Professional Documents
Culture Documents
Nguyn Th Nhung, Nguyn Th Kim Thng 1. M u Nhu cu v nc sch ngy cng gia tng v s lng v cht lng. nhim NH4+, NO2-, Fe v Mn trong nc sinh hot v nc ngm ang l vn c ton x hi quan tm. C rt nhiu phng php xc nh Mn trong cc i tng khc nhau, nh phng php hp th phn t, phng php ICP-MS, phng php so mu da trn c s oxy ho Mn2+ bng persulphat [1,2,3]. Cc phng php ny c nhy v chnh xc cao nhng cn phi u t ban u rt ln vi quy trnh phn tch kh phc tp v phi bo qun mu v vn chuyn v phng th nghim. y l vic lm kh tn km nht l khi khu vc kho st xa cc phng th nghim. gip cc nh quan trc mi trng, cc nh cng ngh ch ng c cng vic ca mnh, nht l cc vng nui trng thy sn ca nng dn, chng ti nghin cu ch to b KIT xc nh nhanh Mn2+ trong mi trng bng phng php o mu trc tip vi ch th PAN. 2. Phn thc nghim Tt c cc ho cht s dng u thuc loi tinh khit v tinh khit phn tch (P.A.) c bn trn th trng. Dung dch Mn(II) c nng 100mg/l c iu ch bng cch ly 9,09ml KMnO4 c nng 0,1N, thm nc ct 2 ln n khong 80ml, sau dng H2SO4(1:4) chnh pH ca dung dch n 2 , un nh trn bp in, dng H2O2 15% kh n ht mu dung dch sau un ui ht H2O2 d, ngui, cho vo bnh nh mc 100ml, nh mc bng nc ct 2 ln n vch. Dung dch Mn2+ long hn c pha hng ngy, trc khi s dng. Dung dch PAN vi nng 5.10-3 M c chun b nh sau: cn chnh xc 0,1245 g ha tan trong 100ml etanol 98%. Dung dch m pH=9 c pha ch theo ti liu [4]. Mt quang ca cc dung dch c o trn my DR. 2000, M. pH ca dung dch c o trn my Microprocessor pH ion-meter pMx 3000(WTW). 3. Kt qu v tho lun
3.1. Kho st s hp th nh sng ca thuc th PAN v phc Mn - PAN
Dung dch PAN trong nc c mu , khng bn, d b kt ta, nhng li d tan v bn trong etanol, metanol, CHCl3... cho mu vng [5]. Chng ti kho st tnh tan v bn ca PAN trong mi trng nc- etanol cc t l khc nhau. Kt qu thc nghim cho thy, khi t l etanol trong dung dch t10% th thuc th PAN bn trong 15 pht, t l etanol cng cao, bn ca dung dch PAN cng tng. Tng t, khi t l etanol tng th ca phc Mangan(II)-PAN cng bn. Tuy nhin, khi t l etanol cao gi thnh phn tch s t. Do vy, chng ti chn t l etanol l 10 % v tin hnh kho st s hp th nh sng ca dung dch thuc th PAN v phc Mn(II) - PAN : a. Ly 1ml thuc th PAN c nng 5. 10-3 M (pha trong cn tuyt i) cho vo bnh nh mc 10ml, thm 1ml m NH4CL/NH4OH c pH=9, nh mc bng nc ct 2 ln v yn 10 pht sau o ph hp th nh sng t bc sng 400-650nm, dung dch so snh l nc ct 2 ln.
b. Vi phc Mn(II)-PAN, tin hnh tng t phn trn, nhng sau khi cho thuc th thm vo 1ml Mn(II) c nng 1.10 -4 M, lc u, nh mc, yn 10 pht ri o ph hp th nh sng bc sng 400-650nm. Kt qu kho st c biu din trn hnh 1. Nh thy trn hnh 1, thuc th PAN c cc i hp th bc sng 470nm, cn phc Mn(II)-PAN c 2 cc i hp th, mt bc sng 470480nm, gn trng vi cc i hp th ca PAN, cn cc i kia 570-580nm. Ti bc sng 580nm, hp th ca PAN gn bng khng, nn gi tr o c chnh l mt quang ca phc Mn(II)-PAN to thnh. V vy, chng ti chn bc sng 580nm kho st hp th quang ca phc Mn(II)-PAN trong cc th nghim tip theo.
