I) TM HIU CHUNG V QUY TC YORK ANTWERP Tn tht chung l mt s c hng hi thng xy ra v cch gii quyt kh phc tp i hi tnh chnh

h xc v c thi gian. V th, trc y rt lu ngi ta c gng son tho v p dng thng nht cc vn bn lut php v tn tht chung. in hnh l quy tc York - Antwerp Quy tc v tn tht chung ln u tin c thng qua ti York (Anh) nm 1864 gi l Quy tc York - Quy tc York c sa i b sung ti Antwerp (B) nm 1924 tr thnh Quy tc York- Antwerp - Quy tc York- Antwerp c sa i, b sung vo cc nm 1950, 1974, 1994 v 2004 Hin nay cc nc thng nht s dng quy tc York-Antwerp 1994 (York-Antwerp Rules 1994) m ni dung gm 7 quy tc t A n G v 22 iu khon nhm din gii r rng cc trng hp tn tht chung, cc hy sinh v chi ph tn tht, cch tnh ton ng gp tn tht chung v th tc tin hnh. C 2 loi iu khon: + Th t ch ci (t A n G): quy nh nhng vn chung nht v tn tht chung (nh ngha tn tht chung v hnh ng tn tht chung; cc nguyn tc tnh ton, phn b tn tht chung...) + Th t bng s la m (t I n XXII): quy nh cc trng hp hy sinh v chi ph tn tht chung c th + iu khon gii thch: quy nh tn tht chung c gii quyt theo cc iu khon bng ch tr trng hp do iu khon ti cao v iu khon bng s quy nh khc + iu khon ti cao: trong mi trng hp ch c tha nhn l tn tht chung khi cc chi ph v hy sinh c chi ra mt cch hp l II) NI DUNG QUY TC YORK- ANTWERP 1994 Mt hnh ng gy tn tht chung tn ti khi v ch khi mt s hy sinh hay chi ph bt

1) Nhng vn chung nht v tn tht chung theo cc Quy tc nh ch thng c thc hin hoc phi chu mt cch c ch v hp l v s an ton chung nhm cu ti sn trong mt ri ro hng hi chung khi nguy him. Nh vy cc yu t xc nh mt s hy sinh hay chi ph c c cng nhn l tn tht chung (TTC) hay khng, l, bt thng, c thc, hp l, v an ton chung, v him ha c tht. - Yu t 1: Tnh cht bt thng ca tn tht Tc l nhng hy sinh hoc chi ph y khng thuc khon chi ph kinh doanh bnh thng c th xc nh c trc chuyn i. V d: Tin cng cu h, cc khon chi ph do tu phi vo cng lnh nn, nhng thit hi do vic cu ha gy ra, thit hi do vic a tu ln cn.v.vc xem l nhng tn tht mang

tnh cht bt thng. i khi vic xc nh tnh cht bt thng ca tn tht tng i phc tp. V d vic tiu th nhin liu vt nh mc do gp bo trong chuyn i khng c xem l c tnh cht bt thng (v theo quy nh an ton tu phi c d kin v d tr cho tnh hung lc chun b cho chuyn i). - Yu t 2: Nhng tn tht gy ra l hu qu trc tip ca nhng hnh ng c thc, c suy xt. y l mt du hiu quan trng ca tn tht chung. Nhng thit hi hay chi ph xy ra trong qu trnh chuyn i mt cch ngu nhin khng c xem l tn tht chung, thm ch ngay c khi trong thc t chng c gp phn vo vic cu tu v hng. V d: Tu du X do sai st v hng hi mc cn khu vc c ngm, b thng mt s l v tu. Qua cc l thng 1607 tn du chuyn ch trn tu chy ra bin. lm nh tu a tu ra cn thot khi nguy him, khng cn bin php no khc, thuyn trng quyt nh bm 500 tn du ra bin. Mc d c hai lng du ni trn u gp phn lm nh tu, lm gim lc ca tu ln ch mc cn, nh c th a tu ra khi cn cu tu cng s du cn li trn tu, nhng ch 500 tn du do tu bm ra bin c xem l tn tht chung m thi. Khi nhng thit hi hay chi ph nht nh phi xy ra, khng th trnh khi, khng ph thuc vo hnh ng ca thuyn b, th nhng hnh ng ca thuyn b mc d c nh, c tnh ton cng khng c xem l hnh ng c thc (v hnh ng l tha, ch lm cho thit hi chng n hn hoc chm n hn m thi cn khng th trnh c). V d: nhng thit hi do vic a tu ln cn trong hon cnh vic tu mc cn l khng th trnh khi khng c xem l tn tht chung. Yu t 3: Nhng hnh ng tn tht chung phi l hnh ng hp l. Ch tu hay nhng ngi lm vic cho ch tu khi thc hin cc hy sinh hay chi ph cu tu v hng, thm ch nu h trc tip ch dng cc vt liu v ti sn ca ch tu, th kt qu cui cng nhng hy sinh v chi ph cng tnh cho c ch hng, bi v nhng thit hi ny s c phn b cho cc bn tham gia vo cng vic vn ti cng gnh chu. quyn li ca cc bn khc tham gia vo cng vic vn ti c bo m, trnh mc phi nhng thit hi do nhng hnh ng lng ph, thiu cn nhc, khng lnh ngh v nhng hnh ng tng t khc ca thuyn trng hay nhn vin phc v khc ca ch tu, mt quy tc c n nh l ch nhng hy sinh v chi ph hp l mi c xem l tn tht chung. Vn nhng chi ph v hy sinh nh th no c xem l hp l cn c gii quyt trong tng trng hp c th. Khi cu tu v hng thot khi him ha chung, nu c nhiu cch x l, th cch hp l c xem l cch cho php cu c nhiu gi tr ti sn nht m ph tn t nht.

