244

dai: 1770
rng: 940
cao: 1800
Khi lng, kg:
may phn ly vi khun: 1550
trng quay: 460
11.2.4. Tnh toan thit b phn ly
Hiu sut phn ly ty l vi s vong quay cua trng, ng knh cua no, kch thc
cac hat, vi s khac bit gia cac pha rn va long. Khi tng nht cua mi trng th
hiu sut phn ly giam.
Nng sut phn ly tnh theo th tch huyn phu c nap vao trong mt giy
(m
3
,s):
( )
d c
c 2 1 2 2
min
2
max
2
4
27 C C
C
r R R itg
K
Q
C

trong o:

- hiu sut cua trng quay trong may phn ly (ly bng 0,25);
K
c
- h s c, co tnh n anh hng ham lng t bao nm men trong huyn
phu ban u n qua trinh [ ( )
d c
C f K ], bang 11.10;
- tc goc cua trng, /s;
i - lng a;
- goc nghing tao nn cn a, ( = 45 60);
R
max
va R
min
- ban knh ln nht va ban knh nho nht cua a, m;

1
va
2
- ty trong pha rn va mi trng, kg/m
3
;
- nht ng hoc cua h phn tan; Pas;
r - ban knh quy i cua hat rn, m;
C
d
va C
c
- phn th tch cua cac hat rn (t bao nm men) trong huyn phu ban
u va trong cht c, %.
Cng thc quy i c s dung tnh cac may phn ly bng phng phap phun.
H s c tnh n anh hng ham lng pha rn hay ta pha rn (v du, cac t bao nm
men) trong huyn phu ban u n qua trnh phn ly, xay ra trong tui cac a. Tr s h
s c phu thuc vao nng huyn phu nap vao may c nu bang 11.10.
Bang 11.10. Tr s h s c phu thuc vao nng huyn phu nap vao may
C
d
K
c
C
d
K
c
10
20
1
0,8694
40
50
0,6572
0,5712
245
30 0,7558 60 0,4966
Lc ly tm la ng lc cua qua trnh. Tc lng cua cac hat trong may phn ly
(m/s):
( )
l r
2 2
m
=
r
R d v
trong o: d - ng knh cua cac hat rn, m;
- s vong quay cua trng, vong/ph;
R - ban knh trng, m;

r
- ty trong cua pha rn, kg/m
3
;

l
- ty trong cua pha long, kg/ m
3
;
- nht ng hoc, Pas.
ng knh cac l phun cua may phn ly (m):
2
1

d
2 2
ch c
1
4

=
C
C
r R K Z
Q
d
c


trong o: Q - nng sut cua may phn ly, m
3
/s;
Z
c
- s lng cac l;
K
ch
- h s chay, i vi cn (cht long) thng ly bng 0,7;
R - khoang cach t truc quay cua trng n l thoat cua voi phun;
r - khoang cach t truc quay cua trng n b mt cht long, m.
T phng trnh nay co th xac nh nng sinh khi trong huyn phu c:
d
2 2 2
cb c
d
c
4
C
r R d K Z
QC
C +

=


Trong cac may phn ly ngoai cac voi phun bn ngoai con co cac voi phun bn
trong c ni vi nhau bng cac van. cho may phn ly hoat ng bnh thng, ty s
kch thc gia cac voi trong va voi ngoai cn phai trong gii han :
1,7d
ngoai
< d
trong
< 2d
Tng cng sut tiu hao cho dn ng may phn ly (kW):
m t l c
N N N N N + + + =
trong o: N
c
va N
l
- cng sut tiu hao thao cht c qua voi phun va thao cht long a
c lam trong, kW;
246
N
t
va N
m
- cng sut tiu hao khng kh thng sc can cua trng va thng
ma sat trong gi truc, kW.
Tiu hao cng sut thao cht c (kW):
( ) cos 5 , 2 56 , 1 10 785 , 1
2 2 2
c c
4
c
R v R v Q N + =


trong o:
c
- ty trong cht c, kg/m
3
;
v - tc thao cht c qua voi phun, m/s:
2 2
08 , 0 r R v = ;
- goc nghing cua truc tm voi vi ng tip tuyn, ;
Q
c
- tiu hao cht c qua voi phun, m
3
/s.
Nu cht long ph thai c thao t do, tiu hao cng sut (kW) thao co th xac
nh theo cng thc:
r Q N
l
3
l
10

=
trong o: Q
l
- Lu lng cht long a c lam trong, m
3
/h.
Nu cht long trong c thao ra nh a ap lc th tiu hao cng sut (kW) co th
c cho phep xac nh tng t nh hoat ng cua bm:

3600 102
2
l
l
H Q
N =
trong o: - ty trong cht long trong, kg/m
3
;
H - ct ap c a tao ra, kPa;
- hiu sut cua c cu ap lc, co th ly bng 0,5.
Ct ap c tao bi a ap lc:
( )
2 2
2
2
102 r R
g
H =


Cng sut (kW) tiu hao thng ma sat cua trng vi khng kh:
3 5 6
mk
r 10 8 , 36 N

=
trong o: r

- ban knh cua trng, m.
Tiu hao cng sut (kW) thng ma sat trong cac truc:
f d g m N
n
3
mo
10 5 , 0

=
trong o: m

- khi lng cua trng vi san phm, kg;
d
n
- ng knh ngong truc, m;
f - h s ma sat (i vi cac bi bng 0,02 0,03).

247



Chuong 12
THIT BJ PHN CHIA CAC DUNG DJCH CUA
CAC CHT HOAT HOA SINH HOC BNG MANG MONG

Thm thu ngc, siu loc, vi loc, thm tach, in thm tach, bc hi qua mang
u thuc cac qua trnh phn chia cac dung dch bng mang mong. Cac qua trnh loc
bng mang xay ra ch cng ngh mm, iu o rt quan trong khi gia cng cac cht
khng n nh. Cac phng phap loc mang cho phep ng thi thc hin cac qua trnh
va tinh luyn va c c cac dung dch. Ngoai ra chung con c tin hanh ma khng
co s chuyn pha cua san phm gia cng va khng cn cung cp nhit, ch nhit
mi trng, co kha nng giam mt mat ang k cac cht hoat hoa sinh hoc. Cac qua
trnh nay cho phep a t c mc c rt cao (n 250) va nhn c cac cht c co
ham lng kh n 50%. Thit b mang loc tng i n gian, kch thc c ban
khng ln, tit kim va co th t ng hoa.
Cac mang c ng dung siu loc co th gi c cac phn t co kch thc t
5 n 50 nm, co ngha la cac phn t hu c loai ln. Cac mang thm thu ngc gi
c cac phn t co kch thc 2,5 nm
khi hoat ng di ap sut chn khng
(t 4 n 10 MPa).
Kha nng phn chia cua cac mang
c xac nh bi kha nng gi lai cac
hat co khi lng va kch th c phn t
xac nh. Trn hnh 12.1 nu s la
chon phng phap phn chia cac dung
dch phu thuc vao ai lng cac hat co
trong chung.
Nhc im cua cac qua trnh
phn chia bng mang loc o la s cn thit phai chun b va tinh ch cac dung dch mt
cach cn thn, xut hin s phn cc nng - xut hin nng cao cua cht hoa tan
b mt mang loc va tao nn mt lng ln cac cht thm, oi hoi phai tn dung hay tinh
ch trc khi xa vao h thng knh thoat.
Loc mui
1 Loc ng
10
10
2
10
3
10
4
10
5
Thm thu ngc
Siu loc
Vi loc
Phn ly cao tc
Loc truyn thng
Loc ai phn t
Loc vi nhu tng
Loc vi khun
Hnh 12.1. Kch thc cac hat
mm
248

12.1. KY THUT PHN CHIA BNG MANG LOC
Sau hang triu nm bin hoa, trong t bao sinh vt sng a hnh thanh phng
phap van nng va hoan thin phn chia cac dung dch nh mang ban thm. V du nh
vo t bao ng va thc vt, nh chung ma s trao i cht gia t bao va mi trng bn
ngoai c thc hin.
12.1.1. Cac mang siu loc
Cac mang ban thm siu loc la nhng mang xp, trong o tn tai h ranh xuyn
sut bao am thm thu pha cua cac cu t trong hn hp b phn chia. Cac l nho trong
mang tao ra h thng ng ranh ngon ngoeo lin kt vi nhau hay co th c lp. Cac
mang ban thm la b phn hoat ng c ban cua thit b siu loc, cho phep tach cac cht
hoa tan co khi lng phn t trong khoang 1200 3000000. Cac mang dung trong
cng nhip c san xut t cac mang xenluloza axetat xp, d hng co kt cu hai lp,
gm lp b mt mong vi b day 0,25 m n m xp mn co b day 100 m. Lp mn
hoat hoa cua mang se xac nh kha nng gi lai mt loai cu t trong hn hp c phn
chia, trong lp nay xay ra qua trnh phn chia. Vi kt cu cua lp hoat hoa vi kch
thc l c quy nh se xac nh mc c cac cht.
Hin nay cac vt liu c dung lam nn cho mang: giy kim loai, thuy tinh xp,
graft... Yu cu c ban cua cac mang nhn tao nh sau: tnh la chon cao, tnh thm
cao, bn hoa va tnh tr sinh hoc i vi cac dung dch em phn ly, tnh n nh trong
qua trnh hoat ng, bn c hoc va tui tho cao, co kha nng tai sinh va gia thanh
thp.
Hin tai Nga a san xut bay nhan hiu mang siu loc c s dung trong cng
nghip t xenluloza axetat dang: YAM - 30, 50 M, 100 M, 150 M, 200 M, 300 M va
500 M, chung khac nhau bi ng knh l (t 2 n 60 70 nm), bi tnh thm va tnh
la chon tng ng. Mang YAM - 30 vi ng knh l nho nht co th c s dung
c cac cht hoat hoa sinh hoc co khi lng phn t n 10000, con mang YAM -
500 vi ng knh ln nht c cac cht co khi lng phn t n 50000. Tuy
nhin khi la chon cac mang, ngoai khi lng phn t cn phai tnh n yu t (khng
gian, c trng cu truc khng gian cac phn t cua cht em c) co anh hng n tnh
la chon cua cac mang, cung nh kha nng kt tu cua nhiu cht hoat hoa sinh hoc. Cho
nn i vi mi mt h cu th, vic la chon mang c thc hin bng phng phap
thc nghim.
Cac ma ng la chon dang YAM t xenluloza axetat c va tinh ch mt s enzim
bng phng phap siu loc c nu bang 12.1.
249
Bang 12.1. c tnh cua mt s mang la chon dang YAM
Enzim Khi lng phn t Mang
Proteinaza kim tnh t Bac. subtilis

Proteinaza trung hoa t Bac. subtilis 103
Rennin t Bac. mesentericus ()
Lipaza t Asp. awamori
Xenluaza t Sedridium va Candidum
Pectinaza t Asp. awamori 16
Glucoamilaza t Asp. niger
20.000 23.000

45000
40000 50000
43000 50000
60000
80000
97000
YAM - 150
YAM - 200
YAM - 200
YAM - 200
YAM - 200
YAM - 300
YAM - 300
YAM - 300
Khi xet n tnh khng bn nhit cua cac dung dch, thng tin hanh qua trnh
siu loc nhit bnh thng hay thp hn, v vy phai lam sach dung dch ban u
trong qua trnh tun hoan kn.
12.1.2. Cac x polyme
X polyme la vt liu la chon co trin vong dung cho siu loc. Chung la nhng
ng mao dn co ng knh 20 100 m va chiu day thanh ng xp 10 50 m. S
hnh thanh cac x rng bng phng phap ep lom polyme nong chay qua cac khun keo
c bit. Polyamit, penylon, polyacrylonitryl c s dung nh la nhng vt liu san
xut ra cac x rng.
Cac bo x c gn cht vao b phn bn trong cua thit b siu loc tao ra b
mt co din tch n 30.000 m
2
. Co th xp n 28 triu si x vao ng co ng knh
35 cm. Khi o nng sut at 175 m
3
nc trn 1 m
3
th tch khng gian trong ng.
Nhng u im cua cac x rng nh sau: kha nng tao ra nhng yu t phn chia
co mt goi cao, vn chuyn va bao quan dang kh, co kha nng gi ap sut cao.
Tuy nhin nhc im ln nht cua cac x polyme la rt kho thay i cac si x khi b
h hong.
Mt trong nhng c im cua cac mang ban thm la tnh thm nc cua chung.
Cac mang c dung trong cng nghip loc siu tc c c trng bi kha nng
thm nc n 300 l/(m
2
.h) va ln hn, tuy nhin khi c va tinh ch cac dung dch cha
enzim va cac dung dch hoat hoa sinh hoc khac, nng sut cua chung thp ang k -
khng ln hn 30 40 l/(m
2
.h).
Trong qua trnh hoat ng nng sut cua mang giam xung.

250

12.1.3. Cac si x rng
Cac si x rng t vt liu xenluloza axetat la nhng ng nho co ng knh trong
0,2 mm. Nhng si tr hoa nay co cu truc d hng. Khi dong chay qua si rng b
mt bn trong tao ra ng lc trt cao se lam giam s phn cc nng . Ap sut tng
ln trong khe si se y dung mi cac cht thp phn t va mui ra ngoai qua vach si,
con cac cht c gi lai se tp trung trong dong tun hoan kn. Cac si c ghep lai
thanh nhng bo mt, khoang 1000 si va c xp kn trong ng nha trong, nh o ma
co th nhn c din tch b mt lo c ln vi th tch va phai. Kha nng cua cac mang
gi lai cac cht hoa tan co tnh chon loc c th hin bi h s gi:
f
0
n
0
f
n
g
v
v
l
n
n
l
K =
trong o: n
f
- Nng cui cua cac cu t ai phn t trong vt liu gi, cua cac hat trn
1 cm
3
;
n
0
- nng ban u cua cac cu t ai phn t, cua cac hat trn 1 cm
3
;
V
0
- th tch ban u, m
3
;
V
f
- th tch cui cung, m
3
.
Tc chay cua dong qua mang phu thuc vao dang cac cht hoa tan c gi lai,
vao hoa tan, nng va cac tnh cht khuch tan, ng thi cung phu thuc vao
mang, vao din tch hoat ng cua mang, vao ap sut, nhit va nht.
Tc cua dong chay xuyn qua mang ty l nghch vi logarit nng cua cht
hoa tan co tnh n anh hng cua cac iu kin phn cc nng . Tnh thm thu cua
mang giam xung khi tng nng va khi tin hanh qua trnh nhit thp hn nhit
bnh thng.
12.1.4. Ca c dang thit b dung mang loc
Hin tai ngi ta s dung rng rai bn loai kt cu c ban cua cac thit b dung
mang loc: co cac b mt loc, ng loc, cun loc va cac mang la chon dang cac si
rng. Ba loai thit b u c trang b hoan chnh cac mang ban thm phng ng nht
va chung khac bit bi cac phng phap goi va gia c mang.
c tnh quan trong cua cac thit b dung mang loc la mt goi cua mang - din
tch b mt cua cac mang la chon trn mt n v th tch thit b. Mt goi cua cac
mang trong thit b co nhiu dang khac nhau c nu di y (m
2
/m
3
).
Dang ng 60 200
Dang cun 300 800
Dang khung phng 60 300
Dang co cac si rng n 30000
251
Trong cac thit b dang cun, mt hay mt s mang 3 c gia c gia b tiu
nc 4 va b sang li (hnh 12.2). Mt pha cua vt liu loc nh th c bt kn trn
ng thai cht loc 1, va tt ca vt liu c cun tron trn ng nay dang rul 2.
Nhanh chong trong vn thay i cac b phn loc lam cho thit b dang cun tr nn
rt thun tin cho thao tac.
Nhc im cua cac thit b loai nay la sc can thuy lc cao va s tch tr cn
trong cac b sang bng li.











