Professional Documents
Culture Documents
TIU LUN
NGUYN C VNG
HTP 4 TLT
THNH VIN
Nguyn L Tho
Hong
Cp Th Thanh Huyn
Phm Th Lang
Mai Th Cm Nhung
Nguyn Th Hng
Nhung
Nguyn Phc Quang
inh Quang Thnh
Tn Thnh
H Hunh Phc
Thng
Trn Quc Thng
Bi Th Kim Thoa
H Thanh T
Nguyn Th Thy Vn
MSSV
NHIM V
10320561
Tm kim ni dung
10378431
10347691
10369471
Tm kim ni dung
Tm kim ni dung
Tm kim ni dung
10318501
Tm kim ni dung
10321621
10347681
10323171
Tm kim ni dung
Tng hp ni dung, chnh sa ni dung
Tm kim ni dung
10312591
Tm kim ni dung
10353351
10345141
10323591
10319101
Tm kim ni dung
Tm kim ni dung
Tm kim ni dung
Tm kim ni dung
Qua thi gian thc hin bi tiu lun vi ch TM HIU V PHNG PHP
SC K TRAO I ION gip chng em hiu su hn v phng php Sc k trao
i ion trong Phn tch nh lng ca ngnh Ha hc cng nh trong ngnh cng ngh
thc phm, v phng php phn tch thc phm bng sc k trao i ion; ng thi gip
nng cao cc k nng cn thit khi lm bi tiu lun. c c nhng iu l nh s
gip ca mi ngi.
Chng em xin chn thnh cm n:
Trng H Cng Nghip HCM to iu kin cho chng em tt nghip c
tip tc hc lin thng ln i hc ti y.
Vin CN Sinh Hc V Thc Phm cung cp cc ti liu hc tp mn Phn tch
thc phm n chng em dng lm c s thc hin bi tiu lun ny.
Thy: Nguyn c Vng tn tnh hng dn cho c lp ni chung v nhm
chng em ni ring c th hon thnh trn vn bi tiu lun ny.
Gia nh, bn b ng vin v gip .
MC LC.
LI CM N...................................................................................................2
MC LC........................................................................................................3
PHN A. M U..........................................................................................6
1. T VN ....................................................................................................6
2. MC CH, YU CU.....................................................................................6
3. I TNG NGHIN CU............................................................................6
4. PHNG PHP NGHIN CU......................................................................7
5. PHM VI NGHIN CU..................................................................................7
6. KT QU NGHIN CU.................................................................................7
PHN B. NI DUNG.......................................................................................8
Chng 1. GII THIU V SC K..............................................................8
1.1. TNG QUAN V SC K............................................................................8
1.1.1. Vi nt lch s...............................................................................................8
1.1.2. Dnh ngha....................................................................................................9
1.2. PHN LOI V CC PHNG PHP TCH SC K............................9
1.2.1. Phn loi theo h pha....................................................................................9
1.2.2. phn loi theo c ch tch.............................................................................10
1.2.2.1. Sc k hp th............................................................................................10
1.2.2.2. Sc k phn b lng - lng........................................................................10
1.2.2.3. Sc k ion ( trao i ion)............................................................................10
1.2.2.4. Sc k ry phn t (sc k loi c)............................................................10
1.2.3. phn loi theo cch hnh thnh sc ...........................................................11
1.2.3.1. phn tch tin lu.......................................................................................11
1.2.3.2. phn tch th y........................................................................................11
1.2.3.3. Phn tch ra gii.......................................................................................12
1.3. CC LC LIN KT TRONG SC K.......................................................13
1.3.1. Lc lin kt ion.............................................................................................13
1.3.2. Lc phn cc................................................................................................13
1.3.3. Lc Van - de - Van (lc phn tn)................................................................14
5
PHN A.
M U
1. T VN :
Ngy nay vi s php trin nhanh ca khoa hc cng ngh thc phm, to ra
nhiu to ra nhiu sn phm thc phm vi nhiu chng loi khc nhau p ng
nhu cu ngy cng cao ca con ngi.
