mt t bt hong tinh ha trong nc cho mn n c li. Gi c sen : C sen ti, du m, du phng (lc), tu h mm, bnh trng mn, m, rau rm. Du phng kh gng cho ht mi, sn, m rang gi nh, rau rm xt nh. C sen xt lt xo ri ct nh nh que dim. Tu h chin vng xt mng chng 5 ly chung vi c sen, trn mui rang v rau rm, tng, m, n vi bnh trng. Th gi ny d lm v n mt. Mp ng hm : Vt liu - mt tri mp ng, mt ming tu h, mt nm bn, bnh trng go lt, mt nhm hnh ty xt nh nh ht bp, mt mung canh du m, mui tiu. Cch nu : Mp ng b ht hoc va chn ti sn. u khun (tu h) ra sch, bm nh, b vo vi trng vt tht ro nc ri xo vi du, hnh, tiu, mui. Bn ra nc cho mm, ct ngn que dim, trn vi cc th cho u, dn vo tri mp, ly dy ct li. Nu nc si, nc v nu, ht bt, nm mui, i chn th mc ra t b ln mt mt vi nhnh ng cho thm v p mt. 3. Phn IV : Rong bin ( Rau cu) : Rong bin thng phi kh nn d bo qun. Mn mt bin ngon nht c v nh tht. Rau cu rang gi nh trn cm hoc n vi cho go lt. Ph tai dng nu xp v xo nu rt ngon. Mun ngon hn th trn gi, nu xu xoa. Rong bin cha nhiu indine v cht khong nht l calci, mt s sinh t, cht ng v cht bo; nn dng hng ngy, nht l tr b ci do thiu cht khong, ngi bnh bu c, ph n mang thai v cho con b. Rong bin c th rang hoc chin dn, xay, gi thnh bt dng nm thc n hoc rc vo cm cho. Mun ngon th trn gi, xo tamari, nu xp hoc nu xu xoa, thch (agar). Bnh m Ohsawa : 2 chn ri bt m lt, 1 chn bt go lt, 1 chn ri bt k, na mung xp mui, 5 mung xp du m, chng 3 chn nc. t l nng bnh nng 160 0 C (320 0 F). Trn chung cc th bt vi mui. Thm du v dng tay ch bt cho ngm du. T t ch nc vo v dng a khuy cho bt ngm u nc. Thoa du khun bnh v h la cho nng. bt vo khun v san phng mt. Cho vo l nng 1 gi. Bnh vng ly ra ngui ri xt lt. n vi b m. C th thm 1- 2 chn cm ngui tn nhuyn, rau c xo s, hoc khoai lang nu nghin nhuyn, cm tri trng g (ma), hoc thm 1 mung c ph bt qu v rc m ln trn, hoc thm ht b, u phng, ht iu, nho kh. u khun (u h, u ph) : u h rt m, do khng nn dng thng xuyn. u h c th sng, chin vng, ln bt hoc xo nu vi cc mn khc. Khi dng sng nn nng s, cho u h vo cho, nc ngp lng, bc ln la than nng 2-3 pht cho se mt ri lt p nng mt kia; ly ra, cho u vo ming vi, gi li v p nc. u ph chin xong mun bt du th nu nc si ri ln ri p nc i. u h bn ch hin nay thng b pha ha cht. Tt nht l t lm ly. Lm u h : 3 lon u nnh, 4 mung ri (mung c ph) nc ct mui, chng 25 chn nc. Ngm u nnh qua m, vt ra ro v em xay vi t nc. Cho u vo ni ln vi
48

25 chn nc. em nu si ri bt la riu riu 5 pht. Nu tro ri nc lnh cho h xung. Nhc ra vo ti vi, vo r k trn ci thau. Dng tay bp nn cho nc u chy ra. B u dng lm mn u h nhi hoc xo vi rau c. Ch nc ct mui vo sa u khuy nh. 20 pht sau, u v nc phn i. Dng mung ht u cho vo ming vi lt trong mt ci r k trn ci thau. y cc gc vi li, t tm tht ln trn v dn . 1 gi sau dn thm . thm 1 gi m vi v trt nh u h vo nc lnh. 30 pht vt ra v ct thnh ming ( 6 ming ). - Cch lm nc ct mui : B 2 k ri mui sng (ri nc cho m) vo ti vi. Ct ming ti treo ch ti v mt. Bn di ci t hng nc ct mui nh git xung. 4. Phn V: Thm vi loi rau c tt trong dng sinh Ht sen ( luc nguyn v), kh qua, b ao, bu, khoai mn, ci l, c ci mui, rau ng, rau dn, mt non, su, c ci, x lch xon, rau m. ------------------------* Phn II, III trch ti liu dng sinh ca Thi Khc L * Phn IV trch n ung theo phng php Ohsawa Diu Hnh - Ng Thnh Nhn Li s Pundariko : Trn y l nhng thc n theo phng php Ohsawa. Nu ch n theo s 7, thun ty go lt mui m trong 2 thng th rt tt cho vic tr bnh. Trong go lt v m c rt nhiu sinh t cn thit duy tr s sng trong 2, hoc 3 thng khng cn thm cht g. Bao nhiu thi gian l y li mi bnh gi l nan y. Cng l s 7, nhng ngi ta c th n nhiu thng t thng th ba tr i m khng s nguy him bng cch thm cht t u v tng ch bin theo phng php Ohsawa. Khi c thm rau c th bt u s 6, 5 Giai on ny phi phn lng s rau c bao nhiu phn trm, khng nn dng ty . Dng rau c qu nhiu th s lm cho mt mi v lu ht bnh. D chn cch thp hn s 7 th giai on u cng nn nhn 1 ngy hoc n cho vi mui 2 ngy, k dng s 7 t nht 10 ngy cho c th u ho. Nu qu v c ch th ti khuyn nn dng 1 thng go lt mui m, sau mi ch bin thc n bng cc loi rau c hng dn. Trn y l nhng thc n thng thy, khi nm vng l thuyt v thc hnh th qu v c th phn bit c nhng mn n tt ni mnh ang sng v s tm thy nhiu mn rau c bn x cn thit cho sc khe v qu v c th sng to nhiu cch nu mn n ph hp vi lut m Dng. Ngh thut ch bin thc n dng sinh l mt khoa hc em li sc khe. Chng ta khng ly lm l khi thy cc mn n c chn thuc v Dng tnh. y l cch iu ha s mt cn i v m Dng trong c th. u h l m, nu ngi ta chin cho kh bt v thm tng u nnh t ch bin th u h s thnh thc n t m, c th dng trong thc n dng sinh. Trong cc loi ni nu th ni t l tt nht v n thuc Dng, k n l ni p hi, ni gang, ni nhm th km cht lng hn. Khi cm cn nc ngi ta cn ly vi sch ph ln ming ni, y vun tht kn, ly dn ln, y l cch gi cho cm c nhiu Dng tnh. Nu nu cho c cm chy th rt tt. Cm chy l phn Dng nhiu nht v b dng, rt cn thit cho ngi bnh. Chng ta cng thy rng truyn thng Vit Nam nu cm xi bng
49

a bp. C ngi dng mung kim loi xi cm, hai vic tng chng ging nhau nhng khng ng cht kim loi thuc m d ht nhng cht Dng tnh trong cm hoc thc n. Do i sng mc mc thun theo thin nhin li ph hp vi quy lut m Dng hn li sng vn minh. Tr bnh tn gc khng qua thuc men l mt cng vic i hi nhiu CH v THI GIAN. Ngay c vic nhai k cng mt gn 2 gi mt bui n v khi ch bin mn n cng mt i nhiu thi gian. Nhng tt c nhng mt mt c n b bng sc khe t nhin v qu v khng mt thm thi gian lo lng cho bnh tt, hoc i n bc s v nm bnh vin. Qu v cng s c mt phn thng v gi l khng bao gi b m x, ca b cc b phn trong c th. Gia lc loi bnh tt lan trn khp ni th vic t lc nga v tr bnh bng mt phng php c t chc y t th gii cng nhn th rt ng cho chng ta hc hi v thc hnh. Nguyn nhn nhiu ngi b cuc v phi b i thi quen c l n ung nhng th ngon lnh v khng chu c cm gic mi khng ph hp vi nhng tin nghi c. Nu chng ta mun khm ph ci mi th phi cng quyt vt qua cc chng ngi. Chnh chng ta to ra bnh cho mnh v l thuc vo thi quen c th cng chnh chng ta ly li sc khe bng cch kin tr thc hnh thi quen mi to cho mnh mt cch n ung hiu bit nhiu hn, sng sut hn. Ngi ta bnh v ch bin mt mn n n cho ngon d c thm vo nhng cht c hi. Ngi khch hng cng cng tm l , ch la khng ngon th khng mua, cho nn h thch loi ch dai, dn d bit c dng hn the. Bnh ph ch bin theo truyn thng h khng thch, phi l loi dai hn, kt qu l h b con bun la bng cch a Formol vo, l loi ha cht rt c hi gy ra vim gan, ung th, mt th nguy him cho sc khe v s dng trong vic p xc. Ch bin mn n dng sinh th khng m qung nh vy, lm cho ngon ming do nhng cht trong thin nhin em li v qua ngh thut bin ci m Dng. Khi dng nhng mn n nh vy lu ngy khng b bnh, tri li nhng cht n vo s gip cho c th sinh trng v o thi nhng c cht d ch c cht t. Chnh v th khi bit kim ch i vi vic khoi khu th chng ta s cng nhn phng php dng sinh c nhiu u im hn khi cha bnh cng nh khi bnh ri

50

VIII. BNG THC DNG M DNG- PHNG PHP N GO LC MUI M TR & NGA B BNH (OHSAWA)
Phng Php n Go Lc Mui M Tr & Nga B Bnh (Ohsawa) Phng php tit-thc ca Bc-s Ohsawa h ti tr bnh ton khoa bng cch n ung theo ng lut qun-bnh m Dng. Nh th, ta thy rng: mun bnh tt u do lm dng n ung. Theo nguyn-tc "Nga bnh hn cha bnh" con ngi cn phi ch nhiu v vn n v ung. H n ung theo ng qun-bnh m Dng th v bnh. n qu nhiu n Dng, th nng ny, hong ht, gy cm, tuy c th khe mnh, hng-hi, c khi n bo tn. n qu nhiu n m, c th hin lnh, nhu nhc, n li v nng n. n ung theo lut qun-bnh m Dng, s khe mnh, trng sinh. 1. Nhng da trn cn-bn no bit: n ung ny Dng, ung kia m? Ngi xa da trn mu sc, nhit- hay mi v, phn-bit m vi Dng. Ngy nay cc Bc-s Nht bn, tiu-biu l Bc-s Ohsawa, da trn hai ha cht Potassium (K v Sodium (Na) phn-nh m Dng. Vt no nhiu Sodium l Dng, vt no nhiu potassium l m. Bc-s ra mt phng-trnh: K = 5, lm t l cho qun-bnh m Dng. Tt c nhng vt c t-s cao hn 5 l m, c t s di 5 l Dng. V-d: Go c K = 4.50 l Dng. Khoai Ty c K = 512 th rt m. Cam c K = 570 cng rt m. Chui c K = 840 th cc m. Nh vy t l m Dng qun-bnh trong c th v trong dinh dng lun lun l: 1 Dng = 5 m.Di y l bng sp xp cc n ung theo th-t t m n Dng, t t m n nhiu m v t t Dng n nhiu Dng. Nh , mi ngi c th, ty c-th v tng ph m n ung cho iu ha.

51

52

53

54

55

* Nhng mn khoi khu phn nhiu l M l ng, cht ngt v cc loi tri cy, cha M nhiu nm sanh bnh. "Bnh t khu nhp, ha t khu xut" 2. Phng Php n Go Lc Mui M Tr & Nga B Bnh (Ohsawa)

* PHN LNG GO LC, NC V MUI


Mt lon go (lon sa b) + hai lon nc (lon sa b) + mt phn t () mung c ph mui.
56

Lng nc c th thm bt ty theo loi go.

* CCH NU GO LC Nu nc si, cho go v mui vo nc si, khuy u. y np, nu cho si bng ln ri tt la. Nhc ni xung vn y np 15 pht. Sau , bt ni ln bp nu tip la nh cho n khi chn cm. * CCH NU GO LC BNG NI P SUT
Mt go + mt ri (1) nc (ong bng lon sa b) + mt phn t () mung c ph mui. Cho go, nc, mui v ni mt lt. Nu si x hi, tt la. Nhc ni xung 15 pht. Sau , bt ni ln bp, nu tip, la nh, cho n khi chn.

* CCH GI CM GO LC KHNG THIU Khng y np kn m dng r y ni cm. Khng c cm trong t lnh. * CCH HM CM GO LC M ni cm, dng mung xi cm khot mt l trn gia ni cm cho n ng y ni, nc v (lng nc trng y ni cm khng b kht khi hm). y np ni cm, nu cho nc bc hi ln, m np ni khuy u. Dng mung p cm cho bng mt v cng. y np ni, la riu riu khong 5 pht l cm c hm nng u, tt la. * CCH RANG M M vng cn v. m vo thau nc y, vt b phn ni trn mt nc v b sn ct chm xung di thau. S dng phn m sch cn li, phi m cho kh, ng trong hp y np. Khi rang m nhng tay cho t bp s m cho thm nc mi rang th m s thm hn khi rang kh. Rang la u v nh, khuy u m, n khi m n lch tch l chn. m chn ra thau, phi y kn lin. Mi pht sau, m ngui, b v ci nghin chung vi mui (nghin ch khng phi gi).
Mt mung c ph mui nghin vi 14-20 mung m. Phn lng ny c th M trn mui ri ch c s dng 4 ngy. n tip phi rang m mi.

* CCH N CM GO LC VI MUI M Khi mc cm ra chn, khng c xi cm u, ch xn cm trong ni t trn xung di ly m dng. n bao nhiu th xn by nhiu ra chn. nguyn phn cm d ngy mai, khng c xi ln.
Mt chn cm trn u vi 2 mung c ph mui m. n bng mung c ph, mt ln n mt mung c ph cm trn m, khng c nhiu hn, nhai nt cm cho d. Phi nhai cho n khi cm thnh nc v cm thy ngt mi c nut v ch nut mt ln, khng c nut nhiu ln, v nut nhiu ln s b kht nc. Khi n khng c h mi, khng c ni chuyn. n bt c gi no, khng cn ng ba. Trc khi ng hai ting, khng c n. Dng s lng cm nhiu t ty theo c a mi ngi, nhng khng nn n no mt ln, mt chn cm c th n nhiu ln.
57

* N GO LC RANG BUI CHIU CHA BNH THP KHP


nc bng vi mt go, nu si u, khng c n go. y np, tt la, nhc ni cm xung. Sau khi cm ngui, xi cm ra mm phi cho ro nc (khng cn phi kh). Rang cm cho n khi ht go vng. Tt la, y np lin. y np khong 30 pht tr ln, khi s tay thy go cn m, khng phng tay, cho mui vo (lng mui bao nhiu cng c) y np li, n khi go ngui hon ton, ra vt ry, b mui ly go. Ch nu cho mui vo go cn nng th go s ht nhiu mui, khng c. Nu cho mui vo go ngui th go s khng thm c mui. Nu rng yu, c th xay go rang thnh bt n, nhng phi nhai bt go ny cho n thnh nc, mi c nut. S lng bt n ty theo c a mi ngi, nhng cng khng c n no.

* NU B BN Hai ting mt ln, nhai mt mung c ph mui m (m nghin chung vi mui). V trc khi ng, nhai 4 mung c ph mui m, nhai n lc khng cn mn mi c nut. * NC UNG TY THEO BNH Bnh tim mch, ng rut, bao t, vi ct sng: Dng l tr ba nm, nu nc si, cho l tr vo ri vt ra lin ( l cch ra tr). Sau mt m, phi ch mt, mt ngy xc ln ba ln (sng, tra, chiu) phi khong mt tun n 10 ngy, l tr kh, cho v bao, ch khng m.
Khi dng, rang l tr, sao kh th bng cch l tr rang xung nn gch tu, ri ht ln lin, khng c lu. C th mua 4 ming gch tu, nu nh khng c lt gch tu. L tr rang ri, ngui cho v bao nilon treo ln. o Ty kh nng khng nht thit n rng go lc + mui + m. Hoc n bnh-thng, nhng trnh bt mn cc m, nhiu m m lu nay khng bit duy-tr m Dng iu ho, c sc kho tt, trnh bnh nan y. *** Rui kin b ng ri rt trong nh bp chng ta li cun nh th no, th trong c th ta ng cng hp dn cc vi trng v k sinh trng nh vy. Ung th d nhin l mt bnh m, c tnh ca n l mt s t bo no trong mt c quan no ca c th tng trng mt cch qu mau l. Nguyn-nhn chnh lun lun l qu d cht m trong mn n hng ngy. Ung th mu ch xut hin ni nhng ngi thch n ngt:nc ngt, kem, sa c ng, c ph sa, tr ng. iu ng ch v r rng l ngi qu ham n ngt chc chn s phi cht v bnh.

58

ng bin thnh nc v C0 trong c th, n lm gim cc nguyn t Dng trong mu v lm gia tng t l K i vi Na. N l cht Cc m. m nht trong cc thc n ca con ngi v l nguyn-nhn trc-tip ca nhiu bnh git ngi. Ngy nay mt a tr M trung bnh tiu th mt s lng ng kinh khng so vi nhng a tr 50 nm v trc. Th th c g ng ngc nhin khi thy cc bnh hoi huyt v ung th, hn tt c cc bnh khc, git hi v s tr con v ti M.

59

IX.

MT S BNH C TR TRONG I SNG HNG NGY

1. 5 mn sinh t gip phng tr cao huyt p, tiu ng t ngi bit rng t xanh Lt c tc dng tt cho nhng ngi bo ph trong vic ngn chn nguy c mc cc bnh ri lon chuyn ha, chng hn nh tiu ng. Nn thng xuyn dng n nh mt loi sinh t. t xanh Lt cha kh nhiu protid, ng, canxi, phospho, st, beta-caroten, vitamin B1, B2, PP. N l loi rau qu cha nhiu vitamin C nht. Cc cht trong loi qu ny c tc dng kch thch tuyn dch v, gia tng s bi tit, v th tng cng tc dng tiu ha. Ngoi ra, cn kch thch tim p nhanh, lm tng tc tun hon, c tc dng lm m, c ch tch t m, phng nga bo ph. t tnh nng, v cay, c tc dng tn hn, kin v, tiu thc, tr au bng do lnh, nn i, t l. Mt s loi sinh t khc cng c ch cho bnh nhn tiu ng v cao huyt p: To: C hm lng ng fruitose cao nht trong cc loi tri cy. Ngoi ra, n cn c acid malic, acid tannic, cht x, canxi, phospho, st, pectin, kali, lipid, protid v nhiu loi vitamin rt tt cho c th. Theo ng y, to tnh mt, v ngt chua, c cng hiu kin t, ch v, tr cc chng bun nn, chn n, b dng tm kh, dng trong chng tinh thn u oi. N cn c tc dng sinh tn, nhun to, ch kht, dng tr ho, tm phin ming kht do nhit. To cn c tc dng hp thu vi khun v c t, tr tiu chy. Bn cnh , cht x, acid hu c li kch thch ng rut, lm mm phn nn gip i tin thng. To cha cht kali c li cho vic bi tit natri, tt cho ngi cao huyt p. Acid hu c trong to cn kch thch bi tit dch v, tr gip tiu ha. Mp ng: Cha nhiu cht x th, canxi, phospho, st, beta-caroten, vitamin B1, B2, PP, C, nhiu loi acid amin, 5-HT..., u l nhng cht dinh dng cn thit cho c th. Mp ng tnh hn, v ng, c cng dng dng huyt, b gan, thanh nhit, sng mt, gii c, dng tr cc chng bnh nhit phin kht, trng nng pht st, kit l, ung nht, au mt do nhit... Cc th nghim chng minh loi qu ny cha mt cht ta nh insulin, lm gim ng huyt r rt, c th dng lm thuc tr bnh tiu ng. Cn ty Lt: Cha canxi, st, phospho, giu protid - gp i so vi cc loi rau khc. Cn ty cn cha nhiu acid amin t do, tinh du, mannitol, inositol, nhiu loi vitamin, gip tng cm gic thm n, xc tin tun hon mu v b no. Cn ty tnh mt, v ngt, tc dng thanh nhit, li thy, tr m nhiu y ngc, lao hch... Th nghim chng minh rau cn c tc dng gim p r rt, thi gian duy tr ty theo liu lng. - Da leo: Cha canxi, phospho, st, nhiu mui kali, cht nhy, cc acid amin, cht thm, vitamin A, B1, B2, PP v C. Da leo tnh mt, v ngt, tc dng thanh nhit, tiu vim, li tiu, tr thp, tiu sng. Cc mn sinh t trn u c th gip phng tr bnh cao huyt p v tiu ng. Tuy nhin, nn
60

cch 3 ngy dng 1 ln v hu ht cc loi tri cy u mang tnh mt (tr t xanh). Vic dng qu nhiu s gy mt cn bng hn - nhit ca c th. Nn dng c phn v ca cc loi tri cy trn gi c y cc hot cht. 2. qua (Mp ng) : ngon v b Mp ng l thc n, v thuc ca nhiu dn tc trn th gii. N l 1 trong ng v m con ngi a thch: ng, cay, chua, cht, ngt Mp ng cn c tn gi: Kh qua, Hng c nng, Lng qua, Cm l chi. Tn khoa hc: Momordica charantia L. H Bu b (Cucurbitaceae). Mp ng l cy dy leo bng tua cun. Thn c gc cnh, l mc so le, phin l hnh tim trn chia 5 - 7 thu, mp kha rng ca to. Trng hoa mu vng nht. Qu di 15 - 23cm, trn mt qu c nhiu u ni mu xanh nht, khi chn chuyn sang mu vng ri hng. Ht c mng mu (ging ht gc). Ma qu t thng 2 n thng 12 (gn nh quanh nm). Trn th gii, Mp ng c trng nhiu cc nc chu , M Latinh. nc ta, Mp ng c trng khp mi min. Trong l v qu Mp ng c cha polyphenol v flavonoit (ma ng cao hn ma h mt cht), hm lng polyphenol v flavonoit trong qu cao hn trong l: Polyphenol: 3,85% trong qu; 3,09% trong l gi. Flavonoit: 1,34% trong qu; 1,12% trong l gi. Cc cht quan trng l glycosit: charantin v momordicin. Charantin v polypeptit - P c tc dng lm h ng huyt. Momordicin c tc dng dit vi khun, siu vi v h tr cho c th chng li cc t bo ung th ang pht trin. Theo Wills v cng s thuc i hc Purdue (M): trong 100g qu Mp ng cha: Cht bo 0,10g; cht m 0,90g; cht bt ng 4,70g; cc khong cht nh Kali 250mg, Canxi 22mg, Magi 16mg, St 0,9mg, Km 0,1g. Cc sinh t: A 4mg, C 50g, B1 0,05mg, B2 0,03mg, PP 0,40mg. i hc Calcuta (n ) th nghim cho 6 bnh nhn tiu ng tup 2 ung mi ngy 1 ln 100ml nc sc Mp ng ti. Sau 3 tun l ung thuc lin tc, o lng ng trong mu khi i gim c 54% so vi ban u. Sau 7 tun dng thuc, c 6 bnh nhn u ht ng trong nc tiu. Lng ng trong mu tr v bnh thng. Cho chut cng trng ung nc sc Mp ng, sau 3 gi mc h ng huyt l 24,58%, liu ung 200mg/kg. Cho ch c ung cao Mp ng 1,7g mt ngy: tinh hon b thng tn, gim kh nng sinh tinh trng. Cho chut v th ci c thai ung nc sc Mp ng u b xut huyt t cung. chut ci c tc dng chng th thai. Chut c thai th b hng thai. Cng dng: Theo ng y: Mp ng tnh hn, v ng, khng c, n thng xuyn s lm gim cc bnh ngoi da lm cho da d mn mng, c xp vo loi thanh nhit lng huyt. Theo y hc hin i: Mp ng c dng cha cc bnh: - ng huyt tup 2 (tiu ng): Giai on u cha dng cc loi sulfamit h ng huyt. Phi hp vi cc loi sulfamit h ng huyt tng tc dng v gim tc dng ph ca cc
61

