LI GII THIU Trong my nm gn y, nn kinh t nc ta tri qua nhng thng trm do nh hng ca cuc khng hong ti chnh ton

n cu cng nh xut pht t ni ti ca nn kinh t: tng trng cao nhng cha n nh, lm pht tng cao (nm 2008) v c bit hn na l tnh trng thm ht cn cn vng lai bt ngun t thm ht cn cn thng mi ngy cng gia tng. Bn cnh , do tc ng ca cuc khng hong ti chnh ton cu v hin trng mi trng u t ca Vit Nam cha c ci thin nh mong i, dng vn u t trc tip v gin tip nc ngoi vo Vit Nam cha tng trng vng chc. Hin trng ny chc chn s gy sc p khng nh n cn cn thanh ton quc t v kh nng chng cc c sc bn ngoi v tnh bn vng ca nn kinh t khi d tr ngoi hi ca Vit Nam c xu hng thu hp. T thc trng trn, ti ny vi mong mun lm r u l nguyn nhn su xa tc ng n trng thi ca cn cn vng lai v sc chu ng thm ht ca n i vi cn cn thanh ton quc t t a ra gii php ci thin. Mc d rt c gng nhng chc chn ti vn khng trnh khi nhng thiu st nht nh,rt mong c s ng gp ca cc bn sinh vin v cc c gi hon thin hn Thiu Ngc Anh Ti chnh nh nc 03k35- i hc Kinh T TP HCM

I.L Thuyt 1.Khi nim Cn cn thanh ton, hay cn cn thanh ton quc t, ghi chp nhng giao dch kinh t ca mt quc gia vi phn cn li ca th gii trong mt thi k nht nh. Nhng giao dch ny c th c tin hnh bi cc c nhn, cc doanh nghip c tr trong nc hay chnh ph ca quc gia . i tng giao dch bao gm cc loi hng ha, dch v, ti sn thc, ti sn ti chnh, v mt s chuyn khon. Thi k xem xt c th l mt thng, mt qu, song thng l mt nm. Nhng giao dch i hi s thanh ton t pha ngi c tr trong nc ti ngi c tr ngoi nc c ghi vo bn ti sn n. Cc giao dch i hi s thanh ton t pha ngi c tr ngoi nc cho ngi c tr trong nc c ghi vo bn ti sn c. Ti khon vng lai (cn gi l cn cn vng lai) trong cn cn thanh ton ca mt quc gia ghi chp nhng giao dch v hng ha v dch vgia ngi c tr trong nc vi ngi c tr ngoi nc. Nhng giao dch dn ti s thanh ton ca ngi c tr trong nc cho ngi c tr ngoi nc c ghi vo bn "n" (theo truyn thng k ton s c ghi bng mc ). Cn nhng giao dch dn ti s thanh ton ca ngi c tr ngoi nc cho ngi c tr trong nc c ghi vo bn "c" (ghi bng mc en). Thng d ti khon vng lai xy ra khi bn c ln hn bn n. Cn cn thng mi l mt mc trong ti khon vng lai ca cn cn thanh ton quc t. Cn cn thng mi ghi li nhng thay i trong xut khu v nhp khu ca mt quc gia trong mt khong thi gian nht nh (qu hoc nm) cng nh mc chnh lch (xut khu tr i nhp khu) gia chng. Khi mc chnh lch l ln hn 0, th cn cn thng mi c thng d. Ngc li, khi mc chnh lch nh hn 0, th cn cn thng mi c thm ht. Khi mc chnh lch ng bng 0, cn cn thng mi trng thi cn bng. Cn cn thng mi cn c gi l xut khu rng hoc thng d thng mi. Khi cn cn thng mi c thng d, xut khu rng/thng d thng mi mang gi tr dng. Khi cn cn thng mi c thm ht, xut khu rng/thng d thng mi mang gi tr m. Lc ny cn c th gi l thm ht thng mi. Tuy nhin, cn lu l cc khi nim xut khu, nhp khu, xut khu rng, thng d/thm ht thng mi trong l lun thng mi quc t rng hn cc trong cch xy dng bng biu cn cn thanh ton quc t bi l chng bao gm c hng ha ln dch v. 2.Nhn t nh hng n cn cn thng mi
2

2.1)Xut khu v nhp khu

Nhp khu: c xu hng tng khi GDP tng v thm ch n cn tng nhanh hn. S gia tng ca nhp khu khi GDP tng ph thuc xu hng nhp khu bin (MPZ). MPZ l phn ca GDP c thm m ngi dn mun chi cho nhp khu. V d, MPZ bng 0,2 ngha l c 1 ng GDP c thm th ngi dn c xu hng dng 0,2 ng cho nhp khu. Ngoi ra, nhp khu ph thuc gi c tng i gia hng ha sn xut trong nc v hng ha sn xut ti nc ngoi. Nu gi c trong nc tng tng i so vi gi th trng quc t th nhp khu s tng ln v ngc li. V d: nu gi xa p sn xut ti Vit Nam tng tng i so vi gi xe p Nht Bn th ngi dn c xu hng tiu th nhiu xe p Nht Bn hn dn n nhp khu mt hng ny cng tng. Xut khu: ch yu ph thuc vo nhng g ang din bin ti cc quc gia khc v xut khu ca nc ny chnh l nhp khu ca nc khc. Do vy n ch yu ph thuc vo sn lng v thu nhp ca cc quc gia bn hng. Chnh v th trong cc m hnh kinh t ngi ta thng coi xut khu l yu t t nh.

2.2)T gi hi oi T gi hi oi: l nhn t rt quan trng i vi cc quc gia v n nh hng n gi tng i gia hng ha sn xut trong nc vi hng ha trn th trng quc t. Khi t gi ca ng tin ca mt quc gia tng ln th gi c ca hng ha nhp khu s tr nn r hn trong khi gi hng xut khu li tr nn t hn i vi ngi nc ngoi. V th vic t gi ng ni t tng ln s gy bt li cho xut khu v thun li cho nhp khu dn n kt qu l xut khu rng gim. Ngc li, khi t gi ng ni t gim xung, xut khu s c li th trong khi nhp khu gp bt li v xut khu rng tng ln. c)nh hng ca dng vn: Cn cn thng mi l mt trong nhng yu t ca ti sn quc gia. Cn cn thng mi ph thuc vo chnh lch gia u t v tit kim trong nn kinh t. Mc chnh lch gia tit kim v u t c b p bi cc dng vn u t nc ngoi nh FDI, ODA, FPI, kiu hi v cc dng vn vay thng mi khc. 2.3)nh hng ca thu nhp: Khi thu nhp trong nc tng, nhu cu nhp khu hng ha cng ng thi tng theo. Trong khi , khi kinh t nc ngoi tng trng, h cng tng nhu cu nhp khu hng ha t nc khc v lm cho xut khu ca i tc thng mi tng ln. Do vy cn cn thng mi ph thuc vo tng trng kinh t. 2.4)Cc chnh sch thng mi v pht trin kinh t: Cc chnh sch thu, bo h hng ha trong nc cng nh hng mnh n cn cn thng mi. Nhng ro cn ny hn ch nhp khu mt s mt hng ci thin cn cn thng mi. Cc chnh sch lin quan n pht trin kinh t v xut nhp khu khc cng
3