1.2 1
Mt quang
PAN Mn-PAN
Bc sng
Hnh 1. Ph ca thuc th PAN (5.10-4M); phc Mn(II)-PAN (Mn(II) = 10-5M); pH = 9
M t quang
tm iu kin ti u cho phn ng to phc gia Mn(II) vi PAN, chng ti kho st nh hng ca pH: chun b dy dung dch c pH thay i t 3-10, nng thuc th PAN l 5.10-4M, nng Mn(II) l 10-5M, mt quang c o bc sng 580nm. Kt qu c biu din trn hnh 2. Theo kt qu trn hnh 2, phc Mn(II)PAN to thnh tt nht trong khong pH= 8,5 - 9,5, gi tr pH ny cng hp th quang ca dung dch cao v n nh, v vy chng ti chn pH = 9,0 cho cc nghin cu tip theo.
3.3. Kho st nh hng ca thi gian dn s to phc
Cho vo bnh dnh mc 10ml, 1ml dung dch m pH=9, 1ml thuc th PAN c nng 5.10-3 M v 1ml Mn(II) c nng 1.10-4 M, nh mc bng nc ct 2 ln, thi gian o sau 1 pht k t khi cho Mn(II) vo v o bc sng 580nm. Kt qu kho st c trnh by trn hnh 3. Kt qu trn hnh 3 cho thy, phc Mn(II)PAN to thnh hon ton v bn mu trong khong t 5- 17 pht, nn chng ti chn thi gian o phc mu l 10 pht.
0.6 Mt quang 0.55 0.5 0.45 0.4 0.35 0.3 0 5 10 15 20 25 Thi gian( pht)
Thnh phn phc c xc nh theo phng php bin i lin tc mt trong hai tc nhn. Trong th nghim ny, chun b dy dung dch thuc th PAN c nng thay i t 0.6 0-0,6.10-5M, nng Mn(II) = 10-5 M c nh, 0.5 pH=9, thi gian tin hnh o quang l 10 pht 0.4 sau khi chun b xong dung dch. Kt qu biu 0.3 din s ph thuc gia gi tr mt quang ca 0.2 phc Mn(II) - PAN v nng thuc th PAN 0.1 c trnh by trn hnh 4.
M t quang
Trn hnh 4 cho thy phc to thnh c thnh phn 1: 2. (Mn(II) : PAN=1:2). Da vo thc nghim, tnh c h s hp th phn t l 0,05
3.5. Nghin cu nh hng ca ion cn v cch loi tr
0 0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 Dung dch thuc th PAN( ml)
Hnh 4. S ph thuc D-CPAN
Theo ti liu th thuc th PAN ngoi Mn(II) cn to phc vi mt s ion kim loi nh Cu(II), Pb(II), Cd(II), Zn(II), Fe(II), Fe(III), Co(II), Hg(II), Ni(II)[5,6]. Hng s bn ca mt s phc ion kim loi vi PAN: logK[Mn(PAN)2]=16,4; logK[Cu(PAN)2]=23,9; logK[Ni(PAN)2]=25,3; logK[Zn(PAN)] = 10,9[5]. ng thi cc kim loi ny cng to phc vi ion CN-, nhng ring Mn(II) khng phn ng vi CN-. Hng s bn ca cc ion kim loi vi ion CN-: log[Cu(CN)4]2- = 25; log[Ni(CN)4]2-= 30,1; log[Zn(CN)4]2- =12,6; log[Cd(CN)4]2- =18,85[ 6]. Theo cc s liu trn th phc ca mt s ion kim loi vi CN- bn hn phc ca cc ion kim loi ny vi PAN. Chng ti tin hnh kho st nh hng ca cc ion kim loi Cd(II), Cu(II), Pb(II), Zn(II), Ni(II) n s to phc ca PAN vi Mn(II) v phng php loi tr: chun b 10 bnh nh mc 10ml c [PAN] =5.10-4 M, [Mn(II)]= 10-5M, pH = 9, t bnh th 1 n bnh th 5 ln lt cho cc ion kim loi Cd(II), Cu(II), Pb(II), Zn(II), Ni(II) vi nng 10-5M, nh mc bng nc ct 2 ln, o sau 10 pht bc sng 580nm. T bnh th 6 n bnh th 10 tin hnh tng t nh phn trn nhng sau khi cho cc ion kim loi thm vo 1m [CN-] =10-2M. Kt qu thc nghim cho thy khi trong dung dch c cc ion Cu(II), Pb(II), Cd(II), Zn(II), th mt quang ca phc Mn(II) - PAN bt u thay i khi nng ion [Mn] : [Cd] = 15 ln, [Mn] : [Cu] = 2,5 ln , [Mn] : [Pb] = 16, [Mn] : [Zn] = 1,0, khi thm[CN-] =10-3M vo dung dch th loi tr c nh hng ca cc ion kim loi . Kt qu thc nghim c trnh by trong bng 2.
