-1-

PHN M U
1. t vn Qu trnh ton cu ha lm tng thm mc ph thuc ln nhau gia cc nn kinh t trn th gii. Trong lnh vc ti chnh, NH cng khng ngoi l. Khng hong tn dng c nhng nh hng khng nh n nn kinh t. Thi gian qua, cuc khng hong tn dng ti M l khi ngun cho cuc khng hong kinh t ton cu. Cc quc gia phi thc hin ci cch, xy dng h thng qun l ti chnh v c ch phng nga ri ro ti chnh quc t, cng khai, minh bch trong hot ng NH trnh nhng nguy c bin ng mnh ca th trng ti chnh, hot ng tun theo quy lut chung ca th trng. Trong kinh doanh NH ti Vit Nam, li nhun t hot ng tn dng chim t trng ch yu trong thu nhp ca cc NH. Tuy nhin, hot ng ny lun tim n ri ro cao, c bit l cc nc c nns kinh t mi ni nh Vit Nam bi h thng thng tin thiu minh bch v khng y , trnh qun tr ri ro cn nhiu hn ch, tnh chuyn nghip ca cn b NH cha cao Trong nm 2007, tnh hnh tng nng tn dng cha ng nhiu nguy c ri ro cao trong hot ng ca cc NH. Nm 2008, tng trng tn dng c phn gim, tuy nhin nhng hu qu ca tng trng nng nm 2007 gi bt u c nhng du hiu ng lo ngi. RRTD lun tn ti v n xu l mt thc t hin nhin bt c NH no, k c cc NH hng u trn th gii bi c nhng ri ro nm ngoi tm kim sot ca con ngi. Tuy nhin, s khc bit c bn ca cc NH c nng lc qun tr RRTD l kh nng qun tr n xu mt t l c th chp nhn c nh xy dng mt m hnh qun tr ri ro hiu qu, ph hp vi mi trng hot ng hn ch c nhng RRTD mang tnh ch quan, xut pht t yu t con ngi v nhng RRTD khc c th kim sot c. Kim sot tt RRTD l cng vic cn thit phi lm i vi cc NH, song song vi hot ng tn dng. NHTMCP Chu l mt trong nhng NH hng u trong Khi NHTMCP v mi mt, tnh hnh kim sot tn dng thi gian qua cng c xem l kh tt. Tuy nhin trong tnh hnh hin nay, vic hng n cc tiu chun quc t l vic nn

-2-

lm i vi bt k NH no, v ACB cng khng ngoi l. Do , yu cu xy dng mt m hnh qun tr RRTD c hiu qu v ph hp vi iu kin Vit Nam l mt i hi bc thit m bo hn ch ri ro trong hot ng cp tn dng, hng n cc chun mc quc t trong qun tr ri ro, ph hp vi mi trng hi nhp. 2. Mc tiu nghin cu - Lm sng t mt s vn c bn v c s l lun trong qun tr RRTD ti cc NHTM. - Nghin cu, kho st thc trng qun tr RRTD ti ACB, t tm ra cc nguyn nhn dn n RRTD trong thi gian qua. - Trn c s nhng nguyn nhn , xut cc gii php ton din ph hp vi tnh hnh hot ng ca ACB trong qun tr RRTD theo thng l quc t, rt ngn thi gian hi nhp. 3. i tng v phm vi nghin cu - i tng: H thng l lun v qun tr RRTD, h thng php lut, h thng cc chun mc nh gi, gim st v qun tr tn dng. - Phm vi: Trng tm nghin cu l cc nguyn nhn dn n RRTD ti NH TMCP Chu trong giai on 2006 2008, t xut cc vn v k nng qun tr RRTD ti Ngn hng TMCP Chu theo chun mc ca Basel. 4. Phng php nghin cu S dng tng hp cc phng php nghin cu khoa hc kt hp vi cc phng php thng k, so snh, phn tch, i t c s l thuyt n thc tin nhm gii quyt v lm sng t mc tiu nghin cu ca lun vn. ng thi, tip thu kin phn bin ca nhiu chuyn gia, cn b qun l, iu hnh c lin quan hon thin gii php. 5. Kt cu ca lun vn Ngoi phn m u v phn kt lun, lun vn c chia lm 3 chng, c th nh sau: Chng 1: Tng quan v hot ng tn dng v ri ro tn dng Chng 2: Thc trng qun tr ri ro tn dng ti NHTMCP Chu

-3-

Chng 3: Gii php nng cao hiu qu qun tr ri ro tn dng ti NHTMCP Chu S 1: Tm tt v m t ni dung nghin cu ca ti

L do nghin cu

Vn nghin cu

C s l thuyt lin quan n vn nghin cu

Thc trng qun tr ri ro tn dng ti ACB trong thi gian qua

Mt s gii php nng cao hiu qu qun tr ri ro tn dng ti ACB

6. im ni bt ca lun vn Lun vn a ra cc gii php nhm nng cao hiu qu qun tr RRTD ti ACB trong giai on hin nay da trn cc nguyn tc v qun tr RRTD theo y ban Basel. ng thi, cc gii php ny c s iu chnh cho ph hp vi tnh hnh thc t trong hot ng tn dng v qun tr RRTD ca ACB.

-4-

CHNG 1: TNG QUAN V HOT NG TN DNG V RI RO TN DNG

1.1 Hot ng tn dng 1.1.1 Khi nim v tn dng ngn hng Cho vay l mt hnh thc cp tn dng, theo TCTD giao cho KH s dng mt khon tin s dng vo mc ch v thi gian nht nh theo tha thun vi nguyn tc c hon tr c gc v li Tn dng l quan h vay mn, quan h s dng vn ln nhau gia ngi i vay v ngi cho vay da trn nguyn tc hon tr, km theo li tc khi n hn. Tn dng c th hiu mt cch n gin l mt quan h giao dch gia hai ch th, trong mt bn chuyn giao quyn s dng tin hoc ti sn cho bn kia bng nhiu hnh thc nh: cho vay, bn chu hng ho, chit khu, bo lnh, c s dng trong mt thi gian nht nh v theo mt s iu kin nht nh no tha thun. Tn dng ngn hng (sau y gi tt l tn dng) l quan h chuyn nhng quyn s dng vn t NH cho KH trong mt thi gian nht nh vi mt chi ph nht nh. 1.1.2 Bn cht ca tn dng Tn dng l quan h kinh t gia ngi i vay v ngi cho vay, nh quan h ny m vn tn dng (tin v hin vt) c vn ng t ch th ny sang ch th khc s dng cho cc nhu cu khc nhau trong nn kinh t - x hi. i su tm hiu c th thy r bn cht tn dng chnh l s vn ng ca gi tr vn tn dng, ln lt tri qua 3 giai on: - Giai on cho vay: ngi cho vay chuyn giao quyn s dng gi tr vn tn dng cho ngi vay trong mt thi gian nht nh - Giai on s dng vn vay: ngi vay ton quyn s dng gi tr vn tn dng vo nhng mc ch c d kin trc

-5-

- Giai on hon tr: sau thi gian s dng gi tr vn tn dng, ngi vay phi hon tr li cho ngi cho vay y gi tr ban u v mt phn ph thm (li) Nh vy, c th khng nh rng, nt c trng ca s vn ng trong quan h tn dng l tnh hon tr. 1.1.3 Phn loi tn dng Cng vi s pht trin ca nn kinh t vi xu hng t do ha, cc NHTM hin nay lun lun nghin cu v a ra cc hnh thc tn dng khc nhau, p ng mt cch tt nht nhu cu vn cho qu trnh sn xut v ti sn xut, t a dng ha cc danh mc u t, m rng tn dng, thu ht KH, tng li nhun v phn tn ri ro. Phn loi tn dng l vic sp xp cc khon vay theo tng nhm da trn nhng tiu thc nht nh. Phn loi tn dng mt cch khoa hc l tin thit lp cc quy trnh cho vay thch hp v nng cao hiu qu QTRRTD. Ty vo cch tip cn m tn dng NH c chia thnh: Cn c vo thi hn cho vay: - Tn dng ngn hn: l loi tn dng c thi hn khng qu 12 thng (1 nm). Tn dng ngn hn c s dng b sung vn lu ng v cc nhu cu thiu ht tm thi v vn ca cc ch th vay vn. - Tn dng trung hn: l loi tn dng c thi hn t trn 1 nm n 5 nm, khon tn dng trung hn thng c s dng p ng nhu cu vn thc hin cc d n ci to ti sn c nh, ci tin k thut, m rng sn xut, ni chung l u t theo chiu su. - Tn dng di hn: l loi tn dng c thi hn t trn 5 nm, khon tn dng di hn thng c s dng u t xy dng cc cng trnh mi. Cn c vo mc ch s dng vn vay: - Tn dng cho sn xut, lu thng hng ha: l loi tn dng c cung cp cho cc nh sn xut v kinh doanh hng ha. Nhm p ng nhu cu v vn trong qu trnh sn xut kinh doanh d tr nguyn vt liu, chi ph sn xut hoc p

-6-

ng nhu cu thiu vn trong quan h thanh ton gia cc ch th kinh t. - Tn dng tiu dng: l loi tn dng c s dng p ng nhu cu vn phc v i sng v thng c thu hi dn t ngun thu nhp ca c nhn vay vn. Cn c vo mc tn nhim i vi khch hng: - Tn dng c bo m: l loi tn dng m theo ngha v tr n ca ch th vay vn c bo m bng ti sn ca ch th vay vn, ti sn hnh thnh t vn vay hoc bo m bng uy tn v nng lc ti chnh ca bn th ba. - Tn dng khng c bo m bng ti sn: l loi tn dng m theo NH ch ng la chn KH cho vay trn c s KH c tn nhim vi NH, c nng lc ti chnh v c phng n, d n kh thi c kh nng hon tr n vay. Cn c vo c im lun chuyn vn: - Tn dng vn lu ng: c cung cp b sung vn lu ng cho cc thnh phn kinh t, c quan h tn dng vi NH. - Tn dng vn c nh: cho vay hnh thnh nn ti sn c nh cho cc thnh phn kinh t, c quan h tn dng vi NH. Theo phng thc cp tn dng: - Chit khu thng phiu: l vic NHTM s ng ra tr tin trc cho KH. S tin NH ng trc ph thuc vo gi tr chng t, li sut chit khu, thi hn chit khu v l ph chit khu. Thc cht l NH b tin ra mua thng phiu theo mt gi m bao gi cng nh hn gi tr ca thng phiu (cho vay gin tip). - Cho vay: l vic NH a tin cho KH vi cam kt KH phi hon tr c gc v li trong khong thi gian xc nh. Cho vay gm cc hnh thc ch yu nh: thu chi, cho vay trc tip (tng ln, theo hn mc tn dng), cho vay gin tip. - Bo lnh (ti bo lnh): Bo lnh NH l cam kt ca NH di hnh thc th bo lnh v vic thc hin cc ngha v ti chnh thay cho KH ca NH khi KH khng thc hin ng ngha v cam kt. - Cho thu ti chnh: l vic NH b tin mua sm ti sn cho KH thu. Sau mt thi gian nht nh KH phi tr c gc ln li cho NH. Ti sn cho thu thng

-7-

l ti sn c nh. V vy, cho thu ti chnh c xp vo tn dng trung di hn. 1.2 Ri ro tn dng ngn hng 1.2.1 Khi nim ri ro tn dng Ri ro trong hot ng kinh doanh NH l nhng bin c khng mong i khi xy ra, dn n tn tht v ti sn ca NH, gim st li nhun thc t so vi d kin hoc phi b ra thm mt khon chi ph c th hon thnh c mt nghip v ti chnh nht nh. Tn dng NH l quan h tn dng gia NH, t chc tn dng v t chc kinh t, c nhn theo nguyn tc hon tr. Vic hon tr n gc trong tn dng c ngha l vic thc hin c gi tr hng ha trn th trng, cn vic hon tr c li vay trong tn dng l vic thc hin c gi tr thng d trn th trng. Do , c th xem RRTD cng l ri ro kinh doanh nhng c xem xt di gc kinh doanh NH. RRTD trong hot ng NH ca t chc tn dng l kh nng xy ra tn tht trong hot ng tn dng do KH khng thc hin hoc khng c kh nng thc hin ngha v ca mnh theo cam kt. 1.2.2 Phn loi ri ro tn dng ngn hng: Ty theo mc ch, yu cu nghin cu m c cch phn loi RRTD ph hp: Nu phn loi theo tnh khch quan, ch quan ca nguyn nhn gy ra ri ro th RRTD c phn thnh ri ro khch quan v ri ro ch quan. - Ri ro khch quan l ri ro do cc nguyn nhn khch quan nh thin tai, ch ha, ngi vay cht, mt tch v cc bin ng ngoi d kin khc lm tht thot vn vay trong khi ngi vay thc hin nghim tc cc ch , chnh sch. - Ri ro ch quan do nguyn nhn ch quan ca ngi vay v ngi cho vay v v tnh hay c lm tht thot vn vay hay v nhng l do ch quan khc. Nu cn c vo nguyn nhn pht sinh ri ro th RRTD c phn thnh cc loi sau:

-8-

S 1.1: Phn loi ri ro tn dng NH

Ri ro tn dng

Ri ro giao dch

Ri ro danh mc

Ri ro la chn

Ri ro bo m

Ri ro nghip v

Ri ro ni ti

Ri ro tp trung

Ri ro giao dch: l mt hnh thc ca RRTD m nguyn nhn pht sinh l do nhng hn ch trong qu trnh giao dch v xt duyt cho vay, nh gi KH. Ri ro giao dch bao gm ri ro la chn, ri ro m bo v ri ro nghip v: - Ri ro la chn l ri ro c lin quan n nh gi v phn tch tn dng khi NH la chn nhng phng n vay vn c hiu qu ra quyt nh cho vay. - Ri ro m bo pht sinh t cc tiu chun bo m nh cc iu khon trong hp ng cho vay, cc loi ti sn m bo, ch th m bo, hnh thc m bo v mc cho vay trn gi tr ca ti sn m bo - Ri ro nghip v l ri ro lin quan n cng tc qun l khon vay v hot ng cho vay, bao gm c vic s dng h thng xp hng ri ro v k thut x l cc khon vay c vn . Ri ro danh mc: nguyn nhn pht sinh l do nhng hn ch trong qun l danh mc cho vay ca NH, c phn chia thnh ri ro ni ti v ri ro tp trung - Ri ro ni ti xut pht t cc yu t, c im ring bn trong ca mi ch th i vay hoc ngnh, lnh vc kinh t. N xut pht t c im hot ng hoc c im s dng vn ca KH vay. - Ri ro tp trung l trng hp NH tp trung cho vay qu nhiu i vi mt s KH, cho vay qu nhiu KH hot ng trong cng mt ngnh, lnh vc kinh t hoc trong cng mt vng a l nht nh, Ngoi ra, cn c nhiu hnh thc phn loi khc nh phn loi cn c theo c

-9-

cu cc loi hnh ri ro, theo ngun gc hnh thnh, i tng s dng vn vay, 1.2.3 nh hng ca ri ro tn dng n hot ng kinh doanh ca ngn hng v nn kinh t x hi RRTD lun tim n trong hot ng kinh doanh ca NH v gy ra nhng hu qu nghim trng, nh hng nhiu mt n i sng kinh t x hi ca quc gia, v lan rng trn phm vi ton cu. 1.2.3.1 nh hng n hot ng kinh doanh ca ngn hng - Khi RRTD xy ra, NH khng thu c vn tn dng cp v li cho vay, nhng vn phi tr li cho ngi gi tin khi n hn, gy mt cn i thu chi, vng quay vn tn dng gim lm cho NH kinh doanh khng hiu qu, chi ph tng. - T , bt buc phi thu hp quy m kinh doanh, nng lc ti chnh gim st, uy tn, sc cnh tranh gim khng nhng i vi th trng ni a m cn lan rng sang cc nc, kt qu kinh doanh ca NH ngy cng xu c th dn n thua l hoc a n b vc ph sn nu khng c bin php x l, khc phc kp thi. 1.2.3.2 nh hng n nn kinh t x hi - NH l mt t chc trung gian ti chnh, c chc nng huy ng vn nhn ri cho vay li, nn khi c RRTD xy ra th chng nhng NH b thit m quyn li ca ngi gi tin cng b nh hng. V li, khi mt NH gp phi RRTD s c tc ng dy chuyn, lm cho ton b h thng NH gp kh khn. - Khi uy tn ca NH gim st, h thng NH khng cn kh nng thc hin chc nng trung gian ti chnh th s nh hng n tnh hnh sn xut kinh doanh ca doanh nghip, dn n tht nghip. Hn na, s v ca NH s nh hng rt ln n ton b nn kinh t, lm cho nn kinh t b suy thoi, gi c tng, sc mua gim, tht nghip v x hi mt n nh, Tm li, RRTD ca NH xy ra nhng mc khc nhau. Nu ko di NH s b ph sn, gy hu qu nghim trng cho nn kinh t ni chung v h thng NH ni ring. Chnh v vy i hi cc nh qun tr NH phi ht sc thn trng v c nhng bin php thch hp nhm gim thiu ri ro trong khi cp tn dng.

- 10 -

1.3 Qun tr ri ro tn dng 1.3.1 Khi nim qun tr ri ro Qun tr ri ro l qu trnh tip cn ri ro mt cch khoa hc, ton din v c h thng nhm nhn dng, kim sot, phng nga v gim thiu nhng tn tht, mt mt, nhng nh hng bt li ca ri ro. Nhim v ca cng tc qun tr ri ro - Hoch nh phng hng, k hoch phng chng ri ro. D on ri ro c th xy ra n u, trong iu kin no, nguyn nhn v hu qu ra sao, ng thi, t chc phng chng ri ro mt cch khoa hc nhm ch ra nhng mc tiu c th cn t c, ngng an ton, mc sai st c th t c - Xy dng cc chng trnh nghip v, c cu kim sot phng chng ri ro, phn quyn hn v trch nhim cho tng thnh vin, la chn nhng cng c k thut phng chng ri ro, x l ri ro v gii quyt hu qu do ri ro gy ra mt cch nghim tc - Kim tra, kim sot m bo vic thc hin theo ng k hoch phng chng ri ro hoch nh, pht hin cc ri ro tim n, cc sai st khi thc hin giao dch, trn c s kin ngh cc bin php iu chnh v b sung nhm hon thin h thng qun tr ri ro. 1.3.2 c im ca ri ro tn dng ch ng phng nga RRTD, th nhn bit c im ca RRTD l iu cn thit. RRTD c cc c im sau: - Ri ro mang tnh gin tip: Trong quan h tn dng, NH chuyn giao quyn s dng vn cho KH. RRTD xy ra khi KH gp nhng tn tht v tht bi trong qu trnh s dng vn. Do , ri ro trong hot ng kinh doanh ca KH l nguyn nhn ch yu gy nn RRTD cho NH - Ri ro c tnh cht a dng v phc tp: c im ny biu hin s a dng, phc tp ca nguyn nhn, hnh thc v hu qu ca RRTD. Do , khi phng nga v x l RRTD phi ch n mi du hiu ri ro, xut pht t nguyn nhn bn cht v hu qu do RRTD em li c bin php phng nga ph hp.

- 11 -

- RRTD c tnh tt yu lun tn ti gn lin vi hot ng tn dng ca NHTM: tnh trng thng tin bt cn xng lm cho NH khng th nm bt c cc du hiu ri ro mt cch ton din v y , iu ny lm cho bt k khon vay no cng tim n nhng ri ro. Kinh doanh NH l kinh doanh ri ro mc ph hp v t c li nhun tng ng. 1.3.3 o lng ri ro tn dng Trong cng tc qun tr ri ro, cn thit phi c mt h thng o lng RRTD nhm phn loi cc mc nh hng ca ri ro trong hot ng kinh doanh NH, t c bin php c th qun tr tt nhng ri ro cc mc khc nhau. C th s dng nhiu m hnh khc nhau nh gi RRTD. Cc m hnh ny rt a dng bao gm c nh lng v nh tnh. Mt s m hnh ph bin sau: 1.3.3.1 M hnh nh tnh - M hnh 6C Trng tm ca m hnh ny l xem xt liu ngi vay c thin ch v kh nng thanh ton cc khon vay khi n hn hay khng. C th bao gm 6 yu t sau: - T cch ngi vay (Character): Cn b tn dng phi lm r mc ch xin vay ca KH, mc ch vay ca KH c ph hp vi chnh sch tn dng hin hnh ca NH hay khng, ng thi xem xt v lch s i vay v tr n i vi KH c; cn KH mi th cn thu thp thng tin t nhiu ngun khc nh Trung tm phng nga ri ro, t NH khc, hoc cc c quan thng tin i chng - Nng lc ca ngi vay (Capacity): Ty thuc vo qui nh lut php ca quc gia. Ngi vay phi c nng lc php lut dn s v nng lc hnh vi dn s. - Thu nhp ca ngi vay (Cash): Trc ht phi xc nh c ngun tr n ca ngi vay nh lung tin t doanh thu bn hng hay t thu nhp, tin t bn thanh l ti sn, hoc tin t pht hnh chng khon Sau cn phn tch tnh hnh ti chnh ca doanh nghip vay vn thng qua cc t s ti chnh. - Bo m tin vay (Collateral): y l iu kin NH cp tn dng v l ngun ti sn th hai c th dng tr n vay cho NH. - Cc iu kin (Conditions): NH quy nh cc iu kin ty theo chnh sch tn dng theo tng thi k.