Cac thit b khung phng. Trong cac thit b da ng khung phng, cac ban co
cac c cu tiu nc thao cht loc c bao phu bi cac mang la chon t hai pha va
c tp trung vao tui. Cho nn gia cac ban o c tao nn nhng ranh h hnh
thanh knh dn dung dch ban u (hnh 12.3). Cac thit b dang khung phng c lp
rap n gian va hoat ng bn. Nhc im la s phn b dung dch em phn chia gia
cac ranh khng u, mt goi thp va lng vt liu cao.
Thit b co cac si rng. Cac thit b trn c s cua cac si rng gm vo xilanh,
trong o t ng truc hay cac si rng ma khng cn ng tru . Cac si c phu kn t
mt hay hai u si bng cac ban lam bng nha epoxit. Cac thit b trn c s cua cac
si rng co mt goi rt cao. Tuy nhin cac dung dch c phn chia trong thit b
cn phai tinh ch s b, v hiu sut cua qua trnh phn chia phu thuc ang k vao s
tinh ch s b cua chung.
Ngi ta a ch tao khi vi loc nh trong hnh 12.4, s dung cac si rng t
xenluloza axetat va nylon - 12. Thit b gm cac bo (mi bo co 10000 si), si rng
c xp trong ng xilanh. c 10.000 m
2
/m
3
. Vach cac si rng thc cht la mang
Dung dch ban u
Cht loc
Hnh 12.2. S sp xp cac mang
la chon trong thit b dang cun
1 2
Cht loc
Cht c
Dung dch
ban u
Hnh 12.3. S thit b dung mang loc dang
khung phng: 1- B lp; 2- Thanh ging;
3- Khu phong; 4- m xp; 5- Mang la chon
1 2 3 4 5
252

ban thm. Di ap sut, cht long c y vao bo si t mt u vo, con cht vi loc
thoat ra t hai u cui cua bo si.
Thit b co nng sut t 5 n 1000 m
3
/ngay.





Hnh 12.4. Thit b dung mang loc trn c s cua cac si rng:
1- Vong ham; 2- Ban ; 3- Li che chn; 4- Cac si rng; 5- Ban bng nha epoxit;
6- a ; 7,10- ay; 8- ng phn phi c t l; 9- Vo bng si thuy tinh.
12.2. CAC THIT BJ SIU LOC DUOC SU DUNG TRONG CNG NGHIP
12.2.1. Cu tao
Qua trnh siu loc c thc hin trong khi mang dang khung phng. Din tch
b mt lam vic cua mi khi 10 12 m
2
.
Khi siu loc (hnh 12.5) gm vo hp
3, trong o xp cac tui cha b loc phng 5,
c phn cach ln nhau gia cac m co
hnh dang c bit 4. Khe ranh co chiu su
1,0 1,5 mm c tao ra gia cac cp ni cua
b loc. Dung dch c c chay qua cac ranh.
ngn nga s x dch cua tui khi hoat ng
thng dung cac chi tit nh v 2, cac g cua
cac b loc va cac m phn chia c t vao
o. Tui c bt kn trong hp nh np trn 1.
Np trc 8 co lp cac oan ng nap dung
dch ban u va thao cht c c c c nh
bi ca c cht 6 qua lp m kn 7 t pha mt
mut cua may. oan ng thao cht thm c b tr pha sn cua may.
B loc gm ban tru bng polypropilen co dang hnh vung, hai pha tm co cac
ranh kha doc, ngang vi chiu su 0,3 mm. Dung vai capron co s sang N
o
32 - 49
boc kn ban. t mang la chon trn, sao cho phu kn mt mt mut cua b loc, cht
thm c thao ra qua ba b loc h con lai.
Dung dch ban u
Cht loc
Cht loc
Hnh 12.5. Khi siu loc
Cht thm
253
May vi loc gm 20 25 b loc va 20 24 mang xenluloza axetat. Co th s dung
polystrirol, thuy tinh hu c... lam ban tru.
Paronit (caosu aming), caosu va relin co b day khac nhau c s dung lam lp
m.
May siu loc co cac u im sau: kn, s gia c an toan cac b loc va cac m
phn cach va mt lng chi tit khng ang k thao c.
Nhc im la khi lng lao ng lp rap va thao d may ln.
May siu loc (hnh 12.6) hoat ng nh sau: dung dch tit trung ban u t thung
cha 1 qua b loc vi khun 2 va b loc s b 5 ri dung bm 3 y vao vong tun hoa n
kn. Vong tun hoan gm bm tun hoan 6, b trao i nhit 7 va bn b siu loc 8. Sau
khi bm, dung dch c phn b thanh hai dong song song. Mi dong chay qua hai b
loc ni lin tip nhau, va sau o chung kt hp lai thanh dong chung vao b trao i
nhit. Ap sut lam vic trong h c iu chnh bng van. Nhit cua dung dch c
gi n nh trong gii han 10
0
C nh b trao i nhit. Cht thm cha cac dung dch cac
cht thp phn t vao thung cha 9, con cht c sau khi tun hoan nhiu ln n mt
mc nht nh th a vao thung thu nhn cht c 10. Vic ni lin tip cac ng song
song cua cac b vi loc cho phep thay i cac thit b trong qua trnh hoat ng va lam
thun tin cho thao tac. ngn nga s xm nhp cac vi sinh vt la vao h siu loc,
thng trang b thm bm tun hoan co m hai mt mut. Bm tun hoan 11 y nc
tit trung t thung cha vao m. Sau cac bm thng lp cac b chng rung san
bng xung ng cua dung dch. Trn cac ng xa cht c va cht thm lp t cac lu
lng k kiu con quay, con oan thng ra ngoai khng kh co cac b loc vi khun.
Khi kt thuc qua trnh cac b vi loc, cac thung cha u c ra bng nc va
xac nh ham lng enzim trong nc ra. Enzim c trch ra t nc ra trong chu ky
c tip theo.
Dung dung dch 1% monocloamin hay cht sat trung khac tit trung thit b
trong thi gian 15 20 phut, sau o ra bng nc tit trung trong vong 30 40 phut,
tip theo chu ky cng ngh c lp lai.
Thit b vi loc t ng lin tuc co nng sut cao (hnh 12.7) c s dung trong
san xut ln cac loai ch phm enzim va cac ch phm hoat hoa sinh hoc khac.
Thit b gm 18 b vi loc 4 vi din tch b mt hoat ng 180 m
2
. Cac b c
nhom hoa thanh ba mc c ni nhau lin tuc. Mi mc la mt vong tun hoan kn, ngoai
cac b vi loc tham gia vao vong tun hoan con co bm 2 va b trao i nhit 3.
Vong u tin co 9, vong hai 6, vong th ba 3 b.
254










Hnh 12.6. May siu loc:
1- Thung cha dung dch ban u; 2- B loc vi khun; 3- Bm nap dung
dch; 4- B chng rung; 5- B loc s b; 6- Bm tun hoan; 7- B trao i
nhit; 8- Khi vi loc; 9- Thung cha cht loc; 10- Thung cha cht c;
11- Bm; 12 - Thung cha nc tit trung

Trong mi mc, cht long c c qua ba b lin tuc.
mc u co ba dong song song nhau, mc hai hai va mc ba mt. Dung
dch t mc u vao mc hai va sau o vao mc ba, cac cht thp phn t c loc lin
tuc. H phn b dong nh th cho phep at tc chuyn ng cua cht long trong cac
ra nh n 2 m/s, giam bt sc can thuy lc va tiu thu nng lng ti thiu.










Hnh 12.7. May vi loc
Vao kh
quyn
Nc tit trung
3 4
5
4 11
Cht loc
Dung dch
ban u
Cht c
Vao kh
quyn
12
Cht
sat trung
6
Vao
kh
quyn
Hi
Nc
Hi
Vao kh quyn
Dung dch enzim
Cht loc
Cht c
Nc
255
Trong tin trnh vn hanh lng cht thm theo cac mc cua h c giam
xung, con mc c tng ln. Lng cht thm c ban nhn c mc u tin, nho
hn - mc hai va con nho hn na mc th ba, cho nn din tch b mt loc mc
u la 90, mc hai - 60 va mc ba - 30

m
2
. Dung dch u c y vao h thuy lc
cua may t thung cha 5 nh bm nh lng 1 co ap sut 0,6 MPa.
May vi loc c trang b h t ng iu chnh quan h gia tiu hao cht thm va
cht c, cho phep lin tuc iu chnh mu cht c (phu thuc vao s ln tun hoan va
lng enzim a thu nhn c).
Thit b cung c trang b cac dung lng cha dung dch sat trung 7 va nc
tit trung 8, trang b h nap nc vao cac b vi loc trong thi gian ngng nap dung dch
( bao gi mang xenluloza axetat) . Khng kh thai ra khoi h c lam sach trong cac
b loc vi khun 6.
Nng sut cua thit b la 1800 l/h.
Kho khn cho vic thay th cac mang la chon sau khi loc la nhc im chnh
cua cac thit b siu loc.
Bang 12.2. c im ky thut cua cac thit b siu loc
Cac ch s YK - 40 YK - 180
Nng sut
(1)
tnh theo dung dch ban
u, m
3
/h
S ln c tnh theo th tch
Din tch b mt cua cac mang, m
2

Nhit ln nht,
0
C
Ap sut lam vic, MPa
Pham vi pH
(2)

Cng sut, kW
Cng sut n v, kW/m
2
Kch thc c ban
Khi lng, kg
0,45

10 va hn
40
50
0,6
5 8
15
0,37
21509002800
1800
2,0

10 va hn
180
50
0,6
5 8
122
0,68
1020053002800
9700
Ghi chu:
(1)
Nng sut phu thuc vao cac thng s cac mang c s dung va cac tnh cht cac
cht long em c.

(2)
Khi s dung cac mang co nhan hiu YAM bng xenluloza axetat.
12.2.2. Cac thit b siu loc dang mun
Hin nay trong thc t cac nc co xu hng thao ra nhng thit b dang mun
v cng ngh mang loc. Vic ng dung cac thit b siu loc dang mun se cho phep
lam d dang vic thao tac va giam nhn cng.
256

Cac t hp siu loc Y - 15/20 , Y - 15/40 , Y - 15/2000. Cac thit b siu loc
Y - 15/20 tac ng gian oan c dung c va tinh ch cac dung dch cha enzim
va cac cht hoat hoa khac. Vo xilanh cua thit b dung mang loc trong t hp Y -
15/20 (hnh 12.8) c phu kn t hai hng bng cac np bch co ay elip. C nh hai
mun mang dang khung phng trong vo co din tch b mt cua mi mun 12,5 m
2
.
Mun gm cum cac b loc phng co dang cac tm ban xp bng polyme c boc bi
mang la chon. Cum c ep lai gia cac mt bch bng cac thanh ging bn trong cac
ranh rng thao cht thm. Cht thm thao ra ngoai qua cac khp vn, c phn b
trong vo thit b.
T hp loc Y - 15/40 khac vi t hp loc Y - 15/20 ch t hp Y - 15/40
co hai thit b loc mang ni tip nhau. Tng din tch cua b mt mang 50 m
2
.


Hnh 12.8. S t hp siu loc
Y -15/40
1- Thung cha dch; 2- Bm tun hoan;
3-B loc s b; 4- Thit b loc bng
mang mong; 5- Van tit lu; 6- B trao
i nhit



c tnh ky thut cua thp Y - 15/140
Nng sut tnh theo dung dch ban u, m
3
/h: di 4
S ln c tnh theo dung dch: di 10
Din tch b mt cua cac mang, m
2
: 50
Ap sut lam vic, MPa: 1,5
Lng dn ng in: 2
Cng sut n v cua ng c in, kW/m
2
: 13
Kch thc c ban: 360014002200
Khi lng, kg: 1670
T hp loc Y - 15/2000 co b mt loc tng cng 2000 m
2
. T hp loc co cac
thit b dung mang loc dang mun, v kt cu tng t nh cac thit b c s dung
trong t hp Y - 15/20.T hp Y - 15/2000 gm bn t hp nho Y - 15/50 tac
ng gian oan, lam vic ch t ng. Mi t hp nho co b phn c lp va hoan
6
1 4 2 3
5
Cht loc
Tac nhn lanh
Dung dch
ban u
257
toan co th bao am ch cng ngh a cho. Co bn vong tun hoan trong t may siu
loc, mi vong gm co bm tun hoan, b trao i nhit va nm thit b dung mang loc
c ni lin tuc.
T may siu loc Y - 15/500 lam vic nh sau: dung dch t chay y vong tun
hoan, sau o m bm nap liu y dung dch t dung lng ban u vao vong th
nht, va m cac bm tun hoan. Cho nn mt phn cht long c tun hoan theo vong,
con mt phn chay t vong nay sang phn khac, mc c tng dn. Khi trong vong
th bn at c nng c a cho th m van thao cht thm vao vong tip theo. Dung
dch u c nap thng xuyn vao vong th nht vi mt lng bng tng lng cht
thm thao ra t mi vong va lng cht c t vong th bn.
H thng lp rap cac ng ng dn cho phep m bt ky vong tun hoan nao ma
khng cn phai dng t may. c tnh ky thut cua cac t hp Y - 15/500 va Y -
15/2000 c nu bang 12.3.
Bang 12.3. c tnh ky thut cua cac thp siu loc Y - 15/500 va Y-15/2000
Cac ch s Y - 15/500 Y - 15/2000
Ch lam vic
Nng sut
(1)
tnh theo dung dch ban u, m
3
/h
S ln c
Din tch b mt cua cac mang, m
2

Lng t may loc bng mang
Nhit cho phep cao nht
(2)
,
0
C
Ap sut lam vic, MPa
Pham vi pH
(2)

Lng dn ng in
Cng sut ng c in, kW
Cng sut n v, kW/m
2
Kch thc c ban
Khi lng, kg
Gian oan
3,75
di 10
500
20
50
di 1,0
5 8
11
181
0,36
12000150005000
32000
Gian oan
15,0
di 10
2000
80
50
di 1,0
5 8
44
725
0,36
48000150005000
130000
Ghi chu:
(1)
Nng sut phu thuc vao cac thng s cua cac mang c ng dung va cac tnh
cht cua cht long em c.
(2)
Khi s dung cac mang co nhan hiu YAM t xenluloza axetat.
Cac t hp siu loc dang ng va dang cun. Cac t hp tac ng gian oan
phn chia cac dung dch bng phng phap siu loc dang cun va dang ng. T may
dang cun dung phn chia cac dung dch tng i nguyn cht, con dang ng - i
vi cac dung dch cha th huyn phu.
258

