You are on page 1of 34

CHNG 1

GII THIU V MN HC U T QUC T

1.1 i tng nghin cu v mc tiu nghin cu 1.1.1 i tng nghin cu u t quc t l mn hc bt buc trong chng trnh o to c nhn ca thng i hc Ngoi thng. Cc chuyn ngnh o to hin nay nh kinh t quc t, kinh doanh quc t v kinh t i ngoi mn hc u t quc t c v tr c bit quan trng trong chng trnh o to c nhn v thc s ca trng i hc Ngoi thng, c i tng nghin cu l s di chuyn cc dng vn trn quy m quc t. 1.1.2 Mc tiu nghin cu Mn hc u t quc t nhm trang b cho sinh vin v hc vin cao hc mt cch h thng, khoa hc, ton din cc kin thc c bn v di chuyn dng vn u t trn quy m, phm vi quc t bao gm lich s pht trin ca u t quc t v xu hng t do ho u t. Mn hc nghin cu mi trng u t quc t v chnh sch u t quc t ca mt s nc v khu vc ch yu trn th gii; bn cnh , mn u t quc t cng nghin cu cc hnh thc c bn ca u t quc t cng nh hot ng ca cc TNCs trong lnh vc u t trn th gii 1.2 Phm vi nghin cu Ni dung: S di chuyn cac dong vn trn pham vi toan cu. Nhng nghin cu cua quc gia mang tinh cht minh hoa va lam ro thm cac ni dung lin quan. V c ban, cac hoat ng u t u do cac tp oan thc hin. Do o, lam ro ban cht s di chuyn cac dong vn nay trong iu kin c thu cua th gii hin nay, giao trinh cung nghin cu hoat ng u t quc t tm doanh nghip, do cac doanh nghip thc hin.

Thi gian: Nhng thp ky cui cua th ky 20 va thp ky u tin cua th ky 21 1.3 Quy inh cua mn hc
Tn hc phn: U T QUC T S tn ch: 3 M hc phn: DTU310 Hc phn (Bt buc hay t chn): Bt buc Cc hc phn tin quyt: Kinh t vi m (E202); Kinh t v m (E204); Kinh t quc t (KTE308); Quan h kinh t quc t (KTE306), u t nc ngoi (DTU308), Lch s cc hc thuyt kinh t (KTE301). Khoa/ B mn ph trch hc phn: Khoa Kinh t v Kinh doanh quc t; B mn u t v Chuyn giao cng ngh. Phn b thi gian: - Trn lp: + l thuyt: 30 tit + bi tp, tho lun, thc hnh: 30 tit - T hc, t nghin cu ca sinh vin: di s hng dn ca ging vin phu trch mn hc sinh vin s c gio trnh ny cng cc ti liu tham kho bt buc. Sinh c chia thnh tng nhm (khong 10 sinh vin) nghin cu chuyn su cc chuyn v thay nhau trnh by, thuyt trnh vi s c vn ca ging vin. Cui cng cc nhm s hon thnh cc tiu lun khong t 20- 25 trang.

1.4 Tm tt ni dung hc phn:


- Chng 1. Gii thiu v mn hoc u t quc t. - Chng2. Tng quan v u t quc t.

Chng ny cung cp cho ngi hc nhng khi nim c bn, lch s pht trin, xu hng vn ng v cc l thuyt v u t quc t; - Chng 3. Mi trng u t quc t. Chng 3 s nghin cu ni dung ca mi trng u t v chnh sch ci thin mi trng u t ca cc quc gia; ng thi cng nghin cu v so snh mi trng u t ca Vit Nam trn c s nghin cu mi trng u t ca cc nc khu vc Chu . - Chng 4. T do ho u t v cc khu vc u t t do. Chng 4 s nghin cu xu hng t do ho u t trn th gii cng vi xu hng t do ho thng mi; ng thi cng nghin cu mt s khu vc u t t do in hnh trn th gii nh AIA (Khu vc u t Asean); - Chng 5. Cc hip nh u t quc t. Chng 5 ch yu tp trung nghin cu cc nguyn tc v ni dung c bn ca hip nh u t quc t. - Chng 6. Cac hnh thc c bn ca u t quc t. Chng ny nghin cu khi nim, c im, ngun gc v xu hng vn ng ca 4 hnh thc c bn ca u t quc t nh: ODA, FDI, FPI v Tn dng t nhn quc t. - Chng 7. Cac TNC trong hot ng u t quc t Chng 7 nghin cu vai tr v chnh sch u t ton cu ca cc tp on TNCs; ng thi cng nghin cu kinh nghim ca mt s quc gia trong thu ht v qun l ngun vn v ngun cng ngh ca cc TNCs. - Chng 8. Mua li v sp nhp (M&A) trn th gii. Trong nhng nm gn y M&A rt ph bin trong hot ng u t quc t, do chng ny s nghin cu khi nim, phn loi v li ch ca hnh thc u t M&A v mt s ly thuyt v M&A trn th gii.

1.5 Ti liu hc tp:


- Gio trnh: + u t nc ngoi do PGS.TS V Ch Lc ch bin; + Gio trnh u t quc t do PGS.TS V Ch Lc ch bin. - Sch tham kho: + Lut u t ca Vit Nam (Quc hi ban hnh nm 2005); + Ngh nh ca Chnh ph s 108/2006/NCP Quy nh chi tit Lut u t nm 2005. + Cc khia canh kinh t va phap ly cua u t trc tip nc ngoai UNCTAD 2007 (Pham Thi Mai Khanh Giang vin ai hoc Ngoai thng -bin dich) + Cc vn ch yu v u t (ti liu dch ca FTU). + Mt s ni dung c bn ca cc Hip nh u t quc t (V Php ch B K hoch v u t). + Lch s cc hc thuyt kinh t. + Cc sch, ti liu tham kho bng ting Vit v Ting Anh do B mn quy nh.

1.6 Phng php, hnh thc kim tra - nh gi kt qu hc tp hc phn 1.6.1 Phng phap anh gia
Phng php nh gi Chuyn cn (i hc y , chun b bi tt v tch cc tho lun, ); Kim tra gia k Thc hnh Tho lun S ln 8 1 2 4 Trng s [%] 10% 10% 5% 5%

Tiu lun Bi tp nhm Thi kt thc hc phn

1 1

5% 5% 60%

1.6.2 Phn b thi gian

A: Ly thuyt (trn lp) B: Bai tp/Thai lun/Thc hanh (Trn lp) C: T hoc/ T nghin cu ( nha)
Ni dung chi tit hoc phn Chng 2. Tng quan v u t quc t 2.1 Khi nim v c im ca u t 2.2 Khi nim v c im ca u t quc t, u t nc ngoi 2.3 Mt s l thuyt v u t quc t 7 A B C 9 6 0

2.3.1 S lc v cc l thuyt v u t quc t 2.3.2 Hc thuyt MacDougall - Kemp (Hc thuyt li nhun cn bin ca vn - Marginal Product of Capital Hypothesis) 2.3.3 L thuyt v vng i quc t ca sn phm (International product life cycle - IPLC) ca Raymond Vernon 2.3.4 L thuyt Chit trung ca Dunning v sn xut quc t (Dunnings Eclectic theory of international production) 2.4 Tc ng ca u t quc t 2.4.1 M hnh nh gi tc ng chung ca FDI 2.4.2 Tc ng ca u t quc t i vi nc ch u t

2.4.3 Tc ng ca FDI i vi nc nhn u t 2.5 Xu th vn ng ca FDI trn th gii trong nhng nm gn y 2.6 Nhng xu hng mi ca ODA trn th gii Chng 3. Mi trng u t quc t.

