III.

ÑÒA LYÙ

A. THIEÂN NHIEÂN
1. ÑAÏI CÖÔNG VEÀ LAÕNH THOÅ VIEÄT NAM
a. Ñòa lyù thieân nhieân cuûa Vieät Nam
Vieät Nam naèm trong vuøng nhieät ñôùi thuoäc Baéc baùn caàu. Khoâng tính caùc quaàn ñaûo, toïa
ñoä ñòa lyù Vieät Nam coù ñieåm cöïc Baéc (Ñoàng Vaên, Haø Giang) ôû khoaûng 23 24' Baéc vó ñoä, ñieåm
cöïc Nam (Muõi Caø Mau, An Xuyeân) ôû khoaûng 8 33' Baéc vó ñoä, ñieåm cöïc Taây (A Pa Chai, Lai
Chaâu) ôû khoaûng 102 16' Ñoâng kinh ñoä, vaø ñieåm cöïc Ñoâng (Muõi Naïy, giöõa Tuy Hoøa vaø Nha
Trang) ôû khoaûng 109 44' Ñoâng kinh ñoä.
Nöôùc Vieät Nam hình cong nhö chöõ S, phía Baéc giaùp caùc tænh Vaân Nam, Quaûng Taây vaø
moät phaàn tænh Quaûng Ñoâng cuûa Trung Hoa, phía Taây giaùp Ai Lao vaø Campuchia, phía Nam
giaùp vònh Thaùi Lan, phía Ñoâng giaùp Ñoâng Haûi.
Dieän tích nöôùc Vieät Nam khoaûng 127,243 sq mi (329,560 sq km), khoaûng 73% laõnh thoå
laø nuùi vaø cao nguyeân, coøn laïi laø bình nguyeân vaø soâng ngoøi. Chieàu daøi laõnh thoå Vieät Nam töø
Ñoàng Vaên ñeán Muõi Caø Mau khoaûng 1.650 caây soá. Chieàu ngang roäng nhaát laø khoaûng caùch töø
Lai Chaâu sang Moùng Caùy, chöøng 600 caây soá. Chieàu ngang heïp nhaát laø ôû Ñoàng Hôùi, töø bieân giôùi
Ai Lao ra bôø Ñoâng Haûi chæ vaøo khoaûng 37 caây soá.
Vieät Nam naèm treân truïc giao thoâng cuûa nhieàu quoác gia neân chieám moät vò trí ñaëc bieät veà
kinh teá vaø chính trò trong vuøng Ñoâng Nam AÙ.

b. Quoác hieäu Vieät Nam

Sau moät thôøi gian daøi tranh ñaáu lieân tuïc töø thôøi Hai Baø Tröng ñeå thoaùt khoûi söï ñoâ hoä
cuûa Trung Hoa, nöôùc ta chính thöùc ñoäc laäp khi Ngoâ Quyeàn ñaùnh ñuoåi quaân Nam Haùn naêm 938.
Tuy nhieân, quoác hieäu cuûa nöôùc ta chöa ñöôïc ñaët cho ñeán khi Ñinh Boä Lónh leân ngoâi vua naêm
968. Sau ñaây laø quoác hieäu cuûa nöôùc ta traûi qua caùc thôøi ñaïi:
QUOÁC HIEÄU NAÊM NGÖÔØI ÑAËT
Ñaïi Coà Vieät 968 Ñinh Tieân Hoaøng
Ñaïi Vieät 1054 Lyù Thaùnh Toâng
Ñaïi Ngu 1400 Hoà Quyù Ly
Ñaïi Vieät 428 Leâ Thaùi Toå
Vieät Nam 1804 Gia Long
Ñaïi Nam 1838 Minh Maïng
Vieät Nam 1945 Baûo Ñaïi
Ñaïi Coà Vieät: Quoác hieäu naøy laø moät danh töø gheùp. Ñaïi coù nghóa laø lôùn, Coà coù nghóa laø
moät loaïi chim öng lôùn maét saùng. Vieät laø töø ngöõ ñeå chæ chuûng toäc Vieät trong nhoùm Baùch Vieät.
Ñaïi Coà Vieät coù theå hieåu moät caùch ñôn giaûn laø "nöôùc Vieät coù chim öng lôùn maét saùng" hay
"nöôùc Vieät lôùn coù loaïi chim öng maét saùng".
Ñaïi Vieät: coù nghóa ñôn giaûn laø Nöôùc Vieät lôùn.
 Ñaïi Ngu: Ñaïi coù nghóa laø lôùn. Ngu laø teân moät trieàu ñaïi xöa cuûa Trung Hoa. Döôùi thôøi
nhaø Ngu, nöôùc Trung Hoa raát thònh vöôïng. Coù leõ Hoà Quyù Ly coù yù muoán nöôùc ta ñöôïc thònh trò
nhö Trung Hoa döôùi thôøi nhaø Ngu khi xöa neân ñaët teân nöôùc ta laø Ñaïi Ngu.
Vieät Nam: Nam laø An Nam, teân cuûa vua Toáng (Trung Hoa) ñaët cho nöôùc ta khi xöa.
Vieät laø Vieät Thöôøng. Huøng Vöông, con cuûa Laïc Long Quaân vaø baø AÂu Cô, khi xöa chia nöôùc
Vaên Lang ra thaønh 15 boä. Vieät Thöôøng laø teân cuûa moät boä trong 15 boä naøy.
Ñaïi Nam: Ñaïi laø lôùn. Nam laø vì Chuùa Nguyeãn khi xöa döïng neân cô nghieäp ôû phía Nam.
Ñaïi Nam ñôn giaûn coù nghóa laø nöôùc Vieät lôùn ôû phía Nam.

