Tin s Nguyn Trng Hong (ch bin) Ths L Minh Khu- Ths L ng L- Ths Nguyn Hoi Nam

THIT K BI SON
N L 1 GV N 2 P
TP II

v nht Kim Ln A- Mc tiu bi hc

- Hiu c tnh cm th thm ca ngi nng dn nc ta trong nn i khng khip nm 1945 do thc dn Php v pht xt Nht gy ra. - Hiu c nim kht khao hnh phc gia nh, nim tin bt dit vo cuc sng v tnh thng yu m bc ln nhau gia nhng con ngi lao ng ngo kh ngay trn b vc thm ca ci cht. - Nm c nhng nt c sc v ngh thut ca thin truyn: sng to tnh hung, gi khng kh, miu t tm l, dng i thoi. B- Phng php v phng tin dy hc 1. Phng php dy hc: - Phng php thuyt trnh kt hp vi pht vn theo tin trnh quy np. - qu trnh nm bt thng tin hiu qu GV cn yu cu HS lm vic tch cc: t c nh v tm tt trc ni dung bi hc theo yu cu ca h thng cu hi hng dn trong SGK. - C th t chc cho HS tho lun trn lp, trao i v thng nht nhng ni dung cn nm bt ca vn bn. 2. Phng tin dy hc: SGK, GA, Phiu hc tp ... C- Ni dung, tin trnh ln lp Hot ng ca thy v tr Hot ng 1: T chc tm hiu chung GV yu cu 1 HS c phn Tiu dn (SGK) v nu nhng nt chnh v: 1) Nh vn Kim Ln. 2) Xut x truyn ngn V nht 3) Bi cnh x hi ca truyn. HS da vo phn Tiu dn v nhng hiu bit ca bn thn trnh by. GV su tm thm mt s t liu, tranh nh gii thiu cho HS hiu thm v bi cnh x hi Ni dung cn t I. Tm hiu chung 1. Kim Ln (1920- 2007) Tn khai sinh: Nguyn Vn Ti. Qu: lng Ph Lu, x Tn Hng, huyn Tin Sn, tnh Bc Ninh. Gii thng H Ch Minh v vn hc ngh thut nm 2001. Tc phm chnh: Nn v nn chng (1955), Con ch xu x (1962). Lim Ln l cy bt truyn ngn. Th gii ngh thut ca ng thng l khung cnh nng thn, hnh tng ngi nng dn. c bit ng c nhng trang vit c sc v phong tc v i sng thn qu. Kim Ln l nh vn mt lng mt d i v vi "t", vi "ngi", vi "thun hu nguyn thy" ca cuc sng nng thn.

Vit Nam nm 1945.

Hot ng 2: T chc c- hiu vn bn 1. HS c v tm tt tc phm 2. Da vo ni dung truyn, hy gii thch nhan V nht. GV gi . HS tho lun v trnh by. GV nhn xt v nhn mnh mt s c bn.

2. Xut x truyn. V nht l truyn ngn xut sc in trong tp truyn Con ch xu x (1962). 3. Bi cnh x hi ca truyn. Pht xt Nht bt nhn dn ta nh la trng ay nn thng 3 nm 1945, nn i khng khip din ra. Ch trong vng vi thng, t Qung Tr n Bc K, hn hai triu ng bo ta cht i. II. c- hiu 1. c- tm tt. + c din cm mt s on tiu biu. + Tm tt din bin ct truyn vi nhng chi tit chnh. 2. Tm hiu ngha nhan V nht. + Nhan V nht thu tm gi tr ni dung t tng tc phm. "Nht" i vi nhng th khng ra g. Thn phn con ngi b r rng nh ci rm, ci rc, c th "nht" bt k u, bt k lc no. Ngi ta hi v, ci v, cn y Trng "nht" v. tc cht l s khn cng ca hon cnh. + Nhng "v" li l s trn trng. Ngi v c v tr trung tm xy dng t m. Trong tc phm, gia nh Trng t khi c ngi v nht, mi ngi tr nn gn b, quy qun, chm lo, thu vn cho t m ca mnh. + Nh vy, nhan V nht va th hin thm cnh ca ngi dn trong nn i 1945 va bc l s cu mang, m bc v kht vng, sc mnh hng ti cuc sng, t m, nim tin ca con ngi trong cnh khn cng. 3

3. GV nu vn : Nh vn xy dng tnh hung truyn nh th no? Tnh hung c nhng ngha g? HS tho lun v trnh by, b sung. GV gi , nhn xt v nhn mnh nhng c bn.

3. Tm hiu tnh hung truyn. + Trng l mt nhn vt c ngoi hnh xu. th cn d ngi. Li n ting ni ca Trng cng cc cn, th kch nh chnh ngoi hnh ca anh ta. Gia cnh ca Trng cng rt i ngi. Nguy c " v" r. vy li gp nm i khng khip, ci cht lun lun eo bm. Trong lc khng mt ai (k c Trng) ngh n chuyn v con ca anh ta th t nhin Trng c v. Trong hon cnh , Trng "nht" c v l nht thm mt ming n cng ng thi l nht thm tai ha cho mnh, y mnh n gn hn vi ci cht. V vy, vic Trng c v l mt nghch cnh o le, vui bun ln ln, ci ra nc mt. + Dn xm ng c ngc nhin, cng bn tn, phn on ri cng ngh: "bit c nui ni nhau sng qua c ci th ny khng?", cng nn lng. + B c T, m Trng li cng ngc nhin hn. B lo chng hiu g, ri "ci u nn lng" vi ni lo ring m rt chung: "Bit chng n c nui ni nhau sng qua c cn i kht ny khng?" + Bn thn Trng cng bt ng vi chnh hnh phc ca mnh: "Nhn th ngi ngay gia nh n by gi hn vn cn ng ng". Thm ch sng hm sau Trng vn cha ht bng hong. + Tnh hung truyn m Kim Ln xy dng va bt ng li va hp l. Qua , tc phm th hin r gi tr hin thc, gi tr nhn o v gi tr ngh thut. 4

- Gi tr hin thc: T co ti c thc dn, pht xt qua bc tranh xm xt v thm cnh cht i. Nht v l ci khn cng ca cuc sng. Ci i quay qut dn ui n mc ngi n b ch ng gi i n. Ch v i qu m ngi n b ti nghip ny n lun v "n lin mt chp 4 bt bnh c". Ch cn vi li na a na tht th chp nhn theo khng Trng. Gi tr con ngi b ph nhn khi ch v cng ng i kht m phi tr nn tr trn, liu lnh, bt chp c e thn. Ci i bp mo c nhn cch con ngi. - Gi tr nhn o: Tnh nhn i, cu mang m bc nhau, kht vng hng ti s sng v hnh phc. iu m Lim Ln mun ni l: trong bi cnh bi thm, gi tr nhn bn khng mt i, con ngi vn c mun c l con ngi, mun c nn ngi v mun cuc i tha nhn h nh nhng con ngi. Trng ly v l tip tc s sng, sinh con ci, hng n tng lai. Ngi n b i theo Trng cng chy trn ci i, ci cht hng n s sng. B c T, mt b lo nhng li lun ni n chuyn tng lai, chuyn sung sng v sau, nhen ln nim hi vng cho du con. chnh l sc sng bt dit ca V nht. c bit tnh ngi, lng nhn i, s cu mang m bc ca nhng con ngi ngho i l sc mnh h vt ln ci cht. - Gi tr ngh thut: Tnh hung truyn khin din bin pht trin d 5

4. GV ln lt nu cc vn . Sau mi vn , HS suy ngh v pht biu t do, tranh lun. GV nh hng, nhn xt v nhn mnh nhng c bn. a) Cm nhn ca anh (ch) v din bin tm trng ca nhn vt Trng (lc quyt nh ngi n b theo v, trn ng v xm ng c, bui sng u tin c v).

b) Cm nhn ca anh (ch) v ngi v nht (t th, bc i, ting ni, tm trng,).

dng v lm ni bt c nhng cnh i, nhng thn phn ng thi ni bt ch t tng tc phm. 4. Tm hiu v din bin tm trng cc nhn vt. a) Nhn vt Trng: + Trng l nhn vt c b ngoi th, xu, thn phn li ngho hn, mc tt hay va i va ni mt mnh, + Trng "nht" c v trong hon cnh i kht. "Chc, k", ci tc li ca Trng khng phi l s liu lnh m l mt s cu mang, mt tm lng nhn hu khng th chi t. Quyt nh c v gin n nhng cha ng nhiu tnh thng ca con ngi trong cnh khn cng. + Tt c bin i t giy pht y. Trn ng v xm ng c, Trng khng ci xung lm li nh mi ngy m "phn ph", "vnh vnh ra iu". Trong pht chc, Trng qun tt c tm ti, "ch cn tnh ngha vi ngi n b i bn" v cm gic m du ca mt anh Trng ln u tin i cnh c v mi. + Bui sng u tin c v, Trng bin i hn: "Hn thy by gi hn mi nn ngi". Trng thy trch nhim v bit gn b vi t m ca mnh. b) Ngi v nht: + Th theo Trng trc ht l v ming n (chy trn ci i). + Nhng trn ng theo Trng v, ci v "cong cn" bin mt, ch cn ngi ph n xu h, ngng ngng v cng y n tnh (i sau Trng ba bn bc, ci nn rch che nghing, ngi mm 6

c) Cm nhn ca anh (ch) v din bin tm trng nhn vt b c T- m Trng (lc mi v, bui sm mai, ba cm u tin).

mp ging,). Tm trng lo u, bn khon, hi hp khi bc chn v "lm du ng ngi". + Bui sm mai, ch ta dy sm, qut tc, dn dp. l hnh nh ca mt ngi v bit lo toan, thu vn cho cuc sng gia nh, hnh nh ca mt ngi "v hin du tho". Ngi ph n xut hin khng tn, khng tui, khng qu nh "ri" vo gia thin truyn Trng "nht" lm v. T ch nhn cch b bp mo v ci i, thin chc, bn phn lm v, lm du c nh thc khi ngi ph n ny quyt nh gn sinh mng mnh vi Trng. Chnh ch cng lm cho nim hi vng ca mi ngi tri dy khi k chuyn Bc Giang, Thi Nguyn ngi ta i ph kho thc Nht. c) B c T: + Tm trng b c T: mng, vui, xt, ti, "va ai on va xt thng cho s kip a con mnh". i vi ngi n b th "lng b y xt thng". Nn vo lng tt c, b dang tay n ngi n b xa l lm con du mnh: ", thi th cc con phi duyn, phi s vi nhau, u cng mng lng". + Ba cm u tin n nng du mi, b c T nhen nhm cho cc con nim tin, nim hi vng: "tao tnh khi no c tin mua ly con g v nui, ch my m c n g cho xem". B c T l hin thn ca ni kh con ngi. Ngi m y nhn cuc hn nhn o le ca con thng qua ton b ni au kh ca cuc i b. 7

5. GV nu vn : Nhn xt v ngh thut vit truyn ca Kim Ln (cch k chuyn, cch dng cnh, i thoi, ngh thut miu t tm l ngn vt, ngn ng, ) HS tho lun v tr li theo nhng gi , nh hng ca GV. Hot ng 3: T chc tng kt GV yu cu HS: Hy khi qut li bi hc v tng kt trn hai mt: ni dung v hnh thc. GV gi . HS suy ngh, xem li ton bi v pht biu tng kt.

B lo lng trc thc t qu nghit ng. B mng mt ni mng su xa. T ngc nhin n xt thng nhng trn ht vn l tnh yu thng. Cng chnh b c l ngi ni nhiu nht v tng lai, mt tng lai rt c th thit thc vi nhng g, ln, rung, vn, mt tng lai khin cc con tin tng bi n khng qu xa vi. Kim Ln khm ph ra mt nt c o khi cho mt b c cp k ming l ni nhiu vi i tr v ngy mai. 5. Tm hiu mt s nt c sc ngh thut. + Cch k chuyn t nhin, li cun, hp dn. + Dng cnh chn tht, gy n tng: cnh cht i, cnh ba cm ngy i, + Miu t tm l nhn vt tinh t nhng bc l t nhin, chn tht. + Ngn ng nng thn nhun nh, t nhin. III. Tng kt + V nht to c mt tnh hung truyn c o, cch k chuyn hp dn, miu t tm l nhn vt tinh t, i thoi sinh ng. + Truyn th hin c thm cnh ca nhn dn ta trong nn i nm 1945. c bit th hin c tm lng nhn i, sc sng k diu ca con ngi ngay bn b vc thm ca ci cht vn hng v s sng v kht khao t m gia nh.

Ting vit: Nhn vt giao tip A. Mc tiu bi hc Nm chc khi nim nhn vt giao tip vi nhng c im v v th x hi, quan h thn s ca h i vi nhau, cng nhng c im khc chi phi ni dung v hnh thc li ni ca cc nhn vt trong ot ng giao tip. - Nng cao nng lc giao tip ca bn thn v c th xc nh c chin lc giao tip trong nhng ng cnh nht nh. B. Phng tin thc hin - SGK, SGV - Thit k bi hc c. cch thc tin hnh Gi tr li cu hi, tho lun ; hng dn lm bi tp thc hnh. d.Tin trnh dy hc - Kim tra bi c - Bi mi Tit 1 Hot ng ca thy v tr Hot ng 1: Phn tch cc ng liu 1. GV gi 1 HS c ng liu 1 (SGK) v nu cc yu cu sau (vi HS c lp): a) Hot ng giao tip trn c nhng nhn vt giao tip no? Nhng nhn vt c c im nh th no v la tui, gii tnh, tng lp x hi? b) Cc nhn vt giao tip chuyn i vai ngi ni, vai ngi nghe v lun phin lt li ra Ni dung cu cn t I. Phn tch cc ng liu 1. Ng liu 1 a) Hot ng giao tip trn c nhng nhn vt giao tip l: Trng, my c gi v "th". Nhng nhn vt c c im : - V la tui : H u l nhng ngi tr tui. - V gii tnh : Trng l nam, cn li l n. - V tng lp x hi: H u l nhng ngi dn lao ng ngh i. b) Cc nhn vt giao tip chuyn i vai ngi ni, vai ngi nghe v lun phin lt li nh sau: - Lc u: Hn (Trng) l ngi ni, my c gi l ngi nghe. 9

sao? Lt li u tin ca "th" hng ti ai? c) Cc nhn vt giao tip trn c bnh ng v v th x hi khng? d) Cc nhn vt giao tip trn c quan h xa l hay thn tnh khi bt u cuc giao tip? e) Nhng c im v v th x hi, quan h thn-s, la tui, gii tnh, ngh nghip, chi phi li ni ca cc nhn vt nh th no? - GV hng dn, gi v t chc. - HS tho lun v pht biu t do. - GV nhn xt, khng nh nhng kin ng v iu chnh nhng kin sai. 2. HS c on trch v tr li nhng cu hi (SGK). - GV hng dn, gi v t chc. - HS tho lun v pht biu t do. - GV nhn xt, khng nh nhng kin ng v iu chnh nhng kin sai.

- Tip theo: My c gi l ngi ni, Trng v "th" l ngi nghe. - Tip theo: "Th" l ngi ni, Trng (l ch yu) v my c gi l ngi nghe. - Tip theo: Trng l ngi ni, "th" l ngi nghe. - Cui cng: "Th" l ngi ni, Trng l ngi nghe. Lt li u tin ca "th" hng ti Trng. c) Cc nhn vt giao tip trn bnh ng v v th x hi (h u l nhng ngi dn lao ng cng cnh ng). d) Khi bt u cuc giao tip, cc nhn vt giao tip trn c quan h hon ton xa l. e) Nhng c im v v th x hi, quan h thn-s, la tui, gii tnh, ngh nghip, chi phi li ni ca cc nhn vt khi giao tip. Ban u cha quen nn ch l tru a thm d. Dn dn, khi quen h mnh dn hn. V cng la tui, bnh ng v v th x hi, li cng cnh ng nn cc nhn vt giao tip t ra rt sung s. 2. Ng liu 2 a) Cc nhn vt giao tip trong on vn: B Kin, my b v B Kin, dn lng v Ch Pho. B Kin ni vi mt ngi nghe trong trng hp quay sang ni vi Ch Pho. Cn li, khi ni vi my b v, vi dn lng, vi L Cng, B Kin ni cho nhiu ngi nghe (trong c c Ch Pho). b) V th x hi ca B Kin vi tng 10

Hot ng 2: T chc rt ra nhn xt - GV nu cu hi v gi : T vic tm hiu cc ng liu trn, anh (ch) rt ra nhng nhn xt g v nhn vt giao tip trong hot ng

ngi nghe: + Vi my b v- B Kin l chng (ch gia nh) nn "qut". + Vi dn lng- B Kin l "c ln", thuc tng lp trn, li ni c v tn trng (cc ng, cc b) nhng thc cht l ui (v i thi ch! C g m xm li th ny?). + Vi Ch Pho- B Kin va l ng ch c, va l k y Ch Pho vo t, k m lc ny Ch Pho n "n v". B Kin va thm d, va d dnh va c v cao, coi trng. + Vi L Cng- B Kin l cha, c qut con nhng thc cht cng l xoa du Ch Pho. c) i vi Ch Pho, B Kin thc hin nhiu chin lc giao tip: + ui mi ngi v c lp Ch Pho. + Dng li ni ngt nht vut ve, mn trn Ch. + Nng v th Ch Pho ln ngang hng vi mnh xoa du Ch. d) Vi chin lc giao tip nh trn, B Kin t c mc ch v hiu qu giao tip. Nhng ngi nghe trong cuc hi thoi vi B Kin u rm rp nghe theo li B Kin. n nh Ch Pho, hung hn l th m cui cng cng b khut phc. II. Nhn xt v nhn vt giao tip trong hot ng giao tip. 1. Trong hot ng giao tip bng ngn ng, cc nhn vt giao tip xut hin trong vai ngi ni hoc ngi nghe. Dng ni, cc nhn vt giao tip thng i vai lun phin lt li vi nhau. Vai ngi nghe c th gm nhiu 11

giao tip? - HS tho lun v tr li. - GV nhn xt v tm tt nhng ni dung c bn.

ngi, c trng hp ngi nghe khng hi p li ngi ni. 2. Quan h gia cc nhn vt giao tip cng vi nhng c im khc bit (tui, gii, ngh,vn sng, vn ha, mi trng x hi, ) chi phi li ni (ni dung v hnh thc ngn ng). 3. Trong giao tip, cc nhn vt giao tip ty ng cnh m la chn chin lc giao tip ph hp t mc ch v hiu qu. Tit 2

Hot ng ca thy v tr Hot ng 1: Luyn tp Bi tp 1: Phn tch s chi phi ca v th x hi cc nhn vt i vi li ni ca h trong on trch (mc 1- SGK). - HS c on trch. - GV gi , hng dn phn tch. - HS tho lun, trnh by. - GV nhn xt, nhn mnh nhng im c bn.

Ni dung cn t I. Luyn tp Bi tp 1: Anh Mch V th K di- nn x hi nhn b bt i xem bng. Van xin, Li ni nhn nhng (gi ng, ly) ng L B trn- tha lnh quan bt ngi i xem bng. Hch dch, qut nt (xng h my tao, qut, cu lnh)

Bi tp 2: Phn tch Bi tp 2: mi quan h gia c on trch gm cc nhn vt giao im v v th x hi, tip: ngh nghip, gii tnh, - Vin i sp Ty. - m ng. vn ha, ca cc 12

nhn vt giao tip c im trong ni ca tng ngi on trch (mc SGK).

vi - Quan Ton quyn Php. li Mi quan h gia c im v v th x hi, ngh nghip, gii tnh, vn 2- ha, ca cc nhn vt giao tip vi c im trong li ni ca tng ngi: - Ch b: tr con nn ch n ci - HS c on trch. m, ni rt ng nghnh. - GV gi , hng dn - Ch con gi: ph n nn ch n phn tch. cch n mc (ci o di), khen vi v - HS tho lun, trnh thch th. by. - Anh sinh vin: ang hc nn ch - GV nhn xt, nhn n vic din thuyt, ni nh mt d mnh nhng im c on chc chn. bn. - Bc cu li xe: ch i ng. - Nh nho: dn lao ng nn ch n tng mo, ni bng mt cu thnh ng thm nho. Kt hp vi ngn ng l nhng c ch iu b, cch ni. im chung l chm bim, ma mai. Bi tp 3: c ng liu (mc 3- SGK), phn tch theo nhng yu cu: a) Quan h gia b lo hng xm v ch du. iu chi phi li ni v cch ni ca 2 ngi ra sao? b) Phn tch s tng tc v hnh ng ni gia lt li ca 2 nhn vt giao tip. c) Nhn xt v nt vn ha ng trn trng qua li ni, cch ni ca cc nhn vt. HS c on trch. GV Bi tp 3: a) Quan h gia b lo hng xm v ch du l quan h hng xm lng ging thn tnh. iu chi phi li ni v cch ni ca 2 ngi- thn mt: + B lo: bc trai, anh y, + Ch Du: cm n, nh chu, c, b) S tng tc v hnh ng ni gia lt li ca 2 nhn vt giao tip: Hai nhn vt i vai lun phin nhau. c) Nt vn ha ng trn trng qua li ni, cch ni ca cc nhn vt: tnh lng ngha xm, ti la tt n c nhau.

13

gi , hng dn phn tch. HS tho lun, trnh by. GV nhn xt, nhn mnh nhng im c bn. Hot ng 2: Cng c l thuyt

II. Cng c l thuyt Cn nm vng nhng ni dung sau: 1. Vai tr ca nhn vt giao tip. GV cng c l thuyt 2. Quan h x hi v nhng c v giao vic cho HS. im ca nhn vt giao tip chi phi li ni. 3. Chin lc giao tip ph hp.

Lm vn: Vit bi lm vn s 5: ngh lun vn hc A- Mc tiu bi hc Gip HS: - Cng c v nng cao trnh lm vn ngh lun v cc mt: xc nh , lp dn , din t. - Vit c bi vn ngh lun vn hc th hin kin ca mnh mt cch r rng, mch lc, c sc thuyt phc. B- Phng php v phng tin dy hc 1. Phng php dy hc: Bi hc tp trung vo ngh lun mt vn vn hc. => Lu HS n li nhng tri thc v ngh lun, v thao tc lp lun,... HS bit cch lp lun mt cch cht ch, nu lun im r rng, a dn chng thuyt phc,hp dn. 2. Phng tin dy hc: SGK, GA, ... C- Ni dung, tin trnh ln lp 1. n nh, kim tra s s lp. 2. Ra lm vn cho HS: GV c th vn dng theo bi trong SGK hoc t ra cho ph vi i tng hc sinh. 14

 1 SGK: Trong mt bc th lun v vn chng, Nguyn Vn Siu c vit: Vn chng (...) c loi ng th. C loi khng ng th. Loi khng ng th l loi ch chuyn ch vn chng. Loi ng th l loi chuyn ch con ngi. Hy pht biu kin v quan nim trn. 3. Hng dn HS xc nh : Cn c vo SGK v SGV hng dn HS vit ng hng, ng trng tm. Gi mt s tham kho. 1: Anh (ch) hiu th no v kin sau ca nh th Xun Diu: "Th l hin thc, th l cuc i, th cn l th na". Gi : Bi vit cn c nhng lun im sau: + Th l hin thc. + Th l cuc i. + Mi quan h gia th vi hin thc, cuc i. + Th cn l th na. Tc l th cn c nhng c trng ring: cm xc, hnh tng, ngn ng, nhc iu, 2: Bnh lun kin ca Nam Cao: "Mt tc phm tht c gi tr phi vt ln trn tt c b ci, gii hn, phi l tc phm chung cho c loi ngi. N phi cha ng mt ci g ln lao, mnh m, va au n li va phn khi. N ca tng lng thng, tnh bc i, s cng bnh. N lm cho con ngi ngy cng ngi hn" (Nam Cao- i tha) Gi : Bi vit cn c nhng lun im sau: + "Mt tc phm tht s c gi tr phi vt ln trn tt c b ci, gii hn, phi l tc phm chung cho c loi ngi". l sc sng ca tc phm vn hc. Tc phm vn hc vt ln gii hn khng gian, thi gian. + "Mt tc phm tht c gi tr phi cha ng mt ci g ln lao mnh m, va au n li va phn khi". y chnh l gi tr ni dung v tc ng tinh thn, tc dng gio dc ca tc phm vn hc. - Phi t c nhng vn ln lao chnh l ni dung phn nh hin thc ca tc phm v tnh cm ca nh vn trc hin thc y.

15

- "Mnh m, au n, phn khi" l sc mnh lay ng tm hn con ngi ca tc phm vn chng. + c bit mt tc phm c gi tr phi "ca tng lng thng, tnh bc i, s cng bnh. N lm cho con ngi gn ngi hn". y l gi tr nhn o v chc nng nhn o ha con ngi ca tc phm vn hc. l iu ct li, l ht nhn c bn ca mt tc phm c gi tr. + Bnh lun nng cao vn : - kin ca Nam Cao hon ton ng, nhng cha . Tc phm vn hc tht s c gi tr cn phi mang gi tr nhn o tch cc, ngha l phi tham gia u tranh ci to x hi, phi l mt th v kh chng bt cng, tiu dit ci c. C nh vy mi "ca tng lng thn, tnh bc i" mt cch tch cc. - Vn hc cn phi chp cnh, m ng cho con ngi, tm ng i cho mi s phn, mi con ngi. C nh vy tc phm vn hc mi t gi tr nhn o tch cc. 3: Phn tch on th sau trong bi Vit Bc ca T Hu: Nhng ng Vit Bc ca ta, m m rm rp nh l t rung. Qun i ip ip trng trng, nh sao u sng bn cng m nan. Dn cng uc tng on, Bc chn nt mun tn la bay. Nghn m thm thm sng dy, n pha bt sng nh ngy mai ln. Tin vui chin thng trm min, Ha Bnh, Ty Bc, in Bin vui v. Vui t ng Thp, An Kh, Vui ln Vit Bc, o De, ni Hng ( Vit Bc, NXB Vn hc, H Ni 1962) Gi : + on th mang m hng s thi, miu t kh th chin thng ca dn tc ta trong khng chin chng thc dn Php. + Ch khai thc cc th php ngh thut: - H thng t ly: "rm rp", "ip ip trng trng", gi t s v tn ca on qun v ca cch mng, sc mnh rung chuyn ni rng. 16

- Nhng hnh nh so snh, n d k v, phi thng: nh sao u sng, Dn cng uc, Bc chn nt , mun tn la bay, n pha bt sng nh ngy mai ln, - Ngh thut lit k a danh gn vi nhng chin cng: Ha Bnh, Ty Bc, in Bin, ng Thp, An Kh, Vit Bc, o De, ni Hng, din t ci no nc v nhng chin thng dn dp, chin cng ni tip chin cng, nim vui ni tip nim vui. + Tng hp khi qut gi tr ca on th. c vn: v chng a ph T Hoi A. Mc tiu bi hc - Hiu c cuc sng c cc, ti tm ca ng bo cc dn tc thiu s vng cao di ch p bc km kp ca thc dn v cha t thng tr; qu trnh ngi dn cc dn tc thiu s thc tnh cch mng v vng ln t gii phng i mnh, i theo ting gi ca ng. - Nm c nhng ng gp ring ca nh vn trong ngh thut khc ho tnh cch cc nhn vt, s tinh t trong din t cuc sng ni tm; S trng ca nh vn trong quan st nhng nt l v phong tc, tp qun v c tnh ngi Mng; Ngh thut trn thut linh hot, li vn tinh t, mang mu sc dn tc v giu cht th.
B. phng tin thc hin

- Sch gio khoa, sch gio vin - Thit k bi hc. - Ti liu tham kho C. Phng php dy hc - Gi tm, phn tch, so snh, tng hp
D. tin trnh t chc dy hc

1. Kim tra bi c 2. T chc bi mi

17

Hot ng ca thy v tr Hot ng 1: T chc tm hiu chung 1. HS c phn Tiu dn, da vo nhng hiu bit ca bn thn trnh by nhng nt c bn v: - Cuc i, s nghip vn hc v phong cch sng tc ca T Hoi. - Xut x truyn V chng A Ph ca T Hoi.

Ni dung cn t

I. Tm hiu chung 1. Tc gi T Hoi tn khai sinh l Nguyn Sen. ng sinh nm 1920. Qu ni Thanh Oai, H ng (nay l H Ty) nhng ng sinh ra v ln ln qu ngoi: lng Ngha , huyn T Lim, ph Hoi c, tnh H ng (nay l phng Ngha , qun Cu Giy H Ni) T Hoi vit vn t trc cch mng, ni ting vi truyn ng thoi D mn phiu lu k. T Hoi l mt nh vn ln sng tc nhiu th loi. S lng tc phm ca T Hoi t k lc trong nn vn hc Vit Nam hin i. Nm 1996, T Hoi c nh nc tng gii thng H Ch Minh v vn hc ngh thut. Li trn thut ca T Hoi rt hm hnh, sinh ng. ng rt c s trng v loi truyn phong tc v hi k. Mt s tc phm tiu biu ca T Hoi nh: D mn phiu lu k (1941), O chut (1942), Nh ngho (1944), Truyn Ty Bc (1953), Min Ty (1967), 2. Xut x tc phm V chng A Ph in trong tp truyn Ty Bc (1954). Tp truyn c tng gii nht- gii thng Hi vn ngh Vit Nam 1954- 1955 Hot ng 2: c v II. c v tm tt vn bn tc phm tm tt vn bn tc 1. c phm + c- hiu trc nh. 1. GV c mu 1 on. + c din cm mt s on lp. HS c ging c tt c ni tip mt s 18

on. 2. Trn c s c v chun b bi nh, HS tm tt tc phm.

2. Tm tt Cn m bo mt s chnh: + M, mt c gi xinh p, yu i, c kht vng do, hnh phc b bt v lm con du gt n cho nh Thng l P Tra. + Lc u M phn khng nhng dn dn tr nn t lit, ch "li li nh con ra nui trong x ca". + m tnh ma xun n, M mun i chi nhng b A S (chng M) tri ng vo ct nh. + A Ph v bt bnh trc A S nn nh nhau v b bt, b pht v v tr thnh k tr n cho nh Thng l. + Khng may h v mt 1 con b, A Ph b nh, b tri ng vo cc n gn cht. + M ct dy tri cho A Ph, 2 ngi chy trn n Phing Sa. + M v A Ph c gic ng, tr thnh du kch. Hot ng 3: T III. c- hiu chc c- hiu vn bn 1. Tm hiu nhn vt M 1. HS c on u a) M- cch gii thiu ca tc gi vn bn, nhn xt cch "Ai xa v " gii thiu nhn vt M, + M xut hin khng phi pha cnh ng ca M, chn dung ngoi hnh m pha nhng y a ti thn phn- mt thn phn qu nghit cc khi M b bt lm ng- mt con ngi b xp ln vi nhng con du gt n cho nh vt v tri gic (tng , tu nga,)Thng l P Tra. mt thn phn au kh, o le. + M khng ni, ch "li li nh con ra - HS tho lun v pht nui trong x ca". Ngi n b y b biu t do. GV nh h- cm t trong ngc tht tinh thn, ni ng, nhn xt, nhn lui vo lui ra ch l "mt cn bung 19

mnh nhng kin ng v iu chnh nhng kin cha chnh xc.

2. GV t chc cho HS tm nhng chi tit cho thy sc sng tim n trong M v nhn xt. - GV gi : Hnh nh mt c M khi cn nh? Phn ng ca M khi v nh Thng l? - HS lm vic c nhn v pht biu kin.

kn mt ch c mt chic ca s, mt l vung bng bn tay" bao nm ri, ngi n b y chng bit n ma xun, chng i chi tt + "Sng lu trong ci kh M cng quen ri", "M tng mnh cng l con tru, mnh cng l con nga", M ch "ci mt, khng ngh ngi", ch "nh i nh li nhng vic ging nhau". M khng cn thc c v thi gian, tui tc v cuc sng. M sng nh mt c my, mt thi quen v thc. M v cm, khng tnh yu, khng kht vng, thm ch khng cn bit n kh au. iu c sc m nh i vi c gi, gieo vo lng ngi nhng xt thng. b) M- mt sc sng tim n: + Nhng u trong ci su tm hn ngi n b cm lng v c cc, kh au y vn tim n mt c M ngy xa, mt c M tr p nh a hoa rng y sc sng, mt ngi con gi tr trung giu c hiu tho. Ngy y, tm hn yu i ca M gi vo ting so "M thi so gii, thi l cng hay nh thi so". + M, kht vng tnh yu t do lun lun mnh lit. Nu khng b bt lm con du gt n, kht vng ca M s thnh hin thc bi "trai n ng nhn c chn vch u bung M". M tng hi hp khi nghe ting g ca ca ngi yu. M bc theo kht vng ca tnh yu nhng khng ng sm ri vo cm by. + B bt v nh Thng l, M nh t t. M tm n ci cht chnh l cch phn khng duy nht ca mt con 20

3. GV t chc cho HS pht biu cm nhn v ngh thut miu t nhng yu t tc ng n s hi sinh ca M, c bit l ting so v din bin tm trng M trong m tnh ma xun. - HS tho lun v pht biu t do. - GV nh hng, nhn xt, nhn mnh nhng kin ng v iu chnh nhng kin

ngi c sc sng tim tng m khng th lm khc trong hon cnh y. "My thng rng m no M cng khc", M trn v nh cm theo mt nm l ngn. Chnh kht vng c sng mt cuc sng ng ngha ca n khin M khng mun chp nhn cuc sng b ch p, cuc sng lm than, ti cc, b i x bt cng nh mt con vt. + Tt c nhng phm cht trn y s l tin , l c s cho s tri dy ca M sau ny. Nh vn miu t nhng t cht ny M khin cho cu chuyn pht trin theo mt l gc t nhin, hp l. Ch phong kin nghit ng cng vi t tng thn quyn c th git cht mi c m, kht vng, lm t lit c thc ln cm xc con ngi nhng t trong su thm, ci bn cht ngi vn lun tim n v chc chn nu c c hi s thc dy, bng ln. c) M- s tri dy ca lng ham sng v kht vng hnh phc + Nhng yu t tc ng n s hi sinh ca M: - "Nhng chic vy hoa em phi trn mm , xe nh con bm sc s, hoa thuc phin va n trng li i ra mu hau, thm ri sang mu tm man mc". - "m tr i tt chi quay ci m trn sn chi trc nh" cng c nhng tc ng nht nh n tm l ca M. - Ru l cht xc tc trc tip tm hn yu i, kht sng ca M tri dy. "M ly h ru ung ng c 21

cha chnh xc.

tng bt mt". M va nh ung cho h gin va nh ung hn, nut hn. Hi men du tm hn M theo ting so. + Trong on din t tm trng hi sinh ca M, ting so c mt vai tr c bit quan trng. - "M nghe ting so vng li, thit tha, bi hi. M ngi nhm thm bi ht ca ngi ang thi". "Ngy trc, M thi so gii M un chic l trn mi, thi l cng hay nh thi so. C bit bao nhiu ngi m, ngy m thi so i theo M ht ni ny sang ni khc". - "Ting so gi bn c thit tha, bi hi", "ngoi u ni lp l c ting ai thi so", "tai M vng ting so gi bn u lng", "m ting so gi bn yu vn lng l bay ngoi ng", "M vn nghe ting so a M i theo nhng cuc chi, nhng m chi", "trong u M rp rn ting so", - T Hoi miu t ting so nh mt dng ngh thut lay tnh tm hn M. Ting so l biu tng ca kht vng tnh yu t do, theo st din bin tm trng M, l ngn gi thi bng ln n la tng ngui tt. Thot tin, ting so cn "lp l", "lng l" u ni, ngoi ng. Sau , ting so thm nhp vo th gii ni tm ca M v cui cng ting so tr thnh li mi gi tha thit ri tm hn M bay theo ting so. + Din bin tm trng M trong m tnh ma xun: - Du hiu u tin ca vic sng li 22

 l M nh li qu kh, nh v hnh phc ngn ngi trong cuc i tui tr ca mnh v nim ham sng tr li "M thy phi phi tr li, lng t nhin vui sng nh nhng m tt ngy trc". "M cn tr lm. M vn cn tr lm. M mun i chi". - Phn ng u tin ca M l: "nu c nm l ngn rong tay M s n cho cht". M thc c tnh cnh au xt ca mnh. Nhng git nc mt tng cn kit v au kh li c th ln di. - T nhng si sc trong tm t dn M ti hnh ng "ly ng m sn mt ming b thm vo a du". M mun thp ln nh sng cho cn phng by lu ch l bng ti. M mun thp ln nh sng cho cuc i tm ti ca mnh. - Hnh ng ny y ti hnh ng tip: M "qun tc li, vi tay ly ci vy hoa vt pha trong vch". - M qun hn s c mt ca A S, qun hn mnh ang b tri, ting so vn du tm hn M "i theo nhng cuc chi, nhng m chi". - T Hoi t s hi sinh ca M vo tnh hung bi kch: kht vng mnh lit- hin thc ph phng khin cho sc sng M cng thm phn d di. Qua y, nh vn mun pht biu mt t tng: sc sng ca con ngi cho d b gim p. b tri cht vn khng th cht m lun lun m , ch gp dp l bng ln. 4. GV t chc cho HS d) M trc cnh A Ph b tri phn tch din bin + Trc cnh A Ph b tri, ban u tm trng M trc cnh M hon ton v cm: "M vn thn 23

A Ph b tri. - GV gi : lc u? Khi nhn thy dng nc mt ca A Ph? Hnh ng ct dy tri ca M? - HS tho lun v pht biu t do. - GV nh hng, nhn xt, nhn mnh nhng kin ng v iu chnh nhng kin cha chnh xc.

