Chuyªn ®Ò båi dìng Hsg m«n to¸n 8 – phÇn ®¹i sè

Chuyªn ®Ò 2
BiÕn ®æi biÓu thøc ®¹i sè

a – biÓn ®æi biÓu thøc nguyªn

I. Mét sè h»ng ®¼ng thøc c¬ b¶n
1. (a ± b)2 = a2 ± 2ab + b2 ;
(a + b + c)2 = a2 + b2 + c2 + 2ab + 2bc + 2ca ;
(a1 + a2 + ... + an )2 =
= a12  a22  ...  a2n  2(a1a2  a1a3  ...  a1an  a2a3  ...  a2an  ...  an1an );
2. (a  b)3 = a3  3a2b + 3ab2  b3 = a3  b3  3ab(a  b);
(a  b)4 = a4  4a3b + 6a2b2  4ab3 + b4 ;
3. a2 – b2 = (a – b)(a + b) ;
a3 – b3 = (a – b)(a2 + ab + b2) ;
an – bn = (a – b)(an – 1 + an – 2b + an – 3b2 + … + abn – 2 + bn – 1) ;
4. a3 + b3 = (a + b)(a2 – ab + b2)
a5 + b5 = (a + b)(a4 – a3b + a2b2 – ab3 + b5) ;
a2k + 1 + b2k + 1 = (a + b)(a2k – a2k – 1b + a2k – 2b2 – … + a2b2k – 2 – ab2k – 1
+ b2k) ;
II. B¶ng c¸c hÖ sè trong khai triÓn (a + b)n – Tam gi¸c Pascal
§Ønh 1
Dßng 1 (n =
1 1
1)
Dßng 2 (n =
1 2 1
2)
Dßng 3 (n =
1 3 3 1
3)
Dßng 4 (n =
1 4 6 4 1
4)
Dßng 5 (n =
1 5 10 10 5 1
5)
Trong tam gi¸c nµy, hai c¹nh bªn gåm c¸c sè 1 ; dßng k + 1 ®îc
thµnh lËp tõ dßng k (k ≥ 1), ch¼ng h¹n ë dßng 2 ta cã 2 = 1 + 1, ë
dßng 3 ta cã 3 = 2 + 1, 3 = 1 + 2, ë dßng 4 ta cã 4 = 1 + 3, 6 = 3 +
3, 4 = 3 + 1, …Khai triÓn (x + y)n thµnh tæng th× c¸c hÖ sè cña c¸c
h¹ng tö lµ c¸c sè trong dßng thø n cña b¶ng trªn. Ngêi ta gäi b¶ng trªn
lµ tam gi¸c Pascal, nã thêng ®îc sö dông khi n kh«ng qu¸ lín. Ch¼ng
h¹n, víi n = 4 th× :
(a + b)4 = a4 + 4a3b + 6a2b2 + 4ab3 + b4

