Bi tp nhm mn Ti chnh doanh nghip

GVHD: TS. Nguyn Ha Nhn

CU TRC VN V NGHA CA VIC PHN TCH CU TRC VN LI M U Vn l iu kin khng th thiu khi tin hnh thnh lp doanh nghip v tin hnh hot ng kinh doanh. bt k doanh nghip no, vn c u t vo qu trnh sn xut kinh doanh nhm tng thm li nhun, tng thm gi tr ca doanh nghip. Nhng vn ch yu l cc doanh nghip, cc cng ty phi lm nh th no tng thm gi tr cho vn. Nh vy, cc quyt nh v vn suy cho cng cng l v mc tiu v hiu qu hot ng ca doanh nghip, do d cc quyt nh v vn phi k lng v y cn nhc. Sau khi la chn cc loi vn ca cng ty, thch thc i vi cc nh qun tr l phi quyt nh cu trc vn ti u. Bi l, mt doanh nghip c nhiu vn cha hn l doanh nghip hot ng hiu qu v ngc li. iu cn ph thuc rt nhiu vo quyt nh ngun ti tr v phn b ngun vn ca doanh nghip. La chon c cu vn ti u cng l ht sc quan trng trong giai on hin nay, khi m t nc ang trong giai on chu s bin ng rt ln ca nn kinh t th trng, nn rt cn vn hot ng sn xut kinh doanh khng ch tn ti, thng trong cnh tranh m cn t c s tng trng vn ch s hu. Mt thc trng na hin nay cc doanh nghip, nhn chung vn c cp nh b so vi nhu cu, tnh trng thiu vn din ra lin min.. gy cng thng trong qu trnh kinh doanh v thc hin cc chin lc kinh doanh ca doanh nghip mnh. Cng c m cc nh qun tr ti chnh doanh nghip khng th khng quan tm khi quyt nh c cu vn ca cng ty l cc loi n by .Trong lnh vc ti chnh, thut ng n by c s dng thng xuyn. C nh u t ln doanh nghip u s dng n by n to ra t sut sinh li trn ti sn hot ng ln hn. Doanh nghip thng hay s dng 2 loi n by: n by hot ng v n by ti chnh. S dng n by ng cch s lm tng li nhun cho doanh nghip ng k. Cn ngc li, doanh s phi gnh chu nhng ri ro kh trnh khi. Do , mt khi s dng n by kinh doanh hay ti chnh, cc nh qun tr ti chnh cn nghin cu k v thn trng. Hy vng bi thuyt vi ch Cu trc vn ca doanh nghip, n by kinh doanh v n by ti chnh s gip lm r hn nhng vn nh trnh by .
Nhm 2 Trang 1

Bi tp nhm mn Ti chnh doanh nghip I. Cu truc vn : ( Capital structure ) 1. inh nghia :

GVHD: TS. Nguyn Ha Nhn

Cu trc ngun vn lin quan n nhiu kha cnh khc nhau trong cng tc qun tr ti chnh. Vic huy ng vn mt mt va p ng nhu cu vn cho sn xut kinh doanh, m bo s an ton trong ti chnh, nhng mt khc lin quan n hiu qu v rng hn l ri ro ca doanh nghip. Do vy, c th huy ng, qun l v s dng c hiu qu ngun vn ca mnh, doanh nghip phi xc nh cho mnh mt cu trc vn hp l. Cu trc vn ca doanh nghip c nh ngha l quan h v t trng gia n (debt) v vn ch s hu (equity), bao gm vn c phn u i v vn c phn thng trong tng s ngun vn ca cng ty thng c dng ti tr cho quyt nh u t ca mt doanh nghip. V d:Mt cng ty pht hnh 20 t ng c phiu v i vay n 80 t ng, th cu trc vn ca cng ty l 20 t ng t c phiu, 80 t t i vay 2. Cc nhn t cu thnh cu trc vn : a. Ngun vn vay : Ngun vn vay l ngun vn ti tr t bn ngoai doanh nghip. Doanh nghip phi thanh toan cc khoan vay theo thi hn cam kt ng thi phi tr tin li vay theo li sut tha thun. Ngun vn vay mang mt ngha rt quan trng i vi vic m rng v pht trin sn xut kinh doanh ca mt doanh nghip. * Vay ngn hn: Thi gian o hn ngn hn mt nm Li sut ca ngun vn vay ngn hn thng thp hn tn dng di hn Thung c dng b sung vn lu ng * Vay di hn: Thi gian o hn di hn mt nm Li sut vay di hn thng cao hn so vi li sut vay ngn hn Thng c dng b sung cho vn xy dng c bn hay mua sm ti sn c nh. Ngun vn vay c th c huy ng t cc t chc ti chnh, ngn hng hay vic pht hnh tri phiu.

