B GIO D C V O T O TR NG I H C K THU T CNG NGH TP.

HCM KHOA MI TR NG & CNG NGH SINH H C -------------------

BI GI NG:

NG D NG TIN H C TRONG CNG NGH SINH H C

GVGD: BI VN TH VINH

Ti li u lu hnh n i b TP.HCM, Thng 01/2008

1

I. GI I THI U CHUNG V STATGRAPHICS PLUS)

STATGRAPHICS CENTURION (HO C

1. H ng d n ci t Statgraphics Centurion XVI v ng k b n quy n Ch y file setup.exe trong a chng trnh M t lo t h p tho i hi n ra, nh p ch n Next n khi xu t hi n h p tho i:

Nh p ch n I accept the terms in the license agreement i n thng tin vo h p tho i:

Ch n Next

Ch y file KeyGen.exe trong a chng trnh xu t hi n h p tho i:

Nh p ch n Generate Serial s xu t hi n m t dy k t trong box Serial Number Nh p ch n (1) Copy Paste Serial Number vo h p tho i:

Ti p t c ch n Next lin t c v ch n Install xong v ch n Finish hon t t. Kh i ng Statgraphics, xu t hi n h p tho i:

b t

u ci

t, ch

i ci

Click b ch n m c Show the StatWizard at Startup gc d i bn tri r i Ch n Cancel Yes b h p tho i tr v mn hnh chnh Ch n menu Help Ch n License Manager

Copy Product key v Paste vo h p tho i c a keygen:

Nh p ch n Generate Activation Code h p tho i c a License Manager:

Copy Activation code v paste vo

Nh p ch n UPGRADE hon t t ng k b n quy n. * i v i Statgraphics Plus, ch c n ch y file SGWIN.EXE.

4

2. Thi t l p cc thng s h th ng ban u Ph n m m Statgraphics Centurion c 2 h th ng Menu c th c s d ng l Classic menu v i cc heading l n l t l File, Edit, Plot, Describe, Compare, v Six sigma menu v i cc heading l n l t l File, Edit, Define, Measure, Analyze, chuy n i gi a 2 h th ng Menu ch n Edit Preferences xu t hi n h p tho i:

Ch n tab General, trong box System Options click ch n ho c b ch n m c Use Six Sigma Menu. Thng th ng, d s d ng nn ch n h th ng Classic menu (tng t nh h th ng menu c s d ng trong Statgraphics Plus). 3. Nh p d li u v qu n l d li u: D li u ph i c nh p vo DataBook, m t DataBook chuNn g m 10 datasheet c k hi u b ng cc ch ci t A n J. Trong m i datasheet c cc c t v hng: m i hng ch a thng tin v m t m u, m t tr ng h p hay m t quan st n l cn m i c t i di n cho m t bi n. C 2 cch nh p d li u vo DataBook: - Cch 1: Nh p tr c ti p vo DataBook - Cch 2: Nh p d li u vo m t ph n m m khc nh Excel, sau copy hay load vo ph n m m Statgraphics. Tr c khi nh p d li u vo DataBook, c n ph i nh ngha bi n trong m i c t Ch n Modify b ng cch click ph i chu t vo c t mu n nh ngha bi n column xu t hi n h p tho i:

Nh p tn bi n vo m c Name, nh p ph n ch thch vo m c Comment v l a ch n d ng d li u trong m c Type (3 d ng d li u th ng g p l: d ng s Numeric, d ng k t Character v d ng cng th c tnh ton Formula). Sau khi nh ngha bi n y , click ch n OK k t thc v b t u nh p d li u vo c t 1, sau ti p t c l n l t nh ngha bi n v nh p d li u vo cc c t ti p theo. V d : nh p b ng s li u:

Sau khi nh p vo DataBook cho k t qu sau:

lu b ng s li u: ch n File Save Save Data File (file d li u c lu m m t file d d i d ng .sf6 v ch c c b ng ph n m m Statgraphics). li u lu: ch n File Open Open Data Source. M t khi d li u c nh p vo Datasheet, c m t s thao tc quan tr ng c th c th c hi n nh: - Cut, Copy, Paste, Insert v Delete d li u: khi ti n hnh cc l nh trn c n lu r ng m i c t c m t ki u nh d ng khc nhau, n u copy c t c nh d ng Character v paste v c t c nh d ng Numeric th s khng th c hi n c C n ph i nh d ng l i c t d li u. - T o thm m t bi n m i t cc c t d li u c s n: Click ph i chu t vo m t c t m i, ch n Modify Column Ch n nh d ng Formula v nh p cng th c tnh ton gi a cc c t d li u c s n. - Sort d li u: Ch n c t d li u c xc nh lm c s s p x p Menu Edit Sort data. Khi m t php phn tch c th c hi n, ch c m t vi b ng k t qu hay th c trnh by. hi n th thm nh ng output khc, c n ph i ch n button thch c a php h p trn thanh cng c Analysis Toolbar xu t hi n ngay trn tiu phn tch.

Cc button trn thanh cng c phn tch r t quan tr ng v c t ng k t trong b ng sau: Cen Plus Tn Ch c nng Input dialog Hi n th m t h p tho i nh p d li u thay i c t d li u Tables Hi n th danh sch cc b ng khc c th c t o l p Graphs Hi n th danh sch cc d ng th khc c th c t o l p Save results Cho php cc phn tch tnh ton c lu vo cc c t c a datasheet

Analysis options Pane options Graphics options

Ch n nh ng options khc nhau p d ng cho php phn tch ang ti n hnh Ch n nh ng options khc nhau p d ng cho b ng bi u hay th ang s d ng Cho php thay i tiu , thang tr c th ang v cc c tnh khc trn s d ng

4. Xu t k t qu : Khi m t php phn tch c ti n hnh, cc k t qu c xu t ra theo nhi u cch khc nhau: th v ch n menu Copy output sang m t Click ch n m t b ng bi u hay Edit ng d ng khc Copy sau kh i ng m t ng d ng khc (V d nh MS Word) paste vo. Lu k t qu phn tch Click ph i chu t v ch n Copy Analysis to vo m t report StatReporter, sau vo File Save Save StatReporter lu thnh file .rtf (c th import vo cc ng d ng khc nh MS Word). Lu th d i d ng Phng c c i c a s th mu n lu, click ph i file nh chu t v ch n Save Graph. 5. Lu cng vi c ang ti n hnh: Php phn tch ang ti n hnh c th c lu t i b t k th i i m no b ng cch ch n menu File Save StatFolio (d ng file .sgp). Sau khi m file lu ng khi ph c th nh ng d li u v php phn tch ang ti n hnh s c t (Lu : file data v file StatFolio ph i c lu tr d i nhi u file khc nhau, n u mu n chuy n file StatFolio t my ny sang my khc ti p t c phn tch th ph i chuy n km file data).

II. TI N HNH M T PHP PHN TCH TH NG K C hn 150 php phn tch th ng k trn Menu chnh c a chng trnh Statgraphics Centurion tuy nhin cc php phn tch khc nhau u c cng m t cch ti n hnh: 1. Khi m t php phn tch c l a ch n t menu chnh, m t h p h i tho i nh p d li u (data input dialog box) c hi n th , h p tho i ny cho php l a ch n bi n c n phn tch. 2. D li u sau c c v phn tch, m t c a s phn tch (analysis window) m i c t o ra v i cc b ng bi u v th k t qu m c nh. 3. Cc k t qu xu t hi n l n u tin c tnh ton d a trn nh ng thng s chuNn, cc thng s m c nh ny c th c thay i b ng cch ch n phm Analysis Options trn thanh cng c analysis; cc thng s m i c thay i s lm thay i k t qu trn cc b ng bi u v th . 4. Cc b ng k t qu v th m i c th c thm vo ho c b b t b ng cch ch n phm Tables hay Graphs trn thanh cng c phn tch. 5. Cc b ng k t qu v th c th c thay i b ng cch phng i c a s tng ng v ch n Pane options trn thanh cng c phn tch. 6. i v i cc th , c th thay i ph n tiu , tr c s , i m s , font ch , b ng cch phng i c a s tng ng v ch n Graphics options trn thanh cng c phn tch. 7. Cc b ng k t qu v th c th c in, chuy n thnh file HTML hay copy sang cc chng trnh ng d ng khc nh MS Word, Power Point, 8. Cc k t qu d ng s c th c lu thnh cc c t k t qu trong m t data sheet b t k b ng cch ch n Save results trn thanh cng c phn tch. ti n 9. Ton b php phn tch c th c lu l i thnh file StatFolio s d ng nh ng l n sau.

