You are on page 1of 33

LI M U Trong nn kinh t hin i, cng vi tin trnh hi nhp din ra mnh m, qu trnh t do ha ti chnh lin tc, cc lung ti chnh

dng vn c giao lu t do v xuyn sut t quc gia ny sang quc gia khc. Trong bi cnh nn kinh t mi quc gia cng gn lin vi tnh hnh bin ng kinh t chnh tr din ra trong ton cu, Vit Nam chng ta gia nhp WTO, cng chu s tc ng to ln trong xu th . Mt nn kinh t pht trin n nh bn vng, t ch v ti chnh s gip nn kinh t t nc c sc khng trc nhng c sc kinh t bn ngoi nht l cc cuc khng hong kinh t. Chn on ra cc cn bnh ca nn kinh t v tm cch cha tr n l cch hu hiu ng vng trn con ng hi nhp, trong vn t ra i vi h thng ti chnh cng nh nn kinh t hin nay l tnh hnh la ha m theo cc chuyn gia la ha Vit Nam ang mc bo ng c th nh hng rt su sc i vi nn kinh t Vit Nam. Hin tng la ha bt ngun t c ch tin t th gii hin i, trong tin t ca mt s quc gia pht trin, c bit l la M, c s dng trong giao lu quc t lm vai tr ca "tin t th gii". Cho nn ngi ta thng gi hin tng ngoi t ha l "la ha". c mt cch nh gi tng qut hn v tnh trng la ho., cng nh tm ra nhng gii php khc phc tnh trng la ho Vit Nam l vn cn thit v cp bch, nhm 3 chn ti: " la ha Vit nam: thc trng v gii php lm ti nghin cu. Trong phm vi ti ny, chng ti ch nghin cu nn kinh t b la ha bng ng USD m c th l nn kinh t Vit Nam trong giai on t sau ci cch kinh t n nay. Do kin thc v thi gian cn hn ch nn bi vit khng trnh khi nhng thiu xt, sai lm, chng ti rt mong c s ng gp kin ca thy, c gio v cc bn. Qua y, nhm 3 xin cm n PGS TS. Phm Th Thu Tho hng dn chng ti hon thnh ti ny. Kt cu ti gm 3 phn: Chng I: L lun chung v la ha v tc ng ca n i vi nn kinh t Chng II: Thc trng la ha Vit Nam Chng III: Kinh nghim v gii php khc phc hin tng la ha Vit Nam

CHNG I: L LUN CHUNG V LA HA V TC NG CA N I VI NN KINH T I. L lun chung v la ha 1. Khi nim la ha la ho c th hiu mt cch thng thng l trong mt nn kinh t khi ngoi t c s dng mt cch rng ri thay th cho ng bn t trong ton b hoc mt s chc nng tin t, nn kinh t b coi l la ho ton b hoc mt phn. S d y l tn gi chung ca hin tng ngoi t ha, nhng do ng la M t trc ti nay lun chim v th quan trng nht trong nn kinh t quc t nn ngi ta thng gi hin tng ngoi t ho l " la ho". Theo tiu ch ca IMF a ra, mt nn kinh t c coi l c tnh trng la ho cao khi m t trng tin gi bng ngoi t chim t 30% tr ln trong tng khi tin t m rng (M2); bao gm: tin mt trong lu thng, tin gi khng k hn, tin gi c k hn, v tin gi ngoi t. Theo nh gi ca IMF nm 1998 trng hp la ho cao c 19 nc, trng hp la ho cao va phi vi t l tin gi ngoi t/M2 khong 16,4% c 35 nc, trong s c Vit Nam. 2. Phn loi la ha la ho c phn ra lm 3 loi: la ho khng chnh thc (unofficial Dollarization), la ho bn chnh thc (semiofficial dollarization), v la ho chnh thc (official dollarization). - la ho khng chnh thc l trng hp ng la c s dng rng ri trong nn kinh t, mc d khng c quc gia chnh thc tha nhn. la ho khng chnh thc c th bao gm cc loi sau: Cc tri phiu ngoi t v cc ti sn phi tin t nc ngoi. Tin gi bng ngoi t nc ngoi. Tin gi ngoi t cc ngn hng trong nc. Tri phiu hay cc giy t c gi bng ngoi t ct trong ti. - la ho bn chnh thc l nhng nc c h thng lu hnh chnh thc hai ng tin. nhng nc ny, ng ngoi t l ng tin lu hnh hp php, v thm ch c th chim u th trong cc khon tin gi ngn hng, nhng ng vai tr th cp trong vic tr lng, thu v nhng chi tiu hng ngy. Cc nc ny vn duy tr mt ngn hng trung ng thc hin chnh sch tin t ca h. 2

- la ho chnh thc (hay cn gi l la ho hon ton) xy ra khi ng ngoi t l ng tin hp php duy nht c lu hnh. Ngha l ng ngoi t khng ch c s dng hp php trong cc hp ng gia cc bn t nhn, m cn hp php trong cc khon thanh ton ca Chnh ph. Nu ng ni t cn tn ti th n ch c vai tr th yu v thng ch l nhng ng tin xu hay cc ng tin mnh gi nh. Thng thng cc nc ch p dng la ho chnh thc sau khi tht bi trong vic thc thi cc chng trnh n nh kinh t. la ho chnh thc khng c ngha l ch c mt hoc hai ng ngoi t c lu hnh hp php. Tuy nhin, cc nc la ho chnh thc thng ch chn mt ng ngoi t lm ng tin hp php. Theo nh gi ca IMF nm 1998, 19 nc c mc la ho cao vi t l tin gi ngoi t/M2 ln hn 30%, bao gm cc nc: Argentina, Azerbaijian, Belarus, Bolivia, Cambodia, Costa Rica, Croatia, Georgia, Guinea - Bissau, Laos, Latvia, Mozambique, Nicaragua, Peru, Sao Tome, Principe, Tajikistan, Turkey v Uruguay. 35 nc c mc la ho va phi vi t l tin gi/M2 khong 16,4%, bao gm cc nc: Albania, Armenia, Bulgaria, Cng ho Czech, Dominica, Honduras, Hungary, Jamaica, Jordan, Lithuania, Macedonia, Malawi, Mexico, Moldova, Mongolia, Pakistan, Philippines, Poland, Romania, Russia, Sierra Leone, Cng ho Slovak, Trinidad, Tobago, Uganda, Ukraine, Uzbekistan, Vit Nam, Yemen v Zambia. Theo nghin cu ca H thng d tr Lin bang M, hin ti ngi nc ngoi nm gi t 55 n 70% tng s la M ang lu hnh trn th gii. Theo nh gi ca IMF, Vit Nam l nc la ha khng chnh thc. 3. Nguyn nhn ca la ha Trc ht, la ho l hin tng ph bin xy ra nhiu nc, c bit l cc nc chm pht trin. la ho thng gp khi mt nn kinh t c t l lm pht cao, sc mua ca ng bn t gim st th ngi dn phi tm cc cng c d tr gi tr khc, trong c cc ng ngoi t c uy tn. Song song vi chc nng lm phng tin ct gi gi tr, dn dn ng ngoi t s cnh tranh vi ng ni t trong chc nng lm phng tin thanh ton hay lm thc o gi tr. Tnh trng la ho bao gm c ba chc nng thuc tnh ca tin t, l: Chc nng lm phng tin thc o gi tr. Chc nng lm phng tin ct gi. Chc nng lm phng tin thanh ton. 3