biªn so¹n : TrÇn Ngäc §¹i – thcs thôy phóc 1

 Chuyªn ®Ò båi dìng Hsg m«n to¸n 8 – phÇn ®¹i sè
vµ víi n = 5 th× :
(a + b)5 = a5 + 5a4b + 10a3b2 + 10a2b3 + 10ab4 + b5
II. C¸c vÝ dô
VÝ dô 1. §¬n gi¶n biÓu thøc sau :
A = (x + y + z)3 – (x + y – z)3 – (y + z – x)3 – (z + x – y)3.
Lêi gi¶i
A = [(x + y) + z]3 – [(x + y) – z]3 – [z – (x – y)]3 – [z + (x – y)]3
= [(x + y)3 + 3(x + y)2z + 3(x + y)z2 + z3] – [(x + y)3 – 3(x + y)2z
+ 3(x + y)z2 – z3] –
– [z3 – 3z2(x – y) + 3z(x – y)2 – (x – y)3] – [z3 + 3z2(x – y) + 3z(x –
y)2 + (x – y)3]
= 6(x + y)2z – 6z(x – y)2 = 24xyz
VÝ dô 2. Cho x + y = a, xy = b (a2 ≥ 4b). TÝnh gi¸ trÞ cña c¸c biÓu
thøc sau :
a) x2 + y2 ; b) x3 + y3 ; c) x4 + y4 ;
d) x5 + y5
Lêi gi¶i
a) x2 + y2 = (x + y)2 – 2xy = a2 – 2b
b) x3 + y3 = (x + y)3 – 3xy(x + y) = a3 – 3ab
c) x4 + y4 = (x2 + y2)2 – 2x2y2 = (a2 – 2b)2 – 2b2 = a4 – 4a2b + 2b2
d) (x2 + y2)(x3 + y3) = x5 + x2y3 + x3y2 + y5 = (x5 + y5) + x2y2(x + y)
Hay : (a2 – 2b)(a3 – 3ab) = (x5 + y5) + ab2 ⇒ x5 + y5 = a5 – 5a3b +
5ab2
Chó ý : a6 + b6 = (a2)3 + (b2)3 = (a3)2 + (b3)2
a7 + b7 = (a3 + b3)(a4 + b4) – a3b3(a + b)
= (a2 + b2)(a5 + b5) – a2b2(a3 + b3)
VÝ dô 3. Chøng minh c¸c h»ng ®¼ng thøc :
a) a3 + b3 + c3 – 3abc = (a + b + c)(a2 + b2 + c2 – ab – bc – ca) ;
b) (a + b + c)3 – a3 – b3 – c3 = 3(a + b)(b + c)(c + a)
Lêi gi¶i
a) a3 + b3 + c3 – 3abc = (a + b)3 + c3 – 3abc – 3a2b – 3ab2
= (a + b + c)[(a + b)2 – (a + b)c + c2] – 3ab(a + b + c)
= (a + b + c) [(a + b)2 – (a + b)c + c2 – 3ab]
= (a + b + c)(a2 + b2 + c2 – ab – bc – ca)
b) (a + b + c)3 – a3 – b3 – c3 = [(a + b + c)3 – a3] – (b3 + c3)
= (b + c)[(a + b + c)2 + (a + b + c)a + a2] – (b + c)(b2 – bc + c2)
= (b + c)(3a2 + 3ab + 3bc + 3ca) = 3(b + c)[a(a + b) + c(a + b)]
= 3(a + b)(b + c)(c + a)
VÝ dô 4. Ph©n tÝch biÓu thøc sau thµnh nh©n tö :
biªn so¹n : TrÇn Ngäc §¹i – thcs thôy phóc 2
 Chuyªn ®Ò båi dìng Hsg m«n to¸n 8 – phÇn ®¹i sè
A = x3 – 3(a2 + b2)x + 2(a3 + b3)
Lêi gi¶i
§Æt S = a + b vµ P = ab, th× a2 + b2 = S2 - 2P ; a3 + b3 = S3 - 3SP .
V× vËy :
A = x3 – 3( S2 - 2P )x + 2( S3 - 3SP ) = (x3 - S3) - (3S2x - 3S3) + (6Px - 6SP)
= (x - S)(x2 + Sx + S2 ) - 3S2(x - S) + 6P(x - S)
= (x - S)(x2 + Sx - 2S2 + 6P)
= (x – a – b)[x2 + (a + b)x – 2(a + b)2 + 6ab]
= (x – a – b)[x2 + (a + b)x – 2(a2
VÝ dô 5. Cho x + y + z = 0. Chøng minh r»ng : 2(x5 + y5 + z5) =
5xyz(x2 + y2 + z2)
Lêi gi¶i
V× x + y + z = 0 nªn x + y = –z ⇒ (x + y)3 = –z3
Hay x3 + y3 + 3xy(x + y) = –z3 ⇒ 3xyz = x3 + y3 + z3
Do ®ã : 3xyz(x2 + y2 + z2) = (x3 + y3 + z3)(x2 + y2 + z2)
= x5 + y5 + z5 + x3(y2 + z2) + y3(z2 + x2) +
z3(x2 + y2)
Mµ x2 + y2 = (x + y)2 – 2xy = z2 – 2xy (v× x + y = –z). T¬ng tù :
y2 + z2 = x2 – 2yz ; z2 + x2 = y2 – 2zx.
V× vËy : 3xyz(x2 + y2 + z2) = x5 + y5 + z5 + x3(x2 – 2yz) + y3(y2 –
2zx) + z3(z3 – 2xy)
= 2(x5 + y5 + z5) – 2xyz(x2 + y2 + z2)
Suy ra : 2(x5 + y5 + z5) = 5xyz(x2 + y2 + z2) (®pcm)

Bµi tËp
1. Ph©n tÝch c¸c ®a thøc sau thµnh nh©n tö :
a) x3 + 4x2 – 29x + 24 ;
b) x4 + 6x3 + 7x2 – 6x + 1 ;
c) (x2 – x + 2)2 + (x – 2)2 ;
d) 6x5 + 15x4 + 20x3 + 15x2 + 6x + 1 ;
e) x6 + 3x5 + 4x4 + 4x3 + 4x2 + 3x + 1.
2. Ph©n tÝch c¸c ®a thøc sau thµnh nh©n tö :
a) x8 + x4 + 1;
b) x10 + x5 + 1 ;
c) x12 + 1 ;
3. Ph©n tÝch c¸c ®a thøc sau thµnh nh©n tö :
a) (x + y + z)3 – x3 – y3 – z3 ;
b) (x + y + z)5 – x5 – y5 – z5.