s nh hng mnh n cn cn thng mi. Ngoi ra, cn cn thng mi cn ph thuc vo c cu ca nn kinh t v chin lc pht trin cng nghip ca quc gia. 2.5)T l trao i T l trao i biu hin gi m mt nc c th chp nhn tr cho hng hoa nhp khu vi gi xut khu ca nc .Ni cch khc l t s gia gi xut khu v gi nhp khu.Do t l trao i c nh hng n cn cn thng mi. 2.6)Ph gi tin t Ph gi(hay nng gi) l gim bt (hay tng) t gi hi oi m c chnh ph ng h.Ph gi a n tng gi hng nhp khu v gim gi hng xut khu ca quc gia.Do to ra mt khon thng d trong ti khon vng lai ca cn cn thanh ton. II.Thc tin ti Vit Nam 1)Phn tch SWOT 1.1)im mnh -Vit Nam c nh gi cao nh n nh chnh tr v an ton v x hi, c sc hp dn i vi cc thng nhn v cc nh u t nc ngoi. Bn thn vic Vit Nam tch cc tham gia hi nhp kinh t khu vc v th gii - T sau i mi, c bit l t sau khi Quc hi ban hnh Lut u t nc ngoi, s nc v vng lnh th u t vo Vit Nam cng nh nhp khu hng ho t Vit Nam bc u c m rng. - T sau khi Hip nh Thng mi Vit- M c k kt nm 2000 v khi Vit Nam tr thnh thnh vin T chc Thng mi Th gii (WTO) nm 2007, hu ht cc nc v vng lnh th trn th gii nhp khu hng ho t Vit Nam. Cng v th m kim ngch xut khu ca Vit Nam tng ln nhanh chng. -Vit nam l ni c ngun nhn cng,mng bng r,ti nguyn thin nhin phong ph,iu kin t nhin thun li,c th mnh v mt hng nng sn nh caf,tiu, c ph, ht tiu, nhn iu, ch, du th, than , hng in t v linh kin my tnh, sn phm g, xe p v ph tng 1.2)im yu - nc ta hin nay cng nghip ph tr cn ht sc n gin,hu nh cha c g nhiu, quy m SX nh l,ch yu sn xut cc linh kin chi tit gin n,gi tr gia tng thp v cn c s chnh lch v nng lc ph tr gia cc DN va v nh ni a ca Vit Nam vi cc yu cu ca cc hng sn xut ton cu. - C cu kinh t nhn chung cn yu km so vi cc nc. Thng thng, khi chn ngnh trng im, phi xem xt n hai yu t l ch s lan ta ni a v ch s kch thch nhp khu. Nhng nc ta, mt s ngnh nh cng nghip v xy dng c t trng vn u t kh ln nhng ch s lan ta ni a thp, trong khi ch s kch thch nhp khu li cao bt thng. - Trong thc t, chnh sch bo h ca Vit Nam cn nhiu cm tnh. Nhng ngnh c th cnh tranh th h s bo h hu hiu - bo h sn xut ngy cng gim, thm ch c nhng nhm cn c t l m. Ngc li, vi nhng ngnh khng th cnh tranh th h s bo h hu hiu cho sn xut li ngy cng tng
4

- Vic p dng cc bin php to thun li cho thng mi v nng cao cc dch v h tr thng mi to iu kin thun li hn cho xut khu nhng cng ng thi thc y c hot ng nhp khu. -Quy m xut khu vn cn nh b, kim ngch xut khu bnh qun u ngi t mc 473 USD/ngi l thp so vi cc nc trong khu vc v trn th gii. -Xut khu tng trng nhanh nhng cha vng chc v rt d b tn thng bi s bin ng gi c trn th trng th gii hay s xut hin ca cc ro cn thng mi mi ca nc ngoi. - T l nhp khu l cu phn trong xut khu cn rt cao, chim khong 2/3 gi xut xng. -C cu mt hng xut khu cha hp l, th hin trn c 3 phng din: chng loi hng ho xut khu cn n iu, chm xut hin nhng mt hng xut khu mi c ng gp kim ngch ng k; cc mt hng xut khu c gi tr gia tng cn thp, xut khu ch yu vn ph thuc vo cc mt hng nh khong sn, nng, lm, thu, hi sn, trong khi cc mt hng cng nghip nh dt may, da giy, in t v linh kin my tnh... ch yu vn cn mang tnh cht gia cng; qu trnh chuyn dch c cu mt hng xut khu theo hng cng nghip ha din ra chm v cha c gii php c bn, trit . -V thc cht, c cu hng xut khu thi gian qua ch yu chuyn dch theo chiu rng, cha i vo chiu su, xut khu ch yu da vo khai thc li th so snh sn c m cha khai thc c li th cnh tranh thng qua vic xy dng cc ngnh cng nghip c mi lin kt cht ch vi nhau hnh thnh chui gi tr gia tng xut khu ln - Kh nng ch ng nm bt nhng c hi thun li thm nhp v khai thc cc th trng xut khu cn nhiu hn ch. Cha tn dng trit li ch t vic gia nhp WTO, cc hip nh thng mi song phng v khu vc k kt gia Vit Nam v cc i tc khai thc ht tim nng ca cc th trng ln nh Hoa K, EU, Trung Quc. -Cng tc ca mng li i din, c bit v thng mi nc ngoi cn nhiu yu km, cha thc s h tr tt cho hot ng xut khu, cc chng trnh xc tin thng mi nh l, ri rc, hiu qu cha cao. -Vit Nam li l vic l thuc qu nhiu vo vic xut khu vo M. Trong nm 2009, M l th trng xut khu ln nht ca Vit Nam vi gi tr tng ng 20% tng kim ngch xut khu. - Th trng xut khu tng trng khng u, trong khi th trng ASEAN, EU, Hoa K tng trng kh cao th mt s th trng quan trng khc tng chm hoc gim nh Trung Quc, Nht Bn v Australia.. 1.3)C hi -Theo cam kt t 1/1/2010, cc mt hng nhp khu t Vit Nam vo Trung Quc v cc nc ASEAN 6 s c hng mc thu nhp khu t 0-5%. Vit Nam c thc hin cam kt mun hn 5 nm bt u t nm 2015. Bi vy y l c hi rt ln cho hng ha Vit Nam tng cng xut khu sang Trung Quc trong thi gian 5 nm ti. -S bin ng khng ngng ca nn kinh t ton cu cng l c hi nng cao cc kh nng cnh tranh v tnh thch nghi ca cc doanh nghip VitNam. Cc vn qun tr doanh nghip, qun tr ri ro, ti cu trc hot ng sn xut kinh doanh, cng nh u t vo cng ngh, nng cao kh nng cnh tranh, nng sut lao ng, o to k nng cho lao ng cn c cc doanh nghip thc hin nghim tc mi c hiu qu.
5