T hp MP - 70 - 2000T. T hp gm cac t may loc dung mang, bm tun hoan,
khung, tram iu khin va c trang b cac dung cu o - kim tra. Thit b trao i
nhit va dung lng khng thuc thanh phn cua t hp.
Trong vo xilanh cua t may co ba khp ni: nap dung dch phn chia, thao
cht c va thao cht loc. Mun dang ng hay dang cun c lp trong vo. Mun
dang ng gm cac ng xp bng cht deo thuy tinh sp xp song song nhau co ng
knh 12 mm, cac mang la chon c lp vao b mt bn trong cua cac ng xp trn.
Mun dang cun la lp bng mang ban th m, li capron va vai capron phu ln
ng t l. Bm y dung dch vao khoang bn trong cua cac b phn phn chia ri n
b mt cua mang. Cht thm c thao ring bit t mi mun vao ng gop. Dung dch
c c cuc b t cac t may quay v dung lng tun hoan.
Khi lam vic vi cac cht hoat hoa sinh hoc t hp c b sung thm cac b trao
i nhit tranh dung dch b qua nhit khi tun hoan.
c tnh ky thut cua thp MP - 70 - 2000T:
Nng sut tnh theo cht thm, m
3
/ngay: 24
Din tch b mt mang, m
2
: 35
Ap sut lam vic, MPa: 0,35
Cng sut thit k, kW: 110
Cng sut n v , kW/m
2
: 3,14
Kch thc c ban: 490042002500
Khi lng, kg: 5200
12.2.3. Cac t hp mun siu loc tac dung lin tuc
T hp mun siu loc dang loc - ep c cac san phm long trong cng nghip
vi sinh, y va hoa.
T hp siu loc A1 - OYC. T hp (hnh 12.9) gm 6 l: 1 6, mi mt l co
bm tun hoan 9, b trao i nhit 10, chung c ni vi ng gop chung thao cht
c va cht loc.
T hai dung lng 11, san phm ban u chay vao b trao i nhit 12, tai y san
phm c un nong va sau o bm 13 y vao t may siu loc.Trong l 1 san phm
c ep thng qua cac mun vi tc trn mang 1,6 2,0 cm/s nh bm tun hoan 8.
San phm c tun hoan nhiu ln trong vong cua l, cht loc c thao lin tuc khoi
mun, con cht c mt phn c y vao l 2, va qua trnh nh th c lp lai. Vic
c tip tuc c thc hin tng t trong tt ca cac l tip theo. Thanh phm co nng
a at theo quy nh c thao ra khoi l 6.
259
Cac l c ni lin tuc vi nhau, ng thi trong bn l u lp t cac mun 7
co b mt lam vic 7,7 m
2
, gm 53 b phn loc. Trong hai l cui lp t cac mun 8
co b mt loc 3,6 m
2
gm 25 b phn loc.
iu chnh, trong vong t ng cua l 6 lp khuc xa k 14 co lin kt chc
nng vi van 15 c t ca ra cua thit b.










c tnh ky thut cua thp siu loc A1 - OYC:
Nng sut (tnh theo huyt thanh) l/h: 5000 6700
Ham lng cht kh trong cht c, %: 25
B mt lam vic cua mang xenluloza axetat, m
2
: 52
Cng sut cac ng c in, kW: 77,8
Kch thc c ban , mm: 1650033002500
Khi lng, kg: 16000
Thp mun siu loc A1 - OYB
T hp c san phm protein A1 - OYB c ng dung cac mang polyme co
bn cao trong m. Vic ni song song - ni tip cac phn t loc cho phep tao ra cac
mun co b mt lam vic khac nhau.
T hp A1 - OYB (hnh 12-10) gm dung lng cha dung dch ban u 4, bm
nap liu 5, b trao i nhit 6 vi ng vin 7 va van iu tit 5, hai b loc tinh 8 va t
may siu loc gm ba l 9,10,11. Mi l co mun 12 (hay 13), bm tun hoan 14 va b
loc trao i nhit 15 . Trong cac l 9 va 10 s dung mun 12 vi b mt cac mang 25
m
2
, gm 100 phn t loc. Cac phn t loc c kt hp lai thanh 5 khi ni nhau lin
tuc. Trong l 11 s dung mun 13 vi b mt lam vic 15 m
2
, gm 60 phn t loc va
c kt hp lai thanh ba khi. Trong vung cua l ba c lp khuc xa k 16, con v
tr thao ra khoi t may co van 17 lin kt chc nng vi khuc xa k.
Hnh 12.9. T hp siu loc A1 -OYC
1 2 3 4 5 6
11
12
13
7 7 7 7 7
7
10 10 10 10 10 10
15
14
9 9
Cht c
Cht loc
260














Bm nap liu 5 y san phm ban u t dung lng 4 qua b trao i nhit 6 va
cac b loc tinh 8 vao l 9 cua t may siu loc, qua b lam lanh 15, con cht loc c
thao lin tuc ra khoi mun va vao thung cha 20. Mt phn san phm c c t l 9
vao l 10 va qua trnh c c lp lai. Sau o t l 10 san phm vao l 11. Thanh phm
thao ra khoi l 11, thanh phn cua san phm c iu chnh nh van 17 co lin quan
chc nng vi khuc xa 16, sau o cac san phm c hng vao cac giai oan tip theo
qua b trao i nhit 18, con cht c dung bm 19 y ra kho i phong 20 gia cng
tip theo.
Cac dung dch a c c chun b trong dung lng 2 va dung bm nh lng
y vao thung cha 1, tai y no c lam loang n nng theo yu cu. Dung bm 3
y dung dch loang vao t hp qua thung cha dung dch ban u 4.
c tnh ky thut cua thp siu loc A1 - OYB:
S lng l: 3
S lng mun : 3
B mt lam vic cua cac mun, m
2
: 25, 25,15
Nng sut (tnh theo sa khi s dung cac mang polysunfua) l/h: 3800 2500
Nng sut n v, l/m
2
: 46
Cng sut ng c, kW: 57
Kch thc c ban, mm: 1175036003600
Khi lng, kg: 14700
Cht c cha
protein
Hnh 12.10. T hp siu loc tac ng lin tuc A1 - OYB
Cht loc em
gia cng
261
12.2.4. Cac t hp vi loc mt s nc
T hp siu loc cua Hang DDS. Hang DDS (an Mach) san xut cac t hp cng
nghip khung phng siu loc dang nm ngang co mc t ng cao, chung co th hoat
ng ch gian oan hay lin tuc.
Cac phn t c ban cua t hp thuc Hang DDS la nhng mang mun, co h ranh
nho song song, tng t nh b ep - loc.
So sanh cac tnh cht cua mang xenluloza axetat va polysunfua c ng dung
trong cac t hp thuc hang DDS c gii thiu trong bang 12.4.
Hang DDS san xut cac t hp siu loc co din tch b mt mang 9 1900 m
2
,
c dung san xut mc ln va nho (bang 12.5).
Bang 12.4. c tnh cua cac mang xenluloza axetat va polysunfua
c s dung trong cac thp siu loc cua Hang DDS
Cac ch s Mang xenluloza axetat Mang polysunfua
Pham vi pH
Pham vi nhit hoat ng,
0
C
bn c hoc, kg/cm
2
2 9
0 50
0,7
0 14
0 80
10,0

Bang 12.5. c im ky thut cua thp siu loc san xut ln thuc Hang DDS
Cac ch s F35 - 360 F35 - 1700
Nng sut tnh theo dung dch ban u, m
3
/h
Din tch b mt cac mang, m
2

S lng mun mang trong t hp
Ap sut lam vic, MPa
Tc dong dung dch qua mun, m/s
Cng sut ng c in, kW
Cng sut n vi, kW/m
2

Kch thc c ban, mm
cua t hp
cua t may
8
360
1
1
1,5
298
0,83

490019002000
1190036002000
38
1700
1
1
1,5
1341
o,72

490019002000
1190036002000

T hp siu loc cua Hang Romicon (Ha Lan). T hp HL-1/3SL cua Hang
Romicon (hnh 12.11) gm b cac si co ng knh 60 160 mm va chiu dai ln hn
1000 mm, b mt bn trong cua chung c phu cac mang. Cac si c phn b trong
vo xilanh kn. Trong vo phn b cac khp ni nap dung dch ban u va thao cht c,
262

cht thm, cung nh lp cac dung cu o. Cac dang mang trong si co th chon la,
phu thuc vao cht long em c.
T hp gm bm tun hoan 4, ba khi mang 1 bng nhng si rng, b loc trong
dung dch 3, b trao i nhit kiu tm lam lanh dung dch trong qua trnh tun hoan va
tram iu khin 2. Dung bm ly tm nhiu nc, y cht long ban u vao b loc ep
tinh luyn dung dch 3, sau o vao bo
si siu loc 1 di ap sut 0,6 0,8
MPa. Bn trong bo, cht long chay theo
cac ranh ap sat b mt sang va c loc
dn. S tn tai mt lng ln cac ranh,
cho phep tng nhanh tc cua dong,
nhm tao kha nng giam nng phn
cc. Cht c vao thung cha va tun
hoan n nng cui cung a cho, con
cht thm khi tp trung lai ngoai cac
ng, theo ng trong sut vao thung cha.
Nhit c co th thit lp trong gii
han t 4 n 90
0
C, tr s pH - t 1 n
12. Cac b phn tip xuc vi dung dch
c u c lam bng thep khng g.
T hp c b tr rt gon, cac
kch thc c ban 8658651625 mm
va khi lng 150 kg, nng sut cua t
hp 1800 l/h.










Hnh 12.11. T hp siu loc
cua Hang Romicon
Hnh 12.12. T hp siu loc HF 10-20 SS cua Hang Romicon
Dung dch ban u
Cht c
Thao
Thao
Cht thm
263
T hp cua hang HF 10-20SS (hnh 12.12) gm thung cha 1, dung dch ban u
t thung cha bm qua cac thit b dung mang 3 nh bm tun hoan 2 va quay v thung
cha. Trong qua trnh loc co th thay i hng chay ngc lai cua dung dch, nhm
thc hin gian oan khi ra cac ng mao dn. Mt phn cht thm thai ra khoi thit b
c tp trung vao thung cha 5, t do bm 4 y vao cac thit b mang loc ra cac
ng mao dn bng dong cht long ngc lai. Nng sut cua thit b 12000 l/h, kch
thc c ban 900025002000 mm, khi lng 250 kg.
12.3. CAC T HOP MANG D LAM SACH CA C DONG NUOC THAI
CNG NGHIP
T hp YMP. Cac t hp nay c ng dung phn chia va lam sach cac dong
nc thai cng nghip, cung nh tach cac san phm co gia tr ra khoi dong nc thai
bng phng phap thm loc ngc.
T hp loc YPM gm b loc lam sach s b, cac b chia, bm, dung cu o - kim
tra, tram iu khin va cac ng ng ni.
Cac b chia dang mang bng c ng dung phn chia bng phng phap thm
thu ngc, con cac mang chia dang ng - c cac dung dch bng phng phap siu
loc. T hp dang bng gm vo xilanh co cac khp ni nap dung dch ban u va
thao cht c va cht loc. Bn trong vo c phn b b phn chia. B phn chia la ng
t l c bao phu lp li capron va ba lp vai capron, vi mang ban thm vn xon.
B phn chia dang ng gm 7 10 ng song song bng cht deo thuy tinh, bn trong
ng c phn b cac mang ban thm. Dung bm y cac dung dch ban u qua cac
oan ng nap va khoang bn trong cua cac b phn chia ri ti cac b mt ban thm.
Di tac dung cua ap sut c tao ra trong cac b phn chia, mt phn cht long a
c lam trong chay qua oan ng thoat ra ngoai, con cac cht hoa tan (khng qua
mang) cung vi dung mi con lai c thao ra ngoai qua cac oan ng khac.
T hp MP. T hp (hnh 12.13) gm
cac b phn chia bng mang 4 co cac phn
cun va phn ng, bm 2, cac dung cu o -
kim tra, tram iu khin va cac ng ng
ni nhau.
B phn chia dang cun la mt vo
xilanh, bn trong no c phn b ng t l
lam bng thep 12X18H10T. nh trn ng
mt s tui. Tui gm cac mang ban thm, b
xoay, m va b tiu nc.
Cht c
Cht loc
Hnh 12.13. S t hp MP - 2 - 50P
phn chia mi trng long bng mang
264

Trong b phn chia dang ng c lp khi ng gm nhom ng rng bng thuy
tinh deo t song song nhau. Cac mang ban thm c lp trn vach trong cua cac ng.
Bm 2 di ap sut nht nh se y cht long em phn chia t dung lng 1 qua
b tch thuy lc 3 vao cac khoang bn trong cua cac b phn chia 4 n b mt cua
mang ban thm.
Di tac ng cua ap sut tng c tao ra trong b phn chia, dung mi chay qua
cac mang ban thm va c thao ra qua oan ng thao cht loc ri chay n ng gop
cua t hp. Mt phn dung dch khng qua mang c thao ra khoi b phn chia qua
oan ng thao.
Bang 12.6. c tnh ky thut cua cac thp phn chia cac mi trng cht long
bng mang, nhit mi trng phn chia 5 35
0
C va ap sut d 4 8 MPa
Cac ch s MP-2-50P MP-40-40P MP-20-200P MP-70-2000T
Nng sut theo cht
loc, m
3
/ ngay
Din tch b mt cua
mang, m
2

Ap sut lam vic, MPa
Cng sut thit k, kW
Kch thc c ban,mm

Khi lng , kg
0,4

2,5

5
1,1
1034910
1325
413
8,5

50

4
5,5
20301130
1385
1385
42

250

5
47
31203060
2000
4233
24

5

0,35
110
49004210
2500
5230
12.4. TINH TOAN CAC T HOP SIU LOC VA CAC T MAY
Khi khai thac cac t hp siu loc c cac dung dch cha cht hoat hoa sinh hoc
cn phai tun theo bn dang tnh toan: tnh cng ngh, thuy lc, c hoc va nhit.
Nhim vu cua tnh toan cng ngh bao gm xac nh din tch cn thit b mt
lam vic cua mang, xac nh cac dong nguyn liu va la chon cp liu cua cac loai
bm tun hoan va bm nap liu. Trong trng hp ng dung cac h siu loc nhiu cp
phai tin hanh phn b din tch b mt mang theo cac vong tun hoan.
12.4.1. Tnh toan cng ngh cac t hp siu loc va cac b mt lam vic
cua cac mang
tin hanh tnh toan cng ngh cac t hp siu loc cn phai chon s b nhan
hiu mang ban thm nhm am bao tnh chon loc a cho, va xac nh nhng c tnh
265
cng ngh c ban cua qua trnh c. Nhng s liu thu c bng thc nghim trong cac
t hp th nghim cho mi mt loai dung dch.
Chon s t hp siu loc gm ba vong tun hoan n
1
, n
2
,

n
3
c thit lp trong
qua trnh c mt cach bt ky. Khi o cn phai khao sat iu kin:
3 2 1
n n n n = .
Gia th mc c trong mi vong u bng nhau, co ngha la:
3
3 2 1
n n n n = = =
Khi o cng sut cua t hp siu loc c tnh theo cht c:
n
Q
Q
d
c
=
trong o : Q
d
- nng sut cua t hp tnh theo dung dch ban u.
Nng sut cua t hp tnh theo cht thm:
c d ct
Q Q Q =
Mt phn lng dung dch a c c chay t vong tun hoan th nht vao vong
tun hoan th hai:
1
d
1
n
Q
Q =
Lng cht thm c thai ra t cac t mang cua vong tun hoan th nht:
1 d ct1
Q Q Q =
T vong tun hoan th hai vao vong tun hoan th ba:
2
1
2
n
Q
Q =
Lng cht thm c thai ra t cac t
may cua vong tun hoan th hai:
2 1 2 ct
Q Q Q =
cua vong tun hoan th ba:
2 ct 1 ct ct 3 ct
Q Q Q Q =
thm cua mang chon loc theo mc
c cua dung dch ban u se thay i do s
bin i cac tnh cht hoa - ly cua mi trng
- tng nht, tng nng cua cac cht kh
hoa tan, thay i sc cng b mt, thay i ty
trong... (hnh 12.14).
Cho nn xac nh din tch b mt loc cn thit cua cac vong tun hoan, cac ai
Hnh 12.14. ng lc hoc cua s bin
i thm cua mang chon loc YAM
- 200 phu thuc vao mc c khi
siu loc proteaza kim tnh
0
4
6
8
10
12
14
16
18
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 n
G, N/(m
2
/h)
266

lng thm trung bnh trong mi vong tun hoan K
1
, K
2
va K
3
c xac nh bng
th khi bin i mc c tng ng t n
0
n n
1
, t n
1
n n
2
va t n
2
n n
3
.
Din tch b mt mang (m
2
) cua mi vong tun hoan:
i
cti
i
K
Q
F =
12.4.2. Tnh toan thuy lc cua may
Tnh toan thuy lc chu yu la xac nh sc can thuy lc cua t mang va ct ap cn
thit cua bm tun hoan. thc hin iu o cn phai bit cac thng s sau: chiu cao
ranh gia cac mang h, b rng cua ranh b, chiu dai ranh gia cac mang l, s lng ranh
gia cac mang n, tc dong dung dch trong ranh gia cac mang v, nht ng hoc
cua dung dch cha enzim , ty trong cua dung dch enzim .
H s ma sat cua cac ranh co tit din ch nht vi cac canh b va h:
Re
K
f
hh
ms
=
trong o : K
hh
- h s phu thuc vao ty s cac kch thc hnh hoc cua ranh;
Re - chun Reynolds, Re =

qd
vd

y: d
qd
- ng knh tit din quy i ( d
qd
= 2h).
i vi trang thai chay tng cua dung dch th sc can thuy lc cua cac t may:
gH
d
L f
v
P +