biªn so¹n : TrÇn Ngäc §¹i – thcs thôy phóc 3

 Chuyªn ®Ò båi dìng Hsg m«n to¸n 8 – phÇn ®¹i sè
4. Cho a + b + c = 0 vµ a2 + b2 + c2 = 14. TÝnh gi¸ trÞ cña biÓu thøc :
A = a4 + b4 + c4.
5. Cho x + y + z = 0 vµ xy + yz + zx = 0. TÝnh gi¸ trÞ cña biÓu thøc :
B = (x – 1)2007 + y2008 + (z + 1)2009.
6. Cho a2 – b2 = 4c2. Chøng minh r»ng : (5a – 3b + 8c)(5a – 3b – 8c) =
(3a – 5b)2.
7. Chøng minh r»ng nÕu (x – y)2 + (y – z)2 + (z – x)2 =
= (x + y – 2z)2 + (y + z – 2x)2 + (z + x – 2y)2
th× x = y = z.
8. a) Chøng minh r»ng nÕu (a2 + b2)(x2 + y2) = (ax + by)2 vµ x, y kh¸c
a b
0 th× = .
x y
b) Chøng minh r»ng nÕu (a2 + b2 + c2)(x2 + y2 + z2) = (ax + by +
a b c
cz)2 vµ x, y, z kh¸c 0 th× = = .
x y z
9. Cho x + y + z = 0. Chøng minh r»ng :
a) 5(x3 + y3 + z3)(x2 + y2 + z2) = 6(x5 + y5 + z5) ;
b) x7 + y7 + z7 = 7xyz(x2y2 + y2z2 + z2x2) ;
c) 10(x7 + y7 + z7) = 7(x2 + y2 + z2)(x5 + y5 + z5).
10.Chøng minh c¸c h»ng ®»ng thøc sau :
a) (a + b + c)2 + a2 + b2 + c2 = (a + b)2 + (b + c)2 + (c + a)2 ;
b) x4 + y4 + (x + y)4 = 2(x2 + xy + y2)2.
11.Cho c¸c sè a, b, c, d tháa m·n a2 + b2 + (a + b)2 = c2 + d2 + (c +
d)2.
Chøng minh r»ng : a4 + b4 + (a + b)4 = c4 + d4 + (c + d)4
12. Cho a2 + b2 + c2 = a3 + b3 + c3 = 1. TÝnh gi¸ trÞ cña biÓu thøc : C
= a2 + b9 + c1945.
13. Hai sè a, b lÇn lît tháa m·n c¸c hÖ thøc sau :
a3 – 3a2 + 5a – 17 = 0 vµ b3 – 3b2 + 5b + 11 = 0. H·y tÝnh : D = a +
b.
14. Cho a3 – 3ab2 = 19 vµ b3 – 3a2b = 98. H·y tÝnh : E = a2 + b2.
15. Cho x + y = a + b vµ x2 + y2 = a2 + b2. TÝnh gi¸ trÞ cña c¸c biÓu
thøc sau :
a) x3 + y3 ; b) x4 + y4 ; c) x5 + y5 ; d) x6 + y6 ;
e) x7 + y7 ; f) x8 + y8 ; g) x2008 + y2008.

B – biÓn ®æi ph©n thøc h÷u tØ

biªn so¹n : TrÇn Ngäc §¹i – thcs thôy phóc 4

 Chuyªn ®Ò båi dìng Hsg m«n to¸n 8 – phÇn ®¹i sè
VÝ dô 5.
3n + 1
a) Chøng minh r»ng ph©n sè lµ ph©n sè tèi gi¶n ∀n∈N ;
5n + 2
n2 + 4
b) Cho ph©n sè A = (n∈N). Cã bao nhiªu sè tù nhiªn n nhá h¬n
n+ 5
2009 sao cho ph©n sè A cha tèi gi¶n. TÝnh tæng cña tÊt c¶ c¸c sè
tù nhiªn ®ã.
Lêi gi¶i
a) §Æt d = ¦CLN(5n + 2 ; 3n + 1) ⇒ 3(5n + 2) – 5(3n + 1) d hay 1
d ⇒ d = 1.
3n + 1
VËy ph©n sè lµ ph©n sè tèi gi¶n.
5n + 2
29 29
b) Ta cã A = n- 5+ . §Ó A cha tèi gi¶n th× ph©n sè ph¶i
n+ 5 n+ 5
cha tèi gi¶n. Suy ra n + 5 ph¶i chia hÕt cho mét trong c¸c íc d¬ng
lín h¬n 1 cña 29.
V× 29 lµ sè nguyªn tè nªn ta cã n + 5 29 ⇒ n + 5 = 29k (k ∈ N)
hay n = 29k – 5.
Theo ®iÒu kiÖn ®Ò bµi th× 0 ≤ n = 29k – 5 < 2009 ⇒ 1 ≤ k ≤ 69
hay k∈{1; 2;…; 69}
VËy cã 69 sè tù nhiªn n tháa m·n ®iÒu kiÖn ®Ò bµi. Tæng cña
c¸c sè nµy lµ :
29(1 + 2 + … + 69) – 5.69 = 69690.
VÝ dô 6. Cho a, b, c ≠ 0 vµ a + b + c ≠ 0 tháa m·n ®iÒu kiÖn
1 1 1 1
+ + = .
a b c a+ b + c
Chøng minh r»ng trong ba sè a, b, c cã hai sè ®èi nhau. Tõ ®ã suy
ra r»ng :
1 1 1 1
2009
+ 2009 + 2009 = 2009 .
a b c a + b + c2009
2009