- Yu t 4: Hnh ng v an ton chung. Nhng hnh ng gy ra tn tht phi nhm bo m cho c tu, hng ha v cc ph thot khi him ha chung. Chnh vic ti sn ca mt bn b em hy sinh hay chi ph cu quyn li chung phn ti sn cn li ca bn v ti sn ca cc bn khc tham gia vo vic vn ti, l c s sau em phn b tn tht gia tt c cc bn. Ngc li, nhng hy sinh v chi ph s dng ch v quyn li ca mt bn no th khng c xem l tn tht chung.V d: Thit hi do vt tt c hng ha xung bin a tu ra khi cn; nhng chi ph dng cu mt tu rng; nhng chi ph do vic bt ng phi a tu vo mt cng dc ng i bn hoc d s hng trn tu bt u b hng v.v - Yu t 5: Him ha c tht Him ha (hay mi nguy him, him nguy) c tht l him ha ang xy ra trn thc t lm cho tu v hng ha trong tnh trng nguy him. Ch nhng mt mt h hng, hoc ph tn l h qu trc tip ca hnh ng gy TTC mi c tha nhn l TTC. Cc hy sinh v chi ph tn tht chung s c phn b cho cc bn khc nhau c li ch lin quan ti tn tht . Mt ph tn b sung bt k phi chi trnh mt chi ph khc c tha nhn l tn tht chung s c xem nh tn tht chung v s c tha nhn nh vy m khng ph thuc vo vic cu cc li ch khc nu c, nhng chi ph b sung khng th vt qu tr gi tn tht chung trnh c Mi mt mt, h hng v chi ph lin quan n cc thit hi i vi mi trng hoc l hu qu ca vic r r hoc thi cc cht gy nhim t ti sn trn tu trong hnh trnh chung trn bin khng c tnh vo tn tht chung trong bt k trng hp no. Tin pht do d hng chm v bt k tn tht hay thit hi phi chu hoc cc chi ph phi tr do chm tr d trong hay sau hnh trnh v bt k thit hi gin tip no khc khng c tnh vo tn tht chung. Chi ph c bit vt qu mc cn thit ch c tnh vo tn tht chung trong gii hn hp l i vi tng trng hp c th. 2) Cc dng ch yu ca Tn tht chung 2.1 Nhng chi ph cho cng tc cu h Nhng chi ph cho mt ngi th ba v cng tc cu h c tnh l tn tht chung nu cng tc cu h nhm mc ch chung cu c tu, hng ha, cc ph (quy tc VI ). Trong hu ht cc trng hp th l tin cng cu h. Nhng thit hi do ngi lm cng tc cu h gy ra cho tu hoc hng ha trong qu trnh cu h cng c tnh l tn tht chung, thm ch ngay c vic thit hi xy ra mt cch ngu nhin.

