Danh môc 21 BNN ®îc hëng chÕ ®é b¶o hiÓm x· héi vÒ BNN ë VN

A- §N BNN: BNN lµ 1 bÖnh ®Æc trng cña 1 nghÒ do yÕu tè ®éc h¹i trong
nghÒ ®ã ®· t¸c ®éng thêng xuyªn, tõ tõ vµo c¬ thÓ NL§ mµ g©y nªn bÖnh.
Nh÷ng trêng hîp nhiÔm ®éc cÊp tÝnh, b¸n cÊp tÝnh do h¬i ®éc, hãa chÊt ®éc
h¹i g©y nªn t¹i n¬i lµm viÖc th× coi nh tai n¹n lao ®éng.
B- C¸c BNN ®îc quy ®Þnh theo th«ng t liªn bé sè 08/TT-LB-19/5/1976
* BÖnh do bôi
1. BÖnh bôi phæi do nhiÔm bôi Silic SiO2
2. BÖnh bôi phæi do nhiÔm bôi ami-¨ng.
* BÖnh do hãa chÊt
3. BÖnh nhiÔm ®éc ch× vµ hîp chÊt cña ch×.
4. BÖnh nhiÔm ®éc Benzen vµ c¸c ®ång ®¼ng cña Benzen.
5. BÖnh nhiÔm ®éc do thñy ng©n vµ c¸c hîp chÊt cña thñy ng©n.
6. BÖnh nhiÔm ®éc do Mn vµ c¸c hîp chÊt cña Mangan.
* BÖnh do yÕu tè VËt Lý
7. BÖnh do tia X vµ c¸c chÊt phãng x¹.
8. BÖnh ®iÕc do tiÕng ån.
*C¸c bÖnh sau míi ®îc bæ sung:
9. LoÐt da, loÐt v¸ch ng¨n mòi, viªm da, chµm tiÕp xóc.
10. BÖnh s¹m da.
11. BÖnh rung chuyÓn nghÒ nghiÖp.
12. BÖnh bôi phæi b«ng.
13. BÖnh lao nghÒ nghiÖp.
14. BÖnh viªm gan do virus nghÒ nghiÖp.
15. BÖnh do letopspira nghÒ nghiÖp.
16. BÖnh nhiÔm ®éc TNT (Trinitro Toluen)
* QuyÕt ®Þnh 167/Q§ 4/2/1997 cña bé trëng BYT bæ sung 5 bÖnh sau:
17. BÖnh nhiÔm ®éc Asen vµ c¸c hîp chÊt asen nghÒ nghiªpj
18. BÖnh nhiÔm ®éc nicotin nghÒ nghiÖp
19. BÖnh nhiÔm ®éc hãa chÊt trõ s©u nghÒ nghiÖp.
20. BÖnh gi¶m ¸p nghÒ nghiÖp.
21. BÖnh viªm phÕ qu¶n m·n tÝnh nghÒ nghiÖp.

BÖnh bôi phæi b«ng - BYSSINOSIS

Trong sè c¸c bÖnh do thùc vËt, ®©y lµ mét trong nh÷ng bÖnh phæ biÕn nhÊt.
Cßn gäi lµ bÖnh hen thî dÖt, g©y khã thë tøc ngùc, hoÆc sèt.
¥? VN, nhiÒu bÖnh nh©n bÞ bôi phæi b«ng ®· ®îc ®iÒu tra nghiªn cøu nhng
cha ®a ra ®îc nh÷ng kÕt luËn cô thÓ.
T×nh h×nh bÖnh
BÖnh nµy xuÊt hiÖn ë c«ng nh©n dÖt. Hä tiÕp xóc víi c¸c laäi bôi h×nh thµnh
tõ nh÷ng sîi b«ng, l¸ vµ vá c©y b«ng. C«ng nh©n c¸n xÐ b«ng, ®ãng kiÖn, se
sîi vµ dÖt … ®Ó cã thÓ m¾c bÖnh. §iÒu tra ®îc ë trªn kh¾p thÕ giíi th× Ýt
nhÊt 40% c«ng nh©n tiÕp xóc bôi b«ng bÞ bÖnh.
C¬ chÕ bÖnh sinh
Bôi b«ng, gai, ®ay ¶nh hëng ®Õn kh«ng khÝ phæi víi 2 ®Æc ®iÓm sau ®©y:
1. TriÖu chøng ban ®Çu lµ tøc ngùc, ngµy thø 2 cã kÌm theo gi¶m t¹m thêi thÓ
tÝch thë ra tèi ®a/gi©y vµ t¨ng søc c¶n ®êng thë. Khi dïng thuèc gi·n phÕ
qu¶n, nh÷ng triÖu chøng ®ã sÏ mÊt ®i.