Lêi gi¶i
1 1 1 1 1 1 1 1
Ta cã : + + = ⇔ + + - =0
a b c a+ b + c a b c a+ b + c
a+ b a+ b c(a+ b + c) + ab
⇔ + = 0 ⇔ (a+ b). =0
ab c(a+ b + c) abc(a+ b + c)

biªn so¹n : TrÇn Ngäc §¹i – thcs thôy phóc 5

 Chuyªn ®Ò båi dìng Hsg m«n to¸n 8 – phÇn ®¹i sè
éa+ b = 0 éa =- b
ê ê
⇔ (a + b)(b + c)(c + a) = 0 ⇔ ê ê
b + c = 0 ⇔ êb =- c ⇒ ®pcm.
ê
êc + a = 0 êc =- a
ë ë
1 1 1 1 1 1 1
Tõ ®ã suy ra : 2009 + 2009 + 2009 = 2009 + + =
a b c a (- c)2009 c2009 a2009
1 1 1
2009 2009 2009
= 2009 2009 2009
= 2009
a +b +c a + (- c) + c a
1 1 1 1
⇒ 2009 + 2009 + 2009 = 2009 .
a b c a + b + c2009
2009

VÝ dô 7. §¬n gi¶n biÓu thøc :

1 æ ç 1 1ö ÷ 3 æ ç 1 1÷ ö 6 æ ç1 1÷ ö
A= ç + ÷+
÷ (a+ b)4 ç + ÷ + + ÷.
ça3 b3 ø
(a+ b)3 è ça2 b2 ÷
è ø (a+ b)5 ç ça b÷
è ø
Lêi gi¶i
§Æt S = a + b vµ P = ab. Suy ra : a2 + b2 = (a + b)2 – 2ab = S2 - 2P
a3 + b3 = (a + b)3 – 3ab(a + b) = S3 - 3SP .
1 1 a+ b S 1 1 a2 + b2 S2 - 2P
Do ®ã : + = = ; 2+ 2= 2 2 = ;
a b ab P a b ab P2
1 1 a3 + b3 S3 - 3SP
+ = 3 3 = .
a3 b3 ab P3
1 S3 - 3SP 3 S2 - 2P 6 S
Ta cã : A = 3 . + 4. + 5.
S P3 S P2 S P
=
S2 - 3P 3(S2 - 2P) 6 (S4 - 3S2P) + (3S2P - 6P2) + 6P2 S4
+ + = =
S2P3 S4P2 S4P S4P3 S4P3
1 1
Hay A = 3 = 3 3 .
P ab
VÝ dô 8. Cho a, b, c lµ ba sè ph©n biÖt. Chøng minh r»ng gi¸ trÞ cña
biÓu thøc sau kh«ng phô thuéc vµo gi¸ trÞ cña x :
(x - a)(x - b) (x - b)(x - c) (x - c)(x - a)
S(x) = + + .
(c- a)(c- b) (a- b)(a- c) (b- c)(b- a)
Lêi gi¶i
C¸ch 1
x2 - (a + b)x + ab x2 - (b + c)x + bc x2 - (c + a)x + ca
S(x) = + + = Ax2 – Bx +
(c- a)(c- b) (a- b)(a- c) (b- c)(b- a)
C