i khi trong qu trnh cu tu v hng ha phi cn n nhng tu phc v khc tin hnh cc cng vic cn thit. Vic tr cng cho cc tu phc v ny khng phi theo dng tin cng cu h m theo cc gi biu nh sn hoc do hai bn tha thun i vi tng loi cng vic. Tuy vy nu mc ch ca cc cng vic ny l nhm cu chung c tu, hng ha, cc ph th nhng chi ph tr tin cng cho chng vn l tn tht chung. Ni ring, nhng chi ph cho vic chuyn hng, nhin liu hoc thit b ca tu t tu b nn sang s lan hoc tu khc v sau chuyn ngc li xp ln tu trong trng hp a tu ra cn, c tnh l tn tht chung (quy tc VIII ). 2.2 Chi ph a tu i lnh nn: Vic a tu i n ch lnh nn hoc quay tr li cng bc hng thng gy cho ch tu nhng khon chi ph ph thm kh ln. Nu vic a tu i lnh nn hoc quay tr li cng xut pht l cn thit v bt buc v s an ton chung ca tu, hng ha, cc ph trong cc trng hp bt hnh hoc hon cnh bt ng no th nhng chi ph ca chng c tnh l tn tht chung (quy tc X v XI ). Nhng chi ph ny ch yu gm cc loi sau y: - Chi ph phc v vic a tu n ch lnh nn v ri khi gm chi ph cho hoa tiu, chi ph qua knh o, chi ph cho tu lai dt h tr vic cp cu v ri cu cng v.v Nu tu mt ch ng th chi ph cho vic thu lai dt n n ch lnh nn cng c tnh l tn tht chung. - Nhng chi ph trong thi gian tu li ch lnh nn nh cng ph, i l ph v.v - Nhng chi ph cho tu v thuyn b trong thi gian ko di chuyn i do phi i lnh nn gm chi ph cho nhin liu, du bi trn v cc vt liu khc cho tu v tin lng, tin n cho thuyn b trong thi gian ko di (vi iu kin s dng v chi tr hp l). - Nhng chi ph chuyn dch trn tu hay d hng, bo qun hng, xp li hng ln tu cng nh xp, d, bo qun nhin liu v cc vt liu khc trn tu nu cc cng vic l v bo m an ton chung cho tu, hng, cc ph hoc sa cha cc h hng ca tu cho tu tip tc chuyn i c an ton. Nhng chi ph tng t trong trng hp a tu quay li cng bc hng cng c tnh l tn tht chung. Tu v hng khi gh vo cng hay v tr lnh nn th thng khng trng thi b mi nguy him e da na. V vy mt s chi ph trong cc loi k trn khng c cc du hiu c trng ca tn tht chung l chng khng phi c s dng cu tu v hng thot khi him ha chung (V d nhng chi ph lin quan n vic a tu ri khi v tr lnh nn). Tuy nhin, do chng l hu qu trc tip ca hnh ng tn tht chung v chng c s dng bo m hon thnh chuyn i v a hng n cng ch nn chng vn c xem l tn tht chung.

i khi xy ra trng hp tu sau khi gh vo ni lnh nn (hay quay li cng bc hng) khng tip tc chuyn i na v khng kh nng i bin hoc v ngi vn chuyn t b chuyn i. Trong cc trng hp ny th cc khon chi ph k trn ch tnh l tn tht chung l nhng khon chi ph em s dng cho n lc tu chnh thc b xem l khng kh nng i bin hoc n lc chnh thc t b hnh trnh, hoc cho n ngy hon tt vic d hng nu vic tu b ngng hot ng hay t b hnh trnh xy ra trc. (Quy tc X) 2.3 Sa cha tm thi cho tu. Nu vic sa cha tm thi cho tu l cn thit bo m an ton chung cho tu, hng v cc ph th n c tnh l tn tht chung khng ph thuc vo nguyn nhn gy ra nhng h hng phi sa cha . Khi vic sa cha tm thi khng nhm bo m an ton chung cho c tu, hng v cc ph th khng c tnh l tn tht chung. Nu nhng h hng xy ra l do cc hnh ng cu tu v hng (v d y tu b thng do hnh ng ch a tu ln cn) th tr gi chi ph sa cha cc h hng tnh l tn tht chung. Nu nhng h hng xy ra l do cc nguyn nhn ngu nhin th chi ph sa cha tm thi chng c tnh l tn tht chung vi iu kin vic sa cha l cn thit ch " hon thnh chuyn i" v ngn nga nhng chi ph tn tht chung ln hn. (quy tc XIV) 2.4. Cng tc cha chy trn tu. Vic cha chy trn mt tu ang c hng lun lun l bin php cp cu chung cho c tu v hng. V vy nhng thit hi gy ra cho tu v hng do cng vic cha chy, trong k c vic cho tu ln cn hoc cho m tu ang chy c tnh l tn tht chung (quy tc III York - Antwerp). Nhng thit hi bao gm nhng loi sau: h hng hng hoc tu do cc phng tin cha chy gy ra (v d hng b hng do nc, hi nc, kh CO2, bt cha chy s dng dp tt m chy), cc chi ph tr cng cho cc tu cha chy, h hng tu v hng do vic cho tu chm mt ni cn v.v Nhng thit hi gy ra cho tu hoc hng do ngn la, khi, mui than v nng ca m chy trong mi trng hp u tnh l tn tht ring. 2.5. a tu ln cn c ch v a tu ra cn Vic ch a tu ln cn cu n v hng ha thng xy ra trong cc tnh hung c nguy c tu b chm ni qu su, c nguy c m vo bi ngm. Trong trng hp ny c tnh l tn tht chung nhng thit hi h hng do vic a tu ln cn gy ra cho tu v hng nh: gy thng, nt, lm mo hoc bin dng v tu, bnh li hoc chn vt tu b gy, hng ha b t v.v Trong vic cu tu ra khi ch cn (khng ph thuc vo nguyn nhn tu mc cn l ngu nhin hay c ch ) tt c mi chi ph hay hy sinh c s dng vi mc ch u c tnh l tn tht chung nh:

h hng do vic ko tu gy ra, chi ph d v chuyn ti hng, tin cng thu cu tr v.v(Quy tc V, VIII) Cn lu l nhng tn hi gy ra cho bt k my mc hoc ni hi no ca tu trong qu trnh a tu ra cn ch c tnh l tn tht chung nu lc xy ra tn tht tu cn ang b cn, cn nu tu ni ln ri th nhng tn tht hay tn hi gy ra do iu ng my, chn vt v ni ni bt c trong trng hp no cng u khng c coi l tn tht chung (quy tc VII ). 2.6. Vt hng khi tu. Ngy nay bin php vt hng khi tu cu tu v s hng cn li l mt bin php rt hn hu, ch p dng trong nhng trng hp kh khn v phc tp, khng cn mt bin php no khc tn km hn cu tu v hng. V vy nhng thit hi do vic vt hng xung bin ny ch c tnh l tn tht chung nu hnh ng l hp l v v mc ch chung cu c tu v hng. Ngoi ra s hng ha y phi c ch theo ng tp qun thng mi c cng nhn.(Quy tc I) Trng hp vt hng khi tu c cng nhn l tn tht chung th khng nhng ch gi tr ca s hng phi vt m c gi tr s hng cn trn tu hay vt ca tu b h hng v nc vo khi m ming hm hng vt hng cng c tnh l tn tht chung.(Quy tc II) 2.7. Vt liu v d tr ca tu c t lm nhin liu. Vt liu v d tr ca tu hay bt k loi no trong cc th y cn thit phi em t lm nhin liu v an ton chung vo lc xy ra tai nn c chp nhn l tn tht chung khi v ch khi nhin liu trc c cung ng rng ri (y nhin liu cho chuyn i k c phn d phng cho tai nn v thi tit xu) cn vic thiu nhin liu xy ra ch l do cc nguyn nhn tnh hung bt ng.(Quy tc IX) 2.8 . Cc ph b mt. Ngi ta cn tnh vo tn tht chung phn cc ph m ngi vn chuyn b mt do hng b h hng hoc em hy sinh v mc ch cu tu, phn hng ha v cc ph cn li. Phn cc ph tnh vo tn tht chung c tnh bng cch ly tng s cc ph ca s lng hng mt tr i nhng khon chi ph m ngi vn chuyn phi b ra a s hng ti ch nu chng khng mt (chi ph a s hng t ch b mt ti cng ch, cng ph cng ch i vi s hng , chi ph d hng v cc chi ph khc phi chi nu s hng c a ti ch). (Quy tc XV) 3) Cc quy tc v vic phn b tn tht chung Vic phn b tn tht chung rt phc tp v tn cng v cc quy phm ni v n tng i phc tp v rc ri, v cc dng tn tht chung gp trong thc t mun mu mun v, v thng ngay trong mt chuyn i cng c nhiu ch hng khc nhau v.v V vy vic tnh ton phn b tn tht chung phi do nhng chuyn vin gii v vn ny thc hin

 phc v cho vic tnh ton phn b tn tht chung, chuyn vin phn b tn tht chung phi c c cc ti liu sau: Khng ngh hng hi, mt s phn trch sao nht k tu lin quan n tn tht chung, cc giy t xc nhn tnh cht v mc cc thit hi, h hng, ha n thanh ton cc chi ph, giy t cam kt thanh ton tn tht chung, cc giy t xc nhn gi tr tu v hng ha lc cn nguyn vn, cng nh cc loi giy t khc m chuyn vin phn b tn tht chung yu cu. Vic tnh ton phn b tn tht chung rt phc tp nhng v tng th c th chia lm nm bc nh sau: Bc 1: Tnh tng gi tr tn tht chung: - Chuyn vin phn b tn tht chung phi tch cc khon thit hi v chi ph thnh hai thnh phn tn tht chung v tn tht ring, nu trong v tai nn c c tn tht chung v tn tht ring, phi tnh c tng gi tr tn tht chung. Vic xc nh gi tr tn tht chung tng i d dng khi n ch gm cc chi ph bng tin (v d tin cng cu h, tin thu s lan d hng, tin sa cha tm thi v.v).. Vic tnh ton gi tr tn tht chung i vi cc hy sinh ti sn ca tu v hng s phc tp hn nhiu. Nu cc hy sinh ny l h hng ca tu, my mc hoc trang thit b ca tu th gi tr c tnh vo tn tht chung theo gi tr thc t sa cha chng hoc gi tr cc ph tng thay th Trong trng hp ny, trnh vic ch tu c li mt cch bt hp l do thay th cc ph tng c bng ph tng mi ngi ta phi tnh ton gim gi cc phn thay th mi ny. Theo Quy tc York - Antwerp 1994 vic tnh ny s l gim gi i 1/3 nu tu a vo s dng trn 15 nm. Vic khu tr phi cn c vo tui ca tu, tnh t 31 thng 12 ca nm hon thnh vic ng tu cho n ngy c hnh ng gy tn tht chung, tr cch in, thuyn cu sinh hoc tng t, thit b hoa tiu v lin lc, my mc v ni hi c khu tr theo tui ca cc thit b ny. Ch khu tr i vi chi ph cho cc dng c hoc b phn mi khi chng l thnh phm v sn sng lp t trn tu. Khng khu tr trong trng hp cc d phng, cc d tr khc, cc m neo v dy cp. Cc chi ph ln v h thu tu v cc chi ph chiu sng s c tha nhn ton b. Cc chi ph lm sch, sn hoc ph y tu s khng c tha nhn l tn tht chung tr khi y tu c sn hoc ph trong vng 12 thng trc ngy c hnh ng gy tn tht chung, v trong trng hp ny ch mt na chi ph c tha nhn. (quy tc XIII) Nu phn hy sinh l hng ha th gi tr tn tht chung ca phn hng ha,vic phn b trong tn tht chung s c tin hnh trn cc tr gi thc ca ti sn khi kt thc ri ro hng hi chung tr vic tr gi ca hng ho l tr gi ti thi im d, c xc nh theo ho n thng mi a cho ngi nhn hoc