Nhm 2

Trang 2

Bi tp nhm mn Ti chnh doanh nghip b. Ngun vn ch s hu :

GVHD: TS. Nguyn Ha Nhn

Ni n ngun vn ch s hu l ni n ngun vn u tin m doanh nghip huy ng c. Bi v, i vi mt doanh nghip trc khi i vo hat ng sn xut kinh doanh th doanh nghip phi c vn iu l (vn gp nu doanh nghip c phn,hoc l vn ngn sch nh nc cp nu l doanh nghip nh nc) T trng ngun vn ch s hu trong tng ti sn n phn nh tnh hnh t ch v ti chnh ca doanh nghip. 3. Cc t s o lng cu trc vn : Cc t s thng c dng nh gi v xem xt cu trc vn ca doanh nghip: N di hn T s n di hn trn vn ch s hu = Vn ch s hu N di hn: l nhng khan n c thi hn thanh tan trn mt nm chng hn nh vay di hn bng pht hnh tri phiu, ti sn thu mua. Vn ch s hu bao gm: Vn c phn v li nhun gi li Vn c phn = Mnh gi c phiu c tc. Cch tnh tan cc c phn trn y s dng gi tr trn s sch k tan. Trong thc t cc doanh nghip c th lp bo co ti chnh theo gi tr th trng: Vn c phn = P x N Trong : P: Gi th trng ti thi im lp bo co N: S c phiu ang lu hnh Ngai ra ngi ta cn s dng t s ti chnh lin quan khi phn tch cu trc vn ca doanh nghip, l: N di hn T S n = Tng ti sn x S c phiu ang lu hnh Thu nhp gi li l thu nhp rng sau khi chi tr cho c ng di dng

Nhm 2

Trang 3

Bi tp nhm mn Ti chnh doanh nghip

GVHD: TS. Nguyn Ha Nhn

Tng ti sn bao gm: Ti sn lu ng v ti sn c nh hay l tng gi tr tan b kinh ph u t cho sn xut kinh doanh ca doanh nghip trong phn bn tri ca bng cn i k tan. T s ny cho thy gnh nng n ca doanh nghip: T s t ti tr = Vn ch s hu Tng ti sn

Qua t s ny c th thy c kh nng t ti tr ca doanh nghip i vi cc ti sn khc ca mnh(kh nng t ch v ti chnh. Trn c s xem xt mc ca cc t s ny nh qun tr c phng n tng hay gim cc t s trn cho ph hp vi tnh hnh hat ng v v th ti chnh ca doanh nghip. 4. Cc nhn t nh hng n cu trc vn trong cc doanh nghip: - Thu thu nhp doanh nghip: Cc doanh nghip vi thu sut cao hn s s dng nhiu n t li ch t thu. Hu ht cc nh nghin cu cho rng thu thu nhp doanh nghip c nh hng rt quan trng trong cu trc vn. - Chi ph ph sn: - C hi tng trng: S bt cn xng v thng tin yu cu mt khon tin thng b sung i vi cc doanh nghip tng cc ngun vn bn ngoi bt chp cht lng d n u t ca doanh nghip. Trong trng hp tng n, khon tin thng b sung phn nh mt t sut li nhun yu cu cao hn. Cc doanh nghip vi nhiu c hi tng trng c th nhn ra l s qu t nu s dng n ti tr cho s tng trng . - Quy m doanh nghip: Doanh nghip c quy m cng nh vn bt cn xng thng tin gia ngi ch doanh nghip vi ngi cho vay tim tng cng ln. Do vy cc doanh nghip nh thng kh c iu kin tip cn vi cc khon tn dng. Ngoi ra cc doanh nghip ln c th da vo li th quy m ln trong vic tng n vay di hn v c th c sc m phn vi cc nh ch ti chnh cao hn. Tuy nhin, quy m cng c xem l mt du hiu cho cc nh u t bn ngoi. Fama v Jensen (1983), Rajan v Zingales (1993) cho rng cc doanh nghip ln c xu hng cng b thng tin cho ngi bn ngoi nhiu hn cc
Nhm 2 Trang 4