biªn so¹n : TrÇn Ngäc §¹i – thcs thôy phóc 6

 Chuyªn ®Ò båi dìng Hsg m«n to¸n 8 – phÇn ®¹i sè
1 1 1
víi : A = + + ;
(c- a)(c- b) (a- b)(a- c) (b- c)(b- a)
a+ b b+ c c+ a
B= + + ;
(c- a)(c- b) (a- b)(a- c) (b- c)(b- a)
ab bc ca
C= + +
(c- a)(c- b) (a- b)(a- c) (b- c)(b- a)
b- a+ c- b + a- c
Ta cã : A = = 0;
(a- b)(b- c)(c- a)
(a+ b)(b- a) + (b + c)(c- b) + (c + a)(a- c) b2 - a2 + c2 - a2 + a2 - c2
B= = =0
(a- b)(b- c)(c- a) (a- b)(b- c)(c- a)
;
ab(b- a) + bc(c- b) + ca(a- c) ab(b- a) + bc[(c- a) + (a- b)] + ca(a- c)
C= =
(a- b)(b- c)(c- a) (a- b)(b- c)(c- a)
(a- b)(bc- ab) + (c- a)(bc- ca) (a- b)(b- c)(c- a)
= = = 1.
(a- b)(b- c)(c- a) (a- b)(b- c)(c- a)
VËy S(x) = 1∀x (®pcm).
C¸ch 2
§Æt P(x) = S(x) – 1 th× ®a thøc P(x) lµ ®a thøc cã bËc kh«ng vît
qu¸ 2. Do ®ã, P(x) chØ cã tèi ®a hai nghiÖm.
NhËn x–t : P(a) = P(b) = P(c) = 0 ⇒ a, b, c lµ ba nghiÖm ph©n biÖt
cña P(x).
§iÒu nµy chØ x¶y ra khi vµ chØ khi P(x) lµ ®a thøc kh«ng, tøc lµ
P(x) = 0 ∀x.
Suy ra S(x) = 1 ∀x ⇒ ®pcm.
1
VÝ dô 9. Cho x + = 3. TÝnh gi¸ trÞ cña c¸c biÓu thøc sau :
x
1 1 1 1
a) A = x2 + 2 ; b) B = x3 + 3 ; c) C = x4 + 4 ; d) D = x5 + 5 .
x x x x
Lêi gi¶i
2
1 æ 1÷ ö
a) A = x2 + 2 = ççx+ ÷ - 2 = 9- 2 = 7 ;
x ç è x÷ ø
3
1 æ 1÷ ö æ 1ö
b) B = x + 3 = ç
3
çx + ÷
÷ - 3ç
çx+ ÷ ÷= 27- 9 = 18 ;
ç
x è xø è x÷
ç ø
2
1 æ2 1 ÷ ö
c) C = x4 + 4 = ç
çx + 2÷ - 2 = 49- 2 = 47 ;
x ç è x ÷
ø

biªn so¹n : TrÇn Ngäc §¹i – thcs thôy phóc 7

 Chuyªn ®Ò båi dìng Hsg m«n to¸n 8 – phÇn ®¹i sè
æ2 1 ö æ3 1 ö 1 1
d) A.B = ç çx + 2÷ ÷ç
ç
÷çx + ÷
÷
÷= x5
+ + x + = D + 3 ⇒ D = 7.18 – 3 = 123.
ç
è x ø è x3 ø x x5
VÝ dô 10. X¸c ®Þnh c¸c sè a, b, c sao cho :
2 ax + b c
2
= 2 + .
(x +1)(x - 1) x + 1 x - 1
Lêi gi¶i
ax + b c (ax + b)(x - 1) + c(x2 +1) (a+ c)x2 + (b- a)x + (c- b)
Ta cã : 2 + = =
x +1 x - 1 (x2 +1)(x - 1) (x2 +1)(x - 1)
2
§ång nhÊt ph©n thøc trªn víi ph©n thøc 2 , ta ®îc :
(x +1)(x - 1)
ìï a+ c = 0 ìï a =- 1
ï ï 2 - x- 1 1
ïí b- a = 0 Û ïí b =- 1. VËy = + .
ïï ïï (x2 +1)(x - 1) x2 + 1 x - 1
ïîï c- b = 2 ïîï c = 1

Bµi tËp
n3 + 2n2 - 1
16. Cho ph©n thøc P = 3 .
n + 2n2 + 2n +1
a) Rót gän P ;
b) Chøng minh r»ng nÕu n lµ sè nguyªn th× gi¸ trÞ cña ph©n thøc
t×m ®îc trong c©u a) t¹i n lu«n lµ mét ph©n sè tèi gi¶n.
17. a) Chøng minh r»ng c¸c ph©n sè sau tèi gi¶n víi mäi sè tù nhiªn n
:
12n +1 n3 + 2n 2n + 1
; ; .
30n + 24
n + 3n +12
2n2 - 1
n7 + n2 +1
b) Chøng minh r»ng ph©n sè 8 kh«ng tèi gi¶n víi mäi sè
n + n +1
nguyªn d¬ng n.
n2 + 5
c) TÝnh tæng c¸c sè tù nhiªn n nhá h¬n 100 sao cho lµ
n +1
ph©n sè cha tèi gi¶n.
18. TÝnh c¸c tæng sau :
3 5 2n +1
a) A = 2
+ 2
+ ... + ;
(1.2) (2.3) [n(n +1)]2