nu khng c ho n nh vy th xc nh theo tr gi hng xp ln tu. Khi hng ha b tn tht nh th c em bn v gi tr tn tht cha c tha thun bng cch no khc, th khon tn tht c bi thng theo tn tht chung s l s chnh lch gia tin thc bn v gi tr ca hng khi cn nguyn vn c tnh ton nh trnTr gi ca tu s c c tnh m khng xem xt n h qu c li hay c hi ca hp ng thu tu m tu c th giao kt. (Quy tc XVII) -Tn tht ca s hng ha c bc lu ln tu hoc khai sai v chng loi v gi tr th khng c tnh vo tn tht chung, nhng nu hng ha cng c cu thot khi him ha chung th cng phi chu mt gi tr phn b tng ng. Theo iu XX Quy tc York - Antwerp th khi xc nh gi tr tn tht chung phi tnh hoa hng 2% thm cho cc chi ph tn tht chung (tr tin lng, tin n cho thuyn b, tin du m v d tr s dng cho tu). Ngoi ra v thi gian t lc xy ra tn tht chung n lc tnh ton v thc hin thanh ton tn tht chung nhiu khi kh di nn hng nm phi tnh thm li sut cho gi tr tn tht chung. Theo cc quy tc York - Antwerp 1994 t l tnh li sut ny l 7% mi nm. Bc 2: Tnh gi tr ti sn chu phn b ng gp tn tht chung. Sau khi tnh c tng gi tr tn tht chung chuyn vin phn b tn tht chung phi tnh tng gi tr ti sn chu phn b ng gp tn tht chung.Vic ny c thc hin bng cch ly gi tr ca tu, hng, cc ph vo lc chm dt hnh trnh cng vi nhng gi tr ti sn hy sinh trong tn tht chung. Nhng chi ph tn tht chung khng c cng vo. ng thi nhng thit hi v chi ph thuc tn tht ring cng khng c tnh vo gi tr ti sn chu phn b ng gp tn tht chung. Tr gi tu xc nh hoc theo s tha thun gia cc bn, hoc do cc chuyn vin m h thu, hoc theo gi trung bnh ca mt tu cng kiu, cng tui em bn trn th trng quc t lc . Tr gi h hi hoc mt mt i vi tu, my mc hoc trang thit b ca tu c tha nhn l tn tht chung s l nh sau: a. Trng hp c sa hoc thay th: Chi ph thc t hp l ca vic sa cha hoc thay th h hng hoc mt mt , tun th cc khu tr theo Qui tc XIII nu b. Trng hp cha c sa cha hoc thay th: Khon gim tr gi hp l pht sinh t cc mt mt hoc h hng nhng khng vt qu chi ph sa cha c tnh. Nhng khi tu b tn tht thc t ton b hoc khi chi ph sa cha vt qu tr gi tu khi c sa cha th tr gi c tha nhn l tn tht chung s l phn chnh lch gia tr gi c tnh ca tu lc cn tt sau khi tr i chi ph sa cha thit hi c tnh m khng phi l tn tht chung v tr gi ca tu trong tnh trng h hi (c xc nh qua gi bn, nu c). (quy tc XVIII)