3.1 Khi nim v mi trng u t v s cn thit nghin cu mi trng u t quc t 3.2 Cc yu t cu thnh mi trng u t ca mt quc gia 3.2.1 Khung chnh sch 3.2.2 Cc yu t kinh t 3.2.3 Yu t to iu kin thun li cho kinh doanh 3.2.4 Nghin cu mi trng u t quc t di gc quan tm ca nh u t nc ngoi 3.2.5 Cch tip cn khc 3.3 Nghin cu mi trng u t ca mt s nc trong khu vc 3.3.1 Mi trng u t ca Trung Quc 3.3.2 Mi trng u t quc t ca Hn Quc 3.3.3 Mi trng u t quc t ca Vit Nam 3.4 So snh mi trng u t quc t ca Vit Nam vi mi trng u t quc t cc nc trong khu vc
Chng 4. T do ho u t v cc khu vc u t t do. 3 0 3 3 3 3

4.1 Xu hng t do ho u t 4.1.1 Khi nim v ni dung t do ho u t 4.1.2 T do ho u t - xu th tt yu trong iu kin ton cu

ho 4.1.3 Xu hng t do ho u t cc nc v trn th gii 4.2 Nhng bc tin mi trong chnh sch FDI 4.2.1 Cp quc gia 4.2.2 Cp quc t 4.3 Cc khu vc u t t do 4.3.1 Khu vc u t ASEAN (AIA) 4.3.2 Khu vc u t EU (EIA) 4.3.3 Khu vc u t Bc M (NAIA) 4.3.4 Xu hng lin kt ng v tng v Khu vc u t ng 4.4 Nhn xt rt ra t vic nghin cu qu trnh t do ha u t trn th gii
Chng 5. Hip nh u t quc t. 3 0 3

5.1 Bn cht v mc ch Hip nh u t Quc t 5.2 Ni dung ca cc hip nh u t quc t 5.2.1 nh ngha u t v nh ngha nh u t 5.2.2 Cc iu khon nhm mc ch t do ho u t 5.2.3 Cc iu khon nhm mc ch bo h u t 5.3 Phn loi hip nh u t quc t 5.4 Vai tr ca vic k kt IIAs 5.5 Xu hng k kt IIAs

5.6 Mt s im cc nc cn lu khi tham gia vo IIAs 5.7 Mt s hip nh u t quan trng m Vit Nam tham gia
Chng 6. Cc hnh thc c bn ca u t quc t

6.1 H tr pht trin chnh thc (ODA) 6.2 u t trc tip nc ngoi (FDI) 6.3 u t chng khon nc ngoi (FPI) 6.4 Tn dng t nhn quc t
Chng 7. Cac TNCs trong hot ng u t quc t 3 3 0

7.1 Khi nim v TNC 7.2 Chin lc hot ng ca cc TNC 7.2.1 Phn loi theo mc hi nhp cc chc nng ca sn xut quc t 7.2.2 Phn loi theo phm vi a l ca chin lc sn xut quc t 7.3 Vai tr ca cc TNC trong kinh t ton cu v u t quc t 7.4 Tc ng ca TNC i vi nc nhn u t l nc ang pht trin 7.5 Hot ng u t ca cc TNC ti mt s quc gia 7.5.1 Trung Quc 7.5.2 Hn Quc 7.5.3 Cc nc EU 7.5.4 Mt s nc ASEAN
Chng 8. Mua li v sp nhp (M&A) trn th gii. 3 3 0 3 0 3

8.1 Khai nim M&A 8.2 Phn loai M&A 8.2.1 Theo quan h dy chuyn san xut kinh doanh 8.2.2 Theo cach thc tai tr 8.3 Cac phng phap tin hanh hoat ng M&A 8.4 Li ich i vi doanh nghip (cng ty) khi thc hin M&A 8.5 Nguyn nhn tht bai cua mt s thng vu M&A trn th gii 8.6 Khi nao nn la chon M&A thay cho u t mi 8.7 Tng hp cac nghin cu v M&A qua bin gii

CHNG 2

TNG QUAN V U T QUC T

Ti liu tham kho Ting Anh 1.Imad A. Moosa, 2002, Foreign Direct Investment: Theory, Evidence and Practice. Introduction and Overview Theories of FDI

2. Charles W.L. Hill, 2008, Global Business Today, University of Washington. Chapt er 7: Foreign Direct Investment, p.228-259 Chapt er 12: Entering Foreign Market, p.398-421 Yu cu ca chng 2 Sinh vin phi nm c nhng vn sau y khi nghin cu chng : - Cc khi nim v u t, u t quc t; - Khi qut v cc hnh thc u t v cch phn loi u t quc t; - Cc l thuyt c bn v u t quc t v tc ng ca u t quc t i vi cc nhm nc; - Xu hng vn ng ca u t quc t trong nhng nm gn y. 2.1 Khi nim v c im ca u t 2.1.1 Khi nim C nhiu khi nim v u t ty mc ch, gc nhn nhn. Theo Samuelson v Nordhaus u t l s hy sinh tiu dng hin ti nhm tng tiu dng trong tng lai. Theo t in Wikipedia, u t theo cch hiu chung nht l vic tch ly mt s ti sn vi mong mun trong tng lai c c thu nhp t cc ti sn . Theo t in Econterms, u t l vic s dng cc ngun lc vi mong mun tng nng lc sn xut hoc tng thu nhp trong tng lai. Cc khi nim trn u nhn mnh n mc ch ca u t l thu v c nhiu hn nhng g b ra, ni cch khc chnh l tnh sinh li ca hot ng u t. t c mc tiu trn, ch u t phi c nhng ti sn hay cn gi l cc ngun lc nht nh (tin, ti nguyn thin nhin,