c. Teân goïi caùc phaàn cuûa laõnh thoå Vieät Nam

Nöôùc Vieät Nam dieän tích roäng khoaûng 127,243 sq mi (329,560 sq km). Trong ñoù:
1. Baéc Vieät: roäng khoaûng 115,700 caây soá vuoâng vôùi phaàn bình nguyeân chaâu thoå Hoàng Haø-Thaùi
Bình, roäng khoaûng 15 ngaøn caây soá vuoâng, coù hình tam giaùc, ñænh ôû Vieät Trì, Phuù Thoï, ñaùy laø
duyeân haûi töø Hoøn Gay ñeán Phaùt Dieäm. Bình nguyeân naøy töông ñoái phaúng, ngoaïi tröø nhöõng ñoài
soùt trong vuøng Ninh Bình, Nam Ñònh, vaø nhöõng vuøng ñaát truõng taïo thaønh nhöõng baõi saäy ôû
khoaûng giöõa tænh Höng Yeân vaø Haûi Döông. Veà phía bôø bieån thuoäc caùc tænh Thaùi Bình, Nam
Ñònh, nhieàu daûi ñaát do phuø sa boài ñaép laán daàn ra bieån ñeán 80 thöôùc moät naêm.
Bình nguyeân chaâu thoå Hoàng Haø-Thaùi Bình coù moät heä thoáng ñeâ ñieàu ngaên nöôùc, nhaát laø
doïc soâng Hoàng, coù ñeâ ñöôïc xaây töø ñôøi nhaø Lyù ñeå traùnh luït loäi muøa nöôùc luõ, nhöng chính vieäc
ngaên nöôùc cuõng laøm ñoàng baèng maát ñi löôïng phuø sa maøu môõ. Bình nguyeân naøy saûn xuaát noâng
phaåm chính laø luùa vaø caùc phuï saûn khoai, baép, saén....
2. Trung Vieät roäng khoaûng 147,600 caây soá vuoâng goàm moät soá bình nguyeân nhoû vaø nhieàu nuùi.
Bình nguyeân Thanh-Ngheä-Tónh, roäng khoaûng 6.000 caây soá vuoâng, goàm chaâu thoå soâng Maõ
töông ñoái phì nhieâu vaø chaâu thoå soâng Caû, heïp vaø khoâng ñöôïc maøu môõ laém, laïi coù nhieàu coàn caùt
ven bieån di chuyeån vaøo laán ñaát ñoàng baèng.
Bình nguyeân Bình-Trò-Thieân, coù dieän tích toång coäng khoaûng 2.000 caây soá vuoâng, goàm caùc chaâu
thoå ÄÑaøi Giang, Thaïch Haõn vaø soâng Höông, thöôøng khoâ caèn vaø heïp vì bò giôùi haïn bôûi nhöõng
ñaàm nöôùc maën doïc duyeân haûi. Noâng daân phaûi troàng phi lao ñeå chaën söùc di chuyeån cuûa nhöõng
coàn caùt ven bieån veà phía ñoàng baèng.
Bình nguyeân Quaûng Nam vaøo tôùi Bình Thuaän, goàm chaâu thoå caùc soâng Thu Boàn, Traø
Khuùc, Ñaø Raèng, soâng Caùi, soâng Dinh, soâng Luõy,... quan troïng nhaát laø bình nguyeân Tuy Hoøa.
Ñoàng baèng Ninh Thuaän vaø Bình Thuaän töông ñoái coù ñaát toát nhöng khoâ neân ít thuaän tieän cho
noâng nghieäp.
3. Nam Vieät roäng khoaûng 67,700 caây soá vuoâng goàm nhieàu bình nguyeân maàu môõ. Bình nguyeân
chaâu thoå soâng Ñoàng Nai, töông ñoái cao ôû vuøng chuyeån tieáp vôùi caùc cao nguyeân phía Ñoâng-
Baéc, thaáp daàn veà höôùng Taây-Nam. Ñaát ñai toát, thích hôïp cho caùc loaïi caây kyõ ngheä, caây aên traùi.
Bình nguyeân chaâu thoå soâng Cöûu Long, laø vuøng ñoàng baèng roäng nhaát Vieät Nam, ñaát ñai
phì nhieâu, baèng phaúng. Trong bình nguyeân naøy vaãn coøn moät vaøi nuùi ñaù thaáp thuoäc vuøng tieáp
giaùp vôùi caùc daõy nuùi cuûa Campuchia trong tænh Chaâu Ñoác, moät vuøng truõng thaáp laø Ñoàng Thaùp
Möôøi thuoäc hai tænh Kieán Töôøng vaø Kieán Phong, hai vuøng ñaát ven bieån chöa ñöôïc boài ñaép laø
khu röøng saùt Quaûng Xuyeân ôû cöûa soâng Ñoàng Nai vaø khu röøng traøm U Minh ôû gaàn ranh tænh
Kieân Giang vaø An Xuyeân. Ñoàng baèng chaâu thoå Cöûu Long khoâng coù heä thoáng ñeâ ngaên nöôùc
nhö cuûa chaâu thoå soâng Hoàng, nhöng laïi coù nhieàu gioàng ñaát thieân nhieân vaø moät heä thoáng kinh
ñaøo daãn thuûy quy moâ, phaân boá löôïng phuø sa boài ñaép cuûa soâng Cöûu Long ñeàu khaép neân raát phì
nhieâu maøu môõ. Noâng phaåm chính laø luùa vaø caùc loaïi meã coác, caây aên traùi. Ñaây laø vöïa luùa cuûa
Vieät Nam, ñaõ töøng xuaát caûng gaïo thoùc trong nhöõng naêm ngöôøi daân coøn ñöôïc töï do canh taùc.
Ngoaøi ra, caùc haûi ñaûo chaïy doïc theo bôø bieån nöôùc ta töø vònh Haï Long xuoáng ñeán Phuù
Quoác ñeàu thuoäc laõnh thoå nöôùc ta. Hai quaàn ñaûo tröôùc ñaây voán ñaõ ñöôïc ngöôøi Vieät ñeán sinh
soáng vaø khai thaùc, nay ñang bò Trung Coäng tranh chaáp laø quaàn ñaûo Hoaøng Sa (Paracel Islands)
vaø Tröôøng Sa (Spratly Islands). Hai quaàn ñaûi naøy, naêm ngoaøi bieån Ñoâng (Thaùi Bình Döông),
Hoaøng Sa caùch Ñaø Naüng khoaûng 240 haûi lyù vaø Tröôøng sa ôû phía ñoâng nam cuûa Phan Thieát
khoaûng 280 haûi lyù.

