C.

Gii php n inh thu ngn sch nh nc

I.Ci cch thu: Cc nguyn nhn cn ci cch thu l: 1. Vn ti kha:
- Nhng ng nng ca ci cch thu c th c tp trung vo bn kha cnh: ti kha, kinh t, chnh tr, v hnh chnh. i vi kha cnh ti kha, hot ng ci cch thu l nhm lm tng thu rng cho ngn sch. Cc nh kinh t thng xem y l mt thc o quan trng nht nh gi s thnh cng hay tht bi ca chin lc ci cch thu. Trong iu kin Vit Nam, tnh trng thm ht ngn sch qu cao trong nhiu nm t ra mt yu cu phi c cu li cn cn ngn sch, trong ci cch thu trn c s gia tng ngun thu l mt nhnh ca qu trnh. - Tng ngun thu rng cho ngn sch c nh ngha bao gm c s tuyt i v s tng i. Trong khi nhu cu chi tiu ngn sch ca Vit Nam ngy cng tng nhanh do yu cu ca tin trnh pht trin kinh t v qu trnh cng nghip ha, hin i ha th nhng ngun ti tr cho nhu cu li khng tng nhanh tng ng. - Tnh trng bi chi ngn sch ln v ko di lm cho khng gian ti kha tr nn cht hp, qua lm gim tnh ch ng ca chnh ph trong cc phn ng chnh sch, c bit trong iu kin thc hin cc gi kch thch kinh t thi gian qua. - Vic hi nhp vng v gia nhp WTO buc Vit Nam phi ct gim cc hng mc thu ngoi thng, trong khi c s thu ca cc sc thu khc khng c m rng cho ph hp vi yu cu pht trin mi. Nh vy, tng s thu ngn sch tuyt i phi ph hp vi nhu cu chi tiu ngn sch v nhng c s m bo kh nng tng thu. - Quy m ca hot ng thu ngn sch cng cn phi c so snh vi quy m nn kinh t tng thi k. Khng nht thit phi duy tr mt t l qu cao gia tng thu ngn sch so vi GDP bi nh vy quy m ca khu vc cng c th l qu ln s gy nn hiu ng chn ln u t khu vc t nhn, trong khi iu ng ni l hiu qu u t ca khu vc cng lun thp hn so vi khu vc t nhn. Tuy nhin, mt t l qu thp cng gy p lc ln cc hot ng chi tiu cng, gim cc phn ng ch ng linh hot ca chnh ph trc cc bt n v m c th pht sinh. - To ra mt c cu thu ngn sch hp l v bn vng hn cng l mt mc tiu quan trng ca ci cch thu. Hin ti c cu ngun thu ngn sch ca Vit Nam ang dn tr nn bt hp l, do qu ph thuc vo xut khu du th, ngoi thng, v doanh nghip nh nc, trong khi nhng ngun thu ny li thiu tnh bn vng. Chnh v vy, chin lc ci cch thu cn phi hng n ti cu trc ngun thu thu, m bo tnh bn vng hn cho ngn sch trong di hn.

Kinh t Vit Nam hin nay ang ng trc cc thch thc to ln do tc ng ca cuc khng hong ti chnh v kinh t th gii, cng vi cc bt cp ca ni ti nn kinh t. Cc chnh sch ti kha Vit Nam bc l nhiu vn bt cp trn nhiu mt; thu ngn sch thiu bn vng, cn ph thuc vo cc khon thu t xut khu ti nguyn, t quyn s dng tBn cnh , cng vi tin trnh hi nhp su vi nn kinh t quc t v cam kt gia nhp T chc Thng mi th gii (WTO) th hng ro thu quan s ngy mt thu hp, do vy kh nng thu t hot ng nhp khu s gim st trong nhng nm ti. Trong khi , mc huy ng t thu, ph t mc cao so vi cc nc trn th gii. Cng tc x hi ha ku gi u t cha tng xng. Cng vi qu trnh pht trin chung ca nn kinh t, nn ti chnh cng ca Vit Nam c nhiu thay i, vi h thng php lut, chnh sch qun l kinh t, ti chnh lin tc c i mi theo xu hng ngy cng hon thin hn, c bn p ng c xu th pht trin v hi nhp vi khu vc v th gii.