loi sulfamit h ng huyt - Phi hp vi x tr cha ung th v gim tc hi ca tia x vi ngi bnh. - Phng chng bnh tim mch, thn kinh, lo ho. Dng thuc ph bin l vin nang Mp ng cha bt Mp ng ng kh (c bn th trng M v cc nc chu u). - Qu Mp ng (ton phn, b ht) cn c dng cha: to bn, y hi, kh tiu, ri lon ng rut. Cc loi dc phm cha Mp ng hin lu hnh Vit Nam hin cha c vin nang cha bt Mp ng ng kh. Cc loi khc nh tr ti lc Kh qua, c Mp ng kh phi hp vi Tr xanh: ch c tc dng gii nhit tr tiu ho. Do , cch dng tt nht l qu Mp ng xanh, b ht, dng ti mi ngy 100 - 150g (tu th trng ngi dng) cha bnh ng huyt tup 2 bnh tim mch, thn kinh hoc h tr iu tr ung th; dng thng xuyn hng ngy. Cha to bn, y hi, kh tiu, ri lon ng rut, liu trnh 3 - 5 ngy. Ch bin theo nhiu cch nh: Cch 1: Xo chn Mp ng bng 1 chn con nc si ri n cng cc mn khc trong ba n 1 ln/ngy (cch ny tt hn c). Cch 2: Ch nc p 1/1 (550g qu ly 500ml nc p chia lm 5 ln. Mi ngy ung 1 ln 100ml nc p), bo qun nc p trong t lnh. King k: Khng dng Mp ng cho ph n c thai, nam gii ang cn sinh con, ngi h ng huyt hoc nhy cm vi Mp ng, ngi ang dng thuc c Huyn sm. Cch trng Mp ng Mp ng d trng, khng kn t. L cy a m, a sng, s ng, t su bnh v qu mp ng c hnh dng ng nghnh, bng p nn n cn c trng lm cnh, ly bng mt kt hp n qu trong gia nh. C th trng Mp ng trn din tch ln c hng ho cung cp cho th trng thc phm, thuc, m phm. Ma v: C th trng quanh nm nhng tt nht l vo thng 10 - 11 dng lch (v cy c chu k sn xut di nht). Chn ging: Chn qu thun di, thng, trn u, 2 u nh. qu chn hng u mi hi, b ly ht, nguyn c mng bm ht, phi cho tht kh mng ri mi bc mng. Ra sch ht, phi kh. Chn ht my u, b ht vo, ht lp. ni kh mt, chng chut gm ht, khng lu qu (cng lu t l ny mm cng gim). Gieo ht, m cy: Tt nht l gieo, m ngay vo bu t. C th dng ti P.E hoc ng tre rng to, ng bng (b i sn ri buc ai li bng dy tt khi trng tch ng ly bu cy c d dng) lm bu. Cho t trn 1/3 phn chung hoai mc hoc b ch kh; cho bt v Da vo bu n cht khong 2/3 bu. Chc 1 l nh thot nc v chc thng y ti P.E. t vo mi bu 2 ht ging mp ng ri ph ln trn 1 lp t c mn (1/4 bu). Ti nc m. Xp cc bu m ht vo ni m, c ro bo v chng chut v gia sc ph. Hng ngy ti nc m. Khi cy c 4 l tht, chn cy kho nht trng. Cm que tre di 50cm cho cy leo. Khi cy leo cao c 40cm th a ra trng.
62

Trng nhiu bn sn phm: Lm lung cao 30 - 40cm. Mt lung rng 20 - 30cm. Vng trung du i, ni thp cn lm lung theo ng ng mc, va gi m va chng si mn t. Cy cch cy 2m. o l rng 20cm, di 40cm, su 20cm. Bn lt phn chung hoai mc ri b v bu, trng bu cy ln lung, ti cho m. Lm gin kiu ch A, mi gin 2 lung. Khi cy leo gin di khong 2 - 3m th bn thc phn NPK. Pha long phn vi t bt, t l 1/5, bn su 15cm hai bn gc, cch gc 30cm. 90 ngy sau li bn thc NPK. Ln th hai, cch gc 70cm. T khi cy leo gin, to nhnh, c mt tun phi chnh cc ngn cho to u, trnh qun qut vo nhau. Khi cy kn gin, mi tun hi bt l ni qu dy, qu d pht trin (l non nu canh n c, l gi lm thuc). Trng lm cnh, bng mt, n qu: - Ni d thot nc: o h su 40cm, rng 50 x 50cm. Cho phn chung hoai mc 1/4 h trn ln vi t. t bu ( b v) cy leo 40cm vo trng (mi cy cn 3 - 4m2 gin). - Ni d ng ngp: Lm t trng bng cch cho t vo st tre to, ng knh 50 - 60cm, cao khong 60 - 80cm. t trn vi 1/4 phn chung hoai mc hoc b ch, bt x da, ln cht khong 3/4 chiu cao ca st. Trng cy vo trong. Xung quanh st tre xp gch v bo v. Khi cy leo gin (dy di 3 - 4m) th bn thc bng phn NPK pha long vi t bt t l 1/20, p ln pha trn 1 lp dy khong 10cm. Ti m hng ngy; 3 thng sau li bn thc mt ln nh th. - Lm gin: Nn lm gin hi nghing hng nh nng mt tri cng nhiu cng tt, to bng mt cho cy c quang hp ti a v cho nng sut qu, l cao. 3. Cua bin: Thc n ngon - v thuc tt Cua bin cn gi l cua b, cua xanh, cua bn, cua la, cua chui, cua s, l mt trong nhng hi sn c gi tr cao trong thc phm v y hc.

Tht cua bin cha 17,5% protein, 0,6% lipid, 141mg%Ca, 191mg% P, 3,8mg% Fe, 0,05mg% vitamin B1, 0,08 mg% vitamin B2, 3mg% vitamin PP. Tht cua bin c v ngt, mn, tnh bnh, khng c, c tc dng thanh nhit, sinh huyt, tn , gim au, thng kinh lc, b xng ty, rt tt cho c th ang pht trin tr nh v tnh trng suy yu ngi cao tui. Dng dng thng thng l luc hoc nng chn m n. Tht cua bin nu vi hoi sn, d, sm b chnh, ht sen l mn n - v thuc rt thch hp vi c th nng trong, km n, i rt. Cua bin lm sch, ngm vo ru khong 5-10 pht, ri vt ra, luc n hng ngy l thuc tng cng kh huyt, sinh lc cha chng lit dng. Ch : Cua bin phi c ch bin ngay khi cn ti, nu cua cht, cht m trong cua d b thi nt lm gim hn hng v v c th gy c hi cho c th. Nhng ngi hay b d ng cua, ni mn nga ngy khng nn dng. Theo kinh nghim dn gian, mang cua bin (lp xp hnh vy di ph ln mnh cua, nm di mai) g khi mnh cua, ra sch, ly 20 - 30g, luc chn cho tr n u n hng ngy cha chng i dm. Dng lin 15 - 30 ngy. Mai cua bin 1 ci, p v vn, sao tn tnh, tn bt, ung vi ru hm nng lm 2 - 3 ln
63

trong ngy cha chng au bng ph n sau khi . cha sng ty, ly mai cua bin 5 ci phi hp vi xuyn sn gip 10g, gai b kt 7 ci. Tt c sao vng, tn nh, ry bt mn, ung trong ngy vi ru hm nng. V cua bin cha cht cyanocristalin c mu xanh cua sng, khi b un nng, cht ny s chuyn thnh hn hp caroten l zooerythrin c mu gch. Ngoi ra, v cua cn cha polysaccharid l chitin m khi chit tch em diacetyl ha thnh chitosan c dng lm thuc cha bng v kch thch min dch. 4. Khoai lang - mt v thuc qu phng chng bo ph, c th n c v rau lang luc. p dng ch na go, na khoai ring r, hoc n chung vi nhau nu thnh cm, cho, bnh... L khoai lang l loi rau dn d va ngon, va mt v b. C v rau khoai lang l v thuc phng cha bnh c dng t lu trong dn gian, c ni gi n l sm nam. Theo ng y, khoai lang c nhiu tn nh: cam th, phin ch. C khoai lang tnh bnh, v ngt, c tc dng bi b c th, ch kh, cng thn, kin v, tiu vim, thanh can, li mt, sng mt. N c dng cha vng da, ung nht, vim tuyn v, ph n kinh nguyt khng u (dng trc k kinh), nam gii di tinh, tr em cam tch, l. Rau lang tnh bnh, v ngt, khng c, b h tn, ch kh lc, kin t v, b thn m, dng cha t h, km n, thn m bt tc. King k vi cc trng hp tiu chy, vim d dy a toan, ng huyt thp. Khoai lang vng c nhiu vi cht hn khoai lang trng.

Mt s im lu khi dng khoai lang: - c tc dng b dng, nn n khoai v rut vng. gii cm v cha to bn, phi dng khoai v trng rut trng. - Khng n thng xuyn rau lang v n cha nhiu canxi, c th gy si thn. - Nn n km m ng vt, thc vt cn bng thnh phn dng cht. - Trong khoai lang c cht ng, nu n nhiu, nht l khi i s gy tng tit dch v lm nng rut, chua, sinh hi trng bng. trnh tnh trng ny, khoai phi c nu, luc, nng tht chn hoc cho thm t ru vo nu ph hy cht men. Nu b y bng, c th ung nc gng cha. - V khoai lang cha nhiu vitamin v khong cht. Do phi bo v phn v khng b sy st, khng gt v nu khng cn thit. V cn gip bo v dng cht bn trong, v vy khi luc khoai nn c v ( ra sch). - Bo qun khoai ni sch s, kh ro, thong mt, khng c chut b v ch nn dng trong vng mt tun.
64

- Phi b ht khoai h (sng), khoai c mm v v xanh cha cht c. - Khi luc rau lang n v cha bnh, nn ly nc th hai v nc th nht thng cht v hng.

Mn n bi thuc t khoai lang Cha cm st ma nng: Thi tit nng d gy st v cm, khng ra c m hi. Vi ngi sc khe tt, c th nu khoai lang trng vi ci b xanh n thay cm gip ra m hi, h st, gii cm. C th dng cc bi thuc: - Khoai lang trng kh mt nm, ngh mt c, gim 1/2 chn con, sc ung nng. - Khoai lang trng kh 16 g, gng 16 g, sc ung hoc nu cho. - Khoai lang trng ti luc chn xng, ri n khoai nng, ung nc luc khoai nng cho ra m hi. - Khoai lang 1 c (400 g), go 200 g, u xanh 1/2 bt cm, m thy 4 c, c ci 1 c, ti 3 nhnh, tht g 150 g, tm nn 70 g, gia v. Tt c gi nt hoc thi nh nu nh, ring u xanh v m thy cho vo sau ri nu nh tip.

Cha to bn: n khoai luc n thun hoc chm mt, chm vng; n vi c pho c qu hoc thi ch c, nghin cng khoai thnh khi. Cc cch khc: - Ung nc luc khoai (khoai phi ra sch). - Nu ch khoai ti hoc kh vi vng v t hoa qu. - Dng nc ct luc khoai ti hay kh gi nt, nu b tr th ung hng thng nc ct ny vo bui sng. - n bnh lm bng khoai lang vi vng hoc da. Khoai lang ti xo du vng. Canh rau lang. Rau lang luc chm nc mm gng ti hoc nc st c chua, chm vng lc (gi nh). Nn lm sn bt khoai kh vi vng tn mn, quy ung mi sng vi nc ng. Tr bing n: Cho n dm bng bt khoai lang vng quy vi bt, sa. Qung g: L khoai lang non xo gan g hoc gan ln. Thiu sa: L khoai lang ti non 250 g, tht ln 200 g thi ch. Xo chn mm, thm gia v. Vim tuyn v: Khoai lang trng gt v, gi nhuyn p ln v, c th phi hp vi ti gi nhuyn p. Thn m h, au lng mi gi: L khoai lang ti non 30 g, mai ra 30 g, sc k ly nc
65

ung. Thn dng h, i tiu nhiu ln: Hm tht ch vi khoai lang, cho thm cht ru v gia v. Cha ng c sn: Khoai lang gt v gi nt thm nc, vt ly nc ct. Ung cch nhau 1/2 gi. Say tu xe: C khoai lang ti nhai nut c nc v b. Ph n bng huyt: Rau lang ti mt nm gi nt, ly nc ct ung. Vng da: Nu cho c bng khoai vi go hoc bt ng. Mt nht: Khoai lang c 40 g, l b cng anh 40 g, ng hoc mt ma gi nhuyn bc vo vi, p ln mn nht. ht m nht v, ly l khoai lang non 50 g, u xanh 12 g, thm cht mui, gi nhuyn bc vo vi p. 5. C Chua V Sc Khe (VNC-TH) C chua t lu vn c bit n l ct gim cholesterol v ngn nga ung th. Nay ngi ta tm thm 2 li ch khc ca n - bo v da khi b chy nng v gip ln da ti tr. Cc nh nghin cu ti i hc Manchester v Newcastle, Anh, khuyn mi ngi nn n 2 ba c c chua mi ngy thu c li ch ti a. Thc n c th bao gm mt cc nc c chua cho ba sng, salad hay sp c chua cho ba tra v m st c chua cho ba ti. kim tra kh nng bo v da ca th qu ny, 10 tnh nguyn vin c yu cu n 5 tha bt c chua trn du oliu mi ngy trong 3 thng. 10 ngi khc th n du oliu hng ngy nhng khng c bt c chua. Kt qu cho thy nhng ngi n c chua c ln da c bo v khi nh nng mt tri tt hn 30%. C chua cng thc y s sn xut collagen gip da sn chc. Ngoi ra, th qu ny cng bo v mitochondria - thnh phn t bo bin thc n thnh nng lng, ng thi ci thin sc khe da v chng lo ha. Tuy nhin, cc nh nghin cu cng khng nh c chua khng th thay th kem chng nng, nhng n s l mt bin php b sung hiu qu. C li cho tim n nc st c chua mi ngy s gip bo v tim bn hiu qu. Mn n hp dn ny gip gim hm lng cholesterol v ngn nguy c bnh tim hoc t qu.
66

Cc cuc kim tra do nhm khoa hc ti i hc Oulo, Phn Lan, thc hin tm thy mn nc st yu thch ca nhiu ngi c li cho tim bi n chng li nhng cholesterol c hi, c gi l LDL (low-density lipoprotein). Nhng ngi tham gia b sung mt cht nc st vo ba sng, ba tra hoc ung mt vi cc nc c chua. Kt qu cho thy hm lng LDL ca h u gim ng k ch trong 3 tun. Trong , hm lng cholesterol gim 6% v LDL gim 13%. Nhm khuyn rng nhng bnh nhn c hm lng cholesterol cao nn n nhiu nc st c chua hoc ung nc c chua gim nguy c b bnh tim hoc t qu. Cc nghin cu trc cng cho thy c chua c thnh phn gip chng li ung th tuyn tin lit. Tt cho n ng Cc nh khoa hc ti i hc Harvard (M) mi cng b danh sch thc phm c ch cho sc kho ca qu ng. ng u l c chua v rau ci, c tc dng phng chng bnh ng tit niu. Cc nghin cu cho thy, n ng n nhiu c chua s lm gim nguy c mc bnh ung th tuyn tin lit. Cht lycopen trong c chua s c hp th rt tt khi em nu vi du thc vt. Cn cc loi rau ci c kh nng ngn nga bnh ung th bng quang. Nhng ngi n rau ci hng ngy c t l mc bnh gim 50% so vi nhng ngi n t hn. Nhng thc phm sau cng c cc nh khoa hc i hc Harvard khuyn nam gii nn dng: Lc: Vic n lc (u phng) thng xuyn c tc dng ngn nga nguy c mc bnh tim mch - vn rt hay gp n ng. Bn cnh , n cn c tc dng lm gim lng cholesterol v cht bo trong mu. Da hu: Nhng loi thc phm giu kali s khng ch nguy c mc bnh cao huyt p v t mch mu. Da hu l loi thc phm cha nhiu cht kali, cht khong. Hm lng kali trong chui, cam cng rt cao nhng khng bng da hu. S: Cc loi thu sn nh s, nghu, c, hn, tm, cua, gh, mc, c, cung cp cht km gip h sinh dc hot ng bnh thng. n lng km, khong ba con s trong mt ngy, bo m y cht, testosterol gp phn lm tng "sc mnh" n ng. M.T. (theoDailymail) 6. Thin trong khi n l nh th no ?

67

Nhiu bc thy tm linh ni v ti ny, sau y l su tm ca chng ti t ngun: ti liu v Thc dng, ti liu ca nh minh trit x n : Ohso v ti rng ln v su sc nht ny: Trong trang web ny c nhng on chng ti c lp i lp li cng nh vic tin sinh Ohsawa hay nhc ti vic nhai k v bi s 7; cng nh thy ti Min thng nhc "CHNH NIM", cng nh mn phi yoga hay nhc t th asana "xc cht"... cng nh nhiu on Kinh Pht hay nhc i nhc li... u c nhng ch diu dng ring... n ung nn l thin nh, li cu nguyn. Bn nn knh trng thc n bi v thc n l cuc sng, l s nui dng. V sau l hng ngn l mt vn sinh ra t y. Bi v trong lc bn n ung, bn c bo hay ci nhau vi v hoc nghe i, hoc xem tivi, hay nghe in thoi, bn s nh nim vui trong n ung. Bn s n nhiu hn bi v v gic ca bn s khng tho mn v sau bn s thu thp lng thc n khng cn thit vo c th. Khi s bt u n chay, n king, n dng sinh v tt c cc th v ngha theo sau. Nhng vn n gin nn lm ti bc u tin l: Ch n v khng lm g khc. Tuy nhin truyn thng cc tn gio v o gc ca ng b ta u c cu nguyn tri n trc ba n. Khi chng ta n, chng ta phi bit rng chng ta sng l nh thc phm, thc phm c c t to ho do s sp t ca V tr v tn v chng ta phi bit n v tt c nhng ci m chng ta c c. Khi chng ta gp mi ngi, hy xem h nh l anh ch em ca chng ta v nh rng tt c chng ta u sinh ra t ci v tr v tn ny thng qua cha m, t tin ca chng ta v chng ta hy cng cu nguyn nh l mt nht thng bng tt c lng nhn i cho s thng yu v tr v ho bnh trn tri t. Khi chng ta nhn thy mt tri, mt trng, bu tri, nhng ngi sao, sng ngi v ni non, bin c v rng rm, ng c v thung lng, chim mung v th vt v tt c nhng iu k diu ca to ho. Chng ta hy nh rng, chng ta v chng cng sinh ra t v tr v tn ny. Hy bit n cho mi trng sng ca chng ta, v hy sng trong ho bnh vi mi th xung quanh chng ta. Chng ta cng nn su tm nhng li c kinh trc khi n ca cc tn gio s pht hin s trng nhau kh th v, v chng ta cng nn c cu cu nguyn trc khi n ca mnh. V d ta c th chn nhng cu ta thch trong nhng gi sau cu nguyn: - T ci v tn, chng ta c c thc phm. - Bng thc phm, chng ta nhn ra chnh chng ta trn hnh tinh ny. - Chng ta bit n v thc phm chng ta n. - Chng ta hy bit n to ho v nhng ngi mang cho chng ta thc phm. - Thc phm ny dnh cho chng ta. - Cng ngi n chng ta tr thnh mt i gia nh trn hnh tinh ny. - Thng qua thc phm chng ta l mt nht thng. - Hy thng yu ln nhau trong cuc sng. - Hy nhn thc v gic m v tn ca chng ta. - Ti bit n mn thc phm m ti c c ngy hm nay. - Ti bit n ngi, to ho v v tr ban cho ti mn n ngy hm nay.
68

