B CNG THNG

TRNG I HC CNG NGHIP THNH PH H CH MINH

VIN CNG NGH SINH HC V THC PHM

TIU LUN MN
PHN TCH THC PHM

PHNG PHP NIR V NG DNG

TRONG PHN TCH THC PHM

GVHD

:
NGUYN H DIU TRANG
LP : HTP6CLT
SVTH :
T HIU THIN
NGUYN CH THNH
HONG NGC QUNH
TRN TH NH THIN

TP H Ch Minh

10304261
10307071
10371911
10321501

NHN XT CA GIO VIN

..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

GVHD

NGUYN H DIU TRANG

1. Quang ph cn hng ngoi

1.1. Gii thiu
Quang ph cn hng ngoi (NIR) c da trn s hp th bc x in t
cc bc sng trong phm vi 780 2500 nm. ng dng in hnh bao gm dc
phm , chn on y t (bao gm xc nh lng ng v o oxy trong mu ),
thc phm v kim sot cht lng nng ho, nghin cu qu trnh t chy, cng
nh khoa hc nghin cu thn kinh nhn thc.
Nng ca cc thnh phn cht bo, nc, protein v carbohydrat c th
c xc nh bng phng php quang ph hp thu c in.Tuy nhin, i vi
hu ht cc mu thc phm, thng tin ha cht b che khut bi nhng thay i
trong quang ph do tnh cht vt l nh kch thc ht.
Quang ph cn hng ngoi c da trn s kt hp v rung ng phn t.
Khc vi ph hng ngoi, ph cn hng ngoi xuyn tng i d dng qua nc
v cc m. Hn na, thit b cn hng ngoi lun c sn v tng i d s dng.
V th nhiu n lc c gng pht trin k thut quang ph cn hng ngoi
Hn ch ch yu ca NIR trong phn tch thc phm l n ph thuc vo
cc phng php tham kho t chnh xc.
1.2. Lch s
Herschel pht hin ra nng lng cn hng ngoi vo th k 19, nhng n
c ng dng trong cng nghip ln u tin vo nhng nm 1950. Trong cc
ng dng u tin, NIR ch s dng nh l mt phn ph ca cc thit b quang
hc s dng cc bc sng nh tia cc tm (UV), nh sng kh vi (Vis), hoc gia
hng ngoi (MIR). Trong nhng nm 1980, NIR c s dng c lp, vic p
dng cc NIR c tp trung hn vo phn tch ha hc. Cng vi s i si
quang hc vo gia nm 1980 v ng dng nh sng n sc vo u nhng nm
1990, phng php NIR tr thnh mt cng c mnh m cho nghin cu khoa

hc, nhng tim nng ca n ch c khai thc khong 30 nm gn y; NIR

bt u c s dng nh mt cng c y t theo di bnh nhn.
2. Thit b o c
s dng c hiu qu NIR phi la chn ng thit b
2.1 nh sng n sc
nh sng n sc l nh sng c th nhn thy c v s dng trong k
thut o lng v ph NIR v c th c s dng trong qu trnh truyn hoc
phn x nh sng. nh sng n sc thng s dng trong qu trnh nghin cu v
n c nhiu ng dng khc nhau. C 3 loi detector: detector silicon c bc sng
o vo khong 400 1100 nm , detector indium gallium arsenide c bc sng
o vo khong 800 1700 nm v detector ch sulde c bc sng o vo khong
1100 2500 nm . Nhiu thit b c c 2 loi detector: silicon v ch sulde (c
bc sng di vo khong 400 2500 nm ) , mt s my ch c duy nht detector
ch sulde . Cc thit b sau ny , cn b rt hn ch khi o mu dng bt hoc mu
dng ht do phn x khch tn.
Nhng loi nh sng n sc c s dng trong thit b NIR l quang th
iu chnh b lc ( AOTF ) , AOTF bao gm mt tinh th TeO2 ,khi chm tia ti
i qua n sng m c to ra. V nhng tinh th b nhiu x theo chiu dc vi
mt chu k bng vi bc sng di v chng i t mt bn ny vt liu sang mt
bn kia vt liu . u im chnh ca AOTF l s dng my rt n gin v s n
nh v bc sng khi o.
2.2 Diod quang ph k
Diod quang ph k c s dng 1 thit b hng ngoi pht x. Chng
mang c 2 chc nng l ngun sng v c h thng la chn bc sng quang ph
thng c phm vi o vo khong 400 1700 nm. Chng c u im l o vi tc
rt nhanh ( c chng 1 ph/giy ) v khng tc ng n vt mu . Nhng tnh