2. Vn ti phn phi thu nhp v cng bng x hi:

Tng trng kinh t cho php nng cao mc tiu th trung bnh ca x hi v mi c nhn. Nh vy, n to c hi ci thin tnh hnh ca nhng ngi ngho nht v gim bt tnh trng bt bnh ng thng qua mt c ch ti phn phi phn ca ci c to ra thm nh tng trng. Tuy nhin, kinh nghim cho thy tnh trng bt bnh ng khng t nhin gim i khi c tng trng; ngc li tc tng trng cao c th cn lm bt bnh ng gia tng v ch c nhng ngi giu mi c hng li t tng trng; i khi tng trng thm ch cn lm gim mc sng ca nhng ngi ngho kh nht. Chnh mc ch lun mun ci thin hn na hiu qu kinh t l nguyn nhn ca hin tng ny, trong khi i hi cng bng ang l vn quan trng ca t chc x hi: ngi ta khng th cng lc tm kim hiu qu v i hi cng bng. Cng bng v hiu qu u l tm im ca pht trin nhng gia hai khi nim ny c nhng vn phc tp v yu t ny khng th c m bo nu khng c yu t kia d chng c nhiu im tri ngc. Chnh v vy mi m hnh pht trin i hi phi c s la chn m hnh x hi trn c s tnh n hai c th c bn ny. Cc nh kinh t hc khng phi l tc nhn c bit hp php tin hnh nhng la chn ny nhng h c phng tin soi ng cho nhng la chn ny v phn phi v ti phn phi thu nhp ng vai tr chnh yu i vi hiu qu kinh t cng nh cng bng x hi trong khi thu nhp l mt trong nhng i tng phn tch quan trng m khoa hc kinh t nghin cu. Bi ton la chn gia hiu qu - cng bng khng th c li gii n gin chung cho mi trng hp: kinh nghim cho thy mi cng ng vic gii quyt bi ton ny tr nn cp bch khi cng ng t c s pht trin. Cng ng ny phi t tm gii php ph hp vi mnh trn c s c tnh n nhng iu kin thc t v hon cnh c th. Trong mi trng hp, vai tr chnh thuc v Nh nc. Vit Nam, trong giai on chuyn i kinh t, dng nh h thng x hi c gn vi nn kinh t k hoch ho vn song song tn ti cng vi nn kinh t th trng mi, trong cn rt nhiu vic phi lm hon thin h thng ti phn phi x hi.

+ Do vy, ta c th a ra nguyn tc thc tin u tin rt vng chc: bo tr x hi thng qua mt h thng bo him 100% t nhn ch c th hot ng tt nu Nh nc to ra c mt mi trng php l cht ch. + Th hai, do th trng quyt nh mc gi v khi lng hng ho trao i di s iu tit duy nht ca cnh tranh. V th, Nh nc cn phi gim st hot ng ca cnh tranh: l mt trong nhng iu kin gia nhp WTO, tuy nhin, iu khng nh hng n mt thc t l s vn hnh ca th trng khng bao gi hon ho v cng khng th cng bng. Do , Nh nc c th iu chnh gi c th trng vi l do m bo hiu qu kinh t hoc cng bng x hi. + Khc phc tnh trng bt bnh ng do kinh t th trng to ra i hi phi c nhng ngun lc ti chnh chi tr cc khon tr cp hoc phn phi nhng mt hng khng c cung. V th t ra vn cung cp ti chnh cho h thng bo tr x hi v mi lin h gia vic cung cp ti chnh ny v hiu qu kinh t: thu thu v cc khon ng gp x hi mt mc nht nh sao cho c cu gi c hay thu nhp, sau khi nh thu, ch b iu chnh trong phm vi cn thit t c mc thu yu cu.