2. §iÒu tra cho thÊy, nh÷ng ngêi m¾c ph¶i cã dung tÝch h« hÊp cña hä thêng
xuyªn thÊp h¬n so víi nh÷ng ngêi ko m¾c ph¶i.
C¬ chÕ cô thÓ cña bÖnh th× ta cha biÕt nhng c¬ chÕ cã vÎ lµ hîp lý nhÊt lµ
viÖc gi¶i phãng histamin cña chÊt nµo ®o cha biÕt cã trong b«ng, lanh, ®ay,
gai.
Sù cã mÆt chÊt g©y co th¾t phÕ qu¶n trong bôi gi¶i thÝch ®îc c¸c triÖu
chøng ®iÓn h×nh xuÊt hiÖn ë ngµy thø hai. Nhng ®iÒu nµy kh«ng gi¶i thÝch
®îc t¹i sao bÖnh nh©n bÖnh nÆng l¹i ë vµo t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng
víi c¸c triÖu chøng t¾c nghÏn ®êng h« hÊp thêng xuyªn vµ kÐo dµi.
TriÖu chøng
BBPB lµ bÖnh m·n tÝnh ®êng h« hÊp do c¸c lo¹i bôi b«ng, gai, ®ay. VÒ ®¹i
thÓ, ®Æc ®iÓm cña bÖnh lµ tøc ngùc vµ khã thë khi lao ®éng, sau ngµy nghØ
cuèi tuÇn hay nh÷ng ngµy nghØ kh¸c, ë giai ®o¹n muén sau nhiÒu n¨m tiÕp
xóc víi bôi, bÖnh nh©n gi¶m kh¶ n¨ng lao ®éng nghiªm träng, víi c¸c triÖu
chøng viªm phÕ qu¶n m·n vµ phÕ nang.
1. Giai ®o¹n sím:
2. Giai ®o¹n cuèi:
- ¥r phim X quang phæi kh«ng thÊy biÕn ®æi ®Æc hiÖu nµo vµ còng kh«ng
x¸c ®Þnh ®îc 1 h×nh ¶nh bÖnh lý nµo ë bÖnh nh©n bÞ tö vong do bÖnh nµy.
NÕu cã chØ lµ h×nh ¶nh tæn th¬ng vµ bÖnh lý ë phæi viªm phÕ qu¶n m·n,
gi·n phÕ nang do nguyªn nh©n kh«ng ph¶i BNN.
Ngoµi ra cßn c¸c triÖu chøng kh¸c nh: ho, kh« nåm, mÖt mái nhøc ®Çu, ®Æc
biÖt lµ sèt. C¸c triÖu chøng xuÊt hiÖn vµ mÊt ®i sau 3-6h. Sau thêi gian tiÕp
xóc tõ 8-19 n¨m, bÖnh ph¸t triÓn thµnh suy h« hÊp ko phôc håi ®îc. BÖnh
c¶nh l©m sµng lµ gi·n phÕ qu¶n vµ phÕ nang.
ChÈn ®o¸n
1. YÕu tè tiÕp xóc: BÖnh nh©n lao ®éng ë c¸c nhµ m¸y b«ng ®ay, gai víi c¸c
c«ng nh©n lµm viÖc ë vÞ trÝ xe dîi, dÖt v¶i, dÖt bao b×, tiÕp xóc l©u n¨m víi
c¸c bôi th¶o c¸c lo¹i.
2. TriÖu chøng l©m sµng:
- TriÖu chøng ®Æc trng lµ tøc ngùc, ë giai ®o¹n sím, xuÊt hiÖn ë ngµy ®Çu
tuÇn sau ngµy nghØ (thø 7, Cn,…) vµ ngµy thø 2 tiÕp theo.
- Trong thùc thÓ l©m sµng, khã gÆp triÖu chøng kh¸ch quan (gi¶m thÓ tÝch
thë tèi ®a/gi©y) ®ång thêi víi c¸c triÖu chøng kh¸c. Do ®ã ph¶I dùa vµo hái
bÖnh.
- Nh÷ng ngêi nghiÖn thuèc l¸ cã viªm phÕ qu¶n m·n tÝnh cã thÓ chÈn ®o¸n
ph©n biÖt dùa vµo ho vµ ®êm.