1. H p tho i nh p d li u:

H p tho i nh p d li u th ng g m 2 ph n: ph n bn tri li t k t t c cc c t d li u trong datasheet, ph n bn ph i l ni nh p d li u c n phn tch. Mu n phn tch c t d li u no th l a ch n ph n bn tri r i click vo bi u t ng chuy n d li u sang vng phn tch. C th ch n l c l i d li u c n phn tch b ng cc ton t nh FIRST(k), LAST(k), ROWS(start,end), RANDOM(k), >, <, =, & (and), / (or), trong m c Select. Khi i u ki n ch n l c khng ph i l d ng s th gi tr i u ki n ph i c t trong d u ngo c kp. 2. C a s phn tch: Khi php phn tch c ti n hnh, m t c a s phn tch c hi n th :

i v i ph n m m Statgraphics Centurion, k t qu phn tch s c hi n th g m 4 pane (c a s ): 2 pane bn tri l output d ng b ng v 2 pane bn ph i l output d ng th . i v i ph n m m Statgraphics Plus, k t qu c hi n th ch g m 2 pane: pane bn tri l output d ng b ng v pane bn ph i l output d ng th . N u click i vo m t pane b t k th pane s c phng l n kch th c c c i d dng quan st v c k t qu , click i ti p t c vo pane tr v mn hnh ban u.
10

III. PHN TCH CC

C TRNG C A M T M U

M tv n th ng g p trong th ng k l phn tch m t m u v i n gi tr quan st t m t t ng th . V d : o thn nhi t c a n=130 ng i c k t qu sau:

D li u thn nhi t trong v d trn c lu trong file bodytemp.sf3 trong th m c Data. 1. Ch n menu File Open Open Data Source 2. Trong h p tho i Data Source ch n STATGRAPHICS Data File 3. Ch n file bodytemp.sf3 trong th m c Data (C:\Program Files\Statgraphics\STATGRAPHICS Centurion XV.I\Data) 4. D li u xu t hi n nh b ng sau:

Thn nhi t c trnh by trong c t bn tri v i n v o l F. Php phn tch m t bi n c ti n hnh b ng cch: 1. ch n Menu Describe Numeric Data One-Variable Analysis 2. Trong h p tho i nh p d li u, ch n c t d li u c n phn tch

11

3. K t qu phn tch s

c trnh by trong 4 c a s :

C a s trn cng bn tri cho bi t dung l ng m u n=130 gi tr n m trong kho ng t 96,3 n 100,8 F. C a s trn cng bn ph i bi u di n th phn tn c a s li u v i cc i m phn b ng u nhin theo h ng th ng ng. Cc i m s li u t p trung trong kho ng t 98 n 99 F v tha d n ra 2 u. Hai c a s bn d i bi u di n cc c trng th ng k v th box-and-whisker. 1. Cc c trng th ng k: B ng k t qu c trnh by trong c a s d i cng bn tri bi u di n nhi u k t qu th ng k c a m u. Cc k t qu th ng k khc c th c thm

12

vo b ng cch nh p p chu t vo c a s k t qu v ch n Pane Options

phng

i c a s tng ng

M t gi nh th ng g p i v i d li u ghi nh n c l m u c phn b chuNn hay phn b Gaussian ( th c d ng hnh chung). D li u t m t m u c phn b chuNn c m t y b ng 2 gi tr th ng k: 1. Trung bnh m u (Mean hay Average - X): c l ng gi tr trung tm c a phn b . 2. l ch chuNn c a m u (Standard deviation - SD): lin quan n s phn tn c a s li u. i v i m t phn b chuNn, kho ng 68% s li u n m trong kho ng X SD, 95% s li u n m trong kho ng X 2SD v 99,73% s li u n m trong kho ng X 3SD. Hai gi tr trung bnh m u v l ch chuNn ch c gi tr i di n cho m u khi m u c phn b chuNn. Hai k t qu th ng k khc c th c s d ng ki m tra l i gi nh m u c phn b chuNn hay khng l l ch (Standardized skewness) v nh n (Standardized kurtosis): 1. l ch (Skewness): l tiu chuNn nh gi tnh i x ng c a s li u. Ki u phn b i x ng nh phn b chuNn c l ch b ng 0. Phn b v i cc gi tr c xu h ng t p trung v pha bn ph i c a th c gi tr l ch > 0. Phn b v i cc gi tr c xu h ng t p trung v pha bn tri c a th c gi tr l ch < 0. 2. nh n (Kurtosis): l tiu chuNn xc nh hnh d ng c a phn b i x ng. Phn b chuNn c nh n b ng 0. Phn b c th nh n hn phn b chuNn c gi tr nh n > 0. Phn b c th b t hn phn b chuNn c gi tr nh n < 0. N u m u c phn b chuNn, c 2 gi tr l ch v nh n ph i n m trong kho ng [-2;2].

13

M ts c trng th ng k khc th ng c s d ng: - Gi tr c c ti u (Minimum) = 96,3 i m t phn v (25th percentile) = 97,8 - Trung v (Median, 50th percentile) = 98,3 i m t phn v (75th percentile) = 98,7 - Gi tr c c i (Maximum) = 100,8 Cc gi tr ny chia dy s li u thnh 4 ph n b ng nhau v l c s th box-and-whisker. 2.

xy d ng

th box-and-whisker th box-and-whisker c xu t b i John Tukey v c xy d ng b ng cch: 1. D ng m t kh i h p box ko di t gi tr phn v n gi tr phn v . V v y 50% s li u s n m trong h p ny. 2. K m t ng th ng ng v tr trung v m u, chia dy s li u thnh 2 ph n b ng nhau. N u m u c phn b i x ng th ng th ng ny n m g n v i trung tm c a kh i h p. 3. nh m t d u + vo v tr trung bnh m u. M t s khc bi t ng k gi a 2 gi tr trung bnh v trung v cho th y c s hi n di n c a m t hay vi s li u c kh nng gy ra sai s (cc s li u ny khng c chung lu t phn ph i so v i cc s li u cn l i) lm cho phn b c a m u b l ch.

14

4. Hai u o n th ng c g i l whisker n i t gi tr c c ti u n i m phn v v t i m phn v n gi tr c c i tr phi c m t s gi tr n m qu xa so v i kh i h p c xc nh l nh ng i m gy ra sai s (outside points), trong tr ng h p , whisker c ko di n nh ng i m gi tr xa nh t khng c xc nh l i m gy ra sai s . i m far outsides: l nh ng i m c gi tr g p 3 l n kho ng t phn v (Kho ng t phn v - interquartile range l kho ng cch gi a cc i m t phn v v b ng v i chi u r ng c a h p box). Nh ng i m far outsides c bi u th b ng m t hnh vung nh c m t d u + gi a. N u m u c phn b chuNn th kh nng m t s li u no c xc nh l i m far outside ch kho ng 1/300 (v i m u c n=300). Tr khi c hng trm gi tr quan st c a m u n u khng th cc i m far outside lun l nh ng i m gy ra sai s . i m outside: l nh ng i m c gi tr g p 1,5 l n kho ng t phn v v c bi u di n b ng nh ng hnh vung nh khng c d u + gi a. Khi m u c phn b chuNn, kh nng c 1 hay 2 gi tr outside trong m t m u c n=100 l kho ng 50% v khng c n thi t ph i ch ra s hi n di n c a cc i m gy ra sai s th t s (true outlier). Nh ng i m ny c xem l s li u nghi ng , ng quan tm v nghin c u k hn. th box-and-whisker trong v d trn kh i x ng. Cc o n whisker c di kh b ng nhau v hai gi tr trung bnh v trung v c a m u n m g n v i trung tm c a box. C 3 i m gy ra sai s (outliers) c xc nh nhng khng c i m far outside. Click chu t vo i m outlier ngoi cng bn ph i ch ra s li u gy ra sai s tng ng n m hng 15 c a file d li u. N u ch n Pane Options t thanh cng c phn tch, c th thm kho ng c l ng kho ng tin c y c a trung v c k hi u b ng v t lm hnh ch V

15

3. Ki m tra xc nh i m Outlier Tr c khi ti n hnh nh gi m t k t qu th ng k no, c n ph i xc nh cc i m outlier c th t s gy ra sai s v c n ph i lo i b kh i d li u g c hay khng. STATGRAPHICS cung c p m t cng c ti n hnh m t php ki m tra c b n nh m xc nh li u m t gi tr quan st no c cng lu t phn b v i cc s li u cn l i hay khng (th ng l phn b chuNn) b ng cch ch n Menu Describe Numeric Data Outlier Identification. Trong v d v k t qu o thn nhi t trn, sau khi ti n hnh xc nh i m outlier, b ng k t qu c trnh by trong ph n d i c a c a s bn tri bi u di n 5 gi tr nh nh t v 5 gi tr l n nh t c a d li u:

Gi tr b t th ng n m hng 15 v c t mu . Gi tr Studentized Value Without Deletion l 3,479 c tnh b ng cng th c (Xi X)/S khi dng c gi tr outlier tnh gi tr trung bnh v l ch chuNn. N u gi tr Studentized Value Without Deletion l n hn 3 th s li u ny l nguyn nhn gy ra sai s tr khi m u c kch th c n v cng l n hay m u khng c phn b chuNn. Phng php th ng c s d ng xc nh i m outlier l phng php Grubbs test. STATGRAPHICS s ti n hnh ki m tra theo phng php ny v bi u di n k t qu P-value. N u gi tr P-value < 0,05 th i m outlier th t s gy ra sai s . Trong v d ny, Gi tr P-value = 0,0484 (<0,05) S li u hng 15 l s li u gy ra sai s . C th lo i b gi tr hng 15 b ng cch l a ch n l i d li u nh p

16

V s li u hng 15 l s li u duy nh t l n hn 100 F nn ph n d li u phn tch s ch cn n = 129 gi tr . K t qu xc nh i m outlier nh sau:

V gi tr P-value = 0,676 l n hn r t nhi u so v i 0,05 nn cc s li u cn l i (129 s li u) c chung m t d ng phn b . T k t qu ki m tra ny, c th quay tr l i t nghin c u ban u xc nh xem nguyn nhn no c th gy ra gi tr b t th ng hng 15 v c th lm l i th nghi m ghi nh n l i k t qu hng 15.

17

4. Bi u th ng g p nh gi d li u l bi u t ns . M t d ng hi n th bi u Trong cc c a s hi n th k t qu phn tch One-Variable Analysis, ch n phm Graphs trn thanh cng c phn tch v click ch n Frequency Histogram

th t n s (sau khi b gi tr

hng 15) c hi n th nh sau:

Chi u cao c a m i thanh bar trong bi u cho th y s k t qu quan st c ri vo kho ng nhi t b ng b r ng c a m i thanh bar. S thanh bar v l nc a chng c thi t l p d a trn kch th c m u n. Cc gi tr ny c th c thay i b ng cch phng i c a s th tng ng v ch n Pane Options. Trong c a s Frequency Plot Options, thi t l p l i cc thng s nh: S l p (Number of Classes), Gi i h n d i (Lower Limit) v gi i h n trn (Upper Limit).

18

S l p cng nhi u th cng c nhi u chi ti t r rng. Hnh d ng chung c a phn b l d ng ng cong gi ng hnh ci chung.