biªn so¹n : TrÇn Ngäc §¹i – thcs thôy phóc 8

 Chuyªn ®Ò båi dìng Hsg m«n to¸n 8 – phÇn ®¹i sè
1 1 1 1
b) B = 1+ + 2 + 4 + ... + 2n ;
2+1 2 +1 2 +1 2 +1
1 1 1 1
c) C= + + ... + ;
1.4 4.7 7.10 (3n +1)(3n + 4)
1 1 1
d) D= + + ... + ;
1.3 2.4 n.(n + 2)
1 1 1 1
e) E= + + + ... + ;
1.2.3 2.3.4 3.4.5 (n- 1)n(n +1)
1.2! 2.3! n.(n + 1)!
f) F= + 2 + ... + (k! = 1.2.3…k)
2 2 2n
19. TÝnh c¸c tÝch sau :
æ 1ö ÷æ 1ö ÷æ 1ö ÷ æ 1ö ÷;
a) G = çç1- ÷ç
ç1 - ÷ç
ç1- ÷...ç1-
ç n2 ÷
ç 22 ÷
è ç 32 ÷
øè ç 42 ÷
øè ø ç è ÷
ø
12 32 52 (2n- 1)2
b) H = 2 . . ..... ;
2 - 1 42 - 1 62 - 1 (2n)2 - 1
æ 1 ö ÷æ 1 ö ÷ æ 1 ö
÷
c) I = ç
ç1- ÷ç
ç1 - ÷ ...ç
ç1 - ÷;
è 1+ 2÷
ç øç
è 1+ 2+ 3ø ÷ç è 1+ 2+ ... + n÷ ø
æ 1ö æ 1ö æ 1ö æ 1 ö
÷
d) K = ç 1+ ÷ ç1 + ÷ç1+ ÷ ...ç1+
ç
ç ÷
֍
ç ÷
÷
è 1.3øè 2.4øè 3.5ø èç
ç ÷
÷ ç n(n + 2)÷
ç ÷
ø
.

æ4 1ö æ4 1ö æ4 1ö æ 4 1ö
ç
ç1+ ÷÷
÷
ç
ç3 + ÷
÷
÷
ç
ç5 + ÷
÷
÷...ç
ç 2007 + ÷
÷
÷
ç
è ç
4øè ç
4øè 4ø è ç 4ø
20. TÝnh : L = .
æ4 1ö æ 1öæ 1ö æ 1ö
ç
ç2 + ÷
÷ç4 + ÷
4
÷ç6 + ÷
4
÷...ç 2008 + ÷
4
÷
ç
è øç
4֍
è øç
4֍
è ø ç
4÷ ç
è 4÷
ø
æ 1999ö
÷æ 1999ö
÷æ 1999ö
÷ æ 1999ö ÷
ç
ç1+ ÷ç
ç1+ ÷ç
ç1+ ÷...ç
ç1+ ÷
ç
è 1 ÷
øç
è 2 ÷
øç
è 3 ÷
ø ç
è 1000÷
ø
21. TÝnh M =
æ 1000ö
÷æ 1000ö
÷æ 1000ö
÷ æ 1000ö ÷
ç
ç1+ ÷ç
ç1+ ÷ç
ç1+ ÷...ç
ç1+ ÷
ç
è ÷ç
1 øè ÷ç
2 øè ÷ ç
3 ø è 1999ø ÷

22. Thùc hiÖn c¸c ph–p tÝnh :

1 1 1
a) A = + + ;
(c- a)(c- b) (a- b)(a- c) (b- c)(b- a)
1 1 1
b) B = + + ;
a(a- b)(a- c) b(b- a)(b- c) c(c- a)(c- b)
a2 b2 c2
c) C = + + ;
(a- b)(a- c) (b- a)(b- c) (c- a)(c- b)

biªn so¹n : TrÇn Ngäc §¹i – thcs thôy phóc 9

 Chuyªn ®Ò båi dìng Hsg m«n to¸n 8 – phÇn ®¹i sè
a3 b3 c3
d) C = + +
(a- b)(a- c) (b- a)(b- c) (c- a)(c- b)

(a2 + b2 + c2)(a+ b + c)2 + (bc + ca+ ab)2

23. Rót gän : A = .
(a+ b + c)2 - (ab + bc + ca)
(a+ 2b)3 - (a- 2b)3 3a4 + 7a2b2 + 3b4
24. Rót gän : B = : .
(2a+ b)3 - (2a- b)3 4a4 + 7a2b2 + 3b4
25. Rót gän vµ tÝnh gi¸ trÞ cña biÓu thøc sau víi x = –1,76 vµ y = 0,12
:
éæx - y x2 + y2 + y - 2ö 4x4 + 4x2y + y2 - 4ù x +1
êç - 2 ÷
÷: ú:
êç
ç
è2y - x x - xy - 2y2 ÷
÷ x2 + y + xy + x
ø ú 2x2 + y + 2 .
ë û
(TrÝch ®Ò thi HSG toµn quèc 1963)
26. Rót gän :
é a- 1 2(a- 1) 4(a+ 1) a ù 36a3 - 144a- 36a2 +144
ê2 + 2 - 2 + 2 ú´ .
ê
ëa - 2a + 1 a - 4 a + a- 2 a - 3a + 2ú
û a3 + 27
27. Thùc hiÖn c¸c ph–p tÝnh :
x2 - yz y2 - zx z2 - xy
+ +
a) y+z z+x x+y ;
1+ 1+ 1+
x y z
a(a+ b) a(a+ c) b(b + c) b(b + a) c(c + a) c(c + b)
+ + +
a- b a- c + b- c b- a + c - a c- b
b) 2 2 ;
(b- c) (c- a) (a- b)2
1+ 1+ 1+
(a- b)(a- c) (b- c)(b- a) (c- a)(c- b)
a+ b- 2c b + c- 2a c + a- 2b
+ +
c) (a- b)3 (c- a)(c- b) (b- c)3 (a- b)(a- c) (c- a)3 (b- c)(b- a) .
+ 2 + 2 + 2
a3 - b3 a + ab + b2 b3 - c3 b + bc + c2 c3 - a3 c + ca+ a2
28. a) BiÕt a – 2b = 5, h·y tÝnh gi¸ trÞ cña biÓu thøc :
3a- 2b 3b- a
P= + ;
2a+ 5 b- 5
b) BiÕt 2a – b = 7, h·y tÝnh gi¸ trÞ cña biÓu thøc :
5a- b 3b- 3a
Q= - ;
3a+ 7 2b- 7