Th hai, hin tng la ho bt ngun t c ch tin t th gii hin i, trong tin t ca mt s quc gia pht trin, c bit l la M, c s dng trong giao lu quc t lm vai tr ca "tin t th gii". Ni cch khc, la M l mt loi tin mnh, n nh, c t do chuyn i c lu hnh khp th gii v t u th k XX dn thay th vng, thc hin vai tr tin t th gii. Ngoi ng la M, cn c mt s ng tin ca cc quc gia khc cng c quc t ho nh: bng Anh, mc c, yn Nht, France, Thy S, Euro ca EU... nhng v th ca cc ng tin ny trong giao lu quc t khng ln; ch c la M l chim t trng cao nht (khong 70% kim ngch giao dch thng mi th gii). Cho nn ngi ta thng gi hin tng ngoi t ho l " la ho". Th ba, trong iu kin ca th gii ngy nay, hu ht cc nc u thc thi c ch kinh t th trng m ca; qu trnh quc t ho giao lu thng mi, u t v hp tc kinh t ngy cng tc ng trc tip vo nn kinh t v tin t ca mi nc, nn trong tng nc xut hin nhu cu khch quan s dng n v tin t th gii thc hin mt s chc nng ca tin t. la ho y c khi l nhu cu, tr thnh thi quen thng l cc nc. Mc la ho mi nc khc nhau ph thuc vo trnh pht trin nn kinh t, trnh dn tr v tm l ngi dn, trnh pht trin ca h thng ngn hng, chnh sch tin t v c ch qun l ngoi hi, kh nng chuyn i ca ng tin quc gia. Nhng yu t ni trn mc cng thp th quc gia s c mc la ho cng cao. II. Tc ng ca hin tng la ha Tnh trng " la ho" nn kinh t c tc ng tch cc v tc ng tiu cc. 1. Nhng tc ng tch cc Th nht, vic s dng cng nhiu ng ngoi t mnh trong nn kinh t nh ng la M thay cho ng ni t yu s lm gim p lc i vi nn kinh t trong nhng thi k lm pht cao, b mt cn i v cc iu kin kinh t v m khng n nh. Do c mt lng ln la M trong h thng ngn hng, s l mt cng c t bo v chng li lm pht v l phng tin mua hng ho th trng phi chnh thc. cc nc la ho chnh thc, bng vic s dng ng ngoi t, h s duy tr c t l lm pht gn vi mc lm pht thp lm tng s an ton i vi ti sn t nhn, khuyn khch tit kim v cho vay di hn. Hn na, nhng nc ny ngn hng trung ng s khng cn kh nng pht hnh nhiu tin v gy ra lm pht, ng 4

thi ngn sch nh nc s khng th trng ch vo ngun pht hnh ny trang tri thm ht ngn sch, k lut v tin t v ngn sch c tht cht. Do vy, cc chng trnh ngn sch s mang tnh tch cc hn. Th hai, la ha s tng cng kh nng cho vay ca ngn hng v kh nng hi nhp quc t. Vi mt lng ln ngoi t thu c t tin gi ti ngn hng, cc ngn hng s c iu kin cho vay nn kinh t bng ngoi t, qua hn ch vic phi vay n nc ngoi, v tng cng kh nng kim sot ca ngn hng trung ng i vi lung ngoi t. ng thi, cc ngn hng s c iu kin m rng cc hot ng i ngoi, thc y qu trnh hi nhp ca th trng trong nc vi th trng quc t. Tc ng tch cc th ba l h thp chi ph giao dch. nhng nc la ho chnh thc, cc chi ph nh chnh lch gia t gi mua v bn khi chuyn t ng tin ny sang ng tin khc c xo b. Cc chi ph d phng cho ri ro t gi cng khng cn thit, cc ngn hng c th h thp lng d tr, v th gim c chi ph kinh doanh. Th t l thc y thng mi v u t. Cc nc thc hin la ho chnh thc c th loi b ri ro cn cn thanh ton v nhng kim sot mua ngoi t, khuyn khch t do thng mi v u t quc t. Cc nn kinh t la ho c th c, chnh lch li sut i vi vay n nc ngoi thp hn, chi ngn sch gim xung v thc y tng trng v u t. Cui cng l thu hp chnh lch t gi trn hai th trng chnh thc v ph chnh thc. T gi chnh thc cng st vi th trng phi chnh thc, to ra ng c chuyn cc hot ng t th trng phi chnh thc (bt hp php) sang th trng chnh thc (th trng hp php). 2. Nhng tc ng tiu cc Th nht l lm nh hng n vic hoch nh cc chnh sch kinh t v m. Trong mt nn kinh t c t trng ngoi t ln, vic hoch nh cc chnh sch kinh t v m, c bit l chnh sch tin t s b mt tnh c lp m chu nhiu nh hng bi din bin kinh t quc t, nht l khi xy ra cc cuc khng hong kinh t. - Lm gim hiu qu iu hnh ca chnh sch tin t : Gy kh khn trong vic d on din bin tng phng tin thanh ton, do dn n vic a ra cc quyt nh v vic tng hoc gim lng tin trong lu thng km chnh xc v kp thi.

Lm cho ng ni t nhy cm hn i vi cc thay i t bn ngoi, do nhng c gng ca chnh sch tin t nhm tc ng n tng cu nn kinh t thng qua vic iu chnh li sut cho vay tr nn km hiu qu. Tc ng n vic hoch nh v thc thi chnh sch t gi. la ho c th thc thi chnh sch t gi. la ho c th lm cho cu tin trong nc khng n nh, do ngi dn c xu hng chuyn t ng ni t sang la M, lm cho cu ca ng la M tng mnh gy sc p n t gi. Khi cc i th cnh tranh trn th trng th gii thc hin ph gi ng tin, th quc gia b la ho s khng cn kh nng bo v sc cnh tranh ca khu vc xut khu thng qua vic iu chnh li t gi hi oi. trong cc nc la ho khng chnh thc, nhu cu v ni t khng n nh. Trong trng hp c bin ng, mi ngi bt ng chuyn sang ngoi t c th lm cho ng ni t mt gi v bt u mt chu k lm pht. Khi ngi dn gi mt khi lng ln tin gi bng ngoi t, nhng thay i v li sut trong nc hay nc ngoi c th gy ra s chuyn dch ln t ng tin ny sang ng tin khc (hot ng u c t gi). Nhng thay i ny s gy kh khn cho ngn hng trung ng trong vic t mc tiu cung tin trong nc v c th gy ra nhng bt n nh trong h thng ngn hng. Trng hp tin gi ca dn c bng ngoi t cao, nu khi c bin ng lm cho ngi dn x i rt ngoi t, trong khi s ngoi t ny c ngn hng cho vay, c bit l cho vay di hn, khi ngn hng nh nc ca nc b la ho cng khng th h tr c v khng c chc nng pht hnh la M. Th hai l khin cho chnh sch tin t b ph thuc nng n vo nc M. Trong trng hp la ho chnh thc, chnh sch tin t v chnh sch li sut ca ng tin khi s do nc M quyt nh. Trong khi cc nc ang pht trin v mt nc pht trin nh M khng c chu k tng trng kinh t ging nhau, s khc bit v chu k tng trng kinh t ti hai khu vc kinh t khc nhau i hi phi c nhng chnh sch tin t khc nhau. Th ba, la ho chnh thc s lm mt i chc nng ca ngn hng trung ng l ngi cho vay cui cng ca cc ngn hng. Trong cc nc ang pht trin cha b la ho hon ton, mc d cc ngn hng c vn t c thp, song cng chng vn tin tng vo s an ton i vi cc khon tin gi ca h ti cc ngn hng. Nguyn nhn l do c s bo lnh ngm ca Nh nc i vi cc khon tin ny. iu ny ch c th lm c i vi ng tin ni t, ch khng th p dng c i 6

vi la M. i vi vc nc la ho hon ton, khu vc ngn hng s tr nn bt n hn trong trng hp ngn hng thng mi b ph sn v s phi ng ca khi chc nng ngi cho vay cui cng ca ngn hng trung ng b mt.

