B Gio dc v o to Trng i hc nng nghip I

----------------------------------------------------------------------

bo co tng kt ti
THC HIN nhim v hp tc quc t v khoa hc v cng ngh THEO NGH NH TH VI CNG ho italy GIAI ON 2003 - 2005

Tn ti: Sn xut phn hu c sinh hc t rc thi hu c sinh hot v ph thi nng nghip dng lm phn bn cho rau sch vng ngoi vi thnh ph

6212
24/11/2006 H Ni - 2006

Tn ti: Sn xut phn hu c t rc thi hu c sinh hot v ph thi nng nghip dng lm phn bn cho rau sch vng ngoi vi thnh ph " M s: Thuc chng trnh nhim v Hp tc Quc t v Khoa hc & Cng ngh Theo ngh nh t k vi Cng ho Italy 2003 - 2005
Thi gian thc hin:

T thng 6/2003 n thng 12/2005

i tc Vit Nam

a. Tn c quan ch tr Vit Nam: Trng i hc Nng nghip I H Ni a Ch: Th trn Tru Qu, huyn Gia Lm, Thnh ph H Ni in thoi: 8276346, Fax: 8276554 b. Ch nhim ti: PGS. TS. o Chu Thu in thoi c quan: 8765992, Fax: 8276554 E-mail: chauthu-hau@fpt.vn, TD : 0913275527 c. 10 cn b khc trc tip tham gia nghin cu: KS. Phm Quang Vit KS. Trn Th Thim TS. Nguyn Hi TS. Nguyn ch Tn GVC. Nghim Th Bch H ThS. L Th Hng Xun ThS. Nguyn Th Minh KS. L Anh Tng KS. V Th Len ThS. Trng Th Ton in thoi c quan: 8765992, Fax: 8276554, E-mail: Sardc@hau1.edu.vn
i tc nc ngoi

a. Tn c quan i tc nghin cu nc ngoi: Trng i hc Udine, Italy a ch: Via della scienze, 208, Post code: 33100, Udine, Italy b. Ch nhim ti: GS. TS. Mario Gregori in thoi: +390432558306, Fax: +390432558302 c. 02 cn b khc trc tip nghin cu: GS.TS. Maria Noboli v TS. Elisa Napoletina, trng i hc Udine 1

Kinh ph pha Vit Nam:

a. Tng kinh ph Tng kinh ph: 700 triu ng VN trong 3 nm Kinh ph c h tr t ngn sch Nh nc: 700 triu ng Vit Nam b. Kinh ph chi: 700 triu ng VN Kinh ph ca i tc nc ngoi: khong 25.000 EURO Kinh ph ca B Ngoi giao Italy: 16.000 EURO Kinh ph ca trng i hc Udine: khong 9.000 EURO

i. tng quan vn nghin cu

1.Tnh hnh nghin cu ngoi nc: - Hin nay rc thi sinh hot v ph thi nng cng nghip l mt thm ha kh lng trong s pht trin mnh m ca qu trnh sn xut, ch bin nng cng nghip v hot ng ca ton x hi. Ph thi khng ch lm nhim mi trng sinh thi, nhim ngun nc, nhim t, gy c hi n sc khe con ngi, vt nui v cy trng, m cn lm mt i cnh quan vn ha th v nng thn. - cc nc pht trin nh EU - M - c - Nht Bn - Singapo u c h thng thu gom v phn loi rc thi gia nh, ni cng cng ngay c cc vng nng thn. Sau ti ch phn rc thi hu c thnh phn hu c bn cho cy trng. - Ti nhiu nc ang pht trin ca Chu nh: Thi Lan, Innsia, Malaysia cng c nhiu chng trnh gio dc v nghin cu khoa hc v thu gom rc thi hu c ti gia v ni cng cng ca th trn, thnh ph, gp phn lm sch mi trng v to ngun phn hu c bng cng ngh sinh hc cho sn xut nng nghip. - Ti cc nc pht trin - Chu u v cc nc ang pht trin - Thi Lan, Malaysia, n xy dng nhiu c s ch bin rc thi hu c sinh hot v ph thi nng nghip bng cng ngh sinh hc sn xut phn hu c bn cho rau, hoa cy cnh em li hiu qu kinh t cao. - c, n , Thi Lan, Malaysia thu gom tn d thc vt trn ng rung dng ch phm vi sinh vt x l thnh phn hu c ti ch tr li cho t, lm sch ng rung v chng nhim mi trng - i Loan vi cng ngh sn xut phn hu c vi sinh t ph thi mn rc, ph thi chn nui cng sut hng trm ngn tn/ nm (Lei Chu Enterprise Co., Ltd 2000) - n dng cng ngh vi sinh vt x l hm ru, b bn lc trong qu trnh sn xut ng thnh phn hu c bn cho cy trng vi cng sut hng chc ngn tn/ nm (Cng ngh Bioearth ca Alfa- Lavan Ltd, 1998) 2. Tnh hnh nghin cu trong nc Vit Nam vn chng nhim mi trng mi c nghin cu nhiu vo cui thp k 90 vi cc chng trnh, cc ti Nh nc: - ti KHCN 02- 04 (A,B) giai on 1996- 2000 do GS L Vn Nhng ch tr x l ph thi hu c rn (l ma, v c ph) bng cng ngh sinh hc chng nhim mi trng - ti cp b: B 99-32-46; B 001- 32- 09 giai on 1999- 2001 do PGS Nguyn Xun Thnh ch tr x l ph thi mn ma, bn ma bng cng ngh vi sinh thnh phn hu c bn cho cy ma ng - ti cp Tng cng ty: X l ph thi ca nh my ng bng cng ngh sinh hc do PGS Nguyn Xun Thnh, PGS Nguyn nh Mnh phi hp vi tng cng ty ma ng Vit Nam, tng cng ty ma ng Lam Sn - Thanh Ha thnh phn hu c bn cho cy trng 3

- ti Phn loi rc thi sinh hot v ti ch rc thi hu c bng cng ngh vi sinh thnh phn hu c bn cho cy trng do PGS o Chu Thu ch tr thc hin ti trng i hc Nng nghip I - H Ni 2001 - 2002 - Thu gom phn loi rc thi hu c ti mt s th x, thnh ph ln Vit Nam v ang c trin khai do Cng ty v sinh Mi trng th chu trch nhim. H Ni c nhng D n th nghim thu gom v phn loi rc thi ti mt s x, phng (Cng ty v sinh mi trng Cu Din; x Gia Thy, trng HNN I H Ni). Hin nay vi s gip ca cc chuyn gia, cc nh khoa hc c mt s c s l cng ty hay HTX t chc sn xut phn bn t nguyn liu cht hu c bng cng ngh vi sinh nh: Cc x nghip ch bin rc thi, cng ty sn xut phn hu c vi sinh sng Gianh, cng ty Tin Nng thnh ph Thanh Ha sn xut phn vi sinh, HTX Gia Thu - H Ni , cc x nghip ca cc nh my ng thuc tng cng ty ma ng Vit Nam. Nhn chung kt qu nghin cu ca cc ti, cc d n cho thy c nhiu trin vng tt, gp phn vo vic x l ph thi cng nng nghip chng nhim mi trng. Tuy nhin, nhng c s sn xut ch bin ny cn manh mn. c bit cho thy trong quy trnh cng ngh x l ph thi cn gp rt nhiu kh khn do cha phn loi rc thi, cn ln qu nhiu tp cht rn, m trong cng ngh cha th gii quyt c. Nhng ti c thc hin trong nm qua cha tp trung nhiu vo khu nghin cu phn loi rc thi sinh hot, cha c quy trnh x l rc thi sinh hot khu gia nh v cng ng, cha tuyn truyn su rng cho ngi dn hiu r nhng tc hi ca rc thi sinh hot, dn n cha c thc v phn loi rc thi. Chnh v vy cha tit kim c cng lao ng, gy nhiu kh khn v tn km trong cng tc x l ph thi. Cc c s x l rc thi, ch bin thnh phn hu c theo cng ngh tin tin nhng vi quy m nh, thch hp cho c s sn xut cp x vng nng thn cha c ch trng ng mc, mi mang tnh cht t pht mt s ni v vy hin tng nhim nng thn, mt cnh quan mi trng do vic vt rc ba bi ngy cng gia tng v thc s l vn bc xc hin nay Vic x l rc thi hu c v ti ch thnh phn hu c bn cho rau ng gp thit thc cho vng sn xut rau sch ca cc vng ven trong nhng nm qua cn cha c cp n. 3. Danh mc cc cng trnh nghin cu c lin quan: 1. ti cp Nh nc: 52D01- 03; KC 08- 01; KC 08- 20; KHCN 02- 04; KHCN 02- 06 2. ti cp B : B 99- 32- 46; B 001- 32 - 09 3. ti nhim v HTQT v KHCNMT vi Italy ( 2003-2005 )

II. phng php nghin cu

1. Phng php gio dc - truyn thng khuyn co cng ng trong thu gom rc hu c thng qua vic t chc lp hc, tp hun, tuyn truyn qung co, bng zn, t ri. 2. Phng php iu tra nhanh nng thn (RRA) v phng php iu tra c s tham gia ca ngi dn (PRA) 3. ng dng cng ngh vi sinh rc thi hu c ca nhm nghin cu trong pha 1 (b mn vi sinh vt - trng HNN I kt hp vi chuyn gia Italy v o theo phng php bn hiu kh c tham kho quy trnh ca ti KHCN 02- 04; B 99- 32- 46; KHCN 02- 06) 4. Phng php phn tch cht lng phn hu c sinh hc ti b mn Th nhng Nng ho - trng HNN I kt hp vi chuyn gia Italy. 5. Phng php cng tham gia th nghim bn phn hu c cho sn xut rau sch (gia cn b nghin cu ca trng HNN I v nng dn trng rau vng ngoi thnh H Ni) theo quy trnh sn xut rau sch ca s nng nghip & PTNT H Ni v B NN & PTNT 2000.
iII. Ni dung nghin cu chnh ca ti

1. Mc tiu nghin cu: Tuyn truyn hng dn cng ng khu dn c lng x c thc v thi quen thu gom phn loi rc thi hu c sinh hot ti ngun nhm gim nhim mi trng khu dn sinh v to ngun hu c cho sn xut phn hu c sinh hc. Nghin cu v ng dng quy trnh x l rc thi v ph thi nng nghip bng cng ngh vi sinh bn hi kh nhm sn xut c phn hu c sinh hc an ton, c cht lng i vi cc loi cy trng ph hp vi iu kin v quy m cp thn x. Xy dng cc th nghim ng rung s dng phn hu c sinh hc cho rau nhm gp phn khuyn co ngi nng dn thy r tc dng ca phn hu c sinh hc v cng tham gia sn xut loi phn ny phc v nng nghip an ton v bn vng. 2. Hot ng nghin cu ti: ti c chia thnh 3 ti nhnh tho mn mc tiu nghin cu: Tuyn truyn, hng dn cng ng thu gom v phn loi rc sinh hot hu c v ph thi nng nghip lm vt liu sn xut phn hu c Nghin cu m hnh sn xut phn hu c sinh hc t rc sinh hot hu c v ph thi nng nghip theo quy trnh phn bng cng ngh vi sinh bn hi kh Th nghim ng rung bn phn hu c sinh hc cho 3 loi rau (n l, qu, c) Cc hot ng khc lin quan n ni dung chnh ca ti + T chc cc lp tp hun chuyn giao tin b k thut n cng ng + T chc cc cuc hp, hi tho trao i khoa hc trong nc v Quc t + o to c i ng cn b theo cc ni dung ca ti nghin cu 5

