Van 7 (HKII)

Ngaøy soaïn : 15/01/2005
Ngaøy daïy : 17/01/2005

Tuaàn : 19 Vaên baûn : TUÏC NGÖÕ VEÀ THIEÂN NHIEÂN VAØ LAO
ÑOÄNG SAÛN XUAÁT
Tieát : 73 A. ÑOÏC - HIEÅU VAÊN BAÛN
I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS
- Hieåu sô löôïc theá naøo laø tuïc ngöõ.
- Hieåu noäi dung, moät soá hình thöùc ngheä thuaät (keát caáu nhòp ñieäu
caùch laäp luaän) vaø yù nghóa cuûa nhöõng caâu tuïc ngöõ trong baøi hoïc.
- Thuoäc loøng nhöõng caâu tuïc ngöõ trong vaên baûn.
II. Caùc böôùc leân lôùp :

1. OÅn ñònh lôùp.
2. Kieåm tra baøi cuõ : Kieåm tra vieäc soaïn baøi vaø nhaéc nhôû yù
thöùc hoïc kyø II.
3 Baøi môùi :
* Giôùi thieäu baøi môùi : ÔÛ HKI, caùc em ñaõ ñöôïc hoïc veà ca dao.
Ñoù laø nhöõng caâu bieåu hieän veà theá giôùi noäi taâm cuûa con ngöôøi
(töùc thieân veà tröõ tình). Hoâm nay chuùng ta seõ tìm hieåu theâm moät
soá theå loaïi cuûa VHDG : tuïc ngöõ. Tuïc ngöõ laø gì ? Noäi dung theá
naøo ? Baøi hoïc hoâm nay seõ giuùp caùc em hieåu ñieàu ñoù.
Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng

Hoaït ñoäng 1 : I/ Khaùi nieäm tuïc ngöõ :
- HS ñoïc chuù thích SGK/3 Chuù thích /3
- GV giôùi thieäu.
Hoaït ñoäng 2 : II/ Ñoïc – tìm hieåu vaên baûn
- HS ñoïc toaøn vaên baûn, chuù yù caùch :
ngaét nhòp. A – Tìm hieåu baøi.
- GV ñoïc laïi, goïi HS ñoïc chuù thích. 1/ Noäi dung yù nghóa :
H1 : Coù theå chia 8 caâu tuïc ngöõ laøm - 8 caâu tuïc ngöõ chia laøm 2
maáy nhoùm ? Moãi nhoùm goàm nhöõng nhoùm :
caâu naøo ? Goïi teân töøng nhoùm ñoù.
- 2 nhoùm : + Nhoùm 1 (caâu 1,2,3,4) * Nhoùm 1 : caâu 1,2,3,4 : noùi
: thieân nhieân veà thieân nhieân
+ Nhoùm 2 (caâu 5,6,7,8) :
LÑSX
H2 : Phaân tích yù nghóa caâu tuïc ngöõ Caâu 1 :
1? Thaùng naêm (aâm lòch) ñeâm
H3 : Cô sôû thöïc tieãn cuûa kinh nghieäm ngaén, ngaøy daøi.
neâu trong caâu tuïc ngöõ ? Thaùng möôøi (aâm lòch) ñeâm
- Kinh nghieäm ñöôïc ñuùc ruùt töø söï daøi, ngaøy ngaén.
quan saùt cuûa ngöôøi xöa tröôùc moät
hieän töôïng laëp ñi laëp laïi.
H4 : Moät soá tröôøng hôïp coù theå aùp → Con ngöôøi coù yù thöùc
duïng kinh nghieäm neâu trong caâu tuïc söû duïng thôøi gian, saép
ngöõ ? xeáp coâng vieäc.
- Coù theå vaän duïng caâu tuïc ngöõ vaøo
chuyeän tính toaùn, saép xeáp coâng vieäc
trong muøa heø vaø muøa ñoâng.
H5 : Giaù trò cuûa kinh nghieäm maø caâu
tuïc ngöõ theå hieän?
- Giuùp con ngöôøi coù yù thöùc söû duïng
thôøi gian, coù keá hoaïch saép xeáp coâng
vieäc.
H6 : HS ñoïc caâu 2 : Neâu yù nghóa cuûa Caâu 2 :
caâu tuïc ngöõ ? Ñeâm tröôùc trôøi nhieàu sao →
nhieàu sao → ít maây → naéng vaø hoâm sau naéng
ngöôïc laïi. ít sao → hoâm sau
möa
H7 : Cô sôû thöïc tieãn cuûa kinh nghieäm
neâu trong caâu tuïc ngöõ ? (töø söï quan
saùt)
H8 : Moät soá tröôøng hôïp coù theå aùp → Con ngöôøi coù yù thöùc
duïng kinh nghieäm neâu trong caâu tuïc quan saùt baàu trôøi ñeå döï
ngöõ ? ñoaùn thôøi tieát, saép xeáp
- Döï ñoaùn thôøi tieát trong ñieàu kieän coâng vieäc.
thieáu maùy moùc, thieát bò.
H9 : Giaù trò kinh nghieäm maø caâu tuïc
ngöõ theå hieän ? (con ngöôøi coù yù thöùc
quan saùt baàu trôøi ñeå döï ñoaùn thôøi
tieát, saép xeáp coâng vieäc ?)
H10 : GV ñoïc caâu 3 : Neâu yù nghóa Caâu 3 : Khi treân trôøi coù aùnh
cuûa caâu TN ? maây vaøng maøu môõ gaø töùc
H11 :Cô sôû thöïc tieãn cuûa kinh nghieäm coù baõo.
neâu trong TN ? (töø söï quan saùt, naém → Con ngöôøi coù yù thöùc
qui luaät thieân nhieân ñeå ñoái phoù) chuû ñoäng giöõ gìn nhaø
cöûa, hoa maøu …
H12 : Giaù trò kinh nghieäm maø caâu TN
theå hieän ? (yù thöùc chuû ñoäng giöõ gìn
nhaø cöûa, hoa maøu …)
H13 : HS ñoïc. Neâu yù nghóa caâu TN ? Caâu 4 : Thaùng 7, neáu kieán
H14 : Cô sôû thöïc tieãn cuûa kinh boø nhieàu (di chuyeån leân cao)
nghieäm neâu trong caâu TN ? (töø söï laø saép luït.
quan saùt, kieán laø loaïi coân truøng raát → Nhaân daân coù yù thöùc
nhaïy caûm vôùi nhöõng thay ñoåi thôøi döï ñoaùn luõ luït ñeå chuû
tieát) ñoäng phoøng choáng.
H15 : Neâu 1 soá tröôøng hôïp coù theå
aùp duïng kinh nghieäm trong caâu TN ?
(döï ñoaùn thôøi tieát trong ñieàu kieän
thieáu maùy moùc)
H16 : Giaù trò cuûa kinh nghieäm maø
caâu TN theå hieän ? (nhaân daân coù yù
thöùc döï ñoaùn thôøi tieát ñeå chuû ñoäng
phoøng choùng)
H17 : HS ñoïc caâu TN. Neâu yù nghóa ? * Nhoùm 2 : caâu 5,6,7,8 :
LÑSX
- Caâu 5 : ñaát ñöôïc coi nhö
vaøng, quyù nhö vaøng.
H18 : Cô sôû thöïc tieãn cuûa kinh → Con ngöôøi coù yù thöùc
nghieäm neâu trong caâu TN ? (ñaát quyù quyù troïng vaø giöõ gìn
giaù vì ñaát nuoâi soáng con ngöôøi. ñaát ñaát.
laø nôi ngöôøi ôû …)
H19 : Moät soá tröôøng hôïp aùp duïng
kinh nghieäm neâu trong caâu TN ?
- Pheâ phaùn hieän töôïng laõng phí ñaát.
- Ñeà cao giaù trò cuûa ñaát.
caâu TN theå hieän ? (yù thöùc quyù troïng
vaø giöõ gìn ñaát)
H21 : Ñoïc caâu 6. Neâu yù nghóa caâu TN Caâu 6 : Thöù töï caùc ngheà
? ñem laïi lôïi ích kinh teá cho con
H22 : Cô sôû thöïc tieãn cuûa kinh ngöôøi : nuoâi troàng → laøm
nghieäm neâu trong caâu tuïc ngöõ ? Caên vöôøn → laøm ruoäng.
cöù vaøo giaù trò kinh teá cuûa caùc saûn → Con ngöôøi coù yù thöùc
phaåm thu ñöôïc. khai thaùc hoaøn caûnh
Coù theå hieåu : toâm caù coù giaù trò cao thieân nhieân ñeå saûn xuaát
nhaát → tieáp theo laø rau quaû → sau ra cuûa caûi vaät chaát coù
môùi ñeán luùa gaïo. hieäu quaû.
→ Tuy nhieân kinh nghieäm naøy ñuùng
vôùi tuyø nôi coù ñieàu kieän.
caâu TN theå hieän? Giuùp con ngöôøi coù
yù thöùc khai thaùc hoaøn caûnh thieân
nhieân ñeå saûn xuaát ra cuûa caûi vaät
chaát coù hieäu quaû.
H24 : Ñoïc caâu TN Neâu yù nghóa ? Caâu 7 : Thöù töï quan troïng
Môû roäng : + Nöôùc : moät löôït taùt, cuûa caùc yeáu toá: nöôùc →
moät baùt côm. phaân boùn → coâng lao ñoäng
+ Phaân : Ngöôøi ñeïp vì luïa, luùa → gioáng luùa.
toát vì phaân. → Con ngöôøi coù yù thöùc
H25 : Moät soá tröôøng hôïp coù theå aùp
veà taàm quan troïng cuûa
duïng kinh nghieäm neâu trong caâu TN ?
caùc yeáu toá treân.
(aùp duïng roäng raõi vaø hoaøn toaøn
ñuùng trong vieäc troàng luùa. Hieän nay
nhaø nöôùc ñang chuù troïng coâng taùc
thuyû lôïi, saûn xuaát phaân boùn, nghieân
cöùu taïo gioáng môùi coù naêng suaát
cao)
H26 : GV ñoïc – Neâu yù nghóa caâu TN ? Caâu 8 : Taàm quan troïng cuûa
thôøi vuï vaø ñaát ñai ñoái vôùi
H27 : Giaù trò kinh nghieäm maø caâu TN ngheà troàng troït.
theå hieän ? → Con ngöôøi coù yù thöùc
troàng ñuùng thôøi vuï vaø
laøm ñaát kó.
Hoaït ñoäng 3 : HS ñoïc caâu hoûi 4 2/ Ñaëc ñieåm veà hình thöùc
SGK/5 :
H28 : Haõy minh hoaï ñaëc ñieåm ngheä
thuaät ñoù vaø phaân tích giaù trò cuûa
chuùng baèng nhöõng caâu TN trong - Ngaén goïn : lôùi ít, yù nhieàu.
baøi ?
Ngaén goïn : Lôøi ít maø yù nhieàu (caâu - Thöôøng coù vaàn (vaàn löng) :
daøi nhaát coù 14 tieáng, caâu 5,8 ngaén lôøi noùi coù nhaïc ñieäu, deã
nhaát : 4 tieáng) nhôù, deã thuoäc.
Thöôøng coù vaàn, nhaát laø vaàn löng :
(giöõa caâu)
+ Caâu 1 : naêm – naèm, möôøi – cöôøi.
+ Caâu 2 : naéng – vaéng. + Caâu 3 :
gaø – nhaø. - Caùc veá thöôøng ñoái xöùng
+ Caâu 4 : boø – lo. + Caâu 5 : nhau veà hình thöùc, noäi dung.
ñaát – taác.
+ Caâu 6 : trì – nhò + Caâu 7 :
phaân – caàn. - Laäp luaän chaët cheõ, giaøu
+ Caâu 8 : thì – nhì. hình aûnh.
Caùc veá thöôøng ñoái xöùng nhau caû
hình thöùc, noäi dung:
+ Caâu 1,2,3,4,5,8 : 2 veá.
+ Caâu 6 : 3 veá.
+ Caâu 7 : 4 veá.
Laäp luaän chaët cheõ, giaøu hình aûnh :
+ Keát caáu ngaén goïn, coù tính ñoái
xöùng → taïo söï chaët cheõ trong laäp
luaän, coù taùc duïng khaúng ñònh noäi
dung.
+ Hình aûnh cuï theå : laáy vieäc gìn giöõ
nhaø cöûa ñeå noùi chuyeän saép coù
baõo. Caùch noùi quaù (chöa cöôøi ñaõ
toái, taác ñaát, taác vaøng)
Hoaït ñoäng 4 : HS ñoïc phaàn ghi nhôù. B – Ghi nhôù : hoïc SGK/5
Hoaït ñoäng 5 : III/ Luyeän taäp : BTVN /5
4. Cuûng coá : HS ñoïc laïi 8 caâu TN vaø ghi nhôù.
5. Daën doø : - Hoïc thuoäc loøng.

- Hoïc vôû ghi + ghi nhôù .
- Soaïn chöông trình ñòa phöông .
Tuaàn : 19 B/ CHÖÔNG TRÌNH ÑÒA PHÖÔNG
Tieát : 74 (Phaàn Vaên vaø Taäp laøm vaên)
I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS.

- Bieát caùch söu taàm ca dao, tuïc ngöõ theo chuû ñeà vaø böôùc ñaàu
tieân bieát choïn loïc, saép xeáp, tìm hieåu yù nghóa.
- Taêng theâm hieåu bieát vaø tình caûm gaén boù vôùi ñòa phöông queâ
höông mình.
2. Kieåm tra baøi cuõ :
- Ñoïc thuoäc loøng baøi ca dao noùi veà thieân nhieân vaø LÑSX.
- Neâu yù nghóa töøng caâu ? Ñoïc ghi nhôù ?
3 Baøi môùi :
* Giôùi thieäu baøi môùi :
Hoaït ñoäng 1 : GV neâu yeâu caàu cuûa I/ Noäi dung söu taàm :
tieát hoïc. Caùc caâu ca dao, daân ca, tuïc
Hoaït ñoäng 2 : GV cho HS oân laïi ca ngöõ löu haønh ôû ñòa phöông
dao, daân ca, tuïc ngöõ laø gì ? Khaùnh Hoøa (mang teân
Löu yù HS : + Noäi dung söu taàm rieâng ñòa phöông, noùi veà
(phaàn I SGK) saûn vaät, di tích, thaéng
+ Caùc dò baûn ñeàu ñöôïc caûnh, danh nhaân, söï tích,
tính. töø ngöõ ñòa phöông …)
Hoaït ñoäng 3 : GV höôùng daãn nguoàn II/ Nguoàn söu taàm :
söu taàm. - Hoûi cha meï, ngöôøi ñòa
phöông, ngöôøi giaø, ngheä
nhaân, nhaø vaên ôû Khaùnh
Hoøa.
- Tìm trong saùch ca dao, tuïc
ngöõ noùi veà ñòa phöông.
Hoaït ñoäng 4 : GV höôùng daãn caùch III/ Caùch söu taàm :
söu taàm. - Vieát vaøo vôû, phaân loaïi ca
- Moãi em ít nhaát 20 caâu. dao, daân ca, tuïc ngöõ.
- Gv neâu moät soá caâu laøm maãu ñeå - Saép xeáp theo traät töï ABC
höôùng daãn HS.
IV/ Maãu :
1/ Ca dao :
Bieån naøo baèng bieån Nha
Trang.
Coù toâm coù caù coù haøng
döøa xanh.
Khaùnh Hoøa laø xöù traàm
höông
……………………………… lôøi
theà nöôùc non.
2/ Tuïc ngöõ :
Yeán sao hoøn Noäi
Vòt loän Ninh Hoøa
Toâm huøm Bình Ba
Nai khoâ Dieân Khaùnh
Caù traàu Voõ Caïnh
Soø huyeát Thuyû Trieàu
4. Cuûng coá : - Em coù theå ñoïc nhöõng caâu ca dao, tuïc ngöõ khaùc
veà ñòa phöông Khaùnh Hoøa.
5. Daën doø : - Veà söu taàm theo yeâu caàu treân.
- Thôøi gian trong 1 tuaàn, chaám ñieåm.
Tuaàn : 19
Tieát : 75 + 76 TÌM HIEÅU CHUNG VEÀ VAÊN NGHÒ LUAÄN
I. Muïc ñích caàn ñaït :

Giuùp HS hieåu ñöôïc nhu caàu nghò luaän trong ñôøi soáng vaø ñaëc
ñieåm chung cuûa vaên baûn nghò luaän.
- Kieåm tra vieäc söu taàm ca dao, daân ca, tuïc ngöõ ñòa phöông cuûa HS
trong vôû soaïn vaø cho ñieåm.
3 Baøi môùi :
* Giôùi thieäu baøi : Trong ñôøi soáng, ñoâi khi ta keå laïi moät caâu
chuyeän, mieâu taû moät söï vaät, söï vieäc hay boäc baïch nhöõng taâm tö,
tình caûm nguyeän voïng cuûa mình qua caùc theå loaïi keå chuyeän, mieâu
taû hay bieåu caûm. Ngöôøi ta cuõng thöôøng baøn baïc, trao ñoåi nhöõng
vaán ñeà coù tính chaát phaân tích, giaûi thích hay nhaän ñònh. Ñoù chính
laø nhu caàu caàn thieát cuûa vaên nghò luaän. Vaäy theá naøo laø vaên
nghò luaän, tieát hoïc hoâm nay seõ giuùp caùc em laøm quen vôùi theå
loaïi naøy.

Hoaït ñoäng 1 : I. NHU CAÀU NGHÒ LUAÄN
H1 : Trong ñôøi soáng em coù thöôøng VAØ VAÊN BAÛN NGHÒ
gaëp caùc vaán ñeà vaø caâu hoûi kieåu LUAÄN
nhö döôùi ñaây khoâng ? (caùc yù SGK/7) 1. Nhu caàu nghò luaän :
- Ñoù laø nhöõng caâu hoûi ta thöôøng baét A. Tìm hieåu baøi :
gaëp trong ñôøi soáng. - Vì sao em ñi hoïc ?
H2 : Haõy neâu theâm caùc caâu hoûi veà - Vì sao con ngöôøi caàn phaûi
vaán ñeà töông töï ? coù baïn beø?
- Muoán soáng cho ñeïp ta phaûi laøm gì ? - Theo em nhö theá naøo laø loái
- Vì sao huùt thuoác laù laø coù haïi ? …vv soáng ñeïp?
- Vì sao huùt thuoác laù laø coù
haïi ?...
H3 :Gaëp laïi caùc vaán ñeà vaø caâu hoûi
loaïi ñoù, em coù theå traû lôøi baèng caùc
kieåu vaên baûn ñaõ hoïc nhö keå
chuyeän, mieâu taû, bieåu caûm hay
khoâng ? Haõy giaûi thích vì sao ? ( HS
thaûo luaän)
Khoâng ! Vì : Chæ coù vaên nghò luaän
môùi duøng lyù leû ñeå phaân tích, baøn
baïc, ñaùnh giaù vaø giaûi quyeát vaán ñeà
maø caâu hoûi neâu ra. Caùc kieåu vaên
baûn ñaõ hoïc chæ coù taùc duïng hoã trôï,
laøm cho laäp luaän theâm saéc beùn,
theâm söùc thuyeát phuïc, chöù khoâng
phaûi laø lyù leû ñeå ñaùp öùng yeâu caàu
traû lôøi caâu hoûi.
VD : Con ngöôøi khoâng theå thieáu
baïn. Vaäy “baïn” laø gì ? → khoâng phaûi
chæ keå hoaëc taû moät ngöôøi baïn laø
giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà, maø phaûi
coù luaän ñieåm, lyù leõ daãn chöùng môùi
coù taùc duïng thuyeát phuïc.
H4 : Haøng ngaøy, treân baùo chí, qua ñaøi
phaùt thanh, truyeàn hình, em thöôøng
giaëp nhöõng kieåu vaên naøo ?
- Baøi xaõ luaän, phaùt bieåu caûm nghó,
caùc yù kieán trong cuoäc hoïp (GV söu taàm
caùc taøi lieäu treân baùo cho HS xem)
H5 : Haõy keå teân moät vaøi kieåu vaên
baûn maø em bieát ?
- Baûn tuyeân ngoân ñoäc laäp cuûa Baùc
Hoà 02/9/1945
- Lôøi keâu goïi toaøn quoác khaùng chieán
cuûa Baùc 23/9.
- Caùc baøi khaùc treân baùo, truyeàn hình
…
⇒ Nhö vaäy vaên baûn nghò luaän ⇒ Trong ñôøi soáng ta
toàn taïi khaép nôi trong cuoäc soáng. thöôøng gaëp vaên nghò
luaän döôùi daïng caùc yù
kieán neâu ra.
* HS ñoïc phaàn ghi nhôù : 1/9 SGK
B. Ghi nhôù 1 : SGK/ tr
9
Hoaït ñoäng 2 : HS ñoïc vaên baûn 2. Theá naøo laø vaên nghò
“choáng naïn thaát hoïc” luaän :
A. Tìm hieåu baøi : Vaên
baûn “choáng naïn thaát hoïc”
H6 : Baùc Hoà vieát baøi naøy nhaèm muïc - Muïc ñích : Keâu goïi thuyeát
ñích gì ? phuïc nhaân daân choáng naïn
- Keâu goïi thuyeát phuïc nhaân daân thaát hoïc.
choáng naïn thaát hoïc.
H7 : Ñeå thöïc hieän muïc ñích aáy, baøi - Ñoái töôïng : Nhaân daân.
vaên vieát neâu ra nhöõng yù kieán naøo ? - Noäi duïng : Naâng cao daân
- Nhaân daân phaûi coù kieán thöùc môùi trí …, coù kieán thöùc môùi →
ñeå tham gia vaøo coâng cuoäc xaây döïng bieát ñoïc, bieát vieát chöõ
ñaát nöôùc → muoán vaäy phaûi bieát quoác ngöõ.
ñoïc, bieát vieát chöõ quoác ngöõ giuùp
ñoàng baøo thoaùt khoûi caûnh muø chöõ.
H8 : Nhöõng yù ñoù ñöôïc dieãn ñaït

thaønh nhöõng luaän ñieåm naøo? Tìm
caùc caâu vaên mang luaän ñieåm ñoù ?
(HS thaûo luaän) - Luaän ñieåm : “ Moïi ngöôøi
- Caâu vaên : “Moïi ngöôøi VN phaûi bieát VN … xaây döïng nöôùc nhaø
quyeàn lôïi, boån phaän … xaây döïng …”
nöôùc nhaø “ → theå hieän ôû nhan ñeà. → Caâu luaän ñieåm khaúng
H9 : Caâu luaän ñieåm coù ñaëc ñieåm gì ? ñònh moät yù kieán, moät
H10 : Ñeå yù kieán coù söùc thuyeát tö töôûng, quan ñieåm.
phuïc, baøi vieát ñaõ neâu leân nhöõng lyù - Lyù leõ, daãn chöùng thuyeát
leû naøo ? Haõy lieät keâ lyù leõ aáy ? phuïc.
(Gôïi yù : Vì sao nhaân daân ta phaûi bieát
ñoïc, bieát vieát ? )
- Phaùp cai trò VN, thi haønh chính saùch
ngu daân ñeå deã löøa doái vaø boác loät
daân ta.
- 95% ngöôøi VN muø chöõ thì tieán boä
laøm sao ñöôïc ?
- Nay ta ñaõ giaønh ñöôïc quyeàn ñoäc
laäp → caáp toác naâng cao daân trí ñeå
moïi ngöôøi coù theå tham gia vaøo coâng
cuoäc xaây döïng ñaát nöôùc nhaø.
(Gôïi yù : Vieäc choáng naïn muø chöõ coù
theå thöïc hieän ñöôïc khoâng ?
Thöïc hieän ñöôïc baèng caùch naøo :
- Ngöôøi bieát chöõ daïy cho ngöôøi chöa
bieát chöõ.
- Nhöõng ngöôøi chöa bieát chöõ gaéng
söùc hoïc cho bieát.
- Caùc ngöôøi giaøu coù theå môû lôùp
hoïc ôû tö gia.
- Phuï nöõ caøng caàn phaûi hoïc ñeå theo
kòp nam giôùi.
⇒ HS ñoïc yù 2 ghi nhôù : SGK/9
Hoaït ñoäng 3 :
H11 : Taùc giaû coù theå thöïc hieän muïc
ñích cuûa mình baèng vaên keå chuyeän,
mieâu taû, bieåu caûm ñöôïc khoâng ?
Khoâng ! Vì : khoâng coù nhöõng laëp luaän
saéc beùn, thuyeát phuïc ñeå giaûi quyeát
vaán ñeà trong thöùc teá ñôøi soáng.
⇒ HS ñoïc yù 3 ghi nhôù SGK/9 B. Ghi nhôù 2, 3 :
* HS ñoïc laïi toaøn boä 3 yù cuûa ghi nhôù → SGK/9
GV nhaán maïnh.
Hoaït ñoäng 4 : HS ñoïc vaên baûn II/ Luyeän taäp :
Baøi 1/9 :
a) Ñaây coù phaûi laø baøi vaên nghò a) Laø vaên nghò luaän vì :
luaän khoâng ? Vì sao ? taùc giaû ñaõ neâu yù kieán
cuûa mình nhaèm xaùc laäp
cho ngöôøi ñoïc, ngöôøi nghe
moät quan ñieåm laø caàn taïo
ra moät thoùi quen toát trong
ñôøi vaø xaõ hoäi.
→ Vaán ñeà caân giaûi
quyeát : xoùa boû thoùi quen
xaáu, hình thaønh thoùi quen
toát.
b) Taùc giaû ñeà xuaát yù kieán gì ? (caâu
b) Ñeà xuaát yù kieán : caâu
nhan ñeà) nhan ñeà
- Nhöõng doøng, caâu vaên naøo theå - Caâu vaên : “Cho neân moãi
hieän yù kieán ñoù. (caâu cuoái cuøng) ngöôøi … cho xaõ hoäi”
- Ñeå thuyeát phuïc ngöôøi ñoïc, taùc giaû
- Lyù leõ 1 : Coù ngöôøi bieát
neâu ra nhöõng lyù leõ vaø daãn chöùng phaân bieät toát vaø xaáu …
naøo ? khoù söûa /9
Daãn chöùng 1 : Luoân daäy
sôùm … toát, huùt thuoác laù
… xaáu /9
- Lyù leõ 2 : Moät thoùi quen
xaáu … thaønh teä naïn /10
Daãn chöùng 2 : Chaúng haïn
ví thoùi quen huùt thuoác laù
… saïch bong … aên chuoái →
vöùt voû, xoùm nhoû … con
möông … thaønh soâng raùc …
coác vôõ, chai vôõ neùm ra
ñöôøng … /10
c) Baøi nghò luaän naøy coù nhaèm giaûi c) Ñoù laø vaán ñeà ta thöôøng
quyeát vaán ñeà coù trong thöïc teá hay thaáy trong thöïc teá.
khoâng ? - Taùn thaønh vì : moät XAÕ
- Em coù taùn thaønh yù kieán cuûa baøi HOÄI muoán vaên minh, moät
vieát khoâng? Vì sao? nöôùc muoán phaùt trieån,
(HS thaûo luaän) khoâng theå toàn taïi nhöõng
thoùi quen xaáu aáy.
4. Cuûng coá :
- HS ñoïc laïi ghi nhôù.
- GV nhaán maïnh.
5. Daën doø :
- Hoïc ghi nhôù.
- Laøm BT 2,3,4/10
- Soaïn baøi : “Tuïc ngöõ veà con ngöôøi vaø xaõ hoäi”
Ngaøy daïy : 24/01/2005
Tuaàn : 20 Vaên baûn : TUÏC NGÖÕ VEÀ CON NGÖÔØI VAØ
XAÕ HOÄI
Tieát : 77 A/ ÑOÏC – HIEÅU VAÊN BAÛN
- Hieåu noäi dung, yù nghóa vaø moät soá hình thöùc dieãn ñaït (so saùnh,
aån duï, nghóa ñen, nghóa boùng) cuûa nhöõng caâu tuïc ngöõ trong baøi.
- Thuoäc loøng nhöõng caâu tuïc ngöõ trong vaên baûn.
- Nhu caàu nghò luaän ? Theá naøo laø vaên baûn nghò luaän ?
- Söûa BT 2,4/10
3 Baøi môùi :
* Giôùi thieäu baøi môùi : Tuïc ngöõ laø nhöõng lôøi vaøng yù ngoïc, laø
söï keát tinh kinh nghieäm, trí tueä cuûa nhaân daân bao ñôøi. Ngoaøi
nhöõng kinh nghieäm veà thieân nhieân vaø LÑSX, tuïc ngöõ coøn laø kho
baùu nhöõng kinh nghieäm daân gian veà con ngöôøi vaø xaõ hoäi. Döôùi
hình thöùc nhöõng nhaän xeùt, lôùi khuyeân nhuû, tuïc ngöõ truyeàn ñaït
raát nhieàu baøi hoïc boå ích, voâ giaù trong caùch nhìn nhaän giaù trò con
ngöôøi, trong caùch hoïc, caùch soáng vaø öùng söû haèng ngaøy.

Hoaït ñoäng 1 : I/ Ñoïc – tìm hieåu chuù
- HS ñoïc chuù thích, ngaét nhòp ñuùng. thích :
- GV ñoïc laïi.
Hoaït ñoäng 2 : II/ Tìm hieåu ñoaïn vaên :
H1 : Ñoïc caâu 1 vaø nhaän xeùt caùch noùi Caâu 1 : Caùch nhaân hoùa
cuûa taùc giaû nhaân gian? (maët cuûa) duøng töø taïo söï
- Nhaân hoaù, dieãn ñaït baèng so saùnh. so saùnh (maët ngöôøi, maët
H2 : Nghóa cuûa caâu tuïc ngöõ laø gì ? cuûa), ñoái laäp ñôn vò chæ
H3 : Giaù trò kinh nghieäm maø caâu tuïc soá löôïng (moät >< möôøi) →
ngöõ theå hieän ? (Lieân heä : ngöôøi Ngöôøi quyù hôn cuûa quyù
soáng ñoáng vaøng …) gaáp boäi laàn.
H4 : Neâu moät tröôøng hôïp cuï theå coù → Khaúng ñònh tö töôûng
theå öùng duïng caâu tuïc ngöõ ? (HS coi troïng giaù trò con
thaûo luaän) ngöôøi cuûa nhaân daân ta.
- Caâu TN coù theå söû duïng trong nhieàu
vaên caûnh :
+ Pheâ phaù : coi cuûa hôn ngöôøi.
+ An uûi ñoäng vieân nhöõng tröôøng hôïp
maø nhaân daân cho laø : “Cuûa ñi thay
ngöôøi “
+ Noùi veà tö töôûng ñaïo lí, trieát lí soâng
cuûa nhaân daân, ñaët con ngöôøi leân
treân moïi thöù cuûa caûi.
+ Quan nieäm veà vieäc sinh ñeû tröôùc
ñaây : muoán ñeû nhieàu con.
H5 : Ñoïc caâu 2 – Neâu yù nghóa cuûa Caâu 2 : Töø vaø caâu coù
caâu tuïc ngöõ nhieàu nghóa :
H6 :Neâu moät soá tröôøng hôïp cuï theå - Raêng vaø toùc phaàn naøo
öùng duïng caâu tuïc ngöõ? theå hieän ñöôïc tình traïng
- Caâu tuïc ngöõ coù theå ñöôïc söû duïng söùc khoûe con ngöôøi.
trong caùc vaên caûnh sau : - Raêng, toùc laø moät phaàn
+ Khuyeân nhuû, nhaéc nhôû con ngöôøi theå hieän hình thöùc, tính
phaûi bieát giöõ gìn raêng vaø toùc cho tình, tö caùch cuûa con ngöôøi.
saïch vaø ñeïp. → Hình thöùc theå hieän
nhaân caùch con ngöôøi.
+ Theå hieän caùch nhìn nhaän, ñaùnh
giaù, bình phaåm con ngöôøi cuûa nhaân
daân.
→ Töø vaø caâu coù nhieàu nghóa.
H7 : Ñoïc caâu 3 – Cho bieát ngheä thuaät Caâu 3 : 2 veá ñoái raát
söû duïng trong caâu tuïc ngöõ vaø taùc chænh, vaàn lung (saïch –
duïng ? raùch)
- 2 veá ñaúng laäp, ñoái raát chænh. Hai + Nghóa ñen : duø ñoùi vaãn
veá baét ñaàu töø 2 töø chæ söï khoù phaûi aên uoáng saïch seõ, duø
khaên, thieáu thoán veà vaät chaát (thieáu raùch phaûi aên maëc saïch
aên, thieáu maëc), keát thuùc baèng 2 töø seõ, giöõ gin cho thôm tho.
chæ söï cao quyù : saïch thôm → chæ + Nghóa boùng : duø ngheøo
nhöõng ñieàu con ngöôøi caàn phaûi ñaït, khoå, thieáu thoán vaãn phaûi
phaûi giöõ gìn, vöôït leân treân hoaøn soáng trong saïch, khoâng laø
caûnh. Hai veá boå sung nghóa cho nhau. ñieàu xaáu xa, toäi loãi.
- Vaàn löng : saïch – raùch.
H8 : Neâu nghóa cuûa caâu tuïc ngöõ ? → Giaùo duïc loøng töï
troïng.
H9 : GV ñoïc caâu 4 – Ngheä thuaät söû Caâu 4 :
duïng : - 4 veá quan heä bình ñaúng,
+ 4 veá vöøa coù quan heä ñaúng laäp, boå sung cho nhau, ñieäp töø
vöøa coù quan heä boå sung cho nhau. “hoïc”
+ Töø “hoïc” : laëp laõi laàn → vöøa nhaán
maïnh, vöøa ñeå môû ra nhöõng ñieàu con
ngöôøi caàn phaûi hoïc.
H10 : Nghóa cuûa caâu tuïc ngöõ ? - Con ngöôøi phaûi hoïc ñeå
“Hoïc aên hoïc noùi”, “aên troâng noài, moïi haønh vi öùng söû ñeàu
ngoài troâng höôùng”, “aên neân ñôïi chöùng toû mình laø ngöôøi
(baùt), noùi neân lôøi”, “Lôøi noùi goùi lòch söï, teá nhò, thaønh thaïo
vaøng”, “lôøi noùi chaúng … vöøa loøng trong coâng vieäc, bieát ñoái
nhau”,”im laëng laø vaøng” nhaân xöû theá.
-“ Hoïc goùi, hoïc môû “: bieát goùi, bieát → Con ngöôøi coù vaên
môû theå hieän söï kheùo tay, lòch thieät, hoaù, coù nhaân caùch.
bieát giao tieáp …
→ moãi haønh vi cuûa con ngöôøi ñeàu laø
söï töï “giôùi thieäu” mình vôùi ngöôøi khaùc
vaø ñöôïc ngöôøi khaùc ñaùnh giaù.
H11 : Ñoïc caâu 5+6 : So saùnh hai caâu Caâu 5+6 :
xem maâu thuaãn hay boå sung cho
nhau ? (HS thaûo luaän) Caâu 5 : noäi dung thaùch ñoá
Caâu 5 : Thaày : ngöôøi daïy ta töø nhöõng → Khaúng ñònh vai troø, coâng
böôùc ñi ban ñaàu veà tri thöùc, caùch ôn cuûa thaày coâ.
soáng ñaïo ñöùc. Söï thaønh ñaït cuûa troø
ñeàu coù coâng söùc cuûa thaày → Kính
troïng thaày, tìm thaày maø hoïc.
Caâu 6 : coù 2 veá quan heä so saùnh, Caâu 6 : 2 veá quan heä so
vaàn löng saùnh, vaàn löng (thaày, thaày)
→ Ñeà cao vai troø vieäc hoïc baïn. Khoâng → ñeà cao vai troø vieäc hoïc
haï thaáp vieäc hoïc thaày, khoâng coi baïn hoûi theâm ôû baïn beø.
quan troïng hôn hoïc thaày, maø muoán → Hai caâu tuïc ngöõ boå
nhaán maïnh ñeán moät ñoái töôïng khaùc, sung cho nhau.
phaïm vi khaùc con ngöôøi caàn hoïc hoûi.
H12 : Haõy neâu moät vaøi caëp caâu tuïc
ngöõ cuõng coù noäi dung töôûng nhö ngöôïc
nhau nhöng laïi boå sung cho nhau ?
- Maùu chaûy ruoät meàm.
- Baùn anh em xa mua laùng gieàng gaàn.
H13 : Ñoïc caâu 7 – YÙ nghóa caâu tuïc Caâu 7 : Khuyeân nhuû con
ngöõ ? ngöôøi thöông yeâu ngöôøi
- Hai tieáng “thöông ngöôøi” ñaët tröôùc khaùc nhö chính baûn thaân
“thöông thaân” ñeå nhaán maïnh ñoái mình.
töôïng caàn ñoàng caûm, yeâu thöông.
→ GV nhaán maïnh : tuïc ngöõ khoâng chæ
laø kinh nghieäm veà tri thöùc, veà caùch
öùng xöû, maø coøn laø baøi hoïc veà tình
caûm.
H14 : GV ñoïc – Ngheä thuaät söû duïng ? Caâu 8 : Hình aûnh aån duï
(quaû, caây)
H15 : Nghóa cuûa caâu tuïc ngöõ ? → Khi ñöôïc höôûng thaønh
H16 : Neâu moät soá tröôøng hôïp coù theå quaû phaûi nhôù ñeán
öùng duïng caâu tuïc ngöõ? ngöôøi ñaõ coù coâng gaây
+ Tình caûm con caùhu ñoái vôùi oâng döïng neân, phaûi bieát ôn
baø, cha meï. ngöôøi ñaõ giuùp mình.
+ Tình caûm cuûa hoïc troø ñoái vôùi thaày
coâ giaùo.
+ Loøng bieát ôn cuûa nhaân daân ñoái vôùi
anh huøng, lieät só …
H17 : Ñoïc caâu tuïc ngöõ – Ngheä thuaät Caâu 9 : Hình aûnh aån duï
söû duïng ? (caây, non) 2 veá ñoái nhau →
H18 : Nghóa caâu tuïc ngöõ ? khaúng ñònh söùc maïnh cuûa
söï ñoaøn keát.
Hoaït ñoäng 2 : HS ñoïc ghi nhôù. III/ Ghi nhôù : Hoïc SGK/13
Hoaït ñoäng 3 : HS yeâu caàu luyeän IV/ Luyeän taäp : SGK/14
taäp.
4. Cuûng coá :
- Ñoïc laïi 9 caâu tuïc ngöõ vaø ghi nhôù.
5. Daën doø :
- Hoïc thuoäc loøng – YÙ nghóa töøng caâu – ghi nhôù.
- Laøm luyeän taäp – ñoïc theâm.
- Soaïn baøi “Ruùt goïn caâu”
Tuaàn : 20 B/ RUÙT GOÏN CAÂU
Tieát : 78
I. Muïc ñích caàn ñaït : giuùp hs.

- Naém ñöôïc caùch ruùt goïn caâu.
- Hieåu ñöôïc taùc duïng cuûa caâu ruùt goïn.
- Ñoïc thuoäc loøng 9 caâu tuïc ngöõ ? YÙ nghóa töøng caâu ? Ñoïc ghi nhôù.
3 Baøi môùi :
Hoaït ñoäng 1 : HS ñoïc 1/14 I/ Theá naøo ruùt goïn caâu
H1 : Caáu taïo cuûa 2 caâu coù gì khaùc ?
nhau ? A – Tìm hieåu baøi :
H2 : Tìm nhöõng töø ngöõ coù theå laøm 1 - caâu a : vaéng chuû ngöõ ?
chuû ngöõ trong caâu a? (HS laøm nhaùp → - caâu b : coù chuû ngöõ ?
ñoïc → GV bieåu döông caâu ñuùng, söûa 2 - Chuùng ta/hoïc aên, hoïc
caâu sai) noùi, hoïc goùi, hoïc môû.
H3 : Theo em, vì sao chuû ngöõ trong caâu a - Ngöôøi Vieät Nam/hoïc
ñöôïc löôïc boû? (HS thaûo luaän) aên … môû
H4 : Trong nhöõng caâu in ñaäm, thaønh - Em/hoïc aên … môû
phaàn naøo cuûa caâu bò löôïc boû ? Vì 3 – Vì caâu tuïc ngöõ ñöa ra
sao ? moät lôøi khuyeân cho moïi
ngöôøi neân phuø hôïp vôùi
baát cöù ai.
4 a/ Löôïc vò ngöõ : ñuoåi theo
noù.
- Vì ñaõ xuaát hieän ôû caâu
tröôùc ñoù → traùnh laëp laïi.
b/ Löôïc caû chuû ngöõ + vò
ngöõ
(Mình / ñi Haø Noäi)
C V
- Vì 2 ngöôøi ñang ñoái thoaïi
tröïc tieáp → thoâng tin nhanh
hôn, traùnh laëp laïi.
Hoaït ñoäng 2 : HS ñoïc ghi nhôù 1 B – Ghi nhôù : hoïc SGK/15
SGK/15
Hoaït ñoäng 3 : II/ Caùch duøng caâu ruùt
H5 : HS ñoïc 1/15 : Nhöõng caâu in ñaäm goïn :
thieáu thaønh phaàn naøo ? A – Tìm hieåu baøi :
H6 : Coù neân ruùt goïn nhö vaäy khoâng ? 1/ Thieáu chuû ngöõ :
Vì sao ? - Khoâng neân ruùt goïn vì :
H7 : Caàn theâm nhöõng töø ngöõ naøo laøm caâu khoù hieåu, vaên
vaøo caâu ruùt goïn in ñaäm ñeå theå caûnh khoâng cho pheùp khoâi
hieän thaùi ñoä leã pheùp ? phuïc chuû ngöõ.
H8 : Töø hai baøi taäp treân, cho bieát : Khi 2/ Meï ôi, hoâm nay con ñöôïc
ruùt goïn caâu, caàn chuù yù nhöõng ñieàu ñieåm 10 aï (meï aï)
gì ? - Baøi kieåm tra toaùn aï.
B – Ghi nhôù : hoïc
SGK/16
Hoaït ñoäng 4 : III. Luyeän taäp :
H9 : Caâu naøo laø caâu ruùt goïn ? Baøi 1/16 : Caâu b : Ruùt goïn
Nhöõng thaønh phaàn naøo cuûa caâu chuû ngöõ.
ñöôïc ruùt goïn khoâi phuïc laïi ?
Khoâi phuïc :
+ Chuùng ta aên quaû … caây
+ AÊn quaû. chuùng ta nhôù
H10 : Ruùt goïn caâu nhö vaäy ñeå laøm gì keû troàng caây.
? - Vì caâu b laø moät caâu tuïc
ngöõ neâu moät quy taéc öùng
xöû chung cho moïi ngöôøi.
→ ruùt goïn laøm cho caâu goïn
hôn.
Caâu c : caâu ruùt goïn chuû
ngöõ.
+ Khoâi phuïc : Ai nuoâi lôïn
aên côm naèm, ai nuoâi taèm
aên côm ñöùng.
+ Lí do : nhö caâu b.
H11 : HS ñoïc caâu chuyeän “maát roài”. Baøi 3/17 :
Vì sao caäu beù vaø ngöôøi khaùch caâu - Caäu beù vaø ngöôøi khaùch
chuyeän hieåu laàm nhau ? hieåu laàm nhau vì : caäu beù
khi traû lôøi ngöôøi khaùch ñaõ
duøng ba caâu ruùt goïn khieán
ngöôøi khaùch hieåu sai yù
nghóa.
YÙ caäu beù: Tôø
giaáy maát roài
+ Maát roài
Ngöôøi khaùch hieåu
: boá caäu beù maát roài.
+ Thöa … toái hoâm qua.
YÙ caäu beù : tôø giaáy
maát toái hoâm qua.
Ngöôøi khaùch hieåu : boá
caäu beù maát toái hoâm qua.
YÙ caäu beù:Tôø giaáy
maát vì chaùy.
+ Chaùu aï
Ngöôøi khaùch hieåu
: boá caäu beù maát vì chaùy .
H12 : Qua caâu chuyeän naøy, em ruùt ra Baøi hoïc : Phaûi caån thaän
ñöôïc baøi hoïc gì veà caùch noùi naêng ? khi duøng caâu ruùt goïn vì
duøng caâu ruùt goïn khoâng
ñuùng coù theå gaây ra hieåu
laàm.
4. Cuûng coá :
- Theá naøo laø caâu ruùt goïn ? Caùch duøng caâu ruùt goïn ?
5. Daën doø :
- HS ghi nhôù – Laøm baøi taäp 2,4 /16-18
- Soaïn baøi : “ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn nghò luaän”
Tuaàn : 20 C – ÑAËC ÑIEÅM CUÛA VAÊN BAÛN NGHÒ
LUAÄN
Tieát : 79

- Nhaän bieát roõ caùc yeáu toá cô baûn cuûa baøi vaên nghò luaän vaø
moái quan heä cuûa chuùng vôùi nhau.
- Theá naøo laø caâu ruùt goïn ? Caùch duøng caâu ruùt goïn ?
- Söûa baøi taäp 3,4 / 17,18
3 Baøi môùi :
Hoaït ñoäng 1 : I. Luaän ñieåm, luaän cöù
HS ñoïc vaên baûn “Choáng naïn thaát vaø laäp luaän :
hoïc” tr7 A – Tìm hieåu baøi :
H1 : Luaän ñieåm chính cuûa baøi vieát laø 1. Luaän ñieåm :
gì ? - Luaän ñieåm : choáng naïn
H2 : Luaän ñieåm ñoù ñöôïc ñöa ra döôùi thaát hoïc (nhan ñeà) →
daïng naøo vaø cuï theå hoùa thaønh laø moät KHAÅU HIEÄU
nhöõng caâu vaên nhö theá naøo ? (vieäc phaûi laøm ngay)
- Caâu vaên : “Moïi ngöôøi
VN … vieát chöõ Quoác
Ngöõ”
- Cuï theå hoùa baèng
nhöõng vieäc laøm:
+ Nhöõng ngöôøi bieát chöõ
daïy cho ngöôøi chöa bieát …
+ Nhöõng ngöôøi chöa bieát
chöõ haõy gaéng maø hoïc cho
bieát.
+ Phuï nöõ laïi caøng caàn
phaûi hoïc.
H3 : Luaän ñieåm ñoùng vai troø gì trong → Luaän ñieåm laø yù kieán
baøi vaên nghò luaän ? theå hieän tö töôûng, quan
H4 : Muoán coù söùc thuyeát phuïc thì ñieåm baøi nghò luaän – Theå
luaän ñieåm phaûi ñaït yeâu caàu gì ? (HS hieän ôû nhan ñeà, döôùi daïng
thaûo luaän) caâu khaúng ñònh.
- Ñuùng ñaén, chaân thaät, ñaùp öùng nhu
caàu thöïc teá.
→ HS ñoïc yù 1,2 ghi nhôù
Hoaït ñoäng 2 : 2. Luaän cöù: laø nhöõng lí leõ
H5 : Haõy chæ ra nhöõng luaän cöù trong vaø daãn chöùng.
vaên baûn “Choáng naïn thaát hoïc” ? * Lí leõ :
Laø nhöõng lí leõ vaø daãn chöùng → + Do chính saùch ngu daân
haõy tìm ? cuûa TD Phaùp → daân muø
chöõ → nöôùc khoâng tieán
boä.
+ Nay ñoäc laäp → naâng cao
daân trí ñeå xaây döïng ñaát
nöôùc.
→ Nhieäm vuï : Moïi ngöôøi
VN phaûi bieát ñoïc, bieát vieát
chöõ quoác ngöõ.
* Daãn chöùng : Vôï chöa
bieát thì choàng baûo, em chöa
bieát thì anh baûo …
H6 : Nhöõng luaän cöù aáy ñoùng vai troø → Luaän cöù laøm cô sôû
gì ? cho luaän ñieåm, neân
H7 : Muoán coù söùc thuyeát phuïc thì phaûi : chaân thaät, ñuùng
luaän cöù phaûi ñaït yeâu caàu gì ? ñaén, tieâu bieåu → luaän
ñieåm coù söùc thuyeát phuïc.
→ HS ñoïc yù 3 ghi nhôù SGK/19
Hoaït ñoäng 3 : 3. Laäp luaän :

H8 : Em haõy chæ ra töø laäp luaän cuûa - Lí do choáng naïn thaát
vaên baûn “Choáng naïn thaát hoïc” (HS hoïc ?
thaûo luaän)
- Tröôùc heát neâu lí do choáng naïn thaát
hoïc : Phaùp cai trò, 95% daân muø chöõ …
- Sau ñoù neâu choáng naïn thaát hoïc ñeå - Choáng naïn thaát hoïc ñeå
laøm gì ? (naâng cao kieán thöùc ñeå tham laøm gì ?
gia xaây döïng nöôùc nhaø)
- Choáng naïn thaát hoïc baèng caùch naøo - Choáng naïn thaát hoïc baèng
? (ngöôøi bieát daïy ngöôøi chöa bieát, caùch naøo ?
ngöôøi chöa bieát gaéng söùc maø hoïc, → Vieäc saép xeáp nhö vaäy laø
choàng daïy vôï, anh daïy em …) laäp luaän → phaûi chaët cheõ,
→ HS ñoïc yù 4 ghi nhôù SGK/19 hôïp lí → thuyeát phuïc.
Hoaït ñoäng 4 : HS ñoïc phaàn toaøn boä
ghi nhôù.
Hoaït ñoäng 5 : II. Luyeän taäp : BTVN /20
4. Cuûng coá : Ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn nghò luaän ?
5. Daën doø : Hoïc phaàn ghi nhôù – Laøm baøi luyeän taäp / 20
Tuaàn : 20 D. ÑEÀ VAÊN NGHÒ LUAÄN VAØ VIEÄC LAÄP
YÙ
Tieát : 80 CHO BAØI VAÊN NGHÒ LUAÄN