Cc d li u xy d ng nn bi u t n s c th c hi n th b ng cch ch n phm Tables trn thanh cng c phn tch v click ch n Frequency Tabulation

19

5. c l ng kho ng: Sau khi lo i b s li u c kh nng gy ra sai s ra kh i m u, c th ti n hnh c l ng cc thng s c trng phn b . Click ch n m c Confidence Intervals t h p tho i Tables

K t qu c l ng trung bnh v c l ng

l ch chuNn

K t qu trn cho th y t d li u thn nhi t c a 129 ng i c th suy ra thn nhi t trung bnh n m trong kho ng [98,11-98,35] F. K t lu n c chnh xc l 95% (m c ngha =0,05). C th thay i m c ngha cho php c l ng b ng cch ch n Pane Options v thay i thng s trong m c Confidence Level

20

IV. SO SNH 2 M U Trong v d tr c, thn nhi t c o t 130 ng i, trong c 65 nam v 65 n . Trong ph n ny, thn nhi t c a nam v n s c so snh xem c s khc bi t ng k gi a 2 m u hay khng. 1. So snh trung bnh 2 m u: Vo Menu Compare Two Samples Two-Sample Comparison H p tho i nh p d li u xu t hi n nh sau:

Trong ph n Input, c 2 cch l a ch n nh p d li u: Two Data Columns c s d ng khi d li u 2 m u c trnh by trn 2 c t khc nhau; Data and Code Columns c s d ng khi 2 m u khc nhau c m ha trong cng m t c t.

21

Trong v d trn, d li u thn nhi t c trnh by chung trong m t c t Temperature, thn nhi t ring c a Nam v N c m ha v trnh by trong c t Gender nn l a ch n ki u nh p d li u l Data and Code Columns. Trong m c Select c n ph i lo i b s li u gy ra sai s trnh by trong ph n trn (s li u hng 15 c gi tr 100,8 l s li u duy nh t l n hn 100 nn c th lo i b s ny b ng cch ch l y nh ng s li u <100 phn tch m khng c n xa gi tr hng 15 trong b ng d li u ban u). B ng k t qu phn tch g m 4 c a s :

K t qu cc gi tr c trng th ng k, tng t nh ph n phn tch m t bi n.

th Box-and-Whisker v

th t n s

2. So snh l ch chu n: Trn thanh cng c phn tch, ch n phm Tables v click ch n Comparison of Standard Deviations: - Gi thi t H0: 1 = 2 i thi t H1: 1 2

22

K t qu quan tr ng nh t c t . Gi tr P-value l m t tiu chuNn c a F-test ki m nh gi thi t H0 trn. N u P-value < 0,05 th cho th y c s khc bi t ng k gi a 2 phng sai m c ngha 5%. Trong v d trn, gi tr P-value = 0,868 (>0,05) Khng bc b gi thi t H0 (Do not reject the null hypothesis for alpha = 0.05) hay c th k t lu n phng sai c a hai m u khng c s khc bi t v m t th ng k. 3. So snh 2 gi tr trung bnh: - Gi thi t H0: 1 = 2 i thi t H1: 1 2 ti n hnh so snh 2 gi tr trung bnh, ch n phm Tables t thanh cng c phn tch v click ch n Comparision of Means:

so snh 2 gi tr trung bnh Gi tr P-value cng c s d ng trong t-test tng t nh trong so snh phng sai. V P-value = 0,0408 (<0,05) nn bc b gi thi t H0 (Reject the null hypothesis for alpha = 0,05) hay c th k t lu n thn nhi t trung bnh c a ph n v nam gi i c s khc bi t ng k m c ngha
23

5%. (Ch : phng php t-test c s d ng trong tr ng h p ny d a trn c s 2 phng sai b ng nhau theo k t qu so snh phng sai b ng phng php F-test trn. N u k t qu F-test cho k t qu 2 phng sai c s khc bi t ng k th trong b ng k t qu t-test ph i ch n Pane Options v click b ch n m c Assume Equal Sigmas).

24

V. SO SNH NHI U GI TRN TRUNG BNH V d : so snh b n c a s n phNm c s n xu t t 4 lo i v t li u khc nhau, ng i ta ti n hnh o 12 m u i v i m i lo i v t li u v trnh by trong b ng sau:

(D li u c lu s n file widgets.sf6) M c ch c a th nghi m l xc nh xem lo i v t li u no c b n t t nh t. C 2 cch nh p s li u so snh: - Cch 1: Cc m u khc nhau c trnh by trn m i c t khc nhau - Cch 2: T t c cc k t qu c nh p trn cng m t c t, t o m t c t th hai nh p vo cc m (codes) xc nh xem cc s li u c t th nh t thu c m u no (Tng t nh v d v thn nhi t trn, c 1 c t nh p thn nhi t cho 130 ng i v 1 c t th hai nh p cc m xc nh l Male hay Female). Trong v d ny, d li u c nh p vo theo cch th nh t trn. 1. Ti n trnh so snh nhi u m u: Ch n Menu Compare Multiple Sample Multiple-Sample Comparison H p tho i u tin xu t hi n xc nh ki u nh p d li u ban u : - Ch n Multiple Data Columns n u nh p theo cch 1 trn - Ch n Data and Code Columns n u nh p theo cch 2 trn

25

H p tho i th hai yu c u nh p tn c a c t ch a d li u c n so snh. Trong v d b n c a 4 lo i v t li u c nh p vo 4 c t A, B, C, D. ny, k t qu

K t qu phn tch g m 4 c a s . C a s trn cng bn tri cung c p m t s c trng v kch th c m u (n) v kho ng bi n thin c a m u (R = xmax xmin). C a s trn cng bn ph i bi u di n th phn b c a m u

26

2. Phn tch phng sai 1 d u hi u (One-way ANOVA): - Gi thi t H0: 1 = 2 = 3 = 4 - i thi t H1: b n c a cc lo i v t li u c s khc bi t v m t th ng k. B c u tin khi ti n hnh so snh nhi u m u l phn tch phng sai (ANOVA). B ng phn tch ANOVA c trnh by c a s d i cng bn tri.

Phng sai c a th nghi m bao g m 2 ph n: phng sai gi a cc nhm (Between groups) v phng sai trong cng nhm (within groups). Gi tr quan tr ng nh t trong b ng ANOVA l P-value. N u P-value <0,05 Bc b gi thi t H0 (Reject the null hypothesis) hay c th k t lu n b n c a 4 lo i v t li u l khc nhau. bi t lo i v t li u no t t nh t c n ph i ti n hnh so snh cc gi tr trung bnh 3. So snh cc gi tr trung bnh: Ch n phm Tables trn thanh cng c phn tch v click ch n Multiple Range Test

27

B ng k t qu bn d i cho th y s khc bi t gi a t ng c p nghi m th c, c t Difference l s khc bi t c a t ng c p so snh v c t +/- Limits l kho ng c l ng khc bi t. C p so snh no c gi tr trong c t Difference l n hn gi tr trong c t +/- Limits s c t v nh d u * tng ng trong c t Sig.. i u ny c ngha l c p nghi m th c so snh c s khc bi t v m t th ng k m c ngha 5%. B ng k t qu bn trn s p x p cc m u theo th t tng d n c a cc gi tr trung bnh. V m c khc bi t gi a cc nghi m th c c trnh by trong c t Homogeneous groups: Cc k hi u ch X n m trn cng m t c t th ng ng th khng c s khc bi t, cc k hi u ch X n m trn 2 c t khc nhau th c s khc bi t. Trong th nghi m ny, k t qu c th c trnh by l i nh sau: V t li u b n A 64,7 a B 61,9 b C 60,8 bc D 59,8 c

28

VI. PHN TCH TNG QUAN H I QUY 1. H i quy n gi n

Cc b ng nh gi m hnh h i quy 1) Analysis Summary Tnh: cc h s a (intercept), b (slope), t-test ( nh gi tnh c ngha c a cc h s h i quy), F-test ( nh gi tnh c ngha c a m hnh) 2) Lack -of-Fit test nh gi m hnh ang dng c hon ton ph h p v i cc s li u hay khng ( nh gi qua gi tr p-value). Ch c n ph i l p l i s quan st m t hay nhi u gi tr X D d 3) Forecasts on gi tr c a Y s d ng m hnh ph h p. B ng ny cho bi t cc gi tr gi i h n on v gi i h n tin c y.

4) Comparison of Alternative Models B ng ny cho bi t cc gi tr h ng s tng quan v R-squared c a m t s m hnh (simple regression)ph h p v i cc s li u cho. 5) Unusual Residuals B ng ny cho php lo i cc gi tr b t th ng (c gi tr tuy t 3) c a s li u quan st c. 6) Influential Points B ng ny li t k t t c cc quan st c nh ng gi tr gi tr i m trung bnh nh m nh gi m c tr c a cc h s h i quy i c a ph n d l n hn

n bNy (leverage) l n hn 3 l n nh h ng c a m t s li u n gi

V d : Ng i ta dng ba m c nhi t g m 105,120,1350C k t h p v i ba kho ng th i gian l 15, 30 v 60 pht th c hi n m t ph n ng t ng h p. Cc hi u su t c a ph n ng (%) c trnh by trong b ng sau: Th i gian (ph) X1 15 30 60 15 30 60 15 Nhi t (oC) X2 105 105 105 120 120 120 135 Hi u su t (%) Y 1.87 2.02 3.28 3.05 4.07 5.54 5.03

29

30 135 6.45 60 135 7.26 Hy cho bi t y u t nhi t v/ho c th i gian c lin quan tuy n tnh v i hi u su t c a ph n ng t ng h p? N u c th nhi t 1150C trong 50 pht th hi u su t ph n ng l bao nhiu. Cch lm B c 1. Nh p s li u:

B c 2. Ch n Relate.Simple Regression

nh cc gi tr c a bi n s Y v X

3.Nh n OK

hi n th b ng Analysis Summary

30

+ Phng trnh h i quy hi u su t-th i gian: Y=2.73 + 0.044X1 ta=2.129<t0.05=2.365 (P2=0.071>0.05)---> H s a khng c ngha (v i tin c y th ng k 95%). tb=1.380<t0.05=2.365 (P2=0.210>0.05)---> H s b khng c ngha (v i tin c y th ng k 95%). V y phng trnh h i quy khng c ngha th ng k. Y u t th i gian khng c lin quan tuy n tnh v i hi u su t ph n ng.