Tr gi hng ha c xc nh trn c s nhng tnh ton vo lc kt thc hnh trnh, tr trng hp tr gi hng l tr gi vo lc d hng c xc nhn qua ha n thng mi giao cho ngi nhn hoc theo tr gi lc gi, nu khng c loi ha n trn. i vi hng ha c em bn trc khi n bn th tnh ton theo gi thc bn. Hnh l v dng c nhn ca hnh khch khng gi theo vn n khng phi ng gp vo tn tht chung. Bc 3: Tnh t l ng gp tn tht chung. T l ng gp tn tht chung c xc nh bng cch ly tng gi tr tn tht chung (tm c bc 1) chia cho tng gi tr ti sn chu phn b ng gp tn tht chung (tm c bc 2). T l ny thng c th hin di dng phn trm. Bc 4: Tnh phn ng gp ca mi bn vo tn tht chung. Phn ng gp ca mi bn vo tn tht chung c xc nh bng cch ly gi tr ti sn chu phn b ng gp tn tht chung ca tng bn nhn vi t l ng gp tn tht chung. Bc 5: Tnh kt qu thanh ton ti chnh. Bc cui cng l tnh kt qu ti chnh phi thanh ton gia cc bn. Lc ny phi so snh gia gi tr cc hy sinh v chi ph tn tht chung m tng bn gnh chu trong tai nn v phn phi ng gp tn tht chung ca cc bn theo ngha v. Bn no chu qu phn ngha v phi ng gp ca mnh th c nhn thanh ton. Bn no chu hy sinh v chi ph trong tn tht chung t hn phn ngha v phi ng gp th phi b tin ra thanh ton cho cc bn chu qu phn ng gp. im cn lu trong khi tnh ton cc bc trn l: bc 4 tng s tin ng gp tn tht chung ca cc bn khi xc nh c phi bng tng gi tr tn tht chung xc nh c bc 1. bc 5, tng s tin ca cc bn c quyn thu v phi bng tng s tin ca cc bn phi b ra ng gp thm. - Trng hp cc khon k qu bng tin mt c thu lin quan n trch nhim v hng ho trong tn tht chung, cu nn hoc cc chi ph c bit, cc khon k qu s phi c chuyn khng chm tr vo mt ti khon c bit ng tn chung ca mt ngi i din c ch nh thay mt cho ch tu v mt ngi i din c ch nh thay mt cho nhng ngi k qu ti ngn hng v c c hai ph chun. - Khon tin k qu, cng vi khon li cng dn, nu c, s c coi nh mt hnh thc m bo cho vic thanh ton cho cc bn c quyn c hng thanh ton i vi tn tht chung, cu nn hoc cc chi ph c bit c th c thanh ton bng hng ho m cc khon k qu c thu cho hng ho . Cc khon thanh ton dn hoc hon li cc khon k qu c th c thc hin nu c

chuyn vin tnh ton tn tht chung xc nhn bng vn bn. Cc khon k qu v thanh ton hay tr li khng gy phng hi n trch nhim cui cng ca cc bn. 2.4. ngha ca tn tht chung Nhng tn tht c tha nhn l tn tht chung c em phn b theo t l gi tr ti sn tham gia ng gp tn tht chung ca cc bn tu, hng, cc ph. Nhng thnh phn tham gia vn ti c nhng ti sn ni trn u phi ng gp v n b cc khon tn tht mt cch hp l. Vic phn b nhng tn tht da trn nguyn tc bo m li ch chung l vic lm chnh ng, cng bng v cn thit. Ta phn tch k hn thy r iu : Nhng chi ph, hy sinh tn tht chung l nhng chi ph, hy sinh v quyn li chung ca tt c cc bn, v nhng khon chi ph, hy sinh ny thng c gi tr rt ln; v vy nu ch mt bn no gnh chu l iu v l, khng cng bng. Ngi vn chuyn c bit quan tm n s phn b tn tht chung bi v trong phn ln cc v tn tht chung th chi ph v hy sinh tn tht chung l chi ph v hy sinh ca ngi vn chuyn l ch yu hoc thm ch ch gm chi ph v hy sinh ca ngi vn chuyn (v d chi ph thu cu tr, chi ph a tu i lnh nn, chi ph sa cha tm thi, chi ph thay th v.v). Mt im na l v cc tai nn i hi s cn thit cu tu v hng (va chm, mc cn, va phi ngm, b bng p v.v) thng lm h hng nng n cho tu v lm gim gi tr ca tu d sa cha. Trong cc trng hp cc chi ph tn tht chung c s dng vi tnh cht cu hng nhiu hn l cu tu. V vy nu khng phn b chi ph hy sinh ny theo tn tht chung m bt ngi vn chuyn chu c th l iu v l v s dn n hu qu khng tt l ngi vn chuyn ch ch bo v quyn li ca mnh v trong nhiu trng hp ch hng s b thit hi ln. Tn tht chung i hi ngi vn chuyn phi hnh ng mt cch thn trng, chnh xc nhm gim n mc ti thiu thit hi xy ra. Nh vy r rng l nhng chi ph v hy sinh tn tht chung khng nhng v quyn li ca ch tu m cn v quyn li ca ch hng v bn c cc ph. Cho nn cc bn u phi gnh chu tn tht chung l cng bng. Cn lu mt im l cc nguyn tc tnh ton v gii quyt tn tht chung l cng bng, nhng trong thc t c nhng trng hp khng bo m c s cng bng . Cc cng ty c quyn mnh chn p cc pha yu v tm mi cch li dng cc s sut ca cc bn khc, p dng mi kiu mnh khe php lut thu c nhiu nht nhng khon tin khng chnh ng. Qua ta thy c tm quan trng ca vic xc nh tn tht chung , nh thy c vai tr ca Quy tc York Antwerp

