CHNG 1: L thuyt chung v Qun l thu Thu Gi tr gia tng i vi Doanh nghip 1.1.

Tng quan v Thu Gi tr gia tng: 1.1.1. Khi nim Thu Gi tr gia tng: Thu GTGT l thu tnh trn phn gi tr tng thm ca hng ho v dch v pht sinh trong qu trnh sn xut, lu thng n tiu dng. Thu gi tr gia tng (GTGT) c ngun gc t thu doanh thu, Cng ho Php l nc u tin trn th gii ban hnh Lut thu GTGT vo nm 1954. Thu GTGT theo ting Php gi l: Taxe Sur La Valeur Ajoute (vit tt l TVA), ting Anh gi l Value Added Tax (vit tt l VAT), dch ra ting Vit l thu GTGT. n nay thu GTGT c p dng rng ri nhiu nc trn th gii (khong 130 nc), trong c Vit Nam. GTGT c xc nh bng chnh lch gia tng gi tr hng ha, dch v (HHDV) bn ra vi tng tr gi HHDV mua vo tng ng trong k tnh thu: GTGT=Tng gi tr HHDV bn ra Tng gi tr HHDV mua vo tng ng S thu GTGT=GTGT ca HHDV chu thu x Thu sut thu GTGT ca HHDV 1.1.2. c im Thu Gi tr gia tng: - Thu GTGT c gi l thu GTGT v thu ch nh trn phn tng thm qua mi khu ca qu trnh SXKD v tng s thu thu c qua mi khu bng chnh s thu tnh trn gi bn ca ngi tiu dng cui cng. Thu GTGT l mt loi thu gin thu, tc l ngi np thu cho NSNN l ngi SXKD hng ho, dch v nhng b thu iu tit l ngi tiu dng. ng l ngi tiu dng phi np thu cho NSNN nhng v thu GTGT nm trong gi bn hng ho dch v nn ngi SXKD hng ho dch v s l ngi np thay, np h vo NSNN cho ngi tiu dng. - Thu GTGT l mt loi thu c tnh trung lp cao, biu hin hai kha cnh:

Th nht, thu GTGT khng chu nh hng bi kt qu kinh doanh ca ngi np thu, khng phi l yu t ca chi ph sn xut m ch n thun l mt yu t c cng thm vo gi bn ca ngi cung cp HHDV. Th hai, thu GTGT khng b nh hng bi qu trnh t chc v phn chia qu trnh sn xut kinh doanh, tng s thu tt c cc giai on lun bng s thu tnh trn gi bn giai on cui cng. - Thu GTGT c t thu sut nn v c bn khng can thip su vo mc tiu khuyn khch hoc hn ch SXKD hng ho, dch v tiu dng theo ngnh ngh c th, khng gy phc tp trong vic xem xt mt hng, ngnh ngh c thu sut chnh lch nhau nhiu. - Thu tnh trn hng ho, dch v nn khng phi i su xem xt, phn tch v tnh hp l, hp l ca cc khon chi ph, lm cho vic qun l thu tng i d dng hn cc loi thu trc thu. - Thu GTGT c tnh cht lnh th r rt bi v i tng chu thu l ngi tiu dng trong phm vi lnh th quc gia. Hay ni cch khc thu GTGT nh vo cc sn phm, hng ho, dch v tiu th trong nc, k c hng ho nhp khu. Cn hng ho, dch v cho mc ch xut khu thng khng thuc din nh thu GTGT. - Thu GTGT c tnh cht ly thoi so vi thu nhp. Thu GTGT nh vo hng ha, dch v nn ngi tiu dng hng ha dch v l ngi phi tr khon thu m khng phn bit thu nhp cao hay thp, u phi tr thp nh nhau. Nh vy nu so snh gia s thu phi tr so thu nhp th ngi no c thu nhp cao hn th t l ny thp hn v ngc li, 1.1.3. Vai tr Thu Gi tr gia tng: - Thu GTGT ch tnh trn phn gi tr tng thm, khng nh trng lp nn gp phn khuyn khch cc t chc, c nhn b vn u t pht trin SXKD nng cao nng sut, cht lng, h gi thnh sn phm ph hp vi nn kinh t sn xut hng ho theo c ch th trng ph hp vi nh hng pht trin kinh t x hi ca nc ta. - Thu GTGT l ngun thu ln v quan trng ca Ngn sch nh nc. Vit Nam, thu GTGT hin nay chim t trng n nh khong 20-25% trong tng thu t thu, ph v l ph.

- Khuyn khch xut khu HHDV thng qua p dng thu sut 0%, doanh nghip xut khu hng ho, dch v khng nhng khng phi chu thu GTGT khu xut khu m cn c hon ton b s thu u vo thu khu trc nn c tc dng gim chi ph, h gi thnh sn phm, tng kh nng cnh tranh v gi HHDV xut khu trn th trng quc t. - Thc y thc hin ch hch ton k ton; s dng ho n, chng t v thanh ton qua ngn hng. Nu h thng chng t tt th Thu GTGT khng ch gip to ngun thu cho Ngn sch Nh nc m cn gip kim sot cc hot ng ca doanh nghip. Bn cnh thu, kim tra Thu GTGT cn lm c s cho vic i chiu s thu cc loi thu khc. 1.1.4. Cc yu t c bn cu thnh nn Lut thu Gi tr gia tng: 1.1.4.1. i tng chu Thu: i tng chu thu GTGT l cc hng ho dch v dng cho sn xut, kinh doanh v tiu dng Vit Nam (bao gm c hng ho, dch v mua ca t chc, c nhn nc ngoi), tr cc i tng khng thuc din chu thu GTGTdo lut quy nh. 1.1.4.2. i tng khng chu Thu: i tng khng chu thu: nc ta php lut hin hnh quy nh c 25 nhm hng ho, dch v thuc din khng chu thu GTGT c quy nh ti iu 5 lut thu GTGT nm 2008. Cc nhm hng ho ny c th xp theo tnh cht v mc ch kinh t x hi sau y: - Hng ho, dch v mang tnh cht thit yu, phc v li ch nhu cu i sng cng ng, khng mang tnh cht kinh doanh: vn ho, y t, gio dc, dch v cng cng... - Hng ho mang tnh cht phc v nhu cu c bit ca nh nc hoc cn bo mt nh: v kh, ti nguyn chuyn dng phc v an ninh quc phng... - Hng ho, dch v ca cc c nhn kinh doanh c mc thu nhp thp. - Hng ho, dch v kh xc nh thu GTGT do kh xc nh gi tr tng thm: dch v tn dng, qu u t, hot ng kinh doanh chng khon...

- Hng ho, dch v khc nh cc loi bo him khng nhm mc ch kinh doanh. C s kinh doanh hng ho, dch v khng chu thu GTGT th khng c khu tr v hon thu gi tr gia tng u vo tr trng hp p dng mc thu sut 0% c quy nh ti khon 1 iu 8 lut thu GTGT nm 2008 1.1.4.3. i tng np Thu: Theo quy nh ca php lut, i tng np thu GTGT l t chc, c nhn SXKD hng ho, dch v chu thu GTGT Vit Nam, khng phn bit ngnh ngh, hnh thc, t chc kinh doanh v t chc, c nhn c nhp khu hng ho, dch v thuc din np thu GTGT u l i tng np thu GTGT. 1.1.4.4. Cn c tnh Thu: Thu GTGT c tnh da trn hai cn c l gi tnh thu v thu sut: a/ Gi tnh thu: nguyn tc chung xc nh gi tnh thu GTGT l gi bn cha thu GTGT c ghi trn ho n bn hng ca ngi bn hng, ngi cung cp dch v hoc gi cha thu GTGT c ghi trn chng t ca hng ho nhp khu. Thi im xc nh gi tnh thu GTGT l thi im c s kinh doanh chuyn giao quyn s hu, quyn s dng hng ho, dch v, khng phn bit c thu tin hay cha thu tin. Gi tnh thu ca cc loi hng ho dch v c quy nh c th ti iu 7 lut thu GTGT nm 2008. b/ Thu sut thu GTGT: thu sut c xc nh l "linh hn" ca mi lut thu, thu sut GTGT c p dng thng nht theo loi hng ho, dch v cc khu nhp khu hay gia cng hay kinh doanh thng mi. Hin hnh c cc mc thu sut : 0%, 5%. 10% c quy nh r vi tng loi hng ho dch v ti iu 8 lut thu GTGT nm 2008. Mc tiu ca thu GTGT khng phi trc tip iu chnh s chnh lch v thu nhp hay ti sn v vy thu GTGT thng c t mc thu sut, t khi t ra vn min gim thu, m bo n gin, t gy ra s mo m. 1.2. Qun l thu Gi tr gia tng i vi doanh nghip: 1.2.1. Mc tiu qun l Thu GTGT i vi doanh nghip:

Mc tiu trc tin ca qun l Thu Gi tr gia tng l m bo s cng bng x hi. y l mt yu cu t ra vi chnh sch thu v bn thn chnh sch thu cng phi m bo s cng bng x hi, v c cng bng sc hi mi c th ng vin s thu ln nht tron thi gian ngn nht. Tng cng qun l Thu Gi tr gia tng mt cch chc ch chnh l bin php m bo tnh cng bng x hi, t s gim ti hin tng trn lu thu, to ra s cnh tranh lnh mnh gia cc thnh phn kinh t. Qun l thu tt s to iu kin thun li cho i tng np thu yn tm pht trin sn xut kinh doanh gp phn m bo cng bng x hi trong vic thc hin ngha v thu. Thu gi tr gia tng thuc loi thu gin thu v c p dng rng ri i vi mi t chc, c nhn c tiu dng sn phm hng ho hoc c cung ng dch v, nn to c ngun thu ln v tng i n nh cho ngn sch nh nc. Thng qua qun l thu GTGT i vi doanh nghip v h kinh doanh s to iu kin cho Nh nc qun l v m nn kinh t thng qua: + Kim tra, kim sot cc ngnh ngh, mt hng kinh doanh, t gip cho cc c quan qun l kinh t c nh hng pht trin ngnh ngh ph hp. + Nm c mc tiu dng, c cu tiu dng sn phm, dch v, t gip Nh nc c c s nh hng tiu dng trong dn c ph hp vi tng thi k pht trin kinh t c th. Qun l thu gi tr gia tng s tng cng chp hnh thu ca doanh nghip. Tng cng cng tc hch ton k ton v thc y vic mua bn hng ho c ho n chng t; vic tnh thu u ra c khu tr s thu u vo l bin php kinh t gp phn thc y doanh nghip thc hin tt hn ch ho n, chng t. Vic kim tra thu gi tr gia tng buc ngi mua, ngi bn phi np v lu gi chng t, ho n y nn vic thu thu tng i st vi hot ng kinh doanh t tp trung c ngun thu thu gi tr gia tng vo ngn sch nh nc ngay t khu sn xut v thu thu khu sau cn kim tra c vic tnh thu, np thu khu trc nn hn ch tht thu v thu. 1.2.2. Ni dung qun l Thu GTGT: - ng k np thu: doanh nghip kinh doanh k c cc c s trc thuc ca cc doanh nghip phi ng k np thu GTGT i vi c quan trc thuc Thu trc tip qun l theo hng dn ca c quan Thu. i vi c s kinh doanh mi thnh lp thi gian ng k np thu chm nht l 10 ngy k t ngy cp giy chng nhn ng k kinh doanh. Trong trng hp st nhp c s kinh doanh phi