- By gi ti t nh, liu ti c xng ng vi ba n ny. - By gi ti cu nguyn, qua ba n ny, ti t c s kho mnh v hoan h. - By gi ti cu nguyn rng, qua ba n ny ti s tip tc nhn thy gic m v tnh yu v ho bnh trn con ng vnh cu ca cuc sng v tn ny . -v.v... y chnh l mt trong nhng cha kho b mt c mt sc kho lnh mnh. Cc tn gio u c truyn thng trn trng ba n v thng c kinh trc v sau lc n. Theo gio s OHSAWA, nh dng sinh ni ting th gii, th "Thc n hng ngy" theo ngha rng l tt c nhng g c con ngi hp th nh tia V tr, nng lng mt tri, in t tri t, m thanh, hnh nh, khng kh, nc, cht khong, ng cc, rau c, tht c v.v...Nhng thc n ny t mi trng bn ngoi i vo c th bng nhiu cch : Qua da, qua h thn kinh, qua tai, mt, mi, ming v.v... v cng tc ng n sc kho v s sng con ngi. Trong s thc n c v lng c ta hp thu qua ming l quan trng hn c, v chng khng nhng trc tip cung cp nng lng v vt cht to nn c th, nui dng v i mi thng xuyn cc t bo (k c t bo no v h thn kinh), m cn l loi thc n d kim sot, d s dng trong vic xy dng (hoc ph hoi) sc kho theo mun ca ta. Do trong bt c phng php y hc dng sinh no, nu khng lu tm n vn n ung ng n - theo gio s Ohsawa l n ung ng trt t ca v tr tc thin nhin - th chng c hiu qu rt ro, i khi cn c hi na l khc. Gio s Ohsawa a ra mt phng php y hc dng sinh gi l Thc dng MACROBIOTICS. Theo ng, iu quan trng nht trong dng sinh l c mt quan nim sng ng n da trn s hiu bit (hoc trc gic) v trt t ca v tr cng mi lin h mt thit gia thin nhin vi s sng v sc khe ca con ngi. Quan nim sng ny s sinh ra cch n ng n gip chng ta c c mt sc kho tt lnh v th cht ln tinh thn, cng vi qu trnh iu dng tinh thn bng thin nh v cc phng php khc. Mt c th trng kin l ci my thu thanh tt lnh bt ly ting gi thing ling ca nhng li l phn on ti thng t cao xa kia pht ra. Nhng ci my y phi th no? Vt liu phi ton ho v v k s phi ton ti. Ta phi ci thin th cht ca chng ta bt u t vic la chn thc n gip ch thc s cho s pht trin ca chng ta.Tt nht l n cm go lt (canh tc theo thin nhin) vi mui vng lm cn bn. Vic n ung dng sinh cng lu cng tt l mt bin php hu hiu gip c th c 'Trng kin" v l nhn t thit yu vn ci c phn on m m ca chng ta, lm cho chng ta tr thnh nhng trit nhn. Khi chng ta mun hiu v mun tha hng mt ti sn tinh thn ln lao gm cc li ging dy ny p dng trong i sng hng ngy, chng ta phi tun theo nhng nguyn l Thc dng m t tin chng ta ngy xa p dng. Tr phi chng ta c cng tnh cht vi mu huyt ca t tin, cn khng chng ta khng th no hiu ni cc li ging dy ca h c ngha nh th no. Theo nhng truyn thng huyn mn ca phng ng, tt c nhng iu bn ngh bn ang l ci g , th chng l g ngoi thc n. Thn th bn l thc n, tm tr bn l thc n, linh hn bn l thc n. Bn ngoi linh hn chc chn c ci g khng phi l thc n. Ci g y c bit l anatta, v ng. l s trng rng hon ton. Pht gi n l shunya, ci h khng. N l khng gian thun khit. N khng cha g ngoi bn thn n; n l tm thc v ni dung,
69

n l tnh gic thng hng. Khi ni dung vn cn th thc n cng vn cn. Thc n c ng l ci c tiu ho t bn ngoi. Thn th cn thc n vt l; khng c n, thn th s bt u teo i. y l cch n tn ti; n khng cha g ngoi thc n vt l. Cn cc th nng lng khc ca ta cng cn thc n ng n cho n, tuy nhin y li l vn rt t ngi quan tm. Tm tr bn cha k c, ngh, ham mun, ghen t, hnh trnh quyn lc v c ngn l mt th. Tt c nhng ci cng l thc n; n l thc n trn bnh din tinh t hn cht t. ngh l thc n. Do khi bn c nhng ngh nui dng th lng ngc bn n ra, khi bn c nhng ngh - ci em li cho bn nng lng, th bn cm thy tt. Ai ni iu g tt lnh v bn, mt li khen ngi, th bn hy nhn iu xy ra cho bn : Bn c nui dng. Cn ai ni iu g sai v bn, th bn hy quan st: C dng nh ci g tut ra khi bn, bn yu ui hn bn trc . Tm tr l thc n di dng tinh t. Tm tr khng l g ngoi pha bn trong ca thn th; do ci bn n nh hng ti tm tr bn. Nu bn n thc n khng chay, bn s c mt loi tm tr c bit; nu bn n thc n chay th bn chc chn s c mt loi tm tr c bit khc. Bn c th t mnh quan st iu . Bn hy n ci g v quan st, n ci g khc v quan st. Bn hy ghi chp li, v bn s tr nn nhn bit v ngc nhin m thy rng mi th bn tiu ho khng ch l phn vt l, n c mt phn tm l ca n. N lm cho tm tr bn tr thnh mong manh vi nhng tng no , vi nhng ham mun no . Do qua nhiu thi i, tng c vic tm kim loi thc n m n s khng lm mnh cho tm tr, nhng s gip n cui cng tan bin i; mt loi thc n, thay v lm mnh cho tm tr, s lm mnh cho thin v tr. Khng th nu ra c nhng qui tc chc chn v c nh, bi v mi ngi u khc nhau v tng ngi u phi quyt nh cho bn thn mnh. Bn hy trnh nhng tnh hung trong bn b nng gnh khng cn thit bi nhng th tp nham, bn c c mi th bt k ci g, c xem tivi, nghe i, tn ngu, huyn thuyn vi mi ngi, v h trt ra bao nhiu iu khng cn thit. Bn phi c khu hiu: Trong vng 100 nm na iu ny c cn quan trng na khng ? Nu bn mun pht trin kh nng tm linh ca bn, th bn hy lun t nhc nh mnh hng ngy khu hiu ny mi khi bn gp iu g gay cn. Bn cn c nh gnh khi nhng thc v b b tm tr hp thu. Bn hy ni t i, ch nghe iu bn cht, hy thu cm trong ni v nghe. Nu bn ni t, nu bn nghe t, th dn dn bn s thy rng mt s sch s, mt cm gic thun khit, c dng nh bn va mi tm, s bt u ny sinh bn trong bn. iu tr thnh mnh t cn thit cho thin ny sinh. Bn ng c c mi loi v ngha. Bn hy ra vi l hng trong tm tr mnh khng b bn rn. Nhng khonh khc ca tm thc khng b bn rn l nhng thong nhn u tin v thin, nh chp lo u tin ca v tr. V th th nu bn c th xoay x lm c iu ny, th iu khc l hy chn thc n vt l m khng gip cho ci hung hng v bo hnh, ci khng phi l cht c. By gi thm ch cc nh khoa hc cng ng vi iu ny, rng khi bn git con vt, th t ni s n s tit ra mi loi cht c. Ci cht l khng d dng. Khi bn git mt con vt, th t ni s mt s run ry ln pht sinh bn trong. Con vt mun tn ti: Tt c mi loi cht c b
70

tit ra. Khi bn s hi bn cng tit cht c ra thn th. Nhng cht c ny l c ch: Chng gip bn hoc nh nhau hoc b chy. i khi l trong gin d bn c th lm c nhng vic m bn khng bao gi c th hnh dung ra mnh lm c. Bn c th di chuyn mt tng m bnh thng thm ch bn khng th no lay ni n, nhng gin d c v cht c c tit ra. Trong s hi, mi ngi c th chy nhanh n mc thm ch vn ng vin chy Olympic cng b b li ng sau. Bn hy ngh v mnh chy nu ai ang ui st sau bn vi li dao gm git bn. Bn s lm iu tt nht bn c th lm c, ton b thn th bn s phc v cho vic mc ti u ca n. Khi bn git con vt th c s gin d, c lo u, c s hi. Ci cht ang i din n; Tt c cc tuyn ca con vt u tit ra nhiu loi cht c. Do tng hin i l ch trc khi git con vt, hy lm cho n v thc i, lm m n i. Trong cc l m hin i, ngi ta dng ti thuc m. Nhng iu chng to ra khc bit g my, ch c mt s khc bit rt nng cn, bi v ct li su nht ni khng c th thuc m no t ti c, th ci cht phi b bt gp. iu c th khng c thc, con vt c th khng bit v iu sp xy ra, nhng iu xy ra nh trong mt gic m. N tri qua mt cn c mng.V n tht l n thc n b nhim c (tm c Khoa hc n chay, NXB KHKT 1993) Mi ngi u l nhng ngi n chay : Cm, rau, u,... khng chay th l g ? T l n chay tng trng th nguy c nhim c gim i, v d bn n chay 80 - 90% th t l nhim c tht gim i Bn hy trnh bt k ci g b nhim c trn bnh din vt l, hy trnh bt k ci g nhim c trn bnh din tinh thn. V trn bnh din tinh thn mi iu cn phc tp hn. Nu bn ngh bn l ai cng l i lp vi nhn loi, l khng thn thin. Hy ngh bn thn mnh ch l con ngi. Nu bn c bt k thng minh no, th hy ngh v bn thn mnh ch l mt con ngi n gin, v khi thng minh ca bn pht trin thm cht t na th thm ch bn cn vt b c ci tnh t 'ngi' i. Bn s ngh bn thn mnh ch nh bn th. V bn th ny bao hm tt c - cy ci v ni non v dng sng cng cc v sao vi chim chc v cc con vt. Bn hy tr nn ln hn, hy tr thnh khng l - Con ngi: Tnh con ngi khng th b hm cha bi bt k khi nim no. Hy ch l con ngi, bn ng l ai c nu bn khng mun b nhim c tinh thn. Bn phi tnh to gt b tt c mi s nhim c ny. Tm tr bn thng b nhim c nhiu hn thn th. Thn th l mt hin tng n gin, n c th d dng c ty sch. Nu bn n thc n khng chay th bn c th dng li iu , y khng phi l cch x l ln lm. Nu bn dng n tht trong ba thng, thn th bn s hon ton thot khi mi cht c do thc n khng chay gy ra. iu n gin. Th cht khng phi rt phc tp. Nhng vn ny sinh vi tm l. Mt nh s Jain khng bao gi n bt c thc n nhim c no, khng bao gi n bt c th g khng chay, nhng tm tr ngi , li b nhim v nhim c bi o Jain m khng ngi no khc b nhim c. Theo khoa hc ng Y, Tc gin qu cng tit ra cht c lm hi gan, bun ru qu cng to cht c hi phi, Lo lng qu th hi t, S hi qu th hi thn, vui qu th hi tim. Nu bn mun tr thnh mt ngi thng minh thc s th phi thot khi mi nim tng, ci lm tr tr con ngi.
71

Nu bn thay i thc n c ca mnh th bn s ngc nhin: Thng minh mi s thot ra trong bn. V thng minh mi ny s lm cho bn c kh nng vt b qu kh v nhng k c v n, loi b nhng ham mun v m mng khng cn thit, vt b ghen t, gin d, chn thng v mi loi vt thng tm l. Bi v bn khng th vt b i nhng vt thng tm l, nn bn mi tr thnh nn nhn ca s di tr tm l. Th gii c nhiu nh tr liu tm l, nhng v sao li cn c nh tr liu tm l lm g trong khi bn c thng minh cha lnh vt thng ring ca mnh? Bn cn phi thng minh khng phi l n l ca bt c th g, bt c ai...Bn phi ci m vt thng ca mnh ra cho nng v gi, th bn li che du chng. Nu thng minh tot ra t bn, th bn s c kh nng lm tt c nhng iu cn thit. Bn s c kh nng cha lnh cho vt thng ring ca mnh, bn s c kh nng thy vt thng ca ring mnh, bn khng cn phi n nh tr liu tm l,... Nu bn tm ra c mt th tnh yu thng minh, n thot ra t bn, th bn c cha lnh. Kiu thc n nhim c th ba l tm linh. l iu ci ta l g. Ci ta cn s ch lin tc: N c nui dng bng s ch , s ch l thc n ca n. Khng ch c chnh khch mi khao kht s ch , cng ngy cng nhiu ngi ch , ngay c ci gi l thnh nhn cng thch iu ny, c ngi khng cn quan tm ti tin bc, a v x hi... nhng li vn rt thch c ngi khc quan tm ch ti. "Nhiu ngi hn nn ch ti ti, nhiu ngi hn nn nhn vo ti".iu tr thnh thc n cho bn ng, v n l loi thc n nhim c... Vt l, tm l, tm linh... Bn hy thn th vt l c thun khit khi mi cht c v c t, v tm tr bn ht nng gnh khi nhng th khng cn quan trng sau 50 nm na. V hy linh hn bn c t do khi tng v ci ta. Khi linh hn c t do khi tng v ci "ti" th bn ti khng gian bn trong vn c gi l v ng, anatta. l t do, l Nit bn, l chng ng. Bn v ti nh. By gi chng c u m i c, by gi bn c th lng ng, ngh ngi v thnh thi. By gi bn c th tn hng hng triu nim vui m s tn ti vn ang ma ro ln bn. Khi ba thc n ny b loi b , th bn tr thnh trng rng. Nhng ci trng rng ny li khng phi l mt loi trng rng ph nh. Bn trng rng theo ngha l tt c cc cht c, tt c cc ni dung, u mt i. Nhng bn li trn y- trn y ci g m khng th no gi tn c, trn y ci g m ngi thnh tm gi l "Thng ". C hai kiu thc n. Mt l ci bn thch, ci bn hm m, m v n bn tng tng ra. Chng c g sai trong n, nhng bn s phi hc mt mo nh v n. C nhng thc n cc k quyn r. S quyn r khng phi bi v bn thy rng thc n ny l c sn. Bn vo khch sn, vo qun n, v bn thy thc n no - mi thm bc ln t phng sau, mu sc v hng v ca thc n ny. Bn khng ngh v thc n v bng nhin bn li quan tm ti n iu ny s chng ch g. y khng phi l ham mun thc s ca bn. Bn c th n ci n s khng tho mn cho bn. Bn s n v n v chng c g s ti t n c; khng s tho mn no bt ngun t n. Cn s tho mn th li l iu quan trng nht. Chnh vic khng tho mn mi to ra ni m nh. Bn hy n gin thin hng ngy trc khi bn n. Hy nhm mt v ch cm thy iu
72

thn th bn cn - d n l bt k ci g! Bn khng thy bt k thc n no - khng thc n no c sn c; bn n gin cm thy bn th ring ca mnh, iu thn th bn cn, iu bn cm thy thch, iu bn khao kht c. Tin s Leonard Peason gi iu ny l "thc n ch cht" - thc n ch yu cho bn. Cc c ta cng khm ph ra b mt ca thc n ch cht v t tn cho n l : Cm t l m rut. Bn c i v n tht nhiu n nh bn mun, nhng hy gn vi n. Thc n khc ng y gi l "Thc n vy mi": Khi n tr thnh sn y, th bn tr nn quan tm ti n. Th th n l mt th ca tm tr v n khng phi l nhu cu ca bn. Nu bn lng nghe thc n ch cht, th bn c th n bao nhiu tu thch v bn s khng bao gi au kh c, bi v n s tho mn bn. Bn c th ch ra hng trm mn n ngon lnh bo b t ht go lt: No cm, no cho, no bt, no bnh c, bnh cun, bnh xo, bnh bo, bnh ph, bn, bnh a, bnh t, bnh canh, bnh b, go lt n bng, cho n cc loi bnh bng v.v... bn s khng bao gi mc chng chn n. Nn minh trit ng b mnh mi siu vit lm sao: no cm t th thi mi ng. Thn th n gin ham mun ci m n cn, n khng bao gi ham mun bt k ci g khc. iu s l s tho mn, v mt khi c s tha mn, th ngi ta s khng bao gi n thm na. Vn ch ny sinh nu bn n thc n m l thc n vy mi; bn thy chng sn c v bn tr nn quan tm v bn n. Chng khng th no tho mn bn c bi v khng c nhu cu trong thn th v chng. Khi chng khng tho mn bn, th bn cm thy khng c tho mn. Cm thy khng c tho mn, bn li n thm, nhng d bn n nhiu n u, th iu c vn khng tho mn bi v khng c nhu cu ngay ch u tin. Kiu ham mun th nht phi c p ng, th th kiu ham mun th hai s bin mt. iu mi ngi ang lm l ch h chng bao gi nghe ham mun th nht, cho nn ham mun th hai tr thnh vn . Nu bn lng nghe thc n ch cht, th thc n vy mi s bin mt. Ham mun th hai ch l vn bi v bn hon ton qun mt rng bn phi lng nghe ci ham mun bn trong ca mnh, v mi ngi tng c dy d sai lm ngay t u rng : ng lng nghe n. H c dy: "Hy n ci ny, ng n ci kia" - nhng qui tc c nh. Thn th khng bit ti nhng qui tc c nh. Ngi ta thy rng nu tr nh c b li mt mnh vi thc n, th chng s ch n ci m cn cho thn th chng; v h ngc nhin. Nhiu pht kin tm l by gi c sn, chng n gin ng ngc nhin. Nu a tr ang b mt bnh no , v nu to l tt cho bnh , th a tr s chn to. Tt c cc thc n khc c y, nhng a tr ny s ch n to. l iu mi con vt u lm, ch con ngi mi qun mt iu . Bn hy th mt con tru vo trong vn, c khu vn c - tt c c cy u sn c, n li chng bn tm. Hoa l v cy c th vy mi nhng n s chng bn tm ti chng. N s i ti bi c, ci li ko n, v n s chn ch loi c no l nhu cu ca n. Bn khng th nh la con tru c, bn ch c th nh la c con ngi thi. Bn khng th la kh hay tru - n s n thc n ca n. Con ngi th b la, ti mi ni qua qung co, nh mu, ti vi, phim...Bn ang b hp dn v phn tn khi thn th ch yu ca mnh. Mt s cng ty quan tm ti vic bn ci g cho bn. Ci l v quyn li ca cng ty, n em li li ch cho cng ty, khng phi cho bn.

73

S phi mt vi ngy, thm ch vi tun bn i ti cm thy ci g hp dn bn. Bn hy n tht nhiu nh bn mun ci m hp dn bn. ng bn tm v iu ngi khc ni. Nu kem hp dn bn, th n kem. Hy n cho ti mc tho mn bn, cho ti mc tho mn ham mun ca con tim bn, v th ri bng nhin bn s thy rng c s tho mn.V khi bn cm thy c tho mn, th ham mun v th s bin mt. Chnh trng thi khng c tho mn mi lm cho bn c tng th vo mnh thm na m vn khng c mc ch no c. Bn cm thy trn y v vn khng tho mn, cho nn vn mi pht sinh. Bn hy tm hiu cho su vn , xem bn ham thch n ci g v i tm ci v n n, n tht nhiu tu thch, dn dn bn s thy chng cn thc n no vy mi bn na. Bn hy lun lun nh: Khi bn n, hy nhai cho k. ng nut n mt cch vi vng, bi v nu n ang trong ming, th bn hy hng th n trong mm, vy ti sao bn khng nhai n thm na? Nhng ngi bit cch n cm go lt, u bit nu nhai k ming cm go lt vi mui vng lu trong ming, th khng cn th thc n no chinh phc h c na. V ch c nhng ngi bit cch thin trong n ung mi pht minh ra c cu: Cm t l m rut . Cho nn bt k khi no bn n, th hy nhai nhiu hn, bi v vic hng th ch pha trn c hng. Pha di hng khng c v gic - khng c g thuc loi nh th - cho nn sao phi vi vng? Hy tn hng mi v ca n bi v mt na v gic l khu gic. Khng con vt no n nh con ngi, mi con vt u c thc n c chn la ca n, cc con vt khng n tp nham. Chng c cm gic no v thc n ca chng. Con ngi, ch c con ngi l khng cn cm gic v thc n ca mnh. Ngi ta n mi th v bt c th g. Trong thc t bn khng tm u ra mt ci g m con ngi khng n ch ny hay ch khc. Ti mt s ni, kin cng b n. Ti mt s ni, rn cng b n. Ti mt s ni, ch cng b n. Con ngi n mi th. Ngi ta khng bit ci g cng hng vi thn th mnh v ci g khng. Ngi ta hon ton ln ln. Hm rng ca con ngi l hm rng ca loi n ng cc. Chiu di rut ch cho thy con ngi khng phi l loi n tht.H, s t c chiu di rut ngn hn chiu di rut ca con ngi nhiu ln. Nu con ngi khng n chay th s b nng gnh, thn th s b nng gnh. Ti phng ng, tt c cc thin nhn v i u nhn mnh vo s kin ny, khng phi bi bt k khi nim bt bo lc no, iu l th hai, nhng bi v bn thc s mun i su vo thin, th thn th bn cn phi c nh gnh c tun chy t nhin. Thn th cn c d b gnh nng, v thn th ca ngi khng n chay th rt nng n. Bn hy quan st iu xy ra khi bn n tht : Khi bn git con vt th iu g xy ra khi con vt b git? Tt nhin, chng ai mun b git c. Con vt cng vy, n s au n, s hi, cht chc, kh no, lo u, gin d, bo hnh, bun b - nhng th ny lan to khp mnh con vt. Bn th li ang trn mt bnh din cao hn tm thc con vt , v khi bn n tht con vt th thn th bn li i xung bnh din thp hn, ti bnh din thp ca con vt . Tt c nhng nh khoa hc u ng thanh tuyn b: Tt c u l nng lng; v bn hp th nng lng tm linh thp km ca con vt vo ngi, th th tn ti mt l hng gia tm thc ca bn v thn th bn, v s cng thng ny sinh, v s lo u ny sinh. Nu bn mun c s an lnh ngy cng su sc, bn phi la chn thc n m thnh phn c bn l ng cc nguyn lt, ci m ng b tng kt trong nn minh trit v n ung ca mnh: no cm t th thi mi ng. Thi mi ng l g nu khng phi l gii thot khi mi ham mun v l, l s phc lnh, yn n?
74