Iv. Cc kt qu nghin cu

hon thnh y ni dung nghin cu ca 3 ti nhnh 1. ti nhnh 1: Tuyn truyn hng dn cng ng phn loi rc thi sinh hot hu c v ph thi nng nghip Cn b nghin cu: PGS.TS. Nguyn Trng Sn, TS Nguyn ch Tn, PGS.TS. o Chu Thu, KS Phm Quang Vit, KS V Th Len, KS. L Anh Tng 1.1 Ni dung nghin cu chnh: T chc gio dc, tuyn truyn, vn ng cc h gia nh ti khu vc nghin cu thu gom v phn loi rc thi sinh hot hu c ti gia nh T chc kim tra, gim st hot ng thu gom v phn loi rc thi T chc vn chuyn rc hu c n nh phn T chc lp tp hun v phng php thu gom, phn loi rc thi sinh hot hu c ti gia nh v khu dn c 1.2 Tm tt kt qu nghin cu: 1.2.1 Kt qu tnh hnh thu gom, phn loi rc thi * Tnh hnh thu gom, phn loi rc khu dn c I-khu 16 h v ng F trng i hc Nng nghip I
99,9

100,0 99,5 99,0 T l rc hu c (%) 98,5 98,0 97,5 97,0 96,5 96,0 95,5 95,0 Tun 1 Tun 2 98,6 99,0

99,7

Ghi ch: Cc h gia nh u tham gia phn loi rc tt, t l rc hu c cc tun t >95,0%. Do vy chn 95,0% l gi tr nh nht
Tun 3 Tun 4

th 1- T l rc hu c khu I

+ V lng rc hu c sinh hot trung bnh ca mt ngi/ mt ngy: Lng rc hu c nhiu hay t ph thuc vo nhu cu sinh hot theo tng ngy mi h gia nh. Do vy, lng rc hu c sinh hot ca mt ngi/mt ngy l khc nhau cc tun. Ch tiu ny t cao nht tun 3 (0,35 kg) v t thp nht tun 1 (0,33 kg). Trung bnh lng rc hu c ca mt ngi/mt ngy khu I l 0,34 kg. 6

+ T l rc hu c thu c ( th 1): Vic phn loi rc hu c sinh hot khng tt s nh hng n t l rc hu c-lm nguyn liu quan trng cho vic sn xut phn hu c vi sinh. tun th nht t l rc hu c cho gi tr thp nht (98,6%) v ch tiu ny tng dn cc tun sau nhng cha t 100%. Trung bnh t l rc hu c khu I t 99,3%. *Tnh hnh thu gom, phn loi rc khu dn c II-ng T trng HNN I

100,0 99,0 98,0 T l rc hu c (% ) 97,0 96,0 95,0 94,0 93,0 92,0 91,0 90,0 Tun 1 Tun 2 93,0 96,8

98,9

99,6

Ghi ch: khu II t l rc hu c ca cc tun t >90,0%. Do vy chn 90,0% l gi tr nh nht

Tun 3

Tun 4

th 2- T l rc hu c khu II

+ T l rc hu c khu II ( th 2): th 2 cho thy ch tiu v t l rc hu c cng khc nhau cc tun. tun th nht, do ngi dn cha c thi quen phn loi rc nn t l rc hu c thu c cn thp (93%). Sau khi c cn b chng trnh thng xuyn i kim tra v nhc nh th t l rc tng ln v t cao nht tun th t (99,6%). Trung bnh t l rc hu c ca khu II t 97,1%. Tnh hnh thu gom, phn loi rc khu III-ng S trng HNNI + Lng rc hu c trung bnh ca mt ngi/mt ngy mi tun l khc nhau. tun th hai cho kt qu cao nht ( 0,34 kg) v thp nht tun th nht (0,29 kg). Trung bnh lng rc hu c khu III ca mt ngi/mt ngy l 0,32 kg. + T l rc hu c: Cng nh khu vc I, II, t l rc khu vc III ( th 3) thp nht tun th nht (92,2%), ch tiu ny c xu hng tng dn cc tun sau. Trung bnh t l rc hu c khu III t (96,5%).

100,0 99,0 98,0 T l rc hu c (%) 97,0 96,0 95,0 94,0 93,0 92,0 91,0 90,0 Tun 1 Tun 2 Tun 3 92,2 96,5 98,2

99,3

Ghi ch: Trung bnh t l rc hu c cc tun t > 90,0%. Do vy chn 90,0% l gi tr nh nht

Tun 4

th 3-T l rc hu c khu III

Tnh hnh thu gom, phn loi rc 3 khu: - Lng rc hu c tng khu khng chnh lch nhau nhiu, mi ngi dn trung bnh thi ra mt ngy dao ng l 0,32-0,35 kg rc hu c sinh hot. - V t l rc hu c: khu I-khu 16 h v ng F, ngi dn c thc phn loi rc cao. a s ngi dn trong khu thng mang rc ra khi c ngi i thu rc v t l rc hu c gn nh t 100%. Mt s t h gia nh, khng c nh thi im ngi i thu rc nn h rc ngoi ng nhng lng rc hu c ny vn c h phn loi tt. Do vy, t l rc hu c khu I l cao nht (99,3%) trong ba khu ( th 4). Cn khu II v khu III, lc u ngi dn do cha thy c mc ch v tm quan trng ca vic phn loi rc nn rc hu c c phn loi vn b ln rc v c. Nhng sau khi c chng ti thng xuyn i kim tra, nhc nh cng nh trnh by mc ch ca vic phn loi rc th t l rc hu c tng ln r rt. 1.2.2 Cc hot ng phc v cho cng tc tuyn truyn cng ng t chc cc cuc hp tuyn truyn, pht ng s cng tham gia thu gom, phn loi rc thi ca cng ng khu dn c im nghin cu Thit k, in n cc t di, p phch tuyn truyn hng dn cng ng t chc cc lp tp hun v ti liu tp hun hng dn cng ng thu gom, phn loi rc thi ti khu dn c Thnh lp i sinh vin tnh nguyn ca trng HNNI v i x vin HTX NN ng X cng cn b nghin cu ca Trung tm thng xuyn n cc gia nh tuyn truyn nhc nh, gim st v cng phn loi rc thi, chhuyn ch rc n trm phn. 8

2. ti nhnh 2. Nghin cu m hnh sn xut phn hu c sinh hc theo quy trnh phn bng cng ngh vi sinh bn hiu kh Cn b nghin cu: PGS.TS. Nguyn Xun Thnh, TS. Nguyn Hi, Th.S. Nguyn Th Minh, ThS. L Th Hng Xun, KS Phm Quang Vit, ThS. Trng Th Ton Sinh Vin Tt Nghip: L Anh Tng, V Th Len, Nguyn Quang Vinh, Nguyn Th Hng, Nguyn nh Cng, H Vn Khanh 2.1 Ni dung nghin cu chnh: Sn xut ch phm vi sinh vt x l rc thi hu c v ph thi nng nghip thnh phn hu c sinh hc. Nghin cu v th nghim quy trnh x l rc thi sinh hot hu c c phn loi theo cng ngh vi sinh bn hi kh. Phn tch, nh gi cht lng phn hu c sinh hc sau khi rc thi v ph thi nng nghip. 2.2 Tm tt kt qu nghin cu 2.2.1 Sn xut ch phm vi sinh Thu thp v tuyn chn cc chng ging VSV c kh nng phn gii cht hu c N1 N2 N3 N4 N5 N6 VK1 VK2 VK3 VK4 VK5 VK6 XK1 XK2 XK3 Phn gii Xenlulo Phn gii Xenlulo Phn gii Tinh bt Phn gii Tinh bt Phn gii Prtin Phn gii Prtin Phn gii Xenlulo Phn gii Xenlulo Phn gii Tinh bt Phn gii Tinh bt Phn gii Prtin Phn gii Prtin Phn gii Xenlulo Phn gii Xenlulo Phn gii Tinh bt B mn NH - VSV B mn NH - VSV B mn NH - VSV B mn NH - VSV B mn NH - VSV B mn NH - VSV B mn NH - VSV B mn NH - VSV B mn NH - VSV B mn NH - VSV B mn NH - VSV B mn NH - VSV B mn NH - VSV B mn NH - VSV B mn NH - VSV

Cc c tnh sinh hc ca cc chng VSV c tuyn chn

Kch thc khn lc sau5 ngy nui cy (cm)

Chng Thi gian VSV mc (gi) N1 N2 N3 N4 N5 N6 VK1 VK2 VK3 VK4 VK5 VK6 XK1 XK2 XK3 38 36 45 60 72 36 72 20 60 26 48 50 72 36 48

Khong thch ng pH 4-9 4-8 5-9 5-8 5-8 4-9 5-8 5-9 4-7 5-8 5-8 4-9 5-8 4-9 4-8

Kh nng khng khng sinh

Khong nhit thch ng (0C) 25 - 42 35 - 55 25 - 42 28 - 35 28 - 42 25 - 42 28 - 42 25 - 50 25 - 42 25 - 42 25 - 50 25 - 42 28-35 28 - 50 35 - 55

3,0 3,5 4,0 1,3 2,0 2,5 0,5 1,1 0,4 0,9 1,2 1,0 0,5 1,2 1,0

300-1000 300-800 300-1000 300-800 300-500 300-1000 300-800 300-1000 300-500 300-1000 300-800 300-1000 300-500 300-1000 300-800

Ghi ch: 300, 500, 800, 1000 l cc nng Streptomyxin/1 lil mi trng nui cy.

Sn xut ch phm vi sinh vt t cc t hp VSV tuyn chn - Ging Vi sinh vt: Ging Vi sinh vt c nhn trn mi trng c i vi (Nm + X khun), i vi Vi khun c nhn trn mi trng dch th trn my lc 150 vng/pht (48-72 gi tu tng chng). - Cht mang: Cht mang l mi trng VSV sng, tn ti v pht trin trong mt thi gian nht nh. Cht mang c chng ti s dng l hn hp cht hu c gm cm tru, go, mn ca, than bn v mt s ph gia. Hn hp cht mang phi c tit trng 1210C qua 1 gi, sau ngui v tin hnh sn xut ch phm VSV c thc hin theo s 1.