+ + =
qd
qd ms
2
1
2

trong o : L
qd
- chiu dai quy i cua ranh, m , (L
qd
= l);
- sc can cuc b cua t may (thng ly = 0);
H - chiu cao nng dung dch i vi t may, m.
12.5.T HOP D LAM TRONG VA LOC TIT TRUNG
Cac qua trnh lam trong va loc tit trung co tm quan trong trc khi xac nh kha
nng lam vic cua cac t hp siu loc, tui tho cua cac mang xenluloza axetat, cung nh
cht lng lam sach dung dch khoi vi khun. Chun b dung dch cho siu loc c tin
hanh trong cac b loc c bit.
Cac b loc trong va loc tit trung co nhiu khung ban. lam trong va tit trung
cac dung dch cha cac cht hoat hoa sinh hoc trc khi c chung bng phng phap
siu loc thng s dung cac b loc nhiu khung ba n (hnh 12.15) gm b khung li co
267
ban tit trung hay lam trong. B loc nm trn khung may gm cac tru, c ni vi cac
thanh ging va co cac thanh ngang.

















Hnh 12.15. B loc khung ban lam trong dung dch:
1- Banh xe; 2- Khung may; 3- Truc ; 4- Khay; 5- ng mm; 6, 9,10,16, 20 - Cac
van; 7- Thanh ngang; 8- Van; 11- Khung hai li; 12; Khung ba li; 13- Ban tit
trung; 14- Np c nh; 15- Ap k; 17- ng cao su; 18- Vt ep; 19- V lng lai;
21- Thanh giang; 22- ng ly mu th nghim; 23- Thung ket

Gia cac np c nh va di ng lp cac khung vi nhng ban xen ke nhau. Cac
ban c chia lam hai b phn - cho cht long c loc va cho loai cha c loc. Di
ap sut d, cht long cha c loc chay vao khoang cac np cua cac khung ba li va
vao b cha.
Cac ban loc aming - xenluloza nhan hiu lam trong dung dch khoi th l lng
va gi lai trn 85% vi sinh vt. Cac ban tit trung nhan hiu C, C-1, C-2 loai 100%
vi sinh vt khi loc. Tai trong vi khun at n 10
10
khun lac trn 1 cm
2
b mt loc khi
Nap hi khi
tit trung
Nap cht long
loc t thung ket
Thao ch t long
a c loc
ng ly mu
th nghim
268

b bn vi khun. Theo hnh dang bn ngoai cac ban loc va ban tit trung la nhng a
phng trng, deo, gi song mt mt. Cac ban lam bng hn hp xenluloza va amian. Cac
si xenluloza co b day 30 m tao ra mang li khng gian th, cac l li c ep y
si amian. Khi b day cua ban at 4 5 mm th dong cht long chay qua mt quang
ng dai ngon ngoeo cua cac si.
Cac b loc ban gm cac hat va chung hp thu trn toan b b mt cac si. Cac b
loc ban co th tit trung bng hi nhit 150
0
C. Chung tr vi tt ca cac dung mi,
nhng rt nhay vi cac kim manh va axit c. Thi gian hoat ng cua cac ban khoang
6 h. Ap sut ln nht cho phep khi loc va tit trung cac dung dch trong b loc 147 kPa.
Phu thuc vao cac dang ban c ng dung ma co th s dung hoc la lam trong
hoc la tit trung cht long.
Cac ban co dang hnh tron (ng knh 140, 240, 300 va 500 mm) va dang hnh
vung (200200, 400400, 600600. Kha nng cho qua nc cua cac ban vi ng
knh 300 mm nhit 20
0
C 5 va ap sut 121 kPa la C, C-1-310, C-2-360 va
ln hn 220 l/h. Nng sut n v i vi cac dung dch cha enzim 10150 l/(m
2
h).
Cac b loc tit trung (trc khi s dung) c tit trung bng hi nhit 120
0
C
trong vong 30 40 phut hay tit trung bng cac cht hoa hoc (focmandehit, ru etilic,
H
2
O
2
). Cac b loc dung trong cng nghip P-39 va P-79 c trang b cac khung co
hai va ba li. B loc P-39 co 39 va 40 khung, P-79 co 79 va 80. Cac b loc c
tnh toan cho hoat ng di ap sut 29 kPa.
tinh luyn va tit trung cac dung dch hoat hoa sinh hoc, a san xut ra 5 nhan
hiu b loc mang axetat vi cac a co ng knh 35, 90, 142, va 293 mm va hnh ch
nht co kch thc 300500 mm (bang 12.7).
Thi gian hoat ng cua cac mang loc 70 h, con nng sut n v 150 170
l/(m
2
h).
Bang 12.7. c tnh ky thut cua cac b loc mang loc tinh va loc tit trung
Nhan hiu
Nng sut tnh theo
nc khi P = 45 kPa,
ml/cm
2
ng knh
trung bnh cua
l, m
Lnh vc ng dung
MA - 0,12
MA - 0,2
MA - 0,3
MA - 0,4
MA - 0,55
0,6 1,4
1,5 3,8
4,0 7,5
8,0 12,0
13,0 26,0
0,12 0,02
0,2 0,05
0,3 0,05
0,4 0,05
0,55 005
Loc protein cao phn t
Virut
Loc tit trung cac dung dch
Loc tit trung
phn tch vi sinh

269



Chuong 13
THIT BJ SY

Qua trnh tach m cua ban thanh phm vi sinh tng hp la mt trong nhng cng
oan cui cung trong san xut cac cht hoat hoa sinh hoc. Cht long canh trng cha
nm men, vitamin, axit amin, enzim... co m 30 60% cn phai sy. Trong cac thit
b sy, cht long canh trng b kh nc n 5 12%.
Sy cac san phm thuc lnh vc san xut bng phng phap vi sinh la qua trnh
phc tap. Tt ca cac san phm thu nhn c t tng hp vi sinh c chia ra lam hai
nhom chnh:
- Cac san phm ma sau khi sy khng oi hoi bao gi kha nng sng cua vi sinh
vt hay khng oi hoi hoat hoa cao cua cac ch phm va cac san phm c s dung
nh ngun cac cht dinh dng (nm men gia suc, tao, axit amin...).
- Cac san phm ma sau khi sy cn bao gi kha nng sng hay bao gi hoat hoa
cao cua cac ch phm (men banh m, mt s vi khun va enzim, dc phm bao v thc
vt...).
Tt nhin la i vi san phm nhom 1 co th ng dung ch sy cao hn, trong
o i vi nhom 2 oi hoi ch sy thp hn va thi gian ngn hn.
Ti u hoa vic la chon phng phap sy va cac kt cu cua may sy co lin
quan cht che v i c tnh cua cac san phm em sy. tnh toan qua trnh sy cn
phai bit m cua san phm ban u va cui, cu truc ng dn, nht, sc bn b
mt, h s nhit dung, dn nhit, n nhit , bn nhit, thanh phn hoa hoc...
13.1. PHN LOAI CAC MAY SY
V san phm em sy co rt nhiu loai, cho nn trong thc t cung c s dung
nhiu loai may sy khac nhau. Co th nu tng quat v s phn loai nh sau:
- Theo phng phap nap nhit, cac may sy c chia ra loai i lu hay tip xuc.
- Theo dang cht tai nhit: khng khi, kh va hi.
- Theo tr s ap sut trong phong sy: lam vic ap sut kh quyn hay chn
khng.
- Theo phng phap tac ng: tun hoan, lin tuc.
270
- Theo hng chuyn ng cua vt liu va cht tai nhit trong cac may sy i lu:
cung chiu, ngc chiu va vi cac dong ct nhau.
- Theo kt cu: phong, ng hm, bng tai, sy tng si, sy phun, thung quay,
tip xuc, thng hoa, bc xa nhit.
13.2. CAC SAN PHM TRONG SAN XUT BNG PHUONG PHAP VI SINH
LA NHUNG DI TUONG D SY
Khi sy, cac cht hoat hoa sinh hoc b nhng bin i, gy ra tng nng mt s
hp cht, b anh hng nhit cua tac nhn sy, b anh hng oxy khng kh, chu s
bin i cua phan ng mi trng... cui cung tao nn nhng hp cht mi, b kh cac
cht hoat hoa, b pha huy kha nng sng cua t bao. Cho nn tt ca cac yu t nay cn
phai cp n khi chon phng phap sy va chon dang thit b.
Nh qua trnh kh nc huyn phu, cac nm men gia suc co ham lng cht kh
n 20 25% c tin hanh trong cac may sy truc, phun hay la trong cac may sy
tng si. Qua trnh sy c tin hanh khi kim tra cn thn ch nhit tranh
bin tnh protein.
Trong cac may sy truc, gii han nhit cua cht tai nhit 70 80
0
C, trong cac
may sy phun 300
0
C, trong cac may sy tng si 300
0
C.
Tin hanh sy cac cht c cha axit amin, cung nh lizin, histidin, arginin,
triptophan n m 8 10% trong cac may sy phun kiu bng tai va trong cac may
sy tng si. Cac axit amin rt nhay khi tng nhit sy, co ngha la khng bn nhit.
V du nh Lizin khi sy cung vi men gia suc, cam gao...khi tng nhit cao hn 60
70
0
C b tn tht nhiu. S tn tai axit amin, gluxit, sinh khi vi khun va cac cu t
khac co anh hng ti s giam hiu sut lizin khi sy. Di tac ng cua nhit , Lizin
cung vi cac cu t trn co th tao ra nhng cht khac.
Tin hanh sy cac ch phm enzim co ham lng cht kh trong dung dch c ban
u, hay trong phn chit 15 20%, sy cac chung b mt co m n 60% va cac
cht c cha enzim thu c bng phng phap hut, loc, lng, kt tinh... trong cac may
sy phun hay thng hoa. Cac ch phm sy kh co m khng ln hn 5 12%. V a
s cac ch phm enzim khng bn nhi t va co kha nng kh hoat tnh nhit cao hn
30 40
0
C. Cho nn vic kh nc cac dung dch va huyn phu cha enzim c tin
hanh trong cac iu kin sy nhit thp.
Cac khang sinh dung cho chn nui cung rt nhay vi nhit sy. Chung c
tin hanh sy trong cac may sy phun, sy bng tai n m 8 10%. Tt nht la sy
tng si. Nhit cao nht cua san phm khi sy khng qua 60
0
C. Tng nhit sy
271
lam giam ang k hoat hoa cua cac ch phm, lam tng tn tht vitamin.
Qua trnh sy phn cha vi khun va cac dc liu bao v thc vt (nitragin, vi
khun cha niken, vi khun cha phospho ...) co c im la sau khi sy cn phai bao
quan lng ti a cac vi sinh vt co kha nng sng va hoat hoa cao trong cac ch phm.
Thc hin sy cac ch phm nay trong cac may sy phun, sy thng hoa cho kt
qua rt tt. Trong cac may sy phun, qua trnh xay ra nhit tac nhn sy 130
0
C va
nhit cua san phm sy khng ln hn 50
0
C.
13.3. MAY SY THEO PHUONG PHAP THNG HOA
Sy thng hoa la qua trnh tach m t cac san phm bng phng phap lanh ng
va tip theo la chuyn a lam lanh ng c tao thanh trong san phm thanh hi, qua
pha loang ngn ngui khi un nong san phm trong chn khng. Khi sy thng hoa, m
chuyn di trong san phm dang hi khng keo theo no nhng cht trch ly va nhng
vi sinh vt. Trong san xut vi sinh, sy thng hoa c ng dung cho cac vi sinh vt,
nm men, vitamin, khang sinh, cac enzim khng bn nhit cao.
Thng qua trnh sy thng hoa c bt u t luc lam lanh ng b mt san
phm n nhit 20, 30
0
C. Tc lam lanh ng cac vt liu khng bn nhit anh
hng ti vic bao quan hoat ng sng cua vi sinh vt va hoat hoa cua cac ch
phm sinh hoc, v khi lam lanh nhanh cac san phm tao nn a bn trong t bao, xay
ra bin i nhanh chong thanh phn cac dung dch sinh ly bn trong va bn ngoai t bao
va dn ti s pha huy va lam cht t bao.
Tt ca cac vt liu sinh hoc em sy thng hoa co m khac nhau, cho nn
chung co nhng im ba tecti khac nhau, khi o co th co s cn bng a, pha long va
pha hi. Cho nn i vi cac vt liu vi sinh , t c lanh ng cua chung c xac nh
bng thc nghim. Qua trnh thng hoa xay ra nhng gia tr ap sut hi trn b mt vt
liu va gia tr nhit trong cac im nm di im ba cn bng pha cua dung mi
(nc).
Thng khi sy thng hoa cac vt liu vi sinh, ap sut d = 133,3 13,3 Pa, va
nhit cua vt liu bt u sy bng 20
0
C, 30
0
C. Khi m cua san phm b giam
xung ti thiu, nhit cua vt liu tng n + 30
0
C, + 40
0
C. iu kin sy nh th
bao am qua trnh oxy hoa ti thiu cua san phm do ham lng oxy khng ang k
trong mi trng kh cua phong sy. Trong cac may sy thng hoa dang cng nghip,
vic nap nhit ti san phm hoc bng dn nhit hoc nh cac tia hng ngoai.
Cac may sy thng hoa co s tac ng tun hoan hay lin tuc. Hnh 13.1 ch s
nguyn tc sy thng hoa tac ng tun hoan.Thit b nay gm phong sy hnh tru kn
272
(ni thng hoa) 1, trong co gian ng rng 2, vt liu sy cho vao y. Ni thng hoa
lam vic mt cach tun hoan nh mt phong lanh. ch lam lanh, bm 5 y tac
nhn lanh bn trong ng rng 2.