khai bo vi c quan thu chm nht l 5 ngy trc khi st nhp , hp nht, gii th, chia, tch, ph sn hoc thay i a im kinh doanh. - K khai thu: doanh nghip kinh doanh phi k khai thu gi tr gia tng trong thng v np t khai thu trong 10 ngy u ca thng tip theo. Trong trng hp khng phi tnh thu u vo, c s kinh doanh vn phi k khai v np t khai cho c quan thu. C s kinh doanh phi k khai y ng mu t khai v chu trch nhim v tnh chnh xc ca vic k khai. C s kinh doanh nhp hng ha phi k khai v np t khai thu gi tr gia tg theo tng ln nhp khu cng vi vic k khai nhp khu vi c quan thu Hi quan ni c ca nhp khu hng ha. Doanh nghip kinh doanh nhiu loi hng ha dch v c mc thu sut thu GTGT khc nhau phi k khai thu GTGT theo tng mc thu sut quy nh vi tng loi hng ha dch v. nu c s kinh doanh khng xc nh c theo tng mc thu sut th phi tnh v np thu theo mc thu sut cao nht ca hng ha dch v m c s sn xut kinh doanh. Doanh nghip kinh doanh bun chuyn phi k khai np thu theo tng chuyn hng vi c quan thu ni mua hng . - Np thu GTGT: doanh nghip kinh doanh np thu ng hn theo k khai vo ngn sch nh nc . thi hn np thu khng qu ngy 25 ca thng tip theo. C s kinh doanh, ngi nhp khu hng ha phi np thu GTGT theo tng ln nhp khu. Trong k tnh thu, c s kinh doanh np thu GTGT theo phng php khu tr, nu c s thu u vo ln hn s thu u ra th c khu tr vo k tnh thu tip theo. - Ch hon thu GTGT i vi doanh nghip: Doanh nghip kinh doanh thuc i tng np thu theo phng php khu tr c xt hon thu nu s thu u vo c khu tr ln hn s thu u ra pht sinh lin tc trn 3 thng tr ln. C s kinh doanh trong thng c hng ha dch v xut khu nu c s thu GTGT u vo ca hng ha xut khu pht sinh trong thng cha c khu tr t 200 triu ng tr ln th c xt hon thu theo thng. Trng hp trong thng thu GTGT u vo cha c khu tr ht bao gm c thu u vo ca

hng ha dch v bn trong nc th cng c tnh vo s thu c hon trong thng. i vi trng hp y thc xut khu, gia cng chuyn tip xut khu, i tng hon thu l c s c hng ha y thc xut khu, gia cng chuyn tip xut khu . i vi trng hp gia cng y thc th i tng c hon thu l c s trc tip gia cng hng ha xut khu. i vi c s kinh doanh u t mi ng k kinh doanh, ng k np thu theo phng php khu tr thu ang trong giai on u t, cha i vo hot ng,cha pht sinh thu u ra, nu thi gian u t t 1 nm tr ln c xt hon thu u vo theo tng nm. S thu GTGT u vo ca ti sn u t c hon c gi tr hn 200 triu tr ln th c xt hon thu tng qu. - Cch x l vi phm v thu gi tr gia tng i vi doanh nghip: Np chm tin thu, tin pht so vi ngy quy nh phi np th ngoi vic np s thu cn b pht np chm tin thu, tin pht mi ngy bng t l % s thu np chm. khai man trn thu v ty theo mc vi phm cn b pht tin 1 n 5 ln s thu gian ln. trn thu vi s lng ln hoc b x l vi phm hnh chnh v thu m cn vi phm hoc c hnh vi vi phm nghim trng th b truy cu trch nhim hnh s theo quy nh ca php lut. Khng np thu, np pht theo thng bo hoc quyt nh x l v thu th b p dng cc bin php sau. Trch tin gi ca doanh nghip ti ngn hng , kho bc hoc t chc tn dug np thu, np pht, gi hng ha, tang vt m bo thu s thu, s tin pht, k bin ti sn theo quy nh ca php lut m bo thu s thu, tin pht cn thiu. 1.2.3. Cc cng c ca Qun l Thu: 1.2.3.1. Cng c chnh sch, php lut: Trong hot ng qun l thu, php lut l mt cng c c lc v khng th thiu trong cng tc qun l thu. thc hin mc tiu ng, thu thu cho nh nc, cc thu nhn thc thu l do Nh nc quy nh thnh lut nn ch yu dng quyn lc bt buc doanh nghip phi ng thu. Cc thu cn c vo lut l m nh nc quy nh thc hin nhim v ca mnh. Cc ban ngnh, t chc v c nhn lin quan c ngha v phi thc hin nhng iu m lut quy nh.

- Lut thu l vn bn php lut quy nh v i tng chu thu, i tng khng chu thu, ngi np thu, cn c v phng php tnh thu v nhng quy nh c lin quan n ng v np thu. - Lut qun l thu: quy nh vic qun l cc loi thu, cc khon thu khc thuc ngn sch nh nc do c quan qun l thu qun l thu theo quy nh ca php lut. 1.2.3.2. C quan ban ngnh v c nhn c chc nng thm quyn: - T chc b my qun l thu hin nay Vit Nam cp trung ng c Tng cc thu thuc B ti chnh. B my gip vic c quan Tng cc gm cc phng chc nng v cc phng nghip v. cc tnh, thnh ph trc thuc trung ng c cc Cc thu. Cc Cc thu chu s ch o song trng ca Tng cc thu v Uy ban nhn dn cng cp. cp qun, huyn v cp tng ng c Chi cc thu thuc Cc thu. Chi cc thu chu s ch o song trng ca Cc thu v Uy ban nhn dn cng cp.Vic thng nht h thng t chc b my qun l v thu khng nhng cho php Nh nc qun l thng nht ch thu trong c nc, m cn to c s v mt t chc bo m thc hin thnh cng ng li i mi v hi nhp quc t trong lnh vc thu. - Ngi trc tip thc hin cng tc qun l thu l cc cn b thu nn yu t nng lc v o c ca ngi lm thu rt quan trng: + Xt v yu t nng lc, trnh chuyn mn ca cc cn b thu: y l mt yu t tin quyt n kt qu thc hin cng vic. Mt cn b c trnh chuyn mn s hiu r cc quy nh ca php lut cng nh vn dng cc quy nh mt cch linh hot trong cc tnh hung thc t hon thnh nhim v. + Xt v yu t o c: cng vic qun l thu l mt cng vic i hi tnh khch quan, trung thc cao. Thiu mt trong hai yu t ny s dn n nhng s sai lch trong kt qu cng vic. V vy cc nh qun l cn c phng php qun l cng nh khai thc tt tm l ca cc cn b thu pht huy tinh thn trch nhim, hn ch c tiu cc trong hot ng thu thu. 1.2.4. Cc nhn t nh hng ti qun l Thu: 1.2.4.1. Chnh sch thu: Chnh sch thu l cn c v mt php lut c quan thu thc hin vic thu thu. Nu chnh sch thu cn nhiu k h, cha bao qut ht cc ngun thu,

mt s quy nh cha c th, r rng c th hiu theo nhiu ngha khc nhau hoc cch xc nh thu phc tp v thu sut cao l nguyn nhn thc y i tng np thu trn thu hoc lin kt vi nhau to ra cc hot ng kinh t gi c gim s thu phi np hay c hng li t thu. Do , thc hin hot ng qun l thu t hiu qu th cn c nhng chnh sch v thu c th, r rng, cht ch. 1.2.4.2. Trnh qun l ca c quan thu: Vi trnh qun l ca c quan thu yu v t chc b my cha khoa hc s dn ti cng vic km. ng thi, cn do trnh chuyn mn ca cn b thu cha cao dn n vic vn dng sai lut thu hoc khng th pht hin ra nhng mu thun. Lc lng qun l thu c xy dng trong sch, vng mnh, c trang b v lm ch k thut hin i, hot ng c hiu lc v hiu qu. Tiu chun cng chc qun l thu:
- c tuyn dng, o to v s dng theo quy nh ca php lut v cn

b, cng chc; - C phm cht chnh tr tt, thc hin nhim v ng quy nh ca php lut, trung thc, lim khit, c tnh k lut, thi vn minh, lch s, tinh thn phc v tn ty, nghim chnh chp hnh quyt nh iu ng v phn cng cng tc; - C trnh chuyn mn, nghip v, kin thc chuyn su, chuyn nghip m bo thc hin tt nhim v qun l thu. Nghim cm cng chc qun l thu gy phin h, kh khn cho ngi np thu; thng ng, nhn hi l, bao che cho ngi np thu trn thu, gian ln thu; s dng tri php, chim dng, chim ot tin thu. 1.2.4.3. thc chp hnh thu ca ngi np thu: Trong nn kinh t th trng, mc tiu phn u ca cc nh kinh t l li nhun ti a. Do vy, h lun tm cch tng li nhun v gim ti thiu chi ph trong hot ng SXKD ca mnh. Vi vic cho rng np thu cho Nh nc lm gim i quyn li vt cht m l ra h c hng. Cho nn v li ch trc mt v ring ca mnh, h lun c t tng v hnh ng khng tun th php lut v thu, tm mi cch khng phi np thu hoc np vi mc thp nht so vi ngha v phi np theo quy nh trong cc lut thu. V th, c quan qun l thu

cn tuyn truyn, ph bin mi ngi hiu mt cch ng n v vic np thu, t nng cao thc chp hnh lut thu ca ngi np thu. 1.2.4.4. Cng tc thanh tra kim tra: Cng tc thanh tra, kim tra l cng vic quan trng trong qun l thu. Cng tc thanh tra phi su rng, m bo bao qut ht cc khu, cc ngun thu kim tra thng xuyn vic chp hnh lut thu ca cc h kinh doanh tnh hnh ng k k khai v thu, giy php ng k kinh doanh ng thi phi kim tra t xut thng xuyn vic thu np thanh ton bin lai tin thu ca cc cn b v i thu vic thc hin v chp hnh lut thu nghim tc v t hiu qu cao.

CHNG 2: Thc trng qun l Thu Gi tr gia tng Vit Nam hin nay 2.1. Thc trng b my qun l thu GTGT Vit Nam: Vit Nam th Cc Thu l b my ph trch qun l thu thu GTGT. Cc Thu bn cnh nhim v hng dn, ch o cc Chi cc Thu thc hin cc chc nng qun l thu trn a bn, cn trc tip qun l thu i vi cc doanh nghip ln v va, c phm vi kinh doanh lin quan n nhiu qun huyn, tnh, thnh ph; cc doanh nghip thuc din phi hon thu GTGT; qun l nhng ngun thu ln, quan trng, gm cc sc thu: GTGT, TTB, TNDN, TNCN theo phng php khu tr ti ngun, cc khon ph, l ph ca cc t chc, doanh nghip thuc tnh, thnh ph qun l. Thc hin chc nng thanh tra i vi tt c cc doanh nghip trn a bn tnh, thnh ph trc thuc TW.