10

Kt qu phn tch mt s ch tiu dinh dng trong cht mang. Ch tiu phn tch xp m OM pHKCl N P2O5 K2 O P2O5 d tiu K2O d tiu % % % mg/100g cht mang mg/100g cht mang n v tnh % % % Kt qu phn tch 67,9 37,3 23,5 7,0 1,09 0,72 5,6 29,6 33,4

S 1: Quy trnh sn xut ch phm vi sinh vt dng x l ph thi hu c

Chng ging VSV

Nhm I (Vi khun)

Nhm II (nm, x khun)

Tng chng c nhn sinh kh ring r dng dch th trong 48 gi trn my lc 150 vng/pht
Hn hp cht mang (gm mn ca, cm go) x l tit trng 1210C trong vng 30 pht, c b sung cht ph gia.

Tng chng c nhn sinh khi ring r dng khun lc bo t trn mi trng c trong vng 120 gi.

Phi trn sinh khi trong vng 1 tun

Ch phm vi sinh vt dng lng (Dch th)

Ch phm Nm, X khun dng cht mang

em x l rc thi

11

2.2.2 nh gi hiu qu x l cht thi hu c sinh hot v ph thi nng nghip ca ch phm VSV. Tin hnh x l rc thi hu c v ph thi nng nghip v nh gi hiu qu ca chng qua 5 cng thc th nghim c b tr nh sau: CT1: i chng (khng x l ch phm VSV) CT2: X l ch phm VSV1 CT3: X l ch phm VSV2 CT4: X l ch phm VSV3 CT5: X l ch phm VSV4 Th nghim x l rc thi hu c c thc hin theo phng php bn hi kh khng o trn vi quy m nh. Rc thi sinh hot hu c v ph thi nng nghip c a vo trong b , c mi lp ph thi khong 30 - 40 cm ta phun u 1 lt dung dch ch phm vi sinh vt, c x l tng lp nh vy n khi ph thi y b th dng bn ao trt kn nn trn b mt ca b , vi thi gian l 60 ngy. Trong qu trnh chng ti tin hnh phn tch cc ch tiu l, ho hc v VSV trong ng . Phn tch hiu qu ca ch phm VSV trong qu trnh x l ph thi hu c
Ch tiu phn tch pHKCl m t xp OM N P2O5ts K2Ots P2O5dt K2Otr VKTS Nm VKPGX XK % % % % % % mg/100g mg/100g x10 t bo x10 t bo x10 t bo x10 t bo
4 5 6 7

Sau 30 ngy n v CT1 7,6 68,2 45,3 16,7 0,12 0,35 0,27 112,8 45,7 24,6 19,4 7,3 3,9 CT2 7,7 65,4 57,1 20,8 0,23 0,5 0,4 71,1 48,2 37,5 13,2 7,1 CT3 7,7 67,6 58,6 22,0 0,37 0,57 0,45 72,9 50,3 40,2 13,8 7,9 CT4 7,8 65,9 54,8 21,1 0,25 0,53 0,42 68,7 47,2 35,6 12,6 7,4 CT5 7,6 68,3 59,3 23,8 0,39 0,60 0,47 74,9 53,1 39,2 12,9 7,5 CT1 7,8 40 56 19,3 0,25 0,42 0,31 67,7 30,2 22,8 17,2 11,7

Sau 60 ngy CT2 8,1 32,5 71,3 28,3 0,67 0,95 0,76 CT3 8,2 72,5 CT4 8,0 CT5 8,1

30,7 33,1 30,4 71,9 74,2 30,1 27,9 29,5 0,71 0,62 0,69 0,97 0,94 0,99 0,78 0,75 0,81

245,3 250,5 249,1 252,7 175,9 518,0 527,2 523,3 529,5 142,5 146,9 141,2 150,0 95,1 35,6 41,3 25,9 97,1 94,8 97,9 37,8 36,2 39,2 40,9 39,7 42,5 30,5 28,6 31,7

Nhn xt: - V cc ch tiu dinh dng trong ng : Nhn chung hm lng cc cht dinh dng trong ng tng dn theo thi gian , nht l cc cht dinh dng d tiu.

12

- cng thc c x l VSV hm lng cc cht dinh dng lun lun cho cao hn cc cng thc i chng c th: Sau 60 ngy : Hm lng OM (%) t cao nht l CT3 (OM=30,1%), cho thp nht l CT2 (OM=28,3%). Hm lng m tng s (N%) t cao nht l CT3 (N=0,71%), cho thp nht l CT4(N=0,62%). Hm lng ln tng s (P2O5%) t cao nht l CT5 (P2O5=0,99%), cho thp nht l CT4 (P2O5=0,62%). Hm lng kali tng s (K2O%) t cao nht l CT5 (K2O=0,71%), cho thp nht l CT4 (K2O =0,75%). Hm lng P2O5 d tiu v K2O trao i cho gi tr cao nht CT5 (P2O5 = 529,5 mg/100g phn, K2O = 150,0 mg/100g phn) v cho kt qu thp nht CT2 (P2O5 = 518,0 mg/100g phn), CT4 (K2O = 141,2 mg/100g phn). - V mt VSV trong ng : cng thc x l VSV cho s lng ca 5 nhm VSV c phn tch lun lun cao hn cng thc i chng v t cao nht sau 60 ngy , tr nm tng s t cc t ch sau 30 ngy . C th VKTS t 94,8 97,9 x 107TB/1g (sau 60 ngy ), Nm t 37,5 - 40,2 x 106 bo t/1g; VKPGX t 39,7 - 42,5 x 105 TB/1g; x khun t 25,9 - 31,7 x 104 TB/1g. Nh vy, tt c cc cng thc c x l VSV u cho hiu qu cao trong qu trnh x l ph thi hu c. Trong , nibt c 2 loi ch phm VSV c to ra t t hp 2 (hn hp Vi khun) v t hp 4 (hn hp Vi khun + x khun + nm). T , ta c th la chn hai t hp VSV ny lm ch phm x l ph thi hu c Kt lun: 1. T b ging ca B mn Nng ho - Vi sinh vt, Khoa t & Mi trng, Trng i hc Nng nghip I H Ni thu thp v tuyn chn c 15 chng ging VSV c kh nng phn gii cht hu c a nh gi cc c tnh sinh hc. 2. T 15 chng ging VSV trn, tuyn chn c 10 chng, y l nhng chng c c tnh sinh hc tt nht (tc mc nhanh, ng knh khun lc ln, kh nng thch ng pH rng, kh nng cnh tranh ln v u th hin hot tnh enzim mnh). Ngoi ra cc chng ny cn pht trin mnh khong nhit cao t 35 - 55oC, nn rt thch hp vi nhit ca b rc thi. Cc chng VSV c tuyn chn bao gm: 4 chng Nm: N1, N2, N3, N6. 4 chng Vi khun: VK2, VK4, VK5, VK6. 2 X khun: XK2, XK3. 3. Trong 4 loi ch phm VSV c to ra th ch phm VSV2 v ch phm VSV 4 l t hp ca (hn hp Nm + hn hp Vi khun + hn hp X khun) cho hiu qu x l rc thi hu c sinh hot v ph thi nng nghip cao hn c. 4. T cc kt qu nghin cu chng ti nhn thy trong 4 t hp VSV c tuyn chn th c 2 t hp t ra chim u th hn, chng cho hiu qu x l rc thi v ph thi nng nghip vt tri, l - T hp VSV1 l hn hp ca 4 chng vi khun: VK2, VK4, VK5, VK6. - T hp VSV2 l hn hp ca 10 chng (vi khun + nm + x khun) tuyn chn.

13

2.2.3 Xy dng quy trnh x l ph thi nng nghip v rc thi hu c sinh hot bng cng ngh vi sinh bn hiu kh A. Chun b nguyn liu Nguyn liu cn thit sn xut ra 1 tn phn hu c sinh hc t rc thi sinh hot gia nh hoc ph thi nng nghip theo phng php bn ho kh Cc nguyn liu dng ch bin - Rc thi hu c sinh hot hoc ph thi nng nghip - Nc - Ch phm vi sinh dng x l S lng 2-2,5 tn (khong 3 - 3,5m3) 250 300 lt 5 lt

B. Cc bc tin hnh Bc 1: Thu gom v phn loi rc thi sinh hot ti gia nh. Vic thu gom v la chn cc vt liu hu c (nh: cc phn loi b t rau, hoa, qu, thn cy, rm r, giy loi) vic phn loi cc ph thi sinh hot c tin hnh ngay ti gia nh trn c s c tp hun v phng php tuyn la

Bc 2: ph thi Ph thi hu c sau khi c tuyn chn t cc h gia nh c em tp trung n b . b , rc thi c o u ri dn tri theo tng lp khong 4050 cm, sau ti nc c ho ch phm vi sinh vt v nc g ng, ri li tip tc cht ln lp rc thi hu c khc v tip tc ti ch phm vi sinh vt kt hp g ng (tng lng ch phm VSV s dng phi trn khong 2/3 tng lng ch phm). Khi lng rc thi phi trn c cht dn cao so vi sc cha ca b ngi ta tin hnh trt b mt b bng mt lp bn ao mng khong 2- 3cm. Bc 3: Kim tra v duy tr m trong b Sau khi c khong 10 ngy ngi ta tin hnh ti ht lng ch phm cha VSV cn li. Sau phi thng xuyn gim st m v b sung nc cho b khi thy cn thit. Khong 20 hoc 30 ngy sau khi s c nc g t trong b chy ra h ga. Nc ny s c thu li ti ln b mt ca b kt hp vi nc ti duy tr m thch hp cho b . Sau khi khong 40 ngy th khng cn b sung thm nc vo b na m gi nguyn hin trng cho n khi kt thc qu trnh . Bc 4: Ch bin phn hu c sinh hc. - Sn phm phn hu c (sau khi ) c em hong kh trong iu kin sn phi c mi che. - Sau khi phi kh sn phm phn ngi ta tin hnh nghin v sng cc sn phm v thu c 2 loi sn phm theo kch thc th v mn. + Sn phm phn hu c dng th: c th phi em li hoc c dng bn lt trc tip ra rung cho cy trng. + Sn phm phn hu c dng mn: c ng vo bao em bn ngay cho cc loi cy trng hoc c phi trn b sung thm nhng dng vi sinh vt hu ch. 14

S 1: Quy trnh x l rc thi hu c sinh hot v ph thi nng nghip thnh phn hu c sinh hc theo kiu bn hiu kh Rc thi sinh hot v ph thi nng nghip