C nhiu loi thc phm d b h hng hoc ko di thi gian bo qun, t
dc ngun nguyn liu hay sn phm nh mong mun cn s dng cht bo qun hay
thuc bo v thc vt, nhng c nhiu khi ngi ta s dng vt qu nng cho php
gy nh hng xu n ngi tiu dng, thit hi ln n doanh nghip, tn tht nn kinh
t Quc gia. S ra i v pht trin ca ngnh phn tch thc phm d to ra nhiu thit
b phn tich nhanh v chnh xc cung gii quyt mt phn no v cc vn ny.
V th, nhm chng em quyt nh chn mng phn tch thc phm bng phng
php sc k, kt hp vi phng php trao i ion thc hin nghin cu mt ti
hon chnh, l: Tm hiu v phng php sc k trao i ion
2. MC CH, YU CU:
Mc ch:
- tm hiu chung v phn tch thc phm bng phng php sc k.
- tm hiu v bn cht, cc yu t nh hng, thit b ng dng v so snh vi
cc phng php khc t nhm khc phc nhng nhc im nhng hn ch ca
phng php sc k trao i ion nng cao tnh kh dng ca phng php ny.
Yu cu:
- Vn dng side bi ging ca thy Nguyn c Vng, cc cun sch v cc ti
liu t nhiu ngun chuyn v phn tch thc phm bng sc k trao i ion nghin
cu v phng php ny.
3. I TNG NGHIN CU:
- Bn cht ca qu trnh sc k trao i ion
- Cc yu t nh hng
- Thit b v ng dng ca phng php ny
8
PHN B.
NI DUNG.
h
pha
C ch
11
+ OH-
Pha tnh l cc cht rn c din tch b mt ln, xp, c nhng ng i trong lng
cht rn, cn gi l mao qun c kch thc c phn t. Cc phn t cht phn tch c
th thm vo cht mc khc nhau tu theo kch thc ca chng. Cc cht phn
tch c kch thc ln khng th i vo su vo pha tnh c, s b ra gii nhanh cn
cc phn t cht phn tch c kch thc nh phn b su vo pha tnh s b ra gii
chm. Th t ra gii l cc cht c kich thc nh i ra sau v ngc li. Thi gian lu
ca cc cht t l nghch vi kch thc phn t ca chng. Tuy nhin cht phn tch c
th c tng tc khc vi pha tnh. Nh vy mt php sc k c th tch theo mt hay
nhiu c ch khc nhau m chng ta khng xt y.
1.2.3. phn loi theo cch hnh thnh sc .
1.2.3.1. phn tch tin lu.
cc cu t A, B, C c i lc vi pha tnh l A < B< C. Cho hn hp cht phn tch
lin tc i qua ct, cht phn tch c i lc vi pha tnh thp nht i trc, tip theo l
cht c i lc yu hn. Tuy nhin do chng ta cho lin tc cht phn tch vo nn i sau
A l A + B v A+B+C. ch c mt phn cht tinh khit A i trc
nng
A A
C
B
A
t. V
13
nng
t,V
Sc phn tch th y
1.2.3.3. Phn tch ra gii.
a mt lng nh mu bao gm cc cht A, B, C vo ct sau dng cht E c i
lc hp th vi pha tnh yu nht ra gii lin tc. C A, B, C, E u tan tt trong pha
ng . Th t i lc hp th l E<A<B<C. Mt cu hi t ra lm sao E c i lc hp th
yu nht vi pha tnh li c th ra gii A, B, C ? tr li cu hi ny chng ta hnh
dung l s tranh chp nhng trung tm hot ng pha tnh khng phi ch c mt cu t
cht phn tch tng tc vi cu t cht ra gii m y c th c nhiu cu t ra gii
tham gia (cu t c th l ion hoc phn t).