3. Vn hnh chnh thu:

- H thng qun l thu thu Vit Nam c nh gi l km hiu qu, trong khi mc tun th ca ngi np thu thp. Do vy, kha cnh hnh chnh thu Vit Nam va mang tnh mc tiu, va mang tnh h tr cho cc cuc ci cch thu. Ci cch hnh chnh thu phi tp trung vo ba lnh vc bao gm gim s qu ti ca h thng qun l thu, gim chi ph tun th thu v gim chi ph qun l thu thu. - S qu ti ca h thng qun l thu hin nay khng ch cho thy s gia tng v quy m v tnh phc tp ca h thng thu m cn l s lc hu ca m hnh qun l thu c khng theo kp vi s pht trin nhanh chng ca nn kinh t. Thc trng cho thy s cn thit phi thay i mt cch cn bn v ton din phng thc qun l mt h thng thu mi ph hp hn, c tnh ng v hiu qu hn. Gim chi ph tun th thu cng l mt mc tiu quan trng. Do h thng thu hin nay qu phc tp v rm r trong cc th tc hnh chnh lm tng cc chi ph tun th thu ca ngi np thu. - Nhng tr ngi ca ci cch thu: + Vic ci cch thu chc chn s gp nhiu tr ngi do n ng chm n li ch ca nhiu nhm dn c khc nhau. Tht khng d ly thm mt phn li ch ca ai m khng gy nn s phn ng hay chng i. + Mt tr ngi quan trng mang tnh tm l l mc cm khng th thay i.Vt qua tr ngi tinh thn ny cng khng d nhng bi hc lch s nhc li rng thi im kh khn nht chnh l lc d ci cch nht. -Cc nguyn tc v bi hc ca ci cch thu: + ng trn phng din hiu qu kinh t, vic ci cch thu phi da trn nguyn tc mc thu sut thp v c s thu rng. Vic gim thu sut phi i i vi nh ngha li c s thu trn c s rng hn nhm c th tng doanh thu thu rng. Bi v, mc ch chnh ca chin lc ci cch thu phi l ti a ha ngun thu, trong khi vn cng bng v phc li x hi cn c gii quyt thng qua chnh sch chi tiu ca chnh ph.

+ Sp xp th t u tin sao cho mc tiu thu ngn sch phi l th yu trong giai on u. Tuy nhin, trong di hn, mc tiu cui cng vn phi l tng doanh thu thu rng. + Bn cnh , mt chnh sch thu mi cng phi trn c s n gin ha, t vn quy trnh th tc n cng tc qun l, tun th v thc thi thu. => Mt s kinh nghim cho thy, chin lc ci cch thu cn phi tnh ton, cn nhc mt cch thn trng v c th. Cc cuc ci cch vi v thng dn n tht bi, gy kh khn hn cho nhng t ci cch trong tng lai. Cc thnh cng bc u mc d mt quy m nh nhng tng c doanh thu cng s to c s cho vic m rng phm vi ci cch thu v lm tng c hi thnh cng. Tng ti a kh nng thu ti ngun, tc thit k mt quai thu vng chc, s m bo hn ch ti thiu tnh trng tht thot ngun thu.