nng c bit ny c dng khi hm lng mu nhiu hoc s cn thit khi o

mu vi thi gian ngn .
2.3 Thit b lc
Cc thit b lc thng c dng ph bin nht ng dng trong thc
phm. Cc b lc ny c chn th hin s hp thu trong cc ng dng ph
bin nht. V d nh protein , m v du trong cc mu nng nghip .Thit b ny
c thit k dng trong 1 phm vi phn tch gii hn; trong phng th nghim
hoc trc tuyn .
2.4 Mt s thit b ph bin:
My NIRQuest256:
Bc sng s dng t 900- 2050nm.
NIRQuest d s dng, hiu qu ng dng ca n cao.
Thit k nh gn. thit k hiu chnh a dng c dng trong chun on y t,
phn tch dc phm,gim st v kim sot cht lng thc phm.
My quang ph SpectraStar
Thit b quang ph cn hng ngoi SpectraStar cho kt qu c tin cy cao.
D s dng v sa cha.
Ca s ca SpectraStar linh hot x l tng s mu Mu cng c th c
phn tch thng qua mt lot cc ng mu, Petri, cc. Cc h thng ca s
SpectraStar c thit lp sn cu hnh bc sng trong vng cn hng ngoi
SpectraStar c bc sng t 1100 ln n 2500 nm.
Thit b cn hng ngoi NIR
Hng sn xut : BUCHI Thy S
Di ph: 800 2500 nm, chnh xc sng: 0.2 cm-1, Nhit lm vic: 5
350C
ng dng :

ng dng vo cc ngnh cng nghip dc phm, thc phm v thc n chn

nui, cng nghip Sn v cng nghip ha cht.
Thit b cung cp nhiu u d v vt ch mu khc nhau mang n nhiu la
chn cho khch hng nh : u d m su vo bao b nguyn liu, u d m
vo dung dch lng, cc dng cha a petri, chai vials, thuc vin, bao b,
cuvet,

...

Nhng u im ca model NIRFlex N-500 :

-

Kim tra nhanh trong vi giy cho kt qu chnh xc.

Cng sut : l la chn ti u cho nhng yu cu kim tra mu trn 20

mu/ ngy.

5 loi u d khc nhau, kim tra hn 10 ch tiu khc nhau.

Cho kt qu xc thc v ng tin cy.

c thit k kinh t.

Thch hp cho mi trng - Khng s dng ha cht x l mu.

An ton - khng c phn ng ha hc.

Hiu qu - khi ng 1 ln duy nht trong ngy.

a nng - o lng cng mt lc nhiu ch tiu trn cng mt mu.

3.2. Phn x khuch tn

i vi mt b mt nhn nh knh, hu ht cc bc x b phn x t b mt
ca gng v s hp thu khng din ra. Trong phm vi bc sng 1100 - 2500
nm, s lng tn x truyn qua qua 1 cm mu l khng ng k. Hin tng ny
c gi l phn x khuch tn, bi v hu ht cc bc x b phn x. Nu bc x
b khuch tn m khng thm nhp vo mu th ging nh phn x gng khng
xy ra s hp th. Tuy nhin, nu cc bc x thm nhp vo b mt khi n t n
mc phn t n c th b phn x,hp th, hay truyn i.
Mt th nghim NIR in hnh khuch tn phn x c th hin trong
hnh 5.

Hnh 5. Phn tch phn x khuch tn ca mt mu bt.