Gi s c cht tan C(phn t hoc ion) hp th vo pha tnh, phn b C tr li
pha ng phi cn ti nhiu cu t ra gii E. Quy lut u th s ng xem ra c tc
dng. V vy khi ra gii ngi ta thng cht ra gii c nng ln hn cht phn tch
rt nhiu.
chiu cao(h)
din tch(S)
thi gian(t)
Sc phn tch ra gii
Tm li mt php sc k nhn theo cch phn loi no cng c th lin quan n
mt hay nhiu cch phn loi khc, th d sc k lng- rn ch n gin l pha tnh l
cht rn, pha ng l cht lng theo cch phn loi theo lin kt pha nhng theo cch
phn loi theo c ch th lng rn y c th l hp ph,trao i ion. Tu theo pha tnh
14
Pha tnh
R-SO3-
Pha ng
H+
R-SO3M *
Mt khc cht ra gii trong pha ng cng tng tc vi pha tnh theo phn ng
R-SO3- + H+
R-SO3H **
cht R-SO3M c lin kt bn vng sao cho M+ d dng i vo pha ng. n lt H+,
khng c lin kt bn vng vi R-SO3-, ni mt cch khc l nng H+ khng qu
cao sao cho phn ng ** xy ra thun nghch. Mt khc tng tc gia M + v H+ l tng
tc ph nh nhau, cnh ranh nhau. Chnh H + l yu t cnh tranh cho phn ng ** xy
ra. Nh vy vai tr ca nng cht ra gii,(H+) y rt quan trng n c gi tr ph
hp sao cho hiu qu tch tt nht. Phng php a thm cht to phc vo pha ng
cng thng c p dng trong sc k trao i ion.
1.5. MT S I LNG DNG TRONG SC K.
1.5.1. H s phn b KD v cch xc nh.
Cu t A phn b gia pha ng v tnh khi cn bng c thit lp
As
Am
(1)
[ A] m
[ A] s
(2)
KD =
( M M1 ) .
M 1. m
V
(3)
pha ng:
[ A] m .Vm
[ A] m .Vm + [ A] s .[ V ] s
(4)
fA =
fA =
1
1+ KD
VS
Vm
(5)
1
1+ f A
Hay
(6)
(7)
U l tc tuyn tnh ca pha ng (cm/s). T biu thc (6) v (7) ta c nhn xt:
Khi DK hoc fA cng ln ; thi gian cht phn tch trong pha ng cng t, ni cch khc
l cht phn tch di chuyn cng chm, ngc li khi fA cng nh, cht phn tch di
chuyn cng nhanh.
1.5.3. Thi gian lu tR, thi gian lu hiu chnh tR .
Thi gian lu tR l thi gian lc bt u bm mu vo u ct ti khi pic t gi tr
cc i.
(8)
tR =
L
L(1 + k A )
=
uA
u
Vs
t R A = tm
1 + K D . V
m
= tm (1 + k A )
thi gian lu hiu chnh tR l thi gian lu khng tnh thi gian cht
19
(10)
tR A
"
R
'
R
t
V
=t R A tm =tm k => k =
=
1.5.4. Th tch lu V , th tch lu hiu chnh.
t mu vo ctVm
Th tch lu V l th tch ca dung dch ra gii t khi bt u bm m
'
'
(11)
(12)
k
K DA
= A' 1
K DB k B
(13)
'
k
K DA
t'
VRA
= A' = RA
=
'
'
K DB
k B t RB
VRB
(14)
1.5.6. Sc .
Sc l s biu din s ph thuc din tch (S) hoc chiu cao (h) tn hiu o c
c th l hp th quang,cng c th l dn in hoc l tn s xung in ...lin
quan cht ch ti nng cht phn tch c trong mu v thi gian. Cc tn hiu ny
c gi l pic sc k. tnh ton hm lng cht phn tch, tnh din tch pic sc k
20
S, h
'
'
t RB
,VRB
t RA ,VRA
'
t ' RA , VRA
tm
t, V
t0
WB
WA
Sc hai cu t A&B
1.5.7. a l thuyt
1.5.7.1. Khi nim a l thuyt:
a l thuyt l phn no ca ct m cn bng c thit lp. Theo quan
nim ca Martin v Synge, cn bng c thit lp nhanh chng, tc thi. Tuy nhin
iu ny gp kh khn khi gii thch hin tng gin rng vng mu, hin tng pic sc
k khng cn i. Amundson v Lapidus v sau l Van Deemter cho rng a c
cn bng khi t cn bng chuyn khi lng cht tan t pha ng vo pha tnh v ngc
li v tc gi a ra thuyt
tc .