CHNG II : THC TRNG LA HA VIT NAM la ha c th l mt gii php hiu qu i vi cc nn kinh t m, kh nh v c mi quan h thng mi cng nh ti chnh cht ch i vi quc gia cung cp ng tin thay th. Vit Nam r rng khng phi l ng c vin c hng li t la ha do khc bit ln so vi M v s giu c, c cu kinh t v s hi nhp thp v th trng vn, lao ng. Ngoi ra, mc d -la l ng tin quc t ch yu, c u tin trong cn cn ca Vit Nam, ch khng phi l ng euro hay yen Nht, nhng Vit Nam li c quan h thng mi a dng vi cc nc khc trn th gii. Mc d bun bn vi M ang tng nhanh song bun bn vi cc nc chu , c bit l Nht Bn v chu u cng chim mt t trng ng k. Bc tranh tng qut v tnh hnh la ha Vit Nam qua cc nm c biu hin c th qua s liu sau: Biu 1. T l la ha Vit Nam giai on 1998 - 2005

T l la ha (FCD/M2)
35 30 25

29.6 21.9 24.6

30 26.1 21.3 23.2 22.3

20 15 10 5 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

Ngun: VNEconomy I. Biu hin la ha Vit Nam la ha Vit Nam biu hin r hai lnh vc hot ng quan trng ca nn kinh t khi Vit Nam bc vo nn kinh t th trng: th nht l la ha trong hot ng ngn hng v th hai l la ha trong hot ng thng mi, u t. 8

1. la ha trong hot ng ngn hng Hin tng nn kinh t Vit Nam s dng rng ri ng la M trong giao dch bun bn... bt u c ch n t nm 1988 khi cc ngn hng c php nhn tin gi bng ng la. n nm 1992, tnh trng la ho tng ln mnh vi hn 41% lng tin gi vo cc ngn hng l bng la USD. Trc tnh trng ny, Ngn hng Nh nc Vit Nam c gng o ngc qu trnh la ho nn kinh t v kh thnh cng khi gim mnh mc tin gi bng USD vo cc ngn hng xung cn 20% vo nm 1996. Nhng tip theo cuc khng hong ti chnh chu khin cho ng tin Vit Nam gim gi tr, v Vit Nam li tip tc chu sc p ca tnh trng la ho. n cui nm 2001, t l ng USD c gi vo cc ngn hng tng ln n 31,7%. T l ny c xu hng gim ng k trong nhng nm tip theo, n nm 2003 cn 23,6% v 9 thng u nm 2004 l 22%. Cui nm 2007, con s ny mc 20 - 21 %. y l xu hng tch cc, cho thy tnh trng la ho ti sn n trong h thng ngn hng thng mi ang c kim ch mt cch c hiu qu, ngi dn c nim tin vo ng tin ni a nhiu hn. Tuy nhin, n u nm 2008, khi tnh trng lm pht tng cao, tm l lo lng v s mt gi ca ng ni t tng ln th tnh trng la ho nc ta ang c nguy c trm trng tr li. Vit Nam, theo thng k, t l la ha lun mc trn 20% trong khi t l ny cc nc trong khu vc thp hn rt nhiu, nh: Indonesia, Thi Lan, Malaysia...ch khong 7-10%. Mc tiu ca Ngn hng nh nc Vit Nam ti nm 2010 s gim t l ny xung cn 15%. Nhng nm qua, lng tin gi tuyt i bng USD ti cc ngn hng khng ngng tng ln, c bit l h thng ngn hng ti 2 thnh ph ln l H Ni v thnh ph H Ch Minh. Vi ngun vn ngoi t s , cc ngn hng thng c 2 cch la chn: mt l em gi ngn hng nc ngoi - nhng nc c li sut tit kim bng ng USD cao hn trong nc kim li bng chnh lch li sut hoc thc hin nghip v kinh doanh ngoi t trn th trng ngoi t quc t; hai l u t v cho cc doanh nghip trong nc vay. Cch th nht buc cc ngn hng phi c mt lng USD tng i ln, song hiu qu kinh t khng cao, li lun tim tng nhiu ri ro do gi USD trn th trng th gii lun bin i tht thng. in hnh l vic Ngn hng Nng nghip v Pht trin nng thn tng c giai on b thua l hng 9

chc triu USD do kinh doanh ngoi t. Chnh v vy m cc ngn hng thng thc hin theo cch th 2: u t cho vay trong nc, v chnh iu ny lm gia tng cc giao dch, thanh ton bng USD trn nhiu loi th trng. iu ny khng nhng y nhanh qu trnh la ha m cn mang li nhiu ri ro cho doanh nghip vay vn bng USD: h kinh doanh bng VN nhng phi tr n ngn hng bng USD v nghim nhin s phi gnh chu ri ro v t gi. Biu hin c th ca la ha Vit Nam qua cc con s nh sau : Bng 1 : T l tin gi bng ng USD trn tng phng tin thanh ton (FCD/M2) Vit Nam STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Nm 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 03/2007 06/2007 10 T l 28.2 32.4 41.2 30.6 22.9 22.2 21 20.3 23.6 24.6 26.1 26.9 31.7 28.4 23.6 24.3 23 21.6 19.6 20.2
Ngun : IMF - Vietnam Statistical Appendix 2007

Biu : T l la ha giai a 1989 2007 ca Vit Nam

Tuy nhin v s tin gi tuyt i bng la th khng ngng tng ln, n thng 6/2007 mc 13,992 t USD. Con s ny mt mt cho thy tim lc ngun vn nhn ri trong dn m h thng ngn hng c th huy ng c cho u t pht trin kinh t, nhng mt khc cng ng quan tm gc la ho. Bng 2 : Khi lng tin gi bng ng USD (FCD) ti cc ngn hng Vit Nam STT 1 2 3 4 5 6 Thi gian 2003 2004 2005 2006 03/2007 06/2007 FCD (triu USD) 6,220 8,215 10,027 12,396 12,560 13,992 Ngun : IMF - Vietnam Statistical Appendix 2007 Tri vi xu hng bin i ca c cu tin gi, t trng d n cho vay bng la M so vi tng d n v u t ca h thng ngn hng thng mi li c xu hng tng ln, cao hn c tin gi la. c bit l ti Thnh ph H Ch Minh, d n cho vay bng la M cui thng 9 nm 2004 tng gp 2 ln s d cui nm 2002. 11

Bng 3 : T l d n cho vay bng ngoi t trn tng d n cho vay STT 1 2 3 4 5 6 Thi gian 2003 2004 2005 2006 03/2007 06/2007 T l (%) 22 24.9 24.3 21.1 22 22.2

Ngun : IMF - Vietnam Statistical Appendix 2007 Thng qua vic quan st nim yt gi v bn hng ho, dch v thu ngoi t hin nay, quan st giao dch mua bn ngoi t ca dn c ti nhiu ca hng vng bc quy m ln H Ni, thng tin ghi nhn c t cc giao dch kinh t ngm... c th thy mc s dng la M trong x hi nc ta rt ng quan tm. C th ni Vit Nam l mt nn kinh t b la ho mt phn. Tuy vy, mc chnh xc ca la ho l s liu rt kh xc nh. Trong mt s nm khi li sut tin gi ng la cc ngn hng nc ngoi mc cao, s dng nhng ng tin la m ngi dn gi vo ngn hng, cc ngn hng trong nc em phn ln ngun la gi ra cc ngn hng nc ngoi, ch yu l Singapore v Hng Kng, kim li sut cao. iu ny c tc ng xu bi v nhng ng la khng c s dng u t trong nc. n nm 1992, li sut ng la gim mnh, cc ngn hng Vit Nam khng cn thu li c t cc ti khon nc ngoi nn nh rt mt lng ln tin v, con s khong t 3 n 4 t USD. Lng tin gi nc ngoi gim i ch cn mt na tnh n thi im cui nm 2003. Sau khi rt tin la t ngn hng nc ngoi v, cc ngn hng Vit Nam bt u cho cc doanh nghip trong nc vay bng ng la sinh li. Nu nhn v hnh thc bn ngoi th iu ny c v yn n i vi cc ngn hng, bi v h nhn tin gi v cho vay u bng ngoi t nn c t ri ro. Nhng nu xem xt k, chng ta nhn thy cc doanh nghip i vay s gp kh khn khi ng tin Vit Nam b gim gi. Cc doanh nghip ny ch yu c doanh thu bng ng Vit Nam, nhng h phi tr n bng ng USD. H phi ng trc cc ri ro v thay i t gi gia ng USD v ng tin Vit Nam m khng c nhng cng c phng trnh ri ro. Nu 12

ng la tng gi, nhiu doanh nghip Vit Nam s mt kh nng thanh ton n. Khi cc ngn hng chc chn s b nh hng v t dn n khng hong kinh t.

