Ứng dụng công nghệ Viễn thám và

GIS trong quản lý thiên tai

Shunji Murai
 Ứng dụng Viễn thám và GIS
trong quản lý thiên tai
Shunji Murai
Giáo sư danh dự, Đại học Tokyo

f Giới thiệu
Thế nào là quản lý thiên tai?
Ứng dụng Viễn thám và GIS Kết
luận
 Giới thiệu
Viễn thám và GIS rất hữu dụng để quản lý thảm
họa trong việc đánh giá, phân tích dự báo và tạo
nhận thức chung về thiên tai với GIS trên web.
Dữ liệu vệ tinh rất có ích để giám sát các thiên
tai tại địa phương cũng như trên quy mô toàn cầu
thí dụ như hiện tượng nóng lên của trái đất.
 Thế nào là quản lý thiên tai
Giai đoạn 1: Đánh giá thiệt hại Ứng dụng Viễn
thám và GIS
Giai đoạn 2: Phân tích bản chất của thiên tai Ứng
dụng GIS
Giai đoạn 3: Chuẩn bị ứng phó Ứng dụng mô hình

Giai đoạn 4: Giáo dục cộng đồng về bản đồ khả năng

rủi ro Ứng dụng GIS
Giai đoạn 5: Cảnh báo sớm và di dân thực hiện bởi
chính quyền địa phương
Thí dụ về giám sát thiên tai

Động đất ở châu Á dùng ảnh

IKONOS
Thảm họa động đất ở Nhật Bản.
 Destroyed houses

Whirl pool

Pulling eddy Pushing

eddy
Shrimp Farm

28/12/04
Lở đất do động đất
Lở đất do động đất
Thí dụ về Bản đồ khả năng rủi ro

Bản đồ nguy cơ lũ lụt

Bản đồ nguy cơ thiệt hại do động đất
Bản đồ nguy cơ trượt lở đất
Kết quả phân tích ngập lụt phủ lên bản đồ trực ảnh
Mô phỏng lũ lụt sau 0, 5, 10 và 25 phút

直後 ５分後

10分後 25分後
Phân tích GIS cho nguy cơ xảy ra
thảm họa

Chồng xếp phân tích Š ‘ ˆ öE Š — ˆ ö

các tác nhân gây rủi

ro
’n“‚Ž‘Š—Í

ˆ Ž ” “ ’ ‚ ” “ Œ ˆ (350m) Ž‰Š‹‚Œ‹µ

Šƒƒƒ•‰¿

ˆŽ”“ï“‹ˆ—¦

Những vùng
khó di dời
dân cư
 Nguy cơ tiềm ẩn tai biến độ dốc
Ảnh hàng không và
bản đồ được chồng xếp
để đánh giá khu vực
nguy hiểm

土砂災害警戒区域
Khu vực có nguy cơ trượt lở đất
 Mô hình 3D

Mô hình TIN với hình ảnh bề mặt

 Phòng chống và cảnh báo
thiên tai
• Lũ lụt
• Trượt lở đất
• Động đất
• Lở tuyết
 Đánh giá khu vực lũ lụt và di dân

Giả thiết lượng mưa Khu vực ngập lụt và

350mm trong 1 giờ tuyến di dời dân cư
想定される破堤地点 氾 濫 範 囲
広域
避難場所

避難場所

避難場所

避難ルート
想定される箇所
Cảnh báo sớm dòng bùn cát
○ ○

○ ○ ○
○

○ ○

( )
○ ○
Hệ thống trạm thu GPS để giám sát
trượt lở đất

Control Center
Hệ thống cảnh báo
sớm trượt lở đất sử
dụng trạm thu GPS
 Phòng chống thiên tai với GIS
Điều tra tuyến di dân Khu định cư

避難場所
避難場所

避難場所

避難場所
避難場所
Lở tuyết
Đo độ dầy của tuyết Hàng cây cao và dày
bằng máy quét laser chống lại sự lở tuyết
Thời gian đến bệnh viện
 Các vấn đề toàn cầu