-Kinh t ca cc nc thnh vin EU vn ang kh khan trong giai on ny nhng nhu cu nhp khu v tiu th mt hng giy dp ti EU vn ng mc cao to c hi gia tng xut,khu cho doanh nghip VN -T nm 2010, khi Hip nh i tc kinh t Vit - Nht (VJEPA) c trin khai ng b, s c trn 800 dng sn phm nng sn v thy sn Vit Nam vo Nht vi thu sut 0%. iu ny ang m ra nhng c hi ln cho cc doanh nghip ch bin nng, thy sn. vic gim thu mnh m cc mt hng nng sn xut khu vo Nht m ra cho cc doanh nghip c hi tng nng lc cnh tranh. C th, theo cc cam kt ca VJEPA, Nht Bn cam kt gim thu i vi cc mt hng tng ng vi gn 84% gi tr nng sn xut khu ca Vit Nam. Trong , ngay khi VJEPA c hiu lc, trong s 2.020 dng thu nng sn, Nht Bn xa b ngay i vi 784 dng, chim 36% tng s dng thu nng sn v chim 67,6% gi tr hng xut khu ca Vit Nam. -Vic ra nhp cc t chc kinh t ln,cc hip nh t do thng mivi bn b trn th gii to iu kin tip thu k thut,khoa hoc cng ngh..t to li th cho xut khu.. 1.4)Thch thc -Thng xuyn phi i u vi ro cn thng mi ca cc nc cng l thch thc khng nh i vi cc doanh nghip VN trong xu th hi nhp v tnh cnh tranh cn thp. Chnh v vy, nguy c Vit Nam phi i mt vi hng trm v kin mi nm, tranh chp thng mi v con s cc v kin s ngy cng tng - p dng thu nhp khu thp hn i vi thng mi hng ho theo FTA trong ni khi ASEAN (AFTA), FTA gia ASEAN vi Trung Quc (ACFTA), v vic gia nhp WTO trong 2007, lm cho hng nhp khu tr nn r i tng i so vi cc sn phm trong nc v ph hp hn vi ti tin ca dn chng nn to ra t l tiu dng hng nhp khu cao hn. -T gi hi oi gi mc thp mt s nc t bit l Trung Quc (VN nhp khu ti 90%) gy kh khn trong vic iu chnh cn cn thng mi ca VN. - Hng ho xut khu cha a dng, tp trung vo mt s ngnh hng nh du th,dt may, thu sn, nng sn v giy dp. Do vy, Vit Nam d chu nh hng tiu cc khi c s bin ng ln v gi hng ho cng nh bin ng trong nhu cu th trng nc ngoi - S bin ng trong gi hng ho th gii dn ti hot ng u c hng ho, nn nhiu hng ho c nhp khu tch tr trc khi gi tng. -Kh nng cnh tranh ca hng XK Vit Nam cn thp do nhiu mt hng gia cng, XK ph thuc nhiu vo ngun nguyn liu nhp khu, tin thc hin cc d n sn xut nguyn liu, ph liu, pht trin cng nghip ph tr cn chm. Tnh trng thiu ht lao ng, nht l lao ng c tay ngh cao, c xu hng gia tng. Ngoi ra, chi ph nhn cng c xu hng tng nhanh cng khin hng ha sn xut ti Vit Nam mt dn li th gi nhn cng r; nng lng cho sn xut nh than, in, cha pht trin kp p ng nhu cu pht trin cc ngnh kinh t khc... - Vit Nam vn phi mt nhiu nm tr thnh mt nn kinh t xut khu trong iu kin phi cnh tranh khc lit vi ngi hng xm Trung Quc. lm c iu ny, cc doanh nghip Vit Nam bt u hng ti nhng th trng kh tnh vi nhng sn phm c th thay v cnh tranh v gi cng nh nhn cng lao ng vi i th ln Trung
6

Quc -Nhiu nhm hng chm ngng, kh tng tip. Bn cnh , xut khu Vit Nam cng phi s i mt thm vi nhiu ro cn thng mi mi... qu trnh phc hi ca kinh t th gii cha ng nhiu ri ro, kh lng. Nhng vn hu khng hong nh bo h mu dch, bin ng gi c, lm pht, khan him nguyn liu, nng lng... c th xy ra, s tc ng xu n pht trin kinh t cc nc, nht l cc nc ang pht trin nh nc ta. - Hot ng ca h thng ti chnh ca Vit Nam cn nhiu ri ro, lm pht c nguy c tng ln cng nh i sng nhn dn cn nhiu kh khn. Sc cnh tranh ca c nn kinh t v ca cc doanh nghip cn mc thp. Bn cnh , tnh hnh thin tai, dch bnh c th cn din bin phc tp... nhiu cam kt ca Vit Nam khi gia nhp WTO n thi hn thc thi, nht l cam kt v m ca lnh vc dch v, ti chnh, bn l, to ra thch thc khng nh i vi cc doanh nghip Vit Nam.. -Chin lc hng mnh ra xut khu mt cch qu mc c th a ti nhng kh khn nghim trng mt khi th trng ngoi nc chao o, do c th s din ra xu th c cu li th trng theo hng cn bng hn gia th trng trong nc v ngoi nc, nht l cc nn kinh t c dung lng th trng ni a ln. 2)Cn cn thng mi Vit Nam hin nay-Thc trng v phn tch 2.1)Nhn li nm 2010 Hot ng xut khu nm 2010 vi tng kim ngch xut khu t 71,63 t USD, tng 25,5% so vi mc thc hin nm 2009, ng thi l mc tng trng cao, vt xa ch tiu Quc hi ra. Cc doanh nghip Vit Nam xut khu 32,8 t USD gi tr hng ha (khng k du th), cn DN c vn nc ngoi t kim ngch 33,8 t USD. C cu ngnh hng xut khu c s chuyn dch tng bc, theo hng tch cc trong bi cnh gi c trong khu vc v trn th trng quc t tng nhanh. Phn ln cc loi hng xut khu ch lc ca ta u c mc tng trng cao, nh go, dt may, da giy, g, my tnh Mt s mt hng xut khu tiu biu 2010 Tn hng Dt may Thy sn Dy da Go C ph Tr gi(v 1000 ) 11209676 5016297 5122259 3247860 1851358 T l phn trm trong xut khu(%) 15.5 6.9 7 4.5 2.5

Ngun:tng cc thng k
7

2010 Vit Nam c 18 mt hng t kim ngch xut khu hn 1 t USD cho thy, nng lc cnh tranh ca cc mt hng xut khu c nng ln r rt. Hng dt may ng u v kim ngch xut khu (t 11 t USD, tng 21,3% so vi nm trc v chim 15,5% tng kim ngch xut khu ca c nc), vt 8% so vi mc tiu xut khu t ra t u nm. V ch th hai l mt hng da giy, thu sn. Tuy b p thu bn ph gi mt s th trng, c bit l thu sn cn chu s kim tra kht khe v an ton v sinh thc phm, song do chng ta ch ng u t chiu su, to mt hng mi v m rng th trng nn kim ngch xut khu ca hai mt hng trn u t trn 4,9 t USD, ln lt vt 13,4% v 8,1% mc tiu xut khu t ra t u nm. Tip theo, mt hng go t kim ngch hn 3 t USD v vt 8,6% so vi mc tiu u nm. c bit, so vi nm 2009, chng ta c thm 5 mt hng mi c kim ngch xut khu trn 1 t USD gm ht iu, xng du cc loi, sn phm cht do, dy in cp in v phng tin vn ti, a tng s mt hng c kim ngch 1 t USD tr ln l 18 mt hng. Bn cnh cc mt hng truyn thng l th mnh ca Vit Nam ni trn, nhiu mt hng xut khu mi nh my mc thit b, ph tng, phng tin vn ti, ha cht, sn phm ha cht, sn phm cao su, sn phm thy tinh... kim ngch xut khu tng mnh, iu ny khng nh ch trng pht trin mt hng xut khu mi tng bc pht huy hiu qu trong nm qua, ng thi cho thy nng lc sn xut hng xut khu ca nn kinh t ngy cng c m rng. Trong s cc mt hng xut khu ch lc, mt s mt hng c kim ngch xut khu tip tc xp th hng cao so vi cc nc xut khu trn th gii, c kh nng nh hng n th trng th gii nh go v c ph (ng th 2 th gii v xut khu), cao su, ht tiu, ht iu. Gi xut khu ca hu ht cc mt hng xut khu u tng do gi th trng th gii tng mnh, ng thi nh hm lng ch bin trong sn phm xut khu c nng ln. Th trng xut khu c m rng v ton b cc th trng xut khu u vt mc tiu tng trng. C th, xut khu sang n tng 133%, i Loan tng 28%, Hng Kng tng 46%, Hn Quc tng 38%, Trung Quc tng 45%. Trong s 11 mt hng tiu dng nhp khu ch yu, chim hn 83% tng kim ngch nhp khu hng tiu dng, th kim ngch ca 5 mt hng tng kh cao l sa v sn phm t sa tng 59,5%; rau v mt s loi c, qu tng 44,9%; du m ng thc vt tng 29,6%; ng v cc loi ko ng tng 105,8%; my mc thit b in s dng trong gia nh tng 23,9%. C th thy nhp khu hng tiu dng tng l do nhp khu nhng mt hng tiu dng cn thit (khng phi hng xa x, cao cp) tng mnh, nh ng, sa, du n. Nhng mt hng ny trong nc sn xut c nhng cha p ng c nhu cu v c v cht lng. Nhp khu nhiu mt hng tiu dng xa x, cao cp c xu hng gim hoc ch tng nh so vi nm 2009, nh nhp khu qu gim 13,4%, ung, ru gim 34,7%, t nguyn chic di 10 ch gim 7,4%; in thoi di ng tng nh 2,8% v nc hoa v m phm tng 14,8%.... Nhp khu nhiu mt hng nguyn nhin vt liu tng mnh v lng trong thi gian gn y cho thy sn xut, xut khu ang trn tng trng. Tuy nhin, gi nhp khu nhiu mt hng tng mnh nh hng khng nh n u vo ca sn xut kinh doanh,
8

