You are on page 1of 3

L·o¨nmµy

NguyÔn Quèc V¨n

Tôc truyÒn «ng Tæ lµng tªn lµ R¸ch. Khi «ng b¨ng, do cã c«ng
bá tiÒn l¸t ®¸ xanh c¶ hai bªn ®êng xuèng miÕu thê Thµnh hoµng,
con ch¸u ®îc ®Æt c¸i b¸t nhang ë phÝa sau, bôc thê phô trong miÕu
hëng h¬ng khãi thõa ¬n trªn. §¬ng nhiªn, ®îc ®æi tªn lµ Danh.
Theo gia ph¶, t«i thuéc ®êi thø s¸u cña dßng hä ¨n mµy næi tiÕng
nµy.

Lµng §ång C«i t«i kh«ng nghÌo. Vµo kú n«ng nhµn, ngêi trong lµng
v¬i ®i qu¸ nöa. Ngêi cã nghÒ x©y ®i x©y cÊt nhµ thiªn h¹, ngêi cã
nghÒ méc ®i ®ãng tñ, ®ãng cèi xay, ngêi biÕt bu«n b¸n ®i bu«n
bÌ, bu«n thóng b¸n bng... §Õn mïa, thãc lóa rñng rØnh, tiÒn b¹c leng
keng, ngêi ta l¹i lo më héi ch¬i, lo më phêng h¸t khoe lµng, më sßng
s¸t ph¹t nhau...

Cã mét n¨m t«i kh«ng ®îc gãp mÆt trong dÞp héi hÌ sau vô
mïa. Theo lÖ lµng, n¨m Êy ®Õn lît t«i vµ anh cu VËn, anh hä t«i ph¶i
®i ¨n mµy chuéc lçi cho lµng. Anh cu VËn lóc Êy chõng h¬n ba m¬i,
t«i lªn mêi. Hai anh em theo lêi bè t«i c¨n dÆn ph¶i xin ®îc nhiÒu
tiÒn, ph¶i chi tiªu t»n tiÖn, bãp måm bãp miÖng, ®em ®ñ tiÒn nép
lµng xong, bÌn ®ãng gi¶ lµm hai bè con, bÞ gËy lªn tØnh, vèn liÕng
lµ bèn n¾m c¬m vµ mét gãi muèi...
Anh cu VËn dÉn t«i ®Õn mét xãm nhá ven bê s«ng thuª nhµ ë. Chñ
nhµ nh×n anh, cêi hÒ hÒ: "N¨m nay cã th»ng nhãc t× míi h¶?". T«i
ngí ngêi. Chê lóc chñ nhµ xuèng bÕp, anh b¶o: "N¨m nµo mµ tao
ch¼ng ®i. Muèn phÊt, kh«ng cã gan ¨n cíp th× ®i ¨n mµy". Kho¶ng
ba giê s¸ng, t«i ®ang röa mÆt, anh cu VËn ®øng lï lï sau lng, bÊt
ngê th¶ tung mét gãi tro bÕp vµo ®Çu t«i. T«i bÞ tro vµo m¾t kh«ng
më m¾t ®îc. Dôi m·i, ®á c¶ m¾t. Anh b¶o: "§îc råi. §¸nh bé nµy vµo
lµ thµnh ¨n mµy !". Mét bé quÇn ¸o h«i cha tõng thÊy. Nã ®îc l«i ra
tõ mét gãc phªn liÕp cña nhµ trä. R¸ch míp. "Chó mµy mµ gi·y giôa
lµ chim cß thß ra ngoµi hÕt ®Êy. Nã mæ nhÑ lµ n¸t v¶i ngay". Mét
l¸t sau, anh trë vµo nhµ. Lóc trë ra, tr«ng rÊt gièng mét «ng l·o. Tay
®en ®óa, chèng gËy, giäng l¹i khµn khµn. "§i", anh giôc.

