li m u

Trong qu trnh hi nhp nn kinh t th gii, vn u t cho pht trin l mt trong nhng yu t quyt nh n s thnh cng hay tht bi ca mi quc gia. i vi Vit Nam, mc tiu t ra l thc hin thnh cng qu trnh CNH- HH t nc, phn u n nm 2020, Vit Nam c bn tr thnh mt nc cng nghip. Do vic thu ht vn u t tr thnh chin lc quan trng ca t nc. Ngun vn ODA c chnh ph Vit Nam nh gi l mt trong nhng ngun vn quan trng ca Ngn sch Nh nc c s dng cho cc mc ch pht trin kinh t x hi. Ngun vn ny phn no p ng nhu cu bc thit v vn trong cng cuc Cng nghip ho- Hin i ho t nuc, gp phn thc y tng trng kinh t v gim i ngho. Tuy nhin ODA khng ch l mt khon cho vay, m i km vi n l cc iu kin rng buc v chnh tr, kinh t. S l gnh nng n nn cho cc th h sau hoc phi chu s chi phi ca nc ngoi nu chng ta khng bit cch qun l v s dng ODA. Bi vy qun l v s dng ODA sao cho c hiu qu, ph hp vi mc tiu v nh hng pht trin t nc l mt yu cu tt yu. L mt sinh vin chuyn ngnh Qun l kinh t- i hc kinh t Quc dn H Ni, em thy vic nghin cu ti Mt s gii php nhm tng cng cng tc qun l v s dng ngun H tr pht trin chnh thc (ODA) Vit Nam trong giai on hin nay" rt thit thc v n c th phc v cho chuyn mn ca em sau ny. Thng qua kin thc tip thu trn lp cng vi s gip ca thy gio , c gio b mn v vic tham kho mt s ti liu, em xin trnh by ni dung ti ny nh sau:

Chng I: Tng quan v ngun H tr pht trin chnh thc (ODA). Vai tr ca ODA i vi s pht trin kinh t x hi. Chng II: Thc trng tnh hnh tip nhn v s dng ODA Vit Nam trong thi gian qua. Chng III: Mt s gii php nhm nng cao hiu qu cng tc qun l v s dng ODA. Hon thnh ti ny, em xin chn thnh cm n GS. PTS Hong Ton- ging vin trng i hc Kinh t Quc dn H Ni tn tnh hng dn em trong sut qu trnh nghin cu. Do trnh c hn ca ngi vit nn ti khng trnh khi nhng thiu st cn b sung, em rt mong nhn c s xem xt, ng gp kin ca thy c ti nghin cu ca em c hon thin hn. Em xin chn thnh cm n. H Ni, ngy 30 thng 12 nm 2001

Chng I

Tng quan v ngun h tr pht trin chnh thc (ODA). I, Tng quan v ODA. 1, Khi nim ODA. Hin nay trn th gii c rt nhiu quan im khc nhau v ODA nhng ni chung nhng quan im y u dn chung n mt bn cht. Theo cch hiu chung nht th ODA l cc khon vin tr khng hon li hoc cho vay vi nhng iu kin u i ca cc c quan ti chnh thuc cc t chc Quc t cc nc, cc t chc Phi chnh ph nhm h tr cho s pht trin v thnh vng ca cc nc khc (khng tnh n cc khon vin tr cho mc ch thun tu qun s ). Cc iu kin u i c th l : li sut thp (di 3%/1 nm ), thi gian n hn di hoc thi gian tr n di (30-40 nm). Ngh nh 87-CP ca chnh ph Vit Nam quy nh v ngun vn ODA l s hp tc pht trin gia nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam vi mt hay nhiu Quc gia, t chc Quc t. Hnh thc ca s hp tc c th l h tr cn cn thanh ton, h tr theo chng trnh, h tr theo k thut hoc theo d n. 2, c im ca ODA. 2.1,Cc c im ca ODA. ODA l ngun vn mang tnh cht u i bi v bao gi cng c phn cho khng l ch yu. Cn phn cho vay ch yu l vay u i vi li sut thp hn cc khon tn dng rt nhiu (thng di 3%) v vay thng mi rt nh. Thi gian s dng vn di, thng l t 20-50 nm v c xp vo ODA, mt khon cho vay phi c mt thnh t ti thiu l 25% vin tr khng hon li. ODA lun b rng buc trc tip hoc gin tip. i km vi ODA bao gi cng c nhng rng buc nht nh v chnh tr kinh t hoc khu vc a l. Nc nhn vin tr cn phi p 3

ng cc yu cu ca bn cp vin tr nh thay i chnh sch i ngoi, chnh sch kinh t, thay i th ch chnh tr... cho ph hp vi mc ch ca bn ti tr.

2.2, Mc ch s dng ODA. T khi mi ra i, vin tr nc ngoi c hai mc tiu tn ti song song nhng thc cht li mu thun vi nhau. Mc tiu th nht l thc y tng trng v gim i ngho nhng nc ang pht trin. Mc tiu th hai l tng cng li ch chin lc v chnh tr ngn hn ca cc nc ti tr. Tuy nhin mc tiu cui cng ca vin tr vn l thc y tng trng v gim i ngho nhng nc ang pht trin. Trong hi ngh ca Lin Hp Quc, cc nc thnh vin khng nh mc tiu c th ca vic s dng ODA l: - Gim mt na t l nhng ngi ang sng trong cnh ngho kh cng cc ti nm 2015. - Ph cp gio dc tiu hc trn tt c cc nc ti nm 2015. - t c nhiu tin b cho s bnh ng v gii v tng quyn lc ca ngi ph n bng cch xo b s phn bit gii tnh trong gio dc tiu hc v trung hc vo nm 2015. -Thng qua h thng chm sc y t ban u m bo sc kho sinh sn cho tt c mi ngi cc tui thch hp cng tt v khng th mun hn nm 2015. -Thc thi cc chin lc quc gia pht trin bn vng tt c cc nc, vo nm 2000. -Thc hin cc chng trnh u t quc gia, c bit l cc d n ci to, nng cp, hin i ho kt cu h tng kinh t x hi lm nn tng vng chc cho n nh v tng trng kinh t, thc y u t t nhn trong v ngoi nc.

-Thc hin cc chng trnh nghin cu tng hp nhm h tr chnh ph s ti hoch nh chnh sch hay cung cp thng tin cho u t t nhn bng cc hot ng iu tra kho st, nh gi ti nguyn, hin trng kinh t, k thut, x hi cc ngnh, cc vng lnh th. -Thc hin cc k hoch ci cch gio dc, nng cao cht lng o to, ci thin iu kin, bo m mi trng sinh thi, bo m sc kho ngi dn. -H tr iu chnh c cu, chuyn i h thng kinh t, b p thm ht cn cn thanh ton quc t chnh ph nc s ti c iu kin v thi gian qun l tt hn trong giai on ci cch h thng ti chnh hay chuyn i h thng kinh t. Tm li ngun vn vin tr pht trin chnh thc c u tin cho nhng d n kinh t x h khng sinh li trc tip hoc kh nng thu hi vn chm, nhng c ngha v nh hng quan trng n vic to lp mt mi trng thun li cho s pht trin t nc ni chung v cho s khuyn khch u t t nhn trong v ngoi nc ni ring. 2.3, Cc nhn t nh hng ti ODA. ODA gn lin vi chnh tr v l mt trong nhng phng tin thc hin chnh tr. ODA cng chu nh hng bi cc quan h sn c ca bn cp vin tr cho nc nhn vin tr bi s tng hp v th ch chnh tr, bi quan h a d gn gi. Bn cp vin tr v cc ngun vn chnh thc khc thng cp vin tr cho nhng ngi bn v chnh tr v ng minh qun s m khng cp vin tr cho nhng i tng m h cho l k th. chnh l tnh cht a l- chnh tr c th hin rt r trong vin tr. ODA gn vi iu kin kinh t. Cc nc vin tr ni chung u mun t c nhng nh hng v chnh tr, em li li nhun cho hng ho v dch v t vn trong nc. H gn qu vin tr vi vic mua hng ho v dch v ca nc h nh l mt 5