Mt mu bt c cho vo su 1 cm trong 1 ci gi, v c ph bi thch
anh. Cc mu th sau c t vo thit, ni n c chiu bc x NIR v cc
bc x phn x c o bng cch t cc detector vi gc nghing 45.
Cc th nghim phn x khuch tn c th c iu chnh s dng vi
cht lng bng cch t mt ming gm bn di mu. Trong ch trnh by
mu ny, c gi l transflectance, bc x c truyn qua mu, phn x t gm
sau truyn tr li trc khi thng qua cc mu, cui cng n cc detector.
Transflectance l mt dng kt hp gia truyn v phn x. Phng php ny c
bit hiu qu cho nhiu loi mu nh tri cy.

4.ng dng:
4.1

Nc:

Vic o m l mt trong nhng ng dng chnh ca phng php NIR.

Nc tinh khit c di hp th mnh ti 970, 1190, 1440 v 1940 nm . Sng
dao ng mnh lit, cao nht ti 1940 nm.
V tr v hnh dng ca cc di hp th nc b nh hng bi nhiu yu t
nh: nhit , nng cht tan v ht kch thc ca mu.
4.2

Protein :

Cc protein c c tnh hp thu cc bc sng n 1523, 1600 nm, 2050 v

2180 nm. Cc bc sng ti 2180 nm thng c s dng trong phn tch
protein.
Phn tch cc sn phm protein n gin nh bt l rt chnh xc. Tuy
nhin i vi cc cht khng ng nht v thc n vi cc thnh phn hn hp n
c sai lch 0,16-0,45%.
4.3 Glucid:

Glucid c tm quan trng ln trong thc n ng vt.

Theo tnh cht sinh ha ca n, glucid c nhiu vai tr dinh dng.
Cc vng quang ph hp th mnh nht l gia 2070 v 2110 nm, ni
carbohydrate c di hp th mnh do sng ko di rung ng ca nhm CO v OH
Saccharose c phn tch trong nhiu loi thc phm dnh cho con ngi
v ng vt, vi sai s t 0,2 n 1%. N gip xc nh d dng lng saccharose
thm vo thc phm da vo kt qu phn tch ng dng t nhin.
Phng php ny c th phn tch cc thng s trn vi chnh xc cao.
5. ng dng NIR trong phn tch thc n th
Nhu cu v cht lng thc n th xanh v ang tng ln ng k trong
nhng nm gn y v mt vi l do. Cc k thut c s dng rng ri nhng
theo li kinh nghim o hm lng x ca thc n th xanh l tn cng sc v
tn km thm ch bng cc trang thit b tiu ho hin i, mt nhiu thi gian. K
thut vt l, phi ph hu ca knh quang ph cn tia hng ngoi (NIR) c
xem l k thut phn tch hin hnh v thc dng nht p ng cho ngnh nng
nghip thc phm. K thut cng "xanh v sch" v khng s dng ho cht,
khng c vn v sc kho v an ton.
Knh quang ph NIR i din cho mt s khi im cn bn t cc phng
php phn tch thng thng, ton b mu thc n th xanh c c trng
bi s thp th vng NIR ch khng phi cc mu ph ring bit c x l vi
nhiu ho cht phn tch cc mu thnh t rin. Nhng tr ngi chnh ca knh
quang ph NIR l chi ph ban u cao cho dng c v tin cy.
5.1 nh ga thc n th xanh bi knh quang ph NIR:
S dng thnh cng NIR o cc thnh phn hu c ca thc n th xanh
c nhiu cng nhn thc hin, cng nh protein v x, cc cht carbohydrate
tan trong nc v cc cht phi carbohydrate tng s cng c o thnh cng bi
NIR. Cc thit b NIR cng cho php phn tch thc n th xanh ti v khng