Sng t ti im ny, ti mi hiu c ti sao nhiu ngi n th tht c, ngy cng nhiu hn; m cng n nhiu nhng th h li cng thy thiu ho, v h tip tc n ung th qung co v h khng thiu g tin m h vn khng ti no gii quyt c ht nhng thiu ho (mt cht g ) ca bn thn. Cui cng, ri m trong vic n ung ra sao sau khi tm cch cha cc bnh trong ngi, theo mi kiu qung co, h tm n chng ti. Chng ti cho li khuyn v ch thc dng v h c chuyn ho. Ngi ta nn n nhng th t nhin nh ng cc, qu, rau...Nhng th ny s em li cho bn s mn nguyn nu bn n theo ng tinh thn Thc dng, n nhng thc n c tnh cch thin nhin cng nhiu cng tt, nhng th ny ngy nay tr nn ngy cng him i, t l nghch vi cc loi bnh l lng nan gii do dng nhng thc n c ho cht gy ra. K nguyn sinh hc n i hi con ngi phi suy ngm li mt cch nghim tc: Thc n cho con ngi l g? t li cc chun mc trong i sng. Hnh phc ca con ngi tu thuc hon ton vo nhng g m con ngi ang n trn mi bnh din. Cch thc hiu bit ca mt ngi v ci n v cung cch ngi ta n, ta d dng nhn thy trnh tm linh ca h ti u th, nhng yu t tc ng n thc n v tiu ho khng phi do tm trng v mi trng trong bn ngi n m cn do cch thc nu n. Mi ngi lm bp khi s m vo thc n u li nhng du vt v hnh ca cc rung ng ca mnh, v bn cng nhy cm bao nhiu th n tc ng ti bn nhiu by nhiu. V th trong cc thin vin ngi ta thng la cc v cao tng, trao cho h vinh d lm u bp. a v ca nhng ngi ny c nh hng ti quan trng trong i sng tinh thn ca ton th. H c tuyn chn t s am tng v kinh nghim trong vic la chn v cch thc nu nng cc mn n theo ng nguyn l m Dng hu pht trin c phn on ca cc tng . Do vy bn hy c gng lm sao c n nhng thc n do nhng ngi nhn hu v y tnh thng yu trong sch nu. Hin nay khng cn ai quan tm n nn minh trit ng b na, l mt iu nguy him, thay v mnh l ch nhn ng ca chnh mnh, do s hiu bit ng n ca mnh, mnh lm ch ly ming n ca mnh, th mnh li cho ci li tr thnh ngi ch, ngi iu khin. Ci li khng nn tr thnh ngi iu khin. N chng bit g v d dy c, n khng bit g v thn th c, ci li ch lm mt mc ch nht nh : Thng thc thc n. Mt cch t nhin, ci li phi nh gi, l iu duy nht - thc n no dnh cho thn th ti, thc n no khng dnh cho thn th ti. N ch l ngi gc cng, n khng phi l ngi ch. V nu ngi gc cng tr thnh ngi ch, th th mi s s b ln ln, mt trt t. V nu ngi gc cng tr thnh ngi ch lu ngy, th nguy c ngi ch s qun i v tr ca mnh, tr thnh bc nhc khng cn kh nng lnh o, khng cn bo c cp di v b cp di lng quyn; con ngi ngy nay n ung ch yu da vo trnh phn on theo cm gic cm tnh, da vo ci li mun n g. V, nu n tr thnh thin nh th i tin cng phi tr thnh thin nh lun. Sao vy? n v i tin l hai mt ca mt vn , khng th tch ri. Khng th c ci ny m khng c ci kia. Mt ln ti hi ch bn thin quen: Phn ca ch th no? Ch ci v ht ln: i, i, mau chng i ra khi toilet, ai m nhm ng na! Ti ci v ni cho ch hay l ch l cuc sng vi cc nim vui sng ca n n th no. Nu con ngi bit n tt c c c thc n, th con ngi cng phi bit n thn th ca mnh m thm tiu ho nhng thc n ny nh th no. Nu mt ln ta lng lng kin nhn gip mt vi s tht ny, quan tm ti ci u
75

ra ny mt ln ri hai ln... phn no thng hiu ci c ch bn trong l b my tiu ho ca chng ta, nh mt ngi ch quan tm ti i sng sinh hot ca nhn vin ca mnh. Chng ta khng thc v n, n ch ct khoi khu m chng hiu rng thc n c th nng chng ta ln nhng min nhn thc cao hn, gip chng ta ngy c nhiu t do hn, phc lc hn hay dm chng ta vo khn kh, bnh tt, lo u, mt t do v bt an lin tip v trng thi thn mt qun bnh do n ung (bnh tng khu nhp); chng ta cng khng c thc v ci u ra - i tin ct cho mau chng thot ra khi toilet, m khng mt ln chng ta ch quan tm n u ra ny xem xt lc ph ng tng ca ta, b mu tiu ho ca ta ra sao? Theo GS.OHSAWA: Phn phi khng nt khng rn, trn tru, phn cui phi trn nhn vt, phi thnh khun, mu ca n phi nu hay nh mu trng rn gi la, khng nng mi v l tng nht l phn ni trn nc v khng cn dng giy v sinh nh cc loi th. C "" c nh th, ta mi hiu ni cc c lit k vic "" vo mt trong t khoi ca con ngi. Ti thy ng b mnh qu thc minh trit lm sao. Thi gian i tin ch bng thi gian tiu tin mi ng; v vic i tin l vic trn tru d dng nh khng nu ta n ung ng n. Sc kho v s sung sng ca mt c nhn c lin quan mt thit ti ci u ra ny; khng l ng b mnh t dng m xp n vo mt trong t khoi. Nhiu nm qua trn con ng thin l ti nhn thc c rng mt c nhn tin ho th mi th phi ng b. Mt ngi c gi l c sc kho thc s l ngi phi c qu trnh o thi l tng v h n ng nhng thc n ca con ngi, v mt khi qu trnh ny hon thin th c nhn s gt hi nhng nim vui v b khng th tng tng ni, v y chnh l mt trong nhng nguyn nhn chnh gip thin nhn hon thin nhn cch. Khi thn th c thun khit, th bn s thy nhng nng lc cc k mi ny sinh, nhng chiu hng mi m ra trc bn, nhng cnh ca mi bt thn m ra, nhng kh nng mi. Thn th c nhiu nng lc n kn. N ch h l nhng tim n bn trong khi c iu kin hi t. Bn s thy s k diu ca cuc sng, s phc lc ca i mnh. 7. Mn n bi thuc dnh cho ngi bo ph Theo ng y, bo ph c nhiu loi: Th t h thp tr, thng gp ngi bo ph c m trong mu: Mp bo, km theo vc dng l , cm gic mi mt, sc yu, tiu tin lng t, n ung khng ngon, vng bng c cm gic trng y, ru li mng, cht li nht.

Th v nhit thp tr, thng gp ngi bo ph c m trong mu cao, cao huyt p: Ngi bo, km chng mt, cng u, t chi nng n, li c ng, ming kht, thch ung nc, ru li vng mng, cht li . Th can ut kh tr, thng gp nhiu n gii tui trung nin: Bo ph, ngc sn y tc, n gii kinh nguyt khng u, thm ch b kinh, mt ng mng nhiu, ru li trng hay mng, cht li sm. Th m h ni nhit, thng gp ngi bo ph c bnh tiu ng: Bo ph, km hoa mt, chng mt, au u, cng u, lng gi mi, st nh, ru li mng, li thon .

76

Th t thn lng h (t thn dng h), thng gp nhiu nam gii.: Bo , km mi mt sc yu, lng gi mi, nam gii lit dng, n gii lnh cm, ru li trng, cht li nht. Mt s mn n bi thuc Cho b ao: B ao ti 100 g, go t 100 g. B ao b v, ht, ra sch, xt lt nh. Go sau khi vo sch, cng b ao cho vo ni, nu cho long, dng vo sng v chiu (cho khng nm mui). Mn cho c tc dng li niu, tiu thng, thanh nhit gii kht, xc tin gim bo ph. Canh vt non: Vt non 1 con, tho qu 1 qu, u 250 g, mui v hnh lng va . Vt sau khi git m, b lng v ni tng, ra sch. u vo sch, tho qu b cung ra sch, cho tt c vo bng vt khu li, nu chn mm, nm mui, bt ngt, hnh mi th mt t. Dng canh, n tht lc bng i, c th dng lm mn n ph. Mn canh c tc dng kin t khai v, li niu tiu thng, gip gim bo ph. Canh c chp: Tt pht 5 g, xuyn tiu 15 g, c chp sng 1 con, gng ti, rau thm, ru, hnh, bt ngt, gim mi th lng va . C chp b vy v ni tng, ra sch xt lt, hnh, gng ra sch, bm hoc xt on. Tt pht, c chp, hnh, gng cho vo ni, thm nc, hm vi la nh trong 40 pht. Thm rau thm, ru, bt ngt v gim. Canh c tc dng li niu, tiu thng, gip gim bo ph. ng c tim: Nm hng (ng c) 50 g, canh g 20 ml, ru 10 ml, hnh, gng ti mi th mt t; mui, ng ct lng va . Nm hng ra sch, ngm mm; canh g vo mt ni ln, thm nm hng, ru v mui; dng giy bc dn kn ming ni, tim 1-1,5 gi, lt b giy bc, n ngay. Mn tim c tc dng gim cholesterol, gim huyt p, chng ung th v gim bo ph. Xi ba mu: u , bo bo, np, ht b ao, da leo mi th lng va . Dng nc vo sch u v bo bo, cho vo ni hp chng 20 pht, sau cho np vo sch v ht b ao, thm nc chn, rc da leo ht lu ln v dng. C tc dng to cm gic no nhng khng d tha nng lng.

77

8. Liu Thuc Tuyt Diu Ty Tr Sn Gan V Sn Mt, Dung Dch Nc Bi Ti V Du Olive

Vit Bo Th Ba, 9/5/2006, 6:51:00 AM Bi l loi tri cy nhit i rt c a thch v c nhiu cng dng khc nhau. Khng nhng tri bi ngon, hoa bi to nn mi thm nh thng c dng nu ch hoa bi, m l, hoa, v qu bi u cha tinh du nn thng c dng xng gii cm. Ngy nay, khoa hc cn khm ph thm nhng c tnh tr liu mi ca bi nh lm gim cholesterol, ngn nga cao huyt p, gim tai bin tim mch, lm lnh vt lot d dy, phng chng ung th v c tc dng lm p ln da. Ngoi ra, khi nc bi hng ti c ho chung vi du olive, cn c kh nng ty tr nhng vin sn gan v mt. c bit, Gan (liver) l mt trong nhng b phn quan trng nht trong c th con ngi. Nhim v trng yu ca gan l sn xut mt v lc mu. Mi ngy gan sn xut khong 1 n 1,4 lt. Lng mt ny c cha trong ti mt (gallbladder) v c bm vo rut non (duodenum) gip c th tiu ho thc n. Mt trong nhng nhim v chnh ca mt l gip c th tiu ho cht bo, m xu, cholesterol trong thc n v trongmu. Gan cn c nhim v bi tr cc c t trong thc n gip c th kho mnh hn. V th tt c mu trong c th u phi i qua gan lc trc khi n cc t bo trong c th. Ti mt hnh tri l, nm ngay di l gan cha mt t gan tit ra. Khi c th cn mt tiu ho th ti mt co tht, bp vo v tit ra vo rut non qua nhng ng dn mt nh li ti (bile duct). Khi mt trong ti c vn ho hc thiu qun bnh, th s vn li thnh cht cng, lu ngy thnh sn c th nh b t nh ht ct n ln nht bng qu banh golf. Ti mt c th cha mt vin sn hay c trm vin ty theo trng hp. C 2 loi sn mt: a. Loi sn mt do cholesterol: Loi ny thnh hnh l do nhng cholesterol m mt khng tiu ho c, c ng li. Khong 80% sn mt tm thy trong ngi sinh sng M v u Chu l loi ny.
78

b. Loi sn mt c mu sc: do bnh nhn c bnh v mu v gan. Xem [hnh phi bn] ngi ta nhn tht l khi ti mt bp v tit ra mt th sn mt cng ra theo, nu sn mt qu ln th n chn li ti nhng ng dn mt nn gy nn au n kh chu phi gii phu ngay. i khi nhng vin sn ny tri xung lm bt lun c ng dn dch Insulin (pancreatic duct) tit ra t l lch (pancreas) v hai ng ny nhp chung trc khi vo rut (common bile duct). Insulin c nhim v gip c th iu ho lng ng trong mu. V khng insuline hay v tnh bt thng ca l lch (b ngh) nn bnh tiu ng c th xy ra. Mt khi ng dn mt b nghn, ti mt v gan s l nui vi trng v cc k sinh trng khc, c th gy ra cc chng bnh him ngho khc. Hn th na, gan khng th hot ng bnh thng l lc cc c t khc trong thc n hay trong mi trng gy ra bnh d ng. C nhiu yu t gy nn sn mt. Mt l c nhiu cholesterol (m) trong mt v m rt kh tan v nu trong mt li c nhiu m qu th lm sao mt c gi thanh ton m c cho kp v vy n ng thnh sn. Thm vo na l nu ti mt lc no cng y mt m khng chy vo rut non th n s ng li v ng thnh sn. Ngoi ra, ph n c c nguy b sn gp i n ng v kch thch t n (estrogen) c nhiu m trong mt, thm vo na l nhng thuc nga thai lm tng s lng m trong mt v nhng ngi mp qu cng lm tng s lng m trong mt v lm cn tr vic co bp ti y mt ra ngoi. V vy, nhng vin sn cn phi c trc xut ra khi ng dn mt cng sm cng tt hu lm tng lng mt vo trong rut v gip gan phc hi chc nng v lm cho c th kho mnh hn. Sau y l phng php ty tr sn gan v mt (liver and gallbladder) m khng cn phi gii phu (surgery). Phng php ny do bc s Hulda Regehr Clark vit trong cun sch ca b The Cure for all Deseasses (Cha ht mi th bnh). Clark, Hulda. The Cure For All Diseases. Health Harmony 2006 New Delhi: Website: http://www.bjainbooks.com/ Pp. 552-559 Dc liu thin nhin gm c: -4 tablespoon Epsom salts (Magnesium Sulphate,MgSO4+7H2O) c th mua mui ny bt c tim thuc ty no nh Walgreen, Rite Aid, Long Drugs, Mother Market ( 2 tha nh mui bin ) -1/2 cup du olive loi Light Extra Virgin (4 oz hay 125ml). -Mt tri bi hng ln hoc 2 tri c nh (vt ly nc khong 2/3 n 3/4 cup). -3 cups (750 ml) nc drinking water (khng dng nc my tapwater). -4 ti 8 vin Ornithine, mt loi dc tho an thn. (nu c bnh mt ng) c bn ti Mother Markets hay cc health food stores. (optional) Hy chn ngy no bn mun thanh lc c th th d nh ngy th by.
79

Sng Th By: n sng v n tra vi thc n nh, khng c cht bo (fat) v cht ng hoc chin xo. C th dng cho oatmeal, cooked cereal vi tri cy, nc tri cy, khoai ty nng. Nhng thc n ny gip mt gia tng p xut trong gan. p xut cng nhiu cng y d dng ra ngoi nhng vin sn. Khng dng cc loi thuc v vitamins. Khng n v ung sau ba n tra (12 gi) cho n tra ngy hm sau. Sa Son Dung Dch Epsom salt: Pha 4 tablespoon Epsom salts vo 3 cups nc ri vo mt bnh ring, vo t lnh cho lnh d ung (Sau ny bn s chia lm 4 phn ung, mi phn cup): Ln 1: 6:00PM Ung mt phn nc dung dch va pha ( cup) ri xc rng cho sch. Ln 2: 8:00PM Ung dung dch Epsom salt ln th hai ( cup). Bn phi tuyt i ng gi (ng ung qu sm hay tr 10 pht s lm km hiu qu. Sau hai ln ung dung dch Epsom salt ny bn c th i tiu lng 9:45PM: Sa Son Dung Dch nc Bi v Du Olive Vt nc bi (t nht cup hoc nhiu hn ti cup) trn chung vi cup du olive loi Light Extra Virgin v lc cho si bt. Bn c th vt mt t chanh vo dung dch ny cho d ung. (Bn nn i rest room trc khi ung dung dch ny d tr vo lc 10 gi, nhng ng tr qu 15 pht). 10:00PM Dng ng ht ln ung ht dung dch nc bi v du Olive va pha. Nu bn l ngi kh ng, nn ung 4 vin dc tho an thn Ornithine vo lc ny. Va ung xong, bn phi i nm ngay lp tc, nu khng dung dch du olive v nc bi s khng c hiu nghim tng sn ra. Bn nn nm nga gi u cao hn mt cht v ngh n l gan ang lm vic tng nhng sn ra khi cc ng dn v ti mt. Bn c th cm thy sn
80

ang di chuyn qua nhng ng dn mt. Vic ty tr sn gan ny khng au do cht nhn ca du olive. S d sn tri ra c l v mui Epsom lm cho cc c bp trn ng dn mt m rng v khng co tht. iu cn lu l phi ng cho gan v ti mt lm vic. 6:00 AM hm sau Sng dy ung phn th ba dung dch Epsom salt ( cup). ng ung phn ny trc 6:00AM. Nu bn mun ng, c ng thm. 8:00AM Ung phn th t (phn cht) cup dung dch Epsom salt pha. Bn c th i ng li nu mun. 10:00AM C th n bt u ung nc tri cy, n cho, na gi sau n tri cy v mt gi sau (khong 11:00AM) n ung bnh thng. Bn c th i tiu lng vo bui sng (thng l sau khi ung dung dch Epsom salt). Dng n ri (flash light) s thy r cc sn mu, nhng sn mu xanh l do b nhum bi mt v b ngm trong ti mt lu ngy. Sn mu xanh l minh chng gallstones ch khng phi l cn b ca thc phm. Bn khng th lm ln nhng vin sn ny vi phn c v sau hai cups dung dch mui Epsom hm trc, trong rut ca bn khng cn phn, ch c nc mui. Nu cn st th phn phi chm trong nc, ch c gallstones l ni v cha ton l cholesterol bn trong. C khi sn ng cc li vi nhau v theo nhau ra tng chm. Bn c th m ti 100 hay 200 ht loi mi ln i cu l thng. Phn ln cc sn l cholesterol ng vi calcium v.v Ln u tin ty tr sn, bn c th c vi vin ln hay c rt t, cho nn bn nn ch khong hai tun sau lm tip ln th hai tng ht sn ln nh ra ngoi. Trong c th ngi ta c n khong 50 n 2000 vin sn. Ri sau c su thng lm mt ln. Theo thng k ca bc s Hulda Clark trong hn 500 trng hp k c nhng ngi trn 70 hay 80 tui p dng phng php ny u rt an ton. Trng hp bn cm thy kh chu thng l do bn c sn li trong rut gan. Tnh Thu son dch v thc hnh - August 08, 2006 tinhthuy@sbcglobal.net

Ch Thch: Nhm bn ca chng ti gm su ngi: hai nam v bn n, c s tui t 48 n 70 tui, p dng theo phng php trn trong khong t thng 6 n thng 8 nm 2006 v cho kt qu tt
81

vi nm ngi cho ra nhiu sn (t 20 vin sp ln) v mt ngi khng c. Mt ngi cung cp nh chng minh nh km. Nu qu c gi mun lin lc, xin e-mail cho chng ti. Chng ti s cung cp s in thoi. Bn c th vo y xem thm chi tit:
http://curezone.com/cleanse/liver/huldas_recipe.asp http://www.quantheambotat.com/FolderChuaBinh/SanGanSanMat.htm

---------------Dc liu thin nhin gm c: cup (125 ml) du olive (nn dng extra virgin) 1 tri bi ln (hoc chanh) min sao vt ra c cup. 4 mung canh (mung n ph) mui Epsom Magnesium Sulphate c th mua mui ny cc tim thuc ty (Pharmacy Store) Thm 3 cups (750 ml) nc bi vt, hoc nc to (apple) vt cho d ung. cho vic ty gan c chu o, bn nn chn mt ngy ngh (cui tun th by chng hn v bn cn mt ngy, ch nht hi sc sau khi ty gan). Sng hm ty gan (th by). n sng v tra thc n nh khng c cht bo v cht ng (nn n oatmeal, hoc khoai (ty) luc. V n nh th s gip to p xut trong ti mt tng nhng cc sn ra cho d hn. Khng n v ung sau ba n tra (12 gi) cho n tra ngy hm sau. 2:00 tra. T lc ny tr i, bn s khng n hoc ung k c nc. Chun b pha nc mui: Khuy u 4 mung canh mui Epsom vi 3 cup nc bi mi vt vo mt bnh ln. Xong b vo t lnh (cho d ung). Sa Son Dung Dch Epsom salt: (...) xem phia tren Nn ung nhiu nc. i Tiu tin l kt qu ca vic ty gan ny. Bn c th thy nhng cc sn mu xanh mu nc mt (v b ngm trong mt lu ngy; c cc ni v c cha nhiu cholesterol. Bn khng th lm ln nhng cc sn ny vi phn c v sau 2 cups dung dch mui ti hm trc, trong rut ca bn khng cn t phn no (ch c nc mui thi). Bn s tha h m m nhng cc sn c tng ra vo sng hm sau, c cc di di nh nhng cc phn chut mu xanh, hoc mu xanh ngc thch; c cc trn nh ht u en, hoc nh nh ht u xanh. Trong c th ngi ta c n khong 50 2000 cc. Ln u tin ty gan, bn c th c vi cc ln v my cc ny chn ca cho nn bn nn ch khong 4-8 tun sau lm tip nhng cc nh c th gi ra n ca ng dn mt (nn lm 4 ln mt nm).

82

9. ng Xem Thng Tnh Trng Tin Tiu ng BS TH Y NGUYN THNG CHNH & DS NGUYN NGC LAN . Vit Bo Th By, 5/3/2008, 12:02:00 AM Cn th dc, hay i b nhiu chn bnh tiu ng Keywords: Prediabetes Phn ng nhng ngi trung nin tui t 45 tui tr ln thng c hm lng ng huyt hi cao hn mc bnh thng, nhng vn cn thp hn mc ca bnh tiu ng tht s. Khoa hc gi y l tnh trng prediabetes hay tin tiu ng. Prediabetes khng biu hin ra bng triu chng r rt cho nn chng ta khng bao gi bit c nu khng i th mu! Nu khng thay i cch sng, th tnh trng prediabetes s chuyn thnh bnh diabetes type II trong vng 10 nm. C th bn ang b prediabetes ri nhng bn khng bit thi! Nu bn khng i th mu th khng bit c! Prediabetes l bc u dn ti bnh diabetes tht s. Nu bn c mt hoc nhiu yu t sau y th nguy c bn s c bnh tiu ng cng giatng gp bi: - Trn 45 tui- Trong gia nh c ngi b bnh diabetes ri (first degree family history of diabetes)- Trong qu kh, ch tng b tiu ng lc mang thai (gestational diabetes), hoc ch sanh c chu b nng trn 4 kg. Thng th bnh s ht sau khi sanh nhng c th bnh s xut hin tr li mt lc no trong tng lai.- Qu mp, c body mass index BMI t 25 tr ln.- C bnh s hi chng non a nang (polycystic ovary syndrome PCOS) - C np sng l (sedentary), thiu vn ng v thiu th thao - C du hiu ca hi chng bin dng (metabolic syndrome) - C du hiu bin chng lin h n bnh tiu ng (v d: bnh tim mch) - Thuc thnh phn ca cc sc dn Indians Bc M, Latino Nam M, Phi Chu , Chu,v cc th dn sng trn cc o vng Thi bnh dng (Pacific islanders) - ang s dng thuc tr bnh tm thn phn lit schizophrenia. Cc loi thuc ny lm cho bnh nhn b bo ph nn d b bnh tiu ng. Tnh trng tin tiu ng cng cn c gi bng nhiu tn khc nhau. Danh t Prediabetes l mt chn on lm sng tng i cn mi m, c s dng ln u tin nm 2002 bi hai c quan The US Department of Health and Human Services v The American Diabetes Association, vi mc ch chnh l nhn mnh vo vic phng nga bnh tiu ng, khng ngng gia tng trong dn chng M.