2.1.1. i vi Cc Thu thnh ph H Ni v Cc Thu thnh ph H Ch Minh, c cu t chc b my gm cc phng: a) Phng Tuyn truyn - H tr ngi np thu; b) Phng k khai v K ton thu; c) Phng Qun l n v Cng ch n thu; d) Mt s phng Kim tra thu; ) Mt s phng Thanh tra thu; e) Phng Qun l thu thu nhp c nhn; g) Phng Tng hp - Nghip v - D ton; h) Phng Php ch; i) Phng Kim tra ni b; k) Phng T chc cn b;

l) Phng Hnh chnh - Lu tr; m) Phng Qun tr - Ti v; n) Phng Qun l n ch; o) Phng Tin hc. Cc Thu thnh ph H Ni v Cc Thu thnh ph H Ch Minh c khng qu 06 Phng Kim tra thu; 04 Phng Thanh tra thu, trong c 01 Phng Thanh tra thu i vi doanh nghip ln, doanh nghip c tnh cht c th, c phm vi kinh doanh lin quan n nhiu a bn tnh, thnh ph. 2.1.2. i vi Cc Thu cc tnh, thnh ph khc, c cu t chc b my gm cc phng: a) Phng Tuyn truyn - H tr ngi np thu; b) Phng K khai v K ton thu; c) Phng Qun l n v Cng ch n thu; d) Mt s Phng Kim tra thu; ) Mt s Phng Thanh tra thu; e) Phng Qun l thu thu nhp c nhn; g) Phng Tng hp - Nghip v - D ton; h) Phng Kim tra ni b; i) Phng T chc cn b; k) Phng Hnh chnh - Qun tr - Ti v - n ch; l) Phng Tin hc. 2.2. Thc trng ni dung qun l thu GTGT Vit Nam: 2.2.1. ng k Thu: Cc doanh nghip, k c cc chi nhnh, ca hng trc thuc doanh nghip phi ng k np thu vi Cc thu (hoc Chi cc thu) v a im kinh doanh, ngnh ngh kinh doanh, lao ng, vn, ni np thu v cc ch tiu lin quan khc theo mu ng k np thu v hng dn ca c quan thu. 2.2.1.1. Quy trnh ng k Thu:

- Lp v np h s ng k thu: cc doanh nghip hot ng theo Lut Doanh nghip s c hng dn lp v np h s ng k thu ti Phng ng k kinh doanh S K hoch u t. Cc trng hp cn li s c hng dn v lp h s ti b phn tuyn truyn h tr cu c quan thu (np trc tip hoc qua ng bu chnh). Bn cnh th t u nm 2011 cc doanh nghip thc hin lp T khai ng k thu in t trc tuyn trn cng thng tin in t ca c quan thu hoc lp bng cc phn mm, cng c p ng chun nh dng d liu ca c quan thu. - Tip nhn v kim tra th tc h s ng k thu: h s ng k thu s c b phn tuyn truyn h tr hoc b phn hnh chnh vn th tip nhn. H s ny s c kim tra ti cc b phn tuyn truyn h tr hoc ti b phn ng k thu. Nu h s ng k c sai st c quan thu s thng bo cho ngi np thu hon thin. - Nhp v x l thng tin ng k thu bao gm: + Nhp, kim tra thng tin h s ng k thu: nhp cc thng tin trn h s ng k thu vo H thng ng k thu, h thng s t ng kim tra i chiu thng tin theo nguyn tc cp m s thu quy nh. + Truyn d liu, kim tra, xc nhn thng tin ti Tng cc Thu: h s thu ca h thng ng k thu cp cc/chi cc truyn ln h thng ng k thu Tng cc Thu cp nhn, xc nhn v kim tra thng tin. H thng ng k thu Tng cc Thu xc nhn v chuyn thng tin v h thng ng k thu cp cc/chi cc ng thi chuyn thng tin sang cho bn Tng cc Hi quan. + Tip nhn v x l kt qu t Tng cc Thu: sau khi nhn c xc nhn t Tng cc Thu nu kt qu l thng tin khng c chp nhn th b phn ng k thu s in thng bo khng cp m s thu/m s kinh doanh/Giy php chng nhn ng k thu cho doanh nghip; cn nu kt qu l thng tin c chp nhn th b phn ng k s lp, in v trnh k v chuyn giao cho S K hoch u t hoc cho b phn ng k thu, b phn hnh chnh vn th. - Tr kt qa ng k thu cho doanh nghip: + B phn tuyn truyn h tr s tr kt qu ng k thu cho cc trng hp np trc tip h s ng k thu ti c quan thu. + B phn hnh chnh vn th s tr kt qu ng k thu cho cc trng hp np h s ng k thu qua ng bu in.

+ Trng hp ngi ng k thu qua giao dch in t s c gi tr kt qua thng qua a ch in t ca mnh. + i vi trng hp np h s ng k thu ti S K hoch u t th danh sch m s doanh nghip/thng bo m s thu c b phn ng k thu chuyn n thng qua b phn hnh chnh vn th, doanh nghip s n S K hoch u t nhn kt qu. 2.2.1.2. Mt s iu khon lu trong ng k Thu: - i vi doanh nghip mi thnh lp, thi gian ng k np thu chm nht 10 ngy k t ngy doanh nghip c cp giy chng nhn ng k kinh doanh; trng hp c s cha c cp giy chng nhn ng k kinh doanh nhng c hot ng kinh doanh, doanh nghip vn phi ng k np thu theo quy nh. - Cc doanh nghip ng k np thu nu c thay i ngnh kinh doanh, sp nhp, gii th, ph sn, hp nht, chia tch phi ng k b sung vi c quan thu chm nht 5 ngy trc khi c s thay i. - Nhng doanh nghip kinh doanh thng nghip, dch v c chi nhnh ca hng cc a phng khc nhau th tng chi nhnh, ca hng phi ng k np thu vi c quan thu a phng ni t chi nhnh ca hng. - Doanh nghip xy dng phi ng k np thu vi c quan thu a phng ni ng tr s, ng thi phi ng k vi c quan thu a phng ni t cng trnh. - Doanh nghip thuc i tng p dng phng php tnh trc tip thc hin cc iu kin mua, bn hng ha, dch v, c y ha n, chng t, ghi chp hch ton s k ton ng ch , k khai, np thu GTGT ng ch v t nguyn ng k thc hin hnh thc np thu GTGT theo phng php ng ch v t nguyn ng k thc hin hnh thc np thu GTGT theo phng php khu tr thu th c p dng theo phng php khu tr thu. Doanh nghip ny phi lp v gi bng ng k np thu theo quy nh cho c quan thu ni ng k np thu trong thi hn chm nht 30 ngy, k t ngy nhn c ngh. - Khi c thay i thng tin trong h s ng k thu np, doanh nghip phi thng bo vi c quan thu qun l trc tip (ghi trn Giy chng nhn ng k thu) trong thi hn 10 (mi) ngy lm vic, k t ngy c s thay i thng tin.

- Trng hp c s thay i tr s ca doanh nghip dn n thay i c quan thu qun l trc tip, doanh nghip c trch nhim np s tin thu khai trc khi thay i tr s v khng phi quyt ton thu vi c quan thu (tr trng hp thi im thay i tr s trng vi thi im quyt ton thu nm). - Doanh nghip ch c cp mt m s thu duy nht s dng trong sut qu trnh hot ng t khi ng k thu cho n khi khng cn tn ti 2.2.1.3. H s ng k m s Thu: a. H s ng k m s Thu i vi cc t chc hot ng kinh doanh (tr cc n v trc thuc): - ngh cp m s thu (theo mu 07-MST) - T khai ng k thu (theo mu 01-K-Tng cc thu) v cc bng k km theo ng k thu (nu c) (theo mu nh km). - Bn sao cng chng ca Giy chng nhn ng k kinh doanh hoc Giy chng nhn u t ti Vit Nam hoc giy t tng ng v Quyt nh thnh lp (nu c). b. H s ng k m s Thu i vi cc n v trc thuc: C quan Thu qun l n v ch qun cp m s thu cho n v ch qun, ng thi cp m s cho tng n v trc thuc c trong Bn k cc n v trc thuc ca n v ch qun, k c trng hp cc n v trc thuc ng ti cc tnh khc. n v ch qun c trch nhim thng bo m s thu (13 s) cho cc n v trc thuc. Cc n v trc thuc thc hin k khai vi c quan Thu trc tip qun l c nhn Giy chng nhn ng k thu nh sau: - T khai ng k thu v cc bng k km theo (nu c) (theo mu 02-KTng cc thu). Trn t khai ng k thu phi ghi r m s thu 13 s c n v ch qun thng bo. - Bn sao c cng chng ca Giy chng nhn ng k kinh doanh hoc giy chng nhn u t hoc giy t tng ng. 2.2.2. Khai Thu:

2.2.2.1. Quy trnh k khai Thu GTGT khng thng qua Internet: a. Cung cp thng tin h tr khai Thu: B phn H tr ngi np thu thc hin cung cp thng tin, mu biu k khai thu v hng dn ngi np thu thc hin k khai thu, tnh thu v np h s k khai thu theo ng quy nh ca cc vn bn lut. B phn K khai K ton thu lp Thng bo cung cp thng tin thc hin ngha v thu bao gm: C quan thu qun l trc tip, phng php tnh thu, t l gi tr gia tng b. Tip nhn h s khai Thu: - Tip nhn h s khai Thu: B phn H tr ngi np thu tip nhn v tin hnh kim tra h s khai thu; hng dn, cung cp mu biu, b sung, iu chnh nhng ch sai st so vi quy nh; thc hin th tc ng k vn bn n theo quy nh (ng du tip nhn h s, ghi ngy nhn h s ti c quan thu). Trng hp ngi np thu tin hnh np qua ng bu in th b phn Hnh chnh vn th s tip nhn h s v lm th tc ng k vn bn n. - Phn loi h s khai thu v chuyn cho cc b phn K khai K ton thu. B phn tip nhn h s ng tp h s phn loi chuyn ln cho b phn K khai K ton thu. - Kim tra h s khai thu v c m vch ca h s khai thu ti b phn K khai K ton thu. Nu h s khai thu cha ng theo quy nh th b phn s thng bo h s cha th tc v gi cho ngi np thu chm nht trong 3 ngy lm vic k t khi tip nhn h s. c. Nhp h s khai thu vo c s d liu Qun l Thu: Tin hnh nhp cc s liu, thng tin ngi np thu khai trn h s khai thu mt cch trung thc, chnh xc v cn trng. Thi cho vic nhp h s khai thu ti a l 5 ngy lm vic (Thu GTGT l sc thu k khai theo thng). d. Hch ton ngha v Thu:

B phn K khai - K ton thu cn c vo h s khai thu tin hnh hch ton vo S theo di thu np thu. e. Kim tra li s hc ca h s khai Thu: - Xc nh li sai thng tin nh danh sai ca ngi np thu: b phn K khai K ton thu i chiu thng tin nh danh trn h s khai thu vi c s d liu ng k thu, nu pht hin sai st lp Phiu ngh gii quyt, n c ngi np thu phi sa i ngay trong ngy hoc chm nht l ngy lm vic k tip. - Xc nh h s k khai thu c li s hc: b phn K khai - K ton thu cn c vo li s hc ca h s khai thu (nu c) do h thng ng dng Qun l thu pht hin s tip hnh lp thng bo yu cu ngi np thu gii trnh, trng hp qu 10 ngy m ngi np thu khng chnh sa th c quan thu s tip hnh chnh sa v thng bo cho ngi np Thu. f. Gia hn np h s khai Thu: - B phn H tr ngi np Thu, Hnh chnh vn th s tip nhn cc h s ngh gia hn. - X l gia hn np h s khai thu ca ngi np Thu: + Kim tra ni dung h s, l do ngh, cc cn c l iu kin cho vic gia hn v xc nh s ngy c gia hn trong trng hp c th sau khi i chiu vi cc vn bn quy phm. + Lp Thng bo gia hn np h s khai thu gi cho ngi np thu trong vng ti a 5 ngy lm vic k t khi nhn h s xin gia hn. + Trng hp cn lm r hoc khng chp nhn h s ngh gia hn np h s khai thu th cn phi lp thng bo cho ngi np thu ghi r kin ca c quan thu v gi i trong thi hn cho php. - B phn K khai K ton thu s theo di, n c, tip nhn v x l h s khai thu trong thi gian c gia hn. Trng hp ngi np thu khng tin hnh k khai ng hn th b phn s tip hnh cc bin php x pht hnh chnh thu i vi ngi np thu. g. X l h s khai Thu iu chnh, b sung:

- Kim tra, phn loi khai iu chnh, b sung ca ngi np Thu + i vi h s khai iu chnh, b sung m c quan thu cng b Quyt nh thanh tra, kim tra thu th lp Thng bo khng chp nhn h s khai thu iu chnh, b sung ca ngi np thu trong vng 3 ngy k t ngy nhn h s iu chnh, b sung. + i vi h s khai iu chnh, b cung m c quan thu cha cng b Quyt inh thanh tra, kim tra th phn loi h s theo hai trng hp: ngi np thu t pht hin sai st v ngi np Thu gii trnh, b sung h s khai thu theo yu cu c quan Thu. - Tnh pht np chm i vi h s khai iu chnh, b sung ca ngi np thu. - B phn Kim tra thu r sot danh sch, i chiu s liu, l do phi iu chnh, b sung ca ngi np thu v thc hin x l kt qu kim tra. h. iu chnh h s khai Thu do c quan Thu nhm ln: - Trng hp cha kho s thu: iu chnh li thng tin trn c s d liu Qun l thu cho khp vi s liu ng. - Trng hp kho s thu: Lp phiu iu chnh ghi r l do iu chnh sai st, B phn K khai K ton thu s duyt k. Tin hnh iu chnh thng tin trn c s d liu Qun l thu, hch ton li s thu chnh lch vo S theo di thu np thu ca k pht hin sai st. Nu tnh s thu pht np chm th lp thng bo iu chnh li s tin thu np chm v hch ton li. i. Lu h s khai Thu: - Lu tr bng giy: b phn K khai K ton thu thc hin lu tr va sau thi hn 1 nm, b phn s chuyn h s cho Kho lu tr ca c quan thu tin hnh lu tr theo quy nh - Lu tr ti c s d liu ca ngnh Thu: b phn Tin hc c trch nhim lu tr li y , an ton, bo mt cc thng tin vo c s d liu Qun l Thu. 2.2.2.2. Quy trnh k khai Thu qua Internet a. Tip nhn h s khai Thu ti Tng cc Thu:

- Tip nhn h s khai thu qua mng: H thng iHTKK t ng tip nhn h s khai thu np qua mng ca ngi np thu v t ng xc minh tnh hp php, hp l ca h s, bao gm: + i chiu m s thu, danh mc t khai thu, a ch th in t vi ti khon iHTKK ca ngi np thu. + i chiu ch k s trn h s khai thu vi chng th s do t chc chng thc ch k s cng cng cp. - Gi thng tin xc nhn tip nhn h s khai Thu cho ngi np thu: H thng iHTKK t ng thc hin kt xut Thng bo xc nhn tnh hp php ca h s khai thu gi cho ngi np thu thng qua a ch th in t ngi np thu khai bo trn ti khon iHTKK ngay ti thi im ngi np thu np h s khai thu qua mng. - Lu tp h s khai Thu gc: H thng iHTKK t ng thc hin vic lu tr y , nguyn trng d liu h s khai thu gc ti c s d liu iHTKK ca Tng cc Thu. - Gi d liu k khai ti cc Cc Thu/Chi cc Thu: H thng iHTKK t ng thc hin vic trch xut v gi y , nguyn trng d liu trn h s khai thu np qua mng ca ngi np thu chuyn ti cc h thng thng tin qun l thu ca cc Cc Thu/Chi cc Thu- ni chu trch nhim x l h s khai thu ca ngi np thu, thi gian chm nht l trc 8 gi sng ca ngy lm vic tip theo. - Tip nhn h s khai thu thay i, b sung qua mng: H thng iHTKK t ng tip nhn h s khai thu thay i, b sung np qua mng ca ngi np thu v t ng xc minh tnh hp php, hp l ca h s v thc hin thng bo, lu h s, chuyn d liu trn h s khai thu np qua mng n cc h thng thng tin qun l thu ca cc Cc Thu/ Chi cc Thuni chu trch nhim x l h s khai thu ca np thu. b. Ti h thng ng dng cp Cc Thu/Chi cc Thu:

- Nhn d liu k khai vo h thng thng tin qun l thu: H thng thng tin qun l thu ti Cc Thu/ Chi cc Thu t ng kim tra, nhn d liu k khai thu c chuyn t h thng iHTKK ca Tng cc Thu a vo h thng qun l thu y , nguyn trng nh h s gc lu ti c s d liu iHTKK ca Tng cc Thu. - X l h s khai thu: H thng qun l thu cp Cc Thu/ Chi cc Thu t ng kim tra li cc thng tin k khai trn h s khai thu np qua mng ca ngi np thu. - X l s c trong vic np h s khai thu qua mng Internet ca NNT: Trng hp ngi np thu gp cc vn s c k thut hoc c l do bt kh khng khng th thc hin np h s khai thu qua mng Internet c ngh c quan thu h tr, hng dn. Nu l vn s c v k thut, b phn Tin hc c trch nhim x l kp thi cho ngi np thu; nu l vn vng mc v nghip v, b phn Tuyn truyn h tr c trch nhim x l. Trng hp ngi np thu khng thc hin c vic np h s khai thu qua mng Internet, b phn Tuyn truyn h tr thng bo cho ngi np thu thc hin np h s khai thu bng giy cho k k khai . - Theo di, kim tra v bo co kt qu thc hin np h s khai thu qua mng ca NNT: H thng iHTKK ti cp Tng cc t ng lp Danh sch ng k np, np, cha np h s khai thu qua mng Internet v lp cc bo co thng k tnh hnh ng k np, np, cha np h s khai thu qua mng theo cc nhm ch tiu phc v cng tc theo di, qun l ti cp Tng cc Thu, Cc Thu v Chi cc Thu. 2.2.3. Ha n chng t: Cng vi cng tc qun l thu, cng tc in, pht hnh, qun l s dng ho n chng t cng l mt trong nhng c s quan trng gp phn vo s thnh cng ca cc Lut thu mi. Di y, chng ta s i nh gi nhng mt tch cc ca Ngh nh 89/2002N-CP ban hnh ngy 7/2/2002 c p dng trong thi gian di chng ta c th rt ra bi hc, kinh nghim cho vic p dng thc hin N51/2010 N-CP trong thi gian ti.

2.2.3.1. Ngh nh 89/2002/N-CP: a. Vai tr ca ha n chng t: Ngh nh s 89/2002/N-CP c ra i trong iu kin cc giao dch kinh t ca nc ta thc hin ch yu bng hnh thc thanh ton bng tin mt. Ha n chng t l cng c Chnh ph giao cho B Ti chnh qun l cht ch, thng nht Ngn sch nh nc. Theo quy nh ti iu 3, Ngh nh 89: Ho n l chng t c in sn thnh mu, in t my tnh tin, in thnh v c mnh gi theo quy nh ca Nh nc, xc nhn khi lng, gi tr ca hng ho, dch v mua, bn, trao i, quyn li v ngha v ca cc bn tham gia giao dch mua, bn, trao i hng ho, dch v. Ta c th khi qut mt s vo tr ca ha n nh sau: - Ho n l mt b phn n ch thu c in theo ch nh ti cc Lut thu, php lnh thu v cc vn bn php quy dng qun l thu thu cho NSNN. - Ho n c s dng mua bn hng ho - dch v, l chng t m bo cht lng hng ho - dch v v bo hnh hng ho. - Ho n c s dng thanh quyt ton ti chnh khi mua hng cho cng ty, c quan, tp th... - Ho n l chng t thu tin bn hng v th hin doanh s ca mt doanh nghip. - i vi mi quan h gia c quan thu v doanh nghip trong vic thc hin Lut thu GTGT v lut thu mi, ho n l chng t c s ban u dng k khai np thu, khu tr, hch ton chi ph thc t pht sinh, hon thu v xc nh chi ph hp l khi tnh thu, nht l cc loi thu trc thu, m bo thu Ngn sch nh nc. b. Qun l ha n: V ha n l chng t ghi nhn hot ng kinh doanh nn ho n cng c ngha l tin, thm ch quan trng hn tin. V vy, vic qun l ho n c ngha rt to ln i vi c Nh nc v bn thn doanh nghipCng tc qun l ho n chnh l c s cho s thnh cng ca cc Lut thu.

Trong qu trnh thc hin tt Ngh nh 89/2002/N-CP, cc quy nh ca chnh ph v ha n v th tc qun l ha n quy nh r : - i tng v phm vi p dng: Ngh nh ny p dng i vi cc t chc, c nhn theo quy nh ca php lut c quyn v ngha v trong vic in, pht hnh, s dng, qun l ho n. - Loi, hnh thc v ni dung ca ho n: - Nhng quy nh c th v in, pht hnh, s dng, qun l ho n nh trch nhim ca t chc, c nhn nhn in ho n, t chc, c nhn c php t in ho n; quy nh v pht hnh ho n; v th tc mua ho n, v ng k s dng ho n t in; v s dng ho n; v v qun l ho n. - Quy nh v x pht vi phm hnh chnh v ho n. Vic thc hin cc quy nh v ho n khng ch l nhim v ca doanh nghip m i hi cc ngnh, cc cp phi c bit quan tm. Tuy nhin trong qu trnh qun l vn cn nhng tn ti bt cp. c. Nhng vng mc v tn ti trong vic qun l ha n: Trong qu trnh thc thi cc vn bn quy nh v ho n c th l Ngh nh 89 ca Chnh ph v Thng t 120/2002/TT-BTC ca B Ti chnh, chng ta t c nhng kt qu kh quan. Song, thc t chng ta vn bt gp nhiu kin ngh ca doanh nghip lin quan n cc vng mc trong quy nh v s dng ho n, ch yu xoay quanh cc vn sau: - V th tc mua ho n, vic quy nh th tc mua ho n ln u v cc ln tip sau u phi xut trnh Chng minh nhn dn (cn trong thi hn s dng theoquy nh ca php lut) ca ngi trc tip mua ho n, trong khi trn Giy chng minh nhn dn khng c ch no ghi thi hn s dng l cha thc t. - Quy nh s lng bn ho n ln u cho t chc, c nhn khng qu 2 quyn, khng phn bit loi hnh quy m doanh nghip l cha tho ng. - V cc loi ho n thu mua, vic ch quy nh loi ho n thu mua hng nng, lm, thy sn m khng quy nh loi ho n thu mua t, , ct si trong xy dng c bn l mt s h trong qun l trong khi Nh nc ta ang u tin tp trung u t XDCB h tng.