- 12 -

- Kim sot (Control): nh gi nhng nh hng do s thay i ca lut php, quy ch hot ng n kh nng KH p ng cc tiu chun ca NH. M hnh 6C tng i n gin, tuy nhin li ph thuc qu nhiu vo mc chnh xc ca ngun thng tin thu thp c, kh nng d bo cng nh trnh phn tch, nh gi ch quan ca cn b tn dng 1.3.3.2 M hnh lng ho ri ro tn dng Hin nay, hu ht cc ngn hng u s dng m hnh nh lng lng ha c ri ro v d bo nhng tn tht c th xy ra trong qu trnh cp tn dng. Cc m hnh thng c s dng l: Xp hng ca Moodys v Standard & Poors RRTD hay ri ro khng hon c vn tri phiu ca cng ty thng c th hin bng vic xp hng tri phiu. Nhng nh gi ny c chun b bi mt s dch v xp hng t nhn trong Moodys v Standard & Poors l nhng dch v tt nht. Moodys Xp hng Aaa Aa A Baa Ba B Caa Ca C AAA AA A BBB BB B CCC-CC C DDD-D Tnh trng Cht lng cao nht Cht lng cao Cht lng va cao hn Cht lng va Nhiu yu t u c u c Cht lng km u c c ri ro cao Cht lng km nht Cht lng cao nht Cht lng cao Cht lng va cao hn Cht lng va Cht lng va thp hn u c u c c ri ro cao Tri phiu c li nhun Khng hon c vn

Standard & Poors

- 13 -

i vi Moodys xp hng cao nht t Aaa nhng vi Standard & Poors th cao nht l AAA. Vic xp hng gim dn t Aa (Moodys) v AA (Standard & Poors) sau thp dn phn nh ri ro khng c hon vn cao. Trong , chng khon trong 4 loi u c xem nh loi chng khon nn u t, cn cc loi chng khon bn di c khuyn co l khng nn u t. Nhng do c mi quan h gia ri ro v li nhun nn tuy vic xp hng thp (ri ro khng hon vn cao) nhng c li nhun cao nn i lc NH chp nhn u t vo cc loi chng khon ny. Tm li, NH nh gi xc sut ri ro ca ngi vay, t nh gi cc khon vay. Vic ny ph thuc vo quy m ca khon vay v chi ph thu thp thng tin. Cc yu t lin quan n quyt nh cho vay ca NH bao gm: - Cc yu t lin quan n ngi vay Uy tn tr n: c th hin qua lch s tr n ca KH, nu trong sut qu trnh vay, KH lun tr n ng hn s to c lng tin vi NH C cu vn ca KH: th hin thng qua t s gia vn vay/vn t c. Nu t l ny cng cao th xc sut ri ro cng ln. Mc bin ng ca thu nhp: thu nhp nh hng rt ln n kh nng tr n ca ngi vay, v vy thu nhp n nh thng xuyn lu di s hp dn cc NH hn Ti sn m bo: l iu kin ch yu trong bt k mt quyt nh cho vay no nhm khuyn khch s dng vn c hiu qu ng thi nng cao trch nhim ca ngi vay trong vic tr n cho NH. - Cc yu t lin quan n th trng Chu k kinh t: chu k kinh t c nh hng rt ln n hot ng sn xut kinh doanh ca KH vay ni ring v cc doanh nghip ni chung. Do , NH cn xem xt mi quan h gia 2 ch th trn xem xt cho vay vo nhng im thch hp, t ri ro nht thi. Mc li sut: mc li sut cng cao thng gn vi mc ri ro cao. M hnh im s Z

- 14 -

y l m hnh do E.I.Altman dng cho im tn dng i vi cc doanh nghip vay vn. i lng Z dng lm thc o tng hp phn loi RRTD i vi ngi vay v ph thuc vo: - Tr s ca cc ch s ti chnh ca ngi vay. - Tm quan trng ca cc ch s ny trong vic xc nh xc sut v n ca ngi vay trong qu kh. T Altman xy dng m hnh im nh sau: Z = 1,2 X1 + 1,4 X2 + 3,3 X3 + 0,6 X4 + 1,0 X5 Trong , X1 = H s vn lu ng/ tng ti sn X2 = H s li cha phn phi/ tng ti sn X3 = H s li nhun trc thu v li/ tng ti sn X4 = H s gi th trng ca tng vn s hu/ gi tr hch ton ca tng n X5 = H s doanh thu/ tng ti sn Tr s Z cng cao, th ngi vay c xc sut v n cng thp. Vy khi tr s Z thp hoc l mt s m s l cn c xp KH vo nhm c nguy c v n cao. Z < 1,81 1,81 < Z < 3 Z>3 : KH c kh nng ri ro cao : Khng xc nh c : Khch hng khng c kh nng v n (1.1)

Theo m hnh cho im Z ca Altman, bt c cng ty no c im s thp hn 1,81 phi c xp vo nhm c nguy c RRTD cao. M hnh im s Z c k thut o lng tng i n gin. Tuy nhin m hnh ny ch cho php phn loi nhm KH vay c ri ro v khng c ri ro. Trong khi , thc t mc RRTD tim nng ca mi KH l khc nhau. V li, yu t th trng cng khng c xt n, c bit l khi cc iu kin kinh doanh cng nh iu kin th trng ti chnh ang thay i lin tc nh hin nay. V c cc nhn t quan trng nhng cng khng c xt n nh: danh ting ca KH, mi quan h lu di vi NH, . s lm cho m hnh im s Z c nhng hn ch nht nh. M hnh im s tn dng tiu dng Cc yu t quan trng lin quan n KH s dng trong m hnh cho im tn

- 15 -

dng tiu dng bao gm: h s tn dng, tui i, trng thi ti sn, s ngi ph thuc, s hu nh, thu nhp, in thoi c nh, s ti khon c nhn, thi gian cng tc. Sau y l nhng hng mc v im thng c s dng cc NH M. STT 1 Cc hng mc xc nh cht lng tn dng Ngh nghip ca ngi vay - Chuyn gia hay ph trch kinh doanh - Cng nhn c kinh nghim (tay ngh cao) - Nhn vin vn phng - Sinh vin - Cng nhn khng c kinh nghim - Cng nhn bn tht nghip Trng thi nh - Nh ring - Nh thu hay cn h - Sng cng bn hay ngi thn Xp hng tn dng - Tt - Trung bnh - Khng c h s - Ti Kinh nghim ngh nghip - Nhiu hn mt nm - T mt nm tr xung Thi gian sng ti a ch hin hnh - Nhiu hn mt nm - T mt nm tr xung in thoi c nh - C - Khng c S ngi sng cng (ph thuc) - Khng - Mt - Hai - Ba - Nhiu hn ba Cc ti khon ti NH - C ti khon tit kim v pht hnh sc - Ch ti khon tit kim - Ch ti khon pht hnh sc - Khng c im s 10 8 7 5 4 2 6 4 2 10 5 2 0 5 2 2 1 2 0 3 3 4 4 2 4 3 2 0

- 16 -

KH c im s cao nht theo m hnh vi 8 mc nu trn l 43 im, thp nht l 9 im. Gi s NH bit mc 28 im l ranh gii gia KH c tn dng tt v KH c tn dng xu, t NH hnh thnh khung chnh sch tn dng theo m hnh im nh sau: Tng s im ca khch hng Quyt nh tn dng T 28 im tr xung T chi tn dng 29 30 im Cho vay n 500 USD 31 33 im Cho vay n 1.000 USD 34 36 im Cho vay n 2.500 USD 37 38 im Cho vay n 3.500 USD 39 40 im Cho vay n 5.000 USD 41 43 im Cho vay n 8.000 USD M hnh im s tn dng tiu dng mang tnh khch quan hn, khng ty thuc qu nhiu vo kin ch quan ca cn b tn dng, rt ngn thi gian ra quyt nh tn dng. Tuy nhin m hnh khng th t iu chnh mt cch nhanh chng thch ng vi nhng thay i hng ngy ca nn kinh t x hi. 1.3.3.3 Xc nh mc ri ro tn dng nh gi cht lng tn dng ca NH, ngi ta thng dng ch tiu n qu hn, n xu v kt qu phn loi n. H s n qu hn: N qu hn l khon n m mt phn hoc ton b n gc v/ hoc li qu hn (N nhm 2, 3, 4 v 5) D n qu hn H s n qu hn = B T l n qu hn < 5% T l n xu: N xu l nhng khon tn dng khng hon tr ng hn, khng c php v khng tiu chun c gia hn n (N nhm 3, 4 v 5) D n xu T l n xuB= x 100% Tng d n (1.3) x 100% Tng d n (1.2)

- 17 -

T l n xu < 3% Phn loi n: Theo Quyt nh 493/2005/Q NHNN ngy 22/04/2005 v Quyt nh s 18/2007/Q NHNN ngy 25/04/2007 ca Thng c NHNN th TCTD thc hin phn loi n theo 5 nhm sau: Nhm 1: N tiu chun Nhm 2: N cn ch Nhm 3: N di tiu chun Nhm 4: N nghi ng Nhm 5: N c kh nng mt vn Bn cnh , Quy nh cng nu r, thi gian th thch chuyn khon vay qu hn v trong hn l 6 thng i vi khon n trung di hn v 3 thng i vi khon n ngn hn k t ngy khch hng tr y n gc v li vay ca khon vay b qu hn hoc khon n c c cu li thi hn tr n. Trng hp mt KH c nhiu hn mt khon n vi NH m c bt k khon n b chuyn sang nhm n ri ro cao hn th NH buc phi phn loi cc khon n cn li ca KH vo cc nhm n ri ro cao hn tng ng vi mc ri ro. Khi NH cho vay hp vn khng phi vi vai tr l NH u mi, NH khi thc hin phn loi cc khon n (bao gm c khon vay hp vn) ca KH vo nhm ri ro cao hn gia nh gi ca NH u mi v nh gi ca NH. - Trch lp d phng ri ro: Quyt nh 493/2005/Q-NHNN quy nh, trn c s phn loi cc khon n theo 5 nhm cc NH phi trch lp d phng c th d phng cho nhng tn tht c th xy ra, ng thi trch lp d phng chung vi t l 0,75% tng gi tr ca cc khon n t nhm 1 n nhm 4 d phng cho nhng tn tht cha xc nh. Tuy nhin vic phn loi n phi c NHNN chp thun v phi da trn c s xp hng tn dng ni b c xem xt n c im hot ng kinh doanh, i tng KH, tnh cht ri ro ca khon n tng NH.

- 18 -

1.3.4 Quy trnh qun tr ri ro tn dng theo y ban Basel: y ban Basel v gim st NH l mt y ban bao gm cc chuyn gia gim st hot ng NH c thnh lp nm 1975 bi cc Thng c NH Trung ng ca nhm G10 (B, Canada, Php, c, , Nht, H Lan, Thy in, Anh v M). y ban t chc cc cuc hp thng nin ti tr s NH thanh ton quc t (BIS) ti Washington (M) hoc ti Thnh ph Basel (Thy S) 1.3.4.1 Nhn din v phn loi ri ro - Nhn dng ri ro bao gm cc bc: theo di, xem xt, nghin cu mi trng hot ng v quy trnh cho vay thng k cc dng RRTD, nguyn nhn tng thi k v d bo c nhng nguyn nhn tim n c th gy ra RRTD - nhn dng ri ro, nh qun tr phi lp c bng lit k tt c cc dng ri ro , ang v s c th xut hin bng cc phng php: lp bng cu hi nghin cu, tin hnh iu tra, phn tch cc h s tn dng, c bit quan tm iu tra cc h s c vn . Kt qu phn tch cho ra nhng du hiu, biu hin, nguyn nhn RRTD, t nhm tm ra bin php hu hiu nht phng chng ri ro. 1.3.4.2 Tnh ton, cn nhc cc mc ri ro v mc chu ng tn tht khi xy ra ri ro: o lng ri ro, cn thu thp s liu v phn tch nh gi mc ri ro da trn cc tiu chun c t ra. nh gi ri ro khch hng vay - Hip c Basel 2 cho php NH la chn gia nh gi tiu chun v xp loi ni b. V c bn c 2 cng c l xp loi tn dng (Credit rating) i vi KHDN v chm im tn dng (Credit scoring) i vi KHCN. V bn cht c 2 cng c u dng xp loi tn dng. + Chm im tn dng ch p dng trong h thng NH nh gi mc RRTD i vi khon vay ca doanh nghip nh v c nhn. Chm im tn dng ch yu da vo thng tin phi ti chnh, cc thng tin cn thit trong Giy ngh vay vn cng vi cc thng tin khc v KH do NH thu thp c nhp vo my

- 19 -

tnh, thng qua h thng thng tin tn dng phn tch, x l bng phn mm cho im. Kt qu ch ra mc RRTD ca ngi vay. Hiu qu k thut ny cao, gip ch c lc cho qun tr ri ro i vi KH l c nhn v doanh nghip nh. V i tng ny khng c bo co ti chnh, hoc khng y , thiu ti sn th chp, thiu thng tin nn thng kh khn trong tip cn NH. + Xp loi tn dng p dng i vi doanh nghip ln, c bo co ti chnh, s liu thng k tch ly nhiu thi k phc v cho vic xp loi. p dng rng ri hn, khng nhng trong hot ng NH, kinh doanh chng khon m cn trong kinh doanh thng mi, u t, - Ti cc NH c th khc nhau v cch thc hin, tn gi, ch tiu nh gi, nhng lun cng chung mt mc ch l xc nh kh nng, thnh ca KH trong hon tr tin vay, li vay theo hp ng tn dng k kt. T xc nh phn b ri ro v gii hn tn dng an ton ti a i vi mt KH cng nh trch lp d phng ri ro. Bao gm 2 loi phn tch: + Phn tch phi ti chnh: S dng cc m hnh nh 6C, 5P, . Tuy tn gi cc tiu chun khc nhau, nhng v bn cht, cch xem xt cc yu t cp tn dng th cc m hnh trn u tng ng nhau + Phn tch ti chnh: i vi khon vay ca doanh nghip, th ngoi cc yu t phi ti chnh, NH cn s dng cc ch tiu ti chnh nh gi kh nng tr n ca doanh nghip. y l vic phn tch hin trng ti chnh, khi qut kh nng qun tr vn v cc hot ng kinh doanh qua s liu trong cc bo co ti chnh ca doanh nghip ti thi im. Mt s ch tiu phn tch ti chnh thng p dng l: Nhm ch tiu thanh khon; Nhm ch tiu hot ng; Nhm ch tiu cn n; Nhm ch tiu doanh li, Ty theo tng loi hnh tn dng m NH quan tm n cc ch s khc nhau: cho vay ngn hn th lu n cc ch s lu ng, ch s v n, cho vay di hn th quan tm n ch s sinh li, kh nng tr n. Bn cnh , ty theo loi hnh doanh nghip (doanh nghip ln, doanh nghip va v nh, ), loi hnh kinh doanh

- 20 -

(thng mi, sn xut) xy dng nhm t s trung bnh ngnh, t c bc so snh trong khi phn tch. Tnh ton tn tht tn dng: Theo Basel 2, cc NH s dng h thng c s d liu ni b nh gi RRTD, t xc nh h s an ton vn ti thiu, kh nng tn tht tn dng: Vi mi k hn xc nh, tn tht c th c tnh da trn cng thc sau: EL = PD x EAD x LGD (1.4) EL: Expected Loss: Tn tht tn dng c tnh PD: Probability of Default: Xc xut khng tr c n EAD: Exposure at Default: Tng d n ca KH ti thi im khng tr c n LGD: Loss Given Default: T trng tn tht c tnh * PD: tnh ton n trong vng 1 nm ca khch hng, ngn hng phi cn c trn s liu d n ca khch trong vng t nht l 5 nm, bao gm cc khon n tr, khon n trong hn v khon n khng thu hi c, d liu c phn thnh 3 nhm sau: - Nhm d liu ti chnh lin quan n cc h s ti chnh ca khch hng cng nh cc nh gi ca cc t chc xp hng - Nhm d liu nh tnh phi ti chnh lin quan n trnh qun l, kh nng nghin cu v pht trin sn phm mi, cc d liu v kh nng tng trng ca ngnh, - Nhm d liu mang tnh cnh bo lin quan n cc hin tng bo hiu kh nng khng tr c n cho ngn hng nh s d tin gi, hn mc thu chi, T nhng d liu trn, ngn hng nhp vo mt m hnh nh sn, t tnh xc xut khng tr c n ca khch hng * EAD: i vi cc khon vay c k hn, vic xc nh EAD l d dng. Tuy nhin, i vi khon vay theo hn mc tn dng th li kh phc tp. Theo thng k ca Basel th ti thi im khng tr c n, khch hng thng c xu hng rt vn vay xp x hn mc c cp EAD = D n bnh qun + LEQ x Hn mc tn dng cha s dng bnh qun

- 21 -

LEQ: Loan Equivalent Exposure: T trng phn vn cha s dng (LEQ x Hn mc tn dng cha s dng bnh qun): L phn khch hng rt thm ti thi im khng tr c n ngoi mc d n bnh qun Vic xc nh LEQ c ngha quyt nh i vi chnh xc ca c lng v d n ca khch hng ti thi im khng tr c n. C s xc nh LEQ l cc s liu qu kh. iu ny gy kh khn trong tnh ton. Chng hn nh, khch hng uy tn, tr n y thng t khi ri vo trng hp ny, nn khng th tnh chnh xc LEQ. Ngoi ra, loi hnh kinh doanh ca khch hng, kh nng khch hng tip cn vi th trng ti chnh, quy m hn mc tn dng, t l d n ang s dng so vi hn mc, lm cho vic xc nh LEQ tr nn phc tp hn. * LGD gm tn tht v khon vay v cc tn tht khc pht sinh khi khch hng khng c tr n, l li sut n hn nhng khng c thanh ton v cc chi ph hnh chnh c th pht sinh nh chi ph x l ti sn th chp. chi ph cho dch v php l v mt s chi ph lin quan LGD = (EAD - S tin c th thu hi)/EAD S tin c th thu hi gm cc khon tin m khch hng tr v cc khon tin thu c t x l ti sn th chp, cm c LGD = 100% - t l vn c th thu hi c Kh nng thu hi vn ca ngn hng thng rt cao hoc rt thp nn khng th tnh bnh qun. Hai yu t gi vai tr quan trng trong quyt nh kh nng thu hi vn khi khch hng khng tr c n l ti sn m bo ca khon vay v c cu ti sn ca khch hng. Ba phng php tnh LGD l: - T trng tn tht cn c vo th trng: S dng khi cc khon tn dng c th c mua bn trn th trng. Ngn hng c th xc nh t trng tn tht ca mt khon vay cn c vo gi ca khon vay 1 thi gian ngn sau khi n c xp vo hng khng tr c n. Gi ny c tnh trn c s c tnh ca th trng bng phng php hin ti ho tt c cc dng tin c th thu hi c ca khon vay trong tng lai. - T trng tn tht cn c vo vic x l cc khon tn dng khng tr c

- 22 -

n. Ngn hng s c tnh cc lung tin tng lai, khon thi gian d kin thu hi c lung tin v chit khu chng. Vic xc nh li sut chit khu ph hp l v cng kh khn - Xc nh t trng tn tht cn c vo gi cc tri phiu ri ro trn th trng Tm li, khi ngn hng cho vay cc khch hng tt, h s ri ro gim xung, v tt yu dn n ri ro tn dng gim. Xc nh tn tht c tnh, NH s thc hin c thm cc mc tiu sau: - Tng cng kh nng qun tr nhn s, c th l i ng cn b tn dng. nh gi kh nng ca cn b tn dng, khng nhng ch c ch tiu d n, s lng KH m phi c bit quan tm n cht lng ca cc khon tn dng c cp. - Gip NH xc nh chnh xc gi tr khon vay, phc v hiu qu cho vic chng khon ha cc khon vay sau ny. y cng l xu hng hin nay ca cc NHTM, v y l cng c hiu qu nht san s ri ro v to tnh linh hot trong qun l danh mc u t cc khon vay. - Xc nh tn tht c tnh s gip NH xy dng hiu qu hn Qu d phng RRTD. Hin nay, ti Vit Nam ch c mt s t NH c h thng xp hng hiu qu v s dng phng php nh tnh phn loi n. Vic xc nh chnh xc tn tht c tnh gip vic trch lp d phng tr nn n gin, hiu qu v chnh xc hn rt nhiu. - Xc nh xc sut v n (PD) gip NH nng cao c cht lng ca vic gim st v ti xp hng KH sau khi cho vay, hay ti xp hng KH. 1.3.4.3 p dng cc chnh sch, cng c phng chng thch hp vi tng loi ri ro v ti tr ri ro Kim sot ri ro l vic s dng cc bin php, k thut, cng c, chin lc v cc chng trnh hot ng ngn nga, n trnh, gim thiu ri ro. Cn c vo mc ri ro c tnh ton, cc h s an ton ti chnh, v kh nng chp nhn ri ro m c nhng bin php phng chng khc nhau nhm lm gim mc thit hi, c nhiu la chn:

- 23 -

- Khng lm g bng cch ch ng hay th ng chp nhn ri ro: vi nhng khon vay nh th chi ph cho vic phng trnh i khi cn cao hn vic chp nhn mc thit hi. Hoc vi xc sut ri ro qu cao, NH n trnh ri ro bng cch hn ch hoc t chi cp tn dng - Vi nhng khon vay cn li, khi cc cng c phng chng ri ro c bit hu hiu ngn nga, n trnh hoc gim thiu kh nng xy ra ri ro cng nh tn tht. Cc bin php bao gm: ngn nga ri ro, bn n, phn tn ri ro, v qun tr ri ro thng qua cng c phi sinh. Ti tr ri ro: - Theo cng b ca y ban Basel, cc NHTM phi thng xuyn d tr cc ngun qu d phng cn thit, sn sng b p c mi tn tht c th xy ra m bo an ton cho hot ng kinh doanh. Ty theo tnh cht ca tng loi tn tht, NH c s dng nhng ngun vn thch hp b p: + i vi cc tn tht lng trc c ri ro, NH c th s dng ngun vn t qu d phng ri ro n xu c xp loi theo tiu chun b p. Mc d ngun vn ny c trch lp t chi ph kinh doanh nhng nu t l trch lp qu cao s nh hng trc tip n li nhun v quyn li ca c ng lm gim uy tn ca NH trn th trng + i vi cc tn tht khng lng trc c ri ro, NH phi dng vn t c lm ngun d phng b p. Nu kh nng qun tr ri ro yu km gy ra mc tn tht cao, vn t c ca NH s b hao mn, quy m ti chnh v kh nng cnh tranh ca NH s b nh hung - Ngoi ra, cn p dng cc bin php khc ti tr ri ro, gm: Tham gia bo him trong sut qu trnh cp tn dng, x l ti sn m bo thu hi n, ... 1.3.4.4 Theo di, nh gi v iu chnh phng php phng chng - Vic bo co kp thi, theo ng yu cu v ri ro l cng c h tr c lc cho cng tc kim tra kim sot, qun tr ri ro. nh k v ni dung bo co c p dng thch hp cho tng i tng nhn bo co - Chng hn nh bo co cho Hi ng Qun tr v Tng gim c th ch tp

- 24 -

trung vo nh gi chung, tng hp ri ro v ch nu ra cc ri ro ln nht, cc bin php, chin lc. Bo co cho lnh o b phn nghip v th yu cu chi tit hn v ch tp trung vo mt loi ri ro. Tm li, nguyn tc Basel v Qun tr n xu: Quan im ca y ban Basel l s yu km trong h thng NH ca mt quc gia s e da n s n nh v ti chnh trn ton quc gia . V vy nng cao sc mnh ca h thng ti chnh l iu m y ban Basel quan tm. y ban ban hnh 17 nguyn tc v qun tr n xu, qun tr RRTD v m bo tnh hiu qu, an ton trong hot ng cp tn dng. Bao gm cc ni dung c bn sau: - Xy dng mi trng tn dng thch hp: Hi ng Qun tr phi ph duyt nh k chnh sch RRTD, xem xt RRTD v xy dng mt chin lc xuyn sut trong hot ng ca NH v t l n xu, mc chp nhn ri ro, ... Trn c s , Ban Tng gim c c trch nhim thc thi cc nh hng ny v pht trin cc chnh sch, th tc nhm pht hin, o lng, theo di v kim sot n xu cho tng khon vay v cho c danh mc u t. Cc NH cn xc nh QTRRTD trong tt c cc sn phm v hot ng ca mnh, c bit l sn phm mi phi c s ph duyt ca Hi ng qun tr. - Thc hin cp tn dng lnh mnh: Cc NH cn xc nh r rng cc tiu ch cp tn dng lnh mnh nh th trng mc tiu, i tng KH, iu khon v iu kin cp tn dng, ....Xy dng hn mc tn dng cho tng KH v nhm KH vay vn to ra cc loi hnh RRTD khc nhau nhng c th so snh v theo di c trn c s xp hng tn dng ni b i vi KH trong cc lnh vc, ngnh ngh khc nhau. NH cn phi c quy trnh r rng trong ph duyt tn dng, cc sa i tn dng vi s tham gia ca cc b phn tip th, b phn phn tch tn dng v b phn ph duyt tn dng cng nh trch nhim rch ri ca cc b phn tham gia. ng thi, pht trin i ng nhn vin qun l RRTD c kinh nghim, kin thc nhm a ra cc nhn nh thn trng trong vic nh gi, ph duyt v qun l RRTD. Vic cp tn dng cn c thc hin trn c s giao dch cng bng gia cc bn, c bit cn c s cn trng v nh gi hp l i vi cc khon tn dng

- 25 -

cp cho cc KH c quan h. - Duy tr qu trnh qun l, o lng v theo di tn dng ph hp: Cn c h thng qun l cp nht i vi cc danh mc u t c RRTD, bao gm cp nht h s tn dng, thu nhp thng tin ti chnh hin hnh, d tho cc hp ng vay ... theo quy m v mc phc tp ca NH. ng thi, h thng ny phi c kh nng nm bt v kim sot tnh hnh ti chnh, s tun th cc cam kt ca KH ... pht hin kp thi nhng khon vay c vn . Cc chnh sch RRTD ca NH cn nu c th cch thc qun l cc khon tn dng c vn , trch nhim i vi cc khon tn dng ny nn giao cho b phn tip th hay x l n hoc kt hp c hai b phn ny, ty theo quy m v bn cht ca mi khon tn dng. Cc NH nn xy dng h thng xp hng tn dng ni b trong qun l RRTD, gip phn bit cc mc RRTD trong cc ti sn c tim nng ri ro ca NH. 1.3.5 Kinh nghim Qun tr RRTD ti mt s nc 1.3.5.1 Kinh nghim ca Trung Quc: T mt s nguyn nhn chnh gy ra cc khon n xu ti Trung Quc, l mt nc gn gi v c cc iu kin tng t - Vit Nam c th hc hi kinh nghim hn ch c nhng nguy c tim n gy ra ri ro tn dng. Nguyn nhn cc khon n xu xut pht t: - D n tn dng tng qu nhanh trong khi trnh chuyn mn ca cn b tn dng cha t tiu chun. - Ti sn th chp: Cho vay da vo th chp, ngi bo lnh, danh ting m khng nh gi ngun tr n chnh. T l cho vay trn gi tr ti sn th chp qu cao; Cho vay vi k vng ti sn hnh thnh t vn vay s c gi tr cao, tuy nhin tnh trng st v gim gi nh t nghim trng gn y lm cho tr gi th chp khng b p khon vay, thanh khon km, nguy c khng tr c n l rt ln. - Thng tin khch hng: Khng thu thp y thng tin KH vay, h s php l khng y ; khng thu thp, xc minh v phn tch cc bo co trong sut thi hn hiu lc khon vay.

- 26 -

- Khng vn bn ha tha thun c th v mc ch v cch s dng khon vay, k hoch ngun tr n. - Gim st sau gii ngn km: khng gim st cc khon cho vay xy dng nh kim tra tnh hnh thc t, tin rt vn vay, thanh tra,... Khng nhn bit c cc du hiu cnh bo nh chu k lun chuyn tn kho v khon phi thu chm li, chu k cc khon phi tr di ra v pht sinh l rng trong kinh doanh. Mua bn n xu: - T nm 2001, Chnh ph Trung Quc cho php hnh thnh th trng mua bn n xu ngn hng vi s tham gia ca rt nhiu thnh phn quc doanh, t nhn, trong nc v quc t. Trung Quc quan nim rng, nu ch cho cc thnh phn quc doanh mua bn trn th trng ny, qu trnh nh gi s khng thc s cnh tranh. V th, Chnh ph nc ny cho php Morgan Stanley v sau ny l cc ngn hng u t khc ca M khng ch tham gia mua c phn m cn c php mua bn n xu cc ngn hng. - S d hot ng ny trn th gii thng sut v c h thng php l hon ho v to mi iu kin thun li cho th trng ny pht trin nh nhn lc c tay ngh cao, cung cp dch v bi bn... 1.3.5.2 Kinh nghim ca Nht Bn: Bi hc quan trng rt ra t kinh nghim ca cc ngn hng Nht: - Ngn hng nn ch ng trong vic nh gi mt khch hng c tim nng ri ro trong tng lai gn v xa, t c bin php x l cng sm cng tt; Nu mc l ca ngn hng vt qu kh nng ca cc NHTM, NHNN s dng cc ngun qu quc gia can thip. - Hin nay cc NH Nht x l thnh cng cc vn lin quan n ti sn khng thu hi c. T chc dch v ti chnh (The Financial Service Agency) ng vai tr quan trng trong vic thc p cc ngn hng thc hin cng tc d phng cn thit cng nh x l nhng khon n xu m trc y tng gy ra cc khon l ln ko di trong nhiu nm i vi hu ht cc NH. 1.3.5.3 Kinh nghim ca M v Chu u x l n xu

- 27 -

M: Cc Ngn hng M nhn mnh vo li ra cho cc khon n xu v trnh vic thu hi n. Vic tt ton khon n xu ch nn xem xt khi l cch cui cng thu hi khon vay c vn , v thu hi c th hiu qu hn thng qua vic tip tc tr n ca mt doanh nghip vn ang hot ng hn l phi tt ton ti sn. V d nh JPMorgan v Bank of America bt u n lc hon cc v tch thu ti sn tr n v n lc lm vic vi cc ch n h vn c th tr tin. Cc bin php ph bin l gim li sut v gim gi tr cc khon chi tr ngi vay tin vn c th tr tin m khng phi bn ti sn th chp. M v Chu u: cng bm tin vo cc ngn hng, nh nhiu ngn hng ln mua li cc ngn hng v t chc tn dng nh ang trn b vc ph sn, gip nhng chnh sch h tr khch hng ca ngn hng ln p dng lun cho khch hng ca ngn hng nh. Trong Chng 1, tc gi lm r mt s vn sau: - L lun c bn v tn dng v ri ro tn dng ngn hng: khi qut v tn dng, ri ro tn dng ngn hng, nh hng ca ri ro tn dng n h thng ngn hng v nn kinh t. - Qun tr ri ro tn dng v m hnh qun tr ri ro tn dng theo y ban Basel - ng thi, Chng 1 cng nghin cu kinh nghim qun tr ri ro tn dng ti mt s nc trn th gii nh Trung Quc, Nht, M, cc nc Chu u t rt ra bi hc kinh nghim cho Vit Nam, c th nh sau: + Nghin cu thnh lp th trng mua bn n xu, k c th trng t nhn. + Quan tm hn n vic to mi iu kin cho KH tr n, k c xt duyt cho vay thm, gim li sut cho vay, thay v thanh l ti sn m bo nh hin nay. + Sp nhp, mua li cc NH nh, trn b vc ph sn nhm h tr cc NH nh tip cn c vi nhng dch v, tin ch ca cc NH ln, c uy tn.

- 28 -

CHNG 2: THC TRNG QUN TR RI RO TN DNG TI NGN HNG THNG MI C PHN CHU
2.1 Gii thiu chung v NHTMCP Chu 2.1.1 Qu trnh hnh thnh v pht trin: - NHTMCP Chu c thnh lp theo Giy php s 0032/NH-GP do NHNN cp ngy 24/04/1993, v Giy php s 533/GP-UB do y ban Nhn dn TPHCM cp ngy 13/05/1993. Ngy 04/06/1993, ACB chnh thc i vo hot ng v c xem l mt trong nhng NHTMCP u tin trong giai on u ca thi k chuyn i kinh t Vit Nam t nn kinh t tp trung, bao cp tin dn ln nn kinh t th trng. - Nm 1996: ACB l NHTMCP u tin ca Vit Nam pht hnh th tn dng quc t ACB-MasterCard. - Nm 1999: ACB trin khai chng trnh hin i ha cng ngh thng tin NH, xy dng h thng mng din rng, nhm trc tuyn ha v tin hc ha hot ng giao dch; Cui nm 2001, ACB chnh thc vn hnh h thng cng ngh NH li l TCBS, cho php tt c chi nhnh v phng giao dch ni mng vi nhau, giao dch tc thi, dng chung c s d liu tp trung. - Nm 2000: ACB thc hin ti cu trc nh l mt b phn ca chin lc pht trin trong na u thp nin 2000 (2000 2004). C cu t chc c thay i theo nh hng kinh doanh v h tr. Cc khi kinh doanh gm c Khi KHCN, Khi KHDN, v Khi Ngn qu. Cc n v h tr gm c Khi Cng ngh thng tin, Khi Gim st iu hnh, Khi Pht trin kinh doanh, Khi Qun tr ngun lc v mt s phng ban do Tng gim c trc tip ch o. Hot ng kinh doanh ca Hi s c chuyn giao cho S giao dch (TPHCM). Vic ti cu trc nhm m bo tnh ch o xuyn sut trong ton h thng; sn phm c qun l theo nh hng KH v c thit k ph hp vi tng phn on KH; quan tm ng mc vic pht trin kinh doanh v qun l ri ro.

- 29 -

- Nm 2003: ACB xy dng h thng qun l cht lng theo tiu chun ISO 9001:2000 v c cng nhn t tiu chun trong cc lnh vc (i) huy ng vn, (ii) cho vay ngn hn v trung di hn, (iii) thanh ton quc t v (iv) cung ng ngun lc ti Hi s. - Nm 2005: ACB v NH Standard Chartered k kt tha thun h tr k thut ton din; v SCB tr thnh c ng chin lc ca ACB. ACB trin khai qu trnh hin i ho cng ngh NH, bao gm cc cu phn (i) nng cp my ch, (ii) thay th phn mm x l giao dch th NH bng mt phn mm mi c kh nng tch hp vi nn cng ngh li hin nay, v (iii) lp t h thng my ATM. - Ngy 31/10/2006 m c phiu ACB chnh thc c nim yt ti Trung tm giao dch chng khon H Ni - Nm 2007: ACB m rng mng li hot ng, thnh lp mi 31 chi nhnh v phng giao dch, thnh lp Cng ty Cho thu ti chnh ACB, hp tc vi Microsoft v vic p dng cng ngh thng tin vo vn hnh v qun l, hp tc vi NH Standard Chartered v vic pht hnh tri phiu. ACB pht hnh 10 triu c phiu mnh gi 100 t ng, vi s tin thu c l hn 1.800 t ng. - Nm 2008: ACB thnh lp mi 75 chi nhnh v phng giao dch, hp tc vi American Express v sc du lch, trin khai dch v chp nhn thanh ton th JCB. ACB tng vn iu l ln 6.356 t ng. ACB t danh hiu NH tt nht Vit Nam nm 2008" do Tp ch Euromoney trao tng ti Hong Kong. 2.1.2 Kt qu hot ng ca ACB Trong 16 nm hot ng, ACB lun gi vng s tng trng mnh m v n nh. Hin nay, ACB c nh gi l mt trong nhng NH dn u v dch v KH. Ngoi ra, trong khi NHTMCP, ACB l NH c tng ti sn v vn huy ng ln nht, c cu ti sn an ton v tc tng trng nhanh. iu ny c th hin bng cc ch s ti chnh ca ACB qua cc nm nh sau:

- 30 -

Bng 2.1: Mt s ch tiu ti chnh c bn ca ACB n v: T ng Ch tiu/Nm 2006 YoY 2007 YoY 2008 YoY Tng ti sn 44.645 83,9% 85.392 91,3% 105.306 22,5% Vn iu l 1.100 16,0% 2.630 139,1% 6.356 141,7% Li nhun sau thu 505 68,9% 1.760 248,2% 2.211 25,6% Huy ng t KH 33.606 68,16% 55.283 64,50% 64.217 16,16% D n cho vay 17.014 81,30% 31.811 86,96% 34.833 9,50% ROAE 34% -44% -32% -ROAA 2,7% -2,3% -2,3% -Ngun: Bo co thng nin ca ACB cc nm 2006, 2007, 2008 - Trong hai nm 2007 v 2008, ACB lun duy tr tng ti sn ln nht trong khi NHTMCP. Hn na, ACB c tc tng trng tng ti sn bnh qun rt cao so vi tc tng trng tng ti sn bnh qun ngnh 56,2% trong giai on 2002 2007. c bit nm 2007 l nm m ACB c tc tng trng ti sn mnh nht vi mc tng 91,3% so vi nm 2006. Nm 2008, tc tng ny t hn do b nh hng ca cuc khng hong kinh t ton cu v tnh hnh chung ca nn kinh t Vit Nam. Hnh 2.1: Tng ti sn ca mt s NHTMCP nm 2007, 2008 n v: Nghn t ng
120 100 80 60 40 20 0 2007 2008 85,39 64,57 39,54 39,31 33,71 27,38 48,25 34,72 34,71 68,44 59,36

105,31 EAB EIB VIB TCB STB ACB

Ngun: Bo co thng nin ca cc NHTMCP nm 2007, 2008

- Mc d tc tng trng tng ti sn cao v khi lng ti sn ln nhng ACB vn duy tr c cu ti sn an ton, cn i qua cc nm do ACB khng ch

- 31 -

tp trung vo hot ng tn dng m cn pht trin mnh hot ng cho vay lin NH (ch yu l nhng khon vay ngn hn, ri ro thp) v hot ng ny chim t trng kh ln trong c cu tng ti sn ca ACB. Thm vo , t l Cho vay/Tng ti sn ca ACB chim khong 32,8% - thuc vo loi thp nht trong ngnh NH. Bng 2.2: C cu ti sn ca ACB giai on 2006 - 2008 n v: T ng
Ch tiu 2006 T trng (%) 2007 T trng (%) 2008 T trng (%)

TM, vng bc, qu 2.285 5,10 4.927 5,80 9.307 8,80 TG NHNN 1.563 3,50 5.145 6,00 2.121 2,00 Cho vay khch hng 16.954 38,00 31.676 37,10 34.604 32,80 u t kinh doanh chng 4.869 10,90 9.634 11,30 24.706 22,40 khon TG v vay lin NH 16.402 36,70 29.165 34,20 26.188 24,90 Gp vn u t 443 1,00 762 0,90 1.178 1,10 Ti sn khc 2.129 4,80 4.082 4,80 7.200 6,81 Tng cng 44.645 100 85.391 100 105.304 100 Ngun: Bo co thng nin ca ACB cc nm 2006, 2007, 2008 - Ngun vn tng trng nhanh v quy m v tt v cht lng: Tng ng vi tc tng tng ti sn, ngun vn ca ACB cng t tc tng trng cao trong thi gian qua. Cht lng ngun ca ACB rt tt do cc ngun vn nh tin gi KH, vn v cc qu c mc tng trng n tng. Bng 2.3: C cu ngun vn ca ACB giai on 2006 2008 n v: T ng
Ch tiu 2006 T trng (%) 2007 T trng (%) 2008 T trng (%)

Cc khon n chnh ph & 941 NHNN Tin gi v vay cc TCTD 3.250 khc Tin gi ca khch hng 33.606 Ngun huy ng khc 1.939 Cc khon n khc 3.213 Vn v cc qu 1.654 1.100 Vn iu l

655 6.994 75,3 3,70 55.283 12.011 4.191 6.258 2.630

9.902 64,7 64.217 17.055 6.366 7,35 7.766 6.356 60,9 7,37

- 32 -

366 1.436 697 Li nhun cha phn phi Ngun: Bo co thng nin ca ACB cc nm 2006, 2007, 2008 - Ngun huy ng t KH ca ACB tng trng cao vi tc tng trng bnh qun 40,3% (cao hn so vi mc bnh qun ngnh l 35% v chim t trng ln nht (hn 60%) trong tng ngun vn. ACB l NHTM c ngun vn huy ng t KH ln nht trong khi NHTMCP. Hnh 2.2: Huy ng t khch hng ca mt s NHTMCP v ACB
n v: T ng
70 68,16% 53,26% 45,37% 0,8 64,50% 0,7 0,6 0,5 0,4 30 20 10 0 8,97 2003 13,04 19,985 33,606 55,283 64,217 2004 2005 2006 2007 2008 16,16% 0,3 0,2 0,1 0 ACB Tc tng

70 60 50 40 30 20 10 0 2008 23,01 23,91 30,88 39,93 46,13

64,22 EAB VIB EIB TCB STB ACB

60 50 40

EAB, VIB, EIB, TCB, STB, ACB (nm 2008) Ngn hng TMCP Chu (2003-2008) Ngun: Bo co thng nin ca cc NHTMCP

- Vn ch s hu tng trng nhanh: Trong thi gian qua, ACB thc hin nhiu t pht hnh c phiu nm tng quy m vn ch s hu. Bn cnh , vi kh nng sinh li cao, phn li nhun gi li b sung vn kinh doanh cng gp phn gip ACB tr thnh mt trong nhng NH c vn ch s hu ln th hai trong h thng NHTMCP (sau EIB). H s an ton vn lun c ACB duy tr mc cao v n cui nm 2008 t 12,44%, cao hn nhiu so vi mc 9,87% ca ton ngnh.