Bi tp nhm mn Ti chnh doanh nghip

GVHD: TS. Nguyn Ha Nhn

doanh nghip nh. S bt cn xng thng tin vi cc doanh nghip ln l t hn lm cc doanh nghip ny c khuynh hng s dng vn ch nhiu hn cc khon n v do vy n by n s thp - Kh nng sinh li: Gii khoa hc ti chnh vn cha c c s thng nht v quan h gia kh nng sinh li v n by n. Cc doanh nghip s s dng li nhun li nh l ngun vn ti u t, sau mi s dng vn n v pht hnh vn ch khi cn thit. Khi gia kh nng sinh li v n by n c mi quan h nghch chiu. Tuy nhin m hnh thu M&M li cho rng cc doanh nghip c kh nng sinh li cao nn i vay nhiu khi cc doanh nghip c nhu cu ln hn tn dng ro chn v thu thu nhp cng ty. Do vy, kh nng sinh li c mi quan h thun chiu vi cu trc n. - Ngnh kinh doanh: Do ri ro ti sn, dng ti sn v yu cu cc ngun vn bn ngoi thay i gia cc ngnh nn t sut n k vng thay i gia cc ngnh kinh t. Cc doanh nghip thuc cng mt ngnh thng c nhng c tnh nh nhau so vi cc doanh nghip thuc cc nghnh khc. V vy, cc ngnh thng c xu hng duy tr cu trc n tng i qua thi gian. 5. ngha ca vic nghin cu cu trc vn trong qun tr ti chnh: Cu trc vn l vn c cc nh nghin cu kinh t - ti chnh quan tm v nhiu thi gian nghin cu.ng trn gc nh qun l ti chnh ti doanh nghip vic nghin cu cu trc vn gip h tm ra li gii cho nhng cu hi sau: Xc nh cu trc vn nh th no l hp l v c li cho doanh nghip? Nn vay n hay l khng? Nu vay n, doanh nghip gnh chu ri ro mc no? Vic hiu tng tn v cu trc vn cc nh qun tr s tm ra cu tr li cho nhng cu hi trn, t ra cc quyt nh ti tr ng n nhm tng hiu qu hat ng ca doanh nghip. Gia tng li nhun cho c ng nhng vn hn ch ri ro mc thp nht.

Nhm 2

Trang 5

Bi tp nhm mn Ti chnh doanh nghip

GVHD: TS. Nguyn Ha Nhn

II. n by kinh doanh ( Operating Leverage): 1. Khi nim: n by kinh doannh( operating leverage) l mc s dng chi phi kinh doanh c nh ca cng ty. C th y chng s nghin cu v chi ph c nh v chi ph bin i. Lu : chng ta ch s dng khi nim n by kinh doanh trong phn tch ngn hn v trong di hn tt c cc chi ph u thay i. Trong ngn hn, quy m hay cng sut kinh doanh ca mt cng ty c thit lp, chi ph c nh l chi ph khng thay i khi s lng sn xut hay tiu th thay i. Chi ph c nh bao gm cc loi chi ph nh khu hao, bo him, mt b phn chi ph in nc v mt b phn chi ph qun l. Chi ph bin i l chi ph thay i khi s lng sn phm sn xut hoc tiu th thay i, chng hn nh chi ph nguyn vt liu, lao ng trc tip, mt phn chi ph in nc, hoa hng , mt phn chi ph qun l hnh chnh. 2. Bn cht: n by kinh doanh lin quan n kt qu ca cc cch kt hp khc nhau gia chi ph c nh v chi ph bin i.Cng nh trong vt l, n by ngha l s dng im t c nh y mt vt ln cao,cn trong ti chnh, n by kinh doanh l da vo chi ph c nh y EBIT ln. Ni cch khc, t s gia chi ph c nh v chi ph bin i m cng ty s dng quyt nh n cn n kinh doanh bao nhiu. n by kinh doanh cao nht khi cng ty c t l chi ph hot ng c nh so vi chi ph hot ng bin i cao. iu ny c ngha l cng ty ang s dng nhiu ti sn c nh hn trong hot ng ca mnh. Ngc li, n by kinh doanh thp nht khi cng ty c t l chi ph hot ng c nh so vi chi ph hot ng bin i l thp. 3. ngha ca n by kinh doanh i vi kt qu kinh doanh ca doanh nghip: Cng ty s dng n by hoat ng vi mc ch gia tng EBIT vi tc ln hn so vi khng s dng khi doanh thu thay i. Do chi ph kinh doanh c nh l chi ph khng i theo doanh thu cho nn khi s dng n by kinh doanh

Nhm 2

Trang 6

Bi tp nhm mn Ti chnh doanh nghip

GVHD: TS. Nguyn Ha Nhn

n mt sn lng tiu th ha vn no th ton b doanh thu tr thnh li nhun trc thu v li. V d : Bng 1: nh hng ca n by kinh doanh ln li nhun: Cng ty F Phn A: Trc khi thay i doanh thu Doanh thu Chi phi kinh doanh Chi ph c nh Chi ph bin i Li nhun kinh 0,82 0,78 0,70 0,22 0,18 0,72 29.250 doanh( EBIT) T s by kinh doanh Chi ph c nh/ tng chi ph Chi ph c nh/ doanh thu Phn B: Sau khi doanh thu tng 50% nhng nm k tip Doanh thu Chi ph kinh doanh Chi ph c nh Chi ph bin i Li nhun kinh doanh (EBIT) Phn trm thay i EBIT (EBITt-EBITt-1)/EBITt-1 4 Phn tch im ha vn: Mc li ca n by kinh doanh l khuch i EBIT doanh thu tng vt qua im ha vn. Tuy nhin, mt bt li ca n by kinh doanh l lm gim EBIT nu doanh thu khng tng vt qua im ha vn. Vy im ha vn l g? 10.000 7.000 2.000 11.000 2.000 7.000 14.000 3.000 Cng ty V Cng ty 2F 19.500