Phn loi

Rc v c

Rc hu c

Ch phm Vi sinh vt

Loi b khi vt liu ch bin

B Sau 50-60 ngy em phi

Nghin

sng

Phn hu c sinh hc dng th

Phn hu c sinh hc dng mn

Kim tra cht lng

ng bao, m s dng

15

C. Kt qu theo di, phn tch v nh gi cht lng phn (1) Din bin ca nhit ca ng trong b ch bin rc hu c Din bin nhit trong ng c xc nh hng tun (sau 7 ngy) cc mc su khc nhau ca b (30, 60 v 90cm). Din bin nhit ca b Thi gian (tun) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 su xc nh nhit (0C) Nhit khng kh 27 26 30 35 34 32 34 32 34 30 cm 29 50 49 46 44 40 37 34 34 60 cm 30 40 41 42 40 42 39 35 35 90 cm 30 40 40 40 39 39 39 37 36

(Ghi ch: Thi gian o: Thng 5 6 nm 2005) - Nhit trong ng tng mnh tun th nht sau khi so vi nht ngoi tri tt c cc mc su khc nhau. Sau mc nhit cao 40- 50OC tip tc c duy tr trong tun th hai v tun th ba ri sau c xu hng gim dn cc tun tip . n tun th 7 (khong 50 ngy sau khi ) nhit cc su gn nh khng bin ng v n tun th 8 th nht n nh gia cc tng v khng cn s khc bit ln so vi nhit ngoi tri. - Kt qu theo di nhit cng cho thy su 30 cm nhit lun cao hn so vi mc su 60 v 90 cm (trong sut giai on thi gian t tun u tin cho ti tun th t), iu ny chng t mc phn hy iu kin bn ho kh din ra rt mnh khong su ny. Trong khi nhit cc tng su 60 cm v 90 cm ca b nhit c chiu hng tng chm hn so vi tng trn giai on 4 tun u, nhng nhit cao y vn duy tr v gim chm cui tun th 6 v gim mnh tun th 7, iu ny cho thy qu trnh phn hy cht hu c nhng tng bn di trong iu kin ym kh din ra chm hn so vi cc tng trn ca ng v nu c o trn theo thi gian thch hp th qu trnh phn hy chc chn s din ra nhanh hn. 16

(2) Din bin pH trong b Thi gian (tun) 1 2 3 4 5 6 7 8 Ln 1 8,09 8,12 8,34 8,54 8,94 8,13 8,09 8,10 Ln 2 8,12 8,15 8,31 8,53 8,90 8,14 8,10 8,09 pH(H2O) Ln 3 8,12 8,12 8,31 8,53 8,92 8,12 8,09 8,09 Ln 4 8,13 8,15 8,34 8,53 8,89 8,14 8,11 8,11 Trung bnh 8.12 8.14 8.33 8.53 8.91 8.13 8.10 8.10

Qua xc nh din bin chua (pH) trong b cc v tr khc nhau theo thi gian kt qu xc nh bng 2 cho thy pH trong b lun mc trung tnh hay kim yu k t lc bt u cho n khi to ra thnh phm. Kt qu cc gi tr pH trong b lun t mc trung tnh v kim yu mt phn c lin quan n vic s dng cc vt liu kh mi Zeolit v vi bt phi trn vo rc thi trc khi em nhm to iu kin pH thch hp cho cc chng VSV phn hu hu c, tng hp mn v hn ch rui tp trung cc b s l. Vic s dng vi v cc ch phm zeolite cn nhm gip cho vic hnh thnh cc mui humat v fulvat canxi trong sn phm phn . D. Phn tch, nh gi cht lng phn . Thi gian phn tch Ch tiu pH (H2O) pH (KCl) OM% N% P2O5 % P2O5 d tiu K2O TS K2 O tiu C Humic% %
0.72 1.00 1.93

n v tnh

Thng 2/2004 8.47 8.02

Thng 3/2004 8.04 7.73 24.00 1.1 1.15 620.0 1.46 1460.0

Thng 5/2004 7.65 7.32 28.80 1.35 1.92 844.3 2.33 1046.9

Thng 1/2005 7.92 7.66 27.25 0.97 0.95 518.0 1.8 1650.0

Thng 10/2005 7.20 6.68 24.53 1.18 1.48 1.62 1008.8

% % %
mg/100g phn

26.53 0.98 0.35 432.0 1.44 1028.5

% d
mg/100g phn

17

Kt qu phn tch, nh gi cht lng v mt s tnh cht l, ho hc ca sn phm phn hu c c xc nh theo cc b cc thi im khc nhau (th hin bng 3) cho thy nhn chung cht lng cc sn phm phn u t tiu chun cho php (theo Tiu chun Vit Nam). Sn phm phn hu c c phn ng trung tnh pH 7,65- 8,47; hm lng OM% dao ng t 24.50-28.8% t cht lng l phn hu c tt theo tiu chun o lng Quc gia ( OM% .21% ). Cc cht dinh dng cho cy trng N% 0,981,35% t mc trung bnh, K2O%: 1,44- 2,33% mc t trung bnh n kh; Kali d tiu t c mc rt giu, P2O5% bin ng kh ln t trung bnh cho n giu; hm lng P2O5 d tiu cao. Lng ln d tiu cao hn cc t phn tch cc b thu vo cc thng 2, 3, 4/ 2004 c lin quan n vic bn b sung ln tecm phosphate trong qu trnh nhm to iu kin cho VSV hot ng mnh hn, cn ln phn tch thng 1/2005 chng ti khng s dng bin php bn b sung i vi ln. Ti b phn tch vo 5/ 2005, ngun nguyn liu s dng ch yu l cc sn phm ph bo ty, bo bng, c v rm, r kt hp vi rc, do vy, cho d khng b sung ln v kali song hm lng mt s cht dinh dng ca hai yu t ny vn t c mc kh cao so vi cc kt qu phn tch rc thi hu c sinh hot thng thng c b sung thm hai nguyn t ny. Kt qu phn tch mt s ch tiu mn ho theo cc mc thi gian khc nhau (kt qu phn tch ch tiu cht lng phn theo tiu chun EC ti phng phn tch sinh ho ca trng i hc Udine) Ch s Mu S mu TEC H 2O mn ho trong nc Rc
Mu phn sau 30 ngy Mu phn sau 60 ngy

Ch s mn ho (HI) 0.46 0.46 0.37 0.32 23.5 12.0 13.7 11.7 A445/ A665

TEC Na4P2O
7

Nhn xt

S5 S1

* *

0.32 0.17 0.25 0.22

4.12 2.16 2.05 1.36

2.19 2.19 2.74 2.23

Vt liu th Bn phn hu Bn phn hu Phn hu TB

S2** S3*

S4** 0.32 4.12 (*) Phn tch ln 1: Ngy 20/7/2004

0.46 23.5 2.19 Phn hu trit (**) Phn tch ln 2: Ngy 4/8/2004 18

 kim chng r mt s ch tiu nh gi mc mn ho ca phn theo tiu chun ca cng ng chu u (EC), chng ti tin hnh gi mu phn sang phn tch ti phng phn tch tiu chun ca i hc Udine- Italia xc nh v mt s ch tiu TEC (H2O), ch s mn ho trong nc v ch s mn ho HI theo tiu chun ca EC, kt qu (bng 4) ch ra cho thy c s khc bit r v mc phn hu theo thi gian cc giai on khc nhau v sn phm sau khi c nh gi l m bo t c tiu chun mc trung bnh n mc kh tt v qu trnh v kh nng mn ho i vi cc vt liu sau khi . Bc u nh gi hiu qu kinh t ca vic ch bin phn sinh hc t ngun rc thi hu c. Chi ph sn xut phn v phn hu c sinh hc (B c sc cha khong 18m3 tng ng 10 tn rc thi ti) n gi (ng) 10000 2000 2500 10000 20000 20000 25000 25000 25000 25000 25000 25000 20000 25000 7000 Thnh tin (ng) 500000 200000 125000 40000 20000 40000 100000 100000 100000 50000 8333 4167 20000 5000 7000 1.319.500

Stt

Chi ph sn xut

S lng 50 (lt) 100 (lt) 50 (chic) 4(cng) 1(cng) 2(cng) 4(cng) 4(cng) 4(cng) 2(cng) 2(chic) 1(chic) 1(i) 2(i) 2(i)

I. Vi sinh vt II. Nc g ng (hoc ng knh) III. Bao ng phn IV. Chi ph lao ng X l vi sinh vt Ph bn ln b mt b Duy tr m trong b (*) Phi phn hu c sinh hc Nghin phn hu c sinh hc Xng phn hu c sinh hc ng bao V. Xng/ 6b Co/ 6b Thng/ 1b ng/ 10b Gng tay/ 2b Tng chi

Dng c lao ng ( tnh khu hao)

19

Li xut thu c t b (ng)

Sn phm u ra Phn hu c dng mn Phn hu c dng th Tng thu

S lng (tn) 2,5 2,0

n gi (ng) 800.000 400.000

Thnh tin (ng) 2.000.000 800.000 2.800.000 1.480.500

Li = Tng thu Tng chi = 2.800.000 - 1.319.500

2.3 Kt Lun 1. Qua 3 nm nghin cu v th nghim ti xy dng c quy trnh cng ngh sinh hc bn hiu kh i vi rc thi hu c hot gia nh v ph thi nng nghip. T 16 b vi mi b 18m3 sn xut oc khong 20 tn phn hu c sinh hc mu en, ti, mn, d s dng bn cho cc loi cy cn: rau, cy n qu, hoa... 2. Cc mu phn oc ly nh k v c tin hnh phn tch ti cc phng th nghim Quc gia v Quc t. Kt qu phn tch, nh gi cht lng ca phn m bo v hm lng hu c cao (OM% t 24 n >28%) cht lng dinh dng ca phn t trung bnh n kh, t tiu chun l phn hu c c cht lng ca Vit Nam v mt s tiu chun nh gi v qa trnh mn ho ca EC. 3. Hiu qu kinh t ca vic sn xut phn hu c sinh hc t rc thi hu c sinh hot v ph thi nng nghip t mc thu khong 1.480.500 cho 1 b c sc cha vo khong 10 tn rc thi ti vi sn phm thu c khong 4,5 tn phn . V vy trong tng lai c th nhn rng quy trnh ch bin rc thi hu c trong thc tin va gii quyt tt c vn rc thi i vi mi trng v va to ra c mt lng phn hu c sinh hc cht lng tt gp phn cho hng sn xut nng nghip sch hu c ng thi em li thu nhp cho ngi sn xut phn.