3. BiÕn ®æi chøc n¨ng h« hÊp:
- C¸c triÖu chøng trªn liªn quan ®Õn sù suy gi¶m râ rÖt dung tÝch h« hÊp
trong ca lao ®éng. Kh«ng chØ ë nh÷ng ngêi cã triÖu chøng, mµ ngay c¶ ngêi
kh«ng cã triÖu chøng th× viÖc ®o gi¶m thÓ tÝch thë tèi ®a/gi©y tríc vµ sau
ca lµm viÖc lµ cÇn thiÕt, gióp cho x¸c ®Þnh chÈn ®o¸n vµ ngêi nµo m¾c bÖnh
nhng ko thÓ hiÖn triÖu chøng.
4. Ph©n lo¹i bÖnh:
Ph©n lo¹i thèng nhÊt theo Schilling vµ ctv, chia theo møc ®é l©m sµng vÒ c¸c
lo¹i C vµ F(lµ vÒ chøc n¨ng h« hÊp):
a) Ph©n lo¹i vÒ l©m sµng:
Lo¹i C0: Tøc ngùc trong ngµy lao ®éng ®Çu tiªn, tuÇn cã, tuÇn kh«ng…
Lo¹i C2: Tøc ngùc vµo ngµy lao ®éng ®Çu tiªn vµ c¸c ngµy kh¸c trong tuÇn.
Lo¹i C3: nh lo¹i 2 nhng cã triÖu chøng kÌm theo lµ gi¶m tt thë t®a/gi©y, t¨ng
søc c¶n ®êng thë.
b) Ph©n lo¹i vÒ chøc n¨ng h« hÊp:
Lo¹i F0: Dung tÝch phæi cha bÞ ¶nh hëng. Cha cã biÕn ®æi chøc n¨ng h« hÊp.
Lo¹i F1: Dung tÝch phæi gi¶m võa. Cha cã biÕn ®æi chøc n¨ng h« hÊp.
Lo¹i F1/2: Dung tÝch phæi bÞ ¶nh hëng nhÑ. Cha cã biÕn ®æi chøc n¨ng h«
hÊp.
Lo¹i F2: cã biÕn ®æi chøc n¨ng h« hÊp tõ nhÑ ®Õn võa vµ ko håi phôc.
Lo¹i F3: cã biÕn ®æi chøc n¨ng h« hÊp tõ võa ®Õn nÆng vµ ko håi phôc.
Víi mçi c«ng nh©n ph¶i thu thËp ®Çy ®ñ sè liÖu tuæi ®êi, tuæi nghÒ, nghÒ
nghiÖp, cã bÖnh ®êng h« hÊp nµo kh¸c ko, cã nghiÖn thuèc l¸ ko.
5. Tiªu chuÈn chÈn ®o¸n:
a) ®èi tîng chÈn ®o¸n: NL§ ph¶I lµm viÖc ë m«I trêng cã bôi b«ng, gai, ë nång
®é cao qu¸ giíi h¹n cho phÐp (1mg/m3). Thêi gian tiÕp xóc nghÒ nghiÖp ph¶i
> 5 n¨m.
b) Tiªu chuÈn chÈn ®o¸n bÖnh:
* DÊu hiÖu l©m sµng: Dùa vµo héi chøng ngµy thø 2: thÓ C1 vµ C2
* §o ®¹c chøc n¨ng h« hÊp:
* Lµm nghiÖm ph¸p dîc ®éng häc.
6. TiÕn triÓn vµ tiªn lîng:
C¸c triÖu chøng cã thÓ xuÊt hiÖn vµi tuÇn hay vµi th¸ng råi cã thÓ mÊt h¼n
nÕu c«ng nh©n chuyÓn nghÒ (ë giai ®o¹n C1/2 vµ C1). NÕu ko, bÖnh tiÕn
triÓn víi c¸c c¬n d÷ déi, kh¹c ®êm x¸m, khã thë râ rÖt. §©y lµ h×nh ¶nh cña
bÖnh viªm phÕ qu¶n m·n tÝnh vµ gi·n phÕ nang. Lóc nµy BÖnh nh©n ë t×nh
tr¹ng suy h« hÊp m·n, cã nguy c¬ biÕn chøng nhiÔm khuÈn vµ suy tim. Tû lÖ
viªm phÕ qu¶n m·n tÝnh t¨ng ë bÖnh nh©n tuæi cao, nghiÖn thuèc lµo, thuèc
l¸.
7. BiÖn ph¸p dù phßng vµ ®iÒu trÞ:
a)Phßng vµ chèng bôi: - Ph¶i cã hÖ thèng th«ng giã, läc bôi, hót bôi.