15.000 7.000 3.000 5.000 400%

16.500 2.000 10.500 4.000 100%

14.000 4.500 10.750 330%

Nhm 2

Trang 7

Bi tp nhm mn Ti chnh doanh nghip

GVHD: TS. Nguyn Ha Nhn

im ha vn l im m ti sn lng hoc doanh thu bng tng chi ph, do li nhun bng 0. Trong phn tch n by kinh doanh im ha vn rt quan trng. Phn tch ha vn l k thut phn tch mi quan h gia chi ph c im ha vn c xc nh da trn nhng gi nh sau: nh, chi ph bin i, li nhun v s lng tiu th.

Gi bn khng i Bin ph n v sn phm c nh v tng t l theo theo khi lng sn phm sn xut hoc tiu th. Tng nh ph khng i. Nhng gi nh trn trng nhng phn tch ngn hn, c ngha l trong iu kin quy m sn xut c xc lp v gi khng i. Gii hn sn lng l cng sut thit k ti a, nu sn lng tng vt mc cng sut ti a th tt c cc gi nh trn khng cn ph hp na v lc ny tng nh ph s tng v bin ph cng c th thay i. Trong kinh doanh chng ta phi u t chi ph c nh, kinh doanh tiu th sn phm v cung ng dch v s s to ra doanh thu, nu doanh thu ln b p c chi ph c nh v chi ph bin i th cng ty s c li nhun, cn ngc li nu doanh thu qu thp, phn chnh lch gia doanh thu v chi ph bin i khng b p chi ph c nh cng ty s b l. Khi doanh thu doanh thu vt qua mc b p chi ph c nh v chi ph bin i th cng ty c th gia tng li nhun cng nhanh, bi v nhng cng ty c chi ph c nh ln thng tit kim chi ph bin i hn v kh nng gia tng doanh thu ln hn. Phn tch ha vn l ni dung quan trng trong vic phn tch mi quan h gia chi ph khi lng li nhun. N gip ngi qun l xc nh c sn lng, doanh thu ha vn xc nh vng li l ca doanh nghip. T nh qun l s c nhng chin lc trong sn xut v trong cnh tranh a sn lng ,doanh thu ca mnh vt ln im ha vn ny trong di hn. Cng thc ha vn:

Nhm 2

Trang 8

Bi tp nhm mn Ti chnh doanh nghip

GVHD: TS. Nguyn Ha Nhn

t EBIT: l li nhun trc thu v li ( li nhun hot ng) P : l n gi bn V : bin pha n v P-V : l li gp Q: l s lng sn xut v tiu th F: l nh ph Q0 : l sn lng ha vn Ti im ha vn th doanh thu bng chi ph nn EBIT= 0. Do ta c: P.Q0 = V.Q0 + F ( P V).Q0 = F Q0 = F/(P - V ) Hay: Tng nh ph (F) Sn lng ha vn Q0 = Gi bn (P) Bin ph (V) Doanh thu ha vn S0 = Gi bn x Sn lng ha vn(Q0) th : Minh ha v sn lng ha vn Doanh thu, chi ph S TC Bin ph TC0 nh Ph F Q0 O Sn lng tiu th Nhn xt: -Khi sn lng t c mc Q0 th tng chi ph TC0 tng ng vi mc doanh thu S0 . Trong trng hp ny ng tng chi ph TC nm trn ng ng doanh thu S , chng t vi mc sn lng bn ra Q0 v doanh thu thu vo
Nhm 2 Trang 9

Bi tp nhm mn Ti chnh doanh nghip

GVHD: TS. Nguyn Ha Nhn

t mv So th khng th no b p c tng chi ph. Do m doanh nghip b l. V d : Cng ty A chuyn sn xut xe p c n gi bn l 50$, chi ph c nh hng nm l 100 000$ v chi ph bin i l 25$ / n v. T d liu b ton ta c th m t quan h gia tng doanh thu, tng chi ph kinh doanh v li nhun tng ng vi tng mc s phm nh sau: P(1000$) S TC 200 Bin ph nh Ph 100

2000

4000

Q(n v)

- Xc nh sn lng ha vn v doanh thu ha vn: p dng cng thc ta c sn lng ha vn l: Q 0 = Tng nh ph (F)/ (Gi bn (P) Bin ph (v)) Hay Q0 = (50 25 ) = 4000 (n v) Doanh thu ha vn s l: 50
4000

4000 = 200 000 $

Nu s lng sn phm tiu th l vt qu 4000 n v th doanh nghip s c li, ngc li di 4000 n v th doanh nghip s b l. ngha ca vic phn tch im ha vn: - Phn tch ho vn gip cho Doanh nghip la chn quy m u t ph hp vi quy m th trng, ng thi la chn hnh thc u t nhm gim thiu ri ro do s bin ng sn lng tiu th sn phm.