2. la ho trong lnh vc thng mi


Mt lnh vc la ha tng i mnh l bn hng qua mng, kinh doanh cc sn phm nhp khu, nht l in t, kinh doanh nh hng, khch sn. Ta c th thy bng trc gic vic nim yt gi bng c VND ln USD hu nh 100% cc trang web bn in t nh: my vi tnh, cc thit b gia dng nhp ngoi v.v... Mc d hai loi gi c t song song nhng vic thanh ton thc t th lun c thc hin bng USD, nu khch hng thanh ton bng VN th gi ca hng ha s da trn t gi hi oi gia VND v USD ngy hm thc hin giao dch. Nhng hng ha ny thng l nhng hng ha m doanh nghip Vit Nam phi nhp khu ton b hoc nhp khu tng lin kin, nn gi ca chng ph thuc hon ton vo USD, do vy, cc doanh nghip, trnh ri ro t gi cho mnh, buc phi nim yt gi bng USD. Ngoi ra, doanh nghip nim yt gi bng USD cn tng tnh "hin i", "thng mi in t". iu ny rt ng lo ngi v kinh doanh qua mng s tr thnh loi hnh kinh doanh ch yu trong tng lai. II. Nguyn nhn ca hin tng la ha Vit Nam. Bn cnh nhng nguyn nhn khch quan chung ca hin tng la ha, th ti Vit Nam cn c nhng nguyn nhn ch quan, c th dn ti tnh trng, mc la ha trong nn kinh t hin nay.
1. Ngi dn mt lng tin vo chnh sch tin t do t l lm pht khng n

nh trong mt thi gian di v tm l lo ngi ng ni t b mt gi Nguyn nhn ny mang tnh lch s, do Vit Nam tng tri qua mt thi k lm pht trm trng. Bt c mt nn kinh t no b la ha u c cn nguyn t pht t ngi dn mt lng tin vo chnh sch tin t do t l lm pht khng n nh trong mt thi gian di v ng ni t b mt gi, iu ny lm gia tng ph bo him ri ro i vi ti sn danh ngha bng ng ni t. Ngi dn mt lng tin vo chnh sch tin t do t l lm pht khng n nh trong mt thi gian di, t gi hi oi gim, lm gia tng cc chi ph bo him ri ro i vi ti sn danh ngha bng ng ni t. Do vy, cng chng chuyn cc ti sn

13

danh ngha sang mt ng tin n nh hn hoc cc ti sn thc. Ti Vit Nam l vng v k t nm 1990 l la M. l s mt lng tin vo ng ni t ca ngi dn do nhng cuc khng hong tin t sau nm 1985 v nhng nm 1997-1998. Thm vo l hin tng lm pht phi m trong nhng nm cui thp nin 80, u thp nin 90 cng lm lm cho ng ni t mt gi nhanh v to cho nhng ngi gi tin cm thy qu ri ro khi gi mt khi lng ng ni t ln. Hn th na, sau mt thi gian n nh, ch s gi ang ngy cng gia tng khin mi ngi thm ngn ngi hn trong vic chuyn t ngoi t sang VN. Ngi ta thch dng USD khng ch v tnh n nh m cn v s gn nh v tin dng ca n. Bng : Ch s CPI ca Vit Nam giai on 1998 - 2009 Nm 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 CPI (%) 7.8 4.1 -1.7 0.8 1.5 3 9.5 8.4 7.5 8.3 22.9 6,68

Biu : Ch s CPI ca Vit Nam qua cc nm

14

Ch s gi hng tiu dng Vit Nam rt khng n nh. T l lm pht nm 1998 l 7.8%, gim dn trong mt s nm tip theo thm ch nn kinh t nm trong tnh trng gim pht trong nm 2000 (t l lm pht -1,7%), tng t bin t 9.5% nm 2004 v di tc ng ca khhng hong kinh t th gii, nm 2008 CPI tng vt ln 22,9%, gy nh hng rt ln n th trng tin t ni chung. Vit Nam, tuy lm pht trong nhng nm qua duy tr mc thp khng vt quan 2 con s, tuy nhin trong thi gian qua tnh hnh th gii c nhiu bin ng, khng hong khu vc, gi du leo thang, gi vng nhiu bin ng, iu ny dn n tm l ngi dn bt an khi nm gi ti sn bng VND. Nm 2005, 2006 gi vng v cc mt hng ch yu nh xng, in, thp u tng, gi lng thc tiu dng trong nc cng tng ng k, tin nng hi nht l ngnh than cng ang d kin tng gi ko theo d kin tng gi ca ngnh sn xut xi mng. Biu : Ch s CPI ca Vit Nam so vi cc nc trong khu vc giai on 2000 - 2007

15

Nhng thay i v chnh sch kinh t v tin t ca chnh ph: Hai ln ph gi tin ng vo cc nm 1985 v 1997 1998 lm nhng ngi ct gi tin ng b thit hi khng nh so vi vic ct gi bng USD. Do nn kinh t cn nm trong tnh trng ngho nn lc hu gp phi nhng sai lm trong ci to cc thnh phn kinh t nht l ci to gii cng thng nghip min Nam p dng c ch bao cp ging nh min Bc nn lm pht tip tc gia tng, t ch gi tr ng tin (ng NHNN VN c i ngy 2/5/1978) st vi sc mua ca la M (1,25/1USD) nhanh chng b dn ra, ng tin NHNN VN mt gi mnh so vi ng USD, thng 9/1985 t gi gia tin ng v USD l 150/USD. Trc tnh hnh , 14/9/1985 Nh nc tin hnh i tin ln 4 theo t l 10 tin NHNN c n 1 tin NHNN mi. y l cuc cch mng tin t theo trt t ngc Tin Lng Gi. Sau i tin tnh trng lm pht cng tng cao, 1986 lm pht t 774%. Thng 3 nm 1989 Vit Nam duy tr mt h thng t gi hi oi c nhiu mc khc nhau u c li cho nhp khu. h tr hot ng xut khu (nm 1989 Vit Nam y mnh i mi nn kinh t nhm m rng t do ha nn kinh t v thay i sn xut cng nghip t thay th nhp khu sang nh hng xut khu), t gi VND so vi USD c ph gi cho cc giao dch thng mi trong khun kh cc k hoch Trung ng. Bin ng t gi c th hin qua bng sau:

Bng : Bin ng t gi hi oi ca Vit Nam giai on 1988 - 2010 Nm T gi 16

9/1988 1989 1992 1995 2004 2005 2006 2007 10/2008 1/2009 8/2010

900 4.000 11.500 10.800 15.770 15.800 16.017 16.110 16.610 16.930 18.932

Biu : Bin ng t gi hi oi Vit Nam giai on 1988 - 2010

2. Nn kinh t Vit Nam kh d dng cho hot ng s dng ngoi t cng khai Nn kinh t Vit Nam l nn kinh t tin mt, rt d dng cho hot ng mua bn s dng ngoi t cng khai. Hin tng nim yt, qung co sn phm bng ngoi t vn cn ph bin cng khai tuy NHNN c quy nh cm nim yt qung co bng ngoi t i vi cc doanh nghip khng c thu bng ngoi t (S 985/NHNN-QLNH). 17

Trong thi gian gn y hot ng nim yt mua bn ngoi t t do khng cn cng khai nhng hot ng mua bn ngai t ngm vn tip din. Cc quy thu i chnh thc khng kim chc c bao nhiu nu theo ng ngha v vi ngn hng,do h lm theo kiu tha thun vi nhau, h i ngoi t cho c nhng ngi l ra khng c i, bn cho nhng ngi l ra khng c bn. Bn cnh , tm l ngi dn v cc doanh nghip thch vn thch mua bn trn th trng ch en, lm cho mt s ln ngoi t chui vo ti t nhn. Ngn hng mun thu mua ngoi t m khng c v ba l do: T gi hi oi ca VND/USD c nh v bin giao ng thp khong 0.25%, iu ny to mt khong cch gia th trng ngai t t do v t gi cng b ca ngn hng thng mi nn ngi dn c la thng i i ti cc ni i tin ca t nhn c li hn l ra ngn hng. Bng 2.7: T gi gia USD v VND nm 2005 (s liu ngy cui thng)
vt: ng/USD

Thi gian Thng 1 Thng 2 Thng 3 Thng 4 Thng 5 Thng 6 Thng 7 Thng 8 Thng 9 Thng 10 Thng 11 Thng 12

Ngn hng Ngoi thng Th trng t do H Ni Mua vo Bn ra Mua vo Bn ra 15788 15790 15790 15810 15802 15804 15800 15820 15822 15824 15810 15830 15831 15833 15820 15850 15850 15852 15840 15860 15854 15856 15850 15870 15861 15863 15870 15880 15877 15879 15880 15890 15894 15896 15880 15900 15904 15906 15900 15900 15909 15911 15940 15960 15915 15917 15900 15930
Ngun: Ngn hng Nh nc Vit Nam

Th hai l i tin ti cc a im t thng d dng v nhanh chng hn v khng b cc th tc hnh chnh rm r chi phi. Theo quy nh hin nay ca NHNN, cc ngn hng c nhn doanh nghip khi mua ngoi t phi c mc ch r rng v c cc chng t chng minh cho mc ch hp php. 18

Th ba l Ngn hng nh nc hay nhng ngn hng c php kinh doanh ngoi t thng khng la cp cho cc doanh nghip c nhu cu nhp cng hng ha hay dch v nn cc c s ny phi mua la ca t nhn. Bn cnh , ta phi nhn thc ra tm l thch s dng, ct tr ngoi t ngm su vo tu tng ca mt b phn tng lp dn c. C th s dng ngoi t tin li, gn gng hn so vi VND. Thc t, nu trong mt chuyn cng cn, mt ngi cn chi tiu khong 30 triu ng, th ngi cn phi mang theo 60 t 500.000 hoc 300 t 100.000. Nhng nu mang bng USD ch cn khong 20 t 100 , nu bng EUR ch cn 3 t 500 EUR. Rt l tin li, u cng chp nhn, cng c th i c. Tnh trng tham nhng cng gp phn to nn hin tng la ha x hi nht l khi i phong b bng ngoi t va gn va lch s. y chnh l nhng ni nhc nhi bc xc l vn nan gii i vi nh nc nu mun hn ch la ha x hi. 3. Ngun cung ngoi t gia tng nhanh chng Nguyn nhn th ba l ngun ngoi t tin mt nc ta khng ngng tng nhanh, c bit l US bi v nc ta c rt nhiu knh huy ng ngoi t. Ngun kiu hi ngy cng c xu hng tng mnh vi mc tng bnh qun 10%/nm v ti nm 2010 d tnh s ln ti 5 t USD. Cc nguyn nhn dn n tnh trng trn : Tnh trng bun lu, nht l bun bn qua bin gii v trn bin kh pht trin v s qun l lng lo ca chnh quyn cc cp. Tnh trng cc doanh nghip, cc ca hng kinh doanh... bn hng thu bng ngoi t cn tu tin v din ra ph bin. Thu nhp ca cc tng lp dn c cn thp, a s dn c c tm l tit kim dnh, lo xa cho cuc sng. Mi quan h gia li sut ni t v ngoi t, xu hng bin i ca t gi VND/USD l nguyn nhn quan trng ca xu hng tch tr v gi tin bng la. Trong cc nm u thi k i mi 1989 - 1992, lm pht mc rt cao. ng tin Vit Nam mt gi mnh so vi ng la M, vng tng gi rt ln. Do nhiu ngi la chn la ct tr v gi ngn hng. Trong cc nm 1999 - 2001, li sut la M trn th trng tin t quc t tng ln rt cao, nh dim gia nm 2000 ln ti 6,5%/nm. Cc ngn hng thng mi trong nc tng li sut huy ng vn la ln tng ng, u t trn th trng tin gi quc t, em li li ch thu nhp v li sut cho ngi dn v cho h thng ngn hng.

19

Cng do t gi n nh, li sut vay vn la M bnh qun ch c 5% 6%/nm, thp ch bng 1/3 li sut vay vn Vit Nam ng, nn nhiu doanh nghip la chn vay la M, lm cho t trng v s tuyt i d n vn vay la M tng ln. Bn cnh nhiu ngi c tm l do s s mt gi ca Vit Nam ng, nht l trong thi k lm pht tng cao nn h la chn la M gi ngn hng. Thc trng cn do nguyn nhn ng tin Vit Nam mnh gi cn nh, cao nht l t 500.000 ng c a ra lu thng vo cui nm 2003, song t 100 USD li tng ng vi gn 1,6 triu ng. Bi vy vic s dng ng la tin li trong cc giao dch ln nh: mua bn t ai, nh ca, t... Cc hot ng kinh t ngm vn din bin phc tp, vic s dng la M tin li hn nhiu i vi h. Thu nhp bng la M trong cc tng lp dn c ngy cng c m rng v tng ln. l thu nhp ca nhng ngi Vit Nam lm vic cho cc cng ty nc ngoi v cc t chc quc t Vit Nam; tin cho ngi nc ngoi thu nh v kinh doanh du lch; khch quc t n v chi tiu la bng tin mt Vit Nam; ngi nc ngoi sinh sng v lm vic Vit Nam tiu dng; tin ca ngi Vit Nam nh c nc ngoi gi v; tin ca nhng ngi i xut khu lao ng, i hc tp, hi tho, lm vic ngn ngy mang v. Lng ngoi t chi tiu Vit Nam ca khch du lch nc ngoi cng tng nhanh cng vi lng du khch n Vit Nam., nm 1996 mi l 1,607 triu lt ngi; nm 1997 l 1,715 triu ...; nm 2002 l 2,628 triu;...; nm 2004 t hn 2,9 triu lt ngi. Nm 2008 t 4,25 triu lt khch, sang nm 2009 gim cn 3,77 triu lt v ch trong 8 thng u nm 2010, s lng khch t 3,35 triu lt khch. S lng khch mang theo mt s lng ln ngoi t, v chi tiu bng ngoi t tin mt ti cc c s t nhn. Tin vin tr khng hon li, tin ca cc t chc ti chnh vi m, t chc t thin quc t, t chc phi chnh ph nc ngoi v.v... Bn cnh l ngun vn ti tr ca cc t chc ti chnh tin t quc t, Chnh ph cc nc. Mt s con s v tnh hnh thu ht ODA vo Vit Nam trong giai on 2007-2009: Tng vn ODA k kt tnh n 20/7/2008 t 1389 triu USD, trong vn vay t 1277 triu USD; vn vin tr khng hon li t 112 triu USD. Gii ngn vn ODA 7 thng u nm nay (bao gm c vn c k kt trc 2008) t 1205 triu 20