 Nhng thay i ch yu ca Quy tc York- Antwerp nm 1994: do p lc ch yu t pha Lin on bo him hng hi quc t (International Union of Marine Insurers- IUMU): + Quy tc VI: chi ph cu h b loi tr khi tn tht chung + Loi b nguyn tc 2: ch c cc tn tht v chi ph xy ra v an ton chung ca cc ti sn trong hnh trnh mi c a vo tn tht chung, cn cc chi ph v li ch chung s b loi b => Quy tc XI: tin lng ca s quan thu th trong thi gian tu lu li cng lnh nn s khng c a vo tn tht chung, tuy nhin chi ph nhin liu v ph tng thay th vn c a vo tn tht chung + Khon li 2% trong quy tc XX b bi b + Li sut trong quy tc XXI vn c duy tr nhng khng phi l 7% m s c U b an hng hi quc t (CMI) n nh hng nm. + Thi hiu t tng: 1 nm k t ngy bn tnh ton phn b tn tht chung c cng b, hoc 6 nm k t ngy kt thc hnh trnh trong xy ra tn tht chung. Tuy nhin cc bn vn c th tho thun ko di thi hn trn 2.5. X l ca tu khi c tn tht chung: Khi tu thc hin nhng chi ph v hy sinh tn tht chung, bo m quyn li cho ch tu, thuyn trng cn thc hin nhng cng vic sau: Thng bo ngay v tn tht chung cho ch tu, cc ch hng v cc bn hu quan khc. n cng tr hng, thuyn trng i nhng ngi nhn hng trao cho mnh Giy cam kt thanh ton tn tht chung (Average Bond). mt s nc c sn mu loi giy ny, trong c ghi tn c quan s tnh ton phn b tn tht chung. Cp giy ny cho ngi vn chuyn, ch hng chnh thc cam kt s thanh ton tn tht chung v ng vic tnh ton phn b tn tht chung do c quan nu trong giy cam kt thc hin. Trng hp ngi nhn hng khng chu cp giy cam kt thanh ton tn tht chung, thuyn trng cn s dng quyn lu gi hng cho n lc h chu cp giy. Trong nhng trng hp ny trnh cho tu phi nm ch i lu cng thuyn trng c th giao hng cho cng (nu tr hng trong nc mnh) hoc cho i l ca ch tu (khi tr hng cng nc ngoi) cng hoc i l thay mt ch tu nhn giy cam kt thanh ton tn tht chung, ng thi nhn c chi ph bo qun hng v cc khon chi ph khc t pha ch hng, sau mi tr li hng cho h. Giy bo lnh tn tht chung (General Average Guarantee) ca hng bo him bo him s hng ha chuyn ch trn tu hoc Giy k qu tn tht chung (General Average Deposit) ca ngn hng c ti

khon ca ch hng cng l nhng loi giy t bo m ngi vn chuyn nhn c thanh ton tn tht chung. bo m quyn li cho ch tu khi c tranh chp v tn tht chung, thuyn trng cn phi cho ghi chp mt cch y v ng n trong Nht k tu v cc hon cnh v s vic dn n cc chi ph v hy sinh tn tht chung, phi lp Khng ngh hng hi, phi ly cc ha n thanh ton, chun b cc giy t xc nhn tnh cht v mc h hng ca tu v hng, giy xc nhn tr gi tu lc cn nguyn vn v.v Thng thng th khi c tranh chp v tn tht chung, s vic s c em ra xt x gii quyt cng kt thc chuyn i hoc ni tu gh vo sau khi xy ra tn tht chung. Thi gian khiu ni v tn tht chung theo quy nh ca B lut Hng hi Vit Nam l hai nm tnh t ngy xy ra tn tht chung. Thi hiu ny tm dng khi cc chuyn vin phn b tn tht chung bt u tin hnh hot ng xc nh tn tht chung v tip tc c tnh t ngy hot ng chm dt. V d n gin v phn b tn tht chung: Mt tu ch 9000 tn xi mng v 3000 tn st xy dng ang hnh trnh gp bo b mc cn, v tu b thng, nc chy vo hm hng No1 lm t hng 260 tn xi mng. Khi bo tan ch tu thu s lan n d bt 700 tn xi mng cho nh tu ra cn. Thuyn trng s dng my ci chy li ht cng sut ra cn nhng khng ra c, my b hng nng. Ch tu thu hai tu lai n ko tu ra khi cn v sau khi xp hng xi mng trn s lan tr li tu ko tu v hng a v cng ch gn . Trong qu trnh d 700 tn xi mng qua s lan v sau xp li tu, 50 tn trong s b h hng mt gi tr s dng hoc b ri mt xung bin. Chi ph d v xp 700 tn xi mng (k c tin thu s lan) ht 19.800 USD. Chi ph thu hai tu lai ht 24.000 USD. Ngi ta xc nh c cng ch cc s liu sau: gi tr ca tu trc khi sa cha cc h hng l: 5.298.500 USD; gi mi tn xi mng l 80 USD, gi mi tn st xy dng l 450 USD, tin sa cha v tu thng l 12.000 USD, sa my ci l 14.000 USD; cc ph mi tn xi mng l 25 USD mi tn st xy dng l 22 USD; chi ph m ngi vn chuyn phi b ra a 1 tn hng t ch tu b nn n cng ch cho n lc d xong l 1 USD/1tn. Hy tnh ton phn b cc tn tht ni trn. Bi gii: Bc 1: Tnh tng gi tr tn tht chung Trc ht ta phn tch v cc tn tht trong tai nn: Vic sa cha v tu thng do mc cn 12.000 USD l tn tht ring. Gi tr 260 tn xi mng b t hng do nc bin vo hm hng qua l thng v tu l tn tht ring. Phn cc ph b mt ca 260 tn