2. SOÂNG NGOØI
Nöôùc Vieät Nam laø mieàn nhieät ñôùi neân möa nhieàu neân coù nhieàu soâng raïch.
1-) Mieàn Baéc: coù 2 soâng chính laø soâng Hoàng vaø soâng Thaùi Bình. Soâng Hoàng chaûy töø Trung
Hoa vaøo Vieät Nam qua Laøo Cai xuoáng ñeán vònh Baéc Vieät. Soâng Hoàng (coøn goïi laø soâng Thao
hay soâng Nhò) phaùt nguyeân töø Vaân Nam daøi ñoä 1200 km. Phaàn lôùn soâng naøy chaûy treân ñaát
Trung Hoa (vôùi teân soâng Ma-Lung), chæ coù hôn 500 km chaûy treân ñaát Vieät Nam maø thoâi (töø
Laøo Cai xuoáng ñeán Vieät Trì) .
Soâng Hoàng coù phuï löu chính laø soâng Loâ (hay Thanh Giang) vaø soâng Ñaø (Ñaø Giang hay
Haéc Giang). Soâng Loâ cuõng coù nhieàu chi nhaùnh ñaùng keå laø soâng Gaàm vaø soâng Chaûy. Soâng Ñaø
phaùt nguyeân töø Vaân Nam, phaàn lôùn chaûy theo höôùng Taây Baéc. Khi soâng Hoàng chaûy ñeán tænh
Sôn Taây thì ñoùn nhaän nöôùc soâng Ñaùy tröôùc khi chaûy ra bieån baèng cöûa Ba Laït.
Soâng Thaùi Bình chæ laø moät ñoaïn soâng chaûy töø Phaû Laïi qua Haûi Döông ra bieån, daøi ñoä
340 km vaø uoán khuùc raát nhieàu. Soâng Thaùi Bình coù 3 phuï löu chính laø soâng Caàu , soâng Thöông
vaø soâng Luïc Nam. Soâng Thaùi Bình coøn nhaän theâm nöôùc töø soâng Ñuoáng vaø soâng Luoäc töø soâng
Hoàng ñoå vaøo.
2-) Mieàn Trung: Trung phaàn ñòa theá heïp neân soâng ngoøi thöôøng ngaén, tröø caùc soâng phaùt
nguyeân töø Laøo vaø Baéc laø töông ñoái daøi hôn.
Soâng Maõ phaùt nguyeân töø Sôn La chaûy qua Laøo roài môùi vaøo Thanh Hoùa vaø daøi ñoä 360
km. Soâng Chu phaùt nguyeân töø Saàm Nöùa chaûy qua Thanh Hoùa. Soâng Caû phaùt nguyeân töø vuøng
nuùi Saàm Nöùa daøi ñoä 400 km. Soâng Gianh (hay soâng ranh giôùi chia ñoâi thôøi Trònh-Nguyeãn phaân
tranh). Soâng Beán Haûi naèm ngang vó tuyeán 17, laø ranh giôùi chia 2 mieàn Nam Baéc. Soâng Höông
chaûy qua thaønh phoá Hueá ra cöûa Thuaän An. Coù hai phuï löu laø Taû Traïch vaø Höõu Traïch. Soâng
Ba coøn goïi laø soâng Ñaø Raèng laø con soâng quan troïng nhaát ôû Trung phaàn coù theå vöôït qua daõy
Tröôøng Sôn.
3-) Mieàn Nam: Trong 3 mieàn Baéc-Trung-Nam, Nam vieät coù nhieàu soâng hôn caû. Hai heä
thoáng soâng chính laø soâng Cöûu Long vaø soâng Ñoàng Nai.
Soâng Cöûu Long (coøn goïi laø soâng Mekong) phaùt nguyeân töø Taây Taïng, daøi hôn 4200 km
chaûy qua Trung Hoa, Laøo, Cam Boát vaø Vieät Nam vaø laø con soâng daøi thöù saùu treân traùi ñaát.
Soâng Cöûu Long chaûy vaøo Vieät Nam baèng 2 nhaùnh : Tieàn Giang vaø Haäu Giang. Tieàn Giang
chaûy ra bieån baèng 6 cöûa: Tieåu, Ñaïi, Ba Lai, Haøm Luoâng, Coå Chieân vaø Cung Haàu. Haäu Giang
chaûy ra bieån baèng 3 cöûa: Ñònh An, Ba Thaéc vaø Tranh Ñeá. Soâng Cöûu Long vöøa daøi, vöøa chaûy
trong moät mieàn nhieàu möa neân löu löôïng soâng naøy raát lôùn. Nhôø löu löôïng lôùn vaø söùc nöôùc
chaûy maïnh neân soâng Cöûu Long ñaõ boài ñaép ñoàng baèng soâng Cöûu Long raát mau.
Soâng Ñoàng Nai phaùt nguyeân töø cao nguyeân Laâm Vieân vaø nhaän nöôùc töø soâng Beù, soâng
SaøiGoøn, soâng Vaøm Coû vaø soâng La Nha. Khi chaûy qua nhaø Beø thì soâng chia laøm 2 nhaùnh :
soâng Nhaø Beø vaø soâng Loøng Taûo. Soâng nhaø Beø nhaän theâm nöôùc töø heä thoáng soâng Vaøm Coû
tröôùc khi chaûy ra bieån baèng cöûa Soaøi Raïp. Heä thoáng soâng Vaøm Coû bao goàm hai nhaùnh laø soâng
Vaøm Coû Ñoâng vaø Vaøm Coû Taây chaûy qua Long An tröôùc khi ñoå vaøo soâng nhaø Beø.