- 33 -

Hnh 2.3: Bin ng vn CSH ca mt s NHTMCP v ACB n v: Nghn t ng

9 278,36% 3 2,5 2 1,5 80,70% 26,33% 0,562 2003 0,71 2004 1,283 2005 28,92% 1,654 2006 6,258 2007 24,10% 7,766 2008 1 0,5 0 ACB Tc tng

14 12 10 8 6 4 2 0 2008 2,29 3,51 5,62 7,76 7,77

12,84 VIB EAB TCB STB ACB EIB

8 7 6 5 4 3 2 1 0

VIB, EAB, TCB, STB, ACB, EIB (2008)

Ngn hng TMCP Chu (2003-2008)

Ngun: Bo co thng nin ca cc NHTMCP

- Kh nng sinh li cao: ACB l mt trong nhng NH c t l li nhun/vn ch s hu bnh qun (ROAE) cao nht trong ngnh NH (nm 2007 l 44,49%, nm 2008 l 31,52%). T l li nhun trn tng ti sn bnh qun (ROAA) ca ACB cng kh cao v tng dn qua cc nm. Do tng ti sn ca ACB tng kh nhanh trong giai on 2006 2008 nn t l ROAA ca ACB thp hn so vi TCB, t 2,32% hin ng th 2 trong ngnh Hnh 2.4: ROAE, ROAA ca mt s NHTMCP nm 2008
n v: %
2,50% 2,32% 2,00% 1,74% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00% VIB STB EIB EAB ACB TCB 0,46% 1,44% ROAA 1,74% 2,37%
35,00% 30,00% 25,00% 20,00% 15,00% 12,64% 10,00% 7,43% 7,55% 5,00% 0,00% EIB VIB STB EAB TCB ACB 15,97% ROAE 25,53% 31,52%

VIB, STB, EIB, EAB, ACB, TCB (2008)

EIB,VIB, STB, EAB, TCB, ACB (2008)

Ngun: Bo co thng nin ca cc NHTMCP nm 2008

- 34 -

Vi kt qu t c, ACB tip tc khng nh v tr hng u trong khi cc NHTMCP Vit Nam - tng trng nhanh, n nh v an ton. Tt c nhng yu t trn s l tin vng chc ACB c th hon thnh mc tiu n nm 2015 tr thnh tp on ti chnh hng u ti Vit Nam. 2.2 Thc trng qun tr ri ro tn dng ca ACB 2.2.1 Hot ng tn dng ti ACB: Hot ng tn dng ca ACB trong giai on 2006-2008 c nhng im ni bt sau: - Cng vi s tng trng n tng v si ni ca nn kinh t Vit Nam tng trng GDP bnh qun trong giai on 2002 2007 t 7,9%, nm 2008 t 6,32%, c bit tc tng trng GDP trong nm 2007 t 8,5% cng vi n lc khng ngng m rng quy m hot ng kinh doanh trn ton h thng ACB thng qua m rng mng li chi nhnh, a dng ha cc loi hnh sn phm, dch v NH, d n tn dng ton h thng ACB t c bc tng trng cao. Trong nm 2007, d n tn dng tng 87%, so vi mt s NHTM th ACB l NH c d n tn dng ch ng th hai sau Sacombank xt v gi tr tuyt i. - Cui nm 2007 v nm 2008, trc tnh hnh nn kinh t c nhng chuyn bin tiu cc nh lm pht tng cao, thm ht thng mi ln, tnh hnh t gi c nhiu bin ng phc tp, NHNN thc hin mt lot bin php tht cht tin t nh: tng d tr bt buc, pht hnh tn phiu bt buc, tng li sut c bn. ACB thc hin mc tiu Qun l tt, li nhun cao, tng trng hp l ca Hi ng qun tr nn trong nm 2008, d n tn dng ca ton h thng c xu hng tng trng chm li, ch tng 9,5%. C cu tn dng ca ACB c mt s nt chnh nh sau: - Theo loi tin vay: Nhm trnh nhng ri ro v bin ng t gi, loi tin t ch yu cho vay ca ACB l Vit Nam ng, t l ny lun chim trn 65% trong tng d n cho vay quy i qua cc nm.

- 35 -

- Theo k hn vay: Trong giai on 2006 2008, cc khon cho vay ngn hn c t trng cao nht trong danh mc cho vay ca ACB. Tuy nhin, t trng ny gim dn qua cc nm v t trng cc khon cho vay di hn c xu hng tng ln, ko theo nhng ri ro trong qu trnh cp cc khon tn dng ny. Bng 2.4: D n tn dng ca ACB giai on 2006 2008 n v tnh: t ng Ch tiu/ Nm Theo thi hn vay - Ngn hn - Trung hn - Di hn Theo loi tin vay - VND - Ngoi t & Vng Tng d n tn dng Tc tng trng (%) 2006 17.014 9.578 4.786 2.652 17.014 12.751 4.263 17.014 81,30 T l (%) 100 56,3 28,1 15,6 100 74,9 25,1 2007 31.811 17.493 6.763 7.555 31.811 21.518 10.293 T l (%) 100 55,0 21,3 23,7 100 67,6 32,4 2008 34.833 15.944 7.267 11.262 34.833 24.564 10.269 T l (%) 100 45,8 20,8 33,4 100 70,5 29,5 -

- 31.811 86,96

- 34.833 9,50

Ngun: Bo co thng nin ca ACB nm 2006, 2007, 2008 - Theo thnh phn kinh t: Vi nh hng l NH bn l hng u Vit Nam, i tng KH ch yu ca ACB l KHCN v doanh nghip va v nh, trong giai on 2006 2008, t trng cho vay i vi KHCN lun chim trn 50%, cho vay doanh nghip va v nh chin trn 35%. Thu nhp t nhm KH ny l rt ln do c im ca nn kinh t nc ta, tuy nhin cc i tng KH ny c trnh qun l km, cha u t ng mc vo vic ci tin c cu b my t chc, pht trin nhn lc, u t chiu su, ...cng gy tr ngi khng nh cho ACB. Bi v khi cho vay i vi cc i tng KH ny, tnh hnh sn xut kinh doanh ca h rt nhy cm trc nhng bin ng hng ngy ca mi trng kinh t, x hi bn ngoi, ko theo ri ro trong qu trnh cp tn dng ca ACB. Ngoi ra, ACB khng ngng nng cao nng lc cnh tranh ca mnh thng qua nhm sn phm v ti tr xut khu m rng i tng cho vay sang cc doanh nghip nh nc vn l i tng KH ch lc ca khi NH Quc doanh trc y.

- 36 -

Bng 2.5: D n cho vay theo thnh phn kinh t ti ACB n v tnh: Triu ng Theo thnh phn kinh t Doanh nghip NN Cng ty C phn, TNHH, t nhn Cng ty lin doanh Cng ty 100% vn nc ngoi Hp tc x C nhn Tng T l T l T l 2007 2008 (%) (%) (%) 1.128.017 6,63 2.179.990 6,85 2.821.889 8,10 6.647.686 39,07 12.622.784 39,68 12.674.836 36,39 2006 247.438 289.643 1,45 1,70 518.095 557.972 1,63 1,75 387.159 180.304 1,11 0,52

2.036 0,01 21.714 0,07 5.164 0,01 8.699.599 51,13 15.910.302 50,02 18.763.348 53,87
17.014.419 100 31.810.857 100 34.832.700 100

Ngun: Bo co thng nin ca ACB nm 2006, 2007, 2008 - Theo ngnh ngh kinh doanh: ACB tp trung ch yu cho vay i vi ngnh thng mi v dch v c nhn, cng ng; k n l ngnh sn xut, gia cng ch bin; ch yu ti tr i vi nhng ngnh c NN v Chnh ph khuyn khch sn xut, kinh doanh. i vi lnh vc xy dng v t vn kinh doanh bt ng sn, ACB lun duy tr t l cho vay hp l, ch khon t 0,5% n 2,5% trong danh mc cho vay gim thiu nhng ri ro c th xy ra trong qu trnh cp tn dng, khi m tnh hnh bt ng sn ng bng nh hin nay. Bng 2.6: D n cho vay theo ngnh ngh kinh doanh ti ACB n v tnh: Triu ng Theo ngnh ngh kinh doanh Thng mi Nng lm nghip Sn xut v gia cng ch bin Xy dng Dch v c nhn v cng ng T vn, kinh doanh bt ng sn 2006 5.124.972 136.125 3.848.511 429.966 6.621.287 150.213 T l (%) 30,12 0,80 22,62 2,53 2007 8.012.741 116.274 5.428.273 722.166 T l (%) 25,19 0,37 17,06 2,27 2008 8.175.846 221.790 4.514.346 946.652 T l (%) 23,47 0,64 12,96 2,72 50,84 1,75

38,92 14.984.250 0,88 360.108

47,10 17.709.042 1,13 608.307

- 37 -

Ngnh khc Tng

703.345
17.014.419

4,13
100

2.187.045
31.810.857

6,88
100

2.656.717
34.832.700

7,63
100

Ngun: Bo co thng nin ca ACB nm 2006, 2007, 2008 - Theo khu vc a l: ACB cho vay ch yu tp trung i vi KH ti cc Thnh ph ln, mc sng tng i cao. Tuy nhin, nhng vng ny, cnh tranh thng rt khc lit v nu nh KH khng tim lc, c v ti chnh ln kinh nghim trong kinh doanh th s rt d dn n ri ro khng ng c, nh hng n cht lng tn dng ca ACB khi cho vay. Bng 2.7: D n cho vay theo khu vc a l ti ACB n v tnh: Triu ng Theo khu vc T l T l T l 2006 2007 2008 a l (%) (%) (%) TP HCM 12.657.458 74,39 23.641.272 74,32 24.641.417 70,74 ng bng 468.374 2,75 1.002.090 3,15 1.275.781 3,66 Sng Cu Long Min Trung 659.017 3,87 1.172.467 3,69 1.371.017 3,94 Min Bc 2.233.331 13,13 4.001.509 12,58 5.723.037 16,43 Min ng 996.239 5,86 1.993.519 6,27 1.821.448 5,23 Tng 17.014.419 100 31.810.857 100 34.832.700 100 Ngun: Bo co thng nin ca ACB nm 2006, 2007, 2008 - C cu d n phn theo ti sn th chp: Cng nh cc NHTM trong nc khc, ti sn th chp ch yu ca ACB l bt ng sn. Khi m nn ti chnh ca Vit Nam cn yu km nh hin nay th an ton nht vn phi xem trng ti sn th chp khi cho vay, xem y l ngun tr n chnh th hai sau ngun thu nhp chnh. Tuy nhin, d n cho vay ny cha ng rt nhiu ri ro do th trng bt ng sn Vit Nam nm 2008 xung dc nghim trng sau nh hng ca nhng bong bng th trng nm 2007 i vi giy t c gi, hin nay ACB ch nhn th chp cc giy t c gi c pht hnh bi nhng t chc c uy tn, tnh thanh khon ca cc chng t cao v c th kim sot c tnh hp l, hp l ca chng t.

- 38 -

Bng 2.8: C cu ti sn th chp ti ACB giai on 2006-2008 n v tnh: Triu ng Ti sn th chp Giy t c gi Hng tn kho My mc, thit b Bt ng sn Ti sn khc Tng T l T l T l 2007 2008 (%) (%) (%) 9.584.580 19,05 14.030.868 17,63 12.992.710 14,20 68.141 0,14 261.958 0,33 245.579 0,27 2.216.823 4,41 4.621.630 5,81 4.597.167 5,02 34.980.735 69,53 53.703.883 67,47 64.470.760 70,44 3.458.198 6,87 6.974.148 8,76 9.222.722 10,08 50.308.477 100 79.592.487 100 91.528.938 100 Ngun: Bo co thng nin ca ACB nm 2006, 2007, 2008 2006

Cht lng tn dng ti ACB trong thi gian qua c mt s im ng lu nh sau: - ACB lun kim sot tt n qu hn so vi tc tng trng tn dng, v lun duy tr t l cho vay trn tng ti sn an ton t mc 30% n 38% trong giai on 2006 - 2008. ACB lun duy tr t l n qu hn nm trong tm kim sot, v khng vt quy nh ca NHNN. Nm 2008, tnh hnh chung ca cc NHTM trong nc, do nh hng ca cuc khng hong kinh t ton cu, ACB vn kim sot tt t l ny mc 0,89%. Tuy nhin, trong hot ng tn dng lun tim n nhng ri ro, c th biu hin ra ngoi nhng cng c nhng ri ro cha pht sinh. V vy, khng th ni vic qun tr RRTD ca ACB l tt m phi lin tc cp nht v thng xuyn tng cng cng tc qun tr RRTD, song song vi hot ng cp tn dng ca ACB, gim thiu v hn ch nhng ri ro khng ng c. Bng 2.9: Tnh hnh kim sot n qu hn ti ACB n v tnh: T ng Ch tiu/ Nm Tng ti sn D n cho vay N qu hn T l NQH/D n Cho vay/Tng ti sn 2006 2007 2008 44.650 85.392 105.306 17.365 31.974 34.833 189 98 310 1,09% 0,31% 0,89% 38,89% 37,44% 33,08% Ngun: Bo co thng nin ca ACB nm 2006, 2007, 2008

- 39 -

- Tnh hnh n qu hn: Tuy d n cho vay tng nhiu qua cc nm, ACB vn kim sot tt tnh hnh n xu, t l N qu hn/Tng d n lun thp nht trong cc NHTMCP trong nc, thp hn t l chung 3,5% ca ton ngnh v thp hn nhiu so vi t l quy nh ca NHNN. Tuy nhin, do d n ca ACB cao nht trong h thng cc NHTMCP Vit Nam nn con s tuyt i ca N qu hn tnh ra l khng nh. Do , trnh nhng tn tht c th xy ra trong qu trnh cp tn dng, ACB cn qun tr tt RRTD khi cp tn dng cho KH. Bng 2.10: Tnh hnh n qu hn ti ACB giai on 2006 2008 n v tnh: Triu ng Theo nhm n N nhm 1 N nhm 2 N nhm 3 N nhm 4 N nhm 5 Tng T l T l T l 2007 2008 (%) (%) (%) 16.825.088 98,89 31.713.333 99,69 34.125.084 97,97 155.799 0,92 70.959 0,22 398.902 1,15 13.041 0,08 9.167 0,03 223.605 0,64 9.376 0,06 7.078 0,02 66.982 0,19 11.115 0,07 10.320 0,03 18.127 0,05 17.014.419 100 31.810.857 100 34.832.700 100 Ngun: Bo co thng nin ca ACB nm 2006, 2007, 2008 2006

Kt lun: Tuy d n cho vay tng nhiu qua cc nm, ACB vn kim sot tt tnh hnh n xu, t l N qu hn/Tng d n lun thp nht trong cc NHTMCP trong nc v thp hn nhiu so vi t l quy nh ca NHNN. Tuy nhin, do d n ca ACB cao nht trong h thng cc NHTMCP Vit Nam nn con s tuyt i ca n qu hn tnh ra l khng nh. Cng vi s tng trng nng v tn dng trong nm 2007, khng hong kinh t nm 2008 nh hng khng nh n i tng KH ch lc ca ACB cng nh yu t con ngi cha p ng c nhu cu pht trin c xem nh l nhng nhn t c th nh hng xu n cht lng tn dng ca ACB. Nhn thc c tm quan trng ca vic qun tr ri ro, c bit l RRTD, ACB t ra mc tiu kinh doanh trong nm 2009 l Qun l tt, Li nhun hp l, Tng trng bn vng. ACB ch trng tng trng trong tm kim sot, v ch tng trng nu kim sot c ri ro.

- 40 -

2.2.2 Cng tc qun tr RRTD ti ACB: H thng xp hng tn dng ni b l mt cu phn quan trng v l mt cng c c lc trong qun tr kinh doanh ngn hng ni chung v QTRRTD ni ring. H thng xp hng tn dng ni b c s dng trong cc quy trnh qun l ri ro tn dng sau: Ban hnh chnh sch tn dng, Quy trnh tn dng, Gim st ri ro danh mc tn dng, Lp bo co qun tr ri ro, Chnh sch d phng ri ro tn dng, Xc nh khung li sut chun ... trong , yu t con ngi l quan trng, xuyn sut. 2.2.2.1 H hng xp hng tn dng ni b ti ACB: Mc ch ca h thng xp hng tn dng ni b ca ACB cng nh h thng xp hng tn dng ca cc t chc chuyn xp hng quc t nh Moody's, Standard & Poor u nhm nh gi v RRTD ti ngn hng. Tuy nhin, do da trn cc phng php lun v iu kin khc nhau, nn c nhng s khc bit trong c cu v thit k ca h thng xp hng tn dng ni b ca ACB so vi cc t chc xp hng quc t. H thng xp hng tn dng ni b bao gm cc thnh phn sau: H thng xp hng tn dng ni b dnh cho Doanh nghip H thng xp hng tn dng ni b dnh cho h kinh doanh H thng xp hng tn dng ni b cho c nhn Quy trnh chm im tn dng Bc 1: Xc nh ngnh kinh t Vic xc nh ngnh ngh kinh doanh ca khch hng da vo hot ng sn xut kinh doanh chnh ca khch hng (em li doanh thu trn 50% trong 3 nm lin tc ca khch hng) Trng hp khch hng kinh doanh a ngnh nhng khng c ngnh no c doanh thu trn 50%, ACB s chn ngnh no c tim nng pht trin nht trong tng lai. Bc 2: Xc nh quy m Doanh nghip Vic xc nh quy m khch hng ty thuc vo ngnh ngh kinh t m khch

- 41 -

hng ang hot ng. Cc ch tiu cn quan tm nh: Vn ch s hu; S lng lao ng bnh qun; Doanh thu thun; Tng ti sn Bc 3: Xc nh loi hnh s hu Doanh nghip Doanh nghip c vn u t nc ngoi, Doanh nghip Nh Nc, Doanh nghip khc. Bc 4: Chm im cc ch tiu ti chnh Vic nh gi yu t ti chnh ca Doanh nghip da trn phng php nh lng qua vic phn tch Bo co ti chnh nm gn nht, bao gm cc nhm ch tiu: Nhm ch tiu thanh khon, Nhm ch tiu hot ng, Nhm ch tiu cn n v Nhm ch tiu thu nhp. Bc 5: Chm im cc ch tiu phi ti chnh Cc yu t phi ti chnh c nh gi bng phng php nh tnh v nh lng , bao gm cc nhm ch tiu: Kh nng tr n ca Doanh nghip, Trnh qun l v mi trng ni b, Quan h vi Ngn hng, Cc nhn t nh hng n ngnh, Cc nhn t nh hng n hot ng ca Doanh nghip. B6: Tng hp im v xp hng tn dng im ca khch hng = im ca cc ch tiu ti chnh * Trng s phn ti chnh + im ca cc ch tiu phi ti chnh * Trng s phn phi ti chnh S im cho mi ch tiu c nh gi t 20 n 100 im v t trng cho tng ch tiu thay i ty theo ngnh ngh v quy m ca Doanh nghip Tng im kt hp ca hai yu t nh tnh v nh lng s gip xc nh mc phn loi ca khon vay theo bng di y: Tng s im T 90 80 75 70 65 n 100 90 80 75 70 AA A BBB BB Xp hng AAA Phn loi n tiu chun tiu chun tiu chun Cn ch Cn ch

- 42 -

60 56 53 45

65 60 56 53

B CCC CC C

Cn ch Di tiu chun Di tiu chun Nghi ng C kh nng mt vn

20 45 D V d c th (xem ph lc) 2.2.2.2 Chnh sch tn dng hin hnh ca ACB

C 11 nhm tiu ch c p dng thm nh, ph duyt tn dng cng nh kim sot, nh gi cht lng tn dng danh mc cho vay ca ACB vi cc cp khc nhau (nhm cp tn dng bnh thng, nhm hn ch, nhm khng cp v nhm chm dt cp tn dng) v c chia thnh 2 nhm ln sau: Nhm xt duyt, bao gm: i tng KH, ngnh ngh kinh doanh, tnh hnh ti chnh, ngun tr n, v tr a l, ti sn m bo v t l cho vay trn ti sn m bo i tng KH mc tiu: KHCN c thu nhp r rng, c tch ly, ngh nghip n nh, a v x hi r rng v khng c kh nng dng a v x hi tc ng trc tip ln vic thc hin quyn ca ACB, quan h x hi lnh mnh, lch s tn dng tt, c nng lc hnh vi dn s, c thi hp tc tt vi ACB. KHDN c ngnh ngh hot ng r rng v tp trung, lch s tn dng tt, i ng iu hnh c kinh nghim, c cu s hu v c ng r rng, c thi hp tc tt vi ACB. Ngnh ngh kinh doanh: Tp trung cho vay cc doanh nghip, c nhn hot ng trong cc ngnh ngh c kh nng tng trng hoc pht trin n nh, t nhy cm vi thi tit v cc yu t vn ha, tn ngng, chnh tr v chnh sch, t chu nh hng ca chu k kinh t trong thi gian kinh t i xung, nng lc cnh tranh trn trung bnh, c kh nng to gi tr gia tng tt. Mt s ngnh u tin nh: bn bun bn l hng tiu dng, hng cng nng lm nghip; ch bin lng thc thc phm, ung, thc n chn nui, chin bin thu hi sn; sn xut gia dng, thit b vn phng; sn xut ho

- 43 -

cht c bn, ht nha, cao su tng hp; sn xut m phm, giy dp, Tnh hnh ti chnh: ch yu l cc ch s gip nh gi mc hp l ca ngun tr n, kh nng tr n, n nh v ch ng v ti chnh, kh nng b p ri ro, nhy ti chnh, ca KH Ngun tr n da trn mc n nh, kh nng kim chng v mc chc chn ca dng tin, ngun tr n bng tng thu tr i tng chi V tr a l: tp trung cho vay cc KH c a im sinh sng, kinh doanh gn ni ACB c tr s, c c s h tng pht trin, d dng tip cn v phc v KH mt cch trn gi, thun tin cho vic gp g v thng xuyn kim tra tnh hnh KH vay Ti sn m bo: phn loi da trn thanh khon, s n nh v gi tr, s d dng hay phc tp trong qun l v bo qun, kh nng d dng o m v yu t php l trong s hu. T l cho vay trn ti sn m bo: ty thuc vo phn nhm KH, theo cp ph duyt, n nh v gi ti sn, thanh khon v cc ri ro khc ... s c t l cho vay chun khc nhau. Nhm kim sot bao gm: sn phm tn dng, k hn cho vay v loi tin vay, quy m khon vay v knh phn phi. Sn phm tn dng: da vo tnh cht sn phm nh mc ch s dng, ngun tr n, ti sn m bo, k hn vay, loi tin t, KH mc tiu, v cc chnh sch, ch o ca Chnh ph, ca NHNN v chnh sch qun tr RRTD ca ACB ti tng thi k K hn v loi tin, Quy m khon vay, Knh phn phi tu thuc vo chnh sch tn dng tng thi k Khi phn tch v thm nh KH, mi KH s c xp vo mt trong bn nhm sau: - Nhm cp tn dng bnh thng: l cc KH tho cc tiu ch t 1 n 6 (nhm xt duyt) u thuc nhm cp tn dng bnh thng, v cc tiu ch cn li khng c tiu ch no thuc nhm hn ch cp tn dng hay khng cp tn dng

- 44 -

hay chm dt cp tn dng - Nhm hn ch cp tn dng: l cc KH c t nht mt trong cc tiu ch t 1 n 6 (nhm xt duyt) thuc nhm hn ch cp tn dng v cc tiu ch cn li khng c tiu ch no thuc nhm khng cp tn dng hay chm dt cp tn dng - Nhm khng cp tn dng: l cc KH c t nht mt trong cc tiu ch t 1 n 6 (nhm xt duyt) thuc nhm khng cp tn dng hay chm dt cp tn dng - Nhm chm dt cp tn dng (i vi KH hin hu): l cc KH c t nht mt trong cc tiu ch t 1 n 6 (nhm xt duyt) thuc nhm chm dt cp tn dng Gii hn cp tn dng do Tng Gim c quy nh trong tng thi k, hin ti: Nu xt theo phn nhm KH - Tng d n cho vay ca nhm hn ch cp tn dng trn tng d n cho vay ca ACB chim ti a 25% v gim dn chuyn sang nhm cp tn dng bnh thng. - Tng d n cho vay ca nhm khng cp tn dng trn tng d n cho vay ca ACB chim ti a 5% v gim dn v 0% hoc chuyn sang nhm cp tn dng bnh thng v nhm hn ch cp tn dng - Tng d n cho vay ca nhm chm dt cp tn dng trn tng d n cho vay ca ACB chim 0% Xt theo loi hnh vay - Tng d n cho vay tn chp trn tng d n cho vay ca ACB chim ti a 10%, trong doanh nghip chim ti a 8%, c nhn chim ti a 2% Quy m khon vay - Tng d n cho vay ca KHDN c tiu ch quy m khon vay thuc nhm cp tn dng bnh thng chim ti thiu 75% tng d n cho vay ca khi KHDN - Tng d n cho vay ca KHCN c tiu ch quy m khon vay thuc cp tn dng bnh thng chim ti thiu 75% tng d n cho vay ca khi KHCN - Tng d n ca 1,5% s lng KH c d n ln nht khng vt qu 50% tng d n v 10 KH c d n ln nht khng vt qu 30% tng d n cho vay ca ACB.