. i vi ct sc k n cng
mt khc w = 4 hay =
W
4
s a l thuyt c th vit li l:
(14)
1.5.7.2. a l thuyt c tnh thi gian khng lu gi, nef .
nef
( t t )
=16 R m=
w
16
t= (
W2
'
R
t R2
k2
k2
nef = 16 2
= 2n .
w (1+ k )
1
+( k
) Wt16k
2
2 '
m
(15)
t (15) v (16) ta c:
H ef
L
nf
L
=
16
(16)
w 2
= H
tm
( tR
(1 +k )
'
k'
(17)
R=
2( t RB t RA )
WA + WB
(18)
Trong : tRB tRA= tR l s chnh lch thi gian lu(cng c th dng th tch lu
VRA- VRB)ca hai cu t A v B. i lng ny c so snh vi tng bn chiu rng pic,
o bng giy hoc mililt, ni ln kh nng tch ca ct.
Khi tng chiu di ct, s a l thuyt tng: tR ~ n, chiu rng pic t l vi
vy
R~
n
n
hay
R~
(20)
(21)
Cs= K.df2/Ds
(23)
Trong : K- h s
Ds- h s khuch tn cht phn tch trong pha tnh
df2- chiu dy pha tnh
H
Cu
H min
B
u
A
utu
u , cm / s
Cm l hng s chuyn khi ca cht phn tch trong pha ng, ph thuc vo pha
ng, c xc nh theo biu thc:
Cm = dp2/Dm
(24)
(25)
(26)
25
B
C
Sc k trao i Ion (IC) l mt qu trnh cho php phn tch cc ion hay cc phn t
phn cc da trn tnh cht ca chng. Hin nay, ti Vit Nam c kh nhiu h thng sc
k ion ca nhiu hng ni ting khc nhau. i vi h Metrohm, min Bc c rt nhiu
Vin nghin cu, Trung Tm,...s dng cc my nh 881, 882, 861,...cn Thnh ph H
Ch Minh, c Trung Tm Dch V Phn Tch Th Nghim ang s dng l 850 IC
professional. y l h thng phn tch Ion c nhiu u im v tin li cho phn tch
vin: - Phn tch cc Cation - Phn tch cc Anion - Phn tch hp cht: polyphosphate,
tripolyphosphate, choline,... Kh nng phn tch ppb - ppm - % chnh xc cao. i km
vi phn mm MagicNet d dng s dng.
Sc k trao i ion da trn hin tng trao i thun nghch gia cc ion linh ng
ca pha tnh rn vi cc ion trong DD phn tch, khi cho DD ny i qua ct c np y
pha tnh. Cc pha tnh trong trng hp ny c gi l cht trao i ion
2.2. BN CHT CA QU TRNH SC K TRAO I ION.
Sc k trao ion da trn hin tng trao i thun nghch gia cc ion linh ng
ca phn t tnh rn vi cc ion trong dung dch phn tch, khi cho dung dch ny i qua
ct c np y pha tnh. Cc pha tnh trong trng hp ny c gi l cht trao i
ion, bn cht ca cc qu trnh phn tch l do i lc khc nhau ca cc ion trong dung
dch i vi cc trung tm trao i ion ( nhm cha ion) ca ionit.
Sc k trao i ion (IC) c da trn mt phn ng ha hc stoichiometric gia
cc ion trong mt mng li v mt cht rn thng thng mang theo cc nhm chc
nng m c th sa cha cc ion nh l mt kt qu ca in cc. Trong trng hp n
gin trong sc k cation y l nhng nhm axit sulfonic, anion sc k l amoni nhm
bc bn. Trong cc ion l thuyt vi cng bn cht c th c trao i hon ton thun
nghch gia hai giai on. Qu trnh trao i ion dn n mt iu kin ca cn bng.