S lam lanh cua cht tai nhit c tin hanh trong b trao i nhit 3 co nh rut
xon, cht lam ngui i qua o va vao thit b lam lanh 4. Khi ni thng hoa lam vic
ch cua may sy, cht tai nhit c un nong trong b trao i nhit 7 va y vao
cac ng rng nh bm 6.
S ngng tu hi c tao ra khi sy trong ni thng hoa c tin hanh trong ni
ngng tu chng thng hoa 10. No la mt b trao i nhit, hn hp hi - khng kh t
ni thng hoa vao khng gian gia cac ng cua b trao i nhit. Cht lam ngui
(amoniac, freon) qua cac ng 11 cua ni chng thng hoa vao thit b lam lanh 9.
Thng lam lanh b mt thng hoa va ngng tu, ngi ta s dung may nen 2 hoc 3
cp co kha nng am bao lanh b mt n nhit 60
0
C, 40
0
C.
Cac kh cha ngng tu c tach ra khoi ni chng thng hoa bng bm chn
khng 8. Hi ngng tu c lam lanh dang lp a trn b mt cac ng lanh cua ni
chng thng hoa. V trong qua trnh lam vic cua ni chng thng hoa, cac ng 11 b
phu bi mt lp a ang k, nn cn lam tan bng mt cach chu ky. thc hin iu
o, y nc nong t b un 7 vao cac ng 11.
Cht
ngng
Nc nong
Hn hp hi - khng kh
Cht tai nhi t
Cht tai nhi t
Nc lanh
Hi
K
h

c
h

a

n
g

n
g

t
u

T
a
c

n
h

n

l
a
n
h

T
a
c

n
h

n

l
a
n
h

Cht tai nhi t
Hnh 13.1. S thit b sy thng hoa tac ng tun hoan
Dung dch nc
a nong chay
6
273
Hin nay ngi ta bt u s dung ph bin cac thit b thng hoa tac ng lin
tuc. Sy thng hoa lin tuc gm hai ni thng hoa va hai b chng thng hoa, chung lam
vic lun phin nhau.
Nng sut cua thit b thng hoa tac ng lin tuc tnh theo m bc hi ln hn
200 kg/h. Thi gian co mt cua san phm trong may sy t 40 n 110 phut, nhit
cao nht cua san phm cui qua trnh sy nho hn 27
0
C.
13.4. MAY SY PHUN
Sy phun trong cng nghip vi sinh c s dung sy kh cac cht c cua dung
dch canh trng cac cht khang sinh ng vt, cac axit amin, cac enzym, cac cht trch
ly nm thu nhn c trn cac mi trng dinh dng rn, cac dung dch cht lng thu
nhn c khi lam lng enzym bng cac dung mi v c hay bng cac mui trung hoa,
cung nh cac phn c cht long canh trng.
Nng cht kh trong dung dch em sy ln hn 10%.
Cac may sy phun c s dung trong cac x nghip vi sinh, cho phep tin hanh
qua trnh cac ch tng i mm loai tr nhng tn tht ln cac cht hoat hoa
sinh hoc.
Phun ly tm cho kha nng phun u san phm cht lo ng va tng cng qua trnh
bc hi.
Dung dch em sy chay qua a co u phun vi s vong quay ln, nh o cac
tiu phn cht long bin thanh nhng hat rt nho (sng mu) va b mt hoat hoa cua
cht long c tng ln.
Phong dung sy c ch tao bng loai thep khng g. Chung co th co ay
phng hay ay non. Loai ay phng phai co c cu thao san phm kh. Con loai ay
hnh non th thanh phm dang bt c y ra di tac ng cua lc ly tm.
Nhanh chong trong qua trnh sy, nhit cua vt liu sy thp, san phm nh n
c dang bt nho khng cn phai nghin lai va co hoa tan ln, o la nhng u
vic cua may sy phun. V sy qua nhanh, nhit cua vt liu trong sut chu ky sy
khng vt qua nhit cua m bc hi (60 70
0
C) va thp hn nhiu so vi nhit
cua tac nhn sy.
Nhc im cua loai nay la kch thc cua phong sy tng i ln, do tc
chuyn ng cua cac tac nhn sy khng ln va sc cng nho cua phong so m bc hi
(2 2,5 kg/m
2
h), cung nh s phc tap v c cu phun, h thu hi bui va thao d san
phm.
274
May sy phun co ay phng. May sy co phong sy 3, san phm long c phun
trong phong nh a quay nhanh 6. Khng kh nong hay kh lo c y vao phong va
san phm chuyn ng thanh dong song song vi vt liu.






















Hnh 13.2. May sy phun ay phng
Cac giot cht long khi ri vao dong khng kh nong, hay khi chung b cht tai
nhit bao phu ly moi hng va trong mt vai giy m bc ht va san phm lng xung
ay phong dang bt. San phm c chuyn dch nh cao 5 va ra khoi may sy nh vt
tai 4 hay nh c cu v n chuyn khac. Tac nhn sy b hut lin tuc nh quat 1. Khi i
qua b loc 2 lam lng, nhng tiu phn nho cua san phm b dong kh mang i.
Khng kh nong
Cht long
Khng kh
San phm
kh
275
Trong cac may sy tng t, cac cht long co th phn tan bng cac a phun, voi c
hoc, voi kh ng hoc.
Cac may sy phun lam vic co ng knh t 500 n 15000 mm, nng sut bc
hi m t 500 n 15000 kg/h.
Trong cac gian phong co chiu cao gii han, thng ngi ta thit k cac may sy
co ay phng b tr gon, d lam sach. Khi cn thit nhn cac san phm v trung,
ngi ta s dung cac phong sy co ay hnh non, v chung co t khe h hn, khng kh
nhim bn co th qua cac l nay.
Cac may sy phun co ay hnh non. Thit b co nng su t m bc hi 1500
3500 kg/h. May sy gm: Vo tru 9 co ay hnh non thao bt kh. Dung dch y vao
sy b phun ra nh c cu ly tm 13 co a 10. Tac nhn sy a vao phn trn cua thit




















Xa kh
Thoat kh
Khng kh vao h vn
tai bng kh ng hoc
khng kh
lam lanh
Vn tai bng
kh ng hoc
Xa vao kh quyn
Xa kh
Hnh 13.3. May sy phun ay hnh non
276
b theo ng dn 7. cui ng dn 7 lp c cu phun hnh non 8. Nh c cu 8, tao ra
dong xoay cua kh a vao. Cac giot san phm c phun bng a b bao phu bi dong
khng kh va chuyn xung di.
m c bc hi, cac phn t bt nho con lai lng xung ay hnh non va thao
n c cu 1 chuyn san phm vao h bng tai kh ng hoc. ty sach cac tiu
phn cua san phm bam trn tng, lp may rung 17. Tac nhn sy b thai co mang theo
cac tiu phn nho cua san phm ra khoi thit b sy qua ng dn 2 vao xyclon tach
bt. khao sat bn trong, co xe nng 4, ngun chiu sang 6 va ca 5. Tm ngn may
sy 11 co cac van bao him dang cac a chng nhau va dang ng ng 12 xa kh
sy khi tng ap sut ang k.
a phun 10 quay vi tc 10000 vong/phut t ng c qua hp giam tc.
bi trn c cu phun, phn trn cua thit b co lp c cu c hoc va b loc m 14. V
lng in 15 dung nng c cu phun.
tranh chay san phm trong may sy, ngi ta t cac c cu bao him 3 va 18.
May sy co th t trong phong kn hay ngoai tri.
Hnh 13.4 ch h thng sy phun t hp.
B sy gm thung cha dung dch ch t long canh trng 2, cac bm ly tm 3 va 9,
thit b loc kh 1, phong sy 4, c cu thao d y bt kh vao bng tai kh ng 10,
cac b loc vi khun 7, quat hai chiu 6, calorife 8, thung cha san phm kh 12, cac b
lng bng xyclon 11, b thao d xyclon 13, b loc khng kh 5 y vao calorife 8.













Dung
dch
Khng kh t kh quyn
Hnh 13.4. H thng sy phun t hp
277
i vi dang may sy nay, nhit tac nhn sy khi vao may c iu chnh
trong gii han 135 390
0
C, khi ra 60 100
0
C. m ban u cua huyn phu 60
100%. Nng sut tnh theo m bc hi 500 1000 kg/h.
c tnh ky thut cua cac loai may sy phun trong hnh 13.4 ng dung trong cng
nghip vi sinh c gii thiu bang 13.1.
Bang 13.1. c tnh ky thut cua cac loai may sy trong hnh 13.4
Khi lng , kg
Nhan hiu
ng
knh bn
trong,
mm
Chiu
cao
phn
xilanh,
mm
Th tch
hoat
ng,
m
3

Nng
sut tnh
theo m
bc hi,
kg/h
HK BK
-1,2/09
- 4/50
-5/120
- 6,5/200
- 8/350
-10/550
-12,5/1100
-12,5/1500
1200
4000
5000
6500
8000
10000
12500
12500
800
4000
6000
6000
7000
7000
9000
12000
0,9
50
120
200
350
550
1100
1500
10
500
1200
2000
3500
5500
11000
15000
-
13700
24500
29000
40000
62000
70000
80000
700
-
-
-
-
-
-
-
-
13000
22500
27500
37500
61000
67000
77000

13.5. MAY SY PHUN KIU TRUC QUAY
May sy kiu truc quay c ng dung sy nguyn liu dang long, dang bt
nhao (bt nhao rong bin, nm men, khang sinh, vitamin...) ap sut kh quyn hay
trong chn khng.
kn cua bung sy co y ngha quan trong khi sy trong cac may sy kiu truc
quay v ngn nga c s nhim bn cua sn phm.
Vic ng dung may sy kiu thung quay trong cng nghip vi sinh rt tin li,
nht la trong cac x nghip co nng sut nho. Nhc im cua loai nay la nhit cua
truc qua cao (140 150
0
C) cui qua trnh sy lam cho protein va axit amin b kh hoat
tnh (n 15%). Thit b sy mt truc ap sut kh quyn (hnh 13.5) co tang quay 2 vi
b dn ng 3. Hi c nap vao bn trong tang quay. Mt phn tang quay nm trong
thung 7, dung dch c cho vao y qua ng ni 5. B khuy trn 6 lam chuyn ao
dung dch trong thung va trang ln tang quay mt lp co b day 0,1 1,0 mm. Khi tang
quay mt vong th lp san phm se kp kh va boc khoi b mt tang nh cac dao cao 4.
Vt 8 tai san phm kh ra khoi may. Hi co ap sut n 0,5 MPa c a vao qua c
truc cua tang quay, nc ngng cung c thao ra qua chnh c truc o theo ng xifng 1.
278
S vong quay cua truc c iu chnh theo ch cua ng c co bn tc .
ng knh cu a tang quay th ng c sa n xu t theo ca c c 600, 800, 1000,
2000 mm. Nghim cm sy trong thit b na y nhng v t li u d n va bc ra
nhng loa i hi c!
Trong hnh 13.5. la may sy mt truc ap sut thng.
Nng sut cua may sy tnh theo m bc hi phu thuc vao dang san phm sy
khoang 10 50 kg/(m
2
h).


















Hnh 13.5. May sy mt truc ap sut thng
May sy hai truc co ap sut thng (hnh 13.6) gm hai tang quay 2 vi b mt
c mai nhn, quay ngc chiu nhau vi vong quay 2 10 vong/phut trong vo khep
kn 1. Mt trong cac tang quay c lp trong cac c nh, iu o cho phep iu
chnh khe h gia cac truc (tang quay) trong gii han n 1 2 mm.Trn cac truc co cac
c cu phun va 5 dung quat y hi c tach ra trong qua trnh sy. Qua trnh sy
Thai khng kh m
Ca hi vao
Thoat
nc
ngng
Ca hi vao
Thoat nc ngng
San phm a c sy
Nap san phm
Rot san phm
Thoat san phm kh
Ca thoat nc
Ca nc vao
279
va thao san phm sy cung c thc hin nh loai may sy mt truc. B dn ng cac
truc 10 gm ng c, hp giam tc va truyn ng banh rng. San phm c tach ra
khoi truc thng phai c sy lai trong cac may sy dang vt tai 6 va 7, co ao ngoai va
b khuy trn. B dn ng 9 lam cho vt tai quay. San phm kh c thao ra qua
khp ni 8. Nc ngng t tang quay c thao ra qua ng xifng 3, con t b un nong
qua c truc rng cua vt va ng xifng. Dung dao 4 tach san phm ra khoi b mt
truc.
may sy hoa t ng bnh thng iu cn thit la b mt truc phai nhn, cac
truc quay t do, cac di ng d dang chuyn dch nh cac vt c bit va khng xut
hin khe h gia truc va dao.
Lng bc hi t 1 m
2
din tch b mt un nong trong mt n v thi gian nho
hn may mt truc. May sy hai truc c san xut co ng knh cac truc (tang quay)
600, 800, 1000 mm.












May sy mt truc va hai truc ap sut chn khng co vo kn va c lp cac thit
b phu tao va gi trong thit b chn khng (phn ly, b ngng tu, bm chn
khng). un nong cac truc, ngoai hi ra con s dung nc nong hay cac cht tai nhit
hu c co nhit si cao.
u im cua cac may sy truc la sy lin tuc vi b mt bc hi tng i ln
[n 70 kg/(m
2
h)], hiu qua kinh t cao do mt mat nhit t.
Nhc im la m san phm tng i cao, kha nng qua nhit cua san phm
khi sy d xay ra.
Dung dch
5 2 1 4 1 2 3
Hi
Nc
ngng
Hi
7 8
7
6
Nc ngng
San phm kh
9
Hnh 13.6. May sy hai truc ap sut thng
280
Bang 13.2. c im ky thut cua cac may sy truc
Cac ch s COA- 600-1400 - 800/2000
Kch thc cac truc, mm
ng knh
chiu dai
B mt hoat ng cua truc, m
2

S vong quay cua truc, vong/ph
Cng sut ng c b dn ng, kW
Cng sut ng c cua may nghin, kW
Ap sut hi trong cac truc, MPa
Tiu hao hi cho 1 kg m bc hi, kg
Kch thc c ban, mm
Khi lng, kg

600
1400
2,6
3,1 9,5
1,6; 3,2; 5,0
1,7
4,4
15 3
338017251090
2178

800
2000
4,8
1,3; 4,2; 6,4; 8,5
7,9; 12,5 ; 13,5; 17,5
1,7
4,4
2
501524901950
7332
Ghi chu: Ky hiu may sy: O- May sy mt truc, - May sy hai truc, A- Ap sut thng, s
u la ng knh cua truc (mm), s th hai- Chiu dai truc (mm), - Phn truc chm trong b.
13.6.THIT BJ SY KIU TAO XOAY
Thit b sy tao xoay co nng sut cao a c s dung rng rai trong san xut cac
ch phm enzim. Trong thit b sy tao xoay co kt hp cac qua trnh sy va nghin san
phm.
Thit b (hnh 13.7) gm may sy theo phng phap tng si 5 co kt cu phc
tap, cac b loc th va loc tinh khng kh 1 va 2, b loc kh thai 9, calorife 4 va 4 , cac
quat 3 va 10, gung tai 11 vn chuyn cac hat dang bui t cac phu cua b loc tui 8,
xyclon 7 va u xoay 6.