Laøm quen vôùi caùc ñeà vaên nghò luaän, bieát tìm hieåu ñeà vaø caùch
laäp yù cho baøi vaên nghò luaän.
2. Kieåm tra baøi cuõ : - Neâu ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn nghò luaän
?
- Söûa baøi luyeän taäp /20
3 Baøi môùi :
Hoaït ñoäng 1 : HS ñoïc caùc ñeà vaên
SGK/21 I. Tìm hieåu ñeà vaên nghò
H1 : Caùc ñeà vaên neâu treân coù theå luaän :
xem ñeà baøi, ñaàu ñeà ñöôïc khoâng ? 1. Noäi dung tính chaát
- Ñeà vaên nghò luaän cung caáp ñeà baøi cuûa ñeà vaên nghò luaän :
cho baøi vaên neân coù theå duøng ñeà ra a/ Ñeà vaên → laø ñeà baøi,
laøm ñeà baøi, ñaàu ñeà ñöôïc. ñaàu ñeà.
H2 : Neáu duøng caùc ñeà vaên treân ↓
laøm ñeà baøi cho baøi vaên saép vieát Neâu vaán ñeà baøn baïc
coù ñöôïc khoâng ? → ngöôøi vieát baøy toû yù
- Ñöôïc ! Vì : ñeà baøi cuûa baøi vaên theå kieán.
hieän chuû ñeà cuûa noù.
H3 : Caên cöù vaøo ñaâu ñeà nhaän ra b/ Caên cöù vaøo khaùi
caùc ñeà treân laøm ñeà vaên nghò nieäm, vaán ñeà lí luaän cuûa
luaän ? chuû ñeà.
- Caên cöù vaøo choã : moãi ñeà neâu ra
moät khaùi nieäm, moät vaán ñeà lí luaän
(nhaän ñònh quan ñieåm, luaän ñieåm, tö
töôûng)
Ví duï : + Ñeà 1,2 : thöïc chaát laø nhöõng
nhaän ñònh, nhöõng quan ñieåm luaän
ñieåm.
+ Ñeà 3 : laø moät tö töôûng.
+ Ñeà 6 : laø lôøi keâu goïi mang tính tö
töôûng.
H4 : Tính chaát cuûa ñeà vaên coù yù c/ Tính chaát ñeà vaên :
nghóa gì ñoái vôùi vieäc laøm vaên ? giaûi thích, ca ngôïi, khuyeân
→ HS ñoïc yù 1 ghi nhôù SGK/23 nhuû, phaân tích, suy nghó,
baøn luaän, phaûn baùc …
Hoaït ñoäng 2 : 2. Tìm hieåu ñeà vaên nghò
H5 : Ñeà neâu leân vaán ñeà gì ? luaän: ñeà 7/21
H6 : Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghò luaän “Chôù neân töï phuï”
laø gì ? - Ñeà neâu leân moät tính xaáu
vaø khuyeân töø boû.
- Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghò
luaän : noùi vôùi moïi ngöôøi –
phaân tích caùi xaáu, taùc haïi
thoùi töï phuï vaø khuyeân
nhuû.
H7 : Khuynh höôùng tö töôûng cuûa ñeà - Tính chaát ñeà : phuû ñònh
laø khaúng ñònh hay phuû ñònh ? (phuû (phaân baùc)
ñònh)
H8 : Ñeà naøy ñoøi hoûi ngöôøi vieát phaûi
laøm gì ?
- Phaûi giaûi thích roõ theá naøo laø tính töï
phuï, phaân tích bieåu hieän vaø taùc haïi
cuûa noù, phaûi coù thaùi ñoä pheâ phaùn
thoùi töï phuï, khaúng ñònh söï khieâm
toán.
H9 : Töø vieäc tìm hieåu ñeà treân, cho bieát : → Tìm hieåu ñeà : xaùc
Tröôùc moät ñeà vaên, muoán laøm baøi toát, nhaän ñuùng vaán ñeà,
caàn phaûi hieåu ñieàu gì trong ñeà ? phaïm vi, tính chaát cuûa
→ HS ñoïc yù 2 ghi nhôù /23 baøi nghò luaän.
Hoaït ñoäng 3 : II. Laäp yù cho baøi vaên
H10 : Ñeà baøi neâu leân moät yù kieán nghò luaän :
theå hieän moät tö töôûng, moät thaùi ñoä A - Ñeà baøi : Chôù neân töï
ñoái vôùi thoùi töï phuï. Em coù taùn phuï.
thaønh vôùi yù kieán ñoù khoâng ? (coù) 1. Xaùc nhaän luaän ñieåm
H11 : Haõy laäp luaän cho luaän ñieåm : Ñeà baøi neâu yù kieán bieåu
ñoù ? hieän tö töôûng, thaùi ñoä ñoái
Neâu luaän ñieåm gaàn guõi vôùi luaän vôùi thoùi töï phuï.
ñieåm cuûa ñeà baøi ñeå môû roäng suy - Töï phuï laø thoùi xaáu cuûa
nghó ? (HS thaûo luaän) con ngöôøi.
H12 :Cuï theå hoùa luaän ñieåm chính baèng - Moïi ngöôøi neân töø boû
caùc luaän ñieåm phuï? thoùi töï phuï vaø haõy reøn
- Töï phuï khieán baûn thaân con ngöôøi tính khieâm toán.
khoâng töï bieát mình. → Sau ñoù cuï theå hoùa
- Töï phuï luoân ñi lieàn vôùi thaùi ñoä coi baèng caùc luaän ñieåm
thöôøng vaø khinh bæ ngöôøi khaùc. phuï.
- Töï phuï khieán cho baûn thaân bò moïi
ngöôøi cheâ traùch, vaø xa laùnh.
Hoaït ñoäng 4 : GV ñoïc gôïi yù SGK/22 2. Tìm luaän cöù : ñaët caâu
vaø hoûi : hoûi ñeå tìm lyù leõ vaø daãn
H13 : Haõy lieät keâ nhöõng ñieàu coù haïi chöùng :
do töï phuï ? Laø gì ? Vì sao ? Nhö theá
- Baûn thaân khoâng töï bieát mình, naøo ? Coù haïi cho ai ? vv…
khoâng yù thöùc vaø khoâng ñaùnh giaù
ñuùng thöïc chaát cuûa mình.
- Coi thöôøng ngöôøi khaùc → bò khinh
gheùt, bò coâ laäp.
- Hoaït ñoäng deã sai laàm, thieáu hieäu
quaû vì khoâng coù söï hôïp taùc.
- Con ngöôøi deã rôi vaøo maëc caûm coâ
ñôn. Khi thaát baïi coøn rôi vaøo maëc
caûm töï ti.
H14 : Choïn lí leõ vaø daãn chöùng quan
troïng nhaát ñeå thuyeát phuïc moïi ngöôøi
?
- Lí leõ :
+ Töï phuï laø töï ñaùnh giaù cao.
+ Ñoù laø thoùi xaáu → coù taùc haïi
lôùn cho baûn thaân vaø cho nhöõng
ngöôøi coù quan heä vôùi mình.
- Daãn chöùng :
+ Chính baûn thaân mình.
+ Töø thöïc teá cuoäc soáng quanh
mình (tröôøng, lôùp, gia ñình …)
+ Saùch baùo.
Hoaït ñoäng 5 : GV ñoïc phaàn gôïi yù 3. Xaây döïng laäp luaän :
SGK/22 vaø hoûi. Coù theå söû duïng caû 2
H15 : Haõy xaây döïng traät töï laäp luaän caùch laäp luaän nhö SGK.
ñeå giaûi quyeát ñeà baøi ? (caû 2 caùch
caâu hoûi nhö SGK ñeàu ñöôïc)
Hoaït ñoäng 6 : HS ñoïc ghi nhôù. B- Ghi nhôù : hoïc SGK/23
Hoaït ñoäng 7 : GV höôùng daãn BT veà III. Luyeän taäp : SGK / 23
nhaø /23
4. Cuûng coá : - Ñeà baøi vaên nghò luaän vaø vieäc laäp yù cho baøi
vaên nghò luaän.
- GV nhaán maïnh laïi.
5. Daën doø : - Hoïc ghi nhôù – Laøm baøi luyeän taäp /23
- Soaïn baøi “Tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa daân ta”
Ngaøy daïy : 31/01/2005
Tuaàn : 21 Vaên baûn :
Tieát : 81 TINH THAÀN YEÂU NÖÔÙC CUÛA NHAÂN DAÂN TA
- Hoà Chí Minh -
- Hieåu ñöôïc tinh thaàn yeâu nöôùc laø moät truyeàn thoáng quyù baùu
cuûa daân toäc ta. Naém ñöôïc ngheä thuaät nghò luaän chaët cheõ, saùng
taïo, coù tính maãu möïc cuûa baøi vaên.
- Nhôù ñöôïc caâu choát cuûa baøi vaø nhöõng caâu coù hình aûnh so saùnh
trong baøi vaên.
2. Kieåm tra baøi cuõ : Ñeà baøi vaên nghò luaän laø gì ? Tính chaát cuûa
ñeà laø gì ? Neâu yeâu caàu cuûa vieäc tìm hieåu ñeà nghò luaän – Laäp yù
cho baøi nghò luaän laø gì ?
3 Baøi môùi :
* Giôùi thieäu baøi môùi : Muøa xuaân naêm 1951, taïi khu röøng Vieät
Baéc, Ñaûng Coâng Saûn Vieät Nam laàn II ñöôïc toå chöùc. Hoà Chuû Tòch
ñaõ thay maët ban chaáp haønh Trung öông Ñaûng ñoïc baùo caùo chính trò
quan troïng. Trong ñoù coù ñoaïn baøn veà tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa
nhaân daân ta. Vaên baûn naøy coù phaûi laø moät baøi nghò luaän kieåu
chöùng minh khoâng ? Vaán ñeà maø taùc giaû muoán khaúng ñònh laø gì ?
Ñoù laø noäi dung baøi hoâm nay.
Hoaït ñoäng 1 : Ñoïc vaø hieåu chung veà I. Taùc giaû, taùc phaåm :
vaên baûn : SGK/26
- GV : Goïi HS nhaéc laïi nhöõng hieåu bieát
cuûa em veà taùc giaû Hoà Chí Minh.
Goïi HS ñoïc chuù thích (*) SGK/25
- Môû roäng : Chuùng ta bieát vaên nghò
luaän vieát ra xaùc laäp cho ngöôøi ñoïc,
ngöôøi nghe moät tö töôûng, quan ñieåm
naøo ñoù. Muoán muoán theá vaên nghò
luaän phaûi coù luaän ñieåm roõ raøng,
coù lí leõ, daãn chöùng, thuyeát ñieåm roõ
raøng, coù lí leõ quan ñieåm trong baøi
nghò luaän phaûi höôùng mtôùi giaûi
quyeát nhöõng vaán ñeà coù trong ñôøi
soáng thì môùi coù yù nghóa, coù taùc
duïng.
Baøi tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa nhaân
daân ta laø moät ñoaïn trích trong baùo
caùo chính trò do Chuû tòch HCM trình
baøy trong ñaïi hoäi laàn thöù II cuûa
Ñaûng lao ñoäng Vieät Nam ôû Vieät Baéc
thaùng 02/1951 trong thôøi kyø khaùng
chieán choáng thöïc daân Phaùp.
GV : Ñoïc maãu – HS ñoïc II. Ñoïc tìm hieåu vaên baûn
H1 : Baøi vaên naøy nghò luaän veà vaán :
ñeà gì ? (loøng yeâu nöôùc cuûa nhaân 1/ Vaên baûn nghò luaän
daân ta) vaán ñeà : daân ta coù moät
H2 : Em haõy tìm (ôû phaàn môû ñaàu) loøng noàng naøn yeâu nöôùc.
caâu choát thaâu toùm noäi dung vaán ñeà Ñoù laø moät truyeàn thoáng
nghò luaän trong baøi. quyù baùu cuûa ta.
(daân ta coù moät loøng noàng naøn yeâu
nöôùc. Ñoù laø moät truyeàn thoáng quyù
baùu cuûa ta)
GV : Caâu môû ñaàu vaên baûn : Daân ta
coù moät loøng noàng naøn yeâu nöôùc.
H3 : Em hieåu tình caûm nhö theá naøo
ñöôïc goïi laø noàng naøn yeâu nöôùc.
- Noàng naøn : laø traïng thaùi tình caûm
soâi noåi maõnh lieät cuûa taâm hoàn.
- Noàng naøn yeâu nöôùc : laø tình yeâu
nöôùc ôû ñoä maõnh lieät soâi noåi, chaân
thaønh.
GV : Goïi HS ñoïc tieáp :
“töø xöa ñeán nay … luõ cöôùp
nöôùc”
H4 : Noäi dung cuûa ñoaïn vaên naøy laø
gì ? (Khaúng ñònh söùc maïnh to lôùn cuûa
tinh thaàn yeâu nöôùc)
H5 : Loøng yeâu nöôùc noàng nan cuûa
daân ta ñöôïc taùc giaû nhaán maïnh treân
lónh vöïc naøo ? (ñaáu tranh choáng ngoaïi
xaâm)
H6 :Taïo sao ôû lónh vöïc ñaáu tranh
choáng ngoaïi xaâm, loøng yeâu nöôùc
cuûa daân toäc ta laïi boäc loä maïnh meõ
to lôùn nhaát ? (vì ñaëc ñieåm lòch söû
daân toäc ta luoân coù giaëc ngoaïi xaâm
vaø choáng ngoaïi xaâm neân luoân caàn
ñeán loøng yeâu nöôùc cöùu nöôùc. Baøi
vaên naøy ñöôïc vieát trong thôøi kyø
khaùng chieán choáng Phaùp, daân ta
ñang noã löïc thi ñua yeâu nöôùc. Do vaäy,
Chuû tòch HCM chæ nhaán maïnh vaø
bieåu döông nhöõng bieåu hieän cuûa tinh
thaàn yeâu nöôùc trong coâng cuoäc
khaùng chieán choáng ngoaïi xaâm cuûa
daân toäc).
H7 : Noåi baäc trong ñoaïn môû ñaàu vaên
baûn laø hình aûnh naøo? (Hình aûnh loøng
yeâu nöôùc trôû thaønh laøn soùng, noù
keát thaønh moät laøn soùng voâ cuøng
maïnh meõ, to lôùn, noù löôùt qua moïi söï
nguy hieãm khoù khaên, noù nhaán chìm
taát caû luõ baùn nöôùc vaø luõ cöôùp
nöôùc).
H8 : Ngoân töø ñöôïc taùc giaû nhaán
maïnh khi taïo hình aûnh naøy ? (laëp laïi
nhieàu laàn ñaïi töø ñoù : loøng yeâu
nöôùc, caùc ñoäng töø maïnh duøng lieân
tieáp : keát thaønh, löôùt qua, nhaán
chìm )
H9 : Taùc duïng cuûa caùc hình aûnh vaø
ngoân töø naøy laø ? (gôïi taû söùc maïnh
cuûa loøng yeâu nöôùc, taïo khí theá maïnh
cho caâu vaên, thuyeát phuïc ngöôøi ñoïc).
Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu boá cuïc

baøi vaên vaø laäp daøn yù theo trình
töï laäp luaän trong baøi.
H10 : Boá cuïc 3 phaàn.

a. ”Daân ta … luõ cöôùp nöôùc” : Giôùi
thieäu truyeàn thoáng quyù baùu cuûa
nhaân daân ta khi toå quoác bò xaâm
laêng.
b. “Lòch söû ta … noàng naøn yeâu nöôùc“
: Nhöõng daãn chöùng minh hoaï cho tinh
thaàn yeâu nöôùc cuûa nhaân daân ta töø
trong lòch söû xa xöa cho ñeán thôøi ñaïi
hieän nay.
c.”Tinh thaàn yeâu nöôùc … khaùng
chieán” : Boån phaän cuûa chuùng ta laø
caàn khôi daäy tinh thaàn yeâu nöôùc ñoù
ñeå phuïc vuï cho khaùng chieán.
* Daøn yù :
1. Môû baøi : “Daân ta … luû cöôùp
nöôùc”
- Loøng yeâu nöôùc laø truyeàn thoáng quyù
baùu cuûa daân toäc ta.
- Khi toå quoác bò xaâm laêng thì tinh
thaàn aáy laïi trôû neân soâi noåi vaø
maïnh meõ, to lôùn.
2. Thaân baøi :
a. Tinh thaàn yeâu nöôùc ñaõ ñöôïc chöùng
minh quanhöõng trang söû veû vang cuûa
thôøi ñaïi xa xöa vôùi caùc anh huøng daân
toäc tieâu bieåu.
b. Caùc taàng lôùp nhaân daân ngaøy nay
khoâng phaân bieät thaønh phaàn, löùa
tuoåi ñaõ thöïc hieän loøng yeâu nöôùc
cuûa mình qua nhöõng vieäc laøm cuï theå.
3. Keát baøi :
- Tinh thaàn yeâu nöôùc coù khi ñöôïc tröng
baøy, coù khi caát giaáu kín.
- Boån phaän cuûa chuùng ta laø laøm cho
tinh thaàn yeâu nöôùc ñöôïc thöïc hieän.
H11 : Vaäy ñeå chöùng minh cho nhaän 2. Nhöõng daãn chöùng
ñònh : “Daân ta coù moät loøng noàng chöùng minh : “Daân ta coù
naøn yeâu nöôùc. Ñoù laø moät truyeàn moät loøng noàng naøn yeâu
thoáng quyù baùu cuûa daân toäc ta”, taùc nöôùc. Ñoù laø moät truyeàn
giaû ñaõ ñöa ra nhöõng daãn chöùng naøo thoáng quyù baùu cuûa daân
vaø saép xeáp theo trình töï nhö theá toäc ta”
naøo ? Cuï giaø → caùc chaùu nhi
(HS thaûo luaän) ñoàng.
- Taùc giaû neâu ra nhöõng daãn chöùng Kieàu baøo → ñoàng baøo …
veà caùc anh huøng trong lòch söû daân Nhaân daân mieàn ngöôïc →
toäc vaø caùc taàng lôùp nhaân daân trong mieàn xuoâi.
cuoäc khaùng chieán choáng thöïc daân Ai ai cuõng coù loøng noàng
Phaùp (Thôøi ñaïi Baø Tröng, Baø Trieäu …) naøn yeâu nöôùc, gieát giaëc.
- Nhöõng daãn chöùng naøy ñöôïc saép → Trình tröï : löùa tuoåi →
xeáp theo trình töï thôøi gian (tröôùc - sau;
hoaøn caûnh → vò trí ñòa lyù.
xöa - nay)
H12 : Nhaän xeùt caùch ñöa daãn chöùng - Chieán só tieâu dieät giaëc →
trong ñoaïn vaên naøy (daãn chöùng tieâu coâng chöùc- uûng hoä …
bieåu ñöôïc lieät keâ theo trình töï thôøi gian - Phuï nöõ khuyeân choàng con
lòch söû ? Duøng daãn chöùng ñeå chöùng ñi toàng quaân, baûn thaân
minh 1 caùch thuyeát phuïc cho loøng yeâu xung phong giuùp ñôõ vaän
nöôùc trong lòch söû daân toäc). taûi.
* Bình : Caùch neâu daãn chöùng raønh - Baø meï chaêm soùc yeâu
maïch saùng toû. Ñoaïn tröôùc neâu gaén thöông boä ñoäi…
goïn nhöõng trang söû anh huøng, saùng
ngôøi tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa toå tieân
ta, töø thôøi Baø Trieäu, Baø Tröng ñeán
thôøi Leâ Lôïi, Quang Trung. Tieáp theo laø
caùc daãn chöùng veà con ngöôøi vaø söï
vieäc tieâu bieåu cuûa nhaân daân trong
thôøi kyø khaùng chieán luùc baáy giôø.
Phaàn naøy coù yù nghóa giaùo duïc,
thuyeát phuïc thieát thöïc.
Hoaït ñoäng 3 : Tìm hieåu nhöõng ñaëc - Coâng nhaân, noâng daân thi
ñieåm ñaëc saéc trong ngheä thuaät ñua taêng gia saûn xuaát →
dieãn ñaït cuûa baøi vaên. ñieàn chuû quyeân ñaát ruoäng
H13 Trong baøi vaên, tac giaû ñaõ söû ⇒ Vieäc laøm theå hieän loøng
duïng nhöõng hình aûnh so saùnh naøo ? yeâu nöôùc.
Nhaän xeùt veà taùc duïng cuûa bieåu → Trình töï : caùc giai caáp.
hieän so saùnh aáy.
- Moãi khi toå quoác bò xaâm laêng, tinh
thaàn yeâu nöôùc laïi keát thaønh moät
laøn soùng voâ cuøng maïnh meõ … nhaán 3. Nhöõng hình aûnh so
chìm taát caû luõ baùn nöôùc vaø luõ saùnh :
cöôùp nöôùc. - Töø xöa ñeán nay … luõ cöôùp
- So saùnh tinh thaàn yeâu nöôùc vôùi laøn nöôùc.
soùng ñeå noùi leân söùc maïnh cuûa tình → caùc ñoäng töø (keát thaønh,
caûm naøy.
löôùt qua, nhaán chìm) → söùc
“Tinh thaàn yeâu nöôùc cuõng nhö caùc
thöù cuûa quyù … trong hoøm” maïnh cuûa tinh thaàn yeâu
- So saùnh nhö vaäy ñeå noùi leân söï quyù nöôùc.
baùu cuûa tinh thaàn yeâu nöôùc : tieàm - Tinh thaàn yeâu nöôùc …
taøng, kín ñaùo vaø bieåu loä roõ raøng, trong hoøm
ñaày ñuû. ⇒ hình dung hai traïng thaùi
GV goïi HS ñoïc laïi ñoaïn vaên töø : tinh thaàn yeâu nöôùc : tieàm
“Ñoàng baøo ta ngaøy nay… nôi loøng taøng, kín ñaùo vaø bieåu loä
noàng naøn yeâu nöôùc” roõ raøng, ñaày ñuû.
H14 : Haõy cho bieát caâu môû ñaàu vaø
caâu keát ôû ñaâu ?
- Caâu môû ñaàu : “Ñoàng baøo ta ngaøy
nay cuõng raát xöùng ñaùng vôùi toå tieân
ta ngaøy tröôùc”.
- Caâu keát ñoaïn : “Nhöõng cöû chæ cao
quyù ñoù, tuy khaùc nhau nôi vieäc laøm,
nhöng ñeàu gioáng nhau nôi loøng noàng
naøn yeâu nöôùc”
- Caâu ñaàu, môû ñoaïn; caâu cuoái, keát
ñoaïn : noùi veà loøng yeâu nöôùc cuûa
ñoàng baøo ta ngay nay.
Ñeå chöùng minh loøng yeâu nöôùc cuûa
ñoàng baøo ta ngaøy nay, taùc giaû ñaõ
vieát ba caâu vaên laøm saùng toû ba
bieåu hieän cuûa loøng yeâu nöôùc.
- Taát caû moïi ngöôøi ñeàu coù loøng yeâu
nöôùc.
- Töø tuyeàn tuyeán ñeáu haäu phöông
ñeàu coù haønh ñoäng yeâu nöôùc.
- Moïi ngheà nghieäp, taàng lôùp ñeàu coù
ngöôøi yeâu nöôùc.
Haõy chæ ra ba caâu vaên töông öùng ?
( - Töø caùc cuï giaø toùc baïc … yeâu
nöôùc gheùt giaëc.
- Töø nhöõng chieán só … nhö con ñeû
cuûa mình.
- Töø nhöõng nam nöõ coâng nhaân … cho
Chính phuû)
H15 : Trong moãi caâu vaên ñoù, caùc
daãn chöùng ñöôïc xeáp theo caùch naøo ?
(lieät keâ daãn chöùng)
H16 : Daãn chöùng ñöôïc trình baøy theo
kieåu caâu coù moâ hình chung naøo ?
(moâ hình lieân keát : Töø … ñeán)
+ Löùa tuoåi (töø giaø ñeán treû) → hoaøn
caûnh (ñoàng baøo trong nöôùc ngoaøi
baøo nöôùc ngoaøi ñeán nhaân daân vuøng
bò taïm chieán) → vò trí ñòa lí (nhaân daân
mieàn ngöôïc ñeán mieàn xuoâi) → caùc
taàng lôùp nhaân daân (töø tuyeàn tuyeán
ñeán haäu phöông) → caùc giai caáp (töø
coâng nhaân, noâng daân ñeán ñieàn
chuû)
+ Trình töï coâng vieäc : chieán só ngoaøi
maët traän chòu ñoùi maáy ngaøy baùm
saùt laáy giaëc tieâu dieät giaëc, nhòn aên
ñeå uûng hoä boä ñoäi … ñoàng baøo
quyeân ñaát ruoäng cho Chính phuû …
H17 : Caùc söï vieäc vaø con ngöôøi ñöôïc
lieân keát theo moâ hình “töø … ñeán …”
coù moái quan heä vôùi nhau nhö theá
naøo ? (HS thaûo luaän)
(Taùc giaû söû duïng moâ hình “töø … ñeán
…” coù taùc duïng bao quaùt söï vieäc laãn
con ngöôøi, töø vieäc nhoû ñeán vieäc
lôùn, töø nôi naøy ñeán nôi kia, töø thaønh
phaàn naøy ñeán giai caáp noï nghóa laø
haøm yù khoâng soùt moät söï vieäc laøm
naøo ñeå theå hieän tinh thaàn yeâu
nöôùc, khoâng thieáu moät taàng lôùp
nhaân daân naøo tham gia vaøo coâng
vieäc khaùng chieán.)
→ Caùch noùi nhö vaãn cuõng khieán cho
caùc söï vieäc vaø con ngöôøi ñöôïc lieân
keát chaët cheõ noù coù moái töông quan,
boå sung cho nhau.
GV : Yeâu caàu HS ñaët caâu theo loái lieät
keâ söû duïng moâ hình lieân keát “töø …
ñeán …”
Hoaït ñoäng 4 : Toång keát chung veà 4/ Ngheä thuaät :
giaù trò noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa - “Töø … ñeán …” → moâ hình
baøi vaên lieân keát chaët cheõ : - Tinh
H18 : Theo em, ngheä thuaät nghò luaän thaàn yeâu nöôùc laøn saùng
ôû baøi naøy coù nhöõng ñaëc ñieåm gì maïnh meõ → söùc maïnh cuûa
noåi baät ? (boá cuïc, choïn loïc daãn
loøng yeâu nöôùc.
chöùng vaø trình töï ñöa daãn chöùng, hình
aûnh so saùnh) - Tinh thaàn yeâu nöôùc – thöù
- Boá cuïc hôïp lyù, roõ raøng. cuûa quyù → söï quyù baùu
- Choïn loïc daãn chöùng tieâu bieåu, cuï cuûa tinh thaàn yeâu nöôùc.
theå, phong phuù, giaøu söùc thuyeát → Hình aûnh so saùnh sinh
phuïc. ñoäng → laäp luaän huøng
- Trình töï ñöa daãn chöùng hôïp lí. hoàn thuyeát phuïc)
- Hình aûnh so saùnh sinh ñoäng, thích hôïp
khieán cho laäp luaän theâm huøng hoàn,
thuyeát phuïc.
H19 : Baøi vaên nghò luaän chöùng minh
naøy ñaõ laøm saùng toû ñieàu gì ?
- Baøi vaên laøm saùng toû moät chaân lyù
: “Daân ta coù moät loøng noàng naøn
yeâu nöôùc : Ñoù laø truyeàn thoáng quy
baùu cuûa ta”
→ Baøi vaên naøy laø moät maãu möïc veà
laäp luaän boá cuïc vaø caùch daãn chöùng
veà cuûa theå vaên nghò luaän.
→ Toùm laïi noäi dung, ngheä thuaät, nghò
luaän chaët cheõ, noäi dung goïn, coù tính
maãu möïc.
H20 : Qua baøi vaên naøy em ñaõ ruùt ra
cho mình baøi hoïc gì veà theå loaïi nghò
luaän, chöùng minh. (söû duïng nhöõng
daãn chöùng cuï theå, tieâu bieåu, giaøu
söùc thuyeát phuïc).
Vaän duïng bieän phaùp laäp luaän so
saùnh … ñeå lyù leõ cuûa mình theâm sinh
ñoäng, thuyeát phuïc.
Laäp luaän chaët cheõ, trong saùng goïn
gaøng traùnh laùnh lan man, leâ theâ, seõ
laàm sang vaên keå chuyeän.
Boá cuïc hôïp lyù, roõ raøng. III. Toång keát : Ghi nhôù
Goïi HS ñoïc ghi nhôù SGK/27 SGK/27
HS töï vieát theo nhoùm. IV. Luyeän taäp : Vieát ñoaïn
GV ñoïc, söûa – chaám ñieåm. vaên theo loái lieät keâ
khoaûng 4-5 caâu coù söû
duïng moâ hình lieân keát “töø
… ñeán …”
4. Cuûng coá : - Baøi vaên nghò luaän veà vaán ñeà gì ? Haõy chöùng minh
laøm saùng toû vaán ñeà neâu treân.
- Theo em, ngheä thuaät nghò luaän ôû baøi naøy coù nhöõng
ñaëc ñieåm gì noåi baät.
5. Daën doø : - Hoïc thuoäc loøng ñoaïn vaên “ töø ñaàu … tieâu bieåu
cuûa moät daân toäc anh huøng”
- Hoïc ghi nhôù SGK/27
- Soaïn : caâu ñaëc bieät.

Tuaàn : 21 CAÂU ÑAËC BIEÄT
Tieát : 82
I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS :

- Naém ñöôïc khaùi nieäm caâu ñaëc bieät.
- Bieát caùch söû duïng caâu ñaëc bieät trong nhöõng tình huoáng noùi
hoaëc vieát cuï theå.
- Ñoïc thuoäc loøng ñoaïn vaên “töø ñaàu … tieâu bieåu cuûa moät daân
toäc anh huøng “
- Theo em, ngheä thuaät nghò luaän ôû baøi naøy coù nhöõng ñaëc ñieåm gì
noåi baät ?
3 Baøi môùi :
* Giôùi thieäu baøi : GV minh hoaï ví duï vaø yeâu caàu HS ñoïc ví duï sau
ñoù phaân tích keát quaû C-V
1) Daân toäc ta / coù moät loøng noàng naøn yeâu nöôùc.
C V
2) Ñoù / laø truyeàn thoáng quyù baùu cuûa ta.
C V
Caùc em thöôøng laøm quen vôùi caùc kieåu caâu coù caáu taïo theo moâ
hình chuû ngöõ – vò ngöõ – Hoâm nay coâ seõ giôùi thieäu caùc em kieåu
caâu maø khoâng coù moâ hình CN-VN – Kieåu caâu ñaëc bieät.
Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu khaùi nieäm I. Theá naøo laø caâu ñaëc
caâu ñaëc bieät bieät ?
GV : Minh hoïa ví duï baûng phuï : VD : SGK/27
OÂi, em Thuyû ! Tieáng keâu söûng soát OÂi em Thuyû ! → khoâng theå
cuûa coâ giaùo laøm toâi giaät mình. Em coù CN vaø VN → caâu ñaëc
toâi böôùc vaøo lôùp. (Khaùnh Hoaøi) bieät.
(HS thaûo luaän theo nhoùm veà caáu taïo
caâu in ñaäm)
OÂi em Thuyû!
Vaø choïn moät caâu traû lôøi ñuùng :
a) Ñoù laø moät caâu bình thöôøng, coù
ñuû CN, VN.
b) Ñoù laø moät caâu ruùt goïn, löôïc boû
caû CN vaø VN.
c) Ñoù laø moät caâu khoâng theå coù CN
vaø VN.
→ Choïn caâu c : ñoù laø moät caâu khoâng 2. Ghi nhôù : SGK/28
theå coù CN vaø VN.
H1 : Vaäy caâu khoâng caáu taïo theo moâ
hình CN-VN goïi laø caâu gì ? → Caâu ñaëc
bieät
H2 : Theá naøo laø caâu ñaëc bieät ? (ghi
nhôù SGK/28)
HS cho ví duï veà caâu ñaëc bieät.
* Phaân bieät caâu ñaëc bieät vôùi caâu
bình thöôøng.
Em toâi / böôùc vaøo lôùp → caâu
bình thöôøng
Laø caâu coù ñuû caû CN vaø VN.
2. A : Hoâm nay, ai tröïc nhaät ?
B : Toå 2 (TLVN)
A : Toå 3 laøm gì ?
B : Tröïc (TLCN)
A : Theå toå 1, 4 tröïc thöù maáy ?
B : Ngaøy mai (TLCN laãn VN)
⇒ Caâu ruùt goïn : ruùt goïn hoaëc CN,
hoaëc VN, hoaëc caû CN laãn VN) HS ñoïc
ghi nhôù SGK/28
Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu taùc duïng II. Taùc duïng cuûa caâu
cuûa caâu ñaëc bieät ñaëc bieät :
GV : Keû khung, ghi ví duï vaø goïi HS 1. Tìm hieåu baøi :
ñaùnh daáu × vaøo oâ thích hôïp.
Lieät keâ
thoâng
Xaùc
baùo veà
ñònh
Taùc duïng caâu Boäc loä söï toàn Goïi
thôøi
ñaëc bieät caûm xuùc taïi cuûa ñaùp
gian nôi
söï vaät,
choán
hieän
töôïng
Moät ñeâm muøa
xuaân :
Treân doøng soâng
eâm aû, caùi ñoø cuõ ×
cuûa baùc taøi Phaùn
töø töø troâi.
(Nguyeân Hoàng)
Ñoaøn ngöôøi nhoán
nhaùo leân.
Tieáng reo. Tieáng ×
voã tay.
(Nam Cao)
“Trôøi ôi!”, coâ giaùo
taùi maët vaø nöôùc
maét giaøn giuïa. Luõ
nhoû cuõng khoùc ×
moãi luùc moät to
hôn.
(Khaùnh Hoaøi)
An gaøo leân :
- Sôn ! Em Sôn ! Sôn
ôi ! Chi An ôi!
×
Sôn ñaõ nhìn thaáy
chò.
(Nguyeãn Ñình Thi)
H1 : Caên cöù vaøo baûng keâ khung, keå
ra nhöõng taùc duïng cuûa caâu ñaëc bieät
?
Minh hoaï ví duï leân baûng phuï :
1. Hoaøng hoân : → Neâu leân thôøi gian
dieãn ra söï vieäc ñöôïc noùi ñeán trong
ñoaïn.
2. Phía nuùi baét ñaàu möa : xuaát hieän
cuûa moät hieän töôïng.
3. Muøa xuaân : Giôùi thieäu hieän töôïng.
H2 : Neâu taùc duïng cuûa nhöõng ví duï 2. Ghi nhôù : SGK/29
treân ?
H3 : Vaäy caâu ñaëc bieät coù taùc duïng
nhö theá naøo ?
HS ñoïc nghi nhôù SGK
Hoaït ñoäng 3 : Heä thoáng hoùa kieán
thöùc
GV : Yeâu caàu 2,3 HS ñoïc laïi ghi nhôù
caâu ñaëc bieät vaø taùc duïng cuûa caâu
ñaëc bieät.
Hoaït ñoäng 4 : Laøm baøi taäp.
III. Luyeän taäp :

1/29 a) Khoâng coù caâu ñaëc bieät.
- Caâu ruùt goïn : Coù khi ñöôïc tröng baøy trong tuû kính, trong bình
pha leâ, roõ raøng deã thaáy. Nhöõng cuõng coù khi caát giaáy kín
ñaùo trong röông, trong hoøm.
- Nghóa laø phaûi ra söùc … coâng vieäc khaùng chieán.
b) Caâu ñaëc bieät : Ba giaây … Boán giaây … Naêm giaây … Laâu quaù !
- Khoâng coù ruùt goïn.
c) Caâu ñaëc bieät : Moät hoài coøi – Khoâng coù caâu ruùt goïn.
ñ) Caâu ñaëc bieät : Laù ôi !
Caâu ruùt goïn : … Haõy keå chuyeän cuoäc ñôøi baïn cho toâi nghe
ñi ! → Bình thöôøng laém, chaúng coù gì ñaùng keå ñaâu.
BT 2/29 : Caùc caâu ñaëc bieät vaø ruùt goïn ôû baøi taäp 1 coù taùc duïng.
a) Caâu ruùt goïn :
Taùc duïng : Laøm cho caâu goïn hôn, traùnh laëp nhöõng töø ngöõ xuaát
hieän trong caâu ñöùng tröôùc.
b) Ba giaây … Boán giaây … Naêm giaây … Laâu quaù !
Caâu ñaëc bieät. Taùc duïng : neâu leân thôøi gian dieãn ra söï vieäc
ñöôïc noùi leân trong ñoaïn.
c) Moät hoài coøi !:
Taùc duïng : Lieät keâ, thoâng baùo veà söï toàn taïi cuûa söï vaät
hieän töôïng.
ñ) Laù ôi ! Taùc duïng : goïi
Haõy keå chuyeän cuoäc ñôøi baïn cho toâi nghe ñi ! Taùc duïng : laøm
cho caâu goïn hôn, traùnh laëp nhöõng töø ngöõ ñaõ xuaát hieän trong caâu
ñöùng tröôùc.
Bình thöôøng laém, chaúng coù gì ñaùng keå ñaâu.
Taùc duïng : laøm cho caâu goïn hôn, traùnh laëp nhöõng töø ngöõ ñaõ
xuaát hieän trong caâu tröôùc.
BT 3 : HS töï laøm
BT 3/29 : Vieát ñoaïn vaên (5 – 7 caâu)
Taû caûnh queâ höông em, coù 1 vaøi caâu ñaëc bieät.
4. Cuûng coá :
- Nhaéc laïi caâu ñaëc bieät laø gì ? Taùc duïng ?
5. Daën doø :
- Laøm baøi taäp 2/29
Xem tröôùc baøi : Boá cuïc vaø phöông phaùp laäp luaän trong baøi vaên
nghò luaän.
Tuaàn : 21 BOÁ CUÏC VAØ PHÖÔNG PHAÙP LAÄP
LUAÄN
Tieát : 83 TRONG BAØI VAÊN NGHÒ LUAÄN

- Bieát caùch laäp boá cuïc vaø laäp luaän trong baøi vaên nghò luaän.
- Naém ñöôïc moái quan heä giöõa boá cuïc vaø phöông phaùp laäp
luaän cuûa baøi vaên nghò luaän.
- Caâu ñaëc bieät laø gì ? Cho ví duï
- Neâu taùc duïng cuûa caâu ñaëc bieät – moãi taùc duïng cho VD minh
hoïa.
3 Baøi môùi :
ÔÛ tieát tröôùc caùc em ñaõ ñöôïc tìm hieåu veà vaên nghò luaän vaø
yeâu caàu cuûa baøi taäp laøm vaên nghò luaän. Hoâm nay ñeå giuùp caùc
em töøng böôùc naém vöõng veà vaên nghò luaän chuùng ta laïi tieáp tuïc
tìm hieåu theâm veà boá cuïc vaø phöông phaùp laäp luaän trong baøi vaên
nghò luaän.

Hoaït ñoäng 1 : Vöøa oân naâng caøo I. Moái quan heä giöõa boá
veà luaän ñieåm vaø laäp luaän cuïc vaø laäp luaän :
GV : Cho HS ñoïc laïi baøi : tinh thaàn yeâu
nöôùc cuûa nhaân daân ta.
GV : Treo baûng phuï : sô ñoà baøi tinh
thaàn yeâu nöôùc cuûa nhaân daân ta
SGK/30
GV : Nhìn vaøo sô ñoà, em haõy cho bieát
baøi “tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa nhaân - Baøi vaên : coù 3 phaàn.
daân ta” coù maáy phaàn ? I. Môû baøi:
Moãi phaàn coù maáy ñoaïn ? Moãi ñoaïn II. Thaân baøi:
coù nhöõng luaän ñieåm naøo ? III. Keát baøi :
- Baøi vaên coù : 3 phaàn. - Moãi phaàn môû baøi vaø keát
I. Môû baøi, II. Thaân baøi, III. Keát baøi baøi coù moät
Moãi phaàn I, III coù moät ñoaïn vaên. Phaàn
II coù 2 ñoaïn vaên
GV : Giaûng giaûi khaùi nieäm laäp luaän : ñoaïn vaên.
Laäp luaän laø moät khaùi nieäm phoå bieán - Phaàn thaân baøi : coù 2
cuûa caùch bieåu ñaït ngoân ngöõ, ñöôïc söû ñoaïn.
duïng caû trong moïi loaïi vaên baûn. Phaàn môû baøi : neâu vaán
VD : - Hoâm qua möa to neân toâi khoâng ñeà daân ta coù moät loøng
ñi ñöôïc. noàng naøn yeâu nöôùc (luaän
- Chieác xe naøy ñaët quaù, toâi ñieåm xuaát phaùt)
khoâng mua. Phaàn thaân baøi : Trình baøy
→ Veá ñaàu laø luaän cöù vaø veá sau laø noäi dung cuûa baøi.
keát luaän, keát quaû. + Laäp luaän :
Trong vaên nghò luaän, laäp luaän laø * Lyù leõ 1 : Lòch söû daân toäc
caùch ñöa ra nhöõng luaän cöù ñeå daãn ñaõ coù nhieàu cuoäc khaùng
ngöôøi nghe tôùi keát luaän hay quan chieán vó ñaïi.
ñieåm maø ngöôøi noùi muoán ñaït tôùi. - Daãn chöùng : Thôøi ñaïi Baø
Luaän ñieåm coù theå ñöôïc neâu ra tröôùc Tröng, Baø Trieäu, Traàn Höng
luaän cöù, hay coù theå ñöôïc neâu ra sau Ñaïo, Leâ Lôïi, Quang Trung …
luaän cöù nhöng ñeå thaønh moät laäp
luaän thì luaän cöù phaûi phuø hôïp vôí
luaän ñieåm, luaän ñieåm ñònh höôùng
cho vieäc löïa choïn luaän cöù. Coù nhö
theá thì laäp luaän môùi coù söùc thuyeát
phuïc.
Vaäy ôû baøi vaên “Tinh thaàn yeâu nöôùc * Lyù leõ 2 : Loøng yeâu nöôùc
cuûa nhaân daân ta” em naøo bieát luaän cuûa thôøi ñaïi ngaøy nay .
ñieåm chính xuaát phaùt laø caâu vaên - Daãn chöùng :
naøo ? (Daân ta coù moät loøng noàng Töø caùc cuï giaø → caùc chaùu
naøn yeâu nöôùc) nhi ñoàng.
Vaø ñeå neâu baäc taàm quan troïng cuûa Töø kieàu baøo → ñoàng baøo
loøng noàng naøn yeâu nöôùc, taùc giaû ôû vuøng bò taïm chieám.
giaûi thích ñieàu gì ? (Ñoù laø moät Töø nhaân daân mieàn ngöôïc →
truyeàn thoáng quyù baùu vaø coù vai troø mieàn xuoâi.
giöõ nöôùc) Töø nhöõng chieán só ngoaøi
Tieáp theo laø luaän ñieåm phuï naøo ? maët traän → coâng chöùc
(Loøng yeâu nöôùc trong quaù khöù lòch
haäu phöông.
söû daân toäc)
Töø nhöõng phuï nöõ → meï
H1 : Luaän ñieåm treân daãn ñeán muïc
ñích naøo ? (daãn ra caùc ví duï lòch söû : chieán só.
lòch söû veû vang trong thôøi ñaïi Baø Töø nhöõng nam nöõ coâng
Tröng, Baø Trieäu, Traàn Höng Ñaïo, Leâ nhaân vaø noâng daân, ñieàn
Lôïi, Quang Trung …) chuû.
H2 : Keá ñeán laø luaän ñieåm phuï naøo ? Chöùng minh theo trình töï töø
(Loøng yeâu nöôùc hieän taïi) caùi chung → rieâng, töø khaùi
H3 : Tìm daãn chöùng chöùng minh cho quaùt → keát quaû, töø quaù
luaän ñieåm treân ? khöù → hieän ñaïi, töø tröôùc →
(daãn chöùng ñöa ra baèng lieät keâ ñuû sau, töø söï töông quan giöõa
caùc taàng lôùp nhaân daân : Töø caùc cuï baûn chaát → hieän töôïng …
giaø toùc baïc → nhi ñoàng. Töø kieàu baøo
→ ñoàng baøo vuøng bò taïm chieám. Töø
nhaân daân mieàn ngöôïc → mieàn xuoâi.
Töø nhöõng chieán só ngoaøi maët traän
chòu ñoùi baùm giaëc → coâng chöùc haäu
phöông nhòn aên uûng hoä boä ñoäi. Töø
nhöõng phuï nöõ … meï chieán só …; Töø
nhöõng nam nöõ coâng nhaân vaø noâng
daân thi ñua taêng giasaûn xuaát … Ñoàng
baøo ñieàn chuû quyeân ñaát ruoäng cho
Chính Phuû.
H4 : Töø loøng yeâu nöôùc trong quaù
khöù lòch söû daân toäc ta ñeán loøng
yeâu nöôùc hieän taïi, boån phaån cuûa
chuùng ta phaûi laøm gì ?
(Laøm cho tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa
taát caû moïi ngöôøi ñöôïc thöïc haønh
vaøo coâng vieäc yeâu nöôùc, coâng cuoäc
khaùng chieán)
GV Vieäc ñöa ra luaän ñieåm : Daân ta coù
moät loøng noàng naøn yeâu nöôùc, Loøng
yeâu nöôùc trong quaù khöù, loøng yeâu
nöôùc hieän taïi, taùc giaû ñöa ra daãn
chöùng chöùng minh luaän ñieåm treân
roài ruùt ra keát.
H5 : Tö töôûng aáy theå hieän ôû nhöõng - Tö töôûng aáy theå hieän ôû
luaän ñieåm naøo ? nhöõng luaän ñieåm sau :
Khoâng phaûi ai cuõng bieát
hoïc thaønh taøi.
H6 : Tìm nhöõng caâu mang luaän ñieåm ? Caâu mang luaän ñieåm : “ÔÛ
ñôøi coù nhieàu ngöôøi ñi hoïc,
nhöng ít ai bieát hoïc cho
thaønh taøi.
Chæ ai chòu khoù hoïc nhöõng
ñieàu cô baûn môùi trôû neân
taøi gioûi.
Caâu mang luaän ñieåm : “Caâu
chuyeän veõ tröùng cuûa Ñô
Vanh-xi cho ngöôøi ta thaáy chæ
ai chòu khoù luyeän taäp ñoäng
taùc cô baûn thaät toát, thaät
tinh thì môùi coù tieàn ñoà”
H7 : Baøi coù boá cuïc maáy phaàn ? Boá cuïc : 3 phaàn.
Haõy cho bieát caùch laäp luaän ñöôïc söû Môû baøi : ÔÛ ñôøi … thaønh
duïng ôû trong baøi. taøi.
H8 : Caâu môû ñaàu ñoái laäp nhieàu Pheùp laäp luaän ôû caâu môû
ngöôøi vaø ít ai laø duøng pheùp laäp ñaàu vaø suy luaän ñoái laäp.
luaän gì ? Thaân baøi : Danh hoaï Italia …
Caâu chuyeän Ñô Vanh-xi veõ tröùng thôøi Phuïc Höng.
ñoùng vai troø gì trong baøi ? Caâu chuyeän Ñô Vanh xi veõ
Haõy chæ ra ñaâu laø nhaân, ñaâu laø tröùng ñoùng vai troø minh
quaû trong laäp luaän ôû ñoaïn keát baøi. hoaï cho luaän ñieåm chính.
Pheùp laäp luaän ôû ñaây laø
suy luaän nhaân quaû : do
caùch hoïc veõ ñi veõ laïi caùi
tröùng maø Ñô Vanhxi ñaõ
luyeän maét ñöôïc tinh luyeän
tay deõo vaø sau naøy trôû
thaønh hoïa só lôùn cuûa thôøi
Phuïc Höng.
Keát baøi : Phaàn coøn laïi.
Pheùp laäp luaän ôû ñaây laø
suy luaän cuï theå – khaùi
quaùt : töø caâu chuyeän veõ
tröùng cuûa Ñô Vanhxi maø suy
ra caùch hoïc vaø caùch daïy
nhöõng ñieàu cô baûn nhaát.
Ngöôøi vieát coøn söû duïng
keát hôïp vôùi pheùp suy luaän
nhaân quaû. Nhaân laø caùch
daïy cuûa thaày Veâ-roâ-ki-oâ
vaø söï coá coâng luyeän taäp
cuûa Ñô Vanh xi, quaû : laø söï
thaønh coâng cuûa Ñô Vanhxi
4. Cuûng coá :
- Theá naøo laø laäp luaän trong baøi vaên nghò luaän ?
(Caùch ñöa luaän ñieåm, daãn chöùng ñeå daãn tôùi keát luaän goïi
laø laäp luaän)
- Boá cuïc cuûa baøi vaên nghò luaän thöôøng goàm maáy phaàn ?
Nhieäm vuï cuûa töøng phaàn ?
- Ñeå xaùc laäp luaän ñieåm trong töøng phaàn vaø moái quan heä
giöõa caùc phaàn ngöôøi ta söû duïng phöông phaùp laäp luaän naøo ?
5. Daën doø :
- Hoïc thuoäc ghi nhôù SGK.
- Xem tröôùc baøi : Luyeän taäp veà phöông phaùp laäp luaän trong
vaên nghò luaän
Tuaàn : 21 LUYEÄN TAÄP VEÀ PHÖÔNG PHAÙP NGHÒ
LUAÄN
Tieát : 84 TRONG VAÊN NGHÒ LUAÄN

Qua tieát luyeän taäp maø hieåu saâu theâm veà khaùi nieäm laäp
luaän.
- Em haõy trình baøy boá cuïc cuûa moät baøi vaên nghò luaän ?
- Ñeå xaùc laäp luaän ñieåm trong töøng phaàn vaø moái quan heä
giöõa caùc phaàn, ngöôøi ta söû duïng phöông phaùp laäp luaän naøo ?
3 Baøi môùi :
* Giôùi thieäu baøi môùi : Sau khi ñaõ hieåu laäp luaän laø gì, quy trình
thöïc hieän laäp luaän trong moät baøi vaên nghò luaän vaø caùch trình
baøy boá cuïc cuûa moät baøi vaên nghò luaän seõ laø moät baøi luyeän
taäp toaøn dieän ñoái vôùi moät ñeà baøi cuï theå.