xi mng b hng ni trn xy ra do lc bt kh khng (bo), v vy gy ra cho bn no th bn y phi t gnh chu. Tin sa cha my tu b hng do lm vic qu ti khi ra cn 14.000 USD l hy sinh tn tht chung. Gi tr 50 tn xi mng b h hng v ri xung bin trong qu trnh bc xp sang s lan 700 tn xi mng lm nh tu l hy sinh tn tht chung: 80 USD/tn x50 tn = 4.000 USD Phn cc ph ch tu b mt do 50 tn hng b hng v ri xung bin ni trn l hy sinh tn tht chung: (25 USD/tn -1 USD/tn) x 50 tn = 1.200 USD Chi ph thu hai tu lai k c 2% hoa hng c tnh l chi ph tn tht chung: 24.000 USD + 24.000 USD x 0,02 = 24.480 USD Chi ph d 700 tn xi mng qua s lan v xp li tu sau , k c 2% hoa hng c tnh l chi ph tn tht chung: 19.800 USD + 19.800 USD x 0,02 = 20.196 USD Vy tng gi tr tn tht chung l: 14.000USD + 4.000USD + 1200USD + 24.480USD + 20.196USD = 63.876USD. Bc 2: Tnh gi tr ti sn chu phn b ng gp tn tht chung. Gi tr ti sn chu phn b ng gp tn tht chung ca pha ch tu gm: Gi tr ca tu: 5.298.500 USD + 14.000 USD = 5.312.500 USD. Gi tr cc ph l hng xi mng: 25 USD/tn x (9.000 - 260 - 50) tn + 1.200 USD = 218.450 USD Gi tr cc ph l hng st xy dng: 22 USD/tn x 3.000 tn = 66.000 USD Cng: 5.596.950 USD Gi tr ti sn chu phn b ng gp tn tht chung ca pha ch hng xi mng. 80 USD/tn x (9.000 - 260 - 50) tn + 4.000 USD = 699.200 USD Gi tr ti sn chu phn b ng gp tn tht chung ca pha ch hng st xy dng: 450 USD/tn x 3.000 tn = 1.350.000 USD Tng gi tr ti sn chu phn b ng gp tn tht chung l: 5.596.950 USD + 699.200 USD + 1.350.000 USD = 7.646.150 USD Bc 3: Tnh t l ng gp tn tht chung

63.876USD : 7.646.150 USD = 0.008354 Bc 4: Tnh phn ng gp ca mi bn vo tn tht chung. Pha ch tu phi ng gp: 5.596.950 USD x 0,008354 = 46.757 USD Pha ch hng xi mng phi ng gp: 699.200 USD x 0,008354 = 5.841 USD Pha ch hng st xy dng phi ng gp: 1.350.000 USD x 0,008354 = 11.278 USD Bc 5: Tnh kt qu thanh ton ti chnh Pha ch tu chu hy sinh ti sn v chi ph trong tn tht chung l: 14.000 USD + 1.200 USD + 24.480 USD + 20.196 USD = 59.876 USD Vy ch tu c thanh ton: 59.876 USD - 46.757 USD = 13.119 USD Pha ch hng xi mng chu hy sinh ti sn trong tn tht chung l 4.000 USD, vy cn phi b ra ng gp thm: 5.841 USD - 4.000 USD = 1.841 USD Pha ch hng st xy dng cha chu hy sinh chi ph no trong tn tht chung, vy phi ng gp vo thanh ton tn tht chung 11.278 USD