Khng kh
San phm t
San phm kh
Khng kh
Hi
Nc ngng
Mc m t
Mc hai Nc ngng
Hnh 13.7. Thit b sy kiu tao xoay
4
281
May sy tng si 5 co may nghin trong phong xoay vi ng knh 1500 va b
rng 320 mm. Nghin chung nm mc va sy c tin hanh song song vi hai mc,
nh o ma lng m bc hi ln 320 kg m/ h, mc du kch thc cua may sy khng
ln lm, hoat hoa cua enzim c bao toan tng i.
Cac chi tit cua thit b co tip xuc vi vt liu u c ch tao bng loai thep
khng g.
Vt nap liu chuyn canh trng nm mc vao b phn phun cua may sy 5 va
c dong khng kh t calorife vao bao phu ly. Cht tai nhit theo ranh vao khu vc
nghi n, bao phu ly hat cua san phm va chuyn vao phn khac cua may sy. Cho nn
sy canh trng nm mc mc mt xay ra ng thi khu vc nghin th nht. Cht
tai nhit ln hai t calorife 4 theo ranh th hai vao phn di cua phong xoay. Tc
khng kh t calorife 4 vao c iu chnh nh nm tm xoay lp phn di cua
bung sy. San phm kh c thao ra ngoai theo ng ng ng qua u xoay 6 vao
tng xyclon 7.
Khng kh nap vao sy canh trng nm mc phai c v trung trong cac b
loc th 1 va loc tinh 2, va c un nong trong calorife 4 n 140
0
C (trong dong u)
va trong calorife 4 n 100
0
C (trong dong th hai).
Khng kh thai khi qua xyclon 7 vao h loc tui 8 co din tch b mt 50 m
2
trong
khoang 4 l. Trong mi l co 14 tui vai. Cac li phn di khoang loc c dung
phn b u khng kh vao cac tui loc. Nh c cu c bit lam rung gian oan theo th
t cac l cua tui loc, va san phm dang bui t phu loc vao gung tai 11 ri kt hp vi
dong san phm chnh.
Thao san phm qua ca u. Khng kh thai qua b loc khng kh 9 va 10 y ra
ngoai.
May sy c trang b cac dung cu kim tra t ng va iu chnh cac thng s
cua qua trnh.
c tnh ky thut cua may sy tao xoay:
Nng sut, kg/h:
theo san phm ban u: 660
theo m bc hi: 330
m cua san phm, %:
ban u: n 60
cui: 10 12
Nhit cho phep un nong canh trng nm mc,
0
C: 35
ng knh bung xoay, mm: 1500
282
Cng sut ng c, kW: 22
Cac calorife:
dang: -6
din tch b mt un nong, m
2
: 32,4
tiu hao hi ln nht trong iu kin mua ng, kg/h: 1090
Ap sut hi, MPa: 0,6
Cac quat:
loai: - 9
s lng: 4
Tng cng sut ng c, kW: 117
13.7. MAY SY KIU BNG TAI DUNG HOI DANG KCK
Loai may nay dung sy cac chung siu nm, khang sinh dung cho chn nui va
cac san phm tng hp t vi sinh vt. May sy KCK co nng sut ln va d dang trong
thao tac. Co th ng dung no sy cac ch phm vi sinh khac nhau vi iu kin kn
hoan toan va v trung khng kh thai.
May sy (hnh 13.8) la tu kim loai kn 8, bn trong co t 4 n 5 nhanh bng tai 3.
Cac bng chuyn c san xut bng li thep khng g vi kch thc l 20 1,5 mm,
va mi bng c cng ra trn cac tang truyn chu ng 7 va tang b ng 5. Cac bng
tai co b rng khac nhau phu thuc vao nng sut cua may sy. Mi bng co th co b
dn ng c lp vi hp giam tc, hoc co th co b dn ng chung cho phep thay i
tc cua cac bng tai t 1,14 n 1,0 m/phut. Khng kh sy cho vao di nhanh
th hai cua bng tai va c un nong nh cac calorife hi 4 lp gia cac bng li cua
mi nhanh. Khng kh xuyn qua tt ca cac bng li va san phm nm trn o. Khng
kh c bao hoa m va sau khi lam v trung th c quat 2 thi ra ngoai.









Hnh 13.8.May sy dang 4-KCK
283
San phm trc khi sy cn tan nho s b va bng tai 1 chuyn n nhanh trn
cua bng chuyn may sy. San phm cung vi bng chuyn n u cui cung ri
xung bng di.
Khi sy cac chung nm, nhit khng kh vung di bng 40
0
C, vung gia -
52
0
C va vung trn 65 70
0
C. Cn t may sy trong phong bit lp, thng thoang.
Nng sut tnh theo san phm th 4 tn/ngay.
Trong cac may sy KCK b mt s dung cua bng ch khoang mt na v cac
nhanh di cua bng tai chay khng tai. khc phuc nhc im nay co th san xut
nhng may sy co nhiu bng tai, vt liu nm trn nhanh trn va nhanh di cua bng
khi chuyn ng xui va ngc.
13.8. MAY SY DANG BNG TAI
sy cac chung siu nm thng dung loai nay.T hp may gm b tan th 5,
bng tai tip liu 1, may sy bng tai 2 va h chun b khng kh gm: cac b loc 4 va 6,
calorife 3, cac b nap va phn b khng kh, b rung 7.
May sy 2 la tu kim loai bn trong co 5 bc bng tai li c cng trn cac tang.
Mi b chuyn tai gm co cac bng tai c cng trn hai tang trong o co tang chu
ng. Cac tang chuyn ng c nh ng c chung qua hp giam tc.
Trong hnh 13.9 la may sy dang bng tai.
Qua trnh sy c thc hin trong ba vung. Khng kh c a vao mi vung
u co nhit thch hp. Bc trn cung la vung th nht, ba bc tip theo la vung th
hai va bc cui cung la vung th ba.
Canh trng nui cy nm mc co m n 55% c a vao may tan 5. Khi
chuy n di trong khun keo (c lng vao trong mt mut cua may tao hat), canh
trng b ep ra qua cac l co ng knh 4 mm, ri b dao ct ra thanh tng manh co
hnh xilanh vi chiu dai 4 mm, va rai u thanh lp qua bng chuyn nap liu dang
rung 1 n nhanh trn cua may sy 2.
Khng kh a c nap vao pha di li cua vung th nht co nhit 65
0
C va
vao thi gian chuyn dch theo bng u tin, canh trng c sy n m 35%.
Khi chuyn di theo cac bng cua vung th hai. Khng kh vung th hai co nhit
45
0
C, canh trng c sy n m 10 12%.
vung th ba canh trng c lam lanh (nh khng kh co nhit 16
0
C) n
25
0
C va chuyn ra ngoai. Khng kh vao va ra khoi may sy u c loc qua cac b
loc bng du va kim loai. May sy c trang b cac dung cu kim tra nhit khng
kh va canh trng, h iu chnh t ng va ghi nhit trong qua trnh sy.
284













c im ky thut cua may sy bng bng tai:
Nng sut tnh theo canh trng nm mc kh co m 10%, tn/ngay: 3,5
S lng bng tai li: 5
Din tch bng tai, m
2
: 30
B rng li bng tai, mm: 1250
Tc iu chnh chuyn ng bng tai, m/phut: 0,04 5,7
ng knh cac tang cua bng tai, mm: 244
Thi gian sy va lam lanh, phut: 40 60
Nhit cao nht un nong canh trng trong qua trinh sy,
0
C: 57
Cng sut ng c, kW: 29
Kch thc c ban, mm:
cua may sy: 556028002790
cua t hp thit b: 2440050003950
Khi lng, kg: 11600
Tiu hao n v cho 1 tn canh trng kh:
i vi khng kh, m
3
: 17800
i vi hi ( ap sut 392 kPa), kg: 6000
i vi nng lng in, kWh: 200
Hnh 13.9. May sy dang bng tai
San
phm
m
Theo A
285
13.9. TINH TOAN THIT BJ SY
Cac thit b sy c ng dung trong cng nghip vi sinh gm ba phn c ban:
may sy, calorife va thit b thng gio. May sy c tnh toan theo lng san phm kh
va theo cac thng s c chon la cua qua trnh.
chon kt cu va cac b phn cua cua may sy ngi ta cn phai bit nng sut
cua no, loai tac nhn sy, phng phap un nong va phng phap nap ti vt liu sy,
phng phap lun chuyn tac nhn sy (t nhin hay cung bc), phng phap nap va
tai liu. tnh toan cac thng s cua qua trnh sy cn phai bit m ban u va nhi t
cho phep cao nht cua san phm, nhit dung cht kh cua san phm, kch thc va
khi lng san phm, cac thng s cua khng kh xung quanh va khng kh thai, nhit
cho phep cao nht cua tac nhn sy, tc tac nhn sy va thi gian sy san phm.
Tnh toan thit b sy c tin hanh theo th t sau:
1. Chon loai thit b sy.
2. Tnh bung sy: Xac nh kch thc bung, xut phat t nng sut cua thit b
nhn cu truc, cn bng vt liu, cn bng nhit; tnh tiu hao khng kh va tiu hao
nhit un nong; tiu hao n v cua nhit cho bc m 1 kg.
3. Tnh thit b un nong (v du, calorife): Chon kt cu cua calorife va tac nhn
nhit, tnh sai khac trung bnh cu a nhit , h s truyn nhit, b mt trao i nhit cua
calorife, chon calorife.
4. Tnh thit b thng gio: Chon s nap va thai khng kh, tnh sc can theo
tuyn chuyn ng cua khng kh va trong thit b sy, chon quat gio va tnh cng sut
cua ng c.
Chon loai thit b sy cac san phm thu c t phng phap tng hp sinh
hoc. Sy huyn phu khi vi sinh va cac dung dch cac cht hoat hoa sinh hoc la qua
trnh cng ngh phc tap. Cho nn khi chon phng phap sy cac cht nay cn chu y
n cht lng san phm sy trong cac loai thit b sy khac nhau.
chon loai may s y cn tin hanh phn tch cac ch s kinh t - ky thut cua qua
trnh i vi mi mt san phm cu th. Chung ta a ra cac ch s kinh t - ky thut cua
cac phng phap sy nm men gia suc va lizin (bang 13.3 va 13.4).
Khi chon loai thit b va ch sy tt nht phai khao sat ba nhom ch s - cng
ngh, ky thut nhit va hiu qua kinh t.
Nhom th nht bao gm: nng sut thit b, nhng c im v cu tao may sy,
ch cng ngh, kch thc c ban cua thit b, kha nng c kh hoa va t ng hoa
qua trnh nap liu va thao san phm, lam sach khng kh va cac ch s khac. Nhom th
286
hai bao gm nng sut cua thit b sy, tiu hao nhit cho mt n v m bc hi, nhng
tn tht nhit cua thit b, kha nng s dung nhit cua kh thai...Nhom th ba co lin
quan n s phac thao ra nhng ch sy mi do thit k, lp rap may sy, nhng vn
lin quan n chi ph vn hanh, chi tra lng.
Cn chu y c bit ti cht lng san phm, nhng tn tht xut hin trong san
xut cac san phm t tin, chu y n hiu qua lam sach kh thai cha kh c...Ngoai ra
cung cn chu y cac ch s cua thit b phu (h lam sach, quat gio, h un nong khng
kh...).
Bang 13.3. Cac ch s sy nm men gia suc vi cac phng phap khac nhau
Loai thit b
Nng sut tnh
theo m bc hi,
kg/h
Tiu hao nhit
cho 1 tn m
bc hi, kg
Nng sut n
v tnh theo m
bc hi
Tiu hao kim
loai cho may
May sy kiu truc
May sy phun
May sy tng si
1000
1000
1000
180
200
200
30
(1)

8
(2)

250 280
(2)
20
35
3
Ghi chu:
(1)
n v th nguyn kg/(m
2
h).
(2)
n v th nguyn kg/ (m
2
h).
Tip theo bang 13.3
Loai may sy
Cng sut
ng c, kW
Tiu hao n v, kJ/ kg
Nhit cht tai nhit
khi ra khoi may, K
May sy kiu truc
May sy phun

May sy tng si
20
47

40
5443 5862
4815 (kh lo)
6029 (khng kh un nong)
5652 (khng kh un nong)
343,15 353,15
573,15

573,15
Bang 13.4. Cac ch s sy cht c cha lizin dung cho gia suc
vi cac phng phap khac nhau
Nhit cua cht
tai nhit, K
Cac phng phap sy
Tai trong
n v
(theo vt
liu m),
kg/ m
2

Tc
cua cht
tai nhit,
m/ s
Nng sut n v
tnh theo
m bc hi,
kg/ (m
2
.h)
Khi vao Khi ra
May sy dang bng tai
May sy tng si dang rung
May sy tng si
May sy phun
25
40
40
-
1,2
3
5
32
15
50
65
1 3
[4 9 kg/(m
2
.h)]
340

388,15

389
310

363

373
287
Xac nh kch thc c ban cua bung sy. Cac kch thc c ban cua bung sy
xut phat t nng sut va thi gian.
May sy thung quay. Khi tnh toan may sy loai thung quay cn xac nh sc
cha cua thung, ng knh, chiu dai, s vong quay trong 1 phut va cng sut tiu thu.
Sc cha cua thung (m
3
):
A
W
V =
t

trong o: W - lng m bc hi, kg/h;
A - ng sut cua m bc hi, kg/ (m
2
h).
ai lng A phu thuc vao dang san phm, vao nhit cua tac nhn sy t
1
va kt
cu cua may sy. Co th s dung cac tr s cua A sau y:
Nhit cua tac nhn sy t
1
,
0
C: 130 150 ; 300 400 ; 500 700
ng sut cua m bc hi A, kg/(m
3
h): 2 4 ; 6 12 ; 15 25
ng sut cua thung quay theo m co th ln hn, v du i vi ba cu cai, khi t
1
=
750
0
C th A = 185 kg/(m
3
h); ba ng sau khi trch ly khi t
1
= 300
0
C th A= 40 50
kg/(m
3
h).
Thi gian co mt cua san phm trong thung quay (s):
G
V

t
=
trong o: - khi lng xp y cua san phm, kg/m
3
;
- h s cha y thung quay; G - khi lng cua san phm nap vao thung
quay, kg/s.
S vong quay cua thung, vong/s:
Dtg a
L
n =
trong o: L - chiu dai cua thung quay, m;
a - h s phu thuc vao dang m bn trong thung (cua c cu chuyn di)
va ng knh thung quay (v du, khi ng knh thung quay t 1,2 2,8
m i vi m nng bng 1,2; i vi m thng - 0,6 0,4; i vi
m - 0,65 0,33);
D - ng knh thung quay, m. Ty s gia chiu dai L va ng knh D
thng t 3 5;
tg - tg goc nghing cua thung quay.
Cng sut (kW) ng c cua thung quay:
N = 0,07D
3
Ln
288
trong o: - h s phu thuc vao dang m va mc cht y thung quay (khi = 0,2
i vi m nng bng 0,063; i vi m thng - 0,038; i vi m
- 0,01);
n - s vong quay cua thung, vong/s.
May sy dang bng tai. Kch thc c ban cua may sy nay c tnh xut phat t
nng sut cua may sy G(kg/h) theo san phm va thi gian (s).
Lng san phm trn bng tai (kg) = G.
Chiu cao cua phn bng tai hoat ng (m):
( ) f
G
L

=
trong o: - khi lng xp y cua san phm, kg/m
3
;
f - din tch tit din ngang cua san phm trn bng tai, m
2
.
Khi sy san phm xp y:
bh
f
3
2
= hay
18
2
b
f =
trong o: b - b rng cua san phm xp trn bng tai, m;
h - Chiu cao cua lp san phm, m.
05 , 0 9 , 0 = B b ;
12
b
h =
trong o: B - b rng cua bng tai, m.
Khi sy san phm co tit din vung:
F = bh
Tc chuyn ng cua bng tai (m/s):
f
G L
v