trong khi gi hng ha xut khu li tng khng bng gi nhp khu, gy nhiu kh khn cho DN sn xut xut khu. Nhp khu nhm hng cn hn ch nhp khu (hng tiu dng, t t 9 ch tr xung, xe my) tng 13%, thp hn so vi mc tng trng chung 18,4%. 2.2)Cc mt hng xut khu ch yu: a. Nhm hng khong sn, nhin liu: Thng nm ch ring hai mt hng du th v than chim gn 20% tng kim ngch xut khu c nc. Sn lng xut khu du th v than tng trng khng n nh. Khi lng xut khu du th ch tng nh trong nhng nm u ca giai on 2001-2007 ri gim dn v sau ny. S d c s st gim ny l do cc m du c dn cn kit trong khi cng tc thm d v mua li m du mi ca cc nc khc khng t nhiu tin trin. tit kim ti nguyn v bo v mi trng, trong nhng nm ti kim ngch xut khu cc mt hng ny s gim dn. Trong n xut khu 2006-2010, B thng mi iu chnh mc tiu xut khu khong sn, nhin liu xung cn 9,6% vo nm 2010, trong gi tr xut khu du th cn 6,1 t USD v than cn 325 triu USD. b. Nhm hng nng lm thy sn y l nhng mt hng chu nhiu tc ng ca th trng th gii. Trong nhng nm 2001-2003, do nh hng ca kinh t th gii suy gim, nhu cu v nng sn, thy sn gim lm gim gi hng lot mt hng xut khu ch lc ca Vit Nam. Kim ngch xut khu tng rt chm trong giai on ny. Nhng nm cn li do tnh hnh kinh t th gii phc hi v chi ph sn xut gia tng; gi tr xut khu nng, lm, thy sn tng nhanh. Trong nm 2007, khi lng xut khu cc mt hng nng sn c phn gim hoc tng khng nhiu. Tuy nhin, gi tr xut khu li tng rt cao so vi nm 2006. Nguyn nhn l gi nng sn th gii ang trn ln gi. u nm 2008, th gii i mt vi cuc khng hong lng thc khi gi hu ht cc nng sn chnh nh: bp, la m, go u tng gp 2-3 ln trong vng cha y hai nm. *Tm li, do c qu trnh pht trin lu di, khai thc phn ln tim nng nn hot ng xut khu nng, lm, thy sn ca Vit Nam nhng nm qua c xu hng tng trng chm li v khi lng, nhng vn gia tng nhanh v gi tr do gi c th gii c xu hng tng ln. Vic gia nhp WTO t ngnh xut khu nng, lm, thy sn trc nhng thi c v thch thc mi. cc mt hng ny thc s tr thnh th mnh ca xut khu Vit Nam, v lu di cn pht trin theo hng: nng cao dn cht lng sn phm, gia tng hm lng ch bin, y mnh hot ng xy dng v qung b thng hiu, pht trin h tng php l. c. Nhm hng ch bin: y l nhm hng gm nhiu mt hng xut khu ch lc nh: dt may, giy dp, sn phm c kh, sn phm g, sn phm nha, in t, th cng m ngh C th phn chia cc mt hng ny thnh hai nhm + Hng ch bin chnh: th cng m ngh, dt may, giy dp, thc phm ch bin, ha phm tiu dng, sn phm c kh in, vt liu xy dng, sn phm g. + Hng ch bin cao: in t v linh kin my tnh, phn mm. (1) Dt may, da giy:
9

Tnh hnh xut khu dt may, da giy ca Vit Nam lun n nh. Tc tng trng bnh qun ca ngnh dt may l 23%, da giy l 15,3%. Hai ngnh ny c chung c im l s dng nhiu lao ng, ph hp vi li th lao ng gi r Vit Nam. Nhng hn ch ca cc ngnh ny l ph thuc vo ngun nguyn liu ca nc ngoi (60%-70%), hao ph in nng ln. (2) Sn phm g Cc sn phm g gia tng gi tr xut khu mt cch u n, Nm 2004 c tc tng trng k lc 81%, qua a g vo nhm hng c gi tr xut khu trn 1 t USD. Gia nhp WTO m ra nhng thun li v c kh khn cho ngnh ch bin g xut khu. (3) My tnh v linh kin in t: Ngnh xut khu hng in t v linh kin my tnh ang ngy cng c vai tr quan trng trong c cu xut khu ca Vit Nam. Nu nh khng tnh nm 2002 xut khu mt hng ny gim i do nh hng ca suy thoi kinh t th gii th tc tng trng xut khu bnh qun ca mt hng ny gt 29,4%, cao nht trong s cc mt hng ch lc *Tm li, vn nan gii i vi cc sn phm ch bin: dt may, da giy, sn phm g, sn phm nha l ngun nguyn, ph liu phn ln phi nhp khu t nc ngoi. Do vy, gi tr gia tng ca sn phm xut khu cha cao, cc doanh nghip cha thc s ch ng trong vic k kt cc hp ng. Nhiu sn phm ch bin cn mang tnh cht gia cng Cng vi qu trnh hi nhp su vo nn kinh t th gii, trong hn mt thp nin qua, kim ngch xut nhp khu ca Vit Nam c mc tng trng rt cao (trung bnh trn 20% mi nm), tr nm 2009 do tc ng ca cuc khng hong ti chnh ton cu. Theo , t l xut khu/GDP tng t 30% nm 1996 ln ti 68,5% nm 2010, trong khi t l nhp khu/GDP cn tng mnh hn, t 45,6% ln n 80% trong cng thi k, khin tng gi tr thng mi/GDP t 150% - th hin m kh ln ca nn kinh t. C th ni, chin lc hng v xut khu bt u t gia thp k 1990 c nhng ng gp ng k n tng trng kinh t ca Vit Nam trong nhiu nm. Tuy nhin, do tc tng nhp khu nhanh hn nhiu so vi xut khu, cn cn thng mi ngy cng thm ht, v c bit tr nn nghim trng k t nm 2007 - khi Vit Nam chnh thc tr thnh thnh vin chnh thc ca WTO. Trung bnh giai on 2001-2010, nhp siu chim n 12% GDP, v tng ln gn 17% giai on 2007-2010. Nhp siu tng cao v dai dng trong thi gian di m khng c bt k du hiu ci thin no khin th trng ngoi hi lun trong trng thi cng thng, tin ng lun i din sc p gim gi, cn cn thanh ton khng n nh, tnh trng la ha gia tng,. iu ny, cng vi mt s din bin v m bt li khc, kch hot cho nhng bt n kinh t v m ko di trong mt vi nm gn y.

10

Hnh 1: T trng thng mi quc t trn GDP Ngun: GSO v tnh ton ca TVSC 2.3)iu hnh t gi, t gi thc v nhp siu Bn cnh nguyn nhn ct li lin quan n m hnh tng trng kinh t da vo u t, c bit l u t cng hiu qu cha cao, khin chnh lch t l u t v tit kim trong nc ngy cng ni lng, th iu hnh t gi, tc ng n t gi thc - nng lc cnh tranh v gi ca hng ha trong nc, vn c xem l mt nguyn nhn khin thm ht cn cn thng mi quc t gia tng. Cch thc iu hnh t gi trc nm 2010 ca Vit Nam - gi nguyn t gi lin ngn hng mt thi gian di v t ngt iu chnh vi mc khng ln - khin tin ng lun b nh gi cao.