II. Gii php gim thm ht ngn sch nh nc

1. Thc hin chnh sch tin t cht: linh hot, cht ch, thn trng, c bit ch bo m thanh khon v an ton h thng tn dng, ngn hng; tip tc s dng linh hot, hiu qu cc cng c chnh sch tin t gim sc p lm pht, gim li sut dn theo din bin ca mc gim lm pht. Mt trong nhng mc tiu ca nhm gii php ny, gim dn li sut huy ng theo hng thc hin chnh sch li sut thc dng. Cc hot ng ca ngn hng thng mi v huy ng, cho vay, tn dng cn c gim st cht ch, m bo ng quy nh. 2. Kim sot cht ch,nng cao hiu qu chi tiu cng: - C th, thc hin vic ct gim, sp xp li vn u t xy dng c bn trong k hoch t ngun ngn sch Nh nc, tri phiu Chnh ph, tn dng u t Nh nc v u t ca cc doanh nghip Nh nc, trc ht l cc cng trnh u t km hiu qu, cc cng trnh cha thc s cn thit. Ct b cc cng trnh u t km hiu qu, tp trung vn cho nhng cng trnh sp hon thnh, nhng cng trnh u t cho sn xut hng ha thuc mi thnh phn kinh t y nhanh tin , sm a vo sn xut. -Tit kim chi ph hnh chnh ca cc c quan s dng ngn sch Nh nc thc hin ct gim nhng khon chi mua sm cha tht cn thit, gim ti a cc hi ngh ton quc, gim chi ph i li (nht l i li bng my bay); ct gim cc khon chi tip khch, cc on cng tc nc ngoi bng vn ngn sch hoc c ngun gc ngn sch m khng tht thit thc; tit kim nng lng, phng tin trit hn na. Gim cc chi ph cho hot ng l hi, l k nim, n nhn hun chng, danh hiu thi ua... gy tn km, lng ph. 3. Tp trung sc pht trin sn xut cng nghip, nng nghip v dch v, bo m cn i cung cu v hng ha: Mun vy, Chnh ph yu cu khc phc nhanh hu qu ca thin tai, dch bnh, tp trung pht trin trng rau mu, chn nui, chun b ging cho sn xut v h thu, tng ngun cung thc phm. 4. y mnh sn xut, kim sot nhp khu, gim nhp siu: B Ti chnh cn iu chnh tng thu nhp khu, thu tiu th c bit mc hp l i vi mt s mt

hng tiu dng khng thit yu nh t nguyn chic, ru, bia...nhng vn m bo ph hp cam kt hi nhp. 5. Trit thc hnh tit kim trong sn xut v tiu dng: Chnh ph ch o vic trit thc hin tit kim, chng lng ph trong s dng ngn sch Nh nc. Cc n v phi ch ng s dng d ton c giao thc hin cc nhim v, k c trong trng hp gi c tng. Khng b sung chi ngn sch ngoi d ton. Chnh ph ku gi mi ngi, mi nh trit tit kim tiu dng, nht l nhin liu, nng lng. 6. Tng cng cng tc qun l th trng chng u c bun lu v gian ln thng mi, kim sot vic chp hnh php lut v gi. Nht thit khng xy ra tnh trng lm dng cc bin ng v ngun hng, gi c trn th trng u c, nng gi, nht l i vi cc loi vt t quan trng nh: xng, du, in, xi mng, st, thp, phn bn, thuc tr su v hng tiu dng thit yu nh: lng thc, thuc cha bnh... Cc tng cng ty Nh nc phi gng mu i u trong vic thc hin yu cu ny v chu trch nhim trc Chnh ph v hot ng ca h thng bn l v i l bn l ca doanh nghip. 7. Tng cng cc bin php h tr n nh i sng v sn xut ca nhn dn, m rng vic thc hin cc chnh sch v an sinh x hi: Chnh ph yu cu thc hin y v c hiu qu chnh sch h tr ng bo dn tc thiu s, h thuc din chnh sch, h ngho, h cn ngho v ng dn. B Cng thng gim st vic trin khai thc hin t nay cho n ht thng 6-2008, cha tng gi in, than, xng, du; gi n nh gi xi mng, phn bn, nc sch, thuc cha bnh, v my bay, tu ha, v xe but; gi n nh mc thu hc ph, vin ph. 8. y mnh cng tc thng tin v tuyn truyn: Cc phng tin thng tin i chng a tin chnh xc, ng h cc ch trng, chnh sch ca Nh nc trn lnh vc nhy hi.cm ny, trnh nhng thng tin sai s tht c tnh kch ng, gy tm l bt an trong x