3. NUÙI VAØ CAO NGUYEÂN

Nuùi vaø cao nguyeân Vieät Nam chieám 73% dieän tích toaøn theå , ñöôïc chia thaønh 4 mieàn :
mieàn Ñoâng Baéc, mieàn Taây Baéc, raëng Tröôøng Sôn, vaø cao nguyeân mieàn Nam . Mieàn nuùi vaø cao
nguyeân Ñoâng Baéc naèm phía taû ngaïn soâng Hoàng, giaùp bieân giôùi Vieät Hoa ôû phía baéc vaø ñoâng
baéc, giaùp ñoàng baèng Baéc phaàn vaø vònh Baéc phaàn ôû phía Nam. Coù 5 vuøng chính : vuøng caùnh
cung Ñoâng Trieàu, vuøng caùnh cung Baéc Sôn, vuøng caùnh cung Ngaân Sôn, vuøng caùnh cung soâng
Gaàm vaø cao nguyeân Nhò Gaàm. Ñaëc bieät trong vuøng caùnh cung Ñoâng Trieàu coù vònh Haï Long laø
moät khu thaéng caûnh vôùi caùc khoái ñaù cao döïng ñöùng vaø caùc hang ñoäng raát ñeïp. Mieàn Baéc coù
nhieàu nuùi hôn heát vaø chieám gaàn 4/5 dieän tích ñaát ñai (khoaûng 102,000 km2). Ngoïn nuùi cao
nhaát laø ngoïn Phan-Si-Paêng trong daõy Hoaøng Lieân Sôn cao khoaûng 3142 m .
Mieàn nuùi vaø cao nguyeân Taây Baéc ôû veà höõu ngaïn soâng Hoàng, bao goàm vuøng taây baéc Baéc
phaàn vaø moät phaàn nhoû cuûa Trung phaàn. Phía Baéc giaùp bieân giôùi Vieät Hoa, ñoâng giaùp ñoàng
baèng Baéc phaàn vaø ñoàng baèng duyeân haûi Trung phaàn, nam giaùp thung luõng soâng Caû, taây giaùp
bieân giôùi Vieät Laøo. Mieàn naøy coù ngoïn nuùi ôû moät khu rieâng, kieán truùc caàu kyø, ñeïp maét khoâng
nhaø naøo gioáng nhaø naøo , caøng laøm taêng veû myõ quan cho thaønh phoá. ÔÛ Ñaø Laït coù nhieàu hoà raát
ñeïp nhö hoà Xuaân Höông, hoà Than Thôû, hoà Ña Thaønh, hoà Ña Thieän , cuøng raát nhieàu thaùc ôû
quanh vuøng laø thaùc Cam Ly, thaùc Prenn (Thieân Sa), thaùc Lieân Khöông, thaùc Gougha ..v.v.
Mieàn nuùi ôû Nam ñöôïc taïo neân bôûi ñaát phuø sa boài ñaép neân raát maøu môõ vaø coù raát ít nuùi
(trung bình cao 1000 m). Nuùi Sam ôû Chaâu Ñoác, nuùi Thaát Sôn ôû An Giang, nuùi Baø Ñen (1080m)
ôû Taây Ninh, nuùi Tha La (340 m) , nuùi Saäp (330 m) , nuùi Ba Theâ (240 m) , Hoøn Choàng (340 m) .
Thaønh phoá Caàn Thô naèm veà höôùng Taây Nam, caùch SaøiGoøn 170 km. Ngöôøi ta coøn goïi laø Taây
Ñoâ.

4. ÑOÀNG BAÈNG
Vieät Nam coù hai ñoàng baèng lôùn laø ñoàng baèng Nam phaàn vaø Baéc phaàn. Caùc vuøng ñoàng
baèng naøy ñeàu do phuø sa cuûa nhöõng con soâng lôùn boài leân. Ngoaøi ra coøn coù moät chuoãi ñoàng baèng
duyeân haûi Trung phaàn xen keõ vôùi nhöõng raëng nuùi chaïy daøi ra bieån.
Ñoàng baèng mieàn Baéc roäng chöøng 15,000 km2, do phuø sa cuûa soâng Hoàng vaø soâng Thaùi
Bình boài thaønh. Ruoäng ñaát raát phì nhieâu , haøng naêm saûn xuaát ñöôïc raát nhieàu thoùc luùa neân ñaõ
ñöôïc goïi laø vöïa thoùc cuûa nöôùc Vieät Nam. Mieàn Ñoâng cuûa ñoàng baèng naøy laø vuøng ñaát ñoû coù
nhieàu ñoàn ñieàn troàng caây cao su ñeå laáy nhöïa. Mieàn Ñoàng Thaùp Möôøi coøn sình laày vaø nöôùc
pheøn neân chöa khai khaån ñöôïc heát.
Ñoàng baèng mieàn Trung thöôøng nhoû vaø heïp chaïy daøi theo ven bieån. Caùc ñoàng baèng naøy
khoâng phì nhieâu laém vì phaàn tieáp giaùp vôùi mieàn nuùi thì nhieàu soûi ñaù, phaàn ôû gaàn bôø bieån laïi
nhieàu coàn caùt, hôn nöõa nhieàu nôi möa ít, soâng ngoøi cuõng ít neân thieáu nöôùc töôùi cho vieäc troàng
troït. Tuy ñaát xaáu, nhieàu soûi ñaù, nhöng laïi raát quan troïng cho vieäc du ngoaïn, thaéng caûnh. Ñaûo
naøo, hang naøo cuõng ñaùng xem nhöng vì thôøi giôø coù haïn neân du khaùch thöôøng choïn maáy caûnh
sau ñaây ñeå thueâ thuyeàn ñi thaêm moät laàn cho bieát, nhö hang Ñaàu Goã, hang Hanh, hang Söûng
Soát, Luõng Xieát, ñaûo Thaùi Bình .v.v.

5. KHÍ HAÄU
Vieät Nam ôû gaàn ñöôøng Xích ñaïo neân thuoäc veà xöù noùng. Ñòa hình vaø ñoä cao thaáp nhieàu
choã khaùc nhau, laïi chòu aûnh höôûng cuûa gioù muøa neân coù nhieàu vuøng khí haäu khaùc nhau. Treân
cao nguyeân vaø caùc vuøng nuùi cao, coù nhieàu choã coù theå duøng laøm nôi nghæ maùt raát toát nhö Sa Pa,
Tam Ñaûo, Ñaø Laït, v.v... Doïc mieàn Trung, khi coù gioù taây thì khoâ vaø noùng. ÔÛ mieàn Baéc, muøa
heø noùng nhieàu, muøa ñoâng coù gioù baác, möa phuøn neân khaù laïnh. Mieàn Nam laïi chia thaønh hai
muøa : muøa khoâ vaø muøa möa roõ reät. Muøa khoâ baét ñaàu töø thaùng 12 ñeán heát thaùng 4. Muøa möa
töø thaùng 5 ñeán thaùng 11 keùo daøi trong 7 thaùng.
Tính trung bình moãi naêm coù khoaûng 100 ngaøy möa vaø muøa heø möa nhieàu hôn veà muøa
ñoâng. Taïi mieàn Baéc vaø mieàn Trung thöôøng hay coù baõo lôùn töø thaùng 6 ñeán heát thaùng 12 laøm ñoå
nhaø cöûa vaø hö haïi muøa maøng . Rieâng ôû mieàn Nam laïi ít khi coù baõo hoaëc luït. ÔÛ caùc tænh Haø
Giang, Tuyeân Quang, Cao Baèng, Laïng Sôn , Laøo Cai v.v... khí haäu laïnh neân cuõng coù naêm coù
tuyeát rôi xuoáng trong moät hai ngaøy, roài möa ngay.