11

Hnh 2: T gi danh ngha, t gi thc v nhp siu Ngun: SBV, GSO v tnh ton ca TVSC Hnh 2 (tnh t gi thc so vi thi im u nm 2000) cho thy, trc nm 2004, t gi tng i n nh, lm pht trong nc thp, t gi thc tng v bm st t gi danh ngha. Tuy nhin, t nm 2007, khi lm pht gia tng, vic iu chnh t gi t linh hot khin t gi thc bt u ri xa dn t gi chnh thc, v tin ng b nh gi thc cao. Mt s quan im cho rng, vic iu chnh t gi danh ngha cha tm, khin t gi thc gim, lm hng ha Vit Nam gim st tnh cnh tranh trn th trng quc t, v tc ng tiu cc n thm ht thng mi. Tuy nhin, sau giai on gim mnh trong nm 2007, t gi thc hu nh rt t bin ng k t u nm 2008, nhng nhp siu li bin ng rt mnh trong cng thi k. iu ny dn n nhng nghi ng rng Vit Nam, liu vic thay i mnh t gi danh ngha (nh ln iu chnh ngy 11/2 va qua), lm tng t gi thc, c ci thin c cn cn thng mi hay khng? 2.4)nh lng tc ng ca iu chnh t gi n xut nhp khu v cn cn thng mi Kt qu u tin ca cc m hnh l c lng phn trm thay i gp ca gi tr xut khu v nhp khu theo 1% thay i ca t gi (h s co gin) cc thng sau khi t gi c iu chnh tng (Hnh 3) Theo l thuyt, khi ph gi ng ni t, gi hng nhp khu s gim tnh cnh tranh dn n nh hng sn lng (volume effect) s lng hng nhp khu s gim xung. Tuy nhin, ph gi cn dn n nh hng gi hng nhp khu (import value effect) gi mi n v hng nhp khu s gia tng.
12

Hnh 3 cho thy khi t gi b iu chnh tng 1%, nhp khu trong thng u tin gim khng ng k (-0,04%), v qu trnh gim s kt thc trong vng 8 thng khong thi gian nh hng sn lng chim u th so vi nh hng gi hng nhp khu. Tuy nhin, t thng th 9, nhp khu bt u tng do tc ng ca t gi, v tnh gp sau 1 nm, gi tr nhp khu c c lng tng 0.06%.

Hnh 3: Tc ng gp ca iu chnh 1% t gi n xut nhp khu Ngun: Kt qu cc m hnh ca TVSC Kim ngch nhp khu khng gim sau khi iu chnh t gi c gii thch bi c im c cu hng ha nhp khu ca Vit Nam. Phn ln hng nhp khu l my mc thit b v nguyn nhin vt liu, chim n khong 85-90% gi tr nhp hng nm trong sut giai on 1995-2010, phc v cho qu trinh sn xut trong nc. Nu giai on u pht trin kinh t th c cu ny c th c cho l hp l, nhng vic c cu ny khng thay i v duy tr qu lu li bc l yu im quan trng l Vit Nam khng pht trin c cc ngnh cng nghip ph tr. V vy, nn kinh t vn b l thuc qu nhiu vo nhm hng u vo nhp khu, d tn thng trc nhng c sc bn ngoi, v khin nhp khu kh gim. Gi tr xut khu, theo m hnh, cng s khng c ci thin sau khi iu chnh tng t gi. Theo l thuyt, t gi tng c th khin gi hng ha Vit Nam cnh tranh hn v v th tng c xut khu. Tuy nhin, iu ny ch ng 3 thng u tin, tc ng tiu cc ca iu chnh t gi bt u th hin t thng th 4 v cc thng tip theo. Sau 1 nm iu chnh tng t gi 1%, gi tr xut khu c c lng s gim 0,15%, do , iu chnh tang t gi cha chc ci thin cn cn thng mi.Xut khu khng tng nh k vng c gii thch bi phn ln hng ha xut khu chnh ca Vit Nam u s dng t trng cc yu t u vo nhp khu ln (v d cc ngnh lng thc nhp khu phn bn, thuc tr su; dt may nhp khu bng vi si, ngnh in t nhp khu my mc v linh kin, .).
13

Sau khi nh hng gi hng nhp khu ln t, chi ph u vo ca cc ngnh sn xut hng xut khu s gia tng, gi u ra tng theo v trung ha li tc ng ca gi hng ha ni a cnh tranh hn lc ban u. Hnh 4 cho thy tc ng gp ca c sc dng t gi n cn cn thng mi ch tch cc trong 8 thng, nhng tnh chung cho c 1 nm, cn cn thng mi khng c ci thin, thm ch theo chiu hng tng nhp siu. Cn cn thng mi gn nh quay tr li trng thi ban u sau 14 thng iu chnh t gi. Vi nhng phn ng ca gi tr xut khu v nhp khu do iu chnh t gi nh phn tch trn, din bin ny ca cn cn thng mi l hon ton c th hiu c.

Hnh 4: Tc ng gp ca c sc dng t gi n cn cn thng mi Ngun: Kt qu cc m hnh ca TVSC

14

Hnh 5:Cn cn thng mi ca Vit Nam theo cc khu vc kinh t

Ngun: Tng cc Thng k, 2009 T sau giai on m ca kinh t, thng mi ca Vit Nam tng ln rt nhanh. Tnh trung bnh t nm 1990 n 2009, xut khu ca Vit Nam tng trung bnh hng nm 18.7%/nm, trong khi nhp khu tng trung bnh 20.1%/nm. Tng kim ngch nhp khu t mc ch bng 76% GDP vo nm 1990 tng ln 162% GDP vo nm 2008. Thm ht thng mi theo cng ngy cng ln, t mc 0.6 t USD nm 1990, v ln nh im vo nm 2008 l 17.51 t USD. S tng mnh ca kim ngch xut nhp khu lm cho nn kinh t Vit Nam c m ngy cng cao. Tuy nhin, tim n sau l nhng ri ro. Tng thm ht thng mi ca Vit Nam t nm 1990 n 2009 ln ti 84 t USD, tng ng vi GDP ca nm 2007. Thm ht thng mi/GDP lin tc tng cao trong nhng nm gn y v ln ti hn 20% GDP vo nm 2008. y l mc cao vt xa trung bnh ca cc nc trn th gii. V c cu nhp khu, phn ln cc mt hng nhp khu ca Vit Nam l my mc thit b v nguyn vt liu, hng tiu dng ch chim cha n 10%. T nm 2000 n nay, nhp khu mt hng tiu dng ch chim 6-8%, nguyn nhin vt liu chim 60-67%, cn li l my mc thit b. Trong c cu mt hng xut khu ca Vit Nam, nguyn liu th v sn phm s ch gi tr gia tng thp chim mt t l kh ln. Kim ngch xut khu khong sn (du th v khong sn khc) t nm 2000 n nay vn lun chim t 30 40%. Nhng mt hng lin quan n nng nghip s ch nh nng lm thy hi sn chim trn 15-17%. Nhng
15

mt hng ch bin chim t trng 43-50%, trong mt t trng kh ln l gia cng may mc, giy da. Hn 70% nguyn liu gia cng xut khu l t nhp khu v gi tr gia tng t mt hng ny tng i thp. Nhng mt hng c hm lng cng ngh v gi tr gia tng cao chim mt t l kh thp trong mt hng xut khu. Trong mt s nm gn y t trng nhp siu t Trung Quc chim hn 90% tng nhp siu ca Vit Nam. Tuy vy, y mi ch l con s chnh thc. Nu thng k c hng ha nhp lu qua bin gii v bng con ng tiu ngch th con s ny c th cn cao hn. iu ng quan ngi l tc gia tng nhp khu t Trung Quc ngy cng nhanh, trong khi xut khu sang nc ny hu nh khng thay i. Hnh 6

2.5)Quan h gia t gi v cn cn thng mi V mt l thuyt nh trnh by trn, gia t gi hi oi v cn cn thng mi c quan h ng bin vi nhau. Biu sau th hin kh r mi quan h ny. Vi s liu theo nm, chng ta thy gia t l X/M c mt mi quan h kh r rng, tr giai on t 2002 n 2004 th mi quan h ny b suy yu. Trng hp khc, xt d liu theo qu t nm 1999 n 2009 th chng ta thy mi quan h ny c ngha hn khi ng xu th c gi tr R2=0.52. Nh vy, biu kh trc quan ny cho thy gia t gi hi oi thc v cn cn thng mi c mt mi quan h ng bin.