+ Phng trnh h i quy hi u su t-th i gian: Y=-11.14 + 0.128X2

31

ta=3.417>t0.05=2.365 (P2=0.011<0.05)---> H s a c ngha (v i tin c y th ng k 95%). tb=4.757>t0.05=2.365 (P2=0.021<0.05)---> H s b c ngha (v i tin c y th ng k 95%). F=22.63>F0.05=5.590 V y phng trnh h i quy c ngha th ng k. Y u t nhi t c lin quan tuy n tnh v i hi u su t ph n ng. Trong m c ny ta cng c th kch chu t ph I vo mn hnh n n c a b ng Analysis Summary hi n b ng Analysis Options cho php ch n cc m hnh h i quy n gi n khc.

*M ts

nh gi khc hi n th b ng l a ch n m t s cc nh gi khc

Kch chu t vo nt Tabular Option

+Lack of Fit Test:

32

Gi tr p-value c a Lack-of-fit Test l 0.9 >0.1, t c l m hnh ny hon ton ph h p v i cc s li u nhi t v hi u su t quan st oc. +Forecast

B ng ny d on cc gi tr Y (hi u su t) nh ng gi tr X2( nhi t ) cho tr c cng v i kho ng gi i h n d on v kho ng gi i h n tin c y. Nh p chu t ph I vo mn hnh n n c a b ng Forecast, ch n Panel Option hi n th h p tho i cho php nh p cc gi tr X v tin c y tnh Y.

+Comparision of alternative model

33

B ng ny hi n th k t qu c a m t s m hnh ph h p (fitted models) v i m i tng quan gi a hi u su t (Y) v nhi t (X2), nh m nh gi m hnh no m t t t nh t m i tng quan ny. Ta th y gi tr R-squared c a m hnh tuy n tnh Square root-Y (Y=(a+b*X2)^1/2) c gi tr l n nh t, nh v y m hnh ny ph h p hn m hnh tuy n tnh m t m i tng quan gi a hi u su t v nhi t . +Unusual Residual

N u gi tr Studentized Residual >2 th c p s li u (X-Y) tng ng l b t th ng, trong th nghi m ny th khng c nh ng gi tr b t th ng c a c p s li u hi u su tnhi t . +Influential Points

34

Gi tr leverage c a i m trung bnh l 0.222 v trong th nghi m ny khng quan st c cc i m c gi tr leverage l n hn ba l n gi tr ny. * Cc l a ch n ho Nh n nt Graphic Options trn c a s Simple Regression php l a ch n cc ki u th hint th h p tho i cho

+Plot of Fitted model

35

Nh p chu t ph I vo mn hnh n n c a c a s ny, ch n Panel Option tho i cho php nh p cc gi tr tin c y v kho ng n v c a tr c X

hi n th h p

+Observed versus Predicted

36

Cch v ny cho bi t v tr c a cc i m th c nghi m so v i ng ph h p, n u cc i m ny n m cng g n ng ph h p th m hnh cng chnh xc. +Residuals Versus X

y l lo i th m t phn b cc gi tr ph n d theo bi n X. N u cc i m ny phn b ng u nhin khng c quy lu t ch ng t m hnh s d ng m t ng m i quan h gi a cc s li u quan st c. S d ng th ny tm cc gi tr b t th ng (cc i m n m ngoI kho ng t -3 n +3), xem phng sai c a ph n d c ph I l h ng s hay khng. + Residual versus Predicted

37

th ny m t s bi n thin c a ph n d theo bi n ph thu c Y. N u m hnh s d ng l ph h p th cc i m bi u di n gi tr c a ph n d phn b ng u nhin quanh tr c bi u di n Y. 2. H i quy a th c (Polinominal Regression) V d : S ph thu c c a nhn t Y vo nhn t X c cho trong b ng sau

Cch lm B c 1. Nh p s li u

38

B c 2. Kh i ng chng trnh RELATE.Polinominal Regression cc gi tr Y v X

nh

B c 3. Nh n OK

hi n th h p tho i Polinominal Regression Analysis

39

Phng trnh lin h gi a X v Y (h i quy a th c b c hai) Y=80.0751-0.978865*X + 0.00387125*X^2 Cc gi tr P ng v i cc h s h i quy <0.01 cc h s ny u c ngha v i tin c y 99% Gi tr P ng v i m hnh <0.01 M hnh ph h p m t m i lin h gi a X v Y. ch n b c c a a th c h i quy, kch chu t ph I vo mn hnh n n, ch n Analysis Option (n u khng ch n b c c a a th cc c n nh l 2)

* M t s nh gi khc v m hnh Ch n nt Tabular Options tren c a s Polinominal Analysis ch n cc nh gi khc cho m hnh.

hi n th h p tho i

40

+Conditional Sum of Square

B ng ny c s d ng xc nh li u m t a th c c b c nh hn c th m t c m i quan h gi a cc bi n hay khng, b ng cch phn tch phng sai v nh gi tnh c ngha c a cc h s h i quy ng v i b c khc nhau. Gi tr P ng v i h s b c hai =0.0007 <0.01, ch ng t m hnh b c hai ph h p m t m i quan h gi a X v Y. +Lack of fit test

Gi tr P c a Lack-of-fit Test <0.05 lin h gi a X v Y.

m hnh ny hon ton ph h p

m t m i

41

+Confidential Interval

B ng ny cho bi t kho ng tin c y xc nh cc h s h i quy. Kch chu t ph I vo mn hnh n n, ch n Panel Option hi n th h p tho i cho php nh p tin c y

+Forecast

B ng ny c ngha tng t nh trong ph n h i quy n gi n. Kch chu t ph I vo mn hnh n n, ch n Panel Options hi n th h p tho i cho php nh p gi tr c a X v tin c y.

42

+Unusual Residuals

ngha c a b ng ny c th xem trong ph n h i quy n gi n +Influentia Points

*Cc l a ch n ho Cc d ng ho tng t nh trong m c h i quy n gi n

43

3. Php phn tch Box-Cox Transformation Php phn tch Box-cox transformation cho php tm ki m tham s chuyn ha nh m t i thi u ho t ng bnh phng trung bnh c a m t m hnh ph h p (Lambdal 1). lm ph h p ho m t m hnh h i qui n gi n ng i ta gi thi t r ng sai khc phng sai trong nh ng nhm khc nhau l ng nh t v khng lin h v i cc gi tr trung bnh. Ng i ta cng gi thi t r ng t t c cc lo i sai s u tun theo phn ph i chuNn. N u c s sai l ch kh i m hnh h i qui n gi n, s l ti n l i n u ta c th chuy n i s li u nh m n nh sai khc phng sai v n gi n cc lo i sai s . Chuy n i s li u c th tuy n tnh ho cc m i quan h khng tuy n tnh. V d : Nghin c u m i quan h gi a hm l ng ch t bo v kh i l ng c i c a m t s b nh nhn b m c b nh mu nhi m m cho s li u sau: Cch lm: * nh p s li u: Nh p s li u nh trong excel.
44

* Kh i

ng chng trnh: ch n relate..Box cox transformation

Khi s hi n th h p tho i cho php b n n

nh cc gi tr c a Y v X

Nh n nt ok

hi n th h p tho i analysis summary

45

M i lin h gi u hm l ng ch t bo v kh i l ng c i c bi u di n theo phng trnh: Boxcox (ham luong chat beo) = -26.9212 + 0.848399*khoi luong co dui Trong : Boxcox (ham luong chat beo) = 1 + (ham luong chat beo^1.30854 - 1) / (1.30854 * 19.5084^0.308537) - Gi tr P nh hn 0.01 suy ra c m i lin h gi a cc gi tr c chuy n i c a hm l ng ch t bo v kh i l ng c i c tin c y 99%. - R-square = 76.9367% ngha l m hnh c th gi I thch 76.9367% c a l ng bi n thin trong hm l ng ch t bo. - H s tng quan = 0.877135 ch ng t m i quan h gi a hai bi n l r t tng quan. Kch chu t ph I vo mn hnh n n c a h p tho i analysis summary ch n analysis option hi n th h p tho i Box-cox transformation option.

S d ng h p tho i ny a vo gi tr c a power(lambda1) v shift(lambda2) v ch ng t gi tr lambda1 c t i u ho.

d ch chuy n

46

* M t s nh gi khc: Kch vo nt tabular option trn c a s analysis summary php chon cc nh gi khc v m hnh

hi n th h p tho i cho

- L a ch n lack of fit test: xem m hnh l a ch n c hon ton ph h p v i cc s li u quan sat c hay khng ng i ta ti n hnh xc nh hm l ng ch t bo c a cng m t kh i l ng c i c a m t loI ng v t. S li u cho b ng sau

K t qu cho th y

47

P = 0.1891 > 0.1 ch ng t m hnh hon ton ph h p m t cc s li u quan st c - Forecasts : L a ch n Forecats cho php d on kho ng gi tr c a Hm l ng ch t bo c a m t kh i l ng c i cho tr c t i m t kho ng tin c y xc nh. Ngoi gi tr d on t t nh t n cn cho ta bi t kho ng gi tr c a m t th nghi m m i v gi tr trung bnh c a r t nhi u th nghi m l p l i t i i m .