bin php nhm tng cng kh nng lm ch th trng xut khu v gim bt tc ng ca vin tr i vi cn cn thanh ton. Mt khc, nc nhn vin tr cn phi chu ri ro ca ng tin vin tr. Nu ng tin vin tr tng gi so vi ng tin ca cc nc nhn c do xut khu th nc tip nhn s phi tr thm mt khon n b sung do chnh lch t gi ti thi im vay v thi im tr n. Theo tnh ton ca cc chuyn gia th cho d khng i km theo iu kin rng buc no th vin tr vn em li li ch thng mi cho quc gia vin tr. ODA cn chu nh hng ca cc nhn t x hi. ODA l mt phn GNP ca cc nc ti tr nn rt nhy cm vi cc d lun x hi cc nc ti tr. Nhn dn cc nc cp vin tr coi trng tm quan trng ca c s lng v cht lng ca vin tr, h sn sng ng h vin tr vi iu kin l vin tr c s dng tt. Cn i vi cc nc nhn vin tr, nguy c ph thuc vin tr nc ngoi, gnh nng n nn l mt thc t kh trnh khi. Do vy,cc nc nhn vin tr cn phi rt thn trng khi s dng ODA. 3, Phn loi ODA. 3.1, Phn loi theo nc nhn. Nu phn loi theo nc nhn, ODA c hai loi: -ODA thng thng: h tr cho nhng nc c thu nhp bnh qun u ngi thp. -ODA c bit: h tr cho cc nc ang pht trin vi thi hn cho vay ngn, li sut cao hn. 3.2, Phn loi theo ngun cung cp. Nu phn loi theo ngun cung cp, ODA c hai loi. - ODA song phng: l vin tr pht trin chnh thc ca nc ny dnh cho chnh ph nc kia. - ODA a phng: l vin tr pht trin chnh thc ca mt t chc quc t hay t chc khu vc hoc ca mt chnh ph

mt nc dnh cho chnh ph mt nc no , nhng c thc hin thng qua cc t chc a phng nh UNDP,UNICEF... 3.3, Phn loi ODA theo tnh cht ngun vn. Nu phn loi theo tnh cht ngun vn th ODA c hai loi: - Vin tr khng hon li: c thc hin thng qua cc chng trnh, d n ODA di cc dng sau: H tr k thut: Thc hin vic chuyn giao cng ngh Vin tr nhn o bng hin vt: v d nh l lng thc, - Vin tr c hon li bao gm: ODA cho vay u i: l cc khon ODA cho vay c yu t ODA cho vay hn hp: bao gm kt hp mt phn ODA khng hon li t t nht 25% tr gi khon vay. khng hon li v mt phn tn dng thng mi theo cc iu kin ca t chc hp tc kinh t v pht trin mnh hn c v i sng kinh t x hi. 4, Cc hnh thc ODA. ODA c thc hin qua cc hnh thc sau: - H tr cn cn thanh ton: c thc hin thng qua chuyn giao tin t trc tip cho nc nhn ODA hoc h tr nhp khu tc l chnh ph nc nhn ODA tip nhn mt lng hng ho c gi tr tng ng vi cc khon cam kt, bn cho th trng ni a v thu ni t. - Tn dng thng mi: tng t nh vin tr hng ho c km theo cc iu kin rng buc. - Vin tr chng trnh (vin tr phi d n). Theo loi hnh ny nc nhn vin tr k hip nh cho mt mc ch tng qut hoc truyn t nhng kinh nghim x l... cho nc nhn ti tr. vi, thuc cha bnh, c khi l vt t cho khng.

m khng cn xc nh chnh xc khon vin tr s c s dng nh th no. - Vin tr d n: loi vin tr ny chim t trng ln nht trong tng vn thc hin ODA v n c hai loi. l vin tr c bn v vin tr k thut. Vin tr c bn th thng cp cho nhng d n xy dng ng x, cu cng, kt cu h tng . Vin tr k thut cp cho vin tr tri thc, tng cng c s, lp k hoch c vn cho cc chng trnh, nghin cu trc khi u t hoc h tr cc lp o to. II, Vai tr ca vin tr trong pht trin kinh t x hi. 1, Vin tr ti chnh cc nc ang pht trin c c ch qun l tt s gip tng trng nhanh hn, gim tnh trng ngho i v t c cc ch tiu x hi. Trn thc t, mt s nc nhn nhiu vin tr m thu nhp gim trong khi mt s nc nhn t vin tr m thu nhp li tng. Nhng nu ch xt n s phn bit gia cc nc c c ch qun l tt v c ch qun l ti th i vi cc nc c c ch qun l ti, d s tin vin tr l bao nhiu th tng trng vn thp, thm ch cn m. i vi cc nc c c ch qun l tt, khi vin tr tng ln 1% GDP th tc tng trng tng ln 0,5%. Ngoi ra, vin tr cn gp phn lm gim i ngho. Theo cc chuyn gia v ODA, bnh qun cc nc ang pht trin, thu nhp u ngi tng 1% dn n t l i ngho gim xung 2%. Ni cch khc, cc nc c c ch qun l tt, khi vin tr tng ln 1% GDP thc t th s gim 1% t l i ngho. V cc nc c c ch qun l tt, tng 10 t USD vin tr mt nm s cu c 25 triu ngi thot khi cnh ngho i, nhng d c tng 10 t USD cc nc c c ch qun l ti th cng ch cu c 7 triu ngi thot khi cnh kim n ln hi m thi. Vin tr tc ng n tng trng, t tc ng n mc ch nng cao mc sng. Tng trng khng loi b i ngho nhng r rng tng trng c tc ng ln n ci thin cc ch tiu x hi. Nu mt nc c c ch qun l tt th khi 8

