...

xanh ñoû hai maøu vôùi ngoâi sao vaøng ôû giöõa ñaõ bò thay theá
hoaøn toaøn. Ngöôøi ta ñang phaùt ñoäng phao traøo ñoøi thoáng nhaát
trong khi tình hình an sinh mieàn Nam chöa hoaøn toaøn naém ñöôïc. Theá
thì nhöõng chuyeän voäi vaõ thoáng nhaát, deïp boû côø giaûi phoùng vaø
nghe phong thanh giaûi taùn luoân caû Maët traän Giaûi phoùng laãn chính
phuû Coäng hoøa Mieàn Nam Vieät Nam seõ laïi laø nhöõng bieán chuyeån
nöõa sau cuoäc ñaïi thaéng naøy. Trong yù nghó haïn heïp cuûa Duõng, anh
mô hoà caûm thaáy raèng hoøa bình vaãn chöa coù theå coù.
Ñieàu laøm cho Duõng böïc boäi, baát maõn nhaát laø khi chieán dòch
ñang ôû cao ñieåm aùc lieät thì caû toøa soaïn ñeàu cho Duõng ñi, maø nay
thì ñua nhau vaøo Nam, buoäc Duõng phaûi trôû veà Baéc gaáp. Moät yù
töôûng hình thaønh trong ñaàu: khoâng veà Baéc nöõa, maëc cho haäu
quaû ra sao thì ra.
Leân heát doác caàu, anh ñöùng laïi treân caàu nhìn xuoáng gioøng nöôùc
ñen kòt. Nhöõng maûng beø rau muoáng gaàn kín maët soâng. Gioøng
nöôùc lôø ñôø chaûy theo moät doøng nhoû giöõa nhöõng beø rau. Hai
beân bôø, nhöõng saøn nhaø goã laán caû ra maët soâng. Nhaø cöûa sin
sít. Ñay laø nhöõng xoùn ngheøo ñaây. Ñaây laø nhöõng caên cöù ñòa cuûa
caùch maïng ñaây, nhö Duõng ñaõ ñöôïc bieát qua saùch baùo ôû mieàn
Baéc. Ngöôùc maét nhìn leân cao hôn, Duõng laïi thaáy ngay nhöõng caên
nhaø cao taàng. Hình nhö khoâng coù ranh giôøi giöõa giaøu ngheøo trong
caùi thaønh phoá naøy. Möôùi ngaøy qua Duõng ñaõ ñi nhieàu. Khu Phuù
Nhuaän, khu Ngaõ Ba OÂng Taï, khu Nhaø thôø Ba Chuoâng, khu Chôï
Lôùn... ñaâu ñaâu Duõng cuõng thaáy nhaø cöûa sin sít, xen giöõa nhöõng
xoùm nhaø lao ñoäng laø nhöõng caên phoá loäng laãy huy hoaøng. Vöôït
leân nhöõng maùi toân haàm haäp naéng laø nhöõng toøa nhaø cao taàng
nhìn ñeán moûi coå. Anh ñaõ coù ñöôïc kinh nghieäm. Moãi laàn nhìn leân
caùc taàng cao choùt voùt laø anh laáy tay giöõa caùi muõ coái treân ñaàu
cho noù khoûi rôùt nöõa. Anh nhaän thaáy haàu heát caùc chuù boä ñoäi,
caùn boä cuõng ñeàu nhö anh, moãi laàn nhìn caùc ngoâi nhaø cao taàng
laø ñeàu laáy tay giöõ muõ coái. Anh bieát roõ ngöôøi mieàn Nam coù leõ
coù khaù nhieàu aùc caûm vôùi caùi muõ coái naøy bôûi vì anh gaëp anh
hoï cuõng nhìn caùi muõ coái ñaàu tieân, neáu khoâng baèng con maét deø
bæu thì cuõng baèng con maét khoâng laáy gì laøm thieän caûm cho laém.