III. Gii php y mnh thu ngn sch nh nc v cn i chi ngn sch nh nc. 1. Tng cng qun l i tng np thu:
- Qun l thu l hot ng m bo thc thi chnh sch thu trong thc t, trong vai tr ca c quan thu rt quan trng. Qun l thu l hot ng m bo thc thi chnh sch thu trong thc t, trong vai tr ca c quan thu rt quan trng khi tc ng ln i tng np thu (TNT) m bo tnh hiu lc - p ng mc ch thu cho ngn sch nh nc. Qun l thu i vi doanh nghip l mt qu trnh thc hin cc chc rng qun l thu v cung cp cc dch v phc v tt nht cho qu trnh tun th thu ca doanh nghip - khch hng v l yu t quan trng nht ca c quan thu. S thnh cng ca qun l thu i vi doanh nghip i hi c quan thu phi thc hin cc gii php i mi, hon thin cc dch v v hot ng qun l m bo thc thi chin lc qun l thu theo hng tng cng ti a s tun th

ca cc doanh nghip c bit l s tun th t nguyn. Trong gii php c bit quan trng thc hin chin lc ny l h thng t khai t np. Qun l thu theo h thng t khai, t np l phng thc qun l thu thu hin i ang c hu ht cc nc trn th gii p dng. Theo phng thc ny, cc doanh nghip np thu t nh gi v k khai khon thu phi np vo cc bn k khai thu trn c s cc kt qu kinh doanh trong k theo ngha v v quy nh ca php lut v t thc hin np s thu k khai vo ngn sch nh nc. - y l mt trong nhng bin php quan trng i vi vic n nh ngn sch quc gia.Vic tng cng qun l i tng np thu m bo t l ng k thu i phng t 100%, gip ngn sch nh nc c mt ngun qu di do v n nh. c bit chu nhng a phng c t l doanh nghip lp b thu so vi doan nghip c cp m s thu thp cn xc nh r nguyn nhn v kim tra thc t chn chnh v a vo s b qun l hoc lm r cc nguyn nhn khc nh gi ng cht lng qun l. Tp trung khim tra cc doanh nghip c nghi vn v chuyn nhng gi, cc doanh nghip kin doanh trong ngnh, cc lnh vc thun li c u th cnh tranh song cng gp nhiu ri ro nh: sn xut, lp rp t, xe my, sn xut kinh doanh bt git, m phm ung, kinh doanh vn ti trin khai cc bin php qun l n thu, kp thi thu hi s thu n ng c kh nng thu, phn u gim n thu theo mc tiu ra; Tng cng kim tra v x l vi phm vic s dng ho n, quyt ton ho n; i vi thu CTN dch v ngoi quc doanh tip tc iu tra phn loi h, r sot li doanh thu tnh thu trn tng a bn, tng ngnh hng kinh doanh; nh gi v giao k hoch c th cho tng t, i thu v s h v s thu...; Phi hp vi cc ngnh chc nng nh gi tnh hnh thu t t ai, xc nh nguyn nhn c th a ra bin php tho g y mnh cc khon thu t t ai; Tng cng cng tc thanh tra, kim tra i tng np thu, trong tr trng vo khu vc doanh nghip v nhng i tng np thu c quy m ln, y mnh x l nhng trng hp vi phm sau khi c quyt nh ca thanh tra. ng thi trin khai cc bin php qun l n thu, thu hi thu n ng c kh nng thu, phn u gim n thu n mc thp nht c th. Cn phi c k hoch c th i vi tng a phng cng nh tng doanh nghip nu mun thu c hiu qu ln nht

2.Thc hin cc c ch chnh sch ti chnh to iu kin thun li cho pht trin cc thnh phn kinh t.