vin tr tng ln 1% GDP s lm gim t l t vong tr em 0,9%. Ngc li, nu mt nc c c ch qun l ti th khi vin tr tng ln 1% GDP cng khng em li mt tc ng no i vi t l cht tr s sinh. iu c ngha l cc ch tiu x hi c quan h cht ch vi thu nhp bnh qun u ngi, hay ni cch khc n c quan h cht ch vi vin tr. 2, Vin tr thc y u t. Cc nc ang pht trin l nhng nc rt cn vn cho u t pht trin, v vin tr chnh l mt hnh thc b sung cho ngun vn trong nc. Vn u t c th thu ht t cc ngun ODA, FDI hoc ngun vn tch ly t ni b nn kinh t. Trong iu kin ngun vn trong nc cn hn hp th ngun vn nc ngoi c tm quan trng c bit. Ngun vn ODA thng c cc nc ang pht trin u t ci thin c s h tng kinh t x hi, xy dng ng giao thng, pht trin nng lng... v y l nhng ngnh cn phi u t ln, thu hi vn chm nn t nhn khng c kh nng u t. Vin tr cn thc y thu ht u t trc tip nc ngoi FDI v pht trin ngun nhn lc. Nh c vin tr m nc nhn ti tr vi c ch qun l tt s to ra c c s h tng kinh t x hi vng chc, giao thng thun tin, h thng php lut n nh, vin tr l s chun b cho vn u t trc tip c thu ht vo l iu kin cho FDI c s dng mt cch hiu qu. Mt khc, vin tr cn gip nhng nc ang pht trin tip thu nhng thnh tu khoa hc k thut hin i, trnh qun l tin tin, k nng chuyn mn cao. y chnh l li ch cn bn, lu di ca quc gia nhn ti tr. Vin tr thc y u t t nhn. nhng nc c c ch qun l tt th vin tr nc ngoi khng thay th cho u t t nhn m ng vai tr nh l nam chm ht u t t nhn theo t l sp x 2 USD trn 1USD vin tr. i vi cc nc qun l tt th vin tr gp phn cng c nim tin cho khu vc t nhn v h tr cc dch v cng cng. Vin tr tng vi quy m 1% GDP s lm 9

tng u t t nhn trn 1,9% GDP. cc nc c c ch qun l ti, vin tr nc ngoi c th khuyn khch khu vc nh nc tin hnh cc khon u t thng mi ng ra do khu vc t nhn thc hin. 3, Vin tr gip cc nc ang pht trin ci thin th ch v chnh sch kinh t. Ci thin th ch v chnh sch kinh t nhng nc ang pht trin l cha kho to bc nhy vt v lng trong thc y tng trng, tc l gp phn lm gim i ngho. Mt khc, vin tr c th nui dng ci cch. Khi cc nc mong mun ci cch th vin tr nc ngoi c th ng gp nhng n lc cn thit nh h tr th ngim ci cch, trnh din th im, to v ph bin cc bi hc kinh nghim. Nhng nc m chnh ph thc hin nhng chnh sch vng chc phn b hp l cc khon chi tiu v cung cp dch v c hiu qu cao th hiu qu chung ca vin tr l ln. Ngc li, nhng nc m chnh ph v nh ti tr khng ng nht quan im trong vic chi tiu, hiu qu li thp th cc nh ti tr cho rng cch tt nht l gim vin tr v tng cng h tr cho vic hoch nh chnh sch v xy dng th ch cho n khi cc nh ti tr thy rng vin tr ca h s ng gp cho s pht trin. Qua y ta cng nhn thy rng gi tr thc ca cc d n l ch th ch v chnh sch c cng c, ci thin vic cung cp dch v x hi. Vic to ra c kin thc vi s tr gip ca vin tr s dn ti s ci thin trong mt s ngnh c th trong khi mt phn ti chnh ca vin tr s m rng cc dch v cng cng ni chung. C ch qun l tt, n nh kinh t v m, Nh nc php quyn v hn ch tham nhng s dn n tng trng v gim i ngho. Qua cc nghin cu ca cc chuyn gia c th thy kh c th nhn ra mi quan h gia vin tr m cc nc nhn c vi trnh chnh sch ca h. Tuy khng c mi quan h v lng gia vin tr v cht lng chnh sch ca nc nhn vin tr nhng trong mt s trng hp vin tr vn c th gp phn 10

ci cch, thng qua cc iu kin t ra hoc thng qua vic ph bin tng mi. Tm li, vin tr v ang c hiu qu. Tuy nhin, ngun vn ODA ch pht huy ht vai tr ca n khi c mt c ch qun l tt, mt th ch lnh mnh v mt mi trng chnh tr hon thin. Nu khng chng nhng ODA khng pht huy vai tr ca n m cn em li gnh nng n nn cho t nc. Vit Nam l mt nc ang pht trin, hin ang mong mun nhn c nhiu ngun ODA v qun l s dng ODA tht hiu qu phc v cho pht trin t nc. Vit Nam cn nhn thc r c vai tr ca ODA, cc iu kin ODA pht huy vai tr ca n tng bc hon thin cng tc thu ht, qun l v s dng ODA.

11

Chng II

Thc trng tnh hnh tip nhn v s dng oda ti vit nam trong thi gian qua.

I, C ch chnh sch v khun kh th ch. 1, C ch chnh sch. T sau nm 1986, Vit Nam bt u thc hin vic chuyn i c ch qun l kinh t t c ch tp trung sang c ch th trng. L mt nc nng nghip lc hu vi thu nhp u ngi thp, tch lu ni b nn kinh t cn hn ch, t c mc tiu ra v pht trin kinh t x hi, nhu cu vn ca nc ta rt ln, c bit l cc ngun vn t nc ngoi trong c ngun vn ODA. Vn kin i hi ng 8 ch r: Tranh th thu ht ngun ti tr pht trin chnh thc a phng v song phng, tp trung ch yu cho vic xy dng kt cu h tng kinh t x hi, nng cao trnh khoa hc cng ngh v qun l, ng thi dnh mt phn vn tn dng u t cho cc ngnh nng- lm ng nghip, sn xut hng tiu dng, u tin dnh vin tr khng hon li cho nhng vng chm pht trin, cc d n s dng vn vay phi c phng n tr n vng chc, xc nh r trch nhim tr n, khng c gy thm gnh nng n nn khng tr c. Phi s dng ngun vn ODA c hiu qu v c kim tra, qun l cht ch chng lng ph tiu cc". Nh thc hin chnh sch a phng ho, a dng ha cc quan h i ngoi, k t nm 1993 Vit Nam chnh thc lp quan h ngoi giao v tip nhn c nhiu ngun ODA t cc quc gia, cc t chc Quc t trn th gii. Khi lng ODA vo Vit Nam khng ngng tng ln qua cc nm. Trong giai on 1996-2000 mc tiu t ra v vn ng ngun vn ODA cam kt l trn 10 t USD. 12

Trong qu trnh tip nhn v s dng ODA, c th khai thc trit th mnh ca ODA cng nh hn ch nhng tc ng xu do ODA mang la, ng v nh nc ta a ra h thng cc quan im v qun l v s dng ODA.