-§o c¸c nång ®é bôi ®Ó gi¶m bít c¸c quy tr×nh c«ng nghÖ g©y bôi lín.
b)Y tÕ:
- Kh¸m tuyÓn ®Ó lo¹i trõ nh÷ng ngêi, løa tuæi m¾c c¸c bÖnh m·n tÝnh ko
®Æc hiÖu, lao phæi, hen dÞ øng. Khi kh¸m ph¶i ®o chøc n¨ng h« hÊp, ®o thÓ
tÝch thë….Tæ chøc kh¸m ®Þnh kú.
c) C«ng nh©n ph¶i sö dông c¸c ph¬ng tiÖn b¶o vÖ c¸ nh©n, ®eo khÈu trang.
Lµm viÖc theo giai ®o¹n ng¾n ë nh÷ng n¬i cã nång ®é bôi cao.
d) §iÒu trÞ: dïng kh¸ng sinh Histamin ®Ó gi¶m t¸c h¹i cña bôi b«ng tíi phæi,
lµm gi¶m c¸c triÖu chøng khã thë, tøc ngùc. Tuy nhiªn ko nªn k¹m dông.

===============================================
=======================
§iÕc nghÒ nghiÖp
§Õn nay, theo thèng kª cña Héi Chèng ån quèc tÕ th× §NN ®· ®øng ®Çu trong
sè c¸c BNN cã xu híng ngµy cµng t¨ng sè lîng ngêi m¾c ph¶i.
ë VN, §NN ®îc ph¸t hiÖn chñ yÕu ë c¸c nghµnh ®êng s¾t, giao th«ng vËn t¶i,
n¨ng lîng, x©y dùng, c«ng nghiÖp nÆng vµ nhÑ,… §NN chiÕm 10% tØ lÖ c¸c
trêng hîp m¾c BNN ®îc b¶o hiÓm.
1. §Æc ®iÓm:
- §NN lµ 1 bÖnh do tiÕng ån cña n¬i lao ®éng, cã cêng ®é cao, trªn møc g©y
h¹i, t¸c ®éng nh 1 vi chÊn th¬ng ©m, trong 1 thêi gian dµi g©y tæn th¬ng
kh«ng phôc håi ®îc ë c¬ quan Corti tai trong.
- Theo quy íc quèc tÕ møc ®é ån g©y §NN lµ: 90dB ± 2.5 dB; thêi gian tiÕp xóc
ph¶i trªn 3 th¸ng.
Mét sè biÓu hiÖn l©m sµng:
+ §NN lµ ®iÕc ®èi xøng 2 bªn. Th«ng thêng xÊp xØ ®èi xøng. -> gióp ph©n
biÖt víi ®iÕc do chÊn th¬ng ©m (nh nghe ph¶i tiÕng næ d÷ déi).
+ §êng thÝnh lùc khuyÕt h×nh ch÷ V ë tÇn sè 4000Hz. ë Thêi kú ®Çu, ®©y lµ
mét dÊu hiÖu ®Æc trng.
+ §NN do tæn th¬ng èc tai. Ngêi ta thêng thÊy ®êng biÓu diÔn thÝnh lùc ®-
êng x¬ng vµ khi gÇn trïng nhau.
+ §NN kh«ng håi phôc ®îc. NÕu mµ håi phôc ®îc ®ã chØ lµ hiÖn tîng mÖt mái
thÝnh gi¸c. §NN ~ tæn th¬ng ë tæ chøc thÇn kinh nªn ko thÓ håi phôc.
+ §NN kh«ng tù tiÕn triÓn. NÕu ngng tiÕp xóc tiÕng ån th× bÖnh còng ngõng
tiÕn triÓn. -> ph©n biÖt víi ®iÕc do tuæi t¸c, ®iÕc do tuæi t¸c cã sù tiÕn triÓn
liªn tôc.
2. TriÖu chøng l©m sang:
Chia lµm 4 giai ®o¹n:
G® ®Çu: lµ g® thÝch øng, sau khi tiÕp xóc tiÕng ån vµi tuÇn ®Õn vµi th¸ng.
Ngêi bÖnh thÊy: ï tai, c¶m gi¸c bÞ nót tai, nghe kÐm ë cuèi phiªn lµm viÖc, suy
nhîc, mÖt mái, mÊt ngñ, nhøc ®Çu.
- Sau khi nghØ ng¬i th× håi phôc l¹i.
G® tiÒm tµng:
KÐo dµi hµng n¨m, cã khi ®Õn 5-7 n¨m. Ngêi bÖnh kh«ng biÕt do c¸c triÖu
chøng chñ quan, n¬i ån µo vÉn nghe râ. Khi nghe nh¹c thÊy trë ng¹i v× nghe
kÐm ë tÇn sè cao.