USD, bng 63% k hoch nm, trong vn vay t 1063 triu USD, vn vin tr khng hon li t 142 triu USD. Trong tng vn gii ngn, vn vay ca 3 nh ti tr ln l WB, JBIC, ADB t mc gii ngn cao nht vi 850 triu USD, chim 70% tng vn gii ngn Nm 2009: Tng vn ODA k kt t mc 5.056 triu USD (vn vay: 4.822 triu USD, vin tr khng hon li: 234 triu USD), tng vn ODA c gii ngn trong nm 2009 ln n 3 t USD, cao nht t trc ti nay. Nm 2010: Hi ngh cc nh ti tr nm 2009 khp li vi cam kt vi s tin cam kt vin tr k lc t trc ti nay: hn 8 t USD, trong hn 1,4 t USD l vin tr khng hon li Hot ng u t nc ngoi ti Vit Nam bao gm c u t trc tip v u t gin tip. Lng vn u t gin tip cc nm 2006 t 2t USD ; nm 2007 t 21t 6,3 t USD ; nm 2008 khong 4,6 t. Di y l s liu v tnh hnh thu ht v thc hin vn FDI Giai on 1990-2006 2007 2008 2009 2007-2009 S d n 8,1 62 1,5 44 1,1 71 8 39 3,554 21,480 106,828 25.60 30.06 10,000 29,530 47% 28% 64,000 54.65 11,500 18% 21,348 13.83 8,030 38% 77,380 9.48 37,270 48% FDI ng k Tb vn/ DA FDI thc hin % thc hin

Ngun: Cc u t nc ngoi

V trong 8 thng u nm 2010, vn FDI thu ht c t 11,6 t.

Biu : Tnh hnh FDI giai on 1990 - 2009 21

Bng : Kim ngch xut khu ca Vit Nam ngy mt gia tng cng vi s pht trin ca nn kinh t. (n v: t USD)

Nm
Kim ngch

2000 14

2001 15

2002 16

2003 20

2004 26

2005 32

2006 39

2007 48

2008 62

Ngoi t t cc hot ng bun lu v mt s ngun ngoi t qua cc hot ng kinh t ngm khc m chnh ph Vit Nam cha th qun l. Bng 4 : Lng kiu hi chuyn v Vit Nam trong cc nm gn y STT 1 2 3 4 5 6 7 Nm 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 Lng kiu hi(triu USD) 35 1336.6 140.98 249.47 284.96 468.99 400 22

8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

950 1200 1757 1820 2150 2580 3100 4290 4700 5500
Ngun : Ngn hng Nh nc Vit Nam

Biu : Lng kiu hi chuyn v Vit Nam giai on 1991 -2007

Vi lng tin mt ngoi t ln, buc Vit Nam phi ng trc tnh trng la ha nn kinh t ngy cng trm trng. T nhng nguyn nhn phn tch trn cho thy, tnh trng la ha Vit Nam xut pht t c nguyn nhn khch quan ca nn kinh t th trng cng nh nhng nguyn nhn ch quan xut pht t nhng yu km ca nn kinh t cng nh trong s iu hnh chnh sch tin t. Hin tng la ha c tc ng khng nh n i sng kinh t x hi ca nc ta. III. Tc ng ca hin tng la ha Vit Nam. 23

Hin tng la ha Vit Nam em n cho nn kinh t Vit Nam c tc ng tch cc v ln tiu cc. 1. Tc ng tch cc m bo tng trng kinh t trong mc tiu duy tr t l lm pht chp nhn c : ng USD tr thnh mt thnh phn khng th thiu trong khi tin t quc gia, hn na, l mt thnh phn tch cc. Chnh sch tin t tht cht ca chng ta trong thi gian di nhm i ph vi nguy c lm pht vn lun l ni m nh thng trc ca cc nh lnh o tin t khng tc ng qu tiu cc n tc tng trng kinh t chnh l nh s hin din ca ng la. Nh n, cc hot ng kinh t trong khu vc t vn tip tc tng trng, ngay c trong nhng thi k m khu vc ny khng tip cn c cc khon tn dng cn thit t h thng ngn hng. n nh t gi VN : Ngun cung USD y trong nn kinh t cng gp phn n nh t gi ng bc Vit Nam v trong mt s trng hp n cn i qu trong vic nng cao t gi ca ng bc, khin cc chuyn gia kinh t quy cho n trch nhim lm gim tnh cnh tranh ca hng xut khu Vit Nam. Nhng nm 2006, 2007 khi u t trc tip v gin tip ca nc ngoi tng vt cng vi s gia tng mnh m ca ngun kiu hi, t gi ng bc Vit Nam n nh mc cao, d tr ngoi t quc gia tng nhanh mc d nhp siu ln cha tng c. Thm ch, c lc tin ng khan him nghim trng khin cc ngn hng thng mi, v c Ngn hng Nh nc, t chi mua vo USD ca cc doanh nghip, gy nn tnh trng tc nghn trong vic trin khai d n u t nc ngoi. Thu ht u t nc ngoi, tng ngun cung ngoi t - ngun lc quan trng gip VN gii quyt c phn ln cc nhu cu v vn, xy dng c s h tng - -la ho c th l yu t gip Vit Nam thu ht khch du lch, kiu hi, to thun li cho vic mua bn, trao i bng ngoi t... 2. Tc ng tiu cc - la ho lm gim nhu cu pht trin cc cng c phng nga ri ro trn th trng ngoi hi, khng ch nh hng tiu cc n s pht trin th trng ngoi hi, m cc doanh nghip cng i mt vi nguy c thit hi ln do khng c cng c phng nga ri ro khi ng la M bin ng bt thng 24

- Mc cung tin tr nn kh d bo hn v mc cu ni t trong nc khng n nh nh hng n vic hoch nh chnh sch tin t - Tnh trng la ho cng gy thm kh khn cho vic n nh tr li th trng ngoi t do la ho lm tng hin tng u c, bp mo cung cu ngoi t - Vic nim yt gi bng ngoi t cng khin cho ngi dn b thit khi thanh ton tin mua hng ho do cc ca hng p dng t gi khng thng nht Trong thi gian va qua, c th thy r tc ng tiu cc ca tnh trng la ha nn kinh t Vit nam. Hin tng la ha trn th trng ti chnh to mi trng cho cc hot ng u c mi khi c bin ng v ngoi t. iu ny th hin r qua vic trong na u nm 2008 gi mt USD trn th trng t do ri xung ti 15.400 VN v vi thng sau vt ln 19.500 VN v tnh hnh th trng ch chu ng yn khi Ngn hng Nh nc tung nhiu t USD d tr ngoi hi bnh n th trng. C th thy cung cu ngoi t b bp mo mt cch nghim trng. Bn cnh , hin tng la ha khin vic kim sot cung tin ca Ngn hng Nh nc tr nn kh khn, lm gim hiu qu ca cc chnh sch kim ch lm pht. T gi hi oi gia VND vi USD bin ng theo chiu hng khng n nh, gi tr VND st gim. Trong khi ng USD mt gi so vi cc ng tin khc nh ng euro, yn, cn VND li gim gi so vi USD, nn t gi VND vi cc ngoi t khc cng bt li hn i vi nc ta. iu c tc ng n thng mi quc t trong iu kin t l nhp siu ca nc ta kh cao, cc khon n nc ngoi n hn phi tr, bi v phi lm ra mt lng hng ha nhiu hn bng VND mi c th tr c 1 n v ngoi t; nhng doanh nghip vay thng mi vi li sut cao, thi hn ngn u t di hn cng gp nhiu kh khn