Nhöng anh, vaø coù leõ taát caû caùc binh só trong quaân doäi nhaân daân
vaø caû caùc taàng lôùp laõnh ñaïo nöõa, anh bieát chaéc chaén laø taát
caû ñeàu kieâu haõnh vôùi chieác noùn coái vaø ñoâi deùp raâu naøy. Noù
laø bieåu töôïng cuûa cheá ñoä nhaân daân anh huøng. Muõ coái coù theå
ñaõ thoaùt thai töø nhöõng chieác muõ caùt se-dong (quatre saisons =
boán muøa) cuûa nhöõng teân muûi loõ ngaøy xöa. Nhöng ñoâi deùp raâu,
ñoâi deùp laøm baèng loáp xe hôi pheá thaûi laïi chính laø saùng kieán lao
ñoäng cuûa nhaân daân Bình Trò Thieân vaøo thôøi gian khaùng chieán
choáng Phaùp. Ñoù laø caùi cuûa ta, chæ coù ta coù, khoâng tìm ñaâu ra
ñöôïc. Ñeán nhö Trung Quoác vó ñaïi laø theá maø cuõng phaûi laáy kieåu
deùp raâu Bình Trò Thieân, ñuùc ra loaïi deùp naøy ñem vieän trôï laïi cho
boä ñoäi ta. Anh khoâng bieát ôû Trung Quoác, nhaân daân coù ñöôïc baùn
cho söû duïng khoâng hay chæ daønh rieâng chi vieän cho ta maø thoâi.
Duõng ñi laàn xuoáng doác caàu. Anh taït ngang vaøo moät khu xoùm lao
ñoäng. Ñöôøng vaøo khu xoùm ñöôïc traùng xi maêng saïch seõ. Con
ñöôøng roäng khoaûng 3 meùt. Hai beân ñöôøng laø nhaø cöûa noái tieáp
nhau. Cöù caùch khoaûng töø 10 ñeán 20 caên laø laïi coù moät quaùn
nöôùc hay cöûa haøng taïp hoùa. ÔÛû moät vaøi khoaûng ñaát roäng, beân
nhöõng truï ñieän lôùn, moät vaøi ngöôøi tay ñeo baêng ñoû ñang daïy
caùc em nhoû haùt baøi “Ai yeâu Baùc Hoà Chí Minh hôn chuùng em nhi
ñoàng”. Duõng bieát raèng ñaây laø nhöõng ngöôøi daân cuõ cuûa thaønh
phoá ñaõ giaùc ngoä maø phuïc vuï tích cöïc cho caùch maïng. Hoï chöa
ñöôïc huaán luyeän neân ñaõ ñem nhöõng caùi cuõ ra truyeàn baù. Baøi
haùt “Ai Yeâu Baùc Hoà” cuõng nhö nhaûy son ñoâ mi laø sinh hoaït vaên
ngheä quaàn chuùng coù töø thôøi 45, thôøi 54 môùi tieáp thu ñöôïc mieàn
Baéc. Baây giôø phaûi laø baøi “ñeâm qua em mô gaëp Baùc Hoà, raâu
Baùc daøi toùc Baùc baïc phô” haïoc laø baøi “Tieán veà Saøi Goøn, ta
queùt saïch giaët thuø” chöù. Anh ñònh ñöùng laïi pheâ bình nhöng nghó
sao anh cöù tieán böôùc khoâng caû chaøo laïi nhöõng tieáng chaøo vôùi
cuûa nhöõng ngöôøi tay ñeo baêng ñoû.
Chôït anh nghe thaáy tieáng haùt cuûa moät nhoùm treû ñang ngoài quaây
quaàn quanh caùi thuøng phuy lôùn. Chuùng laáy que goõ inh oûi vaøo
caùi thuøng vaø gaøo leân cöôøi ñuøa vôùi nhau moät baøi haùt maø anh
nghe, anh giöït mình söõng soát. Anh coá gaéng nghe tieáp. Tieáng haùt
ñaùm treû con voïng leân roõ reät:
“Nhö coù Baùc Hoà trong thuøng phuy ñaäy naép
Môû naép ra laøm caùi coùc leân ñaàu...”
Trôøi ôi, thaät laø cöïc kyø phaûn ñoäng roài. Ñaùm treû naøy khoâng bieát
ñaõ hoïc ôû ñaâu caùi lì haùt phaûn ñoäng naøy. Anh böôùc voäi veà phía
luõ treû. Moät ñöùa thoaùng thaáy anh, la lôùn”:
– Vieät Coäng ñeán, tuïi bay ôi
Hôn 10 ñöùa treû boû chaïy taùn loaïn vaøo caùc con heûm nhoû chi chít
chung quanh. Thoaùng choác chæ coøn laïi mình Duõng. Anh ngoù daùo
daùc tìm xem nhöõng nhaø chung quanh coù ngöôøi lôùn khoâng. Tònh
khoâng coù moät ai. Hoaëc coù nhöng coù leõ khoâng ai muoán chöôøng
maët ra vôùi anh luùc naøy. Duõng haäm höïc quay laïi choå maáy ngöôøi
ñeo baêng ñoû vaø ñaùm treû ñoä 5 ñöùa ñang ueå oaûi taäp haùt vaø
muùa.
Moät ngöôøi trung nieân ñeo baêng ñoû chaäy tôùi ñoùn anh, voàn vaû:
– Ñoàng chí tìm ai trong xoùm naøy.
