You are on page 1of 7

NG DNG M HNH SUTTON TRONG M

PHNG QU TRNH LAN TRUYN CC CHT


NHIM T NG GIAO THNG P DNG TH
NGHIM VI NG CAO TC DU GIY PHAN THIT
Ng Vn Qun
Trung tm ng dng Cng ngh v Bi dng Nghip v
Kh tng Thy Vn & Mi trng (HYMETEC).

Hot ng ca cc phng tin vn ti khng ch nh hng ti cht lng mi


trng khng kh m cn tc ng ti sc khe ca nhng h dn sng ven tuyn cng
nh nhng ngi dn tham gia giao thng. Cc tc nhn gy nhim mi trng
khng kh bao gm: CO, SO2, NO2, VOC v bi. nh gi c ti lng cht
nhim trn ngi ta thng s dng phng php m hnh ha. Mt trong s cc m
hnh thng c s dng m hnh l ca Sutton.
1. Phng trnh m t lan truyn cht nhim ca Sutton.
Xt ngun ng di hu hn, cao gn mt t, hng gi thi theo
phng vung gc vi ngun ng. Khi , cn xc nh nng cht nhim ti
khong cch x theo hng gi (vung gc vi ngun ng) v c cao z. Theo
Sutton, nng trung bnh cht nhim ti im c ta (x, z) c xc nh nh
sau:

Trong :
C: nng trung bnh cht nhim trong khng kh ti im c ta (x, z)
(mg/m3).
E: Thi lng cht nhim trn mt n v chiu di trong mt n v thi gian
hay cn gi l cng sut ngun ng (mg/m.s).

Vi:
Ni: s lng xe th i (xe/gi).
K: s lng loi xe.
Gi: lng kh thi ca loi xe th i thi ra trn 1 km (g/km.h) tnh theo
h s nhim khng kh i vi cc loi xe.

x: khong cch theo hng gi (m)


z: cao ca im tnh ton (m).
h: cao ca ngun ng so vi mt t xung quanh (m).
u: tc gi trung bnh (m/s).
Z : H s khuych tn cht nhim theo phng z (m); Z l hm s ca
khong cch x theo hng gi thi; Z c xc nh qua bng phn loi
n nh kh quyn ca Pasquil. i vi ngun ng giao thng th h s Z

thng c xc nh theo cng thc Slade, vi n nh kh quyn loi B:

m t bc tranh v nhim cn xy dng cc ng ng tr (cc ng


ng mc) ca cht nhim trong khng kh bng cch tnh ton gi tr nng cht
nhim C ng vi gi tr x bin thin mi khong 10 m, cn z bin thin mi khong 5
m. Sau ni cc im c nng cht nhim bng nhau s c h cc ng
ng tr cht nhim. So snh cc ch s ng ng tr vi TCCP s nh gi c
mc nhim do ngun ng gy ra.
2. Trnh t tnh ton
B1: Xc nh h s khuych tn cht nhim Z
B2: Tnh cng sut ngun ng theo cng thc (2).
B3: Tnh ton nng cht nhim ti cc im cch tim ng x (m) v
cao z (m).
B4: Xy dng cc ng ng tr th hin mc nhim bng phn mm
Surfer 7.0.
B5: nh gi phm vi v cc i tng c kh nng b nh hng da theo
hng gi ch o v kt qu ca bc 4.
3. Yu cu s liu
Cc s liu u vo cn thit cho tnh ton bng m hnh Sutton bao gm:
a) Thng k v lu lng xe ti tuyn ng cn tnh ton
Thng k v lu lng xe l bc u tin xc nh cng sut ngun thi
(E). T kt qu thng k v s dng h s nhim ca WHO c th tnh ton c ti
lng cht nhim do tng loi phng tin (xe ti, xe khch, xe con) pht thi v
tng ti lng ca ngun ng (E).
i vi cc tuyn ng c nhiu on giao ct, thng k lng phng tin
cn c phn chia theo cc on giao ct m bo tnh chnh xc trong tnh ton
cng sut ngun ng. Trong nghin cu ny, chng ti th nghim tnh ton vi
tuyn ng cao tc Du Giy Phan Thit. Theo c 4 tuyn ng ln giao ct
vi tuyn cao tc ny, l cc tuyn: QL 1A; QL 55; QL 56. Thng k lu lng xe

trn ton tuyn c chia thnh 4 on: on 1 (Du Giy- Nt giao QL56); on 2
(Nt giao QL56 - Nt giao QL1A); on 3 (Nt giao QL1A - Nt giao QL55) va on
4 (Nt giao QL55 - Phan Thit). Tng hp nhu cu vn ti vo nm 2014 c th
hin trong Bng 1.
Bng 1: Tng hp nhu cu vn ti theo cac oan trong nm 2014
n v: xe/ngy.m