Trao i Ion thng thng bao gm cc giai on vng chc trn b mt c cc
nhm ion c c nh. Bi v cc iu kin ca electroneutrality lun lun c mt in
tch tri du khi nhn ion trong vng ln cn ca cc nhm chc nng. Ion nhn thng
bt ngun t giai on di ng v do cn c gi l eluent ion. Nu mu c b
sung, trong c hai ion cht phn tch A- v B- sau mt thi gian ngn thay eluent
ion E- v c gi li c nh trc khi chng ln lt trao i ion eluent. i vi anion
sc k kt qu ny trong cn bng th hi phc sau y:
27
(1)
(2)
2.2.1. Ionit.
Ionit l hp cht polymer v c v hu c khng tan c cha nhm hot ng, bao
gm ionit v c t nhin (nhm zeolite, nhm t st, nhm glauconit,) ionit v c
tng hp (cc xenlulose nh permunit, zeolite) v cc hu c t nhin v cc ionit hu
c tng hp, c gi l nha trao i ion.
Cc ionit v c v hu c t nhin t c s dung trong thc t v c bn c v
bn ha v kh nng trao i ion thp. c s dng nhiu nht l cc ionit hu c
tng hp chc nha trao i ion.
2.2.1.1. Nha trao i ion.
Nha trao i ion c cu to hp cht polymer hu c gm cc
sn hydrocarbon c mang cc nhm cht hot ng. cc nhm chc ny
ni vi cc ion linh ng bng lc ht tnh in. C hai loi na chnh:
cation (nha trao i cation), anion (nha trao i anion). Ngoi ra cn c
cc loi ionit c bit nh ionit lng tnh (trao i c anion v cation) ionit c cha
nhm to phc: Ionit cha nhm oxy ha kh: ionit lng v c mng trao i ion.
+ Tnh cht vt l ca nha.
Mu sc: vng, nu, en, thm. Trong qu trnh s dng nha, mu sc ca nha
mt hiu lc thng thm hn mt cht.
Hnh thi: nha trao i ion thng dng trn.
n: khi em nha dng keo ngm vo trong nc, th tch ca n bin i ln.
m: l % khi lng nc trn khi lng nha dng kh ( m kh), hoc
dng t ( m t).
Tnh chu nhit: cc loi nha b nh hng bi nhit u c gii hn nht nh ,
vt qu gii hn ny nha b nhit phn gii khng s dng c. Nhit hot ng
tt t 20-50o C.
Tnh dn in: cht trao i ion m dn in tt, tnh dn in ca n ph thuc vo
dng ion.
Kch thc ht: Resin c dng hnh cu d = 0,04 - 1,00 mm.
28
Tnh chu mi mn: trong vn hnh cc cht trao i ion c st ln nhau v n ngt,
c kh nng d v vn. y l mt ch tiu nh hng n tnh nng thc dng ca n.
Tnh chu oxy ho: cht oxy ho mnh c th lm cho nha b lo ho (tr)
+ Tnh nng thun nghch ca phn ng trao i ion.
Phn ng trao i ion l phn ng thun nghch. Da trn tnh cht ny ngi ta
dng dung dch cht hon nguyn, thng qua cht trao i ion mt hiu lc khi
phc li nng lc trao i ca n. CaR2 + 2H +( nhaTh d: 2HR + Ca
2+
trao i)
2HR + Ca 2+(hon nguyn)CaR 2 + 2H+. Tnh acid, kim: tnh nng ca cht Cationit RH
v cht Anionit ROH, ging cht in gii acid, kim.
Tnh trung ho v thu phn: tnh nng trung ho v thu phn ca cht trao i ion
ging cht in gii thng thng. Tnh chn la ca cht trao i ion.
hm lng ion thp trong dung dch, nhit bnh thng, kh nng trao i tng
khi ho tr ca ion trao i tng.