Tíi ®Çu ngâ, anh d¾t t«i vµo mét tiÖm phë. T«i len lÐn kh«ng d¸m
bíc vµo th× anh vÐo cho mét c¸i: "Ngu. Vµo ¨n tr¶ tiÒn chø ®©u
thÌm xin mµ sî. Vµo !". Chñ qu¸n ®on ®¶: "¤ng míi ra? Më hµng thÕ
nµy h«m nay ®¾t ph¶i biÕt !". Nãi råi kh«ng chê anh cu VËn gäi,
chñ qu¸n b¨m b¨m, th¸i th¸i cµnh c¹ch trªn quÇy. Níc dïng ®iÕc c¶
mòi. Hai t« ®Æc biÖt. "Anh ®·i chó mµy ®Êy. Anh cã hµo ®©y...".
LÇn ®Çu tiªn t«i biÕt phë. G¾p hÕt b¸nh vµ thÞt bß, t«i bª c¶ b¸t lªn
ngang mÆt hóp xïm xôp. Ngon qu¸ ! Xong phÝ qu¸ ! Nh÷ng n¨m hµo
mét b¸t. N¨m hµo lµ mét c©n g¹o. C¶ nhµ t«i mçi ngµy còng chØ cã
mét b¬ rìi, tÝnh ra lµ mét c©n hai g¹o, cßn th× khoai, dong ®én vµo
¨n cho ch¾c bông. VËy lµ t«i ®· ¨n mét c©n g¹o...

Hai anh em ra bÕn xe « t«. BÕn cßn v¾ng tanh. Anh b¶o: "Tr¶i c¸i
ch¨n xuèng ®©y n»m. Ta mua vÐ ®i Hµ Néi". §i m·i Hµ Néi ¨n mµy,
tèi l¹i vÒ? L¹ thËt ! NghÜ vËy chø t«i ch¼ng d¸m ho he. GÇn s¸ng,
sau anh em t«i lè nhè ngêi xÕp hµng. Råi hai anh em mua ®îc hai
vÐ, mçi vÐ hai ®ång. Cã khèi ngêi kh«ng mua ®îc vÐ. Bçng anh ng·
khuîu xuèng, «m lÊy bông. Ngêi cho cao xoa, ngêi hái ®i ®©u... Anh
cu VËn khµn khµn kªu kh«ng ®îc, bông ®au qu¸. Ai cÇn th× ®Ó l¹i
vÐ cho. DÜ nhiªn cã ngêi mua l¹i. Gi¸ vÐ chî ®en ba ®ång, ngêi ta
th¬ng, cho mét ®ång n÷a lµ bèn. T«i d×u anh xiªu vÑo ®i bªn c¹nh.
Xe ch¹y. Anh ngåi bÖt xuèng ®Êt, cêi: "L·i bèn ®ång. Trõ mét ®ång
phë, cßn ba. Sè chó mµy thÕ mµ tèt ®¸o ®Ó. Th«i vµo ®©y anh hót
®iÕu thuèc lµo råi anh em m×nh ra ga". Anh d¾t t«i vµo qu¸n níc.
Anh gäi mét chÐn trµ Th¸i, mua cho t«i mét c¸i kÑo l¹c n¨m xu. VÞ
chi mÊt mét hµo. Anh rÝt sßng säc, l¬ m¬ nh¶ khãi...

Cuèi n¨m Êy m·n h¹n ¨n mµy, tÝnh ra t«i vµ anh kiÕm ®îc d ra gÇn
mét ngµn b¹c. Anh b¶o nÕu gom mua vµng còng ®îc mêi mÊy ®ång
c©n thõa søc mua hai c¸i nhµ cña l·o chñ trä. Kh«ng vÒ lµng n÷a.
C¸i lµng ¨n mµy !Anh ®a cho t«i h¬n ba tr¨m: "VÒ lµng, chó em b¶o
bÞ mÊt trém hÕt. Anh Cu sî qu¸, bá lµng ®i råi...". T«i van anh thÕ
nµo anh còng kh«ng nghe. ThÕ lµ t«i b¶o: "Anh em sèng chÕt cã
nhau mét n¨m. Anh cÇm lÊy mµ ®i...". BÞn rÞn m·i, cu VËn Ðp t«i lÊy
mêi ®ång tiÒn ®i xe. T«i ®· mêi mét. §i ¨n mµy vÒ lµng víi hai bµn
tay tr¾ng. Theo lêi cu VËn, t«i nãi anh chÕt råi. Lµng ®a ®¸m gi¶,
®¾p mét c¸i mé gi¶ bªn ®êng. Ai ®i qua còng nÐm vµo mét hßn
®Êt, hßn g¹ch... M¶ cu VËn dÇn dÇn to nh mét ®ôn r¹...