83

Ty theo test th nghim m Prediabetes cn c gi bng nhng tn khc nhau nh tnh trng xo trn dung np glucose (impaired glucose tolerance IGT) hoc tnh trng xo trn glucose lc bng i (impaired fasting glucose IFG). Nhng tnh trng ny l nhng cnh bo ca bnh diabetes type II trong tng lai vi biu hin chnh l ng huyt glycemia rt cao v ng thi km theo hin tng khng insulin (insulin resistance). Theo T chc Y t Th gii, nm 2003 c li 194 triu ngi b bnh tiu ng trn th gii. S ny s tng gp hai nm 2025.Vit Nam hin c trn 2 triu bnh nhn tiu ng chim 4.4% dn s thnh th. Diabetes c th gy bin chng nh m la (rtinopathie diabtique), vim lot (ulcration) bn chn c th phi b ca, suy thn (insuffisance rnale), bnh chng thn kinh (neuropathie), v bnh chng v tim mch (cardiopathie) c th a ti t vong nu khng c cha tr kp thi v ng cch. Ti Canada, c lng c vo khong 1,8 triu ngi b diabetes type II, tng ng vi 8% dn s trng thnh. Ring ti Hoa K, c th c n 54 triu ngi tui t 45 n 74 ang trong tnh trng prediabetes. **Nu bn ang trong tnh trng prediabetes, rt c th ng thi bn cng c hi chng bin dng. xc nh hi chng bin dng, bn cn phi c 3 im trong s cc du hiu sau y: - ng huyt lc bng i phi bng hoc cao hn 6,1mmol/L - Mp bng. Vng bng o ni rn trn 102cm nu l n ng v trn 88cm nu l n b - Hm lng Triglycerides trong mu lc bng i bng hay trn 1,7mmol/L - Hm lng HDL - Cholesterol tt, thp hn 1,0 mmol/L n ng v di 1,3 mmol/L n b - Huyt p ng mch bng hay cao hn 130/85 Prediabetes dn n nhng hu qu g? Theo thi gian, prediabetes s dn n diabetes tht s hoc bnh tim mch (au tht ngc angine, nhi mu c tim infarctus, nghn mch). Triu chng s trm trng hn gp bi nu ng thi c hi chng bin dng km theo. Lm sao bit c mnh b prediabetes? Tnh trng prediabetes khng c mt biu hin lm sng r rt no ht nu khng th mu o mc ng glucose ca mnh. Ty theo tnh trng ca bnh nhn m bc s cho th loi test no.
84

C hai ci test c th c thc hin. +Test 1: Test glucose lc bng i (Fasting Plasma Glucose Test) Test thc hin lc sng sm sau khi bn phi nhn n qua m t nht 8 ting ng h trc . - Nu ng huyt glycemia o c t 110 ti 125mg/dl (6,1 6.94mmol/L) c ngha l c s xo trn glucose lc bng i (impaired fasting glucose). y l tnh trng prediabetes. - Nu glycemia t 126mg/dl hay 7mmol/L tr ln l bn tht s b bnh diabetes ri. +Test 2: Test glucose sau khi n (Two hour oral glucose tolerance test hay glycmie provoque) Ngi ta cho bn ung 75g glucose, bn ngi li trong phng ch, v mu c rt ra o ng huyt sau 2 ting ng h. -Nu hm lng glucose nm gia gii hn 140-199mg/dl (7.78 - 11.06mg/L) c ngha l c hin tng xo trn dung np glucose (impaired glucose tolerance). y l prediabetes. ** Nu b prediabetes ri, th mi nm bn cn phi c test li theo di s tin trin ca n. Trong giai on ny, bc s ch khuyn bnh nhn nn n ung cho k lng v nh tp th dc u n m thi ch cha cn phi ung thuc . Cng c trng hp sau mt thi gian thay i cch sng + n ung k lng + tp th dc u n ri m hm lng ng huyt vn tip tc gia tng mi ng thi bn cng c du hiu lin h n bnh tim mchTrng hp ny, bc s s k toa cho bn thuc ung n nh ng huyt. Thuc thng thy l Metformine (Glucophage) thuc nhm biguanides gip gim glucose do gan sn xut ra v ng thi tng vic hp th glucose ti cc c.
http://www.agencesss04.qc.ca/Diabete/pages/PDFs/Module1.pdf

Tnh trng tin tiu ng c th lm o ngc li c Mt ch dinh dng nhiu nhit nng, nhiu cht bt ng carbohydrate cng thm mt np sng l thiu vn ng l nhng nguyn nhn chnh lm gia tng ng huyt cao hn bnh thng. Cc cht bt ng nh cm, ng cc khi n vo s c chuyn ra thnh ng glucose sau c hp th vo mu. Mi loi bt ng u c mt ch s ng huyt (glycemic index,GI) khc nhau. GI l vn tc chuyn ha ca mt cht bt ng carbohydrate thnh glucose vo mu. Mt thc n c GI cng cao th ng huyt cng tng nhanh. Ngc li, mt thc n c GI thp th ng huyt s tng chm. S tng ng lng qu nhanh (glucose spike, hyperglycemia) sau khi n khin ty tng cng phi tit nhanh v tht nhiu hormone insulin (hyperinsulinemia) kp em glucose vo t bo s dng, ng thi ko ng lng xung mc bnh thng. S kin ng huyt tng gim ln xung khng ngng thng xuyn nh ci yo yo trong mt
85

thi gian lu di khin ty tng yu i, insulin b gim tc dng v b khng (insulin resistance). y l tnh trng thng gp nhng ngi hay ung cc loi nc ngt cha nhiu ng (Coca, Pepsi, Soda, v.v), hoc thch n ngt hay n bnh tri lm t bt tinh ch. H n nhiu v n qu thng xuyn. Lu ngy th xy ra tnh trng xo trn dung np glucose khin ng huyt cng ngy cng tng cao hn bnh thng. Tnh trng ny l prediabetes. Cc nh khoa hc u khng nh vic thay i cch sng nh n king, n va nhu cu cng vi vic vn ng tp th dc thng xuyn s lm chm li s tin trin ca prediabetes, chn ng li, v thm ch i khi cng cn c th o ngc ng huyt tr li mc bnh thng. Lm sao phng nga prediabetes? Cch phng nga tnh trng tin tiu ng / tiu ng type II trc nht l phi chung mt np sng lnh mnh. B thuc, gim cn, lm cho m bt nu trng hp bnh nhn ang mp ph sn. K n l phi hn ch vic s dng du m, king c ngt, bt cht bt ng, trnh thc n lm t bt qu tinh ch (refined). Nn dng nhiu tri cy, ng cc, u, ht, rau ci cha nhiu cht x. Chn nhng loi thc phm c ch s ng huyt GI thp, trnh n qu nhiu cht bt ng c GI cao trn 72 chng hn nh cm trng ht di, xi np, khoai ty t l, bnh m baguette. Nn bt n cm th tt nht. Thay th go trng ht di hng li Jasmine bng nhng loi go c nhiu amylose v GI thp hn nh go n Basmati chng hn c nhiu kho cu cho bit l go trng ht di, loi m chng ta thng n hng ngy l mt trong nhiu nguyn nhn lm tng ng huyt rt nhanhC th thay th cm bng bn, min, u xanh, rau ci luc, v.v l nhng thc n c GI thp. Sau cng l bn phi nng vn ng, thng xuyn tp th dc mi ngy t nht 30 pht v tp cho ra m hi mi hiu qu. B thuc l l mt vic cn phi lm. Tm li l bn phi c mt np sng lnh mnh vy! Mt vi th d v glycemic index (GI) mt s sn phm thng dng GI thp di 55 u nnh, u phng (15); u xanh (30); u trng (38); u (40); sa b (30); yogurt (35); cam (40); pomme (39); Biscuit kh (55); bt la mch oat (50); bn (35); go Basmati c nhiu amylose (50); carotte ti (35); Fructose (20); go lc, u petit pois, khoai lang, bnh m multigrain, pain au son (45); rau ci xanh, tomate, c tm, t xanh, hnh ti nm rm (10); bi (22); tri poire (36); khoai m (51); pche ti (28); nc pomme (48); nho ti (43). GI trung bnh t 56 - 69 C rem (59), nc cam lon (65), chui chn (62), u (60), bnh m wholemeal bread (69), tri
86

Kiwi (58), nho kh (64), ng ct sucrose, saccharose (65), khm (66). GI cao t 70 tr ln Carotte nu chn (85), da hu (72), b r (75), Corn chip (72), White bread (70), go trng ht di (72), go tm broken rice (86), np (98), mt ong (90), cc loi cereal corn flake (80), Pepsi cola (70), Instant rice (90), khoai ty nu chn (70), khoai ty t l, khoai ty chin (95), bnh m baguette (95), beer maltose (110). Kt lun Tnh trng prediabetes rt l m thm, lng l, khng biu l ra ngoi bng mt triu chng no c. Tuy vy, n rt quan trng nht l i vi nhng bn ang bc vo tui trung nin. Chng ta nn xin bc s cho i th mu mi nm. i khi cn li ra nhng kt qu khc rt bt ng lmBit thay i cch sng v kp thi phng hoc cha tr 10. 10 lu gip gim cn hiu qu "ng nn nng qu khi mun gim cn, khi thnh cng ri cng phi c gi s thnh cng , BS Yn Phi khuyn Qua kinh nghim trong cng vic cng nh thc t bn thn, ThS-BS o Th Yn Phi, chuyn gia v dinh dng, gii thiu 10 kinh nghim thc t m ngi n king cn ch :

1. Gia vic vn ng c th v n king th cn ch vai tr ca vic n king trong gim cn l chnh v c tnh quyt nh hn so vi vic vn ng c th. Ngoi 2 yu t trn, cc phng tin khc cng ch l nhng bin php h tr. 2. Khng t mc tiu gim cn trong vng 1 thng v mi t gim cn phi ko di t nht 3 thng, vi mc tiu mi tun gim 500gr, nu c nh th l thnh cng. 3. Lun c sn mt th thc n no , n khi i hay thm n, khng bao gi nhn i hay ch bng i n mc ng ci g cng n. 4. Tp ghi li nhng g mnh n, tp tnh khi lng calo tiu hao trong ngy. Qua , ta s thy c mc nguy him ca vic n qu vt: l nng lng cn thit nhng li thiu nhng cht cn cho c th v d tha nhng cht d dn n tng cn. 5. Cnh gic vi nhng mn n hay nhng ba n ngoi chng trnh nh tic tng, lin hoan hay ch l vi ht u phng, vi ci bnh nh. 6. n rau nhiu rt tt cho vic n king nhng cn ch tri cy, nht l nhng loi c v ngt, khng gip ch g cho vic gim cn. Rau c nng lng khng cao nhng trong rau c nhiu loi vitamin.

87

7. Tuyt i khng dng cc mn chin, quay, da, lng, m hnh, hnh phi, nu c th t

ch bn thn c th ch dng th 1 ming v ch 1 m thi 8. Cn cnh gic vi vic n chay, do a s u cha mt lng cht bo, cht bt ng kh cao. 9. Ung tht nhiu nc, bt k lc no c th ung, mi ngy nn ung t 3 - 4 lt nc lc. Nn ung nc trc ba n v ngay khi ng dy. 10. Khi c thi gian rnh, nn chn vic c sch, bo, i do, tp trang im thay cho vic nu nng hay i mua thc n. Tng cn, ngy nay l chuyn ng nhin s n vi mi ngi d tui no, nu khng c cuc sng hp l, cn bng v vic n ung cng nh vn ng c th. c bit i vi n gii, chuyn gi vc dng sau thi tui tr l ni quan tm chnh ca qu b, trong chuyn n king c p dng nhiu nht. Tuy nhin, s ngi thnh cng trong vic gim cn vi phng php n king th t, a s cn cho khi lng m ca c th c tri ln st xung tht thng, m nh th vic n king coi nh tht bi, dn dn bo ph l chuyn khng trnh khi. trnh tng cn - bo ph, theo cc chuyn gia dinh dng, cn thc hin t nht 2 vic l: c mt ch n ung hp l v thng xuyn vn ng th lc cch thch hp. Ch n hp l bao gm vic gim nng lng n vo nhng phi m bo y cht dinh dng, bng cch gim n cc thc n giu nng lng nh cm, bnh m, bnh ngt, ch. Hy dng chn da nh, n chm, nhai k khi n, hoc dng n ngay khi cm thy no nhng khng c nhn n hay b ba. Trong vic n ung hp l, ngi n king cn phi gim lng cht bo nht l cht bo c ngun gc ng vt. Bc th hai gim cn t hiu qu l cn tch cc vn ng c th mt cch u n v thng xuyn t 30 - 60 pht mi ngy, qua vic i b, chy b, p xe, th dc thm m s gip gim cn hoc duy tr c trng lng cn. Ngy nay, nhiu ngi cn dng thuc gim cn, tuy nhin y c th l con dao 2 li, do cn phi c s hng dn ca bc s, nht l i vi nhng ngi c nhng bnh l mn tnh v tim mch hoc i tho ng. 11. Cch nhn n tt nht ? Th bt quan trai

88

Nh Pht c cch th bt quan trai, dy t sng sm c Kinh v to thin, Tng xin gi 8 gii trn trong mt ngy, c gii khng n chiu (tuy nhin c th ung mt cht g lng cho ci bng khng b ro cn ln ph hng cng phu). Ba chiu l tng nht l ung cc bt c ph Ohsawa v bt ht sen, cho cht mui v vi git mt ong. Nu c th th nu ch bt vi cht bt sn dy. Nh vy dy sm lm cho tui th c ko di v hng c dng kh ca tinh m. Th bt quan trai gii cng c v lng v nhiu ti tt tiu tr v chc chn sc kho v bin. y ch c mi mt ngy trong thng m bn th bt quan trai m c li ch nhng . Tin sinh Ohsawa c mt li khuyn: nu bn c mt ci d dy tt th hy n mt ngy 3 ba. P Php Ohsawa cng khuyn mi tun nn nhn mt ba chiu. C th chn l ngy no trong tun to thi quen tt?
http://thucduong.vn/forums/index.php?showtopic=1000

--------------------------------------------------------------------Nhn n cha bnh, hi xun, tuyt thc i v u? Nh sinh l hc ni ting Claude ber-nard qu quyt tuyn b rng: Tnh trng c th l chnh yu, vi trng khng c g ng k. Tht vy, nu mi t bo tng ph trong ngi u lnh mnh th chng c mt loi vi trng no c th quy ph hoc tc hi c. V mun cho mi c nng tng ph u c lnh mnh th trc ht cc cht b dng a vo mu phn phi nui c th phi tinh khit, y v ng qun bnh. bit qua thuyt OHSAWA chng ta ai cng bit rng bnh tt s d sinh ra l v qun bnh m-Dng b chnh lch do vi trng hoc ngoi t mi c dp xm nhp pht tc v gy tn hi cho c th. S khm ph ra vi trng ca Pasteur li ngnh y khoa hin i v chiu hng gii phu v su tm cc thuc khng sinh ngy cng hiu lc, qu tht em li nhiu tai hi cho loi ngi. Phng thc cha bnh ca cc y s ng l l nghin cu mi cch tit bo tn sinh lc cho c th c khuynh hng o c v chim nghim v u, do nguyn nhn no m c th mt qun bnh, nhng v qu ch trng n vi trng, ngi ta c con ngi ngp ln trong dc lc truy hoan v ch tm cch git cho c vi trng, li cho chng nh l nguyn nhn chnh yu ca bnh tt, do np sng con ngi b soa o v vt cht cng nh tm linh. Mun phc hi sc kho ang b mt loi vi trng no lm tn hi th cng vic cho bnh nhn - ung mt th khng sinh no cha m phi cha tr tn ngun gc v phc hi ton din sinh lc cho c th. V mun hon thnh cng vic y, mun loi tr nguyn nhn su xa ca cn bnh, mun lp li qun bnh m-Dng cho c th, mun ci to sc kho cho th cht
89

v tm linh, tng khng c phng cch tr liu no hu hiu hn php nhn n hp cch. Nhn n d thi gian hoc di hay ngn l mt thi c tt p cho tng ph c ngh ngi, gip iu kin cho t bo bi tit cc cht c, c th phn phi cc thc n d tr, cc khong cht, sinh t... lp li qun bnh m-Dng tt p cho c th. iu ngi ta thng lo ngi hn c l nhn n lm st cn qu nhiu nhng s d ngi ta lo ngi nh vy v ngi ta khng hiu s ch li, s mu nhim ca php nhn n. Mi lo ngi l v cn c, l hon ton h o. Tht vy, sau thi gian nhn n phi php v khi s gii c c hon thnh cho c th ngi nhn n tuy gy hn trc nhng nh cc t bo tr nn trong sch v non tr hn trc nn mt khi n ung tr li l ln cn ng mc qun bnh v sc kho thm di do, min rng ng n ung ba bi sa vo ch mt qun bnh m-Dng gy ra bnh tt trc kia. Ngi hnh php nhn n ch cn ngh ngi hoc hot ng va phi, trong php i b c xem l tt hn c. Mi c ng t ngt u nn trnh, v d ang nm m vng ng dy c th sinh ra xy xm mt my trong chc lt. V thi gian nhn n, l tng v cng hiu hn c l nhn n cho n khi no s thm n t nhin tr li, nhng trong thi bui m nhp sng tr nn si ng v cung lon nh ngy nay, m th gi c xem l vng bc th k ra cng t ngi iu kin c thi gi thong th thun tin eo ui n cng mt k nhn n di hn. Tu kh nng, thun tin ta c th nhn n 7,14, 21 hoc 28 ngy hay hn th na... Nhng k nhn n di hn d nhin kt qu tt p hn, nhanh chng hn nhng k nhn n ngn hn thng dnh cho nhng bnh nhn khng iu kin ngh di ngy. Nhng cuc nhn n ngn hn c li l c th thc hnh lc no cng c m khng cn ngng cng vic sinh hot hng ngy. Nhn n ngn hn c th l mi tun mt ngy: mi thng 2-3 k, mi k 3 ngy; hay mi thng 1-2 k, mi k 5 ngy tu bnh trng, tu s thch, ty suy lun hay kinh nghim ca tng ngi. Nhn n gt ra cc cht c ra khi c th, ci thin s tun hon v h hp. Sinh lc ng l phi dn vo trong cng vic tiu ho thc n nay c dnh ring cho s gt ra cc c t trong c th, sa cha, b p cc tng ph, c quan b suy tn. Thn kinh h c gii khai, bp tht c thoi mi ngh ngi, cc ni tng lm vic t li, sinh lc con ngi c ci to, nh m nh hng tt p lan rng n a ht tr tu v o c con ngi. i vi qung i qun chng, ngi ta thng cho rng bnh tt ch l mt s cp pht, mt him ho do vi trng bn ngoi a vo ch khng phi do s vi phm cc nh lut thin nhin lin tip c khi ngay t th s sinh. Qu tin vo thuyt vi trng, ngi ta ln ln ly qu lm nhn, do vy pht sinh lng nghi ngi bn khon t hi lm sao s nhn n c th cha lnh c nhng bnh nhim trng truyn nhim, cho rng nhn n bt qu c cha c th cha lnh mt s nh bnh thn kinh, mt ng, nhc u hay cc bnh do s hn lon bt iu ho ca cc c nng hay tng ph m thi. Nhng trn thc t li khc, c th nh php nhn n lp li c qun bnh m-Dng th tnh thc bo, tc kh nng tiu dit vi trng c cng
90

thnh v kh nng xut tit khng th trung ho c t thm sung tc th th hi vi trng cn u t dung thn, h li phi cu cnh n cc c dc, khng sinh mi cha lnh c bnh hay sao? Bc s Roger v Josu lm th nghim sau y chng minh li ch ca s nhn n: Hai ng chia mt by th lm i, mt na cho n ung nh thng, cn mt na th bt nhn n hon ton t 5 n 7 ngy ri cho n ung bnh thng tr li t 2 n 11 ngy. Cc ng nhn thy rng nhng con th nhn n t to mt sc min dch phi thng, chu ng c mt cch d dng m v hi mt lng vi trng tim vo mnh chng sc git mt cch nhanh chng nhng con th khc trong na by khng c nhn n. Bc s Dewey cha cho con trai ng mi 3 tui b chng bch hu (diphtie). ng cho a b nhn i tuyt i ch ung nc rt t v nhn thy rng bnh cn chng lnh hn l cha tr bng thuc men. Bc s Dewey cn p dng rt hiu qu phng php nhn n tuyt i v di hn trong nhng trng hp cc bnh nhn gy st nh cm, sng phi, u lo, st rt, cc bnh gy c do vi trng streptocoque, staphylocoque. ng lun nhn thy rng nhng ngi bnh y bao gi cng c chng bnh phc v nht l phn xut t vong nhng trng hp trng bnh ht sc thp so vi cch cha bnh thng thng m c cho ngi bnh n ca cc bc s ng nghip. Bc s Oswald ni: Mt bnh do vi trng gy ra lc c nh bnh giang mai, t xa xem nh mt bnh dai dng vi cch cha bng nhng phng php ho hon, tm b (v d vi thu ngn, thch tn...) c tr tn gc vi php nhn n trong nhng bnh x rp Ai cp trong thi gian Php chim ng. Avicne m ch n s cng hiu ca phng php ny m hnh nh ng p dng mt cch thn hiu cha bnh u ma. V bc s Robert Barthlow l mt y s trung kin trong vic bnh vc thuc men cng phi tha nhn rng: Nhn n chc chn l mt phng tin xut sc bi tit vi trng ra khi c th bng mt qu trnh lin tc tun t hu dit phn t v ti to cc c cu trong c th. l phng php nhn n dng cha lnh bnh giang mai, mt phng php ng phng dng cha bnh y v nhng kt qu rt m mn thu hoch bng phng php ny. Bc s Von Seeland ni: Trn nhn xt bn thn cng nh trn nghin cu thc nghim, ti cng ngy cng i n tin tng vng chc rng nhn n chng nhng c mt gi tr v phng din y khoa m chc chn rng cn c mt gi tr ln lao hn nhiu ng v phng din dng sinh v gio dc. X hi ca chng ta n l di ch thuc l v ru nay li sp sa sa a vo nn thuc phin, dn dn tr thnh ming mi ngon cho s u su, cho nim chn sng v do nhng v t vn gia tng.. Ri t trong lng x hi y xut hin nhng trit gia u ut bi quan (trng thi tinh thn biu l mt cn bnh thc th hay mt s suy nhc tinh thn). Cho nn mt x hi nh vy mun c cnh tnh cn phi pht ng mt phn ng quyt lit l cch thc hnh tit dc v nhn n. Lnh bnh c tnh cch nht thi l d, nhng bo tn sc kho c tnh cch trng k mi l chuyn kh. Nhn n em li sc kho c tnh cch giai on nhng sau nu c bo tr bng cch n ung cho ng qun bnh m-Dng ca Gio s OHSAWA th php dng sinh mi c th ton ho nh vy.
91

Cch n ung sau thi k nhn n phi c chm sc k lng khng km g s chm sc trong lc nhn n. S ti to cc t bo quan trng khng km g s gt ra cc t bo v chnh trong thi gian sau khi nhn n m ngi ta phm nhng iu khinh sut. Nhiu ngi ngh rng nhn n l iu quan trng, bnh lnh l xong chuyn cn sau th chng c g ng k. Nhng ngi bnh nh p dng php nhn n m lnh bnh, nhng ngay sau h li sa vo vt xe c ca thi quen xa. H tr li n ung qu , n hp tp khng nhai k, n ung ba bi khng bit chn mn n qun bnh, tng rng c n ung tho thch nh vy th chng phc hi sinh lc, mau ln cn nhng c bit u rng chnh v s cu th trn chng nhng lm tn hi thnh qu tt pthu hoch c trong thi gian nhn n m cn lm suy nhc cc c quan tng ph, chun b cho nhng tai hi mi, nhng au kh mi. Nhn n nh vy th khc no cng cuc d trng xe ct bin ng. V vy ti ghp lin php nhn n vi cch n theo nguyn l m-Dng ca Gio s OHSAWA vi dng gii thiu cng cc c gi phng php bo tn sc kho v cha bnh thn diu v tin khong hu ca Gio s OHSAWA, mt n nhn ca nhn loi em thn th v cuc i hy sinh cho l tng cao c v tha... i o ph, hu nhn ngha (o c kinh), v khng hiu o sng thun theo dch l m-Dng ca v tr mi by ra thuc men v bnh vin, ri thuc thang v sung tc th bnh tt ngy cng nhiu, o c cng suy. Vi trng u c g ng s, ng s chng l s v minh v khng thu hiu nguyn l ca v tr dng sinh, tu thn. Thn khng tu th nhn loi suy vong, v nhn loi no c ai khc hn l bn v ti cng bao nhiu ngi khc ang sng trn ci i ny... Tp sch nh ny nu c hnh ng lt vo mt xanh ca bn, ti thm c nguyn khi bn c xong gp sch li th vn tuyt thc t y s gy cho bn i cht suy t... Thi Khc L
http://thucduong.vn/forums/index.php?showtopic=365

--------------------------------------------------------------------Phn I Thnh kin v phng php nhn n