Thêi kú nµy ®o thÝnh lùc ©m lµ c¸ch tèt ph¸t hiÖn hµng lo¹t vµ sím nhÊt.
G® nµy vÉn nghe ®îc tiÕng ®ång hå tÝch t¾c ë 50-60 dB, tÇn sè 3000-4000
Hz.
G® tiÒm tµng gÇn hoµn toµn:
- §êng biÓu diÔn thÝnh lùc ©m khuyÕt ch÷ V më réng ra tíi tÇn sè thÊp 2000…
1000Hz, vïng nãi chuyÖn bÞ ¶nh hëng (500-2000Hz), cã thÓ mÊt 70dB ë
4000Hz. TÊn sè cao 8000 Hz còng bÞ ¶nh hëng. Ngêi bÖnh khã chÞu khi nghe,
kh«ng nghe nãi thÇm ®îc. KÐo dµi 10-15 n¨m.
G® ®iÕc râ rÖt:
ë g® nµy, tiÕng nãi to còng khã nghe. BÖnh nh©n thêng xuyªn bÞ ï tai, nãi
chuyÖn khã. ThÝnh lùc khuyÕt ch÷ V ë c¶ vïng tÇn sè thÊp 500 Hz vµ 250Hz.
ThÝnh trêng thu hÑp, ngìng nghe t¨ng cao, ngìng ®au h¹ thÊp xuèng.
3. ChÈn ®o¸n bÖnh:
C¨n cø vµo:
a) YÕu tè tiÕp xóc:
- N¬I lao ®éng cã tiÕng ån cao > = 90 dBA. NÕu tiÕng ån cã cêng ®é, cã
xung tõ 85 dBA trë lªn.
- Thêi gian lao ®éng t¹i n¬i ®ã tèi thiÓu lµ 3 th¸ng vµ 6 tiÕng mçi ngµy.
b) TriÖu chøng l©m sµng:
+ Nghe kÐm c¶ 2 tai
+ Kh«ng nghe ®îc c¸c tiÕng cao (Hz cao), tiÕng nãi nhá.
+ Kh«ng cã tæn th¬ng tiÒn ®×nh nh mÊt th¨ng b»ng, chãng mÆt.
c) §o thÝnh lùc ©m:
- Cã biÓu hiÖn tæn th¬ng ë c¶ ®êng x¬ng vµ ®êng khÝ, ®êng biÓu diÔn trïng
nhau.
- ThÓ hiÖn ®iÕc tiÕp ©m loa, t¹o ®¸y hay loa ®¹o (khuyÕt ch÷ V, ®Ønh ë
4000Hz) hoÆc trong kho¶ng 3000-6000Hz).
- ThÓ hiÖn ®iÕc hai ta ®èi xøng t¬ng ®èi.
d) TÝnh to¸n thiÕu hôt thÝnh lùc:
- TÝnh b»ng % theo ®êng x¬ng vµ b¶ng Fowler-Sabine.
- Tæn th¬ng c¬ thÓ tÝnh theo b¶ng c¶i tiÕn riªng cho §NN.
4. C¸c rèi lo¹n kh¸c:
- Víi c¸c c¬ quan kh¸c, ån qu¸ phÐp g©y chãng mÆt, buån n«n, ngÊt. NhÞp tim
rèi lo¹n, m¹ch kh«ng ®Òu. TiÕng ån cã thÓ t¸c ®éng ®Õn tËn cïng thÇn kinh,
duy tr× th¨ng b»ng ë tiÒn ®×nh.
- Víi t©m lý: g©y khã chÞu, lo l¾ng, bùc béi, dÔ c¸u g¾t, hay c·i cä, xung ®ét
trong gia ®×nh; sî h·i, ¸m ¶nh, mÊt tËp trung + suy nghÜ, lµm dÔ nhÇm lÉm,
thiÕu chÝnh x¸c.
5. Gi¸m ®Þnh ®iÕc nghÒ nghiÖp:
a. Nh÷ng c«ng nh©n lµm viÖc ë vÞ trÝ:
- Cã tiÕng ån tõ 90 dB (AIY) hoÆc 85 dB (A) trë lªn (tiÕng ån ng¾t nhÞp cã
xung ®éng Èmp d¶i tÇn sè cao).
- Thêi gian tiÕp xóc víi tiÕng ån trªn ®©y ph¶i tèi thiÓu 6h/ ngµy lµm viÖc.