Duõng hôi luùng tuùng, ñaønh hoûi:
– Xoùm gì ñaây, anh?
– Beán Taém Ngöïa, ñöôøng Yeân Ñoã thuoäc Quaän 3.
Duõng laøm maët chæ huy:
– Caùc anh coù naém ñöôïc an ninh xoùm khoâng?
Ngöôøi trung nieân ñeo baêng ñoû toû veû khuùm nuùm:
– Daï, thöa ñoàng chí, tình hình an ninh toát aï. Chuùng em ñaõ tòch thu
ñöôïc hôn traêm khaåu suùng cuûa nhaân daân töï veä vaø ñaùm Nguïy
quaân laãn troán ôû ñaây. Môùi noäp cho caùc ñoàng chí quaân giaûi
phoùng saùng nay.
Duõng vaën hoûi:
– Anh noùi an ninh toát, theá anh coù bieát ñòch ñang hoaït ñoïng taïi khu
vöïc naøy khoâng?
Ngöôøi trung nieân ñeo baêng ñoû sôï haõi:
– Thöa ñoàng chí, em nghó laø khoâng coù bôûi vì khí theá caùch maïng
suïc soâi...
Duõng cöôùp lôøi, to gioïng:
– Anh noùi nhö veït. Anh coù nghe thaáy luõ treû con trong xoùm noù haùt
caùi gì ôû ñaèng kia trong khi ôû ñaây caùc anh ñang taäp cho thieáu nhi
ca muùa nhaïc caùch maïng khoâng?
Ngöôøi trung nieân ñeo baêng ñoû run laåy baåy, ñöa maét nhìn hai ngöôøi
ñoàng boïn, caàu cöùu. Hai ngöôøi naøy ñang daïy 5 ñöùa treû haùt vaø
muùa son ñoâ mi voäi vaõ chaïy laïi:
– Thöa ñoàng chí caùn boä, maáy treû raén maét aáy chuùng toâi ñaõ
giaùo duïc nhieàu laàn. Chuùng haùt linh tinh laém aï.
– Caùc anh coù nghe bao giôø khoâng? Khoâng phaûi linh tinh ñaâu, phaûn
ñoäng laém ñaáy.
– Daï, chuùng noù coù haùt caû caâu “Nhö Nguyeãn Vaên Thieäu ñang
ngoài binh xaäp xaùm. Ngoài keá beân thì coù Nguyeãn Cao Kyø. Bao
nhieâu naêm chaét chiu ñeå daønh duïm ñoâ la. Nay boãng nhieân thua to
keùo nhau chaïy vaøo bieån Ñoâng. Vieät Nam – Hoà Chí Minh”.
Duõng noåi giaän:
– Caùc anh coù im caùi moàm ñi khoâng!
Caû ba ngöôøi söôïng suøng nhìn Duõng. Moät laùt ngöôøi trung nieân môøi
Duõng:
– Môøi ñoàng chí vaøo truï sôû uoáng nöôùc, huùt thuoác vaø xin ñoàng chí
cho moät ít chæ thò. Bôûi vì noùi thaät vôùi ñoàng chí, töø hoâm giaûi
phoùng ñeán giôø chuùng em chöa ñöôïc caùc ñoàng chí caùch maïng nhö
ñoàng chí ñeán tieáp thu phöôøng, quaän chæ daãn. Do vaäy boïn em töï
ñoäng ñöùng ra töï quaûn. Coøn coù nhieàu thieáu soùt, sai quaáy mong
ñoàng chí boû qua cho.
Noãi ngaïc nhieân laøm Duõng thaãn thôø. Anh khoâng theå ngôø ñöôïc laø
Ñaûng vaø nhaø nöôùc laïi khoâng kòp cöû ngöôøi ñeán tieáp thu caùc ñôn
vò haønh chaùnh cuûa Nguïy quyeàn nhö vaäy. Coù leõ, taát caû ñang doàn
söùc tieáp thu boä maùy quaân daân söï cuûa Myõ Nguïy. Gioïng anh dòu
xuoáng:
– Caùc anh thaáy ñaáy, Ñaûng vaø Nhaø nöôùc coøn raát nhieàu vieäc
phaûi laøm khi thaønh phoá môùi giaûi phoùng. Nhöng nhaø nöôùc laø
cuûa nhaân daân. Caùc anh ñöùng ra töï quaûn laø ñuùng chính saùch
cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc. Nhöng caùc anh ñaõ ñeå ñòch lôïi duïng
thieáu nieân nhi ñoàng vaøo coâng taùc tuyeân truyeàn phaûn ñoäng laø
khoâng ñöôïc. Caùc anh phaûi chænh ñoán laïi tình hình ôû ñaây.