Kch chu t ph I vo mn hnh forecasts ch n Pane option g i h p tho i Forecasts options. H p tho i Forecasts options cho php ta a vo gi tr kh i l ng c(X) tnh ra kho ng gi tr c a hm l ng ch t bo ngoI ra ta c th thay i kho ng tin c y

48

- MSE comparison table: L a chon MSE comparison table t o ra b ng hi n th trung bnh bnh phng nh nh t c a r t nhi u gi tr tham bi n chuy n i (Lambda1) trong kho ng {-2 ; 2}. Theo qui c th php phn tch s ch n gi tr lambda1 t i u, b ng cch s d ng l a ch n ny chng ta c th xc nh nhi u gi tr t ng trung bnh bnh phng nh nh t (MSE) ng v i m i gi tr lambda1 khc nhau. K t qu MSE ng v i Lambda1 = 1.30854 v gi tr ny nh hn 0.960467% so v i MSE cho cc gi tr cha oc chuy n i c a hm l ng ch t bo.

49

Kch chu t ph i vo c a s MSE comparison table ch n Pane option g i h p tho i MSE comparison table option. H p tho i ny cho php ta n nh gi tr min, max c a lambda1 v s kho ng chia gia hai gi tr min v max .

- Unusual residuals L a ch n Unusual residuals cho ta m t b ng li t k t t c cc th nghi m c s khc bi t ( studentize residual) l n hn 2 ( v gi tr tuy t i). studentize residual o s th nghi m c s sai khc l ch chuNn l n hn 2.V i m i gi tr quan st c
50

c a bi n s ph thu c sai khc v i gi tr c d on tr c theo m t m hnh h i qui ph h p, ng i ta ti n hnh tnh l ch chuNn c a cc c p gi tr cn l i tr c p s li u nghi v nnso snh v i k t qu tnh ton m c s d ng c p s li u nghi v n. N u s khc bi t l l n hn 3 th gi tr ph i b lo i b kh i php phn tch.

y khng c gi tr no cho studentized residual l n hn 2 nn khng c gi tr no b lo i kh i php phn tch. - Influent point L a ch n Influent point cho ta m t b ng li t k t t c cc th nghi m c nh h ng l n hn 3 l n nh h ng trung bnh c a t t c cc th nghi m. D ki n ny r t quan tr ng v n nh h ng m nh n h s tng quan c a m hnh

y khng c i m no gy nh h ng l n g p 3 l n nh h ng trung bnh. * Graphic option ( cc tu ch n th ) T c a s Box-cox transformation ta chon Graphic option.

51

T c a s ny ta c th g i ra cc l a ch n v

th

- Plot of fitted model:

ng mu tm l ng gi i h n c a gi tr hm l ng ch t bo c d on t m t gi tr kh i l ng c cho tr c, hai ng mu l ng gi i h n gi tr hm l ng ch t bo d on c a r t nhi u th nghi m l p l i t i m t gi tr kh i l ng c cho tr c. Tng t nh ph n trn ta co th g i ra m t lo t cc ng d ng trong ph n graphic option.

52

4. H i quy a nhn t Trong phng php phn tch h i qui c nhi u tr ng h p rt ra k t lu n v m i lin h gi a cc bi n s v m t cc s li u quan st c ng i ta ph i dng h i qui a nhn t c bi t khi s li u ch a hai hay nhi u bi n s c l p v m t bi n s ph thu c. H i qui a nhn t gip chng ta nh gi c nh h ng c a m t bi n s c l p ln bi n s ph thu c v cng m t lc i u khi n nh h ng c a cc nhn t khc. T mn hnh chnh c a ph n m m ta chon Fileopen.open data file..cardata.

Sau khi ph n m m m d ki n cho bi ton c a chng ta. Ch n ti p Relate.multiple regression kh i ng chng trnh h i qui a nhn t .

53

C a s ny cho php ta n nh cc bi n: y bi n s ph thu c c ch n l mpg v hai bi n c l p l horsepower v weight. Nh n ok hi n th c a s analysis summary.

K t qu : phng trnh h i qui th hi n m i lin h gi a bi n s ph thu c mpg v hai bi n s c l p horsepower v weight l:

54

mpg = 55.7694 - 0.104891*horsepower - 0.00661426*weight - P value = 0.000 < 0.01 c m i lin h r r t gi a cc bi n s m c tin c y 99%. - R-square = 72.3401% ch ng t m hnh gi i thch ng cho 72.3401% c a s bi n thin i v i mpg. - R-square hi u ch nh = 71.9368% ( gi tr ny th ng c dng so snh cc m hnh h i qui v i s bi n s c l p khc nhau. - Standard Error of Est. = 3.9008 : l ch chuNn c a ph n sai khc l 3.9008 gi tr ny c dng d on gi tr gi i h n cho cc th nghi m ti p theo. - Mean absolute error = 3.03489 gi tr trung bnh c a ph n sai khc. - Phn tch Durbin- watson ki m tra phn sai khc xc nh xem li u c m i tng quan no d a trn th t nh p vo c a bi n s trong t p s li u. P = 0.0018 < 0.05 ch ng t c th c m i lin h . Conditional sums of square

Phn tch conditional sums of square cho ta b ng phn tch t m quan tr ng c a m i tham bi n ng gp vo m hnh, i u ny gip ta c th xc nh li u m hnh ny c th c on gi n ho. Ta th y rng gi tr cao nh t c a P value l 0.000 c a horsepower v P value < 0.01 nn m hnh c tin c y th ng k l 99% ngha l ta khng th n gi n ho b t k bi n s no trong hai bi n s c l p . Confidence intervals B ng th hi n kho ng tin c y l 95% cho cc h s trong phng trnh. Ta c th s d ng h p tho i confidnc interval option thay i kho ng tin cy th ng k

55

Correlation matrix L a chon correlation matrix cho ta b ng th hi n m i tng quan gi a cc h s trong phng trnh. M i tng quan ny r t h u ch trong vi c pht hi n s c m t c a quan h a tuy n gi a cc bi n s c l p.

Report

B ng report cho ta b ng th hi n cc thng tin v bi n ph thu c: - cc gi tr d on c a mpg d a vo phng trnh h i qui - sai s chuNn cho m i gi tr c d on - gi i h n gi tr cho cc th nghi m m i tin c y 95.0% - gi i h n gi tr trung bnh tin c y 95.0%. N u chng ta mu n chng trnh a ra m t d on cho th nghi m m i ch c n a vo data file gi tr c a cc bi n s c l p chng trnh t ng s n ra gi tr bi n s ph thu c theo m hnh h i qui ph h p thu c trn. T c a s Report kch chu t ph i ch n pane option g i h p tho i report option. C a s ny cho php ta l a ch n cc thng s s c bo co.

56

57

Unusual residuals Tng t nh trong phng php Box-cox transformation tu ch n unusual residual cho ta b ng li t k t t c cc th nghi m c sai bi t l n hn 2. Ta c n tm xem th nghi m no c sai bi t ln hn 3 lo i ra kh i t p s li u.

y c 8 th nghi m c stu entize residual > 2 v 1 th nghi m c stu entize residual >3. th nghi m n u n m ngoi kho ng d on c n ph i lo i ra kh i t p s li u. Influential points

Trong tr ng h p ny nh h ng trung bnh c a m i s li u l 0.02. C 4 s li u nh h ng c a chng g p 3 l n nh h ng trung bnh, v 1 s li u nh h ng g p 5 l n nh h ng trung bnh. Chng ta ph i xem xt k s li u ny xt xem k t qu s thay i
58

nh th no n u chng ta b qui.

i s li u ny khi tnh ton

thnh l p phng trnh h i

Graphical option
Component effect Component effect cho ta th th hi n t l lin quan c a m hnh v i m i bi n s , cho ta phng trnh ng th ng th hi n s thay i tng ng c a gi tr d on c a bi n s ph thu c n u ta thay i gi tr c a bi n s c l p trong kho ng gi tr c a n.

S dung component effect option

thay

i bi n s s

c thnh l p

th .

Observed versus predicted:

59

Residual versus X

60

VII. THI T K TH NGHI M Thng th ng trong nghin c u, vi c thi t k c m t th nghi m nh nhng h p l mang l i nhi u k t qu hn so v i m t th nghi m l n nhng c b tr r m r. STATGRAPHICS cung c p thm m t cng c thi t k v phn tch th nghi m. u vo, lu V d m t ng i k s mu n xc nh trong cc y u t : nhi t c ch t, t c ch y r i v ph n trm ch t xc tc, y u l ng dng ch y, n ng t no nh h ng nhi u nh t n s n phNm cu i cng. Trong th c t , v n ny c th c gi i quy t b ng nhi u phng php: 1. Phng php th v sai: M i l n ti n hnh th nghi m ch n b t k m t s T n th i gian nhng khng ghi nh n k t h p gi a cc y u t khc nhau c nhi u k t qu 2. Phng php b tr th nghi m trn t ng y u t ring bi t: ti n hnh t t c cc nghi m th c trn t ng y u t th nghi m xc nh nh h ng c a t ng y u t Khng nh gi c s tng tc gi a cc y u t th nghi m 3. Phng php thi t k th nghi m c phn tch th ng k: a ra m t trnh t ti n hnh th nghi m thu nh n c nhi u k t qu nh t v nh h ng ring l v nh h ng tng tc c a cc y u t th nghi m v i s nghi m th c t nh t c th . 1. Ch n ki u th nghi m th nghi m: M c ch c a vi c ch n ki u th nghi m l tm cch b tr th nghi m nh th no v i s nghi m th c nh nh t nhng v n xc nh c y u t chnh tc ng n s n phNm cu i cng c a th nghi m. V i ph n m m STATGRAPHICS, vi c u tin l ph i xc nh ki u b tr th nghi m ph i ti n hnh v c n bao nhiu nghi m th c th nghi m. T Menu, ch n DOE Design Creation Screening Design Selection. H p tho i u tin hi n ra l a ch n nh ng thng tin c b n v th nghi m:

61

Cc thng s nh p d li u: Number of factors: S y u t th nghi m. Trong v d trn, ng i k s mu n nghin c u 5 y u t . Designs to Consider: ki u thi t k c nh gi. STATGRAPHICS a ra nh ng ki u thi t k t t nh t p ng c nh ng yu c u c bi t: 1. Factorials (th nghi m th a s ): cc nghi m th c c thi t k k t h p t t c m c cao v th p c a m i y u t . 2. Fractional factorials (th nghi m th a s phn o n): cc nghi m th c trong th nghi m th a s y (full factorials) c chia thnh cc t p h p con th nghi m (v d chia thnh , ,) 3. Irregular fractions (th nghi m phn o n b t quy t c): cc nghi m th c trong th nghi m th a s y c chia thnh cc t p h p con th nghi m nhng cc t p h p con ny khng tun theo quy t c (v d chia thnh 3/8).
62

4. Mixed level factorials (th nghi m th a s nhi u m c h n h p): m t y u t c nghin c u 3 m c trong khi cc y u t khc c nghin c u 2 m c. 5. Plackett-Burman designs (th nghi m thi t k ki u Plackett-Burman): cc thi t k trn 2 m c th nghi m m s nghi m th c khng ph i l ly th a 2. Cc thi t k c phn lo i d a vo cch gi i quy t bi ton (resolution) c a chng: - Resolution V designs: c th nh gi t t c cc tc ng chnh v s tng tc gi a cc y u t . - Resolution IV designs: c th nh gi t t c cc tc ng chnh nhng m t s hay t t c cc tng tc gi a hai y u t c th b r i, l n v i nh ng tng tc khc hay c tc ng ngh ch. - Resolution III designs: ch c th nh gi cc tc ng chnh, khng c s tng tc gi a cc y u t . Maximum Runs per Block: khi chuNn b lm th nghi m, ng i k s nh n th y r ng c ta khng th ti n hnh nhi u hn 10 nghi m th c trong m t l n lm th nghi m. V m i l n lm th nghi m c th khc nhau nn cc nghi m th c th nghi m c n ph i c nhm l i thnh t ng block nh hn 10 nghi m th c. Minimum Centerpoints per Block: xc nh r s i m trung tm (centerpoints) nh nh t mu n c trong m i block. i m trung tm l m t nghi m th c th nghi m trung tm c a vng th nghi m v th ng c s d ng t o s l p l i t nh gi sai s c a th nghi m. Trong tr ng h p ny, ng i k s quy t nh chng trnh STATGRAPHICS xc nh s i m trung tm c n thi t. Experimental Error Sigma: l ch chuNn c a qu trnh th nghi m. y l l ch chuNn s c ghi nh n t nh ng nghi m th c c l p l i trong cng i u ki n th nghi m. T nghin c u tr c cho th y gi tr ny kho ng 0,5 i v i nng su t. Khi nh n OK, m t h p tho i th hai xu t hi n:

63

This box is used to specify the required power of experiment. Power l xc su t m t y u t tc ng m t c ng xc nh s c ngha th ng k sau khi th nghi m hon t t v d li u k t qu c phn tch th ng k. Ni m t cch chnh xc hn, y l xc su t t c gi tr P-value c ngha trong b ng phn tch. tm ra m t tc ng Trong v d ny, ng i k s mong mu n c 90% c h i b ng 3 l n l ch sai s c a th nghi m. Nh ng tc ng nh hn c xem nh l khng ng quan tm. V m c ngha c thi t l p l 95% nn gi tr Pvalue c ngha s nh hn 0,05. Khi nh n OK, m t c a s xu t hi n li t k s nghi m th c th nghi m t nh t p ng c yu c u ra ng v i m i ki u b tr th nghi m:

64

C 2 ki u b tr th nghi m c xu t: y 25 (Factorial in 4 blocks 2^5): g m t t c cc 1. Th nghi m th a s nghi m th c k t h p 2 m c c a 5 y u t th nghi m. Ki u thi t k th nghi m ny kh l n v i 8 nghi m th c trong m i 4 block (gi tr power cao hn yu c u) 2. Th nghi m phn o n m t n a (A half fraction in 2 blocks): 2 block v i 10 nghi m th c m i block. M i block g m 8 th a s hay i m gc v 2 i m trung tm. Thi t k ki u resolution IV nn c th c l ng t t c cc y u t chnh v m t s tng tc gi a 2 y u t . V i 5 y u t th nghi m, cc tc ng c th c l: a. 1 tc ng trung bnh r t quan tr ng b. 5 tc ng chnh c. 10 tc ng tng tc gi a 2 y u t d. 1 tc ng block N u khng c tc ng block, thi t k thu c resolution V, v 16 y u t

65

Trong h p tho i u tin, c n ph i ch ra ki u th nghi m mu n xem xt v nh ng thng tin quan tr ng khc. Trong tr ng h p ny, chng ta mu n chng trnh ch xt ki u th nghi m th a s 2 m c v ki u th nghi m th a s phn o n v chng ta cho r ng c th c n ph i b sung thi t k sau khi ti n hnh. Nh ng thi t k ny bao g m m t t p h p cc lo t th nghi m 2 m c c a m i y u t th nghi m v i t ng s lo t th nghi m l ly th a 2. M t h p tho i r t quan tr ng l Experimental error sigma. Thng s ny lin quan n kh nng l p l i c a b t k lo t th nghi m no. N bao g m s nhi u trong i u ch nh lo t th nghi m, s bi n ng c a cc y u t bn ngoi, sai s o l ng v nh ng nguyn nhn gy ra s sai khc khi c g ng l p l i cng m t th nghi m nhi u hn m t l n d i cng m t i u ki n. T nh ng th nghi m khc, chng ta hi v ng sai s cho php s l kho ng 0,5%. Chng ta cng c th thm y u t gi i h n kch c block hay s i m centerpoint t i thi u n u mu n. Trong h p tho i th hai, c n ch ra chnh xc m chng ta mu n t c trong th nghi m ny. B ng cch ch n Power v ch r m c Effect to detect pht hi n b t k m t y u t chng ta yu c u th nghi m ph i c 90% c h i no hay m t s tng tc no c th t o ra s khc bi t 1,0% ho c hn m c sai s cho php. Centerpoint c l ng sai s th nghi m VII. TI N HNH TH NGHI M T I U HA M c ch c a ph n ny l h ng d n m t cng c c bi t c a Statgraphics, b t u v i vi c thi t k th nghi m sng l c xc nh nh ng y u t quan tr ng nh t nh h ng n ton b ti n trnh v k t thc v i vi c xc nh nh ng i u ki n th nghi m t i u. Xem xt tr ng h p cc nh nghin c u quan tm n vi c nghin c u nh h ng c a cc y u t c th ki m sot khc nhau ln cc bi n p ng khc hao h t cho php) v warpage (tr ng thi vnh nhau bao g m shrinkage (m c c a v t li u). Cc y u t nh h ng bao g m: - Y u t A: mold temperature (nhi t khun) - Y u t B: moisture content ( Nm) - Y u t C: holding presure (p su t chn khng) - Y u t D: cavity thickness ( dy khoang) - Y u t E: booster presure (p su t nng) - Y u t F: cycle time (th i gian l p chu trnh) - Y u t G: gate size (kch th c c ng) - Y u t H: screw speed (t c quay)

66

M c ch cu i cng l tm ra cc m c c am iy ut gi m th p nh t tr ng thi vnh v m c hao h t v t li u. B c 1. Thi t k th nghi m sng l c Vi c t i u nh ng ti n trnh i h i m t phng php a bi n. Ngo i tr trong nh ng tr ng h p m cc y u t th nghi m khng bao gi tng tc v i nhau n u khng th ng i ta khng th hy v ng tm c nh ng i u ki n ti n m t th i trnh t i u b ng cch t i u ha qu trnh i v i ch m t y u t i m. Ni cch khc, vi c n l c t i u nhi u hn 3 hay 4 y u t cng m t lc c th v a t v a r i. Trong h u h t cc tr ng h p, m t vi y u t s ch u trch nhi m cho h u h t cc bi n c quan st trong m t s n phNm. Vi c xc nh nh ng y u t nh h ng chnh t nh ng y u t ban u lun l m t i u ki n tin quy t c n thi t t i u ha ti n trnh. Ph n thi t k th nghi m c a Statgraphics c ch a m t cng c c xy d ng gip thi t l p m t th nghi m sng l c. T menu chnh ch n: DOE Design Creation Screening Design Selection. Ti n trnh s b t u b ng cch hi n th h p tho i:

67

Trong h p tho i ny, b n c th ch ra ki u b tr th nghi m m b n mu n xem xt v nh ng thng tin quan tr ng khc. Trong tr ng h p ny, chng ta mu n chng trnh ch xem xt nh ng ki u th nghi m th a s 2 m c thu n ty v th nghi m th a s phn o n, v chng ta mong mu n r ng c th chng ra c n ph i b sung thm thi t k sau khi ti n hnh th nghi m. Nh ng ki u thi t k ny bao g m m t t p h p cc l t th nghi m 2 m c c a m i y u t th nghi m v i t ng s lo t th nghi m l ly th a c a 2. M t d li u nh p quan c p n kh nng tr ng vo h p tho i ny l Experimental error sigma. N l p l i b t k m t l t th nghi m no. N bao g m s nhi u trong vi c i u ch nh l t th nghi m, nh ng s thay i i v i nh ng y u t bn ngoi, sai s o l ng v b t c th g gy ra s khc bi t khi chng ta l p l i cng m t th nghi m hn m t l n d i cng m t i u ki n. T nh ng th nghi m khc, chng ta tin r ng cho m c hao h t ( c xem nh l bi n ph thu c quan tr ng hn trong 2 bi n ph thu c) s kho ng 0,5%. Chng ta cng c th b sung gi i h n v kch th c block hay s i m centerpoints th p nh t n u mu n. Ti n trnh s ti p t c v i s xu t hi n h p tho i th hai:

Trong h p tho i ny, chng ti ch ra chnh xc mong mu n cho th nghi m ny. B ng cch ch n m c Power v ch r m c Effect to Detect, chng ta mu n cc thi t k ph i c 90% c h i (bi u th nh m c ngha th ng k) tm c cc y u t hay tng tc t o ra c s khc bi t v m c hao h t 1% ho c hn. Sau ti n trnh s m ra m t c a s phn tch v ch ra cho chng ta nh ng thi t k nh nh t c a m i ki u p ng c cc tiu chuNn t ra.