- 45 -

Chnh sch tn dng hin ti ca ACB da trn nguyn tc thn trng, vi phng chm ch cho vay khi kim sot tt ri ro. ACB tin hnh nh gi li cc khon cp tn dng hin hu v tuyn chn, duy tr nhng KH tt, c uy tn tr n, ng thi, thu hp cc khon tn dng c xem l c nguy c dn n n qu hn, gy ri ro cho ACB. ACB kp thi ban hnh cc vn bn hng dn thc hin chnh sch tn dng, kim sot s tun th trong sut qu trnh cp tn dng ti ACB. 2.2.2.3 Quy trnh tn dng Quy trnh tn dng l bng tng hp m t cc bc i c th t khi tip nhn nhu cu vay vn ca KH cho n khi NH ra quyt nh cho vay, gii ngn v thanh l hp ng tn dng. Quy trnh tn dng hin nay ti ACB nh sau: Bc Thi gian Cng vic c th Nhn vin ph trch 1 KH c nhu - Nhn vin ACB t vn, hng dn th tc vay - RA/ CA/ cu vay vn vn - Thm nh s b v mc ch vay, thu nhp tr n, ti sn m bo, ... 2 Sau khi KH Thm nh h s vay v lp t trnh: cung cp - Thm nh ti sn m bo y h s dng vn vay, ... 3 Thu thp y Trnh cp c thm quyn xt duyt h s v - CO/ CA/ chng t 4 thng bo kt qu cho KH PFC - A/A - Thm nh tnh hnh ti chnh, mc ch s - CO/ CA PFC

Khi KH c - Hon tt cc th tc php l (cng chng v - LDO nhu cu vn rt ng k giao dch m bo) - Kim tra vic thc hin cc iu kin theo ph - LA duyt ca cp c thm quyn v gii ngn

- 46 -

Sau khi KH Thng xuyn kim tra trong v sau khi cho - RA rt vn vay - Nhc n hnh s dng vn vay, ... Hng dn th tc vay vn v tip nhn h s: Khi KH c nhu cu vay vn - CA - PFC

- Kim tra tnh hnh sn xut kinh doanh, tnh - LA

s lin h vi ACB trc tip hoc bng in thoi v s c hng dn v th tc, iu kin v cc loi giy t, h s cn thit. Vic ny c thc hin bi nhn vin quan h khch hng (RA) i vi KHDN hoc nhn vin t vn ti chnh c nhn (PFC)/ nhn vin phn tch tn dng (CA) i vi KHCN. Thm nh h s vay v lp t trnh: Sau khi nhn y h s t KH, nhn vin CO (nhn vin phn tch tn dng doanh nghip)/PFC/CA s tin hnh gi h s ti sn m bo cho nhn vin nh gi ti sn (A/A) - ti Cng ty nh gi Chu hoc nh gi ti sn th chp ti chi nhnh nu nm trong hn mc cho php, nh gi ti sn th chp, cm c. Nhn vin A/A s lp t trnh thm nh ti sn sau khi thm nh ti sn m bo. V nhn vin CO/CA cng s tin hnh lp t trnh thm nh v t cch v kh nng ti chnh ca KH bao gm: vic kim tra h s php l, kim tra lch s vay ca KH k c vi t chc tn dng khc thng qua Trung tm thng tin tn dng ca NHNN (CIC) nh gi uy tn ca KH, ng thi kim tra nng lc ti chnh ca KH thng qua cc s liu trn cc bo co ti chnh do KH cung cp. Quyt nh cho vay v thng bo cho KH: Sau khi hon tt tt c cc th tc, nhn vin CA/CO s tin hnh trnh cp c thm quyn xt duyt h s. Nhn vin qun l h s vay (LA) s l ngi thng bo bng vn bn cho KH kt qu xt duyt ny. Hon tt th tc php l v hp ng tn dng, gii ngn Nhn vin php l chng t (LDO) s tin hnh th tc nhn v qun l ti sn th chp, cm c v cng chng, ng k theo quy nh.

- 47 -

LA lp hp ng tn dng, kim tra vic thc hin cc iu kin ca BTD a ra, tin hnh th tc chun b gii ngn. To ti khon vay v gii ngn khi KH c nhu cu. Sau , lu tr h s theo quy nh. Kim tra, theo di khon vay sau gii ngn v thu hi n Sau khi gii ngn cho KH, CA/RA/PFC/LA s thng xuyn theo di tnh hnh tr n, k hn n ca KH thng qua mn hnh TCBS, hin nay ACB ang trin khai nhc n tp trung i vi khu vc TPHCM cho khch hng c nhn. CA/RA/PFC thng xuyn kim tra tnh hnh s dng vn vay, tnh hnh sn xut kinh doanh v kim tra ti sn nh k sau khi cho vay m bo khon vay c s dng ng mc ch v an ton. Nu pht hin KH s dng vn sai mc ch hoc c cc du hiu bt thng th phi bo co v xut hng x l ph hp cho cp c thm quyn xt duyt. C cu thi hn vay, gia hn n, min gim li, ... ty theo nhu cu ca KH v ty vo nhng quy nh ca ACB m nhn vin c hng x l thch hp cho tng trng hp c th. 2.2.2.4 T chc thc hin quy trnh tn dng Trong thi gian gn y, ACB c s thay i c bn trong c cu t chc b my v quy trnh cp tn dng ph hp vi m hnh qun tr RRTD theo chun Basel. T nm 2007 tr v trc, nhn vin tn dng (A/O c nhn hoc A/O doanh nghip) s tip xc KH, qun l h s vay k t khi KH c nhu cu vay vn cho n khi h tt ton khon vay ti ACB. Nm 2008 m hnh t chc c phn chia nh sau: - Phng KHCN: bao gm b phn t vn ti chnh c nhn (PFC) v b phn phn tch tn dng c nhn (CA). - Phng KHDN: bao gm Gim c quan h khch hng (RM), b phn Quan h khch hng (RO) v b phn phn tch tn dng doanh nghip (RA). - Phng H tr tn dng: bao gm Kim sot vin tn dng (LS) b phn Qun l h s vay (LA) v b phn Php l chng t (LDO). Kim sot vin tn dng c chc nng ging nh kim ton vin ti chi nhnh, c trch nhim kim tra tnh hp

- 48 -

l, hp l ca h s vay, trc, trong v sau khi cho vay. Phng H tr tn dng hot ng c lp vi Phng KHCN v Phng KHDN. Tuy nhin, m hnh ny cn ang trong qu trnh chuyn i v hin ti ch ang c p dng ti mt s chi nhnh in hnh. C th tng kt mt s thay i c bn trong QTRRTD hin nay ti ACB nh sau: - Hon thin b my qun tr RRTD t Hi s n chi nhnh vi s phn cp r rng v hn mc phn quyt, chc nng nhim v ca tng b phn, xy dng cc chnh sch qun tr RRTD, chnh sch phn b tn dng, chnh sch khch hng, xy dng danh mc u t, - ang dn chuyn i m hnh qun l t chiu ngang sang chiu dc. Theo , cc nghip v kinh doanh chnh, trong c hot ng cp tn dng c qun l tp trung ti Hi s, cc chi nhnh ch thc hin chc nng bn hng. y l m hnh t chc kh ph bin ca cc NH trn th gii. Tuy nhin khi p dng vo Vit Nam vn cn nhiu lng tng do c th ca nn kinh t, thi quen, vn ha, tp qun ca ngi Vit Nam. - Chia b phn tn dng trc y thnh cc b phn chuyn trch khc nhau nh Quan h khch hng, Qun l RRTD, B phn tc nghip nhm m bo tnh khch quan trong hot ng cp tn dng. - H thng thng tin tn dng ngy cng hon thin, ACB thc hin vic cung cp thng tin, chuyn phn tch ngnh thng xuyn cho cc chi nhnh tng kh nng nm bt thng tin v s dng hiu qu trong cng tc thm nh tn dng. 2.3 Nguyn nhn dn n ri ro tn dng ti ACB trong thi gian qua: Nhn din v phn loi c nhng nguyn nhn dn n RRTD l c s phng nga v hn ch RRTD, gip cho vic qun tr ri ro mt cch hiu qu hn. T thc trng hot ng tn dng qua cc nm c th rt ra nhng nguyn nhn ch yu dn n RRTD ti ACB trong thi gian qua nh sau:

- 49 -

2.3.1 Nhm nguyn nhn ch quan 2.3.1.1 T pha khch hng vay: - S dng vn sai mc ch: KH dng vn vay kinh doanh thng thng u t bt ng sn, u t chng khon, dng vn vay ngn hn u t trung di hn. Trng hp ny thng xy ra i vi nhng khon vay c c im: Cho vay theo hnh thc hn mc tn dng nhng khng kim sot c mc ch s dng vn ca KH (khng kim sot sau cho vay); S tin vay qu ln so vi nhu cu vn lu ng thc s ca KH; KH c nhiu chi nhnh hoc nh xng xa a bn ca chi nhnh cho vay; Cho vay u t d n khng ph hp vi kh nng ca khch hng, dn ti vic KH s dng ngun ngn hn tr n vay trung di hn; KH vay ti nhiu t chc tn dng dn n cnh tranh qu mc v khng kim sot c dng tin ca ngi vay; Thi hn cho vay (nht l cho vay vn lu ng) di hn mc cn thit so vi chu k dng tin ca KH dn n KH s dng ngun tin nhn ri khi cha n hn tr n NH. - KH khng c thin ch tr n vay, c tnh la o NH: Thin ch tr n vay ca KH l yu t lin quan n t cch o c ca ngi i vay, mt khi KH thiu thin ch tr n th ACB s gp rt nhiu kh khn trong thu hi n vay. KH c ch ch la o NH thng xy ra i vi doanh nghip thnh lp nhiu cng ty trong cng mt nhm dn n tin vay lun chuyn trong ni b cc cng ty. - Kh nng qun l kinh doanh km: Khi cc doanh nghip vay tin NH m rng quy m kinh doanh, a phn l tp trung vn u t vo ti sn vt cht ch t doanh nghip no mnh dn i mi cung cch qun l, u t cho b my gim st kinh doanh, ti chnh, k ton theo ng chun mc. Quy m kinh doanh qu to so vi t duy qun l l nguyn nhn dn n s ph sn ca cc phng n kinh doanh y kh thi m l ra n phi thnh cng trn thc t. Bn cnh , cc doanh nghip khi thiu thng tin th trng v cc i tc, bn hng s nh hng khng nh n k hoch kinh doanh ca KH vay, t nh hng n kh nng tr n vay cho ACB. Hn na, a s cc KH ca ACB l cc h sn xut kinh doanh theo hnh thc gia nh, vic qun l kinh doanh cha thc s c ch trng, khi pht sinh

- 50 -

cc vn nm ngoi tm kim sot thng c x l mt cch khng r rng ch yu da vo mi quan h quen bit m iu ny thng d dn n ri ro khi mi quan h c chiu hng xu. - Tnh hnh ti chnh doanh nghip yu km, thiu minh bch: Quy m ti sn, ngun vn nh, t l n so vi vn t c cao l c im chung ca hu ht cc doanh nghip Vit Nam. Ngoi ra, thi quen ghi chp y , chnh xc, r rng cc s sch k ton vn cha c cc doanh nghip tun th nghim chnh v trung thc. Do vy, s sch k ton m cc doanh nghip cung cp cho NH nhiu khi ch mang tnh cht hnh thc. Khi cn b NH lp cc bn phn tch ti chnh ca doanh nghip da trn s liu do cc doanh nghip cung cp, thng thiu tnh thc t v xc thc. y cng l nguyn nhn v sao NH vn lun xem nng phn ti sn th chp nh l ch da cui cng phng chng RRTD. 2.3.1.2 T pha ngn hng cho vay: Cc nguyn nhn dn n RRTD ti ACB thi gian qua l do Chnh sch, quy trnh cho vay cha cht ch, cng tc qun tr tn dng cha hu hiu, cha ch trng phn tch KH, xp loi RRTD tnh ton iu kin cho vay v kh nng tr n. Bn cnh , vic khng chp hnh tt cc nguyn tc tn dng, cng tc gim st vic thc hin ng quy trnh cho vay cha c ch trng ng mc cng lm gia tng RRTD. C th nh sau: - Chnh sch tn dng: Thi gian qua, chnh sch tn dng ca ACB thay i lin tc, mt phn cng do s thay i chnh sch chung ca Chnh ph v NHNN, mt phn cng do hn ch v mt kin thc ca nhn vin hng dn nghip v. Mt s hng dn cha thc s cht ch, cha c th, gy kh khn trong cng tc thc hin. Bn cnh , cc hng dn ca cc Khi, Phng ban i khi mu thun nhau, lc pht sinh th li khng bit thc hin theo hng dn ca Khi no cho ng. Trong khi , a s cc cng vn ban hnh li khng ghi c th tn v s in thoi ca nhn vin gii p thc mc, ph trch chnh. - Cha tun th quy trnh cho vay: Quy trnh tn dng c ban hnh, hng dn c th, chi tit cc bc thc hin, nhim v ca tng nhn vin, Tuy nhin,

- 51 -

vic gim st thc hin ng quy trnh tn dng c ra thc s cha c ch trng lm. Nguyn nhn ca vn ny mt phn cng do mt s n v cha chuyn i m hnh mi, cc chc danh thng c kim nhim nn kh phn nh rch ri cng vic v trch nhim ca nhn vin; mt phn cng do hn ch ca h thng CNTT, c th l chng trnh CLMS v TCBS cha p ng c nhu cu theo di thng xuyn din bin ca qu trnh cp tn dng. Thm vo , nhiu khon tn dng c cp kh vi vng, chy theo yu cu ca KH m thiu i s phn tch, thm nh tn dng. Vic cp tn dng mang tnh cm tnh, nng v ti sn m bo m khng da vo qu trnh thu thp thng tin, phn tch v x l thiu thn trng. Qu trnh gim st sau cho vay cn tin hnh lng lo, qua loa, chiu l. Nhiu chi nhnh tin hnh u t tn dng ra ngoi a bn hot ng nn vic kim tra tnh hnh kinh doanh, nng lc ti chnh, tnh trung thc trong vic s dng vn vay, kim sot dng tin ca KH khng m bo. Tt c nhng iu lm hn ch kh nng phng nga RRTD. - Hot ng kim tra ni b cn yu: Kim tra ni b c im mnh hn thanh tra NHNN tnh thi gian v n nhanh chng, kp thi ngay khi va pht sinh vn v tnh su st ca ngi kim tra vin, do vic kim tra c thc hin thng xuyn song song vi cng vic kinh doanh. Kim tra ni b cn c xem nh h thng thng ca c xe tn dng. C xe cng lao i vi vn tc ln th h thng ny cng phi an ton, hiu qu th mi trnh cho c xe khi i vo nhng ng r ri ro vn lun lun tn ti thng trc trn con ng i ti. Trong thi gian trc y, cng vic kim tra ni b ca ACB hu nh ch tn ti trn hnh thc. Nhn thc c tm quan trng ca cng tc kim tra, kim sot ni b, hin nay ti ACB, tuy c ch trng hn, nhng b my t chc cha thc s hon chnh, trnh nghip v ca nhn vin cha p ng c nhu cu, v li thiu tnh c lp trong cng tc kim tra, gim st ca b phn ht sc quan trng ny ti chi nhnh/phng giao dch. - Thiu gim st v qun l sau cho vay: y cng l c im chung ca cc NH trong nc, thng c thi quen tp trung nhiu cng sc cho vic thm nh

- 52 -

trc khi cho vay m li lng qu trnh kim tra, kim sot ng vn sau khi cho vay. Khi NH cho vay th khon cho vay cn phi c qun l mt cch ch ng m bo s c hon tr. Theo di n l mt trong nhng trch nhim quan trng nht ca cn b tn dng ni ring v ca NH ni chung. Vic theo di hot ng ca KH vay nhm tun th cc iu khon ra trong hp ng tn dng gia KH v NH nhm tm ra nhng c hi kinh doanh mi v m rng c hi kinh doanh. Tuy nhin trong thi gian qua ACB cha thc hin tt cng tc ny. iu ny mt phn do yu t tm l ngi gy phin h cho KH ca cn b tn dng, mt phn do h thng thng tin qun l phc v kinh doanh ti cc doanh nghip qu lc hu, khng cung cp c kp thi, y cc thng tin m ACB yu cu. Tuy ti ACB c mt s h thng theo di nh TCBS, CLMS nhng cha hon chnh nn cng cha p dng c. Bn cnh , B phn qun l n tp trung mi thnh lp, cha hon chnh nn hot ng cng cha thc s hiu qu. - B tr cn b thiu o c v trnh chuyn mn nghip v lm cng tc tn dng: o c ca cn b l mt trong cc yu t ti quan trng gii quyt vn hn ch RRTD. Vi tc tng trng tn dng kh mnh ti ACB trong thi gian va qua, p ng c nhu cu nhn s, cng tc tuyn dng ca ACB c phn ni lng so vi nhng nm trc. T , trnh nghip v ca nhn vin cng c phn gim st. Vic thng tin qu nhanh ca nhn vin, trong khi cng tc o to cha p ng kp thi cng gy nn nhng l hng v kin thc cho nhng nhn vin ny, dn n vic tim n rt nhiu ri ro trong qu trnh cp tn dng ni ring v trong hot ng NH ni chung. 2.3.2 Nhm nguyn nhn khch quan: 2.3.2.1 Mi trng kinh t khng n nh: - S bin ng qu nhanh v kh lng ca nn kinh t th gii: Kinh t th gii ang i vo thi k suy thoi rt trm trng dn n nhu cu tiu dng hng ha ton cu tt gim, cnh tranh ngy cng gay gt, cc lung vn u t nc ngoi ngy cng hn ch. Vi mt nn kinh t ph thuc nhiu vo xut khu v hot ng u t nc ngoi (FDI) nh Vit Nam, tnh hnh trn lm nh hng

- 53 -

khng nh n hot ng kinh doanh ca cc doanh nghip, c th kinh doanh cng nh i sng ca i a s ngi dn Vit Nam. RRTD cng t m tng ln v i a s cc KH ca ACB l nhm KHCN, cc doanh nghip va v nh, tim lc ti chnh yu kh c kh nng chng chi v vt qua khng hong. Bn cnh , mt s doanh nghip hot ng trong lnh vc xut nhp khu cng b nh hng trc tip bi tnh trng suy thoi kinh t ton cu hin nay. u nm 2008, p lc t s suy gim nn kinh t ton cu dn n hot ng xut nhp khu gim st mnh m, cng lc li sut tng cao khin cho 70% doanh nghip Vit Nam ri vo tnh trng thiu vn, kinh doanh thua l, khng c kh nng chi tr li, y l mt trong nhng nguyn nhn dn n cht lng n xu trong h thng tng cao. - H qu tt yu ca qu trnh t do ha ti chnh v hi nhp quc t: Qu trnh t do ho ti chnh v hi nhp quc t c th lm cho n xu gia tng khi to ra mt mi trng cnh tranh gay gt, khin hu ht cc doanh nghip, nhng KH thng xuyn ca NH phi i mt vi nguy c thua l v quy lut chn lc khc nghit ca th trng. Bn cnh , vi tc tng trng bnh qun 35%/nm, ngnh NH Vit Nam c nh gi l kh tim nng dn n s cnh tranh ngy cng gay gt gia cc NHTM trong nc v quc t trong mi trng hi nhp quc t cng khin cho cc NH trong nc vi h thng qun l yu km gp phi nguy c ri ro n xu tng ln bi hu ht cc KH c tim lc ti chnh ln s b cc NH nc ngoi thu ht. - S tn cng ca hng nhp lu: Vi mc gi rt cnh tranh hng nhp lu lm iu ng cc doanh nghip trong nc v nh hng nghim trng n cc NH u t vn cho cc doanh nghip ny. Cc mt hng kim kh in my, gch men, ng ct, vi vc, qun o, m phm, l nhng v d tiu biu cho tnh hnh hng lu nc ta. - Thiu quy hoch, phn b u t mt cch hp l: Cnh tranh nc ta thi gian qua dn n cc ngnh ngh pht trin mt cch t pht, hon ton khng i km vi s quy hoch hp l, hp tc, phn cng lao ng, chuyn mn ho lao