Hoaït ñoäng 1 : Laäp luaän trong ñôøi I. Laäp luaän trong ñôøi
soáng soáng :
* Böôùc 1 : Nhaän dieän laäp luaän trong 1. Tìm hieåu baøi :
ñôøi soáng. a. Hoâm nay trôøi möa, chuùng
GV: Goïi HS nhaéc laïi laäp luaän laø gì ? HS ta khoâng ñi chôi coâng vieân
ñoïc SGK/32 nöõa.
HS : Ñoïc ví duï a,b,c ôû muïc 1
GV : Trong 3 ví duï a,b,c boä phaàn naøo b. Em raát thích ñoïc saùch, vì
laø luaän cöù, theå hieän tö töôûng (yù qua saùch em hoïc ñöôïc
ñònh, quan ñieåm) cuûa ngöôøi noùi ? Moái nhieàu ñieàu.
quan heä cuûa luaän cöù ñoái vôùi keát c. Trôøi noùng quaù, ñi aên kem
luaän laø nhö theá naøo ? Vò trí cuûa luaän ñi.
cöù vaø keát luaän coù theå thay ñoåi cho
nhau khoâng ?
- Xaùc ñònh luaän cöù vaø keát
luaän :
a. Hoâm nay trôøi möa, (luaän
cöù) chuùng ta khoâng ñi chôi
coâng vieân nöõa. (keát luaän)
b. Em raát thích ñoïc saùch,
(luaän cöù) vì qua saùch em hoïc
ñöôïc nhieàu ñieàu. (keát luaän)
c. Trôøi noùng quaù, (luaän cöù)
ñi aên kem ñi. (keát luaän)
* a,b,c : luaän cöù vaø keát
luaän coù moái lieân heä nhaân
quaû.
* Vò trí cuûa luaän cöù vaø keát
luaän coù theå thay ñoåi cho
nhau :
a. Chuùng ta khoâng ñi chôi
coâng vieân nöõa, vì hoâm nay
trôøi möa.
b. Vì qua saùch em hoïc ñöôïc
nhieàu ñieàu, neân em raát
thích ñoïc saùch.
c. Ñi aên kem ñi, trôøi noùng
quaù.
* Böôùc 2 : Cho keát luaän, tìm luaän cöù : 2/ boå sung luaän cöù cho
GV Goïi HS laàn löôït ñoïc caùc keát luaän caùc keát luaän sau :
a,b,c,d,e. a. Em raát yeâu tröôøng em vì
Yeâu caàu boå sung luaän cöù ñoù laø nôi em ñöôïc daïy doã
thaønh ngöôøi.
b. Noùi doái raát coù haïi vì noù
laøm maát loøng tin cuûa moïi
ngöôøi.
c. Meät quaù, nghæ moät laùt
nghe nhaïc thoâi
d. Cha meï luoân mong muoán
ñieàu toát ñeïp cho con caùi,
treû em caàn bieát nghe lôøi
cha meï.
e. Ñöôïc môû mang taàm maét
laø ñieàu thuù vò neân em raát
thích ñi tham quan.
* Böôùc 3 : Cho luaän cöù, neân keát 3.Vieát tieáp keát luaän cho
luaän. caùc luaän cöù :
GV goïi HS ñoïc töøng phaàn luaän cöù SGK a. Ngoài maõi ôû nhaø chaùn
Yeâu caàu HS tìm keát luaän. laém, ra hieäu saùch ñi.
b. Ngaøy mai thi roài maø baøi
vôû coøn nhieàu quaù, hoâm
nay phaûi taäp trung ñeå hoïc
cho xong.
c. Nhieàu baïn noùi naêng
thaät khoù nghe, chuùng ta
phaûi goùp yù ñeå baïn söûa
chöõa.
d. Caùc baïn lôùn roài, laøm
anh laøm chò chuùng noù, cö
xöû nhö theá coi sao ñöôïc ?
e. Caäu naøy ham ñaù boùng
thaät, sau naøy coù theå seõ
thaønh caàu thuû noåi tieáng
ñaáy!
Hoaït ñoäng 2 : Laäp luaän trong vaên II. Laäp luaän trong vaên
nghò luaän nghò luaän :
* Böôùc 1 : Nhaän daïng luaän ñieåm (töùc 1. Tìm hieåu baøi :
keát luaän) trong vaên nghò luaän
GV : Goïi HS ñoïc luaän ñieåm trong vaên
nghò luaän ôû muïc 1/SGK/33
GV : Laäp luaän trong ñôøi soáng thöôøng
ñi ñeán nhöõng keát luaän thu heïp trong
phaïm vi giao tieáp cuûa moät vaøi caù
nhaân hoaëc moät taäp theå nhoû.
Laäp luaän trong vaên nghò luaän nhaèm
ñi ñeán nhöõng luaän ñieåm, nhöõng keát
luaän coù tính chaát khaùi quaùt, coù yù
nghóa phoå bieán ñôùi vôùi xaõ hoäi.
VD : Ñi aên kem ñi : laø 1 keát luaän coù
tính chaát nhaát thôøi veà moät coâng
vieäc thoâng thöôøng cuûa caù nhaân.
Saùch laø ngöôøi baïn lôùn cuûa con
ngöôøi : laø 1 keát luaän coù tính chaát
khaùi quaùt, coù yù nghóa phoå bieán ñoái
vôùi xaõ hoäi, mang tính nhaân loaïi.
* Böôùc 2 : Nhaän daïng trong caâu vaên
nghò luaän.
GV : Goïi HS ñoïc laïi vaên baûn “Tinh
thaàn yeâu nöôùc cuûa nhaân daân ta”
Nhaéc laïi luaän ñeà ? (Daân ta coù moät loøng
noàng naøn yeâu nöôùc)
Luaän ñieåm : Loøng yeâu nöôùc töø quaù
khöù lòch söû daân toäc ñeán thôøi ñaïi
ngaøy nay.
Laäp luaän :
Lyù leõ 1 : Lòch söû daân toäc ñaõ coù
nhieàu cuoäc khaùng chieán vó ñaïi. Daãn
chöùng ?
Lyù leõ 2 : Loøng yeâu nöôùc ôû thôøiñaïi
ngaøy nay. Daãn chöùng?
GV Goïi HS ñoïc muïc II.2 2/ Laäp luaän cho luaän
H1 : Em haõy laäp luaän cho luaän ñieåm ñieåm “Saùch laø ngöôøi
“Saùch laø ngöôøi baïn lôùn cuûa con baïn lôùn cuûa con ngöôøi”
ngöôøi”
H2 : Vì sao neâu ra luaän ñieåm naøy ?
- Xuaát phaùt töø con ngöôøi :
Con ngöôøi khoâng chæ coù
nhu caàu veà ñôøi soáng vaät
chaát maø coøn coù nhu caàu
voâ haïn veà ñôøi soáng tinh
thaàn. Saùch chính laø moùn
aên quyù giaù caàn cho ñôøi
soáng tinh thaàn cuûa con
ngöôøi.
H3 : Luaän ñieåm ñoù coù nhöõng noäi + Saùch laø keát tinh trí tueä
dung gì ? cuûa nhaân loaïi, laø kho taøng
kieán thöùc phong phuù, voâ
taän.
+ Saùch giuùp ích raát nhieàu
cho con ngöôøi, môû mang
taâm hoàn vaø trí tueä cho con
ngöôøi.
+ Saùch giuùp cho con ngöôøi
khaùm phaù moïi lónh vöïc
cuûa ñôøi soáng, khoâng bò
giôùi haïn bôûi khoâng gian vaø
thôøi gian.
nhaän thöùc ñöôïc nhöõng
vaán ñeà lôùn cuûa xaõ hoäi,
naém baét ñöôïc quy luaät
cuûa töï nhieân.
hieåu ñöôïc chính mình.
+ Saùch daïy cho con ngöôøi
bieát soáng ñuùng, soáng ñeïp.
+ Saùch ñem laïi söï thö giaõn
cho con ngöôøi …
H4 : Luaän ñieåm coù cô sôû thöïc teá - Vieäc ñoïc saùch laø thöïc teá
khoâng ? lôùn cuûa xaõ hoäi. Bao theá
heä cuûa nhaân loaïi ñaõ, ñang
vaø seõ baèng vieäc ñoïc saùch
maø môû mang trí tueä laøm
giaøu taâm hoàn, phaùt trieån
nhaân caùch vaø naêng löïc
ñoùng goùp cho xaõ hoäi.
H5 : Luaän ñieåm ñoù coù taùc duïng gì ? Luaän ñieåm “Saùch laø ngöôøi
baïn lôùn cuûa con ngöôøi” coù
taùc duïng nhaéc nhôû, ñoäng
vieân moïi ngöôøi bieát quyù
saùch vaø ham thích ñoïc
saùch.
GV goïi HS ñoïc caâu 3/34 3/ a. Töø truyeän “Thaày
Hoaït ñoäng 3 : Taäp neâu luaän ñieåm boùi xem voi”
vaø laäp luaän - Ruùt ra keát luaän : muoán
Em ñaõ ñoïc truyeän nguï ngoân : Thaày hieåu ñaày ñuû veà moät söï
boùi xem voi vaø EÁch ngoài ñaùy gieáng. vaät, söï vieäc, ta phaûi xem
Töø moãi truyeän aáy, haõy ruùt ra moät toaøn dieän söï vaät, söï vieäc
keát luaän laøm thaønh luaän ñieåm cuûa aáy.
em vaø laäp luaän cho luaän ñieåm ñoù. - Caùch laäp luaän :
+ Baûn chaát cuûa söï vaät, söï
vieäc thöôøng ñöôïc bieåu hieän
raát ña daïng vaø phong phuù.
+ Chæ bieát sô qua moät vaøi
bieåu hieän maø ñaõ nhaän
xeùt thì chaén nhöõng xn aáy
hoaëc thieáu soùt, hoaëc sai
leäch baûn chaát cuûa söï vaät.
+ Vieäc tìm hieåu toaøn dieän
moät söï vaät laø caû moät quaù
trình lao ñoäng nghieâm tuùc.
b. Töø truyeän “EÁch ngoái
ñaùy gieáng”
- Ruùt ra keát luaän : Töï phuï,
kieâu caêng, chuû quan daãn
ñeán thaát baïi thaûm haïi.
- Caùch laäp luaän :
+ Tính töï phuï, chuû quan
daãn ñeán söï laàm töôûng laø
mình hieåu bieát taát caû vaø
töï coi mình laø treân heát.
+ Ñaõ vaøo thöïc teá, söï yeáu
keùm kia seõ nhanh choùng
daãn ñeán thaát baïi thaûm haïi.
4. Cuûng coá :
- Nhaéc laïi khaùi nieäm laäp luaän.
- Coù maáy loaïi laäp luaän ?
(2 loaïi : Laäp luaän trong ñôøi soáng vaø laäp luaän trong vaên
nghò luaän)
+ Laäp luaän trong ñôøi soáng thöôøng mang tính caûm tính, tính
haøm aån khoâng töôøng minh.
+ Laäp luaän trong vaên nghò luaän ñoøi hoûi coù tính lyù luaän,
chaët cheõ vaø töôøng minh.
5. Daën doø :
- Laøm laïi baøi taäp vaøo vôû.
- Soaïn : Söï giaøu ñeïp cuûa tieáng Vieät.
Ngaøy daïy : 14/02/2005
Tuaàn : 22 SÖÏ GIAØU ÑEÏP CUÛA TIEÁNG VIEÄT
Tieát : 85 Ñaëng Thai Mai

- Hieåu ñöôïc treân nhöõng neùt chung söï giaøu ñeïp cuûa Tieáng Vieät qua
söï phaân tích, chöùng minh cuûa taùc giaû.
- Naém ñöôïc nhöõng ñieåm noåi baät trong ngheä thuaät nghò luaän cuûa
baøi vaên : laäp luaän chaët cheõ, chöùng cöù toaøn dieän, vaên phong coù
tính khoa hoïc.
- Laäp luaän laø gì ? Coù maáy loaïi laäp luaän ?
- Laäp luaän trong ñôøi soáng thöôøng vaø laäp luaän trong vaên nghò luaän
khaùc nhau nhö theá naøo ?
3 Baøi môùi :
* Giôùi thieäu baøi môùi : Traõi qua bao nhieâu thaêng traàm cuûa ñaát
nöôùc ngöôøi Vieät Nam ta giôø ñaây coù theå töï haøo veà tieáng noùi vaø
chöõ vieát cuûa mình. Vaäy, Tieáng vieät – tieáng meï ñeû cuûa chuùng ta
laø moät ngoân ngöõ nhö theá naøo, coù nhöõng phaåm chaát gì ? Caùc em
coù theå tìm thaáy caâu traû lôøi ñích ñaùng vaø saâu saéc qua moät ñoaïn
trích cuûa giaùo sö Ñaëng Thai Mai

Hoaït ñoäng 1 : Ñoïc vaø tìm hieåu I. Taùc giaû taùc phaåm :
chung veà vaên baûn : Xem chuù thích SGK/36
Cho bieát vaøi neùt veà taùc giaû ?
Cho HS ñoïc phaàn chuù thích veà taùc II. Ñoïc – Tìm hieåu vaên
giaû trong SGK/36 baûn :
GV : Ñoïc vaên baûn.
GV goïi HS ñoïc moät vaøi ñoaïn.
Cho HS ñoïc phaàn giaûi nghóa töø khoù
/36
Boå sung theâm : Nhaân chöùng : ngöôøi
laøm chöùng, ngöôøi coù maët, tai nghe,
maét thaáy söï vieäc xaûy ra.
H1 : Quan saùt vaên baûn söï giaøu ñeïp
cuûa tieáng Vieät, cho bieát :
- Taùc giaû ñaõ duøng phöông thöùc naøo
ñeå taïo vaên baûn naøy ? (Phöông thöùc
nghò luaän)
- Vì sao em xaùc ñònh nhö theá naøo ? (vì
vaên baûn naøy chuû yeáu duøng lyù leõ
vaø daãn chöùng)
H2 :Vaán ñeà ñöôïc taùc giaû ñöa ra baøn 1/ Neâu vaán ñeà : Söï giaøu
luaän trong vaên baûn naøy laø gì ? (Söï ñeïp Tieáng Vieät.
giaøu ñeïp cuûa Tieáng Vieät) Ngöôøi Vieät Nam ngaøy nay
Vaên baûn naøy coù boá cuïc nhö theá coù lí do ñaày ñuû vaø vöõng
naøo ? Neâu yù chính cuûa moãi ñoaïn. chaéc ñeå töï haøo vôùi tieáng
* Baøi vaên : coù 2 ñoaïn : noùi cuûa mình.
Ñoaïn 1 : “Töø ñaàu … qua caùc thôøi kyø
lòch söû”
Neâu nhaän ñònh Tieáng vieät laø moät
thöù tieáng ñeïp, moät thöù tieáng hay,
giaûi thích nhaän ñònh aáy.
Ñoaïn 2 : coøn laïi :
Chöùng minh caùi ñeïp vaø söï giaøu coù,
phong phuù (caùi hay) cuûa Tieáng Vieät.
GV goïi HS ñoïc laïi ñoaïn 1 .
H4 :Trong ñoaïn naøy taùc giaû nhaän ñònh 2. Giaûi quyeát vaán ñeà :
: Tieáng Vieät coù nhöõng ñaëc saéc cuûa a) Tieáng Vieät raát ñeïp :
moät thöù tieáng ñeïp, moät thöù tieáng - … haøi hoøa veà maët aâm
hay vaø nhaän ñònh naøy ñaõ ñöôïc giaûi höôûng, thanh ñieäu … teá
thích cuï theå nhö theá naøo ? nhò, uyeån chuyeån.
→ Ñöôïc giaûi thích moät caùch cuï theå - … ñuû khaû naêng dieãn ñaït
coù tính khaúng ñònh laø thöù tieáng haøi tình caûm, tö töôûng → phaân
hoøa veà maët aâm höôûng, thanh ñieäu tích cuï theå.
… teá nhò. uyeån chuyeån trong ñaët caâu.
Coù khaû naêng dieãn ñaït tình caûm, tö
töôûng …
GV : caâu môû khaúng ñònh giaù trò vaø
ñòa vò cuûa Tieáng Vieät, töø ñoù ñöa ra
luaän ñieåm cô baûn bao truøm : “Tieáng
Vieät coù nhöõng ñaëc saéc cuûa moät
thöù tieáng ñeïp, thöù tieáng hay”. Tieáp
ñoù giaûi thích ngaén goïn maø roõ raøng
veà ñaëc tính ñeïp vaø hay cuûa Tieáng
Vieät.
Hoaït ñoäng 3 : Phaân tích ñoaïn 2 :
H5 : Ñeå chöùng minh veû ñeïp cuûa
Tieáng Vieät, taùc giaû ñaõ ñöa ra nhöõng
chöùng cöù gì vaø saép xeáp nhöõng
chöùng cöù aáy nhö theá naøo ? (Ñöa ra
lôøi bình phaåm cuûa nhöõng ngöôøi ngoaïi
quoác)
- Nhieàu ngöôøi ngoaïi quoác sang thaêm - Nhieàu ngöôøi ngoaïi quoác …
nöôùc ta vaø coù dòp nghe … chaát nhaïc. nhaän xeùt Tieáng Vieät laø moät
- Moät giaùo só … tuïc ngöõ. thöù tieáng giaøu chaát nhaïc.
Saép xeáp theo loái taêng tieán, töø nhöõng - Moät giaùo só nöôùc ngoaøi
ngöôøi ít hieåu bieát ñeán nhöõng ngöôøi … coù theå noùi Tieáng Vieät
thaønh thaïo veà ngoân ngöõ Tieáng Vieät. nhö laø moät thöù tieáng ñeïp.
→Daãn chöùng cuï theå theo
loái taêng tieán.
GV : Taùc giaû ñöa ra hai daãn chöùng
khaùch quan vaø tieâu bieåu : Tieáng Vieät
laø moät thöù tieáng giaøu chaát nhaïc vaø
caáu taïo ñaëc bieät cuûa Tieáng Vieät :
heä thoáng nguyeân aâm vaø phuï aâm
khaù phong phuù … giaøu thanh ñieäu …
giaøu hình töôïng ngöõ aâm.
H6 : ÔÛ ñaây, taùc giaû chöa coù dòp ñöa
ra nhöõng daãn chöùng sinh ñoäng veà söï
giaøu chaát nhaïc cuûa Tieáng Vieät. Em
haõy giuùp taùc giaû baèng caùch daãn
moät caâu ca dao hoaëc moät ñoaïn thô
em cho laø giaøu nhaïc nhaát :
Chuù beù loaét choaét.
Caùi xaéc xinh xinh.
Caùi chaân thoaên thoaét.
Caùi ñaàu ngheânh ngheânh.
H7 : Em haõy ñöa ra moät vaøi daãn
chöùng ñeå chöùng minh cho caâu Tieáng
vieät raát uyeån chuyeån ?
Ngöôøi soáng, ñoáng vaøng.
- Ñöùng beân ni ñoàng ngoù beân teâ
ñoàng …
- Ñöùng beân teâ ñoàng ngoù beân ni
ñoàng …
GV goïi HS ñoïc tieáp “Tieáng ta laïi giaøu
… vaên ngheä”
H8 : Taùc giaû quan nieäm nhö theá naøo veà
moät thöù tieáng hay.
(thoûa maõn nhu caàu trao ñoåi tình caûm
yù nghó giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi. Thoaû
maõn yeâu caàu cuûa ñôøi soáng vaên
hoaù ngaøy moät phöùc taïp …)
H9 : Döïa treân caùc chöùng cöù naøo ñeå
taùc giaû xaùc nhaän caùc khaû naêng hay
ñoù cuûa Tieáng Vieät ?
(Doài daøo veà caáu taïo töø ngöõ, veà
hình thöùc dieãn ñaït)
- Töø vöïng … taêng leân moãi ngaøy moät
nhieàu ?
- Ngöõ phaùp … uyeån chuyeån, chính
xaùc hôn.
- Khoâng ngöõng ñaët ra nhöõng töø môùi,
caùch noùi môùi hoaëc Vieät hoùa nhöõng
töø vaø nhöõng caùch noùi cuûa caùc daân
toäc anh em.
H10 : Söï giaøu coù vaø khaû naêng phong b) Tieáng vieät raát giaøu :
phuù cuûa Tieáng Vieät ñöôïc theå hieän - … coù heä thoáng nguyeân
ôû nhöõng phöông dieän naøo ? aâm vaø phuï aâm khaù phong
(caáu taïo töø ngöõ vaø hình thöùc dieãn phuù .
ñaït thoaû maõn yeâu caàu cuûa ñôøi - … giaøu nhaïc ñieäu.
soáng vaên hoùa ngaøy moät phöùc taïp) - … giaøu hình töôïng ngöõ
Vaäy caáu taïo vaø khaû naêng thích öùng aâm.
vôùi söï phaùt trieån laø moät bieåu hieän
veà söùc soáng doài daøo cuûa Tieáng
Vieät.
H11 : Nhaän xeùt caùch laäp luaän cuûa - … khoâng ngöøng ñaët ra
taùc giaû veà Tieáng Vieät hay trong ñoaïn nhöõng töø môùi, nhöõng
vaên ? caùch noùi môùi.
(Duøng lyù leõ vaø caùc chöùng cöù khoa → Daãn chöùng cuï theå, chi
hoïc thuyeát phuïc baïn ñoïc ôû söï chính tieát.
xaùc khoa hoïc maø tin vaøo caùi hay cuûa
Tieáng Vieät. Thieáu nhöõng daãn chöùng
cuï theå, sinh ñoäng)
H12 : Theo em trong caù phaåm chaát
ñeïp vaø hay cuûa Tieáng Vieät maø taùc
giaû vöøa phaân tích, phaåm chaát naøo
thuoäc hình thöùc phaåm chaát naøo
thuoäc noäi dung.
(Tieáng Vieät ñeïp thuoäc phaåm chaát
hình thöùc – Tieáng Vieät hay thuoäc
phaåm chaát noäi dung)
H13 : Quan heä giöõa hay vaø ñeïp trong
Tieáng Vieät dieãn ra nhö theá naøo ?
(Quan heä gaén boù : Caùi ñeïp cuûa
Tieáng Vieät ñi lieàn vôùi caùi hay, ngöôïc
laïi, caùi hay cuõng taïo ra veû ñeïp cuûa
Tieáng Vieät), chaúng haïn, trong Tieáng
Vieät, söï tinh teá uyeån chuyeån trong
caùch ñaët caâu, duøng töø, khoâng chæ
laø caùi hay, maø coøn taïo ra veû ñeïp
trong hình thöùc dieãn ñaït haøi hoøa, linh
hoaït, uyeån chuyeån.
H14 : Em haõy tìm moät soá daãn chöùng
cuï theå ñeå laøm roõ caùc nhaän ñònh
cuûa taùc giaû ?
Tieáng Vieät raát ñeïp : Ñeïp ôû söï trong
saùng, giaûn dò, cuï theå, giaøu hình aûnh.
Ngöôøi thanh noùi tieáng cuõng thanh.
Chuoâng keâu kheõ ñaùnh beân thaønh
cuõng keâu.
(Ca dao)
Ñeïp trong söï teá nhò uyeån chuyeån,
duyeân daùng gôïi caûm:
Baây giôø maän môùi hoûi ñaøo
Vöôøn hoàng ñaõ coù ai vaøo hay chöa
Maän hoûi thì ñaøo xin thöa
Vöôøn hoàng coù loái nhöng chöa ai vaøo.
(Ca dao)
Tieáng Vieät giaøu : haøi hoøa veà maët
aâm höôûng, thanh ñieäu : “ Caâu
thô nghó ñaén ño khoâng vieát,
Vieát ñöa ai, ai bieát maø ñöa “
(Nguyeãn Khuyeán)
+ Haøi hoøa caân xöùng cuûa cuù phaùp :
“Muøa xuaân cuûa toâi – muøa xuaân Baéc
Vieät, muøa xuaân Haø Noäi – laø muøa
xuaân coù möa rieâu rieâu, gioù laønh
laïnh, coù tieáng nhaïn keâu trong ñeâm
xanh, coù tieáng troáng cheøo voïng laïi
töø nhöõng thaân xaùn xa xa, coù caâu
haùt hueâ tình coâ gaùi ñeïp nhö thô
moäng” (Vuõ Baèng)
+ Veà khaû naêng saùng taïo töø ngöõ
môùi :
Vieät hoaù töø Haùn : “CNXH”, “ñoäc laäp”,
“töï do”, “thaûo luaän”, “moâi tröôøng”,
“giao thoâng”, “ma tuyù”
Ñaùp öùng nhaäp nhieàu thöù tieáng
nöôùc ngoaøi : “tivi”, “radioâ”, “xi-caêng-
ñan”, “aùp phích”
+ Giaøu voán töø : Töø aên (aên, xôi,
cheùn)
Töø cheát (maát, töø
traàn, qua ñôøi)
+ Giaøu hình thöùc dieãn ñaït : Maøu
vaøng (vaøng xuaân, vaøng hoe, vaøng
lòm, vaøng oâi, vaøng töôi)
Tieáng Vieät ñang ñöùng tröôùc yeâu caàu
phaùt trieån maïnh meõ ñeå phuø hôïp
vôùi söï phaùt trieån cuûa ñôøi soáng daân
toäc vaø quoác teá, nhöng cuõng caàn
phaûi giöõ ñöôïc baûn saéc vaø söï trong
saùng voán coù.
Hoaït ñoäng 4 : Nhaän xeùt chung veà
ngheä thuaät nghò luaän cuûa baøi
vaên :
H15 : Baøi nghò luaän naøy mang laïi cho
em nhöõng hieåu bieát saâu saéc naøo veà
Tieáng Vieät ?
(Tieáng Vieät laø moät thöù tieáng vöøa
ñeïp vöøa hay do coù nhöõng ñaëc saéc
trong caáu taïo vaø khaû naêng thích öùng
vôùi hoaøn caûnh lòch söû)
H16 : ÔÛ vaên baûn naøy ngheä thuaät
nghò luaän cuûa taùc giaû coù gì noåi baät
?
(Keát hôïp giaûi thích vôùi chöùng minh,
bình luaän. Laäp luaän chaët cheõ : ñöa ra
laäp luaän ngay ôû phaàn môû baøi, tieáp
ñoù giaûi thích vaø môû roäng nhaän ñònh
aáy, sau ñoù duøng caùc chöùng cöù ñeå
chöng minh)
Caùc daãn chöùng ñöôïc daãn ra khaù
toaøn dieän, bao quaùt, khoâng sa vaøo
nhöõng daãn chöùng quaù cuï theå tæ
mæ.
* Trong baøi taùc giaû ñaõ söû duïng bieän
phaùp môû roäng caâu ôû nhieàu caâu. 1/d
: “Hoï khoâng hieåu tieáng ta, vaø ñoù laø
moät aán töôïng, aán töôïng cuûa ngöôøi
“nghe” vaø chæ nghe thoài” … “Moät
giaùo só nöôùc ngoaøi (chuùng ta bieát
raèng nhieàu nhaø truyeàn ñaïo Thieân
Chuùa nöôùc ngoaøi cuõng laø nhöõng
ngöôøi raát thaïo Tieáng Vieät)…
Goïi HS ñoïc caâu cuoái. 3/ Keát thuùc vaán ñeà :
Caâu cuoái in nghieâng coù taùc duïng gì ? Khaúng ñònh söùc soáng cuûa
Tieáng Vieät
(Khaúng ñònh söùc soáng maïnh meõ vaø … Tieáng Vieät coù khaû naêng
laâu beàn ôû caáu taïo vaø khaû naêng thích öùng vôùi hoaøn caûnh
thích öùng cuûa Tieáng Vieät trong tieán lòch söû … moät chöùng cöù
trình lòch söû Vieät Nam). khaù roõ veà söùc soáng cuûa
noù.
H17 : Qua baøi hoïc em thaáy mình caàn
phaûi laøm gì ñeå giöõ gìn söï trong saùng
cuûa Tieáng Vieät ? (Bieát traân troïng,
yeâu quyù tieáng noùi giaøu ñeïp cuûa
daân toäc) phaùt aâm chính xaùc, khoâng
hoïc theo …
GV : Toång keát chung veà baøi vaên.
H18 : Tieáng Vieät raát ñeïp. Theo GS. 4/ Ngheä thuaät :
Ñaëng Thai Mai, vì sao laïi coù theå khaúng - Keát hôïp giaûi thích vaø
ñònh nhö vaäy ? (vì Tieáng Vieät haøi hoøa chöùng minh, bình luaän.
veà moät aâm höôûng, thanh ñieäu) - Laäp luaän chaët cheõ.
H19 : Tieáng Vieät raát hay, vì sao laïi coù - Daãn chöùng toaøn dieän bao
theå khaúng ñònh nhö vaäy ? (vì Tieáng quaùt.
Vieät coù khaû naêng dieãn taû tình caûm, - Bieän phaùp môû roäng caâu.
tö töôûng, phaûn aùnh ñôøi soáng phong
phuù, tinh teá, chính xaùc)
H20 : Söùc soáng cuûa Tieáng Vieät theå
hieän söùc soáng cuûa daân toäc Vieät
Nam xuaát phaùt töø 2 cô sôû chuû yeáu
naøo ? (söï giaøu coù vaø ñeïp ñeõ cuûa
Tieáng Vieät treân nhieàu phöông dieän :
ngöõ aâm, töø vöïng, ngöõ phaùp. II. Toång keát : ghi nhôù
H21 : Tieáng Vieät coøn coù nhöõng SGK/37
phaåm chaát gì ? (beàn vöõng vaø giaøu
khaû naêng saùng taïo)
GV goïi HS ñoïc ghi nhôù SGK/37
Hoaït ñoäng 5 : Höôùng daãn HS luyeän
taäp :
BT 1 : GV höôùng daãn
“Tieáng noùi laø thöù cuûa caûi voâ cuøng
laâu ñôøi vaø voâ cuøng quyù baùu cuûa
daân toäc. Chuùng ta phaûi giöõ gìn noù,
quyù troïng noù, laøm cho noù phoå bieán
ngaøy caøng roäng khaép”
(Hoà Chí Minh)

Baøi 1/37 : Veà nhaø laøm.
Baøi 2/37 : Naém daãn chöùng trong caùc baøi vaên, thô theå hieän söï
giaøu ñeïp cuûa Tieáng Vieät veà ngöõ aâm vaø töø vöïng.
1) “Non Kyø quaïnh queõ traêng treo
Beán Phì gioù thoåi ñìu hieâu maáy goø.
Hoàn só töû gioù uø uø thoåi,
Maët chinh phu traêng doõi doõi soi”
(“Chinh phuï ngaâm”, - Ñaëng Traàn Coân – Ñoaøn Thò Ñieåm)
2) “Böôùc tôùi Ñeøo Ngang boùng xeá taø
Coû caây chen laù, laù chen hoa
Lom khom döôùi nuùi, tieàu vaøi chuù
Laùc ñaùt beân soâng, chôï maáy nhaø”
(Qua Ñeøo Ngang)
3) “Tieáng suoái trong nhö tieáng haùt xa,
Taêng loàng coä thuï, boùng loàng hoa”
(Caûnh khuya)
4) “Côn gioù muøa haï löôùt qua cuõng sen treân hoà, nhuaàn thaém caùi
höông thôm cuûa laù, nhö baùo tröôùc muøa veà cuûa moät thöùc quaø
thanh nhaõ vaø tinh khieát. (…) Caáu laø thöùc quaø rieâng bieät cuûa ñaát
nöôùc, laø thöùc daâng cuûa nhöõng caùnh ñoàng luùa baùt ngaùt xanh
mang trong höông vò taát caû caùi moäc maïc, giaûn dò vaø thanh khieát
cuûa ñoàng queâ moäi coû Vieät Nam”
(“Moät thöù quaø cuûa luùa non” : Coám
– Thaïch Lam)
5) “ Maø ôû ñaâu ñaây coù höông thôm dìu dòu theá ? AØ ñaáy laø höông
luùa ba giang, maø tieáng rung ñoäng nheø nheï kia chính laø tieáng aân
tình nhoû beù cuûa nhöõng boâng thoùc, thôm thôm ngaõ vaøo loøng nhau
ñeå tìm söï aám aùp tröôùc ngoïn gioù vaøng hiu haét.
Muøa hoàng luùc naøy ñaõ roä, böôûi cuõng ñaõ nhieàu, nhöng thôm
ngoït ngaøo muøi ñaát nöôùc queâ höông, ñoá coù caùi gì so saùnh ñöôïc
vôùi caáu doøng aên vôùi chuoái tröøng cuoác ngoït löø”
(“Thöông nhôù möôøi hai” – Vuõ Baèng)
4. Cuûng coá : Nhaéc laïi ghi nhôù SGK/37
5. Daën doø : - Laøm baøi taäp 1,2/37 (BT 2 – Laøm phaàn coøn laïi)
- Xem tröôùc baøi : Theâm traïng töø ngöõ cho caâu.
Tuaàn : 22 THEÂM TRAÏNG NGÖÕ CHO CAÂU
Tieát : 86

- Naém ñöôïc khaùi nieäm traïng ngöõ trong caâu.
- OÂn laïi caùc loaïi traïng ngöõ ñaõ hoïc ôû tieåu hoïc.
- Baøi vaên : “ Söï giaøu ñeïp cuûa Tieáng Vieät” ñaõ chöùng minh vaán ñeà
gì ?
- Ñoïc vaøi daãn chöùng theå hieän söï giaøu ñeïp cuûa Tieáng Vieät veà
ngöõ aâm vaø töø vöïng trong caùc baøi vaên, thôi ñaõ hoïc.
3 Baøi môùi :
- GV minh hoaï VD treân baûn : Baèng nhöõng lyù leõ, chöùng cöù chaët
cheõ vaø toaøn dieän, baøi vaên ñaõ chöùng minh söï giaøu coù vaø ñeïp
ñeõ cuûa Tieáng Vieät treân nhieàu phöông dieän: ngöõ aâm, töø vöïng,
ngöõ phaùp.
- Xaùc ñònh thaønh phaàn chính trong caâu treân.
GV noùi : Beân caïnh caùc thaønh phaàn chính laø chuû ngöõ vaø vò ngöõ,
trong caâu coøn coù söï tham gia caùc thaønh phaàn khaùc nhau chuùng seõ
boå sung yù nghóa cho noàng coát caâu. Moät trong nhöõng thaønh phaàn
maø coâ muoán ñeà caäp ñeán ngaøy hoâm nay ñoù laø traïng ngöõ qua baøi
“Theâm traïng ngöõ cho caâu”

GV : Treo baûn phuï VD/SGK/39 I. Ñaëc ñieåm cuûa traïng
GV : Goïi HS ñoïc ñoaïn trích vaø traû lôøi ngöõ :
caâu hoûi SGK. A. Tìm hieåu baøi :
Böôùc 1 : xaùc ñònh traïng ngöõ trong 1. Döôùi boùng tre xanh, ñaõ
moãi caâu : töø laâu ñôøi, ngöôøi daân
Vieät Nam döïng nhaø, döïng
cöûa, vôõ ruoäng, khai hoang.
Tre aên ôû vôùi ngöôøi, ñôøi
ñôøi kieáp kieáp.
Tre vôùi ngöôøi nhö theá ñaõ
maáy nghìn naêm. Moät theá
kyû “Vaên minh”, “khai hoaù”
cuûa thöïc daân cuõng khoâng
laøm ra ñöôïc moät taát saét.
Tre vaãn phaûi coøn vaát vaû
maõi vôùi ngöôøi. Coái xay tre
naëng neà quay, töø nghìn
ñôøi nay, xay naém thoùc.
Döïa vaøo kieán thöùc ñaõ hoïc ôû baäc
tieåu hoïc, haõy xaùc ñònh traïng ngöõ
trong moãi caâu treân.
* Böôùc 2 : Tìm hieåu noäi dung maø
traïng ngöõ boå sung cho caâu. 2. Caùc traïng ngöõ treân boå
H1 : Caùc traïng ngöõ vöøa tìm ñöôïc boå sung cho caâu nhöõng
sung cho caâu nhöõng noäi dung gì ? thoâng tin tình huoáng, cuï
GV : Minh hoaï ví duï : theå laø :
1. Veà trôøi möa, neân ñöôøng raát trôn. - Döôùi boùng tre xanh → boå
TN chæ nguyeân nhaân sung thoâng tin veà ñaëc
2.Ñeå laøm vui loøng cha meï, caùc em caàn ñieåm.
hoïc haønh chaêm chæ […] Döôùi boùng tre xanh →
TN chæ muïc ñích. boå sung thoâng tin veà ñaëc
ñieåm
[…] ñaõ töø laâu ñôøi → boå
sung thoâng tin veà thôøi gian.
3. Em ñeán tröôøng baèng xe ñaïp. […] ñôøi ñôøi, kieáp kieáp →
TN chæ phöông tieän. boå sung thoâng tin veà thôøi
4. Nhanh nhö caét, baïn aáy ñaõ ñeán gian.
tröôøng . […] töø nghìn ñôøi nay → boå
TN chæ caùch thöùc. sung thoâng tin veà thôøi gian.
H2 : Xaùc ñònh TN trong caùc ví duï
treân ?
H3: Veà yù nghóa, cho bieát TN theâm vaøo
caâu ñeå laøm gì ?
(HS ñoïc ghi nhôù 1/SGK/39)
* Böôùc 3 :Tìm hieåu vò trí cuûa traïng 3/ Coù theå chuyeån traïng
ngöõ trong caâu : ngöõ trong caùc caâu treân
GV : Gôïi yù cho HS veà vieäc tìm hieåu vò ñaây sang nhöõng vò trí
trí cuûa TN trong caâu : khaùc nhau :
Veà nguyeân taéc coù theå ñaët traïng - Döôùi boùng tre xanh, ñaõ
ngöõ ôû nhöõng vò trí khaùc nhau trong töø laâu ñôøi, ngöôøi daân caøy
caâu (ôû ñaàu, cuoái hay giöõa caâu). Vieät Nam döïng nhaø, döïng
Giöõa traïng ngöõ vôùi chuû ngöõ vaø vò cöûa, vôû ruoäng, khai hoang
ngöõ thöôøng coù moät quaõng nghæ khi → Ngöôøi daân caøy Vieät Nam
noùi hoaëc moät daáu phaåy khi vieát, döïng nhaø, döïng cöûa, vôû
trong tröôøng hôïp TN ñöôïc ñaët ôû cuoái ruoäng, khai hoang, döôùi
caâu thì yeâu caàu naøy laø baét buoäc vì boùng tre xanh, ñaõ töø laâu
neáu khoâng noù seõ ñöôïc hieåu laø phuï ñôøi.
ngöõ cuûa moät cuïm ñoäng töø hay cuïm → Ngöôøi daân caøy Vieät Nam
tính töø trong caâu. döôùi boùng tre xanh, ñaõ töø
H4 : Veà hình thöùc, traïng ngöõ thöôøng laâu ñôøi, döïng nhaø, döïng
giöõ nhöõng vò trí naøo trong caâu ? cöûa, vôû ruoäng, khai hoang.
(HS ñoïc ghi nhôù 2/SGK/39) - Tre aên ôû vôùi ngöôøi, ñôøi
H5 : Phaân bieät giöõa traïng ngöõ vôùi ñôøi kieáp kieáp.
chuû ngöõ vaø vò ngöõ trong khi noùi → Ñôøi ñôøi kieáp kieáp, tre aên
hoaëc vieát ? ôû vôùi ngöôøi.
(HS ñoïc ghi nhôù 3/SGK/39) Tre ñôøi ñôøi kieáp kieáp aên
ôû vôùi ngöôøi.
Hoaït ñoäng 2 : Heä thoáng hoaù kieán - Coái xay tre naëng neà quay,
thöùc : töø nghìn ñôøi nay, xay naén
H6 : Veà yù nghóa, traïng ngöõ ñöôïc theâm thoùc.
vaøo caâu ñeå laøm gì ? → Töø nghìn ñôøi nay, coái xay
H7 : Vò trí traïng ngöõ trong caâu ? tre naëng neà quay, xay naén
GV : Goïi HS ñoïc ghi nhôù SGK/39 thoùc.
- Coái xay tre naëng neà quay,
xay naén thoùc, töø nghìn ñôøi
nay.
B. Ghi nhôù : xem SGK/39
Hoaït ñoäng 3 : Laøm baøi taäp
1/ 39-40 : HS ñoïc – laøm theo nhoùm
Cho bieát trong 4 caâu a,b,c,ñöôïc trong
caâu naøo cuïm töø muøa xuaân laø TN.
Tìm TN trong ñoaïn trích.
3/a. Theo nhoùm
b. Keå teân caùc loaïi traõng ngöõ khaùc
maø em bieát.
II. Luyeän taäp :
1/39 – 40 : Muøa xuaân, caây gaïo goïi ñeán bao nhieâu laø chim ríu rít.
2/40 : a. Traïng ngöõ : … nhö baùo tröôùc muøa veà cuûa moät thöùc
quaø thanh nhaõ vaø tinh khieát. (TN chæ muïc ñích) … khi ñi qua nhöõng
caùnh ñoäng xanh, maø haït thoùc neáp ñaàu tieân laøm tróu thaân luùa
coøn töôi, …(TN chæ thôøi gian) Trong caùi voû xanh khia … (TN chæ nôi
choán) … Döôùi aùnh traêng, … (TN chæ nôi choán)
b …, vôùi khaû naêng thích öùng vôùi hoaøn caûnh lòch söû nhö chuùng ta
vöøa noùi treân ñaây (TN chæ phöông tieän)
4. Cuûng coá : - Keå teân caùc loaïi traïng ngöõ tröôøng gaëp trong caâu.
- Vò trí cuûa traïng ngöõ.
5. Daën doø : - Hoïc baøi. Laøm baøi taäp 2,3 / 40

- Xem tröôùc baøi : Tìm hieåu chung veà pheùp laäp luaän
chöùng minh.
Tuaàn : 22 TÌM HIEÅU CHUNG VEÀ PHEÙP LAÄP LUAÄN
CHÖÙNG MINH
Tieát : 87 + 88

- Naém ñöôïc muïc ñích, tính chaát vaø caùc yeáu toá cuûa pheùp laäp luaän
chöùng minh.

- Neâu khaùi nieäm traïng ngöõ trong caâu. Cho ví duï
- Söûa baøi taäp 3/40
3 Baøi môùi :
* Giôùi thieäu baøi môùi : Trong caùc tieát tröôùc caùc em ñaõ ñöôïc tìm
hieåu raát kyõ veà vaên nghò luaän. Tuy nhieân ñoù chæ laø teân goïi chung
cuûa moät soá theå vaên (chöng minh, giaûi thích, phaân tích, bình luaän
…). Hoâm nay, chuùng ta seõ cuøng ñi saâu vaøo moät theå loaïi cuï theå,
ñoù laø kieåu baøi nghò luaän chöng minh.

Hoaït ñoäng 1 :Neâu caâu hoûi ñeå HS I. Muïc ñích vaø phöông
hieåu nhu caàu chöùng minh trong phaùp chöùng minh :
ñôøi soáng : A. Tìm hieåu trong baøi :
H1 : Trong ñôøi soáng, khi naøo ngöôøi ta 1/ Trong ñôøi soáng, khi bò nghi
caàn chöùng minh ? (Khi bò nghi ngôø, ngôø, hoaøi nghi, chuùng ta
hoaøi nghi) ñeàu coù nhu caàu chöùng
VD : bi hoaøi nghi veà tö caùch coâng minh söï thaät.
daân, hay hoaøi nghi veà ngaøy thaùng
naêm sinh → ta ñöa ra taám chöùng minh
thö laø chöùng minh töø coâng daân,
hoaëc khi ñöa ra giaáy khai sinh laø ñöa ra
baèng chöùng veà ngaøy sinh …
H2 :Khi caàn chöùng minh cho aùi ñoù tin - Khi chöùng minh moät ñieàu
raèng lôøi noùi cuûa em laø thaät, em ta noùi laø thaät, thì ta daãn söï
phaûi laøm nhö theá naøo ? vieäc aáy ra, daãn ngöôøi ñaõ
(Em phaûi tìm nhöõng daãn chöùng ñeå chöùng kieán vieäc aáy.
chöùng toû lôøi mình noùi laø thaät)
VD : ñem ñoà vaät, tranh aûnh hay môøi ai
ñoù ñeå laøm chöùng …
H3 : Töø ñoù em ruùt ra nhaän xeùt : → Chöùng minh : laø ñöa ra
Theá naøo laø chöùng minh? baèng chöùng ñeå chöùng toû
H4 : Vaäy trong ñôøi soáng, ngöôøi ta moät yù kieán (luaän dieåm)
duøng söï thaät (chöùng cöù xaùc thöïc) naøo ñoù laø chaân thöïc.
ñeå laøm gì ?
HS ñoïc ghi nhôù 1/SGK/42
H5: Trong vaên baûn nghò luaän, khi 2/ Ñeå chöùng toû moät yù
ngöôøi ta chæ ñöôïc söû duïng lôøi vaên kieán naøo ñoù laø ñuùng söï
(khoâng ñöôïc duøng nhaân chöùng, vaät thaät vaø ñaùng tin caäy maø
chöùng) thì laøm theá naøo ñeå chöùng toû ngöôøi ta chæ ñöôïc söû duïng
moät yù kieán naøo ñoù laø ñuùng söï lôøi vaên thì ta duøng lôøi leõ,
thaät vaø ñaùng tin caäy. lôøi vaên trình baøy, laäp luaän
→ duøng lôøi leõ, lôøi vaên trình baøy, laäp ñeå laøm saùng roõ vaán ñeà.
luaän ñeå laøm saùng roõ vaán ñeà.
GV: Neâu tình huoáng ñeà HS thaûo luaän :
Nam coù vieäc gaáp, möôïn xe maùy cuûa
baïn veà thaêm meï oám ôû queâ. Vì quaù
lo, quaù voäi, baïn ñaõ phoùng xe quaù
nhanh vaø bò chuù coâng an giöõa xe laïi,
kieåm tra giaáy tôø. Nam laïi queân taát
caû ôû tröôøng. Vaäy baïn phaûi trình baøy
vôùi chöùc traùch nhö theá naøo ?
Gôïi yù : Nam phaûi chöùng toû ñöôïc
ñaây laø xe cuûa baïn, coù ñuû giaáy
ñaêng kyù, chöùng nhaän mua baûo
hieãm, coù baèng laùi xe, chöùng minh thö
cuûa baïn thaân (vaät chöùng). Tieáp theo,
baïn phaûi trình baøy ñeå chuù coâng an
coù theå thoâng caûm phaàn naøo lí do vì
sao phaûi ñi nhanh lo khoâng kòp veà
thaêm meï. Nhö vaäy laø baïn Nam ñaõ
phaûi chöùng minh moät vaán ñeà, laøm
roõ moät söï thaät : baïn ñaõ ñi xe maùy
quaù nhanh treân ñöôøng → Ñoù laø
chöùng minh trong vaên nghò luaän.
Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu chöùng 3/ Phaân tích vaên baûn :
minh qua vaên baûn chöùng minh :
* Böôùc 1 : Cho HS ñoïc baøi vaên “Ñöøng Ñöøng sôï vaáp ngaõ
sôï vaáp ngaõ” a. Luaän ñieåm cô baûn :
* Böôùc 2 : “Ñöøng sôõ vaáp ngaõ”
H6 : Luaän ñieåm cô baûn cuûa baøi vaên Luaän ñieåm ñoù coøn nhaéc
naøy laø gì ? laïi ôû caâu keát : “Vaäy xin
Nhan ñeà laø luaän ñieåm, laø tö töôûng cô baïn chôù lo sôï thaát baøi”
baûn cuûa baøi nghò luaän. Luaän ñieåm
ñöôïc nhaéc ôû caâu keát :
“Vaäy xin … baïi”
H7 :Haõy tìm nhöõng caâu mang luaän + Nhöõng caâu mang luaän
ñieåm ñoù. ñieåm treân : ñaõ bao laàn baïn
vaáp ngaø maø khoâng heà
nhôù.
- Vaäy xin baïn chôù lo sôï thaát
baïi.
- Ñieàu ñaùng sôï hôn laø baïn ñaõ
boû qua nhieàu cô hoäi chæ vì
khoâng coá gaéng heát mình.
* Böôùc 3 : Tìm hieåu quaù trình chöùng b. Laäp luaän cuûa baøi
minh vaø caùch chöùng minh : vaên :
H8 : Ñeå khuyeân ngöôøi ta “ñöøng sôï - Trong ñôøi, chuyeän vaáp
vaáp ngaõ”, baøi vaên ñaõ laäp luaän nhö ngaõ laø thöôøng ví duï chöùng
theá naøo ? minh :
+ Laàn ñaàu tieân chaäp
chöõng böôùc ñi, baïn ñaõ bò
ngaõ.
+ Laàn ñaàu tieân taäp bôi,
baïn uoáng nöôùc vaø suyùt
cheát ñuoái …
- Nhöõng ngöôøi noåi tieáng
cuõng ñaõ töøng vaáp ngaõ,
nhöng thaát baïi khoâng ngaên
caûn hoï trôû thaønh noåi
tieáng :
→ Chöùng minh : Oan-Ñimaây
töøng bò toaø baùo sa thaûi vì
thieáu yù töôûng.
+ Luùc con hoïc phoå thoâng
Lu-I-Pa-xtô chæ laø moät HS
trung bình.
+ L. Toân-xtoâi, taùc giaû tieåu
thuyeát noåi tieáng Chieán
tranh vaø hoøa bình bò ñình
chæ hoïc ñaïi hoïc vì vöøa
khoâng coù naêng löïc vöøa
thieáu yù chí hoïc taäp.
+ Hen-ri Pho thaát baïi vaø
chaùy tuùi tôùi 5 laàn tröôùc
khi ñi tôùi thaønh coâng.
+ Ca só Oâpeâra noåi tieáng
En-ri-cô Caruxoâ bò thaày
giaùo cho laø thieáu chaát
gioïng vaø khoâng theå haùt
ñöôïc.
H9 : Caùc söï thaät ñöôïc daãn ra coù
ñaùng tin khoâng ?
GV choát : Ñeå khuyeân ngöôøi ta ñöøng
sôï vaáp ngaõ, taùc giaû ñaõ söû duïng
phöông phaùp laäp luaän chöùng minh
baèng moät loaït caùc söï thaät coù ñoä tin
caäy vaø söùc thuyeát phuïc cao. Noùi
caùch khaùc, muïc ñích cuûa phöông
phaùp laäp luaän chöùng minh laø laøm
cho ngöôøi ñoïc tin luaän ñieåm maø mình
seõ neâu ra.
H10 : Qua ñoù, em hieåu pheùp laäp laäun
chöùng minh laø gì ? (HS ñoïc ghi nhôù :
2/42)
* Böôùc 4 :
H11 : Nhaän xeùt caùch chöùng minh vaø
luaän cöù ñeå chöùng minh.
H12 : Caùc lí leõ, baèng chöùng trong
pheùp laäp luaän chöùng minh muoán coù
söùc thuyeát phuïc thì phaûi laøm gì ?
→ phaûi löïa choïn, thaåm tra, phaân tích.
HS ñoïc ghi nhôù : 3/SGK/42
* Böôùc 5 : HS ñoïc laïi ghi nhôù 42. Ghi nhôù : SGK/42
Hoaït ñoäng 3 : Cuûng coá kieán thöùc II. Luyeän taäp :
* Böôùc 1 : HS ñoïc baøi vaên “Khoâng sôï Baøi vaên “Khoâng sôï sai
sai laàm” laàm”
* Böôùc 2 : HS chæ ra luaän ñieåm : a. Baøi vaên neâu leân
H13 : Baøi vaên neâu leân luaän ñieåm luaän ñieåm :
gì ? Haõy tìm nhöõng caâu mang luaän “Khoâng sôï sai laàm”
ñieåm ñoù ? - Luaän ñieåm theå hieän ôû
caùc caâu vaên :
+ “ Moät ngöôøi luùc naøo
cuõng sôï thaát baïi, laøm gì
cuõng sôï sai laàm laø moät
ngöôøi sôï haõi thöïc teá, troán
traùnh thöïc teá, vaø suoát ñôøi
khoâng theå töï laäp ñöôïc”.
+ “Neáu baïn sôï sai laàm thì
baïn chaúng ñaùm laøm gì”
+ “Thaát baïi laø meï cuûa
thaønh coâng”
+ Nhöõng ngöôøi saùng suoát
daùm laøm, khoâng sô sai
laàm, môùi laø ngöôøi laøm
chuû soá phaän cuûa chính
mình”
H14 : Ñeå chöùng minh luaän ñieåm cuûa b. Nhöõng luaän cöù :
minh, ngöôøi vieát ñaõ neâu ra nhöõng - Khoâng theå coù chuyeän
luaän cöù naøo ? Nhöõng luaän cöù aáy soáng maø khoâng phaïm
coù hieån nhieân, coù söù thuyeát phuïc chuùt sai laàm naøo.
khoâng ? - Sôï sai laàm thì seõ khoâng
daùm laøm gì vaø khoâng laøm
ñöôïc gì.
- Sai laàm ñem ñeán baøi hoïc
cho ngöôøi bieát ruùt kinh
nghieäm khi phaïm sai laàm →
Ñoù laø nhöõng luaän cöù
hieån nhieân, thöïc teá, coù
söùc thuyeát phuïc cao.
H15 :Caùch laäp luaän chöùng minh cuûa c. Khaùc :
baøi naøy coù gì khaùc so vôùi baøi ñöøng + Trong baøi “Ñöøng sôï vaáp
sôï vaáp ngaõ? ngaõ “ ngöôøi vieát chæ duøng
lyù leõ vaø phaân tích caùc lyù
leõ ñeå chöùng minh cho luaän
ñieåm. Ñoù laø nhöõng lyù leõ
ñaõ ñöôïc thöøa nhaän.
* Böôùc 3 : Nhaéc laïi luaän ñieåm baøi
vaên ? Neâu luaän cöù ñeå chöùng minh
cho luaän ñieåm ?
H16 : Qua vieäc tìm hieåu baøi vaên
“Ñöøng sôï vaáp ngaõ”, em nhaéc laïi trong
vaên nghò luaän, chöùng minh gì ? → laø
caùch söû duïng lí leõ, daãn chöùng ñeå
chöùng toû moät nhaän ñònh, luaän ñieåm
naøo ñoù laø ñuùng ñaén. “Chöùng minh”
laø khaùi nieäm gaàn nhö töông ñoàng
vôùi caùc khaùi nieäm nhö “luaän chöùng”,
“laäp luaän”, chæ caùi caùch vaän duïng
lyù leõ, daãn chöùng nhaèm khaúng ñònh
moät luaän ñieåm naøo ñoù laø ñuùng
ñaén.
Baøi “Ñöøng sôï vaáp ngaõ taùc giaû duøng
nhöõng daãn chöùng coù theå chöùng
minh cho chaân lí vaáp ngaõ laø söï
thöôøng, laø caùi giaù cho söï thaønh
coâng.
Moïi ngöôøi ai cuõng töøng vaáp ngaõ,
ngay caû caùc caùi teân tuoåi löøng laãy
cuõng töøng bò vaáp ngaõ, oan traùi.
Chöùng minh nhö vaäy laø thuyeát phuïc.
4. Cuûng coá : - Nhaéc laïi ghi nhôù SGK/42