I. Nhn n v phng php Ohsawa Trc khi i su vo vn nhn n, ta nn nh ngha r rng danh t nhn n. Tuyt thc hay nhn n (Jeune) l khng n mt thc g di hnh thc c hay lng, m ch ung nc trong thin nhin hay nc si ngui. Nu c dng xen vo mt lng thc n g d rt t nh nc tri cy, nc sa, nc sm chng hn, hay tim thc n, cht b vo ngi th vic hon ton khng cn ngha tuyt thc hay nhn n na m ch c gi l tit thc hay king n m thi.
92

Nh cc bn hiu qua thuyt OHSAWA, thy ni c th con ngi m Dng trong s tng phn vn lun c s tng t, tng tr v m Dng bao gi cng c khuynh hng b tc, iu ho p i ly nhau. Mi bnh tt ch cn l s biu l ca qu trnh y. Theo ngha , Gio s OHSAWA dy rng: Ta khng nn cha mt bnh g c bi v n s t iu chnh ly. Bnh tt c l do tn ti ca n. Gio s OHSAWA bo ta ng cha, ngha l ta t nhin cho m-Dng trong c th t iu chnh lp li th qun bnh mt ch khng phi l lm trm trng thm s chnh lch cho cng thm chnh lch. C ngi ngy th m hiu ngha khng nn cha l khng ung thuc v trong lc y c n ung ba bi ri mt thi gian no tnh c sc kho s tr li vi mnh. Ngi ta hiu s qun bnh m dng ca thc phm quan h mt thit n qun bnh m Dng ca c th con ngi nh th no th tt nhin ai cng nhn nh ng n rng Khng nn cha l ngoi vic khng ung thuc ra, ti thiu l ta khng nn lm trm trng thm s mt qun bnh m-Dng bng cch n ung cc thc phm mt qun bnh m dng, cn bnh tt hay s mt qun bnh sn c th cho m-Dng ca Linh nng c th t iu chnh dn dn. Lm ng theo v song nguyn l, theo Dch l thun vi o l lm ci khng lm. Ni cch khc Khng nn cha c ngha l n ung cho ng qun bnh m-Dng, l n ung theo phng php OHSAWA. y l phng php va b dng c th bng qun bnh m-Dng thc phm va cho m-Dng trong c th t iu chnh ly li qun bnh. Phng php Khng nn cha th hai l php nhn n. y l phng php ngh ngi cho cc c quan dinh dng v sinh l bng cch t phn ho nhng thc n d tr trong cc t bo t quan trng nui dng cc c quan cn thit cho sinh mng ho gii cc cht c trong tng ph, lp li qun bnh m Dng tt p cho c th. y l phng php t phn t dng cho qun bnh m-Dng tr li sau s phc hi sc lc bnh thng bng cch n ung li cho phi php. Ta c th ni rng: n ung theo nguyn l m-Dng ca Gio s OHSAWA l lm ci khng lm, cn nhn n l giao ph cho t nhin. c im ca i ng l lm sng t ngha Mm yu l ci dng ca o, l khng tranh vi bnh m thng bnh, duy c phn bit chng l mt tch cc v mt tiu cc. Ta nn suy nghim k tu c ng dng cho thch hp vi c th, kh cht, bnh trng v tm l tng ngi. Thng thng ngi ta c sn thnh kin cho ngi bnh n v p ngi gy m n nhiu thc phm cn c trn l thuyt ngi bnh phi n cho sc chng vi bnh. Ngi ta c bit u rng lm nh vy tc l lm suy nhc bt kh nng ca c th vn ang suy nhc v lm trm trng thm s mt qun bnh m-Dng vn sn mt qun bnh. Phi chng y l o ca ngi: bt ch thiu, b ch d (o c kinh). Chng hn trong trng hp chng st, do phn ng t nhin d dy xut tit rt t v toan nn n khng th dung np mt thc n no v thc n s tr thnh mt ngun tr lc nguy hi cho d dy v cng l cho ton c th v thc n khng tiu c n c nm ra y c khi n 30, 40 gi ri ln men nhim c vo c th.
93

Ngi ta thng bit ch li ca ci c m khng n s cn thit ca ci khng. Nhi t nn chn bt chnh nh ch khng mi c ci dng ca chn bt. Thanh m nh c nhng khong khng lng thinh ngn di mi lm thnh tit tu. S d ngi ta lm vic c lu di l nh c cng dng ca s ngh ngi. Ai ai cng thy s cn thit ca s n, m t my ai thy iu li ch ca vic nhn n. Ai cng bit rng mi khi c vi trng xm nhp, c th lin pht ra cc bch huyt cu, tit ra cc khng th bao vy, hu dit vi trng, ho gii cc c t. Yu t to ra cc khng th l cc phn t gi mt a v quan trng trong t bo cht ADN (acidedesoxyribonuclique) rt cn thit cho s sinh sn ca t bo. Tuy nhin s lng khng th tit ra mi ln thng qu mc nhu cu lm cho ADN b mt mi khng chu ton nhim v iu khin v kch thch s bo phn, v l nguyn nhn ca s gi yu. --------------------------------------------------------------------Nhn n gip ton din c th c thc s ngh ngi, tc l phc hi sinh lc em li s tr trung cho con ngi. Gio s C.M Child i hc hc ng Chicago th nghim trn cc su b, bt chng nhn i th thy rng chng khng cht m ch cng ngy cng tr thnh nh li. Sau nhiu thng c th chng thu nh n mc ti thiu, c cho n li th chng ln ln li v tr thnh non tr hn bao gi ht. (...) Ta nn phn bit s tuyt thc lm hai giai on: Giai on nhn n hu ch v giai on i n nguy hi. Carrington tm tt ngha s nhn n nh sau: Nhn n l mt phng php khoa hc o thi cc m bnh tt v nhng cht liu ca m au nn sau th no cng c nhng hu qu tt p. i n th khng cn thc n d tr cn thit cung cp cho cc m na v by gi s t phn a n nhng kt qu tai hi. Tt c b quyt c th tm tt nh sau: Nhn n bt u vi s ngng ba n u tin v kt thc bng s bit i t nhin, tri li i n khi u bng s tr li ca ci i t nhin v chung cuc bng ci cht... Ch m ci nhn n kt thc li l ci i n bt u. i n l tiu th cc m lnh mnh lm gy yu c th, lm suy kit sinh lc; nhn n l qu trnh tiu ho cc cht nguy hi, cc m m v ch, tng gia kh lc v em li cho c th s iu ho m ta gi l sc kho. Cc nh sinh l hc cng kim cch quy nh thi gian con ngi c th sng khng cn n thc phm cn c trn cc loi vt c bit l loi c v. Qua cc cuc th nghim, ngi ta thy rng thi gian ti khi cht t l vi cn s bc 3 ca sc nng c th. Mt con chut nng 180gr cht sau 5 hoc 6 ngy khng n. Thi gian ny con ngi s l 15,6 ln di hn tc l t 96,5 n 109 ngy. Mt con ch cn nng 20kg nhn i 60 ngy sau mi cht, so snh th thi gian tng ng con ngi s l 89 ngy. Mt con th nng 2kg422 cht sau 26 ngy, tng ng vi thi gian 79 ngy con ngi. 12. I CHNG TR LIU BNH MM HI bng THC DNG

94

Nguyn nhn v cch cha tr bnh mm hi bng phng-php Thc-Dng vi y- chitit th c Diu-Minh v BAS vit tht y- ri; ti ch mo-mui thm vo y kinhnghim cha mm hi cp-tc bng Thc-Dng trong khi ch-i s cn-bng m-dng (hay axt v kim) trn ton c-th : ng nh Diu-Minh v BAS vit trn y : bnh mm hi do chnh d-dy hi-thi v lan ln mm; phn ln d-dy hi thi l do "bnh" m ngi min Nam cn gi l "au bao-t" ; m khi b "au bao-t" th hoc l trong d-dy c qu nhiu hay qu t "dch-v" lm cho thc n trong d-dy b "snh-thi"; khng tiu-ha bnh-thng v chnh mi hi ca thc-n "snh-thi" bc ln ming lm cho "mm hi". Cch i chng tr-liu theo phng-php Thc-Dng : Cch th nht (v c hiu qu nhanh-nht) l khuy ngay 2 gi Canh Dng-Sinh vi rt t nc si (150cc / 150ml) v ung ngay; c th ung trc khi n, gia ba n hay ngay sau khi n. CDS hiu-qu v tt hn thuc cha bnh au d-dy bng ha-cht bn ngoi hiu thuc Ty; n trung-ha ngay dch-v "tha" hay b-sung, kch-thch d-dy tit thm dch-v nu ang "thiu"v sau khi tiu-ha, n vo rut, thm-thu vo dng mu, cung-cp 1 cht kim-tnh thin-nhin cho c-th [va cha tr d-dy va cha tr rut (v bnh d-dy v bnh rut thng i km nhau) trong bnh "d v thiu" dch-v v dch-trng]. Bnh hi mm ht ngay lp-tc nhng khng bn, cn dng lin-tip t nht 10 hm, song-song phi p-dng ng theo phng-php Thc-Dng c Diu-Minh va BAS hng-dn phn trn; nu khng bnh hi mm s ti pht ngay ! Trong trng-hp bnh "qu nng" v mm ang hi "nng-nc", c th dng 3 gi CDS bt cho thng vo mm, ngm cho tan trong ming v nut. Khng nn ngm v dng cch ny khi ang i v c th gy tiu chy nh. Xin tm c thm bi vit v "Canh Dng Sinh" c trong trang web ny ! Cch th hai : Nhai nh hay nghin nt chng 3 n 5 tri m-mui lu nm (ty theo m mui ln hay nh), nut vo ngay gia ba n hay ngay sau khi n trong 10 hm (thng thng sau khi dng thm m mui trong 3 hm th mm s gim hi). Song song cng phi p-dng dng theo Thc-Dng ( ni r phn trn). 13. Sp L Xanh Ngn Nga Tui Gi (VNC-TH) Sp l xanh vn c bit n l c thnh phn chng ung th, ngoi ra n cn gip ci thin h min dch ngi gi v lm chm qu trnh lo ha. Mt ha cht c trong loi rau ny gi l sulforaphane c kh nng kch hot mt lot gene v enzyme chng oxy ha trong t bo min dch. Nhng thnh phn ny s ngn cc gc t do hy hoi t bo. Gc t do l sn phm ph ca cc qu trnh chuyn ha trong c th. N c th gy tn hi m dn ti bnh tt v tui gi. "Khi chng ta gi i, kh nng phng chng bnh ca h min dch b suy gim. chnh l do tc ng ca gc t do ln h min dch", tin s Andre Nel, tc gi nghin cu, ni. "Khi hng ro phng v ca chng ta s can thip, sa cha v quyt nh tc lo
95

ha", Nel ni. "C th, nghin cu ca chng ti tm thy mt ha cht trong bng ci xanh c kh nng kch thch mt lot hng ro chng oxy ha v c th can thip vo s suy gim ca h min dch". Bo v da Hu ht mi ngi bit rng bng ci xanh tt cho sc khe, nhng khng nhng th, n cn gip t bo da ngn nga nhng tn ti do bc x cc tm gy ra. Chit xut t ht sp l xanh mi ny mm lm gim s tn thng da ti hn 1/3 so vi thng thng. Chit xut ny cng c chng t l gip t bo da chng chi li tia t ngoi chut. Tin s Paul Talalay ti i hc Hopkins, M, gii thch, khng ging nh lp knh chng nng - hot ng nh mt tm chn bng cch ht, chn v pht tn cc tia t ngoi, chit xut ny gip thc y vic sn xut ezyme c kh nng ngn nga nhng thit hi do tia cc tm gy ra. ng nghin cu sulforaphane - mt hp cht chit xut t mm sp l xanh - trong hn 15 nm. N cng c bit l ngn nga s pht trin khi u mt s loi ng vt. Talalay v cng s th nghim trn 6 ngi, vi cc liu lng khc nhau. Vi liu lng cao nht, chit xut ny lm gim s ty da khong 37%. Hiu qu ko di trong 2 ngy. Talalay nhn nh chit xut c th hu ch nh mt cng c phng chng tia t ngoi, c bit nhng bnh nhn d b ung th da. Chng li bnh tim Thng xuyn n sp l (hay bng ci xanh) c th bo v bn khi bnh tim, bn cnh tc dng chng ung th, cc nh khoa hc M thng bo. Trong th nghim, ngi ta cho nhng con chut n thm mt lng sp l trong vng 1 thng, v o nh hng ln c tim ca chng. So vi nhng ng vt m ch n khng thay i, nhm chut n sp l, tim ca chng p tt hn hn v t h hi hn khi ri vo tnh trng thiu xi. Nhm nghin cu ti i hc Connecticut phng on sp l c th kch hot s sn xut mt protein tn l thioredoxin, gip bo v tim trc nhng h hng. Cc cng trnh trc kia tm thy nhiu li ch ca sp l i vi sc kho, c bit l c tim nng bo v c th chng ung th. Tuy nhin, vic hp s mn n ny c th s mang li hiu qu tt hn l khi luc. "Nu sp l b luc chn nh, n s mt i kh nng bo v", gio s Dipak Das, trng nhm nghin cu ni. Nhm nghin cu gi y ang tm hiu nhng loi rau khc cng h vi sp l - nh ci bp v ci Brussel - c tc dng chng li cc loi bnh tt khc hay khng. 14. RAU M, Mt Thc-Dc-Phm Trn Qu ca t Tri B.S. Nguyn Khc Minh D.S Bi nh Nam

96

(VNC) qu hng, chng ta thng ung nc rau m, 1 th nc gii kht bnh dn, v cm thy khoan khoi trong nhng ngy h nng nc. Nhng kh nng ca rau m khng ngng y, v thin nhin mun gip loi ngi nhiu hn na. Ta hy cng nhau tm hiu thm Tn gi v xut x: Rau m thuc h apiaceae, v mc khp Chu, nn c nhiu tn khc nhau, nh tch tuyt tho (Tu), phanok (Lo), trachiek kranh (Min), gotu kola (Sri Lanka), pegagan (Indonesia), takip kohol (Philippine), bua-bok (Thai Lan). Ting Anh gi l pennywort. Tn khoa hc l Centalla Hydrocotyle Asiatica hay Centalla Trisenthus Cochinchinensis. Rau m l loi c mc b trn mt t. Cung di, l c rnh, nn nom ging tri thn theo Trung Hoa hay nh 2 bn cu no theo n . Hoa mc k l, tng cm vi t 1-5 hoa nh, mu trng hoc tm hng. Qu dt, mu en. Ht dnh vi qu, hnh bu dc, thng c 2 ht nh, nom ging qu thn.. Rau m mc hoang khp nc ta, ni t m thp, thu hi c 4 ma. Kinh nghim ca ng Phng : Y hc Dn Tc Vit Nam cho y l 1 loi thuc mt, v ng, hi ngt, tnh bnh ha, c tc dng thanh nhit, thng tiu, gii c. T tin ta dng rau m nh s lt hay nu canh n, lm nc gii kht ung v lm thuc cha nhng bnh thng thng: - cm cm, st, kht nc, nhc u. - vim hng, c au v st. - au bng lng khi hnh kinh, li sa cho sn ph mi sanh. - dng khong 30-40 gam l ti, v nt ri vt ly nuc ung Dn Tch Lan (Sri Lanka) dng gotu kola nh 1 mn rau n hng ngy, c kho v tr lu. Ngi Thi Lan thng ung 1 ly nc rau m sau khi ng tra, thy tnh to, hng say lm vic tip. T nhiu ngn nm nay rau m l 1 mn thuc hu hiu trong y hc dn tc ca n v Trung Hoa. Ayuverda Medicine, nn y hc c truyn ni ting ca n , coi rau m l 1 loi c lm cho ti tr, trng th, tng cng no b v gip cho d tp trung t tng ngi Thin, tr nh c bn lu v u c minh mn. Rau m cn c dng cha cc bnh phong ci, bnh ngoi da, eczema Trung Y thy rau m c kh nng b gan ch thn, v coi y l 1 loi thuc qu, c th gip cho nhiu chng bnh kinh nin v thoi ha nh lao, ci, hay phong thp, thp khp. Hn na, Trung Y thy rau m c tc dng nh nhn sm, c th bi b cho c th suy nhc v bnh tt hay tui cao. Thn Nng Bn Tho ghi rau m l 1 thuc trng sinh. Ru thuc c rau m l 1 trong nhiu yu t gip Li Ching Yun sng ti 254 nm (1677-1933). ng c chnh ph Trung Hoa chc th khi c 150, 200 tui v bo New York Time ng tin ng mt vo nm 1933..

97

Kinh nghim ca Ty Phng: i Hc Y khoa Maryland kho cu nhiu v rau m, v thy - rau m cho kh nhiu cht hu ch khi c phn tch ra:: - khong cht nh calcium, cobalt, selenium, manganese, phosphorus, zinc, sodium, potassium. - amino-acid cn thit nh asparate, glutamade, serine, threonine, alanine, lysine, histidine - vitamine nh C, B1, B2, B6, - v nht l cc ha cht hu c thuc loi triterpene v saponin. C 3 cht chnh l bracoside A, bracoside B v asiaticoside. Bracoside A kch thch s bi tit nitric oxide ca m lm dn n vi ng mch cng mao qun, nn lng mu di chuyn qua m c nhiu hn, cht c d c o thi, t bo sng thoi mi trong 1 mi trng lnh mnh. Bracoside B nh hng ti no b, tng cng cc cht chuyn ha (neurotransmitters) gip cho t bo c lm vic tch cc hn. Asiaticoside kch thch h reticuloendothelial nn sc min nhim ca c th c mnh hn. Asiaticoside lm tan mng nn bc quanh vi trng lao v ci bo v chng, nn rt c lc trong vic iu tr 2 bnh ny. Asiaticoside gip t bo da chng oxy ha, pht trin m lin kt, nn lm mnh t bo da, m da cng tr, v gip cho vt m vt lot mau lnh, - rau m.c tc dng hu ch cho bnh dn n tnh mch vi nhng vt lot chn v tun hon tr tr nn t bo b hy hoi, v cc bnh p huyt cao, ngoi da, nhc khp, au lng. Nghin cu lm sng thy rau m gip cho c an thn, bt lo u, d tp trung t tng v tng tr nh. Vi 1 s tr bi tt bm sinh n n, rau m lm tng ch s thng minh. Rau m cn c th gip cho tr em b bnh kh tp trung ch (ADD: Attention Deficit Disorder). Kh nng ca rau m gip bnh lng tr (Alzheimer) ang c nghin cu nhiu ni. V tc dng vo tun hon v lm t bo da vng mnh, rau m c dng lm kem bi mt Php lm bt nhng vt nhn cho nt mt c tr trung. Kinh nghim c thy rau m gip c nhiu nhng chng au n v phong thp v thp khp. Tham lun: Nh vy, ngoi nhng khong cht, vitamine, acit amin cn thit, rau m mang li cho chng ta nhng dc cht c hai kh nng tuyt vi cho cuc sng, m khoa hc Ty phng mi khm ph ra: - kh nng chng oxy ha, phn ng ny lm mng t bo b xm chim bi cc gc t do, nh 1 thi st b han r, khin cho sc sng ca t bo b gim thiu hay suy sp, ri dn c th n l tnh trng suy nhc, mc bnh thoi ha hy ung th. Cng ging nh gc, rau m lm cho t bo c lun lun vng mnh nn c th c kin khang. Kinh nghim nhiu ngn nm ca Trung Hoa v n , thy rau m chng lo ha, lm tr lu, tng tui th l nh kh nng chn ng tc ng tai hi ca nhng gc t do ny, khm ph ra t 1956, m mi trng sng mang li cho c th tng giy tng pht v nhim, tm t dao ng (stressful), do ni tm (tht tnh) hay ngoi cnh (x hi) gy ra. - kh nng lm cho cc m tit ra nitric oxide, cht ny l 1 khm ph quan trng nn gii thng Nobel v Y nm 1998 c trao cho 3 Gio S Hoa K R Furchgott, L. Ignarro v F. Murad. Chnh nh qua trung gian nitric oxide m nitroglycerinemi chm dt ngay c nhng
98

cn au tim, v nitric oxide lm dn n vi ng mch, mao qun nn tim bm mu ra c th d dng hn, cn it oxy hn, bn cung bn cu khng cn chnh lch. Cng v bi tit c nitric oxide m i di thc bo (macrophage), bch huyt cu c th lm t lit vi trng ri tiu dit chng. V Viagra c ni ting cng do s trung gian ca nitric oxide ny. Lin quan ca nitric oxide ti s khang kin hay bnh tt ca c th, v tinh thn hay vt cht, cng ngy cng c hiu bit thm. - Hai kh nng trn gip t bo c lun lun vng mnh, sng trong 1 mi trng hon ho, t c t, nhiu oxy, sch trng v l c s cho nhng kinh nghim v tr lu v trng th. T bo da l ni b tn cng nhiu nht. nn nhng kh nng ca rau m lm cho chng lnh nhng vt thng, vt lot , tr mn mt, gim vt nhn mt u c th hiu c. . Hai kh nng trn cng khin cho rau m mang li nhiu nng lc sng cho bnh nhn trong tnh trng suy nhc, ging nh 1 thn dc ca Trung Y l nhn sm. ng Phng khng phn tch tm hiu nh Ty Phng, nhng thy 1 c im l sau nhiu nm, r ca rau m nom ging hnh ngi nh c sm, nn r rau m c tn na l sm n . - Vi Vit Nam mnh, rau m c 2 chi tit ng ghi nh v tm hiu. o Vo th k 18, linh mc B o Nha Joo de Loureiro, 1 y s kim dc s, sng min Nam nhiu thp k nghin cu cy c, cho rau m 1 danh t khoa hc l Centalla Trisenthus Cochinchinensis, vi Cochinchine l tn ca nam b hi . Cng vi gc, rau m i vo danh t khoa hc ca Ty Phng vi phn tn lin quan ti min Nam ca t quc. o V c kh nhiu dc tnh hu ch, nn rau m cn c Ty phng gi l Pharmacy In One Herb, ging nh s sn sc chu ton v nhiu mt ca ngi M. M l ting gi M min Nam. Khng bit y c phi l 1 s trng hp thch th, hay nh 1 linh tnh, 1 vin kin no m t tin ta dng ch m gi loi rau ny. Mong c s ch gio ca cao nhn v ngn ng Vit. Kt Lun: Rau m l thc n b ch, v cng l th thuc phng bnh hay cha bnh. Kh nng ca rau m rt phong ph, vi nhng tc dng chnh nh sau - Gii nhit v gim thiu nhng triu chng cm cm - gip cho t bo c vng mnh, tr trung, c th kin khang, cuc i trng th. - lm cho no b tnh to, d tp trung, tng tr nh, rt cn cho tui tr hc hnh tin b. Tn l gotu kola nhng khng c coca hay cafeine, nn khng kch thch no b nh c ph, lm cho tnh to nhng thn kinh d cng thng.. - gip iu tr bnh ngoi da, cc chng au n v phong thp hay thp khp, nhng vt lot kinh nin, vt thng hay vt m kh lnh. Nu Hi Thng Ln ng, Y T ca Vit Y, c 1 bi th tuyt vi v dc hc, m u bng hai cu: Thuc men sn khp ni, Trong vn, ngoi rung, trn i, di sng