5. Qua tt c nhng iu tm hiu, HS rt ra nhn xt tng qut v nhn vt M - HS pht biu t do. - GV nhn xt, nh hng vo mt s chnh

6. GV t chc cho HS tm hiu v nhn vt A Ph (s xut hin, thn phn, tnh cch, ).

nhin thi la h tay". + Th ri, "M l mt trng sang thy mt dng nc mt lp lnh b xung hai hm m xm en li ca A Ph". Git nc mt tuyt vng ca A Ph gip M nh li mnh, nhn ra mnh, xt xa cho mnh. Thng ngi v thng mnh ng thi nhn ra tt c s tn c ca nh Thng l, tt c khin cho hnh ng ca M mang tnh tt yu. + Tt nhin, M cng rt lo lng, hong s. M s mnh b tri thay vo ci cc y, "phi cht trn ci cc y". Khi chy theo A Ph, ci ngh y vn cn ui theo M: " y th cht mt". Ni lo lng ca M cng l mt kha cnh ca lng ham sng, n tip thm cho M sc mnh vng thot khi s phn mnh. e) Tm li M l c gi tr p, b y vo tnh cnh bi t, trin min trong kip sng n l, M dn dn b t lit. Nhng trong M vn tim tng sc sng. Sc sng y tri dy, cho M sc mnh dn ti hnh ng quyt lit, to bo. iu cho thy M l c gi c i sng ni tm m thm m mnh m. Nh vn dng cng miu t din bin tm l nhn vt M. Qua th hin t tng nhn o su sc, ln lao. 2. Tm hiu nhn vt A Ph a) S xut hin ca A Ph A Ph xut hin trong cuc i u vi A S: "Mt ngi to ln chy vt ra vung tay nm con quay rt to vo 24

- HS tho lun v pht biu t do. - GV nh hng, nhn xt, nhn mnh nhng kin ng v iu chnh nhng kin cha chnh xc.

7. HS pht biu cm nhn v cnh x kin A Ph qui n, l lng trong tc phm. - HS pht biu t do. - GV nhn xt, nh hng vo mt s chnh

8. GV t chc cho HS rt ra nhng gi tr ni

mt A S. Con quay g ngt lng vo gia mt. N va kp bng tay ln, A Ph xc ti nm ci vng c, ko dp u xung, x vai o nh ti tp". Hng lot cc ng t ch hnh ng nhanh, mnh, dn dp th hin mt tnh cch mnh m, gan gc, mt kht vng t do c bc l quyt lit. b) Thn phn ca A Ph + Cha m cht c trong trn dch u ma. + A Ph l mt thanh nin ngho. + Cuc sng kh cc hun c A Ph tnh cch ham chung t do, mt sc sng mnh m, mt ti nng lao ng ng qu: "bit c li cy, c cuc, cy gii v i sn b tt rt bo". + A Ph l a con ca ni rng, t do, hn nhin, cht phc. c) Cnh x kin qui n, l lng + Cuc x kin din ra trong khi thuc phin m mt tun ra cc l ca s nh khi bp. "Ngi th nh, ngi th qu ly, k l, chi bi. Xong mt lt nh, k, chi, li ht. C th t tra n ht m". Cn A Ph gan gc qu chu n ch im nh tng . + H tc v php lut trong tay bn cha t nn kt qu: A Ph tr thnh con tr n i i kip kip cho nh Thng l P Tra. Cnh x kin qui n, l lng v cnh A Ph b nh, b tri va t co s tn bo ca bn cha t va ni ln tnh cnh khn kh ca ngi dn. 3. Gi tr ni dung t tng tc phm 25

dung t tng ca tc phm. - HS tho lun v pht biu t do. - GV nh hng, nhn xt, nhn mnh nhng kin ng v iu chnh nhng kin cha chnh xc.

9. GV t chc cho HS nhn xt v: + Ngh thut xy dng nhn vt, miu t tm l. + Nt c o v vic quan st v miu t np sinh hot, phong tc tp qun ca ngi dn min ni. + Ngh thut miu t thin nhin. - GV chia nhm v giao

a) Gi tr hin thc - Bc tranh i sng x hi ca dn tc min ni Ty Bc- mt thnh cng c ngha khai ph ca T Hoi ti min ni. - B mt ca ch phong kin min ni: khc nghit, tn c vi nhng cnh tng hi hng nh a ngc gia trn gian. - Phi by ti c ca bn thc dn Php. - Nhng trang vit chn thc v cuc sng bi thm ca ngi dn min ni. b) Gi tr nhn o: - Cm thng su sc i vi ngi dn. - Ph phn gay gt bn thng tr - Ngi ca nhng g tt p con ngi. - Trn trng, cao nhng kht vng chnh ng ca con ngi. - Ch ra con ng gii phng ngi lao ng c cuc i tm ti v s phn th thm. 4. Tm hiu nhng nt c sc v ngh thut ca tc phm a) Ngh thut xy dng nhn vt, miu t tm l: nhn vt sinh ng, c c tnh m nt (vi M, tc gi t miu t hnh ng, dng th php lp li c ch mt s nt chn dung gy n tng su m, c bit tc gi miu t dng ngh, tm t, nhiu khi l tim thc chp chn, vi A Ph, tc gi ch yu khc ha qua hnh ng, cng vic, nhng i thoi gin n) b) Ngh thut miu t phong tc tp 26

vic: mi nhm tho lun v mt kha cnh. - i din cc nhm trnh by, b sung. GV nh hng v nhn mnh nhng c bn.

Hot ng 4: T chc tng kt GV t chc cho HS rt ra nhng gi tr c bn ca tc phm. - GV nh hng. - HS pht biu v t vit phn tng kt.

qun ca T Hoi rt c sc vi nhng nt ring (cnh x kin, khng kh l hi ma xun, nhng tr chi dn gian, tc cp v, cnh ct mu n th, c) Ngh thut miu t thin nhin min ni vi nhng chi tit, hnh nh thm m cht th. d) Ngh thut k chuyn t nhin, sinh ng, hp dn. e) Ngn ng tinh t mang m mu sc min ni. IV. Tng kt Qua vic miu t cuc i, s phn ca M v A Ph, nh vn lm sng li qung i tm ti, c cc ca ngi dn min ni di ch thng tr d man ca bn cha t phong kin, ng thi khng nh sc sng tim tng, mnh lit khng g hy dit c ca nhng kip n l, khng nh ch c s vng dy ca chnh h, c nh sng cch mng soi ng s dn ti cuc i ti sng. chnh l gi tr hin thc su sc, gi tr nhn o ln lao, tin b ca V chng A Ph. Nhng gi tr ny gip cho tc phm ca T Hoi ng vng trc th thch ca thi gian v c nhiu th h bn c yu thch.

Lm vn: ngh lun v mt tc phm, mt on trch vn xui a. Mc tiu bi hc - C k nng vn dng cc thao tc phn tch , bnh lun, chng minh, so snh ... lm vn ngh lun vn hc.

27

- Bit cch lm bi vn ngh lun v mt tc phm mt trch on vn xui .

b. phng tin dy hc

- Sch gio khoa, sch gio vin

C. Phng php dy hc

Gi tm , Tho lun
D. tin trnh t chc dy hc

1. Kim tra bi c 2. T chc bi mi . Hot ng ca thy v tr Hot ng 1: Tm hiu cch vit bi vn ngh lun v mt tc phm, on trch vn xui 1. HS c 1. GV t chc cho HS thc hin cc yu cu (SGK) 1: Phn tch truyn ngn Tinh thn th dc ca Nguyn Cng Hoan. Ni dung cn t I. Cch vit bi vn ngh lun v mt tc phm, on trch vn xui 1. Gi cc bc lm 1 a) Tm hiu , nh hng bi vit: + Phn tch truyn ngn Tinh thn th dc ca Nguyn Cng Hoan tc l phn tch ngh thut c sc lm ni bt ni dung ca truyn. + Cch dng truyn c bit: sau t trt ca quan trn l cc cnh bt b. + c sc kt cu ca truyn l s ging nhau v khc nhau ca cc s vic trong truyn. + Mu thun tro phng c bn: tinh thn th dc v cuc sng khn kh, i rch ca nhn dn.

- GV nu yu cu v gi , hng dn. - HS tho lun v ni dung vn ngh lun, nu c dn i cng. 2. Qua vic nhn thc b) Cch lm ngh lun mt tc phm v lp cho vn hc trn, GV yu cu HS rt + c, tm hiu, khm ph ni dung, ra kt ln v cch lm ngh thut ca tc phm. ngh lun mt tc + nh gi c gi tr ca tc phm. phm vn hc. - HS tho lun v pht 28

biu. 3. GV t chc cho HS nhn xt v ngh thut s dng ngn t trong Ch ngi t t ca Nguyn Tun (c so snh vi chng Hnh phc mt tang giaTrch S ca V Trng Phng). - GV nu yu cu v gi . - HS tho lun v trnh by.

4. Qua vic nhn thc v lp cho trn, GV yu cu HS rt ra kt ln v cch lm ngh lun mt tc phm vn hc. - HS tho lun v pht biu. 5. T hai bi tp trn, GV t chc cho HS rt ra cch lm bi vn ngh lun v mt tc phm, mt on trch vn xui. HS pht biu.

2. Gi cc bc lm 2 Tm hiu , nh hng bi vit: + yu cu ngh lun v mt ka cnh ca tc phm: ngh thut s dng ngn t. + Cc cn c: - Gii thiu truyn ngn Ch ngi t t, ni dung v c sc ngh thut, ch t tng ca truyn. - Ti nng ngh thut trong vic s dng ngn ng dng li mt v p xa- mt con ngi ti hoa, kh phch, thin lng nn ngn ng trang trng (dn chng ngn ng Nguyn Tun khi khc ha hnh tng Hun Cao, on ng Hun Cao khuyn qun ngc). - So snh vi ngn ng tro phng ca V Trng Phng trong Hnh phc ca mt tang gia lm ni bt ngn ng Nguyn Tun. b) Cch lm ngh lun mt kha cnh ca tc phm vn hc + Cn c k v nhn thc c ka cnh m yu cu. + Tm v phn tch nhng chi tit ph hp vi kha cnh m yu cu.

3. Cch lm bi vn ngh lun v mt tc phm, mt on trch vn xui + C nu yu cu c th, bi lm cn tp trung p ng cc yu cu . + C HS t chn ni dung GV vit. Cn phi kho st v nhn xt 29

nhn xt, nhn mnh ton truyn. Sau chn ra 2, 3 nhng c bn. im ni bt nht, sp xp theo th t hp l trnh by. Cc phn khc ni lt qua. Nh th bi lm s ni bt trng tm, khng lan man, vn vt. Hot ng 2: Luyn II. Luyn tp tp 1. : n chm bim, 1. Nhn thc kch trong truyn Yu cu ngh lun mt kha cnh ngn Vi hnh ca ca tc phm: n chm bim, Nguyn i Quc. kch trong truyn ngn Vi hnh ca - GV gi , hng dn. Nguyn i Quc. - HS tham kho cc bi 2. Cc cn c: tp trong phn trn v + Sng to tnh hung: nhm ln. tin hng tun t theo + Tc dng ca tnh hung: miu t cc bc. chn dung Khi nh khng cn y xut hin, t m lm r thc cht nhng ngy trn t Php ca v vua An Nam ny ng thi t co ci gi l "vn minh", "khai ha" ca thc dn Php. c vn: Rng x nu Nguyn Trung Thnh A. Mc tiu bi hc - Nm vng ti, ct truyn , cc chi tit s vic tiu biu v hnh tng nhn vt chnh ; trn c s , nhn r ch cng ngha p , ln lao ca truyn ngn i vi thi i by gi v i vi thi i ngy nay . - Thy c ti nng ca Nguyn Trung Thnh trong vic to dng cho tc phm mt khng kh m hng sc Ty Nguyn , mt cht s thi bi trng v mt ngn ng ngh thut c chau chut k cng . - Thnh thc hn trong cng vic vn dng cc k nng phn tch tc phm vn chng t s . 30

B. phng tin Dy hc

- Sch gio khoa, sch gio vin - Ti liu tham kho - Thit k bi hc C. Phng php dy hc - Gio vin t chc gi hc theo cch phi hp c din cm , c hiu , nu vn , trao i, tho lun . D. tin trnh t chc dy hc 1. Kim tra bi c Tm tt truyn ngn V chng A Ph ca T Hoi . Trnh by ch t tng ca tc phm ? 2. T chc bi mi Hot ng ca thy v tr Hot ng 1: T chc tm hiu chung 1. HS c phn Tiu dn (SGK) kt hp vi nhng hiu bit c nhn gii thiu v nh vn Nguyn Trung Thnh (cuc i, s nghip, c im sng tc,) v cho bit xut x ca truyn ngn Rng x nu. Ni dung cn t I. Tm hiu chung 1. Tc gi + Tn khai sinh ca Nguyn Trung Thnh (Nguyn Ngc) l Nguyn Ngc Bu. ng sinh nm 1932, qu Thng Bnh, Qung Nam. + Nguyn Trung Thnh l bt danh c nh vn Nguyn Ngc dng trong thi gian hot ng chin trng min Nam thi chng M. + Nm 1950, ng vo b i, sau lm phng vin bo qun i nhn dn lin khu V. Nm 1962, ng tnh nguyn tr v chin trng min Nam. + Tc phm: t nc ng ln- gii nht, gii thng Hi vn ngh Vit Nam nm 1954- 1955; Trn qu hng nhng anh hng in Ngc (1969); t Qung (1971- 1974); + Nm 2000, ng c tng gii th31

ng Nh nc v vn hc ngh thut. Rng x nu (1965) ra mt ln u tin trn Tp ch vn ngh qun gii phng min Trung Trung b (s 21965), sau c in trong tp Trn qu hng nhng anh hng in Ngc.

2. HS bng vic tham kho ti liu v hiu bit lch s, cho bit hon cnh ra i ca truyn ngn Rng x nu. GV iu chnh, nhn xt v cho nhng HS khc pht biu b sung.

2. Hon cnh ra i tc phm. + Sau chin thng in Bin Ph, hip nh Gi-ne-v c k kt, t nc chia lm hai min. K th ph hoi hip nh, khng b, thm st, l my chm i khp min Nam. Cch mng ri vo thi k en ti. + u nm 1965, M qun t vo min Nam v tin hnh nh ph c lit ra min Bc. Nguyn Trung Thnh v cc nh vn min Nam lc mun vit "hch thi nh M". Rng x nu c vit vo ng thi im m c nc ta trong khng kh sc si nh M. Tc phm c hon thnh khu cn c ca chin trng min Trung Trung b. + Mc d Rng x nu vit v s kin ni dy ca bun lng Ty Nguyn trong thi k ng khi trc 1960 nhng ch t tng ca tc phm vn c 32

Hot ng 2: T chc c- hiu vn bn tc phm. 1. GV c on m u. HS c tip mt s on v tm tt ton b tc phm.

2. Qua vic c v chun b nh, HS nhn xt v ct truyn v cch t chc b cc tc phm (HS tho lun v pht biu t do). GV nh hng, nhn xt v iu chnh, nhn mnh nhng c bn.

quan h mt thit vi tnh hnh thi s ca cuc khng chin lc tc phm ra i. II. c- hiu 1. c- tm tt + c vi ging ho sng th hin m hng s thi v cm hng lng mn ca tc phm. + Tm tt tc phm cn m bo nhng chi tit chnh: - Rng x nu- hnh tng m u v kt thc. - Tn ngh php v thm lng. - C Mt k cho dn lng nghe v cuc i Tn v lch s lng X Man t nhng nm au thng n ng khi ni dy. 2. Ct truyn v cch t chc b cc tc phm + Rng x nu c k theo mt ln v thm lng ca Tn sau 3 nm i b i. m y, dn lng quy qun bn bp la nh rng nghe c Mt k li cu chuyn bi trng v cuc i Tn v cuc i lng X Man. + Rng x nu l s lng quyn hai cuc i: cuc i Tn v cuc i lng X Man. Hai cuc i y u i t bng ti au thng ra nh sng ca chin u v chin thng, i t hai bn tay khng n hai bn tay cm v kh ng ln dng bo lc cch mng chng li bo lc phn cch mng. + Ct truyn Rng x nu cng ra trong xung t quyt lit mt mt mt cn gia mt bn l nhn dn, mt bn l k th M- Dim. Xung t y i theo tnh th o ngc m thi im nh du l lc ngn la ca 33

3. HS pht biu cm nhn v nhan tc phm (tho lun v pht biu t do). GV nh hng, nhn xt v iu chnh, nhn mnh c bn.

4. GV t chc cho HS tm hiu v hnh tng rng x nu theo cc yu cu sau y: - Hnh tng rng x nu di tm i bc. - Tm cc chi tit miu t cnh rng x nu au thng v pht biu cm nhn v cc chi tit y. - Sc sng man di, mnh lit ca rng x nu mang ngha biu

lng cm th ngn ngt chy trn 10 u ngn tay Tn. 3. Nhan tc phm + Nh vn c th t tn cho tc phm ca mnh l "lng X Man" hay n gin hn l "Tn"- nhn vt chnh ca truyn. Nhng nu nh vy tc phm s mt i sc khi qut v s gi m. + t tn cho tc phm l Rng x nu dng nh cha ng c cm xc ca nh vn v linh hn t tng ch tc phm. + Hn na, Rng x nu cn n cha ci kh v kh qun ca t rng Ty Nguyn, gi ln v p hng trng, man di- mt sc sng bt dit ca cy v tinh thn bt khut ca ngi. + Bi vy, Rng x nu mang nhiu tng ngha bao gm c ngha t thc ln ngha tng trng. Hai lp ngha ny xuyn thm vo nhau tot ln hnh tng sinh ng ca x nu, a li khng kh Ty Nguyn rt m cho tc phm. 4. Hnh tng rng x nu + M u tc phm, nh vn tp trung gii thiu v rng x nu, mt rng x nu c th c xc nh r: "nm trong tm i bc ca n gic", nm trong s hy dit bo tn: "Hu ht n i bc u ri vo i x nu cnh con nc ln". Truyn m ra mt cuc ng lch s quyt lit gia lng X Man vi bn M- Dim. Rng x nu cng nm trong cuc ng y. T ch t thc, rt t nhin hnh nh x nu tr thnh mt biu tng. X nu hin ra 34

tng nh th no? - Hnh nh cnh rng x nu tri ra ht tm mt chy tt n tn chn tri xut hin u v cui tc phm gi cho anh (ch) n tng g? - HS tho lun theo nhm, c i din trnh by v tranh lun vi cc nhm khc. - GV nh hng, nhn xt v iu chnh, nhn mnh c bn.

vi t th ca s sng ang i din vi ci cht, s sinh tn i din vi s hy dit. Cch m ca cu chuyn tht gn gng, c c m vn y uy nghi tm vc. + Vi k thut quay ton cnh, Nguyn Trung Thnh pht hin ra: "c rng x nu hng vn cy khng cy no l khng b thng". Tc gi chng kin ni au ca x nu: "c nhng cy b cht t ngang na thn mnh o o nh mt trn bo". Ri "c nhng cy con va ln ngang tm ngc ngi b n i bc cht t lm i. nhng cy , nha cn trong, cht du cn long, vt thng khng lnh c c lot mi ra, nm mi hm sau th cy cht". Cc t ng: vt thng, cc mu ln, lot mi ra, cht, l nhng t ng din t ni au ca con ngi. Nh vn mang ni au ca con ngi biu t cho ni au ca cy. Do vy, ni au ca cy tc ng n da tht con ngi gi ln cm gic au n. + Nhng tc gi pht hin c sc sng mnh lit ca cy x nu: "trong rng t c loi cy sinh si ny n khe nh vy". y l yu t c bn x nu vt qua gii hn ca s sng v ci cht. S sng tn ti ngay trong s hy dit: "Cnh mt cy x nu mi ng gc c bn nm cy con mc ln". Tc gi s dng cch ni i lp (ng gc- mc ln; mt- bn nm) khng nh mt kht vng tht ca s sng. Cy x nu t ng ln bng sc sng mnh lit ca mnh: " 35

cy con mc ln, hnh nhn mi tn lao thng ln bu tri". X nu p mt v p hng trng, man di m t cht ni rng. X nu khng nhng t bit bo v mnh m cn bo v s sng, bo v lng X Man: "C th hai ba nm nay, rng x nu n tm ngc ln ra che ch cho lng". Hnh tng x nu cha ng tinh thn qu cm, mt s kiu hnh ca v tr ng u trong bo tp chin tranh. + Trong qu trnh miu t rng x nu, cy x nu, nh vn s dng nhn ha nh mt php tu t ch o. ng lun ly ni au v v p ca con ngi lm chun mc ni v x nu khin x nu tr thnh mt n d cho con ngi, mt biu tng ca Ty Nguyn bt khut, kin cng. Cc th h con ngi lng X Man cng tng ng vi cc th h cy x nu. C Mt c b ngc "cng nh mt cy x nu ln", tay "sn si nh v cy x nu". C Mt chnh l cy x nu c th hi t tt c sc mnh ca rng x nu. Tn cng trng nh mt cy x nu c ti luyn trong au thng trng thnh m khng i bc no git ni. Dt trng thnh trong th thch vi bn lnh v ngh lc phi thng cng ging nh x nu phng ln rt nhanh tip ly nh mt tri. Cu b Heng l mm x nu ang c cc th h x nu trao cho nhng t cht cn thit sn sng thay th trong cuc chin cam go cn c th phi ko di "nm nm, mi nm hoc lu hn na". 36

5. GV t chc cho HS tm hiu v cuc i Tn v cuc ni dy ca dn lng X Man theo cc ni dung sau: - Phm cht ca ngi anh hng Tn. - V sao trong cu chuyn bi trng v cuc i Tn, c Mt 4 ln nhc ti : "Tn khng cu c v con" ri ghi tc vo tm tr ngi nghe cu ni: "Chng n cm sng, mnh phi cm gio". - Cm nhn v cuc i Tn v cuc ni dy ca dn lng X Man. - HS tho lun theo nhm, c i din trnh by v tranh lun vi cc nhm khc.

+ Cu vn m u c lp li cui tc phm (ng trn i x nu y trng ra xa n ht tm mt cng khng thy g khc ngoi nhng i x nu ni tip ti chn tri) gi ra cnh rng x nu hng trng, kiu dng v bt dit, gi ra s bt dit, kiu dng v hng trng ca con ngi Ty Nguyn ni ring v con ngi Vit Nam ni chung trong cuc khng chin chng M cu nc v i. n tng ng li trong k c ngi c mi mi chnh l ci bt ngt ca cnh rng x nu kiu dng . 5. Cuc i Tn v cuc ni dy ca dn lng X Man Cuc i Tn gn lin vi cuc i lng X Man. m hng s thi chi phi tc gi trong khi xy dng nhn vt ny. Tn c cuc i t nhng khng c quan st t ci nhn i t. Tc gi xut pht t vn cng ng phn nh i t ca Tn. + Phm cht, tnh cch ca ngi anh hng: - Gan gc, to bo, dng cm, trung thc (khi cn nh cng Mai vo rng tip t cho anh Quyt). - Lng trung thnh vi cch mng c bc l qua th thch (b gic bt, tra tn, lng Tn ngang dc vt dao chm ca k th nhng anh vn gan gc, trung thnh). - S phn au thng: khng cu c v con, bn thn b bt, b tra tn (b t 10 u ngn tay). - Qut khi ng dy cm v kh tiu dit bn c n. + "Tn khng cu c v con"- c 37

- GV nh hng, nhn Mt nhc ti 4 ln nhn mnh: khi xt v iu chnh, cha cm v kh, Tn ch c hai bn nhn mnh c bn. tay khng th ngay c nhng ngi thng yu nht Tn cng khng cu c. Cu ni ca c Mt khc su mt chn l: ch c cm v kh ng ln mi l con ng sng duy nht, mi bo v c nhng g thn yu, thing ling nht. Chn l cch mng i ra t chnh thc t mu xng, tnh mng ca dn tc, ca nhng ngi thng yu nn chn l y phi ghi tc vo xng ct, tm khm v truyn li cho cc th h tip ni. + S phn ca ngi anh hng gn lin vi s phn cng ng. Cuc i Tn i t au thng n cm v kh th cuc i ca lng X Man cng vy. - Khi cha cm v kh, lng X Man cng y au thng: Bn gic i lng nh hm beo, ting ci "sng sc" ca nhng thng c n, ting gy st nn "h h" xung thn ngi. Anh Xt b treo c. B Nhan b cht u. M con Mai b cht rt thm. Tn b t 10 u ngn tay. - Cuc sng ngt ngt dn nn au thng, cm th. n Tn b t 10 u ngn tay, lng X Man ni dy "o o rung ng", "xc mi tn gic ngn ngang", ting c Mt nh mnh lnh chin u: "Th l bt u ri, t la ln!" l s ni dy ng khi lm rung chuyn ni rng. Cu chuyn v cuc i mt con ngi tr thnh cu chuyn mt thi, mt nc. Nh vy, cu chuyn v cuc i Tn mang 38

6. HS nhn xt v cc nhn vt: c Mt, Mai, Dt, Heng (GV gi : Cc nhn vt ny c ng gp g cho vic khc ha nhn vt chnh v lm ni bt t tng c bn ca tc phm?).

7. Qua nhng phn tch trn, HS pht biu ch ca truyn. GV iu chnh v nhn mnh.

8. GV nu vn HS tm hiu v p ngh thut ca tc phm

ngha cuc i mt dn tc. Nhn vt s thi ca Nguyn Trung Thnh gnh trn vai s mnh lch s to ln. 6. Vai tr ca cc nhn vt: c Mt, Mai, Dt, Heng. + C Mt, Mai, Dt, b Heng l s tip ni cc th h lm ni bt tinh thn bt khut ca lng X Man ni ring, ca Ty Nguyn ni chung. + C Mt "quc thc nh mt cy x nu ln" l hin thn cho truyn thng thing ling, biu tng cho sc mnh tp hp ni dy ng khi. + Mai, Dt l th h hin ti. Trong Dt c Mai ca thi trc v c Dt ca hm nay. V p ca Dt l v p ca s kin nh, vng vng trong bo tp chin tranh. + B Heng l th h tip ni, k tc cha anh a cuc chin ti thng li cui cng. Dng nh cuc chin khc lit ny i hi mi ngi Vit Nam phi c sc tri dy ca mt Ph ng Thin Vng. 7. Ch tc phm Ch tc phm c pht biu trc tip qua li c Mt:Chng n cm sng, mnh phi cm gio!", tc l phi dng bo lc cch mng chng li bo lc phn cch mng. l con ng gii phng dn tc ca thi i cch mng. 8. V p ngh thut ca tc phm + Khuynh hng s thi th hin m nt tt c cc phng din: ti, ch , hnh tng, h thng nhn vt, ging iu, + Cch thc trn thut: k theo hi 39

Hot ng 3: T chc tng kt Qua truyn ngn Rng x nu, HS nhn xt v phong cch Nguyn Trung Thnh.

tng qua li k ca c Mt (gi lng), k bn bp la gi nh li k " khan" s thi ca cc dn tc Ty Nguyn, nhng bi "khan" c k nh nhng bi ht di ht sut m. + Cm hng lng mn: tnh lng mn th hin cm xc ca tc gi bc l trong li trn thut, th hin vic cao v p ca thin nhin v con ngi trong s i lp vi s tn bo ca k th. IV. Tng kt + Qua truyn gn Rng x nu, ta nhn thy c im phong cch s thi Nguyn Trung Thnh: hng vo nhng vn trng i ca i sng dn tc vi ci nhn lch s v quan im cng ng. + Rng x nu l thin s thi ca thi i mi. Tc phm t ra vn c ngha ln lao ca dn tc v thi i: phi cm v kh ng ln tiu dit k th bo tn bo v s sng ca t nc, nhn dn.

c thm: Bt su rng u minh h (Trch Hng rng C Mau) Sn Nam I. Mc tiu cn t Hng dn HS: - Cm nhn nhng nt ring ca thin nhin v con ngi vng U Minh H. - Phn tch tnh cch, ti ngh ca nhn vt Nm Hn. - Ch nhng c im k chuyn, s dng ngn ng m mu sc Nam b ca Sn Nam. 40

II- chun b - HS c v tm tt truyn, tr li nhng cu hi phn Hng dn hc bi ( nh). - HS tm hiu thm v nh vn Sn Nam v Hng rng C Mau. III- tin trnh ln lp - Kim tra bi c: - Bi mi: Hng dn cho HS c hiu nhng ni dung sau : Hot ng ca thy Ni dung cn t v tr Hot ng 1: T I. Tm hiu chung chc tm hiu chung HS c phn Tiu dn 1. Nh vn Sn Nam trong SGK, nu nhng - Tn bt danh, nm sinh, qu qun. nt chnh v nh vn - Qu trnh sng tc. Sn Nam v tp truyn - Cc tc phm tiu biu. Hng rng C Mau - c im sng tc. GV nhn xt, lt qua 2. Tp truyn Hng rng C nhng nt chnh. Mau. - Ni dung: vit v thin nhin v con ngi vng rng U Minh vi nhng ngi lao ng c sc sng mnh lit, su m n ngha v ti ba can trng. - Ngh thut: Dng truyn li k, chi tit gi cm, nhn vt v ngn ng m mu sc Nam B. Hot ng 2: T II. Hng dn c- hiu chc hng dn chiu vn bn on trch. 1. GV nu vn : Qua 1. Thin nhin v con ngi U on trch, anh (ch) Minh H nhn thy thin nhin a) Thin nhin v con ngi vng U Minh Thin nhin vng U Minh H l mt

41

H c nhng c th gii bao la, l th: im ni bt no? + "U Minh ngm Rng trm xanh bic" - HS c on trch, + "Su li tng n", "nhng ao ch nhng chi tit v su", "Min Rch Gi, C Mau c thin nhin, con ngi, t nhng con lch ng ba mang tn u a ra nhng nhn Su, Lng Su, Bu Su". l nhng xt. ni gh gm. - GV hng dn c, b) Con ngi tm hiu, tho lun. + Con ngi vng U Minh H l nhng ngi lao ng c sc sng mnh lit, m su n ngha v cng y ti ba tr dng, gan gc can trng. + Tt c nhng iu tp trung hnh nh ng Nm Hn, mt con ngi sng phng khong gia thin nhin bao la k th. Ti nng c bit ca ng l bt su. S xut hin ca ng Nm cng mt con xung, ln nhang trn v mt h ru, va bi xung m ht: "Hn u y. Hn i! Hn hi!" va huyn b va mang m du n con ngi t rng phng Nam. 2. GV t chc cho HS 2. Nhn vt ng Nm Hn phn tch tnh cch, Tnh cch, ti ngh ca ng Nm ti ngh ca nhn vt Hn tiu biu cho tnh cch con ngi ng Nm Hn. (Gi : vng U Minh H: ng l ngi th no? + Mt con ngi ti ba, ci m nhng iu c biu hin cng y b n. qua nhng chi tit + ng l th bt su, "bt su bng no? Bi ht ca ng hai tay khng". Nm gi cho anh (ch) + ng c ti ngh phi phm, mu k k diu, bt sng 45 con su, "con cm ngh g?,) ny buc ni ui con kia en ngm nh mt khc cy kh di". + Bi ht ca ng Nm Hn: Hn u y Hn i! Hn hi! 42

3. Ngh thut k chuyn, s dng ngn ng ca nh vn Sn Nam c g ng ch ? GV t chc cho HS tho lun v cht li nhng c bn. Hot ng 3: T chc tng kt GV hng dn. HS ghi nh t vit nh.

Ta thng ta tic Lp n gii oan "Ting nh khc lc, ni n. Ting nh phn n, bi ai". Ting ht y cng hnh nh: "ng i ra khi m rng, o rch vai, tc ri m, mt ngu, b nhang chy qu i qu li trn tay" gi nhng au thng m con ngi phi tr gi sinh tn trn mnh t hoang di k th. ng thi hnh nh y cng th hin v p bi trng ca nhng con ngi gan gc vt ln khc nghit ca thin nhin ch ng v lm ch n. 3. Nhng nt c sc v ngh thut + Ngh thut k chuyn: Dng chuyn li k, nhiu chi tit gi cm. + Nhn vt giu cht sng. + Ngn ng m mu sc a phng Nam B. III. Tng kt Ni dung tng kt: + Nhng c sc ngh thut. + ch t tng. + nh gi chung v gi tr tc phm.

c vn: Nhng a con trong gia nh N guyn Thi

A. Mc tiu cn t

- Hiu c hin thc au thng, y hi sinh gian kh nhng rt i anh dng, kin cng, but khut ca nhn dn min Nam trong nhng nm chng M cu nc. 43

- Cm nhn c v p tm hn ca ngi dn Nam B : lng yu nc, cm th gic, tnh cm gia nh l sc mnh tinh thn to ln trong cuc chng M cu nc. - Nm c nhng nt c sc v ngh thut : Ngh thut trn thut c sc; khc ho tnh cch v miu t tm l sc so; ngn ng phong ph, gc cnh, giu gi tr to hnh v m cht Nam B.
B. Phng tin thc hin

SGK, Sch gio vin, ti liu tham kho v thit k bi dy

C. Cch thc tin hnh

Gio vin gi , nu cu hi, hng dn hc sinh tho lun v tr li.

D. Tin trnh dy hc

1. Kim tra bi c 2. Bi mi Hot ng ca thy v tr Hot ng 1: T chc tm hiu chung 1. HS c phn Tiu dn, kt hp vi nhng hiu bit ca bn thn, gii thiu nhng nt chnh v cuc i Nguyn Thi, nhng sng tc, c im phong cch, c bit l th gii nhn vt ca nh vn. Ni dung cn t I. Tm hiu chung

1. Tc gi + Nguyn Thi (1928- 1968) tn khai sinh l Nguyn Hong Ca, qu Hi Hu- Nam nh. + Nguyn Thi sinh ra trong mt gia inhg ngho, m ci cha t nm 10 tui, m i bc na nn vt v, ti cc t nh. Nm 1943, Nguyn Thi theo ngi anh vo Si Gn, nm 1945, tham gia cch mng, nm 1954, tp kt ra Bc, nm 1962, tr li chin trGV nhn xt, b sung ng min Nam. Nuyn Thi hi sinh v khc su mt s mt trn Si Gn trong cuc tng c bn. tin cng v ni dy Mu thn 1968. + Nguyn Thi cn c bt danh khc l Nguyn Ngc Tn. Sng tc ca Nguyn Thi gm nhiu th loi: bt k, truyn ngn, tiu thuyt. ng c tng gii thng H Ch Minh v vn 44

2. HS gii thiu khi qut v Nhng a con trong gia nh ca Nguyn Thi.

Hot ng 2: T chc c- hiu vn bn 1. GV nu vn : 1. Tnh hung truyn. Tnh hung truyn c y l cu chuyn ca gia nh ngha nh th no? anh gii phng qun tn Vit. Nhn HS tho lun v phn vt ny ri vo mt tnh hung c 45

hc ngh thut nm 2000. + c im sng tc: Nguyn Thi gn b vi nhn dn min Nam v thc s xng ng vi danh hiu: Nh vn ca ngi dn Nam B. Nhn vt ca Nguyn Thi c c tnh ring nhng tt c u c nhng c im chung "rt Nguyn Thi". l: - Yu nc mnh lit, thy chung n cng vi T quc, cm th ngn ngt bn xm lc v tay sai ca chng, v cng gan gc v tinh thn chin u rt cao- nhng con ngi dng nh sinh ra nh gic. - Tnh cht Nam b: thng thn, bc trc, lc quan, yu i, giu tnh ngha. Cc nhn vt trong Nhng a con trong gia nh t ba m Vit, ch Nm n ch em Vit u tiu biu cho nhng c im trn. 2. Tc phm Nhng a con trong gia nh: + Xut x: tc phm c vit ngay trong nhng ngy chin u c lit khi ng cng tc vi t cch l mt nh vn- chin s Tp ch Vn ngh Qun gii phng (thng 2 nm 1966). Sau c in trong Truyn v k, NXB Vn hc Gii phng, 1978. + Tm tt tc phm theo nhn vt chnh v ct truyn. II. c- hiu

tch. GV theo di, nhn bit: trong mt trn nh, b thng xt gp . nng phi nm li gia chin trng. Anh nhiu ln ngt i tnh li, tnh ri li ngt. Truyn c k theo dng ni tm ca nhn vt khi t (ngt i) khi ni (tnh li). Tm li, tnh hung truyn dn n mt cch trn thut ring ca thin truyn theo dng thc ca nhn vt. 2. GV t chc cho HS 2. Phng thc trn thut ca tc tm hiu v phng phm. thc trn thut ca tc + Cn c vo ngn ng ca nhn phm bng cch nu vt trong truyn: mt s cu hi: - Phng thc th nht: Nhn vt - Truyn c trn thut truyn l i tng thut, k nn thuc ch yu t im nhn ngi th ba. ca nhn vt no? - Phng thc th hai: Nhn vt t Theo phng thc no? k chuyn mnh nn thuc ngi th - Cch trn thut ny nht. c tc dng nh th no - Phng thc th ba: Ngi trn thut i vi kt cu truyn thuc ngi th ba nhng li k li phng v vic khc ha tnh theo quan im, ngn ng, ging cch nhn vt? iu ca nhn vt. Gi : + Truyn Nhng a con trong gia - C my phng thc nh c trn thut theo phng thc trn thut trong ngh th 3. Ngha l ca ngi trn thut t thut vit truyn? Cn giu mnh nhng cch nhn v li k c vo u nhn li theo ging iu ca nhn vt. bit. + Li trn thut ny c hai tc dng - Truyn c trn thut v mt ngh thut: theo phng thc no? - Cu chuyn va c thut, k cng mt lc tnh cch nhn vt cng c HS tho lun theo khc ha. nhm v pht biu. GV - Cu chuyn d khng c g c nhn mnh nhng sc cng tr nn mi m, hp dn v chnh. c k qua con mt, tm lng v bng ngn ng, ging iu ring ca nhn vt. Nh vn phi thnh tho tm l v 46

3. GV hng dn HS tm hiu v truyn thng nhng con ngi trong gia nh (Tc phm k chuyn mt gia nh nng dn Nam B, truyn thng no gn b nhng con ngi trong gia nh vi nhau?) Gi : Mun lm r truyn thng phi ni c mi quan h gia ch em Vit vi ba m v ch Nm. HS lm vic c nhn v pht biu.