6. LAÂM SAÛN VAØ KHOAÙNG SAÛN

Vì khí haäu aåm öôùt vaø noùng neân taïi Vieät Nam coù raát nhieàu röøng. Röøng chieám 31% dieän
tích caû nöôùc, bao phuû caùc tænh mieàn thöôïng du Baéc Vieät vaø cao nguyeân Trung phaàn.
Röøng Vieät Nam thöôøng coù nhieàu goã quyù nhö : lim, guï, caåm lai, mun ... ñeå ñoùng baøn
gheá, laøm nhaø cuøng moät soá goã taïp ñeå laøm boät giaáy, than cuûi. Ngoaøi ra coøn coù caùc laâm saûn phuï
nhö sa nhaân, queá, traàm höông, moäc nhó, naám ...
Khoaùng saûn quan troïng nhaát taïi Vieät Nam laø than ñaù. Taïi mieàn Baéc coù nhieàu moû than ôû
Hoøn Gai, Caåm Phaû, Ñoâng Trieàu. ÔÛ mieàn Trung thì coù moû than ôû Noâng Sôn môùi ñöôïc khai
thaùc. Ngoaøi caùc moû than, Vieät Nam coøn coù moû thieác, moû keõm ôû Baéc Caïn, Tuyeân Quang; moû
saét ôû Thaùi Nguyeân; moû chì, moû baïc ôû Ngaân Sôn; moû Maêng Gan ôû Tuyeân Quang, moû phoát
phaùt ôû Baéc Sôn ; moû vaøng ôû Quaûng Nam . Ñaát seùt ôû vuøng chaâu thoå ; ñaù voâi ôû Haûi Döông,
Kieán An, Haø Tieân ; ñaù ong ôû Bieân Hoøa ñeàu laø nhöõng khoaùng saûn raát thoâng duïng vaø caàn thieát.

B. NHAÂN VAÊN
1. DAÂN CÖ
 Daân soá ôû Vieät Nam leân tôùi treân 79 trieäu ngöôøi, ña soá ñeàu laø ngöôøi Vieät. Theo thoùng keâ
naêm 1992, daân soá taïi caùc thaønh phoá lôùn öôùc löôïng nhö sau: Saøigoøn hôn 3 trieäu ngöôøi, Haø-noäi
hôn 1 trieäu ngöôøi, Haûi Phoøng hôn 4 traêm ngaøn ngöôøi, Daø Naüng hôn 3 traêm ngaøn ngöôøi, Nha
Trang hôn 2 traêm ngaøn ngöôøi, Qui Nhôn hôn 1 traêm ngaøn ngöôøi, vaø Hueá hôn 2 traêm ngaøn
ngöôøi.

Daân cö ñoâng ñuùc ôû mieàn ñoàng baèng nhöng laïi thöa thôùt ôû vuøng ñoài nuùi. Ngöôøi Vieät
Nam soáng veà noâng nghieäp ôû mieàn ñoàng queâ vaø theo nhieàu toân giaùo khaùc nhau. Phaàn ñoâng
theo ñaïo Phaät, ñaïo Thieân Chuùa, ñaïo Khoång vaø thôø cuùng Toå tieân. Soá coøn laïi theo ñaïo Cao Ñaøi,
ñaïo Hoøa Haûo, ñaïo Tin Laønh .v.v... Daân toäc thieåu soá goàm ñoä 3 trieäu ngöôøi soáng raûi raùc taïi caùc
mieàn röøng nuùi vaø cao nguyeân. ÔÛ Lai Chaâu , Sôn La, Cao Baèng, Laïng Sôn, coù ngöôøi Thaùi,
ngöôøi Thoå, ngöôøi Nuøng, ngöôøi Maùn ... Ngöôøi Meøo hay laøm nhaø ôû treân nhöõng ngoïn nuùi cao.
ÔÛ mieàn Trung, taïi vuøng ñoài nuùi Thanh Hoaù, Ngheä An coù nhieàu ngöôøi Möôøng. Treân daõy
Tröôøng Sôn vaø cao nguyeân trung phaàn laø queâ höông cuûa ngöôøi Thöôïng. Taïi Khaùnh Hoøa, Ninh
Thuaän coù nhieàu ngöôøi Chaøm. Ngöôøi Vieät goác Mieân, thoå daân cuõ cuûa xöù Chaân Laïp thöôøng gaëp
taïi caùc tænh mieàn taây nam phaàn. Ngoaøi ra coøn coù moät soá lôùn ngöôøi Hoa laøm aên, buoân baùn ôû
khaép moïi nôi.

2. NGÖÔØI VIEÄT NAM

Daân soá hieän nay leân tôùi hôn 75 trieäu, ña soá laø ngöôøi Vieät, coøn laø caùc saéc daân khaùc nhö
ngöôøi Taøu, Thaùi, Nuøng, Thoå, Maùn, Chaøm, Radeâ, Bana .v.v... Ngöôøi Vieät thuoäc gioáng da vaøng,
voùc nhoû, traùn roäng , goø maù cao, muõi leït, maét hôi xeách, raâu toùc thöa vaø ñen. Ña soá laø ngöôøi Vieät
ñeàu thoâng minh, ham hoïc, nhôù dai, kheùo tay, hieáu khaùch, troïng ñaûm , coøn ñaøn baø laïi raát ñaûm
ñang, laøm ñuû moïi vieäc, heát loøng chìu choàng, nuoâi con.... Tuy vaäy, ngöôøi Vieät cuõng coù nhieàu taät
xaáu nhö khoe khoang, baøi baùc, cheá nhaïo, tin dò ñoan, tinh ranh , meâ côø baïc , thích kieän caùo ...

3. TÍN NGÖÔÕNG
Ngöôøi Vieät Nam theo nhieàu toân giaùo khaùc nhau vaø ñoái vôùi toân giaùo naøo cuõng kính troïng
vaø tin töôûng ... Sau ngaøn naêm Baéc thuoäc vaø tieáp xuùc vôùi ngöôøi AÂu Chaâu , hieän nay taïi Vieät
Nam coù nhieàu toân giaùo lôùn nhö Nho Giaùo, Laõo Giaùo, Phaät Giaùo, Thieân Chuùa Giaùo, ñaïo Cao
Ñaøi, ñaïo Phaät Giaùo, Hoøa Haûo, ñaïo Tin Laønh ...
Ngoaøi caùc toân giaùo keå treân, daân chuùng VN coøn thôø cuùng Toå Tieân, thôø phuïng caùc vò anh
huøng daân toäc, caùc vò Toå Sö caùc ngheà vaø caùc vò ñaõ laøm ôn cho Toå Tieân ngaøy xöa. Söï thôø cuùng
coù theå ôû khaép nöôùc nhö ñoái vôùi Quoác Toå Huøng Vöông, Hai Baø Tröng, Leâ Thaùi Toå, Höng Ñaïo
Vöông Traàn Quoác Tuaán ... Cuõng coù khi söï thôø cuùng chæ thu heïp ôû moät vaøi ñòa phöông, ôû moät
vaøi laøng xaõ, nhö thôø caùc vò Thaønh Hoaøng rieâng cuûa moãi laøng .
Ñoái vôùi daân toäc Vieät Nam thì ñaïo naøo cuõng daïy ngöôøi ta laøm ñieàu laønh, traùnh ñieàu döõ,
khoâng ñi ngöôïc laïi caên baûn ñaïo ñöùc cuûa toaøn daân, neân ñeàu ñöôïc toân kính nhö nhau vaø ai muoán
theo ñaïo naøo cuõng ñöôïc töï do tin theo.