99

v Hippocrates, Y T va Ty Y, dy mn sinh hy ly thc n lm thuc (Let Food Be Thy Medicine) th rau m l 1 minh chng cho hai li dy trn. Va l thc n bi dng c th v phng bnh, va l thuc vi kh nhiu cng nng hu ch. Hippocrates cn c 1 li dy khc: trc ht ng lm hi bnh nhn (Prima Non Nocere). Nhng Ty dc ngy nay, d c bo ch tinh vi theo khoa hc hin i, v b gim st cht ch bi c quan FDA, vn mang li nhiu phn ng bn l nh c ghi chp y trong cun PDR, v Hoa K mi nm c c nhiu ngn bnh nhn thnh nn nhn. Trong khi , phn ng ph ca rau m ch thy ghi li l i ma, nhc u nu dng nhiu, v li khuyn cn thn trnh dng sn ph hay tr em m ta thng thy trong Ty dc. Vi nhng hiu bit trn, chng ta - binh nhn, dc s hay y s - c nhiu dp tm hiu v chng nghim lm sng v rau m, 1 thc dc phm tuyt vi m thin nhin mang li cho loi ngi. Rau m nn c dng hng ngy, trong ng hng dng sinh, phng bnh v cha bnh, nh tn hng lng u i v s che tr ca t Tri. y l 1 lai rau quen thuc ca qu hng, dng dp khim cung mc st mt t, nhng khng ng li mang cho chng ta nhiu dc cht trn qu gip t bo tr lu, c th khang an v trng th, u c tnh to d tp trung, tr nh c nhiu hc hnh t, hay thnh cng trong ngh nghip. Rau m, v hnh chung, ni ln nhng li chc tt p v thit thc nht, cho c gi ca Ni San u xun Mu T ny. 15. 6 l do nn n da hu: Nhng ming da hu mt lnh trong ngy h oi bc khng nhng lm bn tho cn kht m cn c nhiu cng dng hu ch na y. 1. Kho hn Da hu cha nhiu lycopene - cht chng xy ho c tc dng chng li cc bnh tim mch v ung th tuyn tin lit. C chua cng vn l loi qu c cha lng cht lycopene, nhng n ch c pht huy khi nu chn vi mt t du n. Da hu khng cn phi nu, v ngoi ra lng lycopene c trong da hu nhiu hn 40% so vi lng lycopene trong c chua. 2. Cung cp vitamin C Mt ming da hu to (tng ng vi 2 cc nc p) cung cp mt na lng vitamin C cn thit cho c th. 3. Chng nhim trng Hai cc nc p da hu cng cung cp cho c th lng beta carotin cn thit hng ngy. C th s dng cht ny to ra vitamin A. C th thiu beta carotin d b virus xm nhp, d b nhim trng v th lc b nh hng. 4. Lnh vt thng nhanh chng Da hu l mt trong nhng loi thc phm him hoi cung cp cht citrulin, mt loi cht axit amin c tc dng lm lnh vt thng. Cht ny c nhiu hn phn v ca da nhng mi ngi thng hay b i.
100

5. Gim stress Da hu l ngun cung cp kali di do, gip kim sot huyt p ca c th. Trong nhng bui sum hp gia nh, da hu l thc n hp l khin mi ngi th gin, khng cng thng. 6. Tho cn kht Ch c khong 96 calo trong 2 cc nc p da hu, cn li l hm lng cht lng cao gip bn tho cn kht. V th hy coi da hu l mt gii php tuyt vi khi c hng bn ang kht kh. 16. 3 V THUC QU CHO NG BO Sau nhiu nm tr bnh ti thy a s ng bo min Nam u c thi quen ung nhiu nc , nc tr , nc t lnh k n l nc cam, nc chanh, nc ngt cng nghip, nc da, nc ma, nc sm v n nhiu mt nh ci b xanh, rau mng ti, rau dn, u bp, kh qua, rau m, canh tp tng Tri li t n ngh, gng, ring, ti, s l nhng thc n dng tnh so vi ng bo min Bc v Trung Ni chung l ng bo min Nam hay s dng cc thc n ung mang tnh m (ni nm na l mt). V h ngh l thi tit nng nc v cng nng nc trong mnh nn n ung mt gii nhit. Ngh th l khng sai nhng chnh v quan im ny m nhiu ngi lm dng lu ngy cc thc n ung trn khin c th b m ha sinh ra nhiu bnh nh au (mi) lng, nhc u, mi c gy, vai, thn kinh ta, cm lnh (hoc d b lnh), hen ph qun, vim i trng, tr, li dom, tiu chy, au khp gi, yu tim, hay mt mi bn thn, thiu mu, mt xanh xao, vng vt hay s lnh, s gi, bu c, vim xoang, vim mi d ng, th lc km, li bing, khng nng ng, yu sinh l, huyt trng Ngoi ra hn khong chc nm tr li y, a s ph n ung nhiu cam, chanh, nc da vi ngh l cho p da v chng lo ha (theo Ty Y). Cho nn cng khin cho c th nhiu ngi b m ha sinh ra nhiu bnh nh cm lnh, vim mi d ng, vim xoang, thn kinh ta, huyt p thp, suy nhc c th, bing n Nhn thy y l mt tp tc v n ung rt tai hi cho sc khe ca ng bo ta, cho nn ti c gng tm ti, nghin cu v cho ra i mt bi thuc bng thc n gm 3 v mang tnh thun dng (m, nng) nh sau: NGH - TRNG HT G - MT ONG gip ng bo c th cn bng li m dng trong c th mnh t s bt bnh v tng cng c sc khe. y l ba v thuc (cng l thc n) c nhiu dc tnh qu bu cng c nhiu dn tc trn th gii dng hng my nghn nm qua. Cho nn rt t nhin v an ton. LU : im c bit ca toa ny l ch tr bnh Hn (bnh lnh) ch khng tr bnh Nhit (bnh nng) v phi dng di dng chng cch thy mi hiu qu. Toa ny do ti sng ch t nm 1976 cng lc vi toa m Dng thang (tc l toa Tc-Ngh) v c bnh nhn rt tn nhim trong sut hn 20 nm qua (Hai toa ny c ti ghi trong sch Bi Ging Din Chn - iu Khin Liu Phptrang 56, ti bn 1993). Qua thi gian di th nghim ti thy toa NGH - HT G - MT ONG tr c khong 40 bnh chng c
101

nguyn nhn do lnh nh sau:

Toa Tc ngh (m Dng thang) dng qun bnh m Dng cho nn cha c cc bnh do nng hay lnh nh cm nng, cm lnh, vim mi d ng, vim xoang trong khi toa Ngh - Ht g - Mt ong ch cha c cc bnh do lnh m thi. Ring Ngh xt lt phi kh ngm ru dnh c th tr vt thng nhim trng, t da tht, try xt da chy mu. CNG THC: 1. Ngh x c (cn gi l ngh Tu, tc ngh khi ta co v thy c mu vng sm) : Mt c bng ngn chn ci ngi bnh. 2. Ht g: Nn chn ht g ta cn mi tt hn ht g M v ch ly trng , b trng trng. 3. Mt ong nguyn cht: C th mua mt ong cc tim bn mt ong hay cng ty nui ong nu khng c mt ong rng. CCH CH: Ngh ra sch, co v trong chn n cm ri gi nh ra. Xong vo c 1/3 chn nc nng
102

ri dm cho d ra nc ngh. Xong p ly nc ngh, b xc ra k n cho trng ht g v hai mung caf mt ong v chn. Tt c nh nhuyn ri em chng cch thy. Sau khi si 10 pht bc xung, n lc cn m. Khi chn n c dng nh bnh flan, n kh ngon. CCH DNG: Nn n vo khong 8-9 gi ti, cch bui cm chiu 3 gi (n mi ngy mt ln). n mt liu trnh t 3 hoc 6 hoc 9 hay 12 ngy ty mc bnh nng hay nh, mi b hay lu. Nu nh th n t ngy, nng th n nhiu ngy hn. n t mt lin tip trong 3 hoc 6 hoc 9 hay 12 ngy. Nu cha thy ht lnh (hoc cha thy m) th c tip tc n cho n khi thy nng trong ngi (to bn, ni mn nht, vim hng, mt ng, ho nhiu) th dng li khng n na (nn nh y l thc n nhng cng l thuc cho nn ch nn dng qu liu s c hi). Ngng mt tun s n li nu cha ht bnh. n ba t th ngng mt thng mi n li tng t nh c. Nu ht bnh th thnh thong khong na thng hay mt tun cng nn n mt ln cng c kt qu cho lu bn hn. LU : Toa ny c th gia gim nh sau: - Nu thy m nhiu th bt mt ong, dng 1 mung thay v 2 mung caf (v ngt nhiu hay sinh m). - Nu thy nng qu th bt ngh li (dng c nh hn). - Con nt dng rt tt tuy nhin liu lng cn phi gim cn 1/3 ca ngi ln v khng nn dng nhiu ngy. V con nt dng kh nhiu, ngh cng dng cho nn dng nhiu khng c l v th. - Phi dng ngh ti mi c cng hiu nhiu hn. ng v tin li m dng ngh bt bn sn s khng c hiu nghim bng. V sau ht xin nhc li l phi chng cch thy mi ng cch v c hiu qu cao. TOA M DNG THANG gm hai v tc v ngh. Tri tc c tnh mt (thuc m), ngh c tnh m, nng (thuc dng). CCH LM: Ngh co v, gi nh. Tri tc (la tri to, cn ti xanh, ng la tri chn) ct i, nguyn ht, b v chn, thm vo 3 mung mt ong (hay ng phn) v chn nc em chng cch thy 15 pht. Ung sau hai ba cm chnh trong ngy, mi ln ung 5 mung c ph (xc ngh v tri tc c th n nu mun). Khng c dng trc khi n cm. Cn lu : i vi bnh lnh v ngi h nhc, yu t (ng Y gi l h hn), phi dng ngh nhiu (c ngn chn ci ngi ln) v tc t (1/2 tri tc). Tri li i vi bnh nng, dng tri tc nhiu (2-3 tri b i) v ngh t c lng ngn tay t, co v, gi nh b vo chn nc). Liu lng cho tr nh bng 1/3 hay ngi ln. Toa ny n rt thm ngon v cng hiu nhng nn nh y l thuc rt mnh cho nn ch coi thng m lm dng qu liu lng quy nh s b phn tc dng, c ha.
103

Du hiu bnh nhit (nng): Khng s tri lnh, khng s gi, khng s nc lnh, hi th nng, mi kh, li , ru li vng, kht nc, tiu nng, vng. Mch c tay p nhanh, mnh. Du hiu bnh hn (lnh): Ngc li vi cc du hiu trn, s kh hu lnh, s gi, s nc lnh, hi th lnh, mi kh, li khng , ru li trng, khng kht nc, tiu trong. Mch c tay p chm, yu. Toa m Dng thang cng tr c nhiu bnh, trong c cm lnh (dng ngh nhiu tc t), cm nng (dng tc nhiu ngh t), suyn hn (ngh nhiu tc t), suyn nhit (tc nhiu ngh t), thp khp (ty dng nhit hay hn m ngh nhiu hay t), b kinh (ty dng nhit hay hn m tc nhiu hay ngh nhiu), vim xoang, vim ph qun mn tnh (nga c ho hoi) vim mi d ng, nhc u, mt ng Lu : Xin cc bn c k bi ny 10 ln trc khi dng: Xin mi cc bn th nghim s thy hiu qu. 22/12/1998 Bi Quc Chu 17. PHNG CHNG BNH BO PH xem chng ta c pht ph hay khng , chng ta c th dng cng thc sau : Chiu cao ( tnh bng cm) 100 x ( 0.9 Kg ) i chiu vi cch tnh ny qui nh trng lng bnh qun ca mi ngi nam, cn i vi ph n th tr bt thm 5 Kg . Pht ph l hin tng khc thng v trao i cht trong c th. Mu ngi bo bu c dnh cao, thiu oxy, nn d gy nn cc chng bnh nh x va ng mch, nhi mu c tim . . . Ngoi ra n cng d gy ra cc ri lon khc dn n au thn, au gan, tiu ng . .. Vi ph n , ngoi cc bnh trn cn d a n ri lon ni tit, ri lon sinh l v chng khng th thai. i vi tr em th hin tng pht ph cn ng s hn, chng d tr nn tiu cc, thnh tch hc tp thp, thiu sc phn u trong x hi v sau khi chng trng thnh. Pht ph ch yu do thi quen n ung sai lm, nh n qu nhiu tht ng vt, thc n tinh ch lm suy yu d dy, rut, gan, thn v cui cng gy ri lon v trao i cht. Mun trnh bnh cn trnh cc thc n trn, c bit ng trng d lm bo bu v nng cao hot tnh ca men tng hp cht bo. Cch tt nht st cn l bt lng thc n ung li l c kt qu tt .
104

Thc n : n cm go lt nu trong mt thi gian (tu ngi), bt lng nc li . Go lt trn tp cc, trn kiu mch, u en gip chuyn ho tt . Nu khng c kt qu th n rau ti sng (nht l khi da ngi bnh c mu hoc nu n nhiu rau di nh ngi cu (cn thn ngi cu tnh nng), rau mi, cc, ti ty . . . lm kch thch t chc. Hnh ti, mi, nng cao hiu qu ca Vitamin B1. C rt, ng sen, ngu bng, c nhiu cht x, bi xut cn b tt, chng to bn. Axt bo khng no trong du thc vt gip chuyn ho bnh thng loi bt cht bo v cholestrn d tha (khng dng du da l loi c cha axit bo no) Kan ten (xu xoa, nh cht keo, mt loi rong bin) rt thn hiu cho nhng ngi n nhiu, v n ch c khong cht m khng c calori . Thc ung : Ung nc sc l hng (n qu), ngi cu, h th . Trng im: mun n t phi nhai tht k. Tp th dc, yoga, kh cng, thin c tc dng h tr hiu lc cho vic tit thc theo PP Thc dng Dng Sinh . *********************** Ch thch : Dch t sch ting Anh v ng thi bin son theo mt s sch khc . Cch thc hu hiu: Dng ch c tr Mu v ung siu to spirulina trong vng 7 - 10 ngy ri thay i cch n ung theo Thc dng. Kinh nghim hng dn ngi mun gim cn theo cch thc ny rt l cng hiu. Cch khc: n ch c go lt v mui vng trong 10 ngy. Hai cch u kho mnh v c th gim t 3 -5 kg trong vng 1 tun rt an ton v lnh mnh, qua bn cn bit ti mt phng php n ung sng kho mnh vui v.

105

18. Thanh Lc Gan bng nc Go lc Nguyn bn Vit ng ca ng Nguyn c Trng ng trong L Th V Vi ca Hi V Vi Thin nh Hoa K

Cu chuyn bt u sau kha sng chung Sc Khe v Tm Linh vi c Thy v Thin ca ti Washington D.C. vo thng 8 nm 1997. Thng l sau khi thin xong, chng ti ngi sinh hot v trao i kinh nghim tu hc. Nhng ln ny chng ti c nhiu chuyn ni hn v nhm chng ti c ba ngi va tham d Thin Ca tr v. l anh Cc, anh Lm v ch Trc. Anh Lm c a ra mu phn tch mu ca anh v ca anh Cc do b Bc s Rene Welhouse chp li. Ai cng ngc nhin khi thy mu ca anh Cc qu sch so vi ca anh Lm. V nh anh Lm cho bit ch c mu ca anh Cc v anh Du (Bn o Florida) l sch nht trong s nhng bn o tham d kha Sng Chung tc l hng huyt cu rt trn v huyt thanh rt trong. Tt c u quay ra phng vn anh Cc n ung v thanh lc ra sao m hay vy, bi v hai anh cng n chay nh nhau, thanh lc t nc chanh qua n Tsiao-He cng thi gian nh nhau. Vy m mu ca anh Cc sch hng, trong khi hng huyt cu ca anh Lm th mo m cng nh y dy nhng c t v k sinh trng (Para-sites). Ngoi ra sc mt ca anh Cc v ch Cc cng ti sng hn xa nhiu. Anh Cc bn thanh minh l anh chng c lm g khc hn so vi cc bn o trong vng, t n ung, thin, thanh lc v tp th dc. C chng l anh thm phn ung nc go lt rang m anh bt chc bc Thoa (mt bn o). Trc khi n vi nhm thin ti Portland, Oregan mi nm v trc, bc Thoa b m ly ti mt v mt b sn qu nhiu. Thm na bc s cho bit mt s ln sn trn sang gan mc du h c gng gp ra phn ln nhng vn cn trong gan kh nhiu. Bc s cng cho bit l gan bc b chai, v y khoa hin nay khng c thuc cha bnh gan nn bc s cng b tay. H ch cho bc ung thuc cm chng thay th cht mt v thuc b gan. Ngi ca bc cng lc cng st i. Da v mt ca bc cng lc cng vng nh ngh. C nh u bun. Bc tuyt vng. May ra c ngi nh Vit Nam ch cho bc ung nc go lt rang vi cng dng gip gan gii tr c t v gip c th ti nhun hn. Bnh ca bc lit vo hng thy chy ri. Thi th ai ch g bc cng th, v li cng chng tn hao g. Bc ung lin t t trong ba nm dng nc go lt rang thay th thc ung cho tr, c ph v nc ngt... Nh mt php l. Da v mt ca bc khng cn vng na. Trong ngi khng cn cm gic u oi v bc bi. Nc da ca bc tr nn hng ho v ti sng hn bao gi ht. i khm bc s li, t bc s cho n y t, ai ny u ngc nhin. Con ngi ca bc nh ti sinh. H xm nhau n hi xem bc ung g m hay vy. Bc cng ch ni nh bc gi chm lo m c nh vy. Th l bc gi c thin h xm nhau ca tng. V t , nu c dp v ngh l nu c th gip c ai l bc u k li cu chuyn ny. Anh Cc nghe bc k lin p dng c hn ba thng trc ngy i d Kha Sng Chung ti Washington D.C. nn gan c thanh lc rt sch tt. Mi ngi nghe xong u ng nga v
106

khng ng nc go lt rang li c hiu qu n th. Na tin na ng v cng mi nh ngy no bt gp php thin V Vi. Ging nh ra ng bo thin h b ra 1 ng v 6 thng sau ly li 100 ng vy. Thi th mt liu ba by cng liu. Chng ti chy ra ch mua go lt v rang v dng ni slow cooker nu. Sng, tra, chiu, ti u dng nc go lt rang v cng ung cng m. Sau y l cng thc nu nc go lt rang: Cch rang: Nu khng c th gi rang bng cho trn bp, bn c th dng my rang bp rang 5 pht l c. Nhng ch xi c cho go lt trn, nu go lt di phi rang bng cho. Cch Nu: Cch nu tin v sch nht l dng ni slow cooker, low level (mc thp nht). Bn c th nu t sng ti ti hoc nu qua m. Nu bn nu ni trn bp th nc go khng trong, ging nh nc cm vy. C l cc anh ch cng thc mc v mt s bn o trong vng Portland, sau su thng ung th : Bc Thoa, d 70 tui v khng cn mt, trng bc vn tr, da mt hng ho v sng lng.. So vi nhiu ngi vo tui 40, bc vn cn hn xa, lm vic c ngy khng thy mt. Anh Cc, nh ung nc go lt, cng thm phng php th dc ca c Thy ch dn, nc da anh bng v hng hn trc. Anh n c rau sng, khng cn b au bng nh nhiu nm qua, bt nhc mi mi khi tri tr lnh. Ch c mt iu lm phin cho anh l anh phi thay mt lot qun o mi v nhng qun o c tr nn rng khng cn mc va na. i shopping by gi l mt cc hnh cho anh. Anh Lm, ngoi vic ung nc go rang, anh cn dng thm thuc thanh lc Parasites ca Awareness. Hin ti anh khng cn b au kh v bnh to bn kinh nin t nhiu nm qua. Cng thm nc da ti mt, anh cho bit m hi khng cn mi hi na. Ming cng khng cn hi, thin h khi cn n mi khi ng trc mt anh ni chuyn. C l nh thanh lc, ung nc go lt rang, thin v tp th dc u, anh khng cn b nhc vai, mi xng sng mi khi lm vic nng. Th l t nay anh khng cn vin c au lng trn vic mi khi b v nh cuc t, lm vn. Bch Loan, mi khi ma ng n l mt s s hi. C ny mi khi tri tr lnh th c v vai tr nn cng ngc, khng cc ca chi c. Mi ln nh vy th phi ngm mnh vo h nc nng, hoc phi xoa du nng khp c v lng th mi nhc nhch c. Hai nm gn y, chng au nhc lan xung n tn bn tay. Nhng t ngn tay sng ln v vi ngn b lch hn qua mt bn, mi ti phi dng du nng m xoa bp v dn thuc dn Salonpas hoc thuc cao. Ti khuyn khch dng nc go lt hng ngy gn 6 thng nay, v cng l l nhng tay khng cn b sng, c bt t cng so vi nhng nm trc. Ci hot tub trong nh khng cn phi chy vo ma ng nm nay. Mi ti Bch Loan khng cn ngi xoa bp vi du nng. Tng kt kinh nghim do cc bn dng nc go lt rang: Sau mt thng, bn s thy nc da bn sng nhun, khng cn kh nhm. Cc ch nhiu khi khng cn phi xi kem dng da v da tr nn lng t nhin, thy tt rt thch. Trong ngi
107

khe, khng cn thy mt mi v u oi. Na m hay bui sng thc dy thy tnh to, thin lu v tt. Ung nc go lt khong ba bn tun, bn s thy trong ngi nng, l ming.... Bn ng s c tip tc ung vi ngy l s ht. Sau c th t iu ha tr li bnh thng v bn khng cn b nng na. Nhng ngi ln tui khng cn b i tiu m, d ung mt ngy nm su ly nc go lt. Mi ngi u cm thy thn th m p, khng cn b cm gic n lnh khi ra ngoi d tri ma ng tuyt gi v nhit xung thp. Nh Thy vn thng lo lng cho chng ta v c hai mt sc khe v tm linh. Khi bn c sc khe tt, thn th khe mnh, bn s lm vic hng say vui v hn v tm linh tin ha thanh nh hn, thc hnh trn lnh i o song tu. c n y, bn cn chn ch g na m khng chy ra tim mua ngay ni slow cooker v 10 k go lt trn v rang, nu m ung th i ch ! Ch cn rang go n nu m l c. Ung m hay lt l ty qu bn (xin xem phn cng thc trn). Ngoi ra v thch ung nng, ti thng cho vo bnh thy mi sng em i lm ung dn trong ngy. Ma ng hay h u ung c. 19. N UNG HP L CA NGI CAO TUI Con ngi l mt h thng, mt c my tiu th nng lng hot ng, c my ny cng b hao mn trong qu trnh s dng. n ung qua thc n, cung cp nng lng cho cc hot ng ca c th v tu b nhng hao mn m bo cho cc chc nng ca c th c hot ng bnh thng. i vi ngi cao tui, n ung cng quan trng v qua nhiu nm hot ng c my cng c nhiu i thay. 1. NHU CU DINH DNG NGI CAO TUI a. Trc ht ni v nhu cu nng lng. Ngi cao tui hot ng t hn, khi c (bp tht) ca ngi cao tui cng gim i khong 1/3 so vi tui tr. Vi mt ngi 70 tui, nhu cu nng lng gim i khong 30% so vi tui. Do ngi cao tui phi n t hn lc cn tr. Nu thy vn n ngon ming m n qu tha th s mc bnh BO TR. C TH THAM KHO cng thc Lorentz sau y tnh trng lng nn c: Trong : - P l trng lng nn c tnh bng kg - h l chiu cao tnh bng cm V d: Vi nam cao 160 cm trng lng nn c l: Vi n cng cao 160cm trng lng nn c l: Cng c th dng mt cng thc n gin hn tnh chung cho c nam n. P : 50 + 0,75 ( h 150) VI NGI CAO 160CM TRNG LNG NN C: P = 50 + 0,75 ( 160 - 150 ) = 57,5 kg. n gin hn na ly chiu cao tnh bng cm tr i 100 ri ly 9/10 ca trng lng .
108