nhim (v d: c v c ti). Nhiu tc gi (1994) , (1996) cho rng knh quang

ph NIR c th c s dng on c tnh ln men v cc thng s sinh hc
trong chua thc n xanh. Hn ch ch yu trong vic s dng knh quang ph
NIR phn tch thc n th xanhh l khng cc phng php tham kho cc
phng th nghim c truyn. Muray (1988( khng nh: "chng ta ang s dng
ho hc th k 19 mc (chia , calibrate) cng ngh th k 20".
5.2 Vai tr ca knh quang ph NIR trong nh gi thc n th xanh
Cc cng trnh nghin cu ca Lindgren (1983) v Robert (1986) cho thy
knh quang ph NIR cho d on t l tiu ho tt hn so vi cc bc tin hnh
trong phng th nghim c truyn. Barber (1990) cho thy NIR c th d on t
l tiu ho cht hu c (OMD) trong phng th nghim chnh xc hn so vi
phng php phng th nghim thng thng. Chia (cablication) NIR cng
thnh cng on t l tiu ho v hm lng nng lng trao i (ME) ca thc
n th xanh khc gm c v rm ng cc. Godon (1998) s dng vic chua
c xanh d on OMD invivo v lng n vo t do.
5.3 D on kha cnh mi v gi tr nng lng thc n th xanh
Xc nh nng lng ln men c mt tm quan trng v n i din cho
phn nng lng ca khu phn cho tng hp protein. Trong tng lai NIR c vai
tr d on nng ca tng axit hoc axit tng s. D on axit ln lem chua
th hin tip cn xc nh hm lng nng lng c kh nng ln men khc
nhau.
5.4 D on nhng kha cnh mi v gi tr protein thc n th xanh
i vi gia sc nhai li, cht lng protein c miu t r bng cch c
tnh 3 kha cnh tiu ho protein trong d c: phn tan nhanh, phn khng tan
nhng phn ly v t l phn ly ca phn c kh nng phn ly. Waters v Givens
(1992) cho rng c th thc hin c chia NIR cho gi tr nit phn ly. V
trong chua c t l nit cao nhng bin ng (0,45-0,75) l nit ho tan trong

nc v sau ho tan trong d c, kh nng d on nit ho tan bi knh quang

ph NIR l mt ci tin quan tng v d on n gin tng nit v hm lng
protein th, v d: c tnh nit trong thc n chua bi knh quang ph NIR nh
sau:
Nit

Gi tr TB (g/kg s
dng)

Nit tng s

9.55

Nit ho tan

3.48

Nit khng ho tan

5.97

5.5 S dng quang ph NIR theo di tiu ho thc n th xanh

bit c t l tiu ho loi thc n ny ngi ta dng cc bc sng
sau y:
Loi thc n th

D on

Bc sng (nm)

xanh
u

Sau

DMD

2266

1662

ME

1668

1364

Lignin

1658

2286

C kh

DMD

1326

2266

C kh/c

ME

1666

1690

OMD

2266

1662

Hn hp thc n th
xanh

invivo

invivo

invivo
C

ME

1658

2280

Rm ng cc

OMD

1662

invivo
Vng quang ph quanh 1650-1670 v 2260-2280nm l vng lin quan n
tiu ho. Bc sng u cng vng cho t l tiu ho nm gia 1664 v 1696nm,
rm ng cc, vng 1650 v 2254nm lin quan n phn khng tiu ho thc n
th xanh, vng ny cng quan trng lin quan n s phn ly c chua, ng
chua v c xanh vng ny cng lin quan n lignin.
5.6 Kt lun
Quang ph NIR lm cuc cch mng phn tch v cch mng trong vic
biu th c trng dinh dng cho thc n th xanh. y l mt iu quan trng v
sn xut thc phm cho nhn loi ton th gii t gia sc nhai li l ph thuc
nhiu vo vic s dng c hiu qu ca mt phm vi a dng ngun thc n th
xanh. S pht trin quang ph NIR cho php nh gi nhanh thc n th xanh
t c cho php ra cc quyt nh nhanh chng chin lc v kinh t i vi
vic b sung ph hp hoc nng cp thc n th xanh. H thng nh gi hin ti
cho vic m t c im dinh dng ca thc n th xanh v cc thc n khc cho
gia sc nhai li ang tri qua nhng thay i rt quan trng nhiu ni trn th
gii, vi trng tm l c tnh vic b sung dinh dng cho gia sc hn l c
tnh cc gi tr nng lng v protein. Nhng tip cn ny s i hi cc phng
php t hp hn trong nh gi v chng s p dng rng ri nu chng c d
on bi knh quang ph NIR.