4. HS phn tch v so snh tnh cch cc nhn vt Vit v Chin lm r s tip ni truyn thng gia nh ca nhng ngi con. GV Gi : - Nt chung ca hai ch em?

ngn ng nhn vt mi c th trn thut theo phng thc ny. 3. Truyn thng gia nh. + Truyn thng yu nc mnh lit, cm th ngn ngt bn xm lc v tinh thn chin u cao gn kt nhng con ngi trong gia nh vi nhau. Li ch Nm: "Chuyn gia nh n cng di nh sng, ri ch chia cho mi a mt khc m ghi vo " cho thy, con l s tip ni cha m nhng khng ch l tip ni huyt thng m cn l s tip ni truyn thng. ng thi mun hiu v nhng a con phi hiu ngn ngun sinh ra n, phi hiu v truyn thng ca gia nh . + Ch Nm: i din cho truyn thng v lu gi truyn thng (trong cu h, trong cun s). + M Vit cng l hin thn ca truyn thng. l mt con ngi chc, khe, sc mi la go v m hi, th mi ca ng ng, ca cn c sng nng. n tng su m m Vit l kh nng cn rng ghm nn au thng sng v duy tr s sng, che ch cho n con v tranh u. 4. Hai ch em Chin v Vit. * Ngi m ng xung nhng dng sng truyn thng vn chy. + Hnh nh ngi m lun hin v trong Chin: - Chin mang vc dng ca m: "hai bp tay trn vo sm mu chy nng thn ngi to v chc nch". l v p ca nhng con ngi sinh ra gnh vc, chng chi, 47

- Nt ring ca mi ngi: + Ca Chin (khc vi Vit v khc vi m)? + Ca Vit?

chu ng v chin thng. - Chin c bit ging m ci m sp xa nh i b i: Chin bit lo liu, toan tnh vic nh y ht m (ni nghe in nh m vy). Hnh nh ngi m nh bao bc ly Chin, t ci HS phn tch theo cc li nm vi thng t em trn ging bc gi ca GV. trong bung ni vi ra n li h mt ci "cc" ri tr mnh. n ni ch trong mt khong thi gian ngn ngi trong m, Vit khng di ba ln thy ch ging in m, c khc ch l ch ch "khng b tay ri p vo bp v than mi" m thi. Chnh Chin cng thy mnh trong m y ang ha vo trong m: "Tao cng la nu m cn sng chc m tnh vy, nn tao cng tnh vy". Nguyn Thi mun cho ta hiu rng: trong ci thi khc thing ling y, ngi m sng hn bao gi ht trong nhng a con. + Nt tnh cch chung ca hai ch em: - Hai ch em cng sinh ra trong mt gia nh chu nhiu mt mt au thng (cng chng kin ci cht au thng ca ba v m). - Hai ch en c chung mi th vi bn xm lc. Tuy cn nh tui, ch cm th thi thc hai ch em cng mt ngh: phi tr th cho ba m, v c cng nguyn vng: c cm sng nh gic. - Tnh yu thng l v p tm hn ca hai ch em. Tnh cm ny c th hin su sc v cm ng nht trong ci m ch em ginh nhau ghi tn tng qun v sng hm sau trc 48

khi ln ng nhp ng cng khing bn th m sang nh ch Nm - C hai ch em u l nhng chin s gan gc dng cm. nh gic l nim say m ln nht ca hai ch em Vit v Chin cng l ca tui tr min Nam trong nhng nm thng y: "Hnh phc ca tui tr l trn trn tuyn nh qun th". - Hai ch em Vit u c nhng nt rt ngy th thm ch c phn tr con (ginh nhau bt ch nhiu hay t, ginh nhau thnh tch bn tu chin gic v ginh nhau ghi tn tng qun). + Nt ring Chin: - Hn Vit chng mt tui nhng Chin ngi ln hn hn: Chin c th b n nh vn cun s gia nh. Chin khng ch "ni in nh m" m cn hc c cch ni "trng trng" ca ch Nm, - Tnh cch "ngi ln" Chin cn th hin s nhng nhn. Tuy c lc ginh nhau vi em tranh cng bt ch, nh tu gic, i tng qun nhng cui cng bao gi c cng nhng em ht tr vic i tng qun. Nguyn Thi xy dng nhn vt Chin va c c tnh va ph hp vi la tui, gii tnh. Chin l nhn vt c hi tng qua Vit nhng gy c n tng su sc . + Nt ring Vit: - Nu Chin c dng dp mt ngi ln thc s th Vit l s lc ngc, v t ca mt cu con trai ang tui n tui ln. - Chin nhng nhn em bao nhiu 49

5. HS pht biu cm nhn v hnh nh ch em, Vit v Chin khing bn th ba m sang gi ch Nm (tho lun v pht biu, b sung). GV nh hng v nhn xt.

th Vit hay tranh ginh vi ch by nhiu. - m trc ngy ra i, Chin ni vi em nhng li nghim trang th Vit lc "ln knh ra vn ci kh kh", lc li rnh "chp mt con om m p trong lng tay". - Vo b i, Chin em theo tm gng soi cn Vit li em theo nt chic sng cao su. - Nhng s v t khng ngn cn Vit tr nn mt anh hng (ngay t b, Vit dm xng vo ci thng git cha mnh. Khi tr thnh mt chin s, mc d ch c mt mh, vi i mt khng cn nhn thy g, vi hai bn tay au n, Vit vn quyt tm n thua sng mi vi qun th) Vit l mt thnh cng ng k trong cch xy dng nhn vt ca Nguyn Thi. Tuy cn hn nhin v cn b nh trc ch nhng trc k th Vit li vt ln, chng chc trong t th ca mt ngi chin s. * Chin v Vit l khc sng sau nn i xa hn trong c dng sng truyn thng. 5. Hnh nh ch em Vit khing bn th ba m sang gi ch Nm. + Ch hay nht ca on vn l khng kh thing ling, n hon ci c cnh vt ln con ngi. + Khng kh thing ling bin Vit thnh ngi ln. Ln u tin Vit thy r lng mnh (thng ch l, mi th thng M th c th r thy v n ang nng trn vai). + Hnh nh c ngha tng trng th hin s trng thnh ca hai ch 50

6. GV nu vn : Cht s thi ca thin truyn c th hin nh th no? - GV c th gi bng cch nhc li khi nim, c im ca tnh s thi trong vn hc. - HS lm vic vi tc phm, sauy ngh v pht biu.

Hot ng 3: T chc tng kt Nhn xt tng qut v

em c th gnh vc vic gia nh v vit tip khc sng ca mnh trong dng sng truyn thng gia nh. Hn th na, th h sau cng cp, trng thnh v c th i xa hn. 6. Cht s thi ca thin truyn + Cht s thi ca thin truyn c th hin qua cun s ca gia nh vi truyn thng yu c, cm th gic, thy chung son st vi qu hng. + Cun s l lch s gia nh m qua thy lch s ca mt t nc, mt dn tc trong cuc chin chng M. + S phn ca nhng a con, nhng thnh vin trong gia nh cng l s phn ca nhn dn min Nam trong cuc khng chin chng M khc lit. + Truyn ca mt gia nh di nh dng sng cn ni tip. "Trm dng sng vo mt bin, con sng ca gia nh ta cng chy v bin, m bin th rng lm, rng bng c nc ta v ra ngoi c nc ta". Truyn k v mt dng sng nhng nh vn mun ta ngh n bin c. Truyn v mt gia nh nhng ta li cm nhn c c mt T quc ang ho hng chin u bng sc mnh sinh ra t nhng au thng. + Mi nhn vt trong truyn u tiu biu cho truyn thng, u gnh vc trn vai trch nhim vi gia nh, vi T quc trong cuc chin tranh v quc v i. III. Tng kt + Truyn k v nhng a con 51

ni dung v c sc trong mt gia nh nng dn Nam ngh thut ca tc B c truyn thng yu nc, cm th phm. gic v khao kht chin u, son st vi cch mng. S gn b su nng - HS bao qut ton bi gia tnh cm gia nh vi tnh yu pht biu. nc, gia truyn thng gia nh vi - GV nh hng, nhn truyn thng dn tc lm nn sc xt v khc su mnh tinh thn to ln ca con ngi Vit nhng c bn. Nam trong cuc khng chin chng M cu nc. + Bt php ngh thut gi dn, iu luyn c th hin qua ging trn thut, trn thut qua hi tng ca nhn vt, miu t tm l v tnh cch sc so, ngn ng phong ph, gc cnh v m cht Nam B. Lm vn: Tr bi lm vn s 5
A. Mc tiu cn t

- Cng c nhng kin thc v k nng lm vn c lin quan n bi lm. - Nhn ra c nhng u im v thiu st trong bi lm ca mnh v cc mt kin thc v k nng vit bi vn ni chung v bi ngh lun x hi ni ring. - C nh hng v quyt tm phn u pht huy u im, khc phc cc thiu st trong cc bi lm vn sau. B. Phng tin s dng Bi lm ca HS, Gio n C. Cch thc tin hnh - HS chun b dn bi vit ( nh). - GV chm cha bi, chun b nhn xt chung v nhn xt c th. D. tin trnh ln lp 1. Kim tra bi c 2. Bi mi Hot ng ca thy v tr Ni dung cn t

52

Hot ng 1: T I. Phn tch chc phn tch 1. Khi phn tch mt bi, cn 1. GV t chc cho HS phn tch: n li cch phn tch - Ni dung vn . (Khi phn tch - Th loi ngh lun v nhng thao mt bi, cn phn tc lp lun chnh. tch nhng g?) HS p - Phm vi t liu cn s dng cho bi dng phn tch vit. bi vit s 5. 2. Phn tch bi vit s 5 (v d chn 1- SGK trang 20) - HS nh li kin thc : Anh (ch) hiu th no v phn tch , p kin sau ca nh th Xun Diu "Th dng phn tch l hin thc, th l cuc i, th cn bi s 5. l th na" - GV nh hng, gch d- Ni dung vn : kin v th i nhng t ng quan ca Xun Diu (). trng ch ra cc - Th loi: Ngh lun v mt vn yu cu ca . vn hc. - Thao tc chnh: gii thch, chng minh v bnh lun. - Phm vi t liu: th v nhng kin v th. Hot ng 2: T II. Xy dng p n (dn ) chc xy dng p n (dn ) GV t chc cho HS + Dn c xy dng theo 3 phn: xy dng dn chi m bi, thn bi, kt bi. Phn thn tit cho bi vit s bi cn xy dng h thng lun 5 (GV nu cu hi im. Mi lun im cn c cc lun hng dn HS hon c, lun chng. chnh dn (p n) + Dn cho bi s 5 (v d l lm c s HS i bi trn) chiu vi bi vit ca Ni dung: xem li phn gi p n mnh). cho bi ny tit Vit bi lm vn s 5- Ngh lun vn hc. Hot ng 3: T III. Nhn xt, nh gi bi vit chc nhn xt, nh Ni dung nhn xt, nh gi: gi bi vit - nhn thc ng vn ngh - GV cho HS t nhn lun cha? 53

xt v trao i bi - vn dng ng cc thao tc lp nhn xt ln nhau. lun cha? - GV nhn xt nhng u, - H thng lun im hay khuyt im. thiu? Sp xp hp l hay cha hp l? - Cc lun c (l l, dn chng) c cht ch, tiu biu, ph hp vi vn hay khng? - Nhng li v k nng, din t, Hot ng 4: T IV. Sa cha li bi vit chc sa cha li bi Cc li thng gp: vit + Thiu , thiu trng tm, khng GV hng dn HS trao r, sp xp khng hp l. i nhn thc li + S kt hp cc thao tc ngh lun v hng sa cha, cha hi ha, cha ph hp vi tng . khc phc. + K nng phn tch, cm th cn km. + Din t cha tt, cn dng t vit cu sai, din t ti ngha, trng lp, Hot ng 5: T V. Tng kt rt kinh nghim chc tng kt rt kinh nghim Ni dung tng kt v rt kinh GV tng kt v nu nghim da trn c s chm, cha bi mt s im c bn c th. cn rt kinh nghim Lm vn: Vit bi lm vn s 6- ngh lun vn hc A- Mc tiu bi hc - Cng c v nng cao kin thc v cc th loi vn hc - Cng c v nng cao trnh lm vn ngh lun v cc mt: xc nh , lp dn , din t. - Nng cao kh nng cm th tc phm vn hc - Vit c bi vn ngh lun vn hc th hin kin ca mnh mt cch r rng, mch lc, c sc thuyt phc. B. phng tin dy hc SGK, gio n, ti liu tham kho C. Phng php dy hc 54

Bi hc tp trung vo ngh lun mt vn vn hc. => Lu HS n li nhng tri thc v ngh lun, v thao tc lp lun,... HS bit cch lp lun mt cch cht ch, nu lun im r rng, a dn chng thuyt phc, hp dn. D. tin trnh ln lp 1. n nh, kim tra s s lp. 2. Ra lm vn cho HS: GV c th vn dng theo bi trong SGK hoc t ra cho ph vi i tng hc sinh. - Thu bi. Gi mt s tham kho 1: Trong truyn ngn Nhng a con trong gia nh ca Nguyn Thi c nu ln quan nim: Chuyn gia nh cng di nh sng, mi th h phi ghi vo mt khc. Ri trm con sng ca gia nh li cng v mt bin, "m bin th rng lm [], rng bng c nc ta v ra ngoi c nc ta". Chng minh rng, trong thin truyn ca Nguyn Thi, qu c mt dng sng truyn thng gia nh lin tc chy t nhng lp ngi i trc: t tin, ng cha, cho n i ch em Chin, Vit. Gi : Bi vit cn c nhng c bn sau: 1. Chuyn gia nh cng di nh sng, mi th h phi ghi vo mt khc. C th hiu: + Ch c coi l con ca gia nh nhng ai ghi c, lm c "khc" ca mnh trong dng sng truyn thng. Con khng ch l s tip ni huyt thng m phi l s tip ni truyn thng. + Khng th hiu khc sau ca mt dng sng nu khng hiu ngn ngun sinh ra n. Cng nh vy, ta ch c th hiu nhng a con (Chin, Vit) khi hiu truyn thng gia nh sinh ra nhng a con y. Chng minh: + Truyn thng y chy t cc th h ng b, cha m, c ch n nhng a con, m kt tinh hnh tng ch Nm: - Ch Nm khng ch ham sng bn m cn ham o ngha. Trong con ngi ch Nm phng pht ci tinh thn Nguyn nh Chiu xa xa. - Ch Nm l mt th gia ph sng lun hng v truyn thng, sng vi truyn thng, i din cho truyn thng v lu 55

gi truyn thng (trong nhng cu h, trong cun s gia nh). + Hnh tng ngi m cng l hin thn ca truyn thng: - Mt con ngi sinh ra chng chi vi gian nguy, kh nhc "ci gy o , i vai lc lng, tm o b ba m m hi". "ngi sc mi la go" th mi ca ng ng, ca cn c ma nng. - n tng su m nht l kh nng ghm nn au thng sng, che ch cho n con v tranh u. - Ngi m khng bit s, khng chn bc, kin cng v cao c. + Nhng a con, s tip ni truyn thng: - Chin mang dng vc ca m, cch ni in ht m. - So vi th h m th Chin l khc sng sau. Khc sng sau bao gi cng chy xa hn khc sng trc. Ngi m mang ni au mt chng nhng cha c dp cm sng, cn Chin mnh m quyt lit, ghi tn i b i cm sng tr th cho ba m. - Vit, chng trai mi ln, lc ngc, v t. - Cht anh hng Vit: khng bao gi bit khut phc; b thng ch c mt mnh vn quyt tm sng mi vi k th. - Vit i xa hn dng sng truyn thng: khng ch lp chin cng m ngay c khi b thng vn l ngi i tm gic. Vit chnh l hin thn ca sc tr tin cng. 2. Ri trm con sng ca gia nh li cng v mt bin, "m bin th rng m [], rng bng c nc ta v ra ngoi c nc ta". + iu c ngha l: t mt dng sng gia nh nh vn mun ta ngh n bim c, n i dng ca nhn dn v nhn loi. + Chuyn gia nh cng l chuyn ca c dn tc ang ho hng chin u bng sc mnh sinh ra t nhng au thng. 2: Hnh nh th mng, tr tnh ca nhng dng sng Vit Nam trong hai ng vn ty bt: Ngi li sng ca Nguyn Tun v Ai t tn cho dng sng? ca Hong Ph Ngc Tng. Gi : Bi vit cn c nhng c bn sau: 1. Hnh nh th mng, tr tnh ca sng trong ty bt Ngi li sng ca Nguyn Tun: 56

+ Hnh nh dng sng . + Cht vn Nguyn Tun. 2. Hnh nh th mng, tr tnh ca dng sng Hng trong ty bt: Ai t tn cho dng sng? ca Hong Ph Ngc Tng: + Hnh nh dng sng Hng. + Cht vn Hong Ph Ngc Tng. 3. So snh cht vn ca Hong Ph Ngc Tng v Cht vn Nguyn Tun trong qu trnh lm ni bt v p th mng, tr tnh ca nhng dng sng. 3: Phn tch tnh hung truyn V nht ca Kim Ln t nu ln gi tr hin thc v gi tr nhn o ca tc phm. Gi dn bi: M bi: + Gii thiu tc gi, tc phm: - Kim Ln l nh vn mt lng mt d i v vi "t", vi "ngi", vi "thun hu nguyn thy" ca cuc sng nng thn. - Nn i nm 1945 i vo nhiu trang vit ca cc nh vn, nh th trong c V nht ca Kim Ln. + Nhn xt khi qut: - V nht xy dng tnh hung truyn c o. - Qua tnh hung truyn, tc phm th hin gi tr hin thc v gi tr nhn o su sc. Thn bi: 1. Bi cnh xy dng tnh hung truyn. + Bi cnh nn i khng khip nm 1945 m kt qu l hn hai triu ngi cht. + Ci cht hin hnh trong tc phm to nn mt khng kh m m, th lng. Nhng ngi sng lun b ci cht e da. 2. Trong bi cnh y, Trng, nhn vt chnh ca tc phm "nht" c v. l mt tnh hung c o + Trng hi t nhiu yu t khin nguy c "" v rt cao: - Ngoi hnh xu, th. - Tnh tnh c phn khng bnh thng. - n ni cc cn, th l. - Nh ngho, i lm thu nui mnh v m gi. - Nn i e da, ci cht eo bm.

57

+ Trng ly v l ly cho mnh thm mt tai ha (theo l gc t nhin). + Vic Trng ly v l mt tnh hung bt ng - C xm ng c ngc nhin. - B c T cng ht sc ngc nhin - Bn thn Trng c v ri vn cn " ng ng". + Tnh hung truyn bt ng nhng rt hp l - Nu khng phi nm i khng khip th "ngi ta" khng thm ly mt ngi nh Trng. - Trng ly v theo kiu "nht" c. 3. Gi tr hin thc: tnh cnh th thm ca con ngi trong nn i + Ci i dn ui con ngi. + Ci i bp mo c nhn cch. + Ci i khin cho hnh phc tht mng manh, ti nghip. + V nht c sc t co mnh m ti c ca bn thc dn, pht xt. 4. Gi tr nhn o: + Tnh ngi cao p th hin qua cch i x vi nhau ca cc nhn vt. - Trng rt trn trng ngi "v nht" ca mnh. - Thin chc, bn phn lm v, lm du c nh thc ni ngi "v nht" - Tnh yu thng con ca b c T. + Con ngi hun hng n s sng v lun hi vng, tin tng tng lai: - Trng ly v l duy tr s sng. - B c T, mt ngi gi li lun ming ni v ngy mai vi nhng d nh thit thc to nim tin cho du con vo mt cuc sng tt p. - on kt tc phm vi hnh nh l c v on ngi ph kho thc Nht. Kt bi: + Khng nh ti nng nh vn qua vic xy dng tnh hung truyn c o, hp dn. + Khng nh gi tr hin thc v gi tr nhn o ca tc phm. c vn: 58

Chic thuyn ngoi xa Nguy n Minh Chu A. Mc tiu bi hc : Gip hc sinh : - Cm nhn c suy ngh ca ngi ngh s nhip nh khi pht hin ra mu thun o le trong ngh nghip ca mnh ; t thu hiu mi ngi trong ci i, nht l ngi ngh s, khng th n gin v s lc khi nhn nhn cuc sng v con ngi. - Thy c ngh thut kt cu c o, cch trin khai ct truyn rt sng to, khc ha nhn vt kh sc so ca mt cy bt vit truyn ngn c bn lnh v ti hoa. B. Phng tin thc hin - SGK, SGV - Thit k bi hc c. cch thc tin hnh c sng to, gi tr li cu hi, tho lun. d.Tin trnh dy hc - Kim tra bi c - Gii thiu bi mi : Sau 1945, t nc thot khi chin tranh bc vo giai on xy dng, pht trin trong ha bnh m ra cho vn hc nhng tin mi. Nhiu nh vn trn tr, tm ti hng i mi cho vn hc trong tnh hnh mi : khm ph i sng phng din i thng trn bnh din o c th s. Mt trong nhng cy bt tin phong trong s tm ti, khm ph l Nguyn Minh Chu vi mt s tc phm tiu biu nh Ngi n b trn chuyn tu tc hnh, Bn qu, Chic thuyn ngoi xa Chng ta hy cng nhau tm hiu mt tc phm tiu biu ca ng thuc khunh hng ny : Chic thuyn ngoi xa. Hot ng ca thy Ni dung cn t v tr Hot ng 1: T I. Tm hiu chung chc tm hiu chung 1. HS c mc Tiu dn 1. Tc gi v tm tt nhng nt - Nguyn Minh Chu (1930- 1989), chnh v tc gi, k qu lng Thi, x Qunh Hi (nay l x 59

tn nhg sng tc tiu Sn Hi), huyn Qunh Lu, tnh Ngh biu ca Nguyn Minh An. ng thuc trong s nhng nh vn Chu. m ng tinh anh v ti nng nht ca vn hc ta hin nay" - Sau 1975, khi vn chng chuyn hng khm ph tr v vi i thng, Nguyn Minh Chu l mt trong s nhng nh vn u tin ca thi k i mi i su khm ph s tht i sng bnh din o c th s. Tm im nhng khm ph ngh tht ca ng l con ngi trong cuc mu sinh, trong hnh trnh nhc nhn kim tin hnh phc v hon thin nhn cch. - Tc phm chnh (SGK) 2. HS c mc Tiu dn 2. Truyn ngn Chic thuyn v tm tt nhng nt ngoi xa chnh v tc phm Truyn in m phong cch t s Chic thuyn ngoi xa. trit l ca Nguyn Minh Chu, rt tiu biu cho hng tip cn i sng t gc th s ca nh vn giai on sng tc th hai. Truyn ngn lc u c in trong tp Bn qu (1985), sau c nh vn ly lm tn chung cho mt tuyn tp truyn ngn (in nm 1987). Hot ng 2: T II. c- hiu chc c- hiu vn bn 1. GV t chc cho HS 1. B cc c vn bn, tm tt - Truyn chia lm 2 on ln: v chia on. + on 1: (T u n chic thuyn HS trn c s c li v bit mt"). Hai pht hin ca nh, trnh by tm ngi ngh s nhip nh. tt, chia on. + on 2: (Cn li): Cu chuyn ca ngi n b lng chi. 2. GV nu cu hi v 2. Pht hin th nht y th t chc cho HS tho mng ca ngi ngh s nhip nh 60

lun: Pht hin th nht ca ngi ngh s nhip nh l pht hin y th mng. Anh (ch) cm nhn nh th no v v p ca chic thuyn ngoi xa trn bin sm m sng m ngi ngh s chp c? HS tho lun, c i din trnh by trc lp.

3. GV nu cu hi v t chc cho HS tho lun: Pht hin th hai ca ngi ngh s nhip nh mang y nghch l. Anh chng kin v c thi nh th no trc nhng g din ra gia nh thuyn chi. HS tho lun, pht biu.

4. GV nu cu hi: Cu chuyn ca ngi n b to n huyn

- "Trc mt ti l mt bc tranh mc tu .... ti tng chnh mnh va khm ph thy ci chn l ca s hon thin, khm ph thy ci khonh khc trong ngn ca tm hn". - i mt tinh tng, "nh ngh ca ngi ngh s pht hin v p tri cho trn mt bin m sng, v p m c i bm my anh ch gp mt ln. Ngi ngh s cm thy hnh phc l nim hnh phc ca khm ph v sng to, ca s cm nhn ci p tuyt diu . Trong hnh nh chic thuyn ngoi xa gia bin tri m sng, anh cm nhn ci p ton bch, hi ho, lng mn ca cuc i, thy tm hn mnh c thanh lc. 3. Pht hin th hai y nghch l ca ngi ngh s nhip nh - Ngi ngh s tn mt chng kin: t chic thuyn ng ph p nh trong m bc ra mt ngi n b xu x, mt mi v cam chu; mt lo n ng th kch, d dn, c c, coi vic nh v nh mt phng cch gii to nhng ut c, kh au... y l hnh nh ng sau ci p ton bch, ton thin m anh va bt gp trn bin. N hin ra bt ng, tr tru nh tr a qui c ca cuc sng. - Chng kin cnh ngi n ng nh v mt cch v l v th bo, Phng kinh ngc n mc, trong my pht u .... vt chic my nh xung t, chy nho ti. Hnh ng ni ln nhiu iu. 4. Cu chuyn ca ca ngi n b to n huyn L cu chuyn v s tht cuc i, 61

ni ln iu g? n gip nhng ngi nh Phng, u hiu HS tho lun nhm, c r nguyn do ca nhng iu tng nh i din trnh by. v l. Nhn b ngoi, l ngi n bn qu nhn nhc, cam chu, b nh p... m vn nht quyt gn b vi lo chng v phu. Nhng tt c u xut pht t tnh thng v b i vi nhng a con. Trong au kh trin min, ngi n b y vn cht lc nhng nim hnh phc nh nhoi.... Qua cu chuyn ca ngi n b lng chi, tc gi gip ngi c hiu r: khng th d di, n gin trong vic nhn nhn mi s vic, hin tng ca i sng. 5. HS nu cm ngh v 5. V cc nhn vt trong truyn cc nhn vt: ngi - V ngi n b vng bin: Tc gi n b vng bin, lo gi mt cch phim nh ngi n n ng c c, ch b. iu tc gi gy n tng chnh l em thng Phc, ngi s phn ca ch. Ngoi 40, th kch, ngh s nhip nh. mt r, xut hin vi khun mt mt mi, ngi n b gi n tng v mt (HS lm vic c nhn, cuc i nhc nhn, lam l, nhiu cay pht biu trc lp) ng. B thm lng chu mi au n khi b chng nh khng ku mt ting, khng chng tr, khng trn chy, tnh thng con cng nh ni au, s thm trm trong ci vic hiu thu cc l i hnh nh m chng l ra bn ngoi.... - Mt s cam chu ng chia s, cm thng. Thp thong trong ngi n b y l bng dng bao ngi ph n Vit Nam nhn hu, bao dung, giu lng v tha. Gi : V ngi n ng - V ngi n ng c c: Cuc sng c c? T cc chi tit i ngho bin anh con trai cc lm r. tnh nhng hin lnh xa kia thnh mt ngi chng v phu. Lo n ng mi tc t qu, chn ch bt, hai con 62

mt y v c d va l nn ngi ca cuc sng khn kh, va l th phm gy nn bao au kh cho ngi thn ca mnh. Phi lm sao nng cao ci phn thin, ci phn ngi trong nhng k th bo y. - Ch em thng Phc: B y vo V ch em thng Phc? tnh th kh xa khi trong hon cnh chi tit no th hin y. Ch thng Phc, mt c b yu t r? m can m, phi vt ln tc con dao trn tay thng em trai, ngn em lm vic tri lun thng o l. C b l im ta vng chc ca ngi m ng thng, c hnh ng ng khi cn c vic lm di dt ca a em, li bit chm sc, lo toan khi m phi n to n huyn. Thng Phc thng m theo kiu mt cu b con cn nh, theo ci cch mt a con trai vng bin. N lng l a my ngn tay kh s trn khun mt ngi m, nh mun lau i nhng git nc mt cha y trong nhng nt r chng cht, n tuyn b vi cc bc xng ng thuyn rng n cn c mt di bin ny th m n khng b nh. Hnh nh thng Phc khin ngi c cm ng bi tnh thng m dt do. Suy ngh v ngi - Ngi ngh s nhip nh: Vn l ngi ngh s nhip nh lnh thng vo sinh ra t, Phng cm ght mi s p bc, bt cng, sn sng lm tt c v iu thin, l cng bng. Anh xc ng ng ngng trc v p tinh khi ca thuyn bin lc bnh minh. Mt ngi nhy cm nh anh trnh sao khi ni tc gin khi pht hin ra s bo hnh ca ci xu, ci c ngay sau cnh p huyn o trn bin. Hn bao gi ht, Phng hiu r: trc khi l mt 63

6. GV t chc cho HS tm hiu ct truyn: Cch xy dng ct truyn ca Nguyn Minh Chu trong tc phm ny c g c o? HS tin hnh: a) Tm tt li tnh hung. b) Bnh lun v ngha ca tnh hung

7. HS nhn xt v ngn ng ngh thut

ngh s bit rung ng trc ci p, hy lm t ngi bit yu ght vui bun trc mi l i thng tnh, bit hnh ng c mt cuc sng xng ng vi con ngi. 6. Cch xy dng ct truyn c o Trong tc phm, l s kin Phng chng kin lo n ng nh v mt cch tn bo. Trc , anh nhn i bng con mt ca ngi ngh s rung ng, say m trc v p huyn oth mng ca thuyn bin. Trong giy pht tm hn thng hoa nhng cm xc lng mn, Phng pht hin ra hin thc nghit ng ca i v chng bc ra t con thuyn th mng . Tnh hung c lp li ln na: bn cnh hnh nh ngi n b nhn nhc chu ng n chng, Phng cn c chng kin phn ng ca ch em thng Phc trc s hung bo ca cha i vi m. T , trong ngi ngh s c s thay i cch nhn i. Anh thy r nhng ci ngang tri trong gia nh thuyn chi, hiu su thm tnh cht ngi n b, ch em thng Phc, hiu thm ngi ng i (u) v hiu thm chnh mnh. ngha: Nguyn Minh Chu xy dng c tnh hung m bc l mi mi quan h, bc l kh nng ng x, th thch phm cht, tnh cch, to ra nhng bc ngot trong t tng, tnh cm v c trong cuc i nhn vt. Tnh hung truyn mang ngha khm ph, pht hin i sng 7. Ngn ng ngh thut ca tc phm 64

ca tc phm trn hai phng din: a) V ngn ng ngi k chuyn? b) V ngn ng nhn vt?

Hot ng 3: T chc tng kt GV t chc cho HS t nh gi mt cch tng qut gi tr ca tc phm.

- Ngn ng ngi k chuyn: Th hin qua nhn vt Phng, s ha thn ca tc gi. Chn ngi k chuyn nh th to ra mt im nhn trn thut sc so, tng cng kh nng khm ph i sng, li k tr nn khch quan, chn tht, giu sc thuyt phc. - Ngn ng nhn vt: Ph hp vi c im tnh cch ca tng ngi. III. Tng kt V p ca ngi bt Nguyn Minh Chu l v p tot ra t tnh yu tha thit i vi con ngi. Tnh yu y bao hm c kht vng tm kim, pht hin, tn vinh nhng v p con ngi cn tim n, nhng khc khoi, lo u trc ci xu, ci c. cng l v p ca mt ct cch ngh s mn cm, n hu, im m chim nghim l i rt ra nhng trit l nhn sinh su sc. Chic thuyn ngoi xa l mt trong s rt nhiu tc phm ca Nguyn Minh Chu t ra nhng vn c ngha vi mi thi, mi ngi.

Ting vit: Thc hnh v hm I. Mc tiu cn t - Cng c v nng cao nhng kin thc v hm , v cch thc to lp v lnh hi hm . - Bit lnh hi v phn tch c hm (trong vn bn ngh thut v trong giao tip hng ngy). Bit dng cu c hm khi cn thit, II- tin trnh ln lp - Kim tra: 65

- Bi mi: Hot ng ca thy v tr Hot ng 1: T chc n li khi nim v hm GV nu cu hi: Th no l hm ? HS nh li kin thc hc, tr li cu hi ca GV. Ni dung cn t I. n li khi nim v hm

Hm : L nhng ni dung, ngh m ngi ni khng ni ra trc tip bng t ng, tuy vn c nh truyn bo n ngi nghe. Cn ngi nghe phi da vo ngha tng minh ca cu v tnh hung giao tip suy ra th mi hiu ng, hiu ht ca ngi ni. Hot ng 2: T II. Thc hnh v hm chc thc hnh v hm Bi tp 1: Bi tp 1: c on trch (SGK) - Li p ca A Ph thiu thng tin v phn tch theo cc cn thit nht ca cu hi: S lng b cu hi (SGK). A Ph b mt (mt my con b?). A Ph l c vi phm phng yu cu ny ca P Tra. chm v lng khi giao - Li p c ch tha thng tin so tip nh th no? vi yu cu ca cu hi: A Ph khng ni v s b mt m li ni n cng HS tho lun v pht vic d nh v nim tin ca mnh biu t do (Ti v ly sng th no cng bn c con h ny to lm) - Cch tr li ca A Ph c khn kho: Khng tr li thng, gin tip cng nhn vic mt b. Ni ra d nh ly cng chuc ti (bn h chuc ti mt b); ch th hin s tin tng bn c h v ni r con h ny to lm. Cch ni hng chuc ti, lm gim cn gin d ca P Tra . Cu tr li ca A Ph cha nhiu hm 66

Bi tp 2: c on trch (SGK) v tr li cc cu hi: a) phn sau ca cuc hi thoi anh thanh nin c i chch ra ngoi ti hi ng- ch ng nh th no? Nhng thng tin v cuc trng k khng chin c quan h v c cn thit i vi ti khng? HS tho lun v tr li b) Hm ca anh thanh nin c ni di dng v nhng iu khng lin quan g n cuc hi thoi l g? (HS tho lun chn phng n ng v l gii)

Bi tp 2: a) Anh thanh nin i chch ra ngoi ti hi ng- ch ng bng cch c thc lng c mt bi di n dm trang giy v cuc trng k khng chin. Ngha l anh ta vi phm phng chm quan h trong hi thoi ng thi vi phm c phng chm v lng (ni tha lng thng tin). - Cc thng tin v cuc khng chin khng h lin quan n ti hi ng - ch ng. b) Hm ca anh thanh nin - Ch tuyn truyn mt cch hn nhin cho ng li khng chin. - Mun bc l s kiu hnh, t ho khi c tham gia vo mt cng cuc ln lao m nng thn vo thi im by gi t c dp v t c ngi lm c. l cch th hin bu nhit huyt, him say m i vi cuc khng chin. l im ng trn trng, ng ca ngi tuy s bc l khng c ng ch (khng ph hp vi cuc thoi) v hi qu mc (ni di dng) tha lng thng tin m cuc thoi cn n. c) Kt lun: Khi ngi ni ch vi phm phng chm quan h trong giao tip, hm c tc dng cn: ni ng ch, ph hp vi cuc hi thoi v din t ngn gn, ng lng thng tin m cuc thoi cn n.

c) Kt lun v hm khi ngi ni ch vi phm phng chm quan h trong giao tip. HS lm vic c nhn v pht biu Bi tp 3: c v Bi tp 3: phn tch on trch a) Cu ni ca B Kin vi Ch Pho: (SGK) Ti khng phi l ci kho c hm : 67

a) B Kin ni: Ti khng phi l ci kho. Ni th l c hm g?. Cch ni nh th c m bo phng chm cch thc khng? HS suy ngh v tr li b) lt li th nht v th hai ca B Kin c nhng cu dng cu hi. Nhng cu nhm mc ch g, thc hin hnh ng ni g? Chng c hm g? HS tho lun nhm v c i din trnh by

T chi trc li ngh xin tin nh mi khi ca Ch Pho (ci kho - biu tng ca ca ci, tin nong, s giu c. Ti khng c nhiu tin) Cch ni vi phm phng chm cch thc (khng ni r rng, rnh mch. Nu ni thng th ni: Ti khng c tin cho anh lun nh mi khi. b) Trong lt li th nht ca B kin c cu vi hnh thc hi: Ch Pho y h? Cu ny khng nhm mc ch hi khng yu cu tr li, v Ch Pho ng ngay trc mt B Kin. Thc cht, B Kin dng cu hi thc hin hnh vi h gi, hng li ni ca mnh v i tng bo hiu cho i tng bit li ni ang hng v i tng (Ch Pho) hay l mt hnh ng cho kiu trch thng ca k trn i vi ngi di. Thc hin hnh vi ngn ng theo kiu giao tip nh v cng l hm . - Trong lt li th nht ca B Kin, cu mang hnh thc cu hi l: Ri lm m n ch c bo ngi ta mi ?" . Thc cht cu ny khng nhm mc ch hi m nhm mc ch thc gic, ra lnh: hy lm ly m n. cng l cu ni thc hin hnh vi ngn ng theo li gin tip, c hm . c) lt li th nht v th hai ca mnh, Ch Pho khng ni ht , ch bc h hm trong cu ni ca B Kin: Tao khng n y xin nm ho, Tao bo tao khng i tin. Vy n y lm g? iu l hm . Hm ny c tng minh ho, ni r lt li cui cng: 68

c) lt li th v th hai ca Ch Pho u khng ni ht . phn hm cn li c tng minh ho lt li no? Cch ni hai lt li u ca Ch Pho khng m bo phng

chm hi thoi no? Tao mun lm ngi lng thin. Cch (HS tho lun, pht ni va thm d thi ca B biu ) Kin va to ra kch tnh cho cuc thoi. Bi tp 4: c v Bi tp 4: phn tch truyn ci a) Lt li th nht b ni: ng ly (SGK) giy kh a) Lt li th nht ca to m vit c hn khng?. Cu ni c b nhm mc ch hnh thc hi nhng khng nhm mc g, thc hin hnh ch hi m nhm gi mt cch ng ni g, c hm la chn cho ng . g? Qua lt li th hai ca b chng t b) V sao b khng trong lt li th nht ca b c hm : ni thng mnh m Khuyn ng nn s dng giy cho c chn cch ni nh trong ch li; cho rng ng vit vn km, truyn? ng dng giy vit vn ch thm lng ph, hay b ph giy, vt giy i mt cch lng ph. (HS tho lun, pht b) B chn cch ni c hm v biu) l do t nh, lch s i vi hcng, b khng mun trc itp ch vn ca chng m thng qua li khuyn gi cho ng la chn. Hot ng 5: T III. Cch thc to cu c hm chc rt ra kt lun v cch thc to cu c mt cu c hm , ngi ta thc hm ng dng cch ni ch vi phm mt GV nu vn : Qua (hoc mt s) phng chm hi thoi nhng phn trn, anh no , s dng cc hnh ng ni (ch) hy xc nh: gin tip (Ch vi phm phng chm ni mt cu c hm , v lng (ni tha hoc thiu thng tin ngi ta thng dng m ti yu cu; ch vi phm phnhng cch thc ni ng chm quan h, i chch ti nh th no? Chn ph- cuc giao tip; ch vi phm phn ng n tr li thch hp cch thc, ni mp m, vng vo, khng (SGK) r rng rnh mch. HS suy ngh, tng hp v tr li.

