You are on page 1of 3

Waarom de indignados in essentie gelijk hebben Thierry Debels 12/11/11 De verontwaardiging over het financile systeem is groot.

Bij ons zijn mensen boos over de ondergang van Fortis, Dexia en de Gemeentelijke Holding. Elders komen de indignados op straat om te betogen tegen de banken. Ze dragen borden mee waarop te lezen staat: No banks, no debts (geen banken, geen schulden). De banken zijn kop van jut. De indignados hebben eigenlijk gelijk, alleen weten ze vaak zelf niet waarom. Wat is een bank eigenlijk? In essentie ontvangt een financile instelling geld van klanten, depositos, en zet deze om in leningen aan bedrijven of particulieren. Dat is de transformatiefunctie van een bank. En daar loopt het eigenlijk al van bij het begin verkeerd. Dat kunnen we eenvoudig aantonen met een voorbeeld. Stel dat een nieuw opgerichte bank initieel 1000 euro spaargeld aanvaardt van een particulier en hem hiervoor 2 procent intrest uitkeert. Dat geld wordt uitgeleend aan een bedrijf dat de bank hiervoor jaarlijks 5 procent rente betaalt. Het bedrijf belooft de bank ook om die 1000 euro integraal terug te betalen na 10 jaar, de duurtijd van de lening. Wat gebeurt er nu als de klant in die periode dat geld terugwil? Wel nu, de bank kan dat geld niet betalen omdat het uitgeleend is.

De situatie is veel ernstiger dat dit omdat de bank van die 1000 euro wettelijk 5000 euro mag maken. Dat is de geldscheppende functie van een bank. Die 4000 euro wordt gecreerd uit lucht. Het is virtueel geld dat kunstmatig in de economie gepompt wordt. De Amerikaanse economist Murray Rothbard noemt dat creating money out of thin air. Rothbard toont in zijn boek The Mystery of Banking ook glashelder aan dat een bank virtueel failliet is vanaf het ogenblik dat ze opgericht wordt. De praktijk om fictief geld te maken, noemt hij bovendien frauduleus. In de praktijk rekenen banken op de wet van de grote getallen. Ze rekenen er op dat niet iedereen tegelijk zijn geld komt opvragen, wat een bank run genoemd wordt. Onderzoek wijst uit dat niet eens alle klanten hun depositos moeten opvragen om een bank in de problemen te brengen. Als slechts 30 procent van de tegoeden opgevraagd worden, is het over & out met die bank. Dat zagen we bij Fortis en bij Dexia. De verplichting van Europa om het kernkapitaal naar 9 procent te brengen is een stap in de goede richting maar ruimschoots onvoldoende om het vertrouwen in het financile systeem terug te brengen. Rothbard pleit ervoor om in elk geval de geldscheppende functie van de bank af te schaffen. Op die manier wordt een lening van 1000 euro in elk geval gegarandeerd door een deposito van 1000 euro. Een tweede voorstel van Rothbard is om dat tegoed van 1000 euro te dekken door fysiek goud ter waarde van 1000 euro. Op die manier is de klant van de bank zeker dat hij te allen tijde zijn geld of de tegenwaarde ervan in goud terugkrijgt. Hij
2

zal dat paradoxaal genoeg niet doen omdat hij weet dat daar geen reden toe is. Op die manier wordt het financile systeem stabiel, keert het vertrouwen terug en worden bank runs uitgesloten omdat er geen enkele rationele reden voor is. Een bank run is immers rationeel omdat mensen, vaak intutief, weten dat bank al dat geld niet in kas heeft. Ze weten dat slechts de eersten bediend zullen worden. Wie laatst in de rij staat, krijgt niets. De keuze voor een specifiek bancair systeem zoals we dat vandaag kennen ligt niet eeuwig vast, wat bankiers en politici ook mogen beweren. Het bewijs hiervoor is dat we via de zogeheten Bazelnormen 1,2 en nu 3 steeds kleine veranderingen aanbrengen aan het bestaande systeem. Die kleine wijzigingen zijn ruimschoots onvoldoende. Niets zegt dat we het systeem niet fundamenteel kunnen wijzigen. Een eeuw geleden zag het financieel er bijvoorbeeld helemaal anders uit. Laat dat een les zijn voor morgen. Thierry Debels is auteur van De ondergang van Fortis en docent financile economie aan de Erasmus Hogeschool. Meer lezen: http://mises.org/Books/mysteryofbanking.pdf

You might also like