- HS ñoïc baøi ñoïc theâm “Coù kieåu ñôøi môùi kieáu vaên”
5. Daën doø : - Hoïc thuoäc ghi nhôù.
- Laøm laïi baøi taäp vaøo vôû baøi taäp.
- Xem tröôùc baøi : “Theâm traïng ngöõ cho caâu” (t)
Ngaøy daïy : 21/02/2005
Tuaàn : 23 THEÂM TRAÏNG NGÖÕ CHO CAÂU (TT)
Tieát : 89

- Naém ñöôïc coâng duïng cuûa traïng ngöõ (boå sung nhöõng thoâng tin
tình huoáng vaø lieân keát caùc caâu, caùc ñoaïn trong baøi).
- Naém ñöôïc taùc duïng cuûa vieäc taùch traïng ngöõ thaønh caâu rieâng
(nhaán maïnh yù, chuyeån yù hoaëc bieåu loä caûm xuùc)
- Theá naøo laø chöùng minh ?
- Laäp luaän chöùng minh laø gì ?
3 Baøi môùi :
* Giôùi thieäu baøi môùi : Trong tieát “Theâm trang ngöõ cho caâu” tuaàn
tröùc, caùc em ñaõ hieåu theâm TN cuûa caâu ñeå laøm gì, ñeå giuùp caùc
em hieåu roõ coâng duïng cuûa TN vaø vieäc taùch traïng ngöõ thaønh caâu
rieâng coù taùc duïng gì chuùng ta seõ cuøng tìm hieåu qua baøi “Theâm
trang ngöõ cho caâu”

Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu coâng duïng I - Coâng duïng cuûa traïng
cuûa traïng ngöõ ngöõ :
- Tìm TN trong nhöõng caâu vaên ñöôïc A. Tìm hieåu baøi :
trích ôû caâu a,b - Thöôøng thöôøng, vaøo
a) Nhöng toâi yeâu muøa xuaân nhaát laø khoaûng ñoù
vaøo khoaûng sau raèng thaùng gieâng. → chæ thôøi gian.
Thöôøng thöôøng, vaøo khoaûng ñoù, trôøi - Saùng daäy → chæ thôøi gian.
ñaõ heát noàm möa xuaân baét ñaàu thay - Naèm daøi … ôû treân trôøi→
cho neàn trôøi … saùng suûa. chæ caùch thöùc.
Treân giaøn thieân lí … con ve môùi loät -Treân giaøn thieân lí → chæ nôi
(Vuõ Baèng)
choán.
b) Veà muøa ñoâng, laù vaøng ñoû nhö
-Chæ ñoä taùm chín thaùng →
maøu ñoàng hun.
(Ñoaøn Gioûi) chæ thôøi gian.
? Vì sao trong caùc caâu vaên aáy, ta - Veà muøa ñoâng → chæ thôøi
khoâng neân hoaëc khoâng theå löôït boû gian.
TN ? ⇒ Taát caû caùc TN treân
goùp phaàn laøm cho noäi
dung cuûa caâu ñöôïc ñaày
ñuû, chính xaùc vaø laøm
ñoaïn vaên maïch laïc.
? Trong 1 baøi vaên NL, em phaûi saép
xeáp luaän cöù theo nhöõng trình töï nhaát
ñònh (thôøi gian, khoâng gian, nguyeân
nhaân, keát quaû …) B. Ghi nhôù : SGK/46
? Traïng ngöõ coù vai troø gì trong vieäc
theå hieän trình töï laäp luaän aáy ?
HS ñoïc ghi nhôù SGK/46
Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu hieän töôïng II. Taùch traïng ngöõ thaønh
taùch traïng ngöõ thaønh caâu rieâng caâu rieâng :
: A – Tìm hieåu baøi :
- Yeâu caàu HS chæ ra TN trong caâu. Ngöôøi Vieät Nam ngaøy nay
- Ngöôøi VN ngaøy nay coù lí do ñaày ñoû coù lyù do ñaày ñuû vaø vöõng
vaø vöõng chaéc ñeå töï haøo vôùi tieáng chaéc ñeå töï haøo vôùi tieáng
noùi cuûa mình. noùi cuûa mình. Vaø ñeå tin
- So saùnh TN treân ñaây vôùi caâu in töôûng hôn nöõa vaøo töông lai
ñaäm trong SGK vaø ñeå tin töôûng hôn cuûa noù.
nöõa vaøo töông lai cuûa noù. → TN ñöôïc taùch thaønh 1
→ Gioáng nhau : Caû 2 ñeàu coù quan heä caâu rieâng ⇒nhaán maïnh
nhö nhau vôùi CN vaø VN (coù theå goäp 2 yù.
caâu thaønh 1 caâu duy nhaát coù 2TN)
→ Khaùc nhau : TN ñeå tin töôûng … cuûa
noù ñöôïc taùch ra thaønh 1 caâu rieâng.
? Vieäc taùch caâu nhö vaäy coù taùc
duïng gì ? B. Ghi nhôù : SGK/47
HS ñoïc ghi nhôù SGK/47

1/47 a) Keát hôïp nhöõng baøi naøy laïi → TN chæ caùch thöùc.
ÔÛ loaïi baøi thöù nhaát → TN chæ nôi choán.
ÔÛ loaïi baøi thöù hai → TN chæ nôi choán.
b) Ñaõ bao laàn
+ Laàn ñaàu tieân chaäp chöõng böôùc ñi.
+ Laàn ñaàu tieân taäp bôi.
+ Laàn ñaàu tieân chôi boùng baøn. → Traïng ngöõ
thôøi gian
+ Luùc coøn hoïc phoå thoâng.
+ Veâ moân hoùa → TN chæ nôi choán.
⇒ Caùc TN aáy vöøa taùc duïng boå sung nhöõng thoâng tin tình huoáng,
vöøa coù taùc duïng lieân keát laøm cho ñoaïn vaên trôû neân maïch laïc roõ
raøng.
2/47 a) Traïng ngöõ chæ thôøi gian : “Naêm 72, ñöôïc taùch thaønh caâu
rieâng coù taùc duïng nhaán maïnh ñeán thôøi ñieåm hi sinh cuûa nhaân
vaät”
b) Traïnh ngöõ chæ thôøi gian : “Trong luùc tieáng ñôøn vaãn khaéc
khoaûi vang leân nhöõng chöõ ñôøn li bieät, boàn choàn” ñöôïc taùch thaønh
caâu rieâng nhaèm nhaán maïnh tình huoáng ñaày caûm xuùc.
4. Cuûng coá :
- Coâng duïng cuûa traïng ngöõ ?
- Taùc duïng cuûa vieäc taùch traïng ngöõ thaønh caâu rieâng ?
5. Daën doø :
- Hoïc baøi, laøm baøi taäp 3/48
- Xem tröôùc baøi “Caùch laøm baøi vaên laäp luaän chöùng minh”.
Tuaàn : 23 KIEÅM TRA 1 TIEÁT
Tieát : 90 MOÂN : TIEÁNG VIEÄT

- Kieåm tra caùc loaïi caâu ñaëc bieät, ruùt goïn, caâu coù thaønh phaàn
traïng ngöõ.
- Keát hôïp laøm baøi traéc nghieäm vaø töï luaän, traû lôøi caâu hoûi vaø
vieát ñoaïn vaên ngaén.
2. Kieåm tra baøi cuõ : (khoâng)
3 Baøi môùi : Phaùt ñeà kieåm tra cho HS.
4. Cuûng coá :
- Nhaéc nhôû thôøi gian noäp baøi.
5. Daën doø :
Soaïn caùch laøm baøi vaên laäp luaän chöùng minh.
Tuaàn : 23 CAÙCH LAØM BAØI VAÊN LAÄP LUAÄN CHÖÙNG
MINH
Tieát : 91
I. Muïc ñích caàn ñaït : giuùp HS

- OÂn laïi nhöõng kieán thöùc caàn thieát (veà taïo laäp vaên baûn veà vaên
baûn laäp luaän, chöùng minh …) ñeå vieäc hoïc caùch laøm baøi coù cô sôû
chaéc chaén hôn.
- Böôùc ñaàu naém ñöôïc caùch thöùc cuï theå trong vieäc laøm moät baøi
vaên laäp luaän chöùng minh, nhöõng ñieàu caàn löu yù vaø nhöõng loãi
caàn traùnh trong luùc laøm baøi.

- Coâng duïng cuûa traïng ngöõ ?
- Taùc duïng cuûa vieäc taùch traïng ngöõ thaønh caâu rieâng ?
3 Baøi môùi :
* Giôùi thieäu baøi môùi : Caùc tieát tröôùc, caùc em ñaõ ñöôïc tìm hieåu
chung veà kieåu baøi nghò luaän chöùng minh. Ñeå giuùp caùc em naém
ñöôïc caùch thöùc laøm 1 baøi vaên nghò luaän chöùng minh cuï theå,
chuùng ta seõ cuøng hoïc baøi hoâm nay “Caùch laøm 1 baøi vaên laäp
luaän chöùng minh”

Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu ñeå vaø tìm yù I – Caùc böôùc laøm baøi
: vaên laäp luaän chöùng
- Cho HS ñoïc ñeà vaên : minh :
Nhaân daân ta thöôøng noùi “Coù chí thì A-Tìm hieåu baøi :
neân” Haõy chöùng minh tính ñuùng ñaén Ñeà vaên : SGK/48
cuûa caâu tuïc ngöõ ñoù. 1. Tìm hieåu ñeà vaø tìm yù
- Sau khi ñoïc ñeà, vieäc ñaàu tieân laø :
chuùng ta phaûi ñi vaøo tìm hieåu ñeà vaø a. Xaùc ñònh yeâu caàu
tìm yø. cuûa ñeà :
Tìm hieåu ñeà laø laøm coâng vieäc gì ? - Ñeà neâu leân 1 tö töôûng
Traû lôøi caâu hoûi naøo ? theå hieän baèng 1 caâu töïc
Ñeà neâu leân vaán ñeà gì ? Yeâu caàu gì ? ngöõ.
GV giaûng theâm. - Ñeà yeâu caàu : chöùng minh
tö töôûng ñoù laø ñuùng.
b) Caâu tuïc ngöõ khaúng
ñònh ñieàu gì ? “Chí” coù
+ Caâu tuïc ngöõ khaúng ñònh ñieàu gì ? nghóa gì ?
- Khaûng ñònh nghóa to lôùn
+ Chí coù nghóa laø gì ? cuûa chí trong cuoäc soáng.
Neáu hieåu “chí” coù nghóa laø söï beàn bæ - Chí : hoaøi baõo, lí töôûng
theo ñuoåi 1 vieäc gì toát ñeïp vaø “neân” toát ñeïp, yù chí, nghò löïc, söï
coù nghóa laø keát quaû, laø thaønh coâng. kieân trì. Ai coù caùc ñieàu ñoù
thì seõ thaønh coâng.
? Muoán chöùng minh vaàn ñeà treân thì c) Muoán chöùng minh thì
phaûi laäp luaän nhö theá naøo ? coù 2 caùch laäp luaän :
- Xeùt veà lí leõ baát cöù vieäc
gì duø laø giaûn ñôn nhöng
khoâng coù chí, khoâng chuyeân
taâm, kieân trì thì seõ khoâng
laøm ñöôïc.
? Haõy keå theâm nhöõng taám göông tieâu - Xeùt veà thöïc teá coù bieát
bieåu trong thöïc teá ? bao taám göông nhôø coù chí
(nhöõng HS ngheøo vöôït khoù, nhöõng maø thaønh coâng : anh
ngöôøi lao ñoäng, nhaø khoa hoïc … khoâng Nguyeãn Ngoïc Kyù caùc vaän
luøi böôùc tröôùc khoù khaên, thaát baïi) ñoäng vieân khuyeát taät ñaït
huy chöông vaøng.
Hoaït ñoäng 2 : Laäp daøn baøi 2. Laäp daøn baøi :
? Moät vaên baûn nghò luaän thöôøng a) Môû baøi : neâu vaøi troø
goàm maáy phaàn ? cuûa lí töôûng, yù chí vaø nghò
? Ñoù laø nhöõng phaàn naøo ? löïc trong cuoäc soáng maø caâu
? Phaàn môû baøi neâu yù naøo ? tuïc ngöõ ñaõ ñuùc keát : ñoù
? Phaàn thaân baøi neâu nhöõng lí leõ vaø laø 1 chaân kyù.
ñaãn chöùng naøo ? b) Thaân baøi :
- Xeùt veà lí :
+ Chí laø ñieàu raát caàn thieát
ñeå con ngöôøi vöôït qua moïi
trôû ngaïi.
+ Khoâng coù chí thì khoâng
laøm ñöôïc gì.
- Xeùt veà thöïc teá :
+ Nhöõng ngöôøi coù chí ñeàu
thaønh coâng? (neâu daãn
chöùng)
+ Chí giuùp ngöôøi ta vöôït qua
? Em seõ vieát nhöõng yù naøo ôû phaàn nhöõng khoù khaên töôûng
keát baøi ? chöøng nhö khoâng theå vöôït
qua ñöôïc. (neâu daãn chöùng)
c) Keát luaän : Moïi ngöôøi
neân tu döôõng yù chí, baét
ñaàu töø nhöõng vieäc nhoû,
ñeå khi ra ñôøi laøm ñöôïc
vieäc lôùn.
Vieát baøi : 3. Vieát baøi :
- Cho HS ñoïc caùc ñoaïn môû baøi ôû muïc a) Môû baøi : Coù theå choïn
3 SGK/49 moät trong caùc caùch sau :
? Khi vieát môû baøi coù caàn laäp luaän - Ñi thaúng vaøo vaán ñeà.
khoâng ? - Suy töø caùi chung ñeán caùi
? Ba caùch môû baøi khaùc nhau veà caùch rieâng.
laäp luaän nhö theá naøo? - Suy töø taâm lyù con ngöôøi.
? Caùc caùch môû baøi aáy coù phuø hôïp
vôùi yeâu caàu cuûa baøi khoâng ? b) Thaân baøi :
? Laøm theá naøo ñeå ñoaïn ñaàu tieân - Phaûi coù töø ngöõ chuyeån
cuûa thaân baøi lieân keát vôùi nôû baøi ? ñoaïn tieáp noái phaàn môû
? Caàn laøm vieäc gì ñeå caùc ñoaïn sau baøi :
cuûa thaân baøi lieân keát ñöôïc vôùi ñoaïn - Vieát ñoaïn phaân tích lyù leõ.
tröôùc ñoù ? - Vieát ñoaïn neâu caùc daãn
? Ngoaøi nhöõng caùch noùi nhö “Ñuùng chöùng tieâu bieåu.
nhö vaäy, thaät vaäy, coù caùch naøo
khaùc nöõa khoâng ?
? Neân vieát ñoaïn phaân tích lí leõ nhö c) Keát baøi :
theá naøo ? Neân phaân tích lí leõ naøo - Coù theå söû duïng töø ngöõ
tröôùc ? Neân neâu lí leõ tröôùc roài phaân chuyeån ñoaïn : “Caâu tuïc
tích sau hay ngöôïc laïi. ngöõ … cho ta baøi hoïc …”
- Vieát ñoaïn neâu daãn chöùng nhö theá - Keát baøi treân hoâ öùng vôùi
naøo ? môû baøi.
- Cho HS nhaän xeùt caùch keát baøi ôû
muïc 3 SGK/50.
- Nhöõng keát baøi aáy ñaõ hoâ öùng vôùi
môû baøi chöa ?
- Keát baøi cho thaáy luaän ñieåm ñaõ ñöôïc
chöùng minh chöa?
GV ñoïc laïi vaø söûa chöõa laø böôùc cuoái 4. Ñoïc laïi vaø söûa chöõa :
cuøng ñeå hoaøn chænh baøi vieát chöùng
minh. Ñaây laø böôùc cuõng raát quan
troïng. Neáu thöïc hieän toát ta seõ phaùt
hieän vaø söûa chöõa nhöõng loãi sai trong
khi laøm baøi.
Heä thoáng hoùa kieán thöùc : B. Ghi nhôù : SGK/50
? Muoán laøm baøi vaên laäp luaän chöùng
minh thì phaûi thöïc hieän nhö theá naøo ?
Neâu daøn baøi cuûa 1 baøi vaên nghò
luaän chöùng minh.
HS ñoïc ghi nhôù SGK.
II. Luyeän taäp :
- Hai ñeà gioáng nhau ôû choã : ñeàu coù yù nghóa töông töï nhö caâu : “coù
chí thì neân” : khuyeân nhuû con ngöôøi phaûi quyeát chí beàn loøng.
- Khaùc nhau :
Ñeà 1 : Tröôùc khi chöùng minh, caàn phaûi giaûi thích hai hình aûnh “maøi
saét” vaø “neân kim” ñeå ruùt ra yù nghóa cuûa caâu tuïc ngöõ : coù kieân
trì, beàn chí thì môùi thaønh coâng.
Ñeà 2 : Chöùng minh theo caû 2 chieàu :
+ Neáu loøng khoâng beàn thì khoâng laøm ñöôïc vieäc gì.
+ Neáu quyeát chí vieäc duø khoù khaên, lôùn lao ñeán maáy cuõng laøm
neân.
4. Cuûng coá :
- Laøm baøi vaên laäp luaän chöùng minh caàn phaûi laøm maáy böôùc ?
- Neâu daøn baøi cuûa baøi vaên laäp luaän chöùng minh ?
5. Daën doø :
- Soaïn baøi : Luyeän taäp laäp luaän chöùng minh.
Tuaàn : 23 LUYEÄN TAÄP LAÄP LUAÄN CHÖÙNG MINH
Tieát : 92
I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS :

- Cuûng coá nhöõng hieåu bieát veà caùch laøm baøi vaên laäp luaän
chöùng minh.
- Vaän duïng nhöõng hieåu bieát ñoù vaøo vieäc laøm moät baøi vaên
chöùng minh cho moät nhaän ñònh, moät yù kieán veà moät vaán ñeà xaõ
hoäi gaàn guõi, quen thuoäc.
- Muoán laøm moät baøi vaên nghò luaän chöùng minh thì phaûi thöïc hieän
nhö theá naøo ?
- Daøn baøi cuûa baøi vaên nghò luaän chöùng minh ?
3 Baøi môùi :
* Giôùi thieäu baøi môùi : ÔÛ tieát tröôùc, caùc em ñaõ tìm hieåu caùch
laøm quen loaïi vaên chöùng minh. Hoâm nay, chuùng ta seõ aùp duïng
nhöõng lyù thuyeát ñaõ hoïc ñoù vaøo tieát “Luyeän taäp laäp luaän chöùng
minh”.

Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu ñeà Ñeà : Chöùng minh raèng nhaân
- HS ñoïc ñeà. daân Vieät Nam luoân soáng
theo ñaïo lyù “AÊn quaû nhôù
keû troàng caây”, “uoáng nöôùc
nhôù nguoàn”
? Ñeà yeâu caàu chöùng minh vaán ñeà 1. Tìm hieåu ñeà :
gì ? - Ñieàu phaûi chöùng minh
? Em hieåu “AÊn quaû nhôù keû troàng Loøng bieát ôn nhöõng ngöôøi
caây” vaø “Uoáng nöôùc nhôù nguoàn laø ñaõ taïo ra thaønh quaû ñeå
gì ? mình ñöôïc höôûng, moät ñaïo
lyù soáng ñeïp ñeõ cuûa daân
toäc Vieät Nam
? Yeâu caàu laäp luaän chöùng minh ñoøi Yeâu caàu : Ñöa ra vaø phaân
hoûi phaûi laøm nhö theá naøo ? tích nhöõng chöùng cöù thích
hôïp ñeå cho ngöôøi ñoïc,
ngöôøi nghe thaáy roõ ñieàu
neâu ôû ñeà baøi laø ñuùng
ñaén laø coù thaät.
Hoaït ñoäng 2 : Tìm yù cho HS thaûo 2. Tìm hieåu :
luaän a) Vôùi ñeà baøi treân, ta caàn
? Neáu laø ngöôøi caàn ñöôïc chöùng minh phaûi vieát moät ñoaïn vaên
thì em coù ñoøi hoûi phaûi dieãn giaûi roõ ngaén ñeå dieãn giaûi cho roõ
hôn yù nghóa cuûa 2 caâu tuïc ngöõ aáy ñieàu phaûi chöùng minh.
khoâng ? Vì sao ? Bôûi leõ, ñeà ñöa ra 2 vaán ñeà
döôùi hình thöùc 2 caâu tuïc
ngöõ vôùi loái noùi aån duï
baèng hình aûnh kín ñaùo,
saâu saéc, raát coù theå
nhieàu ngöôøi chöa hieåu
ñuùng, hieåu heát yù nghóa
cuûa ñeà.
Em seõ dieãn giaûi 2 caâu tuïc ngöõ aáy b) Hai caâu tuïc ngöõ treân tuy
nhö theá naøo ? coù caùch dieãn ñaït khoâng
gioáng nhau, nhöng cuøng
neâu leân moät baøi hoïc veà
leõ soáng, veà ñaïo ñöùc tình
veà nghóa cao ñeïp cuûa con
ngöôøi. Ñoù laø loøng bieát ôn
nhôù veà coäi nguoàn cuûa
ngöôøi aên quaû, ngöôøi uoáng
nöôùc.
Ngöôøi aên quaû chín thôm
ngon nhaát ñònh khoâng ñöôïc
queân coâng lao cuûa ngöôøi
troàng caây vaát vaû sôùm
hoâm chaêm boùn. Ngöôøi
uoáng nguïm nöôùc trong laønh
haõy nhôù ñeán coäi nguoàn
doøng nöôùc naøy töø ñaâu
chaûy ñeán. Bieát ôn vaø nhôù
ôn laø truyeàn thoáng ñaïo
ñöùc laøm neân baûn saéc, tính
caùch vaø veû ñeïp phaåm
chaát, taâm hoàn cuûa ngöôøi
Vieät Nam.
- Tìm hieåu bieåu hieän cuûa ñaïo lyù “AÊn c) Nhöõng bieåu hieän cuûa
quaû nhôù keû troàng caây”, “Uoáng loøng bieát ôn trong thöïc teá
nöôùc nhôù nguoàn” trong thöïc teá ñôøi ñôøi soáng.
soáng ? + Con chaùu kính yeâu vaø
? Ngoaøi nhöõng noäi dung ñöôïc neâu ôû bieát ôn toå tieân, oâng baø
ñieåm c trong SGK, caùc em thaáy coù cha meï.
theå boå sung theâm nhöõng bieåu hieän + Caùc leã hoäi vaên hoùa.
naøo khaùc nöõa ? (VD : nhöõng caâu ca + Truyeàn thoáng thôø cuùng
dao khuyeân con ngöôøi phaûi ghi nhôù toå tieân.
coâng ôn cuûa oâng baø cha meï, caùc + Toân suøng vaø nhôù ôn
phong traøo ñeàn ôn ñaùp nghóa, chaêm nhöõng ngöôøi anh huøng,
soùc baø meï Vieät Nam anh huøng …) nhöõng ngöôøi coù coâng lao
trong söï nghieäp döïng nöôùc
vaø giöõ nöôùc.
+ Ngaøy 27/7 haøng naêm laø
dòp ñeå chuùng ta theå hieän
loøng bieát hôn ñoù.
+ Toaøn daân bieát ôn Ñaûng,
Baùc Hoà vaø Caùch maïng.
+ Hoïc troø bieát ôn thaày coâ
giaùo.
Hoaït ñoäng 3 : Laäp daøn baøi 3. Laäp daøn baøi :
- GV cho HS xem laïi nhöõng daøn baøi a) Môû baøi :
maø caùc em ñaõ laäp luaän trong tieát - Hai caâu tuïc ngöõ ñeà cao
hoïc tröôùc. loøng bieát ôn cuûa nhaân
- Yeâu caàu laäp daøn baøi cho ñeà vaên daân ta.
treân. b) Thaân baøi :
+ Môû baøi neâu nhöõng yù naøo ? - Giaûi thích yù nghóa cuûa hai
+ Thaân baøi neâu nhöõng luaän cöù caâu tuïc ngöõ.
naøo ? - Chöùng minh : nhaân daân ta
GV löu yù : Caàn phaûi neâu caùc bieåutöø xöa ñeán nay luoân soáng
hieän cuûa ñaïo lyù “Uoáng nöôùc nhôù theo ñaïo lyù “AÊn quaû nhôù
nguoàn”, “AÊn quaû nhôù keû troàng caây”
keû troàng caây”, “Uoáng nöôùc
theo trình töï lieân quan vì ñeà baøi yeâu
nhôù nguoàn”
caàu chöùng minh theo chieàu lòch söû + Trong gia ñình :
“Töø xöa ñeán nay” * Thôø cuùng toå tieân → nhôù
ôn toå tieân.
* Leã chuùc thoï oâng baø, boá
meï → theå hieän loøng bieát
ôn vaø loøng mong muoán
baøo ñaùp coâng ôn cha meï.
+ Trong ñôøi soáng coäng
ñoàng :
* Truyeàn thoáng “Laïc Long
Quaân vaø AÂu Cô” löu truyeàn
ngaøn ñôøi, nhaéc nhôû moïi
ngöôøi luoân nhôù ñeán coäi
nguoàn.
* Ngaøy 10/3 aâm lòch, caû
daân toäc thaønh kính höôùng
veà ngaøy gioã toå Huøng
Vöông.
* Ngaøy nay coù nhieàu ngaøy
leã coù yù nghóa saâu saéc :
ngaøy Thöông binh lieät só ñeå
töôûng nhôù ñeán nhöõng
ngöôøi ñaõ hy sinh xöông maùu
ñeå baøo veä toå quoác :
Ngaøy nhaø giaùo VN ñeå baøy
toû loøng bieát ôn hoïc troø
vôùi thaày, coâ giaùo : ngaøy
Thaày thuoác VN ñeå nhôù ôn
nhöõng baäc “löông y nhö töø
maãu”
- Nhaân daân ta ngaøy nay
theå hieän loøng bieát ôn caùc
anh huøng lieät só baèng
nhöõng vieäc laøm thieát thöïc
: xaây döïng ñaøi töôûng
nieäm, döïng nhaø tình nghóa,
phong traøo ñeàn ôn ñaùp
nghóa …
- Keát baøi neâu nhöõng yù naøo ? 3. Keát baøi : Ñaïo lyù “AÊn
- Ñaïo lyù “AÊn quaû nhôù keû troàng quaû … caây”, “Uoáng …
caây”, “Uoáng nöôùc nhôù nguoàn” gôïi nguoàn” ñaõ trôû thaønh loái
cho em nhöõng suy nghó gì ? soáng mang ñaäm baûn saéc
daân toäc. Chuùng ta ai cuõng
töï haøo veà loái soáng aáy vaø
phaûi bieát soáng sao cho
xöùng ñaùng vôùi truyeàn
thoáng voán coù aáy.
Hoaït ñoäng 4 : Vieát ñoaïn vaên 4. Vieát ñoaïn vaên :
- Em haõy vieát moät ñoaïn vaên chöùng
minh cho moät luaän ñieåm cuûa daøn
baøi vöøa xaây döïng.
- Cho HS trình baøy luaän ñieåm ñaõ ñöôïc
chöùng minh.
- HS nhaän xeùt → GV nhaän xeùt.
4. Cuûng coá :
- Nhaéc laïi 4 böôùc tröôùc khi laøm baøi vaên nghò luaän chöùng minh.
5. Daën doø :
- Hoaøn chænh daøn baøi thaønh moät baøi vaên nghò luaän chöùng minh.
- Soaïn baøi : “Ñöùc tính giaûn dò cuûa Baùc Hoà”
Tuaàn : 24 A. Vaên baûn : ÑÖÙC TÍNH GIAÛN DÒ
CUÛA BAÙC HOÀ
Tieát : 93
I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS:

-Caûm nhaän ñöôïc, qua baøi vaên, moät nhöõng phaåm chaát cao ñeïp
cuûa Baùc Hoà laø ñöùc tính giaûn dò; giaûn dò trong loái soáng, trong quan
heä vôùi moïi ngöôøi, trong vieäc laøm vaø lôøi noùi, baøi vieát.
- Nhaän ra vaø ñöôïc ngheä thuaät nghò luaän cuûa taùc giaû trong baøi,
ñaëc bieät laø caùch neâu daãn chöùng cuï theå, toaøn dieän, roõ raøng,
keát hôïp vôùi giaûi thích, bình luaän ngaén goïn vaø saâu saéc.
- Nhôù vaø thuoäc ñöôïc moät soá caâu vaên hay, tieâu bieåu trong baøi.
3 Baøi môùi :
* Giôùi thieäu baøi môùi : - Phaïm Vaên Ñoàng laø moät trong nhöõng
ngöôøi hoïc troø xuaát saéc vaø coäng söï gaàn guõi cuûa Hoà Chuû Tòch.
OÂng ñaõ soáng vaø laøm vieäc beân caïnh Baùc Hoà. Vì vaäy, oâng ñaõ
vieát nhieàu baøi vaø saùch veà Hoà Chuû Tòch vôùi söï hieåu bieát töôøng
taän vaø tình caûm yeâu kính chaân thaønh, thaém thieát cuûa mình.
- Baøi ñöùc tính giaûn dò cuûa Baùc Hoà laø ñoaïn trích töø baøi dieãn vaên
cuûa Phaïm Vaên Ñoàng trong leã kyû nieäm 80 naêm ngaøy sinh Chuû
tòch Hoà Chí Minh (19/5/1970).
Hoaït ñoäng 1 : Ñoïc vaên baûn I. Taùc giaû- taùc phaåm :
- Cho 2 HS ñoïc, GV ñoïc maãu moät ñoaïn, -Xem SGK/54
löu yù HS ñoïc roõ raøng, maïch laïc vaø II. Tìm hieåu vaên baûn :
coøn phaûi bieåu hieän ñöôïc tình caûm
cuûa taùc giaû. 1. Luaän ñieåm chính trong
H1: Neâu luaän ñieåm chính cuûa toaøn baøi baøi :
trong phaàn môû ñaàu ? - Ñöùc tính giaûn dò cuûa Baùc.
- Ñôøi hoaït ñoäng chính trò cuûa Baùc
nhaát quaùn vôùi ñôøi soáng bình thöôøng, 2. Boá cuïc vaø daøn yù :
giaûn dò cuûa Hoà Chuû Tòch. - Môû baøi : Söï nhaát quaùn
H2: Ñeå laøm roõ ñöùc tính giaûn dò cuûa giöõa cuoäc ñôøi CM vaø cuoäc
Baùc, taùc giaû ñaõ CM ôû nhöõng phöông soâng giaûn dò, thanh baïch
dieän naøo ? cuûa Baùc Hoà.
- Böõa aên, loái soáng, laøm vieäc, lôøi - Thaân baøi : Chöùng minh söï
noùi, baøi vieát. giaûn dò cuûa Baùc Hoà trong
H3: Cho bieát trình töï laäp luaän cuûa sinh hoaït, loái soáng, vieäc
taùc giaû vaø boá cuïc trong baøi vaên ? laøm :
-Baøi vaên laø moät ñoaïn trích neân + Böõa aên : Chæ vaøi ba
khoâng coù ñaày ñuû caùc phaàn trong moùn ñôn giaûn.
boá cuïc thoâng thöôøng cuûa moät baøi + Caùi nhaø saøn chæ coù hai,
vaên nghò luaän hoaøn chænh. Cuï theå: ba phoøng, hoøa cuøng thieân
- Môû baøi : Söï nhaát quaùn giöõa cuoäc nhieân.
ñôøi CM vaø cuoäc soáng giaûn dò, thanh + Vieäc laøm : Töø vieäc nhoû
baïch cuûa Baùc Hoà. ñeán vieäc lôùn, ít caàn ñeán
- Thaân baøi : Chöùng minh söï giaûn dò ngöôøi phuïc vuï.
cuûa Baùc Hoà trong sinh hoaït, loái soáng, + Söï giaûn dò trong ñôøi
vieäc laøm: soáng vaät chaát ñi lieàn vôùi
+ Böõa aên chæ coù vaøi ba moùn ñôn ñôøi soáng tinh thaàn phong
giaûn. phuù cao ñeïp.
+ Caùi nhaø saøn chæ hai ba phoøng, hoaø + Giaûn dò trong lôøi noùi, baøi
cuøng thieân nhieân. vieát.
+ Vieäc laøm : Töø vieäc nhoû ñeán vieäc
lôùn, ít caàn ñeán ngöôøi phuïc vuï.
+ Söï giaûn dò trong ñôøi soáng vaät chaát
ñi lieàn vôùi ñôøi soáng tinh thaàn phong
phuù cao ñeïp.
+ Giaûn dò trong lôøi noùi, baøi vieát.
Hoaït ñoäng 2 : Tìm heä thoáng luaän 3. Tìm heä thoáng luaän cöù
cöù vaø daãn chöùng trong baøi. vaø daãn chöùng :
- Trong phaàn ñaàu taùc giaû ñaõ xaùc - Böõa aên :
ñònh phaïm vi vaán ñeà caàn chöùng minh, + Chæ vaøi ba moùn ñôn
ñoù laø söï giaûn dò cuûa Baùc Hoà theå giaûn.
hieän ôû böõa aên, caên nhaø, loái soáng. + Luùc aên khoâng ñeå rôi vaõi
Trong phaàn tieáp theo cuûa baøi, taùc moät haït côm.
giaû ñaõ laàn löôït ñöa ra caùc chöùng cöù + AÊn xong, caùi baùt bao giôø
laøm roõ töøng ñieåm neâu treân. ÔÛ moãi cuõng saïch vaø thöùc aên coøn
ñieåm (hay luaän cöù), taùc giaû ñaõ choïn laïi ñöôïc saép xeáp töôm taát.
loïc nhöõng daãn chöùng cuï theå, roõ - Loái soáng :
raøng, xaùc thöïc. Nhö noùi veà söï giaûn + Caùi nhaø saøn chæ hai ba
dò trong böõa aên cuûa Baùc, taùc giaû phoøng.
neâu laàn löôït caùc chöùng cöù : - Laøm vieäc :
+ Chæ vaøi ba moùn ñôn giaûn. + Suoát ñôøi laøm vieäc.
+ Luùc aên khoâng ñeå rôi vaõi moät haït + Suoát ngaøy laøm vieäc.
côm. + Töø vieäc lôùn ñeán vieäc
+ AÊn xong, caùi baùt bao giôø cuõng nhoû.
saïch vaø thöùc aên coøn laïi ñöôïc saép + Trong lôøi noùi vaø trong baøi
xeáp töôm taát. vieát.
→ Töø ñoù, taùc giaû ñöa ra nhaän xeùt, + Vì muoán quaàn chuùng
bình luaän veà yù nghóa saâu xa cuûa söï hieåu ñöôïc, nhôù ñöôïc, laøm
giaûn dò trong böõa aên cuûa Baùc : “ÔÛ ñöôïc.
vieäc laøm nhoû ñoù, chuùng ta … ngöôøi
phuïc vuï”
Phaân tích luaàn löôït caùc luaän cöù
tieáp theo :
H4 : Nhöõng chöùng cöù taùc taùc giaû
ñöa ra ñeå chöùng minh coù söùc thuyeát
phuïc khoâng ? Vì sao ?
Coù vì :
+ Luaän cöù toaøn dieän (Giaûn dò trong
böõa aên, loái soáng vaø laøm vieäc, noùi
vaø vieát)
+ Daàn chöùng phong phuù, cuï theå, xaùc
thöïc.
+ Hôn nöõa nhöõng ñieàu taùc giaû noùi ra
laïi ñöôïc ñaûm baûo baèng moái quan heä
gaàn guûi laâu daøi, gaén boù cuûa taùc
giaû vôùi Hoà chuû tòch.
→ Töø ñoù, neâu theâm nhöõng daãn
chöùng nhö boä quaàn aùo naâu, ñoâi
deùp laáp cao su …
Hoaït ñoäng 3 : Bình luaän cuûa taùc
giaû veà yù nghóa giaù trò cuûa ñöùc
tính giaûn dò ôû Baùc Hoà.
- Gôïi yù : Phaàn bình luaän cuûa taùc giaû
thöôøng ôû sau caùc daãn chöùng, keát
thuùc luaän cöù, ví duï :
+ “ÔÛ vieäc laøm nhoû ñoù ñeán “ngöôøi
phuïc vuï”.
+ “ … moät ñôøi soáng nhö vaäy, thanh
baïch vaø tao nhaõ bieát bao”…
Chuù yù : phaân tích baøi vaên taäp trung
giaûi thích vaø bình luaän veà phaåm chaát
giaûn dò cuûa Baùc töø ”Nhöng chôù hieåu
laàm … trong theá giôùi ngaøy nay”
+ Söï giaûn dò cuûa Baùc khoâng phaûi laø
loái soáng khaéc khoå cuûa nhaø tu haønh
hay nhaø hieàn trieát thöôû xöa.
+ Söï giaûn dò veà ñôøi soáng vaät chaát
laø Baùc soáng “phong phuù ñôøi soáng
tinh thaàn” vaø cuoäc ñaáu tranh gian
khoå vaø aùc lieät cuûa quaàn chuùng. Söï
giaûn dò veà vaät chaát caøng laøm noåi
baät söï phong phuù veà ñôøi soáng tinh
thaàn, taâm hoàn tình caûm cuûa Baùc,
ñuùng nhö Toá Höõu ñaõ vieát “Mong
manh aùo vaûi hoàn muoân tröôïng” vaø
“Baùc soáng nhö trôøi ñaát cuûa ta” (Nhaø
gaùt ñôn sô moät goùc vöôøn – Goã thöôøng
moäc maïc chaúng muøi sôn – Göông maây
chieáu coùi ñôn chaên goái – Tuû nhoû vöøa
treo maáy aùo sôøn)
+ Ñoù laø thöïc söï moät ñôøi soáng vaên
minh maø Baùc Hoà neâu göông saùng.
→ Trong thô cuûa mình, Baùc ñaõ nhieàu
leân noùi leân quan nieäm vaø caùch soáng
nhö theá :
AÊn khoûe, nguõ ngon, laøm vieäc khoeû.
Traàn maø nhö theá keùm gì tieân.
(Saùu möôi tuoåi)
Soáng quen thanh ñaïm nheï ngöôøi.
Vieäc laøm thaùng roäng ngaøy daøi ung
dung
(Saùu möôi ba tuoåi)
Neâu vaán ñeà ñeå HS thaûo luaän : Vì 4. Caùch chöùng minh trong
sao taùc giaû noùi ñoù laø cuoäc baøi :
soáng thöïc söï vaên minh ? - Luaän cöù toaøn dieän.
Gôïi yù : Vì ñoù laø cuoäc soáng phong - Daãn chöùng phong phuù cuï
phuù, cao ñeïp veà tinh thaàn, tình caûm theå, xaùc thöïc.
khoâng maøng ñeán höôûng thuï vaät - Coù söùc thuyeát phuïc vì
chaát khoâng vì rieâng mình. taùc giaû raát gaàn guõi vaø
hieåu Baùc.
Hoaït ñoäng 4 : Toång keát veà giaù III. Toång keát : Hoïc ghi nhôù
trò noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa SGK/55
baøi vaên ?
H5 : Em haõy cho bieát nhöõng neùt ñaëc
saéc veà noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa
baøi vaên ? (Gôïi yù : döïa vaøo ghi nhôù
ñeå boå sung, nhaán maïnh)
Gv coù theå neâu theâm moät coù theå
neâu theâm moät soá maãu chuyeän, baøi
thô noùi veà söï giaûn dò cuûa Baùc.
Hoaït ñoäng 5 : Höôùng daãn luyeän IV. Luyeän taäp :
taäp
Baøi taäp 1/55 : laøm ôû nhaø coù theå cho
HS söu taàm theâm moät soá ñoaïn vaên
thô, vaên noùi veà ñaïo ñöùc, taùc phong
cuûa Baùc.
Gôïi yù : Theo chaân Baùc, Ñeâm nay Baùc
khoâng nguõ. Vieät Baéc, Baùc ôi …
Baøi taäp 2/56 : Keát hôïp vôùi phaàn giaûi
ñaùp vôùi phaàn toång keát.
HS töï ruùt ra töø baûn thaân mình.
4. Cuûng coá :
- Ñoïc dieãn caûm moät ñoaïn em thích ôû baøi treân.
- Qua baøi vaên, em coù theå hoïc taäp ñöôïc ñieàu gì ôû Baùc ?
- Em ruùt ra ñöôïc kinh nghieäm gì trong vieäc laøm kieåu baøi laäp luaän
chöùng minh VB treân ?
5. Daën doø :
- Hoïc baøi.
- Thöïc hieän phaàn luyeän taäp.
- Tìm trong chöông trính ngöõ vaên 6 ñaõ hoïc nhöõng taùc phaåm noùi veà
Baùc, ñoái chieáu vôùi TP.
- Chuaån bò baøi tôùi : “Chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò
ñoäng”
Tuaàn : 24 B. CHUYEÅN ÑOÅI CAÂU CHUÛ ÑOÄNG THAØNH
CAÂU BÒ ÑOÄNG
Tieát : 94
I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp hoïc sinh :

- Naém ñöôïc khaùi nieäm caâu chuû ñoäng, bò ñoäng.
- Naém ñöôïc muïc ñích cuûa vieäc chuyeån ñoåi caâu CÑ thaønh caâu BÑ.
- Ñoïc dieãn caûm moät ñoaïn em thích ôû baøi treân.
- Qua baøi vaên, em coù theå hoïc taäp ñöôïc ñieàu gì ôû Baùc ?
- Em ruùt ra ñöôïc kinh nghieäm gì trong vieäc laøm kieåu baøi laäp luaän
chöùng minh VB treân ?
3 Baøi môùi :
* Giôùi thieäu baøi môùi : caâu CÑ vaø caâu BÑ ta vaãn thöôøng gaëp
trong tieáng Vieät, coù nhöõng khaùc bieät veà hình thöùc vaø noäi dung,
baøi hoïc hoâm nay giuùp ta tìm hieåu veà hai kieåu caâu ñoù vaø muïc ñích
chuyeån ñoåi caâu CÑ thaønh caâu BÑ vaø ngöôïc laïi.
( GV caàn ñoïc kó phaàn löu yù trong SGV/72 )
Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu khaùi nieäm I. Caâu chuû ñoäng vaø
caâu chuû ñoäng vaø caâu bò ñoäng. caâu bò ñoäng :
-Xem VD trong SGK/57. 1. Tìm hieåu baøi :
H1: Haõy tìm chuû ngöõ trong caâu. Xem VD/SGK/57
→ Caâu a: Moïi ngöôøi; Caâu b: Em.
H2: Haõy cho bieát yù nghóa cuûa chuû Cho theâm VD :
ngöõ trong caùc caâu treân khaùc nhau -Coâ aáy caém hoa raát ñeïp.
nhö theá naøo ? -Hoa ñöôïc coâ aáy caém raát
→ Caâu a: Bieåu thò ngöôøi thöïc hieän ñeïp.
moät hoaït ñoäng höôùng ñeán ngöôøi
khaùc. Toùm laïi: Chuû ngöõ trong caâu a
bieåu thò chuû theå cuûa hoaït ñoäng
(Bieåu thò ngöôøi mang traïng thaùi taâm
lyù coù lieân ñôùi ñeán ngöôøi khaùc)
→ Caâu b: Bieåu thò ngöôøi ñöôïc hoaït
ñoäng cuûa ngöôøi khaùc höôùng ñeán.
Toùm laïi: Chuû ngöõ trong caâu b bieåu
thò ñoái töôïng cuûa hoaït ñoäng. (bieåu
thò ngöôøi coù lieân ñôùi ñeán traïng thaùi
taâm lyù cuûa ngöôøi khaùc).
H3: Qua caùc VD treân, em coù theå thaáy 2. Ghi nhôù : SGK/57.
caâu a ñöôïc goïi laø caâu CÑ, caâu b ñöôïc
goïi laø caâu BÑ, vaäy em hieåu theá naøo
laøcaâu CÑ vaø caâu BÑ ?
-HS traû lôøi, GV choát laïi ghi nhôù thöù 1
trang 57.
H4:Em thöû ñaët caâu CÑ vaø caâu BÑ
laøm VD ?
-GV coù theå yeâu caàu HS tìm trong
nhöõng caâu thô vaên ñaõ hoïc nhöõng VD
ñeå laøm roõ theâm khaùi nieäm.
Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu muïc ñích II. Muïc ñích cuûa vieäc
cuûa vieäc chuyeån ñoåi caâu CÑ chuyeån ñoåi caâu chuû
thaønh caâu BÑ. ñoäng thaønh caâu bò
-Xem VD trong SGK/57 ñoäng :
H5: Em seõ choïn caâu a hay caâu b ñeå
ñieàn vaøo choã troáng trong ñoaïn trích 1. Tìm hieåu baøi :
döôùi ñaây ? Xem VD/SGK/57
( Coù baûng phuï )
- Gôïi yù: Caâu b: “Em ñöôïc moïi ngöôøi
yeâu meán.” seõ ñieàn vaøo choã troáng.
H6: Vì sao em choïn nhö vaäy ?
-Giaûi thích lyù do: caâu b ñöôïc öu tieân
choïn löïa vì noù giuùp cho vieäc lieân keát
caùc caâu trong ñoaïn ñöôïc toát hôn :
Caâu ñi tröôùc ñaõ noùi veà Thuûy (thoâng
qua chuû ngöõ “Em toâi”) do ñoù seõ hôïp
logic vaø deã hieåu hôn neáu caâu sau
cuõng tieáp tuïc noùi veà Thuûy (Thoâng
qua chuû ngöõ “Em”)
-Töø ñoù coù theå ruùt ra nhaän xeùt: ñoaïn
vaên treân duøng caâu BÑ ñieàn vaøo tieáp
theo seõ thích hôïp hôn laø caâu CÑ.
H7:Theo em, vieäc duøng caâu BÑ hay CÑ
coù phaûi laø tuøy tieän khoâng ?
H8:Coù khi phaûi duøng caâu BÑ nhöng
cuõng coù khi duøng caâu CÑ, vieäc
chuyeån ñoåi töø caâu CÑ sang caâu BÑ
laø coù muïc ñích gì ?
- Cho hoïc sinh traû lôøi, GV choát laïi: Ñeàu 2. Ghi nhôù : hoïc SGK/58
mhaèm lieân keát caùc caâu trong ñoaïn
thaønh moät maïch vaên thoáng nhaát.
Löu yù theâm : coù theå coøn nhaèm
nhieàu muïc ñích khaùc nhau nhöng noåi
baät hôn caû vaãn laø muïc ñích treân.
→ HS ñoïc ghi nhôù trang 58/SGK.
Hoaït ñoäng 3 : Sô keát laïi toaøn boä
kieán thöùc :
- Phaân bieät caâu CÑ vaø caâu BÑ.
- Muïc ñích chuyeån ñoåi caâu CÑ thaønh
caâu BÑ hoaëc ngöôïc laïi.
→ HS ñoïc laïi toaøn boä ghi nhôù trang 57,
58/SGK chuaån bò laøm baøi taäp. III. Luyeän taäp :
Hoaït ñoäng 4 : Luyeân taäp: Baøi taäp Thöïc hieän theo SGK/58.
SGK/58.
Gôïi yù: Caùc caâu BÑ trong nhöõng ñoaïn
vaên treân laø:
a - Coù khi (caùc thöù cuûa quyù) ñöôïc
tröng baøy trong tuû kính, trong bình pha-
leâ roõ raøng, deã thaáy.
b-Taùc giaû “Maáy vaàn thô” lieàn ñöôïc
toân laøm ñöông thôøi ñeä nhaát thi só.
Baøi taäp theâm: Cho vieát ñoaïn vaên
duøng caâu CÑ vaø ñoaïn duøng caâu BÑ
( cuøng noäi dung ) vaø so saùnh.
4.Cuûng coá:
-Haõy phaân bieät caâu CÑ vaø caâu BÑ. Cho VD
-Vieäc chuyeån ñoåi caâu CÑ thaønh caâu BÑ vaø ngöôïc laïi nhaèm
muïc ñích gì ?
5.Daën doø:
-Laøm baøi taäp, hoïc ghi nhôù.
-OÂn kyõ phaàn vaên laäp luaän CM, chuaån baøi vieát soá 5.
Tuaàn : 24
Tieát : 95+96
KIEÅM TRA 2 TIEÁT
BAØI VIEÁT SOÁ 05
I. Muïc tieâu baøi kieåm tra :

- Giuùp HS coù dòp oân taäp veà caùch laøm baøi vaên nghò luaän
chöùng minh cuõng nhö caùc kieán thöùc vaên hoïc Tieáng Vieät coù lieân
quan ñeán söï laøm baøi ñeå caùc em coù theå vaän duïng kieán thöùc ñoù
vaøo vieäc taäp laøm moät baøi vaên chöùng minh cuï theå.