69

c thm: Ma l rng trong vn (Trch) Ma Vn Khng I. Mc tiu cn t - Hiu c din bin tm l ca cc nhn vt, nht l ch Hoi v ng Bng trong bui cng tt nin chiu ba mi tt. T thy c s quan st tinh t v cm nhn tinh nhy ca nh vn v nhng bin ng, i thay trong t tng, tm t con ngi Vit Nam giai on x hi chuyn mnh. - Trn trng nhng gi tr ca vn ha truyn thng. II- chun b - HS c v tm tt truyn, tr li nhng cu hi phn Hng dn hc bi ( nh). - GV hng dn HS i th vin tm hiu thm v nh vn Ma Vn Khng v tiu thuyt Ma l rng trong vn, t chc xem phim (nu c iu kin). III- tin trnh ln lp - n nh t chc. - Kim tra:+ Kim tra bi Chic thuyn ngoi xa. + Kim tra vic chun b bi mi ca HS. - Gii thiu bi mi: Hot ng ca thy Ni dung cn t v tr Hot ng 1: Hng I. Tm hiu chung dn tm hiu khi 1. Tc gi qut v tc gi, tc Ma Vn Khng, tn khai sinh l inh phm Trng on, sinh nm 1936, qu gc HS c SGK, tm tt phng Kim Lin, qun ng a, H Ni, nt chnh. l ngi c nhiu ng gp tch cc cho s vn ng v pht trin nhiu mt ca vn hc ngh thut. ng c tng gii thng vn hc ASEAN nm 1998 v gii thng Nh nc v vn hc ngh thut nm 2001. 70

Hot ng 2: Hng dn tm hiu gi tr ca on trch 1. GV t chc cho HS c, tm tt v tm hiu nhn vt ch Hoi. C th nu cu hi: Anh (ch) c n tng g v nhn vt ch Hoi? V sao mi ngi trong gia nh u yu qu ch? HS lm vic c nhn, trnh by suy ngh ca mnh trc lp.

Tc phm chnh (SGK) 2. Ma l rng trong vn Tiu thuyt c tng gii thng Hi nh vn Vit Nam nm 1986. Thng qua cu chuyn xy ra trong gia nh ng Bng, mt gia nh nn np, lun gi gia php nay tr nn chao o trc nhng cn a chn tinh thn t bn ngoi, nh vn by t nim lo lng su sc cho gi tr truyn thng trc nhng i thay ca thi cuc . II. Tm hiu gi tr ca on trch 1. Nhn vt ch Hoi - Ch Hoi mang v p m thm ca ngi ph n nng thn: ngi thon gn trong ci ng lng trn ht lu. Chic khn len nu tht m khun mt rng c cp mt hai m m thm v ci ming ci rt ti. - Nt m thm, mn m tot ln t tm hn ch, t tnh cm n hu, t cch ng x, quan h vi mi ngi. Tng l du trng trong gia nh ng Bng, by gi ch c mt gia nh ring vi nhng quan h ring, lo toan ring, mi ngi vn nh, vn qu, vn yu ch. Bi v ngi ph n tng ct ht mi dy lin h vi gia nh ny, vn giao cm, vn chia s bun vui v cng tham d cuc sng ca gia nh ny (Bit chuyn c Phng chuyn cng tc, nhn c th b chng c, s ng bun nn phi ln ngay; chu o, xi li chun b qu, hi thm tt c mi ngi ln, b; s thnh tm ca ch trc bn th gia tin chiu 30 tt....). Trong tim thc 71

2. GV t chc cho HS tm hiu cnh sum hp gia nh trc gi cng tt nin bng cc cu hi: a) Phn tch din bin tm l hai nhn vt ng Bng v ch Hoi trong cnh gp li trc gi cng tt nin. b) Khung cnh tt v dng tm t cng vi li khn ca ng Bng trc bn th gi cho anh (ch) cm xc v suy ngh g v truyn thng vn ho ring ca dn tc ta? (GV gi dn: Tm nhng chi tit miu t v khung cnh ngy tt, c ch, li khn ca ng Bng trong on vn cui) HS lm vic c nhn, trnh by suy ngh ca mnh trc lp

mi ngi vn sng ng mt ch Hoi p ngi, p nt. - Nhn vt ch Hoi l mu ngi ph n vn gi c nt p truyn thng qu gi trc nhng cn a chn x hi. 2. Cnh sum hp trc gi cng tt nin a) Din bin tm l hai nhn vt ng Bng v ch Hoi trong cnh gp li: - ng Bng: nghe thy xn xao tin ch Hoi ln, "ng sng li khi nhn thy Hoi, mt thong mt cht ng ngn. Ri mt ng chp lin hi, mi ng bt bt khng thnh ting, c cm gic ng sp kh o, ging ng bng kh c, khn r: Hoi y , con? . Ni vui mng, xc ng khng du gim ca ng khi gp li ngi tng l con du trng m ng rt mc qu mn. - Ch Hoi: gn nh khng ch ng c mnh, lao v pha ng Bng, qun c i dp, i chn to bn... kp hm li khi cn cch ng gi hai hng gch hoa. Ting gi ca ch nghn ngo trong ting nc ng! - Cnh gp g vui mng nhim mt ni tic thng au bun, nhc c tim gan. b) Khung cnh tt v dng tm t cng vi li khn ca ng Bng trc bn th - Khung cnh tt: khi hng, mm c thnh son vo ci thi bui t nc cn nhiu kh khn sau hn ba mi nm chin tranh...., mi ngi trong gia nh t tu, quy qun... Tt c 72

chun b chu o cho khonh khc tri n trc t tin trong chiu 30 tt. - ng Bng sot li hng khuy o, chnh li c vt, ho khan mt ting, dch chn li trc mt bn th. Thong ci, ng Bng nh qun ht xung quanh v bn th. Dng ln trong ng ci cm gic thing ling rt i quen thn v tm tr ng bng m nho... Tha thy m cch tr ngn trng m vn hng sng cng con chu. Con vn vng nghe u y li gio hun.... - Nhng hnh nh sng ng gieo vo lng ngi c nim xc ng rng rng, ri nhp vo dng xc ng tri n tin t v nhng ngi khut. - By t lng tri n trc t tin, trc nhng ngi mt trong l cng tt nin - chiu 30 tt, iu tr thnh mt nt vn ho truyn thng ng trn trng v t ho ca dn tc ta. Qu kh khng ct ri vi hin ti. T tin khng tch ri vi con chu. Tt c lin kt mt mch bn cht thu chung. D cuc sng hin i mun s i thay cng s thay i ca nhng cch ngh, cch sng, nhng quan nim mi, nt p truyn thng vn ha y vn ang v rt cn c gn gi, trn trng. Hot ng 3: Hng III. Tng kt dn tng kt. Tng kt gi tr on trch da trn GV hng dn HS t vit 2 mt: tng kt. + Gi tr ni dung t tng. + Gi tr ngh thut. c thm: Mt ngi h Ni 73

Nguyn Khi I. Mc tiu cn t Gip HS: - Hiu c nt p ca vn ho kinh k qua cch sng ca b Hin, mt ph n tiu biu cho ngi H Ni. - Nhn ra mt s c im ni bt ca phong cch vn xui Nguyn Khi: ging iu trn thut v ngh thut xy dng nhn vt. II- chun b - HS c v tm tt truyn, tr li nhng cu hi phn Hng dn hc bi ( nh). - HS tm hiu thm v nh vn Nguyn Khi v truyn ngn Mt ngi H Ni. III- tin trnh ln lp - n nh n np. - Kim tra : + Kim tra bi Ma l rng trong vn (trch) + Kim tra vic chun b bi mi ca HS. - Gii thiu bi mi: Hot ng ca thy Ni dug cn t v tr Hot ng 1: Hng I. Tm hiu chung dn tm hiu chung 1. Tc gi 1. HS c phn Tiu + Nguyn Khi (1930-2008) tn khai dn v tm tt tiu s, sinh l Nguyn Mnh Khi, sinh ti H qu trnh sng tc cng Ni nhng tui nh sng nhiu ni. cc ti chnh ca + Nguyn Khi vit vn t nm Nguyn Khi. 1950, bt u c ch t tiu thuyt Xung t. Trc cch mng, sng GV gi dn: ch cc tc cu Nguyn Khi tp trung v i giai on sng tc, tc sng nng thn trong qu trnh xy phm chnh. dng cuc sng mi: Ma lc(1960), Mt chng ng (1962), Tm nhn xa (1963), Ch tch huyn (1972).... v hnh tng ngi lnh trong khng chin chng M: H sng v chin u(1966), Ho vang (1967), ng trong my (1970), Ra o (1970), 74

Hot ng 2: Hng dn c- hiu vn bn 1. GV t chc cho HS suy ngh, tho lun, pht biu nhn xt, b sung hon chnh cc vn sau: a) Tnh cch c Hinnhn vt trung tm ca truyn, c bit l suy ngh, cch ng x ca c trong tng thi on ca t nc.

Chin s (1973).... Sau nm 1975, sng tc ca ng cp n nhiu vn x hi- chnh tr c tnh thi s v c bit quan tm n tnh cch, t tng, tinh thn ca con ngi hin nay trc nhng bin ng phc tp ca i sng: Cha v con, v .... (1970), Gp g cui nm (1982)... 2. Tc phm Mt ngi H Ni in trong tp truyn ngn cng tn ca Nguyn Khi (1990). Truyn th hin nhng khm ph, pht hin ca Nguyn Khi v v p trong chiu su tm hn, tnh cch con ngi Vit Nam qua bao bin ng thng trm ca t nc. II. c- hiu 1. Nhn vt c Hin a) Tnh cch, phm cht - Nhn vt trung tm ca truyn ngn l c Hin cng nh nhng ngi H Ni khc, c cng H Ni, cng t nc tri qua nhiu bin ng thng trm nhng vn gi c ci ct cch ngi H Ni. C sng thng thn, chn thnh, khng giu gim quan im, thi ca mnh vi mi hin tng xung quanh. - Suy ngh v cch ng x ca c trong tng thi on ca t nc. + Ho bnh lp li min Bc, c Hin ni v nim vui v c nhng ci c phn my mc, cc oan ca cuc sng xung quanh: vui hi nhiu, ni cng hi nhiu, theo c chnh ph can thip vo nhiu vic ca dn qu .... C tnh ton mi vic trc sau rt khn kho v tnh l lm, lm l khng n nhng m 75

tiu ca thin h... + Min Bc bc vo thi k ng u vi chin tranh ph hoi bng khng qun ca M. C Hin dy con cch sng bit t trng, bit xu h, bit sng ng vi bn cht ngi H Ni. cng l l do v sao c sn sng cho con trai ra trn: Tao au n m bng lng, v tao khng mun n sng bm vo s hi sinh ca bn. N gim i cng l bit t trng... + Sau chin thng ma xun 1975, t nc trong thi k i mi, gia khng kh x b ca thi kinh t th trng, c Hin vn l mt ngi H ni ca hm nay, thun tu H Ni, khng pha trn. T chuyn cy si c th n Ngc Sn, c Hin ni v nim tin vo cuc sng ngy cng tt p hn. b) V sao tc gi cho b) C Hin- "mt ht bi vng ca H c Hin l mt ht bi Ni" vng ca H Ni? - Ni n ht bi, ngi ta ngh n vt nh b, tm thng. C iu l ht bi vng th d nh b nhng c gi tr qu bu. - C Hin l mt ngi H Ni bnh thng nhng c thm su nhng ci tinh hoa trong bn cht ngi H Ni. Bao nhiu ht bi vng, bao nhiu ngi nh c Hin s hp li thnh nhng ng * GV m rng vng chi sng. ng vng y l phm gi ngi H Ni, l ci truyn thng ct cch ngi H Ni. * Mt so snh c o nm trong mch tr tnh ngoi ca ngi k chuyn. Bn sc H Ni, vn ho H Ni l cht vng 10 l m vng trm tch c bi p, tnh tu t bit bao 76

2. GV t chc cc nhm hc tp, giao vic cho mi nhm tm hiu v mt nhn vt trong tc phm: - Nhn vt ti. - Nhn vt Dng- con trai c Hin. - Nhng thanh nin H Ni v c nhng ngi to nn nhn xt khng my vui v" ca nhn vt ti v H Ni.

ht bi vng nh l Hin 2. Cc nhn vt khc trong truyn + Nhn vt "ti" Thp thong sau nhng dng ch l hnh nh nhn vt ti - l mt ngi chng kin v tham gia vo nhiu chng ng lch s ca dn tc. Trn nhng chng ng y, nhn vt ti c nhng quan st tinh t, cm nhn nhy bn, sc so, c bt l v nhn vt c Hin, v H Ni v ngi H Ni. n su trong ging iu va vui a, khi hi, va khn ngoan, tri i l hnh nh mt con ngi gn b thit tha vi vn mnh t nc, trn trng nhng gi tr vn ho ca dn tc. Nhn vt ti mang hnh bng Nguyn Khi, l ngi k chuyn, mt sng to ngh thut sc nt em n cho tc phm mt im nhn trn thut chn tht khch quan v ng n, su sc. + Nhn vt Dng- con trai u rt mc yu qu ca c Hin. Anh sng ng vi nhng li m dy v cch sng ca ngi anh cng vi 660 thanh nin u t ca H Ni ln ng hin dng tui xun ca mnh cho t nc. Dng, Tut v tt c nhng chng trai H Ni y gp phn t thm thm ct cch tinh thn ngi H Ni, phm gi cao p ca con ngi Vit Nam. + Bn cnh s tht v nhng ngi H Ni c phm cch cao p, cn c nhng ngi to nn nhn xt khng my vui v ca nhn vt ti v H 77

3. HS tho lun v chuyn cy si c th n Ngc Sn b bo nh bt r ri li hi sinh.

4. GV gi HS nhn xt v ging iu trn thut v ngh thut xy dng nhn vt ca Nguyn Khi trong tc phm.

Ni. l ng bn tr p xe nh gi lm xe ngi ta sut li cn phng xe vt qua ri quay mt li chi Tin s ci anh gi..., l nhng ngi m nhn vt ti qun ng phi hi thm... l nhng ht sn ca H Ni, lm m i nt p t nh, thanh lch ca ngi Trng An. Cuc sng ca ngi H Ni nay cn phi lm rt nhiu im gi gn v pht huy ci p trong tnh cch ngi H Ni. 3. ngha ca cu chuyn "cy si c th" + Hnh nh ... ni ln qui lut bt dit ca s sng. Quy lut ny c khng nh bng nim tin ca con ngi thnh ph kin tr cu sng c cy si. + Cy si cng l mt biu tng ngh thut, mt hnh nh n d v v p ca H Ni: H Ni c th b tn ph, b nhim bnh nhng vn l mt ngi H Ni vi truyn thng vn ho c nui dng sut trng k lch s, l ct cch, tinh hoa, linh hn t nc. 4. Ging iu trn thut v ngh thut xy dng nhn vt + Ging iu trn thut: Mt ging iu rt tri i, va t nhin, dn d va tru nng suy t, va giu cht khi qut, trit l, va m tnh a thanh. Ci t nhin, dn d to nn phong v hi hc rt c duyn trong ging k ca nhn vt ti; tnh cht a thanh th hin trong li k: nhiu ging (t tin xen ln hoi nghi, t ho xen ln t tro... Ging iu trn thut lm cho 78

truyn ngn m c cht t s rt i thng m hin i. + Ngh thut xy dng nhn vt: - To tnh hung gp g gia nhn vt ti v cc nhn vt khc. - Ngn ng nhn vt gp phn khc ho tnh cch (ngn ng nhn vt ti m v suy t, chim nghim, li pha cht hi hc, t tro; ngn ng ca c Hin ngn gn, r rng, dt khot ...) Hot ng 3: T III. Tng kt chc tng kt Trong Ngi H Ni, Nguyn Khi c nhng khm ph su sc v bn GV hng dn HS t vit cht ca nhn vt trn dng lu tng kt. chuyn ca hin thc lch s: - L mt con ngi, b Hin lun gi gn phm gi ngi. - L mt cng dn, b Hin ch lm nhng g c li cho t nc. - L mt ngi H Ni, b gp phn lm rng r thm ci ct cch, ci truyn thng ca mt H Ni anh hng v ho hoa- tn thm v p thanh lch quyn r ca ngi Trng An. Cht nhn vn su sc ca ngi bt Nguyn Khi chnh l . Mun hiu con ngi thi i vi tt c nhng ci hay, ci d ca h, nht l mun hiu cch ngh ca h, cuc sng tinh thn ca h, phi c Nguyn Khi. Nhn xt ny ca nh nghin cu Vng Tr Nhn tht xc ng, nht l i vi truyn ngn Mt ngi H Ni. Ting vit: Thc hnh v hm (Tip theo) 79

I. Mc tiu cn t Gip HS: - Qua luyn tp thc hnh, HS cng c v nng cao nhng kin thc c bn v hm , cch to hm , tc dng ca hm trong giao tip ngn ng. - C k nng lnh hi c hm , k nng ni v vit theo cch c hm trong nhng ng cnh cn thit. II- chun b - HS nghin cu trc nhng bi tp thc hnh. - GV chun b cc ng liu trnh chiu trn my cho HS quan st (nu c) hoc bng ph. III- tin trnh ln lp a. n nh lp- kim tra bi c - n nh n np. - Kim tra: + L thuyt v Hm . + Kim tra vic chun b bi nh. - Gii thiu bi mi: Hot ng ca thy v tr Hot ng 1: T chc thc hnh Bi tp 1: c on trch v phn tch theo cc cu hi (SGK) a) Li bc Ph gi thc hin hnh ng van xin, cu khn ng l v p li bng hnh ng ni nh th no? HS lm vic c nhn, pht biu kin. Ni dung cn t I. T chc thc hnh

Bi tp 1: a) Trong lt li m u cuc thoi, bc Ph gi van xin: Thy tha cho nh con, ng bt nh con i xem bng na. Li p ca ng l mang sc thi ma mai, giu ct (, vic quan khng phi th chuyn n b ca cc ch). Nu l cch p tng minh ph hp th phi l li chp nhn s van xin hoc t chi, ph nh s van xin. b) Li p ca ng L b) Li ca ng L khng p ng c hm g? trc tip hnh ng van xin ca bc Ph m t chi mt cch gin tip. HS tho lun, pht biu ng thi mang sc thi biu cm: bc l quyn uy, th hin s t chi 80

li van xin, biu l thi ma mai, giu ct cch suy ngh kiu n b. Tnh hm sc ca cu c hm Bi tp 2: c v Bi tp 2: phn tch on trch (SGK): a) Cu hi u tin a) Cu hi u tin ca T: C l ca T l hi v thi hm nay l mng hai, mng ba gian hay cn c hm y ri mnh nh?. Khng phi ch g khc? hi v thi gian m thc cht, thng b) Cu nhc kho lt qua T mun nhc kho chng nh li th hai ca T thc n ngy i nhn tin. (Hng thng cht c hm ni vi c vo k u thng th chng T H iu g? u i nhn tin nhun bt ). b) Cu nhc kho th hai: Hn HS tho lun nhm, i no m em thy ngi thu tin nh din pht biu. sng nay n.... T khng ni trc tip n vic tr tin nh. T mun nhc H i nhn tin v tr cc khon n (Ch vi phm phng chm cch thc) c) Tc dng cch ni ca T - T th hin mun ca mnh thng qua cu hi bng gi v ngy thng, nhc kho n mt s vic khc c lin quan (ngi thu tin nh)... Cch ni nh nhng, xa xi nhng vn t c mc ch. N trnh c n tng nng n, lm du i khng kh cng thng trong quan h v chng khi lm vo hon cnh kh khn. Bi tp 3: Phn tch Bi tp 3: hm trong truyn ci a) Cu tr li th nht ca anh Mua knh chng mua knh: Knh tt th c c ch ri GV t chc hng dn chng t anh ta qua nim knh tt th tho lun. HS tho lun phi gip cho con ngi c c ch. v pht biu T suy ra, knh khng gip con ngi c c ch l knh xu. Anh ta 81

Bi tp 4: Ch ra lp ngha tng minh v hm ca bi th Sng - Tc phm vn hc dng cch th hin c hm th c tc dng v hiu qu ngh thut nh th no? HS c li bi th, suy ngh, pht biu Bi tp 5: Chn cch tr li c hm trong cu hi: Cu c thch truyn Ch Pho ca Nam Cao khng? HS tho lun v a ra phng n ng. Hot ng 2: T chc tng kt Bi tp: Trong hot ng giao tip bng ngn ng dng cch ni c hm trong ng cnh cn thit mang li nhng tc dng v

ch mi cp knh ca nh hng l knh xu. Anh ta ch mi cp knh ca nh hng v khng c cp knh no gip anh ta c c ch. b) Cu tr li th hai: Bit ch th khng cn mua knh. Cu tr li gip ngi c xc nh c anh ta l ngi khng bit ch (v khng bit ch nn mi cn mua knh). Cch tr li va p ng c cu hi, va gip anh ta gi c th hin. Bi tp 4: Lp ngha tng minh v hm ca bi th Sng - Lp ngha tng minh: Cm nhn v miu t hin tng sng bin vi nhng c im, trng thi ca n. - Lp ngha hm : V p tm hn ca ngi thiu n ang yu: m say, nng nn, tin yu - Tc phm vn hc dng cch th hin c hm s to nn tnh hm sc, a ngha, biu t cm xc, t tng ca tc gi mt cch tinh t, su sc. Bi tp 5: Cch tr li c hm cho cu hi: "Cu c thch truyn Ch Pho ca Nam Cao khng? + Ai m chng thch? + Hng cht lng cao y! + Xa c nh tri t ri! V em vo tp on trng Th treo gii nht chi nhng cho ai? II. Tng kt Tc dng v hiu qu ca cch ni c hm : Tu thuc vo hon cnh giao tip, hm c th mang li: + Tnh hm sc cho li ni: li ni ngn gn m cht cha nhiu ni dung, ngha 82

hiu qu nh th no?

+ Hiu qu mnh m, su sc vi ngi nghe HS tho lun, chn ph+ S v can, khng phi chu trch ng n tr li ng nhim ca ngi ni v hm (v hm l do ngi nghe suy ra) + Tnh lch s v th din tt p trong giao tip bng ngn ng c vn: Thuc L Tn A- Mc tiu bi hc - Hiu c Thuc l hi chung cnh bo v s m mui, n hn ca ngi Trung Hoa vo cui th k XIX v s cp thit phi c phng thuc cha bnh cho quc dn : lm cho ngi dn gic ng cch mng v cch mng gn b vi nhn dn. - Nm c cch vit c ng, sc tch, giu hnh nh mang tnh biu tng ca L Tn trong tc phm ny. B- Phng php v phng tin dy hc - Phng php thuyt trnh kt hp vi pht vn theo tin trnh quy np. - Phng tin chnh: SGK, SGV, Gio n, c th su tm mt s tranh nh v L Tn v x hi Trung Quc cui th k XIX. C- Ni dung, tin trnh ln lp Hot ng ca thy v tr Hot ng 1: T chc tm hiu chung 1. HS c mc Tiu dn, kt hp vi nhng hiu bit c nhn gii thiu nhng nt chnh v L Tn. GV gi : - Tiu s, con ngi? - V tr ca L Tn trong vn hc Trung Ni dung cn t I. Tm hiu chung 1. Tc gi + L Tn (1881-1936) tn tht l Chu Th Nhn, qu ph Thiu Hng, tnh Chit Giang, min ng Nam Trung Quc. ng l nh vn cch mng li lc ca Trung Quc th k XX. Trc L tn cha h c L Tn; sau L Tn c v vn L Tn (Quch Mt Nhc) + Tui tr ca L Tn nhiu ln 83

Quc? - Con ng gian nan chn ngnh ngh ca L Tn? - Quan im sng tc vn ngh ca L Tn?

2. GV nu cu hi: Tc phm Thuc c sng tc trong hon cnh no? - HS c Tiu dn, kt hp nhng hiu bit c nhn trnh by.

i ngh tm mt con ng cng hin cho dn tc: t ngh khia m n hng hi ri ngh y, cui cng lm vn ngh thc tnh quc dn ng bo. Con ng gian nan chn ngnh ngh ca L Tn va mang m du n lch s Trung Hoa thi cn hin i, va ni ln tm huyt ca mt ngi con u t ca dn tc. + Quan im sng tc vn ngh ca L Tn c th hin nht qun trong ton b sng tc ca ng: ph phn nhng cn bnh tinh thn khin cho quc dn m mui, t tho mn ng say trong mt ci nh hp bng st khng c ca s. + Tc phm chnh: AQ chnh truyn (Kit tc ca vn hc hin i Trung Quc v th gii), cc tp Go tht, Bng hong, Truyn c vit theo li mi, hn chc tp tp vn c gi tr ph phn, tnh chin u cao 2. Hon cnh sng tc truyn Thuc Thuc c vit nm 1919, ng vo lc cuc vn ng Ng t bng n. y l thi k t nc Trung Hoa b cc quc Anh, Nga, Php, c, Nht xu x. X hi Trung Hoa bin thnh na phong kin, na thuc a, nhng nhn dn li an phn chu nhc. Ngi Trung Quc ng m trong mt ci nh hp bng st khng c ca s (L Tn). l cn bnh n hn, t tho mn, cn tr nghim trng con ng gii phng dn tc. Chnh nh cch mng li lc thi ny l Tn Trung Sn cng ni: Trung Quc y vi mt 84

thng ip: Ngi Trung Quc l mt con bnh trm trng. Thuc ra i trong bi cnh y vi mt thng ip: cn suy ngh nghim khc v mt phng thuc cu dn tc. Hot ng 2: T II. c- hiu chc c- hiu vn bn 1. GV gi cho hc sinh 1. B cc tm hiu b cc tc + Phn I: Thuyn mc bnh lao. M phm (hy t tiu Thuyn a tin cho chng ra ch hnh cho 4 phn ca truyn hnh ngi cng sn mua bnh bao tm ngn). mu v cha bnh cho con (Mua HS c v tm tt tc thuc) phm, tho lun v + Phn II: Thuyn n ci bnh bao trnh by trc lp. m mu nhng vn ho. Thuyn nghe tim mnh p mnh khng sao cm ni, a tay vut ngc, li mt cn ho (Ung thuc) + Phn III: Cuc bn lun trong qun tr v thuc cha bnh lao, v tn gic H Du (Bn v thuc) + Phn IV: Ngha a vo dp tit Thanh minh. Hai ngi m trc hai nm m: mt ca ngi cht bnh, mt cht v ngha hai khu vc, ngn cch bi mt con ng mn (Hu qu ca thuc) 2. HS tho lun v 2. ngha nhan truyn v ngha nhan truyn hnh tng chic bnh bao tm mu v hnh tng chic Nhan "Thuc" bnh bao tm mu ng+ Thuc, nguyn vn l "Dc" (trong i? t ghp Dc phm), phn nh mt qu trnh suy t nng n ca L Tn GV gi dn: Ngha (ng c v mc ch i ngh ca en, ngha hm n L Tn). Nhn thc r thc trng nhn ca nhan ? Lin t- thc ca ngi dn Trung Quc thi ng gia nhan by gi ngu mui v hn nht, nh (Thuc) vi chic bnh vn khng c nh v cng khng 85

bao tm mu?

Cu hi gi : Ti sao khng phi l chic bnh bao tm mu ngi khc m li phi tm mu ngi cch mng H Du?

t ra vn bc thuc cho x hi m ch mun li ht bnh tt ca quc dn, lm cho mi ngi ch v tm cch chy cha. Tn truyn ch c th dch l Thuc (Trng Chnh). V thuc (Nguyn Tun) ch khng th dch l n thuc (Phan Khi). Nhan truyn c nhiu ngha. + Tng ngha ngoi cng l phng thuc truyn thng cha bnh lao. Mt phng thuc u m ngu mui ging ht phng thuc m ng thy lang bc cho b L Tn b bnh ph thng vi hai v khng th thiu l r cy na kinh sng ba nm v mt i d con c, con ci dn n ci cht oan ung ca ng c. + Hnh tng chic bnh bao tm mu Bnh bao tm mu ngi, nghe nh chuyn thi trung c nhng vn xy ra nc Trung Hoa tr tr. Tng ngha th nht - ngha en ca tn truyn l: thuc cha bnh lao. Th m ng b Hoa Thuyn xem l tin dc cu mng thng con mi i c inh khng cu c n m ngc li git cht n - l th thuc m tn. + Trong truyn, b m thng Thuyn p t cho n mt phng thuc qui g. V c m ngi trong qun tr cng cho rng l th thuc tin. Nh vy, tn truyn cn hm ngha su xa hn, mang tnh khai sng: y l th thuc c, mi ngi cn phi gic ng ra rng ci gi l thuc cha bnh lao c sng bi l mt th thuc c. 86

3. Gv dn dt vo cu chuyn bn lun trong qun tr v H Du v yu cu HS phn tch ngha cuc bn lun . HS tho lun nhm, c i din trnh by

Ngi Trung Quc cn phi tnh gic, khng c ng m trong ci nh hp bng st khng c sa s. + Chic bnh bao - liu thuc c li c pha ch bng mu ca ngi cch mng - mt ngi x thn v ngha, mu cho s nghip gii phng nng dn... Nhng ngi dn y (b m thng Thuyn, ng Ba, c Khang...) li dng dng, mua mu ngi cch mng cha bnh.... Vi hin tng chic bnh bao tm mu H Du, L Tn t ra mt vn ht sc h trng l ngha ca hi sinh. Tn truyn v th mang tng ngha th ba: Phi tm mt phng thuc lm cho qun chng gic ng cch mng v lm cho cch mng gn b vi qun chng. 3. ngha cuc bn lun trong qun tr v H Du + Ch bn lun ca nhng ngi trong qun tr ca lo Hoa trc ht l cng hiu ca th thuc c bit chic bnh bao tm mu ngi. + T vic bn v cng hiu ca chic bnh bao tm mu H Du chuyn sang bn v bn thn nhn vt H Du l din bin t nhin, hp l. + Ngi tham gia bn lun tn thng rt ng song pht ngn ch yu vn l tn ao ph C Khang, ngoi ra cn mt ngi c tn km theo c im (cu Nm g) v hai ngi ch c c im (Ngi tru hoa rm, anh chng hai mi tui). + Nhng li bn lun y, L Tn cho ta thy: - B mt tn bo, th l ca C Khang 87

4. GV dn dt: Khng gian ngh thut ca truyn l t hm, m mc, b tc, nhng thi gian th c tin trin. T ma thu trm quyt n ma xun thanh minh th hin mch suy t lc quan ca tc gi. HS tm hiu ngha ca hnh nh vng hoa trn m H Du? HS lm vic c nhn, pht biu kin

- B mt lc hu cu dn chng Trung Quc ng thi - Lng yu nc ca ngi chin s cch mng H Du 4. Khng gian, thi gian ngh thut v ngha ca chi tit vng hoa trn m H Du + Cu chuyn xy ra trong 2 bui sm vo hai ma thu, mua xun c ngha khng tng trng. Bui sng u tin c 3 cnh: cnh sng tinh m i mua bnh bao chm mu ngi, cnh php trng v cnh cho con n bnh, cnh qun tr.... Ba cnh gn nh lin tc, din ra trong ma thu lnh lo. Bi cnh qun tr v ng ph l ni t tp ca nhiu loi ngi do hnh dung c d lun v thc x hi. Bui sng cui cng l vo dp tt Thanh minh- ma xun to m. Ma thu l rng, ma xun m chi ny lc, gieo mm. + Vng hoa trn m H Du: C th xem vng hoa l cc i lp ca chic bnh bao tm mu. Ph nh v thuc l bng chic bnh bao tm mu, tc gi m c tm kim mt v thuc mi- cha c c nhng bnh tt v tinh thn cho ton x hi vi iu kin tin quyt l mi ngi phi gic ng cch mng, phi hiu r ngha ca s hi sinh ca nhng ngi cch mng. + 3h chi tit vng hoa trn m H Du ch t tng tc phm mi c th hin trn vn, nh m khng kh ca truyn vn rt u bun tm ti song iu m tc gi a n cho ngi c khng phi l t tng bi quan. 88

Hot ng 3: T III. Tng kt chc tng kt HS Vi ct truyn n gin, cch vit c nhn xt, nh gi ng, giu hnh nh mang tnh biu chung v gi tr ca tng, Thuc ca L Tn th hin mt tc phm ni dung su sc: mt dn tc cha thc c bnh tt ca chnh mnh v cha c c nh sng t tng cch mng, dn tc vn chm m trong m mui. lm vn: Rn luyn k nng m bi, kt bi trong bi vn ngh lun A- Mc tiu bi hc - Hiu mt cch y v chc nng ca m bi v kt bi trong bi vn ngh lun. - Nm vng hn cc kiu m bi v kt bi thng dng trong vn ngh lun. - C thc vn dng mt cch linh hot cc kiu m bi v kt bi trong khi vit vn ngh lun. - Bit nhn din nhng li thng mc trong khi vit m bi, kt bi v c thc trnh nhng li ny. B- Phng php v phng tin dy hc 1. Phng php: Kt hp lm vic c nhn v t chc tho lun theo nhm phn tch ng liu, rt ra cc kt lun cn thit cho bi hc. Cn hng dn HS chun b tt bi nh. 2. Phng tin: Sch gio khoa, gio n, phiu hc tp. C- Ni dung, tin trnh ln lp Hot ng ca thy Ni dung cn t v tr Hot ng 1: T I. Vit phn m bi chc rn luyn k nng vit phn m bi 1. Tm hiu cch m bi 1. GV t chc cho HS - ti c trnh by: gi tr ngh tm hiu cc cch m thut ca tnh hung truyn trong V 89

bi cho bi: Phn tch gi tr ngh thut ca tnh hung truyn trong tc phm V nht (Kim Ln) HS c k cc m bi (SGK) pht biu kin 2. GV ln lt cho HS phn tch cc cch m bi (SGK): a) on nh ti c trin khai trong vn bn. b) Phn tch tnh t nhin, hp dn ca cc m bi. HS tho lun nhm, trnh by trc lp 3. T hai bi tp trn, HS cho bit phn m bi cn p ng yu cu g trong qu trnh to lp vn bn? HS lm vic c nhn, pht biu trc lp Hot ng 2: T chc rn luyn k nng vit phn kt bi 1. GV t chc cho HS tm hiu cc kt bi (SGK) cho bi: Suy ngh ca anh (ch) v nhn vt ng li trong tu bt Ngi li

nht ca Kim Ln. - Cch m bi th 3: m bi gin tip, dn dt t nhin, to ra s hp dn, ch v ph hp hn c vi yu cu trnh by ti 2. Phn tch cch m bi - on nh ti: + MB1: quyn t do, c lp ca dn tc Vit Nam + MB2: Nt c sc ca t tng, ngh thut bi th Tng bit hnh ca Thm Tm. + MB3: Nhng khm ph c o, su sc ca Nam Cao v ti ngi nng dn trong tc phm Ch Pho. - C 3 m bi u theo cch gin tip, dn t t nhin, to c n tng, hp dn s ch ca ngi c hng ti ti. 3. Yu cu phn m bi - Thng bo chnh xc, ngn gn v ti - Hng ngi c (ngi nghe) vo ti mt cch t nhin, gi s hng th vi vn c trnh by trong vn bn. II. Vit phn kt bi 1. Tm hiu cc kt bi - ti: Suy ngh ca anh (ch) v nhn vt ng li trong tu bt Ngi li sng (Nguyn Tun) - Cch kt bi 2 phh p hn vi yu cu trnh by ti: nh gi khi qut v ngha ca hnh tng nhn 90

 sng (Nguyn Tun) HS c k cc kt bi (SGK) pht biu kin 2. GV ln lt cho HS phn tch cc kt bi (SGK) HS c k, tho lun nhm, c i din trnh by.

vt ng li , ng thi gi suy ngh, lin tng su sc cho ngi c. 2. Phn tch cc kt bi - Kt bi 1: Tuyn b c lp v khng nh quyt tm ca ton dn tc Vit Nam em tinh thn, lc lng, tnh mng v ca ci gi vng c lp. - Kt bi 2: n tng p , khng bao gi phai nho v hnh nh mt ph huyn ngho trong cu chuyn Hai c tr ca Thch Lam. - C hai kt bi u tc ng mnh m n nhn thc v tnh cm ca ngi c. 3. Yu cu ca phn kt bi - Thng bo v s kt thc ca vic trnh by ti, nu nh gi khi qut ca ngi vit v nhng kha cnh ni bt nht ca vn . - Gi lin tng rng hn, su sc hn.