- Nõu thêi gian tiÕp xóc víi tiÕng ån qu¸ 10h / ngµy th× tiÕng ån thÊp nhÊt
theo quy ®Þnh cã thÓ lµ 80 dB (AI).
b. C«ng nh©n ®îc hëng chÕ ®é b¶o hiÓm x· héi víi §NN khi:
* BÞ ®iÕc tiÕp ©m thÓ ®¸y c¶ hai tai vµ nghe tai kh¸ h¬n cã gi¶m thÝnh lùc
tèi thiÓu 35%. BiÓu ®å thÝnh lùc ©m cã gi¶m, nghe ®êng x¬ng ë c¸c tÇn sè
cao râ rÖt hoÆc cã tôt thÝnh lùc h×nh ch÷ V víi ®Ønh ë tÇn sè 4069 Hz.
*Thêi gian xuÊt hiÖn gi¶m thÝnh lùc tèi thiÓu lµ 6 th¸ng. Nh÷ng trêng hîp xuÊt
hiÖn tøc thêi sím h¬n quy ®Þnh trªn th× coi nh tai n¹n lao ®éng vµ hëng chÕ
®é theo TNL§.
*Cã nh÷ng tæn th¬ng tÕ bµo ë lao ®¹o.
*Chøc n¨ng tiÒn ®×nh kh«ng bÞ ¶nh hëng.
*Gi¶m thÝnh lùc tiÕn triÓn kh«ng tèt sau khi ngõng tiÕp xóc víi tiÕng ån tèi
thiÓu 3 th¸ng.
- TØ lÖ tæn th¬ng qu¸ 40%.
- Gi¶m nghe ®êng cèt ®¹o trong kho¶ng thêi gian 6 th¸ng ë 2048Hz vît qu¸ 20
dB.
- Díi 27 tuæi ®êi hay díi 1 n¨m tuæi nghÒ khi tØ lÖ tæn th¬ng trªn c¬ thÓ
20%.
6. BiÖn ph¸p dù phßng
a. BiÖn ph¸p KT:
- Gi¶m tiÕng ån tõ nguån ph¸t sinh.
- C¸ch ly nguån ån, bäc kÝn m¸y g©y ån nhiÒu.
- Gi¶m ån b»ng hÊp thu bÒ mÆt vµ ph¶n x¹ t¹i chç.
- Bè trÝ m¸y mãc, s¾p xÕp dông cô hîp lý.
b. BiÖn ph¸p phßng hé c¸ nh©n:
- Nót tai: b»ng s¸p, b«ng, cao su xèp, chÊt dÎo, kim lo¹i.
- Chôp tai: tai chôp hay mò chuét.
- Cã thÓ s¾p xÕp nghØ xen kÏ gi÷a c¸c giê lµm. Lao ®éng 1h nghØ 15 phót,
hoÆc 2h nghØ nöa giê. Bè trÝ phßng nghØ ng¬i yªn tÜnh cho c«ng nh©n ë
gÇn n¬i lao ®éng.
§èi víi nh÷ng mÖt mái thÝnh gi¸c hay ph¶i lao ®éng ë nh÷ng n¬i cêng ®é qu¸
cao, cã thÓ ®iÒu trÞ b»ng bè trÝ nghØ ng¬i trong mét sè ngµy hoÆc vµi tuÇn
lÔ.
c. BiÖn ph¸p Y tÕ:
c1) §o thÝnh lùc s¬ bé: ¸p dông cho ngêi tiÕp xóc nghÒ nghiÖp víi tiÕng ån cã
cêng ®é cao h¬n 90 dB trë lªn.
c2) §o thÝnh lùc ©m hoµn chØnh: Ph¶i ®o trong phßng c¸ch ©m, cã ©m nÒn
díi 35 dB. §èi tîng ®o ph¶i ngõng tiÕp xóc ån > 6h ®Ó lo¹i trõ thÝnh gi¸c.
c3) Giíi h¹n tèi ®a cho phÐp:
¥? VN, giíi h¹n tèi ®a cho phÐp ®èi víi tiÕng ån ë m«i trêng lao ®éng lµ 90
dBA.

------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------
BÖnh nhiÔm ®éc ch× v« c¬
BÖnh nµy hay gÆp vµ ®îc biÕt ®Õn tõ xa xa. HiÖn nay ë ViÖt Nam, bÖnh
nhiÔm ®éc ch× cÊp tÝnh ®îc xÕp vµo danh môc c¸c bÖnh ®îc b¶o hiÓm.