sc lao ng, my mc, thit b, ...). Cc ngun lc ny c s dng khng phi p ng cc nhu cu tiu dng hin ti ca ch u t m phc v trc tip cho hot ng sn xut, kinh doanh (xy nh my, ca hng, mua sm trang thit b, mua hng ha, nguyn vt liu...) hoc c s dng trn th trng ti chnh (gi tit kim, mua chng khon...). Li ch m hot ng u t em li cho cc ch u t t nhn c th hin thng qua ch tiu li nhun (chnh lch gia thu nhp m hot ng u t em li cho ch u t vi chi ph m ch u t phi b ra tin hnh hot ng u t ). Di gc ca ton b nn kinh t, li ch m hot ng u t em li c th hin thng qua li ch kinh t x hi (chnh lch gia nhng g m x hi thu c vi nhng g m x hi mt i t hot ng u t). Li ch kinh t x hi ca hot ng u t c nh gi thng qua mt lot cc ch tiu khc nhau (nh to ti sn mi cho nn kinh t, to vic lm, ...), trong cc nh kinh t hc nhn mnh n ch tiu to ti sn mi cho nn kinh t v cho rng u t phi gn vi vic to ra cc ti sn mi cho nn kinh t (mua hng ha, nguyn vt liu, ... d tr trong kho, xy dng cc nh my mi hoc mua sm cc cng c sn xut mi) (Samuelson & Nordhaus, 1985). Theo ngha ny, u t l vic b tin ra xy dng cc nh my mi, mua sm cc trang thit b phc v sn xut kinh doanh v tng d tr hng ha, nguyn vt liu. Nh vy, u t phi gn vi hot ng sn xut v chnh sn xut s gp phn to ra cc ti sn mi cho ton b nn kinh t. Hot ng u t ny c gi l u t pht trin. Cng c nhng hot ng s dng ti sn em li li ch cho c nhn ngi ch s hu ti sn nh mua cc chng khon, giy t c gi, gi tit kim. Nhng nhng hot ng ny ch l vic chuyn giao quyn s dng tin hoc quyn s hu cc

chng khon, giy t c gi t ngi ny sang ngi khc m khng to ra ti sn mi cho nn kinh t (cha xt n quan h quc t trong lnh vc ny). Di gc ca c nhn ngi s dng ngun lc, hot ng ny c gi l u t ti chnh, nhng di gc ton b nn kinh t hot ng ny khng c xp vo u t pht trin. Tm li c th hiu u t l vic s dng vn vo mt hot ng nht nh nhm thu li li nhun v/hoc li ch kinh t x hi. Hot ng u t c th din ra ngay ti lnh th nc m ch u t ng k quc tch gi l u t trong nc hoc c th din ra lnh th cc nc khc vi nc ng k quc tch ca ch u t gi l u t ra nc ngoi. Di gc ca mi quc gia, c hai ngun vn u t cho nn kinh t, l vn u t trong nc (huy ng t cc thnh phn kinh t trong nc) v vn u t nc ngoi (TNN) (huy ng t nc ngoi), gn vi hai ngun vn ny l hai hot ng u t trong nc v TNN. 2.1.2 c im ca u t - C vn u t: Tin, t ai, nh xng, my mc thit b, bng pht minh, sng ch,... Vn thng c lng ho bng mt n v tin t d tnh ton, so snh. - Tnh sinh li: li nhun hoc li ch kinh t x hi. - Tnh mo him: Hot ng u t thng din ra trong mt thi gian di v vy n c tnh mo him. Qu trnh tin hnh hot ng u t chu tc ng ca nhiu yu t khch quan v ch quan khin cho kt qu u t khc vi d tnh ban u v rt c th li nhun hoc li ch kinh t x hi thu c s thp, thm ch l. y chnh l tnh mo him ca hot ng

u t, n i hi ch u t phi l ngi dm chp nhn ri ro, chp nhn tht bi. 2.2 Khi nim v c im ca u t quc t, u t nc ngoi Vn ln u tin c di chuyn gia cc trung tm thng mi ca cc vng quc phong kin nh Amsterdam, Anvers, Bruges, Lun n, Geneves, Venise vo th k 16 v 18. Do khng hi lng vi cc i tc nc ngoi, cc thng nhn ln ca H Lan, Anh, Italia gi thnh vin ca gia nh hoc nhn vin ca doanh nghip ra nc ngoi lm vic. Cc thng nhn ny chnh l nhng ch u t quc t u tin. Trong thi k ch ngha thc dn, mt s nc Chu u i xm chim t ai cc chu lc lm thuc a ca mnh, trao i bun bn vi cc nc thuc a pht trin m ra mt k nguyn mi cho u t ra ngoi lc a Chu u, vi s xut hin ca cc cng ty thuc a. Nu lc u hot ng ny ch yu mang tnh thng mi, th cng c km nhng khon u t tuy t vo nh xng, ca hng, kho bi cng v sau cn c c u t vo trng trt. Khi vic s dng vn nc ngoi cha c gi l u t quc t m l "xut khu t bn". Ch yu l cc ng ch cc nc thc dn b vn vo sn xut kinh doanh cc nc thuc a nhm v vt ti nguyn thin nhin, bc lt sc lao ng ca dn bn x: n in cao su, khai thc m, ... Xut khu t bn thi k ny c trng bi s bt bnh ng. Cng vi s pht trin ca kinh t x hi, hot ng u t thay i rt nhiu. Hot ng ny khng cn b hp trong khun kh gia cc nc chnh quc vi cc nc thuc a v cng mt dn tnh bt bnh ng. Ln u tin hot ng ny xut hin vi tn gi mi "u t nc ngoi" trong cc gio trnh t php quc t ( Php nm 1955, ...), sau c nhc n

trong cc hi tho lut quc t v c quy nh c th trong b lut u t nc ngoi hoc trong cc hip nh song phng v a phng v khuyn khch, thc y v bo h u t. u t quc t v u t nc ngoi l hai tn gi khc nhau ca cng mt loi hot ng ca con ngi. S d c hai cch gi do gc xem xt, nhn nhn vn khc nhau. ng trn gc ca mt quc gia xem xt hot ng u t t quc gia ny sang cc quc gia khc hoc ngc li ta c thut ng "u t nc ngoi", nhng nu xt trn phng din tng th nn kinh t th gii th hot ng c gi l "u t quc t". Tuy nhin, cng khng cn thit phi phn bit gia u t nc ngoi v u t quc t trong bi cnh ton cu ha su rng nh hin nay. 2.2.1 Khi nim Ti hi tho ca Hip hi Lut quc t Hen xinh ki (Phn Lan) nm 1966, TNN c nh ngha nh sau: "u t nc ngoi l s di chuyn vn t nc ca ngi u t sang nc ca ngi s dng nhm xy dng x nghip kinh doanh hoc dch v". nh ngha ny cha nu c mc ch ca u t nc ngoi, mi ch cp n mt v ca hot ng u t l "s di chuyn vn" v "tin hnh hot ng sn xut kinh doanh". Lut u t nc ngoi ca Cng ho lin bang Nga (4/7/91) quy nh: "u t nc ngoi l tt c cc hnh thc gi tr ti sn hay gi tr tinh thn m ngi u t nc ngoi u t vo cc i tng ca hot ng kinh doanh v cc hot ng khc vi mc ch thu li nhun. nh ngha ny tng i y , ch r bn cht ca u t l thu li nhun, tuy nhin vn cn hn ch c th thy ngay sau khi c Lut ca Ucraina: "u t nc ngoi l tt c cc hnh thc gi tr do cc nh u t nc ngoi u