3. T hai bi tp trn anh (ch) hy cho bit phn kt bi cn p ng yu cu g trong qu trnh to lp vn bn? HS lm vic c nhn, pht biu trc lp c vn:

S phn con ngi (Trch) S-l -khp A- Mc tiu bi hc Gip HS: - Hiu r tnh cch Nga kin cng, nhn hu. - Nm c ngh thut k chuyn, khc ho tnh cch v s dng chi tit ca S-l-khp. - Cng suy ngm v s phn con ngi: S phn mi ngi thng khng phng phiu m y o le, trc tr. Con ngi phi c bn lnh v lng nhn hu lm ch s phn ca mnh, vt ln s c n, mt mt, au thng. 91

B- Phng php v phng tin dy hc - Phng php thuyt trnh kt hp vi pht vn theo tin trnh quy np. - Phng tin chnh: SGK, SGV, Gio n, c th su tm mt s tranh nh v S-l-khp v v t nc v con ngi Nga (thi X-vit) c th s dng mt s a ht quen thuc thi chin tranh chng Pht xt. C- Ni dung, tin trnh ln lp Hot ng ca thy Ni dung cn t v tr Hot ng 1: T I. Tm hiu chung chc tm hiu chung 1. Tc gi 1. HS c Tiu dn - A.S-l-khp (1905-1984) l nh (SGK) tm tt nhng vn X-vit li lc, c vinh d nhn nt chnh v tc gi gii thng Nobel v vn hc nm 1965 S-l-khp. (ng cn c nhn gii thng vn hc L-nin, gii thng vn hc quc gia). HS lm vic c nhn, - Cuc i v s nghip ca S-lpht biu khp gn b mt thit vi s ra i ca mt ch - ch x hi ch ngha ti vng t Sng ng tr ph, m bn sc vn ho ngi dn Cdc. L nh vn xut thn t nng dn lao ng, S-l-khp am hiu v ng cm su sc vi nhng con ngi trn mnh t qu hng. c im ni bt trong ch ngha nhn o ca S-l-khp l vic quan tm, trn tr v s phn ca t nc, ca dn tc, nhn dn cng nh v s phn c nhn con ngi. - Phong cch ngh thut ca S-lkhp: nt ni bt l vit ng s tht. ng khng n trnh nhng s tht d khc nghit trong khi phn nh nhng bc tranh thi i rng ln, nhng cnh i, nhng chn dung s 92

2. HS da vo Tiu dn pht biu v tr ca truyn ngn S phn con ngi trong nn vn hc X-vit. Hot ng 2: T chc c- hiu vn bn 1. GV nh hng HS phn tch nhn vt An-ry S-c-lp. a) Phn tch hon cnh v tm trng Anry Sau khi chin tranh kt thc v trc khi gp b Va-ni-a. (HS lm vic c nhn, pht biu trc lp).

phn au thng. Trong sng tc ca ng, cht bi v cht hng, cht s thi v cht tm l lun c kt hp nhun nhuyn. 2. Tc phm Truyn ngn S phn con ngi ca S-l-khp l ct mc quan trng m ra chn tri mi cho vn hc X Vit. Truyn c mt dung lng t tng ln khin cho c ngi lit n vo loi tiu thuyt anh hng ca. II. c- hiu vn bn 1. Nhn vt An-ry X-c-lp a) Hon cnh v tm trng An-ry X-c-lp sau chin tranh: - Nm 1944, sau khi thot khi cnh n l ca t binh, X-c-lp c bit mt tin au n: thng 6 nm 1942 v v hai con gi anh b bn pht xt git hi. Nim hi vng cui cng gip anh bm vu vo cuc i ny l Ana-t-li, ch hc sinh gii ton, i u pho binh, a con trai yu qu ang cng anh tin nh Bclin. Nhng ung sng ngy mng 9 thng nm, ngy chin thng, 1 thng thin x c git cht mt An-n-t-li. Anh chn nim vui sng v nim hi vng cui cng trn t ngi, t c, Trong ngi c ci g v tung ra tr thnh ngi mt hn. Sau khi ln lt mt tt c ngi thn, X-c-lp ri vo ni au cng cc. - Li tm s ca anh khi tm n chn ru du bt ni au: phi ni rng ti tht s say m ci mn nguy hi y. X-c-lp bit r s nguy hi ca ru nhng anh vn c ung- Li tm s y h m s b tc ca anh. 93

b) An-ry nhn b Va-ri-a lm con nh th no? iu g khin anh c quyt nh nhanh chng nh vy? (HS tho lun nhm, c i din trnh by).

- X-c-lp khng cm c nc mt trc hnh nh cu b Va-ni-a. Ni au khng th din t thnh li, ch c th din t bng nhng git nc mt. Biu dng, ngi ca kh phch anh hng ca nhn dn, S-l-khp cng khng ngn ngi ni ln ci gi rt t ca chin thng, nhng au kh tt cng ca con ngi do chin tranh gy nn- sc t co chin tranh pht xt mnh m ca tc phm. b) An-ry gp b Va-ri-a Gia lc ang lm vo tm trng bun au, b tc, An-ry gp b Va-ri-a, cng l mt nn ng thng ca chin tranh. Tc gi t vic X-c-lp nhn Va-ri-a lm con nui rt su sc v cm ng. - Khi nhn thy Va-ri-a t xa: Thng b rch bn x mp.... cp mt th c nh nhiu ngi sao sng sau trn ma m ri thch n ni bt u thy nh n. V khi hiu r tnh trng ca Va-ri-a hin ti, tnh ph t thing ling v tinh thn trch nhim thc tnh trng X-c-lp. Lng thng xt dng ln thnh nhng git nc mt nng hi. Anh quyt nh nhn Va-ria lm con. - X-c-lp tuyn b anh l b th lp tc Va-ni-a chm ln m hn anh, ru rt lu lo vang c bung li... Cn X-c-lp mt m i, hai bn tay ly by- sc mnh cu tnh yu thng si m tri tim c n, em li nim vui sng. - Vi lng nhn hu, X-c-lp tm mi cch b p tnh cm cho Va-ria, chm sc n. ton b on ny, 94

im nhn ca tc gi hon ton ph hp vi im nhn ca nhn vt v v vy gy c nim xc ng trc tip. c) An-ry X-c-lp c) Tinh thn trch nhim cao c v vt ln ni au v s ngh lc phi thng ca X-c-lp c n nh th no? - Kh khn ca X-c-lp khi nhn b Va-ri-a lm con trong cuc sng thng (HS lm vic c nhn, nht: vic nui dng, chm sc..., pht biu trc lp) nhng ri ro bt c lc no cng c th xy ra, c bit l vic khng th lm tn thng tri tim b bng ca Va-ri-a. Bn cnh l ni kh tm, dn vt ca anh v nhng k c... vt thng tm hn vn au n. - X-c-lp khng ngng vn ln trong thc nhng ni au, vt thng lng khng th no hn gn. chnh l bi kch su sc trong s phn ca X-c-lp. cng l tnh chn tht ca s phn con ngi sau chin tranh. 2. HS nhn xt v cht 2. Cht tr tnh ca tc phm tr tnh v ging S phn con ngi c sc rung cm v iu ca on trch. hn ca cht tr tnh su lng. Nh vn sng to ra hnh thc t s GV gi . HS lm vic c c o, s xen k nhp nhng ging nhn, pht biu iu ca ngi k chuyn (tc gi v kin. nhn vt chnh). S ho quyn cht ch cht tr tnh ca tc gi v cht tr tnh ca nhn vt m rng, tng cng n ti a cm xc ngh suy v nhng lin tng phong ph cho ngi c. 3. GV nh hng cho 3. Thi ca ngi k chuyn HS tm hiu v: Thi - Thi ca ngi trn thut l ca ngi k ng cnh v tin tng chuyn, ngha li tr - on kt tc phm l li nhc nh, tnh ngoi cui ku gi s quan tm, trch nhim ca truyn. ton x hi i vi mi s phn c 95

nhn (Hnh nh nhng git nc mt HS lm vic c nhn, n ng him hoi nng bng, git nc pht biu kin. mt trong chim bao) III. Tng kt 1. X-c-lp l biu tng ca tnh cch Nga, tm hn Nga, biu tng ca con ngi th k XX: kin cng, dng cm, giu lng nhn i, nhn vt mang tm s thi. - S-l-khp suy ngh su sc v s phn con ngi- tin tng vo ngh lc phi thng ca con ngi cch mng 2. HS nhn xt v c th vt qua s phn. ngh thut ca truyn. 2. Ngh thut t s: - Kiu truyn lng truyn, hai ngi HS tng hp kin thc k chuyn (tc gi v nhn vt). Nh v pht biu , m bo tnh chn thc, to ra mt phng thc miu t lch s mi: lch s trong mi quan h mt thit vi s phn c nhn. - Sng to nhiu tnh hung ngh thut, nhiu chi tit tnh tit khm ph chiu su tnh cch nhn vt. Lm vn: Tr bi lm vn s 6 A- Mc tiu bi hc - Cng c nhng kin thc vn hc v k nng lm vn c lin quan n bi hc. - Nhn ra nhng u im, thiu st, nguyn nhn sinh ra nhng u im, thiu st trong bi lm ca mnh. - C nh hng v quyt tm phn u pht huy u im v khc phc thiu st trong cc bi lm sp ti. B- Phng php v phng tin dy hc C- Ni dung, tin trnh ln lp Hot ng ca thy v tr Ni dung cn t Hot ng 3: T chc tng kt 1. HS nhn xt v nhng suy ngh m nh vn gi gm qua tc phm. HS tng hp kin thc v pht biu

96

Hot ng 1: T I. Phn tch chc phn tch 1. Khi phn tch mt bi, cn 1. GV nu yu cu: Khi phn tch: phn tch mt bi, - Ni dung vn . cn phn tch nhng - Th loi ngh lun v nhng thao g? Hy p dng tc lp lun chnh. phn tch bi vit - Phm vi t liu cn s dng cho bi s 6. vit. 2. Phn tch bi vit s 6 (v d - HS nh li kin thc chn 1- SGK trang 20) phn tch , p : Trong truyn ngn Nhng a dng phn tch. con trong gia nh ca Nguyn Thi - GV nh hng, gch d- c nu ln quan nim: Chuyn gia i nhng t ng quan nh cng di nh sng, mi th h trng ch ra cc phi ghi vo mt khc. Ri trm con yu cu ca . sng ca gia nh li cng v mt bin, "m bin th rng m [], rng bng c nc ta v ra ngoi c nc ta". Chng minh rng, trong thin truyn ca Nguyn Thi, qu c mt dng sng truyn thng gia nh lin tc chy t nhng lp ngi i trc: t tin, ng cha, cho n i ch em Chin, Vit. Phn tch: - Ni dung vn : Quan nim ca Nguyn Thi () - Th loi: Ngh lun vn hc. - Thao tc chnh: chng minh. - Phm vi t liu: Tc phm Nhng a con trong gia nh ca Nguyn Thi. Hot ng 2: T II. Xy dng p n (dn ) chc xy dng p n (dn ) GV cng HS xy dng 1. Dn c xy dng theo 3 phn: dn chi tit cho m bi, thn bi, kt bi. Phn thn bi vit s 6 bi cn xy dng h thng lun im. Mi lun im cn c cc lun 97

GV nu cu hi h- c, lun chng. ng dn HS hon chnh 2. Dn cho bi s 6 (v d l dn (p n) lm c bi trn) s HS i chiu vi Ni dung: xem li phn gi p n bi vit ca mnh. cho bi ny tit Vit bi lm vn s 6- Ngh lun vn hc. Hot ng 3: T III. Nhn xt, nh gi bi vit chc nhn xt, nh Ni dung nhn xt, nh gi: gi bi vit - nhn thc ng vn ngh - GV cho HS t nhn lun cha? xt v trao i bi - vn dng ng cc thao tc lp nhn xt ln nhau. lun cha? - GV nhn xt nhng u, - H thng lun im hay khuyt im. thiu? Sp xp hp l hay cha hp l? - Cc lun c (l l, dn chng) c cht ch, tiu biu, ph hp vi vn hay khng? - Nhng li v k nng, din t, Hot ng 4: T IV. Sa cha li bi vit chc Sa cha li bi Cc li thng gp: vit + Thiu , thiu trng tm, khng GV hng dn HS trao r, sp xp khng hp l. i nhn thc li + S kt hp cc thao tc ngh lun v hng sa cha, cha hi ha, cha ph hp vi tng . khc phc. + K nng phn tch, cm th cn km. + Din t cha tt, cn dng t vit cu sai, din t ti ngha, trng lp, Hot ng 5: T V. Tng kt rt kinh nghim chc tng kt rt kinh nghim Ni dung tng kt v rt kinh GV tng kt v nu nghim da trn c s chm, cha bi mt s im c bn c th. cn rt kinh nghim Hot ng 7: Hng E. Hng dn hc nh dn hc nh + Mt s tham kho: 1: Nhng nghch l v trit l v GV cho HS mt s cuc i v ngh thut trong truyn 98

tham kho t ngn Chic thuyn ngoi xa ca luyn tp nh, nu Nguyn Minh Chu. yu cu luyn tp. 2: Phn tch nhng nt p ca ngi H Ni nhn vt c Hin. V sao tc gi cho c Hin l mt ht bi vng ca H Ni? + Yu cu: - Lp dn i cng cho 1 v dn chi tit cho 2. - Vit thnh li vn mt vi trong hai dn lp c. mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm c vn: ng gi v bin c (Trch) H-mingu A- Mc tiu bi hc - Cm nhn c v p khng nhng ca lo ng ph n c v dng cm m c v p ca nhn vt c kim k phng ch th ca ng. - Lm quen vi vi mt nt c o trong ngh thut vn xui ca H-minh-u: t nhng chi tit gin d, chn thc ca mt cuc sn bt c, gi m nhng tng ngha rng ln, khin cho hai nhn vt chnh mang mt ngha biu tng. T , c th rt ra mt bi hc v li vit: chng li vit hoa m m rng tuch, vn thng c mt s HS hin nay a thch. B- Phng php v phng tin dy hc - Phng php thuyt trnh kt hp vi pht vn theo tin trnh quy np. - Phng tin chnh: SGK, SGV, Gio n, c th su tm mt s tranh nh, phim truyn hnh v n phm v H-minh-u c trnh chiu tu theo iu kin c th. C- Ni dung, tin trnh ln lp Hot ng ca GV v HS Hot ng 1: T Yu cu cn t I. Tm hiu chung 99

chc tm hiu chung - GV yu cu 1 HS c phn Tiu dn (SGK) v Nu nhng chnh v H-ming-u, tiu thuyt ng gi v bin c, v tr ca on trch hc. - HS lm vic c nhn. - GV nhn xt v tm tt nhng ni dung c bn.

1. O-nit H-ming-u (18991961): + Nh vn M li du n su sc trong vn xui hin i phng Ty v gp phn i mi li vit truyn, tiu thuyt ca nhiu th h nh vn trn th gii. + Nhng tiu thuyt ni ting ca H-ming-u: Mt tri vn mc (1926), Gi t v kh (1929), Chung nguyn hn ai (1940). + Truyn ngn ca H-ming-u c nh gi l nhng tc phm mang phong v c o him thy. Mc ch ca nh vn l "Vit mt ng vn xui n gi v trung thc v con ngi". 2. ng gi v bin c (The old man and the sea) + c xut bn ln u trn tp ch i sng. + Tc phm gy ting vang ln v hai nm sau H-ming-u c trao gii N-ben. + Tm tt tc phm (SGK). + Tc phm tiu biu cho li vit "Tng bng tri": dung lng cu ch t nhng "khong trng" c tc gi to ra nhiu, chng c vai tr ln trong vic tng cc lp ngha cho vn bn (Tc gi ni rng tc phm l ra di c 1000 trang nhng ng rt xung ch cn by nhiu thi). 3. on trch + on trch nm cui truyn. + on trch k v vic chinh phc con c kim ca ng lo Xan-ti-ag. Qua ngi c cm nhn c nhiu tng ngha c bit l v 100

p ca con ngi trong vic theo ui c m gin d nhng rt to ln ca i mnhv ngha biu tng ca hnh tng con c kim. Hot ng 2: T II. c- hiu vn bn on trch chc c- hiu vn 1. Hnh nh ng lo v con c bn on trch kim 1. HS c nh, n + Xan-ti-a-g l mt ng gi nh lp tm tt theo yu c vng nhit lu. ba ngy hai m cu ca GV. ng ra khi nh c. Khung cnh tri - GV yu cu HS c lt bin mnh mng ch mt mnh ng nhanh v tm tt on lo. Khi tr chuyn vi my nc, khi trch, sau nu mt ui theo con c ln, khi ng u s cu hi v hng dn vi n c mp xng vo xu x con tho lun. c. Cui cng kit sc vo n b con Cu hi 1: Xan-ti-a-g c kim ch cn tr li b xng. Cu l mt con ngi nh th chuyn m ra nhiu tng ngha no? Nhn xt khi . Mt cuc tm kim con c ln nht, qut v hai hnh tng p nht i, hnh trnh nhc nhn ni bt trong on dng cm ca ngi lao ng trong trch: ng lo v con c mt x hi v hnh, th nghim v kim. thnh cng v tht bi ca ngi ngh Cu hi 2: Hnh nh s n c khi theo ui c m nhng vng ln ca con sng to ri trnh by n trc mt ngc kim c nhc i i i... nhc li trong on vn + on trch c hai hnh tng: ng gi ln nhng c im g v cuc u lo v con c kim. Hai hnh tng gia ng lo v co c mang mt v p song song tng (thi im, phong , ng trong mt tnh hung cng thng i lp: t th,)? Cu hi 3: Cm nhn - Con c kim mc cu bt u v con c kim tp nhng vng ln vng trn rt ln, trung vo nhng gic con c quay trn. Nhng con c quan no ca ng lo? vn chm ri ln vng. Nhng vng lChng minh rng n c nhc li rt nhiu ln gi ra c nhng chi tit ny gi v p hng dng, ngoan cng ca ln s tip nhn t xa con c trong cuc chin u y. n gn, t b phn - ng lo trong hon cnh hon 101

n ton th. Cu hi 4: Hy pht hin thm mt lp ngha mi: phi chng ng lo ch cm nhn i tng bng gic quan ca mt ngi i sn, mt k ch nhm tiu dit i th ca mnh? Hy tm nhng chi tit chng t mt cm nhn khc l y, t oa nhn xt v mi, lin h gia ng lo v con c kim. Cu hi 5: So snh hnh nh con c kim trc v sau khi ng lo chim c n. iu ny gi cho anh (ch) suy ngh g? V sao c th coi con c kim nh mt biu tng?

ton n c, mt thu xng hoa mt vn kin nhn va thng cm vi con c va phi khut phc n. - Cuc chin u ti chng cui, ht sc cng thng nhng cng ht sc p . Hai i th u dc sc tn cng v dc sc chng tr. Cm thy chng mt v chong vng nhng ng lo vn ngoan cng Ta khng th t chi x mnh v cht trc mt con c nh th ny c lo ni. ng lo cm thy mt c qut t ngt v c ny mnh si dy m lo ang nu bng c hai tay. Lo hiu con c cng ang ngoan cng chng tr. Lo bit con c s nhy ln, lo mong cho iu ng xy ra ng nhy, c lo ni, ng nhy, nhng lo cng hiu nhng c nhy n ht th khng kh. ng lo nng vo gi ch lt ti n ln ra, ta s ngh. n vng th ba, lo ln u tin thy con c. Lo khng th tin ni di ca n khng lo ni, N khng th ln nh th c. Nhng vng ln ca con c hp dn. N yu i nhng n vn khng khut phc, lo ngh: Tao cha bao gi thy bt k ai hng dng, duyn dng, bnh tnh, cao thng hn my. ng lo cng rt mt c th sp xung bt k lc no. Nhng ng lo lun nh mnh s c thm ln na. Dn ht mi au n v nhng g cn li ca sc lc v lng kiu hnh, lo mang ra ng u vi cn hp hi ca con c. ng lo

102

nhc con ngn lao phng xung sn con c cm thy mi st cm php vo, lo t ngi ln n su ri dn ht trng lc ln cn dao. y l n nh quyt nh cui cng tiu dit con c. Lo rt tic khi phi git n, nhng vn phi git n. - Khi y con c, mang ci cht trong mnh, sc tnh phng vt ln khi mt nc ph ht tm vc khng l, v p v sc lc ca n. Ci cht ca con c cng bc l v p kiu dng him thy c ng lo v con c u l k phng ch th. H xng ng l i th ca nhau. - Nh vn miu t v p ca con c cng l cao v p ca con ngi. i tng chinh phc cng cao c, p th v p ca con ngi i chinh phc cng c tn ln. Cuc chin u gian nan vi bit bao th thch au n tn vinh v p ca ngi lao ng: gin d v ngoan cng thc hin bng c c m ca mnh. 2. GV t chc cho HS 2. Ni dung t tng ca on tho lun rt ra trch ngha t tng ca on Hnh tng con c kim c pht trch. biu trc tip qua ngn t ca ngi k chuyn, c bit l qua nhng li tr chuyn ca ng lo vi con c ta thy ng lo coi n nh mt con ngi. Chnh thi c bit, khc thng ny bin con c thnh nhn vt chnh th hai bn cnh ng lo, ngang hng vi ng. Con c kim mang ngha biu tng. N l i din cho hnh nh thin nhin tiu biu cho v 103

3. GV yu cu HS c li on trch v tho lun: Cu hi 1: Ngoi vic miu t bng li ca ngi k chuyn, cn c loi ngn ng no trc tip ni ln hnh ng v thi ca ng lo trc con c kim na khng? S dng loi ngn ng ny c tc dng g ki ni ln mi quan h gia ng lo v con c kim? Cu hi 2: Ngoi vic miu t bng li ca ngi k chuyn, cn c loi ngn ng no trc tip ni ln hnh ng v thi ca ng lo trc con c kim na khng? S dng loi ngn ng ny c tc dng g ki ni ln mi quan h gia ng lo v con c kim? - HS lm vic c nhn vi vn bn ri tho

p , tnh cht kin hng v i ca t nhin. Trong mi quan h phc tp ca thin nhin vi con ngi khng phi lc no thin nhin cng l k th. Con ngi v thin nhin c th va l bn va l i th. Con c kim l biu tng ca c m va bnh thng gin d nhng ng thi cng rt khc thng, cao c m con ngi t nht tng theo ui mt ln trong i. 3. Ngh thut on trch c im ngn ng k chuyn trong tc phm ng gi v bin c ca H-minh-u c ngn ng ca ngi k chuyn v ngn ng trc tip ca ng gi c th hin bng: lo ngh....., lo ni .... + Ngn ng ca ngi k chuyn tng thut khch quan s vic. + Li pht biu trc tip ca ng lo. y l ngn t trc tip ca nhn vt. C lc n l c thoi ni tm. Nhng trong on vn trch n l i thoi. Li i thoi hng ti con c kim: ng nhy, c, lo ni. ng nhy. C i, ng lo ni c ny, du sao th my cng s cht. My mun tao cng cht na ? My ng git tao, c , ng lo ngh my c quyn lm th. Tao cha tng thy bt k ai hng dng, duyn dng, bnh tnh, cao thng hn my, ngi anh em . + ngha ca li pht biu trc tip: - a ngi c nh ang trc tip chng kin s vic. 104

lun nhm, tr li cu - Hnh thc i thoi ny chng t hi. Xan-ti-a-g coi con c kim nh mt con ngi. - Ni dung i thoi cho thy ng lo chim ngng n thng cm vi n v cm thy nui tic khi tiu dit n. - Mi quan h gia con ngi v thin nhin - ngha biu tng ca con c kim - V p ca con ngi trong hnh trnh theo ui v t c c m ca mnh. Hot ng 3: T III. Tng kt chc tng kt on vn tiu biu cho phong cch - GV tm tt li bi hc, vit c o ca H-minh-u: lun yu cu HS rt ra t con ngi n c trc th nhng nhn xt, nh thch. Con ngi phi vt qua th thch gi chung v on vt qua gii hn ca chnh mnh trch. lun vn ti t c mc m kht - HS t vit phn tng vng ca mnh. Hai hnh tng ng lo kt. v con c kim u mang ngha biu tng gi ra nhiu tng ngha ca tc phm. on vn tiu biu cho nguyn l Tng bng tri ca Hminh-u. Lm vn: DIN T TRONG VN NGH LUN (hai tit son chung) A- Mc tiu bi hc - C thc mt cch y v chun mc ngn t ca bi vn ngh lun. - Bit cch trnh li v dng t, vit cu, s dng ging iu khng ph hp vi chun mc ngn t ca bi vn ngh lun. - Nng cao k nng vn dng nhng cch din t khc nhau trnh by vn mt cch linh hot, sng to. B- Phng php v phng tin dy hc 1. Phng php dy hc:

105

Bi hc ny l bi thc hnh nn phng php dy ch yu l kt hp lm vic c nhn, trao i theo nhm hon thnh cc bi tp. 2. Phng tin dy hc: SGK, GA, phiu hc tp ca hc sinh. C- Ni dung - Tin trnh ln lp Tit 1 Hot ng ca GV & HS Bc 1: GV cho HS tm hiu v d (1) (2) trong SGK v lm r cc ni dung: - Cng trnh by mt ni dung c bn ging nhau nhng cch dng t ng ca hai on khc nhau nh th no? Hy ch r u im v nhc im trong cch dng t ca mi on. - Cho HS ch ra nhng t ng dng khng ph hp. Yu cu HS sa li nhng t ng ny. Ni dung cn t I. Cch s dng t ng trong vn ngh lun - y l hai on vn ngh lun cng vit v mt ch , cng vit v mt ni dung. Tuy nhin mi on li c cch dng t ng khc nhau. - Nhc im ln nht ca on vn (1) l dng t thiu chnh xc, khng ph hp vi i tng c ni ti. l nhng t ng: nhn ri, chng thch lm th, v p lung linh. - on vn (2) cng cn mc mt s li v dng t. Tuy nhin, on vn ny bit cch trch li cc t ng c dng n chnh xc ci thn trong con ngi Bc v th Bc ca cc nh nghin cu, cc nh th khc lm cho vn c hnh nh sinh ng, giu tnh thuyt phc. - Cc t ng: linh hn Huy Cn; ni ht hiu trong ci tri; hi gi nh thng; mt ting ch bun; so Thin Thai; iu i tnh; li li tao...c s dng u thuc lnh vc tinh thn, mang nt ngh chung: u su, lng l rt ph hp vi tm trng Huy Cn trong tp La thing. - Cc t ng giu tnh gi cm (u hiu, ngm ngi di, than van, cm th106

Bc 2: GV tip tc cho HS phn tch v d bi tp 2 v tr li cc cu hi trong SGK.

Bc 3: GV tip tc cho HS phn tch v d bi tp 3 v tr li cc cu hi trong SGK. Bc 4: GV hng dn HS tng hp li vn i n kt lun yu cu s dng t ng trong vn ngh lun.

ng) cng vi li xng h c bit (chng) v hng lot cc thnh phn chc nng nu bt s ng iu gia ngi vit (Xun Diu) vi nh th Huy Cn. - Bi tp yu cu sa cha li dng t trong on vn: + Cc t ng so rng, khng ph hp vi i tng: Kch tc gia v i, kit tc,... + Dng t khng ph hp vi phong cch vn bn chnh lun: vit nh ni, qu nhiu t ng thuc phong cch ngn ng sinh hot: ngi ta ai m chng, chng l g c, pht bnh. II/ Cch s dng v kt hp cc kiu cu trong vn ngh lun Kt cu phn ny cng tng t nh phn mt: ba bi tp t lun v mt cu hi tng hp. Do cch tin hnh cng tng t nh phn trn. Tit 2 III. Xc nh ging iu ph hp trong vn ngh lun. 1. Cch s dng t ng trong vn ngh lun - i tng bnh lun v ni dung c th ca hai on vn khc nhau. + on vn ca ch tch H Ch Minh th hin thi cm th trc ti c ca thc dn Php. Thi ny c th hin qua cch xng h, s dng cc cu ngn, c kt cu c php tng t nh nhau. + on vn ca Nguyn Minh V c din t theo kiu nu phn : nu kin i lp ri ngay lp tc bc b v nu kin ca mnh. Cch hnh vn 107

Bc 1: GV cho HS tm hiu v d (1) (2) trong SGK v lm r cc ni dung theo yu cu trong SGK.

Bc 2: GV tip tc cho HS phn tch v d bi tp 2 v tr li cc cu hi trong SGK.

Bc 3: GV hng dn HS tr li cu hi tng hp. (Nhng im cn ch v ging iu)

nh vy to khng kh i thoi, trao i ng thi cng khng nh s tr li dt khot ca tc gi. Cch xng h y cng khc. l cch xng h thn mt (anh). - S khc bit ging iu u tin l do i tng bnh lun, quan h gia ngi vit vi ni dung bnh lun khc nhau. Sau , v phng din ngn ng, cch dng t ng, cch s dng kt hp cc kiu cu... cng to nn s khc nhau . - on trch (1) s dng cu khng nh dt khot, cu h ho, thc gic; kt hp nhiu kiu cu, s dng kt hp cu ngn, cu di mt cch hp l. Ging vn th hin s h ho, thc gic y nhit huyt. - on trch (2) s dng nhiu t ng gi cm xc, nhiu thnh phn ng chc nng, thnh phn bit lp, to ging vn giu cm xc. Ging iu c bn ca li vn ngh lun l trang trng, nghim tc nhng cc phn trong bi vnc th thay i sao cho ph hp vi ni dung c th.

c vn: Hn trng ba da hng tht (Trch) Lu Quang V A. Mc tiu bi hc : - Hiu c bi kch ca con ngi khi b p t vo nghch cnh : phi sng nh, sng vay mn, sng tm b v tri vi t nhin khin tm hn nhn hu, thanh cao b nhim c v tha ha bi s ln t ca th xc th l, phm tc. - Cm nhn c v p tm hn ca nhng ngi lao ng trong cuc u tranh chng li s dung tc, bo v quyn c 108

sng trn vn, hi ha gia th xc v tm hn, vt cht v tinh thn cng kht vng hon thin nhn cch. - Thy c kch Lu Quang V c sc trn c hai phng din : kch bm vn hc v ngh thut sn khu vi tnh hin i kt hpp cc gi tr truyn thng ;s ph phn mnh m, quyt lit v cht tr tnh mg thm, bay bng. B. Phng tin thc hin - SGK, SGV - Thit k bi hc c. cch thc tin hnh c sng to, gi tr li cu hi, tho lun. d.Tin trnh dy hc - Kim tra bi c Hot ng ca thy Ni dung cn t v tr Hot ng 1: T I. Tm hiu chung chc tm hiu chung 1. Tc gi 1. GV yu cu 1 HS c Lu Quang V (1948- 1988) qu gc phn Tiu dn (SGK) Nng, sinh ti Ph Th trong mt v nu nhng chnh gia ng tr thc. v tc gi Lu Quang V + T 1965 n 1970: Lu Quang V vo b i v c bit n vi t cch GV nhn xt ng thi mt nh th ti nng y ha hn. m rng mt s vn + T 1970 n 1978: nng xut . ng, lm nhiu ngh mu sinh. + T 1978 n 1988: bin tp vin Tp ch Sn khu, bt u sng tc kch v tr thnh mt hin tng c bit ca sn khu kch trng nhng nm 80 vi nhng v c sc nh: Sng mi tui 17, Hn ngy tr li, Li th th 9, khonh khc v v tn, Bnh s, Ti v chng ta, Hai ngn ngy oan tri, Hn Trng Ba, da hng tht, Lu Quang V l mt ngh s a ti: lm th, v tranh, vit truyn, vit tiu lun, nhng thnh cng nht l 109

2. HS nu nhng chnh v v kch Hn Trng Ba da hng tht v v tr ca on trch hc.

kch. ng l mt trong nhng nh son kch ti nng nht ca nn vn hc ngh thut Vit Nam hin i Lu Quang V c tng gii thng H Ch Minh v vn hc ngh thut nm 2000. 2. V kch Hn Trng Ba, da hng tht + V kch c Lu Quang V vit vo nm 1981, c cng din vo nm 1984. + T mt ct truyn dn gian, tc gi xy dng thnh mt v kch ni hin i, t ra nhiu vn mi m c ngha t tng, trit l v nhn vn su sc. + Truyn dn gian gy kch tnh sau khi Hn Trng Ba nhp vo xc anh hng tht dn ti "v tranh chp" chng ca hai b v phi a ra x, b Trng Ba thng kin c a chng v. Lu Quang V khai thc tnh hung kch bt u ch kt thc ca tch truyn dn gian. Khi hn Trng Ba c sng "hp php" trong xc anh hng tht, mi s cng tr nn rc ri, o le ri cui cng au kh, tuyt vng khin Hn Trng Ba khng chu ni phi cu xin Thch cho mnh c cht hn. 3. on trch l phn ln cnh VII. y cng l on kt ca v kch, ng vo lc xung t trung tm ca v kch ln n nh im. Sau my thng sng trong tnh trng "bn trong mt ng, bn ngoi mt no", nhn vt Hn Trng Ba ngy cng tr nn xa l vi bn b, ngi thn trong gia nh v t chn ght chnh mnh, 110

mun thot ra khi nghch cnh tr tru. Hot ng 2: T II. c- hiu vn bn chc c- hiu vn * c th hin tnh cch, tm trng bn ca mi nhn vt v xung t kch. - GV phn vai v hng dn c. HS c theo vai. 1. GV t chc cho HS 1. Phn u: trc khi Thch tm hiu, tho lun xut hin phn u ca on + Trc khi din ra cuc i thoi trch theo mt s cu gia hn v xc, nh vit kch hi: cho Hn Trng Ba "ngi m u mt Cu hi 1: Qua on hi lu ri vt ng dy" vi mt li i thoi gia hn Tr- c thoi y khn thit: ng Ba v xc hng "- Khng. Khng! Ti khng mun tht, tm hm m sng nh th ny mi! Ti chn ci ch nh vit kch mun gi khng phi l ca ti ny lm ri! Ci gm. thn th knh cng, th l ny, ta Cu hi 2: Qua lp kch bt u s mi, ta ch mun ri xa mi hn Trng Ba v gia tc khc!Nu ci hn ca ta c hnh nh (v, con, chu), th ring nh, n tch ra khi ci anh (ch) nhn thy xc ny, d ch mt lt". nguyn nhn no + Hn Trng Ba ang trong tm khin cho ngi thn trng v cng bc bi, au kh ca Trng Ba v c (Nhng cu cm thn ngn, dn dp chnh Trng Ba ri cng vi c nguyn khc khoi) vo bt n v phi - Hn bc bi bi khng th no chu au kh? Trng thot ra khi ci thn xc m hn gh Ba c thi nh th tm. no trc nhng rc ri - Hn au kh bi mnh khng cn ? l mnh na. - HS nghin cu k cc + Trng Ba by gi vng v, th l, li thoi v pht biu ph phng lm. Hn Trng Ba cng kin c nhn ng cng lc cng ri vo trng thi au thi tranh lun nu kh, tuyt vng. thy cn thit. + Trong cuc i thoi vi xc anh hng tht, Hn Trng Ba vo th 111

yu, ui l bi xc ni nhng iu m d mun hay khng mun Hn vn phi tha nhn (ci m khi ng ng cnh v anh hng tht vi "tay chn run ry", "hi th nng rc", "c nghn li" v "sut na th". l cm gic "xao xuyn" trc nhng mn n m trc y Hn cho l "phm". l ci ln ng tt thng con ng "te mu mm mu mi",). + Xc anh hng tht gi li tt c nhng s tht y khin Hn cng cm thy xu h, cm thy mnh ti tin. + Xc anh hng tht cn ci nho vo ci l l m ng a ra ngy bin: "Ta vn c mt i sng ring: nguyn vn, trong sch, thng thn,". + Trong cuc i thoi ny, xc thng th nn rt h h tun ra nhng li thoi di vi cht ging khi th ma mai ci nho khi th ln mt dy i, ch trch, chm chc. Hn ch bung nhng li thoi ngn vi ging nht gng km theo nhng ting than, ting ku. + Ni au kh, tuyt vng ca Hn Trng Ba cng c y ln khi i thoi vi nhng ngi thn. - Ngi v m ng rt mc yu thng gi y bun b v c nht quyt i b i. Vi b "i u cng c cn hn l th ny". B ni ra ci iu m chnh ng cng cm nhn c: "ng u cn l ng, u cn l ng Trng Ba lm vn ngy xa". - Ci Gi, chu ng gi y khng cn phi gi . N mt mc khc t tnh thn (ti khng phi l chu ng ng ni ti cht ri). Ci Gi yu 112

qu ng n bao nhiu th gi y n khng th chp nhn ci con ngi c "bn tay git ln", bn chn "to b nh ci xng" lm "gy tit ci chi non", "gim ln nt c cy sm qu mi m" trong mnh vn ca ng ni n. N hn ng v ng cha ci diu cho cu T m lm gy nt khin cu T trong cn st m man c khc, c tic, c bt n. Vi n, "ng ni i no th l, ph phng nh vy". Ni gin d ca ci Gi bin thnh s xua ui quyt lit: "ng xu lm, c lm! Ct i! Lo t, ct i!". - Ch con du l ngi su sc, chn chn, hiu iu hn l thit. Ch cm thy thng b chng trong tnh cnh tr tru. Ch bit ng kh lm, "kh hn xa nhiu lm". Nhng ni bun au trc tnh cnh gia nh "nh sp tan hoang ra c" khin ch khng th bm bng m au, ch tht thnh li ci ni au : "Thy bo con: Ci bn ngoi l khng ng k, ch c ci bn trong, nhng thy i, con s lm, bi con cm thy, au n thy mi ngy thy mt i khc dn, mt mt dn, tt c c nh lch lc, nha m dn i, n ni c lc chnh con cng khng nhn ra thy na" Tt c nhng ngi thn yu ca Hn Trng Ba u nhn ra ci nghch cnh tr tru. H ni ra thnh li bi vi h ci ngy chn xc Trng Ba xung t h au, h kh nhng "cng khng kh bng by gi". + Sau tt c nhng i thoi y, mi nhn vt bng cch ni ring, ging 113