- 54 -

ng, s bt lc trong vai tr ca cc hip hi ngh nghip v s iu tit v m ca NN. iu ny dn n s gia tng qu ng vn u t vo mt s ngnh, dn n khng hong tha lm nh hng n kh nng tiu th hng ha trn th trng v t lm nh hng n hiu qu ca cc phng n u t. 2.3.2.2 Mi trng php l cha thun li: - S km hiu qu ca c quan php lut: Trong nhng nm gn y, Quc hi, y ban thng v quc hi, Chnh ph, NHNN v cc c quan lin quan ban hnh nhiu lut, vn bn di lut hng dn thi hnh lut lin quan n hot ng tn dng NH. Tuy nhin, lut v cc vn bn c nhng vic trin khai vo hot ng NH th li chm v gp phi nhiu vng mc bt cp. V d nh mt s vn bn v vic cng ch thu hi n. Nhng vn bn ny u c quy nh: Trong nhng hp KH khng tr c n, NHTM c quyn x l ti sn m bo n vay. Trn thc t, cc NHTM khng lm c iu ny v NH l mt t chc kinh t, khng phi l c quan quyn lc NN, khng c chc nng cng ch buc KH bn giao ti sn m bo cho NH x l hoc vic chuyn ti sn m bo n vay Ta n x l qua con ng t tng cng nhiu cc quy nh khc dn n tnh trng NHTM khng th gii quyt c n tn ng, ti sn tn ng. - Hot ng thanh tra, kim tra, gim st khng hiu qu ca NHNN: Bn cnh nhng c gng v kt qu t c, hot ng thanh tra NH v m bo an ton h thng cha c s ci thin cn bn v cht lng. Nng lc cn b thanh tra, gim st cha p ng c yu cu, thm ch mt s nghip v kinh doanh v cng ngh mi Thanh tra NH cn cha theo kp. Ni dung v phng php thanh tra, gim st lc hu, chm c i mi. Vai tr kim ton cha c pht huy v h thng thng tin cha c t chc mt cch hu hiu. Thanh tra ti ch vn l phng php ch yu, kh nng kim sot ton b th trng tin t v gim st ri ro cn yu. Thanh tra NH cn hot ng mt cch th ng theo kiu x l v vic pht sinh, t c kh nng ngn chn v phng nga ri ro v vi phm. M hnh t chc ca thanh tra NH cn nhiu bt cp. Do vy m c nhng sai phm ca cc NHTM khng c thanh tra NHNN cnh bo, c bin php ngn chn t u,

- 55 -

n khi hu qu nng n xy ra ri mi can thip. Hng lot cc sai phm v cho vay, bo lnh tn dng mt s NHTM dn n nhng ri ro rt ln, c nguy c e da s an ton ca c h thng l ra c th c ngn chn ngay t u nu b my thanh tra pht hin v x l sm hn. - Bt cp trong h thng thng tin qun l: y l thch thc ln khng nhng cho ACB m cn cho c h thng NH Vit Nam. Vic m rng tn dng v kim sot tt tn dng cho nn kinh t trong iu kin thiu mt h thng thng tin tng xng l iu ht sc kh khn. Nu cc NH c gng chy theo thnh tch, m rng tn dng trong iu kin mi trng thng tin khng cn xng th s gia tng nguy c n xu cho h thng NH. Nhng hn ch c th lit k nh: + Trung tm thng tin tn dng NH (CIC) ca NHNN hot ng qu mt thp nin v t c nhng kt qu bc u rt ng khch l trong vic cung cp thng tin kp thi v tnh hnh hot ng tn dng nhng cha phi l c quan nh mc tn nhim doanh nghip mt cch c lp v hiu qu, thng tin cung cp cn n iu, thiu cp nht. + Thng tin cung cp l cha y , hon chnh a s l nh lng ch cha nu nhng nhn xt khch quan v thng tin ca ngi vay nh t cch KH, hay nhng nguyn nhn ca nhng khon tn dng xu do mi lin kt rt lng lo gia cc TCTD v cha c bin php ch ti cho cc TCTD khi khng cung cp hoc khng cung cp y thng tin. Tm li: ACB l mt trong nhng NH hng u trong khi NHTMCP, tnh hnh kim sot tn dng thi gian qua kh tt, v ang chuyn i m hnh theo chun quc t. Tuy nhin hot ng tn dng lun tim n nhng ri ro i vi bt k NH no v ACB cng khng ngoi l. Chng 2 nghin cu thc trng hot ng tn dng v cng tc QTRRTD ti NHTMCP Chu giai on 2006 2008, t tng hp c mt s nguyn nhn dn n ri ro trong hot ng tn dng ca ACB, l tin cho vic a ra cc gii php ACB c th kim sot tt hn na cht lng tn dng theo tiu

- 56 -

chun quc t, khi m nn kinh t th gii c nhng du hiu khng kh quan lm. Mt s nguyn nhn in hnh nh l: + Chnh sch tn dng thay i lin tc trong giai on 2006 2008 + Quy trnh tn dng cht ch, tuy nhin thiu s theo di, gim st s tun th quy trnh tn dng a ra; Thiu gim st v qun l sau cho vay. + Cng tc thanh tra, kim tra ni b cha hiu qu + Yu t con ngi: cn b tn dng yu nghip v, thiu t cch o c, + V mt s nguyn nhn khc t pha khch hng vay, t mi trng bn ngoi: s khng n nh ca nn kinh t, h qu tt yu ca t do ha ti chnh nh hng n cc khch hng ca NH, mi trng php l cn nhiu bt cp,

- 57 -

CHNG 3: GII PHP NNG CAO HIU QU QUN TR RI RO TN DNG TI NGN HNG TMCP CHU
3.1 nh hng, chnh sch ca ACB trong nm 2009 u nm 2008, ACB a ra k hoch pht trin ca mnh l tr thnh Tp on ti chnh NH vo nm 2015 v l mt trong ba Tp ton ti chnh NH hng u Vit Nam v quy m tng ti sn, hiu qu kinh doanh, mc vn ho trn th trng chng khon. ACB cng tch cc nghin cu din bin tnh hnh kinh t th gii, kinh t Vit Nam, cng nhng chnh sch, nh hng ca Chnh Ph, NHNN v tim lc ca ACB a ra Chnh sch ph hp, kp thi nhm gip hn ch v trnh c nhng ri ro trong qu trnh hot ng. Mc tiu chung: - Xut pht t bi cnh kh khn chung ca nn kinh t (tng trng kinh t c th chm li; xut khu kh khn; gii ngn u t nc ngoi nhiu kh nng suy gim; nim tin ca gii u t s khng cn cao nh nm 2007-2008), cc NHTM s phi i mt vi ri ro ngy cng ln hn trong hot ng kinh doanh. Bn cnh , mi trng li sut c th s thay i rt nhanh v cc bin ng xu trong kinh t c th s nh hng n hnh vi ca rt nhiu bn lin quan gy ra ngy cng nhiu nhng ri ro vn hnh (php l, gian ln, vi phm cam kt). Trong tnh hnh ny, mc tiu ACB a ra l Qun l tt, li nhun hp l, tng trng bn vng. - V qun l, ACB s tp trung tng cng nng lc qun l cc loi ri ro song song vi vic qun l chi ph v qun l nng sut ton h thng chng lng ph. V kt qu kinh doanh, ACB d kin s phn u t li nhun trc thu nm 2009 cao hn nm 2008, ng thi duy tr ch s ROE khng di 30% nh cam kt t nhiu nm nay ca ACB i vi cc c ng. Vi mc tiu tng trng bn vng, ACB d nh s tng trng quy m mc 35% trong nm 2009, v y cng s l nm u tin ACB t yu cu nng cao nng sut lao ng ca h thng thng qua vic m bo tng trng nhn s chm hn tng trng quy m.

- 58 -

- thc thi chin lc nu trn, mt s ch tiu hot ng chnh ca ACB trong nm 2009 nh sau: Bng 3.1: Ch tiu hot ng ca ACB trong nm 2009 Ch tiu Li nhun trc thu Tng ti sn D n cho vay khch hng Huy ng tin gi khch hng S lng nhn vin tng thm S lng chi nhnh v PGD T l n xu (nhm 3, 4, 5) nh hng tn dng: - Mc d nm 2009 c nh gi l nm kh khn cho nn kinh t ni chung v h thng NH ni ring, ACB vn t mc tiu tng trng tn dng trong nm nay l 86,60%. Bn cnh , cng tc kim sot ri ro cng c ch trng khng km. Mc tiu trong hot ng tn dng ca ACB nm 2009 tim n rt nhiu ri ro, khi m t l cho vay/huy ng tng n 10% so vi nm 2008. Bng 3.2: Ch tiu tn dng ca ACB trong nm 2009 Ch tiu Th phn tn dng T l cho vay/Huy ng D n N xu Nm 2008 Nm 2009 2,60% 5,00% 40% 50% 34.833 t ng 65.000 t ng < 1,20% 0,98% Ngun: Bo co thng nin ca ACB nm 2008 2009 T l tng 2.700 t ng 5,43% 170.000 t ng 61,43% 65.000 t ng 86,60% 130.000 t ng 42,58% 600 nhn vin 8,68% 48 chi nhnh/PGD 24,00% Khng vt qu 1,2% 34,84% Ngun: Bo co thng nin ca ACB nm 2008

Vi nhng mc tiu chung v c bit l nh hng trong hot ng tn dng nh trn, ACB s phi i ph vi rt nhiu kh khn, nhng ri ro tim n trong hot ng tn dng l rt cao. Tuy nhin, khng phi v th m ACB lun d dt trong vic t ra cc mc tiu ca mnh, m lun c nhng bin php phng nga v hn ch ti a nhng ri ro . ACB v ang xy dng mt m hnh qun tr ri ro kh hiu qu, theo tiu chun quc t, c chnh sa cho ph hp vi iu kin kinh t ca Vit Nam v tim lc ca ACB.

- 59 -

3.2 Gii php nng cao hiu qu qun tr ri ro tn dng ti ACB - Qun tr ri ro l mt qu trnh lin tc gn lin vi hot ng kinh doanh ca NH t hiu qu hot ng cao, c bit l trong mng tn dng lun bn vng. Thi gian qua, ACB c nhng bin php hiu qu qun tr RRTD. Tuy nhin, ACB phi khng ngng ra cc bin php nng cao hn na hiu qu qun tr RRTD theo tiu chun quc t. Mun gim thiu ri ro, ACB nht thit phi c mt h thng gii php ch ng ngn nga v hn ch ri ro t nhng nguyn nhn ch quan ni b cng nh hn ch s nh hng t pha KH vay, t mi trng kinh doanh bn ngoi. H thng gii php ny c th hin ngay t khi xy dng chnh sch tn dng, quy trnh tn dng, trong vic chun ha v kim sot s tun th ng quy trnh tn dng ra, k c cc bin php nhm ngn chn gian ln ca KH vay v m bo an ton vn cho NH khi KH gp ri ro. 3.2.1 Xy dng v hon thin chnh sch tn dng: Chnh sch khch hng: y l vic nn lm u tin trong iu kin cnh tranh khc lit gia cc NH nh hin nay. Xy dng chnh sch khch hng, phn nhm KH hp l c nhng u i ph hp nhm gi chn KH c, thu ht KH mi theo hng a dng ha KH, phn tn ri ro. Nhng bin php c th l: - Phn loi KH da vo cc tiu ch c v qu kh, hin ti ln d phng trong tng lai nh tin gi thanh ton, cht lng tn dng, thu nhp mang li cho NH, ... p dng gi vn ph hp trong cho vay v huy ng, u tin khi giao dch v cc chnh sch khc ph hp vi cc nhm KH c phn loi. - Yu t tm l ca KH/phong tc tp qun cng nn c quan tm mt cch c bit v c h thng theo di tp trung trn ton h thng, c th nghin cu b sung trn TCBS. Thu thp thng tin t nhng nhn vin/b phn trc tip tip xc vi KH c chnh sch chm sc ph hp vi tng nhm i tng KH. Thng xuyn trao i, tham kho v thm d kin KH to mi quan h tt p v c nhng gp hu ch t KH. - Xy dng chnh sch gi khp kn, ng b cc sn phm, dch v ca ACB. Mt mt bn cho sn phm, mt khc gi chn KH, hn ch tnh trng KH s

- 60 -

dng dch v ca NH khc v c s so snh. Thit lp mt danh mc cho vay hp l, ph hp vi tnh hnh kinh t x hi ca tng vng, tng khu vc, tng i tng KH c th trong tng thi k, ng thi phi ph hp vi nh hng chnh sch ca Chnh ph v ca NHNN. Danh mc tn dng phi m bo cc yu t: a dng ha c ngnh ngh, KH vay, yu t a l v c loi hnh cho vay; Ph hp tnh hnh kinh t v m v iu kin, xu hng pht trin ca th trng hot ng; Ph hp quy m, nng lc v kh nng kim sot ri ro ca bn thn NH; Ph hp nh hng pht trin v li th so snh ca NH. gii quyt vn ny, ACB cn thc hin cc bin php c th: - Tp trung vo nhm KH kinh doanh cc mt hng c NN khuyn khch nh: xut khu go, thy sn, dt may, sn xut hng tiu dng trong nc, sn xut hng xut khu, - u tin cho vay cc doanh nghip c tr s chnh ti a bn hot ng/gn ACB tin cho vic nm bt thng tin KH, ti thm nh KH. Tuy ACB c hch ton ni mng trc tuyn, nhng cn phi phn b, iu chuyn KH vay hp l gia cc chi nhnh. Trnh tnh trng tranh ginh KH trong cng h thng, th nht lm mt i hnh nh ca ACB, th hai gy ri ro khi khng theo st c KH vay. - C th ha tiu ch phn nhm khch hng nhm tuyn chn cc KH thc s tt, c uy tn tr n cho vay, trnh tnh trng cp tn dng chy theo ch tiu. Nghim khc vi tiu cc tn dng, gy ri ro cho NH khi cho vay. Tiu chun ha cn b tn dng c v trnh chuyn mn ln o c ngh nghip. Chnh sch li sut: Trong mi trng cnh tranh hin nay, khi li sut c kim sot bi NHNN v c tha thun, nn xy dng chnh sch li sut da vo uy tn tr n ca KH, tnh kh thi ca phng n kinh doanh. Trn c s , c chnh sch li sut u i linh hot cho nhng KH c uy tn tr n tt, hot ng kinh doanh hiu qu, ti sn m bo thch hp, KH tim nng theo chnh sch khch hng c th. M rng hn na thm quyn gim li sut ca Gim c khi/Hi ng tn dng chi nhnh thun tin trong vic tip th KH, trnh trng hp b

- 61 -

st nhng KH tt, ng thi c th tng kt, kim sot c lng KH ny nhanh chng. Ngc li, i vi nhng mn vay nh, khon vay tn chp th p dng mc li sut cao b p c nhng ri ro c th xy ra trong qu trnh cp tn dng, nhng phi gii hn mt t l c th chp nhn c, trnh nhng ri ro khng ng c. Sn phm tn dng: a dng ha cc sn phm tn dng la chn v p dng cc sn phm tn dng t ri ro (chit khu, bao thanh ton), h thng sn phm tn dng nn c lin kt mt cch cht ch, gip nng cao hiu qu hot ng ca ACB v m rng, a dng ha KH, lnh vc u t, m rng quy m tn dng v hn ch ri ro. 3.2.2 Nhm gii php nng cao hiu qu thc thi quy trnh tn dng, quy trnh qun tr ri ro tn dng ti ACB 3.2.2.1 Quy trnh cho vay: Ti ACB quy trnh cho vay c xy dng kh hp l v cht ch, tuy nhin c ch gim st vic thc hin ng quy trnh ra cn lng lo. t hiu qu cao hn trong vic xt cp tn dng cho KH, cn phi thc hin mt s ni dung sau: Giai on tip nhn h s: Thng tin KH cung cp c th khng ng thc t, vic thm nh tnh chnh xc ca nhng thng tin ny ph thuc rt nhiu vo nhn vin PFC/CA/RA c bit l i vi nhng tiu ch nh tnh, cn s nhy bn v c phn on ca ngi lm tn dng. PFC/CA/RA nn khai thc tt c cc ngun thng tin tm hiu KH, v d nh cc thng tin t cc chng t KH cung cp, thng tin t ni b NH (TCBS, CLMS i vi cc KH c thng tin), t cc c quan c lin quan (c quan thu, CIC, ), t i th cnh tranh, Giai on thm nh h s vay: Thm nh phng n vay vn v kh nng tr n ca KH phi t mc tiu an ton ln trn ht, c nhng xut hp l nhm hn ch nhng ri ro v gim thiu nhng thit hi c th xy ra trong qu trnh cp tn dng. - Thm nh chnh xc tnh kh thi ca phng n kinh doanh. i vi nhng

- 62 -

phng n khng hp l, khng r rng nn t chi cp tn dng ngay t u. Trnh tnh trng thng ng vi KH, gy tn tht cho NH. - Thu thp y chng t chng minh ngun thu nhp tr n ca KH, ngun tr n ny phi chng minh c bng chng t v nhn vin thm nh phi kim tra tnh hp l, hp l ca nhng chng t ny. i vi nhng ngun thu nhp bt thng, khng nn tnh vo thu nhp tr n. Cn nhng ngun thu nhp n nh nhng khng c chng t chng minh th ch nn tnh mt t l hp l. - Ch thm nh c v t cch ca KH, tnh hp tc vi NH v c s trung thc khi giao tip vi nhn vin tn dng. - Pht hin kp thi cc trng hp nh vay h, s dng vn vo cc mc ch tri php lut, nhng khch hng thuc i tng hn ch v cm cho vay, Thm nh ti sn m bo - i vi c th ca tn dng ti Vit Nam, trc mt, ti sn m bo vn l ngun tr n chnh th hai nn vic thm nh k ti sn m bo s gip ch rt nhiu trong x l ti sn nu KH khng tr c n. T vic nh gi phi tht chnh xc, khng qu nh KH duy tr quan h tn dng vi ACB, khng qu ln gy ri ro khi x l; cho n vic son tho, k kt v thc hin y cc th tc php l cn thit nh cng chng, ng k giao dch m bo trc khi cho vay. Cn thit phi c b phn chuyn trch trong vic x l ti sn m bo, tch hn vi b phn x l n nh hin nay. Vic kim tra ti sn nh k nn giao cho nhn vin nh gi ti sn thay v nhn vin phn tch nh hin nay trnh tiu cc xy ra do cc mi quan h thn thit vi KH vay. - Hp ng th chp l c s php l quan trng nht. y l ngun tr n th hai nu KH mt kh nng chi tr, do phi xem xt k cc yu t sau: + Tnh trng php l ca ti sn: hp php, khng tranh chp, ngn chn, + Phi c ngun thng tin tham kho r rng v gi tr, nh gi phi tht chnh xc, an ton, m bo tnh khch quan. + Xem xt cc yu t v iu kin an ton (phng chy, chng trm cp, iu kin an ton), c cn phi mua bo him hay khng.