Nhm 2

Trang 10

Bi tp nhm mn Ti chnh doanh nghip

GVHD: TS. Nguyn Ha Nhn

- Vic la chn quy m v cng ngh u t ph thuc vo quy m th trng, nu quy m th trng nh hoc c nhiu i th cnh tranh, mt d n c im ha vn thp s t ri ro hn mt d n c im ha vn cao. Tuy nhin trong quy m th trng c tim nng ln mt d n c quy m ln s c kh nng mang li mc li nhun cao hn. - i vi mt cong ty ang phn tch im ha vn s gip cng ty thy c tc ng ca chi ph c nh v doanh thu ti thiu m doanh thu phi phn u vt qua duy tr li nhun kinh doanh. Mt cng ty c ri ro kinh doanh tim n cao khi doanh thu ha vn cao. im ha vn cho thy mc s dng chi ph kinh doanh c nh ca mt cng ty hay mc s dng n by kinh doanh cu cng ty. Qua vic phn tch bng th ta thy nh ph ng mt vai tr quan trng i vi khan li hay l trong hat ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Do o nh ph cng ln doanh nghip cng gnh nhiu ri ro. 5. by kinh doanh( degree of operating leverage DOL): a. Khi nim: DOL l i lng o mc tc ng ca n by hot ng, c tnh bng phn trm thay i ca nhun hot ng so vi phn trm thay i ca sn lng(doanh thu tiu th). b.Cng thc tnh: by kinh doanh c xc nh theo cng thc sau: Phn trm thay i li nhun hot ng
DOL =

(*) Phn trm thay i ca sn lng (hoc doanh thu) EBIT / EBIT Q / Q

DOL =

Do by c th khc nhau nhng mc sn lng ( hoc doanh thu) khc nhau nn khi ni n by chng ta ch nn ch r by mc sn lng no . Trn thc t thu thp c s liu v EBIT l khng d dng nn tin cho vic tnh ton, ta c php bin i nh sau:
Nhm 2 Trang 11

Bi tp nhm mn Ti chnh doanh nghip

GVHD: TS. Nguyn Ha Nhn

V li gp bng doanh thu tr chi ph nn ta c: EBIT = PQ (VQ + F) = PQ VQ F = Q(P V) F Do gi bn v chi ph c nh l khng i nn EBIT = Q(P V)
(P - V Q ) EBIT = Q P-V)-F ( EBIT

Thay vo (*) ta c : DOL =

Q( P V ) Q( P V ) F Q Q Q ( P V ) = Q ( P V ) F . = Q ( P V ) F Q
Q

Q ( P V )

Chia c t v mu cho ( P V ) ta c :
Q ( P V ) Q ( P V ) DOL = Q( P V ) F = Q Q (**) 0 ( P V )

Hai cng thc (*) v (**) dng tnh by theo s lng Q. Hai cng thc ny ch thch hp i vi nhng cng ty no m sn phm n chic, chng hn nh xe hi hay my tnh. i vi nhng cng ty m sn phm a dng v kh tnh thnh n v, chng ta s dng tiu chun by theo doanh thu. Cng thc nh sau: DOL = bin i. Xt v d a ra v cng ty A, ta c: DOL ti mc sn lng Q= 6000 ( n v) l: DOL=
6000 =3 6000 4000 S V EBIT + F = (***) vi S l doanh thu cn V l chi ph S V F EBIT

DOL ti mc sn lng Q= 7000 ( n v ) l: DOL=

7000 1 =2 7000 4000 3

by kinh doanh ti mc sn lng Q( 6000) l 3 c ngha l t mc sn lng tiu th l 6000 ( n v), c mi phn trn thay i sn lng tiu th th li nhun t c s thay i 3%. T mc sn lng 6000 ( n v) ln 7000

Nhm 2

Trang 12

Bi tp nhm mn Ti chnh doanh nghip

GVHD: TS. Nguyn Ha Nhn

1 . Do , k t im ha vn 3

( n v ) th by kinh doanh gim t 3 xung 2 nu sn lng cng tng th by cng gim.