2. GV t chc cho HS tm hiu, tho lun phn sau ca on trch theo mt s cu hi: Cu hi 1: Hy ch ra s khc nhau trong quan nim ca Trng Ba v Thch v ngha s sng. Theo anh (ch), Trng Ba trch Thch, ngi em li cho mnh s sng (ng ch ngh n gin l cho ti sng, nhng sng nh th

ni ring ca mnh khin Hn Trng Ba cm thy khng th chu ni. Ni cay ng vi chnh bn thn mnh c ln dn ln dn, mun t tung, mun vt tro. + Nh vit kch cho Hn Trng Ba cn li tr tri mt mnh vi ni au kh, tuyt vng ln n nh im, mt mnh vi nhng li c thoi y chua cht nhng cng y quyt lit: "My thng th ri y, ci thn xc khng phi ca ta Nhng l no ta li chu thua my, khut phc my v t nh mt mnh? "Chng cn cch no khc"! My ni nh th h? Nhng c tht l khng cn cch no khc? C tht khng cn cch no khc? Khng cn n ci i sng do my mang li! Khng cn!". y l li c thoi c tnh cht quyt nh dn ti hnh ng chm hng gi Thch mt cch dt khot. 2. Phn sau: t khi Thch xut hin + Cuc tr chuyn gia Hn Trng Ba vi Thch tr thnh ni tc gi gi gm nhng quan nim v hnh phc, v l sng v ci cht. Hai li thoi ca Hn trong cnh ny c mt ngha c bit quan trng: - Khng th bn trong mt ng, bn ngoi mt no c. Ti mun c l ti ton vn - Sng nh vo c, ca ci ngi khc l chuyn khng nn, ng ny n ci thn ti cng phi sng nh anh hng tht. ng ch ngh n gin l cho ti sng, nhng sng 114

no th ng chng cn bit!) c ng khng? V sao? Mn i thoi gia Trng Ba v Thch tot ln ngh g? Cu hi 2: Khi Trng Ba kin quyt i tr xc cho hng tht, Thch nh cho hn Trng Ba nhp vo cu T, Trng Ba t chi. V sao? - HS nghin cu k cc li thoi v pht biu kin c nhn ng thi tranh lun nu thy cn thit.

nh th no th ng chng cn bit!. Ngi c, ngi xem c th nhn ra nhng ngha trit l su sc v thm tha qua hai li thoi ny. Th nht, con ngi l mt th thng nht, hn v xc phi hi ha. Khng th c mt tm hn thanh cao trong mt thn xc phm tc, ti li. Khi con ngi b chi phi bi nhng nhu cu bn nng ca thn xc th ng ch ti cho thn xc, khng th t an i, v v mnh bng v p siu hnh ca tm hn. Th hai, sng thc s cho ra con ngi qu khng h d dng, n gin. Khi sng nh, sng gi, sng chp v, khi khng c l mnh th cuc sng y tht v ngha. Nhng li thoi ca Hn Trng Ba vi Thch chng t nhn vt thc r v tnh cnh tr tru, y tnh cht bi hi ca mnh, thm tha ni au kh v tnh trng ngy cng vnh lch gia hn v xc, ng thi cng chng t quyt tm gii thot nung nu ca nhn vt trc lc Thch xut hin. + Quyt nh dt khot xin tin Thch cho cu T c sng li, cho mnh c cht hn ch khng nhp hn vo thn th ai na ca nhn vt Hn Trng Ba l kt qu ca mt qu trnh din bin hp l. Hn na, quyt nh ny cn phi a ra kp thi v cu T va mi cht. Hn Trng Ba th hnh dung cnh hn ca mnh li nhp vo xc cu T sng v thy r "bao nhiu s rc ri" v l li tip tc xy ra. Nhn thc tnh to y cng tnh thng m con cu T cng 115

Hot ng 3: T chc tng kt - GV nh hng cho HS t tng kt. Cu hi: Cm nhn khi qut ca anh ch sau khi c- hiu on trch

khin Hn Trng Ba i n quyt nh dt khot. Qua quyt nh ny, chng ta cng thy Trng Ba l con ngi nhn hu, sng sut, giu lng t trng. c bit, l con ngi thc c ngha ca cuc sng. Ci cht ca cu T c ngha y nhanh din bin kch i n ch "m nt". Dng t qu trnh i n quyt nh dt khot ca nhn vt Hn Trng Ba, Lu Quang V m bo c tnh t nhin, hp l ca tc phm. III. Tng kt Khng ch c ngha trit l v nhn sinh, v hnh phc con ngi, rong v kch ni chung v on kt ni ring, Lu Quang V mun gp phn ph phn mt s biu hin tiu cc trong li sng lc by gi: Th nht, con ngi ang c nguy c chy theo nhng ham mun tm thng v vt cht, ch thch hng th n ni tr nn phm phu, th thin. Th hai, ly c tm hn l qu, i sng tinh thn l ng trng m chng chm lo thch ng n sinh hot vt cht, khng phn u v hnh phc ton vn. C hai quan nim, cch sng trn u cc oan, ng ph phn. Ngoi ra, v kch cn cp n mt vn cng khng km phn bc xc, l tnh trng con ngi phi sng gi, khng dm v cng khng c sng l bn thn mnh. y l nguy c y con ngi n ch b tha ha do danh v li. Vi tt c nhng ngha , on 116

trch rt tiu biu cho phong cch vit kch ca Lu Quang V. c vn: v mt s mt ca vn vn ha truyn thng (Trch n hin i t truyn thng) Trn nh Hu A. Mc tiu bi hc - Nm c nhng lun im ch yu ca bi vit v lin h vi thc t hiu r nhng c im ca vn vn ha truyn thng Vit Nam. - Nng cao k nng c, nm bt v x l thng tin trong nhng vn bn khoa hc, chnh lun. B. Phng tin thc hin - SGK, SGV - Thit k bi hc c. cch thc tin hnh c sng to, gi tr li cu hi, tho lun. d.Tin trnh dy hc - Kim tra bi c - Gii thiu bi mi Hot ng ca thy v tr Hot ng 1: T chc tm hiu chung - GV yu cu 1 HS c Tiu dn v tm tt nhng chnh. - GV nhn xt v dng phng php thuyt trnh gii thiu thm v cng trnh n hin i t truyn thng ca tc gi Trn nh Hu. Ni dung cn t I. Tm hiu chung 1. Tc gi Trn nh Hu (1927- 1995) l mt chuyn gia v cc vn vn ha, t tng Vit Nam. ng c nhiu cng trnh nghin cu v vn ha, t tng c gi tr: n hin i t truyn thng (1994), Nho gio v vn hc Vit Nam trung cn i (1995), Cc bi ging v t tng phng ng (2001), 2. Tc phm n hin i t truyn thng ca PGS Trn nh Hu l mt cng trnh 117

nghin cu vn ha c ngha. V mt s mt ca vn vn ha truyn thng c trch phn V vn tm c sc vn ha dn tc (mc 5, phn II v ton b phn III) thuc cng trnh V mt s mt ca vn vn ha truyn thng. Kin thc b sung Kin thc b sung Theo T in ting Vit, vn ha l "tng th ni chung nhng gi tr vt cht v tinh thn do con ngi sng to ra trong qu trnh lch s". Vn ha khng c sn trong t nhin m bao gm tt c nhng g con ngi sng to (vn ha la nc, vn ha cng ching, Ngy nay, ta thng ni: vn ha n (m thc), vn ha mc, vn ha ng x, vn ha c, th d u l nhng gi tr m con ngi sng to ra qua trng k lch s. Theo Trn nh Hu, "hnh thc c trng hay biu hin tp trung, vng m c ca nn vn ha li nm i sng tinh thn, nht l thc h, vn hc ngh thut, biu hin li sng, s a thch, cch suy ngh, phong tc, tp qun, bng gi tr". Hot ng 2: T II. c- hiu vn bn. chc c- hiu vn bn 1. HS c v nu cm 1. Khi qut chung v on nhn chung v on trch. trch (GV gi : tc gi Trong bi, ngi vit thot khi t thi ca ngi, ch thi hoc ngi ca, hoc ch bai bai hay phn tch n gin thng thy khi tip cn vn khoa hc i vi nhng . Tinh thn chung ca bi vit l c im ni bt tin hnh mt s phn tch, nh gi ca vn ha Vit khoa hc i vi nhng c im Nam?). ni bt ca vn ha Vit Nam. Tc gi 118

2. GV nu vn cho HS tm hiu: v quan nim sng, quan nim v l tng, v ci p. - HS c k phn u bi vit v tm hiu theo gi ca GV. - GV tng hp cc kin, nhn xt v cht li nhng c bn.

s dng ging vn im tnh, khch quan trnh by cc lun im ca mnh. Ngi c ch c th nhn ra c ngun cm hng tht s ca tc gi nu hiu ci ch xa m ng hng n: gp phn xy dng mt chin lc pht trin mi cho t nc thot khi tnh trng ngho nn, lc hu, km pht trin hin thi. 2. Quan nim sng, quan nim v l tng v ci p trong vn ha Vit Nam. + Quan nim sng, quan nim v l tng: - "Coi trng hin th trn tc hn th gii bn kia", "nhng cng khng bm ly hin th, khng qu s hi ci cht". - " thc v c nhn v s hu khng pht trin cao". - "Mong c thi bnh, an c lc nghip lm n cho no , sng thanh nhn, thong th, c ng con nhiu chu". - "Yn phn th thng, khng mong g cao xa, khc thng, hn ngi". - "Con ngi c a chung l con ngi hin lnh, tnh ngha". - "Khng ca tng tr tu m ca tng s khn kho", "khng chung tr m cng khng chung dng", "dn tc chng ngoi xm lin tc nhng khng thng v". - "Trong tm tr nhn dn thng c Thn v Bt m khng c Tin". + Quan nim v ci p: - "Ci p va l xinh, l kho". - "Khng ho hc ci trng l huy hong, khng say m ci huyn o, k 119

3. GV nu vn cho HS tho lun: + Trong bi vit, tc gi Trn nh Hu xem c im ni bt nht ca sng to vn ha Vit Nam l g? + Theo anh (ch) vn ha truyn thng c th mnh v hn ch g? - HS tho lun v pht biu kin. - GV nhn xt v khc su mt s .

v. Mu sc chung ci du dng, thanh nh, ght ci sc s". - "Tt c u hng vo ci p du dng, thanh lch, duyn dng v c quy m va phi". Tm li: quan nim trn y th hin "vn ha ca dn nng nghip nh c, khng c nhu cu lu chuyn, trao i, khng c s kch thch ca th; t bo ca x hi nng nghip l h tiu nng, n v ca t chc x hi l lng". cn l "kt qu ca thc lu i v s nh yu, v thc t nhiu kh khn, nhiu bt trc" ca h trong cuc sng. V sau ht, cn c "s dung hp ca ci vn c, ca vn ha Pht gio, vn ha Nho gio" "t ngoi du nhp vo nhng u li du n su sc trong bn sc dn tc". 3. c im ni bt ca nn vn ha Vit Nam- th mnh v hn ch. + c im ni bt ca sng to vn ha Vit Nam l: "thit thc, linh hot, dung ha". + Th mnh ca vn ha truyn thng l to ra mt cuc sng thit thc, bnh n, lnh mnh vi nhng v p du dng, thanh lch, nhng con ngi hin lnh, tnh ngha, sng c vn ha trn mt ci nn nhn bn. + Hn ch ca nn vn ha truyn thng l khng c kht vng v sng to ln trong cuc sng, khng mong g cao xa, khc thng, hn ngi, tr tu khng c cao. Sau khi nu nhng im "khng c sc" ca vn ha Vit Nam 120

(khng ng ngha vi vic "ch"), tc gi li khng nh: "ngi Vit Nam c nn vn ha ca mnh" (khng ng ngha vi vic "khen"). Cch lp lun ca tc gi khng h mu thun. Bi theo tc gi quan nim, vic i tm ci ring ca vn ha Vit Nam khng nht thit phi gn lin vi vic c chng minh dn tc Vit Nam khng thua km cc dn tc khc nhng im m th gii tha nhn l rt ni bt cc dn tc y. N lc chng minh nh vy l mt n lc v vng. Tc gi ch ra nhng im "khng c sc" ca vn ha Vit Nam l trn tinh thn y. Vic lm ca tc gi hm cha mt gi v phng php lun nghin cu vn bn sc vn ha dn tc. Hn na, tc gi quan nim vn ha l s tng ha ca nhiu yu t, trong li sng, quan nim sng l yu t then cht. Khi quan st thy ngi Vit Nam c li sng ring, quan nim sng ring, tc gi hon ton c c s khng nh: ngi Vit Nam c nn vn ha ring. Ha ra, "khng c sc" mt vi im thng hay c ngi ta nhc ti khng c ngha l khng c g. Tc gi c mt quan nim ton din v vn ha v trin khai cng vic nghin cu ca mnh da vo vic kho st thc t khch quan ch khng phi vo cc "tri thc tin nghim". 4. GV nu vn cho 4. Tn gio v vn ha truyn HS tho lun: thng Vit Nam. + Nhng tn gio no + Nhng tn gio c nh hng mnh 121

c nh hng mnh n vn ha truyn thng Vit Nam? + Ngi Vit Nam tip nhn t tng ca cc tn gio ny theo hng no to nn bn sc vn ha dn tc? - HS tho lun v pht biu kin. - GV nhn xt v khc su mt s .

5. GV nu vn cho HS tho lun: + Con ng hnh thnh bn sc dn tc ca vn ha Vit Nam, theo tc gi l g? + T nhng gi ca tc gi trong bi vit, theo anh (ch), "Nn vn ha tng lai" ca Vit Nam l g? - HS tho lun v pht biu kin. - GV nhn xt v khc su mt s .

n vn ha truyn thng Vit Nam l: Pht gio v Nho gio (Pht gio v Nho gio tuy t ngoi du nhp vo nhng u li du n su sc trong bn sc dn tc). + to nn bn sc vn ha dn tc, ngi Vit Nam tip nhn t tng ca cc tn gio ny theo hng: " Pht gio khng c tip nhn kha cnh tr tu, cu gii thot, m Nho gio cng khng c tip nhn kha cnh nghi l tn mn, gio iu khc nghit". Ngi Vit tip nhn tn gio to ra mt cuc sng thit thc, bnh n, lnh mnh vi nhng v p du dng, thanh lch, nhng con ngi hin lnh, tnh ngha, sng c vn ha trn mt ci nn nhn bn. 5. Con ng hnh thnh bn sc dn tc ca vn ha Vit Nam. Trong li kt ca on trch, PGS Trn nh Hu khng nh: "Con ng hnh thnh bn sc dn tc ca vn ha khng ch trng cy vo s to tc ca chnh dn tc m cn trng cy vo kh nng chim lnh, kh nng ng ha nhng gi tr vn ha bn ngoi. V mt , lch s chng minh l dn tc Vit Nam c bn lnh". Khi nim "to tc" y l khi nim c tnh cht quy c, ch nhng sng to ln, nhng sng to m khng dn tc no c hoc c m khng t c n tm vc k v, gy nh hng mnh m n xung quanh, to thnh nhng mu mc ng hc tp. Khi nim "ng ha" va ch v 122

6. GV nu vn cho HS tho lun: + Qua bi vit ny, theo anh (ch) vic tm hiu truyn thng vn ha dn tc c ngha g trong i sng hin nay ca cng ng ni chung v mi c nhn ni ring? - HS tho lun v pht biu kin. - GV nhn xt v khc

th tn ti nghing v pha tip nhn nhng nh hng t bn ngoi, nhng nh hng lan n t cc ngun vn minh, vn ha ln, va ch kh nng tip thu ch ng ca ch th tip nhn- mt kh nng cho php ta bin nhng ci ngoi lai thnh ci ca mnh, trn c s gn lc v thu gi. Khi nim "dung hp" va c nhng mt gn gi vi khi nim "ng ha" va c im khc. Vi khi nim ny, ngi ta mun nhn mnh n kh nng "chung sng ha bnh" ca nhiu yu t tip thu t nhiu ngun khc nhau, c th hi ha c vi nhau trong mt h thng, mt tng th mi. Nh vy, khi khi qut bn sc vn ha Vit Nam, tc gi khng h ri vo thi t ti hay mit th dn tc. V "Nn vn ha tng lai" ca Vit Nam s l mt nn vn ha tin tin m bn sc dn tc, c ha nhp m khng ha tan, tip thu tinh hoa vn ha nhn loi lm giu cho vn ha dn tc. 6. ngha ca vic tm hiu truyn thng vn ha dn tc + Trong bi cnh thi i ngy nay, vic tm hiu bn sc vn ha dn tc tr thnh mt nhu cu t nhin. Cha bao gi dn tc ta c c hi thun li nh th xc nh "chn din mc" ca mnh qua hnh ng so snh, i chiu vi "khun mt" vn ha ca cc dn tc khc. Gia hai vn hiu mnh v hiu ngi c mi quan h tng h. + Tm hiu bn sc vn ha dn tc rt c ngha i vi vic xy 123

su mt s .

Hot ng 3: T chc tng kt - GV t chc cho HS tng hp li nhng vn tm hiu, phn tch, t vit phn tng kt ngn gn.

dng mt chin lc pht trin mi cho t nc, trn tinh thn lm sao pht huy c ti a mt mnh vn c, khc phc c nhng nhc im dn thnh c hu t tin i ln. + Tm hiu bn sc vn ha dn tc gn lin vi vic qung b ci hay, ci ca dn tc "gp mt" cng nm chu, thc y mt s giao lu lnh mnh, c li chung cho vic xy dng mt th gii ha bnh, n nh v pht trin. III. Tng kt Bi vit ca PGS Trn nh Hu cho thy: nn vn ha Vit Nam tuy khng s nhng vn c nt ring m tinh thn c bn l: "thit thc, linh hot, dung ha". Tip cn vn bn sc vn ha Vit Nam phi c mt con ng ring, khng th p dng nhng m hnh cng nhc hay lao vo chng minh cho c ci kng thua km ca dn tc mnh so vi dn tc khc trn mt s im c th. Bi vit th hin r tnh khch quan, khoa hc v tnh tr tu.

Ting vit: Phong cch ngn ng hnh chnh

A.Mc tiu bi hc

- Nm vng c im ca ngn ng dng trong cc vn bn hnh chnh phn bit vi cc phong cch ngn ng khc : chnh lun khoa hc v ngh thut. - C k nng hon chnh vn bn theo mu in sn ca nh nc, hoc c th t son tho nhng vn bn thng dng nh : n t, bin bn, .... khi cn thit.
B. phng tin dy hc

- Sch gio khoa, sch gio vin - Thit k bi hc. 124

C. Phng php dy hc

Gio vin t chc gi hc theo cch kt hp gi tm , vn p , trao i tho lun.

D. tin trnh t chc dy hc

1. Kim tra bi c 2. Bi mi. Hot ng ca thy v tr Hot ng 1: Tm hiu mt s vn bn GV ln lt ch nh tng HS c to cc vn bn trong SGK, sau nu cu hi tm hiu: a) K thm cc vn bn cng loi vi cc vn bn trn. b) im ging nhau v khc nhau gia cc vn bn trn l g? Ni dung cn t I. Ngn ng hnh chnh l g? 1. Tm hiu vn bn a) Cc vn bn cng loi vi 3 vn bn trn: + Vn bn 1 l ngh nh ca Chnh ph (Ban hnh iu l bo him y t). Gn vi ngh nh l cc vn bn khc ca cc c quan Nh nc (hoc t chc chnh tr, x hi) nh: thng t, thng co, ch th, quyt nh, php lnh, ngh quyt, + Vn bn 2 l giy chng nhn ca th trng mt c quan Nh nc (Giy chng nhn tt nghip THPT- tm thi). Gn vi giy chng nhn l cc loi bn bn nh: vn bng, chng ch, giy khai sinh, + Vn bn 3 l n ca mt cng dn gi mt c quan Nh nc hay do Nh nc qun l (n xin hc ngh). Gn vi n l cc loi vn bn khc nh: bn khai, bo co, bin bn, b) im ging nhau v khc nhau gia cc vn bn: + Ging nhau: Cc vn bn u c tnh php l, l c s gii quyt nhng vn mang tnh hnh chnh, cng v. + Mi loi vn bn thuc phm vi, 125

Hot ng 2: T chc tm hiu ngn ng hnh chnh trong vn bn hnh chnh GV yu cu HS tm hiu ngn ng c s dng trong cc vn bn: a) c im kt cu, trnh by. b) c im t ng, cu vn. - HS lm vic c nhn (kho st cc vn bn) v trnh by trc lp. Cc HS khc c th nhn xt, b sung (nu cn).

quyn hn khc nhau, i tng thc hin khc nhau. 2. Ngn ng hnh chnh trong vn bn hnh chnh + V trnh by, kt cu: Cc vn bn u c trnh by thng nht. Mi vn bn thng gm 3 phn theo mt khun mu nht nh: - Phn u: cc tiu mc ca vn bn. - Phn chnh: ni dung vn bn. - Phn cui: cc th tc cn thit (thi gian, a im, ch k,). + V t ng: Vn bn hnh chnh s dng nhng t ng ton dn mt cch chnh xc. Ngoi ra, c mt lp t ng hnh chnh c s dng vi tn s cao (cn c, c s y nhim ca, ti cng vn s, nay quyt nh, chu quyt nh, chu trch nhim thi hnh quyt nh, c hiu lc t ngy, xin cam oan + V cu vn: c nhng vn bn tuy di nhng ch l kt cu ca mt cu (Chnh ph cn c. Quyt nh: iu 1, 2, 3,). Mi quan trng thng c tch ra v xung dng, vit hoa u dng. VD: Ti tn l: Sinh ngy: Ni sinh: Nhn chung, vn bn hnh chnh cn chnh xc bi v a s u c gi tr php l. Mi cu, ch, con s du chm du phy u phi chnh xc khi gy phin phc v sau. Ngn ng hnh chnh khng phi l ngn ng biu cm nn cc t ng 126

Hot ng 3: T chc tm hiu khi nim phong cch ngn ng hnh chnh T vic tm hiu cc vn bn trn, GV hng dn HS rt ra khi nim phong cch ngn ng hnh chnh. Hot ng 4: T chc luyn tp Bi tp 1: Hy k tn mt s loi vn bn hnh chnh thng lin quan n cng vic hc tp trong nh trng ca anh (ch) GV gi , t chc cho HS cc nhm thi xem nhm no k c nhiu v ng. Bi tp 2: Hy nu nhng c im tiu biu v trnh by vn bn, v t ng, cu vn ca vn bn hnh chnh (lc trch- SGK). Trn c s ni dung bi hc, GV gi HS phn tch.

biu cm hn ch s dng. Tuy nhin, vn bn hnh chnh cn s trang trng nn thng s dng nhng t HnVit. 3. Ngn ng hnh chnh l g? Ngn ng hnh chnh l ngn ng dng trong cc vn bn hnh chnh giao tip trong phm vi cc c quan Nh nc hay cc t chc chnh tr, x hi (gi chung l c quan), hoc gia c quan vi ngi dn v gia ngi dn vi c quan, hay gia nhng ngi dn vi nhau trn c s php l. II. Luyn tp Bi tp 1: Mt s loi vn bn hnh chnh thng lin quan n cng vic hc tp trong nh trng: n xin ngh hc, Bin bn sinh hot lp, n xin vo on TNCS H Ch Minh, Giy chng nhn, S yu l lch, Bng tt nghip THCS, Giy khai sinh, Hc b, Giy chng nhn trng tuyn vo lp 10, Bn cam kt, Gip mi hp, Bi tp 2: Nhng c im tiu biu: + Trnh by vn bn: 3 phn - Phn u gm: tn hiu nc, tn c quan ra quyt nh, s quyt nh, ngy thng nm, tn quyt nh. - Phn chnh: B trng cn c theo ngh quyt nh: iu 1, iu 2, iu 3 - Phn cui: ngi k (k tn ng du), ni nhn. 127

+ T ng: dng nhng t ng hnh chnh (quyt nh v vic, cn c ngh nh, theo ngh ca, quyt nh, ban hnh km theo quyt nh, quy nh trong ch th, quyt nh c hiu lc, chu trch nhim thi hnh quyt nh, + Cu: s dng cu vn hnh chnh (ton b phn ni dung ch c mt cu). Ting vit: Phong cch ngn ng hnh chnh (Tip theo) I. Mc tiu cn t Xem tit hc trc. II- chun b - HS nghin cu trc nhng v d phn bi hc v cc bi tp phn luyn tp trong SGK. - GV su tm thm mt s vn bn hnh chnh, chun b cc ng liu trnh chiu trn my cho HS quan st (nu c). III- tin trnh ln lp a. n nh lp- kim tra bi c - n nh n np. - Kim tra: + Kim tra bi Phong cch ngn ng hnh chnh (tit hc trc) hoc kim tra tng hp kin thc v c trng cc phong cch ngn ng hc. + Kim tra vic chun b bi nh. - Gii thiu bi mi: Hot ng ca thy Ni dung cn t v tr Hot ng 1: T II. c trng ca phong cch ngn chc tm hiu c ng hnh chnh trng ca phong cch 1. Tnh khun mu ngn ng hnh Tnh khun mu th hin kt cu chnh 3 phn thng nht: 128

1. GV yu cu HS c a) Phn m u gm: li cc vn bn tit + Quc hiu v tiu ng. hc trc v phn tch + Tn c quan, t chc ban hnh tnh khun mu ca vn bn. cc vn bn . + a im, thi gian ban hnh vn - HS lm vic c nhn bn. v trnh by trc lp. + Tn vn bn- mc tiu vn bn. - GV nhn xt v cht b) Phn chnh: ni dung vn bn. li mt s ni dung, lu c) Phn cui: HS mt s vn . + a im, thi gian (nu cha t phn u). + Ch k v du (nu c thm quyn). Ch : + Nu l n t, k khai th phn cui nht thit phi c ch k, h tn y ca ngi lm n hoc k khai. + Kt cu 3 phn c th "x dch" mt vi im nh ty thuc vo nhng loi vn bn khc nhau, song nhn chung u mang tnh khun mu thng nht. 2. GV t cu hi 2. Tnh minh xc HS tho lun: Tnh minh xc th hin : Cu hi: Tnh minh + Mi t ch c mt ngha, mi cu xc ca vn bn hnh ch c mt . Tnh chnh xc v ngn chnh th hin t i hi n tng du chm, du nhng im no? Nu phy, con s, ngy thng, ch k, khng m bo tnh + Vn bn hnh chnh khng c minh xc th iu g dng t a phng, t khu ng, s xy ra? khng dng cc bin php tu t hoc - HS tho lun v pht li biu t hm , khng xa b, thay biu kin. i, sa cha. - GV nhn xt v khc Ch : su mt s c bn. Vn bn hnh chnh cn m bo tnh minh xc bi v vn bn c vit ra ch yu thc thi. Ngn t chnh l "chng tch php l". 129

3. GV t cu hi HS tho lun: Cu hi: Tnh cng v th hin nh th no trong vn bn hnh chnh? Trong n xin ngh hc, iu g l quan trng- cm xc ca ngi vit hay xc nhn ca cha m, bnh vin? - HS tho lun v pht biu kin. - GV nhn xt v khc su mt s c bn. Hot ng 2: T chc luyn tp Bi tp 1 v bi tp Bi tp 1 v bi tp 2: 2: Ni dung cn t: - GV yu cu HS xem li Xem li mc 1- phn III- Ni dung bi bi hc tr li y hc. , chnh xc. - HS lm vic c nhn, xem li bi, pht biu kin. Cc HS khc nhn xt, b sung (nu cn). Bi tp 3 v bi tp Bi tp 3 v bi tp 4: 4: Bi tp thc hnh nn Bi tp 3: HS c th chun b trc Yu cu ca bin bn mt cuc hp: 130

VD: Nu vn bng m khng chnh xc v gy sinh, h, tn, m, qu, th b coi nh khng hp l (khng phi ca mnh). Trong x hi vn c hin tng mo ch k, lm du gi lm cc giy t gi: bng gi, chng minh th gi, hp ng gi, 3. Tnh cng v Tnh cng v th hin : + Hn ch ti a nhng biu t tnh cm c nhn. + Cc t ng biu cm nu dng cng ch mang tnh c l, khun mu. VD: knh chuyn, knh mong, trn trng knh mi, + Trong n t ca c nhn, ngi ta ch trng n nhng t ng biu hn l cc t ng biu cm. VD: trong n xin ngh hc, xc nhn ca cha m, bnh vin c gi tr hn nhng li trnh by c cm xc c thng cm. III. Luyn tp

 nh, trn c s ni dung bi hc lp, HS c th iu chnh, sa cha (nu cn)

chnh xc v thi gian, a im, thnh phn. Ni dung cuc hp cn ghi vn tt nhng r rng. Cui bin bn cn c ch k ca ch ta v th k cuc hp. Bi tp 4: Yu cu ca n xin gia nhp on TNCS H Ch Minh: + Tiu . + Knh gi (on cp trn). + L do xin gia nhp on TNCS H Ch Minh. + Nhng cam kt. + a im, ngy thng nm + Ngi vit k v ghi r h tn. Pht biu t do

Lm vn: A- Mc tiu bi hc - C nhng hiu bit u tin v pht biu t do (khi nim, nhng im ging nhau v khc nhau so vi pht biu theo ch ). - Nm c mt s nguyn tc v yu cu ca pht biu t do. - Bc u vn dng nhng kin thc v k nng vo cng vic pht biu t do v mt ch m cc em thy hng th v c mong mun c trao i kin vi ngi nghe. B- Phng php v phng tin dy hc 1. Phng php dy hc: Bi hc kt hp l thuyt v thc hnh. Cn khai thc tnh tch cc, ch ng ca hc sinh. C th cho hc sinh tho lun, gi cho hc sinh tng tng v luyn tp cch pht biu t do. 2. Phng tin dy hc SGK, GA, phiu hc tp ... C- Ni dung, tin trnh ln lp Hot ng ca thy v tr Hot ng 1: Tm hiu nhng tnh Ni dung cn t I. Tm hiu v pht biu t do 1. Nhng trng hp c coi l 131

hung ny sinh pht biu t do. 1- GV nu yu cu: Hy tm mt vi v d i sng quanh mnh chng t rng: trong thc t, khng phi lc no con ngi cng ch pht biu nhng kin m mnh chun b k cng, theo nhng ch nh sn. - HS da vo phn gi trong SGK tm v d. - GV nhn xt v nu thm mt s v d khc.

pht biu t do. + Trong bui giao lu: "cht vi 8X" ca i truyn hnh k thut s, khi c ngi dn chng trnh gi : "trong chuyn i chu u, k nim no anh nh nht?", mt khch mi (nhc s) pht biu: "C rt nhiu k nim ng nh trong chuyn i y: chp nh lu nim vi bn b; nhng bui biu din; gp g b con Vit Kiu; Nhng c l k nim ng nh nht trong chuyn i y, vng, ti nh ra ri, l m biu din cho b con Vit kiu ta Pa-ri ". V c th, v khch mi pht biu rt say sa nhng cm nhn ca mnh v m biu din y: nhc s biu din ra sao, b con cm ng th no, nhng ngi nc ngoi c mt hm y pht biu nhng g, + Mt bn hc sinh khi c c gio nu vn : "Hy pht biu nhng hiu bit ca em v th mi Vit Nam giai on 30- 45" gi tay xin kin: "Tha c, em ch xin pht biu v mng th tnh thi c khng ". c s ng ca c gio, bn hc sinh y pht biu mt cch say sa, ho hng (tuy c phn hi lan man) v mng th tnh trong phong tro th mi: nhng nh th c nhiu th tnh, nhng bi th tnh tiu biu, nhng cm nhn v th tnh, + Trong bui i hi chi on, mc d khng c phn cng tham lun nhng ngay sau khi nghe bn A pht biu v phong tro "hc tp v lm theo tm gng o c H Ch Minh", bn B xin pht biu v bn ng gp 132

2- GV nu vn : T nhng v d nu trn, anh (ch) hy tr li cu hi: V sao con ngi lun c nhu cu c (hay phi) pht biu t do? - HS da vo v d v tnh hung nu ra trong SGK pht biu.