H thng cc quan im ca ng v nh nc v qun l v s dng ODA. Quan im 1: ODA l mt ngun ngn sch. Vic iu phi qun l v s dng ODA cho c hiu qu thuc quyn hn ca Chnh ph v phi ph hp vi cc th tc qun l ngn sch hin hnh. Quan im 2: Tranh th cc ngun vn ODA khng gn vi cc rng buc v chnh tr, ph hp vi ch trng a phng ho a dng ho, quan h kinh t i ngoi Vit Nam. Quan im 3: Phi hp s dng ODA cng vi ngun vn FDI v cc ngun vn trong nc khc. Quan im 4: u tin s dng ODA u t pht trin c s h tng kinh t x hi, pht trin ngun nhn lc v tng cng th ch. Quan im 5: u t vn ODA pht trin h tng kinh t c trng tm trng im. Quan im 6: u tin b tr vin tr khng hon li cho cc d n vn ha x hi min ni, vng su vng xa trn c s nh hng chung v cc quan im, mc tiu ca vic thu ht v qun l s dng ODA. Ti hi ngh nhm t vn cc nh ti tr nm 1996, Chnh ph Vit Nam a ra ba nh hng u tin trong giai on 1996-2000 nhm ku gi s ch ca cc nh ti tr nh sau: - Pht trin c s h tng kinh t x hi. - o to ngun nhn lc, pht trin th ch. 13

- Chuyn giao cng ngh. Vi ba hng u tin ni trn, ngun ODA v s s dng tr gip thc hin 11 chng trnh pht trin kinh t x hi ra trong k hoch 5 nm 1996-2000, tp trung vo mt s lnh vc nh sau:

Pht trin nng nghip v kinh t nng thn: y l

mt lnh vc u tin u t chnh ca Vit Nam. Cc lnh vc u tin pht trin nng nghip v kinh t nng thn l chuyn i c cu kinh t nng nghip, nng thn theo hng cng nghip ho, gii quyt cc vn i sng x hi, vic lm, xo i gim ngho... v xy dng h tng c s nng thn. Trong lnh vc cng nghip: Vit Nam l mt nc km pht trin, c bit l v cng nghip. Vit Nam d kin dnh mt phn ODA xy dng cc ngun in ln, khi phc v pht trin cc trm v h thng ng dy phn phi, nht l cc thnh ph, th x, th trn. Trong lnh vc h tng c s: ODA c bit c u tin cho pht trin h tng c s, trc ht cho khi phc v nng cp cc tuyn trc ng quc gia nh quc l 1, quc l 5, quc l 10... Pht trin giao thng nng thn cng c u tin nht l cho cc tnh bin gii, min ni, cc tuyn ng n cc huyn xa xi ho lnh. u tin pht trin nhn lc v th ch s c th hin vic u tin s dng ngun vn ODA cho gio dc v o to, bao gm c gio dc ph thng, dy ngh v i hc, c bit ch trng nng cao trnh gio vin v ci cch chng trnh i hc, tng cng trang thit b, dng dy hc. Trong lnh vc vn ho x hi: S s dng ODA t nhiu ngun tr gip thc hin cc chng trnh chm sc sc khe ban u, chng trnh dn s v k hoch ho gia nh, chng trnh tim chng m rng... 2, Khun kh th ch. 14

2.1, Giai on trc nm 1993. Trc 1993 Vit Nam cha ni li quan h vi cc t chc Quc t do M cm vn v do quan nim sai lm cho rng ODA l khon cho khng nn khi lng ODA n Vit Nam khng ln, h thng qun l ODA ch yu l khng c hiu qu. Trong thi k ny, Vn phng Chnh ph l c quan u mi qun l ODA phi hp vi mt s c quan khc nh U ban K hoch Nh nc, B Ti chnh, B Ngoi giao v Ngn hng Nh nc Vit Nam nhng chc nng v nhim v ca cc c quan lin quan ny cha c xc nh r rng. Trong sut thi gian ny khng c quy ch r rng v u thu, mua sm v gii ngn. Cc d n ODA ch yu c thc hin theo quy ch ca tng nh ti tr c th.

15

2.2, Giai on sau nm 1993. Nu nh trc y, mi cng vic trong lnh vc ny p dng theo N20/ CP(iu l qun l u t v xy dng t ngun vn ODA) v N58/ CP ban hnh quy ch vay v tr n nc ngoi th hin nay ch yu p dng N52/ CP v N12/ CP(Quy ch qun l u t v xy dng) v ngh nh 17/2001/N-CP( Quy ch qun l v s dng ngun h tr pht trin chnh thc). V pha quc t, Lin hip quc t vn dnh 0,7% GDP cho ODA i vi cc nc pht trin. Nh vy ngun ODA s tr thnh mt s vn kh ln phi huy ng v mc tiu ny rt kh t.Vi Vit Nam cng kh khn hn v hng nm, chng ta cn phi cn i trong tng s chi t 3%-5% t GDP tr n nc ngoi. Sau 1993, Vit Nam chnh thc ni li quan h vi nhiu t chc v Quc gia trn th gii nh du mt giai on mi trong ti tr pht trin chnh thc i vi Vit Nam. Khi lng ODA n Vit Nam tng nhanh ln nhanh chng. Nhn thc ng n v vai tr ca ODA trong pht trin kinh t x hi, Chnh ph quan tm nhiu hn n vic xy dng v hon thin cc chnh sch qun l v s dng ODA c hiu qu. Nhiu vn bn php quy ra i nhm a ra nhng hng dn v quy trnh, th tc thc hin v qun l ODA lm r trch nhim ca tng c quan trong vic qun l v s dng ODA. Ngh nh 20/ CP thng 3/1994 l ln u tin Chnh ph Vit Nam th ch ha vic vn ng thu ht v s dng ODA. Trong qu trnh thc hin Ngh nh 20/CP t ra cn nhiu mt phi hon thin nh nng cao trch nhim ca tng b, tnh, thnh ph, xc nh r hn nhim v ca tng c quan qun l nh nc, to iu kin php l thun li hn lp quan h hp tc lu di vi cc nh ti tr. Ph hp vi phng hng trn, ngy 5/8/1997 Chnh ph Vit Nam ban hnh Ngh nh 87/CP thay th Ngh nh 20/CP v quy ch qun l v s dng 16

ODA. Trong ngh nh 87/CP c ba ni dung ct li c xc nh r rng l: Chnh ph thng nht qun l ODA trn c s ch trng chnh sch i vi ngun h tr pht trin chnh thc thng qua quy hoch v thu ht v s dng ODA, danh mc cc chng trnh v d n u tin s dng ODA. Phn cp cho cc b, cc tnh, thnh ph ph duyt mt s loi d n ODA tu thuc vo ni dung v quy m ca d n. Phn nh r rng nhim v ca cc c quan tng hp ca Chnh ph, cc B, cc c quan ngang B, c quan thuc Chnh ph, cc Tnh, Thnh ph trc thuc TW cng nh ca cc n v th hng ODA trong qu trnh thu ht v s dng ngun lc ny. phi hp c hiu qu v x l nhanh nhng vng mc ca d n ODA, ti iu 27 Ngh nh 87/CP, chnh ph quyt nh thnh lp Ban cng tc ODA do B K hoch v u t l trng ban. ng thi vi vic ban hnh cc Ngh nh ni trn, Chnh ph cng ban hnh cc ngh nh 92/CP v 93/CP nhm b sung v hon chnh Ngh nh 42/CP v qun l u t xy dng v Ngh nh 43/CP v cng tc u thu v xt thu ban hnh trc y theo hng phn cp v n gin ho th tc. m bo vic qun l ODA tt, t nm 1993 thc hin vic qun l ODA theo chu trnh d n, bao gm cc giai on sau:

17

Giai on 1: Giai on xc nh d n.

Th tng chnh ph 5 Cc B, c quan xut d n chng trnh cp 1 K B hoch v u t 6

Cc nh ti tr 3 4 Cc B, c quan tng hp( VPCP,BTC,NHN N)2v cc CQ lin

S 1: Giai on chun b d n.

Giai on 2: Giai on chun b d n u t.