- Vic s dng CMND lm cn c xc nh v tr php lut cng gp nhiu kh khn v tnh xc thc cc thng tin trn CMND. Bi l, - nhiu a phng vng su, vng xa, vng ng dn ven bin, c a phng ch c 20% - 30% ngi dn l c Giy CMND, s cn li l khng c CMND. - V cng tc xc minh ho n: Theo quy nh, vic xc minh ho n ngoi vic cn c vo cng vn ngh xc minh ho n, bng k cc s ho n cn xc minh cn phi km theo bn sao ho n dn n thc t thc hin gp nhiu kh khn, nht l trong cc trng hp s lng ho n pht sinh qu ln. - V ch bo co s dng ho n: Cc doanh nghip u cho rng ch bo co s dng ho n hng thng s gy tr ngi ln cho hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip v tng thm khi lng cng vic cho c quan thu. - Xut pht t nhiu nguyn nhn gy ra nn s dng ha n gi, chng t gi, mua bn ha n khng gy thut thot hng nghn t ng NSNN: + Bn hng khng lp ho n, khng k khai doanh thu. + Bn hng ghi ho n chnh lch gia cc lin ho n. + S dng ho n gi bn hng, khu tr thu u vo hoc xin hon thu. + Vit ho n bn hng khng ng ngy thc t bn hoc c trng hp trc c ngy mua ho n ti c quan thu. + Xut ho n khng cho khch hng. + S dng ho n khng do B Ti chnh pht hnh bn hng. + Ho n s dng xut hng cho khch nhng quay vng li bo hu. + Xut, ng du gim ho n. + Khu tr thu u vo khng c ho n, ho n khng hp php, khng ng t l, k khai ha n sai gi tr

+ Lp h s, hp ng kinh t khng hoc vi i tc khng c thc, thnh lp nhiu cng ty con chim dng tin hon thu. + Xut khu khng c hon thu, quay vng hng nng sn xut khu bng nhiu ng khc nhau xut c nhiu ln. Trong nhng vi phm trn th nn thnh lp cng ty ma ly mua ha n v mang i bn lm vi phm gy ra bc xc nht cho ngi dn cng nh cc c quan chc nng. Hnh vi ny khng phi ch do mt ngi ng ra thc hin m tr thnh mt mng li, t chc chuyn nghip gm nhiu cc nhn tham gia vi quy m ln. 2.2.3.2. Ngh nh 51/2010/N-CP: - T in ha n l xu hng chung ca cc nc trn thi gii, c bit l cc nc tin tin. Hin nay, s nc s dng ha n do c quan nh nc cung cp ch cn m trn u ngn tay. Vit Nam ang trn con ng pht trin t nc vi mc tiu tr thnh nc cng nghip hin i vo nm 2020 do Ngh nh 51/2010N-CP ra i l mt iu tt yu trong xu hng pht trin. Theo thng t ny t ngy 1/1/2011, c quan thu s khng bn ha n cho cc DN, thay vo DN s thc hin t in hoc t in ha n. Theo Ngh nh mi, DN s c trao quyn ch ng trong vic xc nh s lng ha n s dng, tm i tc nhn in ha n, k hp ng t in ha n, v c quan thu cng s khng bn ha n nh trc y. Vic cc doanh nghip c quyn t do thit k mu ha n ca mnh to cho DN c thm iu kin nng cao hnh nh doanh nghip. Trn ha n t in, DN c th a thm cc thng tin qung co, logo nhm a thng hiu ca DN ngy cng ti gn hn vi ngi tiu dng. - Ngh nh cng b sung quy nh v ha n xut khu v ha n in t vi mc ch to iu kin cho cc DN trong vic pht trin cc giao dch kinh t. - gim bt s tp trung qun l ha n, Ngh nh trao quyn t ch cho cc Cc Thu c t t in ha n bn v cp cho mt s i tng (h kinh doanh, c th v cc t chc khng kinh doanh) trn a bn tnh, thnh ph. y c coi l nhng ni dung t ph, mang tnh ci cch, m ra mt bc ngot mi trong cng tc s dng ho n, gp phn lm tng tnh khoa hc cho cc chnh sch thu.

Tuy nhin, khng t DN lo lng v trong qu trnh thc hin cn nhiu kh khn khi y l chnh sch mi ca Chnh ph v lun tn ti mt khong cch kh xa gia chnh sch v cuc sng: - Thi hn thc hin vic cc DN t in ha n l 31/3/2011 dng nh qu ngn cho tt c cc DN kinh doanh c th chun b cc iu kin cn thit cho vic ny. Vi s lng cc nh in nh hin ti th lng cu l qu ln so vi kh nng cung hin ti. Theo iu tra ca Cc Thu H Ni (tnh n thng 2/2011), trn a bn thnh ph c 75.100 doanh nghip nm trong din iu chnh ca ngh nh 51, trong c 800 doanh nghip t in ha n, 38.200 doanh nghip siu nh c mua ha n ca c quan thu v 36.100 doanh nghip phi t in ha n. Nh vy, c th thy s doanh nghip cn t in ha n l kh nhiu. Trong khi , s c s in ha n t tiu chun cn rt t. C nc c khong 250 c s in ha n t yu cu v phn na trong s l cc c s in ti hai thnh ph ln l H Ni v Tp. H Ch Minh. 2.2.4. Hon thu: 2.2.4.1. i tng v cc trng hp c hon Thu GTGT: Hon thu l mt trong s nhng vic lm quan trng trong vic p dng Thu GTGT i vi hng ha, dch v. Hin nay, chng ta vn s dng chnh sch hon trc - kim sau to iu kin thun li cho Doanh nghip, cng nh to cho Doanh nghip c cm gic v mt c ch thng thong. Da vo Lut Thu GTGT ca quc hi kha XII, k hp th 3, s 12/2008/QH12 ngy 03 thng 6 nm 2008 th cc khon mc v hon thu c sa cha hp l hn v c quy nh r rng nh sau: a. C s kinh doanh np thu gi tr gia tng theo phng php khu tr thu c hon thu gi tr gia tng nu trong ba thng lin tc tr ln c s thu gi tr gia tng u vo cha c khu tr ht. Trng hp c s kinh doanh ng k np thu gi tr gia tng theo phng php khu tr c d n u t mi, ang trong giai on u t c s thu gi tr gia tng ca hng ho, dch v mua vo s dng cho u t m cha c khu tr ht v c s thu cn li t hai trm triu ng tr ln th c hon thu gi tr gia tng. b. C s kinh doanh trong thng c hng ho, dch v xut khu nu c s thu gi tr gia tng u vo cha c khu tr t hai trm triu ng tr ln th c hon thu gi tr gia tng theo thng.

c. C s kinh doanh np thu gi tr gia tng theo phng php khu tr thu c hon thu gi tr gia tng khi chuyn i s hu, chuyn i doanh nghip, sp nhp, hp nht, chia, tch, gii th, ph sn, chm dt hot ng c s thu gi tr gia tng np tha hoc s thu gi tr gia tng u vo cha c khu tr ht. d. C s kinh doanh c quyt nh hon thu gi tr gia tng ca c quan c thm quyn theo quy nh ca php lut v trng hp hon thu gi tr gia tng theo iu c quc t m Cng ha x hi ch ngha Vit Nam l thnh vin. 2.2.4.2. Trch nhim ca cc i tng c hon Thu: c hon Thu, cc c s sn xut kinh doanh hay Doanh nghip cn phi c cng vn ngh np Thu GTGT np tha vo NSNN quy nh ti mc G thng t 60/2007/TT-BTC ca B Ti chnh. - Bn k khai tng hp s Thu pht sinh u ra, s Thu u vo c khu tr, s Thu np, trong , s Thu u vo phi ln hn s Thu u ra c hon li. - Cc bn k khai hng ha, dch v mua vo, bn ra trong k lin quan n vic xc nh Thu GTGT u vo, u ra qua kim ton. Nu nhng h s k khai hp l, hp php v chnh xc th s c hon li s Thu np. Nu h s c sai st hay thiu chnh xc s phi sa i nu sai hoc thm vo nu thiu theo quy nh v yu cu ca nhn vin c quan Thu. Tt nhin, Doanh nghip phi chu trch nhim v nhng vic mnh lm, v th m nu c xy ra sai st, ty theo nhng mc m b x l, trng pht hay truy cu trch nhim hnh s theo php lut quy nh. 2.2.4.3. Mt s nhc im trong cng tc hon Thu GTGT: Cc vn v hon Thu c thc hin vi 4 khon mc nh mc 2.3.4.1 gii thiu kt hp vi c ch hon trc - kim sau. Qua , chng ta cng thy c mt s thc t cn tn ti vi vn ny ca Thu GTGT: - u tin, chnh l t c ch hon trc - kim sau v khu tr theo t l phn trm nht nh, t lm cho mt s Doanh nghip thc hin cc hnh vi chim ot Thu. Theo Thng k c c, sau khi tin hnh kim tra cng tc hon Thu i vi 3311 n v c n 1215 trng hp b pht hin gian ln,

trong s th 325 n v b pht hin l vi phm nghim trng, s tin trn Thu ny ln n 140 t VN. - Ngoi ra, trong cc Doanh nghip thuc din c hon Thu GTGT, th s ha n chng t c xem xt ch l gii hn trong phm vi c lin quan n hon Thu, cn li, cc ha n khc nm ngoi tm, d l ngoi tm nhng qu thc n li chim mt t l rt ln, thng th khng b kim tra hoc kim tra khng nghim ngt nh vi nhng ha n, chng t ni trn tt c nhng hnh thc trn gy ra kh khn cho c quan kim sot Thu v c bit gy ra s tht thot cho Ngn sch Nh nc v b chim dng tin Thu mt cch c bi bn, c h thng.

2.3. nh gi thc trng Qun l Thu Gi tr gia tng i vi Doanh nghip Vit Nam hin nay: 2.3.1. Kt qu t c: Thu gia tr gia tng ngy cng khng nh c y l loi thu tin tin nhm to ra s cng bng v tin b. Thu GTGT gp phn lm tng ngn sch nh nc, to iu kin pht trin kinh t x hi. S ng gp ca Thu GTGT tng lin tc qua cc nm. Nm 2010, Thu GTGT ng gp 158,661 t ng (chim 33% tng thu t Thu) vo ngn sch nh nc.

Nm Doanh nghip nh nc Doanh nghip vn u t nc ngoi Doanh nghip ngoi quc doanh Thu GTGT hng nhp khu Tng thu GTGT

2008 20,888 14,209 23,426 30,983 89,506

2009 28,997 17,205 31,699 28,624 106,525

2010 37,280 20,064 45,033 56,284 158,661

Ngun: http://mof.gov.vn

H thng Thu GTGT cng to ra mi trng kinh doanh hn cho cc doanh nghip, to iu kin thun li, u tin cho hng ha c khuyn khch pht trin. c bit l hng ha xut khu, khng ch p dng mc thu sut u i m chnh vic s dng thu GTGT cng gip cho cc doanh nghip d dng hi nhp vi th trng th gii do cng c p dng bi mt sc thu chung. Vi bc i t ph trong ngnh thu thng qua vic ban hnh nhng quy nh mi v k khai, np thu v qun l thu to ra mi trng mi thng thong hn cho cc doanh nghip thc hin ngha v ca mnh. H thng qun l Thu ni chung v Thu GTGT ni ring ang ngy cng hng ti s ch ng v tit kim hn cho c hai pha doanh nghip v Nh nc. H thng thu GTGT bt rm r trong cc khu th tc hnh chnh vi vic trao cho DN quyn t ch hn trong vic k khai, np thu. Nm 2009, s gi th tc hnh chnh v thu k lc ln n 1050h cho vic np thu nc ta th hin nay vi c ch mi DN ch ng hn v thi gian, th tc v hnh thc np thu. i ng cn b thu ngy cng c nng cao v nghip v v trnh gip cho h thng thu c vn hnh trn chu. S nh gi v tnh thn thin ca h thng qun l vi i tng ngy cng c ci thin. Mt im sng na ca h thng thu l vic tin hnh p dng cng ngh thng tin vo qun l thu. Cng tc qun l thu ngy cng su st hn, to s lin kt gia cc c quan c cung chc nng qun l thu trn c s d liu chung, nng cao cht lng qun l trnh tnh trng cc doanh nghip c tnh trn thu. ng thi v mt x hi th Thu GTGT tng cng ci thin cng bng x hi trong phn phi thu nhp ngi dn.