- 63 -

+ Li th thng mi, quy hoch xy dng, kh nng bn, thanh l. - Chun ho quy trnh cng chng tp trung, b sung thm nhn s p ng nhu cu hin ti v p dng ton din trn ton h thng i vi tt c cc phng cng chng. Ch xt cng chng phi tp trung vi cc h s c ph duyt bi Ban tn dng vi l do hp l. - Tuyn chn v o to nhn s thch hp, ng chuyn ngnh trong b phn Php l chng t v Qun l ti sn/Ban php ch nhm nhn bit c nhng ri ro v kh nng xy ra ri ro khi pht sinh ti chi nhnh v c nhng kin ngh hp l khi x l h s vay. - Vic nh gi ti sn phi thng xuyn cp nht theo gi th trng, trng hp c bin ng ln v gi phi nhanh chng nh gi li v c bin php thu hi bt n hoc yu cu KH b sung ti sn kp thi, trnh gy tn tht cho NH. Vic kim tra ti sn nh k nn giao hn cho Cng ty nh gi, theo st ti sn m bo hn, trnh tnh trng nhn vin tn dng thc hin nh trc y. V thc t i a s nhn vin tn dng khng thc hin vic kim tra thc t m ch lm qua loa, chiu l. iu ny rt nguy him khi KH c tnh la NH da vo cc mi quan h quen bit. - Trong qu trnh quan h tn dng, kim tra thy gi tr ti sn m bo b st gim, khng iu kin m bo mn vay, NH phi thng bo KH b sung ti sn m bo. Nu khng c ti sn m bo, phi c phng n rt dn vn tn dng m bo an ton cho NH. - i vi ti sn bo lnh, cn phi thng bo r v khon vay, tnh trng khon vay cho bn bo lnh, xem xt mi quan h vi KH (trnh tnh trng ngi bo lnh khng bit g v khon vay, dn n kh khn khi x l ti sn m bo). Giai on ph duyt h s vay: - Minh bch ha v nng cao vai tr, tnh cn trng trong ph duyt ca Hi ng tn dng/Ban tn dng/Chuyn vin ph duyt (cn b ph duyt) - Cn thit phi chun ha cn b ph duyt, t chc cc t thi tuyn vi cc tiu chun c th b nhim cc chc danh ph hp. i vi nhng cn b ph

- 64 -

duyt cc h s mc nhiu li, hoc n qu hn cao nn c hnh thc x l, lun chuyn cng vic ph hp hn. - i vi cc h s ln, phc tp v ri ro cao, Cp ph duyt nn c thi gian nghin cu h s, a ra cc bin php nhm hn ch RRTD ngay t u bng cch a ra cc iu kin trc v sau khi gii ngn hp l, kh thi v hiu qu. Trnh trng hp ra phc p tn dng mp m, gy kh hiu hoc hiu nhm cho nhn vin nghip v khi tc nghip. - Cho vay thm: Nu thy KH gp kh khn hin thi do thiu vn kinh doanh, v thm nh thy phng n kinh doanh kh thi, th NH c th xt cp thm hn mc, b sung vn kinh doanh. Tuy nhin nhn vin tn dng phi nm r mc ch vay thm, trnh tnh trng cho vay o n hoc che giu n xu. Giai on kim tra sau cho vay - Kim tra sau cho vay bao gm: kim tra tnh hnh ti chnh, s dng vn ng mc ch v kim tra v ti sn m bo. - Kim tra sau cho vay ti ACB cha c thc hin thc s nghim tc. V chy theo ch tiu hoc thiu s kim sot ca nhn vin tn dng m vic b sung chng t sau khi cho vay a s ch c thc hin, b sung y khi c yu cu kim tra h s t ban kim ton, c bit l cc h s c nhn, doanh nghip nh thng t khi b kim tra. V cc bin bn kim tra thng ch mang tnh hnh thc, i ph. - Hin nay, ti ACB c song song hai chng trnh theo di iu kin gii ngn: TCBS dnh cho KHDN v KHCN, CLMS dnh cho KHCN, tuy nhin cha c khai thc hiu qu, cha bt buc s dng trong ton h thng v thiu nhn s v chng trnh cn hn ch khi truy xut d liu. Vic tn ti song song hai h thng theo di cng gy nhiu kh khn v lng tng khi thc hin ti chi nhnh. V li, c hai chng trnh u ang th nghim v cha c quy nh c th v vic p dng nn cc chi nhnh cha thc hin nghim tc lm. - Khi pht sinh n c vn , n qu hn, NH cn tm nguyn nhn r rng. Nu do vn kh khn thanh khon tm thi, c kh nng tip tc sn xut kinh

- 65 -

doanh, v m bo thanh ton cho NH th c th tin hnh gia hn, c cu n, thm ch cho vay thm cng khc phc vi KH; Nu KH lm n thua l, khng c kh nng tr n th phi qun l cht ch khon vay. NH mau chng xem xt li tnh trng php l ca ti sn, nh gi theo gi tr th trung hin ti. Gia hn cho KH mt thi gian ngn (1-2 thng) t tm ngi mua ti sn. Nu khng c, NH s tin hnh pht mi x l ti sn m bo thu hi n. 3.2.2.2 Qun tr ri ro tn dng: Nhn din v phn loi ri ro: - Xy dng mt h thng cnh bo sm lin quan n cc du hiu ca KH v th trng. nhn bit v c lng tc ng ca nhng du hiu ny, i hi cn b tn dng c trnh , nhy bn v phi quan tm theo di st tnh hnh sn xut kinh doanh ca KH. - C cng tc d bo din bin kinh t, ca tng ngnh lnh vc tc ng n NH, KH vay vn. T a ra nh hng, chnh sch c th cho tng ngnh, tng lnh vc, cp hn mc c th ch ng phng trnh ri ro, trnh nhng phn ng qu chm, gy ra lng tng trong cng tc qun tr ri ro ca NH. - Nn thu thp thng tin trn CIC nh k 3 hoc 6 thng ty tng i tng khch hng, nm bt kp thi tnh hnh ca khch hng vay. Quy nh ny nn a vo phn kin ngh khi xt cp tn dng cho KH. Thnh lp b phn nghin cu, phn tch v d bo kinh t v m - Mt phn ln RRTD xy ra l do thiu thng tin th trng, ngnh ngh trong cp tn dng cho KH. Vic thu thp thng tin ngnh i khi gp kh khn v vic phn tch ch yu da vo kh nng phn on, nhn bit v s hiu bit ch quan ca nhn vin tn dng. - H thng cung cp thng tin ngnh ngh ca ACB v ca NHNN hin nay ch mang tnh nh lng, a ra nhng con s m cha c s nhn nh ng tin cy ca nhng chuyn gia kinh t. - Vic thit lp b phn nghin cu, phn tch v d bo kinh t l ht sc cn thit trong tnh hnh hin nay, khi m cc bin ng kinh t din ra mnh m hng

- 66 -

ngy. B phn ny s c nhim v tng kt nhng ri ro ngnh, chin lc KH v chin lc u t ca ACB vo thnh phn ny. Mt mt gim p lc cho nhn vin tn dng, gip h tp trung hn vo chuyn mn; mt khc gip cho ACB c ci nhn tng quan hn v danh mc cho vay, tp trung trong qun tr RRTD khi c nhng bin ng v tnh hnh kinh t v m. Gip vic cp tn dng ca ACB c m rng mt cch an ton, hiu qu v bn vng. Nng cao vai tr ca cng tc kim sot ni b Kim sot ni b ng vai tr ht sc quan trng trong tt c cc hot ng ca NH, khng ch ring v mng tn dng. Hin ti, ACB c Ban kim ton, B phn gim st t xa v Ban kim sot ti chi nhnh. cc b phn ny hot ng thc s c hiu qu, ht chc nng, cn thit phi c mt s iu chnh sau: - Ban kim ton hin nay hot ng tng i hiu qu. Tuy nhin o to c mt kim ton vin gii khng phi n gin, thi gian mt khong 2 nm. Nu tuyn kim ton vin th khng rnh v hot ng tn dng ca NH, cn nu tuyn nhn s mi cng phi o to rt mt thi gian. V li, nhn vin kim ton cng c nhu cu lun chuyn cng vic, nn ch i vi nhn s lm kim ton vin cn c cn nhc trnh tnh trng o to xong li khng phc v c trong lnh vc c o to. - B phn gim st t xa cn linh hot hn. Hin nay, B phn gim st t xa ca ACB cha hiu ht bn cht ca hot ng tn dng, i khi cn qu nguyn tc, thc hin theo tng cu ch trong cng vn ban hnh, gy mt thi gian cho chi nhnh trong vic gii trnh khi bt sai li. - Hin ti, b phn Kim sot ti chi nhnh cha thc s hot ng mt cch c lp, cha thc hin cha ng vi chc nng kim sot ca mnh v cn b chi phi nhiu bi mi quan h vi nhn vin tn dng trong cng mt chi nhnh, vi Gim c chi nhnh/Phng giao dch. b phn ny hot ng hiu qu v thc hin ng vai tr ca mnh, cn thc hin mt s gii php sau: + iu chnh tiu ch nh gi cui nm ca nhn vin. Phn nh tnh (30%) do Gim c chi nhnh xem xt v vic chp hnh ng ni quy ca ACB, v thi

- 67 -

lm vic, tip xc KH; cn ch tiu nh lng (70%) nn Khi vn hnh xem xt da trn h thng truy xut d liu. C nh vy B phn kim sot ti chi nhnh mi thc s hot ng c lp c. + Khi c s khng thng nht gia B phn Kim sot ti chi nhnh v Gim c chi nhnh, nn c mt knh trao i thng tin hiu qu, xem xt gii quyt tng trng hp c th. B phn Kim sot c th lin h trc tip vi Khi vn hnh xem xt ch o thc hin, m bo hot ng tn dng thc s hiu qu, an ton. + Nng cao trnh nghip v ca nhn vin Kim sot ti chi nhnh, tuyn chn nhng nhn vin gii, lm vic ti v tr tn dng hn 2 nm, c tinh thn cu tin, ham hc hi nm bt c nhng ri ro c th xy ra, d bo v a ra nhng kin ngh cn thit trong qu trnh cp tn dng. + Lun chuyn Kim sot vin gia cc chi nhnh vic kim sot c khch quan hn, trnh vic li dng cc mi quan h quen bit trong chi nhnh nhng ri ro c c hi pht sinh. + Nhn vin Kim sot phi thc s c bn lnh, c v trnh nghip v ln vic ng x gia cc mi quan h. V mt khi lm vic ti chi nhnh, cng vic ca nhn vin kim sot v nhn vin tn dng, i khi mu thun nhau. Nhn vin tn dng th mun t ch tiu, mun h s tin hnh nhanh va lng KH, i khi li qun i cng tc kim sot ri ro. Nhn vin Kim ton ti chi nhnh phi thc s hiu bit, to lng tin cho nhn vin tn dng v phi dung ha c cc mi quan h vi cc b phn khc, v k c i vi Gim c chi nhnh, trnh nhng mu thun cng vic pht sinh thnh mu thun c nhn. Hn ch, b p tn tht khi ri ro xy ra: X l n c vn : N xu lun tn ti ti bt k NH no, do thit lp c ch x l n c vn l mt i hi khch quan. X l n c vn cn c thc hin bi Trung tm thu n, t tip xc vi KH v c nhiu thng tin khch quan v tnh hnh ti chnh, tr n ca KH. gim thiu tn tht khi ri ro xy ra, cn thc hin cc bc tun t v thn trng, khng nn nng vi lm ph v cc mi quan h vi KH, c bit l KH c, quan h lu nm.

- 68 -

- Tm hiu r thc trng kinh doanh, ti sn m bo, thi ca KH: phn tch v kh nng phc hi tnh hnh sn xut kinh doanh, mc tr n, s hp tc ca KH; tnh trng v kh nng x l ti sn m bo. - La chn phng php x l: cn uyn chuyn, p dng ph hp vi c th ca tng KH v kh nng ca tng chi nhnh, m bo hiu qu cao vi chi ph hp l. X l ti sn m bo l gii php cui cng sau khi p dng mi bin php khc thu hi n. S dng cc cng c bo him v bo m tin vay: RRTD nh phn tch c th xut pht t nhng nguyn nhn m NH khng lng trc c. V vy, s dng cc cng c bo him v p dng bin php bo m tin vay hn ch tn tht khi ri ro xy ra l cc k quan trng. - Yu cu KH mua bo him ti sn th chp, gii thch r nhng li ch m KH c c nu ri ro xy ra. V i khi, do tp qun m nhng KH cha quen vi vic mua bo him, h cho l vic mua bo him l khng cn thit. - Xem xt k tnh php l ca ti sn m bo, tun th quy nh v cc th tc php l, cng chng v ng k y ti sn m bo theo quy nh trc khi gii ngn. m bo tnh php l v ti sn m bo, cn tha thun v vic hon thin th tc ng k s hu ti sn i vi phn ti sn hnh thnh trong tng lai, xem l iu kin cp tn dng, ng thi thc hin nghim tc cng tc kim tra, lin tc r sot h s php l v thc trng ca ti sn m bo. - Hin nay, bo him ngi vay ti ACB ch p dng i vi cc sn phm vay tn chp, th tn dng. Kin ngh nn m rng hnh thc bo him ny trc mt i vi cc KH ln tui v cn trong tui c bo him, hoc lm vic trong cc ngnh ngh c ri ro cao, nhm m bo kh nng thanh ton n vay khi c ri ro xy ra cho ngi vay. Thc hin nghim tc vic phn loi n v trch lp d phng: Trnh tnh trng v kt qu kinh doanh m khng tun th chnh xc trong phn loi n v trch lp d phng ri ro. Ch ng phn loi n theo tnh cht, kh nng thu hi n ca khon vay, kin quyt chuyn n qu hn i vi cc trng hp vi phm hp ng

- 69 -

tn dng c nguy c gy ra ri ro. 3.2.3 V nhn s v c cu t chc Cho d chnh sch tn dng c ng n n u, quy trnh tn dng c cht ch n u m yu t con ngi khng tng xng hoc khng c b tr thch hp th hiu qu t c cng khng th no cao c. Ni chung, yu t con ngi l quan trng nht trong vic thc hin bt k mc ch no ca con ngi, do chnh con ngi t ra. Con ngi l yu t trung tm, va l nn tng pht hin, nh gi v hn ch kp thi nhng RRTD nhng ng thi cng l nguyn nhn gy ra tn tht tn dng t nhng ri ro xut pht t yu t o c, nng lc yu km. Kh nng kim sot v phng nga ri ro h thng khng th a dng ho c (nh thin tai, tnh hnh kinh t, ) l rt hn ch, v vy ch c th nng cao hiu qu ca qun tr RRTD bng cch s dng yu t con ngi trong vn hnh c ch qun tr RRTD. 3.2.3.1 Phn cng cng vic v trch nhim r rng gia cc b phn, cc phng ban: Tch bit cc chc nng bn hng, chc nng thm nh, qun l RRTD v chc nng qun l n trong hot ng cp tn dng. Song song, phi phn nh r chc nng, nhim v v trch nhim php l ca cc b phn trnh mu thun v quyn li gy nn nhiu ri ro. - B phn bn hng: c chc nng tm kim, tip xc, khi to quan h tn dng vi KH. Sau khi xem xt h s y , theo ng quy nh, chuyn h s sang b phn thm nh thm nh KH v thm nh ti sn m bo. - B phn thm nh: bao gm b phn thm nh t cch KH, tnh hnh ti chnh, tnh hiu qu ca phng n vay, v b phn thm nh ti sn m bo. - B phn qun l RRTD: thm nh tn dng c lp (ti thm nh), gim st qu trnh thc hin cc b phn ca b phn bn hng v thm nh. ng thi gim st qu trnh vay vn, tr n ca KH, to ra qu trnh kim tra lin tc sau khi cho vay. Sau khi xem xt cc iu kin ca KH vay, s c phc p v vic ng hay khng i vi khon vay.

- 70 -

- B phn tc nghip/qun l n vay: c chc nng lu tr h s, nhp my tnh, theo di v qun l khon vay theo ng quy nh, iu kin c ph duyt t b phn qun l RRTD. thc hin gii php trn cn lu cc bin php: - Trong giai on u chuyn i, s phi iu chuyn mt s nhn s t b phn tn dng trc kia sang b phn bn hng. Nhiu nhn vin quen vi cch lm vic c, gy kh khn trong vic chuyn i m hnh mi ny cho nn phi thng t t tng cho nhn vin v s nh hng n quyn li ca h. - B phn bn hng nn c o to bi bn, chuyn nghip v y l chnh l b mt ca NH. - m bo cho ton b nhn vin khi chuyn sang b phn mi phi c o to y , p ng cho nhu cu cng vic hin ti. - Bn cnh , cn phn nh r rng trch nhim gia cc b phn trnh s e ngi, s trch nhim trong qu trnh cp tn dng, nh hng n hot ng ca NH v KH. 3.2.3.2 Xy dng c ch trao i thng tin hiu qu trong ton h thng: Trao i thng tin nhanh chng, chnh xc, ng thi phi c bit quan tm n bo mt thng tin KH. - Ngoi TCBS, CLMS c ch trao i thng tin gia cc b phn cn phi chnh xc, p ng nhanh chng nhu cu hp l ca KH. ng thi, c ch bo mt thng tin KH cng phi c tn trng n mc ti a, trnh tit l thng tin c nhn gy kh chu cho KH. - Gia cc b phn, phng ban cn thng xuyn o to nghip v, b sung kin thc cho nhn vin, khng ch kin thc v cng vic hin ti m phi o to lun c kin thc ca cc b phn c lin quan. Nn lun chuyn cng vic nhn vin nm bt c cng vic ca b phn c lin quan, t c cung cch phc v KH hp l hn. - Khi nhn vin tn dng tip xc KH nn c thi quen ghi m li ghi chp sau tht cn thn, trnh tnh trng thng tin truyn t khng chnh xc, gy hiu

- 71 -

nhm nhu cu KH, hoc thm nh h s khng chnh xc, nhn vin ca b phn tip theo phi hi i hi li nhng cu m nhn vin trc hi, gy phin h cho KH v thiu tnh chuyn nghip trong cch phc v KH. 3.2.3.3 Tiu chun ha cn b lm cng tc tn dng: Yu t con ngi l quan trng nht khi xem xt n bt k mt hot ng no trn mi lnh vc. Trong tn dng, yu t con ngi li cng quan trng hn gp nhiu ln, con ngi quyt nh n cht lng tn dng, cht lng dch v v hiu qu tn dng ca NH. Cho nn, rt cn thit phi chun ha i ng cn b lm cng tc tn dng, theo hng sau: Tuyn chn v o to nhn vin c nng lc, c o c, ph hp vi cng vic v c ch i ng thch hp vi tng nhn vin. Cc tiu chun cn c i vi nhn vin tn dng l: - Cn b tn dng phi l ngi c phm cht o c ngh nghip cao, trung thc, c trch nhim v tm huyt vi NH, c bit l i vi cc cp lnh o. - Cn b tn dng phi c kin thc chuyn mn vng vng, c o to bi dng chu o v kin thc chuyn mn, am hiu th trng, php lut, chuyn mn ha trong thm nh tng ngnh, ngh v tng i tng KH. - Kin quyt x l i vi cc cn b tn dng c lin quan n tiu cc tn dng, khng trung thc v chuyn cn b sang b phn cng tc khc nu thiu kin thc v chuyn mn nghip v. Cn quan tm hn na n vic o to ti Trung tm o to ca ACB - Cc ti liu ging dy cn c cp nht thng xuyn, chnh xc v mang tnh thc tin cao. C th t chc thm cc lp o to nghip v tn dng ngoi gi lm vic thun tin cho vic chuyn i v tr gia cc nhn vin m khng c thi gian tham d cc lp hc. Trnh tnh trng nhn vin lm vic ti mt chc danh no khi cha c o to nhng kin thc cn thit, c bit l trong hot ng tn dng. - i ng ging dy l nhng ngi c kinh nghim thc t, tng cng tc ti v tr ging dy nhiu nm. Cn thit phi thu nhng chuyn gia v ging dy,

- 72 -

tuy nhin phi thng xuyn theo st lp hc trnh tnh trng ging dy ni dung khng ng nh yu cu ca ACB. - Thng xuyn t chc cc bui hi tho chuyn , trao i v cc tnh hung tn dng xy ra rt kinh nghim chung. Cn b tn dng cng l nhn t quan trng trong hot ng kim sot tn dng. Ngoi vic phi nng cao nhn thc ca kim sot tn dng, v s cn thit v vai tr ca kim sot tn dng trong hot ng ca NH, cn phi nng cao nhn thc cho cn b tn dng v ngha ca kim sot, o to cho h cc kin thc v k nng cn thit phc v hot ng ny. T to cho h kh nng ch ng trong kim sot i vi cc khon vay phc tp, kh gim st. Trn c s lm cho cn b tn dng hiu r v s cn thit v vai tr ca kim sot tn dng th mi khi gi v cng c tinh thn t gic, ch ng, tnh c trch nhim trong kim sot tn dng. Cc gii php ngh: - Gim c/Trng phng tn dng cn thng xuyn nhc nh, lu cn b tn dng v vic kim sot tn dng, gim thiu ri ro trong vic cp tn dng. - T chc cc bui hi tho, tho lun v kim sot RRTD, nhn mnh cc sai phm v hu qu gp phi trong ton h thng phng trnh. Tho lun v a ra nhng bin php kim sot tn dng linh hot nhng an ton cho tng trng hp c th. - Loi b tm l khi cho vay ch da vo ti sn m bo m phi thc hin nguyn tc: cho vay phi da vo s hiu bit v KH, c th kim sot c hot ng tn dng khi cho vay. B tr nhn s hp l, trnh tnh trng thiu nhn s - Lng ha cng vic mt cc hp l, c th hn o lng nng sut lm vic ca nhn vin, t b tr nhn s cho ph hp. Trnh tnh trng lm vic qu mc, gy chn nn trong nhn vin, mt i ng lc lm vic v s khng thi gian tip xc KH v theo di cc khon cho vay. - Bn cnh , phi c ch i ng hp l, ng vi nhng cam kt ban u khi tha thun nhn vic. Trnh tnh trng k Ph lc hp ng lao ng mt cch

- 73 -

ty tin thay i cc iu khon ban u. Trng hp bt kh khng nn gii thch mt cch hp l, b tr nhn vin chuyn trch/ngi c trch nhim gii thch vi nhn vin mt cch hp l, trnh gy chn nn trong nhn vin. - C ch i ng hp l, trnh tnh trng chy mu cht xm khi ACB o to rt bi bn c c ngun nhn s nh hin nay. 3.2.4 Gii php h tr 3.2.4.1 i vi Hi s: - Hon thin h thng cng ngh thng tin: TCBS v CLMS, p ng cho nhu cu truy xut s liu thng k, phc v cho cng tc QTRRTD ni ring v qun tr kinh doanh NH ni chung. - Ban chnh sch v Qun l tn dng l u mi, tch cc r sot li cc vn bn, quy ch, quy nh lin quan n hot ng tn dng sao cho chun ha trong ton h thng. Sau khi r sot, ph bin n cc khi v cn xy dng li thnh mt S tay tn dng c hiu lc duy nht trong ton h thng v thng t n ton th nhn vin. Trong s tay tn dng ch tng hp nhng quy trnh, th tc cng vic. Cn i vi cc vn bn hng dn chi tit s thay i trong tng thi k, cn cp nht lin tc th vn theo di trn h thng mng Lotus nh hin nay thun tin cho vic cp nht vn bn v bo mt thng tin. c bit lu trnh tnh trng vn bn c ban hnh mu thun gia cc Khi, Phng ban. thc hin c iu ny, ACB cn: + Ch trng hn na vic tuyn chn, o to nhn vin nghip v ti BCS&QLTD, Khi KHDN, Khi KHCN, Khi Vn hnh c bit l Ban Php ch (nhn vin ti Ban Php ch hin nay trnh nghip v cn rt hn ch, v a s l nhn vin mi ra trng v cha c kinh nghim thc t nhiu nn gii quyt tnh hung i khi mang tnh sch v nhiu, khng ph hp vi tnh hnh thc t). Tuyn chn nhng ngi thc s c nng lc, tm huyt vi ACB. + BCS&QLTD s l u mi tng hp v xem xt tnh thng nht ca cc cng vn ban hnh v kp thi hiu chnh nhng sai st. + i vi cc vn bn quan trng nn cung cp ti liu bng giy nh: li sut