20

3. ti nhnh 3. Th nghim ng rung bn phn hu c sinh hc cho rau Cn b nghin cu : KS . Nghim Th Bch H, ThS. Trnh Th Mai Dung, KS Trn Th Thim, V Th Len, Ch nhim HTX ng X: Nguyn Th Hip Sinh vin tt nghip: ng Hi Nam, Nguyn Thanh Sn, Mai Th Xun, Phm Quang Hng 3.1 Ni dung nghin cu chnh: Xy dng 6 th nghim bn phn sinh hc cho 3 loi rau ( n l, n qu v n c) trn ng rung khu sn xut rau an ton ca trng HNN I v x ng X, huyn Gia Lm, H Ni. So snh, nh gi tc dng vic bn phn hu c sinh hc i vi sinh trng, cht lng ca rau v hiu qu mi trng, hiu qu kinh t ca loi phn hu c ny T chc cc lp tp hun, ti liu tp hun v tham quan u b gip cng ng tip thu tin b k thut s dng phn hu c sinh hc bn cho cc loi rau. 3.2 Tm tt kt qu nghin cu: 3.2.1 Kt qu cc thc nghim ng rung ti thc hin c 6 th nghim bn phn hu c sinh hc t rc thi hu c v ph thi nng nghip do ti nhnh 2 sn xut cho cc loi rau n l, n qu, n c 2 v ng Xun v Xun H t 2003- 2005 Ti khu sn xut rau an ton ca trng HNNI v ca x ng X, Gia Lm, H Ni: C chua Red Champion ca M Bp ci NS1 Cross v KK Cross ca Nht C rt ca Nht u a Trung Quc a. Cng thc th nghim v ng Xun: cho c chua, bp ci v c rt - CT1: (C) 120kg N/90 N +90 kg P2O5 +140 kg K2O - CT2: C + 25 T/ha phn chung - CT3 : C + 25 T/ha phn hu c sinh hc ch bin t rc thi sinh hot -- CT4: C + 8,33 T/ha phn hu c vi sinh (ch bin t rc thi sinh hot + ch phm vi sinh vt sau HCVS ) (1) Rau bp ci nh hng ca phn HC sinh hc n ng thi tng trng ng knh bp ci ng knh bp (cm) -Ti ng ng knh bp (cm) -Ti Ngy theo X Trng di CT1 CT2 CT3 CT4 CT1 CT2 CT3 CT4 16/11 6,53 7,44 7,7 7,29 23/11 14,50 16,60 15,70 15,20 8,20 10,35 8,95 9,55 30/11 18,80 20,0 19,30 19,90 12,63 15,10 14,23 13,60 7/12 21,30 22,06 22,10 22,38 15,8 16,05 17,7 16,3 14/12 22,27 23,97 24,23 24,17 17,93 18,85 20,14 19,80

21

 th 3a. nh hng ca phn HCSH n ng knh bp(cm) ti ng X

n g k n h b p (cm ) 30 25 20 15 10 5 0 16/11 23/11 30/11 7/12 14/12 Ngy theo di

th 3b. nh hng ca phn HCSH n ng knh bp(cm) ti Trng

n g k n h b p (c m ) 25 20 CT1 15 10 5 0 16/11 23/11 30/11 7/12 14/12 Ngy theo di CT2 CT3 CT4

CT1 CT2 CT3 CT4

Nhn xt: Trn c hai thc nghim, cng thc 3 bn km thm phn hu c sinh hc lm tng ng knh bp ci r hn cc cng thc khc, l trong phn c cc men vi sinh gip ho cy hp ph dinh dng tt hn nh hng ca phn hu c sinh hc n cc yu t cu thnh nng sut v nng sut thc thu Ti X ng X Cng thc CT1 CT2 CT3 CT4 Khi lng ton cy (kg) 2,78 3,07 3,43 3,19 Khi lng bp cun (kg) 1,92 2,19 2,45 2,21 T l thng phm (%) 69,06 71,34 71,43 69,28 Nng sut/ (30m2)(k g) 130,56 151,11 166,6 150,28 Nng sut l thuyt (T/ha) 46,08 52,56 58,8 52,30 Nng sut thc thu (T/ha) 43,52 50,37 55,53 50,09
CV=4,0% LSD0,05=3,94

Ti trng HNN I Cng thc CT1 CT2 CT3 CT4 Khi lng ton cy (kg) 1,92 2,15 2,42 2,18 Khi T l lng bp thng cun (kg) phm (%) 1,35 1,55 1,8 1,59 70,31 72,09 74,38 72,93 22 Nng sut/ 30m2 (kg) 86,4 106, 95 122,4 108,12 Nng sut Nng sut l thuyt thc thu (T/ha) (T/ha) 32,4 37,2 43,2 38,16 28,8 35,65 40,09 36,04

 th 4 a. nh hng ca phn HCSH n NSTT ti ng X

Nng sut thc thu (T/ha) 60 50.37 50 40 30 20 10 0 CT1 CT2 CT3 CT4 Cng thc 43.52 55.53 50.09

th 4 b. nh hng ca phn HCSH n NSTT ti Trng

60 Nng sut thc thu 50 (T/ha) 40 30 20 28.80 10 0 CT1 CT2 CT3 CT4 Cng thc 35.65 40.09 36.04

Nhn xt - Cng thc bn phn HCSH c cc ch tiu quyt nh n nng sut nh khi lng ton cy (X:3,43 kg; Tr: 2,42 kg), khi lng bp cun (X:2,45 kg ; Tr: 1,8kg) v t l thng phm (X:71,43 %; Tr: 74,38%) l cao nht. - V nng sut thc thu, cc cng thc c bn phn hu c u vt cng thc bn phn ho hc t 6,85-12,01 T/ha (X); 6,86-11,29 T/ha (Trng). Cng thc bn phn hu c sinh hc c nng sut cao nht t 55,53 T/ha (X); 40,09 T/ha (Trng), thp nht l cng thc C (X: 43,52T/ha; Tr:28,80 T/ha). Kt qu trn khng nh rt r vai tr ca phn hu c i vi loi rau n l v c bit nu dng phn hu c sinh hc ch bin t rc thi hu c cng s rt tt. iu c ngha phn HCSH c th thay th c phn chung v cng khng nht thit phi tip tc x l phn HCSH thnh dng phn HCVS i vi sn xut rau n l nh bp ci. (2) C chua nh hng ca phn hu c sinh hc n tnh chng chu bnh ca cy T l cy b Mc nhim Cng thc virus bnh (%) bnh sng mai CT1 13,82 ++ CT2 15,74 + CT3 14,55 + CT4 13,62 + Ghi ch : + Mc hi nh; ++ Mc hi trung bnh Kt qu theo di ch tiu v bnh gy hi trong iu kin thc nghim cho thy, thi tit v Thu ng tng i thun li cho cy c chua sinh trng v pht 23

trin. Mc d cui v thu hoch qu c xut hin bnh sng mai v bnh virus, song mc nh hng l khng ng k n nng sut c chua. cc cng thc bn phn hu c, mc nhim bnh sng mai mc nh (+) hn so vi cng thc bn n thun phn ho hc. T l mc bnh virus cng thc bn phn HCVS thp nht (13,62%), l do cc chng vi sinh vt phi trn vi phn ch bin t rc thi hu c sinh hot bn cho cy c tc dng kch thch s pht trin, tng sc khng nh hng ca phn HC SH n mt s ch tiu nh gi cht lng c chua NO3Axit tng ng TS Cht kh mg/kg s % % % CT1 57,49 38,1 0,25 2,88 5,68 CT2 56,32 51,4 0,33 3,32 5,69 CT3 60,55 63,3 0,30 2,79 5,72 CT4 60,72 43,5 0,34 3,44 5,85 (* Phn tch ti phng th nghim JIKA-HNNI) Phn HCVS cho cht lng c chua cao nht th hin qua mt s ch tiu nh vitamin C, axit tng s, ng tng s v hm lng cht kh; sau l cng thc bn phn HCSH; thp nht l cng thc bn phn ho hc Hm lng N03- c chua khi bn phn HCSH cng kh thp, m bo tiu chun rau an ton. Cng thc Vit C Hiu qu kinh t khi s dng phn hu c sinh hc bn cho c chua Ti ng X: Cng thc CT1 CT2 CT3 CT4 Cng thc Nng sut thc thu T/ha 43.39 58.15 61.65 58.79 % 100% 134.02 142.08 135.49 Hiu qu kinh t (1000/ha) Tng chi Tng chi Thu Li ph ph nhp thun 53324.44 65091.6 11767.16 8000 61324.44 87223.5 25899.06 8000 61324.44 92470.95 31146.56 4800 58124.44 88182 30057.56

Ti trng HNN I Nng sut thc thu Hiu qu kinh t (1000/ha) Tng chi Tng chi Li ph ph Thu nhp thun 53324.44 56500.12 3175.68 8000 61324.44 70262.1 8937.66 8000 61324.44 78732.825 17408.38 4800 58124.44 74850.52 16726.08 l500/kg c chua 24

T/ha % CT1 35.61 100% CT2 44.46 128.85 CT3 50.07 140.61 CT4 47.50 133.39 *Theo gi bn trn th trng

Hiu qu kinh t (Li thun) bng tng s tin thu nhp c tr i tng s tin phi chi ph trn mt n v din tch. Mc d cc cng thc c bn phn hu c, chi ph u t cao hn cng thc ch s dng n thun phn ho hc t 4800000-8000000, nhng li thun thu c cng cao hn t 14.131.900-19.379.400 /ha (ng X), Trng t 5.761.980-14.232.700 /ha do nng sut thc thu tng ng k.. 2 a im thc nghim, cng thc bn phn hu c sinh hc thu c li thun cao nht (X: 31.146.560 /ha; Trng: 17.408.380 /ha ) v cao hn cng thc bn phn chung (X: 25.899.060/ha; Trng: 8.937.660/ha) t 5.247. 500 /ha (X) n 8.470.720/ha (Trng)- mc u t chi ph cho 2 cng thc ny l bng nhau, hiu qu kinh t thp nht l cng thc bn phn ho hc (C): Ti ng X l 11.767.160 /ha, Trng l 3.175.680 /ha (3) Cy C rt nh hng ca phn hu c sinh hc n ng thi tng trng chiu di c v ng knh c (cm/7ngy) Ngy theo di 11/1 18/1 25/1 1/2 8/2 15/2 22/2 Ch tiu theo di Chiu di c (cm) CT1 5.85 6.55 7.45 8.35 10.68 12.58 12.68 CT2 6.53 7.21 7.91 8.9 11.51 14.01 14.17 CT3 6.47 7.36 8.12 9.09 11.93 14.33 14.43 CT4 5.93 6.81 7.63 8.53 11.13 13.54 13.61 CT1 1.42 1.52 1.73 1.98 2.28 2.50 2.52 ng knh c (cm) CT2 1.69 1.79 1.99 2.25 2.45 2.76 2.79 CT3 1.71 1.80 2.01 2.27 2.57 2.91 2.95 CT4 1.58 1.66 1.86 2.28 2.41 2.76 2.81

th 2a. nh hng ca phn HCSH n chiu di c

16 14 ng knh c (cm) 12 10 8 6 4 2 0 11/1 18/1 25/1 1/2 8/2 15/2 22/2 Ngy theo di
CT1 CT2 CT3 CT4

th 2b. nh hng ca phn HCSH n ng knh c

ng knh c (cm) 3.5 3 2.5 2 1.5 1 0.5 0
11/1 18/1 25/1 1/2 8/2 15/2 22/2
CT1 CT2 CT3 CT4