• Sự nóng dần lên của trái đất

• Sự suy yếu tầng Ozon
• Sự tuyệt chủng của đa dạng sinh học và động
vật hoang dã
• Sa mạc hóa
• Mưa axit
• Ô nhiễm biển
• Vận chuyển chất thải xuyên biên giới
 Giải pháp
• Bước 1 : Quan trắc và thu thập dữ liệu (Sử
dụng Viễn thám)
• Bước 2: Phân tích và xử lý dữ liệu (Ứng dụng
GIS)
• Bước 3: Dự đoán và thực hiện chính sách
(Ứng dụng Địa tin học )
 Vai trò của Viễn thám và GIS
trong hỗ trợ quyết định
Phương diện con người
Động lực
Dân số, Sức khỏe và tài sản,
Công nghệ, Chính trị, Kinh tế
Sự ủng hộ của
cộng đồng
Ra quyết định
Hoạch định chính sách, lên
kế hoạch, quản lý
Phân tích và đánh giá sử
dụng GIS
© Shunji Murai 2004
Phương diện vật lý
Nhân tố con người
Sự phát triển, đô thị hóa,
công nghiệp hóa, xây dựng,
năng lượng
Hoạt động
con người Nhận thức cộng đồng
Sự biến đổi của môi trường
Thay đổi diện tích sử dụng đất,
thay đổi cách sống, suy thoái đất,
dân số, biến đổi khí hậu
Cơ sở dữ liệu
Giám sát sử dụng Công
nghệ Viễn thám
Truy cập miễn phí DEM30-Arc
Second toàn cầu
 Nguyên nhân gây ra các vấn
đề toàn cầu
• Nguyên nhân chính là "Bùng nổ dân số và nạn
nghèo đói" và "Mong muốn vô hạn của con
người”
• Thế giới đang tiếp tục tạo ra những kỷ lục mới
về dân số
• Khoa học và công nghệ liên tục phát triển mà
không có mục đích !
• Không ai biết tương lai sẽ thế nào
Sự gia tăng dân số thế giới
2050
9B
2000
6B
1960
2.5B

1800
1660 Asia
1B
500M
CO2 tăng lên bởi nhiên liệu

Gas

Dầu

Than
CO2 trong khí quyển tại Mauna Loa (ppm)
Nhiệt độ

Toàn cầu

Year
Tác động nghiêm trọng của con người
đến sự nóng dần của trái đất
• Sự mở rộng đa dạng sinh học
• Sự thay đổi khí hậu
• Ảnh hưởng tiêu cực đến địa lý tự nhiên trong
khu vực
• Gây ra một loạt các thảm họa
• Thiên tai xảy ra trên diện rộng và gián đoạn
 Thế giới đang biến đổi
Sự gia tăng dân số Sự gia tăng CO2
100 million ppmv
360

340

320

300

280

1600 1700 1800 1900

year 2000 year
El Nino
„ Sự phân bố lượng mưa thayđổ ớ ệhiện
đổi cùng với ượ tượng El Nino
đượ đđoầlần
(1997-1998) được đầ đầu tiên bởiởTRMM

El Nino 通常時
Left: Rain Right: Temp.

Normal Year

Sea Temperature
 El Nino và vị trí đặt phao

Hiện tượng nóng lên không bình thường hiện nay

http://www.meds-sdmm.dfo-mpo.gc.ca/meds/Home_e.htm

http://nsipp.gsfc.nasa.gov/enso/
Surrounding Area of South Asia Earthquake and Tsunami
217 a190-ttg Edited by GSI. NUT March 29, 2005
*hI7 3A298 M±5ZAiKM±*.V tf ht

0.:. S-,. B.,< G". V. V- i .U (4.M,en OTOPO3O USGSS..foo, ETOP02,N000:

RMi-9 i**14 l e i s 1 6 0 6 W .1 .scGM; VMAPO NGII`
•i OTOPO3O(USOS). ,ti**bETOP02 CW.OC)
Hệ thống định vị toàn cầu
(GPS)

Mô hình GPS
4 vệ tinh trên 6 quỹ đạo
Tổng cộng 24 vệ tinh Độ
cao 20 200km Độ nghiêng:
55º
Dịch vụ GPS quốc tế (IGS)
 Pre-signals trước động đất
Sumatra

Pre-signal trước 4 ngày

0.05
0.04
0.03
0.02
-
0.01
10 -
0.02
-
0.03
-
0.04
-
0.05

bako-ntus-lhas showed pre-signal!

 Sự thay đổi độ cao Ellipsoid

0.40
0.2
0
Kunm
-0.0
0
0.20
- lhas
-0.60
0.40
ntus
bako

ntus: Singapore
Những vấn đề của loài người
• Không có sự kiểm soát dân số toàn cầu

• Vũ khí phá hủy hàng loạt

• Sự phát triển công nghiệp quá mức
• Sự tiêu dùng và sản xuất hàng loạt
• Sự tàn phá rừng
• Sự gia tăng sản lượng ô tô, tiêu thụ nhiên
liệu, thuốc, nông nghiệp hóa chất
 Những khủng hoảng sắp tới
• Lũ lụt phạm vi toàn cầu và sự thiếu nước

• Chiến tranh thế giới lần nữa ?

• Dịch bệnh toàn thế giới
• Mức nước biển ?
• Quá nhiều mưa và quá ít mưa!
 Chúng ta nên làm gì
• Cuộc sống đơn giản: Chi tiêu ít hơn và giảm
lượng rác thải! Tái chế và tái sử dụng !

• Tái tạo rừng: Tiến hành hoạt động trồng

rừng!
• Kế hoạch hóa gia đình : 1 hoặc 2 con
• Cầu nguyện cho hạnh phúc!
 Kết luận

• Công nghệ Viễn thám và GIS rất có ích cho

việc đánh giá, phân tích cảnh báo sớm và giáo
dục nhận thức cộng đồng về thảm họa qua
Internet
• Bởi vì Nhật Bản là nước có nhiều thiên tai nên
việc áp dụng Viễn thám và GIS là rất cần thiết
cho sự an toàn quốc gia