Xe con
Khch nh
Ti trung
Tng

Du Giy Nt giao QL56


5.602
2.290
6.565
14.457

Nt giao QL56 Nt giao QL1A


3.467
313
4.383
8.163

Nt giao QL1A Nt giao QL55


2.437
100
3.482
6.019

Nt giao QL55
- Phan Thit
2.915
59
4.505
7.479

Ngun: Tai liu ky thut D an TXD ng cao tc du Giy Phan Thit

b) Ti lng cht nhim i vi tng loi phng tin


Ti lng cht nhim cho tng loi xe c tnh ton da trn h s nhim
ca T chc Y t Th gii - WHO theo bng sau:
Bng 2: H s thi lng nhim khng kh ca cc phng tin giao thng
TT
1

Loi xe
Xe ti
Xe ti < 3,5 tn
Xe ti 3,5-16 tn
Xe ti > 16 tn
Xe ca
ng c < 1.400cc

ng c 1.400 - 2.000cc
ng c > 2.000cc

Bi TSP
(kg/U)

SO2
(kg/U)

NOx
CO
VOC
(kg/U) (kg/U) (kg/U)

1.000km
tn NL
1.000km
tn NL
1.000km
tn NL

0,15
3,5
0,9
4,3
1,6
4,3

0,84S
20S
4,15S
20S
7,43S
20S

0,55
13,0
14,4
70,0
24,1
65,0

0,85
20,0
2,9
14,0
3,7
10,0

0,4
9,5
0,8
4,0
3,0
8,0

1.000km
tn NL
1.000km
tn NL
1.000km
tn NL

0,05
0,91
0,05
0,81
0,05
0,68

1,10S
20S
1,23S
20S
1,48S
20S

1,74
31,53
1,43
23,19
1,43
19,27

5,15
93,4
2,96
48,18
2,96
40,0

0,61
11,10
0,28
4,49
0,28
3,73

1.000km
tn NL

1,2
4,3

5,61S
20S

18,2
65

2,8
10

2,2
8

1.000km
tn NL

0,12
6,70

0,36S
20S

0,05
2,8

10
550

6
330

1.000km
tn NL
1.000km
tn NL

0,12
4,0
-

0,6S
20S
0,76S
20S

0,08
2,70
0,30
8

22
730
20
525

15
500
3
80

Xe bus

Xe my
ng c < 50cc, 2k
4

n v
(U)

ng c >50cc, 2k
ng c>50cc, 4 k

Ngun: WHO, nm 1986

NL - Nhin liu;S-hm lng lu hunh trong nhin liu (%); xng: 0,039%-0,15%; du
diesel: 0,2%-0,5%

Da trn ti lng cht nhim v thng k lng phng tin (Bng 1) c th


d bo ti lng cht nhim i vi tng on ng trn tuyn. Kt qu d bo
mc pht thi vo cc nm 2014, 2030 va 2040 th hin trong bng sau:
Bng 3 . Mc pht thi t dng xe d bo trong nm 2014 vo gi cao im (*)
n v: mg/m.s
Nt giao QL55Phan Thit

Du Giy Nt giao QL56

Nt giao QL56 Nt giao QL1A

Nt giao QL1A Nt giao QL55

CO

4,060

2,295

1,681

2,080

NO2

3,632

2,344

1,838

2,363

SO2

0,094

0,056

0,042

0,053

VOC

0,962

0,603

0,464

0,590

TSP

0,269

0,175

0,138

0,178

Thng s

Ngun: Tai liu ky thut D an TXD ng cao tc Du Giy Phan Thit


(*) S lng xe gi cao im c tnh bng 15% tng lng xe/ngy.m. S dng Quy chun k
thut quc gia v xng v diezel (QCVN 1:2007/BKHCN) vi hm lng lu hunh S trong xng v
diezel dng trong giao thng l S = 0,05%.