Ngy theo di

25

Nhn xt: Ch tiu ny t cao nht ti cng thc bn phn HCSH (chiu di c: 14,43cm; ng knh c: 2,95cm), cng thc bn phn chung c chiu di c l 14,17 cm; ng knh c: 2,79cm. Kt qu ny khng nh phn hu c sinh hc c tc dng lm cho t ti xp, thong kh gip b r c pht trin mnh nn ht c nhiu cht dinh dng, thc y tng trng v chiu di c v ng knh c cao hn bn phn chung v tng ng k so vi cng thc ch bn phn ho hc. nh hng ca phn hu c sinh hc n cc yu t cu thnh nng sut v nng sut thc thu (T/ha) Nng sut thc thu ngoi ph thuc vo 2 ch tiu ng knh c v chiu di c th khi lng c cng l mt trong nhng ch tiu quan trng quyt nh n nng sut c. Khi lng trung bnh c cng ln th nng sut thu t c cng cao. Kt qu c th hin bng 4 v th 3. Bng 4. nh hng ca phn hu c sinh hc n cc yu t cu thnh nng sut v nng sut thc thu Cng thc CT1 CT2 CT3 CT4 Khi lng TB c (g) 80 97 102 95 Ch tiu theo di Nng sut Nng sut -20m2 l thuyt (kg/) (T/ha) 24.48 14.50 31.14 17.40 33.66 18.9 29.93 17.0 Nng sut thc thu (T/ha) 12.24 15.57 16.83 14.97
CV=8,3% LSD5% =2,47
th 3. nh hng ca phn HCSH n NSTT

18 Nng sut 16 thc thu 14 (T/ha) 12 10 8 6 4 2 0

16.83 15.57 12.24 14.97

CT1

CT2

CT3

CT4 Cng thc

Qua bng 4 v th 3 phn nh:

26

- Khi lng trung bnh c c s khc bit gia cc cng thc thc nghim, cng thc bn phn hu c sinh hc (CT3) c khi lng c ln nht (102g). - mc ngha 5 %, Cng thc bn phn hu c sinh hc cho nng sut cao nht (16,83 T/ha), cao hn 1,26 T/ha so vi bn phn phn chung v 4,59 T/ha so vi i chng. b. Th nghim ng rung v Xun H: rau bp ci v u a Mc ch: Thay th mt phn lng phn HCSH cho phn m URE (4) Rau bp ci: Nn 75 P2O5 + 100 K2O (theo tiu chun rau an ton) + CT1: Nn + 90 N + 31,56 T/ha phn hu c sinh hc + CT2: Nn + 60 N + 38,22 T/ha phn hu c sinh hc + CT3: Nn + 30 N + 44,89 T/ha phn hu c sinh hc + CT4: Nn + 0 N + 26,67 T/ha phn hu c sinh hc + 14 T/ha phn chung nh hng ca phn hu c sinh hc n tnh hnh su bnh hi bp ci Tnh chng chu su bnh Mc su ph hi Mc b bnh Cng thc B Su m Thi Thi Su t nhy xanh vng hch nhn CT1 ++ ++ ++ + ++ ++ CT2 ++ ++ + ++ + ++ CT3 + + + ++ + + CT4 + + + + + + Sn xut a phng ++ ++ +++ + +++ ++
Ghi ch: +: Nh; ++: Trung bnh; +++: Nng

Nhn xt: Trong iu kin thi tit v Xun H ca nm 2005, giai on thi k cy con, tri l v thi k cun bp, bp ci b b nhy v su xanh, su t ph hi do thi tit ma xun to iu kin thun li cho chng pht trin. Vo cui giai on cun bp v chun b thu hoch thi tit thng nng, ma tht thng nn bnh m vng, thi hch v thi nhn bt u xut hin. Qua bng 5 cho thy, cc cng thc bn phn hu c sinh hc lm hn ch su bnh pht trin so vi cng thc sn xut theo a phng. Cng thc ch s dng phn hu c (phn hu c sinh hc + phn chung) b su bnh hi mc nh (+) v thp nht, nh hng ca phn hu c sinh hc n mt s ch tiu cht lng bp ci
Cng thc ng TS % Cht kh % Vit C NO3mg/kg

CT1 CT2 CT3 CT4

1,532 1,528 1,323 2,116

5,04 5,59 6,61 6,77

104,72 110,88 62,22 56,67

486 464 326 168

(* Phn tch ti phng JIKA-HNNI)

27

Qua phn tch, cc cng thc u c hm lng NO3 di ngng cho php. Cht lng ci bp cao nht cng thc bn ton b phn hu c (CT4) c th hin thng qua mt s ch tiu v nh ng tng s (2,116%), hm lng Vit C v t l cht kh cng thc bn ton b phn hu c (CT4). Tnh hiu qu kinh t khi s dng phn hu c sinh hc Hiu qu kinh t (1000/ha) Nng Cng thc CT1 CT2 CT3 CT4
Sn xut theo a phng sut thc thu (T/ha)

Tng chi ph 5405,72 7746,02 10195,42 8071,87 -

Tng chi ph 35429,10 37769,40 40218,80 38095,25 30023,38

Thu nhp 62439 51363 50804 48451 40209

Li thun 27009.90 13593.60 10585.20 10355.75 10185.62

48.03 155,29 39.51 127,74 39.08 126,35 37.27 77,59 30.93 100%

* Theo gi bn trn th trng: 1300 /kg Kt qu bng 6 cho thy: Tng ng vi nng sut, doanh thu cao nht cng CT1 (62.439.000/ha), CT4 (48.451.000/ha) v thp nht cng thc sn xut theo ngi dn (40.209.000/ha) vi gi bn bnh qun ca sn phm ti thi im thu hoch l 1300/kg (bng 6). Hiu qu kinh t khi s dng phn hu c sinh hc cho sn xut rau s c th cn tng ln na, khi ngi sn xut rau tn dng rc thi hu c sinh hot gia nh v ph thi nng nghip trn ng rung sau mi v thu hoch t sn xut phn (5) Cy u a Nn: 50 P2O5 -70 K2O + CT1: Nn + 60 N + 23,56T/ha phn hu c sinh hc + CT2: Nn + 50 N + 25,78T/ha phn hu c sinh hc + CT3: Nn + 40 N + 28,00T/ha phn hu c sinh hc + CT4: Nn + 0 N + 15,56 T/ha phn hu c sinh hc + 12 T/ha phn chung nh hng ca phn HCSH n cc giai on sinh trng v pht trin u a
Thi gian (ngy) Gieo-mc Mc- 2 l tht Mc-bt u n hoa Mc-thu qu la u Mc-kt thc thu hoch Cng thc CT2 CT3 7 7 12 47 58 93 12 46 58 96

CT1 7 13 49 60 92

CT4 7 13 46 56 97

28

Nhn xt: T mc n bt u n hoa, thu qu la u v thi im thu qu cui cng c s sai khc r rt, chng t khi tng phn hu c sinh hc ln v gim hm lng m thc y thi k n hoa, cho thu qu sm hn v ko di thi gian sinh trng ca cy u a (th hin r nht CT4 kt thc sinh trng chm hn CT1 l 5 ngy). Nh vy, bn phn hu c sinh hc c nh hng tch cc n thi gian thu hoch cy u a. nh hng ca phn hu c sinh hc n tnh hnh su bnh hi u a Tnh chng chu su bnh Mc su ph hi Cng thc CT1 CT2 CT3 CT4 Sn xut theo a phng Su t ++ ++ + + ++ Su c qu ++ ++ + + ++ Mc b bnh Bnh l c r + + + + + Bnh r st ++ ++ + + +++

* Ghi ch: +: Nh; ++: Trung bnh; +++: Nng Nhn xt: - thi k cy con, u a ch yu b bnh l c r nhng mc gy hi nh (+) tt c cc cng thc. Mc ph hi ca su t CT3, CT4 (+) thp hn so vi CT1, CT2 (++). - Khi u a bt u leo gin, ra hoa u qu cho n thu hoch ngoi su t cn l cn xut hin su c qu v bnh r st. Cng thc bn ton b phn hu c thay th cho phn m (CT4) v cng thc c lng phn hu c sinh hc cao nht (CT3) su v bnh gy hi mc nh (+), CT1 v CT2 mc trung bnh (++), ring cng thc bn theo sn xut a phng b bnh g st mc nng (+++).

29

nh hng ca phn hu c sinh hc n cc yu t cu thnh nng sut v nng sut thc thu (T/ha)
th 2. nh hng ca phn HCSH n NSTT u a
Nng sut 20 thc thu (T/ha) 15 10 5 0 CT1 CT2 CT3 CT4 SXP Cng thc 19.93 16.63 14.1 9.66 18.09

Nhn xt: - So snh gia cc cng thc bn phn hu c sinh hc khc nhau, cc yu t cu thnh nng sut v nng sut thc thu t l thun vi lng phn hu c sinh hc. Khi tng lng phn hu c sinh hc t 23,56T/ha n 28,00 T/ha th cc yu t cu thnh nng sut v nng sut thc thu cng tng ln: chiu di qu t 58,22 -59,12 cm, ng knh qu:0,69-0,74 cm, khi lng qu: 12,43-14,84 g, s qu trn cy t 18,8-21,5 qu v nng sut thu c tng t 14,10 -19,93 T/ . - Thay th bn phn m bng ton b phn hu c sinh hc nh CT4 cng cho kt qu rt tt, tt c cc ch tiu quyt nh n nng sut cng nh nng sut thu c (18,09 T/ha) u cao hn cng thc c kt hp thm lng m mc 60N (CT1) v 50N (CT2). u a l rau n qu khng cn nhiu m to sinh khi ln v c bit cy u a thuc h u nn cy c kh nng c nh m t kh tri cung cp cho cy. Vi c tnh ny, vic bn tng dn phn hu c kt hp vi gim dn lng m t 70 N xung cn 40 N cho cy tn dng kh nng p ng nhu cu m cho cy u a l rt c ngha.