Tng cng vai tr qun l nh nc nhm bnh n gi c, n nh chnh sch v m v nng cao hiu qu hot ng trong cc khu ca nn kinh t. thc hin vai tr ca mnh, nh nc s dng mt h thng chnh sch v cng c qun l v m iu khin, tc ng vo i sng kinh t x hi, nhm gii quyt cc mi quan h trong nn kinh t cng nh i sng x hi, nht l mi quan h gia

tng trng kinh t v cng bng x hi, gia tng trng kinh t vi gi gn mi trng v.v.. c bit trong iu kin hin nay, khi lm pht l mt vn nn ca cc nc trn th gii, vn tng cng vai tr qun l nh nc i vi qun l NSNN ni chung v x l bi chi NSNN ni ring c ngha v cng cp thit. Sp xp th t u tin u t, u t ng b, tp trung b tr vn cho cc d n, cng trnh trng im, cp bch nht l nhng a phng ngho, vng ng bo dn tc thiu s cn ang phi nhn b sung ln t ngn sch trung ng, gim dn t trng vn u t pht trin t ngn sch nh nc i i vi y mnh x hi ha u t trong cc lnh vc m thnh phn kinh t khc c th tham gia, c bit l cc thnh ph, th x, tng vn u t cho nng nghip, nng thn v cc vng kh khn khc.

3.,n gin cc th tc hnh chnh v thu

Vic n gin ha cc th tc hnh chnh trong qu trnh thu np thu s gip cho cng vic thu chi ngn sch nh nc c tin hnh nhanh chng v thun tin hn. Bn cnh cng lm gim bt gnh nng cho cc chuyn vin thu ng thi cng gip nhn dn, cc cng ty, cc doanh nghip d hiu hn khi thc hin ngha v ca mnh. Tuy nhin vic n gin cc th tc hnh chnh ni chung v th tc v thu ni ring vn l mt bi ton cn ang lm au u cc nh chc trch

IV.Gii php tng thu ngn sch nh nc

1. Mt l, trong khi khai thc, cho thu, nhng bn ti sn, ti nguyn quc gia tng thu cho ngn sch, nh nc cn phi dnh kinh ph tha ng cho nui dng, ti to v pht trin cc ti sn, ti nguyn y, khng lm cn kit v ph hy ti sn, ti nguyn v mc ch trc mt. 2. Hai l, chnh sch thu phi va huy ng c ngun thu cho ngn sch nh nc, va khuyn khch tch t vn cho doanh nghip v dn c. 3. Ba l, chnh sch vay dn b p thiu ht ngn sch nh nc phi c t trn c s thu nhp v mc sng ca dn. 4. Bn l, dng ngn sch nh nc u t trc tip vo mt s doanh nghip quan trng trong nhng lnh vc then cht, nhm to ra ngun ti chnh mi. 5. Nm l, nh nc cn c chnh sch tit kim, khuyn khch mi ngi tit kim tiu dng, tinh gin b my, ci cch hnh chnh tch ly vn chi cho u t.

V. Tng kt

Khi nc ta gia nhp t chc thng mi th gii WTO th c rt nhiu tc ng trc tip ti ngn sch nh nc: vic ct gim thu nhp khu s nh hng n ngun thu ngn sch, i hi ta phi c gii php n nh ngn sch nh nc. Nh nc ta c cc bin php:

Tng cng qun l, iu hnh thu ngn sch nh nc T chc thu ng, thu , thu kp thi cc khon thu theo chinh sch php lut thu. X l c th cc bin php thu n ng thu Tng cng kim tra, kim sot vic k khai thu ca cc t chc c nhn nhm pht hin cc trng hp k khai khng ng khng thu. Thc hin nghim tc cc Ch th ca th tng chnh ph, b ti chnh, tnh y, y ban nhn dn tnh v chng tht thu ng sch nh nc.