Th tng CP 4 Cc c quan tham gia qun l ODA(VPCP, BKHT,BT C,NHNN)

3 Cc c quan c d n, ch u t. 1,6

5 2 7

T chc ti tr

S 2: Quy trnh chun b d n ODA

18

II, Tip nhn v s dng ODA ti Vit Nam. 1, Thi k trc nm 1993. T nm 1950, Vit Nam thit lp quan h ngoi giao vi cc nc x hi ch ngha v nhn c nhiu khon vin tr, trong c ngun vn ODA. Trong nhng nm chin tranh, nhn dn Vit Nam vt qua nhng kh khn, thiu thn v c sc mnh chin thng quc M mt phn cng l nh vo nhng khon vin tr ny. ODA vo Vit Nam t 1976- 1990 l: - Cc t chc thuc h thng lin hip quc 1,6 t USD. - Lin X c v cc nc Php,c, an Mch , CHLB c, H Lan: 12,6 t RCN. Trong cc ngun vin tr trn, ngun vin tr ca Lin X gip Vit Nam xy dng mt s cng trnh quan trng m cho n nay vn pht huy hiu qu nh nh my thy in Ho Bnh, thy in Tr An, nhit in Ph Li, xi mng Bm Sn, apatit Lao Cai, cu Thng Long Tuy nhin trong thi k ny vin tr khng mang li tc dng ng k. L mt nc ngho nht trn th gii, qun l kinh t yu km, ch thng mi ng ca, nn kinh t khng c ch cho u t t nhn, thm ht ngn sch trm trng c b p bng vic in tin dn n siu lm pht trong nhng nm u thp k 80 c cc nh ti tr nh gi l mt mi trng kh khn cho vin tr. iu c th hin qua bng gii ngn ODA 1985-1992:

198 5 114

1986 1987 146, 5 111

1988 147,8

1989 120

1990 189,6

1991 218,5

1992 356

19

Bng 12: Gii ngn ODA 1985-1992 Ngun: ch s pht trin cc nc Chu -TBD ADB 1994 Tuy nhin, trong thi k 1989-1992, nhng gip ca cc t chc ti chnh th gii cng vi s n lc ca chnh ph Vit Nam to ra mt s ci cch nhanh v c t chc h thng. Vin tr thi k 1989-1992 ch tp trung ch yu vo t vn v chnh sch v h tr k thut trong qu trnh iu chnh v ci cch. H tr ti chnh quy m ln ch ti sau khi c mt mi trng chnh sch tt Vit Nam. 2,Thi k sau nm 1993. Sau nm 1993, khi lng ODA n Vit Nam tng ln nhanh chng do Vit Nam c nhng chnh sch ci tin kinh t ph hp vi yu cu pht trin kinh t th gii. Khi lng ODA n Vit Nam k t sau nm 1993 n nay tng dn qua cc nm, iu cng chng t s ng h ca cc nc, cc t chc quc t i vi cng cuc ci cch kinh t Vit Nam. Lng ODA n Vit Nam cam kt qua cc nm th hin qua bng di y:

1993 1.160, 8

1994 1.968, 8

1995 2.311,8

1996 2.425,4

1997 2400

1998 2.200+500(cho ci cch chnh sch)

Ngun: WB v BKHT. C cu cc nh ti tr cho Vit Nam: - Nht Bn: 30%. - WB - ADB : 23%. : 17%.

- Cc nc v cc t chc quc t khc: 30%.

20

3, nh gi hiu qu cng tc thu ht, qun l v s dng ODA. Thc hin ngh quyt ca B chnh tr, trong thi gian qua, Chnh Ph Vit Nam khng ngng n lc ci cch chnh sch, hon thin mi trng php l mt mt chnh ph qun l c ngun ODA v tp trung ngun ny cho cc mc tiu pht trin u tin, mt khc khng cng nhc trong qun l m m ng cho cc sng kin v nng cao trch nhim ca cc c quan qun l cc cp v nhng ngi th hng ODA. Nh ch trng ng n v thc hin trit cc ch trng ng li ca ng m Vit Nam c quan h vi hu ht cc quc gia trong nhm DAC, OECD v cc t chc ti chnh ch yu, cc quc gia trn th gii. N lc ca chnh ph Vit Nam c cng ng quc t quan tm v nhit tnh ng h. Mc d xu th chung ca ODA th gii l gim v c s cnh tranh gay gt gia cc quc gia trong vic thu ht ODA, lng ODA cam kt n Vit Nam vn lin tc tng qua cc nm. Nh kt hp c hiu qu ngun ni lc trong nc v ngun vn bn ngoi m trong nhng nm qua, nn kinh t nc ta c nhng chuyn bin tch cc, t mc tng trng kh cao v tng i ton din, a t nc ra khi khng hong kinh t x hi v i vo giai on pht trin mi : giai on cng nghip ho- hin i ho. Trong khi nn kinh t th gii v cc nc trong khu vc b nh hng nng n bi khng hong ti chnh tin t, mt s nc c tc pht trin m nh Thi Lan : 8% nm 1998, Hn Quc: -7% th Vit Nam vn t c tc tng trng nm 1998 l 5,8%. y thc s l mt kt qu ng khch l, th hin thnh cng ln ca kinh t Vit Nam. Mc gii ngn ODA l thc o hiu qu cng tc qun l v s dng ODA. Thi k 1991-1998 chng ta gii ngn c 5208 triu USD, tc gii ngn ngy cng nhanh, t l gii ngn trong 3 nm 1996-1998 l 69%, nhanh hn gp hai ln thi k 1991-1995 (31,2%). 21

Tm li, vic thu ht, qun l v s dng ODA nc ta trong thi gian qua t hiu qu kh cao. ODA tc ng tch cc n qu trnh pht trin kinh t x hi ca cc a phng v cc vng lnh th, thu ht u t nc ngoi FDI, tng cng vn u t, ci thin iu kin sinh hot v chnh lch gia th v nng thn, vng ni, vng su, vng xa, gip xo i gim ngho. 4, Mt s kh khn v hn ch trong qu trnh thu ht, qun l v s dng ODA. Ngun vn ODA gp phn khng nh vo pht trin kinh t t nc trong nhng nm va qua. Tuy nhin, trong qu trnh thu ht v s dng ODA vn cn mt s kh khn v hn ch. Trong qu trnh thc hin cc chng trnh, d n ODA gm nhiu khu cng vic nn s ch tc ca mt khu c th gy ra phn ng dy chuyn lm chm tr thi gian thc hin d n nhiu thng, thm ch nhiu nm. Giai on xc nh d n: Chnh ph v B K hoch v u t gi vai tr l c quan u mi. Tuy nhin d n ca cc c quan cp di a ln thng s si, thiu lun c khoa hc. Mt khc, cng l do cc c quan xut d n khng c kinh ph chun b xut hoc i khi thiu nng lc chun b xut nn n a ln khng t yu cu. Cc c quan chnh ph phi tn kh nhiu thi gian tm hiu, tho lun i n nht tr. y cng l mt trong nhng kh khn khi thng thuyt vi cc nh ti tr v danh mc d n c ti tr. Giai on chun b d n u t: Giai on ny tuy c nhng quy nh v vic chun b u t nhng do ngn sch hn ch, ngun kinh ph chun b u t hu nh khng , cng vi nng lc hn ch dn n vic chun b d n ca c quan c d n rt th ng, km hiu qu. Giai on thm nh d n vn vay: im yu ca chng ta trong khu ny l qu trnh thm nh, ph duyt d n ni chung v d n ODA ni ring thng ko di, quy trnh th 22