t vo cc i tng ca hot ng kinh doanh v cc hot ng khc vi mc ch thu li nhun hoc cc hiu qu x hi". Mc ch ca u t nc ngoi khng ch thu li nhun v cho ch u t m cn nhm ci thin iu kin sng, mang li li ch chung cho ton dn nc nhn u t. Lut u t ca Vit Nam ban hnh nm 2005 qui nh: u t nc ngoi l vic nh u t nc ngoi a vo Vit Nam vn bng tin v cc ti sn hp php khc tin hnh hot ng u t. Tm li, c nhiu khi nim khc nhau v u t Quc t, c th rt ra nh ngha khi qut v hot ng ny nh sau: u t Quc t l vic cc nh u t ca mt nc (php nhn hoc c nhn) a vn hoc bt k hnh thc gi tr no khc sang mt nc khc thc hin cc hot ng sn xut kinh doanh hoc cc hot ng khc nhm thu li nhun hoc t cc hiu qu x hi. 2.2.2 Phn loi u t quc t c im ca hot ng u t nc ngoi cng ging nh u t ni chung, ch khc l c s di chuyn vn t nc ny sang nc khc. So vi nh u t trong nc, cc nh u t khi u t ra khi bin gii quc gia mnh s c mt s bt li do khong cch v a l v s khc bit v vn ha, .. C nhiu tiu ch khc nhau phn loi u t quc t: Theo ch u t, theo thi hn u t, theo quan h gia ch u t v i tng tip nhn u t... Phn ny ch gii thiu mt cch phn loi c s dng nhiu trong cc ti liu v u t quc t l phn loi theo ch u t vi hai hnh thc l u t t nhn quc t v u t phi t nhn quc t. Trong phn ny chng ta ch xem xt s lc v khi nim ca cc hnh thc u

t quc t. Nhng hnh thc ny s c trnh by k hn chng Cc hnh thc u t quc t Hinh 2.1 Cc hnh thc u t quc t

2.2.2.1 u t t nhn quc t u t t nhn quc t bao gm ba hnh thc l u t trc tip nc ngoi (FDI), u t chng khon nc ngoi (FPI) v tn dng t nhn. FDI xut hin khi mt nh u t mt nc mua ti sn c mt nc khc vi nh qun l n. Quyn kim sot (control- tham gia vo vic a ra cc quyt nh quan trng lin quan n chin lc v cc chnh sch pht trin ca cng ty) l tiu ch c bn gip phn bit gia FDI v u t chng khon. FDI l mt hnh thc u t quc t trong ch u t ca mt nc u t ton b hay phn ln vn u t cho mt d n nc khc nhm ginh quyn kim sot hoc tham gia kim sot d n . FDI c th hiu theo hai ngha FDI vo (ngi nc ngoi nm quyn kim sot cc ti sn ca mt nc A) hoc FDI ra (cc nh u t nc A nm quyn kim sot cc ti sn nc ngoi). Nc m ch u t nh c c gi l nc ch u t (home country); nc m hot ng u t c tin hnh gi l nc nhn u t (host country).

FPI l hnh thc u t quc t trong ch u t ca mt nc mua chng khon ca cc cng ty, cc t chc pht hnh mt nc khc vi mt mc khng ch nht nh thu li nhun nhng khng nm quyn kim sot trc tip i vi t chc pht hnh chng khon. Tn dng quc t l hnh thc u t quc t trong ch u t mt nc cho i tng tip nhn u t mt nc khc vay vn trong mt khong thi gian nht nh.A Ch u t c th l cc ngn hng, cc t chc tn dng (tn dng quc t ca cc ngn hng) hoc nh cung cp (tn dng thng mi) hoc cc i tng khc. u t phi t nhn quc t 2.2.2.2 u t phi t nhn quc t u t phi t nhn quc t l hnh thc u t trong ch u t l cc chnh ph, cc t chc ti chnh quc t, cc t chc phi chnh ph. Dng vn u t ny thng tn ti di hnh thc cc dng vn h tr (aids hoc assistance hoc official capital flows). Theo U ban H tr Pht trin Chnh thc (DAC) ca T chc Hp tc v Pht trin kinh t (OECD) cc dng vn h tr ny c chia thnh hai loi: H tr pht trin chnh thc (ODA Official Development Assistance) v H tr chnh thc (OA Official Aid). ODA l cc khon vin tr khng hon li, vin tr c hon li hoc tn dng u i ca cc Chnh ph, cc t chc lin chnh ph, cc t chc phi chnh ph (NGO), cc t chc thuc h thng Lin hp quc (UN), cc t chc ti chnh quc t dnh cho cc nc ang v chm pht trin. OA c nhng c im gn ging nh ODA. im khc nhau l i tng tip nhn u t, i vi ODA ch c cc nc ang v km pht trin

c nhn hnh thc u t ny, cn OA c th u t cho c mt s nc c thu nhp cao v d nh Israel, New Caledonia,... 2.3 Mt s l thuyt v u t quc t 2.4.1 S lc v cc l thuyt v u t quc t Cc l thuyt v u t quc t tm cu tr li cho cc cu hi nh ti sao phi hoc nn u t ra nc ngoi? Nhng i tng no c th v nn tin hnh u t ra nc ngoi? u t u? Khi no? v Bng cch g? Trong s cc l thuyt tm cch l gii v u t quc t, cc l thuyt da trn nhng l gii v t chc doanh nghip hin c nh hng ln nht. Nhng l gii v t chc doanh nghip ca FDI bt ngun t lun n tin s ni ting ca Hymer hon thnh nm 1960, cng b nm 1978. Trong lun n ca mnh, trc tin Hymer phn bit gia u t chng khon v u t trc tip v kt lun rng cc gi thuyt v trao i vn thng qua th trng chng khon l gii s di chuyn vn quc t khng ph hp vi s phn b vn thc t ca cc cng ty a quc gia (MNC) v khng th l gii nguyn nhn ca FDI. Hymer a ra mt nn tng mi v cch l gii vi m i vi FDI bng cch ch ra rng FDI khng phn b mt cch ngu nhin gia cc ngnh cng nghip v rng cc iu kin cnh tranh, c bit l cc iu kin v th trng sn phm, nh hng rt nhiu n FDI. p dng L thuyt v T chc doanh nghip, Hymer ch ra rng nu cc MNC nc ngoi hon ton ging vi cc doanh nghip trong nc chng s chng tm thy li ch g khi xm nhp vo th trng nc , v r rng chng phi tr nhng chi ph ph tri khi kinh doanh nc khc, v d nh ph lin lc v vn chuyn, chi ph cao hn cho nhn vin lm vic nc ngoi, ro cn v ngn ng, hi quan v phi hot ng ngoi mng li kinh doanh ni a (y l nhng bt li th ca cc cng ty khi u t ra nc ngoi).