1. OÅn ñònh lôùp :
2. Kieåm tra baøi cuõ : (khoâng)
Thoâng baùo vôùi HS veà caùc yeâu caàu chính cuûa baøi laøm (phaïm
vi noäi dung cuûa ñeà baøi, kieåu vaên baûn phaûi taïo laäp, nhöõng ñieàu
HS caàn ñaït ñöôïc vaø nhöõng ñieàu caàn traùnh trong baøi laøm.
3. Baøi môùi:
Cheùp
Ñeà 1 : Haõy chöùng minh tính ñuùng ñaén cuûa caâu tuïc ngöõ
“ coù chí thì neân”
Ñeà 2 :Haõy chöùng minh raèng nhaân daân ta töø xöa ñeán
nay luoân luoân soáng theo ñaïo lí “ aên quaû nhôù keû troàng caây”,
“ Uoáng nöôùc nhôù nguoàn”
4. HS laøm baøi : thôøi gian 90’

5. HS ñoïc laïi baøi laøm.
6. Cuûng coá: Thu baøi
7. Daën doø : Soaïn baøi “ YÙ nghóa vaên chöông”
Ngaøy daïy : 07/03/2005
Tuaàn : 25 A. YÙ NGHÓA VAÊN CHÖÔNG -HOAØI THANH
–
Tieát : 97
I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp hoïc sinh:

- Hieåu ñöôïc quan nieäm cuûa Hoaøi Thanh veà nguoàn goác, nhieäm vuï
vaø coâng duïng cuûa vaên chöông trong lòch söû loaøi ngöôøi.
- Hieåu ñöôïc phaàn naøo phong caùch nghò luaän vaên chöông cuûa Hoaøi
Thanh.
Theá naøo laø caâu CÑ, caâu BÑ. Neâu muïc ñích chuyeån ñoåi caâu
CÑ thaønh caâu BÑ ?
3 Baøi môùi :
- Coù ba ñieàu ñeán vôùi vaên chöông caàn bieát ñoù laø: Vaên chöông coù
nguoàn goác töø ñaâu, vaên chöông laø gì vaø coù coâng duïng gì trong
cuoäc soáng. Baøi vieát cuûa HT seõ cung caáp cho chuùng ta moät caùch
hieåu, moät caùch quan nieäm ñuùng ñaén vaø cô baûn veà ñieàu caàn
hieåu bieát ñoù. (VB ñöôïc vieát 1936, in trong saùch vaên chöông vaø
haønh ñoäng)
Hoaït ñoäng 1 : Ñoïc VB vaø tìm hieåu I. Taùc giaû – taùc phaåm :
moät soá chuù thích. -Xem SGK/61.
-GV höôùng daãn caùch ñoïc.
-Goïi 2,3 hoïc sinh ñoïc VB vaø chuù thích.
Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu yù : II. Tìm hieåu vaên baûn :
“Nguoàn goác coát yeáu cuûa vaên 1. Nguoàn goác coát yeáu
chöông” cuûa vaên chöông :
H1: Theo HT, nguoàn goác coát yeáu cuûa - Loøng thöông ngöôøi, roäng
vaên chöông laø gì ? Chuù yù ñeán nghóa ra thöông caû muoân vaät,
cuûa hai töø coát yeáu (chính, quan troïng muoân loaøi.
nhaát nhöng chöa phaûi laø taát caû). - Coøn coù nhieàu quan nieäm
Quan nieäm nhö theá ñaõ ñuùng chöa ? khaùc vaø coù theå boå sung
- Gôïi yù : ñoïc 4 doøng ñaàu ñeå tìm yù cho nhau.
traû lôøi.
→ Coát yeáu laø noùi caùi chính, caùi quan
troïng nhaát chöù chöa phaûi laø taát caû.
Theo HT “Nguoàn goác cuûa vaên chöông
laø loøng ngöôøi vaø roäng ra thöông caû
muoân vaät muoân loaøi”
→ Raát ñuùng, nhöng vaãn coù caùch quan
nieäm khaùc.
VD : Vaên chöông baét nguoàn töø cuoäc
soáng lao ñoäng cuûa con ngöôøi (Vaên
hoïc daân gian: ca dao, tuïc ngöõ, nhöõng
ñieäu hoø,veø…) Caùc quan nieäm khaùc
treân khaùc nhau nhöng khoâng loaïi tröø
nhau. Ngöôïc laïi coøn coù theå boå sung
cho nhau.
Hoaït ñoäng 3 : tìm hieåu yù: “Vaên 2.Vaên chöông laø gì?
chöông laø gì” + Vaên chöông laø hình dung
H2 : HT vieát: “Vaên chöông seõ laø hình cuûa söï soáng muoân hình
dung cuûa söï soáng muoân hình vaïn vaïn traïng.
traïng. Chaúng nhöõng theá, vaên chöông → phaûn aùnh cuoäc soáng.
coøn saùng taïo ra söï soáng…” Haõy ñoïc + Vaên chöông saùng taïo ra
laïi chuù thích (5) roài giaûi thích vaø tìm cuoäc soáng.
daãn chöùng ñeå laøm saùng roõ caùc yù → Mô öôùc höôùng tôùi cuoäc
ñoù. soáng toát ñeïp.
→ Noäi dung lôøi vaên cuûa HT coù 2 yù
chính:
1-Vaên chöông seõ laø hình dung cuûa söï

soáng muoân hình vaïn traïng.
2-Vaên chöông coøn saùng taïo ra söï
soáng.
+ YÙ1 : Cuoäc soáng cuûa con ngöôøi,
cuûa XH voán laøthieân hình, vaïn
traïng.Vaên chöông coù nhieäm vuï phaûn
aùnh cuoäc soáng ñoù. Hình dung laø danh
töø (khoâng phaûi ñoäng töø), noù coù
nghóa nhö hình aûnh, keát quaû cuûa söï
phaûn aùnh, söï mieâu taû trong vaên
chöông.
+YÙ2 : Vaên chöông döïng leân nhöõng
hình aûnh, ñöa ra nhöõng yù töôûng maø
cuoäc soáng hieän taïi chöa coù, hoaëc chöa
ñuû möùc caàn coù ñeå moïi ngöôøi phaán
ñaáu xaây döïng, bieán chuùng thaønh hieän
thöïc toát ñeïp trong töông lai.
Hoaït ñoäng 4 : Tìm hieåu yù:“Coâng 3. Coâng duïng cuûa vaên
duïng cuûa vaên chöông” chöông :
H3 : Theo HT, coâng duïng cuûa vaên - Gaây cho ta nhöõng tình
chöông laø gì ? caûm ta khoâng coù, luyeän
→ Haõy ñoïc ñoaïn vaên töø “Vaäy thì… tình caûm saün coù…
hoaëc hình dung söï soáng”ñeán heát vaên
baûn ñeå tìm yù traû lôøi. → Giuùp con ngöôøi coù tình
-Vaên chöông giuùp con ngöôøi ñoïc coù caûm, coù loøng vò tha, bieát
tình caûm, coù loøng vò tha, “gaây cho ta thöôûng thöùc caùi hay, caùi
nhöõng tình caûm ta khoâng coù, luyeän ñeïp.
nhöõng tình caûm ta saün coù”, bieát caùi
ñeïp, caùi hay cuûa caûnh vaät, cuûa
thieân nhieân. Lòch söû loaøi ngöôøi neáu
xoaù boû vaên chöông thì seõ xoùa boû
heát daáu veát cuûa chính noù, seõ ngheøo
naøn veà taâm linh ñeán böïc naøo.
-Giaùo vieân neâu VD trong moät soá taùc
phaåm vaên hoïc maø hoïc sinh ñaõ hoïc
hoaëc moät soá taùc phaåm noåi tieáng
khaùc treân theá giôùi.
H4: Vaên chöông coù theå coøn coù xuaát
phaùt töø ñaâu ? Töø ñoù cho bieát, khi
hoïc vaên chöông (ngöõ vaên noùi chung)
ñeán nay, em thaáy vaên chöông ñaõ ñem
laïi cho mình nhöõng ñieàu (taùc duïng)
gì ? Ñoïc moät soá taùc phaåm hay, em coù
caûm giaùc, suy nghó gì ? Coù khi naøo em
caûm thaáy coù nhu caàu muoán vieát,
muoán giaûi baøy moät ñieàu gì ñoù
thaønh lôøi thô, caâu vaên ?
→ HS thaûo luaän nhoùm hoaëc trình baøy
yù kieán caù nhaân.
H5 : Ñoïc laïi nhöõng kieán thöùc veà baøi
vaên nghò luaän ñaõ hoïc trong phaàn taäp
laøm vaên ôû baøi 18,19,20, töø ñoù traû
lôøi caùc caâu hoûi:
a.VB yù nghóa vaên chöông thuoäc loaïi
vaên nghò luaän naøo trong hai loaïi sau ?
Vì sao ? (Nghò luaän chính trò – xaõ hoäi;
Nghò luaän vaên chöông.)
→ Nghò luaän vaên chöông vì noäi dung NL
laø thuoäc vaán ñeà cuûa vaên chöông.
b.Vaên nghò luaän cuûa HT (Qua yù nghóa
vaên chöông) coù gì ñaëc saéc ? Haõy
choïn moät trong caùc yù sau ñeå traû lôøi:
-Laäp luaän chaët cheõ, saùng suûa;
-Laäp luaän chaët cheõ, saùng suûa vaø
giaøu caûm xuùc;
-Vöøa coù lyù leõ, vöøacoù caûm caûm
xuùc, hình aûnh.
Tìm moät trong ñoaïn trong VB ñeå daãn
chöùng vaø laøm roõ yù ñaõ choïn ?
→ Ñaëc saéc ôû vaên NL cuûa HT laø vöøa
coù lyù leõ, vöøa coù caûm xuùc vaø hình
aûnh. VD nhö ñoaïn môû ñaàu “Ngöôøi ta
keå … nguoàn goác cuûa thi ca”
Hoaït ñoäng 5 : Toång keát : Töø nhöõng III .Ghi nhôù : Hoïc SGK/trang
nhaän xeùt veà ñaëc saéc cuûa caùch vieát 63.
vaên NL cuûa HT, em haõy cho bieát baøi
vieát ñaõ khaúng ñònh ñieàu gì ?
-HS traû lôøi, GV toång keát, choát laïi baøi
baèng ghi nhôù (trang 63)
Hoaït ñoäng 6 : Luyeän taäp : Thöïc IV. Luyeän taäp :
hieän theo SGK, chuù yù hai yù quan troïng (SGK/63)
trong lôøi vaên:
-Gaây nhöõng tình caûm khoâng coù.
-Luyeän nhöõng tình caûm saün coù.
Töø ñoù giaûi thích vaø tìm daãn chöùng
cho töøng yù.
4.Cuûng coá :
- Theo em, yù kieán cuûa HT veà vaên chöông coù ñuùng khoâng ? Ñoïc
dieãn caûm moät ñoaïn vaên.
5.Daën doø :
- Hoïc baøi, thöïc hieän phaàn luyeän taäp.
- Soaïn baøi: chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò ñoäng - tieáp
theo.
(OÂn kyõ baøi chuyeån ñoåi caâu CÑ thaønh caâu BÑ ôû tieát tröôùc)
Tuaàn : 25
Tieát : 98
KIEÅM TRA 1 TIEÁT
MOÂN : NGÖÕ VAÊN
I. Muïc tieâu baøi hoïc :

- Kieåm tra caùc vaên baûn ñaõ hoïc töø ñaàu hoïc kyø II :Bao goàm
caùc baøi tuïc vaø2 vaên baûn nghò luaän chöùng minh .
- Tích hôïp vôùi Tieáng Vieät, vôùi Taäp laøm vaên ôû baøi nghò luaän
chöùng minh.
- Kyõ naêng : Keát hôïp laøm baøi traéc nghieäm vaø töï luaän , traû lôøi
caâu hoûi vaø vieát ñoaïn vaên ngaén.

1.OÅn ñònh lôùp : (1)
2.Kieåm tra b aøi cuõ :(khoâng)
3.Baøi môùi : Phaùt ñeà cho HS (coù ñeà ñính keøm)
* ÑAÙP AÙN VAØ BIEÅU ÑIEÅM:

+ Traéc nghieäm: (5 ñieåm, moãi caâu ñuùng 0,5)
- 1d ; 2b ; 3d ; 4c ; 5c ; 6a ; 7d ; 8d ; 9d ; 10c.
+ Töï luaän: (5 ñieåm)
Caâu 1 : Cheùp ñuùng, ñuû – Neâu nhaän xeùt : 1ñ
Caâu 2 : Daãn chöùng söï giaøu ñeïp cuûa Tieáng Vieät veà ngöõ aâm,
töø vöïng (2ñ)
VD1 : Böôùc tôùi ñeøo Ngang boùng xeá taø
Coû caây chen ñaù, laù chen hoa
Lom khom döôùi nuùi, tieàu vaøi chuù
Laùc ñaùc beân soâng, chôï maáy nhaø…
VD2 : Tieáng suoái trong nhö tieáng haùt xa

Traêng loàng coå thuï boùng loàng hoa…
Caâu 3 : Ñöùc tính giaûn dò laø gì ? (1ñ)
Ruùt ra baøi hoïc baûn thaân (1ñ)
4.Cuûng coá: - Nhaéc nhôû thôøi gian laøm baøi.

- Ñoïc laïi baøi.
5.Daën doø: Soaïn “ Chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò
ñoäng”
Tuaàn : 25 CHUYEÅN CAÂU CHUÛ ÑOÄNG THAØNH CAÂU BÒ
ÑOÄNG (TT)
Tieát : 99

-Naém ñöôïc caùc caùch chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò
ñoäng.
-Thöïc haønh ñöôïc thao taùc chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò
ñoäng.
- Vaên chöông coù nguoàn goác töø ñaâu, coâng duïng gì trong cuoäc
soáng ?
- Qua baøi vieát cuûa Hoaøi Thanh, em hieåu gì theâm veà taùc duïng cuûa
vieäc hoïc ngöõ vaên noùi chung ?
3 Baøi môùi :
- Giôùi thieäu, ôû phaàn Tieáng Vieät tröôùc, chuùng ta ñaõ tìm hieåu muïc
ñích cuûa vieäc chuyeån ñoåi caâu CÑ thaønh caâu BÑ, tieát naøy ta seõ
tieáp tuïc tìm hieåu roõ theâm caùch chuyeån ñoåi ñoù.
Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu caùch I. Caùch chuyeån ñoåi caâu
chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng thaønh chuû ñoäng thaønh caâu bò
caâu BÑ : ñoäng :
Böôùc 1 : Tìm hieåu söï khaùc bieät cuûa 1. Tìm hieåu baøi :
hai kieåu caâu bò ñoäng (coù ñöôïc/bò -Xem SGK/64.
hoaëc khoâng coù ñöôïc/bò) → höôùng -VD:
daãn hoïc sinh tìm söï gioáng nhau vaø a.Toâi giaët quaàn aùo xong
khaùc nhau giöõa caùc caâu trong VD. roài. (Caâu CÑ)
+ Xem VD a vaø b ( SGKtrang 64), cho → Quaàn aùo ñöôïc giaët xong
bieát : roài.
+ Veà noäi dung, hai caâu coù mieâu taû (Caâu BÑ coù ñöôïc)
cuøng moät söï vieäc khoâng ? (Coù) → Quaàn aùo giaët xong roài.
+ Theo ñònh nghóa veà caâu bò ñoäng (Caâu BÑ khoâng coù ñöôïc)
ñöôïc neâu ôû ghi nhôù cuûa phaàn I, hai
caâu coù cuøng laø caâu bò ñoäng khoâng?
(ñeàu laø caâu BÑ)
+Veà hình thöùc, hai caâu coù gì khaùc
nhau ? (caâu a coù töø ñöôïc, caâu b
khoâng duøng töø ñöôïc)
Böôùc 2 : Giuùp hoïc sinh phaùt hieän
caùch chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng
thaønh caâu bò ñoäng, neâu caâu hoûi gôïi
yù: Caâu sau ñaây coù theå xem laø coù
cuøng moät noäi dung mieâu taû vôùi hai
caâu a vaø b khoâng ?
VD: Ngöôøi ta ñaõ haï caùnh maøn ñieàu b. Noù suùt quaû boùng vaøo
treo ôû ñaàu baøn thôø oâng vaûi xuoáng khung thaønh ñoái phöông.
töø hoâm hoaù vaøng. (Caâu CÑ)
→ caâu naøy coù cuøng noäi dung nhö → Quûa boùng ñöôïc noù suùt
caâu a vaø b → ñaây laø caâu chuû ñoäng, vaøo khung thaønh ñoái
töông öùng vôùi caâu BÑ a vaø b. phöông. (Caâu BÑ)
H1: Qua VD treân, em coù theå ruùt ra → Quûa boùng ñöôïc suùt vaøo
caùch chuyeån ñoåicaâu CÑ thaønh caâu khung thaønh ñoái phöông.
BÑ nhö theá naøo ? (Caâu BÑ)
-Coù 2 caùch :
+Caùch 1 : Chuyeån töø (hoaëc cuïm töø )
chæ ñoái töôïng cuûa hoaït ñoäng leân
ñaàu caâu vaø theâm caùc töø bò hay
ñöôïc vaøo cuïm töø (cuïm töø).
VD: Quaï tha gaø con. → Gaø con bò quaï
tha.
+ Caùch 2: Chuyeån töø (cuïm töø) chæ

ñoái töôïng cuûa hoaït ñoäng leân ñaàu
caâu, ñoàng thôøi löôïc boû hoaëc bieán
töø (cuïm töø) chæ chuû theå cuûa hoaït
ñoäng thaønh moät boä phaän khoâng
baét buoäc trong caâu.
VD: 1/ Caäu toâi cho chò toâi caây buùt
maùy.
→ Chò toâi ñöôïc caäu toâi cho
caây buùt maùy.
→ Caây buùt maùy ñöôïc caäu toâi
cho chò toâi. c. Hoa bò oám.
2/ Baø con noâng daân ñang gaët -Toâi ñöôïc ñi bôi.
luùa. (khoâng phaûi caâu bò ñoäng)
→ Luùa ñang ñöôïc gaët.(löôïc boû chuû
theå hoaït ñoäng) 2.Ghi nhôù:
-Hoïc SGK/64
→ Töø ñoù choát laïi caùch chuyeån
ñoåi caâu CÑ thaønh caâu bò BÑ (Xem ghi
nhôù 1)
Böôùc 3: Phaân bieät caâu BÑ vôùi caâu
bình thöôøng chöùa caùc töø bò, ñöôïc.
-Xem VD trong SGK/64.
→ Hai caâu a vaø b tuy coù duøng bò/ñöôïc
nhöng phaûi laø caâu BÑ vì chæ coù theå
noùi caâu BÑ trong ñoái laäp vôùi caâu CÑ
töông öùng.
Cho theâm VD: - Hoa bò ngaõ.
- Noù bò ñau buïng.
- Toâi ñöôïc ñi xem phim.
→ Khoâng phaûi laø caâu bò ñoäng.
Hoaït ñoäng 2 : Heä thoáng hoaù kieán
thöùc.
H2: Toùm laïi, muoán chuyeån caâu CÑ
thaønh caâu BÑ thì ta phaûi laøm theá
naøo ? Coù phaûi baát kyøcaâu naøo coù
töø bò, ñöôïc ñeàu laø caâu BÑ khoâng ?
→ Hoïc sinh ñoïc ghi nhôù trong SGK.
Hoaït ñoäng 3 : Laøm baøi taäp: II. Luyeän taäp:
Gôïi yù giaûi: Laøm baøi 1,2,3/65
-Baøi 1/65: Chuyeån ñoåi thaønh:
→ a. Ngoâi chuøa aáy ñöôïc (moät nhaø sö
voâ danh) xaây töø theá kyû XIII.
- Ngoâi chuøa aáy xaây töø theá kyû
XIII.
→ b.Taát caû caùch cöûa chuøa ñöôïc
(ngöôøi ta) laøm baèng goã lim.
- Taát caû caùnh cöûa chuøa laøm
baèng goã lim.
→ c. Con ngöïa baïch ñöôïc chaøng kî só
buoäc beân goác ñaøo.
- Con ngöïa baïch buoäc beân goác
ñaøo.
→ d. Moät laù côø ñaïi ñöôïc (ngöôøi ta)
döïng ôû giöõa saân.
- Moät laù côø ñaïi döïng ôû giöõa
saân.
-Baøi 2/65: Chuyeån ñoåi:
a. Em bò thaày giaùo pheâ bình; Em ñöôïc
thaày giaùo pheâ bình.
b. Ngoâi nhaø aáy bò ngöôøi ta phaù ñi;
Ngoâi nhaø aáy ñöôïc ngöôøi ta phaù ñi.
c. Söï khaùc bieät giöõa thaønh thò vôùi
noâng thoân ñaõ bò traøo löu ñoâ thò
hoaùthu heïp.
Söï khaùc bieät giöõa thaønh thò vôùi
noâng thoân ñaõ ñöôïc traøo löu ñoâ thò
hoaù thu heïp.
- Duøng ñöôïc coù haøm yù ñaùnh giaù tích
cöïc veà söï vieäc ñöôïc noùi ñeân trong
caâu.
- Duøng bò coù haøm yù ñaùnh giaù tieâu
cöïc veà söï vieäc ñöôïc noùi ñeán trong
caâu.
-Baøi 3: Hoïc sinh töï vieát.
4.Cuûng coá:
- Laøm theá naøo ñeå chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò ñoäng
? Duøng caâu BÑ coù chöa bò hay ñöôïc thì coù gì khaùc nhau veà saéc thaùi
yù nghóa ?
5.Daën doø:
- Hoïc baøi:laøm baøi taäp.
- Chuaån bò baøi:Luyeän taäp vieát ñoaïn vaên chöùng minh.
Tuaàn : 25 LUYEÄN TAÄP VIEÁT ÑOAÏN VAÊN CHÖÙNG
MINH
Tieát : 100

- Cuûng coá vöõng chaéc hôn nhöõng hieåu bieát veà caùch laøm baøi vaên
laäp luaän chöùng minh.
- Bieát vaän duïng nhöõng hieåu bieát ñoù vaøo vieäc vieát moät ñoaïn vaên
chöùng minh cuï theå.
3 Baøi môùi :
* Giôùi thieäu baøi môùi : ÔÛ tieát tröôùc, chuùng ta ñaõ ñöôïc hoïc veà
nhöõng vaán ñeà coù lieân quan veà vaên Chöùng minh ñoàng thôøi ñaõ
laøm moät baøi vieát veà theå loaïi naøy. Tieát naøy, treân cô sôû kieán
thöùc ñaõ hoïc, chuùng ta seõ tieáp tuïc luyeän taäp veà caùch vieát ñoaïn
vaên chöùng minh.

Hoaït ñoäng1:
-Kieåm tra söï cuaån bò ôû nhaø cuûa hoïc I. Luyeän taäp treân lôùp :
sinh. (Xem tröôùc, chuaån bò yù, caùch 1. Xaùc ñònh nhieäm vuï
vieát) nghò luaän.
-Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi nhöõng 2. Daøn baøi chi tieát:
kieán thöùc veà ñoaïn vaên CM. (keát hôïp ñeà2&ñeà3)
Löu yù hoïc sinh veà moät soá vaán a.Môû baøi:
ñeà : - Neâu vaán ñeà: yù nghóa
+ Ñoaïn vaên khoâng toàn taïi ñoäc vaên chöông ñoái vôùi cuoäc
laäp,rieâng bieät maø chæ laø moät boä soáng, con ngöôøi
phaän cuûa baøi vaên. Vì vaäy, khi vieát - Trích daãn: Vaên chöông gaây
moät ñoaïn vaên, caàn coù hình dung cho ta nhöõng tình caûm ta
ñoaïn ñoù naèm ôû vò trí naøo cuûa baøi khoâng coù vaø luyeän nhöõng
vaên; coù theá môùi vieát ñöôïc thaønh tình caûm ta saün coù.
phaàn chuyeån ñoaïn. - Caâu ñònh höôùng: vaán ñeà
+ Caàn coù caâu chuû ñeà neâu roõ luaän naøy seõ ñöôïc chöùng thöïc
ñieåm cuûa ñoaïn vaên. Caùc yù caùc caâu baèng nhieàu daãn chöùng sinh
khaùc trong ñoaïn taâp trung laøm saùng ñoäng, cuï theå trong vaên hoïc
toû cho luaän ñieåm. trong vaø ngoaøi nöôùc.
+ Caùc lyù leõ (hoaëc daãn chöùng phaûi
ñöôïc saép xeáp hôïp lyù ñeå qua quaù
trình laäp luaän chöùng minh ñöôïc thöïc
söï roõ raøng, maïch laïc).
Hoaït ñoäng 2 : Toå chöùc cho hoïc
sinh thöïc haønh hoaït ñoäng theo
toå, nhoùm. Coù theå tieán haønh baèng
nhieàu hình thöùc nhö :
+ Chia thaønh 8 nhoùm, moãi nhoùm vieát
moät ñeà.
+ Choïn moät soá ñeà thích hôïp nhö ñeà
1,3,4,5,7,8…
+ Goïi hoïc sinh leân vieát treân baûng
hoaêc ghi vaøo giaáy khoå lôùn. (Daùn
treân baûng)
+ Thi giöõa caùc toå, nhoùm vôùi nhau
hoaëc giöõa 4,5 hoïc sinh vôùi nhau.
Gôïi yù moät soá ñeà: b. Thaân baøi :
Ñeà 2/65: CM raèng vaên chöông “gaây b.1: Dieãn giaûi yù kieán cuûa
cho ta nhöõng tình caûm khoâng coù” HT :
Ñeà 3/65: CM raèng vaên chöông “luyeän - Nhöõng tình caûm ta khoâng
nhöõng tình caûm ta saün coù” coù laø nhöõng tình caûm gì ?
1/ Nhaéc laïi quy trình taïo laäp VB : (ñoái vôùi giai caáp, thaønh
2/ Tìm hieåu ñeà baøi vaên nghò luaän phaàn XH naøo ñoù…)
: - Nhöõng tình caûm ta saün coù
a. Vieát veà vaán ñeà gì? → YÙ nghóa laø nhöõng tình caûm naøo?
vaên chöông ñoái vôùi cuoäc soáng,con (tình caûm ñoái vôùi gia ñình,
ngöôøi. beø baïn, ngöôøi thaân, laøng
b. Thuyeát phuïc ai? → Ngöôøiñoïc, ngöôøi xoùm, queâ höông).
nghe. b.2: Chöùng minh :
c. Muïc ñích : Ñeå moïi ngöôøi nhôù ñeán * Luaän ñieåm 1 : Vaên
caùc taùc phaåm vaên chöông, nhaän chöông gaây cho ta nhöõng
thaáy giaù trò cuûa vaên chöông ñoái vôùi tình caûm ta khoâng coù.
ñôøi soáng con ngöôøi. -Tình caûm ñoái vôùi taàng
3/ Luaän ñieåm chính : Vaên chöông lôùp lao ñoäng → Phaåm chaát
gaây cho ta nhöõng tình caûm khoâng coù. toát ñeïp cuûa hoï.
4/ Daøn baøi : + Tuïc ngöõ:
a. Môû baøi : + Ca dao:
• Neâu vaán ñeà : yù nghóa vaên + Truyeän:
chöông ñoái vôùi cuoäc soáng con -Tình caûm ñoái vôùi veû ñeïp
ngöôøi. cuûa thieân nhieân,ñaát nöôùc
• Trích daãn ñeà : Vaên chöông gaây → Yeâu meán, töï haøo.
cho ta nhöõng tình caûm khoâng coù (Neâu nhöõng taùc phaåm cuï
vaø luyeän nhöõng tình caûm ta saün theå)
coù. -Tình caûm ñoái vôùi caùc daân
• Caâu ñònh höôùng: vaán ñeà naøy toäc khaùc
seõ ñöôïc chöùng thöïc baèng nhieàu (Thô Ñöôøng…)
daãn chöùng sinh ñoäng, cuï theå * Luaän ñieåm 2 : Vaên
trong vaên hoïc trong nöôùc vaø chöông luyeän nhöõng tình
ngoaøi nöôùc. caûm ta saün coù.
b.Thaân baøi : -Tình caûm ñoái vôùi gia ñình,
b.1: Dieãn giaûi yù kieán cuûa HT: ngöôøi thaân (neâu daãn
- Nhöõng tình caûm ta khoâng coù laø chöùng qua tuïc ngöõ, ca dao,
nhöõng tình caûm gì ? (ñoái vôùi giai caáp, daân ca)
thaønh phaàn XH naøo ñoù…) -Tình caûm ñoái vôùi thaày coâ,
- Nhöõng tình caûm ta saün coù laø baïn beø…
nhöõng tình caûm naøo ? (tình caûm ñoái (neâu daãn chöùng qua ca dao,
vôùi gia ñình, beø baïn, ngöôøi thaân, tuïc ngöõ, daân ca…)
laøng xoùm, queâ höông) -Tình caûm ñoái vôùi queâ
b.2: Chöùng minh: höông, ñaát nöôùc. (neâu taùc
- Luaän ñieåm 1: Vaên chöông gaây cho phaåm cuï theå)
ta nhöõng tình caûm ta khoâng coù: c. Keát baøi :
+ Nhôø tieáp xuùc vôùi vaên chöông ta Neâu giaù trò cuûa vaên
bieát ñöôïc nhöõng con ngöôøi, ñôøi soáng chöông ñoái vôùi ñôøi soáng,
con ngöôøi.
khaùc (neâu cuï theå taùc phaåm) -Coù theå lieân heä baûn
+ Vaên chöông cho ta thaáy phaåm chaát thaân:Trau doài theâm vieäc
toát ñeïp cuûa nhöõng ngöôøi lao ñoäng. hoïc tieáng Vieät ñeå lôøi vaên
(Qua tuïc ngöõ, ca dao…) theâm trong saùng,ñeïp ñeõ.
+ Hieåu ñöôïc ñôøi soáng taâm hoàn phong II. Luyeän taäp vieát ñoaïn
phuù hoàn nhieân vaø trong saùng cuûa vaên:
hoï (Neâu daãn chöùng ) - Hoïc sinh töï vieát.
+ Yeâu theâm veû ñeïp cuûa caûnh quang
ñaát nöôùc, thieân nhieân.
+ Hieåu theâm neàn vaên hoùa caùc daân
toäc khaùc… (thô Ñöôøng, truyeän cuûa
An-phoâng Ñoâ-ñeâ, A-mi-xi…)
- Luaän ñieåm 2 : Vaên chöông luyeän
nhöõng tình caûm ta saün coù:
+ Nhöõng tình caûm vôùi gia ñình, queâ
höông nhôø ñoù caøng theâm saâu saéc.
+ Tình caûm vôùi baïn beø, thaày coâ
nhôø ñoù theâm gaàn guõi, trong
saùng,thaân thieát .
+ Tình yeâu queâ höông coù khi tieàn aån
trong ngöôøi, qua vaên chöông caøng daäy
leân nhöõng caûm xuùc daâng traøo.
(Coù daãn chöùng cuï theå qua töøng
luaän ñieåm nhoû)
c. Keát baøi : Neâu giaù trò cuûa vaên
chöông ñoái vôùi ñôøi soáng, con ngöôøi.
- Coù theå lieân heä baûn thaân : Trau doài
theâm vieäc hoïc tieáng Vieät ñeå lôøi
vaên theâm trong saùng, ñeïp ñeõ.
→ Döïa theo daøn baøi, hoïc sinh choïn
moät ñoaïn ñeå vieát.
4. Cuûng coá :
- Kieåm tra baøi vieát cuûa hoïc sinh :ñoïc vaø söûa. Hoïc sinh töï nhaän xeùt
theo nhoùm.
5. Daën doø :
- Veà nhaø tieáp tuïc luyeän taäp, oân laïi vaø naém vöõng lyù thuyeát.
-Soaïn vaø chuaån bò cho baøi “OÂn taäp vaên nghò luaän”
Ngaøy daïy : 14/03/2005
Tuaàn : 26 OÂN TAÄP VAÊN NGHÒ LUAÄN
Tieát : 101
- Naém ñöôïc luaän ñieåm cô baûn vaø caùc phöông phaùp laäp luaän cuûa
caùc baøi vaên nghò luaän ñaõ hoïc.
- Chæ ra nhöõng neùt rieäng bieát ñaëc saéc trong ngheä thuaät nghò luaän
moãi baøi.
- Naém ñöôïc ñaëc tröng chung cuûa vaên nghò luaän qua söï phaân bieät
vôùi caùc theå vaên khaùc.
Kieåm tra vieäc chuaån bò baøi oân taäp cuûa HS.
3 Baøi môùi :
Qua caùc baøi vaên nghò luaän ñaõ hoïc, caùc em ñaõ ñöôïc laøm quen vôùi
cuïm vaên baûn nghò luaän, trong ñoù coù caùc baøi thuoäc kieåu baøi nghò
luaän chöùng minh, giaûi thích, coù keát hôïp bình luaän. Hoâm nay, chuùng
ta seõ cuøng nhau oân taäp vaên nghò luaän ñeå naém vöõng ñaëc ñieåm
cuûa noù.
* Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng :
Hoaït ñoäng 1 : Toùm taét veà noäi dung vaø ñaëc ñieåm ngheä thuaät
cuûa caùc baøi vaên nghò luaän ñaõ hoïc.
- Goïi HS trình baøy phaàn chuaån bò cuûa mình cho caâu 1 vaø 2 SGK. Cho
HS boå sung – GV söûa chöõa ghi leân baûng.
P/Pha Ñeà
Teân Taùc ùp Taøi Luaän ñieåm Ngheä thuaät ñaëc
STT
baøi giaû laäp nghò chính saéc
luaän luaän
Tinh Hoà Chöùn Tinh Daân ta coù moät - Boá cuïc chaët cheõ,
thaàn Chí g thaàn loøng noàng naøn maïch laïc.
yeâu Minh minh yeâu yeâu nöôùc. Ñoù - Daãn chöùng toaøn
nöôùc nöôùc laø truyeàn thoáng dieän, choïn loïc, tieâu
1
cuûa cuûa quyù baùu cuûa ta. bieåu, saép xeáp theo
nhaân daân trình töï thôøi gian
daân ta toäc V- lòch söû, raát khoa
Nam hoïc, hôïp lyù.
Söï Ñaën Ch Söï Tieáng Vieät coù - Keát hôïp nhöõng
giaøu g minh giaøu nhöõng ñaëc saéc chöùng minh vôùi
ñeïp Thaùi (keát ñeïp cuûa moät thöù giaûi thích ngaén
2 cuûa Mai hôïp cuûa tieáng ñeïp, moät goïn.
tieáng giaûi tieáng thöù tieáng hay. - Luaän cöù xaùc
Vieät thích) Vieät ñaùng, toaøn dieän,
chaët cheõ.
3 Ñöùc Phaï Ñöùc Ñöùc Baùc giaûn dò trong - Daãn chöùng cuï
tính m tính tính moïi phöông dieän : theå, toaøn dieän,
giaûn Vaên giaûn giaûn Böõa côm (aên), ñaày söùc thuyeát
dò Ñoàn dò dò caùi nhaø (ôû), loái phuïc.
cuûa g cuûa cuûa soáng, caùch noùi - Keát hôïp chöùng
Baùc Baùc Baùc vaø vieát. Söï giaõn minh vôùi giaûi thích
Hoà Hoà Hoà dò aáy ñi lieàn vôùi vaø bình luaän.
söï phong phuù, - Lôøi vaên gaûn dò,
roäng lôùn veà ñôøi giaøu caûm xuùc.
soáng tinh thaàn ôû
Baùc.
yù Hoaø Vaên Vaên - Nguoàn goác - Trình baøy vaán ñeà
nghóa i chöôn chöông cuûa vaên chöông phöùc taïp moät
vaên Than g vaø vaø yù laø ôû tình thöông caùch ngaén goïn,
chöông h yù nghóa ngöôøi, thöông giaûn dò, deã hieåu.
nghóa cuûa muoân loaøi, - Lôøi vaên giaøu
cuûa noùi muoân vaät. caûm xuùc, hình
4
noù ñoái - Vaên chöông hình aûnh
ñoái vôùi dung vaø saùng
vôùi con taïo ra söï soáng,
con ngöôøi nuoâi döôõng vaø
ngöôø laøm giaøu cho tình
i caûm con ngöôøi.
Hoaït ñoäng 2 : Cuûng coá hieåu bieát veà ñaëc tröng cuûa vaên nghò
luaän qua söï ñoái saùnh vôùi loaïi hình tröõ tình vaø töï söï.
- HS trình baøy söï chuaån bò caâu 3 phaàn a,b – HS boå sung. – GV söûa
vaø ghi baûng.
Theå loaïi Yeáu toá
Truyeän Coát truyeän, nhaân vaät, nhaân vaät keå chuyeän.
Kyù Nhaân vaät, nhaân vaät keå chuyeän.
Thô töï söï Coát truyeän, nhaân vaät, nhaân vaät keå chuyeän, vaàn,
Thô tröõ tình nhòp.
Tuyø buùt Vaèn, nhòp.
Nghò luaän (nhaân vaät) nhaân vaät keå chuyeän.
Luaän ñeà, luaän ñieåm, luaän cöù.
? Caùc caâu tuïc ngöõ trong baøi 17, 18 coù theå coi laø vaên baûn nghò luaän
ñaëc bieät ñöôïc khoâng ? Vì sao?
(Hai baøi tuïc ngöõ coù theå ñaët vaøo cuïm baøi vaên baûn NL ñaëc bieät vì
nhöõng caâu tuïc ngöõ aáy nhö moät luaän ñieåm söùc tính khaùi quaùt
nhöõng nhaän xeùt, kinh nghieäm cuûa daân gian veà töï nhieân, xaõ hoäi, con
ngöôøi.
Hoaït ñoäng 3 : Höôùng daãn luyeän taäp.

- GV ñöa ra moät vaøi baøi luyeän taäp ñeå cuûng coá hieåu bieát cuûa HS
veà vaên nghò luaän.
VD : Em haõy ñaùnh giaù daâu + vaøo caâu traû lôøi ñuùng
* Moät baøi thô tröõ tình :
a) Khoâng coù coát truyeän vaø nhaân vaät.
b) Khoâng coù coát truyeän nhöng coù theå coù nhaän xeùt.
c) Chæ bieåu hieän tröïc tieáp tình caûm, caûm xuùc qua hình aûnh
thieân nhieân, con ngöôøi hoaëc söï vieäc.
d) Coù theå bieåu hieän giaùn tieáp tình caûm, caûm xuùc qua hình
aûnh thieân nhieân, con ngöôøi hoaëc söï vieäc.
* Trong vaên baûn nghò luaän :
a) Khoâng coù coát truyeän vaø nhaân vaät.
b) Khoâng coù yeáu toá mieâu taû, töï söï.
c) Coù theå bieåu hieän tình caûm, caûm xuùc.
d) Khoâng söû duïng phöông thöùc bieåu caûm.
* Tuïc ngöõ coù theå coi laø :
a) Vaên baûn nghò luaän.
b) Khoâng phaûi laø vaên baûn nghò luaän.
c) Moät loaïi vaên baûn nghò luaän ñaëc bieät ngaén goïn.
Hoaït ñoäng 4 : Toång keát ghi nhôù
→ Ghi baûng : Ghi nhôù SGK/75
4. Cuûng coá :
- Em hieåu theá naøo laø nghò luaän ?
- Vaên nghò luaän phaân bieät vôùi caùc theå loaïi töï söï, tröõ tình hình
chuû yeáu ôû nhöõng ñieåm naøo?
5. Daën doø :
- Hoïc thuoäc ghi nhôù SGK/75.
- Soaïn baøi “Duøng cuïm Chuû vò ñeå môû roäng caâu”
Tuaàn : 26 DUØNG C-V ÑEÅ MÔÛ ROÄNG CAÂU
Tieát : 102

- Hieåu ñöôïc theá naøo laø duøng cuïm chuû vò (C-V) ñeå môû roäng caâu
(töùc duøng cuïm C.V ñeå laøm thaønh phaàn caâu hoaëc thaønh phaàn
cuûa cuïm töø.
- Naém ñöôïc caùc tröôøng hôïp duøng C-V ñeå môû roäng caâu.
+ Theá naøo laø vaên nghò luaän ?
+ Phaân bieät vaên NL vôùi caùc theå loaïi töï söï, tröõ tình.
3 Baøi môùi :
* Giôùi thieäu baøi môùi : Trong khi noùi vaø vieát, ngöôøi ta coù theå
duøng nhöõng keát caáu coù hình thöùc gioáng caâu ñeå môû roäng caùc
thaønh phaàn nhö : chuû ngöõ vò ngöõ, ñònh ngöõ. Tieát hoïc hoâm nay
chuùng ta seõ tìm hieåu theá naøo laø “duøng cuïm C-V laøm thaønh phaàn
caâu”

Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu caùch duøng I. Theá naøo laø cuïm C-V
cuïm C-V ñeå môû roäng saâu caâu. ñeå môû roäng :
- Cho HS ñoïc ví duï SGK/68 A- Tìm hieåu baøi :
? Xaùc ñònh noàng coát cuûa caâu ? VD : Vaên chöông // gaây cho
? Tìm caùc cuïm danh töø coù trong caâu ta nhöõng tình caûm ta
treân ? khoâng coù, luyeän nhöõng
(nhöõng tình caûm ta khoâng coù tình caûm ta saün coù.
nhöõng tình caûm ta saün coù)
? Em haõy phaân tích caáu taïo cuûa
nhöõng cuïm danh töø vöøa tìm ñöôïc.
(nhöõng : ñònh ngöõ chæ löôïng ñöùng
tröôùc danh töø vöøa trung taâm
tình caûm : danh töø trung taâm.
ta khoâng coù, ta coù saün → ñònh ngöõ
ñöùng sau danh töø trung taâm)
? Vaäy caùc ñònh ngöõ ta khoâng coù, ta
saün coù ñöôïc caáu taïo nhö theá naøo ?
(→ laø moät keát caáu C-V)
⇒ Ta goïi caâu treân laø caâu coù cuïm C-V
laøm ñònh ngöõ.
? Nhöõng keát caáu caâu coù hình thöùc B- Ghi nhôù : SGK /68
gioáng caâu ta goïi laø gì ? Cho HS ñoïc ghi
nhôù SGK/68
Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu caùc II. Caùc tröôøng hôïp duøng
tröôøng hôïp duøng cuïm C-V ñeå môû cuïm C-V laøm thaønh
roäng caâu phaàn caâu :
- Tìm cuïm C-V laøm thaønh phaàn caâu A – Tìm hieåu baøi :
hoaëc thaønh phaàn cuûa cuïm töø trong
caâu. 1- Chò Ba / ñeán // khieán toâi
- Baèng caùch ñaët caâu hoûi, GV giuùp HS raát vui vaø C V
tìm caùc cuïm C-V vaø xaùc ñònh vai troø vöõng taâm
cuûa chuùng trong caâu. CN VN
- Ñieàu gì khieán ngöôøi noùi (toâi) vui ⇒ Cuïm C-V laøm chuû ngöõ.
möøng vaø vöõng taâm → Chò Ba ñeán ⇒
Cuïm C-V laøm chuû ngöõ.
- Khi baét ñaàu khaùng chieán, nhaân daân 2- Khi baét ñaàu khaùng
ta nhö theá naøo ? chieán, nhaân daân ta// tinh
(tinh thaàn haêng haùi) thaàn / haêng haùi.
⇒ Cuïm C-V laøm vò ngöõ. ⇒ Cuïm C-V laøm vò ngöõ.
- Chuùng ta coù theå noùi gì ? (→ Trôøi sinh 3. Chuùng ta // coù theå noùi
ra laù sen ñeå bao boïc coám, cuõng nhö raèng trôøi / sinh laù sen ñeå
trôøi sinh coám naèm uû trong laù sen) bao boïc coám, cuõng nhö trôøi
sinh coám naèm uû trong laù
sen.
- Noùi ñuùng thì phaåm giaù cuûa tieáng ⇒ Cuïm C-V laøm boå ngöõ.
Vieät chæ môùi thaät söï ñöôïc xaùc ñònh 4. Noùi ñuùng thì phaåm giaù
vaø ñaûm baûo töø ngaøy naøo ? (→ töø cuûa tieáng Vieät // chæ môùi
ngaøy CM thaùng 8 /thaønh coâng) thaät söï ñöôïc xaùc ñònh vaø
ñaûm baûo töø ngaøy CM
thaùng 8 /thaønh coâng.
⇒ Cuïm C-V laøm ñònh ngöõ.
-Caùc thaønh phaàn naøo coù theå ñöôïc caáu B- Ghi nhôù : SGK/69
taïo baèng cuïm C-V?
- Cho HS ñoïc ghi nhôù :
Hoaït ñoäng 3 : Laøm baøi taäp trang 69 III. Luyeän taäp : SGK
a) Ñôïi ñeán luùc vöøa nhaát, maø chæ rieâng nhöõng ngöôøi chuyeân
moân / môùi ñònh ñöôïc, ngöôøi ta gaët // mang veà.
⇒ Cuïm C-V laøm phuï ngöõ trong cuïm danh töø.
b) Trung ñoäi tröôûng bính // khuoân maët / ñaày ñaën.
⇒ Cuïm C-V laøm vò ngöõ.
c) Khi caùc coâ gaùi Voøng / ñoã gaùnh, giôø töøng lôùp laù sen, chuùng
ta // thaáy hieän ra töøng laù coám, saïch seõ vaø tinh khieát, khoâng
coù maûy may moät chuùt buïi naøo.
⇒ Coù 2 cuïm C-V ñöôïc duøng ñeå môû roäng caâu : moät laøm phuï
ngöõ trong cuïm danh töø vaø moät laøm phuï ngöõ trong cuïm ñoäng
töø.
d) Boãng moät baøn tay ñaäp vaøo vai khieán haén giaät mình.
⇒ Cuïm C-V laøm chuû ngöõ vaø laøm vò ngöõ.
4. Cuûng coá :
- Cho HS ñoïc laïi 2 ghi nhôù trong SGK.
5. Daën doø :
- Hoïc baøi.
- Soaïn baøi “Tìm hieåu chung veà pheùp laäp luaän giaûi thích”
Tuaàn : 26 TRAÛ BAØI VIEÁT SOÁ 5
Tieát : 103 BAØI KIEÅM TRA VAÊN – BAØI TIEÁNG
VIEÄT

- Qua vieäc nhaän xeùt, traû vaø chöõ 3 baøi kieåm tra vieát trong 3 tieát
(90, 95, 96, 98) thuoäc caû 3 phaân moân TV, TLV vaø vaên hoïc giuùp HS
cuûng coá nhaän thöùc vaø kó naêng toång hôõp ngöõ vaên ñaõ hoïc ôû 5
tuaàn ñaàu cuûa HKII.
- Phaân tích loãi sai trong baøi laøm cuûa baûn thaân, töï söûa treân lôùp
vaø ôû nhaø.
- Duøng cuïm C-V ñeå môû roäng caâu laø gì ? Cho ví duï.
- Vieát ñoaïn vaên söû duïng caâu coù cuïm C-V ñeå môû roäng.
3 Baøi môùi :
Hoaït ñoäng 1 : Traû baøi TV I - Traû baøi TV :
- GV nhaän xeùt chung veà baøi laøm, öu 1/ Nhaän xeùt chung :
nhöôïc ñieåm. - HS hieåu baøi, vaän duïng
kieán thöùc ñaõ hoïc laøm baøi
toát.
- Moät soá ít chöa naém vöõng
- GV söûa baøi (theo ñaùp aùn cuûa baøi kieán thöùc, laøm baøi chöa
kieåm tra) ñaït yeâu caàu.
- HS töï söûa vaøo baøi laøm cuûa mình. 2/ Söûa baøi :
Hoaït ñoäng 2 : Traû kieåm tra vaên. II – Traû baøi kieåm tra vaên
- GV nhaän xeùt chung veà baøi laøm cuûa :
HS. 1/ Nhaän xeùt chung :
- Ña soá HS naém ñöôïc yeâu
caàu ñeà, coù hoïc vaø hieåu
baøi → laøm baøi toát.
- Moät soá ít coøn löôøi hoïc,
- GV söûa baøi chung. laøm chöa ñaït yeâu caàu cuûa
ñeà.
2/ Söûa baøi :
Hoaït ñoäng 3 : Traû baøi taäp laøm III - Traû baøi TLV :
vaên Ñeà baøi : Nhaân daân ta
- GV ghi laïi ñeà taäp laøm vaên. thöôøng noùi : Coù chí thì neân.
Haõy chöùng minh tính ñuùng
ñaén cuûa caâu tuïc ngöõ.
- Höôùng daãn tìm hieåu laïi ñeà baøi. 1/ Nhaän xeùt chung :
+ Theå loaïi : chöùng minh. + Öu ñieåm : HS naém ñöôïc
+ Noäi dung : coù chí thì neân. yeâu caàu ñeà, naém vöõng theå
+ Giôùi haïn ñeà : trong cuoäc soáng loaïi, laøm baøi töông ñoái toát.
vaø vaên thô. + Khuyeát ñieåm :
- GV söûa baøi chung. - 1 soá baøi chöa naém ñöôïc
yeâu caàu theå loaïi, baøi laøm
loän xoän sô saøi.
- 1 soá baøi neâu daãn chöùng
coøn vuïn vaët, khoâng thuyeát
phuïc, chöa tieâu bieåu, chöa
phaân tích ñöôïc.
- GV söûa loãi cho HS - 1 soá baøi sa vaøo lieät keâ
(Laáp 1 soá baøi maéc loãi cuûa caùc lôùp daãn chöùng.
– söûa cho HS) - Chöa lieân keát ñöôïc caùc
ñoaïn MB, TB, KB.
- Boá chuïc chöa caân ñoái.
- GV choïn ñoïc nhöõng hoaøn chænh, ñaït 2/ Söûa loãi :
yeâu caàu. 1. Kieán thöùc :
- GV yeâu caàu HS veà nhaø tieáp tuïc söûa
loãi trong baøi laøm cuûa mình theo nhaän 2. Chính taû :
xeùt cuûa GV.
3. Loãi ngöõ phaùp – dieãn ñaït
:
4. Cuûng coá :
- Nhaéc laïi yeâu caàu cuûa 1 baøi vaên chöùng minh.
5. Daën doø :
- Söûa baøi.
- Soaïn baøi : Tìm hieåu chung veà pheùp laäp luaän giaûi thích.
Baøi TV :
Lôùp Sæ soá Gioûi % Khaù % TB % Yeáu % Keùm %
Baøi Vaên :
Baøi TLV :

Tuaàn : 26 TÌM HIEÅU CHUNG VEÀ PHEÙP LAÄP LUAÄN GIAÛI
THÍCH
Tieát : 104

- Naém ñöôïc muïc ñích, tính chaát vaø caùc yeáu toá cuûa pheùp laäp luaän
giaûi thích.

3 Baøi môùi :
* Giôùi thieäu baøi môùi : Trong cuoäc soáng coù nhieàu ñieàu môùi laï
maø ta caàn hieåu bieát. Töø ñoù naûy sinh nhu caàu caàn giaûi thích. Coù
hieåu bieát toát, nhaän thöùc toát thì con ngöôøi môùi coù haønh ñoäng
ñuùng ñaén vaø phuø hôïp. Nhö vaäy, muïc ñích cuûa giaûi thích ñeå nhaän
thöùc, hieåu roõ söï vaät, hieän töôïng laøm cho ngöôøi nghe saùng toû,
ñoàng tình vaø bò thuyeát phuïc. Tieát hoïc hoâm nay seõ giuùp caùc em
hieåu roõ theá naøo laø kieåu baøi nghò luaän giaûi thích.

Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu nhu caàu I – Muïc ñích vaø phöông
giaûi thích trong ñôøi soáng. phaùp giaûi thích :
A – Tìm hieåu baøi :
? Trong ñôøi soáng, nhöõng khi naøo * Trong cuoäc soáng :
ngöôøi ta caàn ñöôïc giaûi thích ? - Khi gaëp nhöõng hieän töôïng
? Haõy neâu moät soá caâu hoûi veà nhu caàu laï, nhöõng ñieàu ta chöa hieåu
giaûi thích haèng ngaøy? roõ thì nhu caàu giaûi thích
GV gôïi yù vaøo caùc loaïi caâu : Vì sao ? ñeå naûy sinh.
laøm gì ? laø gì ? coù yù nghóa gì ? - Vì sao laïi coù nguyeät thöïc ?
- Baûo veä röøng ñeå laøm gì ?
- Vì sao nöôùc bieån maën ? …
? Muoán traû lôøi, töùc laø giaûi thích ñöôïc - Phaûi : ñoïc, nghieân cöùu …
caùc vaán ñeà neân treân thì phaûi laøm → coù tri thöùc môùi giaûi thích
theá naøo ? ñöôïc.
Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu pheùp laäp * Trong vaên baûn “Loøng
luaän giaûi thích : khieâm toán”…
- Cho HS ñoïc vaên baûn “Loøng khieâm
toán” Giaûi thích vaán ñeà : Loøng
? Baøi vaên giaûi thích vaán ñeà gì vaø giaûi khieâm toán.
thích nhö theá naøo? - Giaûi thích baèng caùch :
Em haõy choïn vaø ghi vaøo vôû nhöõng + So saùnh caùc söï vaät,
caâu ñònh nghóa nhö : Loøng khieâm toán hieän töôïng trong ñôøi soáng
coù theå coi laø moät baûn tính … haøng ngaøy.
Ñoù coù phaûi laø moät caùch giaûi thích + Neâu ñònh nghóa.
khoâng ? Vì sao ?
- Theo em, caùch lieät keâ caùc bieåu + Keå ra caùc bieåu hieän.
hieän cuûa khieâm toán, caùch ñoái laäp - Chæ ra maët lôïi, haïi,
giöõa ngöôøi khieâm toán vaø keû khoâng nguyeân nhaân.
khieâm toán coù phaûi laø caùch giaûi
thích khoâng ?
- Vieäc chæ ra caùi lôïi cuûa khieâm toán, B- Ghi nhôù : SGK/71
caùi haïi cuûa khoâng khieâm toán vaø
nguyeân nhaân cuûa thoùi khoâng khieâm
toán coù phaûi laø noäi dung cuûa giaûi
thích khoâng ? II – Luyeän taäp :
- Qua nhöõng ñieåm treân, em hieåu theá
naøo laø laäp luaän giaûi thích ?
- HS ruùt ra keát luaän.
Cho HS ñoïc ghi nhôù.
Hoaït ñoäng 3 : Höôùng daãn luyeän taäp Vaên baûn : “Loøng nhaân
- Cho HS ñoïc vaên baûn vaø yeâu caàu. ñaïo”…
- Höôùng daãn caùch laøm. - Vaán ñeà ñöôïc giaûi thích :
Loøng nhaân ñaïo
- Phöông phaùp giaûi thích.
+ Neâu ñònh nghóa : loøng
nhaân ñaïo laø loøng bieát
thöôøng ngöôøi.
+ Theá naøo laø loøng nhaân
ñaïo ?
(Neâu caùc bieåu hieän cuûa
loøng thöông ngöôøi)
+ Höôùng haønh ñoäng : caàn
phaûi haùt huy loøng nhaân
ñaïo.
4. Cuûng coá :
- Theá naøo laø laäp luaän giaûi thích ?
5. Daën doø :
- Hoïc baøi.
- Soaïn baøi “Soáng cheát maëc bay”
Ngaøy daïy : 21/03/2005
Tuaàn : 27
Tieát : 105 + 106 SOÁNG CHEÁT MAËT BAY
Phaïm
Duy Toán
- Hieåu ñöôïc giaù trò ngheä thuaät hieän thöïc, taám loøng nhaân ñaïo
cuûa taùc giaû vaø thaønh coâng ngheä thuaät trong truyeän ngaén “Soáng
cheát maëc bay”
- Nhu caàu thöïc hieän vaên giaûi thích ?
- Trình baøy muïc ñích, tính chaát vaø caùc yeáu toá cuûa baøi vaên giaûi
thích ?
3 Baøi môùi :
* Giôùi thieäu baøi môùi : “Soáng cheát maët bay” cuûa Phaïm Duy Toán
coù theå coi laø 1 truyeän ngaén hieän ñaïi ñaàu tieân cuûa VN. Laø boâng
hoa ñaàu muøa veà giaù trò tö töôûng vaø ngheä thuaät ñaëc saéc ñaëc
bieät, laø ngheä thuaät ñoái laäp, taêng caáp. Nhaøvaên ñaõ coù moät söï
ñoùng goùp lôùn trong vieäc phaûn aùnh thöïc traïng XHVN trong nhöõng
naêm ñaàu theá kyû. Caâu chuyeän mang moät giaù trò nhaân ñaïo vaø
pheâ phaùn saâu saéc → Vaøo baøi.
Tieán trình toå chöùc caùc hoaït Ghi baûng
ñoäng daïy hoïc
Hoaït ñoäng 1: HS ñoïc phaàn chuù I- Giôùi thieäu taùc giaû –
thích. taùc phaåm :
? Em hieåu bieát gì veà taùc giaû ? 1- Taùc giaû : SGK/79
- Laø caây buùt xuaát saéc nhaát vieát
veà truyeän ngaén nhöõng naêm ñaàu
theá kyû (xx)
- Laø nhaø vaên coù loøng nhaân ñaïo
saâu saéc. 2- Taùc phaåm :
? Em hieåu nhö theá naøo veà truyeän a) Laø truyeän ngaén hieän
ngaén hieän ñaïi ? So saùnh vôùi truyeän ñaïi ñaàu tieân vieát baèng chöõ
ngaén Trung ñaïi vaø tieåu thuyeát ? quoác ngöõ.
Truyeän ngaén hieän ñaïi : Xuaát hieän
muoän (xx)
- Vieát baèng vaên xuoâi tieáng Vieät
hieän ñaïi, thieân veà keå chuyeän gaàn
vôùi kyù, vôùi söï vieäc coát truyeän
phöùc taïp – höôùng vaøo khaéc hoaï
baûn chaát quan heä nhaân sinh vaø ñôøi
soáng con ngöôøi.
-Caâu chuyeän dieãn ra trong thôøi gian
haïn cheá. b) Toùm taét truyeän :
* Truyeän Trung ñaïi : - Vieát baèng chöõ Truyeän xaûy ra ôû Baéc Boä
Haùn. vaøo luùc 1 giôø ñeâm, nöôùc
- Thieân veà hö caáu, coát truyeän soâng Nhò Haø leân to– khuùc
ñôn giaûn ñeâ X, xaõ X saép bò vôõ. Daân
- Theâm vaøi muïc ñích giaùo huaán. phu haøng traêm ngöôøi keùo
* Tieåu thuyeát : - Chieám lónh ñöôïc ñeán lo sôï ñeâ hoûng. Nhöng
trong söï toaøn veïn ñaày ñaën cuûa noù. trong ñình vaãn ñeøn thaép
- Nhaân vaät trong tieåu thuyeát thöôøng saùng tröng, keû haàu ngöôøi
phöùc taïp phaûn aùnh nhieàu moái quan haï taáp naäp cho
heä XH… “ Quan phuï maãu” ñaùnh toå
- Coát truyeän vaø thôøi gian ña chieàu, toâm. Tröôùc nguy cô ñeâ vôõ
ña tuyeán. nhai laïi vaø quan vaãn thaûn
? Em toùm taét truyeän “Soáng cheát nhieân ñaùnh baøi vaø thôø ô
maëc bay” ? tröôùc caûnh töôïng lo sôï cuûa
- Cho 2 HS toùm taét truyeän → daân. Cuoái cuøng quan thaéng
nhaän xeùt baøi, ñeâ vôõ daãn ñeán caûnh
- GV toùm taét laïi. thaûm saàu
? Qua toùm taét vaø vieäc ñoïc ôû nhaø c) Boá cuïc : 3 ñoaïn
em chia boá cuïc cuûa truyeän ? - HS +Töø ñaàu … hoûng maát ; Nguy
chia ñoaïn cô ñeå vôõ vaø söï choáng ñôõ
- GV choát laïi. cuûa ngöôøi daân.
Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu vaên baûn +Tieáp … Dieáu maøy ! : Caûnh
HS ñoïc theo ñoaïn–vöøa keát hôïp phaân quan vaø nha laïi ñaùnh toå
tích. toâm.
S ñoïc ñoaïn 1/74, 75. + Coøn laïi : caûnh ñeâ vôõ –
? Haõy chæ ra 2 maët töông phaûn : quan thaéng baøi.
Töông phaûn giöõa caûnh daân hoä II- Tìm hieåu vaên baûn :
ñeâ vaø caûnh quan ôû trong tænh ? 1- Caûnh vôõ ñeâ vaø caûnh
- Caûnh vôû ñeâ ôû ñoaïn 1 – HS tìm trong ñình:
chi tieát (SGK/74)
HS ñoïc ñoaïn 2/75, 76, 77
? Tieáp tuïc tìm chi tieát töông phaûn
giöõa daân hoä ñeâ vaø quan phuï
maãu ?
- Daân : Nhoán nhaùo, lo sôï, baát
löïc tröôùc söùc nöôùc, söùc trôøi.
- Quan : Uy nghi, ñöôøng beä, nhaøn
nhaõ (HS tìm chi tieát ôû ñoaïn 2/75, 76,
77)
HS ñoïc tieáp ñoaïn 3/77
?Tieáp tuïc töø caûnh töông ñoái laäp trong
ñoaïn 3 ?
- Khi tieát ôû ñoaïn 3/77.
? Caûnh töôïng ngöôøi daân trong caûnh
vôõ ñeâ nhö theá naøo ?
- Nhaø vaên ñaõ mieâu taû raát chi
tieát cuï theå taïi hoïa cuûa thieân nhieân
ñang daùng xuoáng ñaàu ngöôøi daân lao
ñoäng. Hoï ñang coá heát söùc ñeå heø
ñeâ nhöng voâ voïng -> rôi vaøo caûnh
thaûm saàu.
? Caûnh töôïng vaø thaùi ñoä cuûa quan
khi heä ñeâ nhö theá naøo ?
- Caûnh töôïng trong ñình nhö 1 trieàu
ñình con, traät töï toân nghieâm, ñaày
ñuû tieän nghi, khoâng coù moät chuùt lo
aâu, maø nhaøn nhaõ, ñam meâ côø baïc
-> chuùng ñang say vôùi nieàm vui phi
nhaân tính. a) Caûnh vôõ b) Caûnh
? Nhaø vaên ñaõ söû duïng BPNT gì ? ñeâ trong ñình
- Töông phaûn - Ñình vöõng
- Taêng caáp - Trôøi möa chaõi, cao
? Taïi sao taùc giaû laïi chuù yù mieâu taû taàm taû raùo caùch xa
kyõ söï ñam meâ ñaùnh baøi cuûa quan ? khuùc ñeâ
GV giaûng. saép vôõ.
? Taùc duïng cuûa bieän phaùp ngheä - Nöôùc soâng - Khoâng khí
thuaät ñoù ? daâng to, tónh mòch
- Hai caûnh töôïng cuõng dieãn ra cuoàn cuoän trang
moät thôøi ñieåm. Cuøng 1 ñòa ñieåm, boác leân. nghieâm,
cuûa nhöõng con ngöôøi coù chung 1 ñeøn saùng
nhieäm vuï → 2 caùch hoaøn toaøn traùi - Daân phu tröng.
ngöôïc nhau, traùi ngöôïc ñeán khoù tin – haøng traêm, - Quan uy
qua haøng loaït chi tieát toâ ñaäm töông nghìn ngöôøi nghi, cheãm
phaûn sinh ñoäng gôïi caûm → giuùp coá heát söùc cheä, nhaøn
ngöôøi ñoïc caûm nhaän heát söï voâ heä ñeâ - Tình nhaõ, ñaày
traùch nhieäm cuûa caùc quan phuï maãu caûnh thaät ñuû nghi
ñoái vôùi daân vaø thaáy roõ noãi thoáng laø thaûm. thöùc, ñaày
khoå cuûa nhöõng ngöôøi daân voâ toäi. - Daân xao ñuû tieän
Haén khoâng heà maûy may ñoäng loøng xaùc goïi nghi.
tröôùc noãi khoå cuûa daân. nhau, tieáng - Quan : Ñam
Haén thôø ô, döûng döng, voâ traùch troáng, tieáng meâ toå toâm
nhieäm tröôùc sau nhö moät vaãn laø oác thoåi voâ “ñeâ vôõ
thaùi ñoä “ soáng cheát maëc bay” hoài- lo thay, maëc ñeâ …
→Töø ñoù khôi daäy ngöôøi ñoïc söï caûm nguy thay. khoâng baèng
thoâng, phaãn noä, … - Daân coá nöôùc baèng
? Qua phaân tích treân em haõy neâu heát söùc cao thaáp.
nhaän xeùt veà giaù trò noäi dung vaø nhöng voâ - Quan huø
giaù trò ngheä thuaät cuûa truyeän ? voïng, doïa, quaùt
(nhaän xeùt ngoân ngöõ, hình töôïng söùc ngöôøi naït : “ Ñeâ
nhaân vaät ?) khoâng ñòch vôõ roài …)
- HS traû lôøi. noåi söùc oâng caùch
- GV giaûng choát yù. trôøi. coå chuùng
maøy, boû tuø
chuùng maøy”
- Ñeâ vôõ – - Quan : UØ
Daân rôi vaø baøi lôùn,
caûnh thaûm ñaéc yù :
saàu ngaøi vöøa
cöôøi vöøa
noùi
“ UØ! Thoâng
⇒ Thieân taâm chi chi
nhieân ñang naûy!”
ñe doïa cuoäc ⇒ Toân
Hoaït ñoäng 3 : Toång keát baøi soáng ngöôøi nghieâm traät
? Neâu yù nghóa truyeän ngaén “ Soáng daân troâng töï, quan uy
cheát maëc bay” ? thaät thaûm nghi, ñöôøng
- GV giaûng choát yù saàu. beä, nhaøn
- HS ñoïc ghi nhôù SGK/83 nhaõ vôùi
nieàm vui phi
nhaân tính
⇒ Pheùp töông phaûn keát hôïp
taêng caáp ñaõ leân aùn gay
gaét cuoäc soáng xa hoa
höôûng laïc, thaùi ñoä maët bay
Hoaït ñoäng 4 : Luyeän taäp cuûa nhöõng keû caàm quyeàn.
1) Em haõy neâu caûm nghó veà Söï thoâng caûm saâu saéc
nhaân vaät quan phuï maãu : tröôùc noåi thoâng khoå cuûa
2) Baøi taäp 1/83 ngöôøi daân.
2. Giaù trò taùc phaåm :
a) Giaù trò noäi dung :
- Giaù trò hieän thöïc :
Phaûn aùnh chaân thöïc söï
ñoái laäp giöõa cuoäc soáng
cuûa nhaân daân vaø cuoäc
soáng cuûa boïn quan laïi.
- Giaù trò nhaân ñaïo :
Theå hieän loøng thöông
caûm chaân thaønh tröôùc cuoäc
soáng laàm than cô cöïc cuûa
ngöôøi daân tröôùc hoïa “ do taïi
trôøi aùch nöôùc”
b) Giaù trò ngheä thuaät :
Keát hôïp nhuaàn nhuyeãn
giöõa 2 pheùp töông phaûn vaø
taêng caáp. Ngoân nhöõ sinh
ñoäng, mieâu taû cuï theå nhaát
khaéc hoaï roõ tính caùch nhaân
vaät.
III- Ghi nhôù : Hoïc sgk/83
VI- Luyeän taäp :

1) Neâu ñaëc ñieåm nhaân vaät
vaø caûm nghó :
- Ñaëc ñieåm : + Soáng xa
hoa, nhaøn nhaõ höôûng laïc.
+ Thôø ô voâ traùch nhieäm,
hoáng haùch ñoäc aùc.
- Caûm nghó : Caêm gheùt,
phaån uaát teân quan xaáu xa
coù loái soáng “ Soáng cheát
maëc bay”
2) Baøi taäp 1/83.
4. Cuûng coá :
- Neâu giaù trò noäi dung, ngheä thuaät cuûa truyeän ?
- Caûm nghó cuûa em sau khi hoïc xong baøi vaên naøy ?
5. Daën doø :
- Hoïc baøi hoïc trong vôû
- Laøm baøi taäp 2/83
- Chuaån bò baøi “ Caùch laøm baøi vaên GT” SGK/84.
Tuaàn : 27
Tieát : 107 CAÙCH LAØM BAØI VAÊN GIAÛI
THÍCH

- Naém ñöôïc caùch thöùc cuï theå trong vieäc laøm 1 baøi vaên laäp
luaän giaûi thích.
- Bieát ñöôïc nhöõng ñieàu caàn löu yù vaø nhöõng loãi caàn traùnh trong
luùc laøm baøi.
- Neâu giaù trò noäi dung vaø ngheä thuaät baøi “ Soáng cheát maëc
bay”. Caûm nghó cuûa em veà teân quan phuï maãu ?
- YÙ nghóa cuûa truyeän “ Soáng cheát maëc bay”. Em neâu roõ ñaëc
ñieåm tính caùch cuûa quan phuï maãu trong truyeän ?
3 Baøi môùi :
Caùc em hieåu nhö theá naøo thì ta coù nhu caàu giaûi thích. Vaø ñeå cho
ngöôøi ñoïc ngöôøi nghe hieåu roõ hieåu ñuùng 1 vaán ñeà naøo ñoù ta coù
raát nhieàu caùch ñeå giaûi thích.
Nhöng ñeå 1 baøi vaên giaûi thích hay ta phaûi thöïc hieän ñaày ñuû caùc
böôùc nhö tìm hieåu ñeà, tìm yù, laäp daøn yù … Baøi hoïc hoâm nay giuùp
caùc em nhöõng ñieàu ñoù.

Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu ñeà
? HS nhaéc laïi caùch laøm 1 baøi vaên I- Caùc böôùc laøm baøi
chöùng minh ? vaên giaûi thích :
- Tìm hieåu ñeà – Tìm yù * Ñeà baøi : Nhaân daân ta
- Laäp daøn yù coù caâu tuïc ngöõ
- Vieát thaønh baøi. “ Ñi moät ngaøy ñaøng hoïc
→ Ñaây cuõng laø caùc böôùc chung moät saøng khoân”. Haõy
baét buoäc cuûa taát caû caùc kieåu baøi giaûi thích (laøm saùng toû
laøm vaên. noäi dung caâu tuïc ngöõ ñoù)
Ñaëc bieät laø baøi vaên nghò luaän * Caùc böôùc laøm baøi :
chöùng minh: phaûi tìm hieåu ñeà. Xaùc
ñònh ñuùng nhieäm vuï nghò luaän maø
ñeà baøi yeâu caàu ôû phaàn môû baøi,
thaân baøi, keát baøi.
Môû baøi : Neâu ñöôïc luaän ñeà vaø ñònh
höôùng
Thaân baøi : - Dieãn giaûi roõ luaän ñeà
(neáu coù)
- Xaây döïng heä thoáng luaän
ñieåm →Chöùng minh roõ.
Keát baøi : Thoâng baùo luaän ñeà ñaõ
chöùng minh – neâu yù nghóa cuûa vieäc
chöùng minh.
? So saùnh caùch laøm baøi vaên CM vaø
GT ?
* Gioáng :
+ Taïo laäp vaên baûn nghò luaän.
+ Caùc böôùc tieán haønh nhö nhau.
+ Caùch tieán haønh khaùc nhau :
CM : Duøng daãn chöùng laø chuû
yeáu.
GT : Laäp luaän chuû yeáu baèng lyù 1/ Tìm hieåu ñeà – Tìm yù :
leû ñeå giaûng giaûi. - Yeâu caàu : giaûi thích
HS ñoïc kyõ ñeà baøi ñaõ cho. - Noäi dung : Ñi xa hoïc
? Böôùc ñaàu tieân trong vieäc taïo laäp VB ñöôïc nhieàu → môû roäng
laø böôùc naøo ? taàm hieåu bieát.
Haõy thöïc hieän vieäc tìm hieåu ñeà baøi ⇒ Tìm giôùi haïn, yeâu caàu
ñaõ cho ? vaø noäi dung
- Yeâu caàu gì ? Giaûi thích caâu tuïc cuûa ñeà.
ngöõ.
- Caâu TN coù noäi dung yù nghóa gì ?
GT nghóa ñen : ñi 1 ngaøy = ñi xa ; hoïc 1
saøng khoân : hoïc ñöôïc nhieàu -> môû
roäng taàm nhìn theâm hieåu bieát nhöng
coù saøng loïc löïa choïn. -Tìm yù : Ñaët caùc caâu hoûi :
? Tìm hieåu ñeà cho moät baøi vaên GT ta laø gì ? theá naøo?
phaûi laøm theá naøo ? Taïi sao ? phaûi laøm gì ?
- Ñaët caâu hoûi vaø töï traû lôøi caâu
hoûi ñeå tìm yeâu caàu, giôùi haïn vaø noäi
dung cuûa ñeà baøi.
Hoaït ñoäng 2 : Laäp daøn yù 2/ Laäp daøn yù :
? Neâu caùch môû baøi cho ñeà baøi GT a. Môû baøi :
treân? - Giôùi thieäu caâu TN : “ Ñi
- Cho HS töï laøm → GV söûa → ghi moät ngaøy ñaøng hoïc moät
baûng saøng khoân”
? Phaàn môû baøi trong baøi vaên GT - Khaùt voïng ñi xa ñeå môû
phaûi ñaït yeâu caàu gì ? roäng taàm maét.
- Phaûi mang ñònh höôùng GT. ⇒ Giôùi thieäu vaán ñeà caàn
- Phaûi gôïi nhu caàu ñöôïc hieåu (ND gt vaø gôïi ñònh höôùng giaûi
khaùi quaùt cuûa vaán ñeà GT) thích .
? Noäi dung caâu tuïc ngöõ ? b. Thaân baøi : Trieån khai
- Nghóa ñen : giaûi thích
+ Ñi 1 ngaøy ñaøng : ñi xa ñi nhieàu - Giaûi thích nghóa ñen, nghóa
töø nôi naøy sang nôi khaùc. boùng.
+ Hoïc 1 saøng khoân : Hoïc nhöõng ⇒ Ñaët caâu hoûi taïi sao ? vì
ñieàu môùi laï. sao ?
- Nghóa boùng : Ñi xa laø bieát nhieàu
ñieàu môùi laï môû roäng taàm hieåu bieát.
? Caâu TN ñuùc keát ñöôïc khaùi nieäm gì ?
- Laø khaùt voïng hieåu bieát, baøi hoïc
kinh nghieäm.
?Phaàn thaân baøi ta phaûi thöïc hieän
nhöõng nhieäm vuï gì ?
- Ñaët caùc caâu hoûi laø gì ? Vì sao ?
Sau ñoù töï traû lôøi caùc caâu hoûi ñoù
ñeå laàn löôït GT töøng noäi dung cuï theå.
? Phaàn keát baøi phaûi laøm nhieäm vuï gì c. Keát baøi :
? - Khaúng ñònh yù nghóa cuûa
- Neâu yù nghóa cuûa caâu tuïc ngöõ vaán ñeà
- Baøi hoïc baûn thaân - Lieân heä baûn thaân.
? Lôøi vaên trong baøi GT phaûi nhö theá
naøo ?
- Saùng suûa, deã hieåu vaø phaûi coù
söï lieân keát giöõa caùc ñoaïn.
Hoaït ñoäng 3 : Döïng ñoaïn vaên. 3/ Vieát baøi :
* HS ñoïc ñoaïn môû baøi SGK/85 * Môû baøi :
? Nhaän xeùt caùc ñoaïn môû baøi coù - Môû baøi tröïc tieáp.
ñaùp öùng naâng cao GT khoâng ? Coù - Môû baøi giaùn tieáp.
phaûi chæ 1 caùch môû baøi duy nhaát + Phaûn ñeà
khoâng ? + So saùnh
- Môû baøi ñaõ ñaùp öùng nhu caàu GT
ñuùng phöông phaùp :
C1 : vaøo vaán ñeà tröïc tieáp.
C2 :vaøo ñeà giaùn tieáp (phaûn
ñeà)
C3 : So saùnh
- Coù nhieàu caùch môû baøi Tröïc tieáp, * Thaân baøi :
giaùn tieáp, phaûn ñeà, so saùnh. Caùc ñoaïn thaân baøi phaûi
* HS ñoïc 3 caùch môû baøi SGK/85,86. ñaûm baûo tính lieân keát
? Laøm theá naøo ñeå ñoaïn ñaàu cuûa chaët cheõ vôùi nhau baèng
thaân baøi lieân keát vôùi ñoaïn môû noäi dung vaø caùc phöông
baøi ? Laøm theá naøo ñeå caùc ñoaïn tieän ngoân ngöõ.
lieân keát vôùi nhau ?
Ngoaøi töø “ Thaät vaäy” coù caùch naøo
khaùc khoâng ?
- Duøng caùc phöông tieän lieân keát
caâu baèng ngoân ngöõ : 1 töø, 1 cuïm töø,
1 caâu vaên.
- Noäi dung phaûi höôùng vaøo luaän
ñeà,
ñaûm baûo söï thoáng nhaát. * Keát baøi : Coù nhieàu
* HS ñoïc ñoaïn keát baøi SGK/86 caùch
? Keát baøi vöøa ñoïc trong SGK/86 cho - Taùn thaønh – khaúng
bieát baøi GT ñaõ xong chöa ? Coù phaûi ñònh
chæ coù 1 caùch keát baøi duy nhaát hay - Phaûn baùc – khaúng
khoâng ? ñònh
- Ñaõ keát thuùc baøi vaên. - Lieân heä baûn thaân
- Coù nhieàu caùch keát baøi nhöng
ñeàu phaûi ñaûm baûo noäi dung : Khaúng
ñònh yù nghóa cuûa vaán ñeà vaø lieân 4/ Ñoïc vaø söûa baøi :
heä baûn thaân. - Xem laïi noäi dung
? Sau khi laøm xong baøi phaûi ñoïc laïi - Söûa loãi duøng töø, loãi
baøi ñeå laøm gì ? caâu, loãi dieãn ñaït, loãi chính
- Söûa baøi : xem xeùt laïi noäi dung coù taû …
phuø hôïp khoâng ? töø ngöõ duøng coù II- Ghi nhôù : SGK/86
chính xaùc khoâng ? loãi chính taû, loãi
caâu, loãi dieãn ñaït…
? Muoán laøm toát 1 baøi vaên GT ta caàn
thöïc hieän nhöõng thao taùc naøo? Yeâu
caàu nhieäm vuï cuûa töøng thao taùc
ñoù?
- HS ñoïc ghi nhôù SGK/86
Hoaït ñoäng 4 : Luyeän taäp caùch III- Luyeän taäp :
vieát baøi 1- Vieát ñoaïn giaûi thích
Ñeà : ñaõ laøm cho saün ôû ñaàu nghóa ñen cho ñeà baøi cho
baøi. saün “ Ñi 1 ngaøy ñaøng hoïc 1
- Toå 1 vieát ñoaïn 1 saøng khoân”
- Toå 2 vieát ñoaïn 2 2- Vieát ñoaïn giaûi thích
- Toå 3 vieát ñoaïn 3 nghóa boùng cuûa ñeà.
- Toå 4 vieát caùc caâu chuyeån yù 3- Vieát ñoaïn giaûi thích nghó
giöõa caùc ñoaïn cuûa thaân baøi. saâu cuûa ñeà.
4. Cuûng coá : - Neâu caùc böôùc khi laøm baøi vaên GT ?
- Nhieäm vuï töøng phaàn trong daøn baøi vaên GT ?
5. Daën doø : - Hoïc kyõ baøi phaàn ghi nhôù SGK/86
- Xem kyõ baøi ghi “ Caùc böôùc laøm baøi vaên GT”
- Chuaån bò baøi môùi “ Luyeän taäp vaên GT”
Laäp daøn yù ñeà baøi SGK/87 : Caû lôùp
Laäp daøn yù ñeà 1/88 : Toå 1 Laäp daøn yù ñeà 2/88 : Toå
2
Laäp daøn yù ñeà 5/88 : Toå 3 Laäp daøn yù ñeà 3/88 : Toå
4
Tuaàn : 27 LUYEÄN TAÄP LAÄP LUAÄN GIAÛI THÍCH
Tieát : 108

- Cuûng coá nhöõng hieåu bieát veà caùch laøm baøi vaên laäp luaän
giaûi thích.
- Vaän duïng nhöõng hieåu bieát ñoù vaøo vieäc laøm moät baøi vaên
giaûi thích cho nhaän ñònh moät yù kieán veà moät vaán ñeà quen thuoäc
vôùi ñôøi soáng cuûa caùc em.
- Thao taùc khi laøm moät baøi vaên giaûi thích ?
- Lôøi vaên trong baøi vaên giaûi thích
3 Baøi môùi :

- HS cheùp ñeà baøi: Ñeà : Moät nhaø vaên coù
noùi : “ Saùch laø ngoïn
ñeøn saùng baát dieät cuûa
trí tueä con ngöôøi”. Haõy
Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu ñeà –Tìm yù laøm saùng toû noäi dung
? Ñeà yeâu caàu giaûi thích vaán ñeà gì ? caâu noùi ñoù.
Tìm caùc töø ngöõ quan troïng trong 1- Tìm hieåu ñeà:
ñeà ? - Yeâu caàu : giaûi thích
- Giaûi thích giaù trò cuûa saùch laøm saùng toû caâu noùi.
- Töø quan troïng: Saùch – ngoïn ñeøn - Noäi dung : Saùch laø
saùng baát dieät. ngoïn ñeøn saùng baát dieät.
- Theå loaïi : giaûi thích
Hoaït ñoäng 2: Laäp daøn yù 2- Laäp daøn yù :
- Cho HS laàn löôït traû lôøi caùc caâu a) Môû baøi :
hoûi 2a, b, c, d, e SGK/87 - Saùch laø ngöôøi baïn toát
– Saùch thoûa maõn taâm hoàn
? Neâu yù chính phaàn môû baøi ? trí tueä con ngöôøi… → Saùch
môû roäng chaân trôøi môùi.
- “Saùch laø ngoïn ñeøn
saùng … con ngöôøi”
b) Thaân baøi :
? Em suy nghóa gì veà ngoïn ñeøn saùng - GT nghóa boùng : (ñaët
baát dieät ? caâu hoûi Ngoïn ñeøn saùng
- HS traû lôøi baát dieät nghóa laø theá
- GV choát yù naøo ?)
? Vì sao noùi ñeáùn saùch laø nghó ñeán + Saùch chöùa ñöïng trí
trí tueä con ngöôøi ? Tìm VD minh hoïa ? tueä con ngöôøi : trí tueä laø :
tinh tuyù tinh hoa cuûa söï
hieåu bieát.
+ Ngoïn ñeøn saùng : roïi
chieáu, soi ñöôøng ñöa con
ngöôøi ra khoûi choán toái
taêm.
+ Ngoïn ñeøn baát dieät :
Ngoïn ñeøn saùng khoâng bao
giôø taét => Nguoàn saùng
baát dieät thaép leân töø trí
tueä con ngöôøi.
? Saùch coøn coù taùc duïng gì vôùi con - Saùch laø trí tueä con
ngöôøi nöõa ? ngöôøi :
+ Ñöa ta vaøo 1 theá giôùi
taâm hoàn con ngöôøi ñuû
caùc thôøi ñaïi.
+ Saùch chöùa ñuû loaïi trí
? Caâu noùi treân coù phaûi ca ngôïi, toân thöùc cuûa loaøi ngöôøi tích luyõ
vinh saùch hay khoâng ? khaùi nieäm bao ñôøi – Saùch
- Ñuùng laø moät ngöôøi thaày.
- Tìm theâm VD minh hoïa Mxim Goreki : “ Saùch môû
roäng tröôùc maét ta 1 chaân
trôøi môùi”
? Tình caûm thaùi ñoä cuûa em ñoái vôùi - Saùch laø ngöôøi baïn toát
saùch ? cuûa con ngöôøi :
+ Thö giaûn – luùc meät
moûi caêng thaúng.
+ Caûm thuï veû ñeïp – boài
döôõng taâm hoàn con ngöôøi.
c) Keát baøi :
- Saùch laø baùu vaät
- Yeâu meán – gìn giöõ quyù
troïng.
- Phaûi bieát choïn saùch ñeå
ñoïc.
Hoaït ñoäng 3: Luyeän vieát ñoaïn 3- Luyeän vieát töøng ñoaïn
vaên :
- Tröôùc khi HS vieát baøi – GV nhaéc laïi a) Môû baøi : Toå 1 + 1 soá
yeâu caàu caàn ñaït ôû ñoaïn môû baøi, HS khaù gioûi.
thaân baøi, keát luaän. b) Thaân baøi :
- GV chia nhoùm vieát baøi - YÙ 1 : Toå 2
- YÙ 2 : Toå 3
- YÙ 3 : Toå 4
c) Keát baøi : Toå 1 + moät
soá HS khaù gioûi.
Hoaït ñoäng 4: Ñoïc – söûa baøi 4- Ñoïc vaø söûa baøi :
- HS trình baøy → HS nhaän xeùt → GV Thöïc hieän chaám söûa tay
nhaän xeùt vaø söûa baøi. ñoâi.
4. Cuûng coá :
- Nhaéc laïi thao taùc laøm baøi vaên GT
5. Daën doø :
- Chuaån bò daøn yù caùc ñeà 1, 2, 3, 4, 5 SGK/88 ñeå laøm baøi vieát
soá 6 ôû nhaø.
- Ñeà thoáng nhaát toaøn khoái: Em haõy laøm saùng toû noäi dung lôøi
khuyeân cuûa Leâ Nin “Hoïc, hoïc nöõa, hoïc maõi”
Ngaøy daïy : 28/03/2005
Tuaàn : 28 A. Vaên baûn : NHÖÕNG TROØ LOÁ HAY LAØ VA-REN
VAØ
Tieát : 109 + 110 PHAN BOÄI CHAÂU
(Nguyeãn AÙi Quoác)
- Giuùp HS hieåu giaù trò cuûa ñoaïn vaên trong vieäc khaéc hoïa saéc neùt
hai nhaân vaät Va-ren vaø Phan Boäi Chaâu vôùi hai tính caùch ñaïi dieän hai
löïc löôïng xaõ hoäi chuû nghóa vaø chính nghóa. Thöïc daân Phaùp vaø
Varen hoaøn toaøn ñoái laäp nhau.
2. Kieåm tra baøi cuõ : - Nhaéc laïi caùc böôùc laøm baøi vaên giaûi
thích.
- Kieåm vôû baøi taäp cuûa hoïc sinh.
3 Baøi môùi :
“Nhöõng troø loá hay laø Va-ern vaø Phan Boäi Chaâu “ ra ñôøi töø moät hieän
töôïng lòch söû, nhaø CM PBC sau 20 naêm boân ba haûi ngoaïi ñeå tìm ñöôøng
cöùu nöôùc, ñeán 1925 thöïc daân Phaùp boá trí baét coùc töø Trung Quoác
giaûi veà söû tuø chung thaân, caû nöôùc ñaáu tranh ñoøi thaû boïn giaëc
phaûi laäp ra aân xaù ! Va-ren voán laø Ñaûng vieân xaõ hoäi Phaùp ñöôïc cöû
sang Vieät Nam giöõ chöùc quan toaøn quyeàn Ñoâng döông höùa chaêm soùc
cuï Phan Boäi Chaâu → ngay laäp töùc Nguyeãn AÙi Quoác vieát taùc phaåm
naøy.
Hoaït ñoäng 1 : I. Taùc giaû – taùc phaåm :
- Ñoïc tìm hieåu chuù thích. 1 – Taùc giaû : SGK
- HS ñoïc phaàn ghi chuù SGK/92
? Trình baøy nhöõng hieåu bieát veà taùc
giaû Nguyeãn AÙi Quoác ? SGK/92
- Nguyeãn AÙi Quoác laø teân goïi cuûa
Chuû tòch Hoà Chí Minh töø 1919 → 1945.
buùt danh Nguyeãn AÙi Quoác gaén vôùi
tôø baùo “Ngöôøi cuøng khoå”, truyeàn kí
Nguyeãn AÙi Quoác taùc phaåm baûn aùn
cheá ñoä thöïc daân Phaùp …
? Hoaøn caûnh ra ñôøi taùc phaåm ? 2 – Taùc phaåm :
GV giaûng – ghi baûng - Ra ñôøi ngay khi Phan Boäi
Chaâu bò baét coùc 18-6-1925
ôû Trung Quoác vaø ñöa veà
Vieät Nam keát aùn tuø chung
thaân.
- Coå ñoäng phong traøo nhaân
daân trong nöôùc baûo veä cuï
Phan.
? Em hieåu bieát gì veà nhaân vaät Phan
Boäi Chaâu vaø nhaân vaät Va-ren ?
- Cho HS tìm hieåu chuù thích ñeå hieåu
moät soá töø laï khoù hieåu (SGK/93)
Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu vaên baûn
? Em haõy toùm taét truyeän ñaày ñuû, II. Tìm hieåu vaên baûn :
ngaén goïn ?
- HS toùm taét – GV toùm taét laïi.
1. Toùm taét truyeän :
Sau 20 naêm boân ba ôû haûi
ngoaïi tìm ñöôøng cöùu nöôùc.
Ñeán naêm 1925 cuï Phan Boäi
Chaâu bò baét ôû Trung Quoác
veà nöôùc keát aùn tuø chung
thaân nhöng söùc eùp cuûa
coâng luaän phaûi tha cuï Phan.
Varen qua nhaän chöùc toaøn
quyeàn ôû Vieät Nam höùa
chaêm soùc cuï Phan. Noäi dung
caâu chuyeän laø söï töôûng
töôïng cuûa Nguyeãn AÙi Quoác
veà cuoäc haønh trình cuûa
Varen sang Vieät Nam ñeàu ñöôïc
ngheânh tieáp linh ñình. Cuoái
cuøng laø cuoäc gaëp gôõ cuûa
Varen vaø Phan Boäi Chaâu trong
nhaø tuø ñeå möu ñoà duï gioã
traéng trôïn bòp bôïm cuûa Varen
vaø söï phôùt lôø cuûa Phan Boäi
Chaâu.
? Baøi vaên chia laøm maáy ñoaïn ? ND 2- Boá cuïc : 3 ñoaïn
töøng ñoaïn Ñ1 : Ñaàu … bò giam trong tuø
: Varen chuaån bò sang Vieät
Nam nhaän chöùc toaøn
quyeàn vaø höùa chaêm soùc
cuï Phan.
Ñ2 : Tieáp … khoâng hieåu PBC
: cuoäc gaëp giöõa Varen vaø
Phan Boäi Chaâu.
Ñ3 : Coøn laïi : cuoäc gaëp
chaám döùt
? Nhöõng nhaân vaät ñöôïc khaéc hoaï trong 3 - Nhaân vaät :
taùc phaåm laø ai ? Hoï ñöôïc giôùi thieäu - Raren vieân toaøn quyeàn Ñoâng
nhö theá naøo ? döông.
- Nöûa chính thöùc : höùa
chaêm soùc cuï Phan do söùc
eùp cuûa coâng luaän → ñaây
laø moät troø loá, cuûa teân
chính khaùch bòp bôïm laøm
troø chính.
? Varen höùa veà vieäc gì ? Thöïc chaát lôøi
höùa ñoù laø gì ?
- Varen höùa chaêm soùc cuï Phan tröôùc
khi sang nhaän chöùc.
- Nhöng ñoù laø lôøi höùa doái traù, höùa
ñeå ve vuoát traán an nhaân daân Vieät
Nam ñang ñaáu tranh ñoøi thaû Phan Boäi
Chaâu → Lôøi höùa thaät chaát laø moät
troø loá cuûa teân chính khaùch laøm troø
chính trò.
? Cuïm töï “Nöûa chính thöùc höùa” vaø - Phan Boäi Chaâu : Nhaø caùch
caâu hoûi cuûa taùc giaû “Giaû thöû cöù maïng Vieät Nam bò giam trong
cho raèng” … seõ chaêm soùc vuï aáy tuø.
vaøo luùc naøo vaø ra laøm sao“ coù yù
nghóa gì trong vieäc boäc loä lôøi höùa
cuûa haén ?
- Caâu hoûi mang tính chaát nghi ngôø,
mæa mai lôøi höùa cuûa Varen vì lôøi höùa
khoâng töï maø laø do söùc eùp cuûa
coâng luaän, vì ñeå nhaän thöùc an toaøn,
chaéc gì haén ñaõ giöõ lôøi höùa. Vaø
thöùc teá Phan Boäi Chaâu vaãn bò caàm
tuø.
- GV giaûng theâm veà thaùi ñoä cuûa
Varen tröôùc söï tieáp ñoùn cuûa trieàu
ñình Vieät Nam → thaáy roõ giaù trò lôøi
höùa cuûa Varen. 4- Caûnh Varen gaëp Phan
* HS ñoïc Ñ2 SGL/90-91 Boäi Chaâu :
Trong cuoäc gaëp Varen vaø Phan Boäi a. Varen “toâi Phan Boäi Chaâu :
mang töï do ñeán - Coi lôøi noùi cuûa
Chaâu trong xaø lim ñaõ theå hieän moät cho oâng ñaây. Varen nhö nöôùc
söï töông phaûn, ñoái laäp cöïc ñoä giöõ 2 Naâng caùi ñoå laù khoai vaø
nhaân vaät – vaäy söï töông phaûn ñoù nhö goâng xieát im laëng döûng
theá naøo ta tieáp tuïc chöùng minh baèng chaët cuï Phan. döng.
caùc chi tieát … - Coù di phaûi - Mæm cöôøi kín
coù laïi … höùa ñaùo nhö ruoài
? Khoái löôïng lôøi vaên daønh cho vieäc vôùi toâi trung löôùt qua vaäy.
khaéc hoïa tính caùch töøng nhaân vaät thaønh vôùi Nhoå vaøo maët
nhieàu nhö theá naøo ? nöôùc Phaùp … Varen.
Söï ít nhieàu ñoù coù duïng yù ngheä coù taát caû.
thuaät gì ? → duøng ñuû - Vò anh huøng,
moïi leõ thuyeát vò thieân söù,
- HS thaûo luaän ñaáng xaû thaân
phuïc duï doã
- HS tìm chi tieát → thaûo luaän. PBC. ñöôïc toân suøng.
- Varen vieân toaøn quyeàn – PBC SGK töø. - Con ngöôøi
- Varen moät keû bieát löïc löôïng, thoáng phaûn boäi giai
trò – PBC ngöôøi caùch maïng vó ñaïi bò caáp bò ñoàng
boïn ñuoåi khoûi
thaát baïi bò ñaøn aùp. taäp ñoaøn
- Varen ñoái thoaïi luyeân thuyeân – PBC
laëng phôùt lôø → vieát vöøa töø vöøa gôïi
thaâm thuyù ñoù laø bieän phaùp ñoäc
ñaùo laøm roõ söï ñoái khaùng giöõa 2
nhaân vaät.
? Lôøi leû ngoân töø cuûa Varen hình thöùc → vuoát ve duï → Khinh bæ, caêm
phaân ngöõ gì ? Qua caùc lôøi leõ ñoù doã, bòp bôïm, gheùt Varen cuûa
vaø voâ só ngöôøi tuø caùch
ñoäng côù, tính caùch, baûn chaát cuûa
maïng coù baûn
haén ñöôïc boäc loä ntn ? lónh kieân cöôøng
- Ngoân ngöõ gaàn nhö ñoäc thoaïi ñôn tröôùc keû thuø
phöông vì PBC khoâng noùi gì. chæ coù
mình haén khua raâu muùa meùp, uoán 3
taát löôõi ñeå thuyeát phuïc PBC.
- Duïng yù : vuoát ve, duï doã cuï Phan
ñoàng thôøi ñeå thaáy ñöôïc söï bòp bôïm,
trô treõn bæ oåi, loá bòch cuûa moät teân
chính khaùch giaû doái, phaûn boäi vaø
voâ só.
? Phan Boäi Chaâu ñaõ öùng xöû ntn vôùi
Varen ? Qua ñoù boäc loä roõ tính caùch
thaùi ñoä gì ?
PBC im laëng phôùt lôø, coi nhö khoâng coù
Varen tröôùc maët → boäc loä thaùi ñoä
khinh bæ caêm gheùt vì baûn lónh phi
thöôøng kieân cöôøng tröôùc keû thuø.
? Theo em truyeän keát thuùc ôû choã : Vì
PBC khoâng höùa Varen cuõng nhö Varen
khoâng hieåu PBC coù ñöôïc khoâng ?
Nhöõng caâu chuyeän coù theâm ñoaïn keát
em thaáy giaù trò cuûa truyeän ntn?
(HS thaûo luaän nhoùm)
- Khoâng neâu keát thuùc ôû PBC khoâng
hieåu Varen.
- Theâm ñoaïn keát seõ taêng giaù trò TP
leân : Naâng caáp laøm roõ theâm tính
caùch thaùi ñoä cuûa PBC tröôùc keõ thuø
…
? Ngoaøi ra coøn lôøi taùi buùt – vaäy giaù
trò cuûa lôøi taùi buùt laø gì ? coù ñieàu gì
thuù vò trong söï phoái hôïp lôøi keát vôùi
lôøi taùi buùt ?
* HS thaûo luaän nhoùm
- Neáu lôøi keát laø moät thaùi ñoä khinh
bæ, caêm gheùt ñöôïc theå hieän baèng
hình thöùc xöû im laëng, döûng döng thì ôû
lôøi taùi buùt laø moät haønh ñoäng
choáng traû quyeát lieät baèng caùch nhoå
vaøo maët Varen.
→ Phaûi coù nhieàu caùch toû thaùi ñoä :
chæ im laëng döûng döng chöa ñuû maø
choáng traû quyeát lieät → caùch daãn
chuyeän kheùo leùo thuù vò, hôùm hænh
laøm taêng theâm yù nghóa cuûa vaán
ñeà.
? Qua phaân tích em haõy trình baøy noäi III. Ghi nhôù : Hoïc SGK/95
dung, ngheä thuaät cuûa truyeän ?
Hoaït ñoäng 3 :
Luyeän taäp : IV. Luyeän taäp :
1. Baøi taäp boå sung ñeå cuûng coá 1. Neâu ñaëc ñieåm tính caùch
2. Baøi taäp 1/95, 95 : gôïi yù – laøm cuûa hai nhaân vaät Varen vaø
mieäng veà nhaø tieáp tuïc hoaøn thaønh. Phan Boäi Chaâu.
2. Baøi taäp 1/95.
3. Baøi taäp 2/95.
4. Cuûng coá :
- Nhaéc laïi ghi nhôù SGK/95
- Caûm nghó veà hai nhaân vaät trong truyeän.
- Caâu chuyeän naøy coù thaät hay khoâng ? Vì sao ?
5. Daën doø :
- Hoïc baøi ghi trong vôû.
- Hoïc thuoäc ghi nhôù SGK/95
- Soaïn : Duøng cuïm C-V ñeå môû roäng caâu “tieáp theo”
Tuaàn : 28 B. DUØNG CUÏM CHUÛ VÒ ÑEÅ MÔÛ ROÄNG CAÂU :
Tieát : 111 LUYEÄN TAÄP

- Cuûng coá kieán thöùc veà vieäc duøng cuïm c-v ñeå môû roäng caâu.
- Böôùc ñaàu bieát caùch môû roäng caâu baèng cuïm c-v.
- Neâu noäi dung ngheä thuaät ñaëc saéc cuûa truyeän “Nhöõng troø loá hay laø
Varen va PBC”
- Neâu ñaëc ñieåm nhaân vaät Varen vaø nhaân vaät PBC ? Töø ñoù em coù
caûm nghó gì veà 2 nhaân vaät naøy ?
3 Baøi môùi :
* Giôùi thieäu baøi môùi : Trong khi noùi hoaëc vieát, ngöôøi ta coù theå
duøng keát caáu coù hình thöùc gioáng caâu ñeå môû roäng caùc TP : CN,
VN, BN, ñònh ngöõ, nhaèm, giuùp caùc em vaän duïng toát → tieát luyeän
taäp.
Tieán trình toå chöùc caùc Ghi baûng

hoaït ñoäng
Hoaït ñoäng 1 : I. Noäi dung kieán thöùc :
Nhaéc laïi kieán thöùc 1 – Khaùi nieäm : Duøng cuïm chuû vò ñeå môû
? Haõy nhaéc laïi ghi nhôù roäng caâu laø :
“theá naøo laø duøng cuïm - Duøng töø coù keát caáu gioáng caâu ñôn
c-v laøm thaønh phaàn bình thöôøng ñeå laøm thaønh phaàn cuûa
caâu ? Cho ví duï caâu hoaëc cuûa cuïm töø.
- HS nhaéc laïi ghi nhôù 2 – Caùc tröôøng hôïp duøng cuïm c-v ñeå
SGK/96.9 môû roäng caâu :
? Neâu caùc tröôøng hôïp a) Cuïm c-v laøm thaønh phaàn caâu :
duøng cuïm c-v ñeå môû - Cuïm c-v laøm chuû ngöõ.
roäng caâu ? - Cuïm c-v laøm vò ngöõ.
Cho ví duï minh hoaï töøng b) Cuïm c-v laøm thaønh phaàn phuï cuûa töø :
tröôøng hôïp cuï theå. - Cuïm c-v laøm phuï ngöõ cuûa danh töø.
→ (cuïm c-v laøm ñònh ngöõ).
- Cuïm c-v laøm phuï ngöõ cuûa ñoäng töø,
tính töø.
→ (cuïm c-v laøm boå ngöõ).
Hoaït ñoäng 2 : Luyeän II. Luyeän taäp :
taäp A – Baøi taäp SGK :
1 – Baøi taäp 1/96 Baøi 1/96 : Tìm cuïm c-v laøm thaønh phaàn
- Goïi 1 BS laøm baøi. caâu hoaëc thaønh phaàn cuïm töø. Cho bieát
- HS nhaän xeùt → GV nhaän cuïm c-v laøm thaønh phaàn gì trong caâu ?
xeùt vaø söûa laïi. a) Khí haäu ta aám aùp // cho pheùp ta / quanh
naêm
ÑT c v
troàng troït thu hoaïch boán muøa …
→ cuïm c-v laøm phuï ngöõ (boå ngöõ)
b)Coù keû // noùi töø khi caùc ca só / ca tuïng …
môùi ñeïp;
c v PT c v
hoaït ñoäng
Töø khi, coù x …/ nghe môùi hay
DT c’ v’
c) Thaät ñaùng tieác, khi chuùng ta // thaáy
nhöõng tuïc leä toát ñeïp aáy / maát daàn …
baét chöôùc ngöôøi ngoaøi.
→ Cuïm c-v laøm phuï ngöõ cho ñoäng töø.
Baøi 2/97 : Haõy goäp caùc Baøi 2/97 :
caâu cuøng moät caëp a) Chuùng em hoïc gioûi // laøm cha meï thaày coâ /
thaønh moät caâu coù cuïm vui loøng
c-v laøm thaønh phaàn cuïm c v c’ v’
töø maø khoâng thay ñoåi yù → cuïm c-v laøm thaønh phaàn chuû ngöõ.
nghóa. b) Nhaø vaên Hoaøi Thanh//khaúng ñònh raèng
caùi ñeïp/ laø
c v c’
caùi coù ích
→ cuïm c-v laøm phuï ngöõ cho ñoäng töø.
c) Caùch maïng thaùng taùm / thaønh coâng //
ñaõ khieán tieáng Vieät coù moät böôùc phaùt
trieån, moät soá phaän môùi.
→ 1 cuïm c-v laøm thaønh phaàn chuû ngöõ
vaø 1 cuïm c-v laøm phuï ngöõ cho ñoäng töø
“khieán”
Baøi 3/97 : Goäp caâu hoaëc Baøi 3/97 :
veá caâu in ñaäm thaønh 1 a) Anh em / hoøa thuaän // khieán hai thaàn /
caâu coù c-v laøm thaønh vui vaày.
phaàn caâu hoaëc tp cuïm → 1 cuïm c-v laøm CN, 1 cuïm c-v laøm phuï
töø nhöng khoâng “thay ñoåi ngöõ cho ñi “khieán”
yù nghóa” b) Ñaây laø caûnh moät röøng thoâng // ngaøy
ngaøy bieát bao nhieâu ngöôøi / qua laïi.
→ Cuïm c-v laøm ñònh ngöõ.
c) Haøng loaït vôû kòch …/ ra ñôøi // ñaõ söôûi
aám cho aùnh ñeøn saân khaáu ôû khaép moïi
mieàn ñaát nöôùc.
→ Cuïm c-v laøm thaønh phaàn chuû ngöõ.
B. Baøi taäp boå sung :
Baøi 1 : Bieán ñoåi caùc caâu Baøi 1 :
sau thaønh caâu coù cuïm c- a) Söï naêng noå hoïc taäp cuûa Lan khieán moïi
v laøm thaønh phaàn caâu : ngöôøi ngaïc nhieân → Lan/naêng noå hoïc
taäp//khieán moïi ngöôøi ngaïc nhieân.
b) Vieäc laøm cuûa anh aáy raát ñaùng khen.
→ Anh aáy/ laøm vieäc // raát ñaùng khen.
c) Bìa quyeån saùch naøy raát ñeïp.
→ Quyeån saùch naøy // bìa raát ñeïp.
Baøi 2: Môû roäng caùc caâu Baøi 2 :
sau thaønh caâu coù cuïm c-v a) Moïi ngöôøi chaáp haønh luaät leä giao
laøm phuï ngöõ thoâng
→ Luaät leä giao thoâng // ñöôïc moïi ngöôøi /
chaáp haønh
c v c’ v’
Cuïm c-v laøm phuï ngöõ cho ñoäng töø
hoaït ñoäng
“ñöôïc”(boå ngöõ)
b) Toâi ñaõ ñoïc baøi thô ñoù.
→ Baøi thô ñoù toâi / ñaõ hoïc
DT c v
Cuïm c-v laøm phuï ngöõ cho danh töø (ñònh
ngöõ)
Baøi 3 : Vieát moät ñoaïn 3. Vieát ñoaïn vaên :
vaên coù söû duïng c-v laøm Chia nhoùm vieát
thaønh phaàn caâu vaø laøm HS töï vieát → GV nhaän xeùt.
thaønh phaàn cuûa cuïm töø
vôùi chuû ñeà : YÙ nghóa
cuûa vaên chöông
4. Cuûng coá : - Vöøa luyeän taäp vöøa cuûng coá.
5. Daën doø : - Laøm laïi BT 1,2,3 phaàn boå sung.
- Chuaån bò “Luyeän noùi cho baøi vaên giaûi thích” Baøi taäp
SGK/98
Tuaàn : 28 C. LUYEÄN NOÙI : BAØI BAÊN GIAÛI THÍCH MOÄT
VAÁN ÑEÀ
Tieát : 112

- Naém vöõng hôn vaø vaän duïng thaønh thaïo caùc kyõ naêng laøm baøi
vaên laäp luaän giaûi thích, ñoàng thôøi cuûng coá nhöõng kieán thöùc xaõ
hoäi vaø vaên hoïc coù lieân quan ñeán baøi luyeän taäp.
- Bieát trình baøy mieäng veà 1 vaán ñeà XH hoaëc vaên hoïc ñeå thoâng
qua ñoù taäp noùi maïnh daïn töï nhieân troâi chaûy.