25

CHNG III : KINH NGHIM V GII PHP KHC PHC HIN TNG LA HA VIT NAM

la ho l tnh trng kh trnh khi i vi cc nc c xut pht im thp, ang trong qu trnh chuyn i nn kinh t v y mnh hi nhp quc t nh Vit Nam. Tm l lo ngi v lm pht, v s mt gi ca ng ni t, thi quen s dng tin mt trong giao dch... khng th mt sm, mt chiu xo b hay gim trit c. Quan im, ch trng ca ng, Chnh ph v ngn hng Trung ng trong vn la ho l rt r rng: xo b la ho trong nn kinh t - x hi nc ta phi c thc hin tng bc, tng khu thch ng vi tng giai on i mi, pht trin ca t nc; phi bng nhiu gii php va kinh t, va hnh chnh kt hp vi gio dc php lut, iu chnh tm l x hi trong l trnh thc thi nhiu c ch kinh t nghip v ngn hng c th ni tip nhau, nng v th ca ng tin Vit Nam trong cc chc nng thuc tnh ca tin t. Ngh quyt IV ca Ban chp hnh Trung ng ng trong phn cp nhng ch trng chnh sch ln, ring trong lnh vc tin t - ngn hng mt ln na khng nh yu cu "y nhanh tin thc hin nguyn tc trn t nc Vit Nam phi thanh ton bng tin Vit Nam". Vic xo b la ho khng th x l theo quan im xo b sch trn, ph nh tt c. Trong giai on hin nay cn c gng khai thc mt li, thu ht vn la trong dn vo h thng ngn hng, u t cho cc d n pht trin kinh t - x hi. th trng ngoi t v hot ng kinh doanh tin t nc ta ang hi nhp vi th trng tin t quc t. Ni kim ch, y li v hn ch cc mt tiu cc, c ngha l chng ta chp nhn s tn ti ca la ho nhng mt tch cc khch quan. iu quan trng nht l Nh nc phi gi vai tr ch ng iu chnh hin tng la ho; nht quyt phi c cc gii php hnh chnh - kinh t - gio dc ng b trit tiu cc mt tiu cc ca la ho. Chng ta khng th s dng li cc bin php hnh chnh tng p dng li cc bin php hnh chnh tng p dng trong nhng thi gian trc y nh l: tng t l kt hi ln 100%, khng cho nhn kiu hi bng ngoi t, khng nhn tin gi ngoi t hoc h thp li sut tin gi ngoi t, ch cho php doanh nghip c m ti khon ngoi t ti mt ngn hng... Nhng bin php hnh chnh ny qua thc tin thc hin chng t l chng gy kh khn cho cc doanh nghip, khng 26

khuyn khch ngun kiu hi chuyn v nc, v khng ph hp vi xu hng hi nhp vi khu vc v th gii. 1. Kinh nghim hn ch v khc phc hin tng la ha ca Trung Quc Trung Quc- mt quc gia ang pht trin nng ca Chu , cng phi chu nhiu nh hng ca qu trnh la ha nhng nm 2003-2005, tuy nhin h c c nhng chnh sch v gii php hiu qu khc phc hin tng trn: + Ngn hng Nhn dn Trung Quc khuyn co cc ngn hng trc thuc s dng ng NDT trong cc nghip v thanh ton trong nc v quc t + Chnh ph Trung Quc thc thi cc chnh sch hon i tin t c tng tr gi ln ti 650 t NDT (95 t la) vi Argentina, Belarus, Hong Kong, Indonesia, Malaysia v Hn Quc + Chnh ph Trung Quc v Brazil ang trong qu trnh m phn nhm loi b ng la trong thung mi mu dch 2 chiu thay th bng vic s dng ng NDT v ng Reals + Ngoi ra, ngi ng u c quan tin t ca c khu kinh t Hong Kong v Thng c Ngn hng Trung ng Trung Quc i n thng nht hip nh thng mi hai chiu, cho php s dng ng NDT lm phng tin thanh ton chnh Do , gi c nhng mt tch cc v hn ch nhng mt tiu cc ca la ho, c th thc hin mt s gii php sau y: 2. Cc gii php hn ch v khc phc hin tng la ha Vit Nam 2.1. Nng cao v th ca VND:

- Tip tc c cu tch cc mnh gi ng Vit Nam. Tng cng, nng cao cht lng dch v, cc tin ch ngn hng, c bit l h thng thanh ton khng dng tin mt. y mnh tuyn truyn v s dng th, k c th tn dng quc t. - T gi ngang gi nn gn vi 1 r tin t bao gm mt s ngoi t mnh thay v ch gn vi USD nhm gim bt s l thuc ca ng Vit Nam vo la M. S dng cc cng c ca chnh sch tin t tc ng n iu kin th trng nhm lm cho ng Vit Nam hp dn hn la M, chnh sch li sut phi nhm mc ch to ra v duy tr c mt chnh lch li sut dng gia tin gi VND v USD, qua hn ch xu hng chuyn i t ng Vit Nam sang la M.
-

27

Thu ht tin mt ngoi t trong dn c, th chp nhn la ha tin gi v d n cho vay ca h thng ngn hng, Nh nc cn qun l cht ch c, cn hn l tri ni trong dn:
-

Pht trin mnh li cc mng li cc quy thu i ngoi t rng khp. T nm 2003, chnh ph Vit Nam cng bt u huy ng thu ht ngun vn ngoi t trong x hi bng cch pht hnh tri phiu ngoi t (Cn c vo Quyt nh s 155 v 156/2003/Q-BTC ca B trng B Ti chnh v vic pht hnh tri phiu Chnh ph bng ngoi t v ng VN) tp trung pht trin cc cng trnh trng im quc gia. y c th l mt trong nhng phng php hu hiu nht thu ht lng ngoi t tin mt tri ni khng qun l c trong dn c, ngoi ra bin php ny cn gip nh nc gim vic i vay vn nc ngoi, chu ri ro v t gi, lm gia tng gnh nng vay n nc ngoi ca Vit Nam. Thc hin c ch t gi linh hot c xc nh trn c s cung cu ngoi t trn th trng c s iu tit ca Nh nc, nhm gim bt khong cch t gi gia th trng chnh thc v th trng ch en. - Nng cao tnh chuyn i ca VND v hn ch la ha l hai cng vic c mi quan h hu c, qua li ln nhau. la ha lm mt ch quyn v tin t, lm gim v th c tn ca ng bn t, gim kh nng chuyn i ca ng tin. Ngc li mt ng tin mnh s gip y li nn la ha. C th ni nng cao kh nng chuyn i ca VND v khc phc la ha l hai mt ca qu trnh thc y pht trin kinh t bn vng trong iu kin hi nhp. Nng cao tnh chuyn i ca VND ngay trong chnh quc gia ngi dn, doanh nghip c lng tin vo VND. y cng l qu trnh tin ti mc tiu ch s dng VND trn lnh th Vit Nam, c th xut cc gii php sau: Trc ht v quan trng nht, ngi dn c nim tin vo VND tm v m cn n nh v pht trin kinh t bn vng, t l lm pht thp. Thu hp i tng c php vay ngoi t so vi hin nay, tr trng hp cho vay nhp khu my mc, cng ngh, nguyn liu, bn thnh phm... phc v xut khu. Hin nay, vic cho vay ngoi t vi nhng d n thc cht 28

ch cn VND khng ch lm tng mc la ha m cn gy ri ro cho t chc tn dng, ngn hng. Khuyn khch cc c nhn ti Vit Nam nhn kiu hi bng VND. Kim sot cht ch vic nim yt qung co bn hng bng ngoi t v dn dn tin ti cm vic bn hng v dch v trong nc nim yt gi v thu bng ngoi t i vi tt c mi i tng trong nn kinh t. iu ny mun thc hin c i hi phi c s phi hp tt c cc ban ngnh t cng an, b vn ha thng tin n ngn hng nh nc. V lu di, cn nng cao t l d tr i vi ti khon tin gi bng la, cng nh lm gim hin tng la ha d n cho vay ca t chc tn dng. Bng 3.1: T l d tr bt buc ang p dng Tin gi VND Loi TCTD Khng k T 12-24 hn v di thng 12 thng Tin gi ngoi t Khng k hn v T 12-24 di 12 thng thng