3- GV nu cu hi trc nghim: Lm th no pht biu t do thnh cng? a) Khng c pht biu v nhng g mnh khng hiu bit v thch th. b) Phi bm chc ch , khng b xa hoc lc . c) Phi t rn luyn c th nhanh chnh tm v sp xp . d) Nn xy dng li pht biu thnh mt bi hon chnh. e) Ch nn tp trung

nhiu kin rt hay, rt b ch, thm ch cn hn c bi pht biu chun b sn ca bn A. Trn y l nhng v d v pht biu t do. 2. Nhu cu c (hay phi) pht biu t do. + Trong qu trnh sng, hc tp v lm vic, con ngi c rt nhiu iu say m (hay buc phi tm hiu). Tri thc th v cng m hiu bit ca mi ngi c hn nn chia s v c chia s l iu vn thng gp. + "Con ngi l tng ha cc mi quan h x hi". V vy, pht biu t do l mt nhu cu (mun ngi khc nghe mnh ni) ng thi l mt yu cu (ngi khc mun c nghe mnh ni). Qua pht biu t do, con ngi s hiu ngi, hiu mnh v hiu i hn. 3. Cch pht biu t do + Pht biu t do l dng pht biu trong ngi pht biu trnh by vi mi ngi v mt iu bt cht ny sinh do mnh thch th, say m hoc do mi ngi yu cu. + V bt ng, ngu nhin, ngoi d tnh nn ngi pht biu khng th tc thi xy dng li pht biu thnh mt bi hon chnh c s chun b cng phu. + Ngi pht biu s khng thnh cng nu pht biu v mt ti m mnh khng hiu bit v thch th. V c hiu bit mi ni ng, c thch th mi ni hay. Nhng hng th khng d n, hiu bit th c hn, cng khng th n mt cch bt 133

vo nhng ni dung c kh nng lm cho ngi nghe cm thy mi m v th v. g) Lun lun quan st nt mt, c ch ca ngi nghe c s iu chnh kp thi. - HS da vo kinh nghim bn thn v nhng iu tm hiu trn y c nhng la chn thch hp.

ng. Mun to hng th v c vn hiu bit, khng c cch g hn l say m hc tp, tm hiu, sng nhit tnh v say m vi cuc i. + Pht biu d l t do cng phi c ngi nghe. Pht biu ch thc s thnh cng khi thc s hng ti ngi nghe. Ngi pht biu phi chn ti ph hp, c cch ni ph hp vi ngi nghe. Trong qu trnh pht biu cn quan st nt mt, c ch, ca ngi nghe c s iu chnh kp thi. Thnh cng ca pht biu t do ch thc s c c khi hng th ca ngi ni bt gp v cng hng vi hng th ca ngi nghe. D nhin, khng ngi nghe no hng th vi nhng g lm h nhm chn tr khi iu khng mi c pht biu bng cch ni mi. Nh vy, trong tt c cc phng n trn, ch c phng n (d) l khng la chn cn li u l nhng cch khin pht biu t do thnh cng. Lu : c k phn ghi nh. Hot ng 2: Luyn II. Luyn tp tp 1- GV c th a mc 1. Luyn tp tnh hung pht (4) trong SGK vo phn biu t do (mc 4- SGK) luyn tp khc Bc 1: Chn ch c th. su nhng iu cn Bc 2: Kim tra nhanh xem v sao ghi nh mc (3). mnh chn ch y (tm c? - Trn c s mc (3), c nhiu ngi tn thnh? ch mi HS c th ha nhng m?... hay l tt c nhng l do ?). iu t ra mc Bc 3: Phc nhanh trong c nhng (4). chnh ca li pht biu v sp xp chng theo th t hp l. Bc 4: Ngh cch thu ht s ch ca ngi nghe (nhn mnh nhng ch c ngha quan trng; a ra nhng 134

2. GV hng dn HS thc hin cc bi luyn tp trong SGK.

3. GV c th chn mt ch bt ng v khuyn khch nhng hc sinh c hng th v hiu bit thc hnh- c lp nghe v nhn xt, gp .

thng tin mi, bt ng, c sc gy n tng; lng ni dung pht biu vo nhng cu chuyn k l th, hp dn; tm cch din t d tip nhn v trong hon cnh thch hp c thm s gi cm hay hi hc; th in s ho hng ca bn thn qua nh mt, ging ni, iu b; to cm gic gn gi, c s giao lu gia ngi ni v ngi nghe). 2. Phn luyn tp trong SGK + Tip tc su tm nhng li pht biu t do c sc (Bi tp 1). + Ghi li li pht biu t do v mt cun sch ang c gii tr quan tm, yu thch v phn tch: - tht s l pht biu t do hay vn l pht biu theo ch nh sn? - So vi nhng yu cu t ra cho nhng kin pht biu t do th li pht biu ca bn thn c nhng u im v hn ch g? Lu : cn bn st khi nim, nhng yu cu v cch pht biu t do phn tch. 3. Thc hnh pht biu t do C th chn mt trong cc ti sau: + Dng nhc no ang c gii tr a thch? + Quan nim th no v "vn ha game"? + Tnh yu tui hc ng- nn hay khng nn? + Chng trnh truyn hnh m bn yu thch? v. v

135

Lm vn: Vn bn tng kt A- Mc tiu bi hc Gip HS : - Hiu c mc ch yu cu, ni dung v phng php th hin ca vn bn tng kt thng thng. - Bit cch lp dn , t vit c mt vn bn tng kt c ni dung n gin, ph hp vi trnh HS THPT. B. phng tin dy hc - Sch gio khoa, sch gio vin. - Ti liu tham kho. - Thit k bi hc. C. Phng php dy hc Hng dn tm hiu v d, tho lun rt ra kin thc v k nng thc hnh. D. tin trnh t chc dy hc 1. Kim tra bi c Trnh by khi nim ngn ng hnh chnh v phong cch ngn ng hnh chnh. 2. Bi mi. Hot ng ca thy Ni dung cn t v tr Hot ng 1: Tm I. Cch vit vn bn tng kt hiu cch vit vn bn tng kt 1- GV yu cu HS c 1. Tm hiu v d vn bn tng kt trong a) B cc ca vn bn tng kt trn SGK v tr li cc cu y c 3 phn: hi: + Phn m u: a) c cc mc v - Quc hiu hoc tn t chc (on ni dung ca vn bn TNCS H Ch Minh- Trng HSPHN- i trn, anh (ch) c nhn thanh nin tnh nguyn s 2). xt g v b cc v - a im, ngy thng nm (H nhng ni dung chnh Ni, ngy 15 thng 9 nm 2007). ca mt vn bn tng - Tiu (Bo co kt qu hot kt? ng tnh nguyn ti cc trung tm b) V din t, vn iu dng thng binh, bnh binh bn tng kt c cch nng v ngi c cng vi nc). 136

dng t, t cu nh th no? - HS lm vic c nhn vi vn bn ri pht biu kin. Cc HS khc nghe, nhn xt v b sung.

2- GV yu cu HS t vic tm hiu VD trn hy cho bit yu cu i vi vn bn tng kt. - HS t rt ra kt lun. - GV nhn xt v cho 1 HS c phn Ghi nh khc su.

+ Phn ni dung bo co gm: - Tnh hnh t chc: a im hot ng (), thi gian (), s lng tham gia (). - Kt qu hot ng (Hot ng chm sc thng bnh binh v ngi c cng vi nc; Hot ng giao lu vn ha, vn ngh, th thao; V sinh mi trng, tn to cnh quan; Hot ng t chc n tp vn ha v sinh hot h cho con em thng binh, bnh binh; Hot ng xy dng cng trnh thanh nin v tng qu thng binh, bnh binh). - nh gi chung. + Phn kt thc: ngi vit bo co k tn (Nguyn Vn Hiu). b) V din t, vn bn tng kt c cch dng t, t cu ngn gn, chnh xc, r rng, mi vic mt mc, mi mt ln xung dng, gch u dng, cc cu s dng thng lc ch ng. 2. Yu cu i vi vn bn tng kt - Vn bn tng kt nhm nhn nhn, nh gi kt qu v rt ra nhng bi hc kinh nghim khi kt thc mt cng vic hay mt giai on cng tc. - Mun vit c vn bn tng kt, cn: + Tp hp t liu, s liu y , chnh xc. + Ln lt vit cc phn: m u; ni dung bo co (tnh hnh v kt qu thc hin cng vic, bi hc kinh nghim v kin ngh); kt thc. + Din t ngn gn, chnh xc v 137

r rng. Hot ng 2: Luyn II. Luyn tp tp Bi tp 1: c vn bn Bi tp 1: (SGK) v tr li cu a) Vn bn trn t c mt s hi: yu cu ca mt vn bn tng kt. a) Vn bn trn t l: c nhng yu cu no - m bo b cc 3 phn: m u; ca mt vn bn tng ni dung bo co v kt thc. kt? - Din t ngn gn, chnh xc v b) Ngi trch lc i mt r rng. vi on, mt vi b) T rong nhng on b lc, tc gi trong vn bn (). Anh dn ra nhng s vic, t liu, s liu: - kt qu ca cng tc gio dc (ch) on xem trong cc on b lc i y, chnh tr t tng. - S ng k phn u trong hc tc gi dn ra nhng s vic, t liu, s liu g? tp v kt qu t c. - S tnh nguyn tham gia phong c) i chiu vi yu cu ca mt vn bn tng tro chng t nn x hi v kt qu kt ni chung, vn bn t c. - S tnh nguyn chung sc cng trn thiu ni dung no cng ng tham gia cng tc x hi v cn b sung? - GV c th cho HS kt qu t c. - Cng tc pht trin on vin. quan st trn mn c) i chiu vi yu cu ca mt vn hnh my chiu. - HS c v tho lun, bn tng kt ni chung, vn bn trn c th b sung (bng thiu mt s ni dung cn b sung: - Tn hiu ca on, tn on trng cch son tho kiu ch khc) vo nhng v tn chi on. - Mc II v mc IV nn cho vo mt ch b lc (). - GV cho HS quan st mc chung l: Kt qu cng tc on. - nh gi chung. tip vn bn hon chnh HS i chiu, t nh gi. Bi tp 2: Nu c Bi tp 2: giao nhim v vit mt a) Chun b t liu: t liu v kt qu bn tng kt phong xp loi hc tp v kt qu xp loi tro hc tp v rn hnh kim, luyn ca lp trong nm b) Dn : 138

hc va qua, anh (ch) Phn u: s thc hin nhng - Quc hiu, tn trng, lp. cng vic g? - a im, ngy thng nm a) Chun b t liu ra - Tiu bo co: Bo co tng kt sao? phong tro hc tp v rn luyn- lp b) Lp dn vn bn ()- nm hc (). th no? Phn ni dung: Sau khi lp dn , hy - c im tnh hnh lp. vit vi on thuc - Kt qu hc tp. phn thn bi ca vn - Kt qu rn luyn. bn y. - Bi hc kinh nghim. - GV hng dn, gi . - nh gi chung. - HS suy ngh v vit. Phn kt: k tn. - GV nhn xt. Ch : ngi vit nn chn ni dung c bn (kt qu hc tp v kt qu rn luyn) vit thnh nhng on vn bn. Hot ng 5: Cng D. Cng c, hng dn hc nh c, hng dn hc nh - GV cng c li ton 1) Cng c: bi v hng dn cng Vn bn tng kt c vit nhn vic nh. nhn, nh gi kt qu khi kt thc - HS ghi chp thc mt cng vic no . Mun vit c hin. vn bn tng kt cn c t liu, cn din t ng c trng vn bn hnh chnh v cn tun th theo 3 phn. 2) Hng dn hc nh - Tip tc hon thnh bi tp (2). - Tm hiu mt s hot ng qua ca trng, lp vit bo co.

Ting vit: Tng kt phn ting vit: 139

Hot ng giao tip bng ngn ng a.

Mc tiu bi hc

- H thng ho nhng kin thc c bn v hot ng giao tip bng ngn ng (ting Vit) c hc trong trng trnh Ng vn t lp 10 n lp 12. - Nng cao thm nng lc giao tip bng ting Vit 2 dng ni v vit, v 2 qu trnh to lp v lnh hi vn bn.
b. phng tin dy hc

- Sch gio khoa, sch gio vin. - Thit k bi hc. - Ti liu tham kho. C. Phng php dy hc H thng ho kin thc, vn p, tho lun .
D. tin trnh t chc dy hc

Hot ng ca thy v tr Hot ng 1: H thng ha kin thc GV h thng ha kin thc bng cch nu mt s cu hi HS tr li: 1) Giao tip l g? Th no l hot ng giao tip bng ngn ng? 2) Phn bit s khc bit gia ngn ng ni v ngn ng vit? 3) Th no l ng cnh? Ng cnh bao gm nhng nhn t no? 4) Nhn vt giao tip c vai tr v c im g? 5) Ti sao ni ngn ng l ti sn chung ca x hi v li ni l sn phm ca c nhn?

Ni dung cn t I. H thng ha kin thc 1. Hot ng giao tip bng ngn ng + Giao tip l hot ng trao i thng tin ca con ngi, c tin hnh ch yu bng phng tin ngn ng, nhm thc hin nhng mc ch v nhn thc, tnh cm, hnh ng. + Hot ng giao tip bng ngn ng l hot ng bao gm hai qu trnh: qu trnh to lp vn bn do ngi ni hay ngi vit thc hin; qu trnh lnh hi vn bn do ngi nghe hay ngi c thc hin. Hai qu trnh ny c th din ra ng thi ti cng mt a im (hi thoi), cng c th cc thi im v khong khng gian cch bit (qua vn bn vit). 2. Ni v vit Hai dng ni v vit c s khc bit: + V iu kin to lp v lnh hi vn bn. 140

6) Th no l ngha ca cu? Cu c my thnh phn ngha? L nhng thnh phn no? c im ca mi thnh phn? 7) Lm th no gi gn s trong sng ca ting Vit? - HS n tp li nhng kin thc c bn v hot ng giao tip bng ngn ng trn c s cu hi v nhng gi ca GV.

+ V ng knh giao tip. + V loi tn hiu (m thanh hay ch vit). + V cc phng tin ph tr (ng iu, nt mt, c ch iu b i vi ngn ng ni v du cu, cc k hiu vn t, m hnh bng biu i vi ngn ng vit). + V dng t, t cu v t chc vn bn, 3. Ng cnh + Ng cnh l bi cnh ngn ng lm c s cho vic s dng ngn ng v to lp vn bn ng thi lm cn c lnh hi thu o vn bn. + Ng cnh bao gm cc nhn t: nhn vt giao tip, bi cnh rng (bi cnh vn ha), bi cnh hp (bi cnh tnh hung), hin thc c cp n v vn cnh. 4. Nhn vt giao tip Nhn vt giao tip l nhn t quan trng nht trong ng cnh. Cc nhn vt giao tip u phi c c nng lc to lp v nng lc lnh hi vn bn. Trong giao tip dng ni, h thng i vai cho nhau hay lun phin lt li. Cc nhn vt giao tip c nhng c im v cc phng din: v th x hi, quan h thn s, la tui, gii tnh, ngh nghip, tng lp x hi, vn sng, vn ha, Nhng c im lun chi phi ni dung v cch thc giao tip bng ngn ng. 5. Ngn ng l ti sn chung ca x hi v li ni l sn phm ca c nhn Khi giao tip, cc nhn vt giao 141

tip s dng ngn ng chung ca x hi to ra li ni- nhng sn phm c th ca c nhn. Trong hot ng , cc nhn vt giao tip va s dng nhng yu t ca h thng ngn ng chung v tun th nhng quy tc, chun mc chung, ng thi biu l nhng nt ring trong nng lc ngn ng ca c nhn. C nhn s dng ti sn chung ng thi cng lm giu thm cho ti sn y. 6. Ngha ca cu Trong hot ng giao tip, mi cu u c ngha. + Ngha ca cu l ni dung m cu biu t. + Mi cu thng c hai thnh phn ngha: ngha s vic v ngha tnh thi. Ngha s vic ng vi s vic m cu cp n. Ngha tnh thi th hin thi , tnh cm, s nhn nhn, nh gi ca ngi ni i vi s vic hoc i vi ngi nghe. 7. Gi gn s trong sng ca ting Vit Trong hot ng giao tip bng ngn ng, cc nhn vt giao tip cn c thc, thi quen v k nng gi gn s trong sng ca ting Vit: + Mi c nhn cn nm vng cc chun mc ngn ng, s dng ngn ng ng chun mc. + Vn dng linh hot, sng to ngn ng theo cc phng thc chung. + Khi cn thit c th tip nhn nhng yu t tch cc ca cc ngn ng khc, tuy cn chng lm dng ting nc ngoi. Hot ng 2: Luyn II. Luyn tp 142

tp - Gv yu cu Hs c 1. S i vai v lun phin lt li on trch (SGK) v trong hot ng giao tip gia lo Hc phn tch theo cc yu v ng gio: cu: Lo Hc (ni) ng gio (ni) 1) Phn tch s i - Cu vng i - C bn ri? vai v lun phin lt li i ri, ng gio trong hot ng giao ! tip trn. Nhng c - Bn ri! H va - Th n cho bt im ca hot ng bt xong. a? giao tip dng ngn - Khn nn n - C c tng th ng ni th hin qua khng ng ti n cho n lm nhng chi tit no? (li tm la n! kip khc. nhn vt v li tc - ng gio ni - Kip ai cng gi). phi!... nh kip th thi hn ti chng hn! chng? 2) Cc nhn vt giao - Th th kip tip c v th x hi, g cho tht sung quan h thn s v sng? nhng c im g Nhng c im ca hot ng ring bit? Phn tch giao tip dng ngn ng ni th s chi phi ca nhng hin qua nhng chi tit: iu n ni dung + Hai nhn vt: lo Hc v ng gio v cch thc ni trong lun phin i vai lt li. Lo Hc l lt li ni u tin ca ngi ni trc v kt thc sau nn s lt lo Hc. ni ca lo l 5 cn s lt ni ca ng gio l 4. V tc thi nn c lc ng 3) Phn tch ngha s gio cha bit ni g, ch "hi cho c vic v ngha tnh chuyn" (Th n cho bt ?) thi trong cu: "By + on trch rt a dng v ng gi cu cu mi bit l cu iu: ban u lo Hc ni vi ging cu cht!". thng bo (Cu vng i i ri, ng gio !), tip n l ging than th, 4) Trong on trch c au kh, c lc nghn li (), cui hot ng giao tip cng th ging y chua cht (). Lc dng ni gia hai nhn u, ng gio hi vi ging ngc nhin vt, ng thi khi ngi (- C bn ri?), tip theo l ging v v c c on trch li an i v cui cng l ging bi ngi. c mt hot ng giao + Trong hot ng giao tip bng 143

tip na gia h v nh vn Nam Cao. Hy ch ra s khc bit gia hai hot ng giao tip . - HS c k on trch, tho lun v cc yu cu t ra, pht biu kin v tranh lun trc lp. - Sau mi cu hi, GV nhn xt v nu cu hi tip theo.

ngn ng ni on trch trn, nhn vt giao tip cn s dng cc phng tin h tr, nht l nhn vt lo Hc: lo "ci nh mu", "mt lo t nhin co dm li. Nhng np nhn x li vi nhau, p cho nc mt chy ra ). + T ng dng trong on trch kh a dng nht l nhng t mang tnh khu ng, nhng t a y, chm xen (i i ri, ri, , , khn nn, ch hiu g u, th ra,). + V cu, mt mt on trch dng nhng cu tnh lc (Bn ri! Khn nnng gio i!), mt khc nhiu cu li c yu t d tha, trng lp (Ny! ng gio ! Ci ging n cng khn! Th ra ti bng ny tui u ri cn nh la mt con ch., ). 2. Cc nhn vt giao tip c v th x hi, quan h thn s v nhng c im ring bit chi phi n ni dung v cch thc giao tip: + Lo Hc l mt lo nng ngho kh, c n. V cht. Anh con trai b i lm n xa. Lo Hc ch c "cu vng" l "ngi thn" duy nht. ng gio l mt tr thc ngho sng nng thn. Hon cnh ca ng gio cng ht sc bi t. Quan h gia ng gio v lo Hc l quan h hng xm lng ging. Lo Hc c vic g cng tm s, hi kin ng gio. + Nhng iu ni trn chi phi n ni dung v cch thc ni ca cc nhn vt. Trong on trch, li thoi th nht ca lo Hc ta thy rt r: - Ni dung ca li thoi: Lo Hc thng bo vi ng gio v vic bn "cu 144

vng". - Cch thc ni ca lo Hc: "ni ngay", ni ngn gn, thng bo trc ri mi h gi (ng gio !) sau. - Sc thi li ni: i vi s vic (bn con ch), lo Hc va bun va au (gi con ch l "cu vng", coi vic bn n l git n: "i i ri"). i vi ng gio, lo Hc t ra rt knh trng v mc d ng gio t tui hn nhng c v th hn, hiu bit hn (gi l "ng" v m t "" cui). 3. Ngha s vic v ngha tnh thi trong cu: "By gi cu cu mi bit l cu cu cht!": - Ngha s vic: thng bo vic con ch bit n cht (c8u cu bit l cu cu cht). - Ngha tnh thi: + Ngi ni rt yu qu con ch (gi n l "cu cu". + Vic con ch bit n cht l mt bt ng (by gi mi bit l). 4. Trong on trch c hot ng giao tip dng ni gia hai nhn vt, ng thi khi ngi c c on trch li c mt hot ng giao tip na gia h nh vn Nam Cao: + Hot ng giao tip dng ni gia hai nhn vt l hot ng giao tip trc tip c s lun phin i vai lt li, c s h tr bi ng iu, c ch, nh mt, C g cha hiu, hai nhn vt c th trao i qua li. + Hot ng giao tip gia nh vn Nam Cao v bn c l hot ng giao tip gin tip (dng vit). Nh vn to lp vn bn thi im v khng gian cch bit vi ngi c. V vy, c 145

nhng iu nh vn mun thng bo, gi gm khng c ngi c lnh hi ht. Ngc li, c nhng iu ngi c lnh hi nm ngoi nh to lp ca nh vn. Lm vn: n tp phn lm vn a.
Mc tiu bi hc

- H thng ho tri thc v cch vit cc kiu vn bn c hc THPT. - Vit c cc kiu vn bn hc, c bit l vn bn ngh lun.
b. phng tin dy hc

- Sch gio khoa, sch gio vin. - Thit k bi hc. - Ti liu tham kho. C. Phng php dy hc 1. Hng dn HS chun b nh : Giao cho 4 t chun b 4 ni dung T 1 : Cc kiu vn bn c hc THPT. T 2 : Cc bc ca qu trnh vit mt vn bn ni chung. T 3 : Vit vn bn ngh lun. T 4 : Vit ngh lun x hi v ngh lun vn hc. 2. T chc n tp trn lp theo cch trnh by v tho lun
D. tin trnh t chc dy hc

Hot ng ca thy v tr Hot ng 1: Hng dn n tp cc tri thc chung 1- GV yu cu HS nh li v thng k cc kiu

Ni dung cn t I. n tp cc tri thc chung 1. Cc kiu loi vn bn a) T s: Trnh by cc s vic (s 146

loi vn bn hc trong chng trnh Ng vn THPT v cho bit nhng yu cu c bn ca cc kiu loi . - HS lm vic theo nhm (mi nhm thng k mt khi lp) v cc nhm ln lt trnh by. - GV nh gi qu trnh lm vic ca HS v nhn mnh mt s kin thc c bn.

2- GV nu cu hi: vit c mt vn bn cn thc hin nhng cng vic g? - HS nh li nhng kin thc hc tr li.

Hot ng 2: Hng dn n tp cc tri thc v vn ngh lun 1- GV nu cu hi

kin) c quan h nhn- qu dn n kt cc nhm biu hin con ngi, i sng, t tng, thi , b) Thuyt minh: Trnh by thuc tnh, cu to, nguyn nhn, kt qu, ca s vt, hin tng, vn , gip gi c c tri thc v thi ng n i vi i tng c thuyt minh. c) Ngh lun: Trnh by t tng, quan im, nhn xt, nh gi, i vi cc vn x hi hoc vn hc qua cc lun im, lun c, lp lun c tnh thuyt phc. Ngoi ra, cn c cc loi vn bn: K hoch c nhn, qung co, bn tin, vn bn tng kt, 2. Cch vit vn bn vit c mt vn bn cn thc hin nhng cng vic: + Nm vng c im kiu loi vn bn v mc ch, yu cu c th ca vn bn. + Hnh thnh v sp xp thnh dn cho vn bn. + Vit vn bn: Mi cu trong vn bn tp trung th hin mt ch v trin khai ch mt cch trn vn. Cc cu trong vn bn c s lin kt cht ch, ng thi c vn bn c xy dng theo mt kt cu mch lc. Mi vn bn c du hiu biu hin tnh hon chnh v ni dung v tng ng vi ni dung l hnh thc thch hp. II. n tp cc tri thc vn ngh lun

1. ti c bn ca vn ngh 147

HS n li ti c bn ca vn ngh lun: a) C th chia ti ca vn ngh lun trong nh trng thnh nhng nhm no? b) Khi vit ngh lun v cc ti , c nhng im g chung v khc bit? - HS suy ngh v tr li

2- GV nu cu hi n tp v lp lun trong vn ngh lun: a) Lp lun gm nhng yu t no? b) Th no l lun im, lun c v phng php lp lun? Quan h gia lun im v lun c? c) Yu cu c bn v cch xc nh lun c cho lun im.

lun trong nh trng. a) C th chia ti ca vn ngh lun trong nh trng thnh 2 nhm: ngh lun x hi (cc ti thuc lnh vc x hi) v ngh lun vn hc (cc ti thuc lnh vc vn hc) b) Khi vit ngh lun v cc ti , c nhng im chung v nhng im khc bit: + im chung: - u trnh by t tng, quan im, nhn xt, nh gi, i vi cc vn ngh lun. - u s dng cc lun im, lun c, cc thao tc lp lun c tnh thuyt phc. + im khc bit: - i vi ti ngh lun x hi, ngi vit cn c vn sng, vn hiu bit thc t, hiu bit x hi phong ph, rng ri v su sc. - i vi ti ngh lun vn hc, ngi vit cn c kin thc vn hc, kh nng l gii cc vn vn hc, cm th cc tc phm, hnh tng vn hc. 2. Lp lun trong vn ngh lun a) Lp lun l a ra cc l l, bng chng nhm dn dt ngi c (ngi nghe) n mt kt lun no m ngi vit (ngi ni) mun t ti. Lp lun gm nhng yu t: lun im, lun c, phng php lp lun. b) Lun im l kin th hin t tng, quan im ca ngi vit (ni) v vn ngh lun. Lun im cn chnh xc, minh bch. Lun c l nhng l l v bng c c dng soi sng cho lun im. 148

d) Nu cc li thng gp khi lp lun v cch khc phc. ) K tn cc thao tc lp lun c bn, cho bit cch tin hnh v s dng cc thao tc lp lun trong bi ngh lun. - HS nh li kin thc hc v trnh by ln lt tng vn . Cc hc sinh khc c th nhn xt, b sung nu cha hoc thiu chnh xc.

3- GV nu cu hi n tp v b cc bi ngh lun: a) M bi c vai tr nh th no? Phi t nhng yu cu g? Cch m bi cho cc kiu ngh lun. b) V tr phn thn

c) Yu cu c bn v cch xc nh lun c cho lun im: + L l phi c c s, phi da trn nhng chn l, nhng l l c tha nhn. + Dn chng phi chnh xc, tiu biu, ph hp vi l l. + C l l v dn chng phi ph hp vi lun im, tp trung lm sng r lun im. d) Cc li thng gp khi lp lun v cch khc phc: + Nu lun im khng r rng, trng lp, khng ph hp vi bn cht ca vn cn gii quyt. + Nu lun c khng y , thiu chnh xc, thiu chn thc, trng lp hoc qu rm r, khng lin quan mt thit n lun im cn trnh by. + Lp lun mu thun, lun c khng ph hp vi lun im. ) Cc thao tc lp lun c bn: + Thao tc lp lun phan tch. + Thao tc lp lun so snh. + Thao tc lp lun bc b. + Thao tc lp lun bnh lun. Cch tin hnh v s dng cc thao tc lp lun trong bi ngh lun: s dng mt cch tng hp cc thao tc lp lun. 3. B cc ca bi vn ngh lun a) M bi c vai tr nu vn ngh lun, nh hng cho bi ngh lun v thu ht s ch ca ngi c (ngi nge). Yu cu ca m bi: thng bo chnh xc, ngn gn v ti; hng ngi c (ngi nghe) vo ti mt cch t nhin; gi s hng th vi vn 149

bi? Ni dung c bn? Cch sp xp cc ni dung ? S chuyn gia cc on? c) Vai tr v yu cu ca phn kt bi? Cch kt cho cc kiu ngh lun hc? - HS khi qut li kin thc hc v trnh by ln lt tng vn . Cc hc sinh khc c th nhn xt, b sung nu cha hoc thiu chnh xc.

4- GV nu cu hi n tp v din t trong vn ngh lun: a) Yu cu ca din t? Cch dng t, vit cu v ging vn? b) Cc li v din t v cch khc phc. - HS khi qut li kin thc hc v trnh by ln lt tng vn . Cc hc sinh khc c th nhn xt, b sung nu cha hoc thiu chnh xc.

c trnh by trong vn bn. Cch m bi: c th nu vn mt cch trc tip hoc gin tip. b) Thn bi l phn chnh ca bi vit. Ni dung c bn ca phn thn bi l trin khai vn thnh cc lun im, lun c vi cch s dng cc phng php lp lun thch hp. Cc ni dung trong phn thn bi phi c sp xp mt cch c h thng, cc ni dung phi c quan h lgc cht ch. Gia cc on trong thn bi phi c s chun m bo tnh lin kt gia cc , cc on. c) Kt bi c vai tr thng bo v s kt thc ca vic trnh by ti, nu nh gi khi qut ca ngi vit v nhng kha cnh ni bt nht ca vn ; gi lin tng rng hn, su sc hn. 4. Din t trong vn ngh lun + La chn cc t ng chnh xc, ph hp vi vn cn ngh lun, trnh dng t khu ng hoc nhng t ng so rng, cu k; Kt hp s dng nhng bin php tu t t vng (n d, hon d, so snh,) v mt s t ng mang tnh biu cm, gi hnh tng bc l cm xc ph hp. + Phi hp mt s kiu cu trong on, trong bi trnh s n iu, nng n, to nn ging iu linh hot, biu hin cm xc: cu ngn, cu di, cu m rng thnh phn, cu nhiu tng bc,S dng cc bin php tu t c php to nhp iu, nhn mnh r hn thi , cm xc: lp c php, song hnh, lit 150

k, cu hi tu t, + Ging iu ch yu ca li vn ngh lun l trang trng, nghim tc. Cc phn trong bi vn c th thay i ging iu sao cho thch hp vi ni dung c th: si ni, mnh m, trm lng, hi hc, + Cc li v din t thng gp: dng t ng thiu chnh xc, lp t, tha t, dng t ng khng ng phong cch; s dng cu n iu, cu sai ng php; s dng ging iu khng ph hp vi vn ngh lun, Hot ng 2: Luyn II. Luyn tp tp - GV yu cu 1 HS c 1. vn (SGK). 2 vn (SGK) v hng 2. Yu cu luyn tp: dn HS thc hin cc a) Tm hiu : yu cu luyn tp. + Kiu bi: ngh lun x hi ( 1), a) Tm hiu : ngh lun vn hc ( 2). - Hai bi yu cu + Thao tc lp lun: c 2 u vit kiu bi ngh lun vn dng tng hp cc thao tc lp no? lun. Tuy nhin, 1 ch yu vn - Cc thao tc lp lun dng thao tc bnh lun; 2 ch cn s dng lm yu vn dng thao tc phn tch. bi l g? + Nhng lun im c bn cn d - Nhng lun im c kin cho bi vit: bn no cn d kin - Vi 1: Trc ht cn khng nh cho bi vit? cu ni ca X-c-rt vi ngi khch v gii thch ti sao ng li ni nh vy? Sau rt ra bi hc t cu chuyn v bnh lun. - Vi 2: Trc ht cn chn on th phn tch. Sau cn c vo ni dung t tng v hnh thc ngh thut ca on chia thnh cc lun im. b) Lp dn cho bi b) Lp dn cho bi vit: vit. Tham kho sch Bi tp Ng vn 12 151

Trn c s tm hiu hoc Dn bi lm vn 12 , GV chia HS thnh hai nhm, mi nhm tin hnh lp dn cho mt bi. Mi nhm c i din trnh by trn bng c lp phn tch, nhn xt. l lun vn hc: gi tr vn hc v tip nhn vn hc A. Mc tiu bi hc - Hiu c nhng gi tr c bn ca vn hc. - Nm vng nhng nt bn cht ca hot ng tip nhn vn hc.
B. phng tin dy hc

- - Sch gio khoa, sch gio vin. - - Ti liu tham kho. C. Phng php dy hc Nu vn , tho lun . D. tin trnh t chc dy hc - 1. Kim tra bi c - 2. Bi mi. Hot ng ca thy v tr Hot ng 1: Hng dn tm hiu cc gi tr vn hc. 1- GV nu cu hi: Th no l gi tr vn hc? Vn hc c nhng gi tr c bn no? - HS da vo ni dung SGK v nhn thc c nhn tr li cu hi. Ni dung cn t I. Gi tr vn hc 1. Khi qut chung + Gi tr vn hc l sn phm kt tinh t qu trnh vn hc, p ng nhng nhu cu khc nhau ca cuc sng con ngi, tc ng su sc ti con ngi v cuc sng. + Nhng gi tr c bn: - Gi tr nhn thc. - Gi tr gio dc. - Gi tr thm m. 152

2- Mt HS c mc 1 (phn I- SGK). - GV nu yu cu: Hy nu vn tt c s xut hin v ni dung ca gi tr nhn thc v cho v d. - HS c- hiu, tm tt thnh nhng chnh. Nu v d cho tng ni dung gi tr nhn thc. - GV nhn xt v nhn mnh nhng c bn.

2. Gi tr nhn thc + C s: - Tc phm vn hc l kt qu ca qu trnh nh vn khm ph, l gii hin thc i sng ri chuyn ha nhng hiu bit vo ni dung tc phm. Bn c n vi tc phm s c p ng nhu cu nhn thc. - Mi ngi ch sng trong mt khong thi gian nht nh, nhng khng gian nht nh vi nhng mi quan h nht nh. Vn hc c kh nng ph v gii hn tn ti trong thi gian, khng gian thc t ca mi c nhn, em li kh nng sng cuc sng ca nhiu ngi, nhiu thi, nhiu ni. - Gi tr nhn thc l kh nng ca vn hc c th p ng c yu cu ca con ngi mun hiu bit cuc sng v chnh bn thn, t tc ng vo cuc sng mt cch c hiu qu. + Ni dung: - Qu trnh nhn thc cuc sng ca vn hc: nhn thc nhiu mt cuc sng vi nhng thi gian, khng gian khc nhau (qu kh, hin ti, tng lai, cc vng t, cc dn tc, phong tc, tp qun,). V d (). - Qu trnh t nhn thc ca vn hc: ngi c hiu c bn cht ca con ngi ni chung (mc ch tn ti, t tng, kht vng, sc mnh, ca con ngi), t m hiu chnh bn thn mnh. V d (). 3- Mt HS c mc 2 3. Gi tr gio dc (phn I- SGK). + C s: - GV nu yu cu: - Con ngi khng ch c nhu cu 153

Hy nu vn tt c s xut hin v ni dung ca gi tr gio dc v cho v d. - HS c- hiu, tm tt thnh nhng chnh. Nu v d cho tng ni dung gi tr gio dc. - GV nhn xt v nhn mnh nhng c bn.

hiu bit m cn c nhu cu hng thin, khao kht cuc sng tt lnh, chan ha tnh yu thng. - Nh vn lun bc l t tng- tnh cm, nhn xt, nh gi, ca mnh trong tc phm. iu tc ng ln v c kh nng gio dc ngi c. - Gi tr nhn thc lun l tin ca gi tr gio dc. Gi tr gio dc lm su sc thm gi tr nhn thc. + Ni dung: - Vn hc em n cho con ngi nhng bi hc qu gi v l sng. V d (). - Vn hc hnh thnh trong con ngi mt l tng tin b, gip h c thi v quan im ng n v cuc sng. V d (). - Vn hc gip con ngi bit yu ght ng n, lm cho tm hn con ngi tr nn lnh mnh, trong sng, cao thng hn. V d (). - Vn hc nng cho nhn cch con ngi pht trin, gip cho h bit phn bit phi- tri, tt- xu, ngsai, c quan h tt p v bit gn b cuc sng ca c nhn mnh vi cuc sng ca mi ngi. V d (). + c trng gio dc ca vn hc l t con ng cm xc ti nhn thc, t gio dc (khc vi php lut, o c, ). Vn hc cm ha con ngi bng hnh tng, bng ci tht, ci ng, ci p nn n gio dc mt cch t gic, thm su, lu bn. Vn hc khng ch gp phn hon thin bn thn con ngi m cn hng con ngi ti nhng hnh ng c th, thit thc, v mt cuc i ngy cng tt p 154

4- Mt HS c mc 3 (phn I- SGK). - GV nu yu cu: Hy nu vn tt c s xut hin v ni dung ca gi tr thm m v cho v d. - HS c- hiu, tm tt thnh nhng chnh. Nu v d cho tng ni dung gi tr thm m. - GV nhn xt v nhn mnh nhng c bn.