Nhê hëng léc s¸u ®êi ¨n mµy t«i ®îc ¨n häc vµ hµnh nghÒ ë thµnh
phè. L¹i mua ®îc nhµ. Ngêi chñ nhµ ñy quyÒn cho ngêi m«i giíi cïng
t«i lo giÊy tê chu tÊt. Gi¸ cã vÎ rÎ, vî t«i rÊt lÊy lµm hµi lßng.

Mét lÇn, thô lý mét vô lõa ®¶o lín, t«i ®· vµo nhµ giam gÆp ph¹m
nh©n. Bao nhiªu n¨m th¸ng ®· qua , song khi võa bíc vµo cöa, t«i
giËt thãt ngêi: L·o cu VËn. L·o co dóm ngêi l¹i, mÆt côp xuèng. Råi
lÊy l¹i b×nh tÜnh rÊt nhanh, cêi cêi: "§Êt hÑp. §i ®©u råi còng gÆp
chó !". Råi th¶n nhiªn, b¶o: "Chó bµo ch÷a cho anh chø. Anh sÏ tr¶ l¹i
chó sè tiÒn mîn ngµy xa. L·i rßng tÝnh ra còng ®Õn mÊy chôc c©y
vµng..."
T«i hái lµm sao ®Õn n«ng nçi nµy, cu VËn kh«ng giÊu giÕm kÓ r»ng
sau gi¶i phãng, víi sè tiÒn ¨n mµy ®Ó ë gãc vên nhµ, cu VËn ®· vµo
Nam tËu rÊt nhiÒu ®Êt c¸t. GÆp thêi, l·o giµu lªn nh diÒu gÆp giã.
Mai danh Èn tÝch ®· l©u, l·o høng chÝ lËp mét c«ng ty tr¸ch nhiÖm
h÷u h¹n, mua vµng b¹c cña c¸c c«ng ty kh¸c råi quÞt lu«n. Sè tiÒn
lªn ®Õn b¹c tØ...

Cu VËn bÊt ngê n¾m lÊy tay t«i vµ b¶o: "Nãi vËy th«i. T«i ch¶ phiÒn
chó. Chó cø ®Ó tßa luËn téi. Téi ¨n cíp lµ cïng. H¬n s¸u m¬i råi! T«i
ch¶ thiÕt g× n÷a..."

Lóc t«i ra vÒ, l·o cu VËn l¹i n¾m lÊy tay: "Chó ®õng lo. TiÒn b¹c, nhµ
cöa, t«i ®øng tªn c¶. Ai lµm ngêi Êy chÞu... Aµ, cßn mãn nî chó, t«i
®· b¶o th»ng C¶ mang ®Õn tËn nhµ"

VÒ sau, l·o cu VËn chÕt trong nhµ tï. Con c¸i l·o theo di chóc x©y
cho l·o mét c¸i mé rÊt to. Mé x©y b»ng ®¸, cao h¬n nhiÒu lÇn c¸i
mé anh cu VËn ë lµng Danh.

Riªng vÒ lêi høa cña l·o cha cã ai thùc hiÖn. T«i hÇu nh còng ®·
quªn...

C¸ch ®©y hai th¸ng , t«i ®µo mãng lµm l¹i nhµ. C¶ nhµ lÊy lµm ng¹c
nhiªn khi ®µo ®îc mét sè vµng ®óng b»ng sè lîng tiÒn t«i ®· mua c¨n
nhµ nµy. Sè vµng Êy gãi trong mét m¶nh v¶i môc mµ t«i nhí ®· tr«ng
thÊy ë ®©u ®ã l©u l¾m råi...

You might also like