30

nh hng ca phn hu c sinh hc n mt s ch tiu cht lng u a Cng thc CT1 CT2 CT3 Vit C 22,97 23,76 26,40 NO3mg/kg 42,2 28,2 13,9 Axit tng s % 0,067 0,091 0,086 ng TS % 2,94 3,98 4,41 Cht kh % 9,52 9,57 9,70

CT4 30,89 13,1 0,115 4,54 10,61 (* Phn tch ti phng Jica-HNNI) Nhn xt : Qua phn tch kt qu bng 5 cho thy, cng thc bn ton b phn hu c cho cht lng qu u a cao nht th hin qua mt s ch tiu nh vitamin C, axit tng s, ng tng s v hm lng cht kh. Theo quy nh ca s Khoa hc Cng ngh v Mi trng H Ni cho bit hm lng NO3 cho php trong qu u a l 200mg/kg sn phm ti (1996). So vi kt qu phn tch, hm lng NO3 u di mc cho php bin ng t 13,1 (CT4) n 42,2 mg/kg (CT1). Tnh hiu qu kinh t khi s dng phn hu c sinh hc Nng sut Hiu qu kinh t (1000/ha) thc thu Cng thc Tng Tng Thu T/ha % chi ph chi ph nhp CT1 14,1 146 4119 32488 42300 CT2 16,63 172,2 4899 33268 49890 CT3 19,93 206,3 5679 34048 59790 CT4 18,09 128,3 5067 33436 54270 Sn xut theo 9,66 100% 28369 28980 a phng * Theo gi bn trn th trng: 3000 /kg Nhn xt: - Hiu qu kinh t thu c do bn phn HCSH tng dn cao hn rt nhiu t 9.210.000-25.131.000 /ha ( Mc d hin ti vn tnh gi mua phn HCSH ). Mc li chnh lch ny rt ng k, to thu nhp cao cho ngi nng dn khi s dng phn hu c sinh hc thay th cho vic s dng phn m ho hc nh hin nay. - cc cng thc bn phn hu c, v chi ph mc d mc u t cao nht l cng thc bn phn hu c sinh hc (34.048.000 /ha), nhng cho thu nhp l 59.790.000 /ha, nn t hiu qu kinh t cng cao nht (25.742.000 /ha). Hiu qu kinh t thp nht l CT1 thu c l 9.812.000 /ha. 31

Li thun 9812 16622 25742 20834 611

3.3 Kt lun: 1. Bn phn HCSH c tc dng rt r n sinh trng v pht trin ca cc loi rau v ng Xun v Xun h vng t Gia Lm H Ni, tt hn hn cng thc bn ton phn v c hoc ch co phn chung. c bit kh nng chng chu su bnh kh cao, gim c chi ph v lng phun thuc tr su bnh. 2. Phn HCSH cho nng sut cao hn hoc khng thua km vi phn v c, hiu qu kinh t cao v s cng cao nu nng dn t sn xut c phn ny t rc thi v ph thi nng nghip. 3. Sn phm cc loi rau c bn phn HCSH u t cht lng rau an ton theo tiu chun QG, c bit hm lng Nitrat trong rau thp hn. Hm lng cht kh v ng u cao ng k 4. Phn HCSH c th thay th mt phn ng k lng phn m v c hin c bn mt lng rt cao cho cc loi rau. Nh vy va gim tin mua phn, va m bo tiu chun rau an ton.

V. Ti liu v Sn phm ca ti

1. Ti liu v Sn phm KH&CN Mu t p phch, t di tuyn truyn cng ng phn loi rc thi hu c sinh hot ti gia nh Xy dng bi ging tp hun, tuyn truyn hng dn cng ng phn loi rc thi sinh hot hu c v thu gom ph thi nng nghip Sn phm nghin cu: ng dng 10 chng vi sinh vt a vo quy trnh x l rc thi sinh hot hu c v ph thi nng nghip thnh phn hu c sinh hc Xy dng c hai m hnh trnh din trm sn xut phn hu c sinh hc quy m cm dn c v thn x ti huyn Gia Lm. Sn phm phn hu c sinh hc t rc thi sinh hot hu c v ph thi nng nghip theo quy trnh cng ngh vi sinh bn hiu kh: sn xut th c hn 20 tn phn hu c sinh hc phc v cho nghin cu th nghim rau v cc ti nghin cu khc ca trng. Xy dng c quy trnh cng ngh sn xut phn hu c sinh hc t rc thi sinh hot hu c v t ph thi nng nghip. Cc kt qu phn tch cht lng chng vi sinh v phn hu c sinh hc trong qu trnh v sau khi thnh phn hu c sinh hc. Xy dng c 6 m hnh sn xut rau( gm bp ci, c chua, c rt, u a) c bn phn hu c sinh hc t rc thi hu cv ph thi nng nghip. Kt qu theo di cc ch tiu nng sut, hiu qu kinh t v phn tch cht lng rau theo tiu chun sn xut rau an ton ca Quc gia. Xy dng c c s d liu cc hot ng v kt qu nghin cu ca ti: 32

(1) Tp p phch (Poster) trnh din bng nh v quy trnh K thut v cc hot ng thc hin ti (2) S trnh din quy trnh sn xut phn hu c sinh hc t rc thi v ph thi nng nghip (3) Cc bo co khoa hc v kt qu nghin cu ca ti: Thu gom, phn loi tc thi v ph thi nng nghip, sn xut phn hu c sinh hc bng cng ngh vi sinh, cht lng ca phn hu c sinh hc th nghim bn phn hu c sinh hc cho mt s loi rau. (4) Xy dng mt bo co Tng quan nghin cu v x l rc thi sinh hot phc v chng trnh nghin cu x l mi trng rc thi ca s Ti nguyn v Mi trng H Ni, nm 2004 ( 5) ng c 3 bi bo v ni dung ti trn tp ch KHKT trng HNNI ( 2005 ), Tp ch Khoa hc t( 2005 ), Tuyn tp 20 nm nghin cu khoa hc ca B Nng nghip v PTNT ( 2005 ). 2. Nng cao nng lc cn b nghin cu khoa hc ca Vit Nam: S lng sinh vin c o to: 10 sinh vin chnh quy ca trng HNN I H Ni v trng i hc M, H Ni vi cc chuyn ngnh: Nng ho Th nhng, Vi sinh vt, Trng trt, Bo v thc vt, Cng ngh sinh hc, C kh nng nghip. 01 thc s ngnh trng trt. Nng cao kh nng nghin cu: 10 cn b ging dy v nghin cu ca trng tham gia trc tip cc hot ng nghin cu ca d n. S on trao i khoa hc: Hai on Vit Nam v hai on Italy S lp tp hun: 6 lp cho cng ng tham gia hot ng nghin cu Hi tho hi ngh: 3 ln ti Trung tm NC&PT NN bn vng - trng HNNI, 2 ln ti x ng x, huyn Gia Lm H Ni. 3. Tranh th trang thit b v s gip ca i tc nc ngoi: Pha Vit Nam c nhn t pha Italy mt s dng c phn tch cht hu c gi tr 3.000 EURO Mt nhm cn b khoa hc ca Vit Nam c thc tp phn tch cht hu c trong 5 ngy ti phng phn tch hu c trng i hc Udine v tham quan cc c s nghin cu khoa hc v nng nghip hu c v x l rc thi ca Italy trong nm 2004. Trng i hc Udine gip phn tch mt s mu phn hu c sinh hc t ti nghin cu ti Vit Nam gp phn nh gi cht lng ca sn phm nghin cu. 4. Mt s kt qu khc: Kt qu nghin cu ca d ti c Hi ng chm thi cuc thi Ngy sng to Vit Nam 2005 vi tiu Hnh ng v mi trng t chc vo thng 6/2005 nh gi cao v c gii thng 10.000 USD xy dng m hnh trm sn xut phn hu c t rc thi cp thn x gip nng dn pht trin nng nghip hu c. Mt s a phng v c quan nh Tnh Qung Bnh, tnh Sn La, tnh Thanh Ho, cng ty mi trng AETTT, Qu Canada cho sng kin a 33

phng,Trung tm h tr cc chng trnh pht trin x hi, d n hp tc nghin c cc vn khoa hc Nht Bn Vit Nam a kt qu nghin cu ca ti vo cc d n v ti nghin cu lin quan n vn x l rc thi hu c lm phn bn hu c cho a phng v n v mnh hoc cc chng trnh tp hun cho nng dn. Kt qu nghin cu ca ti c bin son thnh ti liu tp hun cho chng trnh nng nghip hu c ca mt s lp tp hun Quc t ti Vit Nam (V d: InWent-CHLB c, Nng nghip bn vng ca AITCV, chng trnh Xo i gim ngho cho cc tnh min ni ca Thu in.. ) Ti Hi ngh chng trnh ln th ba ca U ban Hn Hp v Khoa hc v Cng ngh gia CH ITALY v CHXHCN Vit Nam thng 11/2005 bo co khoa hc ca ti ny c nh gi tt v c xt duyt vo ngh nh th nhim v HTQT gia hai nh nc giai on 2006-2008.
Vi. nh gi kt qu nghin cu

1. nh gi v cht lng kt qu KH&CN ca nhim v: Cc kt qu nghin cu ca ti t cht lng tt theo mc ch v yu cu ra thc ca cng ng tham gia thu gom v phn loi rc thi cc thn im nghin cu tng ln r rt theo thi gian tuyn truyn v vn ng ca ti. Sn phm phn hu c c sn xut bng cng ngh vi sinh bn hiu kh t cht lng tt: sau t 1,5 n 2 thng phn hoai mc, ti, mu en, khng cn mi hi v quan trng nht l kt qu phn tch cht lng phn t yu cu. Kt qu ny c cc chuyn gia pha i tc Italy kim tra, xem xt sn phm ti ni phn v ti phng phn tch ca trng i hc Udine. Quy trnh sn xut phn hu c ca ti k tha c phng php phn hu c t phn chung v ph thi nng nghip ca nng dn ta nhng c ng dng cng ngh x l rc thi bng cng ngh vi sinh ( hiu kh ) ri mi ym kh rt ngn thi gian t trn 6 thng xung cn 1,5 n 2 thng ng thi vn m bo cht lng v v sinh ca phn khi a vo kinh doanh v s dng. Sau khi , sng phn c ng bao, vn chuyn v ngi nng dn s dng d dng. Sn phm phn hu c c th nghim bn cho 3 loi rau thng qua 6 thc nghin ca v ng xun 2004-2005 t kt qu r rt. Cc cng thc bn phn hu c t rc thi ca ti minh chng cho ngi sn xut rau nhng u im ca loi phn ny: Bn b sung phn hu c v gim lng phn m v c qu cao, cc loi rau u sinh trng tt, t su bnh, nng sut khng thua km cc cng thc th nghim ch bn cc loi phn v c v c bit cht lng rau m bo tiu chun rau an ton, t hiu qu kinh t cho ngi trng rau.