16

Biu 7:quan h gia t gi thc v t l xut khu/nhp khu Cc kt qu hi quy bng m hnh kinh t lng cng cho thy c mi quan h gia t gi thc v cn cn thng mi. iu ny cho thy vic ph gi ng tin ng gp vo vic gim nhp siu. Thm ht thng mi cao gy nn rt nhiu ri ro cho nn kinh t v gy sc p mnh ln t gi. Do vy, chnh sch iu hnh t gi khng nhng c vi tr trong vn n nh th trng tin t m cn ng vai tr trong vic kim ch nhp siu. Khng t kin cho rng cn phi ph gi ng ni t gii quyt vn nhp siu ca Vit Nam. Tuy nhin, phn tch trn ch ra rng d t gi v nhp siu c mi quan h vi nhau, nhng vn cn chu nh hng ca nhiu nhn t khc. gim nhp siu cn mt bi ton tng th hn ch khng phi l mt gii php ring l. III.Bin php 1)Bin php ngn hn v di hn Kh khn v cn cn thng mi Vit Nam ch yu c ngun gc t c cu kinh t (l h qu ca c cu u t) v cc iu kin kinh t v m. V vy, ti cu trc nn kinh t, chuyn i m hnh tng trng v s dng cc cng c kinh t v m chnh l cc gii php ph hp nht i ph vi tnh trng hin nay hn l cc cng c chnh sch thng mi, mc d cng c chnh sch thng mi c th dng gii quyt kh khn
17

ca mt s ngnh ngh c th. Cc bin php c xut di y i ph vi kh khn cn cn thanh ton c phn loi theo tnh cht ca vn bt cp l ngn hn hay di hn. xut bin php ngn hn Cng c kinh t v m c th s dng iu chnh s mt cn i bn ngoi thng qua 2 knh chnh, l p dng chnh sch ti kho v chnh sch tin t: .-Tht cht ti kho hoc tin t c th s dng gim tiu dng trong nc, t s gip gim nhu cu i vi hng nhp khu. -Chnh ph c th khuyn khch ngi tiu dng thay i c cu chi tiu theo u tin tiu dng cc mt hng trong nc, gim tiu dng nhp khu thng qua gim t gi thc ca ng ni t. ng ni t gim gi s c tc dng lm cho gi cc hng ho sn xut trong nc tr nn r hn so vi hng ho nc ngoi -Mt cch khc gii quyt bt cp cn cn ti khon vng lai l gim nhu cu nhp khu thng qua tng thu nhp khu. Trong khung kh WTO, thnh vin c php tng thu nhp khu ln ti mc cam kt trn. Trong trng hp ca Vit Nam, d a thu sut (phn chnh lch gia thu sut cam kt trn vi Biu 8: D a thu sut nhp khu trong mt s ngnh trong nm 2009

Ngun: WTO/ITC (2008) S liu Thu Nhp khu Th gii 2008, Geneva thu sut p dng) l tng i ng k v c th s dng nh mt chic phanh hm bt gia tng nhp khu. Biu 8 cho thy cn d a thu sut nhp khu trong nhiu ngnh khc nhau. Khng gian chnh sch cn tng i rng vi Vit Nam trong cc ngnh thit b vn ti, ung v thuc l v thc phm ch bin. Vit Nam cng c th
18

vn dng cc bin php hn ch nhp khu trn c s kh khn v cn cn thanh ton theo cc iu kin cht ch. Tuy nhin, vic p dng thu sut cao hn trong khung cam kt c php hoc p dng cc bin php hn ch nhp khu trn c s iu kin kh khn v cn cn thanh ton s i km vi cc nh hng tiu cc lu di cho Vit Nam. Tc ng ca cc la chn chnh sch ny bao gm (i) nhhng ti kt qu xut khu v xut khu ph thuc kh cht ch vo nhp khu; (ii) lmtng cn cn thng mi nu h s co gin ca nhp khu nh hn (iii) nh hng nli ch ca ngi tiu dng v chi ph tiu dng tng ln; (iv) lm mi trng kinh doanh Vit Nam b gim kh nng on nh do thay i chnh sch, v c th nh hng n u t trc tip nc ngoi; (v) gim nim tin ca cc nh u t t vo Vit Nam nuvic p dng cc bin php bo h b cc nh u t coi l tn hiu ca khng hong. Ngoi ra, s dng ph thu nhp khu cng c tc dng ging nh ph gi ng tin trong ct gim nhp khu, nhng bin php ny s khng t c li ch cho hot ng xut khu. xut bin php di hn gii quyt bt cp mang tnh c cu trong di hn, bo co khuyn ngh Vit Nam tp trung vo nng cao trin vng cn cn thanh ton ca mnh da trn cc gi sau y: -nh gi k lng li ch t cc FTA m Vit Nam d kin s k vi cc nc khc m bo thu c li ch thc s t cc FTA ny v m bo khng lm gia tng t bin nhp khu thun. iu ny l v cng quan trng i vi cc FTA nh ASEAN-Trung Quc, ASEAN- Hn Quc (AKFTA) v ASEAN-Nht Bn (AJFTA), nht l cc FTA m Vit Nam d kin s tham gia. -Tm cch nng cao gi tr gia tng trong hot ng sn xut Vit Nam v a dng ho din mt hng xut khu nhm gim tc ng tiu cc t bin ng gi hng ho v thay i nhu cu trn th trng th gii. -Gii quyt s mt cn i kinh t v m bng cch iu chnh mc thm ht ngn sch v cng c chnh sch tin t vng mnh. -Tip tc cng c cc dch v h tr trong nc, nng cao cc bin php to thun li cho thng mi, pht trin hn na mng li vn ti v dch v h tr v tip tc ci cch th ch v th tc hnh chnh gim chi ph giao dch nng cao sc cnh tranh ca hng ha xut khu. - Duy tr mi trng u t hp dn thu ht u t v nng cao nng lc cnh tranh ca Vit Nam. -Nng cao nng lc vn con ngi Vit Nam thng qua u t gio dc v ngun vn con ngi l yu t then cht thc y cc hot ng c gi tr gia tng cao Vit Nam. - Gim thiu tnh trng bun lu qua ng bin gii ca Vit Nam v nng cao cng tc gim st, qun l cht lng hng ho nhp khu cng nh theo di st sao hot ng ph gi. -Gim st v vn ng vic xo b cc bin php bo h hoc hnh thc bo h tr hnh do cc nc G-20 p dng i vi hng nhp khu t Vit Nam16.