Vy nn Hymer cho rng cc MNC tin hnh sn xut nc ngoi chng cn c trong tay mt s li th s hu ring ca doanh nghip, nh nhn hiu ni ting, cng ngh cao hn v c bo h, k nng qun l hoc chi ph thp hn nh m rng qui m, nhng li th ny b p li nhng bt li m chng phi ng u trong cnh tranh vi cc doanh nghip nc s ti. Vic doanh nghip quyt nh s khai thc cc li th ny bng cch cp license hoc FDI ph thuc vo bn cht ca cc li th v mc khng hon ho ca cc th trng i vi cc li th m doanh nghip nm gi. S khng hon ho cng cao th doanh nghip cng c xu hng la chn FDI v kim sot hot ng hn l tin hnh nhng giao dch thng mi thng thng. Theo Hymer, nhiu nh kinh t c nhng ng gp vo vic l gii v t chc doanh nghip ca FDI. Trong s ng quan tm nht l cc nghin cu ca Kindleberger, Caves v Dunning. Cc nghin cu ny tp trung xc nh v nh gi ngun gc v mc ca cc li th s hu ring bit ca doanh nghip dn n FDI, v d nh nng lc cng ngh, trnh lao ng, c cu cng nghip, s khc bit ca sn phm, k nng marketing v nng lc v t chc qun l. Tip , mt l thuyt khc cng c nh hng ln trong vic l gii FDI l L thuyt v Vng i sn phm ca Vernon (1966). L thuyt vng i sn phm l gii cc yu t quyt nh n thng mi quc t v sn xut nc ngoi v mi quan h gia hai hnh thc ny. Vo gia nhng nm 1970 mt s nh kinh t hc nh Buckley v Casson (1976), Lundgren (1977), v Swedenborg (1979), xut p dng l thuyt ni b ho l gii s pht trin ca cc MNC trn c s l thuyt

v chi ph giao dch. Theo quan st ca Buckley v Casson, cc MNC thm nhp cc th trng nc ngoi thng qua FDI hn l cc hnh thc kinh doanh khc, nh xut khu hoc cp license, cn phi c mt s li th v ni b ho. Ngha l, cn c cc li ch kinh t gn vi vic doanh nghip khai thc mt c hi th trng thng qua cc hot ng trong ni b hn l thng qua cc giao dch bn ngoi (cc hot ng thng mi thng thng) v d nh bn cc quyn ca doanh nghip i vi cc ti sn v hnh cho cc doanh nghip khc. Nhng li ch kinh t ny c th gn vi cc chi ph (bao gm c cc chi ph c hi) tun th hp ng hoc m bo cht lng hoc cc tiu chun khc. Buckley v Casson ghi nhn rng u khng c cc chi ph ny, cc doanh nghip thng chn cch cp license hoc nhng quyn thm nhp th trng quc t. Cch tip cn ni b ho gn vi tng v s khng hon ho ca th trng do Hymer xut v m rng hn a ra cch l gii v s tn ti ca cc MNC vt qua bin gii quc gia. Nhn chung, l thuyt ny cho rng ng u vi s khng hon ho ca th trng cc ti sn v hnh v thng tin, doanh nghip c xu hng ni b ho cc hot ng gim n mc thp nht cc chi ph giao dch v tng hiu qu sn xut. C Buckley (1987) v Casson (1987) u lu cn s dng thm cc bin s c trng ring ca a im u t cng cc bin ni b ho l gii hot ng ca cc MNC. Tng hp cc yu t chnh ca nhiu cng trnh khc nhau l gii v FDI, Dunning xy dng nn mt m hnh kh cng phu theo c 3 iu kin cn thit mt doanh nghip tin hnh u t trc tip ra nc ngoi. Cch tip cn ny c bit n di tn Thuyt chit trung ca Dunning.

2.4.2 Hc thuyt MacDougall - Kemp (Hc thuyt li nhun cn bin ca vn - Marginal Product of Capital Hypothesis) Hc thuyt MacDougall - Kemp c G.D.A MacDougall xy dng v c Murray C.Kemp k tha v pht trin. Hc thuyt nghin cu s di chuyn vn gia cc quc gia v cho rng vn ch dch chuyn gia cc quc gia khi li nhun cn bin ca vn gia cc quc gia l khc nhau (Kojima, 1978).. Vic dch chuyn vn gia cc quc gia gp phn nng cao hiu qu s dng ti nguyn trn th gii, lm tng sn lng sn phm v phc li x hi ca cc quc gia. - Hc thuyt a ra mt s gi nh nh sau: + Th trng hai quc gia l th trng cnh tranh hon ho. + Th gii bao gm nc i u t (nc cho vay) v nc tip nhn u t (nc i vay). Trc khi c s di chuyn vn gia cc quc gia th li nhun cn bin ca vn (MPK) nc i u t thp hn li nhun cn bin ca vn nc tip nhn u t. + Khng c hn ch v u t, vn c dch chuyn hon ton t do. + Thng tin th trng hon ho (transparency), ngi nhp vn v xut khu vn u c thng tin y lin quan n phng n u t ca mnh. + Cc quc gia u sn xut cng mt loi sn phm. - Ni dung ca hc thuyt MacDougall Kemp c din gii theo v d sau: Trong th 2.1. gi s c hai quc gia: Quc gia I l nc i u t (cho vay) v Quc gia II l nc tip nhn u t (i vay). O1Q l vn ca