biªn so¹n : TrÇn Ngäc §¹i – thcs thôy phóc 10

 Chuyªn ®Ò båi dìng Hsg m«n to¸n 8 – phÇn ®¹i sè
c) BiÕt 10a2 –3b2 + 5ab = 0 vµ 9a2 – b2 ≠ 0, h·y tÝnh :
2a- b 5b- a
R= + .
3a- b 3a+ b
29. Cho a + b + c = 0. TÝnh gi¸ trÞ cña c¸c biÓu thøc sau :
1 1 1
a) A = 2 + + ;
a + b2 - c2 b2 + c2 - a2 c2 + a2 - b2
a2 b2 c2
b) B = 2 + + ;
a - b2 - c2 b2 - c2 - a2 c2 - a2 - b2
æa- b b- c c- aö æc
÷ a b ö ÷
c) C = ç
ç
ç
+ + ç
÷
ç
÷
ç
+ + ÷.
÷
è c a b øèa- b b- c c- aø
30. Cho 3 sè a, b, c kh¸c 0 tháa m·n ®iÒu kiÖn a3 + b3 + c3 = 3abc.
æ aö÷æ b÷öæ c÷ ö
TÝnh gi¸ trÞ cña biÓu thøc : çç1+ ÷ç1+ ÷ç1+ ÷.
ç b÷
è øç
ç c÷
è øç
è a÷
ç ø
31. Cho 3 sè a, b, c kh¸c nhau ®«i mét tháa m·n ®iÒu kiÖn
a+ b b + c c + a æ bö æ c÷öæ a÷ö
= = . TÝnh gi¸ trÞ cña biÓu thøc : ç
ç1+ ÷
֍
ç1+ ÷ç
ç1+ ÷.
c a b è a÷
ç è b÷
øç è c÷
øç ø
32. a) Cho ba sè a, b, c kh¸c 0 tháa m·n ®iÒu kiÖn a + b + c = 0.
Chøng minh r»ng :
2
1 1 1 æ 1 1 1ö
+ 2 + 2 =ç
ç + + ÷
÷.
a2
b c èa b c÷
ç ø
b) TÝnh D
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
= 2
+ 2 + 2 + 2 + 2 + 2 + 2 + 2 + 2 + ...+ + +
1 2 3 2 3 4 3 4 5 2007 2008 20092
2 2

33. §¬n gi¶n c¸c biÓu thøc sau :

1 æ 1 1ö ÷ 1 æ 1 1ö ÷ 1 æ 1 1ö
a) A = ç
3ç
- ÷
4÷
+ ç
4ç
- ÷
3÷
+ ç
5ç
- 2÷
÷.
÷
ç
è 4
(a+ b) a b ø ç
è 3
(a+ b) a b ø ç 2
(a+ b) a b ø
è
3 3
éa(2b3 - a3)ù éb(2a3 - b3)ù
b) B = a + ê 3
3
ú- ê 3 ú.
ê a + b3 ú ê a + b3 ú
ë û ë û
34. a) Chøng minh r»ng nÕu abc = 1 th×
1 1 1
+ + = 1.
1+ a+ ab 1+ b + bc 1+ c + ca
b) Cho abcd = 1, h·y tÝnh :
a b c d
+ + +
1+ a+ ab + abc 1+ b + bc + bcd 1+ c + cd+ cda 1+ d+ da+ dab