1. TriÖu chøng:
a. NhiÔm ®«c cÊp tÝnh:
X¶y ra sau khi hÊp thô vµi mililÝt ch× acetat, víi c¸c triÖu chøng:
- Rèi lo¹n tiªu hãa: XuÊt hiÖn sím vµ m·nh liÖt c¸c hiÖn tîng: báng thùc qu¶n,
buån n«n, n«n, ®au thîng vÞ, cã thÓ bÞ tiªu ch¶y hoÆc kh«ng.
- Toµn th©n suy sôp nhanh chãng, lo l¾ng, m¹ch nhá, chuét rót, co giËt.
- Cã dÊu hiÖu cña cña viªm thËn hoÆc viªm gan thËn, vµng da, protein niÖu
®¹m huyÕt t¨ng, thêi gian ®Ó phôc håi kÐo dµi.
b. NhiÔm ®éc m·n tÝnh:
- §¸ng chó ý nhÊt lµ: suy sôp thÓ lùc, mÖt mái, Ýt ngñ, nhøc ®Çu, ®au c¬ x-
¬ng, rèi lo¹n tiªu hãa, t¸o bãn, ®au d¹ dµy, ¨n kÐm ngon. Nhng c¸c triÖu chøng
nµy cã thÓ ch÷a khái.
- Ngoµi ra, dÔ quan s¸t thÊy: da mÆt t¸I x¸m do cã nhiÒu m¹ch m¸u chø ko
ph¶I do thiÕu m¸u.
- Ch©n r¨ng, n¬I tiÕp xóc víi lîi cã ®êng viÒn mµu x¸m sÉm.
- Khi t×nh tr¹ng nhiÔm ®éc nghiªm träng th× ngêi m¾c bÖnh thÊy ®au bông.
- LiÖt: ®Çu tiªn lµ tæn th¬ng c¸c thÇn kinh ngo¹i biªn (c¸c thÇn kinh quay, liÖt
c¸c c¬ duçi), c¸c ngßn tay lÇn lît bÞ liÖt.
- Tai biÕn n·o: cã thÓ x¶y ra nhng mµ Ýt thÊy h¬n.
- Viªm thËn: ph¸t triÓn chËm, protein niÖu nhÑ, ®¹m huyÕt t¨ng nhÑ. Níc tiÓu
cã thÓ cã c¶ hång cÇu vµ b¹ch cÇu.
- HuyÕt ¸p cao: lóc ®Çu lµ ®¬n thuÇn, vÒ sau thµnh vÜnh viÔn vµ phèi hîp víi
viªm thËn. Pb g©y t¸c h¹i ®Õn m¹ch vµ nhu m« thËn. HuyÕt ¸p cao dÔ dÉn
®Õn c¸c tai biÕn vÒ tim m¹ch: tim to, xuÊt huyÕt, suy tim.
- Th¸p khíp do ch×: xuÊt hiÖn tõng c¬n, ®au lan táa, nhng kh«ng sng, kh«ng
®á. Mçi c¬n ®au kÐo dµi vµi ngµy.
2. ChÈn ®o¸n:
A. YÕu tè tiÕp xóc:
- Ngêi c«ng nh©n ph¶I lao ®éng ë n¬I thêng xuyªn tiÕp xóc víi ch×.
B. TriÖu chøng l©m sµng;
- HiÖn nay Ýt gÆp trêng hîp thÓ hiÖn râ vµ ®Èy ®ñ c¸c triÖu chøng kÓ trªn.
C. NghiÖm ph¸p tiÕp xóc:
C1) §Þnh lîng ch× huyÕt: chØ cã gi¸ trÞ chØ ®iÓm, kh«ng cã ý nghÜa tiªn lîng:
NÕu < 30 microg/100ml m¸u = hoµn toµn kh«ng tiÕp xóc.
NÕu > 80 microg/100ml m¸u = cã bÖnh lý hay cã sù tiÕp xóc nguy hiÓm.
C2) §Þnh lîng Pb niÖu: giíi h¹n lµ 80microg/24h, nÕu > 150 microg/24h = cã
biÓu hiÖn l©m sµng.
C3)§Þnh lîng Pb tãc: sè lîng 20 – 30 microg/g = b×nh thêng
NÕu lªn ®Õn 200 microg/g tãc = nhiÔm ®éc.
D. Ph¸t hiÖn c¸c tæn th¬ng sinh hãa:
D1) §Þnh lîng delta ALA (ALA.D) hång cÇu:
B×nh thêng lµ: 100 + 20 ®¬n vÞ
NÕu xuèng kho¶ng 20 + 15 ®¬n vÞ = cã tiÕp xóc vµ thÊm nhiÔm víi ®éc chÊt
ch×.