Bng: T l nh thu trong tiu dng v ng gp thu GTGT theo cc nhm chi tiu Ch tiu Thu nhp bnh qun (triu ng/h/nm) Ngn sch chi tiu bnh qun (triu ng/h/nm) T l nh thu GTGT bnh qun (%) Nhm 1 Nhm 2 Nhm 3 Nhm 4 Nhm 5 13.53 12.35 6.65 15.19 13.88 6.88 17.13 15.42 7.23 22.82 19.08 7.24 35.64 30.44 8.41

T l ng gp thu GTGT (%)

12.51

14.25

16.34

21.60

35.45

Phan tram cong don tieu dung/tieu dung thuc

ng cong Lorenz cho thy, tiu dng thc - trng thi loi tr thu GTGT gn ng cng bng tuyt i hn, chng t mc bnh ng ca n cao hn phn phi tiu dng danh ngha bao gm c thu GTGT.
Phn trm cng dn tiu dng/tiu dng thc

100

80

60

40

Tiu dng Tiu dng thc

20

T IEUD N U G T IEUD N T U U G H C

0 0 20 40 60 80 100

D O G45 U N

P han tram ho cong don

(Trch dn trong nghin cu THU GI TR GIA TNG VIT NAM - MT S VN LIN QUAN N TNH CNG BNG X HI ca tc gi Phan Th Minh L, Li Xun Thy - Trng i hc Kinh t, i hc Hu)

Phn trm h cng dn

2.3.2 Hn ch trong qun l thu: 2.3.2.1 Hn ch trong chnh sch thu: H thng php lut ban hnh cha c thng nht gia cc c quan, ban ngnh, cn nhiu bt cp, thiu tnh c th gy kh khn, tr ngi trong qu trnh trin khai p dng lut cho cc doanh nghip, cng nh khng m bo tnh trung lp ca thu. + V i tng khng chu thu: iu 5 lut thu GTGT quy nh c 25 nhm hng ha, dch v thuc din khng chu thu. S lng nh vy l qu

nhiu, trong khi mc tiu ca chnh sch thu GTGT l m rng din chu thu v thu hp cc u mi. Mt s mt hng a vo din ny cn cha hp l, cha thc s khuyn khch xut khu gy gin on trong cng tc thu np thu v kh khn cho doanh nghip. + V thu sut thu GTGT: Hin nay c 2 mc thu sut 5% v 10% (khng k thu sut 0%), mt s hng ha, dch v vn cn c s u i t pha nh nc thng qua vic p dng mc thu sut thp hn cc hng ha, dch v khc. Tuy nhin, vic qui nh cng 1 lc nhiu mc thu sut to ra s khng cng bng gia cc hng ha, dch v thuc cc mc thu sut khc nhau. Hn na, vic qui nh ny li da trn cng dng ca hng ha hoc nguyn vt liu trong kt cu nn rt kh xc nh thu sut i vi tng mt hng. Trn thc t, c quan thu v doanh nghip nhiu khi cng khng xc nh c hng ha chu mc thu sut l bao nhiu (5% hay 10%). + V ngng chu thu GTGT: hin nay tt c cc c s kinh doanh v ngi nhp khu hng ho, dch v chu thu GTGT u l ngi np thu, tr c nhn kinh doanh hng ho dch v c mc thu nhp bnh qun thng thp hn mc lng ti thiu ca cng chc nh nc. Thc t cho thy, phng php trc tip c p dng ch yu i vi cc c s kinh doanh nh, c ch k ton, ho n chng t cha hon thin. Doanh s hot ng ca cc c s ny thp, vic qun l thu thu tn km, khng hiu qu. + V phng php tnh thu: Hin c hai phng php xc nh s thu gi tr gia tng phi np l phng php khu tr v phng php trc tip. Do vy, to ra mt s khng cng bng v ngha v thu gia hai nhm i tng, khng to nn tnh lin hon trong cc khu nh thu v cng gim tnh trung lp ca sc thu ny. 2.3.2.2. Hn ch trong thc hin qun l thu: - K khai v np thu GTGT: + Khi p dng c ch hnh thu t khai, t np do cc iu kin cn thit cha xut hin mt cch ng b nn vn xy ra hin tng trn lu tht thot thu. + Vic cho cc doanh nghip t in ha n l mt bc i tin b nhng vn cn nhng thiu xt. c ban hnh trong thi gian ngn, gy ra s lng tng cho cc doanh nghip trong vic thc hin ch trng ng li mi.

+ Tin thu i vi hot ng vng lai - mt khon tin phi chia ra np vo ngn sch qua nhiu ca. Theo quy nh v thu gi tr gia tng (GTGT) hin hnh, khi DN pht sinh doanh thu ti a phng khc ni t tr s chnh th phi np thu ti a phng , vi mt t l nht nh, phn cn li s np ti ni DN t tr s chnh, to thm th tc phin h cho DN. Hn na, c quan thu ni np thu vng lai khng thng tin v cn c thc hin cc bin php qun l thu (thu n, cng ch) i vi cc hot ng vng lai. - X l hon thu: + Qu trnh th tc xin hon thu kh rc ri, mt nhiu thi gian v cng sc ca cc doanh nghip. c hon thu, cc doanh nghip phi np h s v ton b ho n, chng t ln c quan thu ri ch nhn vin thu xung n v kim tra, i chiu ho n thc hin bng phng php th cng, ko di thi gian kim tra lm chm vic hon thu, bn cnh cn nhiu hin tng tiu cc khc cng gy thm kh khn cho doanh nghip. + Vic cc c s xut khu nhng c s thu u vo ca hng ha xut khu pht sinh trong thng cha c khu tr nh hn 200 triu ng th khng c hon thu theo thng, iu ny s lm cho vn ca cc doanh nghip b lu li kh lu gy nh hng n qu trnh kinh doanh tip theo ca h. + Cc c s kinh doanh khng c hot ng xut khu hoc c nhng gi tr thp, th d s thu u vo trong thng pht sinh cao n my vn khng c hon theo thng m phi ch 3 thng. y l hn ch rt ln ca quy nh v hon thu. + Trong qu trnh thc hin hon thu GTGT i vi cc nh thu chnh ca d n ODA, c quan thu rt kh xc nh chnh xc s thu GTGT u vo ca nh thu chnh, v h ch c hon thu GTGT u vo ca hng ha, dch v mua vo thc hin hp ng k vi ch d n, nhng trn thc t c nhiu hng ha nh thu chnh mua vo phc v cho nhiu d n ngoi hp ng k cho d n ODA. 2.3.3.3 Hn ch trong b my qun l thu: - H thng c quan hnh thu cn qu cng knh, s lng cn b thu nhiu m t l thanh tra thu li khng ng k, Cc khu hnh thu phc tp, mt s trng hp cn xy ra hin tng chng cho.

- B my t chc ngnh thu cha hon thin: Hin nay b my qun l thu ca nc ta c t chc theo ngnh dc t Trung ng ti cp huyn. H thng ny c phn chia va theo sc thu va theo i tng np thu. Mt cn b thu phi m nhim nhiu chc nng t thng bo thu, thu thu, kim tra thu do khng c iu kin chuyn su vo mt nghip v nht nh. Khi chuyn sang p dng thu GTGT, quy trnh qun l thu phi thay i, c quan thu phi t chc thu thu, khu tr thu, hon thu, trnh ca mt s cn b cn thp do khng p ng yu cu ca cng vic. - Cng tc quy hoch, lun chuyn cn b cn nhiu hn ch. Cng chc thu ni chung cn thiu kin thc chuyn su, k nng qun l thu quc t, cn b lnh o mt s cn yu v kin thc qun l kinh t, qun l v m v qun l hnh chnh nh nc. - S thng nht hot ng gia cc c quan chc nng cn cha cao, mt s cn cha nhit tnh trong vic cung cp cc thng tin c quan thu tng hp nhm a ra nhng gii php b sung kp thi cho cc sc thu. 2.3.3. Nguyn nhn: 2.3.3.1. Nguyn nhn khch quan: - iu kin, hon cnh p dng thu GTGT, khi m chng ta chuyn sang nn kinh t th trng cha lu, cc thnh phn cng nh hot ng kinh t cha pht trin mt cch ng u, Trong nhng nm gn y, khi nn kinh t pht trin nhanh chng th s xut hin ca ca cc i tng kinh t mi cng cha c kp thi a vo s qun l ca lut thu GTGT. 2.3.3.2. Nguyn nhn ch quan: - T tng, c ch chnh sch hn ch nhiu thnh cng ca Lut thu GTGT. Khi mi bt u trin khai sc thu ny, quan im nng vi mun chuyn ngay t thu doanh thu sang thu GTGT trn c s vn dng kinh nghim ca cc nc p dng thnh cng m khng quan tm n gii php x l cn thit mang tnh qu cho giai on chuyn tip: nh khng quan tm n vn hng tn kho, ti sn c nh ln trc ngy 31/12/1998. iu ny lm cho nhiu doanh nghip rt lo lng v h tm mi cch trn thu. - H thng php lut v thu cha hon thin v thiu tnh ng b.

- i ng cn b ni chung, xt v c s lng ln cht lng c nhiu mt cha p ng c yu cu ca cng vic, cng tc t chc cn b cn nhiu khim khuyt, cha r rng v thiu nht qun. - Cng tc tuyn truyn, h tr ngi np thu trong thi gian qua c nng cao, song cha p ng yu cu ca cng tc qun l thu mi. - Kin thc v thu GTGT ca cc doanh nghip cn cha cao.

Chng 3: Gii php hon thin qun l thu GTGT trong thi gian ti 3.1. nh hng qun l thu GTGT trong thi gian ti: Vi t cch l mt cng c trng tm ca chnh sch ti chnh quc gia, lin quan n vic huy ng v phn b cc ngun lc ti chnh ca x hi, nn vn qun l thu gi tr gia tng c vai tr rt quan trng v trong thi gian ti chng ti xin a ra mt ra mt s nh hng cho vn ny nh sau: a) y mnh, thc hin nghim cc Ngh quyt ca Chnh ph v n gin ha th tc hnh chnh, trong c th tc hnh chnh thu; thc hin c ch lin thng gia th tc hnh chnh thu vi mt s th tc hnh chnh khc c lin quan, nhm to thun li v gim thi gian thc hin cc th tc ng k kinh doanh, ng k khai thu ca doanh nghip v ngi dn. b) Sa i, b sung Lut qun l thu v cc vn bn hng dn thi hnh Lut theo hng ph hp. Hin vn cn tnh trng nhiu vn bn chng cho nhau khin cho ngi np thu khng bit chp hnh ngha v thu sao cho ng. ng thi cng cn nhiu im cn bt hp l trong cc vn bn php lut Thu nh cha quy nh mt cch r rng v ngng chu thu, mc thu sut hay thm ch l tn ti nhiu phng php tnh thu khc nhau khin mt bnh ng gia nhng ngi np thu, d nn sinh hin tng trn thu. c) Phn loi r i tng chu thu v i tng khng chu thu t c cc hnh thc tuyn truyn, h tr thc thi php lut thu ph hp vi tng nhm. d) Tng cng i mi p dng cc bin php, k nng gim st qun l n thu v cng ch n thu theo hng xy dng, hon thin h thng tiu ch ri ro phc v cng tc qun l n thu v nh gi kt qu ca hot ng qun l n thu; gii quyt chnh xc, kp thi cc trng hp khiu ni t co v thu.