tc thiu r rng. iu dn n tnh trng chm tr km chnh xc trong x l vn . V ni dung thm nh: Cho n nay vn cha c hng dn thm nh c th, c bit l nhng yu cu cht ch v nh gi tc ng x hi v mi trng i vi cc loi d n khc nhau, gy kh khn cho qu trnh thm inh. Giai on thc hin d n: Trong giai on ny, nhiu th tc hnh chnh rm r, quy nh nhiu kh phin toi l mt nguyn nhn gy kh khn, chm chp cho vic trin khai cng vic ca ban qun l d n. C ch ti chnh trong nc: ang tip tc c hon thin. Tuy nhin vn cn c nhng vng mc trong c ch chnh sch, cho n nay vn cha c khung li sut v iu kin cho vay li i vi cc d n vn vay. V th tc xem xt v trnh duyt d n: Cn phc tp, nhiu cp, nht l khu u thu v chm thu. y cng l nguyn nhn gp phn lm cn tr qu trnh thc thi d n, lm chm tin gii ngn. Bn cnh , quyn hn ca cc ban qun l d n cha c xc nh y , dn n vic cc ban qun l d n thng b ng trong x l cng vic, mt nhiu thi gian xin v ph thuc vo kin cp trn. Giai on sau d n: L giai on t c quan tm nht trong chu trnh qun l d n. Chnh ph Vit Nam vn cha c vn bn no quy nh v cc hot ng sau d n. iu cng lm nh hng trc tip n k hoch u t pht trin.

23

CHNG III Mt s gii php nhm nng cao hiu qu cng tc qun l v s dng oda

I/Kinh ng him qun l v s dng ODA rt ra c t mt s nc Lch s ca cc nc trn th gii chng minh rt r rng vn u t v hiu qu vn u t l mt trong nhng yu t quan trng nht tc ng n s pht trin ni chung v tng trng kinh t ni ring ca mi quc gia . Vn u t bao gm: vn trong nc, vn thu ht t nc ngoi (ODA, FDI) v cc khon tn dng nhp khu. i vi cc nc ngho, thu nhp thp, kh nng tch lu ngun vn t trong nc rt hn ch th ngun vn nc ngoi c ngha rt quan trng . Nghin cu kinh nghim qun l v s dngODA ca mt s nc, ta thy ni ln cc vn ng ch sau : 1,Xc nh chin lc s dung ODA Xc nh chin lc s dng ODA l yu cu u tin ca cng tc qun l ODA. Vic xc nh chin lc s dng ODA ng mc ch v khng dn n gnh nng n nn cho cc nc nhnti tr . Nhng mt s nc khng quan tm n vn ny, khi ngun vin tr ODA ngy cng tng th vic lng ph u t trn lan cng c xu hng ngy cng tng, nht l giai on u ca vn vay, khi ngha v tr n gc cn n du sau thi gian n hn . H khng cn nhc n nhu cu thc t, n kh nng hp th ODA, kh nng tr n ca t nc m xc nh nhng d n thiu cn c khoa hc v lun chng k thut cha cht ch, dn n tnh trng phiu lu trong s dng vn .V th iu quan trng trc ht i vi mt s nc tip nhn ODA l cn xc nh r chin lc s dng ODA sao cho va ph hp vi tn ch mc tiu ca nc vin tr , va ph hp vi k hoch pht trin kinh t x hi nhm pht huy th mnh , tim nng vn c ca 24

t nc tng giai on pht trin . Mt chin lc ODA ng n phi bao gm cc yu t sau: Mt l : Nm c nguyn tc , bn cht v iu kin cp vin tr ca cc cp vin tr Hai l : Xc nh lnh vc u tin Ba l : Qui nh mc vay v tr n hng nm

Bn l : Chun b tt cho d n xin vin tr 2, Vai tr qun l ca NN. Thc t cho thy hiu qu ca vin tr ph thuc ch yu vo cc chnh sch v th ch ca cc nc nhn vin tr. Vi cc nc qun l kinh t tt, vin tr s lm tng u t t nhn , thc y tng trng , y nhanh qu trnh gim i ngho. Nh vy l c mt mi quan h rt cht ch gia trnh qun l ca Nh nc vi tc ng ca vin tr .Nhng vn c a s cc nc quan tm n l: - Tnh cht b my : Hu ht cc nc hng nm tip nhn lng ODA ln u c b my c tnh cht ring m bo thng nht vic qun l v s dng ODA c hiu qu .Vic tp trung qun l ODA cng cn phi kt hp cht ch gia cc b, ban, ngnh , a phng theo s phn cng trch nhim nhm pht huy c tnh hiu lc ca t chc. - Vic s dng ODAphi tun th nhng nguyn tc v nhng tin trnh c th c qui nh trong cc bn php lut . Ngoi ra cn phi kim tra cht ch vic chi tiu v nh gi tng hp ca cc ngun vn ODA .Vi nhng iu trn , hc tp nhng kinh nghim ca cc nc s gip VN sm i n thnh cng hn. 3, Bi hc kinh nghim i vi Vit Nam. Kinh nghim ca th gii cng nh thc t qun l ngun ti chnh nc ngoi ca nc ta trong nhng nm qua cho chng ta nhiu bi hc kinh nghim. 25

Mt l , ODA gn lin vi cc iu kin chnh tr , ngoi tr mt s khon c tnh cht cu tr khn cp , vin tr ca nc ngoi nhn chung c th c coi l "u ra" ca mt chnh sch i ngoi v vic thc hin nhng mc tiu ca chnh sch i ngoi . Tuy nhin bng chnh sch i ngoi khn kho, cc nc tip nhn vin tr vn c th a phng ho quan h h tr pht trin ca mnh , s dng c hiu qu cc ngun ODA phc v cho cc mc tiu pht trin trong khi vn gi c c lp , t ch ca t nc. Hai l , phi coi trng hiu qu s dng ODA hn l s lng ODA c s dng . Vi lng ODA khng i , tng li ch s cao hn. Coi trng hiu qu hn s lng cn trnh cho nn kinh t nguy c chu ng gnh nng n nn nc ngoi. Ba l , tnh ch ng ca bn nhn vin tr l yu t c tnh cht quyt nh n thnh cng ca vic s dng vn ODA. Bn l , vn ODA l quan trng nhng vn trong nc l quyt nh . i vi cc nc ang pht trin, vn ODA l v cng quan trng nhng n ch l cht xc tc cho cc nc ang pht trin khai thc tim nng bn trong pht trin . Vn ODA + Vn ODA ch c s dng trong khu vc h tng kinh t x hi , tc l ch gin tip tc ng n pht trin sc mnh ca mt quc gia . iu ny l tn ch , l mc ch ca cc nh ti tr . + Vn ODA ch c thc hin theo mc kh nng hp th ca nn kinh t trong nc, c ngha l n ph thuc vo tch ly ni b ca nn kinh t. + Vn ODA gn vi khon n nc ngoi ca nn kinh t, do vy khi tnh ton nhu cu vay ODA cn phi tnh n kh nng tr n ca nn kinh t . 26 khng th thay th cho ngun vn trong nc v :