6. Quan h gia by kinh doanh v im ha vn: thy c mi quan h gia by hot ng v im ha vn ta xt bng li nhun v by hot ng ti nhiu mc sn lng khc nhau nh sau: S lng sn xut Li nhun kinh by hot ng v tiu th (Q) doanh (EBIT) (DOL) 0 - 100 000 0,00 1000 -75 000 -0,33 2000 -50 000 -1,00 3000 -25 000 -3,00 4000 0 Khng xc nh 5000 25 000 5,00 6000 50 000 3,00 7000 75 000 2,33 8000 100 000 2,00 T bng ta thy sn lng di chuyn cng xa im ho vn th li nhun kinh doanh hoc l s cng ln, ngc li by li cng nh.

th miu t mi quan h sn lng tiu th v by hot ng

Nhm 2

Trang 13

Bi tp nhm mn Ti chnh doanh nghip

GVHD: TS. Nguyn Ha Nhn

Ta c th trn l do tin hnh kho st hm s y= x/ (x a) vi y l DOL , x l Q, a l Q0. Nhn xt: - by hot ng tin dn n v cc khi s lng sn xut c tiu th dn tin n im ha vn. -Khi s lng sn xut v tiu th cng vt xa im ha vn th by s tin dn n 1. 7. Quan h gia by hot ng v ri ro ca doanh nghip: Ri ro ca doanh nghip l ri ro do nhng bt n pht sinh trong hot ng ca doanh nghip khin cho li nhun gim. Cc yu t chnh ca riuir ro ca doanh nghip l s bt n ca doanh thu v chi ph sn xut. by hot ng cng l mt b phn ca ri ro ca doanh nghip, n tc ng lm khuch i s nh hng ca hai yu t trn ln li nhun ca doanh nghip. Tuy nhin bn thn n by kinh doanh khng phi l ngun gc ca ri ro, v by cao cng khng c ngha g khi doanh thu c c cu chi ph c nh. Do vy m khng nn ng nht coi by hot ng cng l ri ro ca doanh nghip, v ngun gc l do s thay i doanh thu v chi ph sn xut, nhng by c tc ng khuch i s thay i ca li nhun nn n cng khuch i ri ro ca doang nghip. T gc ny c th coi by hot ng l mt dng ri ro tim n, n ch thnh ri ro khi no xut hin s bin ng doanh thu v chi ph sn xut. 8. ngha ca by kinh doanh i vi doanh nghip:

Nhm 2

Trang 14

Bi tp nhm mn Ti chnh doanh nghip

GVHD: TS. Nguyn Ha Nhn

by kinh doanh chnh l cng c gip nh qun tr bit c s thay i doanh thu c nh hng nh th no n li nhun hot ng kinh doanh ca doanh nghip. Cng ty c th d dng hn trong vic quyt nh chnh sch thu v chi ca mnh. Nhng nhn chung, cc cng ty khng thch hot ng di iu kin by hot ng cao bi v ch cn mt s st gim nh doanh thu cng d dn n l trong hot ng. III. n by ti chnh (Financial Leverage) : 1. Ni dung: a. nh ngha: n by ti chnh l cng c s dng n vay hoc cc ngun ti tr c chi ph li vay ti chnh nhm gia tng t sut sinh li ca cc nh u t. b. c im n by ti chnh: - n by ti chnh xut hin khi cng ty quyt nh ti tr cho phn ln ti sn ca mnh bng n vay. Cc cng ty ch lm iu ny khi nhu cu vn cho u t ca doanh nghip kh cao m vn ch s hu khng ti tr. Khon n vay ca cng ty s tr thnh khon n phi tr, li vay c tnh da trn s n gc ny. Mt doanh nghip ch s dng n khi n c th tin chc rng t sut sinh li trn ti sn cao hn li sut vay n - Cng ty c th la chn n by ti chnh. Khng c mt cng ty no b p buc phi s dng n v c phiu u i ti tr cho hot ng ca mnh m thay vo cng ty c th s dng ngun vn t pht hnh c phiu thng. 2. Phn tch quan h EBIT v EPS: a. Ni dung: - Li nhun trc thu v li ( earnings before interest and taxes_EBIT) l mt ch tiu dng nh gi kh nng thu c li nhun ca cng ty, bng thu nhp tr i cc chi ph, nhng cha tr tin (tr) li v thu thu nhp. EBIT c cp n nh "khon kim c t hot ng", "li nhun t hot ng" hay "thu nhp t hot ng".

Nhm 2

Trang 15

Bi tp nhm mn Ti chnh doanh nghip

GVHD: TS. Nguyn Ha Nhn

-Li nhun trn c phn EPS (earnings per share) l ch s ni ln phn li nhun thu c trn mi c phn. y cng c th coi nh phn li nhun thu c trn mi khon u t ban u, nn n c coi nh l ch s xc nh kh nng li nhun ca mt cng ty (hay mt d n u t) - Phn tch quan h EBIT-EPS l phn tch s nh hng ca nhng phng n ti tr khc nhau i vi li nhun trn c phn. - T s phn tch xc nh im bng quan (indifferent point)_im ca EBIT m cc phng n ti tr (pht hnh c phiu thng, c phiu u i, n) u mang li EPS nh nhau. b. Cng thc tnh: - Xc nh EPS : EPS = (Li nhun sau thu - Li nhun sau thu c phiu u i c hng)/Tng s c phiu thng pht hnh - Xc nh im bng quan: + Bng phng php hnh hc: S dng th biu din quan h gia EBIT v EPS chng ta tm ra im bng quan, tc l im giao nhau gia cc phng n ti tr bt k phng n no cng em li EPS nh nhau. i vi mi phng n, chng ta v ng thng phn nh quan h gia EPS vi tt c cc im ca EBIT.