D2) Sè lîng hång cÇu h¹t kiÒm (HCHK) :
ë ViÖt Nam, b×nh thêng sè lîng díi 10 0/000 .
D3) §Þnh lîng huyÕt s¾c tè (Hb):
Lîng Hb sÏ bÞ sôt gi¶m, rèi lo¹n tæng hîp Hb.
E. Tiªu chuÈn nhiÔm ®éc ch×:
E1) §èi tîng chÈn ®o¸n: NL§ lv ë n¬i cã nång ®é bôi vµ h¬i ch× cao qu¸ giíi h¹n
cho phÐp (0,00001 mg/l)
* DÊu hiÖu l©m sµng:
1. TrÞ sè Delta ALA niÖu tÝnh b»ng mg/l (lÊy níc tiÓu 24h) : > hay = møc 10
2. Sè lîng hång cÇu h¹t kiÒm tÝnh theo tØ lÖ phÇn v¹n: >= møc 10.
3. TrÞ sè huyÕt s½c tè g/ 100 ml m¸u: <= møc 11
E2) XuÊt hiÖn triÖu chøng sau th× cµng kh¼ng ®Þnh v÷ng ch¾c:
- §au bông c¬n, ko sèt, ®au bông kÌm theo t¨ng huyÕt ¸p, ®êng viÒn ch× díi
ch©n r¨ng.
- LiÖt c¬ co duçi ngãn tay vµ c¬ nhá bµn tay.
- BÖnh cÊp tÝnh vÒ n·o ë ngêi, cã 1 hoÆc nhiÒu triÖu chøng kh¸c bÖnh nhiÔm
®éc ch×.
- Viªm thËn, t¨ng ®¹m huyÕt hoÆc viªm thËn t¨ng huyÕt ¸p.
- ThiÕu m¸u, thêng lµ thiÕu m¸u ®¼ng s¾c.
3.Dù phßng
A) BiÖn ph¸p kÜ thuËt:
- Ng¨n ngõa sù h×nh thµnh hoÆc sù « nhiÔm bôi hay h¬i ch×.
- C¸c qu¸ tr×nh nghiÒn, ®ãng gãi hîp chÊt Pb ph¶i tù ®éng, khÐp kÝn.
- Ph¶i cã hÖ thèng th«ng hót giã, m¸y hót h¬i, bôi t¹i chç, lµm Èm, …
- Thay thÕ c¸c hîp chÊt Pb vµ Pb bëi c¸c chÊt ko ®éc, hoÆc Ýt ®éc h¬n, …
B) BiÖn ph¸p Y tÕ:
- Tæ chøc kh¸m tuyÓn: kh«ng tuyÓn nh÷ng ngêi thiÕu m¸u, rèi lo¹n gan, thÇn
kinh, huyÕt ¸p cao.
- Kh¸m ®inh kú 1lÇn/n¨m, n¬i nµo cã « nhiÔm cao th× 1lÇn/6 th¸ng. Lµm c¸c
xÐt nghiÖm m¸u, ….
- NÕu cã biÓu hiÖn th× ngõng tiÕp xóc, ®iÒu trÞ ngay.
C) biÖn ph¸p c¸ nh©n:
- NL§ tiÕp xóc ph¶i ®îc trang bÞ vµ sö dông c¸c trang thiÕt bÞ B¶o hé c¸ nh©n,
®éi mò, ®eo g¨ng, ...
- T¾m giÆt, thay quÇn ¸o sau ca lµm viÖc.
- CÊm ¨n uèng, hót thuèc t¹i n¬i lµm viÖc.
- Gi÷ vÖ sinh r¨ng miÖng.
- VÒ phÝa y tÕ: ph¶i ®Þnh kú ®o nång ®é h¬i ch×, bôi ch× t¹i n¬i lao ®éng.
4. §iÒu trÞ:
NhiÔm ®éc cÊp tÝnh:
- Röa d¹ dµy víi dung dÞch kÕt tña Pb díi d¹ng sunfat kh«ng hßa tan nh Na2SO4
vµ MgSO4.
- Tiªm EDTA Na2Ca.
- Chèng cho¸ng b»ng c¸ch tiªm hay truyÒn níc.
NhiÔm ®éc m·n tÝnh:
- Theo dâi ngêi nghi nhiÔm, khi nhiÔm ®éc thùc sù th× sö dông thuèc th¶i ch×
EDTA. Lu ý v× chÊt nµy cã t¸c dông phô g©y ®éc víi thËn.