V d mt ngi cao 160 cm. Tr i 100 cn 60 ly 9/10 ca 60 l 54 kg. (61-64) Vi cch tnh ni trn cho thy khi nim trng lng nn c khng c ngha tuyt i m chi c gi tr hng dn, tham kho, ngha l mt ngi cao 160 cm c trng lng lc tr khong 55 kg l tt. V tt nhin khng nn vt qu mc 60 kg (10/10). Nu ln n 66 kg (11/10) l bo. Gn y t chc khuyn dng ch s khi c th (Body mass index) nh gi tnh trng dinh dng: CN NNG(KG) CH S BMI CAO hn gii hn trn 25 l bo v thp hn 18,5 l gy. V d: Mt ngi nng 57,5 kg cao 1m60 Ngi d l nam hay n u vo loi bnh thng khng gy, khng bo. - NU NGI NNG 66 KG TH BMI s bng: Th nam hay n u thuc loi bo. i vi ngi nhiu tui, trng lng nn c tt nhin phi thp hn trng lng tnh, v trng lng nn coi l trng lng ti a cho php. V d: Mt ngi cao lm70. T nhiu nm vn iu chnh vn n ung v gi cn mc nn c 63 kg (70kg x 9/10). Nhng n la tui trn 70 mc qu cao v khi c teo i v thay vo l khi m, bng to ra do cn nng vn gi nguyn cho nn cn rt bt xung khong 60kg, bt i 3kg m THA. LA TUI TRUNG NIN mi ba 3-4 bt cm nay ch n mi ba mt bt cng vn gi c cn. b. V nhu cu cht ngt (gluxit). Tui cng cao cng gim mc chu ng i vi cht ngt: 70% NHM TUI 6074 V 85% LA TUI TRN 75 B GIM MC CHU ng i vi cht ngt. y l tin d b mc bnh i tho NG. TRN 60 TUI T l ngi b i tho ng cao hn 8-10 ln so vi dn c chung. Chng ta u bit khi n nhiu ng, ung nhiu nc ngt, n nhiu ko bnh ngt, ng hp thu vo mu rt nhanh to ra mt nh cao, mt thi im ng huyt cao buc ty tng phi hot ng t xut tit ra insulin iu chnh ng huyt. Nu s kin ny din ra nhiu ln trong ngy v din ra lin tc trong thi gian di, c bit NGI CAO TUI TH S BT TY TNG hot ng qu ti gy ra bnh i ng. Cho nn i vi ngi cao tui phi hn ch n ng, hn ch ung nhiu nc ngt v n nhiu bnh ko. Cht ngt l cht cung cp nng lng cho c th. Nn dng cht ngt (gluxit) t ngun cht bt: cm, bnh m... V cc cht ngt ny c tiu ha, hp thu, d tr c th v ch gii phng ra t t a vo mu theo nhu cu hot ng ca c th cho nn khng lm tng ng huyt t ngt ln nh cao. c. V chuyn ha cht bo (lipit). C TH THA CHT NGT (GLUXIT) S CHUYN THNH M D TR. ngi cao tui hot ng ca men lipaza phn gii cht m gim dn theo tui v c th c xu hng tha m trong mu, cholesterol trong mu tng, d c ri lon trong thnh
109

phn cu to cc nhm m. L TIN DN N va x ng mch (VXM) ri nh hng n c tim vi cc cn au tht ngc, nhi mu c tim, phng ng mch vnh, nh hng n thiu mu cc B NO GY MT NG, RC u, tai, chng mt, hay qun, gim kh nng t duy, tp trung t tng. Nng hn c th b xut huyt no, lit na ngi, hn m . Cn bo v h thn kinh trung ng trong phng v cha VXM. Hn ch cng thng, luyn tp thn th u, sinh hot iu m bo gic ng. Hn ch cao trong khu phn n, gim m ng vt, tng n du thc vt, hn ch mui, bt ng, n nhiu rau qu. d. V CHUYN HA PROTEIN. ngi cao tui tiu ha hp thu protein km, kh nng tng hp ca c th cng gim do d xy ra trng thi thiu protein cho nn cn ch m bo cht protein cho ngi cao tui. Ni ti protein th ngi ta ngh ngay n tht. Chng ta u bit tiu ha tht thng i i vi mt qu trnh phn gii to ra cc cht c SUNFUA I trng v l nhng c t nh hng khng tt n sc khe. Mi hi nng n khi trung v i tin phn nh mt phn hu qu ca hin tng c nhiu cht cha sunfua khi n nhiu tht. c bit nu li b to bn, cc cht c ny khng c thi ra ngoi nhanh li b hp thu vo c th gy ra mt loi nhim c trng din rt c hi cho sc khe. Cho nn i vi ngi nhiu tui nn hn ch n tht, nht l tht m m nn thay vo n c v c c nhiu m qu, d tiu, t sinh kh sunfua hn tht li c nhiu axit bo khng no rt cn i vi ngi c tui, c cholesterol cao. . Ngi c tui nn n nhiu cht m ngun thc vt v t to sunfua. Ngoi ra cc thc n ngun gc thc vt cn c x trong thc n c tc dng gi cholesterol trong ng tiu ha v sau thi ra theo phn. c nhiu nghin cu cho thy si x trong thc n lm h cholesterol t do trong mu. Tm li ngi c tui nn n gim tht nht l tht m, n thm nhiu ba c trong tun v tng cng s dng u ph, sa u nnh, sa chua t u nnh, cc loi u v lc. Cc ngun m ny t sinh sunfua, c nhiu cht x gip thi ra theo phn cht cholesterol. e. Chuyn ha nc, vitamin v cht khong. Ngi c tui thng gim nhy cm i vi cm gic kht nc, v th cn c thc phng thiu nc cho ngi c tui, c ch cho ngi c tui ung nc vo nhng ba nht nh, v d ung tr bui sng, ung nc vo bui tra, bt ung nc vo bui ti. Trong ma h cn tng cng ln cho ung nc. i vi ngi c tui, cn ch ti hot ng ca cc gc t do trong c. Khi nim v gc t do (FR) c xng ln u tin nm 1954 do nh khao hc Hoa K D.Harman trong lun thuyt v c ch tch tui (Free Radical Theory of Aging). Gc t do l nhng phn t hoc nhng mnh v ca phn t c mt in t l i QU O VNG NGOI. DO S C MT CA in t ny, cc gc t do c mt thuc tnh c bit quan trng l c kh nng oxy ha rt cao. Nu v mt l do no , thng l do i sng qu cng thng, gp qu nhiu stress th s lng cc gc t do tng cao bt thng vt khi s khng ch bnh thng ca hng ro bo v ca cc cht AO, thng oxy ha
110

(antioxydant) th chng s khi ng nhng phn ng dy chuyn oxy ha cc cht nn (substratum) ng ch l cc lipit, thnh phn cu to ca tt c cc mng t bo. Cc gc t do v sn phm hot ng ca chng, cc dn cht peroxyt ha sau khi gy tn thng mng t bo s dn n nhiu tn thng khc nh bin i cu trc cc protn, c ch hot ng cc men, bin i cu trc v thuc tnh c ni tit t. Tn thng do cc gc t do gy ra l c s bnh sinh hc ca nhng TRNG THI BNH THNG GP nhng ngi c tui nh VXM, bnh i tho ng, bnh nha chu, bnh ung th... Theo D.Harman, tch tui - gi ha - l hu qu tng hp ca tt c cc tn thng xut hin v pht trin trong cc t bo t chc c quan, h THNG CA C TH DO CC GC T DO GY RA. 2. Cc bin php tang tui th: ng nh nh khoa hc Php ni "Ngh thut tng tui th l ngh thut trnh lm gim tui th ". Cn gim sn sinh ra cc gc T DO FR V TNG AO TRONG C TH. CN TRNH LM GIM tui th bng cch: a. C MT TM HN THANH thn, phn u c lun sng trong nim vui. - Nim vui kch thch tng cng sc sng ca c th, gip duy tr thng bng ca h thn kinh v l mt v kh cng li mi cng thng, mi stress ca cuc sng hng ngy. Ngi ta ch n sng trn tri t chc chn c mt ln, cha bit bao gi c tr li ln th hai, cuc sng li qu ngn ngi. Vy ti sao li dng thi gian qu bu ca mnh i gy cng thng vi ngi khc m khng dng n vo bao nhiu cng vic c ch m con ngi ang rt thiu thi gian thc hin: lao ng, hc tp, sinh hot ngh thut, tnh bn, i sng gia nh m m... Tuy nhin phi cng nhn cuc sng hin ti rt cng thng c th lm suy yu c th gy ra nhiu bnh. Cho nn phi to iu kin cho thn kinh bt cng thng, ly li c s bnh thn, thoi mi, dnh thi gian th gin hng ngy. Th gin thc hin da trn c s gii quyt mi quan h gia hot ng thn kinh v trng lc c bp,. bng cch tp trung ngh vo cch' gin mm c bp nh m lm du cng thng thn kinh, kt hp vi th gin tp th su th ti a, th nhp nhng. b. N UNG hp l - TNG CNG CC CHT AO chng oxy ha chng li cc gc t do (FR). CC CHT AO C NHIU rau qu bao gm: Vitamin E, vitamin C, beta-caroten, vitamin P, vitamin nhm B. - Cc cht mu trong tho mc, trong rau, qu. - Tanin ca tr. - Cc cht khong K, Mg, Zn, Cu, Se, Fe. - Mt s axit hu c. Ung nc ch, ch xanh, hoa he, n nhiu rau, c bit l rau l xanh (rau mung, rau ngt, rau gin, rau ay, rau mng ti) n nhiu gia v (hnh, h, hng, dip c, l lt, rau thm, rau mi, rau rm...), n c gia v (ti, gng, ring, ngh) v n nhiu qu chn s cung cp cho c th nhiu vitamin V CC CHT KHONG LM CHO I NG BO V AO tr thnh hng hu chng li cc phn t gy ri l cc gc t do (FR).
111

c. Nng vn ng. Ngoi yu t n, cn mt cch chng oxy ha c th rt c hiu qu l vn ng. T xa Aristot nhn xt: "Khng c g lm suy yu v ph hy c th con ngi bng vic khng vn ng ko di". Vn ng chn tay khng phi ch cn thit cho c bp, xng, khp m cn tc dng n ton c th. C th c rn luyn u n s hot ng hi ha, cho ta cm gic chu, vui phn khi, yu i, tr c sng sut v lao ng c nng sut. Cn dnh th gi tp luyn u n hng ngn theo mt ch v phng php t chn ph hp vi sc khe v tui tc ca tng ngi, phng php tp luyn thch hp nht vi ngi cao tui l i b v tp th, th su. Tm li mun chng li hot ng ph hoi ca cc gc t do gy gi ha nhanh cn thc hin 3 bin php chnh l: - CHNG LI S PHT TRIN GC T DO trong c th bng cch ung thanh thn, bt cng thng, sng thn i trong nim vui vi ng nghip, bn b, gia nh. - C CH N GIU CHT BO V AO chng li, v hn ch hot ng ca cc gc t do (FR). - Nng vn ng c th ngi cao tui c khe mnh, vui v v khng b tr tr trm cm. 3. Nhng li khuyn c th v n ung vi ngi cao tui: a. Ngi c tui cn n bt s lng. Cm l ngun cung cp nhit lng ch yu ca nhn dn ta. Nu cn tr n bnh thng mi ba 3 bt cm. Khi lao ng nng n ti 4,5 bt. Th nay nn n rt xung 2 bt ri 1 bt. Theo di cn i.u chnh mc n, ngi nhiu tui nn ly mc ti a khng c vt qu 9/10 ca chiu cao tnh bng cm tr i 100. V d ngi cao 160cm khng c vt qu. b. V mt cht lng ba n. - Cn m bo cht m, ch yu bng cht m ngun thc vt: u ph, sa du nnh, sa chua, tng, cc loi u v c. Gim n tht nht l tht m. - N DU HOC LC, VNG, gim n m. - Hn ch n mn, gim n ng, gim nc gii kht ngt, bnh ko ngt. - Tng cng n nhiu rau c bit l rau l xanh, n nhiu rau gia v, tun no cng nn c mn n s dng cc loi c gia v: ti, gng,. ring, ngh. Ch gi . 3. Cch n. - TRNH N QU NO C BIT KHI C BNH h tim mch, cn ch nhng ngy l, tt thng n qu mc bnh thng, v vui qu chn. - Lm thc n mm v ch ti mn canh. Cn quan tm n tnh hnh rng ming, sc nhi, nut ca ngi nhiu tui khi ch bin thc n (gi c bt canh) v tuyn nc bt v hm rng ca ngi nhiu tui hot ng km, vn nut thc n c kh khn. - Phi theo di v kim tra vn n v ung ca ngi nhiu tui. Nhiu c n ri li ni l cha n. Mt s c n nhng khng thy cm gic no nn n qu mc, n tha. Mt s c li khng thy cm gic kht nn c th b thiu nc. - Cn xy dng mt tp tc mi ba n c thc n tc l c k hoch cho ba n chung v ba n ca ngi nhiu tui trong :
112

+ C MN salt ch yu cung cp rau ngun vtamin, cht khong, cht x cho c th. Trong mn salt c km theo du n, vng lc ch bin ra cc mn nm hoc cc mn salt hn hp nhiu loi rau, c, qu khc. + C MN ch lc ch yu cung cp cht m v cht bo bao gm tht cc loi c v thy sn, u ph v u cc loi. Cc mn n ny c th lm ring tng loi nh tht kho, tht g luc, c rn, trng trng, u ph kho, rn, hoc hn hp nh gi ba ba c th u ph nhi tht, trng c tht, hoc ch bin sn n dn nh tng, mui vng, lc. Khng nn by v ra qu nhiu mn. Khi c khch cng ch nn lm 2 mn ch lc ny. + C MN n cung cp nng lng ch yu l cht bt, mn chnh l cm. Cm trng hoc cm trn ng, trn u xanh, u en, trn khoai c vng cn trn cm. Cm cm rt b, v rt ngon, rt bo. Ngoi cm c th n bnh m ( THNH PH), N NG, MN MN vng ng bo thiu s chuyn trng ng hoc n khoai, c bit l khoai s chm mui vng rt ph hp vi ngi nhiu tui + C MN canh cung cp nc v cc cht dinh dng b sung cho c th. T nc rau, canh sung, canh rau mung, tng gng, n canh c, canh gi, canh tht. Nhng mn canh chua rt c a thch trong ma h v nhng mn canh da vi lc, vi c, vi tht rt c a thch trong ma ng. + C ung, nh n cn i i vi ung, ung trc, trong v sau ba n i vi ngi nhiu tui, trnh dng ru. Ch cn nc trng, nc ch v cc mn canh trong ba n. - Ch m bo v sinh trong qu trnh nu nng. Ha t mm ra v bnh t mm vo. Thc n khng c tr thnh ngun gy bnh. c. S dng hp l mt s thc phm dng cho ngi cao tui. - Go: tt nht l n go lc, go ton phn nhng nn bc cm ring ra cho go mm d nhai. Khi nu trn vi cm bc ra, cm cm ny n vi mui vng rt bo v rt ngon. y l cch n thng minh ca nhn dn vng Giao Thy Nam H. Go lc la loi go c bit dnh cho cc c c iu kin, c nhiu thi gi, cn bnh thng ch cn chn go do, khng mc v khng xt qu trng. - Khoai c cc loi: ngi cao tui nn n rt bt cm v thay vo nn n nhiu loi khoai. Khoai c khi lng ln gy cm gic no nhng cho t nng lng khng gy bo m li c nhiu cht x gip chng to bn, gip thi cholesterol tha v phng ung th i trng. - u tng (u nnh): u cc loi c gi tr dinh dng rt cao, giu cht m. Ring u tng cn c thm nhiu axit bo khng no rt QU, CN KHUYN KHCH TRNG mi vng v ch bin u tng ra nhiu loi thc n. + Lm tng: tng c gia bn, tng khng phi ch l mt loi nc chm ngon (tng Bn), tng C . Tng cn c coi nh MT MN N CH BIN SN nhiu vng qu. Trong ba n, mc ra mt bt tng to, mi ngi ri tng n vi cm. + u ph, cho. + Sa u nnh, sa chua t u nnh: s dng nhiu loi u, u xanh, u , u en, u trng vo ch bin mn n v ngm gi . - Lc, vng: lc, vng u giu cht m, cht bo, nhiu axit bo khng no. Nn ch bin sn mt nh vng, lc n dn b sung vo ba n trong vng 1 tun. - Rau: ba no cng cn c mn rau, c bit l rau xanh c cha nhiu b-proten k c trong
113

cc ba tic cng khng nn ch ngh n. tht c, gi, ch, m qun rau. - Qu chn: rt qu nht l vi ngi nhiu tui. Ngun cung cp nhiu vitamin v nht khong, nhiu cht chng oxy ha. Cn gy thnh tp tc c qu trng ming sau ba n. Rau qu gip con ngi tng sc khe, y li bnh tt. "Hng ngy qu ch rau xanh Cng nh thy thuc ng canh bn mnh! " - Tht, c: mi tun l ti thiu c 3 ba c, tht ty theo kh nng. Bnh qun u ngi nhiu tui 1 kg/thng. - Trng: l mn n c gi tr dinh dng cao nhng khng phi c n nhiu trng l tt. i vi ngi khe mnh mi tun cng khng nn n QU 6 QU V TRNG C nhiu cholesterol. i vi ngi nhiu tui va tri qua nhng bnh lm c th gy st nhiu nu khng c phn ch nh ca thy thuc, c th n 3 qu trng mt tun. Khng nn cho nhng ngi c triu chng ca bnh thiu mu tim, ri lon tun hon no n trng. Tt nht khi n trng nn km theo n sa v trng sa c nhiu lexitin c th trung ha tc dng ca cholesterol. - Sa: dn ta cha c tp tc dng sa. Nhng v sa rt b nn cn c k hoch pht trin ngnh nui b sa, nui tru sa, nui d ly sa v sn xut sa u nnh. i vi ngi nhiu tui n sa rt b v d tiu. c bit sa chua va b va c tc dng iu ha hot ng ca b my tiu ha. Nu c iu kin mi ngy cc c nn n mt cc sa chua. - Mt ong: mt ong c rt nhiu tc dng i vi c th. Trong iu tr hc mt ong c s dng c kt qu tt trong cc bnh vim, lot d dy, t trng, cc trng thi suy yu gan, thn kinh. Nhng ngi nhiu tui c c im gim mc chu ng i vi cht ngt v th ngi nhiu tui khng c n qu 20g ng mt ngy trong c tnh c mt ong. - Mm: mi a phng Vit Nam u c nhng loi mm ring c dn rt a thch. i vi ngi nhiu tui tuy mm rt ngon nhng khng nn n thng xuyn v mi ln n cng nn dng t thi v. lng mui NaCl trong mm rt cao, khng thch hp vi c th ngi c tui. - Mui: co nhiu cng trnh nghin cu v cc cuc iu tra dch t hc dinh dng thc a v mi lin quan khng th chi ci gia mc tiu th mui n vi mc thng gp bnh huyt p cao. Theo Freiss (1976) th: + Di 250mg mui/ngi/ngy: khng gp huyt p cao trong nhm dn c. + T 250mmg n 1600mg mui/ngi/ngy: rt t gp huyt p cao. + T 1,6 n 8g mui/ngi/ngy: s ngi c huyt p cao trong nhm dn c ln n 15%. + Vi mc tiu th mui trn 8g mui/ngi/ngy: s ngi huyt p cao c th ln ti 30% tng s ngi dn trong nhm dn c. C HAI thc t thng c cc tc gi nghin cu v mui n v huyt p nhc N: + NHNG NGI B LC YANAMAMO vng bin gii Venezuela v Brasil sng bng ngh trng chui n qu thnh thong n thm sn phm sn bn v nh c, h khng n mui, khng c huyt p cao v huyt p cng khng tng theo tui. + Ngi Nht Bn nhng nm 1950 tiu th trung bnh 20g mui/ngy. C bit c ngi n ti 50g. Trong thi gian ny, Nht Bn l nc c nhiu ngi mc bnh huyt p cao nht (50% nhng ngi t 50 tui tr ln) c nhiu ngi b tai bin mch no vi t l t vong cao nht (25% tng s t vong). Trc tnh hnh ny Nht Bn tin hnh gio
114

dc, vn ng qun chng gim lng mui tiu th hng ngy xung di 10 gam v thp hn na. Nm 1981, ti hi ngh chuyn v tai bin mch no (TBMN) CHU V Thi Bnh Dng ln th nht i din Nht thng bo: s ngi b chy MU NO GIM 40%, TC MCH NO GIM 24% S NGI CHT V TBMN gim. Trong 52 nc tham d hi ngh, Nht t hng th 1 xung hng th 16 v t vong do TBMN. - Ru: i vi ngi tr, khe mnh, c th c th chuyn ha ru to ra nng lng, 1g ru nguyn cht cho 7 cao vi iu kin ru ung vo trong 24 gi khng qu 100g v ung ri ra nhiu ln trong ngy. Khc vi thc n thng, ru c hp thu rt nhanh. n on u ca rut non 80% lng ru ung vo vo n mu v t n tt C T CHC, ,THIU NHT V LU NHT NO V gan. Ngi c tui thng c nhiu nhc im v sc khe, huyt p cao, x m ng mch, thiu mu tim, ri lon tun hon no, chc nng thn, gan b suy yu thng gp bnh i tho ng. Nhng nhc im ny l tin ca nhiu tai bin nh tai bin mch no, nhi mu c tim. Cho nn, i vi ngi c tui, ru, k c ru thuc l mt ung nn trnh s dng u n hng ngy. i vi ngi c tui khe mnh, ru nh loi ln men nh ru vang, bia dng trong nhng ngy vui c th cho php dng vi liu nh. Con ngi to ra thc n, nhng cng c th ni thc n to ra con ngi. "Hy ni cho ti bit anh n nh th no, ti s cho anh bit anh l ai". Khi c ht c th v tnh hnh n ung ca mt ngi, ta c th on bit nhng iu kh c bn v ngi y (sc khe, n np sinh hot, tnh tnh, kh nng lao ng, trin vng sc khe, bnh tt, sng lu hay cht sm). Nhng im c bn v dinh dng cho ngi cao tui, khng ch l nhng iu cn thit p dng cho la tui ny, m cn l nhng iu b ch cho i tng trng thnh cn lu c mt tui gi khe mnh, hu ch v hnh phc.

115

You might also like