19

2)Mt s bin php ci thin thu xut khu v thu nhp khu - i vi thu xut khu: m bo khuyn khch ti a hot ng xut khu, ch thc hin thu thu xut khu i vi cc mt hng xut khu m VN c th trng n nh hoc l nguyn liu th cn cho sn xut trong nc nh qung th, ph liu kim loi...Cn iu chnh theo hng gim v tin ti b thu xut khu i vi mt s mt hng nh may mc, da giy, nng sn ch bin khuyn khch xut khu. - Thu nhp khu: (1) gim bt s mc thu nhp khu v mc thu cao nht: hin nay nc ta c 18 mc thu nhp khu, mc thu cao nht l 60%. ph hp vi yu cu hi nhp ta phi gim dn mc thu cao nht v gim s lng mc thu. V lu di, mc thu ph hp vi yu cu AFTA l 0 - 5%, nhng trc mt ta phi gim dn, song i vi cc mt hng m nc ta khng c tim nng li th v cha c kh nng sn xut trong nhng nm sp ti, nhng mt hng l nguyn liu vt t quan trng v ch yu cho sn xut cc ngnh c th mnh cnh tranh v xut khu...th cn xy dng mc thu nhp khu thp hn mc bo h cp I. Trong tng lai, biu thu nhp khu hon thin l 8 mc 0%, 3%, 5%, 10%, 20%, 30%, 40% v 50%. ng thi mc thu cao nht l 60% cng c gim xung cn 50%. (2) cn xc nh r mc thu nhp khu tm thi cho cc loi hng ha c bit: trong lut thu hin hnh chng ta cha c quy nh v mc thu tm thi i vi mt s loi hng nhp khu m gi bn ca nc xut khu qu thp so vi gi thnh ca hng ha nhm gy ri hoc c tnh cht e da s pht trin sn xut trong nc. V vy cn phi c quy nh v thu sut tm thi nhm chng li tnh trng bn ph gi, hoc h gi nhm cnh tranh khng lnh mnh. y l nhng bin php i ph vi nhng hnh ng cnh tranh khng lnh mnh trong thng mi quc t c nhiu nc p dng. - Cn r sot biu thu xut khu, thu nhp khu pht hin nhng iu bt hp l, trn c s hiu chnh danh mc, mc thu xut khu nhp khu cho ph hp, chun xc nhm hn ch vic p dng sai thu sut. - Tin hnh thc hin Hip nh xc nh tr gi hi quan theo WTO. Gi tnh thu nhp khu phi da trn c s mc gi trung bnh trn th trng th gii hoc mc gi c ghi trong hp ng nhp khu. - Tng cng bi dng o to nng cao trnh nhn thc, kh nng vn dng v t chc thc hin lut php ca cc cn b ngnh thu v ngnh hi quan. Bn cnh cc bin php gio dc, k lut hnh chnh, cn ch ti vic gn trch nhim vi li ch vt cht i vi cc cn b ny. Cn i mi, trang b phng tin lm vic ca i ng tun tra chng bun lu trn thu. Ci tin quy trnh thu thu xut nhp khu, gp phn thc y hot ng xut nhp khu hp l phc v cho s nghip cng nghip ha, hin i ha t nc 3)Gii php pht trin cng nghip ph tr
20

Bn cnh nhng bin php ngn hn v di hn mt iu cn lu nu trn l c im c cu hng ha nhp khu ca Vit Nam. Phn ln hng nhp khu l my mc thit b v nguyn nhin vt liu, chim n khong 85-90% gi tr nhp hng nm trong sut giai on 1995-2010, phc v cho qu trinh sn xut trong nc v T l nhp khu l cu phn trong xut khu cn rt cao, chim khong 2/3 gi xut xng dn n t l nhp khu trong sn phm xut khu mc kh cao to ra thc t l nu xut khu mun tng ln th nht thit nhp khu s tng. Nguyn nhn c gii thch y l nu giai on u pht trin kinh t th c cu ny c th c cho l hp l, nhng vic c cu ny khng thay i v duy tr qu lu li bc l yu im quan trng l Vit Nam khng pht trin c cc ngnh cng nghip ph tr. V vy, nn kinh t vn b l thuc qu nhiu vo nhm hng u vo nhp khu, d tn thng trc nhng c sc bn ngoi, v khin nhp khu kh gim. Mt s gii php thc y pht trin ngnh CNPT Vit Nam c th to ra nhng s thay i ln,pht trin mnh m i vi CNPT nc ta hin nay th gia cc ch th SXKD vi nh nc cn c s hp tc v thc hin ng b cc gii php tng th. V pha nh nc: Hin nay trong h thng lut php nc ta vn cha c nh ngha v ngnh CNPT, iu dn n vic trong cc quy nh php quy khng h c chnh sch khuyn khch u t v pht trin ngnh CNPT. Bi vy vn u tin t ra l Chnh ph cn phi xy dng khi nim CNPT trong h thng lut php. Hn na th Chnh ph cng cn phi nhn din li vn v tham gia tch cc vo cuc chi ny hn na bng cch lp ra mt c quan u mi mi li cho cc DN cung cp chi tit linh kin. Trn thc t, nc lng ging Thi Lan lm rt tt vic ny trong thi k CNH ca h. H c mt c quan nh nc lun theo di vic h tr DN va v nh "chui" vo cc hng chnh. Trong khi nc ta th vn cha c mt c quan no ph trch cng vic ny. Ngoi ra cc c quan chnh sch phi xy dng v cng khai chin lc, quy hoch i vi CNPT. tn dng hiu qu cc ngun lc cn hn hp. Cn c cc chnh sch xc nh r cc lnh vc cn c u tin pht trin CNPT. Chng hn nh hin nay cc lnh vc nh cn thp, c, x l nhit v ch to l nhng lnh vc cn tng i lc hu, nn c th tp trung pht trin CNPT trong nhng lnh vc ny. Mt vn quan trng khc theo nhn nh ca cc chuyn gia kinh t nc ngoi, th Vit Nam cn c nhng iu chnh vi cc DNNN v y l nhng DN tn ti rt lu, cn phi tn dng, nh hng sn xut theo xu hng chuyn mn ha, tp trung vo mt ngnh. Mt khc, mt s ngnh thuc CNPT cn vn u t rt ln, khng phi DN t nhn no cng lm c, bi vy cng vic ny cn c thc y nhanh chng hn. u t vn pht trin cho CNPT.
21

Hin c nc c khong 30 ngnh kinh t k thut cn n CNPT, trong c mt s ngnh ch yu nh dt may, da giy, c kh lp rp, in t-tin hc... CNPT i hi c s tham gia ca nhiu thnh phn kinh t. Pha Nh nc nn u t vo CNPT i vi nhng ngnh quan trng cn chi phi, nhng ngnh cng ngh cao, nhng ngnh to ra nhiu cng n vic lm cho x hi... Cc DNNN cng c th lin doanh lin kt thnh lp cc DN v tinh, sn sut sn phm ph tr phc v cho bn thn DN v cho x hi. H tr v c s h tng, h tr v thu v v thng tin v s hp tc quc t bnh din quc gia. c bit cn phi nng cao kh nng cp tn dng cho DN u t CNPT, ng thi vi n l a ra nhng u i v chnh sch kt hp gia tn dng v chnh sch h tr cho CNPT, tn dng u i kt hp gia ch bo m tn dng v b li sut i vi ngnh CNPT. Mt im mu cht na l cn c chin lc v m trong vic u t vo khoa hc cng ngh v o to ngun nhn lc cho ngnh CNPT. y c th ni l gii php quan trng nht trong giai on hin nay, nng cao trnh cng ngh chnh l cha kho pht trin CNPT Vit Nam. Bn cnh vic tip thu v nhn chuyn giao cng ngh t cc i tc, cc nh u t nc ngoi th chng ta phi c chin lc u t xy dng cc khu cng ngh cao, cng ngh ng dng p ng nhu cu u t ca cc nh u t nc ngoi trn lnh vc in t, tin hc, lp rp... Xy dng cc trung tm o to kinh doanh v cng ngh cng nh cc trung tm h tr k thut,trung tm d liu ca cc DN trong ngnh CNPT cho cc DN va v nh. V pha doanh nghip C th d dng nhn thy yu t quan trng trong vic hnh thnh v thc y s pht trin ca ngnh CNPT l nhn thc ca bn thn cc DN v tm quan trng ca n i vi vic nng cao sc cnh tranh ca cng nghip Vit Nam. Mc d gn y, cc c quan nh nc mi bt u nhn thc c tm quan trng ca vic pht trin CNPT, nhng cc DNNN (ch th chnh trong lnh vc ny) t trc n nay li thng hot ng theo kiu trn gi (sn xut t A n Z). Do , h hu nh khng c khi nim v ngnh CNPT. Khi tham gia sn xut t A n Z, hiu qu sn xut ca cng ty s khng cao v cn rt nhiu vn u t. V v th vn u t ca h buc phi dn tri... Do cc cng ty hot ng trong ngnh CNPT ch nn chn, tham gia vo mt lnh vc sn xut. Cc DN cn a dng ho trong hp tc, lin doanh lin kt vi cc nh u t nc ngoi nht l vi cc DN nh v va ca Nht. l nhng cng ty c trnh k thut cao v c b dy kinh nghim trong lnh vc ny vo Vit Nam cung ng cc linh kin, sn phm ph tr, tip nhn s chi vin v cng ngh t nc ngoi. y cng l chnh sch cn thit tng kh nng cnh tranh ca cc DN trong nc vi nhng DN ca Trung Quc s u t vo nc ta trong thi gian ti. Do vy ch c a dng ho lin doanh lin kt, hp tc u t th cc DN Vit Nam mi l mt mt xch trong dy chuyn sn xut ton cu.
22