nc i u t cn O2Q l vn ca nc tip nhn u t. Tng s vn ca c hai nc l O1O2. Li nhun cn bin ca vn c o bng trc tung. ng MN l ng li nhun cn bin ca vn ca nc i u t th hin nguyn l xu hng li nhun cn bin ca vn gim dn v ng ny cng c coi l ng cu v vn ca nc i u t. Cng tng t nh vy, ng mn l ng chi ph cn bin ca vn nc tip nhn u t. Trc khi c s di chuyn vn gia cc quc gia th th Quc gia I sn xut c O1MTQ sn phm vi s vn O1Q v Quc gia II sn xut c O2mUQ sn phm vi s vn l O2Q. Chi ph vn ca Quc gia I (=li nhun cn bin ca vn) l QT nh hn chi ph vn ca Quc gia II l QU. iu ny dn n vn chy t Quc gia I sang Quc gia II ti im li nhun cn bin ca hai quc gia ngang bng nhau. Lng vn dch chuyn t t Quc gia I sang quc gia II l SQ v li nhun cn bin ca vn cn bng ti im P v bng: SP = O1E = O2e. Kt qu ca s di chuyn vn gia hai quc gia to nn sn lng ca Quc gia I l O1MPS v sn lng ca Quc gia II l O2mPS. So snh tng sn lng ca hai quc gia trc khi cha c s di chuyn vn quc t (O1MTQ + O2mUQ) th tng sn lng ca th gii tng ln mt lng l PUT (PUT = O1MPS + O2mPS O1MTQ - O2mUQ). iu ny chng t rng vic di chuyn vn quc t lm tng tng sn lng ca th gii v nng cao hiu qu s dng vn u t trn th gii. Khi i u t, sn lng ca quc gia i u t gim SPTQ. Tuy nhin, vic gim sn lng ca quc gia i u t khng c ngha l gim thu nhp ca quc gia ny. Bi v, nc i u t c thu nhp bng vn u t nc ngoi (SQ) nhn vi gi vn l (SP). Do vy, sn lng ca Quc gia I thu v l SPWQ so vi sn lng m Quc gia I b mt khi u t ra nc ngoi

l SPTQ, sn lng ca Quc gia I tng ln mt lng l PWT. iu ny dn n Quc gia I mong mun m rng u t trc tip nc ngoi hn l khng tin hnh hot ng u t nc ngoi. Bi v, thng qua u t trc tip nc ngoi, Quc gia I s dng c hiu qu ngun vn u t SQ v tng sn lng quc gia tng thm mt lng l PWT. Cng tng t nh vy, Quc gia II tng thm thu nhp ca mnh bng PWU. Kt qu ca qu trnh u t nc ngoi lm cho phn sn lng th gii tng thm PUT (PUT = QUPS SPTQ) c chi cho c hai quc gia i u t v quc gia tip nhn u t. V phc li x hi: i vi nc i u t (Quc gia I), trc khi u t th ngi lao ng c hng DMT thu nhp cn li sau khi i u t ra nc ngoi th thu nhp ca ngi lao ng gim DEPT v ch cn li EMP. Phn thu nhp gim DEPT c ti u t vo vn. Nh vy, i vi nc i u t, thu nhp ca ngi lao ng s gim v tng vn u t nc ngoi. i vi nc nhn u t (Quc gia II) th ngc li. Thu nhp ca vn gim edUW (edUW = O2dUQ + O2eWQ) v thu nhp tng ln edUP t dmU n emP. Nh vy, thu nhp ca ngi lao ng tng v thu nhp ca vn gim cc quc gia tip nhn u t trc tip nc ngoi.

Hinh 2.2 Hc thuyt li nhun cn bin ca vn Li nhun cn M bin ca d vn nc i e u t D n Li nhun cn U bin ca vn E nc tip nhn u t N m

O1 O2 Vn

2.4.3 L thuyt v vng i quc t ca sn phm (International product life cycle - IPLC) ca Raymond Vernon L thuyt ny c S. Hirsch a ra trc tin v sau c R. Vernon pht trin mt cch c h thng t nm 1966 trn c s nghin cu cc doanh nghip ca M. L thuyt l gii c u t quc t v thng mi quc t, coi u t quc t l mt giai on t nhin trong vng i sn phm. L thuyt ny cho thy vai tr ca cc pht minh, sng ch trong thng mi v u t quc t bng cch phn tch qu trnh quc t ho sn

xut theo cc giai on ni tip nhau. Hai tng lm cn c xut pht ca l thuyt ny l: - Mi sn phm c mt vng i, xut hin tng trng mnh chng li - suy gim tng ng vi qui trnh xm nhp tng trng bo ha suy gim; vng i ny di hay ngn tu thuc tng loi sn phm. - Cc nc cng nghip pht trin thng nm gi nhng cng ngh c quyn do h khng ch khu nghin cu v trin khai v do c li th v qui m. Gi thuyt ny d dng c chng minh M trong nhng nm 1960. Theo OECD trong s 110 pht minh hoc cc pht minh ch yu c trin khai trong giai on 1945-1960, 74 pht minh c ngun gc t M, 18 t Anh, 14 t Cng ho lin bang c v 4 t Nht. Theo l thuyt ny, ban u phn ln cc sn phm mi c sn xut ti nc pht minh ra n v c xut khu i cc nc khc. Nhng khi sn phm mi c chp nhn rng ri trn th trng th gii th sn xut bt u c tin hnh cc nc khc. V theo l thuyt ny kt qu rt c th l sn phm sau s c xut khu tr li nc pht minh ra n. C th vng i quc t ca mt sn phm gm 3 giai on : + ng k. Mt cng ty pht minh v a ra th trng mt sn phm sng to mi nhm p ng nhu cu pht hin c trn th trng ni a nc cng nghip pht trin. Ban u cng ty cn gim st cht ch xem sn phm c tho mn nhu cu ca khch hng khng (cn thng tin phn hi nhanh), vy nn thng thng, sn phm c tiu th nc pht minh ra sn phm. Giai on 1: Sn phm mi xut hin cn thng tin phn hi

nhanh v c bn trong nc pht minh ra sn phm, xut khu khng

Qui trnh sn xut cn phc tp, ch yu l sn xut nh. Ban u doanh nghip thng mun ti thiu ho chi ph u t nn cha mun m rng th trng ra nc ngoi. Xut khu trong giai on ny khng ng k v ch xut khu sang mt s th trng pht trin khc. Ngi tiu dng ch trng n cht lng v tin cy hn l gi bn sn phm v vy co dn ca cu so vi gi bn hu nh bng khng, sn phm c th c bn vi gi cao. + Giai on 2: Sn phm chn mui, nhu cu tng, xut khu tng