4. HAØ NOÄI NGAØN NAÊM VAÊN VAÄT

 Haø Noäi ñaát ngaøn naêm vaên vaät, ñaõ töøng laø kinh ñoâ cuûa caùc vò vua nhaø Lyù, nhaø Traàn, nhaø
Leâ ... neân coù raát nhieàu di tích lòch söû coøn löu truyeàn laïi töø ñôøi xöa.
Veà nuùi thì coù nuùi Nuøng, moät goø ñaát khoâng cao laém, treân coù baøn thôø Long Ñoã, neân coøn
coù teân laø nuùi Roán Röøng. Maáy nuùi khaùc nhö nuùi Söa (Sö Sôn) , nuùi Khaên, nuùi Cung, nuùi Nguõ
Nhaïc ñeàu laø nuùi nhaân taïo thaáp beù . Ngoaøi doøng soâng Nhò, coøn soâng Nhò, coøn soâng Toâ Lòch
ngaøy nay nhoû heïp, nhieàu ñoaïn ñaõ bò laáp thaønh phoá xaù. Hoà Taây, hoà Truùc Baïch, hoà Hoaøn Kieám ,
hoà Baûy Maãu laø nhöõng hoà lôùn maø teân tuoåi ñaõ gaén lieàn vôùi ñaát Thaêng Long. Goø Ñoáng Ña laø
moät trong soá haøng chuïc goø duøng laøm moà choân xaùc quaân nhaø Maõn Thanh hieän nay coøn soùt laïi.
Chuøa taïi Haø Noäi thöôøng ñöôïc xaây caát töø ñôøi nhaø Lyù nhö chuøa Moät Coät , chuøa Hoøe Nhai (quen
goïi laø chuøa Hoøa Giai), chuøa Kim Lieân cuõng goïi laø chuøa Töø Hoa (kyû nieäm coâng chuùa Lyù Töø
Hoa ra ñoù chaên taèm , nieäm Phaät), chuøa Quaùn Söù ... Ñeàn thì coù ñeàn Ngoïc Sôn , ñeàn Quan Thaùnh
, ñeàn Hai Baø Tröng , ñeàn Ñoàng Coå, ñeàn Baïch Maõ, ñeàn Bích Caâu ghi daáu veát chaøng Tuù Uyeân
ñôøi Traàn ñaõ gaëp tieân. Ngoaøi ra laïi coù Vaên Mieáu thôø ñöùc Khoång Töû vaø Voõ Mieáu , nôi Toång Ñoác
Hoaøng Dieäu ñaõ treo coå cheát theo thaønh Haø Noäi.
Di tích lòch söû taïi Haø Noäi coøn raát nhieàu ôû raûi raùc khaép ba möôi saùu phoá phöôøng, maø du
khaùch muoán tôùi thaêm phaûi ñeå ra nhieàu ngaøy môùi coù theå thaêm vieáng.

5. COÁ ÑOÂ HUEÁ

Coá ñoâ Hueá ôû xaõ Phuù Xuaân, huyeän Höông Traø, tænh Thöøa Thieân, caïnh bôø Höôøng Giang
(soâng Höông) laø kinh ñoâ cuûa nhaø Nguyeãn, keå töø khi vua Gia Long thoáng nhaát ñaát nöôùc .
Hueá goàm coù hai phaàn laø Thaønh Noäi vaø caùc phöôøng buoân baùn cuõ ôû phía soâng Höông,
cuøng caùc phoá xaù kieåu môùi , ôû bôø nam soâng Höông. Noùi hai beân laø caàu Tröôøng Tieàn daøi khoaûng
401 m , caàu Baïch Hoå cho xe löûa chaïy qua vaø caàu Môùi . Trong thaønh Noäi coù laâu daøi, cung ñieän
cuûa caùc vò vua trieàu Nguyeãn . Phía daân chuùng ôû ngoaøi thaønh Noäi, coù chôï Ñoâng Ba , chôï Kim
Long, phöôøng Gia Hoäi, chuøa Dieäu Ñeá , chuøa Thieân Muï ...
Xuoâi doøng soâng Höông qua ñaäp Ñaù laø caùc laøng noåi tieáng trong thô vaên nhö laøng Vó Daï,
laøng Nam Phoå, treân ñöôøng ra baõi bieån nghæ maùt Thuaän An . Phía Nam gaàn ñöôøng saét laø
phöôøng saét laø phöôøng Phuù Cam, raát ñoâng daân cö roài tôùi beán Ngöï, nôi vua Töï Ñöùc ñaõ tôùi xem
chieác taøu thuûy chaïy baèng maùy laàn ñaàu tieân do Phaùp ñem sang Vieät Nam. Keá ñoù laø ñaøn Nam
Giao, moät khu ñaát roäng, loä thieân laø nôi tröôùc ñaây ba naêm moät laàn caùc vò vua nhaø Nguyeãn ra
laøm leã teá Trôøi, Ñaát . Beân phaûi Nam Giao laø nuùi Ngöï Bình , cao chöa tôùi moät traêm meùt , nhöng
ñöôïc trieàu Nguyeãn raát quyù, coi nhö laø taám bình phong che chôû cho kinh thaønh Hueá.