- 74 -

cho vay, chnh sch KH, ... thun tin cho vic nghin cu v tc nghip ca nhn vin. i vi cc ti liu quan trng s phn phi c k nhn v thu hi nu nhn vin chuyn cng tc hoc ngh vic. - Khi son tho vn bn hng dn thc hin phi r rng, trnh dng t a ngha, trnh son tho vn bn chung chung, gy hiu nhm khi thc hin. Phi ghi r rng tn v s in thoi ca nhn vin ph trch gii p thc mc trong qu trnh thc hin, trnh s n y cng vic gia cc nhn vin trong b phn, gy kh khn cho chi nhnh. - Khi c phn hi ca chi nhnh phi gp rt phn cng nhn vin chuyn trch gii p thc mc mt cch r rng, v phn phi ton h thng cc chi nhnh khc khng hi li cu trng lp, ng thi tham kho khi chi nhnh pht sinh. c bit l trong giai on hin nay, khi m tnh hnh kinh t ang khng n nh, v chnh sch ca NHNN thay i lin tc. 3.2.4.2 i vi chi nhnh - Tun th Quy ch cho vay v Quy trnh cp tn dng: m bo an ton, gim ri ro trong qu trnh cp tn dng, cn b NH phi lun tun th Quy ch cho vay ca NHNN v Quy trnh cp tn dng ca ACB. - Trnh tnh trng lm dng chc v, quyn hn cp nhng khon tn dng khng hp l, lp h s gi, lm gia tng RRTD. - B phn kim sot ti chi nhnh phi pht huy ti a vai tr ca mnh, tun th tnh c lp trong kim tra, kim sot h s. Hot ng tn dng l mt trong nhng hot ng c nhiu kh nng xy ra ri ro. Do vy, cng tc kim tra, kim sot ni b ca NH c ngha cc k quan trng, m bo hot ng tn dng t cht lng cao. Trn c s nhn thc tm quan trng ca cng tc kim tra kim sot v kt qu nh gi cht lng tn dng ca chi nhnh, th cng tc kim tra, kim sot l mt trong nhng gii php quan trng nng cao cht lng tn dng. Cng tc kim tra, kim sot ca chi nhnh cn tip tc hon thin theo hng sau: Mt l, m bo thc hin kim tra tt c cc khu ca qu trnh cho vay: + Kim tra trc khi cho vay: Kim tra s tun th trong qu trnh thm nh

- 75 -

KH, phng n, d n vay vn. ng thi kim tra vic thc hin y cc iu kin ph duyt trc khi gii ngn ca cp thm quyn. Nu c xt duyt ngoi l phi thc hin theo ng quy trnh, th tc hng dn vic theo di c d dng, trnh sai st trong cp tn dng. + Kim tra trong khi cho vay: kim tra vic chuyn tin thanh ton ca KH c ph hp vi mc ch vay vn hay khng, c bit l kim tra vic gii ngn bng tin mt thanh ton tin mua hng ha v chi tr lng cho nhn vin. + Kim tra sau khi cho vay: kim tra vic s dng vn vay c ng mc ch, kim tra bo m n vay, kim tra kh nng thu hi n trn c s theo di tnh hnh lun chuyn hng ho, tnh hnh ti chnh ca doanh nghip. Ch nhng trng hp KH ngh c gia hn n. Cn phi xem xt, phn tch ton din kp thi pht hin nhng khon n kh i, hoc khi kh nng kinh doanh ca doanh nghip suy gim/ngun thu nhp tr n b nh hng, thay i, NH cn thu hi n nu thy c du hiu khng kh quan. Ch c cu li n khi thc s cn thit, tng ti sn m bo cho khon vay. Nu kh khn l khng th o ngc th NH cn phi c hnh ng kp thi thu hi n, bo ton ngun vn cho vay ca NH. Hai l, hin vic kim sot thng xuyn i vi cc khon n vay ca KH. Cng tc kim sot cn c tin hnh theo mt s ni dung sau: + Xem xt cc danh mc v phn loi khon vay, KH vay. + Kim tra nh k v ti nh gi ti sn m bo. + Kim sot h s, nh gi cht lng tn dng cc khon vay, KH vay. + Kim tra vic tun th quy trnh v chnh sch tn dng ca cn b tn dng. Ba l, cng tc kim sot t hiu qu cao th chi nhnh nn b tr cn b kim sot l nhng cn b c nghip v gii, bn lnh ngh nghip, c bit l c ngh thut u tranh mnh dn ng gp cng nh tham mu cho Ban Gim c. + Khi nhn c vn bn hng dn ca Hi s, i vi nhng cng vn quan trng Trng n v/Trng phng nghip v phi t chc hp trao i kin, trnh trng hp hiu sai, hiu nhm, mi ngi hiu theo mt hng, gy kh

- 76 -

khn trong qu trnh thc hin, gy ri ro cho ACB. ng thi, chi nhnh nn t chc thng xuyn cc bui sinh hot chuyn ph bin, trao i v cc cng vn, ch mi trong v ngoi ngnh mi cn b tn dng c th nm bt v trao i ln nhau hiu su hn. + Trong qu trnh tc nghip, nu c kh khn, vng mc phi kp thi gi vn bn hi Hi s, trnh trng hp gi in thoi hi v c th ngi tr li s khng chc chn. Nn tn dng mng Lotus vic lin lc vi Hi s nhanh chng v chnh xc hn. Cn lu li vn bn hng dn trong trng hp nhn c s phn hi t Hi s. + T chc nng cao nng lc ca nhn vin, k c trnh chuyn mn nghip v ln o c, gip nhn vin thc c tm quan trng ca vic qun tr ri ro v kh nng nhn bit ri ro trong qu trnh cho vay phng trnh. + Cung cp cc bo co kp thi v chnh xc khi c yu cu t Hi s, phc v cho cng tc nghin cu, theo di v a ra cc bin php gim ri ro ni chung, gim RRTD ni ring cho ACB. 3.3 Kin ngh i vi Ngn hng Nh Nc v Chnh Ph 3.3.1 Kin ngh i vi Chnh Ph: - Trong hoch nh chnh sch, khng nhng cn cn i gia cc mc tiu pht trin kinh t v n nh tin t m cn phi quan tm n s pht trin bn vng ca cc NHTM, trnh tnh trng tht cht hoc ni lng qu mc, thay i nh hng t ngt s gy nh hng khng nh n li ch ca NHTM. - Tip tc hon thin h thng php lut, khng ngng to ra mi trng php l lnh mnh khuyn khch sn xut kinh doanh cho doanh nghip, ng thi bo v li ch chnh ng cho cc NHTM, chng hn nh: + Cn r sot cc vn bn chng cho, thiu ng b, khng cn ph hp vi thc t h thng cc vn bn ca ngnh c tnh php l cao hn ch khng n thun hng dn nghip v.

- 77 -

+ Hon thin hn na cc quy nh php l lin quan n bo m tin vay, mt khi NH thc hin y cc th tc cng chng, ng k i vi ti sn m bo th c th x l n, thu hi n bng vic thanh l ti sn m bo mt cch nhanh chng. + Hon thin c s h tng k thut nh h thng thng tin, kim ton, k ton theo chun mc quc t, .. thc y kinh t pht trin n nh, to iu kin cho hot ng sn xut kinh doanh ca cc doanh nghip ni chung v ca NHTM ni ring pht trin an ton, bn vng hi nhp quc t. 3.3.2 Kin ngh i vi Ngn hng Nh Nc Hon thin h thng php lut ngn hng: - Sm hon thin d n Lut Ngn hng Nh nc, Lut Cc t chc tn dng, Lut Bo him tin gi v Lut Gim st an ton hot ng ngn hng. - Phi hp vi cc c quan trong vic x l n xu, tho g nhng kh khn v th tc trong qu trnh pht mi ti sn m bo. Nn c nhng bc hng dn c th v trnh t, th tc, trch nhim ca TCTD, c quan Cng an, chnh quyn c s, S ti nguyn mi trng lm c s php l i n ban hnh thng t lin ngnh hng dn thm nhm nng cao hiu qu cng tc phi hp y nhanh tin , c th ha tng cng vic trong thi hnh n. - Nghin cu, chnh sa, hon thin cc quy nh v ngoi hi, phn loi n, v bo m an ton... ph hp vi thng l, chun mc quc t v iu kin thc t Vit Nam. iu hnh chnh sch tin t hiu qu: - iu hnh linh hot chnh sch li sut v cc cng c khc nhm h tr cc ngn hng thng mi m bo kh nng thanh khon v an ton trong hot ng kinh doanh. - iu hnh t gi linh hot theo tn hiu th trng, khuyn khch xut khu, kim sot nhp khu, c bin php can thip kp thi n nh th trng ngoi hi. - Theo di, phn tch, nh gi v d bo st hn din bin kinh t, tin t

- 78 -

trong nc v th gii, c bit l trong lnh vc tn dng a ra cc gii php ph hp trong iu hnh chnh sch tin t nhm t c cc mc tiu tin t, tn dng do Quc hi v Chnh ph ra. ng thi, m bo cho cc TCTD hot ng ng nh hng ca NHNN v hn ch ri ro. Cng tc thanh tra: - Tip tc trin khai i mi cng tc thanh tra, gim st ngn hng. Cn nng cao cht lng thanh tra bng cch nm bt kp thi cc nghip v kinh doanh, dch v NH hin i, p dng cng ngh mi nhm gim st lin tc cc NHTM di hai hnh thc l thanh tra ti ch v gim st t xa. Thanh tra ti ch s nng cao hiu lc cho vic x l cc vi phm da trn cc ti liu chng minh khng tun th cc quy nh php lut do nguyn nhn khch quan hay ch quan lm c s p dng cc ch ti c th. Gim st t xa gip cnh bo kp thi nhng sai phm cc NHTM c bin php ngn nga ri ro trong hot ng kinh doanh ni chung v hot ng tn dng ni ring. Trin khai thanh tra, gim st mt cch thng nht, c trng tm, trng im i vi cc TCTD. X l kin quyt, kp thi cc sai phm pht hin qua thanh tra. - Nghin cu, xy dng, ban hnh cc vn bn php l lin quan n hot ng thanh tra, gim st ngn hng. Chng trnh thanh tra cn c xy dng chi tit, khoa hc, thng tin c thu thp cn phn tch k lng, trnh mang tnh hnh thc; ni dung thanh tra phi ci tin m bo kim sot c NHTM, th hin vai tr cnh bo, ngn chn v phng nga ri ro, khng gy nh hng n cc hot ng ca cc NHTM. - n nh b my t chc C quan thanh tra, gim st ngn hng. Tng cng s lng, cht lng cn b lm cng tc thanh tra, gim st ngn hng. Thc hin c hiu qu vic phn cng cn b thanh tra theo di v chu trch nhim an ton ca tng chi nhnh, n v t chc tn dng trn a bn. ng thi, cn hon i cn b thanh tra gia cc chi nhnh NHNN m bo tnh khch quan v to mi trng hot ng a dng cho cn b thanh tra, kim tra trau di thm nghip v, x l tnh hung.

- 79 -

Hon thin li h thng thng tin tn dng ca ngnh NH (CIC) - Nhm tng bc hon thin v pht trin h thng thng tin tn dng ngnh NH, NHNN Vit Nam cn ban hnh quy ch bt buc cc TCTD v doanh nghip c quan h tn dng, cung cp thng tin tn dng cho CIC ngnh NH, phi c quy nh ch ti khi cc TCTD cung cp thng tin tn dng khng y , kp thi, chnh xc. Nhng trng hp pht hin thng tin khng chnh xc, NHTM phi chu pht vi phm hnh chnh cng nh bi thng thit hi cho NHTM khc s dng thng tin khng chnh xc gy ra. Bn cnh cn c quy nh khen thng i vi cc NHTM chp hnh tt quy ch hot ng thng tin tn dng nhm ng vin cc NHTM nng cao cht lng thng tin cung cp. - Thng tin cung cp nn c c phn nhn xt nh tnh v KH vay bn cnh cc ch tiu nh lng nh hin nay, chi tit v cc khon c lin quan, v d nh: t cch ngi vay, tnh hnh bo lnh vay vn, ti sn m bo, d n vay v cht lng tn dng trong cc thi k, ... - CIC nn tng cng chc nng kim tra tnh chnh xc, y cc thng tin do cc NHTM cung cp. Trn c s nh k hng qu c thng bo ton ngnh v nhn xt tnh hnh chp hnh quy ch, x pht hnh chnh i vi cc NHTM vi phm quy ch. Trong Chng 3, tc gi ra mt s gii php i vi ACB nhm nng cao hiu qu qun tr ri ro tn dng trong giai on hin nay theo tiu chun quc t; Nh l hon thin chnh sch tn dng, chun ha quy trnh tn dng, quy trnh Qun tr ri ro tn dng theo tiu chun quc t v gim st nghim ngt vic tun th quy trnh tn dng, quy trnh qun tr ri ro tn dng ra. Trong , yu t con ngi l xuyn sut, quan trng nht. Bn cnh , tc gi cng c mt s kin ngh i vi NHNN v Chnh ph nhm h tr ngn hng trong cng tc Qun tr ri ro tn dng ca mnh.

- 80 -

KT LUN
Hot ng tn dng lun cha ng nhng ri ro, ri ro tn dng chim khong 60% trong tng ri ro ca NH Chu (theo nghin cu ca McKinsey & Company). Vic nghin cu v p dng cc bin php phng nga v gim thiu ri ro trong hot ng tn dng nhm gim thiu ti a nhng thit hi c th xy ra l nhim v hng u ca cc NHTM. Thnh cng trong qun tr ri ro tn dng chnh l s kim sot c nhng ri ro mt t l tn tht thp hn hoc bng tn tht d kin. Ri ro tn dng rt a dng v phc tp, bao gm nhng ri ro c th kim sot c v nhng ri ro nm ngoi tm kim sot ca con ngi. V hu qu ca ri ro tn dng thng rt nng n, khng nhng nh hng n hot ng kinh doanh ca NH m cn nh hng dy chuyn n nn kinh t ca quc gia. Ngn hng TMCP Chu trong thi gian qua v ang tip cn vi cc chun mc quc t v qun tr ri ro tn dng. Tuy nhin, tt c ch trong giai on khi u v hu qu ca ri ro tn dng vn nh hng khng nh n hot ng kinh doanh ca NH. Trn c s , cng vi nhng kin thc thu thp c trong qu trnh hc tp, nghin cu cng nh nhng kinh nghim trong thc t, vi s hng dn tn tnh ca PGS.TS Linh Hip, tc gi xut mt s gii php nhm nng cao hiu qu qun tr ri ro tn dng ti NHTMCP Chu trong giai on hin nay. Trong qu trnh thc hin khng th trnh khi nhng thiu st. Rt mong Qu thy c, cc anh ch v cc bn ng gp, b sung thm. Chn thnh cm n.

- 81 -

MC LC
Danh mc vit tt Danh mc bng Danh mc s , hnh v PHN M U ..................................................................................................................1 1. t vn ..........................................................................................................................1 2. Mc tiu nghin cu ........................................................................................................2 3. i tng v phm vi nghin cu ..................................................................................2 4. Phng php nghin cu .................................................................................................2 5. Kt cu ca lun vn ........................................................................................................2 6. im ni bt ca lun vn ...............................................................................................3 CHNG 1: TNG QUAN V HOT NG TN DNG V RI RO TN DNG .....................................................................................................................................4 1.1 Hot ng tn dng ......................................................................................................4 1.1.1 Khi nim v tn dng ngn hng .......................................................................4 1.1.2 Bn cht ca tn dng ................................................................................... 4 1.1.3 Phn loi tn dng ......................................................................................... 5 1.2 Ri ro tn dng ngn hng.................................................................................. 7 1.2.1 Khi nim ri ro tn dng ............................................................................... 7 1.2.2 Phn loi ri ro tn dng ngn hng: .............................................................. 7 1.2.3 nh hng ca ri ro tn dng n hot ng kinh doanh ca ngn hng v nn kinh t x hi................................................................................................ 9 1.2.3.1 nh hng n hot ng kinh doanh ca ngn hng..............................9 1.2.3.2 nh hng n nn kinh t x hi ......................................................... 9 1.3 Qun tr ri ro tn dng .................................................................................... 10 1.3.1 Khi nim qun tr ri ro .............................................................................. 10 1.3.2 c im ca ri ro tn dng ........................................................................ 10 1.3.3 o lng ri ro tn dng............................................................................... 11 1.3.3.1 M hnh nh tnh - M hnh 6C ...............................................................11

- 82 -

1.3.3.2 M hnh lng ho ri ro tn dng....................................................... 12 1.3.3.3 Xc nh mc ri ro tn dng .......................................................... 16 1.3.4 Quy trnh qun tr ri ro tn dng theo y ban Basel:.................................. 18 1.3.4.1 Nhn din v phn loi ri ro................................................................ 18 1.3.4.2 Tnh ton, cn nhc cc mc ri ro v mc chu ng tn tht khi xy ra ri ro: ................................................................................................ 18 1.3.4.3 p dng cc chnh sch, cng c phng chng thch hp vi tng loi ri ro v ti tr ri ro ......................................................................................... 22 1.3.4.4 Theo di, nh gi v iu chnh phng php phng chng .............. 23 1.3.5 Kinh nghim Qun tr RRTD ti mt s nc.............................................. 25 1.3.5.1 Kinh nghim ca Trung Quc ............................................................... 25 1.3.5.2 Kinh nghim ca Nht .......................................................................... 26 1.3.5.3 Kinh nghim ca M v Chu u - x l n xu ................................. 26 CHNG 2: THC TRNG QUN TR RI RO TN DNG TI NGN HNG THNG MI C PHN CHU........................................................ 28 2.1 Gii thiu chung v NHTMCP Chu............................................................ 28 2.1.1 Qu trnh hnh thnh v pht trin:............................................................... 28 2.1.2 Kt qu hot ng ca ACB ......................................................................... 29 2.2 Thc trng qun tr ri ro tn dng ca ACB ................................................. 34 2.2.1 Hot ng tn dng ti ACB: ........................................................................ 34 2.2.2 Cng tc qun tr RRTD ti ACB:................................................................ 40 2.2.2.1 H hng xp hng tn dng ni b ti ACB: ......................................... 40 2.2.2.2 Chnh sch tn dng hin hnh ca ACB .............................................. 42 2.2.2.3 Quy trnh tn dng ................................................................................. 45 2.2.2.4 T chc thc hin quy trnh tn dng.................................................... 47 2.3 Nguyn nhn dn n ri ro tn dng ti ACB trong thi gian qua: ............ 48 2.3.1 Nhm nguyn nhn ch quan ....................................................................... 49 2.3.1.1 T pha khch hng vay: ....................................................................... 49 2.3.1.2 T pha ngn hng cho vay: .................................................................. 50

- 83 -

2.3.2 Nhm nguyn nhn khch quan: .................................................................. 52 2.3.2.1 Mi trng kinh t khng n nh: ....................................................... 52 2.3.2.2 Mi trng php l cha thun li: ...................................................... 54 CHNG 3: GII PHP NNG CAO HIU QU QUN TR RI RO TN DNG TI NGN HNG TMCP CHU ....................................................... 57 3.1 nh hng, chnh sch ca ACB trong nm 2009 ......................................... 57 3.2 Gii php nng cao hiu qu qun tr ri ro tn dng ti ACB ..................... 59 3.2.1 Xy dng v hon thin chnh sch tn dng: .............................................. 59 3.2.2 Nhm gii php nng cao hiu qu thc thi quy trnh tn dng, quy trnh qun tr ri ro tn dng ti ACB............................................................................. 61 3.2.2.1 Quy trnh cho vay:................................................................................. 61 3.2.2.2 Qun tr ri ro tn dng: ........................................................................ 65 3.2.3 V nhn s v c cu t chc ....................................................................... 69 3.2.3.1 Phn cng cng vic v trch nhim r rng gia cc b phn, cc phng ban: ......................................................................................................... 69 3.2.3.2 Xy dng c ch trao i thng tin hiu qu trong ton h thng:....... 70 3.2.3.3 Tiu chun ha cn b lm cng tc tn dng:...................................... 71 3.2.4 Gii php h tr ............................................................................................ 73 3.2.4.1 i vi Hi s:...................................................................................... 73 3.2.4.2 i vi chi nhnh.................................................................................. 74 3.3 Kin ngh i vi Ngn hng Nh Nc v Chnh Ph.................................. 76 3.3.1 Kin ngh i vi Chnh Ph:....................................................................... 76 3.3.2 Kin ngh i vi Ngn hng Nh Nc...................................................... 77 KT LUN .........................................................................................................................80 Ph lc: V d v xp hng Doanh nghip ti Ngn hng TMCP Chu Ti liu tham kho