III, Mt s gii php nhm nng cao hiu qu cng tc qun l v s dng ngun vn ODA 1, Cn nng ng trong nhn thc v ODA. Qua theo di thng xuyn tnh hnh hi m quc t th cc iu kin t ra gii ngn c vn ODA gia tng ng k . Trong tnh hnh vic nm c cc iu c quc t mi k kt v cc thng l quc t trong hp tc pht trin v tng cng kh nng vn dng nhun nhuyn cc hiu bit ny k kt cc hip ng vay vn l cn thit . Mc tiu ca cng tc ny l to iu kin cho VN c quyn lm ch v c ch ng xut v s dng vn ODA. Cn phi thy rng ODA khng phi l khon cho khng m phi km theo n l cc iu kin v kinh t - chnh tr .Mt khc , chng ta phi hon tr n c gc ln li . V vy nu s dng khng hiu qu c th ri vo tnh trng khng hong , n nn. 2, Tip tc hon thin hn na chin lc thu ht vn v qun l s dng ODA. Hin nay xu hng chung ca cc d n c s tr gip quc t ang i din vi cc thch thc khng nh v phi chuyn cc trng tm ni dung sang mt s xu th mi l: c s tham gia ca khu vc kinh t t nhn v tng cng tham gia qun l ca cng ng dn c ti ch . Nu chng ta cha chun b cho s chuyn i ny th cc ngun vn nc ngoi s mau chng tm cch rt lui khi tnh hnh c nh gi l khng thun li . Trong khi u t ca khu vc Nh nc chim i b phn trong c cu u t ca quc gia , t 38%nm 1995 ln n 53% nm 1998 v hin nay cn cao hn mc ny . V vy chn hng "tham gia ca cng ng " cho cc d n ODA l tng i thch hp ( dng nh d n c s h tng nng thn da vo cng ng m chng ta va k kt mi WB vo thng 6 nm 2001 va qua).

27

Trc tnh hnh nh vy , cc qui nh ca chnh ph nn c xem xt , iu chnh li cho ph hp trong vic trin khai cc d n ODA, bi v chng c tc ng hn ch n nhng tim nng ni lc ca tng vng v tng lnh vc c gn vi nhng yu t "da vo cng ng " qui m rt nh , cha c nhng "sn chi " ring. 3, u tin ngun vn h tr cho cc khu vc ngho i . Trong quan h vi cc t chc phi chnh ph quc t , cn phi c s phi hp cht ch gia chnh ph VN vi cc t chc phi chnh ph , hng cc ngun vin tr ca h ti cc vng ngho nht ca VN nh vng Ty nguyn, vng ng bng sng Cu Long v cc vng ni pha bc. Hin nay mt s nh ti tr vn c xu hng cung cp vin tr cho H Ni hn l cc s vng xa xi , ho lnh v vng ngho i ca VN. Chnh ph cn c bin php ci thin tnh trng ny , chng hn a ra cc qui nh i vi cc hot ng ca h theo khu vc a l , a ra cc danh mc cho cc chng trnh , quc gia v lnh vc x hi nh chng trnh quc gia v vic lm , v dn s v KHHG, chng trnh quc gia v nc sch v v sinh mi trng nng thn, chng trnh quc gia v phng chng HIV/AIDS , danh mc cc x vng ngho i ca VN ku gi s ch ca cc nh ti tr . 4, Hon thin mi trng php l i vi qun l ODA v qu trnh phn cng , phn cp ra quyt nh trong qui trnh d n Vin tr nc ngoi c lin quan n nhiu c quan , chc nng trong nc, trong sut qu trnh t lc vn ng ti tr cho n khi hon tt cam kt hon tr cho nn thit lp mt c ch nhm m bo s phi hp nhp nhng thng sut ca c h thng t chc lin quan n vin tr l mt iu quan trng . V cng tc qun l , u t xy dng : Trong thi gian ti cn tip tc hon thin ngh nh 42/CP, 92/CP v qui ch u thu . Nhng cn qui nh trch nhim r rng hn ca tng c quan v cc on v trong qu trnh thm nh v ph duyt 28

d n , tng cng trch nhim ca tng c quan theo hng gim cc th tc trnh duyt qua nhiu cp . Tip tc hon thin cc ngh nh trn tin ti hi ha "vnh" gia cc th tc v pha nh ti tr v pha VN , trnh lm phc tp ho chu trnh thc hin d n VN. Thc t hin nay cng tc thm nh d n nc ta cn thc hin qu chm . C nhng d n trnh cp trn ph duyt c bit l cc d n lm nghip , nm cc b rt lu m khng c hi m. Trong thi gian ti ,Chnh ph nn qui nh r thi gian tr li khu thm nh d n cc c quan cp b , v cc c quan thuc chnh ph b tr cc cn b kim nhim cng tc thm nh d n c tin hnh nhanh hn , chnh xc hn . Cng tc ti nh c: Cng cn c ch trong hn na . Hn ch ln nht ca cng tc ti nh c hin nay l cc qui nh v n b thit hi v t v cc ti sn gn lin vi t . C nhiu d n khng quan tm n h tr n nh cuc sng , phng tin sinh sng cho ngi ti nh c m cn lm cho cuc sng ca h kh khn hn trc khi gii ta . S tin n b c ln cng ch cc h to lp ti sn, nh ca ti ni mi ch cha to cho h phng tin sn xut mang li thu nhp tng ng vi mc thu nhp c. Nhng bt hp l trong vic ti to cc ngun ti nguyn cho ngi dn thuc vng gii ta l im tn ti mu cht trong cng tc ti nh c hin nay cn sm c gii quyt . Trong thi gian ti cn phi c cc qui nh r rng v qui trnh lp v thm nh k hoch ti nh c . Nn c k hoch gii ta n b ngi di dn mt cch c h thng , to ra c s phi hp nhp nhng gia nh u t vi cng ng gii to , gia nh u t vi chnh quyn a phng c bit l gia cng ng u t vi ni tip nhn dn di c . m bo d n u t khng to ra cc sc p v mt x hi khi gii ta th chnh sch ti nh c phi m bo tng lai x hi, m bo n nh cho cc h di c . iu ny i 29

hi chnh sch ti nh c phi bao hm ton b qu trnh t n b, di chuyn , to ti nguyn , pht trin sn xut v nng cao iu kin sng cho cc h dn c ch khng n thun a ra mt khon n b m rt kh xc nh hp l hay cha . V c ch ti chnh trong nc: C ch ti chnh dn dn c ci thin , ban hnh qui ch vn i ng v qui trnh th tc vn i vi cc d n ODA .Tuy nhin vn cn phi theo di cht ch m bo tn hiu theo ng qui trnh , ng thi tip tc nghin cu iu chnh nhng bt cp mi ny sinh . Vn i ng cho cc d n ODA u c b tr t ngn sch . Vn l cc c quan TW cng nh a phng phi gii quyt nh th no cho vn khi m ngn sch NN cn hn hp . Mun gii quyt vn ny trc ht phi kim sot cht ch vic lp k hoch cn i ngun vn i ng kp thi m bo vn i ng cho cc chng trnh, d n ODA .Th hai vn i ng cn c giao theo ng a ch ca tng chng trnh d n c th , khng c tu tin giao cho cc mc tiu khc . Chnh ph cn kim sot cht ch cc cam kt ca chnh ph trong cc iu c Quc t v ODA. Cc c quan ch qun v c quan thc hin d n u phi cn i vi vn i ng trong k hoch ngn sch hng nm ca mnh . 5, Hon thin hn na cng tc k hoch ho. Trc y, trn c s kim ngch vin tr mi tip cn d n , nay t d n mi tip cn vin tr . Chnh v th lm thay i vai tr ca chnh ph v ch d n so vi vin tr . Chnh ph t ch huy hon ton chuyn sang h tr , thc y . Ch d n t ch b ng , hnh ng hon ton theo mnh lnh cp trn th nay c nhng quyn ch ng nht nh trong vic hon thnh, thc hin d n .Nh vy cn phi c mt qui hoch tng th ODA nhm tng cng cht lng u vo ca cng tc k hoch ho u t bng vn ODA. Qui hoch nu c Chnh ph thng qua s l cn c php l quan trng nht c quan iu phi vin tr, hnh thnh k hoch vin tr. 30