34

2. ng dng vo thc tin i sng v sn xut: Ni dung ti nghin cu cc bin php tuyn truyn, vn ng v gim st cng ng thu gom v phn loi rc thi sinh hot gp phn nng cao thc v sinh mi trng sng khu dn c v gim ng k khi lng rc hu c em chn lp, tn cng vn chuyn v din tch chn lp. y l gii php rt quan trng gip nhng khu vc ven v vng dn c nng thn nc ta gii quyt c vn bc xc rc thi rn sinh hot ang ngy cng gia tng. Nu bit phi hp mt cch khoa hc v tch cc cc hot ng gio dc, tuyn truyn, gim st cng ng th s thnh cng v duy tr c thc t gic phn loi v thu gom rc hu c ca mi ngi dn v chng trnh ny s thnh cng nh cc nc ang pht trin. Sau khi thc hin ti ti x ng x, huyn Gia Lm, ng rung trng rau ca HTX c thu gom ph thi nng nghip cho trm sn xut phn hu c sinh hc ngay ti khu trng rau th c khu rung rt sch s, khng cn ph thi vt trn b rung, di mng nc, m bo v sinh mi trng v cnh quan ng rung r rt, c on chuyn gia Italy sang thm ghi nhn. So snh vi mt s chng trnh thu gom v phn loi rc thi trc y ca URENCO th s thnh cng bc u ca ti ny trong cng tc tuyn truyn thu gom v phn loi rc thi l do chng ti c s t chc tuyn truyn v gim st thng xuyn, cht ch, bit kt hp thng xuyn vi chnh quyn a phng v c bit cc hip hi ca cng ng. Cc rc thi c phn loi s c x l thnh phn hu c ngay trong cc trm gn cng ng, h chng kin v s dng ngay sn phm phn bn t hot ng phn loi rc ca h, h cm nhn c tc dng ca hot ng ny va sch mi trng sng, mi trng sn xut, va c thm mt lng phn cho sn xut rau sch. Theo thng bo ca B Nng nghip v PTNT th hin nay v trong tng lai nng nghip Vit Nam thiu mt lng ln phn hu c cho cc loi cy trng do nhiu nguyn nhn, trong vn ni cm l nng dn khng cn mun duy tr truyn thng sn xut phn hu c ti ngun, thm ch cn t cc ph thi hu c ( rm r ) ngay trn ng rung lm tng hin tng kh nh knh nn ti nghin cu ny vi trm sn xut phn bng cng ngh vi sinh bn hiu khi quy m nh s gp phn tng thm lng phn hu c t ngun sn c ca a phng v vn ng trc tip ngi nng dn cng sn xut phn hu c cho chnh mnh. ti cung cp hn 5 tn phn hu c sinh hc cho b con nng dn trng rau ca HTX ng x th nghim ngay trn rung rau ca mnh, v vy h hng ng v tch cc cng tham gia cc hot ng xy dng m hnh ca ti ngay trong cng ng thn xm v ng rung ca mnh Vi cng ngh sn xut phn hu c t cc ngun rc thi sinh hot v ph thi nng nghip ny cn l xu hng ca nn kinh t rc thi t cc nc tin tin ang nh hng v tc ng n cc nc ang pht trin nh nc ta. Vi xu hng ny, ngi nng dn v ngi sn xut loi phn ny c th kinh doanh c thu nhp c bit phc v cho vic sn xut rau, hoa, cy n qu, cy cnh... 35

3. nh gi v nng lc v tnh tin tin ca i tc nc ngoi: Cng ho Italy l Quc gia thuc Cng ng Chu u pht trin mnh c nn kinh t cng nng nghip hin i. Nhng cng trnh v kinh nghim x l rc thi sinh hot v sn xut phn hu c t rc thi c hon thin t lu v b quyt thnh cng ca h l h t chc thu gom v phn loi rc thi t ngun. Ti nhiu vng nng thn, h xy dng cc trm x l rc thi v ph thi nng nghip quy m nh cp x, thn do cc gia nh chu trch nhim, gim c chi ph u t nh xng my mc ln v chi ph vn chuyn rc n cc nh my ln. Phn hu c c bn li cho sn xut nng nghip v hoa cy cnh ti a phng. ti nghin cu ca chng ti da trn nhng thnh cng v ngha thc tin , ci tin v pht trin ph hp vi iu kin t nhin, kinh t v x hi ca Vit Nam c th trin khai vo sn xut sau khi nghin cu. 4. Nu v nh gi tm quan trng ca vai tr i tc nc ngoi Vn x l rc thi sinh hot thnh phn bn tuy c mt s c quan trong nc cp v thc hin t vi nm nay nhng kt qu cha tht hon thin do quy trnh x l rc cn gp kh khn khi khng t chc phn loi rc ti ngun v khu t chc thu gom rc nh nhiu nc khc c. Thng qua cc t trao i, tham ti ngun quan khoa hc vi i tc trng i hc Udine ti hc v thu thp c nhiu thng tin, ti liu v m hnh thc t quan trng p dng cho cc nghin cu ca ti, c bit l bc thu gom phn loi rc ti ngun, cng ngh vi sinh trong phn t cht lng phn tt nht v cc phng php phn tch nh gi cht lng phn hu c. Tuy kinh ph ca d n pha Italy khng nhiu, song h lin tc c s lin kt, trao i thng tin v chuyn mn vi cn b Vit Nam, c bit c gng m rng cc mi quan h Quc t duy tr v pht trin s hp tc nghin cu vi Vit Nam. H to iu kin cho cc cn b nghin cu ca VN sang Italy tip cn vi cng ngh v c s nghin cu ca h, tip xc vi cc nh khoa hc Quc t nh ca o, Anh, Trung quc, Israel... Theo nh gi ca cc chuyn gia Quc t trong on pha i tc va sang thm cc im th nghim ca ti th cht lng phn v hiu qu s dng phn bn cho cc loi rau t c yu cu nghin cu khoa hc v c ngha thc tin i vi tnh hnh sn xut nng nghip ca Vit Nam.
Vii. Nhng ng gp mi ca ti

1. Trong khun kh ni dung nghin cu v thi gian nghin cu c hn, ti bc u t c 3 mc tiu nghin cu m nhiu ti trc ch cp n tng mc tiu, l: Tuyn truyn gio dc cng ng hiu v cng tham gia cc ni dung nghin cu ti: Thu gom, phn loi rc thi gu c sinh hot ti gia ng v thn xm, cng tham gia quy trnh phn ti trm phn ca cng ng, v cng th nghim phnh hu c sinh hc cho cc loi rau trn chnh rung rau ca h. 36

 Xy dng quy trnh phn theo cng ngh vi sinh bn hi kh m bo tnh khoa hc k thut hin i hp v sinh mi trng va rt ngn thi gian so vi phng php truyn thng va ph hp vi quy m b phn nh ca cng ng ngi dn d u t v t sn xut phn ti ch. Tin hnh th nghim bn phn hu c sinh hc ca ti ngay trn ng rung ca cng ng chnh l minh chng tnh kh thi ca ni dung nghin cu. y cng l ting vang quan trng gip cho ti c nhiu d n v a phng quan tm v p dng kt qu nghin cu. 2. Nhng kt qu nghin cu ca chng minh y l mt ti nghin cu khoa hc c ngha thc tin ln trong vic va gii quyt gim nhim mi trng sng va pht trin sn xut nng nghip hu c, c th l gp phn quan trng vo vic cung cp mt lng phn hu c cho sn xut rau an ton cho thnh ph. 3. ti xy dng c mt ti liu tp hun chuyn giao tin b k thut ca c 3 ni dung nghin cu cho cng ng nng dn, nu cao quan im cng tham gia ca cc ti nghin cu KHKT, ng thi cng l a bn thc tp tt nghip ca hn chc sinh vin cc ngnh c in, khoa hc t, th nhng nng ho, mi trng, nng hc, gp phn o to ngun lc khoa hc k thut cho t nc. 4. ti tham gia bc u vo mt hot ng sn xut c hiu qu c gi l "nn kinh t rc thi" tc l phn t rc thi v ph thi nng nghip hin l cc vt liu vt b thnh phn hu c sinh hc, c th bn sn phm phn hu c ny cho ngi trng cy, s c thu nhp cho ngi sn xut phn.
VIIi. Kt lun:

1. ti nghin cu c hon thnh ng thi hn t 2003-2005 vi cc ni dung nghin cu theo hp ng quy nh v ngun kinh ph 700 triu ng c cp trong 3 nm. 2. Cc kt qu nghin cu KH&CN c trnh by trong cc bo co th hin tp th cn b nghin cu ca ti hhon thnh tt cc ni dung nghin cu v cc kt qu nghin cu ca 3 ti nhnh c ngha khoa hc v thc tin cao. ti gp phn gii quyt c mt phn vn bc xc hin ny l gim nhim rc thi sinh hot bng bin php tuyn truyn khuyn co cng ng tham gia thu gom, phn loi rc thi hu c sinh hot v ph thi nng nghip lm phn bn hu c, gim din tch chn rc gy nhim mi trng sn xut ti nghin cu v ng dng thnh cng phng php sn xut phn hu c sinh hc t rc thi bng cng ngh vi sinh bn hiu kh thch hp vi quy m sn xut nh ca cng ng nng thn. ti thnh cng trong th nghim s dng phn bn HCSH ny vo sx rau trn ng rung nng dn m bo tiu ch sn xut rau an ton theo hng nng nghip hu c, c ngi nng dn cng tham gia v ghi nhn. 37

3. ti c s hp tc nghin cu v trao i khoa hc cht ch vi i tc Quc t-trng i hc Udine, Italy hc hi kinh nghim tin tin ca bn. 4. ti gp phn o to c ngun lc KH&CN thng qua cc ti thc tp tt nghip ca mt s lng sinh vin cc chuyn ngnh ca trng HNN I. 5. Trong 3 nm thc hin nghin cu KH&CN, ti trin khai c cc kt qu nghin cu ti cc ti KHKT v cc d n chng trnh khc ca nhiu c quan v t chc khc cc a phng pha Bc thng quacc hot ng: tham d trin lm, thi Quc t, xy dng m hnh, lp tp hun, cc hi tho hi ngh, tp ch thng tin v truyn hnh...

38

Mt s kt qu nghin cu ca trung tm v sn xut phn hu c t rc thi sinh hot bn cho rau sch

Phn loi rc hu c ti gia nh

Khu nh phn

My nghin sng phn sau khi

Sn phm phn sinh hc t rc thi

Th nghim trng cy bp ci bn phn hu c sinh hc ti ng X

Th nghim trng cy c chua bn phn hu c sinh hc ti ng X

39

Mt s hnh nh v trao i khoa hc v hp tc nghin cu gia trng i hc nng nghip i v i hc tng hp udine

Hc tp phn tch mu phn hu c ti trng i hc Udine

Hi tho trao i khoa hc gia i hc Udine v i hc Nng nghip I

i s qun Italy, Gio s i hc Udine v Hiu trng HNN I tham d hi tho

Cc Gio s i hc Udine thm v kim tra phn hu c ti b

Cc Gio s i hc Udine thm khu th nghim rau bn phn hu c ti HTX ng X

40

Ph lc 1. p phch/Poster gii thiu tm tt ni dung v hnh nh kt qu nghin cu ca ti 2. Tiu v ni dung mt s bi bo khoa hc c ng ti trn cc tp ch khoa hc, bo ch cng lun, ti nghin cu khc. 3. Ba nh gii thiu kt qu nghin cu ca ti ng trn tp ch Khoa hc t Vit Nam s 24/2005 4. Cc tiu ti thc tp tt nghip ca sinh vin thc hin ti nghin cu 5. Bng khen gii thng Ngy sng to Vit Nam - Hnh ng v mi trng 2005 6. Hnh nh chng trnh truyn hnh VTV2 quay kt qu nghin cu v ni dung tp hun chuyn giao k thu ca ti 7. Bn bo co ti chnh ca ti

41