- Theá naøo laø cuïm c-v ñeå môû roäng caâu ? Caùc tröôøng hôïp duøng
cuïm c-v ñeå môû roäng caâu ? Kieåm tra vôû baøi taäp ?
- neâu caùc böôùc laøm baøi vaên giaûi thích ? Kieåm tra baøi taäp.
3 Baøi môùi :

ñoäng
Hoaït ñoäng 1 : Laäp daøn yù Ñeà : Tröôøng em coù toå chöùc 1
- HS neâu vaán ñeà cuoäc thi giaûi thích caâu tuïc ngöõ.
- Chia nhoùm laäp daøn yù. Ñeå tham gia cuoäc thi ñoù, em haõy
- GV laøm daøn yù. tìm vaø giaûi thích 2 caâu tuïc ngöõ
em taâm ñaéc nhaát ?
? Môùi baøi em laøm nhö theá naøo ? I. LAÄP DAØN YÙ :
Giaûi thích caâu tuïc ngöõ.
1/ Môû baøi :
- Loøng kieân trì laø yeáu toá quan
troïng trong cuoäc soáng.
- Daãn caâu tuïc ngöõ “coù coâng
maøi saét coù ngaøy neân kim”
? Yeâu caàu cuûa phaàn thaân baøi ? 2/ Thaân baøi :
a) Giaûi thích ngaén :
? Haõy giaûi thích nghóa ñen, nghóa - Nghóa ñen : Kieân trì maõi maõi →
boùng neâu nghóa saâu ? thaønh caây kim höõu duïng
- Nghóa boùng : Chuùng ta kieân trì
chòu khoù laøm vieäc gì khoâng
quaûn ngaïi khoù khaên aét saûn
xuaát thaønh coâng.
→ yù chí vaø loøng kieân trì raát
quan trong.
? Tieáp theo phaàn thaân baøi em b) Vì sao coù coâng maøi saéc coù
laøm vieäc gì ? Neâu cuï theå ? ngaøy neân kim ?
- Taát caû moïi thaønh quaû khoâng
töï nhieân maø coù, maø ñeàu qua
quaù trình lao ñoäng khoå luyeän.
- Coù loøng kieân trì giuùp ta vöôït
qua moïi khoù khaên trôû ngaïi.
- Khoâng coù vieäc gì thaønh coâng
neáu khoâng coù loøng kieân trì vöôït
ñoäng
khoù.
- Coù loøng kieân trì reøn luyeän →
coù nghò löïc seõ ñaïp baãy ñöôïc
moïi choâng gai …
? Phaàn coøn laïi trong thaân baøi em c) Hieåu ñöôïc caâu tuïc ngöõ aáy
laøm gì ? chuùng ta phaûi laøm gì ?
- Phaûi reøn luyeän yù chí, nghò löïc
cuûa mình.
- Phaûi coù tinh thaàn hoïc hoûi,
chaêm chæ.
- Phaûi phaân bieät reøn luyeän vaø
khoå luyeän.
? Neâu keát baøi ? 3/ Keát baøi :
- Caâu tuïc ngöõ laø baøi hoïc quyù –
phaûi phaùt huy
- Lieân heä baûn thaân.
Hoaït ñoäng 2 : Luyeän noùi II. Luyeän noùi :
GV chia nhoùm hoaït ñoäng. 1/ Noùi töøng phaàn :
- Ñaïi dieän nhoùm leân noùi töøng 1- Môû baøi : Toå 1.
phaàn. 2- Thaân baøi : yù 1 : Toå 1
- Caû lôùp nhaän xeùt. yù 2 : Toå 2
- GV nc → söûa baøi. yù 3 : Toå 3
3- Keát baøi : Toå 4.
2/ Noùi toaøn baøi :
Goïi 1 HS gioûi nhaát noùi toaøn baøi.
4. Cuûng coá :
Nhaéc laïi 4 böôùc laøm 1 baøi vaên giaûi thích.
5. Daën doø :
- Xem laïi phöông phaùp laøm baøi vaên giaûi thích.
- Laøm baøi vieát ôû nhaø :
Ñeà : Haõy giaûi thích caâu noùi cuûa M.xim gooz ki “Saùch môû
roäng tröôùc maét ta moät chaân trôøi môùi”
- Chuaån bò baøi môùi “Ca Hueá treân soâng Höông”
Ngaøy daïy : 04/4/2005
Tuaàn : 29 CA HUEÁ TREÂN SOÂNG HÖÔNG
Tieát : 113 A. ÑOÏC – HIEÅU VAÊN BAÛN

- Thaáy ñöôïc veû ñeïp cuûa moät sinh hoaït vaên hoùa coá ñoâ Hueá, moät
vuøng daân ca vôùi nhöõng con ngöôøi raát ñoãi taøi hoa.
2. Kieåm tra baøi cuõ : Kieåm tra phaàn vieát laïi vaên baûn cuûa caùc
baøi taäp.
3 Baøi môùi :
- Em hieåu gì veà coá ñoâ Hueá ? Haõy neâu moät vaøi ñaëc ñieåm tieâu
bieåu cuûa cöù Hueá maø em bieát ?
- GV boå sung : veà lòch söû xöù Hueá laø nôi maø ngaøy xöa ñaõ töøng laø
kinh ñoâ cuûa nöôùc ta, thôøi Nhaø Nguyeãn (1802 – 1945). Veà vò trí ñòa
lyù Hueá thuoäc mieàn Trung cuûa Vieät Nam, phía Nam giaùp Ñaø Naüng,
phía Baéc giaùp Quaõng Trò. Veà danh lam thaéng caûnh, thieân nhieân coù
soâng Höông, nuùi Ngöï, coù nhieàu di tích lòch söû, thaønh noäi, laêng taåm
cuûa caùc nhaø Nguyeãn, ñeàn ñaøi, chuøa chieàn trong ñoù coù chuøa
Thieân Muï noåi tieáng. Veà saûn phaåm vaät chaát vaø saûn phaåm vaên
hoùa – tinh thaàn: nhieàu moùn aên, nhieàu thöù baùnh keïo mang maøu
saéc Hueá nhö : meø xöõng, keïo cau …, coù noùn baøi thô, nhieàu ñieäu
hoø, laøm ñieäu daân ca noåi tieáng.
- Theo em nhaéc ñeán Hueá, ngöôøi ta thöôøng nhaéc ñeán nhöõng gì tieâu
bieåu nhaát ?
→ Soâng Höông nuùi Ngöï, chuøa Thieân Muï, phuù Vaên Laâu vaø caùc
ñieäu hoø. Ca Hueá theå hieän roõ neùt taâm hoàn vaø con ngöôøi xöù
Hueá.
→ Xöù Hueá voán raát noåi tieáng vôùi nhieàu ñaëc ñieåm nhö chuùng ta
vöøa noùi tôùi. Xöù Hueá coøn noåi tieáng vôùi nhöõng saûn phaåm vaên
hoùa ñoäc ñaùo, ña daïng vaø phong phuù maø ca Hueá laø moät trong
nhöõng saûn phaåm noåi tieáng aáy. Hoâm nay hoïc baøi vaên naøy, chuùng
ta seõ hieåu theâm nhieàu veû ñeïp cuûa xöù Hueá qua moät ñeâm ca Hueá
treân soâng Höông.

Hoaït ñoäng 1 : Ñoïc vaên baûn vaø tìm I. Giôùi thieäu taùc giaû –
hieåu chuù thích SGK 102,103 taùc phaåm :
- HS ñoïc vaên baûn - Do Haø Anh Minh saùng taùc.
- GV höôùng daãn tìm hieåu chuù thích, Buùt kyù ñaêng treân baùo
ñaëc bieät chuù thích “Ngöôøi Haø Noäi”
*1,2,4,7,8,11,13,15,17,18,19,20.
? Vaên baûn dao ai saùng taùc ? Baøi vieát
ñaêng treân baùo naøo ?
→ Do Haø Anh Minh saùng taùc, ñaêng
treân baùo “Ngöôøi Haø Noäi”
? Em haõy neâu theå loaïi cuûa taùc
phaåm ?
→ Ñaây laø moät buùt kí ghi cheùp laïi
moät sinh hoaït vaên hoùa : Daân ca Hueá
treân soâng Höông.
Qua aûnh sinh hoaït naøy maø giôùi thieäu
nhöõng veû ñeïp cuûa caûnh vaø ngöôøi
xöù Hueá, giôùi thieäu nhöõng hieåu bieát
cuûa taùc giaû veà nguoàn goác, söï phong
phuù cuûa caùc laøn ñieäu daân ca Hueá.
Hoaït ñoäng 2 : Höôùng daãn tìm II. Tìm hieåu vaên baûn :
hieåu vaên baûn 1. Veû ñeïp cuûa nhöõng laøn
a) Yeâu caàu HS thoáng keâ theo 2 baûng : ñieäu daân ca Hueá :
Baûng 1 : Caùc laøn ñieäu daân ca Hueá + Cheøo caïn, baøi thaøi, hoø
Baûng 2 : Teân caùc nhaïc cuï. ñöa linh : buoàn baõ.
? Haõy ñoïc teân caùc laøn ñieäu daân ca + Hoø giaõ gaïo, ru em, giaõ
Hueá vaø cho bieát ñaëc ñieåm cuûa moãi voâi, giaõ ñieäp, baøi choøi,
laøn ñieäu ñoù ? baøi tieäm, naøng vung … :
→ Cheøo caïn, baøi thaøi, hoø ñöa linh : naùo nöùc, noàng haäu tình
buoàn baõ ngöôøi.
+ Hoø giaõ gaïo, ru em, giaõ voâi, giaõ + Hoø lô, hoø oâ, xay luùa, hoø
ñieäp, baøi choøi, baøi tieäm, naøng vung neän …: khao khaùt, mong
… : naùo nöùc, noàng haäu tình ngöôøi. chôø, hoaøi voïng thieát tha.
+ Hoø lô, hoø oâ, xay luùa, hoø neän … : + Lí con saùo, lí hoaøi xuaân, lí
gaàn guõi vôùi daân ca Ngheä Tónh, theå hoaøi nam.
hieän loøng khao khaùt, noãi mong chôø, + Nam ai, Nam bình, quaû
hoaøi voïng thieát tha cuûa taâm hoàn phuï, töông tö khuùc, haønh
Hueá. vaân : buoàn man maùc,
+ Lí con saùo, lí hoaøi xuaân, lí hoaøi nam. thöông caûm, bæ ai, vöông
+ Nam ai, Nam bình, quaû phuï, töông tö vaán.
khuùc, haønh vaân : buoàn man maùc, + Töù ñaïi caûnh : khoâng vui,
thöông caûm, bæ ai, vöông vaán. khoâng buoàn.
+ Töù ñaïi caûnh : khoâng vui, khoâng → Baèng caùch lieät keâ caùc
buoàn. laøn ñieäu vôùi lôøi giaûi bình
? Taùc giaû söû duïng bieän phaùp gì ñeå luaän.
giôùi thieäu caùc laøn ñieäu daân ca → Veû ñeïp phong phuù, ña
Hueá ? daïng, saâu saéc baèng caùc
→ Lieät keâ, giaûi thích, bình luaän. laøn ñieäu daân ca Hueá, taát
? Em coù nhaän xeùt gì veà caùc laøn caû theå hieän loøng khao
ñieäu ñoù ? (soá löôïng laøn ñieäu, tình khaùt, noãi mong chôø hoaøi
caûm cung baäc theå hieän) voïng thieát tha cuûa taâm
→ Ña daïng, phong phuù. Moãi laøn ñieäu hoàn Hueá.
coù moät veû ñeïp rieâng.
b) Tìm hieåu taøi ngheä chôi ñaøn cuûa caùc 2. Ca coâng vaø nhaïc cuï :
ca coâng vaø aâm thanh phong phuù cuûa - Ca coâng : y phuïc coå
caùc nhaïc cuï : truyeàn, trang troïng, tao nhaõ.
* HS ñoïc “Caùc ca coâng … hoàn ngöôøi” - Nhaïc cuï : phong phuù.
? Caùc ca coâng aên maëc ra sao ? Em coù - Caùch chôi ñaøn : nhieàu hình
nhaän xeùt gì veà ca coâng ? thöùc, nhieàu aâm ñieäu, tieát
→ Nam maëc aùo daøi the, quaàn thuïng, taáu, coâng phuï, ñieâu luyeän
ñaàu ñoäi khaên xeáp, nöõ maëc aùo daøi, tinh xaûo.
khaên ñoùng duyeân daùng → coå truyeàn, → noäi dung phong phuù, giaøu
trang troïng, tao nhaõ. coù veà nhaïc cuï, noäi dung,
? Haõy ñoïc teân caùc nhaïc cuï ñöôïc laøn ñieäu vaø nhöõng con
ngöôøi raát ñoãi taøi hoa.
nhaéc tôùi trong baøi vaên vaø neâu nhaän
xeùt ?
→ ñaøn tranh, ñaøn nguyeät, tyø baø, ñaøn
tam, ñaøn baàu, saùo, caëp sanh.
→ phong phuù.
? Ñoaïn vaên naøo cho thaáy taøi ngheä
chôi ñaøn cuûa caùc ca coâng vaø aâm
thanh phong phuù cuûa caùc nhaïc cuï ?
→ “Khoâng gian yeân tónh .. taän ñaùy
hoàn ngöôøi“
? Qua ñoaïn mieâu taû, em cho thaáy coù
nhöõng ngoùn ñaøn naøo ? Em coù nhaän
xeùt gì veà caùch chôi ñaøn cuûa caùc ca
coâng ?
→ Ngoùn ñaøn traâu chuoát nhö ngoùn
nhaán, moå, voà, vaû, ngoùn baám, daây
chôùp, buùng, ngoùn phi, ngoùn raõi.
Tieáng ñaøn luùc khoan luùc nhaët laøm
neân tieát taáu xao ñoäng taän ñaùy hoàn
ngöôøi.
→ Nhaïc coâng trang troïng, taøi hoa,
ngoùn ñaøn coâng phu, ñieâu luyeän, tinh
xaûo.
→ Töø ñoù, ta thaáy ñöôïc moät veû ñeïp
cuûa moät sinh hoaït vaên hoùa ôû coá ñoâ
Hueá, moät vuøng daân ca phong phuù veà
noäi dung, giaøu coù veà laøn ñieäu vaø
nhöõng con ngöôøi raát ñoãi taøi hoa.
c) Caùch thöôûng thöùc ca Hueá trong baøi 3. Caùch thöôûng thöùc ca
vaên coù gì ñoäc ñaùo (khaùc vôùi caùch Hueá :
nghe qua baêng ghi aâm hoaëc xem baêng - Ngoài treân thuyeàn roàng
hình) xuoâi theo doøng soâng Höông.
? Thôøi gian, khoâng gian xaûy ra ? - Thôøi gian : ñeâm traêng veà
→ Ñeâm xuoáng, maøn söông daøy daàn khuya
leân, caûnh vaät môø ñi trong moät maøu → Quan caûnh soâng nöôùc
traéng ñuïc. ñeïp huyeàn aûo, thô moäng,
- Traêng leân, gioù môn man dìu dòu. phuø hôïp vôùi tieáng ñaøn
Doøng soâng traêng gôïn soùng. Con reùo raét.
thuyeàn boàng beành. Xa xa bôø beân kia - Nghe vaø nhìn tröïc tieáp caùc
Thieân Muï hieän ra môø aûo, ngoïn thaùp ca coâng : caùch aên maëc,
Phöôùc Duyeân daùt aùnh traêng vaøng. caùch chôi ñaøn.
Soùng voã ra maïn thuyeàn roài gôïn voâ → Thuù thöôûng thöùc ca Hueá
hoài xa maõi cuøng vôùi tieáng ñaøn reùo sang troïng, tao nhaõ, thuù vò,
raét du döông. quyeán ruõ.
?Em coù nhaän xeùt gì veà thôøi gian, khoâng
gian ñoù ?
→ Quan caûnh soâng nöôùc ñeïp huyeàn aûo
vaø thô moäng phuø hôïp vôùi tieáng ñaøn
reùo raét, du döông.
? Caùch nghe ca Hueá nhö vaäy gôïi cho
taùc giaû caûm giaùc gì ?
GV : Vöøa daân daõ vöøa sang troïng giöõa
moät thieân nhieân vaø loøng ngöôøi trong
saïch. Ca Hueá ñaõ ñaït tôùi veû ñeïp
hoaøn thieän trong caùch thöôûng thöùc.
Thaûo luaän ; Taïi sao coù theå noùi nghe
ca Hueá laø moät thuù vui tao nhaõ ?
→ Vì ca Hueá thanh cao, lòch söï nhaøn
nhaõ, sang troïng vaø duyeân daùng töø
noäi dung ñeán hình thöùc, töø caùch
bieåu dieãn ñeán caùch thöôûng thöùc, töø
ca coâng ñeán nhaïc coâng : töø gioïng ca
ñeán trang ñieåm, aên maëc … chính vì
theá nghe ca Hueá laø moät thuù vui tao
nhaõ → Qua bao noãi thaêng traàm thì ca
Hueá chính laø moùn aên tinh thaàn
khoâng theå thieáu cuûa ngöôøi daân xöù
Hueá → Ñöôïc coâng nhaän laø di saûn
vaên hoùa phi vaät theå cuûa theá giôùi.
d. Ca Hueá ñöôïc hình thaønh töø ñaâu ? 4. Nguoàn goùc :
→ Baét nguoàn töø nhaïc daân gian vaø - Baét nguoàn töø nhaïc daân
nhaïc cung ñình, coù caû ñieäu Baéc laãn gian vaø nhaïc cung ñình.
ñieäu Nam.
GV nhaïc daân gian laø caùc laøn ñieäu
daân ca, nhöõng ñieäu hoø … thöôøng soâi
noåi, laïc quan töôi vui. Nhaïc cung ñình
nhaø nhaïc laø nhaïc duøng trong buoåi leã
toân nghieâm trong cung ñình cuûa vua
chuùa, nôi toân mieáu hay trieàu ñình
phong kieán, thöôøng coù saéc thaùi trang
troïng, uy nghi.
? Taïi sao theå hieän ca Hueá vöøa soâi
noåi vui töôi, vöøa trang troïng , uy nghi ?
(vì keát hôïp vôùi hai doøng nhaïc)
Hoaït ñoäng 3 : Toång keát baøi III. Toång keát :
? Sau khi hoïc baøi vaên treân, em bieát - Hoïc phaàn ghi nhôù SGK/104
theâm gì veà maûnh ñaát kinh thaønh
naøy ?
- Vuøng ñaát ñeïp, thô moäng vôùi nhieàu
danh lam thaéng caûnh, caùc di tích lòch
söû taâm hoàn daân Hueá, nhaát laø con
gaùi Hueá – noäi taâm phong phuù vaø
aâm thaàm, kín ñaùo, saâu thaúm.
? Em thaáy ca Hueá nhö theá naøo ? →
Ñeïp phong phuù, tao nhaõ.
4. Cuûng coá :
- Hoïc sinh nghe moät ñoaïn ca Hueá (baêng hoaëc GV minh hoïa)
5. Daën doø :
- Naém ñöôïc veû ñeïp cuûa ca Hueá. Neâu caûm nghó veà xöù Hueá hoaëc
ca Hueá.
- Tìm vaø keå teân caùc laøn ñieäu daân ca ôû queâ em ñang soáng.
- Chuaån bò baøi : “Lieät keâ”
Tuaàn : 29 LIEÄT KEÂ
Tieát : 114

- Hieåu ñöôïc theá naøo laø pheùp lieät keâ, taùc duïng cuûa pheùp lieät keâ.
- Phaân bieät ñöôïc caùc kieåu lieät keâ : lieät keâ theo töøng caëp, lieät keâ
khoâng theo töøng caëp, lieät keâ taêng tieán, lieät keâ khoâng taêng tieán.
- Bieát vaän duïng pheùp lieät keâ trong noùi vaø vieát.
- Em haõy giôùi thieäu caùc laøn ñieäu daân ca Hueá vaø caùc duïng cuï aâm
nhaïc ñaõ nhaéc tôùi torng baøi “Ca Hueá treân soâng Höông” ?
3 Baøi môùi :
Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu khaùi nieäm I. Theá naøo laø pheùp lieät
lieät keâ vôùi tö caùch laø moät pheùp keâ :
tu töø cuù pheùp. 1. Tìm hieåu baøi :
Böôùc 1 : Tìm hieåu caáu taïo vaø yù
nghóa cuûa pheùp lieät keâ
- Ñoïc ñoaïn vaên : “Beân caïnh ngaøi …
nghieâm trang laém”
? Haõy nhaän xeùt caáu taïo cuûa caùc boä
phaän in ñaäm trong ñoaïn vaên ?
→ Baùt yeán haáp ñöôøng pheøn, ñeå - Baùt yeán haáp ñöôøng
trong khay khaûm, khoùi bay nghi nguùt / pheøn, ñeå trong khay khaûm,
traùp ñoài moài chöõ nhaät ñeå môû, trong khoùi bay nghi nguùt / traùp
ngaên baïc ñaày nhöõng … ñoài moài chöõ nhaät ñeå môû,
+ traâu vaøng / cau ñaäu / reã tía. trong ngaên baïc ñaày nhöõng.
+ naøo oáng thuoác baïc / naøo ñoàng hoà + traâu vaøng / cau ñaäu / reã
vaøng / naøo dao chuoâi ngaø / naøo oáng tía.
voâi chaïm. + naøo oáng thuoác baïc / naøo
+ ngoaøi tai / ví thuoác / quaûn buùt / taâm ñoàng hoà vaøng / naøo dao
boâng. chuoâi ngaø / naøo oáng voâi
→ keát caáu töông tö nhau. chaïm.
? Veà maët yù nghóa, nhöõng töø ngöõ + ngoaøi tai / ví thuoác / quaûn
treân dieãn ñaït ñieàu gì ? buùt / taâm boâng.
HS : Chuùng noùi veà nhöõng ñoà vaät → keát caáu töông tö nhau.
ñöôïc baøy bieän chung quanh quan lôùn.
GV : Vieäc saép xeáp noái tieáp caùc töø hay
caùc cuïm töø cuøng keát caáu nhö vaäy goïi
laø pheùp lieät keâ.
Böôùc 2 : Tìm hieåu taùc duïng cuûa
pheùp lieät keâ.
? Em coù nhaän xeùt gì veà ñoà vaät baøy
bieän vieân quan lôùn (trong hoaøn caûnh - YÙ nghóa : ñoà vaät lænh
quan ñi hoä ñeâ) ? kænh cuoäc soáng xa hoa
HS Ñoà vaät lænh kænh.- Cuoäc soáng xa khoâng phuø hôïp vôùi vieân
hoa. quan ñi hoä ñeâ saép vôõ.
→ Khoâng phuø hôïp hoaøn caûnh ñi hoä
ñeâ, ñoái laäp vôùi tình caûnh daân phu
ñang lam luõ ngoaøi möa gioù.
Böôùc 3 : Sô keát
? Vaäy lieät keâ laø gì vaø coù td gì ?
→ Ghi nhôù SGK/ 105. 2.Ghi nhôù : SGK.
Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu caùc kieåu II. Caùc kieåu lieät keâ :
lieät keâ. 1. Tìm hieåu baøi :
Böôùc 1 : Phaân bieät kieåu lieät keâ a. Toaøn theå daân toäc Vieät
töøng caëp vôùi kieåu lieät keâ khoâng Nam quyeát ñem taát caû tinh
theo töøng caëp. thaàn, löïc löôïng, tính maïng,
- HS ñoïc ví duï ôû muïc 1a,b/SGK 105 cuûa caûi ñeå giöõ vöõng
? Xeùt veàn caáu taïp, caùc pheùp lieät keâ quyeàn töï do ñoäc laäp.
naøy coù gì khaùc nhau ? → Lieät keâ khoâng theo töøng
? Ta goïi chuùng thuoäc kieåu lieät keâ gì ? caëp.
b. Tinh thaàn vaø löïc löôïng,
tính maïng vaø cuûa caûi.
→ Lieät keâ theo töøng caëp.
Böôùc 2 : Phaân bieät kieåu lieät keâ 2a. Tre, nöùa, truùc, mai, vaàu.
taêng tieán vôùi kieåu lieät keâ - Vaàu, tre, nöùa, mai, truùc.
khoâng taêng tieán. → ñaûo ñöôïc thöù töï.
- HS ñoïc ví duï 2a,b SGK 105 2b. Hình thaønh vaø tröôûng
yeâu caàu HS ñaûo thöù töï trong caùc boä thaønh/ gia ñình, hoï haøng,
phaän trong 2 pheùp lieät keâ ôû 2 ví duï. laøng xoùm.
Neâu nhaän xeùt. → Khoâng ñaûo ñöôïc thöù töï.
? Xeùt veà yù nghóa, caùc pheùp lieät keâ → Lieät keâ taêng tieán.
aáy coù gì khaùc nhau ? (chuù yù ví duï 2b)
→ VD 2a : coù theå deã daøng thay ñoåi
thöù töï caùc boä phaän lieät keâ (tre,
nöùa, truùc, mai, vaàu)
→ VD 2b : Khoâng theå deã daøng thay
ñoåi caùc boä phaän lieät keâ, bôûi caùc
hieän töôïng lieät keâ ñöôïc saép xeáp theo
möùc ñoä taêng tieán.
? Xeùt theo yù nghóa, ta thaáy chuùng 2. Ghi nhôù : SGK/105
thuoäc kieåu lieät keâ naøo ? → Ghi nhôù.
Hoaït ñoäng 4 : Luyeän taäp III. Luyeän taäp :
Baøi taäp 1 : Baøi taäp 1 :
- Söùc maïnh loøng yeâu nöôùc : noù keát
thaønh moät laøn soùng voâ cuøng maïnh
meõ, to lôùn/ noù löôùt qua moïi söï nguy
hieãm, khoù khaên / noù nhaán chìm taát
caû luõ baùn nöôùc vaø cöôùp nöôùc.
- Loøng töï haøo veà nhöõng trang söû veû
vang qua nhöõng taám göông, nhöõng vò
anh huøng daân toäc Baø Tröng / Baø
Trieäu / Traàn Höng Ñaïo / Leâ Lôïi/ Quang
Trung.
- Söï ñoàng taâm nhaát trí cuûa moïi taàng
lôùp nhaân daân ñöùng leân choáng Baøi taäp 2 :
Phaùp: Ñoaïn vaên “Ñoàng baøo ta ngaøy
nay … noàng naøn yeâu nöôùc”
Baøi taäp 2 :
a) Döôùi loøng ñöôøng/treân væa heø/trong
cöûa tieän.
- Nhöõng cu li xe … noùng boûng / nhöõng
quaû döa haáu … ñoû loøm loøm / nhöõng Baøi taäp 3 :
xaâu laïp xöôûng caùc hieäu côm / caùi
roán … giöõa trôøi/ moät vieân quan …
hình chöõ thaäp.
b) Ñieän giaät / duøi ñaâm / dao caét / löûa
nung
Baøi taäp 3 :
HS töï ñaët, lôùp nhaän xeùt, GV söûa
chöõa
Ví duï baøi b : “Nhöõng troø loá hay laø Va-
ren vaø Phan Boäi Chaâu “ñaõ khaéc hoïa
ñöôïc hai nhaân vaät coù tính caùch ñaïi
dieän cho hai löïc löôïng xaõ hoäi hoaøn
toaøn ñoái laäp nhau ôû nöôùc ta döôùi
thôøi Phaùp thuoäc. Va-ren gian traù, loá
bòch, ñaïi dieän cho thöïc daân Phaùp
phaûn ñoäng Ñoâng Döông. Phan Boäi
Chaâu kieân cöôøng, baát khuaát, xöùng
ñaùng laø “ baäc anh huøng, vò thieân xöù,
ñaáng xaû thaân vì ñoäc laäp”, tieâu bieåu
cho khí phaùch daân toäc Vieät Nam.
4. Cuûng coá :
- Theá naøo laø pheùp lieät keâ ?
- Coù caùc kieåu lieät keâ naøo ?
5. Daën doø :
- Naém noäi dung baøi.
- Hoaøn chænh baøi taäp 3.
- Ñoïc vaên baûn : “ Quan aâm thò kính “ traû lôøi caùc caâu hoûi tìm hieåu
vaên baûn.
Tuaàn : 29 TÌM HIEÅU CHUNG VEÀ VAÊN HAØNH
CHÍNH
Tieát : 115

- Coù ñöôïc hieåu bieát chung veà vaên baûn haønh chính : muïc ñích, noäi
dung, yeâu caàu vaø caùc loaïi vaên baûn haønh chính thöôøng gaëp trong
cuoäc soáng.
- Ñaëc 1 caâu coù duøng pheùp lieät keâ vaø cho bieát kieåu lieät keâ ñoù.
3 Baøi môùi :
Töø baäc tieåu hoïc ñeán lôùp 6, em ñaõ hoïc nhöõng baøi vaên haønh chính
naøo ?
Hoaït ñoäng 1 : Höôùng daãn HS tìm I. Theá naøo laø vaên baûn
hieåu theá naøo laø vaên baûn haønh haønh chính :
chính 1. Tìm hieåu baøi :
Böôùc 1 ; HS quan saùt vaø ñoïc thaàm a. Vaên baûn 1 : Thoâng baùo
vaø tìm hieåu 3 vaên baûn SGK/ cuûa BGH tröôøng THCS Dòch
107,108,109 Voïng.
+ Vaên baûn 1 : Thoâng baùo cuûa BGH → vaên baûn thoâng baùo.
tröôøng THCS Dòch Voïng vaø keá hoaïch b. Vaên baûn 2 : Giaáy ñeà
troàng caây. nghò
+ Vaên baûn 2 : Giaáy ñeà nghò. → vaên baûn ñeà nghò.
+ Vaên baûn 3 : Baùo caùo. c. Vaên baûn 3 : Baùo caùo veà
Böôùc 2 : Höôùng daãn HS traû lôøi caâu keát quaû hoaït ñoäng höôûng
hoûi. öùng phong traøo … → vaên
? Khi naøo ngöôøi ta vieát caùc vaên baûn baûn baùo caùo.
thoâng baùo, ñeà nghò vaø baùo caùo ?
→ Khi caàn truyeàn ñaït moät vaán ñeà gì
ñoù (thöôøng laø quan troïng) xuoáng caáp
thaáp hôn hoaëc muoán cho nhieàu ngöôøi
bieát thì ngöôøi ta duøng vaên baûn
thoâng baùo.
- Khi caàn truyeàn ñaït moät nguyeän
voïng chính ñaùng naøo ñoù cuûa caù
nhaân hay taäp theå ñoái vôùi cô quan
hoaëc caù nhaân coù thaåm quyeàn giaûi
quyeát thì ngöôøi ta duøng vaên baûn ñeà
nghò (kieán nghò)
- Khi caàn phaûi thoâng baùo moät vaán
ñeà gì ñoù leân caáp cao hôn thì ngöôøi ta
duøng vaên baûn baùo caùo.
GV : Ruùt ra nhaän xeùt caáp treân khoâng
bao giôø duøng baùo caùo vôùi caáp döôùi
vaø ngöôïc laïi caáp döôùi khoâng duøng
thoâng baùo vôùi caáp treân. Ñeà nghò
cuõng chæ duøng trong tröôøng hôïp caáp
döôùi ñeà nghò leân caáp treân, caáp
thaáp ñeà nghò leân caáp cao.
? Moãi vaên baûn nhaèm muïc ñích gì ?
→ Thoâng baùo nhaèm phoå bieán noäi
dung.
- Ñeà nghò (kieán nghò) nhaèm ñeà xuaát
moät nguyeän voïng, yù kieán.
- Baùo caùo nhaèm toång keát, neâu leân
nhöõng gì ñaõ laøm ñeå caáp treân ñöôïc
bieát.
? Ba vaên baûn aáy coù gì gioáng nhau vaø d. Nhaän xeùt :
khaùc nhau ? - Gioáng nhau ; hình thöùc.
+ Gioáng nhau : hình thöùc trình baøy - Khaùc nhau : noäi dung.
ñeàu theo moät soá muïc ñích nhaát ñònh
(theo maãu)
+ Khaùc nhau : muïc dích vaø nhöõng noäi
dung cuï theå ñöôïc trình baøy trong moãi
vaên baûn.
? Ba vaên baûn treân coù gì khaùc vôùi
caùc vaên baûn ngheä thuaät (truyeän vaø
thô ñaõ hoïc) ?
Vaên baûn ngheä Baên baûn haønh
thuaät chính
- Duøng hö caáu - Khoâng hö caáu
töôûng töôïng töôûng töôïng
- Ngoân ngöõ ngheä - Ngoân ngöõ haønh
thuaät chính
(GV neâu leân vaøi ñaëc ñieåm cuûa ngoân
ngöõ ngheä thuaät vaø ngoân ngöõ haønh
chính cuûa HS ñeå hieåu theâm)
Thaûo luaän :
? Em coøn thaáy loaïi vaên baûn naøo
töông töï nhö ba vaên baûn treân khoâng ?
→ HS tìm
GV : Bieân baûn, sô yeáu lí lòch, giaáy khai
sinh, hôïp ñoàng, giaáy chöùng nhaän …
Böôùc 3 : Tìm hieåu khaùi nieäm vaø
caùch trình baøy vaên baûn haønh chính.
? Ba vaên baûn neâu treân, ngöôøi ta goïi
laø vaên baûn haønh chính. Vaäy theá
naøo laø vaên baûn haønh chính ? Ghi nhôù : SGK 110
→ Ghi nhôù 1 /110
Hoaït ñoäng 2 : Luyeän taäp III. Luyeän taäp :
? Trong caùc tình huoáng sau ñaây - Tình huoáng 1,2,4,5, duøng
(sgk/110-111) tình huoáng naøo ngöôøi ta vaên baûn haønh chính.
seõ phaûi vieát loaïi vaên baûn haønh
chính ? Teân moãi loaïi vaên baûn töông
öùng vôùi moãi tröôøng hôïp ñoù laø gì ?
Tình huoáng 1 : Duøng vaên baûn thoâng
baùo.
Tình huoáng 2 : Duøng vaên baûn baùo
caùo.
Tình huoáng 4 : Vieát ñôn xin nghæ hoïc.
Tình huoáng 5 : Duøng vaên baûn ñeà
nghò.
? Tính huoáng 3,6 duøng loaïi vaên baûn
naøo ?
Tình huoáng 3 : Phaùt bieåu caûm nghó
Tình huoáng 6 : Töï söï vaø mieâu taû .
4. Cuûng coá :
- Ñoïc laïi phaàn ghi nhôù.
5. Daën doø :
- Naém khaùi nieäm, moät soá muïc trong vaên baûn haønh chính.
- Tìm moät soá maãu trong thöïc teá ñeå ñoái chieáu kieán thöùc.
- Ñoïc kyõ vaø soaïn : Quan AÂm Thò Kính
Tuaàn : 29 TRAÛ BAØI TAÄP LAØM VAÊN SOÁ 6
Tieát : 116

- Cuûng coá kieán thöùc vaø kó naêng ñaõ hoïc veà caùch laøm baøi vaên
laäp luaän giaûi thích veà taïo laäp vaên baûn, veà caùch söû duïng töø
ngöõ, ñaët caâu …
- Töï ñaùnh giaù ñuùng hôn chaát löôïng baøi laøm : cuûa mình, veà trình ñoä
taäp laøm vaên cuûa baûn thaân mình; nhôø ñoù coù ñöôïc nhöõng kinh
nghieäm vaø quyeát taâm caàn thieát ñeå laøm toát hôn nöõa nhöõng baøi
vaên sau.
- Theá naøo laø vaên baûn haønh chính ?
- Haõy neâu trình töï caùc muïc nhaát thieát phaûi coù trong vaên baûn
haønh chính ?
3 Baøi môùi :

Hoaït ñoäng 1 : GV ghi laïi ñeà taäp Ñeà : Moät nhaø vaên coù noùi
laøm vaên : “Saùch laø ngoïn ñeøn saùng
+ GV oân laïi phöông phaùp nghò luaän baát dieät cuûa trí tueä con
giaûi thích chuù yù phaàn laäp luaän. ngöôøi”. Haõy giaûi thích noäi
- Giaûi thích nghóa caâu noùi. dung caâu noùi ñoù.
- Taïi sao “Saùch … ngöôøi”
- Vaän duïng lôøi khuyeân ñoù nhö theá
naøo ?
Hoaït ñoäng 2 : Nhaän xeùt chung (öu, I. Nhaän xeùt chung :
nhöôïc) baøi laøm cuûa HS 1. Öu ñieåm ;
? Em haõy töï nhaän xeùt nhöõng öu - HS hieåu ñeà böôùc ñaàu
khuyeát ñieåm cuï theå trong baøi laøm naém ñöôïc theå loaïi vaø
cuûa mình. Ñaâu laø choã em yeáu nhaát ? phöông phaùp laäp luaän giaûi
? Em coøn phaûi coá gaéng nhöõng maët thích, bieát duøng chöùng minh
naøo ñeå coù theå vieát toát moät baøi ngaén trong giaûi thích ñeå
giaûi thích ? laøm saùng toû vaán ñeà.
GV ñuùc keát öu khuyeát ñieåm. 2. Khuyeát ñieåm :
- Trình baøy boá cuïc chöa hôïp
lí, chöa döùt khoaùt trong laäp
luaän.
- Kieán thöùc coøn ngheøo →
thieáu daãn chöùng ñeå laøm
saùng toû vaán ñeà (phaàn
trình baøy “taïi sao”)
- Ngoân ngöõ : thieáu trau
chuoát, duøng khaåu ngöõ
nhieàu, ít saùng taïo.
- Sai veà duøng töø, ñaët caâu,
loãi chính taû.
Hoaït ñoäng 3 : GV söûa caùc loãi II. Söûa baøi :
- Chuù yù caùc loãi veà kieán thöùc veà 1. Kieán thöùc :
trình töï laäp luaän trong vaên giaûi thích, - Ngoïn ñeøn saùng ñoái laäp
khoâng ñöôïc ñaûo loän trình töï. vôùi boùng toái, ngoïn ñeøn soi
- Söûa caùc loãi veà duøng töø, chính taû, chieáu, soi ñöôøng ñöa con
ngöõ phaùp. ngöôøi ra khoûi choã toái taêm
- Neâu teân moät soá tröôøng hôïp sai cuï → Ñaây laø phaàn giaûi thích
theå. nghóa khoâng phaûi phaàn
traû lôøi “taïi sao”
- Saùch daïy cho ta soáng ñeïp,
caùch suy nghó, caùch laøm,
caùch noùi naêng ñoái xöû ñeïp
trong ñôøi soáng.
2. Chính taû :
1 nhaø vaên → moät nhaø
vaên.
o theå noùi → khoâng theå
noùi.
fong tuïc → phong tuïc
3. Töø duøng :
- Ñoïc saùch ta khoâng coù yù
hoïc taäp, theá maø roài qua
ngaøy thaùng → coá tình.
- Ñoïc saùch vöøa thí vò vöøa
boå ích laø theá → thuù vò.
4. Loãi ngöõ phaùp : Caâu toái
nghóa.
5. Loãi dieãn ñaït : luûng
cuûng.
Hoaït ñoäng 4 :
Ñoïc baøi hay cuûa hoïc sinh :
Coâng boá keát quaû :
4. Cuûng coá :
- Nhaéc laïi yeâu caàu taäp laøm vaên nghò luaän giaûi thích.
5. Daën doø :
- Ñoïc kó vaên baûn : Quan aâm thò kính. Traû lôøi caùc caâu hoûi phaàn
ñoïc hieåu vaên baûn.
Tuaàn : 30 QUAN AÂM THÒ KÍNH
Tieát : 117 + 118 A. ÑOÏC HIEÅU VAÊN BAÛN
- Hieåu ñöôïc moät soá ñaëc ñieåm cuûa saân khaáu cheøo truyeàn thoáng.
- Toùm taét ñöôïc noäi dung vôû cheøo “Quan aâm Thò Kính” noäi dung, yù
nghóa vaø moät soá ñaëc ñieåm ngheä thuaät (maâu thuaãn kòch, haønh
ñoäng nhaân vaên) cuûa trích ñoaïn “Noãi oan haïi choàng”
- Coù nhöõng ñoaïn lieät keâ naøo ?
- Ñoïc ñoaïn “Khoâng gian yeân tónh … taän ñaùy hoàn ngöôøi” trang 101 (Ca
Hueá treân soâng Höông). Tìm pheùp lieät keâ trong ñoaïn vaø cho bieát
chuùng thuoäc kieåu lieät keâ gì ?
3 Baøi môùi :
Cheøo laø moät trong nhöõng loaïi hình saân khaáu daân gian, ñöôïc phoå
bieán roäng raõi ôû Baéc Boä Saân khaáu cheøo cuõng ñöôïc ngöôøi daân
caùc vuøng khaùc treân toå quoác ta yeâu thích. Baïn beø treân theá giôùi
cuõng ñaõ khaúng ñònh vaø ca ngôïi söï ñoäc ñaùo cuûa saân khaáu cheøo
Vieät Nam.
Trong kòch muïc saân khaáu cheøo, “Quan AÂm Thò Kính” laø vôû dieãn noãi
tieáng. Vôû dieãn naøy tieâu bieåu cho saân khaáu cheøo veà nhieàu phöông
dieän : tính truyeän kòch tính, nhaân vaät, laøn ñieäu. Baøi hoïc hoâm nay
seõ giuùp caùc em hieåu sô löôïc moät soá ñaëc ñieåm cuûa saân khaáu
cheøo truyeàn thoáng naém ñöôïc toùm taét noäi dung vôû cheøo vaø noäi
dung, yù nghóa cuõng nhö moät soá ñaëc ñieåm ngheä thuaät tieâu bieåu
cuûa trích ñoaïn : “Noãi oan hai choàng”