+ Th t u tin khi trao i.
i vi nha Cationit acid mnh (SAC),
Fe 3+ > Al 3+ > Ca 2+ > Mg 2+ > K+ > H+ > Li+.
i vi nha Cationit acid yu (WAC)
H+ > Fe3+ > Al 3+ > Ca2+ > Mg 2+ > K+ > Na+ > Li+
i vi nha Anionit kim mnh (SBA), i vi nha anionit kim yu (WBA)
hm lng ion thp nhit bnh thng v nhng ion cng ho tr, kh nng
trao i tng khi s in t ca ion trao i ln (bn knh hydrat ho ln)
hm lng ion cao, kh nng trao i ca cc ion khng khc nhau nhiu lm.
Hin nay, cc loi nha trao i ion c sn xut ch yu bng phng php
ngng t hp trng hp
monomer.
2.2.1.2. Cationit.
Cationit
cha
nhm
c
vi
nhm hot ng
R+ thng l nhm
amin. Do c nhm
amin gn trn mng li cao phn t nn anionit mang tnh baz. baz ph thuc vo
baz ca nhm amin (amin thng > ammoniac > amin thm;amin bc 4> amin bc 3 >
amin bc 2 > amin bc 1). Anionit ph bin thng cha amin bc 4.
Anionit c th c tng hp bng phng php ngng t hoc phng php trng
hp. tng hp anionit bng phng php th nht, ngi ta ngng t amin mch
thng hoc amin thm vi formalin hoc vi halogenepoxy. Anionit ngng t c tnh baz
yu, bn ha hc km, khng bn trong mi trng cha cc cht oxy ha.
30
33
p ng tt c cc yu cu GLP v FDA
H thng thng minh vi cc
thnh
phn:
iPump,
iDetector,
1.0%
T ng b chnh p sut
Kh kh dung mi cho h thng
C h thng kim tra s r r
Chng trnh gii hn p sut trn, gii hn p sut di chn la psi, kPa, bar.
Khi lng: 32 kg
in p: t 88 V - 264 V AC
Tn s: 47 - 63 Hz
Nhit thao tc trong khong: 40C - 400C
m thao tc trong khong: 20 - 80%
Cu to bung o: loi 5 in cc (Duy nht trn Th gii)
Gii o dn : 0 ~ 10 000 mS/cm
c ng dng phn tch cc cation v anion : Na+ ; K+ ; Mg 2+ ; Ca 2+ ; NH4 + ; Cl
-
Sc k trao i ion
Sc k giy
+ Da trn hin
+ Sc k giy
Sc k kh
+ Sc k kh l
dung
dch
+ Nh c cu to cht hp ph rn th
c bit giy sc k ta c sc k kh hp
mng
cht
hnh thnh khi trong i lc khc nhau ca lng cht lng nht lng trn b mt
phn t c sn in cc ion trong dung nh.
trng.
Trong
qu cht hp ph rn ta
l giy.
ph
2.5.3. Ti u ha sc k trao i ion.
t c hiu sut cao v gim chi ph iu ch cc k thut v quy trnh sc k
cn c ti u ha. Qu trnh ti u ha quy trnh lun l mt vn phc tp, i hi
mt thi gian th nghim lu di v c phng php ph hp.
Trong thc t ti u ho c ngha l dung ha cc yu t sao cho t dc phn
gii cao nht c th trong thi gian cht nhn c hoc t dc trong thi gian ngn
nht ng vi phn gii t yu cu (cc peak tch hon ton ra khi nhau).
Khi nh gi kh nng tch cc cu t ra khi nhau, s khng y nu cho rng
kh nng ny ph thuc hon ton vo hiu nghim ca ct. Thc ra chiu cao a l
thuyt ch th hin tt rng ca peak sc k, cn mun nh gi kh nng tch ca ct
(hay lp mng) mt cch hon thin phi xem xt ng thi hiu nng ca ct, chn
lc, tch v dung lng ct thng qua chiu cao a l thuyt H, h thng chn lc ,
phn gii Rs v h s cha K.
Ni mt cch c th hn thc hin ti u ha ngi ta thay i cc iu khin th
nghim nhm mc ch lm gim s dn rng ca peak v lm bin di vn tc di chuyn
tng i ca cc cu t. Nh chng ta bit, s dn rng vng cht sc k tng ln l
37
38
PHN C.
39