mnh, cc i th cnh tranh trong v ngoi nc xut hin, FDI xut hin Cc khch hng tha nhn gi tr ca sn phm. Doanh nghip pht minh ra sn phm tng cng sut, thm ch c th u t xy dng thm cc nh my mi trong nc v bt u ngh n vic xut khu sang cc th trng khc, c bit l cc th trng c mc thu nhp bnh qun u ngi cao nh nc pht minh ra sn phm (nc cng nghip pht trin). Cc i th cnh tranh trong v ngoi nc xut hin v thy c th kim c nhiu li nhun. Gi tr thnh yu t quan trng trong quyt nh ca ngi tiu dng. p ng nhu cu ngy cng tng th trng nc ngoi v ng u vi cnh tranh, doanh nghip pht minh ra sn phm tm cch u t trc tip sang cc nc c nhu cu sn phm cao rt ngn khong cch gia a im sn xut v th trng tiu th nhm gim chi ph. FDI xut hin. Trong giai on ny nc pht minh ra sn phm vn gi vai tr l nc xut khu sn phm cn cc nc khc vn l cc nc nhp khu sn phm. Tuy nhin cn lu rng nhu cu v sn phm nc pht minh gim dn vo cui giai on ny, ch c nhu cu nc ngoi tip tc tng. + Giai on 3: Sn phm v qui trnh sn xut c tiu chun ha, th trng n nh, hng ha tr nn thng dng, cc doanh nghip chu p

lc phi gim chi ph cng nhiu cng tt tng li nhun hoc gim gi tng nng lc cnh tranh, FDI tip tc pht trin Cnh tranh ngy cng khc lit, gi tr thnh cng c quan trng trong cnh tranh gia cc nh sn xut. Doanh nghip pht minh ra sn phm tm cch u t trc tip sang cc nc ang pht trin tn dng cc li th v chi ph u t r c bit l chi ph lao ng. Nhiu nc xut khu sn phm trong cc giai on trc (trong c nc pht minh ra sn phm) nay tr thnh nc ch u t v phi nhp khu chnh sn phm v sn phm sn xut trong nc khng cn cnh tranh c v gi bn trn th trng quc t. Cng cn lu rng l thuyt ny c xy dng cn c ch yu vo tnh hnh thc t ca M trong nhng nm 1950-1960. Trong thi k ny M l nc dn u v pht minh sng ch. Ngy nay, sn phm c pht minh nhiu nc khc ngoi M v cc sn phm mi c th c tung ra ng thi nhiu nc khc nhau. Mng li sn xut quc t ngy cng phc tp khng th l gii c nu ch s dng cc gi thuyt n gin v vng i quc t ca sn phm ca Vernon. Bn thn Vernon cng tha nhn iu ny v cho rng khi khong cch v cng ngh v thu nhp gia M v cc nc cng nghip khc c thu hp li th l thuyt trn c nhiu hn ch trong vic l gii thng mi v u t quc t. khc phc hn ch ca L thuyt vng i quc t ca sn phm ca Vernon, mt s nh kinh t hc khc xut tng m rng cc gi thuyt ca Vernon bng cch a thm cc chi ph khc ngoi chi ph lao ng vo l gii hin tng FDI ca tt c cc nc pht trin.

2.4.4 L thuyt Chit trung ca Dunning v sn xut quc t (DunningsEclectic theory of international production) L thuyt Chit trung c Dunning xut t nm 1977 trn c s kt hp cc gi thuyt v t chc doanh nghip, ni b ha v li th a im l gii v u t quc t. L thuyt nhm tr li cc cu hi sau: - Ti sao nhu cu v mt loi hng ha mt nc li khng c p ng bi cc doanh nghip ca chnh nc hoc bi cc hng ha nhp khu qua con ng thng mi thng thng? - Gi s mt doanh nghip mun m rng hot ng, ti sao doanh nghip khng chn cc cch m rng khc (sn xut nc mnh ri xut khu sang cc nc khc; cho php doanh nghip nc ngoi s dng cng ngh ca mnh; ...) m li chn u t ra trc tip ra nc ngoi. Theo tc gi nn u t di hnh thc FDI khi c 3 yu t li th a im, li th v quyn s hu v li th v ni b ho c tho mn. Ba yu t trn c kt hp trong mt m hnh c tn gi OLI trong O (Ownership advantages) l li th v quyn s hu, L (Location advantages) l li th a im v I (Internalization advantages) l li th ni b ha. Li th v quyn s hu hay cn gi l li th ring ca doanh nghip (Firm specific advantages -FSA) Mt doanh nghip tin hnh sn xut, kinh doanh nc ngoi phi tr nhng chi ph ph tri (gi l chi ph hot ng nc ngoi) so vi i th cnh tranh ni a ca nc . Chi ph ph tri ny c th l do: (i) s khc bit v vn ha, lut php, th ch v ngn ng; (ii) thiu hiu bit v cc iu kin th trng ni a; v/hoc (iii) chi ph thng tin lin lc v hot ng cao hn do s cch bit v a l. V vy, c th tn ti c th

trng nc ngoi doanh nghip phi tm cch c c thu nhp cao hn hoc chi ph thp hn i th cnh tranh nhm b p li bt li v chi ph ph tri cp trn. Mun lm c iu ny doanh nghip phi s hu mt hoc mt s li th cnh tranh c bit gi l li th v quyn s hu hoc li th ring ca doanh nghip. Chnh cc li th khng b chia s vi cc i th cnh tranh s gip cc doanh nghip thnh cng trong vic chinh phc cc th trng nc ngoi. Cc li th ny (t ra l mt phn) phi l li th ring bit ca doanh nghip, sn sng chuyn giao trong ni b doanh nghip v gia cc nc. Doanh nghip s hu li th ny mt cch c quyn v c th khai thc chng nc ngoi v s c c thu nhp cn bin cao hn hoc chi ph cn bin thp hn so vi cc i th cnh tranh. iu ny gip doanh nghip khc phc bt li th v chi ph ph tri khi hot ng nc ngoi, thm ch doanh nghip cn c th c thu nhp cao hn cc i th cnh tranh. Li th ni b ha Khi doanh nghip c cc li th v quyn s hu, doanh nghip c th tng thu nhp bng cch s dng cc li th ny nc ngoi. Doanh nghip c nhiu cch m rng hot ng ra nc ngoi t cch xut khu n thun, cp license, nhng quyn n cc hnh thc FDI nh lin doanh hoc doanh nghip 100% vn nc ngoi. Mi hnh thc em li nhng li ch v nhng chi ph ring cho cc MNC v iu ny thay i ty thuc vo nc ch u t v nc nhn u t, vo cc i tc tim nng, vo th trng sn phm vo cc ro cn thng mi ca chnh ph hoc phi chnh ph... Hinh 2.3 Cc hnh thc m rng ra th trng nc ngoi

Ngun: Buckley & Casson, 1978. Cc hnh thc m rng hot ng ra th trng nc ngoi bao gm: xut khu, cp giy php qun l, nhng quyn thng mi, lin doanh, doanh nghip 100% vn nc ngoi... Trong , xut khu l hnh thc m th trng giao dch l 100% bn ngoi (xut khu cho cc i tc khng c quan h lin kt) vi chi ph qun l v mc kim sot ca doanh nghip i vi hot ng nc ngoi rt thp nhng chi ph giao dch rt cao. Vic thit lp doanh nghip thuc s hu 100% ca cng ty m th giao dch l 100% ni b, trong chi ph qun l v quyn kim sot cao nhng chi ph giao dch thp. Nh vy, trong hnh 2.1 khi cc hnh thc m rng hot ng ra th trng nc ngoi chuyn dch t trn xung di, cc chi ph giao dch s gim i, chi ph qun l v quyn kim sot s tng ln.