6. SAØI GOØN HOØN NGOÏC VIEÃN ÑOÂNG

SaøiGoøn ñöôïc meänh danh laø Hoøn Ngoïc Vieãn Ñoâng, coù raát nhieàu danh lam, thaéng caûnh.
Trong soá nhöõng coâng trình xaây caát myõ thuaät laø Dinh Ñoäc Laäp , dinh Gia Long, nhaø Böu ñieän ,
chôï Beán Thaønh ... Vöông Cung Thaùnh Ñöôøng phía tröôùc coù töôïng Ñöùc Meï laø noùi caùc tín ñoà
Thieân Chuùa Giaùo thöôøng tôùi xem leã, ñaõ ñöôïc xaây caát töø theá kyû thöù 19 vôùi hai gaùc chuoâng cao
vuùt. Chuøa Xaù Lôïi , chuøa Vónh Nghieâm , chuøa AÁn Quang, moãi chuøa theo moät kieán truùc rieâng,
vöøa trang nghieâm, vöøa myõ thuaät, ñaõ ñoùn tieáp raát nhieàu du khaùch tôùi vaõn caûnh. Ngoaøi ra coâng
vieân Tao Ñaøn, vöôøn Baùch Thaûo hay Sôû Thuù cuõng laø nôi maø nam thanh , nöõ tuù haèng lui tôùi trong
caùc ngaøy chuùa nhaät hoaëc caùc ngaøy leã .
Veà di tích lòch söû thì coù ñoàn Kyø Hoøa, nôi Nguyeãn Tri Phöông ñaõ coá thuû choáng laïi lieân
quaân Phaùp vaø Taây Ban Nha vaøo naêm 1861, cuøng Maû nguïy nôi choân caát haøng chuïc ngaøn quaân
lính cuûa Leâ vaên Khoâi con nuoâi cuûa Leâ Vaên Duyeät ñaõ choáng laïi trieàu ñình.

C. KINH TEÁ
1. NOÂNG NGHIEÄP
Vieät Nam coù ñieàu kieän thieân nhieân thích hôïp cho vieäc troàng luùa. Khí haäu nhieät ñôùi laø
noùng , aám vaø möa nhieàu, raát thuaän lôïi cho söï taêng tröôûng cuûa caây luùa. Nhöõng vuøng ñaát phuø sa
cuûa caùc soâng raát thuaän tieän cho vieäc troàng luùa ruoäng . Tuy ñieàu kieän khaùc nhau cuûa caùc vuøng ,
thôøi gian laøm ruoäng coù thay ñoåi theo ñòa phöông , coù nôi laøm ruoäng hai, ba muøa, coù nôi chæ coù
moät muøa.
Ngoaøi luùa gaïo, Vieät Nam coøn coù caùc noâng saûn khaùc nhö mía, baép (ngoâ), khoai lang,
khoai mì, khoai taây, ñaäu phuïng, ñaäu naønh, ñaäu xanh, caùc loaïi rau caûi. Hoa quaû coù raát nhieàu
nhö chuoái , thôm , döa haáu, meø (vöøng) , tieâu, vaø nhieàu thöù traùi caây khaùc.
Caùc noâng saûn kyõ ngheä nhö cao su, boâng vaûi, keùnaf, boá, gai, goøn, ñöôïc saûn xuaát nhieàu
taïi Vieät Nam. Ngoaøi ra, traø, caøpheâ, döøa, thuoác laù, ca cao .... laø caùc noâng saûn cho kyõ ngheä thöïc
phaåm cuõng raát doài daøo.
Vieät Nam coù nhieàu röøng , chieám treân 40% dieän tích toaøn quoác cho raát nhieàu goã toát nhö
traéc, caåm lai, mun, lim, daàu, sao ... caùc loaïi than, cuûi, nhöïa thoâng khaùc. Ngoaøi ra röøng coøn
cung caáp caùc nguyeân lieäu kyõ ngheä nhö caùnh kieán (sôn maøi), sôn boät giaáy (thoâng) .... nguyeân
lieäu veà döôïc phaåm nhö sa nhaân, ñaäu khaáu, hoaøng lieân, queá röøng, traàm .... Röøng ôû VN coù raát
nhieàu loaïi thuù aên caây coû nhö höôu, nai, lôïn röøng, boø röøng, voi ... Röøng coøn giaûm bôùt luõ luït cho
nhöõng vuøng ñoàng baèng laân caän. Caùch khai thaùc röøng khoâng hôïp lyù , vieäc ñoát raãy ñaõ taøn phaù raát
nhieàu röøng taïi Vieät Nam, do vaäy caàn coù nhieàu bieän phaùp ñeå baûo veä vaø khai thaùc röøng moät caùch
khoa hoïc.
ÔÛ VN coù nhieàu ñoàng coû raát thích h ôïp cho ngaønh chaên nuoâi gia caàm phaùt trieån nhieàu
nhö traâu, boø, heo, deâ, cöøu, gaø, vòt .. Ngö nghieäp VN laø moät ngaønh kinh teá raát quan troïng vì VN
coù khoaûng hôn 2200 km bôø bieån , bieån khoâng saâu, nöôùc bieån aám, coù raát nhieàu caù neân raát thuaän
tieän cho ngheà ñaùnh caù bieån. Treân ñaát lieàn Vieät Nam coù nhieàu soâng ngoøi, nhaát laø ôû mieàn Taây
Nam phaàn, raát thích hôïp cho ngheà ñaùnh caù soâng vaø nuoâi caù. Ngoaøi nhieàu loaïi haûi saûn ñöôïc saûn
xuaát haøng naêm nhö toâm ñoâng laïnh, toâm khoâ, caù khoâ, caù hoäp.... caù coøn ñöôïc bieán cheá thaønh
nöôùc maém vaø maém.

2. COÂNG KYÕ NGHEÄ

Vieät Nam coù nhieàu taøi nguyeân thieân nhieân nhö caùc moû than ñaù lôùn, caùc moû kim loaïi,
caùc loaïi noâng laâm saûn vaø caùc nguoàn ñieän löïc coù theå cung caáp nguyeân lieäu doài daøo cho caùc
ngaønh coâng kyõ ngheä.
 Than ñaù ñöôïc khai thaùc ôû caùc moû than Noâng Sôn. Moû vaøng , baïc, chì vaø ñoàng ôû Hoàng
Mieâu (Quaûng Ngaõi), moû saét ôû Phong Ñieàn (Thöøa Thieân), Quaûng Trò vaø Quaûng Ngaõi. ÔÛ bôø
bieån Nam Trung phaàn , caùt traéng laø moät nguyeân lieäu raát toát cho kyõ ngheä thuûy tinh vaø muoái coù
tyû leä Clorur Natrium cao, raát toát cho kyõ ngheä hoùa chaát. ÔÛ Long Thoï (Hueá) vaø ôû Haø Tieân coù
nhieàu ñaù voâi ñeå cung caáp cho kyõ ngheä xi maêng. Caùc nhaø maùy ñieän quan troïng ôû Haûi Phoøng,
Vinh, Thanh Hoùa, Ña Nhim, Thuû Ñöùc.
Caùc ngaønh kyõ ngheä quan troïng ôû VN ñöôïc phaùt trieån nhieàu nhö deät, giaáy, goã, cao su,
hoùa chaát thuûy tinh, ñoà goám, xi maêng, kim loaïi, cô khí, ñieän , döôïc phaåm, ñoà nhöïa , thuoác laù,
thöïc phaåm (luùa gaïo, ñöôøng, haûi saûn, ñoà uoáng).