Roài Duõng caûm töôûng nhö laø mình coù quyeàn uy thaät, anh cao gioïng
noùi:
– Toâi seõ trình ngay coâng taùc naøy leân treân. Caùc anh coøn nhu caàu
gì khoâng?
Caû ba líu quíu tranh nhau noùi:
– Daï, daï. Caûm ôn ñoàng chí ñaõ löu taâm cho. Chæ xin ñoàng chí baùo
caùo vôùi treân chính thöùc boå nhieäm chuùng em vaøo coâng taùc
khoâng thì nhaân daân ôû ñaây chuùng noù cöù baûo boïn em laø boïn
caùch maïng 30 thaùng 4.
Duõng thaéc maéc:
– Thì caùch maïng 30 thaùng 4, ngaøy quaân ta ñaïi thaéng maø.
– Daï khoâng, hoï noùi theá laø coi thöôøng tuïi em laø môùi chaïy theo
caùch maïng.
– Thì môùi theo, coù sao ñaâu?
– Daï, tuïi em ñaõ theo caùch maïng töø laâu roài. Tuïi em raát gheùt Myõ
Nguïy, tuy tröôùc ñaây coù laøm vieäc cho chuùng nhöng caùch maïng tôùi
laø tuïi em laät ngöôïc tình hình ngay.
Toø moø, Duõng hoûi:
– Tröôùc ñaây caùc anh laøm gì cho Nguïy quyeàn?
Ngöôøi trung nieân voäi noùi:
– Daï, hai anh naøy laø caûnh saùt Nguïy phuï traùch nhaân daân töï veä ôû
phöôøng, coøn em laø Phöôøng Tröôûng aï.
Duõng buoät mieäng:
– Thaønh phaàn aùc oân caû ñaáy!
Caû ba oàn aøo noùi:
– Daï tuïi em khoâng coù laøm vieäc gì ñaâu aï, coù duïip laø giuùp ñôõ
caùch maïng ngay.
Duõng chaùn vôùi loái nònh bôï naøy, anh nghieâm khaéc:
– Laøm vieäc vôùi caùch maïng laø phaûi thaønh khaån, khoâng coù ñöôïc
laét leùo, laøm laùo baùo caùo hay maø phaûi luoân nhôù raèng mình laø
ñaày tôù cuûa nhaân daân.
Moät ngöôøi ñaøn baø chaïy tôùi noùi vôùi caû boán:
– Daï môøi ñoàng chí vaø caùc baùc vaøo nhaø uoáng cheùn nöôùc.
Ngöôøi trung nieân cuõng voäi noùi vôùi Duõng:
– Daï, ñeå môøi ñoàng chí chöùng minh cho, truï sôû cuûa phöôøng laø
ngoâi nhaø bin-ñinh naøy. Ngoâi nhaø naøy thôøi Nguïy cho tuïi Ñaïi Haøn
thueâ, nay chuû nhaø ñaõ boû chaïy di taûn neân nhaân daân trong
phöôøng quyeát ñònh tòch thu laøm truï sôû phöôøng. Chuùng toâi ñaõ cho
chò naøy ôû quaûn lyù vaø môû cöûa haøng löông thöïc phuïc vuï baø con
trong xoùm. Môøi ñoàng chí vaøo xem thöû.
Caûm thaáy laø laï, Duõng böôùc theo ba ngöôøi ñaøn oâng vaø ngöôøi
ñaøn baø vaøo caên nhaø cao taàng ôû khoaûng ñaàu xoùm. Goïi laø nhaø
cao taàng nhöng noù chæ coù 6 taàng laàu, ôû vaøo rieâng moät khu vöïc
maø tröôùc ñaây coù leõ ñöôïc ngaên baèng moät böùc töôøng daøi vôùi
khu xoùm. Böùc töôøng ñaõ ñöôïc phaù ñoå. Veát phaù coøn môùi. Coù leõ
caên nhaø naøy ñaõ bò nhaân daân luïc soaùt, hoâi cuûa nhaân ngaøy
quaân caùch maïng tieán vaøo. Duõng ñöôïc daãn vaøo moät caên phoøng
lôùn coù caêng moät taám vaûi ñoû lôùn coù doøng chöõ Truï sôû UÛy ban
Nhaân daân Phöôøng Beán Taém Ngöïa – Coäng hoøa Nhaân daân Mieàn
Nam Vieät Nam, ñoäc laäp - hoøa bình - trung laäp.

Kyø thöù 12 (coøn tieáp)