E P S

6 5 4 3 2 1 0

CP u i Cp thng

im bng quan gia ti tr cp u i v cp thng

100

200

300

400

500

600

700 EBIT

Nhm 2

Trang 16

Bi tp nhm mn Ti chnh doanh nghip

GVHD: TS. Nguyn Ha Nhn

+ Bng phng php i s: Tnh EPS theo EBIT cho mi phng n ,sau thit lp phng trnh cn bng nh sau: (EBIT1,2 I1)(1- t)- PD1 NS1 Trong : EBIT1,2 : EBIT bng quan gia 2 phng n ti tr 1 v 2 I1, I2 : li phi tr hng nm tng ng vi phng n ti tr 1 v 2 PD1, PD2 : c tc phi tr hng nm theo phng n ti tr 1 v 2 t : thu sut thu thu nhp cng ty NS1, NS2 : s c phn thng thng theo phng n 1 v 2 c. ngha ca im bng quan: im bng quan cho ta bit nu EBIT thp hay cao hn im bng quan th phng n ti tr no to ra c EPS cao hn hay thp hn t la chon phng n ti tr ph hp. 3. by ti chnh: a. nh ngha: DFL (Degree of Financial Leverage) l t s n by cho thy nh hng ca mt khon n vay xc nh i vi thu nhp trn mi c phn ca cng ty b. Cng thc tnh: Cng thc xc nh t l n by ti chnh nh sau: DFLEBIT= (% thay i trong EPS) / (% thay i trong EBIT) = %EPS / %EBIT = EBIT EBIT I - {PD / (1- t)} Phng n ti tr bng n th PD= 0. Khi : DFLEBIT = EBIT / (EBIT-I) c. V d: lm r hn, v d cng ty cn huy ng thm 50 triu. Cng ty xem xt 3 phng n huy ng vn: + Pht hnh c phiu thng + Pht hnh tri phiu li sut 12% + Pht hnh c phiu u i v tc 11%
=

(EBIT1,2 I2)(1- t)- PD2 NS2

Nhm 2

Trang 17

Bi tp nhm mn Ti chnh doanh nghip

GVHD: TS. Nguyn Ha Nhn

Cng ty c EBIT hin ti l 15 triu nu m rng sn xut EBIT k vng l 27 triu. Thu thu nhp cng ty l 40% Ta c xc nh by ti chnh nh sau: + Dng phng n ti tr bng n: DFLEBIT=27.000.000 = 6.000.000 ) = 1,285 + Dng phng n ti tr bng c phiu u i: DFLEBIT=27.000.000 = EBIT EBIT I - {PD / (1- t)} = = 1,51 by ti chnh ca phng n dng c phiu u i ln hn by ca phng n dng n c ngha l mc bin ng ca EPS khi EBIT bin ng i vi phng n ti tr ti tr bng c phiu u i cao hn phng n ti tr bng n. V iu ny ph thuc vo vn tit kim thu do s dng n vi chi ph tr c tc.
Nu PD > (1-t) I th Nu PD < (1-t) I th

EBIT / ( EBIT I) = 27.000.000 / (27.000.000 -

27.000.000 27.000.000 {5.500.000 / (1 0,4 )

DFL(n) < DFL(CP u i) DFL(n) > DFL(CP u i)

4. ngha ca n by ti chnh: - V mt tch cc, cc cng ty s dng n by ti chnh vi hy vng l s gia tng c li nhun cho c ng thng. Nu s dng ph hp, cng ty c th dng cc ngun vn c chi ph c nh, bng cch pht hnh tri phiu hoc i vay t ngn hng hoc cc t chc tn dng khc to ra li nhun cao nht. Trong iu kin cc yu t khc khng i, mt mc n by ti chnh cao hn ng ngha l s dao ng trong EPS cng tng tng ng.Hu ht cc cng ty ang b nh gi thp u mong mun c mt EPS kh quan v do t s DFL c th c s dng cng ty quyt nh xem mc n by cng ty cn s dng l bao nhiu t c mc tiu cn thit.