MNC s so snh gia nhng im li v bt li ca cc hnh thc trn v la chn hnh thc no c li nht cho mnh. Theo cc gi thuyt v ni b ha, FDI s c s dng nhm thay th cc giao dch trn th trng bng cc giao dch ni b khi cc nh u t thy cc giao dch ni b s t tn km, an ton v kh thi hn cc giao dch trn th trng bn ngoi. iu ny thng xy ra do s khng hon ho ca th trng cc yu t u vo ca sn xut. S khng hon ho ca th trng xut pht t hai nhm nguyn nhn ch yu, l nhng yu km t nhin v nhng yu km v c cu ca th trng. Nhng yu km t nhin ca th trng bt ngun t s yu km hoc thiu cc th trng t nhn; nhng yu km ny ny sinh mt cch t nhin trong qu trnh hnh thnh th trng. C nhiu loi khng hon ho ca th trng xut hin mt cch t nhin trong cc th trng bn ngoi. Hai trong s nhng s khng hon ho quan trng nht l s khng hon ho hoc thiu mt th trng tri thc v s tn ti cc chi ph giao dch cao trn cc th trng bn ngoi. Cc yu km quan trng khc ca th trng xut hin do nguyn nhn ri ro v tnh khng chc chn, v s ph thuc ln nhau gia cung v cu. Nhng yu km v c cu th trng nh: thu quan, hn ngch, cc chnh sch thu v cc chnh sch u i khc, hn ch kh nng tip cn ca i tc nc ngoi vo th trng vn trong nc, cc chnh sch thay th nhp khu (mt hnh thc ca bo h cc ngnh cng nghip non tr) Nh vy, khi th trng bn ngoi khng hon ho, cc doanh nghip s c c li th ni b ha khi la chn FDI l hnh thc xm nhp th trng nc ngoi. Li th ny s gip doanh nghip gim c chi ph v khc phc c nhng ro cn, ri ro do s khng hon ho ca th trng

bn ngoi gy ra (ro cn thu quan v phi thu quan, bin ng bt thng ca th trng hng ha bn ngoi...). Chnh cc li th ni b ha gip cc MNC tin hnh hot ng kinh doanh ng b v hon chnh, sn xut nhiu nc v s dng thng mi trong ni b doanh nghip lu chuyn hng ho, dch v v cc yu t v hnh gia cc chi nhnh ca chng. Tuy nhin cng cn lu rng mc d ni b ha em li nhiu li ch nhng cng phi tr nhng chi ph nht nh cho qu trnh lin kt kinh doanh. Mt trong nhng chi ph quan trng nht l chi ph qun l, ngha l chi ph iu hnh mt doanh nghip ln vi nhiu cng ty thnh vin hp tc trong cng ngnh hoc trong cc ngnh c tnh cht bn hng ca nhau, cc doanh nghip ny c th trng ni b rt phc tp v hng ha, dch v v cc ti sn v hnh. Th hai, vic lin kt kinh doanh trn ton cu i hi cc ngun ti chnh khng l m c th khng c sn i vi doanh nghip hoc ch sn c vi chi ph cao hn so vi cc hnh thc khc. Th ba, cc phng php kinh doanh mi c th ko theo nhng i hi c bit hoc cc ti sn chuyn dng m MNE khng c, khi doanh nghip c th chn cc hnh thc xm nhp khc. Khi c li th v quyn s hu v li th ni b ha, cc doanh nghip s cn phi cn nhc chn a im u t trc tip nc no c li nht cho vic pht huy hai li th trn. Vn ny s c gii p thng qua cc nh gi v li th a im ca cc nc tip nhn u t i vi ch u t. Li th a im hay cn gi l li th ring ca nc nhn u t (country specific advantages- CSA) Doanh nghip s ch tin hnh hot ng FDI khi hot ng ny c li hn hot ng u t trong nc nh cc iu kin sn xut thun li (lao

ng r hn, th trng ng ca...). ng c di chuyn u t ra nc ngoi l s dng li th ring ca doanh nghip (FSA) cng vi cc yu t nc ngoi. Thng qua cc yu t ny (v d nh lao ng, t ai), MNC c th khai thc hiu qu cc li th v quyn s hu c c thu nhp cao hn. Li th a im ca nhiu nc l yu t quan trng trong vic xc nh nc no s tr thnh im n ca cc MNC. Vic la chn a im u t ph thuc vo nhng tnh ton phc tp gia cc yu t kinh t, x hi v chnh tr. Cc li th kinh t bao gm s lng v cht lng cc yu t sn xut, phn b cc yu t sn xut v mt khng gian, chi ph sn xut v nng sut, dung lng v phm vi th trng, chi ph vn ti, vin thng... Cc li th v vn ha x hi gm s khc bit v vn ha gia nc ch u t v nc nhn u t, thi chung i vi nc ngoi, khc bit v ngn ng v vn ha, quan im i vi t do hnh ng. Li th chnh tr gm s n nh v chnh tr, cc chnh sch chung v ring ca chnh ph c nh hng n dng FDI, n sn xut quc t v n thng mi gia cc doanh nghip. Cn lu rng hp dn tng i ca cc a im khc nhau c th thay i theo thi gian, vy nn nc nhn u t trong chng mc nht nh c th thit k li th cnh tranh ca mnh tr thnh mt a im hp dn FDI. Tm li, vic la chn gia xm nhp bng con ng thng mi hay u t khng hon ton n gin. Mt doanh nghip thnh cng l doanh nghip bit kt hp ng thi c ba nhm li th thit k mng li hot ng v cc chi nhnh ca mnh nhm thc hin mt cch tt nht chin lc pht trin ca doanh nghip.

2.4 Tc ng ca u t quc t 2.4.1 M hnh nh gi tc ng chung ca FDI L thuyt v li ch ca u t nc ngoi ca Mac Dougall, sau c M.C. Kemp pht trin thm ln s dng sn lng cn bin ca vn u t lm cng c chnh, cc tc gi ch ra rng s tng vn FDI va lm tng tng sn lng u ra va phn phi li thu nhp gia nh u t v ngi lao ng. M hnh ny da trn gi thuyt sn lng cn bin c xu hng gim dn khi vn u t tng ln. Cc tc gi ch gii hn vic nghin cu vic u t gia 2 nc trong c mt nc l nc cng nghip pht trin v mt nc l nc ang pht trin vi gi thuyt khng c s trao i vn gia 2 nc ny vi mt nc th ba.

You might also like