5- GV nu cu hi: 3 gi tr ca vn hc c mi quan h vi nhau nh th no?

hn. V d (). 4. Gi tr thm m + C s: - Con ngi lun c nhu cu cm th, thng thc ci p. - Th gii hin thc c sn v p nhng khng phi ai cng c th nhn bit v cm th. Nh vn, bng nng lc ca mnh a ci p vo tc phm mt cch ngh thut, gip ngi c va cm nhn c ci p cuc i va cm nhn c ci p ca chnh tc phm. - Gi tr thm m l kh nng ca vn hc c th em n cho con ngi nhng rung ng trc ci p (ci p cuc sng v ci p ca chnh tc phm). + Ni dung: - Vn hc em n cho con ngi nhng v p mun hnh, mun v ca cuc i (thin nhin, t nc, con ngi, cuc i, lch s,). V d (). - Vn hc i su miu t v p con ngi (ngoi hnh, ni tm, t tngtnh cm, nhng hnh ng, li ni, ). V d (). - Vn hc c th pht hin ra v p ca nhng s vt rt nh b, bnh thng v c v p s, k v. V d (). - Hnh thc p ca tc phm (kt cu, ngn ng,) cng chnh l mt ni dung quan trng ca gi tr thm m. V d (). 5. Mi quan h gia cc gi tr vn hc + 3 gi tr c mi quan h mt thit, khng tch ri, cng tc ng n ng155

- HS bng nng lc ki qut, lin tng, suy ngh c nhn v trnh by. - GV nhn xt v nhn mnh mi quan h ca 3 gi tr.

i c (khi nim chn- thin- m ca cha ng). + Gi tr nhn thc lun l tin ca gi tr gio dc. Gi tr gio dc lm su sc thm gi tr nhn thc. Gi tr thm m khin cho gi tr nhn thc v gi tr gio dc c pht huy. Khng c nhn thc ng n th vn hc khng th gio dc c con ngi v nhn thc khng ch nhn thc m nhn thc l hnh ng. Tuy nhin, gi tr nhn thc v gi tr gio dc ch c th pht huy mt cch tch cc nht, c hiu qu cao nht khi gn vi gi tr thm mgi tr to nn c trng ca vn hc. Hot ng 2: Hng II. Tip nhn vn hc dn tm hiu tip nhn vn hc. 1- Mt HS c mc 1 1. Tip nhn trong i sng vn v 2 (phn II- SGK). hc - GV nu cu hi: Tip nhn vn hc l qu trnh ngi 1) Tip nhn vn hc l c ha mnh vo tc phm, rung g? ng vi n, m chm trong th gii 2) Phn tch cc tnh ngh thut c dng ln bng ngn t, cht trong tip nhn lng tai nghe ting ni ca tc gi, thvn hc. ng thc ci hay, ci p, ti ngh - HS c- hiu, tm ca ngi ngh s sng to. Bng tr ttt thnh nhng ng tng, kinh nghim sng, vn vn chnh- nu khi nim, ha v bng c tm hn mnh, ngi phn tch tnh cht- c khm ph ngha tng ca cu c v d. ch, cm nhn sc sng ca tng - GV nhn xt v nhn hnh nh, hnh tng, nhn vt, lm mnh nhng c bn. cho tc phm t mt vn bn kh khan bin thnh mt th gii sng ng, y sc cun ht. Tip nhn vn hc l hot ng tch cc ca cm gic, tm tr ngi c nhm bin vn bn thnh th gii 156

ngh thut trong tm tr mnh. + Phn bit tip nhn v c: tip nhn rng hn c v tip nhn c th bng truyn ming hoc bng knh thnh gic (nghe). 2. Tnh cht tip nhn vn hc Tip nhn vn hc thc cht l mt qu trnh giao tip (tc gi v ngi tip nhn, ngi ni v ngi nghe, ngi vit v ngi c, ngi by t v ngi chia s, cm thng). V vy, gp g, ng iu hon ton l iu kh. iu ny th hin 2 tnh cht c bn sau: + Tnh cht c th ha, tnh ch ng, tch cc ca ngi tip nhn. Cc yu t thuc v c nhn c vai tr quan trng: nng lc, th hiu, s thch, la tui, trnh hc vn, kinh nghim sng,Tnh khuynh hng trong t tng, tnh cm, trong th hiu thm m lm cho s tip nhn mang m nt c nhn. Chnh s ch ng, tch cc ca gi tip nhn lm tng thm sc sng cho tc phm. V d (). + Tnh a dng, khng thng nht: cm th, nh gi ca cng chng v mt tc phm rt khc nhau, thm ch cng mt ngi nhiu thi im c nhiu khc nhau trong cm th, nh gi. Nguyn nhn c tc phm (ni dung phong ph, hnh tng phc tp, ngn t a ngha,) v ngi tip nhn (tui tc, kinh nghim, hc vn, tm trng,). V d (). 3- Mt HS c mc 3 3. Cc cp tip nhn vn hc (phn II- SGK). a) C 3 cp tip nhn vn hc: - GV nu cu hi: + Cp th nht: cm th ch tp 157

a) C my cp tip nhn vn hc? b) Lm th no tip nhn vn hc c hiu qu thc s? - HS c- hiu, tm tt thnh nhng chnh (c v d). - GV nhn xt v nhn mnh nhng c bn.

trung vo ni dung c th, ni dung trc tip ca tc phm. y l cch tip nhn n gin nhng kh ph bin. + Cp th hai: cm th qua ni dung trc tip thy c ni dung t tng ca tc phm. + Cp th ba: cm th ch n c ni dung v hnh thc thy c c gi tr t tng v gi tr ngh thut ca tc phm. b) tip nhn vn hc c hiu qu thc s, ngi tip nhn cn: + Nng cao trnh . + Tch ly kinh nghim. + Trn trng tc phm, tm cch hiu tc phm mt cch khch quan, ton vn. + Tip nhn mt cch ch ng, tch cc, sng to, hng ti ci hay, ci p, ci ng. + Khng nn suy din ty tin. Hot ng 3: Hng III. Luyn tp dn luyn tp. - GV hng dn, gi HS t lm nh. Bi tp 1: C ngi cho Bi tp 1: gi tr cao qu nht + y ch l cch ni nhn ca vn chng l nui mnh gi tr gio dc ca vn chng, dng i sng tm hn khng c xem nh cc gi tr khc. con ngi, hay ni nh + Cn t gi tr gio dc trong Thch Lam l "lm cho mi quan h khng th tch ri vi cc lng ngi c trong gi tr khc. sch v phong ph hn". Ni nh vy c ng khng? V sao? Bi tp 2: Phn tch Bi tp 2: mt tc phm vn hc Tham kho cc v d trong SGK v c th (t chn) trong bi ging ca thy. 158

lm sng t cc gi tr (hoc cc cp ) trong tip nhn vn hc. Bi tp 3: Th no l Bi tp 3: cm v hiu trong tip y l cch ni khc v cc cp nhn vn hc. khc nhau trong tip nhn vn hc: cm l cp tip nhn cm tnh, hiu l cp tip nhn l tnh. Ting vit: Tng kt phn ting vit: lch s, c im loi hnh v cc phong cch ngn ng a. Mc tiu bi hc - H thng ho nhng kin thc c bn t lp 10 n lp 12 v lch s, c im loi hnh v cc phong cch ngn ng. - Nng cao hn na k nng s dng Ting Vit ph hp vi nhng c im loi hnh v tng phong cch ngn ng.
b. phng tin dy hc

- Sch gio khoa, sch gio vin. - Thit k bi hc. - Ti liu tham kho. C. Phng php dy hc H thng ho kin thc, vn p , tho lun .
D. tin trnh t chc dy hc

Hot ng ca thy Ni dung cn t v tr Hot ng 1: T I. Tng kt v ngun gc, lch s chc tng kt v pht trin ca ting Vit v c ngun gc, lch s im ca loi hnh ngn ng n pht trin ca ting lp. Vit v c im ca loi hnh ngn ng n lp. 159

- GV hng dn HS k bng v in vo nhng thng tin hc. - HS lm vic c nhn v trnh by trc lp. Cc HS khc nhn xt, b sung. Bng n tp Ngun gc v lch s pht c im ca loi hnh trin ngn ng n lp a) Ngun gc: Ting Vit thuc: a) Ting l n v c s ca - H: ngn ng Nam . ng php. V mt ng m, - Dng: Mn- Khmer. ting l m tit; v mt s - Nhnh: Ting Vit Mng dng, ting c th l t hoc chung. yu t cu to t. b) Cc thi k trong lch s: b) T khng bin i hnh - Ting Vit trong thi k dng thi. nc. c) Bin php ch yu - Ting Vit trong thi k Bc biu th ngha ng php l thuc v chng Bc thuc. sp t t theo th t trc - Ting Vit trong thi k c sau v s dng cc h t. lp t ch. - Ting Vit trong thi k Php thuc. - Ting Vit trong thi k t sau cch mng thng Tm n nay. Hot ng 2: T II. Tng kt v phong cch ngn chc tng kt v ng vn bn phong cch ngn ng vn bn. - GV hng dn HS k bng v in vo nhng thng tin hc. - HS lm vic c nhn v trnh by trc lp. Cc HS khc nhn xt, 160

b sung. Bng th nht: Tn cc phong cch ngn ng v cc th loi vn bn tiu biu cho tng phong cch. PCNG PCNG PCNG PCNG PCNG PCNG sinh ngh bo chnh khoa hc hnh hot thut ch lun chnh Th -Dng -Th - Th -Cng - Cc loi vn -Ngh loi ni ca, h loi lnh bn khoa hc nh, vn (c chnh: - Tuyn chuyn su: thng t, v, bn thoi, Bn b. chuyn kho, thng tiu i -Tuyn lun n, lun co, ch truy tin, bi thoi) Phng ngn, vn, tiu th, n, u -Dng s, li ku lun, bo co quyt tiu vit gi, nh, thuy Tiu khoa hc, (nht t, k, phm. hiu - Cc vn bn php k, hi - Ngoi triu. dng lnh, c c -Kch ra: th -Cc ging dy cc ngh nhn, bn, bn bi mn khoa quyt, th t. c, bnh hc: gio -Giy -Dng phng lun, x trnh, gio chng li ni vn, lun. khoa, thit nhn, ti qung -Cc k bi dy, vn hin co, bo - Cc vn bn bng, (trong bnh co, ph bin chng tc lun tham khoa hc: ch, phm thi s, lun, sch ph giy vn pht bin khoa khai hc) biu hc k thut, sinh, trong cc bi bo, -n, cc hi ph bnh, bn tho, im sch, khai, hi bo co, ngh bin chnh bn, tr,

161

Bng th hai: Tn cc phong cch ngn ng v c trng c bn ca tng phong cch PCNG PCNG PCNG PCNG PCNG PCNG sinh ngh bo chnh lun khoa hnh hot thut ch hc chnh c - Tnh -Tnh -Tnh - Tnh cng -Tnh -Tnh trc th hnh t- thng khai v tru t- khun ng -Tnh ng. tin thi quan im ng, mu. c cm -Tnh s. chnh tr. khi -Tnh bn xc. truyn -Tnh - Tnh cht qut. minh - Tnh cm. ngn ch trong -Tnh xc. c th -Tnh c gn. din t v l tr, -Tnh th -Tnh suy lun. lgc. cng v. ha. sinh Tnh -Tnh ng, truyn phi c hp cm, th. dn. thuyt phc. Hot ng 3: Luyn tp Bi tp 1: So snh hai phn vn bn (mc 4SGK), xc nh phong cch ngn ng v c im ngn ng ca hai vn bn. - GV yu cu HS vn dng kin thc xc nh v phn tch. - HS tho lun theo nhm hc tp, c i din trnh by v tham gia tranh lun vi cc nhm khc. Bi tp 2: c vn bn lc trch (mc 5- SGK) III. Luyn tp Bi tp 1: Hai phn vn bn u c chung ti (trng) nhng c vit vi hai phong cch ngn ng khc nhau: + Phn vn bn (a) c vit theo phong cch ngn ng khoa hc nn ngn ng dng th hin tnh tru tng, khi qut, tnh l tr, lgc, tnh phi c th. + Phn vn bn (b) c vit theo phong cch ngn ng ngh thut nn ngn ng dng th hin tnh hnh tng, tnh truyn cm, tnh c th ha.

Bi tp 2: a) Vn bn c vit theo phong cch 162

v thc hin cc yu cu: a) Xc nh phong cch ngn ng ca vn bn. b) Phn tch c im v t ng, cu vn, kt cu vn bn. c) ng vai mt phng vin bo hng ngy v gi nh vn bn trn va c k v ban hnh mt vi gi trc, anh (ch) hy vit mt tin ngn theo phong cch bo ch (th loi bn tin) a tin v s kin ban hnh vn bn. - GV hng dn HS thc hin cc yu cu trn. - HS lm vic c nhn v trnh by kt qu trc lp tho lun.

ngn ng hnh chnh. b) Ngn ng c s dng trong vn bn c c im: + V t ng: vn bn s dng nhiu t ng thng gp trong phong cch ngn ng hnh chnh nh: quyt nh, cn c, lut, ngh nh 299/HBT, ban hnh iu l, thi hnh quyt nh ny, + V cu: vn bn s dng kiu cu thng gp trong quyt nh (thuc vn bn hnh chnh): y ban nhn dn thnh ph H Ni cn c cn c xt ngh quyt nh I II III IV V VI + V kt cu: vn bn c kt cu theo khun mu 3 phn: - Phn u: quc hiu, c quan ra quyt nh, ngy thnh nm, tn quyt nh. - Phn chnh: ni dung quyt nh. - Phn cui: ch k, h tn (gc phi), ni nhn (gc tri). c) Tin ngn: Cch y ch mi vi ting ng h, b Trn Th Tm an thay mt UBND thnh ph H Ni k quyt nh thnh lp Bo him Y t H Ni. Quyt nh ngoi vic nu r chc nng, quyn hn, nhim v, t chc, c cu phng ban, cn quy nh a im cho Bo him Y t H Ni v cc c nhn, t chc chu trch nhim thi hnh.

Bi kim tra tng hp cui nm I. Mc tiu cn t Gip HS:

163

- Nm vng ni dung c bn ca c ba phn: Vn, Ting Vit, Lm vn trong SGK Ng vn 12, ch yu tp hai. - Bit cch vn dng nhng kin thc v k nng Ng vn hc mt cch tng hp, ton din t kt qu tt theo hnh thc kim tra, nh gi mi. II. Hng dn thc hin 1. V vic t chc ra GV (nh trng) c th t ra hoc do cp qun l t chc ra ring. kim tra tng hp cui nm, li l cui cp nn ra theo hng i mi, phi hp c trc nghim v t lun. Ch , d hnh thc no, kim tra cng phi c kh nng nh gi mt cch trung thc cht lng HS. Mun vy, phi bm st yu cu ca chng trnh v ni dung SGK, trnh ra qu d hoc qu kh, khng phn nh y trnh HS. 2. V ni dung kin thc Kin thc ca c ba phn trong chng trnh lp 12, ch trng hn hc k hai. GV hng dn HS n tp mt s trng tm sau: a) Phn vn gm: + Phn vn hc Vit Nam: ch yu l nhng tc phm vn xui, kch v mt s vn bn nht dng. + Phn vn hc nc ngoi: Thuc (L Tn), S phn con ngi (S-l-khp), ng gi v bin c (H-ming-u). + Phn l lun vn hc. b) Phn ting Vit: Nhn vt giao tip, Thc hnh v hm , Phong cch ngn ng hnh chnh. c) Phn lm vn: M bi v kt bi, Hnh vn trong vn ngh lun, pht biu t do v cc bi lm vn s 5, s 6. 3) V k nng. K nng lm bi trc nghim v t lun theo hng pht huy tnh sng to. 4) V t chc kim tra. C hai hnh thc t chc: + T chc kim tra tp trung trong ton trng: HS c xp phng thi theo th t a, b. c, mi phng thi 24 HS vi nhiu phin bn khc nhau. + GV t ra v t chc kim tra trong 90 pht (2 tit) vi nhiu phin bn khc nhau. 164

III. Gii thiu mt s v p n tham kho. A. . Phn I: Trc nghim (3 im) Cu 1: c im no sau y khng phi l biu hin ni dung nhn o ca truyn ngn V nht (Kim Ln)? A- Nim kht khao t m gia nh. B- Tnh thng yu gia nhng ngi ngho kh. C- Mt tnh hung c bit: vui m ti nghip, mng m va ti va lo. D- S phn bi thm ca ngi nng dn trc cch mng thng Tm. Cu 2: Nhn xt no sau y nu y ch truyn ngn V nht ca Kim Ln? A- Truyn ngn V nht ca Kim Ln k v ngi v nht c ca anh Trng. B- Truyn ngn V nht ca Kim Ln khng ch miu t s phn bi thng ca ngi nng dn trong nn i 1945 m cn khng nh sc sng k diu ca h. C- Truyn ngn V nht ca Kim Ln th hin nim kht khao v t m gia nh v tnh yu thng m bc ln nhau ca nhng ngi nng dn trc cch mng. D- Truyn ngn V nht ca Kim Ln miu t s phn bi thng ca ngi nng dn trong nn i nm 1945. Cu 3: Thnh cng ch yu v ngh thut ca truyn V chng A Ph (T Hoi) th hin phng din no? A- Khc ha tm l nhn vt v to mu sc dn tc m . B- Khc ha tm l nhn vt v xy dng tnh hung truyn. C- Xy dng tnh hung truyn v khc ha tnh cch nhn vt. D- To mu sc dn tc m v xy dng tnh hung truyn. Cu 4: Ct s thi trong Rng x nu ca Nguyn Trung Thnh th hin nhng yu t no? A- Ca ngi con ngi anh hng. B- Miu t thin nhin hng v. C- Xy dng nhn vt v s dng ngn ng.

165

D- La chn ch , xy dng ct truyn v nhn vt, s dng ging iu v ngn ng. Cu 5: Nhn nh: "Hnh trnh sng tc ca nh vn Nguyn Minh Chu chia lm hai giai on vi hai thin hng r rt: tr tnh lng mn v cm hng v th s vi nhng vn o c v trit hc." ng hay sai? A- ng. B- Sai. Cu 6: Hnh tng rng x nu trong truyn ngn cng tn ca Nguyn Trung Thnh c ngha tng trng g? A- Sc sng tuyt vi ca thin nhin Vit Nam. B- Cuc u tranh bt khut ca dn lng X Man v cc dn tc Ty Nguyn. C- S bt lc ca bom n quc M. D- Sc sng v phm cht tt p ca dn lng X Man v cc dn tc Ty Nguyn. Cu 7: Tc gi ng gi v bin c l ai? A- Mc Tu-n. B- H-ming-u C- Gic Ln-n. D- O Hen-ri. Cu 8: S trong sng ca ting Vit c biu hin nhng phng din no? A- Chun mc trong vic dng t, t cu v dng on. B- Khng dng nhiu t vay mn, cch din t khng quen thuc vi ting Vit. C- Biu hin ni dung t tng, tnh cm mt cch sng r v mch lc. D- Tnh chun mc, khng lai cng pha tp, tnh lch s vn ha trong li ni, s sng r, mch lc trong vic biu hin ni dung t tng, tnh cm. Cu 9: on vn sau c nhng c sc g v din t? Ti quyt rng trong lch s thi ca Vit Nam cha bao gi c mt thi i phong ph nh thi i ny. Cha bao gi ngi ta thy xut hin cng mt lc mt hn th rng m nh Th L, m mng nh Lu Trng L, hng trng nh Huy Thng, trong sng nh Nguyn Nhc Php, o no nh Huy Cn, qu ma nh Nguyn Bnh, k d nh Ch Lan Vin v thit tha, ro rc, bn khon nh Xun Diu. 166

(Hoi Thanh- Hoi Chn, Thi nhn Vit Nam) A- Dng t chnh xc, c o; vn vit giu hnh nh. B- Vit vn giu hnh nh, s dng bin php lit k. C- Dng t chnh xc, c o s dng php lit k, php ip t, ip cu trc. D- S dng php ip t, ip cu trc, lit k. Cu 10: on vn sau y s dng php tu t no? Lng trong tm i bc ca n gic. Chng n bn thnh l, mi ngy hai ln, hoc bui sng sm v x chiu, hoc ng bng v sm ti, hoc na m v tr g gy. Hu ht n i bc u ri vo ngn i x nu cnh con nc ln. C rng x nu hng vn cy khng c cy no khng b thng. C nhng cy b cht t ngang na thn mnh, o o nh nmt trn bo. ch vt thng, nha a ra, trn tr, thm ngo ngt, long lanh nng h gay gt, ri dn dn bm li, en v c quyn li thnh tng cc mu ln. (Nguyn Trung Thnh- Rng x nu) A- Lp c php, lit k. B- Lp c php, chm xen. C- Lit k, chm xen. D- S dng nhiu kiu cu, lit k. Cu 11: c on trch sau v cho bit ti sao lp lun a ra li b phe i lp bc li? Da vo s liu thng k t nm 1945 n nay, mi ngy c 12 cuc chin xy ra, bao gm cc cuc chin tranh quc t hay ni chin nh. Xin hi mi ngi, l trng thi ha bnh hay khng? Bn i lp bc li: T 1945 n nay, mi gy n ra 12 cuc chin tranh. Con s ny nu ra khng chnh xc. S tht l nhng nm 60, tng cng n ra khong 30 cuc chin tranh, cn n nm 80 th c thy n ra cha n 10 cuc. iu ny chng ni ln mt xu th ha bnh hay sao? A- Lun c khng y . B- Lun c khng chnh xc. C- Lun c khng tiu biu. D- Lun c mu thun. 167

Cu 12: Lp lun sau mc li g? Nam Cao vit nhiu v nng thn. Lo Hc n b ch t t trnh i. Anh cu Phc cht lng trong x nh m t trc nhng i mt "di i v i" ca hai a con. B c T cht v mt ba no, tc l mt kiu cht v qu i. Li c cnh m ci, nhng ci chy i. A- Lun c khng tiu biu. B- Kt lun khng r rng. C- Lun c mu thun. D- Lun c khng ph hp vi kt lun. Phn II: T lun (7 im) 1: Cu 1: Gii thiu khi qut v L Tn v truyn ngn Thuc. Cu 2: Phn tch tnh hung truyn V nht ca Kim Ln t nu ln gi tr hin thc v gi tr nhn o ca tc phm. 2: Cu 1: Gii thiu khi qut v H-ming-u v tiu thuyt ng gi v bin c. Cu 2: Phn tch nhn vt M trong truyn ngn V chng A Ph (T Hoi) thy c gi tr nhn o su sc ca tc phm. B. p n Phn I: Trc nghim (3 im- mi cu ng c 0.25 im) Cu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 1 1 0 1 2 p n ng C B A D A D B D C C B D Phn II: T lun (7 im) 1: Cu 1: + Yu cu v ni dung kin thc: Phn Tiu dn bi Thuc (L Tn). + Yu cu hnh thc: Mt bi vit ngn c hai phn, gii thiu v L Tn v gii thiu v truyn ngn Thuc. Cu 2: Bi vit cn m bo nhng c bn sau: 1) Gii thiu tc gi, tc phm v tnh hung truyn: 168

- Kim Ln l nh vn mt lng mt d i v vi "t", vi "ngi", vi "thun hu nguyn thy" ca cuc sng nng thn. - Nn i nm 1945 i vo nhiu trang vit ca cc nh vn, nh th trong c V nht ca Kim Ln. - V nht xy dng tnh hung truyn c o. Qua tnh hung truyn, tc phm th hin gi tr hin thc v gi tr nhn o su sc. 2) Bi cnh xy dng tnh hung truyn. + Bi cnh nn i khng khip nm 1945 m kt qu l hn hai triu ngi cht. + Ci cht hin hnh trong tc phm to nn mt khng kh m m, th lng. Nhng ngi sng lun b ci cht e da. 3) Trong bi cnh y, Trng, nhn vt chnh ca tc phm "nht" c v. l mt tnh hung c o + Trng hi t nhiu yu t khin nguy c "" v rt cao (Ngoi hnh xu, th, tnh tnh c phn khng bnh thng, n ni cc cn, th l, nh ngho, i lm thu nui mnh v m gi, nn i e da, ci cht eo bm). + Trng ly v l ly cho mnh thm mt tai ha (theo l gc t nhin). + Vic Trng ly v l mt tnh hung bt ng - C xm ng c ngc nhin. - B c T cng ht sc ngc nhin - Bn thn Trng c v ri vn cn " ng ng". + Tnh hung truyn bt ng nhng rt hp l - Nu khng phi nm i khng khip th "ngi ta" khng thm ly mt ngi nh Trng. - Trng ly v theo kiu "nht" c. 4) Gi tr hin thc: tnh cnh th thm ca con ngi trong nn i + Ci i dn ui con ngi. + Ci i bp mo c nhn cch. + Ci i khin cho hnh phc tht mng manh, ti nghip. + V nht c sc t co mnh m ti c ca bn thc dn, pht xt. 5) Gi tr nhn o: + Tnh ngi cao p th hin qua cch i x vi nhau ca cc nhn vt. - Trng rt trn trng ngi "v nht" ca mnh. 169

- Thin chc, bn phn lm v, lm du c nh thc ni ngi "v nht" - Tnh yu thng con ca b c T. + Con ngi hun hng n s sng v lun hi vng, tin tng tng lai: - Trng ly v l duy tr s sng. - B c T, mt ngi gi li lun ming ni v ngy mai vi nhng d nh thit thc to nim tin cho du con vo mt cuc sng tt p. - on kt tc phm vi hnh nh l c v on ngi ph kho thc Nht. 2 Cu 1: + Yu cu v ni dung kin thc: Phn Tiu dn bi ng gi v bin c (H-ming-u). + Yu cu hnh thc: Mt bi vit ngn c hai phn, gii thiu v H-ming u v gii thiu v tiu thuyt ng gi v bin c. Cu 2: Bi vit cn m bo nhng c bn sau: 1) Gii thiu i nt v nh vn T Hoi, tp truyn Ty Bc v truyn ngn V chng A Ph. Gii thiu nhn vt M v gi tr nhn o ca tc phm. 3) Phn tch nhn vt M: + on gii thiu: "Ai xa v " M xut hin khng phi pha chn dung ngoi hnh m pha thn phn- mt thn phn qu nghit ng- mt con ngi b xp ln vi nhng vt v tri gic (tng , tu nga,)- mt thn phn au kh, o le. + M trc khi b bt lm con du gt n nh Thng l: - M tr p, yu i. - M c kht vng tnh yu, hnh phc. - M l mt ngi con hiu tho. + M t khi b bt lm con du gt n nh Thng l: - M au n, ut c, phn khng. - M b t lit dn v thc, cm xc, - M ch cn l mt cng c, mt con vt bit chu s sai khin, M v cm, khng kht vng, thm ch khng cn bit kh au. - Cm hng ca tc gi: xt thng. 170

+ Sc tri dy ca M: - S tc ng ca hon cnh: khng kh ma xun (thin nhin, cnh sinh hot), ru (M nga c ung ng c tng bt mt), c bit l ting so gi bn (tc gi dng cng miu t ting so nh mt th php ngh thut lay tnh tm hn M). - Nhng chuyn bin trong tm hn M: M nh li qu kh, nim ham sng, kht sng tr li, M mun cht. - T nhng chuyn bin trong tm hn n hnh ng: b thm m vo a du, qun li tc, vi tay ly chic vy hoa, vng bc i, + Hnh ng ci tri cho A Ph: - Nhng ngy u M t ra v cm. - Khi nhn thy dng nc mt ca A Ph, cm xc trong M sng li. - M ct dy tri cho A Ph, mt hnh ng va t pht va t gic. - M vng chy theo A Ph. 3) Gi tr nhn o su sc ca tc phm: - Cm thng su sc i vi ngi dn. - Ph phn gay gt bn cha t phong kin min ni. - Ngi ca nhng g tt p, trn trng, cao nhng kht vng chnh ng ca con ngi, c bit l sc sng tim tng ca nhng con ngi chu nhiu au kh bt hnh. - Ch ra con ng gii phng ngi lao ng c cuc i tm ti v s phn th thm. 4) Ngh thut xy dng nhn vt. Nhn vt sinh ng, c c tnh m nt (vi M, tc gi t miu t hnh ng, dng th php lp li c ch mt s nt chn dung gy n tng su m), c bit tc gi c ti miu t tm l, dng ngh, tm t, nhiu khi l tim thc chp chn, Tr bi kim tra tng hp cui nm a. Mc tiu bi hc - Pht hin v b sung nhng mt cn yu v kin thc v k nng. - Rt c kinh nghim b ch chun b tt cho k thi tt nghip THPT. 171

b.

phng tin thc hin

- Sch gio khoa, sch gio vin - Bi lm ca HS - Thit k bi hc C. Phng php dy hc - HS tho lun, by t kin, phn tch sai st v khng nh cu tr li ng. - Gio vin tng kt cc kinh nghim lm bi kim tra tng hp, cht li cc kin thc, k nng c bn.
D. tin trnh t chc dy hc

Hot ng ca thy v tr Hot ng 1: Nhn xt, nh gi kt qu GV cn c vo kt qu chm nhn xt Hot ng II: Rt kinh nghim - GV tr bi. - HS xem li bi, i bi cho nhau tho lun, rt kinh nghim.

Ni dung cn t I. Nhn xt, nh gi kt qu Nhn xt cc ni dung sau: - V kin thc. - V k nng. - Nhng u im v nhc im chung. - Nhng u im v nhc im ring. II. Rt kinh nghim - C nhn xem k ton bi, t nh gi bn thn. - Trao i bi cho nhau tho lun. - Pht hin v sa cha cc li trong bi. - Trnh by nhng kinh nghim v lm mt bi kim tra tng hp. III. Xy dng dn bi cho t lun Ni dung cn t theo ng p n ca kim tra (tham kho bi son Bi kim tra tng hp cui nm).

Hot ng 3: Xy dng dn bi cho t lun. GV v HS cng xy dng thnh dn bi chi tit trn bng.

n tp vn hc
A. Mc tiu bi hc

172

- Tng kt, n tp mt cch c h thng nhng kin thc c bn v vn hc Vit Nam (truyn v kch t cch mng thng 8 1945 n cui th k XX) v vn hc nc ngoi hc trong SGK ng vn lp 12 tp II ; vn dng mt cch linh hot v sng to nhng kin thc . - Rn nng lc phn tch vn hc theo tng cp : tc phm, hnh tng, ngn ng vn hc ....
B. phng tin thc hin

- Sch gio khoa, sch gio vin - Thit k bi hc. - Ti liu tham kho C. Phng php dy hc - GV Hng dn HS chun b nh theo h thng cu hi trong SGK. - Ngoi ra n li cc tc phm trn cc vn c bn sau : + Gii thiu tc gi, hon cnh sng tc ca tng tc phm + Tm tt ct truyn + Hc thuc mt s on vn hay, tiu biu + Nm c ch , ni dung chnh t ra trong tc phm - Hng dn HS tho lun, trnh by, trao i, gp trn lp. Gio vin tng kt, nhn mnh nhng im cn thit.
D. tin trnh t chc dy hc

Hot ng ca thy Ni dung cn t v tr Hot ng 1: T I. n tp vn hc vit nam chc n tp vn hc Vit Nam 1. Nhng pht hin 1. V nht (Kim Ln) v V chng khc nhau v s phn A Ph (T Hoi) v cnh ng ca ngi V nht V chng A dn lao ng trong Ph cc tc phm V nht S Tnh cnh S phn bi (Kim Ln) v V chng phn th thm ca thm ca ngA Ph (T Hoi). Phn v ngi dn lao i dn min tch nt c sc cnh ng trong ni Ty Bc trong t tng nhn o ng nn i nm di ch p bc, ca mi tc phm. ca 1945. bc lt ca 173

(GV hng dn HS lp bng so snh. HS pht biu tng kha cnh. GV nhn xt v hon chnh bng so snh)

con ngi

2. Cc tc phm Rng x nu ca Nguyn Trung Thnh, Nhng a con trong gia nh ca Nguyn Thi u vit v ch ngha anh hng cch mng. Hy so snh lm r nhng khm ph, sng to ring ca tng tc phm trong vic th hin ch chung . (GV hng dn HS so snh trn mt s phng din. HS tho lun v pht biu kin) 3. Quan nim ngh thut ca Nguyn Minh Chu c gi gm qua truyn ngn Chic thuyn ngoi xa? (GV gi cho HS nh li bi hc. HS suy ngh v pht biu).

T t- Ngi ca tnh ng ngi cao nhn p, kht o vng sng v ca hi vng vo tc mt tng lai phm ti sng. 2. Rng x nu ca Nguyn Trung Thnh, Nhng a con trong gia nh ca Nguyn Thi Cn so snh trn mt s phng din tp trung th hin ch ngha anh hng cch mng: + Lng yu nc, cm th gic. + Tinh thn chin u kin cng, bt khut chng k th xm lc. + i sng tm hn, tnh cm cao p. + Nhng nt c sc v ngh thut th hin: ngh thut k chuyn, ngh thut xy dng nhn vt, ngh thut xy dng hnh tng v nhng chi tit ngh thut giu ngha,... 3. Chic thuyn ngoi xa ca Nguyn Minh Chu Quan nim ngh thut ca Nguyn Minh Chu c gi gm qua truyn ngn Chic thuyn ngoi xa rt phong ph v su sc: + Cuc sng c nhng nghch l m con ngi buc phi chp nhn, "sng chung" vi n. + Mun con ngi thot ra khi cnh au kh, tm ti, man r cn c nhng gii php thit thc ch khng 174

bn phong kin trc cch mng. Ngi ca sc sng tim tng ca con ngi v con ng h t gii phng, i theo cch mng.

4. Phn tch on trch v kch Hn Trng Ba, da hng tht ca Lu Quang V lm r s chin thng ca lng tm, o c i vi bn nng ca con ngi. (GV nh hng cho HS nhng chnh cn phn tch v giao vic cho cc nhm, mi nhm chun b mt i din nhm phn tch. GV nhn xt, khc su nhng c bn).

phi ch l thin ch hoc cc l thuyt p nhng xa ri thc tin. + Nhan Chic thuyn ngoi xa ging nh mt gi v khong cch, v c li nhn ngm i sng m ngi ngh s cn coi trng. Khi quan st t "ngoi xa", ngi ngh s s khng th thy ht nhng mng ti, nhng gc khut. Ch ngha nhn o trong ngh thut khng th xa l vi s phn c th ca con ngi. Ngh thut m khng v cuc sng con ngi th ngh thut phng c ch g. Ngi ngh s khi thc s sng vi cuc sng, thc s hiu con ngi th mi c nhng sng to ngh thut c gi tr ch thc gp phn ci to cuc sng. 4. on trch v kch Hn Trng Ba, da hng tht ca Lu Quang V Cn tp trung phn tch nhng im c bn sau: 1) Phn tch hon cnh tr tru ca Hn Trng Ba qua c thoi ni tm, i thoi vi cc nhn vt c bit l i thoi vi xc anh hng tht. + Trng Ba by gi khng cn l Trng Ba ngy trc. + Trng Ba by gi vng v, th l, ph phng. + Mi ngi xt xa trc tnh cnh ca Trng Ba, xc anh hng tht ci nho Trng Ba, bn thn Trng Ba v cng au kh, dn vt. 2) Phn tch thi , tm trng ca Hn Trng Ba trong cuc i thoi vi Thch v quyt nh cui cng ca Hn Trng Ba rt ra ch , ngha t tng ca on trch ni ring v v kch ni chung. 175

+ Cuc i thoi vi Thch, c bit li thoi mang ngha t tng ca tc phm. + Ci cht ca cu T v nhng hnh dung ca Hn Trng Ba khi Hn nhp vo xc cu T. + Quyt nh cui cng ca Hn Trng Ba: xin cho cu T sng v mnh cht hn- ngh nhn vn ca quyt nh y. 3) Tng hp nhng iu phn tch, nh gi chiu su trit l v ngha t tng ca v kch: s chin thng ca lng tm, o c i vi bn nng ca con ngi. Hot ng 2: T II. n tp vn hc Nc ngoi chc n tp vn hc 1. S phn con ngi ca S-lNc ngoi khp 1. ngha t tng v + ngha t tng: c sc ngh thut S phn con ngi ca S-l-khp ca truyn ngn S khin ta suy ngh nhiu hn n s phn con ngi ca S- phn ca tng con ngi c th sau l-khp. chin tranh. Tc phm khng (GV yu cu HS xem li nh mt cch vit mi v chin phn tng kt bi S tranh: khng n trnh mt mt, khng phn con ngi, trn c say vi chin thng m bit cm nhn s pht biu chia s nhng au kh tt cng ca thnh 2 ln. HS lm con ngi sau chin tranh. T m vic c nhn v pht tin yu hn i vi con ngi. S phn biu) con ngi khng nh sc mnh ca lng nhn i, tinh thn trch nhim, ngh lc con ngi. Tt c nhng iu s nng con ngi vt ln s phn. + c sc ngh thut: S phn con ngi c sc rung cm v hn ca cht tr tnh su lng. Nh vn sng to ra hnh thc t s

176

2. Trong truyn ngn Thuc, L Tn ph phn cn bnh g ca ngi Trung Quc u th k XX? c sc ngh thut ca tc phm? (GV yu cu HS xem li phn tng kt bi Thuc, trn c s pht biu thnh 2 ln. HS lm vic c - Ct truyn n gin nhng hm nhn v pht biu) sc. - Cc chi tit, hnh nh u giu ngha tng trng. c bit l hnh nh chic bnh bao tm mu, hnh nh con ng, hnh nh vng hoa trn m H Du,... - Khng gian, thi gian ca truyn l mt tn hiu ngh thut c ngha . 3. ngha biu tng trong on trch ng gi v bin c ca Hming-u? (GV yu cu HS xem li bi ng gi v bin c, trn c s tho lun. HS lm vic c nhn v pht biu, tho lun) 3. on trch ng gi v bin c ca H-ming-u ngha biu tng trong on trch ng gi v bin c ca H-ming-u + ng lo v con c kim. Hai hnh tng mang mt v p song song tng ng trong mt tnh hung cng thng i lp. + ng lo tng trng cho v p ca con ngi trong vic theo ui c m 177

c o, s xen k nhp nhng ging iu ca ngi k chuyn (tc gi v nhn vt chnh). S ho quyn cht ch cht tr tnh ca tc gi v cht tr tnh ca nhn vt m rng, tng cng n ti a cm xc ngh suy v nhng lin tng phong ph cho ngi c. 2. Truyn ngn Thuc ca L Tn + L Tn ph phn nhng cn bnh ca ngi Trung Quc u th k XX: - Bnh u m lc hu ca ngi dn. - Bnh xa ri qun chng ca nhng ngi cch mng tin phong. + c sc ngh thut ca tc phm:

gin d nhng rt to ln ca i mnh. + Con c kim l i din cho tnh cht kiu hng v i ca t nhin. + Trong mi quan h phc tp ca thin nhin vi con ngi khng phi lc no thin nhin cng l k th. Con ngi v thin nhin c th va l bn va l i th. Con c kim l biu tng ca c m va bnh thng gin d nhng ng thi cng rt khc thng, cao c m con ngi t nht tng theo ui mt ln trong i.

178