Hoaït ñoäng 1 : I. Khaùi nieäm cheøo :
HS ñoïc toùm taét noäi dung vôû cheøo 1. Cheøo laø loaïi kòch haùt,
trong SGK/111, 112, 113 muùa daân gian, keå chuyeän
Hoaït ñoäng 2 : dieãn tích baèng hình thöùc
Höôùng daãn HS tìm hieåu sô löôïckhaùi saân khaáu. Saân khaáu cheøo
quaùt cheøo coù tính toång hôïp. Ñaây laø
HS ñoïc chuù thích kòch, haùt, muùa.
GV löu yù moät soá ñieàu (phaàn ghhi 2. Cheøo thuoäc loaïi saân
baûng) khaáu keå chuyeän ñeå
Noùi theâm : khuyeán giaùo ñaïo ñöùc, keát
* Khuyeán giaùo ñaïo ñöùc : Cheøo chuù yù hôïp chaët cheõ giöõa caùi bi
giôùi thieäu nhöõng maãu möïc veà ñaïo vaø caùi haøi.
ñöùc ñeå moïi ngöôøi noi theo. Saân khaáu 3. Cheøo coù moät soá loaïi
cheøo cuõng chaâm bieám, ñaû kích maïnh nhaân vaät truyeàn thoáng
meõ nhöõng ñieàu baát coâng, xaâu xa vôùi nhöõng ñaëc tröng tính
trong xaõ hoäi phong kieán ñöông thôøi. caùch rieâng.
* Tính truyeän cuûa cheøo ñöôïc khai thaùc 4. Saân khaáu cheøo coù tính
töø truyeän coå tích vaø truyeän noâm öôùc leä vaø caùch ñieäu cao.
xoay quanh bi cöïc – thaùi lai (ñau khoå, Ñieàu naøy theå hieän roõ
oan traùi – toát ñeïp, yeân vui). Tính nhaát ôû ngheä thuaät hoaù
truyeän giaùo huaán theo quan nieäm “ôû trang ngheä thuaät haùt vaø
hieàn gaëp laønh, ôû aùc gaëp döõ” muùa.
* Saân khaáu cheøo thoâng caûm saâu
saéc vôùi soá phaän ngöôøi lao ñoäng,
ngöôøi phuï nöõ, ñeà cao phaåm chaát,
taøi naêng cuûa hoï vaø ñaû kích, chaâm
bieám maïnh meõ nhöõng xaáu xa, baát
coâng trong xaõ hoäi phong kieán thôøi
xöa.
* Haàu heát caùc vôû cheøo ñeàu keát
thuùc coù haäu, caùi bi vaãn theå hieän
raát roõ, vôû cheøo naøo cuõng coù hình
aûnh cuoäc ñôøi ñau thöông, bò aùp böùc,
chaø ñaïp cuøng cöïc cuûa ngöôøi noâng
daân, ñaëc bieät laø ngöôøi phuï nöõ. Caùi
bi ñöôïc toâ ñaäm bôûi cuoäc ñôøi, soá
phaän cuûa caùc nhaân vaät vaø bôûi
nhöõng laøn ñieäu mang aâm höôûng
buoàn nhö söû raàu, ba than, noùi thaûm.
Beân caïnh caùi bi, saân khaáu cheøo coøn
laø nôi vang leân maïnh meõ ñaëc saéc
tieáng cöôøi cuûa caùi haøi taäp trung ôû
nhöõng vai heà. Heà cheøo ñaû kích thaàn
thaùnh, cheá gieãu vua quan, vaïch ra caùc
haïn ngöôøi ñaïi dieän cho leã giaùo phong
kieán, goùp phaàn taïo neân tính chaát
chieán ñaáu, maøu saéc laïc quan cuûa vôû
dieãn. - HS ñoïc toùm taét vôû cheøo.
Hoaït ñoäng 3 : Höôùng daãn tìm II. Ñoïc – Tìm hieåu vaên
hieåu noäi dung ñoaïn trích baûn :
- HS ñoïc phaàn ñoaïn trích : Phaân vai
Thieän Só, Suøng ba, Suøng oâng, Thò
Kính, Maõng oâng. 1. Vò trí ñoaïn trích thuoäc
- Chuù yù : Thò Kính : dòu daøng, nhaãn phaàn 1 cuûa vôû cheøo.
nhuïc, buoàn raàu.
? Ñoaïn trích thuoäc vò trí naøo cuûa vôû
cheøo ?
→ Thuoäc phaàn 1 cuûa vôû cheøo.
? Trích ñoaïn coù maáy nhaân vaät ?
nhöõng nhaân vaät naøo laø nhaân vaät
chính theå hieän xung ñoät kòch ?
→ Naêm nhaân vaät tham gia vaøo xung
ñoät kòch. Nhaân vaät chính : Thò Kính vaø
Suøng baø.
? Nhöõng nhaân vaät naøy thuoäc loaïi vai
troø trong cheøo vaø ñaïi dieän cho ai ?
→ Thò Kính thuoäc loaïi nhaân vaät nöõ
chính ñöùc haïnh neát na, ñaïi dieän cho
phuï nöõ lao ñoäng, ngöôøi daân thöôøng.
- Suøng baø : thuoäc loaïi nhaân vaät muï
aùc, taøn nhaãn, ñoäc ñòa ñaïi dieän cho
taàng lôùp ñòa chuû phong kieán.
? Phaàn ñaàu (Naøng ôi ñaõ bao laâu 2. Caûnh sinh hoaït gia ñình :
thieáp xoaù taø moät möïc) laø caûnh sinh Haønh ñoäng Thò Kính doïn kæ
hoaït gia ñình. Em coù caûm nhaän gì veà ngoài quaït cho choàng. Thieän
caûnh sinh hoaït ñoù ? Só thiu thiu nguû
→ Laø caûnh sinh hoaït aám cuùng :
choàng duøi maøi kinh söû, vôï ngoài caïnh Raâu laøm sao moät chieác
may vaù, theâu thuøa. Choàng thiu thiu choài ra.
nguû, vôï ngoài quaït cho choàng. Caûnh Dò hình saéc döôùi caèm moïc
naøy tuy khoâng phoå bieán vaø gaàn guõi ngöôïc.
nhö caûnh ”choàng caøy vôï caáy”, “thieáp
noùn, chaøng tôi” nhöng cuõng laø öôùc
mô veà haïnh phuùc gia ñình cuûa nhaân
daân. Daï thöông choàng, loøng
HS ñoïc laïi ñoaïn “Ñaïo vô choàng … moät thieáp sao an. (Haønh ñoäng
möïc” caét raâu Thieän Só)
? Qua cöû chæ lôøi noùi cuûa Thò Kính ôû → Vôï thöông choàng, vì
ñaây, em coù nhaän xeùt gì veà nhaân choàng. Tình caûm chaân thaät
vaät naøy ? töï nhieân.
→ Trong khung caûnh aáy, noåi baät leân
hình aûnh ngöôøi vôï thöông choàng.
Nhöõng cöû chæ cuûa Thò Kính ñoái vôùi
choàng raát aân caàn, dòu daøng : khi
choàng nguû doïn laïi kæ roài quaït cho
choàng ; thaáy raâu moïc ngöôïc döôùi
caèm choàng thì baên khoaên lo laéng veà
söï hình chaúng laønh. Nhöng cöû chæ aáy
cuøng ngoân ngöõ ñoäc thoaïi theå hieän
qua laøn ñieäu noùi söû toâ ñaäm cho
caûnh gia ñình aám cuùng vaø hình aûnh
ngöôøi vôï thöông choàng, vì choàng. Tình
caûm cuûa Thò Kính ñoái vôùi choàng raát
chaân thaät, töï nhieân.
GV chuyeån yù : Vaäy maø nhöõng cöû
chæ, haønh ñoäng, tình caûm thöông
choàng toát ñeïp aáy cuûa Thò Kính ñaõ bò
Thieän Só hieåu laàm. Khi Thò Kính caàm
dao xeùn raâu. Thieän Só chôït giaät mình
thöùc giaát hoát hoaûng naém laáy dao
keâu leân. Trong ñeâm khuya thanh vaéng,
nghe tieáng keâu cuûa con, Suøng oâng,
Suøng baø hoát hoaûng chaïy vaøo. Sau khi
nghe Thieän Só keå toäi Thò Kính, Suøng
oâng, Suøng baø coù nhöõng cöû chæ,
haønh ñoäng nhö theá naøo ?
- HS ñoïc laïi “Huù vía, keà coå maøy … veà
cuøng cha con ôi !”
? Em haõy lieät keâ vaø neâu nhaän xeùt veà
haønh ñoäng vaø ngoân ngöõ cuûa Suøng
baø ñoái vôùi Thò Kính ?
Suøng baø Thò Kính
- HS töï tìm Hoaït ñoäng : - Meï ôi, oan cho con
- Duùi ñaàu Thò Kính ngaõ laém meï ôi !
xuoáng.
- Baét Thò Kính ngöõ maët - Oan cho con laém meï
leân. ôi !
? Lieät keâ lôøi - Khoâng cho Thò Kính phaân
noùi cuûa bua - Oan cho thieáp laém
Suøng baø ? - Duùi tay Thò Kính ngaõ khuî chaøng ôi !
xuoáng
Lôøi noùi :
- Caùi con maët söùa gan huøm
naøy ! Maøy ñònh gieát con baø - Meï xeùt tình cho con,
aø ? oan cho laém meï ôi !
- Tuoàng bay meøo maû gaø
ñoàng.
- Naøy con kia ! Maøy coù troùt - Oan cho con laém cha
say hoa ñaém nguyeät. Ñaõ ôi!
treân daâu döôùi boäc heïn hoø.
- Cheùm boå, baêm vaèm xaû
xích maëc!
Gai say laäp chí gieát choàng ?
- Phi maët gaùi trô nhö maët → 5 laàn keâu oan.
thôùt !
- Naøy con kia ! Tam toàng töù
ñöùc maøy ñeå ôû ñaâu höû ?
- Ñoàng naùt thì veà Caâu Noâm.
Gaùi noû moàm thì veà vôùi cha.
- Tröùng roàng laïi nôû ra roàng.
Em coù nhaän Liu ñiu laïi nôû ra doøng liu ñiu → Hieàn laønh nhaãn
xeùt gì veà lôøi - Nhaø baø ñaây caùc moân nhuïc.
noùi vaø haønh leänh toäc
ñoäng cuûa Maøy laø con nhaø cua oác.
Suøng baø ñoái → Ñay nghieán, maéng nhieác
vôùi Thò Kính ? taøn nhaãn chua ngoa, hôïm
cuûa, khoe doøng gioáng.
? Theo em, muï ñuoåi Thò Kính ñi ngoaøi lí
do cho raèng Thò Kính aâm möu gieát
choàng ra, coøn coù lí do naøo khaùc nöõa
khoâng ? Tìm lí leõ ñeå chöùng minh cho lí
do ñoù ? (thaûo luaän)
→ Lí do saâu xa : quan heä giai caáp
Daãn chöùng : theå hieän ngay trong
ngoân ngöõ cuûa muï :
Gioáng nhaø baø …. / tuoàng bay …
nhaø baø ñaây … / maøy laø …
tröùng roàng …/ ñoàng naùt
tröùng roàng … / ngöïa baát kham
GV → Lôøi leõ phaân bieät ñoái xöû, voán töø
ngöõ ñeå phaân bieät “thaáp – cao” cuûa muï,
quan heä giöõa muï vaø Thò Kính ñaõ vöôït
qua khoûi quan heä meï choàng – naøng
daâu. Quan heä aáy ñöôïc muï ñaët ñuùng,
traû ñuùng vaøo vò trí cuûa noù quan heä giai
caáp.
? Haõy neâu nhaän xeùt veà thaùi ñoä,
gioïng ñieäu cuûa muï qua ñoaïn haùt saép
(töø ngöõ trong lôøi haùt ñöôïc nhaán ñi
nhaán laïi) noùi leäch gioïng chanh chua,
döõ tôïn, ñay nghieán, chì chieáu”?
→ Thaùi ñoä traán aùp, taøn nhaãn, phuõ
phaøng.
gioïng : Thò Kính tuy coù ñuû ñöùc haïnh
nhö leã giaùo phong kieán quyeát ñònh
nhöng vaãn khoâng ñöôïc chaáp nhaän
trong gia ñình choàng vì Thò Kính khoâng
coù nguoàn goác con nhaø cao sang
quyeàn quí. Maâu thuaãn giai caáp baùm
reã vaøo trong vaán ñeà hoân nhaân thôøi
phong kieán thaät saâu saéc.
? Qua nhöõng haønh ñoäng vaø ngoân
ngöõ cuûa Suøng baø ñoái vôùi Thò Kính,
em thaáy Suøng baø laø loaïi ngöôøi nhö
theá naøo ?
→ Keû aùc, hôïm cuûa, khoe doøng gioáng,
caû vuù laép mieäng em.
GV : Suøng baø chæ ra troø trong 1 lôùp
tieâu bieåu cho moät loaïi vai trong cheøo
coå vai muï aùc. Tính caùch cuûa loaïi vai
naøy laø hôïm cuûa, khoe doøng gioáng,
caû vuù laép mieäng em. Suøng baø laáy
mình laøm chuaån ñeå toû roõ pheùp nhaø.
Muï laø keû taïo ra “luaät” vaø “leä” trong
gia ñình.
Chuyeån yù : Töø khi Suøng baø xuaát
hieän, cuøng vôùi haønh ñoäng vaø ngoân
ngöõ muï ñaõ traán aùp Thò Kính, Thò Kính
muoán phaân traàn, keâu oan nhöng hoaøn
toaøn khoâng coù cô hoäi. Nhìn daùng veû
voäi vaõ ñau ñôn cuûa naøng, chuùng ta ai
cuõng caûm thaáy chua xoùt.
? Nhö vaäy, Thò Kính ñaõ maáy laàn keâu
oan ? Keâu oan vôùi ai ?
Laàn 1 : Vôùi em choàng. Giôøi ôi! Meï ôi
oan cho con laém meõ ôi !
Laàn 2 : Vaãn vôùi meï choàng :”Oan cho
con laém meï ôi !”
Laàn 3 : Vôùi choàng : “Oan thieáp laém
chaøng ôi!”
Laàn 4 : 1 laàn nöõa keâu oan vôùi meï
choàng : “Meï xeùt tình cho con, oan cho con
laém meï ôi!”
Laàn 5 : Vôùi cha (Maõng OÂng) :”Cha ôi !
Oan cho con laém cha ôi”
GV Trong 5 laàn keâu oan thì 4 laàn keâu
oan höôùng veà meï choàng vaø choàng.
? Thaùi ñoä cuûa Thieän Só choàng naøng
vaø meï choàng naøng ra sao ?
→ Thaùi ñoä cuûa Thieän Só khoâng phaûn
öùng cuõng chaúng noùi naêng gì caû roài
theo meï ñi vaøo.
? Ñeán ñaây, em coù theå noùi gì veà
nhaân vaät Thieän Só ?
→ Thò Kính vì lo laéng cho söï chaúng
laønh cuûa chieác raâu moïc ngöôïcneân
môùi caét chieác raâu aáy ñi. Thieän Só
giaät mình thöùc giaát, hoát hoaûng naém
laáy dao roài la leân vaø buø lu buø loa keå
cho cha meï nghe vaø hoà ñoà gaùn cho
Thò Kính aâm möu gieát mình, ta cöù cho
ñaáy laø 1 phaûn xaï taâm lyù (vì Thieän
Só ñang nguõ). Theá nhöng töø naõy ñeán
giôø ñöùng nhìn vôï bò meï xæ vaû, haønh
haï, hôn ai heát Thieän Só bieát thò Kính
laø ngöôøi nhö theá naøo. Vaäy maø Thieän
Só khoâng moät lôøi naøo noùi ñôõ cho vôï.
Thieän Só ñaõ hoaøn toaøn boû maëc
ngöôøi vôï ñaõ töøng yeâu thöông yeâu,
chaêm chuùt, gaén boù vôùi mình cho meï
haønh haï. Thieän Só quaû laø 1 keû ñôùn
heøn, nhu nhöôïc. Luùc naøy Thieän Só
chæ laø nhaân vaät thöøa treân saân
khaáu.
? Em coù nhaän xeùt gì veà thaùi ñoä cuûa
Suøng baø khi Thò Kính van xin ?
Lôøi noùi van xin cuûa Thò Kính ñoái vôùi
Suøng baø chæ laø thöù löûa ñoå theâm
daàu caøng laøm buøng leân nhöõng lôøi
ñay nghieän voâ lí, taøn nhaãn. Thò Kính
caøng keâu oan, noãi oan caøng daøy
giöõa gia ñình choàng, ngöôøi phuï nöõ aáy
hoaøn toaøn coâ ñoäc.
? Leân keâu oan naøo cuûa Thò Kính môùi
ñöôïc söï caûm thoâng ? Em coù nhaän
xeùt gì veà söï caûm thoâng ñoù ?
→ Chæ ñeán laàn cuoái cuøng – thöù 5 –
keâu oan vôùi cha (Maõng oâng) Thò Kính
môùi nhaän ñöôïc söï caûm thoâng. Nhöng
ñoù laø söï caûm thoâng ñau khoå vaø baát
löïc. Duø bieát con oan nhöng
“Con ôi! Duø oan duø nhaãn chaúng
can
Xa xoâi cha bieát noãi con nhöôøng
naøo !”
Khoâng bieát laøm sao ñeå gioät röûa cho
con. Coøn gì ñau xoùt hôn nöõa keát cuïc
cuûa noãi oan laø moái tình choàng vôï Thò
KÍnh – Thieän Só tan vôõ! Thò Kính bò
ñuoåi ra khoûi nhaø choàng.
Thaûo luaän : Tröôùc khi Thò Kính bò ñuoåi
ra khoûi nhaø, Suøng baø vaø Suøng oâng
coøn laøm ñieàu gì taøn aùc. Xung ñoät
kòch trong ñoaïn naøy theå hieän cao
nhaát ôû choã naøo ? vì sao ?
→ Tröôùc khi ñuoåi Thò Kính, Suøng baø
vaø Suøng oâng coøn döïng leân moät vôû
kòch taøn aùc. löøa Maõng oâng sang aên
cöû chaùu, kì thöïc laø baét Maõng oâng
sang nhaän con veà. Chuùng coù thuù vui
laøm ñieàu taøn aùc, laøm cho cha con
Maõng oâng phaûi nhuïc nhaõ eâ cheà. Hôn
theá nöõa, nhanh nhö trôû baøn tay, Suøng
oâng ñaõ thay ñoåi
quan heä thoâng gia baèng nhöõng haønh
ñoäng vuõ phu duùi ngaõ Maõng oâng roài
boû vaøo trong nhaø.
- Ñaây laø choã xung ñoät kòch taäp trung
cao nhaát : Thò Kính bò ñaåy vaøo choã
cöïc ñieåm cuûa noãi ñau : noãi ñaâu oan
öùc, noãi ñau tình vôï choàng tan vôõ vaø
giôø laïi theâm noãi ñau tröôùc caûnh cha
giaø thaân yeáu, ngöôøi maø baáy laâu Thò
Kính mong ñöôïc baùo ñeàn coâng döôõng
duïc, bò chính cha choàng khinh khi haønh
haï.
Neáu nhìn leân saân khaáu, ta thaáy luùc
naøy chæ coøn laïi 2 cha con Thò Kính leû
loi. Hình aûnh hai cha con oâm nhau than
khoùc laø hình aûnh cuûa ngöôøi chòu oan,
ñau khoå maø hoaøn toaøn baát löïc.
Caûnh Suøng baø qui keát, ñoå vaï cho gia
ñình Thò KÍnh dieãn ra choùng vaùnh, doàn
daäp. Coøn caûnh hao cha con thì keùo
daøi treân saân khaáu söï boá trí xoâ ñaåy,
doàn daäp vaø keùo daøi nhöøng tính kòch
cuûa dsaân khaáu daân gian ôû ñaây mang
ñaày yù nghóa.
+ HS ñoïc töø : “Thò Kính ñi theo cha maáy
böôùc … phím ñoàng laøm ñoâi” (trang
117)
? Em haõy tìm nhöõng cöû chæ lôøi noùi 4. Caûnh Thò Kính ra ñi :
bieåu hieän hieåu roõ taâm traïng cuûa … quay nhìn caùi kæ, ñeán
Thò Kính ? saùch thuùng khaâu roài caàm
→ Cöû chæ Thò Kính daãn cha ñi moät laáy chieác aùo ñang khaâu dôû
quaõng … Thò Kính ñi theo cha maáy boùp chaët trong tay.
böôùc nöõa, roài döøng laïi thôû than, quay Haùt : Baáy laâu caàm saét
vaøo nhìn töø caùi kæ ñeán saùch thuùng tònh haûo.
khaâu, roài caàm laáy chieác aùo ñang Boàng ai laøm chaên goái leû
khaâu dôû, boùp chaët trong tay. loi.
Lôøi noùi: Thöông oâi, baáy laâu saét caàm
tònh haûo.
Boãng ai laøm chaên goái leû
loi.
? Taïi sao trong raát nhieàu ñoà vaät ñaõ
töøng gaén boù vôùi Thò Kính, caùi maø
Thò Kính quay laïi nhìn tröôùc nhö böôùc ñi
laø caùi kæ, thuùng khaâu vaø chieác aùo
ñang khaâu dôû. Hình aûnh Thò Kính caàm
laáy chieác aùo ñang khaâu dôû boùp
chaët tay coù yù nghóa gì ?
→ Bôûi ñoù laø baèng chöùng cuûa tình
caûm chuyû chung, hieàn dòu cuûa ngöôøi
vôï. Naøng boùp chaët chieác aùo trong tay
: theå hieän noãi ñau caâm laëng, quaën
thaét. Taát caû baèng nhöõng baèng
chöùng veà söï thuyû chung kia giôø ñaây
ñaõ bò coi nhö daáu veát cuûa söï thaát
tieát. Moät söï ñaûo loän ñoät ngoät, gheâ
gôùm.
? Em coù nhaän xeùt gì veà nhöõng töø

ngöõ, hình aûnh söû duïng trong lôøi than
thôû cuûa Thò Kính ?
(Baáy laâu – boãng, saét caàm tònh haûo –
chaên goái leû loi)
→ laø nhöõng töø ngöõ, hình aûnh ñoái
laäp :
baáy laâu >< boãng, saét caàm tònh haûo
>< chaên goái leû loi.
GV Moät beân laø thôøi gian daøi cuûa kæ
nieäm haïnh phuùc, beân kia laø khoaûng
khaéc chôùp nhoùng cuûa söï tan vôû,
moät beân laø hình aûnh tình vôï choàng
hoøa hôïp, beân kia laø hình aûnh cuûa söï
chia lìa.
Traùch loøng ai nôõ phuï loøng
Ñang tay nôõ beû phím ñoàng laøm ñoâi
Lôøi boäc baïch cuûa nhaân vaät gôïi leân
raát roõ hình aûnh moät con ngöôøi ñang
bô vô tröôùc caùi voâ ñònh cuûa cuoäc
ñôøi. Ñang “ñoái caûnh” tröôùc nhöõng
hoài öùc, nhöõng noãi ñau vaø ñang ñöùng
tröôùc moät cuoäc löïa choïn giaèng xeù :
veà ñaâu ? Ñôøi ngöôøi phuï nöõ thôøi
phong kieán “leânh ñeânh chieác baùnh
giöõa doøng”. Ñaây khoâng chæ laø taâm
traïng cuûa Thò Kính maø coøn laø cuûa
khoâng ít phuï nöõ trong xaõ hoäi phong
kieán.
?Em bieát nhöõng caâu thô, caâu ca dao
naøo cuõng noùi veà thaân phaân aáy
cuûa ngöôøi phuï nöõ?
? Cuoái cuøng thò Kính ñaõ quyeát ñònh - AÙo chít caøi khuy … traù
“traù hình nam töû böôùc ñi tu haønh” Taïi hình nam töû böôùc ñi tu
sao naøng choïn con ñöôøng ñoù ? haønh.
→ Thò Kính muoán queân ñi noãi ñau vaø → ñau ñôùn, daèn vaët cam
toû roõ mình laø ngöôøi ñoan chính. chòu, tìm caùch giaûi thoaùt
? Vieäc naøng ñi tu coù yù nghóa gì ? baèng con ñöôøng tu haønh.
→ Trong söï ñaâu khoå, baát löïc con
ñöôøng giaûi thoaùt cuûa Thò Kính coù 2
maët. Maët tích cöïc laø öôùc muoán soáng
ôû ñôøi ñeå toû roõ con ngöôøi ñoan chính.
Maët tieâu cöïc thì cho raèng mình khoå do
soá kieáp, do “phaän haåm duyeân oâi”,
tìm vaøo cöûa phaät ñeå tu taâm. Thò Kính
thieáu caùi khoûe khoaén, laïc quan cuûa
ngöôøi vôï “taám caùm” trong ca dao,
thieáu caùi baûn lónh cuûa Thò Phöông
trong vôû cheøo “Tröông Vieân”, khoâng
coù nghò löïc cöùng coûi ñöùng leân haønh
ñoäng choáng laïi nhöõng oan traùi baát
coâng. Ngöôøi phuï nöõ naøy chöa ñuû
söùc, chöa ñuû baûn lónh vöôït leân treân
hoaøn caûnh, traùi laïi ñaõ khuaát phuïc
hoaøn caûnh, cam chòu hoaøn caûnh
baèng söï chòu
ñöïng, nhaãn nhuïc. Haønh ñoäng ñaáu
tranh cuûa Thò Kính môùi chæ döøng laïi
ôû nhöõng lôøi traùch moùc soá phaän vaø
môùi chæ döøng laïi ôû öôùc muoán “nhaät
nguyeät saùng sao“, moät öôùc muoán thuï
ñoäng.
Hoaït ñoäng 4 : Höôùng daãn toång III. Toång keát :
keát
? Neâu moät soá laøn ñieäu tieâu bieåu
cuûa vôû cheøo? Caùc kieåu vai ?
? Qua cöû chæ haønh ñoäng, ngoân ngöõ
cuûa caùc nhaân vaät, vaán ñeà maø trích
ñoaïn “Noãi oan haïi choàng” muoán theå Ghi nhôù : SGK 121
hieän ôû ñaây laø gì ? IV. Luyeän taäp :
→ Ghi nhôù. 1. Toùm taét ñoaïn trích
4. Luyeän taäp : 2. Chuû ñeà
- Toùm taét ngaén goïn trích ñoaïn “Noãi 3. Thaønh ngöõ : “Oan Thò
oan haïi choàng” Kính”
- Thaûo luaän :
a) Neâu chuû ñeà chính cuûa trích ñoaïn
“Noãi oan haïi choàng”
→ Theå hieän nhöõng phaåm chaát toát
ñeïp cuoái cuøng noãi oan bi thaûm, beá
taéc cuûa ngöôøi phuï nöõ vaø nhöõng ñoái
laäp giai caáp thoâng qua xung ñoät gia
ñình, hoân nhaân trong xaõ hoäi phong
kieán.
b) Em hieåu theá naøo veà thaønh ngöõ
“Oan Thò Kính” → Noùi veà nhöõng oan
öùc quaù möùc, cuøng cöïc vaø khoâng
theå naøo giaûi baøy ñöôïc.
5. Daën doø :
- Naém toùm taét ñoaïn trích.
- Naém tö töôûng chuû ñeå cuûa ñoaïn trích vaø tính caùch hai nhaân vaät
chính (Thò Kính vaø Suøng baø)
- Soaïn baøi “daáu chaám löõng vaø daáu chaám phaåy.”
Tuaàn : 30
Tieát : 119

3 Baøi môùi :
4. Cuûng coá :
5. Daën doø :
Tuaàn : 30 VAÊN BAÛN ÑEÀ NGHÒ
Tieát : 120

- Naém ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn ñeà nghò muïc ñích, yeâu caàu,
noäi dung vaø caùch laøm loaïi vaên baûn naøy.
- Hieåu ñöôïc tình huoáng caàn vieát vaên baûn ñeà nghò : khi naøo vieát
vaên baûn ñeà nghò ? Vieát ñeå laøm gì ?
- Bieát caùch vieát moät vaên baûn ñeà nghò ñuùng quy caùch.
- Nhaän ra ñöôïc nhöõng sai soùt thöôøng gaëp khi vieát vaên baûn ñeà
nghò.
- Neâu coâng duïng cuûa daáu chaám löûng. Ñaët moät caâu coù daáu
chaám löûng.
- Daáu chaám phaåy trong ví duï sau coù taùc duïng gì ?
“Noù laáy ñaàu neùn ñaát cuûa toå nhieàu laàn cho chaéc roài sau baèng ;
khoâng theå nhaän ra toå deá ôû choã naøo nöõa “
3 Baøi môùi :

Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu ñaëc ñieåm I. Ñaëc ñieåm cuûa vaên
cuûa moät vaên baûn ñeà nghò baûn ñeà nghò :
Böôùc 1 : HS ñoïc hai vaên baûn ñeà nghò
/ SGK 124, 125 1. Tìm hieåu baøi :
? Hai vaên baûn treân ñaõ ñeà nghò ñieàu
gì ?
+ Vaên baûn 1 : Ñeà nghò coâ giaùo chuû + Vaên baûn 1 : Ñeà nghò coâ
nhieäm cho sôn laïi baûn ñen cuûa lôùp. giaùo chuû nhieäm cho sôn laïi
+ Vaên baûn 2 : Ñeà nghò giaûi quyeát baûn ñen cuûa lôùp.
vieäc laán chieám traùi pheùp cuûa moät + Vaên baûn 2 : Ñeà nghò giaûi
soá hoä gaây haäu quûa xaáu veà veä sinh quyeát vieäc laán chieám traùi
moâi tröôøng trong khu taäp theå. pheùp cuûa moät soá hoä gaây
? Töø hai vaên baûn treân, em haõy cho haäu quûa xaáu veà veä sinh
bieát khi naøo thì laøm vaên baûn ñeà moâi tröôøng trong khu taäp
nghò ? theå.
→ Ghi nhôù chaám 1 SGK / 126 2. Ghi nhôù : SGK / 126
? Em haõy neâu nhaän xeùt noäi dung hình
thöùc cuûa hai vaên baûn ñeà nghò ñoù ?
→ Ngaén goïn, roõ raøng (neâu ñöôïc caùc
muïc : ai ñeà nghò, ñeà nghò ai ? ñeà nghò
ñieàu gì ?)
? Haõy neâu moät tình huoáng trong sinh
hoaït vaø hoïc taäp ôû tröôøng lôùp maø
em thaáy caàn vieát giaáy ñeà nghò ?
→ Ñeà nghò ban giaùm hieäu nhaø tröôøng
cho thay caùc boùng ñeøn bò hoûng cuûa
lôùp.
Böôùc 2 : HS phaân bieät tình huoáng
naøo phaûi vieát vaên baûn ñeà nghò.
a. Coù moät boä phim truyeän raát hay,
lieân quan ñeán taùc phaåm ñang hoïc, caû
lôùp caàn ñi xem taäp theå.
→ Vieát vaên baûn ñeà nghò cho caû taäp
theå lôùp ñi xem vì boä phim coù lieân
quan ñeán noäi dung hoïc taäp.
b. Em ñi hoïc nhoùm, do sô yù neân bò keû
gian laáy maát xe ñaïp.
→ Vieát vaên baûn töôøng trình vieäc maát
xe ñaïp.
c. Saép thi hoïc kyø, caû lôùp caàn trao
ñoåi theâm veà moân toaùn.
→ Vieát vaên baûn ñeà nghò GV chuû
nhieäm hoaëc giaùo vieân boä moân toaùn
boá trí buoåi phuï ñaïo.
d. Trong giôø hoïc, em vaø baïn caõi nhau
gaây maát traät töï, thaày coâ giaùo phaûi
döøng laïi giaûi quyeát
→ Vieát vaên baûn kieåm ñieåm caù nhaân
vì ñaõ phaïm loãi trong giôø hoïc.
Hoaït ñoäng 2 : Höôùng daãn caùch II. Caùch laøm vaên baûn
thöùc laøm vaên ñeà nghò ñeà nghò :
? Haõy ñoïc hai vaên baûn ñeà nghò treân 1. Tìm hieåu caùch laøm vaên
vaø xem caùc muïc ñöôïc trình baøy theo baûn ñeà nghò :
thöù töï naøo ?
→ Quoác hieäu, ngaøy vaø nôi laøm giaáy
ñeà nghò, gôûi ai, ai gôûi, ñeà nghò ñieàu
gì ? Ñeà nghò ñeå laøm gì ?
? Caû 2 vaên baûn coù ñieàu gì gioáng vaø
khaùc nhau ?
+ Gioáng : Caùch trình baøy caùc muïc.
+ Khaùc : noäi dung ñeà nghò. a. Caùc phaàn quan troïng :
? Nhöõng phaàn naøo laø quan troïng trong + Ai ñeà nghò ?
caû hai vaên baûn ñeà nghò ? + Ñeà nghò ai ?
→ Ai ñeà nghò ai ? Ñeà nghò ñieàu gì ? Ñeà + Ñeà nghò ñieàu gì ?
nghò ñeå laøm gì ? + Ñeà nghò ñeå laøm gì ?
? Töø 2 vaên baûn treân, em haõy ruùt ra
caùch laøm moät vaên baûn ñeà nghò ? b. Ghi nhôù : sgk/126
→ Ghi nhôù chaám 2. 2. Daøn muïc moät vaên baûn
? Em haõy neâu daøn muïc cuûa moät vaên ñeà nghò :
baûn ñeà nghò ? + Quoác hieäu vaø tieân ngöõ.
→ Phaàn daøn muïc SGK / 126 + Ñòa ñieåm laøm giaáy ñeà
nghò vaø ngaøy thaùng.
+ Teân vaên baûn.
+ Nôi nhaän ñeà nghò.
+ Ngöôøi (toå chöùc) ñeà nghò.
+ Neâu söï vieäc lyù do vaø yù
kieán caàn ñeà nghò vôùi nôi
nhaän.
+ Kyù teân.
Hoaït ñoäng 3 : Höôùng daãn HS moät 3. Löu yù :
soá löu yù
? Theo em teân vaên baûn ñeà nghò
thöôøng ñöôïc vieát nhö theá naøo ?
→ Vieát in hoa, khoå chöõ to.
? Caùc muïc trong vaên baûn ñeà nghò
ñöôïc trình baøy ra sao ? + Khoaûng caùch moãi phaàn :
→ + Khoaûng caùch moãi phaàn : caùch caùch nhau 2 – 3 doøng
nhau 2 – 3 doøng + Khoâng vieát saùt leà giaáy.
+ Khoâng vieát saùt leà giaáy. + Khoâng ñeå phaàn treân vaø
+ Khoâng ñeå phaàn treân vaø phaàn phaàn döôùi trang giaáy coù
döôùi trang giaáy coù khoaûng troáng quaù khoaûng troáng quaù lôùn.
lôùn.
+ Teân ngöôøi (toå chöùc) ñeà nghò, nôi
nhaän vaø noäi dung ñeà nghò laø nhöõng
muïc caàn chuù yù.
Hoaït ñoäng 4 : Luyeän taäp. III. Luyeän taäp :
Baøi taäp 1 : + Gioáng nhau : Lí do vieát ñôn
HS trao ñoåi, ruùt ra nhaän xeùt. vaø lí do vieát vaên baûn ñeà
Baøi taäp 2 : thaûo luaän nhoùm nghò ñeàu laø nhöõng nhu
caàu, nguyeän voïng chính
ñaùng.
+ Khaùc nhau :
Baøi taäp a : nguyeän voïng
caù nhaân
Baøi taäp b : nhu caàu cuûa
moät taäp theå.
* Caùc loãi thöôøng maéc
4. Cuûng coá :
- Khi naøo ta laøm vaên baûn ñeà nghò ?
- Neâu caùch laøm moät vaên baûn ñeà nghò ?
- Caàn löu yù ñieàu gì khi vieát vaên baûn ñeà nghò ?
5. Daën doø :
- Hoïc thuoäc loøng ghi nhôù.
- Thuoäc daøn baøi cuûa vaên baûn ñeà nghò.
- Chuaån bò baøi : OÂn taäp vaên hoïc
(Hoïc laïi caùc ghi nhôù cuûa caùc vaên baûn ñaõ hoïc trong hoïc kyø 2)
Tuaàn : 31 OÂN TAÄP TIEÁNG VIEÄT
Tieát : 121 + 122

3 Baøi môùi :
4. Cuûng coá :
5. Daën doø :
Tuaàn : 31 OÂN TAÄP PHAÀN TIEÁNG VIEÄT
Tieát : 123

- Giuùp HS heä thoáng hoùa kieán thöùc veà caùc kieåu caâu ñôn vaø moät
soá daáu caâu.

- Neâu coâng duïng cuûa daáu gaâch ngang
- Phaân bieät daáu gaïch ngang vaø daáu gaïch noái.
- Ñaët caâu coù daáu gaïch ngang.
3 Baøi môùi :
* Giôùi thieäu baøi môùi : Trong chöông trình Tieáng Vieät 7, caùc em ñaõ
ñöôïc cung caáp moät soá kieán thöùc cô baûn veà caùc kieåu caâu ñôn
cuõng nhö moät soá daáu caâu. Hoâm nay, ñeå giuùp caùc em oân taäp toát
chuùng ta cuøng nhau heä thoáng hoùa laïi nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc.

? Em haõy cho bieát maáy caùch phaân I – OÂn lyù thuyeát :
loaïi caâu ? 1/ Caùc kieåu caâu ñôn ñaõ
(2 caùch : - Phaân loaïi caâu theo muïc ñích hoïc :
noùi
- Phaân loaïi theo caáu taïo Caùc
(caáu truùc caâu) kieåu
a) ? Theo muïc ñích noùi, caâu coù theå chia laøm maáy loaïi.
Cho bieát chöùc naêng cuûa töøng loaïi. Cho ví duï minh hoaï. Phaân loaïi Phaân loaïi
(Coù 4 loaïi caâu) theo muïc theo caáu
1) Caâu nghi vaán : ñöôïc duøng ñeå hoûi. ñích noùi taïo
2) Caâu traàn thuaät.
3) Caâu caàu khieán : duøng ñeå caàu C C C C Caâu C
khieán, töùc ñeå ra leänh, yeâu caàu aâu aâu aâu aâu bình aâu
ngöôøi nghe thöïc hieän haønh ñoäng ñöôïc nghi traà caàu caû thöôø ñaëc
noùi leân trong caâu. vaá n khie m ng bieä
4) Caâu caûm thaùn : boäc loä caûm xuùc
moät caùch tröïc tieáp. Khaù Khaù Khaù Khaù K Khaùi
GV ? Daáu hieäu ñieån hình ñeå nhaän i i i i haùi nieäm
bieát caùc kieåu ngoân ngöõ. nieä nieä nieä nieä nieä coâng
+ Caâu nghi vaán : chöùa caùc töø nghi m m m m m duïng
vaán nhö: ai, bao giôø, ôû ñaâu, baèng töø VD töø töø VD VD
caùch naøo, ñeå laøm gì ? ngöõ ngöõ ngöõ
+ Caâu traàn thuaät : khoâng caàn coù
daáu hieäu rieâng.
+ Caâu caàu khieán : chöùa caùc töø coù
yù nghóa caàu khieán : haõy, ñöøng, chôù,
neân, khoâng neân.
+ Caâu caûm thaùn : chöùa caùc töø boäc
loä caûm xuùc cao nhö : oâi, trôøi, eo ôi …
b. Phaân loaïi theo caáu taïo :
? Theo caáu taïo, caâu chia laøm maáy
loaïi ?
(2 loaïi : caâu bình thöôøng vaø caâu ñaëc
bieät)
- Caâu bình thöôøng : coù caáu taïo chuû
ngöõ vaø vò ngöõ.
VD : Em / laø hoïc sinh
C V
- Caâu ñaëc bieät : laø caâu khoâng coù
caáu taïo theo moâ hình chuû ngöõ + vò
ngöõ
VD : Moät hoài coøi.
? Em haõy cho bieát taùc duïng cuûa caâu
ñaëc bieät (4 taùc duïng)
2/ Caùc daáu caâu : 2/ Caùc daáu caâu ñaõ hoïc :
? Em haõy neâu caùc daáu caâu ñaõ hoïc ?
? Cho bieát chöùc naêng cuûa daáu chaám, Daáu caâu
daáu chaám phaåy, chaám löûng, vaø daáu
gaïch ngang.
a. Daáu chaám : duøng ñeå ngaét moät Daáu Daáu Daáu Daáu Daáu
caâu ñeå troïn yù. chaá phaå chaá chaá gaïch
VD : Lan hoïc gioûi. m y m m ngan
b. Daáu phaåy : duøng cho caâu nhaèm : phaå löûng g
- Ngaên caùch caùc töø ngöõ cuøng giöõ
moät chöùc vuï ngöõ phaùp. Coân Coân Coân Coân Coân
VD : Hoa hoàng, hoa hueä, hoa Lan nôû g g g g g
raát ñeïp. duïn duïn duïn duïn duïn
VD : Lôùp 75 hoïc vaên, lôùp 76 hoïc anh. g VD g VD g VD g VD g VD
- Ngaên caùch caùc thaønh phaàn phuï vaø
noàng coát caâu.
VD : Hoâm nay, lôùp em nhaän côø luaân
löu.
c. Daáu chaám phaåy, daáu chaám
löûng, daáu gaïch ngang. (HS nhaéc laïi
hai coâng duïng vaø cho ví duï minh hoaï)
II. Luyeän taäp :
- Baøi taäp 1 , 2 /131 SGK
- Baøi 1, 2, 3 / 123 SGK
- Vieát ñoaïn vaên ngaén
coù duøng moät trong
caùc daáu caâu ñaõ hoïc
(ít nhaát 2 daáu caâu)
4. Cuûng coá :
- Theá naøo laø caâu traàn thuaät, caâu nghi vaán, caâu caàu khieán,
caâu caûm thaùn. Cho ví duï.
- Caâu bình thöôøng vaø caâu ñaëc bieät khaùc nhau nhö theá naøo ?
- Cho bieát taùc duïng cuûa caùc daáu caâu : chaáp phaåu, chaám
löûng, daáu gaïch ngang.
5. Daën doø : Hoïc thuoäc lyù thuyeát.
Soaïn vaên baûn baùo caùo.
Tuaàn : 31 VAÊN BAÛN BAÙO CAÙO
Tieát : 124

- Naém ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn baùo caùo : muïc ñích, yeâu caàu,
noäi dung vaø caùch laøm loaïi vaên baûn naøy ; khi naøo thì vieát baùo
caùo ? Vieát ñeå laøm gì ?
-Haõy phaân loaïi caâu theo muïc ñích noùi ? Cho ví duï – phaân loaïi
theo caáu taïo? cho ví duï.
- Keå ra nhöõng daáu caâu ñaõ hoïc. Cho bieát taùc duïng cuûa daáu
chaám löûng, daáu chaám phaåy.
3 Baøi môùi :
* Giôùi thieäu baøi môùi : Ngoaøi vaên baûn ñeà nghò ra, trong cuoäc
soáng ñoâi khi ta phaûi trình baøy moät vaán ñeà, moät söï vieäc naøo ñoù
cho ngöôøi coù traùch nhieäm hoaëc cô quan giaûi quyeát. Vaäy laø ta phaûi
laøm vaên baûn baùo caùo. Vaên baûn baùo caùo laø gì ? Ñeå giuùp caùc
em bieát caùch trình baøy toát moät vaên baûn baùo caùo chuùng ta seõ
cuøng nhau ñi vaøo tieát hoïc hoâm nay.

Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu vaên baûn I. Ñaëc ñieåm cuûa vaên
baùo caùo baûn baùo caùo :
* Böôùc 1 : Cho HS ñoïc laïi 2 vaên baûn 1. Tìm hieåu baøi :
baùo caùo SGK / 133, 134 Vaên baûn 1 :Baùo caùo keát
? Baïn lôùp tröôûng vieát baùo caùo ñeå quaû hoaït ñoäng chaøo möøng
laøm gì ? ngaøy 20/11.
(Toång hôïp veà keát quaû hoaït ñoäng Vaên baûn 2 : Baùo caùo veà
chaøo möøng ngaøy 20/11 veà hoïc taäp, keát quaû quyeân goùp uûng
veà kyû luaät, veà lao ñoäng, caùc hoaït hoä caùc baïn hoïc sinh vuøng
ñoäng khaùc) saâu bò luõ luït.
? Vaên baûn 2, thì baïn lôùp tröôûng vieát → Veà noäi dung : phaûi trình
baùo caùo coù phaûi laø cuõng ñeå toång baøy keát quaû moät caùch cuï
hôïp veà keát quaû hoaït ñoäng chaøo theå, coù soá lieäu roõ raøng.
möøng 20/11 hay khoâng ? → Veà hình thöùc : trình baøy
(Khoâng, ñaây laø 1 vaên baûn baùo caùo trang troïng, roõ raøng vaø
veà keát quaû quyeân goùp uûng hoä caùc saùng suûa.
baïn HS vuøng luõ luït)
? Caû hai vaên baûn vöøa tìm hieåu ôû
treân, ta thaáy baùo caùo caàn phaûi chuù
yù nhöõng yeâu caàu gì veà noäi dung vaø
hình thöùc trình baøy ?
(Veà noäi dung baûn baùo caùo ñoøi hoûi
phaûi trình baøy keát quaû moät caùch cuï
theå, coù soá lieäu roõ raøng. Noäi dung
khoâng theå thieáu caùc muïc sau: Baùo
caùo cho ai ? Baùo caùo vôùi ai ? Baùo
caùo veà vieäc gì ? Keát quaû nhö theá
naøo ? Coøn veà hình thöùc trình baøy thì
baûn baùo caùo caàn trình baøy trang
troïng, roõ raøng vaø saùng suûa theo
moät soá quy ñònh saün).
? Qua 2 vaên baûn baùo caùo treân, em
haõy töï lieân heä vôùi mình xem ñaõ vieát
baùo caùo laàn naøo chöa ? Haõy daãn ra
moät tröôøng hôïp caàn vieát baùo caùo
trong sinh hoaït vaø hoïc taäp ôû tröôøng,
lôùp em. (tuyø HS phaùt bieåu)
(Lôùp tröôûng baùo caùo keát quaû buoåi
lao ñoäng veä sinh haøng tuaàn vaøo thöù
baûy cuûa lôùp cho coâ giaùo chuû
nhieäm)
Lôùp tröôûng baùo caùo keát quaû thaønh
tích trong phong traøo hoaït ñoäng ngoaïi
khoùa cuûa lôùp cho giaùo vieân chuû
nhieäm.
* Böôùc 2 : yeâu caàu HS phaân bieät
ñöôïc tình huoáng naøo phaûi vieát baùo
caùo.
? Trong 3 tình huoáng a,b,c sgk tr 134, 135
tình huoáng naøo phaûi vieát baùo caùo ?
- Tình huoáng b : caàn vieát baùo caùo.
- Tình huoáng a : caàn vieát vaên baûn ñeà
nghò.
- Tình huoáng c : caàn vieát ñôn xin nhaäp
hoïc.
? Taïi sao trong 3 tình huoáng treân chæ
coù tình huoáng b laø caàn vieát baùo
caùo coøn 2 tình huoáng coøn laïi thì
khoâng. (HS thaûo luaän)
* Böôùc 3 : Yeâu caàu HS giaûi thích lyù do
taïi sao trong 3 tình huoáng phaûi vieát 3
vaên baûn khaùc nhau ?
GV : Sôû dó chæ coù tình huoáng b laø
vieát baùo caùo laø vì hoïc sinh caàn phaûi
thoâng baùo keát quaû veà maët hoïc taäp,
kyû luaät vaø lao ñoäng vaø caùc hoaït
ñoäng cuûa lôùp trong 2 thaùng cuoái
naêm ñeå coâ giaùo chuû nhieäm naém
ñöôïc tình hình cuûa lôùp luùc ñoù coâ seõ
coù bieän phaùp ngaên chaën kòp thôøi
hoïc troø cuûa mình ñeå chuaån bò kì thi
HKII ñaït keát quaû cao. Coøn 2 tình
huoáng a vaø c thì tình huoáng a chæ caàn
vieát moät vaên baûn ñeà nghò vôùi nhaø
tröôøng veà vieäc toå chöùc cho hoïc sinh
ñi tham quan moät di tích lòch söû noåi
tieáng ñeå môû roäng baøi hoïc hôn. Tình
huoáng c thì chæ caàn vieát moät laù ñôn
xin nhaäp hoïc ôû tröôøng môùi maø thoâi.
GV choát : Tình huoáng b laø vaên baûn
baùo caùo ? Vaäy em hieåu vaên baûn
baùo caùo laø gì ? (HS ñoïc ghi nhôù SGK 1
/ SGK tr 136.
GV Phaân bieät baùo acoù cuûa moät caù
nhaân vôùi baùo caùo cuûa moät taäp theå
do moät caù nhaân ñaïi dieän vieát (caù
nhaân thay maët taäp theå vieát baùo
caùo thöôøng laø ngöôøi ñöùng daàu taäp
theå ñoù, nhö lôùp tröôûng, bí thö chi
ñoaøn …)
Hoaït ñoäng 2 : Giuùp HS naém ñöôïc II. Caùch laøm vaên baûn
caùch thöùc laøm vaên baûn baùo baùo caùo :
caùo. 1/ Tìm hieåu caùch laøm
* Böôùc 1 : Neâu vaán ñeà ñeå HS trao vaên baûn baùo caùo :
ñoåi, thaûo luaän Vaên baûn 1,2 :
GV goïi HS ñoïc laïi 2 vaên baûn treân. + Gioáng : caùch trình baøy caùc
? Caùc muïc trong moät vaên baûn baùo muïc.
caùo ñöôïc trình baøy theo moät thöù töï + Khaùc : noäi dung cuï theå.
naøo ? (Coù nhöõng muïc naøo? Caùc muïc
saép xeáp theo thöù töï naøo?) HS thaûo
luaän.
- Quoác hieäu.
- Nôi laøm baùo caùo, ngaøy … thaùng …
naêm …
- Teân vaên baûn : Baùo caùo veà …
- Nôi göûi
- Neâu lí do, söï vieäc vaø keát quaû ñaõ
laøm ñöôïc.
- Kyù teân.
? Caû hai vaên baûn treân coù nhöõng
ñieåm gì gioáng nhau vaø khaùc nhau ?
* Böôùc 2 : * Nhöõng phaàn quan troïng
? Nhöõng phaàn naøo laø quan troïng, caàn :
chuù yù trong caû hai vaên baûn baùo + Baùo caùo ai ?
caùo ? + Baùo caùo vôùi ai ?
(Baùo caùo ai ? Baùo caùo vôùi ai ? Baùo + Baùo caùo veà vieäc gì ?
caùo veà vieäc gì ? Keát quaû nhö theá + Keát quaû nhö theá naøo ?
naøo ?) 2/ Daøn muïc moät vaên
* Böôùc 3 : Cho HS ruùt ra caùch laøm 1 baûn baùo caùo : Moät vaên
vaên baûn baùo caùo. (HS ñoïc phaàn ghi baûn baùo caùo caàn coù caùc
nhôù 2 sgk/136) muïc sau ñaây :
? Teân vaên baûn baùo caùo thöôøng ñöôïc a. Quoác hieäu vaø tieâu ngöõ :
vieát nhö theá naøo ? COÄNG HOØA XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA
VIEÄT NAM
? Caùc muïc trong vaên baûn baùo caùo Ñoäc laäp - Töï do - Haïnh phuùc
ñöôïc trình baøy ra sao ? (Khoaûng caùch b. Ñòa ñieåm laøm baùo caùo
giöõa caùc muïc, leà treân vaø leà döôùi …) vaø ngaøy thaùng :
? Caùc keát quaû cuûa vaên baûn baùo c. Teân vaên baûn : Baùo caùo
caùo caàn trình baøy nhö theá naøo ? veà …
GV goïi HS löu yù sgk /135 d. Nôi nhaän baùo caùo.
GV Goïi HS ñoïc ghi nhôù sgk/136 e. Ngöôøi (toå chöùc) baùo
caùo.
g. neâu lí do, söï vieäc vaø
caùc keát quaû ñaõ laøm
ñöôïc.
h. Kyù teân
3/ Löu yù : xem sgk / 135,136
III. Ghi nhôù : SGk 136

Hoaït ñoäng 4 : Luyeän taäp IV. Luyeän taäp :
GV goïi HS ñoïc baøi taäp 1/136 1/ HS töï laøm – Vaên baûn
HS töï laøm baùo caùo.
GV Goïi HS ñoïc BT 2/136 2/ Caùc loãi caàn traùnh khi
vieát 1 vaên baûn baùo caùo.
- Thieáu moät trong caùc muïc
sau :
1. Quoác hieäu vaø tieâu ngöõ :
2. Ñòa ñieåm laøm baùo caùo
vaø ngaøy thaùng.
3. Teân vaên baûn : Baùo caùo
veà …
4. Nôi nhaän baùo caùo.
5. Ngöôøi (toå chöùc) baùo
caùo.
6. neâu lí do, söï vieäc vaø
caùc keát quaû ñaõ laøm
ñöôïc.
7. Kyù teân
Trình baøy khoâng caân ñoái,
thieáu saùng roõ, vieát saùt leà
giaáy quaù hoaëc ñeå phaàn
treân nhieàu quaù hoaëc ñeå
phaàn döôùi trang giaáy coù
nhieàu khoaûng troáng quaù
lôùn.
- Thieáu soá lieäu, chi tieát cuï
theå, chæ noùi chung chung
vaø keát quaû cuûa baùo caùo.
4. Cuûng coá :
- Baùo caùo laø gì ?
- Baûn baùo caùo caàn phaûi ñöôïc trình baøy nhö theá naøo ?
5. Daën doø :
- Hoïc thuoác loøng ghi nhôù.
- Soaïn baøi : Luyeän taäp laøm vaên baûn ñeà nghò vaø baùo caùo.

Van 7 (HKII)

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Van 7 (HKII)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ngaøy soaïn : 15/01/2005

Ngaøy daïy : 17/01/2005

II. Caùc böôùc leân lôùp :

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng

4. Cuûng coá : HS ñoïc laïi 8 caâu TN vaø ghi nhôù.

5. Daën doø : - Hoïc thuoäc loøng.

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS.

I. Muïc ñích caàn ñaït :

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng

H8 : Nhöõng yù ñoù ñöôïc dieãn ñaït

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng

I. Muïc ñích caàn ñaït : giuùp hs.

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS.

Hoaït ñoäng 3 : 3. Laäp luaän :

4. Cuûng coá : Ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn nghò luaän ?

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS

Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu boá cuïc

H10 : Boá cuïc 3 phaàn.

Ngaøy soaïn : 30/01/2005

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS :

III. Luyeän taäp :

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng

III. Luyeän taäp :

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng

5. Daën doø : - Hoïc baøi. Laøm baøi taäp 2,3 / 40

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS

II. Caùc böôùc leân lôùp :

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng

4. Cuûng coá : - Nhaéc laïi ghi nhôù SGK/42

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng

III. Luyeän taäp :

I. Muïc ñích caàn ñaït :

I. Muïc ñích caàn ñaït : giuùp HS

II. Caùc böôùc leân lôùp :

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS :

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS:

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp hoïc sinh :

I. Muïc tieâu baøi kieåm tra :

II. Caùc böôùc leân lôùp :

4. HS laøm baøi : thôøi gian 90’

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp hoïc sinh:

1-Vaên chöông seõ laø hình dung cuûa söï

I. Muïc tieâu baøi hoïc :

II. Caùc böôùc leân lôùp :

* ÑAÙP AÙN VAØ BIEÅU ÑIEÅM:

VD2 : Tieáng suoái trong nhö tieáng haùt xa

4.Cuûng coá: - Nhaéc nhôû thôøi gian laøm baøi.

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS

+ Caùch 2: Chuyeån töø (cuïm töø) chæ

I. Muïc ñích caàn ñaït :

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng

Hoaït ñoäng 3 : Höôùng daãn luyeän taäp.

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng

I. Muïc ñích caàn ñaït :