Cng vi cng tc trn , vic tinh gim b my cng knh trong qun l gii ngn phc tp , c nhng chnh sch u i thit thc cho c s l ni dung chnh ca cc thng t hng dn thc hin ngh nh (17/2001/N- CP, ngy 04/5/2001) ca chnh ph v vic ban hnh quy ch qun l v s dng ngun h tr pht trin chnh thc . 6, Nng cao cng tc thng tin v theo di d n ODA. Thng tin l yu t quan trng gp phn nng cao hiu qu cng tc qun l v s dng ODA .Thng tin y v chnh xc s l nhng cn c c quan qun l ra quyt nh . Thi gian qua VN thng tin v ODA thng thiu, khng y gy kh khn rt nhiu cho cc c quan chnh ph trong qun l ODA. Cn khn trng thit lp mt h thng thng tin hu hiu v ODA, nhng thng tin phi th hin r vn sau: - Chin lc hnh ng, c s hp tc, quy trnh th tc ODA ca tng nh ti tr. Nu nhng c im , nguyn tc lut l ca tng nh i tc vin tr. - Cc iu c quc t v hp tc pht trin , qui ch m chnh ph ta k kt vi cc nh ti tr m bo thi hnh nht qun cc vn bn ny. - Thng tin v cam kt ODA ca cc nh ti tr , nh hng u tin chin lc s dng ODA ca chnh ph , tnh hnh gii ngn ODA theo nghnh , vng, lnh vc c th. - Thng tin v h thng vn bn lut , cc qui nh , qui ch trong qun l s dng ODA, cc hng dn v qui trnh th tc i vi mt d n ODA c th. 7, Tng cng cng tc kim tra , kim sot cc d n ODA. Kim tra, kim sot l khu quan trng khng th thiu c trong qu trnh qun l v s dng ODA. Kim sot c thc 31

hin y lm gim tham nhng , thc hin tit kim v tng cng nng lc thc hin d n. Thng thng i vi cc d n u t bng vn vay , cc nh ti tr thng yu cu Chnh ph thu chuyn gia t vn , phi hp vi cc i tc v ngi c hng th tin hnh nh gi , gim st d n. Nhng cng vic ny ch c thc hin trong giai on thc hin d n hon thnh. Trong thi gian ti , chnh ph cn quan tm hn na n kim tra ,gim st d n giai on sau d n . Cng tc kim tra , gim st thc hin y gp phn lm tng tnh bn vng ca d n, to kh nng gii ngn nhanh v cng c nim tin ca cc nh ti tr i vi Vit Nam. Cc n v thc hin vn ODA cn phi thc hin nghim chnh v thng xuyn bo co vn u t thc hin v quyt ton vn u t khi d n hon thnh .Bo co quyt ton cn phi c kim ton m bo tnh chnh xc trc khi gi n cc c quan chc nng thm tra ph duyt quyt ton. 8, Tng cng cng tc o to v iu phi b tr cn b trong qun l v s dng ODA. o to li v bi dng lc lng cn b qun l, iu phi v s dng ODA l mt bin php quan trng nhm hon thin cng tc iu phi, qun l v s dng ODA hin nay. Cn phi c mt chng trnh hun luyn rng ri to ra nhng thay i v nhn thc, thi v k nng tt c cc cp, tng cng cng tc qun l nh nc v ODA. Cc cn b qun l ODA phi c kin thc y v cc mt: - Cc loi hnh vin tr c th vn ng v cc chi ph c lin quan hp th vin tr. - Chnh sch v li ch ca cc nh ti tr. - Chu k d n, s phi hp gia cc c quan cng nh trch nhim, quyn hn ca mi c quan tng giai on ca chu k d n. 32

- Cc kin thc v kinh t th trng, phng php phn tch chnh sch kinh t ph hp vi c ch kinh t mi. - Nhng kin thc c bn v ngoi giao, lut php quc t, trnh ngoi ng Cng tc iu phi b tr cn b tham gia qun l d n ODA cng cn phi xem xt li. Vic b tr la chn cc chuyn gia c trnh qun l cho d n l mt yu t c tnh cht quyt nh cho thnh cng ca d n. Cn b c b tr v cc ban qun l d n phi m bo l nhng ngi c nng lc thc s, c trnh chuyn mn c o to chnh quy iu phi v qun l d n. Trong qu trnh thc hin d n, khng nn thay th na chng cc cn b ch cht ca d n, nht l ngi qun l iu hnh v lm nh vy s dn n tnh trng mt tnh lin tc ca d n, t on cho cng tc thc thi d n ng tin . Cc cn b tham gia qun l d n cng nn khng ngng hc hi v t o to li mnh, bt kp nhu cu chung ca thi i cng nh m bo thc hin tt cc nhim v c giao. Trong cng tc o to v b tr cn b, cn ch trng hn na ti vic o to cc cn b cp tnh, thnh ph. Hin nay chnh ph thc hin phn cp qun l cc tnh, thnh ph c tin hnh ph duyt mt s loi d n ODA ty thuc vo ni dung v quy m ca d n. Vic tng cng cng tc o to v b tr cn b cc tnh, thnh ph s to iu kin, tin cho cng tc qun l v s dng ODA cc d n loi ny c hiu qu.

33

Kt lun

Theo d bo, giai on 2001-2005 pht trin Vit Nam cn t 60-70 t USD vn u t, ring vn t ODA s chim khong 40%, tc l t 25-30 t USD. V vy vic thu ht, qun l v iu phi vn ODA hin nay tr thnh vn cp bch. Trong qu trnh thu ht v trin khai thc hin d n, bn cnh nhng thnh tu t c cng cn c mt s tn ti, vng mc cn c ci tin v chnh sch, khung th ch, vn i ng trong nc v i khi l s khng thng nht gia chnh ph v cc nh ti tr. Ngun vn ODA m Vit Nam tip nhn hin nay ch yu l t chu u, chu - Thi Bnh Dng, lng vn t chu M cn rt t. Do vy, gii quyt c cc tn ti trn nhm ci thin mi trng u t v khai thng thm cc ngun vn ODA mi l nhim v trng tm trong thi gian sp ti. Trong qu trnh qun l v s dng ODA, Chnh ph cn lun lun pht huy vai tr lm ch ca mnh, cc nh ti tr ch ng vai tr h tr. Tng cng thu ht v s dng c hiu qu ngun h tr pht trin chnh thc l mt phng hng chin lc trong qu trnh thc hin ng li i mi, thc hin cng nghip ho, hin i ha t nc ta. Pht huy nhng yu t tch cc v hn ch nhng tc ng tiu cc trong s dng ngun vn ny l i hi bc xc trong giai on mi.

34