T trc n nay chng ta mi quan tm n lin doanh thng qua vic gp vn u t, gia cng sn phm n gin th n lc cc DN cn phi coi trng lin doanh, lin kt di dng i tc chin lc, DN v tinh, chuyn nhng bn quyn, thng hiu. Trc mt vi nhng chi tit tng i d gia cng, ch to, cc DN Vit Nam c kh nng m nhn c ngay v iu ny cng rt quan trng bi vic h tr cho cc DN Vit Nam pht trin trnh k thut ca mnh, sn sng n nhn chuyn giao k thut, sn xut t cc DN c vn nc ngoi l ht sc cn thit cn vic sn xut nhng chi tit quan trng, i hi k thut gia cng cao Vit Nam s do cc DN c vn nc ngoi m nhn. Trong tng laicng vic s chuyn sang cho cc DN Vit Nam. 4)Mt s gii php ci thin cn cn thng mi vi Trung Quc Vn ci thin cn cn thng mi vi bn hng Trung Quc(chim 90 gi tr nhp khu ca Vit Nam). Trung quc l i tc thng mi ln nht ca Vit nam vi tng kim ngch xut nhp khu lin tc tng cao trong nhiu nm qua. Tng kim ngch mu dch hai chiu tng nhanh, bnh qun khong 40%/nm. Nm 2008 con s ny t 21,659 t USD, nm 2009 t 20,751 t USD, ht qu I nm 2010 l 5,37 t USD, tng 37,8% so vi cng k nm trc. Tuy nhin nhp siu ca Vit nam t th trng Trung quc ngy cng ln v gi tr, nm 2005 nhp siu l 2,82 t USD, nm 2007 l 9,15 t USD, nm 2008 l 11,12 t USD, nm 2009 11,53 t USD, v qu I nm 2010 l 2,55 t USD. (Ngun: Tng cc thng k). Mt khc nhp siu t Trung quc chim phn ln tng nhp siu ca Vit nam, theo s liu ca b cng thng cng b v bo co tng hp ca tc gi Nguyn Duy Ngha, nguyn Ph Vn phng b Thng mi cho thy t l nhp siu t Trung quc so vi nhp siu ca c nc v ang duy tr mc rt cao, nm 2001 l 18,7 %, nm 2007 l 73,7%, nm 2008 l 69,8%, nm 2009 l 97,1% v d on nm 2010 l 94,4%. y thc s l nhng kh khn ca ngoi thng nc ta, trong khi ta lun xut siu vi cc th trng nh M, Anh, c, c, song nhp siu t th trng Trung quc ngy mt tng v duy tr mc cao cha tng c. Do , mun hn ch nhp siu ca Vit nam th phi c nhng bin php thc s hiu qu gim thm ht thng mi vi Trung quc. Cc bin php cn thit gim nhp siu vi Trung quc: Th nht: Vit nam cn tng cng qun l v phn cng cc ca khu chuyn nhp hng Trung quc, nh cch lm m Trung quc thc hin vi hng xut khu ca Vit nam. Th hai: Cn Tng cng kim sot cht lng hng ho, an ton thc phm i vi hng nhp t Trung quc, bng cch b tr lc lng cn b kim tra cht lng hng ho nhp khu t Trung quc, ng thi a ra cc tiu chun cht lng hng ho theo tiu chun quc t. Th ba: Cn tng cng cng tc qun l chng nhp lu, bun lu ti cc vng bin gii gip vi Trung quc.
23

Th t: Cn thc hin chnh sch t gi, tin t ph hp vi tnh hnh thc t ca Vit nam. C ch iu hnh t gi ca chng ta khng theo t gi th ni, khng theo t gi c nh, chng ta phi iu hnh t gi linh hot, da trn quan h cung cu v c s iu chnh ca nh nc. Th nm: V trung, di hn cn thc hin cc bin php iu chnh cung, gim h s s dng hng nhp khu. C th l cn c bin php dch chuyn t cng nghip gia cng, lp rp, sang cng ngh cao phc v xut khu. Cn c chnh sch u tin khuyn khch u t vo cc ngnh sn xut my mc thit b thay th hng nhp khu hn ch nhu cu nhp khu ln cho mt hng ny. Vic gim thm ht thng mi ni chung v gim thm ht thng mi vi Trung quc ni ring l vn cp bch i vi Vit nam, nht l trong bi cnh cnh tranh tranh thng mi quc t ngy cng gia tng. Ch khi no chng ta ci thin c cn cn thng mi, khc phc c nhng im yu v c cu thng mi, c cu mt hng, c cu sn xut sn phm thay thth cc chnh sch v t gi, tin t mi c th pht huy y c tc dng IV.Li Kt Trong mt nn kinh t m, nhp siu t mt khu vc kinh t no l chuyn bnh thng; ngay c nhp siu tng th cng cha hn l iu ng ngi. S tp trung ca d lun vo nhng con s nhp siu cng nh i tc nhp siu c th khin cho gii lm chnh sch hng vo nhng chnh sch sai lm nh xy dng thm cc hng ro bo h thng mi thay v tp trung gii quyt nguyn nhn ch thc gy ra nhp siu dai dng v ngy mt ln nh hin nay. iu quan trng l phi bit nhn nhn im yu,thch thc qua kt hp vi nhng c hi,im mnh vn c xy dng c ch,bin php ph hp.R rng hn ch tnh trng nhp siu khng th dung bin php ring l m phi c s phi hp kt hp ng b gia cc gii php th mi c hiu qu.

24

Ti liu tham kho: 1.Gio trnh kinh t quc t-Thc s Nguyn Hu Lc 2.Cn cn thng mi Vit Nam-TS Vn Tnh 3.Bo co thm ht thng mi ca Vit Nam v cc iu khon v cn cn thng mi ca Vit Nam-Peter Naray 4.S liu Ca tng cc thng k 5. B Thing mi (2000) Chin lc pht trin xut nhp khu thi k 2001 2010 6. B Thng mi (2005), n pht trin xut khu 2006 2010

25

MC LC Trang Li ni u I.L thuyt 1.Khi nim 2.Nhn t nh hng n cn cn thng mi II.Thc tin ti Vit Nam 1.Phn tch SWOT 1.1 )im mnh 1.2)im yu 1.3)C hi 1.4)Thch thc 2.Cn cn thng mi Vit Nam 2.1)Nhn li nm 2010 2.2)Mt s mt hng xut khu ch yu 2.3) iu hnh t gi, t gi thc v nhp siu 2.4) nh lng tc ng ca iu chnh t gi n XNK v cn cnTM 2.5)Quan h gia t gi v cn cn thng mi III.Bin php ci thin cn cn thng mi 1)Bin php ngn hn v di hn 2)Mt s bin php ci thin thu xut khu v thu nhp khu 3)Gii php pht trin cng nghip ph tr 4)Mt s gii php ci thin cn cn thng mi vi Trung Quc IV.Li kt
26

2 3 3 4 4 4 4 4 5 5 8 8 10 12 13 18 19 19 22 23 25

27