68

C 3 ki u thi t k v i s l t th nghi m n m trong kho ng t 22 n 128 l t. Ki u thi t k v i resolution V nh nh t l ki u thi t k c th nh gi nh ng y u t chnh trong 8 y u t v nh ng tng tc gi a 2 y u t i h i chng ta ph i ti n hnh 64 l t th nghi m. N u chng ta c ch n ki u thi t k v i resolution IV th ch c th nh gi nh ng y u t chnh nhng l i b qua nh ng tng tc gi a 2 y u t v chng ta ch ph i ti n hnh 22 l t th nghi m. Ki u thi t k v i 22 l t th nghi m bao g m 16 s k t h p khc nhau gi a cc m c cao v th p c a 8 y u t th nghi m (cc i m gc) c ng v i 6 l n l p l i trung tm c a vng th nghi m. 6 l n l p l i c n nh gi ng sai s c a th nghi m. N u chng ta khng mu n ti n hnh nhi u i m trung tm nh v y th c th nh n phm Analysis Options trn thanh cng c phn tch v thay i thng s gi m xu ng cn 19 l t th nghi m.

K t qu phn tch sau s

c bi u di n ch v i m t l a ch n

69

V i ch 19 l t th nghi m, ki u thi t k resolution IV cho th y dung sai (Tolerance) b ng 0,8. Tolerance c xc nh l ra c a sai s k t h p v i vi c nh gi tc ng c a m i y u t , d a trn kho ng tin c y 95% c a d ng: tc ng c nh gi dung sai. i v i ki u thi t k 19 l t th nghi m, chng ta c th trng ch kh nng nh gi m i tc ng n m trong kho ng 0,8% v i tin c y 95%. Ti n trnh Screening Design Selection cng bi u di n m t ng cong ly th a i v i th nghi m:

ng cong ly th a (Power Curve) bi u th kh nng t c m t m c ngha th ng k n u m t y u t th nghi m b thay i t m t m c ny sang m t m c khc, l hm s c ng hay tc ng th c c a n. Ch r ng ng cong kho ng 80% tc ng th c n m trong kho ng [-1;1]. M c d ban u chng ta hi v ng 90% kh nng nhng v n c 4/5 kh nng b t k m t y u t no t o ra c 1% khc bi t v m c hao h t cho php. B c 2. Xy d ng th nghi m sng l c
70

Khi quy t nh ti n hnh, chng ta c th s d ng Statgraphics xy d ng ki u b tr th nghi m v t trong datasheet. Ti n trnh: ch n menu DOE Design Creation Create New Design M t lo t h p tho i s xu t hi n khai bo cc thu c tnh thi t k th nghi m. H p tho i u tin xc nh ki u b tr th nghi m, s bi n ph thu c (k t qu ) v s y u t th nghi m.

H p tho i th hai yu c u ch ra tn c a m i y u t v cc gi i h n th nghi m i v i m i y u t .

V t t c cc y u t trong th nghi m ny c th thay i tin t c gi a cc m c gi i h n d i v gi i h n trn nn c n ph i check vo m c Continuous. H p tho i th ba ch ra tn v n v c a bi n ph thu c ( p ng k t qu )

71

H p tho i th t ch a m t danh sch t t c cc ki u th nghi m sng l c c th th c hi n i v i th nghi m g m 8 y u t .

Ki u thi t k c ch n ph n tr c l ki u Sixteenth fraction v i 16 l t th nghi m l nh ng s k t h p c ch n l c cNn th n c a cc y u t th nghi m cc m c gi i h n d i v trn. Ch r ng b c t do sai s b ng 0 c l ng sai s th nghi m. Thng s ny s c hi u ch nh trong h p tho i ti p theo khi cc i m centerpoints c thm vo trong ph n b tr th nghi m. H p tho i th t v h p tho i cu i cng ch ra cc thng s l a ch n i v i ki u b tr th nghi m c ch n:

72

 c l ng sai s th nghi m c n ph i c 3 i m centerpoints nn t ng s nghi m th c th nghi m l 19. Cc nghi m th c ny c n ph i c ti n hnh theo m t tr t t ng u nhin. Sau khi hon t t h p tho i cu i cng, m t c a s phn tch c tn l Screening Design Attributes s xu t hi n. B ng ny a ra nh ng t ng k t v ki u thi t k th nghi m:

c thm thng tin, c th nh n phm Tables trn thanh cng c phn tch v ch n m c Alias Structure

73

M i dng trn b ng bi u di n m t y u t tc ng hay m t s k t h p gi a cc y u t c th c nh gi. M t k t ch ci i di n cho m t tc ng hay m t y u t chnh. V m i tc ng chnh xu t hi n ring l trn m t hng ring bi t nn c th nh gi r b t k m t tc ng khc nhau no trong th nghi m. Nh ng k hi u g m 2 k t ch ci nh AB i di n cho s tng tc gi a 2 y u t th nghi m A v B. Trong tr ng h p ny, m i tng tc gi a 2 y u t th nghi m k t h p v i 3 c p tng tc khc. i u lm cho chng ta khng th nh gi ring t ng c p tng tc v khng s nghi m th c nh gi h t cc tc ng ny. Th nghi m b tr cu i cng v i 19 nghi m th c s c c p nh t vo datasheet A:

74

Datasheet bao g m: 1. M i hng l m t nghi m th c th nghi m 2. C t Block xc nh l th nghi m m m i nghi m th c c gn vo. C t ny ch xu t hi n khi cc nghi m th c c chia thnh t ng l theo y u t gy r c r i. Trong tr ng h p ny, t t c cc nghi m th c u n m trong m t l th nghi m. 3. M t c t dnh cho m i y u t th nghi m 4. M t c t dnh cho bi n p ng ph thu c B c 3: Ti n hnh th nghi m sng l c 19 nghi m th c trong th nghi m sau s c ti n hnh v cc gi tr k t qu ghi nh n c s c nh p vo c t tng ng trong datasheet. Cc k t qu p ng khc cng c th c thm vo cc c t pha sau c a datasheet n u ng i lm th nghi m mu n phn tch thm l ch chuNn hay cc phn tch th ng k khc c a m u. D li u k t qu c lu trong file howto9.sfx. Ch l file th nghi m trong Statgraphics c m t ph n m r ng c bi t, v chng khng ch ch a d li u m cn ch a thm nh ng thng tin b tr v ki u thi t k th nghi m c l p. B c 4: Phn tch k t qu sng l c phn tch k t qu th nghi m ch n menu DOE Design Analysis Analyze Design. M t h p tho i nh p d li u s xu t hi n, li t k m i bi n k t qu ph thu c
75

M i bi n ph thu c s c phn tch ring v m i bi n ny c th ch u nh h ng b i nh ng y u t th nghi m khc nhau. * Phn tch v m c hao h t cho php B c u tin trong ti n trnh phn tch m t ki u b tr th nghi m sng l c l xc nh xem y u t no c tc ng chnh n k t qu th nghi m. V n ny c th c d dng th c hi n nh th Pareto Chart l th chuNn xu t hi n khi c a s phn tch c kch ho t:

ng tng d ng xy d

th Pareto Chart chuNn c ch a nh ng thanh bar tng ng v i m i tc c s p x p theo m c ngha gi m d n. Chi u di c a m i thanh bar ng v i tc ng chuNn b ng v i l n c a gi tr t tnh ton c s ki m tra m c ngha th ng k c a tc ng. M t ng th ng d c c ng t i v tr gi tr t (Students) tiu chuNn b ng 0.05. B t k thanh bar no
76

ko di sang pha bn ph i c a ng th ng trn cho th y tc ng c ngha th ng k m c = 0,05. bi t c gi tr P-values c th xem thm b ng ANOVA

Ch r ng c 2 tc ng c gi tr P-value nh hn 0,05: tc ng chnh c a p su t chn khng v p su t nng. M t tc ng khc l t ng c a 4 tng tc AH + BD + CE + FG c gi tr P-value kho ng 0,09. V chng ta quy t nh ti n hnh m t th nghi m ch v i 3 b c t do i v i sai s nn gi tr P-value b ng 0,1 bn c nh c th l n quan tm. V i t t c cc ki u thi t k c resolution IV, khng th xc nh c y u t no trong 4 tng tc c nh h ng l n nh t n k t qu . Tuy nhin, v i tc ng c ch a s tng tc c a 2 y u t nh h ng chnh (C v E) th tng tc CE c th ng vai tr quan tr ng. N u chng ta s d ng cng c Analysis Options lo i tr t t c nh ng tc ng khc ngoi C, E v CE th th Interaction Plot c th thu nh n c nh sau:

77

K t qu cho th y khi gia tng p su t chn khng lm gi m hao h t cho php. Hn n a, tc ng d nh n th y hn m c p su t nng th p. Tc ng c a 2 y u t cng c th c bi u di n b ng th Contour plot

Vng mu xanh m gc ph i bn d i ch s k t h p c a p su t lm gi m kh th p m c hao h t cho php. Phn tch m c cong vnh

78

Khi ti n hnh phn tch tng t iv im c cong vnh, c 2 y u t th Pareto Chart l p su t chn khng v chnh tc ng c bi u di n trong th i gian l p chu k.