= =
B rng cua bung (m) trong o bng tai c chuyn ng:
( )
2 1 b
2 1 B B Z ZB B + + =
trong o: Z - s lng bng tai c lp song song nhau;
B
1
- khoang cach gia cac bng tai, m; B
2
- khoang cach t cac bng tai bin
n tng, m.
Chiu dai cua bung (m):
L
b
= L
0
+ D + 2l
trong o: L
0
- khoang cach gia cac tm cua tang cng va tang dn ng, m;
l - khoang cach t thung quay n tng bung, m.
289
Chiu cao cua bung sy (m):
( )
3 2 1
1 h h h m mD H + + + =
trong o: m - s lng tng sy;
h
1
- khoang cach gia cac tang cua hai tng ln cn, m, (h
1
= 0,15 m);
h
2
- khoang cach t tang trn n trn bung sy, m, (h
2
= 0,27 m);
h
3
- khoang cach t tang di n sang thit b, m, (thng ly 0,3 m).
May sy phun. Kch thc cua cac may sy phun thng tnh theo th tch bn
trong cua no va theo sc cng cho phep cua bung sy theo m bc hi:
V
b
=
A
W

Ty s gia chiu cao bung sy va ng knh bn trong cua no thng ly 1,1
1,25.
Chiu cao hoat ng cua bung sy (m):
2
b
b
b
4
D
V
H

=
ng knh cua bung sy (m):
D
b
= (2,2 2,4) R
f

trong o: R
f
- ban knh ngon la phun, c xac nh theo cng thc:
2 , 0 4 , 0 35 , 0
k
tb
f
33 , 0

=
Ko Gu Re
R

trong o:
tb
- ng knh trung bnh cua giot, m,.
va
k
- ty trong cua dung dch va kh (thng ly 800 1200 va 0,4 0,9
kg/m
3
),
Re - chun Reynolds;
Gu - chun Gucman;
Ko - chun Kocobuc.
1 , 0 2 , 0
3 , 0
6 . 0
b
1 1
345 , 1

=
X d
G
n
t

trong o: n - s vong quay cua a phun, vong/s (n =130 200);
- ty trong huyn phu, kg/ m
3
( = 1050 100 kg/m
3
);
G - lu lng huyn phu, kg/s (G = 0,03 7,0 kg/s)
- nht ng hoc cua huyn phu, m
2
/s [ = (0,4 0,3)10

6
m
2
/s];
d - ng knh a phun, m (d = 0,12 0,35 m);
- sc cng b mt cua huyn phu N/m
2
[ = (6 8)10
-2
N/m
2
];
X - chu vi c thm t cua a phun, m, (X = 0,04 0,9 m).
290
i vi cac a dang voi phun X = Zr, trong o Z - s ranh, bng 12 24, r - ban
knh voi phun, m; i vi a dang mang X = Zh, trong o h - chiu cao cua mang, m,
h = 0,03 0,05 m.
Re =
r
tb 0

trong o:
0
- tc bin cua a phun, m/s (
0
= 70 170 m/s);

r
- nht ng hoc cua kh, m
2
/s [
r
= (20 80)10

6
].
Gu =
( )
1
m 2 1
273
5 , 0
t
t t t
+
+

trong o: t
1
, t
2
va t
m
- nhit cua tac nhn sy khi vao, khi ra khoi may sy va nhit k
bu t,
0
C, (t
1
= 160 450; t
2
= 70 105; t
m
= 40 60
0
C).
Ko =
( ) [ ]
( )
2 1 1
r 2 1
5 , 0 273
W W r
C t t

+ +

trong o: C
r
- nhit dung ring cua tac nhn sy, J/(kgK), C
r
=1,03 1,9 J/(kgK);
r
1
- nhit n hoa hi cua nhit bu t, J/kgK;
W
1
va W
2
- m huyn phu cho vao sy va m cua san phm cui, %,
(W
1
= 25 48%; W
2
= 6 12%).
Tnh calorife. Cac calorife cua thit b sy c chia ra lam hai loai- thit b gio
nong kiu hi nc va kiu ngon la. un nong tac nhn sy - khng kh - c tin
hanh trong cac thit b gio nong kiu hi nc (calorife kiu hi nc). Chung la mt
chum ng co ng knh n 30 mm, hi un nong c nap vao bn trong, bn ngoai
bao phu bng lp khng kh b un nong. Ngi ta lp trn cac ng nhng tm kim loai
day 1 mm hnh vung hay hnh tron cach nhau 5 mm tng truyn nhit t hi nc
qua tng ng n khng kh.
H s truyn nhit cua calorife kiu hi nc khi tc un nong t 4 n 12 m/s
la 20 35 W/m
2
K.
Trong cng nghip vi sinh cac calorife kiu hi nc c s dung trong cac may
sy kiu bng tai va trong cac may sy tng si. Nhc im cua cac loai thit b nay la
phc tap cho vic lam sach cac ng va cac b mt gia cac ng.
Khi sy san phm trong cac may sy phun, tac nhn sy co nhit n 300
0
C
hoc ln hn thng s dung b un nong kiu ng. Khng kh sy qua cac ng va c
un nong bng kh lo thi qua khng gian gia cac ng. Nhit c s dung, thc cht la
kh t nhin hay du mazut.
291
Din tch b mt truyn nhit (m
2
):
( ) ( )
tb
0 1
tb
0 1 KK
tb
K
6 , 3 6 , 3 6 , 3 t K
I I L
t K
t t LC
t K
Q
F

=
trong o: Q
K
- Lng tai nhit cua calorife, W;
L - lng khng kh c un nong, kg/h;
C
KK
- nhit dung ring cua khng kh, kj/ kgK;
t
1
va t
0
- nhit khng kh vao calorife va khng kh nong thai ra,
0
C;
I
0
va I
1
- entanpi cua khng kh vao calorife va ra khoi calorife,
0
C;
K - h s truyn nhit, kW/ m
2
K;
t
tb
- sai khac trung bnh cua nhit hi nc va khng kh.
H s truyn nhit co th xac nh theo phng trnh:
( )
1000
16 , 1
n
KK
b
K =
trong o: b va n - cac h s thc nghim. i vi cac loai calorife kiu bang mong loai
nho va trung bnh b = 8,7, n = 0,5624, i vi loai ln b = 7,6, n = 0,568;
- ty trong cua khng kh, kg/m
3
;
- tc cua khng kh trong tit din hoat ng cua calorife, m/s;

KK
- tc khi cua khng kh, kg/m
2
s.
Cac loai h s K co th chon t bang 13.5.
Bang 13.5. Cac loai h s truyn nhit trong calorife (W/ m
2
K)
Tc khi cua khng kh trong tit din hoat ng cua calorife,
kg/ m
2
s Cac dang calorife
2 3 4 5 6 7 8
va
va
18,1
15,6
21,2
18,3
23,4
20,8
25,4
22,7
27,1
25,1
28,8
26,2
30,1
27,9
Tc khi cua khng kh kg/ m
2
s
y f
L
K
s
KK
=
trong o: L
S
- lu lng khng kh trong mt giy, kg/s;
f
k
- tit din hoat ng cua calorife, m
2
;
y - s lng calorife c lp song song nhau.
292
Sai khac nhit trung bnh (
0
C):
2
1
2 1
tb
3 , 2
t
t
tg
t t
t

=
trong o: t
1
va t
2
- sai khac nhit ln nht va nho nht cua cac cht tai nhit.
S lng calorife c lp ni tip:
y F
F
X
K
=
trong o: F
K
- din tch b mt truyn nhit cua mt calorife, m
2
.
ai lng X c lam tron n s nguyn, khi ly d tr din tch b mt truyn
nhit bng 20%.
Din tch truyn nhit cua tt ca calorife, m
2
:
yX F F
K C
=
Lc can cua calorife (Pa):
( )
m
K
81 , 9
K
E h =
trong o: E, m - cac h s thc nghim.
i vi calorife bang mong loai nho E = 0,0933, m = 1,7; i vi loai trung bnh
E = 0,122, m = 1,76; i vi loai ln E = 0,153, m = 1,73.
Trong bang 13.6 gii thiu c tnh cua cac loai calorife c s dung ph bin
nht trong cng nghip.
Bang 13.6
Kch thc c
ban, mm
Lng hanh trnh cua cht
tai nhit
Khi lng (loai mt hanh trnh), kg
Dai Cao va va
600
600
750
750
900
900
1050
1050
1200
1200
390
510
510
640
640
760
760
880
880
1010
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
4
4
4
4
4
4
6
6
6
57
71,2
80,7
100,4
118,6
143,3
164,4
190
215
244,5
67
87,2
106,5
132,4
156,8
189,5
218,2
253,5
285,5
324,6
58,4
70,7
85
107,2
126,7
144,1
175,9
203
230
261,2
68,1
89,3
108,2
134,8
159,4
192,2
221,7
257,9
291,7
329,4
293
Bang 13.7. c tnh ky thut cua cac calorife
Tit din hoat ng, m
2

B mt truyn nhit, m
2

Theo khng kh Theo cht tai nhit
va

va

,
,

9,9
13,2
16,7
20,9
25,3
30,4
35,7
41,6
47,8
54,6
12,7
16,9
21,4
26,8
32,4
38,9
45,7
53,3
61,2
69,9
0,115
0,154
0,195
0,244
0,295
0,354
0,416
0,486
0,558
0,638
0,0046
0,0061

0,0076

0,0092

0,00107
0,0122
0,0061
0,0082

0,0102

0,0122

0,00143
0,0163
0,00231
0,00152

0,0019

0,00231

0,00178
0,00203
0,00305
0,00203

0,00254

0,00305

0,00237
0,00271
Chiu day cua cac calorife dang KC va KMC bng 200 mm, cac dang va
KM-240 mm.
Tt ca cac calorife Nga c san xut theo bn loai: - ln; C - trung bnh, M -
nho va CM - nho nht.
Theo c tnh chuyn ng cua cht tai nhit co cac calorife mt hanh trnh (loai
C va K) va calorife nhiu hanh trinh (loai KMC va KM). Trong cac calorife mt
hanh trnh, cac dong song song cua cht tai nhit cung mt luc qua cac ng, trong cac
calorife nhiu hanh trnh cht tai nhit lin tuc qua mt s chum ng. S dung cac
calorife nhiu hanh trnh un nong khng kh bng nc nong, cac calorife mt hanh
trnh un nong khng kh bng hi nc.
Tnh quat gio. Nng sut quat gio tnh theo khng kh (m
3
/h)
KK
h

L
V =
trong o: L
h
- nap khng kh trong mt gi, kg/h;

KK
- ty trong cua khng kh phu thuc v tr t thit b quat gio trong t hp
sy va vao nhit , kg/ m
3
.
( )
( )( )
0 hn
KK
273 622 , 0
1
t X R
X P
+ +
+
=
y: P - ap sut cua khng kh m, Pa;
294
X - ham m cua khng kh, kg/ kg;
R
hn
- hng s kh i vi hi nc [R
nh
= 47,1 Nm/(kg
0
C)];
t
0
- nhit khng kh m,
0
C.
Khi nng sut cua may quat va ct ap a cho, cng sut (kW) tai truc cua ng c:
t ot q
6 , 3
HV
N =
trong o: H - tng ct ap cua quat, Pa;
V - nng sut quat tnh theo khng kh, m
3
/h;

q
- hiu sut quat (
q
= 0,5 0,7);

ot
- hiu sut co tnh n tn tht do ma sat trong cac truc
(
ot
= 0,95 0,97);

t
- hiu sut co tnh n tn tht khi truyn t quat n ng c
(
t
= 0,9 0,95).
Tnh xyclon. Trong cac may sy
phun va trong cac may sy tng si, khi
sy huyn phu va cac dung dch, s cun
i cac tiu phn cac cht hoat hoa sinh hoc
la ang k. Ham lng cua cac tiu phn
trong kh thai cha n 2 4 g/m
3
.
thu hi cac cht kh thai cun i
thng s dung cac xyclon dang xilanh va
dang hnh non (hnh 13.10). Cac xyclon
lam vic nh sau: Kh cung vi cac tiu
phn vao phn xon bn trn cua xyclon
qua oan ng vao, di anh hng cua lc
ly tm cac tiu phn trong khng kh b va
p vao thanh xyclon, lam mt vn tc
quay va di anh hng cua trong lc cac
hat ri xung qua ca thi vao phu cha.
Kh c lam sach tip tuc quay ln pha
trn va c thai vao khng kh qua ng xa.
Cht lng lam sach khng kh c xac nh bi mc lam sach:
2
1
m
100
G
G
K =
trong o: G
1
va G
2
- lng cac hat c thu hi va cac hat vao, kg/s.
Kh
b nhim
bui
San phm
Kh b
nhim bui
Hnh 13.10. Cu tao cua xyclon:
a- Xyclon hnh trng; b- Xyclon hnh non
Kh c lam sach Kh c lam sach
Kh b
nhim bui
San phm
a) b)
295
Cht lng lam sach khng kh phu thuc vao ty trong va kch thc cac hat, vao
cu tao cua xyclon va vao cac yu t phn chia. Yu t phn chia:
2
2
gr

=
trong o: - tc bin cua cac hat, m/s,
g - gia tc ri t do, m/s
2
,
r
2
- ban knh xyclon, m.
Tnh xyclon, iu u tin la tnh ban knh cua no r
2
(m), chiu cao H
x
(m) cua
xyclon hnh xilanh va H
n
(m) cua phn hnh non:
r
2
60
1

V
r =
trong o: V - lu lng th tch cua kh thai b bui hoa vao xyclon, m
3
/s;

r
- tc kh vao, m/s ( = 11 18 m/s).
Chiu cao cua phn xilanh:
( ) [ ]
2
1 1
2
2
hd
X

=
r r
kV
H
trong o: k - h s d tr chiu cao (k = 1,25);
V
hd
- trong tai hoat ng cua xyclon, m
3
;
r
1
- ban knh cua ng xa trung tm, m;
r
2
- ban knh phn xilanh cua xyclon, m;
- b day tng ng xa, m.
d
1

V
r =
trong o:
d
- tc dong kh trong ng xa, m/s (
d
= 2 5 m/s).
Chiu cao cua phn hnh non: H
n
= (r
2
r
0
) tg
0

trong o: r
0
- ban knh ca thai xung di cua xyclon, m, [r
0
= (0,49 0,15) r
2
],

o
70
0
.
Thc t a chng minh rng cac hat co kch thc nho hn 10 m th vic thu hi
bng xyclon la khng co hiu qua, tach chung phai co nhng b loc kh hay b loc
bng du.
296



Chuong 14
THIT BJ D NGHIN, TIU CHUN HOA,
TAO VIN VA TAO MANG BAO SIU MONG

Cac qua trnh nghin, tiu chun hoa (ng nht), tao vin va tao mang bao siu
mong la nhng qua trnh kt thuc thu nhn cac san phm cui cung trong tng hp vi
sinh. Trong qua trnh cua cac cng oan nay, san phm se c tao ra dang hang hoa va
at c nng cn thit. V vy nhng qua trnh c nu trn la quan trong va cht
lng cui cung cua san phm phu thuc vao mc hoan thin chnh xac .
14.1. THIT BJ NGHIN
Qua trnh phn chia mt vt th rn ra thanh nhng vt th nho hn di tac ng
cua cac lc bn ngoai c goi la nghi n. Mc nghin c c trng bi ty l gia
kch thc cac tiu phn cua nguyn liu trc khi nghin (d
t
) va kch thc cac tiu
phn sau khi nghin (d
S
):

s
t
d
d
i =
Kch thc cua cac tiu phn c xac nh bi kch thc cac l sang ma nguyn
liu qua trc va sau khi nghin. Phu thuc vao kch thc cua cac tiu phn trc va
sau khi nghin ma ngi ta phn bit ra cac dang nghin sau y:
Nghin th
(1)*
: 1500 200/ 250 25
Nghin trung bnh: 150 25/ 25 5
Nghin nho: 25 10/ 5 1
Nghin mn: 5 1/ 1 0,075
Siu mn: 0,2 0,1/ n 10

4

Nghin vt liu co th tin hanh bng cac phng phap nen v, va p, p vun va
mai mon. Vic chon phng phap nghin phu thuc vao c va bn cua vt liu
nghin cung nh vao mc nghin c oi hoi.
V cac cht hoat hoa sinh hoc khng co tnh bn nhit nn thit b c ng dung
nghin cn phai trang b ao lanh.