Bng 2. S ph thuc mt quang ca phc Mn(II)-PAN vo cc ion nh hng khi khng c v khi c cht che CN-
STT 1 2 3 4 5
Mt quang(D) C CN-10-3M Khng c CN1,02 0,52 0,94 0,49 1,11 0,51 0,88 0,49 0,80 0,52
hp th quang(D)
Cho vo bnh nh mc 10 ml, 1ml dung dch m pH=9, 1ml thuc th PAN c nng 5.10-3M v, nng Mn(II) thay i trong khong 0,1 -1,0mg/l, nh mc bng nc ct 2 ln, yn 10 pht ri o mt quang bc sng 580nm. Kt qu thc nghim c trnh by trn hnh 5. T hnh 5 c th thy hp th quang tun theo nh lut Beer trong khong nng Mn2+ t 0,1 - 1,0mg/l. Kt qu ny khng nh c th xc nh hm lng Mn2+ trong thc t vi gii hn pht hin (LOD) l 0,02mg/l.
0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0 0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 Nng Mn(mg/l)
p dng cc iu kin ti u tm c trn, chng ti xc nh hm lng Mn(II) trong mt s mu nc ngm H Ni. Quy trnh phn tch: Ly 7,5 ml mu nc, cho thm 0,5 ml NaCN 10-3M, 1,0 ml dung dch PAN 5.10-3M pha trong cn tuyt i, 1ml dung dch m pH = 9. Sau 10 pht do mt quang bc sng 580nm.(Nu nng Mn2+ ln hn 1,0mg/l th cn pha long). Kt qu phn tch 10 mu nc ngm khu vc H Ni c trnh by trong bng 3.
Bng 3: K t qu phn tch Mn(II) trong nc ngm khu vc H Ni
STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
K hiu mu T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8 T9 T10
Hm lng Mn(II) (mg/l) (theo pp trc quang) 0,10 0,25 0,10 0,20 <0,02 0,25 0,50 0,05 0,10 3,15
Hm lng Mn(II) (mg/l) (theo pp AAS) 0,09 0,27 0,12 0,19 <0,01 0,26 0,51 0,04 0,11 3,20
Nhng kt qu thu c ch ra rng phng php so mu vi ch th PAN c tin cy cao, hon ton thch hp phn tch ion Mn(II) trong cc mu thc t c.
3.8. Ch to KIT kim tra hm lng Mn(II)
Da trn cc kt qu nghin cu trnh by trn, chng ti ch to KIT kim tra hm lng Mn(II) ti hin trng. s thay i mu gia cc nng Mn(II) trong dung dch c th phn bit bng mt thng, chng ti chn dy dung dch lm bng mu chun l: 0,0 ; 0,2; 0,4; 0,6; 0,8 mg/l.
Cch xc nh ion Mn(II) bng KIT ch to c: ly 1 lng mu cn phn tch l 5ml, thm 3 git dung dch che CN- (ddA), thm 5 git dung dch m pH= 9 (ddB ) v 5 git PAN (ddC). Sau 10 pht so snh mu trong ng nghim vi mu trn bng chun. 4. Kt lun 1) nghin cu s to phc ca Mn(II) vi thuc th PAN trong mi trng nc- etanol bng phng php trc quang. Kt qu cho thy phng php c tin cy cao, c th p dng xc nh Mn(II) trong cc mi trng nc.
Hnh 6: KIT kim tra nhanh hm lng Mn(II) sn xut c
2) p dng kt qu nghin cu s to phc MN(II)-PAN ch to b KIT kim tra nhanh nng Mn(II) trong mi trng nc.
2.
3.
4. 5.
6.