3. TIEÅU COÂNG NGHEÄ

Tieåu coâng ngheä ôû Vieät Nam tröôùc ñaây coù tính caùch gia truyeàn vaø chæ thu heïp trong
phaïm vi gia ñình. Ngöôøi laøm ruoäng, sau khi ñaõ caøy caáy xong, thöôøng laøm theâm caùc ngheà vaëc
trong luùc raûnh roãi ñeå kieám theâm tieàn.
ÔÛ Long Xuyeân, Quaûng Nam, Haø Ñoâng, Thaùi Bình coù ngheà deät luïa. ÔÛ Phaùt Dieäm, Ñònh
Töôøng, Kieân Giang coù ngheà deät chieáu baèng coû coùi. Ngheà laøm ñoà khaûm, ñoà chaïm, ñoà ngaø, ñoà
theâu raát noåi tieáng ôû caùc tænh Nam Ñònh, Baéc Ninh. ÔÛ Raïch Giaù, Haø Tieân coù ngheà laøm ñoài moài.
ÔÛ Bình Döông, Bieân Hoøa coù ngheà laøm ñoà goám vaø ñoà sôn maøi. ÔÛ Bình Ñònh, Thöøa Thieân coù
ngheà ñan maây, ñan noùn raát ñeïp.
Taïi caùc ñoâ thò, coù ñieän vaø coù maùy moùc nhoû, thôï VN voán ñaõ kheùo tay , laïi coù nhieàu saùng
kieán vaø oùc myõ thuaät , ñaõ thaønh coâng toát ñeïp trong caùc ngheà kim hoaøn, ñoùng giaøy, laøm muõ noùn,
may caét.

4. GIAO THOÂNG VAØ HAØNG HAÛI VIEÄT NAM

Vieät Nam bao goàm 58 tænh vaø 3 thaønh phoá chính. Giao thoâng chính cuûa Vieät Nam goàm
coù: ñöôøng boä, ñöôøng xe löûa, ñöôøng thuyû qua caùc haûi caûng vaø ñöôøng haøng khoâng. Ñöôøng boä ôû
Vieät Nam, toång coäng daøi khoaûng 85,000 km, phaàn lôùn laø caùc ñöôøng ñaát nhoû khoâng traùng nhöïa.
Mieàn Nam coù 3 truïc giao thoâng quan troïng: Truïc Beán Haûi- SaøiGoøn - Goø Daàu Haï qua caùc tænh
duyeân haûi Trung phaàn vaø mieàn ñoâng Nam phaàn. Truïc SaøiGoøn-Vónh Long-Caàn Thô noái SaøiGoøn
vôùi caùc tænh mieàn nam Nam phaàn. Truïc Cao Nguyeân noái caùc tænh mieàn Cao Nguyeân nhö
Kontum, Pleiku, Ban-Meâ-Thuoät, Quaûng Ñöùc. Mieàn Baéc phaàn lôùn caùc ñöôøng boä chính ñeàu quy
tuï ôû Haø Noäi. Hieän nay, Quoác loä 1 noái daøi töø Baéc xuoáng Nam, Quoác loä 4 noái caùc tænh mieàn Nam
Vieät Nam, Quoác loä 7 noái caùc tænh sang Laøo vaø Quoác loä 8 qua caùc ñeøo cao.
Ñöôøng xe löûa chaïy qua caùc tænh naèm doïc theo bôø bieån mieàn Trung vaø Nam phaàn, noái
Haø Noäi vôùi SaøiGoøn vaø daøi khoaûng 1700 km. Ñöôøng naøy coù caùc nhaùnh noái caù thaønh phoá vôùi caùc
cô sôû kyõ ngheä lôùn. Ngoaøi ra, coøn coù ñöôøng noái SaøiGoøn vôùi caùc ñoàn ñieàn cao su cuûa mieàn cao
nguyeân. Mieàn Baéc coù ñöôøng xe löûa noái Haø Noäi vôùi caùc thaønh phoá lôùn nhö Laøo Cai, Haûi Phoøng,
Nam Ñònh, Thanh Hoùa. Vì soá xe hôi coøn ít, neân ñöôøng xe löûa cuûa mieàn Baéc laø moät phöông tieän
giao thoâng raát thònh haønh.
Mieàn Nam coù nhieàu soâng ngoøi raát tieän cho ñöôøng thuyû. Doïc theo soâng Ñoàng Nai, caùc
taøu coù theå vaøo SaøiGoøn, hoaëc ñi ngöôïc leân Bieân Hoøa. Doïc theo soâng Cöûu Long, taøu beø coù theå ñi
ngöôïc leân ñeán Nam Vang. Ngoaøi ra, soá kinh ñaøo laøm thuyû loä ñeå cho caùc taøu nhoû ñi laïi veà phía
Nam cuûa SaøiGoøn vaø caùc tænh Taây Nam cuõng giuùp ích raát nhieàu trong vieäc giao thoâng, buoân
baùn. Mieàn Baéc ñöôøng thuyû theo soâng Hoàng leân ñeán taän Yeân Baùi. Caùc haûi caûng lôùn cuûa Vieät
Nam nhö Haûi Phoøng, Ñaø Naüng, Nha Trang, SaøiGoøn vaø Cam Ranh. Haøng haûi Vieät Nam bao
goàm caùc thuyeàn lôùn chôû haøng hoaù töø caùc haûi caûng ôû SaøiGoøn, Ñaø Naüng vaø Haûi Phoøng qua
HoàngKoâng (Hongkong), Nhaät Baûn (Japan), Thaùi Lan (Thailand), Singapore, vaø Phaùp (France).
Ñöôøng haøng khoâng cuûa Vieät Nam phaùt trieån qua caùc phi tröôøng lôùn nhö Taân Sôn Nhaát
(SaøiGoøn), Nha Trang, Hueá, Ñaø Naüng, Noäi Baøi (Haø Noäi). Vieät Nam coù caùc ñöôøng bay trong
nöôùc laãn ngoaïi quoác, nhôø ñoù giuùp nhieàu cho neàn thöông maïi cuûa Vieät Nam.