(1)
T s - ai lng cac hat trc khi nghin; mu s - sau khi nghin, mm.
297
Trong cng nghip vi sinh thng ng dung may nghin bua, may nghin bng
phng phap va p - may p vun va may tan, may nghin bi va nghin bng thanh,
nghin keo, nghin hat va may nghin bng phun kh.
May nghin bua. Loai thit b nay c dung nghin cac chung nm mc. May
nghin (hnh 14.1) la hp hnh xilanh co ao lanh. B mt trong xilanh cua hp nghin 1
co banh rng. Bn trong hp, trn truc cua ng c in cam ng 2 lp rto co ng
knh 630 mm vi cac bua bng nhng phin la khp cht.
San phm ban u co kch thc cac tiu phn n 50 mm qua oan ng trn
np cua thit b nghin c cho vao tm rto mt cach lin tuc, di tac ng cua lc
ly tm san phm qua khoang gia cac bua b va p nhiu ln va b v ra. Nhit trong
hp nghin 15 20
0
C, trong ao lanh t 10 n +10
0
C. Trn ca thoat lp li co kch
thc thay i cua cac l li 15, 40 va 40 mm. Mc nghin dao ng t 10 15 n
30 40.










Hnh 14.1. May nghin bua
Nng sut cua may nghin tnh theo chung nm mc n 700 kg/h, b mt trao i
nhit 0,3 m
2
; cng sut ng c 13 kW. Kch thc c ban 117810351066 mm, khi
lng 800 kg.
May nghin bng phng phap va p. Cac loai may p vun, may tan va nhng
loai may khac co cu tao tng t u thuc loai may nghin va p.
u im cua cac may nghin va p la kt cu n gian, nng sut cao, hoat ng
bn; nhc im - tao bui manh va tiu hao nng lng ln.
May p vun (hnh 14.2) la may va p bng a, gm hai rto quay ngc chiu
vi s vong quay 950 va 1440 vong/phut t cac b dn ng ring re 3.
San phm

T
h
a
i

c
h

t

l
o
n
g

l
a
m

l
a
n
h

San phm nghin
Cht
lam
lanh
1035


298










Hnh 14.2. May nghin bng phng phap va p:.
1- Phu nap; 2- C cu nghin; 3- ng c; 4- Gian trn; 5- Gian di
Rto gm hai a tron ni vi cac cht cua xilanh. Cac cht tron vi ng knh
15 va chiu dai 55 mm c lp theo chu vi, ng thi cac cht cua mt r to c cai
gia hai hang cht cua rto khac. S cht va p trong mi mt rto c tng ln t
tm n bin. Khi nghin s b th vt liu nghin nap vao may va p doc theo truc cua
rto quay, di tac ng cua lc ly tm no b bn ti bin. Nng sut cua may nghin va
p tnh theo chung nm mc co m 45 50 % la 120 140 kg/h.V tc quay cua
rto ln nn cn thit phai co s lp t va cn bng chnh xac.
Trong cac may nghin va p bng a dang may nghin va p co th nhn n
96 % cac hat co kch thc t 1 n 3 mm.
Bang 14.1. c tnh ky thut cua cac may nghin va p
Cac ch s -630-401 - 630- 4B1
Nng sut, kg/h
Kch thc cac tiu phn:
cua san phm ban u, mm
cua thanh phm, m
m cua san phm ban u, %
Mi trng lam vic
Cng sut ng c, kW
Kch thc c ban, mm
Khi lng, kg
n 1500

n 30
50 100
5
chng n
22
206013901375
1900
n 1500

n 30
50 100
5
chng chay
22
206014301550
2090
299
Cac may nghin va p - 630- 401 va - 630- 4B1 dung nghin cac san
phm d chay, d n trong mi trng kh tr.
May tan dung nghin mn mt cach lin tuc cho cac ch phm sy kh n kch
thc 100 m. No co dang hp, bn trong co hai a. Mt a c lp trn truc, con
mt a khac v tr c nh. Cac cht tron c lp trn cac a theo ng chu vi.
Bang 14.2. c tnh ky thut cua may tan
Cac ch s -250-401 -630-401
Nng sut, kg/h
Kch thc cac tiu phn:
cua san phm ban u, mm
cua thanh phm, m
Tiu hao khng kh, m
3
/h
Cng sut ng c, kW
Kch thc c ban, mm
Khi lng, kg
100 300

1 30
50 150
7,5
22
920596756
245
500 1500

1 30
50 150
6
22
157512901344
1498
Ch phm em nghin c chuyn ng lin tuc t b nap liu qua np may
nghin vao trung tm a va di tac ng cua lc ly tm b bn ti bin. Cac tiu phn
cua ch phm nghin co tr s nho hn cac l cua sang lp theo chu vi cac a se lot
sang vao thung cha kn. thu gp nhng tiu phn do khng kh cun i, thng lp
cac b loc vai, con trn may nghin - c cu hut.
May nghin bi. Nghin cac cht hoat hoa sinh hoc trong cac may nghin bi c
thc hin nh cac bi kim loai hay bi s trong tang quay. Khi tang quay cac bi (do lc ma
sat vi thanh) nng ln mt chiu cao nht nh, sau o ri xung. Mc nghin trong
may nghin bi bng 50 100. Thng tang quay cha mt lng b chim na th tch.
ng knh bi 25 150 mm. Thi gian cua qua trnh phu thuc vao bn cua san
phm ban u va mc nghin theo quy nh.
Thao san phm nghin qua tm chn - li di tang quay. cho qua trnh
nghin c bnh thng cn phai tun theo cac iu kin sau:
R
n
M R M P
2
2
lt
30

= =


trong o: P
lt
- lc ly tm, N;
R - khi lng cac bi, kg;
- tc goc, /s;
n - s vong quay cua tang, vong/s;
R - ban knh quay cua cac bi, m.
300
S vong quay ti han c xac nh theo cng thc:
D
R
q
n
3 , 42 900
2
th
=

trong o: D - ng knh quay cua cac bi, m.
Cng sut cua cac may nghin bi Q c xac nh cho mi loai nguyn liu va
phu thuc vao cac tnh cht c hoc va mc nghin:
Q = KVD


0,6

trong o: K - h s bin i (K = 2,4 0,4 khi kch thc trung bnh cac tiu phn vt
liu nghin t 0,2 0,075 mm);
V - th tch tang quay, m
3
;
D - ng knh tang quay, m.
May nghin hat. nghin siu mn mt cach lin tuc bng c hoc (tan sc)
tao thanh nhu tng thng s dung cac may nghin hat. May gm hp tan vi b dn
ng in va tram bm. Hp tan la ng xilanh ng co ao lam lanh, bn trong hp co
truc c lp cac a.
San phm ban u co dang huyn phu c bm y vao phn di cua hp tan,
cha cac bi thuy tinh. Khi rto quay, cac tiu phn cng cua vt liu do ma sat se b va
p vi cac bi nghin co ng knh 0,8 1,2 mm. Khi qua oan ng trn, san phm b
y vao thung cha.
Cac b phn c tip xuc vi nguyn liu u c ch tao bng thep khng g.
Sc cha cua hp 125 lt; nhit trong hp nghin n 50
0
C, trong ao 20
0
C; cng sut
ng c 40 kW. Kch thc c ban 170010303290 mm; khi lng 3100 kg.
14.2. THIT BJ TIU CHUN HOA CAC NGUYN LIU ROI VA DANG
BT NHAO
tiu chun hoa cac cht hoat hoa sinh hoc ngi ta s dung cac may trn khac
nhau. Theo nguyn tc tac ng cua cac loai may trn, co th la tun hoan hay gian
oan. Trong cng nghip vi sinh thng s dung cac loai may sau: may trn bng tai
lin tuc, may trn ly tm co canh khuy, may phun bng kh ng hoc, may trn vt tai
h hanh tinh.
May trn tac ng gian oan kiu gung xon, h hanh tinh. Loai nay dung
trn va phn b u cac vt liu ri co kch thc cac tiu phn 5 mm (hnh 14.3) gm
bung trn 1 dang non, bn trong co hai vt tai: vt trung tm 2 c lp theo truc cua
bung trn va vt nghing 3 c lp theo canh hnh non. u di vt trung tm c
lp vi truc, con u trn ni vi thanh gat qua khp ni. Thanh gat va cac vt tai quay
c nh cac b dn ng c lp nm trn np cua bung trn. Cac vt tai quay quanh
301
truc nh b dn ng gm ng c va hp giam tc,
con thanh gat quay c nh b dn ng qua khp ni
va truyn ng truc vt.
Nap vt liu qua khp ni trn np, thao san phm
qua van thao liu.
May trn tac ng gian oan theo nguyn tc
phun kh ng. Loai nay dung trn va phn u cac
san phm khng bn nhit, chung khng th nghin va
khng b nhim bn. May gm b trn hnh ng xilanh
ng co ay hnh non, np elip khep kn.Trn np co b
tach bui gm hai a quay song song nhau, gia cac a
co cac canh, phn di cua ay non co van xa va cac
voi phun cung cp nit hay khng kh.
Nap nguyn liu ban u qua khp ni c lp
trn np. Nap nit hay khng kh nen khuy trn
bng xung lng qua cac voi phun. San phm c thao
ra qua van.
Cac b phn co tip xuc vi san phm u c ch tao bng loai the p 08X22H6T.
c tnh ky thut cua may khuy trn theo nguyn tc phun kh ng:
Th tch nh mc cua bung khuy trn, m
3
: 0,2
Ap sut trong bung khuy trn, MPa: 0,01 0,06
Nhit trong bung khuy trn,
0
C: t +20 n 12
Cng sut ng c in, kW: 0,8
Kch thc c ban, mm: 90514422220
Khi lng, kg: 422
May khuy trn bng ly tm tac ng tun
hoan co cac canh khuy. May khuy trn bng
ly tm dung trn nhanh cac vt liu dang bt
a c ng hoa. May khuy trn (hnh 14.4)
gm hp xilanh ng vi ao 5 c lp trn b 8.
phn di cua hp co b phn khuy trn gm
co cac canh 3 va cac may nao 6. Vt liu c
nap qua khp ni 4. ng c 7 lam quay cac c
cu khuy trn vi s vong quay 750 vong/phut.
Vt liu trn c tin hanh trang thai gia long.
Hnh 14.3. May trn kiu
gung xon, h hanh tinh
Nap vt liu
Thai san phm
Hnh 14.4. May trn ly
tm dang canh khuy
302
Khi nap vao may trn n 60 80% th tch th s tun hoan cua hn hp xay ra
manh nht. Khuy trn keo dai trong 3 5 phut. Thao san phm c tin hanh khi m
van xa 1 nh hai xilanh kh ng hoc 2.
Cac may khuy trn ly tm c san xut theo hai loai kch thc, co sc cha
160 va 630 lt. Cac b phn tip xuc vi mi trng gia cng c ch tao bng loai
thep 08X22H6T.
Bang 14.4. c tnh ky thut cua cac may khuy trn ly tm co canh khuy
Cac ch s -100BPK -400 BPK
Th tch cua hp khuy trn, m
3

hoat ng
nh mc
Ap sut, MPa
trong hp khuy trn
trong ao
trong cac xilanh kh ng
S vong quay cua cac b phn quay, vong/phut
Cng sut ng c, kW
Kch thc c ban, mm
Khi lng, kg

0,1
0,16

0,002
0,4
0,4 0,6
720
13
2300954995
995

0,4
0,63

0,002
0,6
0,4 0,6
525
55
305514501742
2185
May trn dang bng tai tac ng lin tuc loai. Loai nay dung trn cac vt liu
dang bt va lam m, c s dung trong san xut cac cht bao v thc vt.
May trn la hp trn kn co ao dang hnh mang, cui mang la phong thao liu.
Bn trong bung trn co rto gm truc co nhiu canh ao va voi phun hi nc phun
mu vt liu long. Dn ng may trn nh ng c in qua hp giam tc va truyn ng
bng ai hnh thang.
c tnh ky thut cua may trn bng tai tac ng lin tuc:
Th tch cua phong trn, m
3
:
hoat ng: 1,25
nh mc: 2,5
Ap sut, MPa:
trong tng thit b: n 30
trong hc phun: n 50
trong ao ngoai: 143
Nng sut (khi khi lng vt liu cht y 400 kg/m
3
), kg/h: 1200
S vong quay cua rto, vong/phut: 31,5
303
Cng sut ng c, kW: 10
Kch thc c ban, mm: 5346 14801940
Khi lng, kg: 4000
14.3. THIT BJ TAO HAT
Cac ch phm c tao hat co nhiu u im ang k so vi cac san phm c
nghin mn. San xut san phm hang hoa dang tao hat lam tng khi lng cht y
cua no. Lam giam ang k s tao bui khi vn chuyn, nh lng, chia goi va goi san
phm, loai tr nhng tac ng c hai n c th khi ng dung no.
Cac nm men, ch phm enzim, axit amin, nm men gia suc va cac cht khang
sinh cung nh cac cht bao v thc vt u c tao hat.
Cac san phm vi sinh tng hp co cac tnh cht hoa - ly khac nhau, cho nn qua
trnh tao hat c xac nh bi cac tnh cht lu bin cua chung, bi nng lng lin kt
m vi vt liu, bi lng va cac tnh cht cua cht lin kt, bi thi gian khuy trn va
lu gi...
Trong cng ngip vi sinh thng ngi ta s dung cac thit b sau tao hat: may
ep va may ep un, may ep khun tao hat loai vt tai, may tao hat bng phng phap tng
si rung ng, may tao hat dang tang quay, may tao hat bng phng phap ep, may
tng hp va tao hat va sy, thap tao hat.
14.3.1. May ep un va v tron bng phng phap ly tm
May ep tac ng lin tuc thc hin qua trnh tao hat m. May ep tao hat dang truc
vt co loai ep thng theo chiu doc va chiu ngang, kiu h va kiu kn phong n.
Hnh 14.5 m ta may ep tao hat dang ep thng vi cac hng doc va ngang. Trong
khoang may ep co hai vt 4 quay ngc chiu lam chuyn ao khi bt nhao n bung
sang. Trong bung sang co hai con ln nh hnh 2, chung c lp trn mt truc co cac
vt. ng knh cac con ln nh hnh c tng ln theo hng chuyn dch cua khi
bt nhao. Nh dn ng 7 va hp giam tc 6 ma s vong quay cua cac vt va cac con ln
nh hnh c i u chnh t 0,28 n 1,17 vong/phut. u cui cua truc co vt ham 1.





A-A
Nap liu
Hnh 14.5. May ep tao ha t
Cac ha t