Sau khi lo i tr cc y u t khng gy nh h ng ln k t qu Contour Plot sau:

th

79

K t qu cho th y m c cong vnh th p khi p su t chn khng cao v th i gian l p chu k th p. B c 5: Theo phng php ln ho c xu ng ng d c nh t hao h t cho php v m c cong vnh D ng nh c 2 k t qu m c c th c gi m xu ng b ng cch tng p su t chn khng. Cng lc , n u gi m p su t nng s lm gi m m c hao h t cho php cn n u tng th i gian cong vnh. kh ng nh l i nh ng k t qu l p chu k th s lm gi m m c ny, ng i nghin c u ph i quy t nh ti n hnh m t s th nghi m d c theo ng d c nh t. y l ng c d on s lm gi m cc p ng k t qu nhnh chng khi thay i cc y u t th nghi m ban u. Chng ta s ph i ti n hnh theo 2 con ng tng ng v i 2 p ng k t qu . i v i k t qu m c hao h t cho php, tr c tin chng ta s ph i gi m b t y u t th nghi m ban u ch l i 2 y u t p su t chn khng v p su t nng b ng cch: 1. ng file Howto9.sgp StatFolio 2. M l i file th nghi m trong datasheet A c a Howto9.sfx 3. Ch n menu DOE Design Creation Augment Existing Design Khi h p tho i u tin xu t hi n, ch n Collapse Design gi m b t y u t th nghi m

Trong h p tho i th hai, click ch n vo nh ng y u t mu n lo i b , gi s trong tr ng h p ny mu n lo i b y u t Nhi t khun

80

Sau khi nh n OK, c t Mold Temperature s b xa kh i datasheet A. By gi l p l i b c trn cho n khi ch cn l i 2 y u t l p su t chn khng v p su t nng cn l i trong th nghi m. Sau vo menu File Save as lu l i ph n b tr th nghi m v i tn m i. 4. Ch n Menu Analyze Design v s a l i m hnh i v i Shrinkage. Ch c ch n s cn l i 3 tc ng c ngha c k hi u l A, B v AB nh c trnh by trong th Pareto bn d i:

81

5. Cu i cng, ch n Path oh Steepest Ascent t danh sch b ng c s n trong c a s Analyze Design. Tr c khi ki m tra l i k t qu , nh n Pane Options v thi t l p cc thng s nh bn d i:

H p tho i trn yu c u 5 b c d c theo ng d c nh t gi m d n ho c tng d n m i m c 5 Mpa i v i p su t chn khng. Sau chng trnh s tnh v hi n th gi tr c a y u t cn l i chng ta c th lo i b kh i ng d c nh t:

Khi p su t chn khng tng th p su t nng gi m. Ch l gi tr Shrinkage c d on gi m nhanh chng khi di chuy n d c theo ng d c nh t. Cu i cng, php ngo i suy c a m hnh d n n nh ng k t qu d on
82

mang gi tr m khng c th t. M c d nh ng m hnh ny khng th d on t t i v i nh ng gi tr n m qu xa vng th nghi m nhng chng l i c th g i ln c h ng ti p c n tm ra c gi tr k t qu t t hn. t o ra ng d c nh t gi m d n i v i Warpage, b n ph i kh i ng l i ki u b tr th nghi m ban u. By gi m i b t u ti n hnh lo i b cc y u t th nghi m khng lin quan ngo i tr p su t chn khng v th i gian vng s a l i m hnh ch v i 2 y u t cn l i. l p. Sau ch n Analyze Design th Pareto chuNn s xu t hi n nh hnh bn d i:

Sau t o ng d c nh t gi m d n

i v i Warpage

K t qu p ng c d on nh ng i m d c theo ng d c nh t gi m d n a ra h ng nghin c u ti p t c c k t qu t t hn. Ng i nghin c u hon ton c th quy t nh ph i ti p t c lm g ti p theo d a trn nh ng g i

83

 ki m tra l i nh ng d on. B ng bn d i ch ra 5 nghi m th c th nghi m d c theo ng d c nh t:

Ch r ng m t vi b c u tin d c theo ng d c nh t lm gi m c Shrinkage v Warpage m c d khng ng k nh m hnh d on. Cu i cng, c 2 p ng k t qu b t u tng tr l i. y l b ng ch ng cho th y nh ng m hnh b c 1 c ngh b i thi t k sng l c (Screening designs) ban u khng t c cong trn b m t p ng. i u ny khng c g ng ng c nhin, v nhi m v ban u c a th nghi m sng l c (screening experiment) l l a ch n nh ng y u t quan tr ng nh t trong s 8 y u t . V th c t l th nghi m sng l c a ra c nh ng ch d n v h ng nghin c u ti p t c t c k t qu t t hn. B c 6: Xy d ng th nghi m t i u By gi s y u t th nghi m gi m xu ng ng k v c th qu n l c nn c th xy d ng m t th nghi m t i u. D a trn nh ng k t qu c a th nghi m d c theo ng d c nh t, c th quy t nh xy d ng m t th nghi m th hai bao ph ln ton b vng nghi m th c sau: p su t chn khng: 65 80 Mpa p su t nng: 60 65 Mpa Th i gian l p chu k: 40 45 s xy d ng th nghi m ny, StatFolio s c xa v sau ch n m c Create Design t menu chnh:

84

Trong 2 h p tho i ti p theo, cc y u t v vng th nghi m s c xc nh nh bn d i. Trong h p tho i ch n ki u b tr th nghi m, ki u b tr h n h p trung tm (central composite design) c l a ch n:

85

Ki u b tr th nghi m ny g m c 16 nghi m th c: 1. 8 nghi m th c t t c cc s k t h p 2 m c cao v th p c a 3 y u t th nghi m. Khi xy d ng th 3 chi u th nh ng i m ny t o thnh m t kh i l p phng. 2. 6 nghi m th c cc i m star point nh v u cu i c a cc ng th ng xuyn tm ko di qua 6 m t c a kh i l p phng 3. 2 nghi m th c trung tm Trong h p tho i nh p thng s c a ki u b tr th nghi m, t t c cc thng s chuNn v n gi nguyn:

86

K t qu b tr th nghi m thu c nh sau:

87

Ch : cc i m star points c thi t l p b i Statgraphics c t cc v tr b tr th nghi m c th xoay vng hon ton (perfectly rotatable), y l m t c tnh b o m kh nng d on b ng nhau t t c cc h ng. M t khi nh p vo datasheet, cc m c th nghi m c khoanh nh b ng tay. B c 7: Phn tch th nghi m t i u 16 nghi m th c sau c ti n hnh v cc gi tr Shrinkage v Warpage c ghi nh n. K t qu c trnh by trong file Howto9A.sfx. * Phn tch Shrinkage th Pareto chuNn i v i Shrinkage c trnh by bn d i:

88

Khng c tc ng no c lin quan t i y u t C (th i gian l p chu k) gy nh h ng c ngha th ng k i v i Shrinkage v v y y u t th i gian l p chu k b lo i kh i m hnh. th contour plot thu c nh sau:

Gi tr Shrinkage t c th p nh t p su t nng th p v p su t chn khng kho ng 71 Mpa. Khi gi m d n p su t nng xu ng d i 58 c th lm gi m Shrinkage nhi u hn. * Phn tch Warpage

89

th Pareto chuNn i v i Warpage cho th y r ng ch c p su t chn khng v th i gian l p chu k c tc ng ng k :

Lo i b y u t p su t nng ra kh i m hnh c

th contour plot sau:

Gi tr Warpage t c th p nh t th i gian l p chu k cao v i p su t chn khng kho ng 67 Mpa. Tng th i gian l p chu k ln trn 47 c th gi m thm Warpage. B c 8: Ti n hnh t i u ha nhi u p ng

90

Cc thng s t i u ha i v i m i bi n p ng k t qu thu c t c a s Optimization trong m i c a s phn tch ring bi t c tm t t l i nh sau:

V p su t nng v th i gian l p chu k ch tc ng n m t p ng nn khng c n ph i thay i cc y u t ny. Tuy nhin, p su t chn khng c nh h ng n c 2 p ng v thng s t i u i v i m i p ng l i khc nhau nn tm ra m t m c p su t chn khng t o ra k t qu t t i v i c 2 p ng th c th ti n hnh thm ph n Multiple Response Optimization. Ph i ch c ch n l b n ang m c a s phn tch Analyze Design i v i c 2 p ng v ti n trnh Multiple Response Optimization s tra thng tin trn nh ng c a s ny tm m hnh ph h p nh t cho m i p ng. Sau ch n Menu DOE Design Analysis Multiple Response Optimization Trong h p tho i nh p d li u, ch ra tn c a c 2 bi n p ng ph thu c:

Sau chng trnh s tm cc thng s c a cc y u t th nghi m c m t hm s t t nh t.

91

Ng i s d ng ph i xc nh r cc gi tr m c th p v cao, cng nh thng s hnh d ng (shape parameter) s, thng s ny c th n m trong kho ng t 0,1 n 10. th bn d i minh h a cho hnh d ng c a hm mong mu n i v i cc gi tr s khc nhau:

i v i s = 1, m t ng th ng gi m d n t 1 gi tr th p (low) n 0 gi tr cao (high). i v i s < 1, th gi m ch m sau gi m r t nhanh. Ng i phn tch c th thi t l p thng s s l n n u t m quan tr ng n m g n v i m c th p nh t (minimum level). Khi c a s Multiple Response Optimization m ra, ch n Analysis Options c h p tho i sau:

92

Cc thng s trong h p tho i trn ch ra nh ng gi tr tc ng b ng nhau i v i m i bi n p ng ch ra r ng Shrinkage v Warpage c t m quan tr ng nh nhau. N cng thi t l p cc m c th p v cao cho m i p ng n m trong kho ng t 0 n 5. Thng s s c thi t l p l 1,5 hm s mong mu n gi m kh nhanh hn so v i d ng ng th ng. C a s Optimization bi u di n k t qu cu i cng:

ng nh mong i, p su t nng c thi t l p m c th p trong khi th i gian l p chu k c thi t l p m c cao. Thng s t i u i v i p su t chn khng l 68,8 n m gi a kho ng k t qu phn tch khi t i u ha t ng p ng ring bi t. Ch l c 2 bi n p ng u nh khi t i u ha ring bi t nhng c
93

2 p ng u c gi tr trung bnh so v i s bi n th nghi m.

ng ghi nh n c trong vng

94