e) Xy dng c s d liu ngi np thu y , chnh xc, tp trung thng nht trn phm vi c nc; pht trin ng dng cng ngh thng tin trong cc hot ng qun l thu c tnh lin kt, t ng ha cao, gn cht vi qu trnh ci cch th tc hnh chnh thu v p dng thu in t; xy dng h tng k thut cng ngh thng tin, tr s lm vic, trang thit b tin tin, hin i, ng b; trin khai thc hin c ch qun l ti chnh gn vi nhim v thu ngn sch nh nc to iu kin hin i ha ngnh thu nhm qun l thu c hiu qu. g) Tng cng hp tc, phi hp vi cc c quan thu cc nc, cc t chc quc t trong vic trao i thng tin, kinh nghim, h tr k thut v tm kim ngun vn vay, vn ti tr ci cch v hin i ha cng tc thu. Qun l cht ch v khai thc ti a, hiu qu ngun vn vay, vn ti tr vi s h tr ca cc t chc quc t vo cng tc ci cch v hin i ha ngnh thu. 3.2. Gii php hon thin qun l thu GTGT trong thi gian ti: 3.2.1. i vi Lut thu GTGT: khc phc mt cch c bn cc vn tn ti, cha hp l ca Lut thu GTGT, khc phc cc hin tng gian ln trong hon thu GTGT, nng cao hiu qu trong vic thc hin Lut thu GTGT, Lut thu GTGT cn c b sung, sa i theo hng: - M rng i tng chu thu GTGT (bao gm c hng ho chu thu TTB khu sn xut v nhp khu). - Chuyn cc h kinh doanh c quy m nh sang p dng hnh thc thu thu n gin theo t l % trn doanh thu nh hu ht cc nc trn th gii lm. - iu chnh thu sut thu GTGT hp l, ti a cn 02 mc thu sut (0% v 10%). - p dng thng nht 1 phng php tnh thu (theo phng php khu tr thu). - B khu tr thu GTGT u vo theo t l % i vi hng ho, dch v mua vo khng c ho n. - Thu hp i tng hon thu i vi trng hp xut khu hng ho v dch v.

- C qui nh ph hp x l cc trng hp chim ot ti sn ca Nh nc bng hnh thc khu tr thu, hon thu, cc trng hp khng thc hin nhim v thu thu hoc thc hin khng y . - i vi cc ho n hng ho, dch v c s thu c khu tr hay c hon chi thc hin sau khi xc nh s thu c k khai ca n v bn hng thng qua vic i chiu. Trc mt trong khi cha sa i Lut thu GTGT, Tng cc thu trnh B ti chnh ngh sa i mt s qui nh nh sau: a) V c ch chnh sch: - Trnh Chnh ph ban hnh Ngh nh sa i mt s iu ca Ngh nh s 79/2000/N-CP. - Cc doanh nghip xut khu mun c hng thu sut 0% v hon thu GTGT i vi hng xut khu phi c th tc lin quan n hng xut khu nh: hp ng xut khu, t khai hi quan xc nhn hng ho thc xut, chng t thanh ton hng xut khu. - Sa i v thi gian hon thu: trn c s phn loi h s theo tnh cht phc tp ca v vic, qui nh thi gian ti thiu l 20 ngy lm vic thc t (khong 1 thng) v thi gian ti a l 60 ngy lm vic thc t (khong 3 thng) p ng iu kin thi gian trong trng hp phi kim tra xc minh h s hon thu. - V khu tr thu: ngh hu b qui nh v khu tr thu theo t l % i vi hng ho, dch v mua vo khng c ho n GTGT. b) Cc bin php v qun l: Ban hnh quy ch hon thu GTGT: - Phn loi i tng hon thu GTGT: thc hin hon thu trc, kim tra sau i vi cc c s SXKD thc hin tt cc qui nh ca Lut thu, thc hin kim tra trc khi hon thu i vi cc C s SXKD vi phm cc qui nh ca Lut thu, ch ho n chng t, c du hiu bt thng trong SXKD, cc c s SXKD mi thh lp xin hon thu ln u. - Tng cng cng tc thanh tra, kim tra hon thu, pht hin v x l kp thi cc trng hp vi phm hon thu GTGT: t chc li b my qun l thu, qui nh r trch nhim cn b thu trong vic x l hon thu, tng cng cn b c

trnh nghip v, phm cht o c tt lm cng tc thanh tra, kim tra hon thu, t chc tp hun thanh tra sau hon thu. - Thc hin ng du tn v m s thu ca doanh nghip ti c quan thu em v s dng, tng cng t chc kim tra, i chiu cho ho n gia doanh nghip mua v doanh nghip bn: pht hin v x l kp thi cc trng hp mua bn ho n, lp ho n khng, khuyn khch cc c s SXKD t in ho n s dng. - xut Chnh ph ban hnh qui nh nghip v thanh ton gia cc doanh nghip, c nhn phi c thc hin theo phng thc thanh ton khng dng tin mt thng qua h thng ngn hng. - xut U ban thng v Quc hi sa i Php lnh iu tra v n hnh s, b sung chc nng iu tra, khi t cc v n hnh s trong lnh vc thu c quan thu ch ng trong cng tc qun l thu, y mnh k cng, thc chp hnh php lut thu ca cc i tng np thu. - xut Chnh ph thnh lp c quan cng ch thu thuc Tng cc thu. - xut Chnh ph sa i iu 3 Ngh nh s 61/1998/N-CP ngy 15/8/1998 v vic trnh trng lp trong thanh tra, kim tra trong lnh vc thu, vic kim tra ti doanh nghip c th c tin hnh phc tra. 3.2.2. Hon thin chng t ha n: Cng vi nhng mc tiu nh hng pht trin kinh t x hi nc ta, trong thi gian ti, chnh sch thu tip tc c hon thin theo chng trnh ci cch thu bc II. Trong , vic hon thin chng t ha n l vn ct li c bit quan trng trong thu GTGT. a. Mt s bin php c bn: - Nng cao thc ca ngi bn hng, ngi mua hng trong qun l, s dng ho n. Tng cng cng tc tuyn truyn, gii thch v chnh sch thu, v cc qui nh trong qun l, s dng ho n. - Sa i b sung mt s im cha hp l trong c ch qun l c lin quan n ho n. - Ban hnh mt h thng vn bn php quy thng nht cc qui nh v qun l, s dng v x l cc hnh vi vi phm trong qun l, s dng ho n, thay th

cho cc vn bn hin hnh qui nh v vn ny. Qui nh chi tit cc loi ho n khng hp php, hnh thc x l tng loi theo nh nhm hnh vi vi phm v ho n. - Bi b hoc sa i mt s qui nh v qun l, s dng ho n khng hp l hoc c s h d b li dng, c th: + Bi b qui nh v khu tr thu GTGT u vo theo bng k hng ho mua vo i vi hng ho l nng, lm, thu sn cha qua ch bin. + Bi b qui nh v lp ho n theo s hng ho trn bng k bn l. bng k 06/GTGT c s dng lm cn c tnh thu, c qui nh qun l i vi chng t ny. + B sung qui nh: cc t chc, c nhn kinh doanh s dng ho n bn hng mu 02/GTGT cng phi lp bng k ho n bn hng v bng k ho n mua hng nh cc i tng np thu theo phng php khu tr thu. + i vi cc h kinh doanh np thu khon: cng vi ch trng sa i qui nh v thu GTGT theo hng cc h kinh doanh np thu khon s chuyn sang p dng thu theo t l c nh trn doanh thu cn b sung qui nh v vic s dng ho n ring ca cc h ny theo hng: ho n bn hng ca nhm i tng ny ch c tnh vo chi ph sn xut. Trc mt ch nn duy tr vic s dng ho n i vi cc h tnh thu theo phng php trc tip thc hin lp s sch k ton theo qui nh ca ch k ton h kinh doanh. + i vi mt s ngnh (in lc, bu in, khch sn, ngn hng, xng du...) c qui nh khng phi lp bng k theo tng ho n bn hng (k tng hp doanh s bn trong ngy), cn qui nh thm v trch nhim cung cp bn sao cc ho n cn xc minh cho c quan thu khi c yu cu v ch ti x pht khi lm mt cc lin lu ho n . - ngh Quc hi, Chnh ph b sung vo B lut hnh s ti phm v: + Hnh vi in n, mua bn ho n gi (ho n khng hp php), gip cho doanh nghip khc lp h s k khai gian ln lm tng thu GTGT c khu tr, c hon thu l hnh vi gip sc cho vic la o chim ot ti sn phi b x l ph hp vi hnh vi. + Hnh vi lp h s k khai gian ln lm tng thu GTGT c khu tr hoc tng thu GTGT c hon l hnh vi la o chim ot tin ca Nh nc phi b x l nh hnh vi la o chim ot ti sn ca Nh nc. + Qui nh doanh nghip phi ng dng cng ngh tin hc trong cng tc qun l kinh doanh, hch ton k ton, qui nh nguyn tc khai thc d liu ca cc doanh nghip i vi cc c quan qun l Nh nc.

+ C Lut t tng v thu, qui nh c quan thu c quyn iu tra, khi t cc v n chim ot tin thu. + ngh Quc hi thu hp mc thu sut cn 0%, 10%. b. Cc gii php trc mt c th thc hin ngay: - i vi tt c cc doanh nghip khi mua ho n, ngoi vn th mua ho n doanh nghip cn phi c cc giy t km theo (nhng giy t ny phi l bn sao c cng chng): giy php ng k kinh doanh v giy chng nhn ng k thu, giy t v s hu nh, t l tr s, vn phng cng ty hoc hp ng thu tr s, vn phng cn hiu lc. Doanh nghip phi trnh bn gc i chiu khi cn thit. Ngoi ra ngi trc tip i mua ho n phi c ngha v trnh giy chng minh nhn dn. - i vi doanh nghip mi thnh lp th bn ho n hn ch. - Khuyn khch cc t chc, c nhn SXKD ng k s dng ho n t in: U quyn cho Cc Thu cc tnh, thnh ph duyt mu ho n t in. ng thi c quan thu c qui nh cht ch v in, qun l ho n t in. Khuyn khch tt c cc t chc, c nhn kinh doanh tu theo trnh , qui m ca n v mnh m ng dng tin b khoa hc k thut trong qun l s dng ho n la chn hnh thc s dng ho n cho ph hp. - M rng s lng cc nh in c php in ho n cho cc doanh nghip c nhu cu. Bi b vic ch nh a ch in nh hin nay, thay bng vic a ra danh sch cc nh in c php in ho n cho doanh nghip t chn. ng thi qui nh cc nh in phi thc hin ch bo co nh k vi c quan thu v cc loi ho n in trong k. Qui nh ny nhm i sot vi vic ng k ho n s dng, ngn nga vic in trng, in tha, s dng ho n nhng khng ng k ca cc doanh nghip. - i vi ho n ti chnh, c quan thu c qui nh v vic bt buc phi ghi tn ca cc t chc, c nhn s dng ho n ngay sau khi mua ho n ti c quan thu. Bin php ny hin ang trin khai thc hin ti cc a phng. - i vi cc n v hnh chnh s nghip s dng NSNN, kin ngh BTC qui nh khi quyt ton ti chnh nm phi lp bng k ho n mua hng ho, dch v c quan qun l Nh nc c th phi hp vi c quan thu i chiu cho, kim sot vic s dng ho n ca cc doanh nghip v vic chi tiu ngn sch cu cc n v hnh chnh s nghip.