Cc NHTM Nh nc (khng bao gm NHNo & PTNT), NHTMCP th, chi nhnh ngn hng nc ngoi, ngn hng lin doanh, cng ty ti chnh, cng ty cho thu ti chnh

5%

2%

8%

2%

Ngn hng Nng nghip v Pht trin nng thn

4%

2%

8%

2%

NHTMCP nng thn, ngn hng hp tc, Qu tn dng nhn dn Trung ng

2% 0%

2% 0%

8% 0%

2% 0%

TCTD c s d tin gi phi tnh d tr bt buc di 500 triu ng, QTN c s, Ngn hng

29

Chnh sch x hi
(Theo 796/Q-NHNN ngy 25/6/2004, p dng t 01/07/2004)

Mt khi thc hin c nng cao tnh chuyn i ca VND th s gim lng ngoi t trong x hi do ngi dn tin tng vo VND hn. Nhng nng cao tnh chuyn i ca VND l vic lm khng th thc hin mt sm mt chiu. V nu thu ht vn ngoi t vo h thng ngn hng pht sinh mu thun la ha ngun vn huy ng v la ha ngun vn cho vay ca ngn hng, iu ny to ra ri ro rt ln trong h thng ti chnh ngn hng khi c bin ng t gi, li sut khng hong kinh t xy ra. Do tm v m vn t ra l lm sao c th thu ht ti a vn ngoi t vo h thng ngn hng , va tn dng ti a ngun ngoi t ny pht trin kinh t. Vit Nam cha hon ton t do ha ti chnh, do Vit Nam cn tn dng thi gian ny gim la ha x hi, pht trin kinh t v thit lp d tr ngoi hi mnh. Vi ngun vn ngai t huy ng c cc t chc ti chnh ngn hng tin hnh cho vay u t c hiu qu cho cc d n trng im, quan trng ca quc gia, cng nh ca cc doanh nghip c chin lc kinh doanh xut khu hiu qu, iu ny s to iu kin thc y tng trng nn kinh t v to s ng vic lm cho ngi lao ng. 2.2. To mi trng u t trong nc c kh nng hp th c s vn ngoi t hin c trong dn bng nhng bin php :

Thc y pht trin mi trng kinh t v m, to mi trng cnh tranh thc s gia cc thnh phn kinh t trong c sn xut, thng mi, dch v v k c lnh vc ti chnh, ngn hng. M rng cc d n u t ca Chnh ph: du kh, cu ng, in lc... khuyn khch s tham gia u t ca cc thnh phn kinh t. Pht trin cc cng c ti chnh nh c phn, c phiu, tri phiu, a dng ho cc danh mc u t trong nc. Thay cho d kin pht hnh tri phiu ngoi t trn th trng quc t, bng vic m rng pht hnh tri phiu ngoi t trong nc, huy ng vn la trong dn. 30

2.3. Nhng gii php trong lnh vc tin t: Cn tip tc c cu tch cc mnh gi ng Vit Nam, pht trin dch v ngn hng v m rng thanh ton khng dng tin mt trong nn kinh t. y mnh tuyn truyn v s dng th, k c th tn dng quc t. Cc ngn hng ch c php cho vay ng USD i vi nhng itng c doanh thu trc tip v c kh nng chi tr bng ng USD. S dng cc cng c ca chnh sch tin t (nh tng li sut tin gi ng ni t, tng t l d tr bt buc bng ng ngoi t...) tc ng n iu kin th trng nhm lm cho ng Vit Nam hp dn hn la M. Qua hn ch xu hng chuyn i t ng Vit Nam sang la M. Chi tr bng ngoi t Vit Nam, bao gm tin mt hay chuyn khon cng khng c php, tr duy nht trng hp tr chuyn khon cho cc t chc kinh doanh c Ngn hng Nh nc cho php tip tc thu ngoi t. Vic chi tr cho ngi hng trong nc cc khon tin nh kiu hi, tin lng, thu nhp t xut khu lao ng... bng ngoi t tin mt theo yu cu cng nn chm dt. Vic ny ch thc hin bng ti khon tin gi ngoi t hoc chi tr bng tin Vit Nam. C nhn c ti khon ngoi t gi ti ngn hng thng mi ch rt ra bng tin mt ngoi t ct gi ring hoc a i nc ngoi chi tiu. Ngn chn v gim dn cc hot ng kinh t ngm, kim sot cht ch tnh trng bun lu, tnh trng bn hng thu ngoi t trong nc. Cn c bin php hn ch n mc ti a vic lu thng v s dng la M, nim yt gi bng la M trn th trng Vit Nam. Qu trnh kim ch v y li tnh trng la ho thnh cng l mt tin cn thit Vit Nam c c mt c ch t gi hi oi linh hot hn. Vi s m ca ca khu vc ti chnh trong nhng nm ti. v s t do ho giao dch ti khon vn, vic t c mc tiu kim ch v y li tnh trng la ho l vic lm rt kh khn. Mun lm c cn phi c thi gian v c quyt tm cao. iu quan trng l nhng mt tch cc mang li li ch ca hin tng la ho trn th trng Vit Nam khng b xo b, n tn ti an xen trong c ch th trng m ca v hi nhp, c s dng nh mt gii php b sung trong chnh sch tin t tch cc ca t nc trong giai 31

on mi, cn nhng mt tiu cc ca la ho th cn phi c kim ch, y li v xo b

32

KT LUN Qua qu trnh nghin cu, ti lm r thc trng la ha ang din ra, nhng tc ng tch cc, tiu cc cng nh nhng nguyn nhn ca hin tng trong nn kinh t Vit Nam. T nhm phn tch v xut gii php nhm gp phn gii quyt nhng mt hn ch ca hin tng la ha Vit Nam. Vi s m ca ca khu vc ti chnh trong nhng nm ti, vic km ch v y li tnh trng la ha s gp rt nhiu kh khn. Mun lm c cn phi c thi gian v quyt tm cao. iu quan trng l nhng mt tch cc mang li li ch ca hin tng la ha khng b xo b, n tn ti an xen trong c ch th trng m ca v hi nhp, c s dng nh mt gii php b sung trong chnh sch tin t tch cc ca t nc trong giai on mi, cn nhng mt tiu cc ca la ha th cn phi c kim ch, y li v xo b. V hn ch gim tnh trng la ha khng phi c th thc hin trong thi gian ngn, tuy nhin trong bi cnh t do ha ti chnh v Vit Nam gia nhp WTO, thi gian ny cn c rt ngn nu khng nn kinh t khng phi lm vo tnh hnh la ha hon ton, khng cn kh nng bo v trc nhng bin c kinh t kinh t, khng hong kinh t trong khu vc v th gii. Hin tng la ha Vit Nam trong nhng nm qua d gim nhng vn cn mc cao so vi cc nc trong khu vc. la ha to ln nhng tc ng tri chiu n nn kinh t nc ta. c th khc phc c nhng hn ch, pht huy nhng u im ca hin tng la ha, Chnh ph Vit Nam cn c nhng chnh sch v gii php hiu qu hn na.

33

You might also like