Nhm 2

Trang 18

Bi tp nhm mn Ti chnh doanh nghip

GVHD: TS. Nguyn Ha Nhn

- V mt tiu cc, nguy c mt kh nng thanh ton c th c gy ra bi vic s dng n by ti chnh. Doanh nghip cng n nhiu th cng c nguy c cao mt kh nng hon thnh ngha v tr n. Ni cch khc, n qu nhiu s dn ti xc sut ph sn v kit qu ti chnh cao. IV. n by tng hp (Total Leverage ): 1. n by tng hp : Bng cch kt hp n by ti chnh v n by hot ng chng ta s c c n by tng hp. 2.Tc ng ca n by tng hp n doanh nghip: Nu mt doanh nghip c mc n by ti chnh v kinh doanh cao, mt s thay i nh trong doanh s s dn ti mt s bin i ln trong EPS. 3. Cng thc tnh by tng hp( DTL = degree of total leverage): DTL = DOL x DFL DOL: by hot ng DFL: by ti chnh DTL = Q ( P - V) Q(P-V)-FC-I Trong Q l s lng sn phm sn xut v bn ra P l gi mi sn phm V l chi ph bin i tnh trn mi sn phm FC l chi ph c nh (fixed costs) I : li sut i vay Hoc cng thc 2 DTL = (EBIT+FC)/{EBIT-I-[PD/(1-t)]} PD l phn chia c tc u i 4. Mt v d v n by tng hp: Cng ty newco sn xut v bn ra c 140000 n v sn phm hng nm. Cng ty ny c chi ph bin i l 20$/sn phm, v tng chi ph c nh l 2.4 triu la. Li sut ca chi ph i vay hng nm l 100.000 la. Nu doanh s ca newco tng 20% th iu g s nh hng n eps. Bit mi sn phm gi 50$.

Nhm 2

Trang 19

Bi tp nhm mn Ti chnh doanh nghip DTL= Q(PV)

GVHD: TS. Nguyn Ha Nhn

Q(P V) F - I n by tng hp ca cng ty newco : DTL = 14000(50/20) /((140000*302400000 - 100000))=2.47 Nu doanh s ca newco tng 20% th EPS ca cng ty s tng 20%x2.47= 49.4%. T v d trn ta thy nu DTL cng ln th EPS k vng cng cao khi doanh s bn ra tng. Tuy nhin ri ro cng rt ln khi cng ty lm n khng c li. 5. Mi quan h gia n by hot ng v n by ti chnh. Mt cng ty ng thi c t l n by kinh doanh cao v n by ti chnh cao ( n by tng hp cao) th s rt ri ro trong u t kh ln. T l n by hot ng cao ngha l doanh nghip to ra t doanh thu nh li nhun bin t ln. iu ny to ra ri ro trong vic d bo doanh thu ca doanh nghip trong tng lai. V ch cn mt sai s rt nh cng lm khong cch sai lch ng k gia dng tin thc t v dng tin d on. N s nh hng n kh nng hot ng ca cng ty trong tng lai. Ri ro doanh nghip gp phi s tng ln cc i khi t l n by hot ng cao kt hp thm vi t l n by ti chnh cao trong khi li sut sinh li thc t khng cao. Do s lm gim vn trn ch s hu v ROE ca doanh nghip 6. n by tng hp va c th lm gia tng EPS ca doanh nghip va c th lm gia tng ri ro ca doanh nghip V d: Mt doanh nghip c tnh hnh kinh doanh nh sau EBIT = $500,000 Chi ph c nh FC = $100,000 Chi ph bin i l $18.75 mt sn phm Gi $43.75/sn phm. Trng hp 1: Doanh nghip khng phi i vay, lc ny gi mi c phiu k vng l $100,000

Nhm 2

Trang 20

Bi tp nhm mn Ti chnh doanh nghip

GVHD: TS. Nguyn Ha Nhn

Trng hp 2: Hng nm doanh nghip phi tr $100,000 tin li i vay. Lc ny gi mi c phiu k vng l $50,000 ( do phi chu ri ro nn gi mi c phiu ca trng hp 2 thp hn trng hp 1) Bi lm Trng hp 1. EBIT Li phi tr EBT Thu sut (30%) EAT Chia c tc u i Li nhun sau thu Gi mi c phiu k vng EPS k vng Trng hp 1: Ta c DTL = (500000+100000)/500000 = 1.2 Trng hp 2: Ta c DTL = ( 500000+100000)/(500000-100000)= 1.5 So snh 2 trng hp ta thy. Trng hp 1 Trng hp 2 EPS k vng $3.5 $5.6 DTL 1.2 1.5 $3.5 $5.6 Trng hp 1 $500,000 0 $500,000 $150,000 $350,000 0 $350,000 $100,000 Trng hp 2 $500,000 $100,000 $400,000 $120,000 $280,00 0 $280,000 $50,000

Kt lun. EPS k vng cng cao th doanh nghip chu ri ro cng cao ng vi mc DTL cng cao.

MC LC

TI LIU THAM KHO

Nhm 2

Trang 21

Bi tp nhm mn Ti chnh doanh nghip

GVHD: TS. Nguyn Ha Nhn

1.Gio trnh Ti chnh doanh nghip (Ts Nguyn Minh Kiu, NXB Thng k nm 2006) 2.Gio trnh Ti chnh doanh nghip (Ts Lu Th Hng, i hc Kinh t quc dn) 3. www.tailieu.vn

Nhm 2

Trang 22