- Nng cao cht lng ho n do BTC pht hnh nhm chng lm gi. - Hu b loi ho n GTGT 2 lin v khng ph hp vi yu cu ca thu GTGT do thiu mt lin lm chng t hch ton k ton i vi cc i tng np thu GTGT. - B sung qui nh v vic t chc, c nhn thu mua nng, lm, thu hi sn cha qua ch bin ca ngi sn xut khng s dng ho n, th ngi mua phi lp ho n thu mua hng giao cho ngi bn hng, thay cho vic s dng bng k nh hin nay. Bin php ny va ngn chn c tiu cc do khu tr khng thu, va c cn c kim tra vic k khai thu v gi tr hng mua vo ca cc doanh nghip (N 89 7/11/02). - T chc thc hin m thng i vi ho n mua hng ca ngi tiu dng cui cng khuyn khch ngi tiu dng yu cu ngi bn hng phi lp ho n. y l mt bin php mt s nc trong khu vc v ang p dng nhm tng thu, chng khai man, trn thu v gp phn gio dc thc chp hnh chnh sch v thu i vi qun chng nhn dn. - Thay i mu phiu mua ho n: c nh ch doanh nghip, ch h kinh doanh, in tm tt cc qui nh v qun l, s dng ho n nhc nh i tng s dng ho n chp hnh ng qui nh. - Thc hin qun l cc t chc, c nhn kinh doanh bng bin php lp s (hoc s) tr s kinh doanh theo ng ph, thn xm. Bin php ny va gip cho vic qun l ho n c tt hn, hn ch n mc thp nht vic lp doanh nghip ma mua ho n. - Mu giy chng nhn ng k thu hin nay qu n gin, khng h tr c cng tc qun l thu thu v ch c cc ch tiu: m s thu, tn i tng np thu, s ng k kinh doanh v ngy ng k thu. ngh b sung thm cc yu t sau: giy chng nhn ng k thu phi c dn nh ch doanh nghip, ch h kinh doanh, ngnh ngh kinh doanh, s ng k kinh doanh, ng k kinh doanh u cha, ng k kinh doanh ln th my h tr cng tc kim tra, kim sot vic cp ng k kinh doanh ca cc doanh nghip, ng thi hn ch vic mt c nhn thnh lp nhiu cng ty cc tnh khc nhau kinh doanh ho n hoc hp thc ho chi ph v thu GTGT u vo. 3.2.3. Khc phc vn khu tr v hon thu: 3.2.3.1. V khu tr thu GTGT:

u tin: cn nhanh chng tin ti mt phng php tnh thu thng nht, mt loi ho n thng nht, tr li ng bn cht ca thu GTGT ph hp vi quan nim cho rng mi ch th kinh doanh cn phi c bnh ng, tc l nu khi mua hng ha h phi tm np thu GTGT th h phi c khu tr, hon thu. Khng nh rng phng thc tnh thu trc tip ch l tm thi, tnh th. Nn chng cn a ra mt l trnh nht nh cc i tng np thu theo phng php trc tip chun b chuyn sang phng php khu tr. Tip tc m rng i tng chu thu ng ngha vi vic gim bt s nhm hng ha, dch v khng chu thu nhm to iu kin cho vic tnh thu c n gin, khu tr thu c lin hon gia cc khu trong qu trnh sn xut kinh doanh, t gim chi ph kinh doanh cho doanh nghip, khuyn khch xut khu hng ha dch v. ngh hu b qui nh v khu tr thu theo t l % i vi hng ho, dch v mua vo khng c ho n GTGT. Ngoi ra, B ti chnh cn sa i thch hp trong qui nh v khu tr i vi hng ho nng sn thc phm ca nng dn cha qua ch bin, nhm tn dng tt nht ngun thu VAT mu m t loi hng ha ny. i vi cc ho n hng ho, dch v c s thu c khu tr hay c hon chi thc hin sau khi xc nh s thu c k khai ca n v bn hng thng qua vic i chiu. 3.2.3.2. Cc bin php v hon thu: a. V i tng c hon thu: Xut pht t tm quan trng ca vic hon thu cng nh bn cht ca vic hon thu, php lut thu GTGT nn c nhng sa i theo hng thu hp cc i tng c hon thu. C th: - Ch thc hin hon thu cho i tng xut khu hng ho dch v va cc i tng l cc c s kinh doanh mi thnh lp, u t mi ti sn c nh. - Nhng trng hp cn li nh i vi cc d n s dng ngun vn ODA, cc t chc s dng tin vin tr nhn o, vin tr khng hon li ca t chc c nhn nc ngoi mua hng ho dch v ti Vit Nam nn a ra khi din c hon thu bi ch nh hon thu trong thu GTGT khng kim nhim chc nng thc hin chnh sch x hi, chc nng ny c thc hin thng qua cc qui nh v thu sut v cc hng ho dch v chu thu GTGT. Hon thu trong trng hp c quyt nh x l hon thu ca c quan Nh nc c thm quyn l mt qui nh tha, khng kh thi, m h v nn loi b bi nu khng s dn n trng hp tu tin v lm dng qui nh ny. Bi cc quyt nh hon thu ca c quan Nh nc c thm quyn (Cc thu hoc Tng cc thu) ch c ban hnh khi hi cc iu kin lut nh. Khng th c mt quyt nh hon thu li cn c vo mt quyt nh hon thu.

- Trng hp i tng np thu l t chc, n v sp nhp, hp nht, chia tch, gii th, ph sn c s thu GTGT np tha th c quan thu thc hin vic thoi thu khi quyt ton thu v c qui nh trong cc iu lut v quyt ton thu m khng nn nm trong iu khon v hon thu. Thoi thu thu khc bit vi hon thu v bn cht, c s php l ng thi thoi thu khi quyt ton thu l hin tng bnh thng trong bt k sc thu no khi s tin tm np ln hn s tin phi np sau khi quyt ton thu hoc khi c s nhm ln. - i vi trng hp C s kinh doanh trong 3 thng lin tc tr ln (khng phn bit nin k ton) c lu k s thu u vo c khu tr ln hn s thu u ra nhng phi vt mt ngng nht nh nu s thu c hon khng ln, tt nht nn chuyn li cho ln khu tr sau nhm tit kim cc chi ph hnh thu. b. V c ch trnh t hon thu: Vic kim tra i chiu cc chng t khng th thc hin ngy mt ngy hai, c bit trong trng hp ngi bn, ngi mua a bn khc nhau. lm tt iu ny chng ta cn c s phi hp tt hn gia c quan qun l cc a phng qun l i tng np thu, i tng mua hng, cn c mt h thng thng tin ni mng hon chnh hn p ng nhu cu qun l ngy cng cao hin nay. Hn na, cn thit phi sa i v thi gian hon thu: trn c s phn loi h s theo tnh cht phc tp ca v vic, qui nh thi gian ti thiu l 20 ngy lm vic thc t (khong 1 thng) v thi gian ti a l 60 ngy lm vic thc t (khong 3 thng) p ng iu kin thi gian trong trng hp phi kim tra xc minh h s hon thu. c. V h s hon thu: Tng ng vi tng i tng c hon thu, tng trng hp hon thu php lut yu cu cc h s chng t khc nhau. Song tnh chnh xc hp php, hp l ca cc chng t th c quan thu kh c th kim tra t ra l trong trng hp hon thu i vi hng ho l nng sn thc phm xut khu qua cc ca khu ng b, thanh ton khng qua ngn hng. X hi nn chia s, cm thng vi s qu ti ca ngnh thu song cng khng loi tr nhng trng hp cn b thu thng ng vi cc doanh nghip chp nhn cc chng t gi chia nhau s tin hon thu. gp phn khc phc nhng tiu cc trn thit ngh nn xy dng mt qui trnh hon thu hp l, c bit trong phn nh ngha v, trch nhim mt cch minh bch, r rng ca nhn vin c quan thu trong cng tc hon thu. C ngha l :cn xy dng ngha v, trch nhim ca nhn vin c quan thu theo qui trnh trch nhim ca nhn vin ngn hng khi kim tra chng t trong thanh ton quc t bng th tn dng. 3.3. iu kin cn thit cho vic thc hin c hiu qu lut thu gi tr gia tng Vit Nam: 3.3.1. Ci cch ng b h thng th ch qun l kinh t x hi:

Nhm thc hin Lut thu GTGT mt cch c hiu qu, bn cnh vic i mi c ch chnh sch, i mi cng tc qun l hnh thu th cn thit phi tin hnh ng b ci cch cc lnh vc hnh chnh kinh t c lin quan sau: - Cn sm sa i B lut hnh s theo hng tng mc hnh pht i vi ti danh trn thu hoc gi mo chng t chim ot tin ngn sch nh nc, b sung mt s ch ti x l hnh s cn thiu i vi cc ti danh mi pht sinh, nht l ti mua bn ha n, in ha n gi. - Thc hin nghim chnh vic nim yt gi qui nh ti iu 29 Php lnh gi ngy 8.5.2002, theo cc t chc, c nhn phi nim yt gi hng ha, dch v ti ca hng, ni giao dch mua bn hng ha v cung cp dch v. - Vn c tnh quyt nh nht l phi c cuc ci cch ln v c ch qun l tin t. Bt buc cc quan h mua bn, trao i hng ha, dch v phi thanh ton bng chuyn khon, hn ch n mc thp nht hnh thc thanh ton bng tin mt nh hin nay. Thng qua cc ti khon ti h thng ngn hng, Nh nc s qun l c hu ht cc hot ng kinh t pht sinh, c nh vy t nn tham nhng, trn lu thu s khng cn c hi tn ti. 3.3.2. Ci cch hnh chnh thu: - Tng cng lc lng lm cng tc thanh tra, kim tra v thu. Trc mt tp trung kim tra cc doanh nghip c s thu ngh khu tr hoc hon thu ln hoc c biu hin gian ln trong k khai thu, c vi phm trong vic qun l, s dng ho n. Kin ngh Nh nc tng cng kim tra vic s dng NSNN trong khu vc hnh chnh s nghip ngn chn, pht hin v x l cc hnh vi vi phm qui nh v s dng ho n trong thanh ton, quyt ton ti chnh. - Phi hp vi C quan cng an pht hin cc t chc, c nhn in v lu hnh ho n gi, ngh truy t trc php lut. - Khn trng xy dng mng vi tnh ton quc v vic qun l, s dng ho n phc v vic i chiu cho ho n nhm m bo tnh kp thi, chnh xc trong k khai khu tr thu, np thu ca cc t chc, c nhn trong ton quc, khc phc tnh trng i chiu th cng, hn ch ti mc thp nht s tht thot v thu. Hin ti Cc thu TP.HCM bc u xy dng v s dng trang Web v kim tra, i chiu ho n bo mt, hu, ho n ca doanh nghip b trn h tr cng tc kim tra. Tuy nhin trang Web ny ch mi hn ch trong ni b Cc thu v ch i vi doanh nghip trn a bn TP.HCM.

- nng cao hiu qu p dng cng ngh thng tin trong i chiu, kim tra ho n, Tng cc c th kho st vic xy dng, qun l, s dng trang Web ny ti TP.HCM c k hoch xy dng v pht trin trong ton ngnh. - Phi hp vi cc B, ngnh, cc a phng trong vic thc hin cc bin php tng cng qun l hon thu GTGT nhm ngn chn v x l kp thi, nghim minh cc trng hp khai man h s, ho n, chng t lp h s hon thu rt tin NSNN. - xut Chnh ph qui nh v vic xc minh tnh hin thc ca doanh nghip trc khi cp Giy php kinh doanh (v tr s, v kh nng, iu kin ca b my qun l...) hn ch vic thnh lp doanh nghip ma kinh doanh trn thu. - xut Chnh ph k cc Hip nh song phng, a phng vi cc quc gia lng ging c chung bin gii, cc nc trong khu vc tng cng vic phi hp, h tr iu tra, xc minh lm r cc sai phm trong hot ng xut khu hng ho xin hon thu./.