biªn so¹n : TrÇn Ngäc §¹i – thcs thôy phóc 11

 Chuyªn ®Ò båi dìng Hsg m«n to¸n 8 – phÇn ®¹i sè
1 1 1
35. Chøng minh r»ng nÕu + + = 2 vµ a + b + c = abc th×
a b c
1 1 1
2
+ 2 + 2 = 2.
a b c
(TrÝch ®Ò thi HSG toµn quèc 1970)
x y z a b c
36. Cho + + = 0 vµ + + = 2 . TÝnh gi¸ trÞ cña biÓu thøc
a b c x y z
a2 b2 c2
+ + .
x2 y2 z2
a b c a b c
37. Cho + + = + + . CMR tån t¹i hai trong ba sè a, b, c b»ng
b c a c a b
nhau.
2 2 2 (a- b)2 + (b- c)2 + (c- a)2
38. Rót gän biÓu thøc : + + + .
a- b b- c c- a (a- b)(b- c)(c- a)
39. Cho ba sè a, b, c kh¸c 0 tháa m·n hÖ thøc :
a+ b- c b + c- a c + a- b
- - = 0. Chøng minh r»ng trong ba ph©n
ab bc ca
thøc ë vÕ tr¸i, cã Ýt nhÊt mét ph©n thøc b»ng 0.
æ1 1 1ö
÷ æ1 1 1ö
÷.
40. Rót gän biÓu thøc : B = (ab + bc + ca)ç
ç + + ÷
ça b c÷
- abcç
ç + +
ça2 b2 c2 ÷
÷
è ø è ø
1 1 1
41. Cho a, b, c kh¸c nhau ®«i mét vµ + + = 0. Rót gän c¸c biÓu
a b c
thøc :
1 1 1
a) M = + + ;
a2 + 2bc b2 + 2ca c2 + 2ab
bc ca ab
b) N = 2 + 2 + 2 ;
a + 2bc b + 2ca c + 2ab
a2 b2 c2
c) P = 2 + +
a + 2bc b2 + 2ca c2 + 2ab
42. X¸c ®Þnh a, b, c sao cho :
1 a bx + c 1 a b
a) = + ; b) = + ;
x(x2 +1) x x2 +1 x2 - 4 x - 2 x + 2
1 a b c
c) 2
= + 2
+ .
(x +1) (x + 2) x +1 (x +1) x+2

biªn so¹n : TrÇn Ngäc §¹i – thcs thôy phóc 12

 Chuyªn ®Ò båi dìng Hsg m«n to¸n 8 – phÇn ®¹i sè
32 - 1 72 - 1 112 - 1 20072 - 1
43. Rót gän biÓu thøc : A = 2 . . ... .
5 - 1 92 - 1 132 - 1 20092 - 1
44. Rót gän biÓu thøc :
æn- 1 n- 2 n- 3 2 1 ö÷ æ1 1 1ö÷
ç + + + ... + + : ç + + ... +
ç
ç
è 1 2 3
÷
÷
n- 2 n- 1ø è2 3
ç
ç nø÷.
÷
1 1 1 1
+ + ... + +
A 1(2n- 1) 3(2n- 3) (2n- 3).3 (2n- 1).1
45. Rót gän biÓu thøc : = .
B 1 1 1
1+ + + ... +
3 5 2n- 1
46. Cho ba sè a, b, c kh¸c 0 tháa m·n hai ®iÒu kiÖn abc = 1 vµ
1 1 1
a+ b + c = + + . Chøng minh r»ng trong ba sè a, b, c tån t¹i mét
a b c
sè b»ng 1.
47. Cho x, y, z kh¸c 0 tháa m·n ®iÒu kiÖn x + y + z = 2008 vµ
1 1 1 1
+ + = . Chøng minh r»ng tån t¹i Ýt nhÊt mét trong ba sè x,
x y z 2008
y, z b»ng 2008.
a b c
48. Gi¶ sö a, b, c lµ ba sè kh¸c nhau tháa m·n + + = 0.
b- c c- a a- b
a b c
Chøng minh r»ng : + + = 0.
(b- c)2 (c- a)2 (a- b)2
a b c a2 b2 c2
49. Cho + + = 1. Chøng minh r»ng + + = 0.
b + c c + a a+ b b + c c + a a+ b
a b c
50. Cho a + b + c = 0, x + y + z = 0 vµ + + = 0. Chøng minh
x y z
r»ng
ax2 + by2 + cz2 = 0.
1
51. Cho x2 – 4x + 1 = 0. TÝnh gi¸ trÞ cña c¸c biÓu thøc A = x5 + vµ
x5
1
B = x7 + .
x7
x x2 x2
52. Cho 2 = 2008. TÝnh M = vµ N = .
x - x +1 x4 + x2 +1 x4 - x2 +1

biªn so¹n : TrÇn Ngäc §¹i – thcs thôy phóc 13

 Chuyªn ®Ò båi dìng Hsg m«n to¸n 8 – phÇn ®¹i sè
a1 - 1 a2 - 1
53. Cho d·y sè a1, a2, a3, … sao cho : a2 = ; a3 = ;…;
a1 +1 a2 +1
a - 1
an = n- 1 .
an- 1 +1
a) Chøng minh r»ng a1 = a5.
b) X¸c ®Þnh n®m sè ®Çu cña d·y, biÕt r»ng a101 = 108.

biªn so¹n : TrÇn Ngäc §¹i – thcs thôy phóc 14