c) cao ca mt ng so vi mt t xung quanh: i vi D n ng cao tc


Du Giy Phan Thit, gi tr h = 2,0 m.
d) Hng gi v tc gi
Hng gi c quy nh gm 16 hng, c s dng trong xc nh cc khu
vc chu nh hng. Hng gi ch o l hng c tn sut ln trong nm. Do iu
kin kh hu khu vc nghin cu phn b thnh 2 ma r rt nn tnh ton da trn 2
hng gi chnh l: 01 hng gi thnh hnh trong ma ma v 01 hng gi thnh
hnh trong ma kh.
Tc gi nh hng ti qu trnh lan truyn ca cht nhim ti cc khu vc
xung quanh ngun ng. Tc gi c ly trung bnh mt (nhiu) nm theo
hng gi thnh hnh. Cc thng s kh tng trong m hnh c th hin trong Bng
4.
Bng 4 . Cc thng kh tng p dng cho m hnh Sutton
Thng s

Tnh ng Nai (Du Giy Nt giao QL56 v Nt giao


QL56 - Nt giao QL1A)

Tnh Bnh Thun (Nt giao QL1A


- Nt giao QL55v Nt giao QL55Phan Thit)

Ma kh

Ma ma

Ma kh

Ma ma

Hng gi

ng Bc

Ty Nam

ng Bc

Ty Nam

Tc gi
trung bnh

1,8m/s

1,7m/s

2,1m/s

2,2m/s

4. Kt qu tnh ton t m hnh

Trong khun kh bi bo ny, chng ti ch cp n kt qu tnh ton thng


s nhim bi (Cc thng s nhim khc c th c tnh ton theo trnh t nh
mc 2). D bo ti lng bi trn tuyn cao tc Du Giy Phan Thit vo nm 2014
c th hin trong cc t Hnh 1 n Hnh 8 v Bng 5.
Chiu cao tnh ton
2

0
5
2

4 0

1 2

Khong cch tnh t tim ng

Hnh 1: Biu pht tn Bi trong ma kh on Du Giy - Nt giao QL56


Chiu cao tnh ton
2

0
5
2

4 0

1 2

Khong cch tnh t tim ng

Hnh 2: Biu pht tn Bi trong ma ma on Du Giy - Nt giao QL56


Ch thch:

(mg/m3)
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
.1
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
9
9
8
8
7
7
6
6
5
5
4
4
3
3
2
2
1
1
0
5

Chiu cao tnh ton


2

0
5
2

4 0

1 2

Khong cch tnh t tim ng

Hnh 3: Biu pht tn Bi trong ma kh on Nt giao QL56 - Nt giao QL1A


Chiu cao tnh ton
2

0
5
2

4 0

1 2

Khong cch tnh t tim ng

Hnh 4: Biu pht tn Bi trong ma ma on Nt giao QL56 - Nt giao QL1A


Ch thch:

(mg/m3)

0 .0 6

0 .0 5 5

0 .0 5

0 .0 4 5

0 .0 4

0 .0 3 5

0 .0 3

0 .0 2 5

0 .0 2

0 .0 1 5

0 .0 1

0 .0 0 5

Chiu cao tnh ton


2

0
5
2

4 0

1 2

Khong cch tnh t tim ng

Hnh 5: Biu pht tn Bi trong ma kh on Nt giao QL1A - Nt giao QL55


Chiu cao tnh ton
2

0
5
2

4 0

1 2

Khong cch tnh t tim ng

Hnh 6: Biu pht tn Bi trong ma ma on Nt giao QL1A - Nt giao QL55


Ch thch:

(mg/m3)

0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
.0
4
3
3
3
3
3
2
2
2
2
2
1
1
1
1
1
0
0
0
0
8
6
4
2

8
6
4
2

8
6
4
2

8
6
4
2

Chiu cao tnh ton


2

0
5
2

4 0

1 2

Khong cch tnh t tim ng

Hnh 7: Biu pht tn Bi trong ma kh on Nt giao QL55-Phan Thit


Chiu cao tnh ton
2

0
5
2

4 0

1 2

Khong cch tnh t tim ng

Hnh 8: Biu pht tn Bi trong ma ma Nt giao QL55-Phan Thit


Ch thch:

(mg/m3)

0 .0 5

0 .0 4 5

0 .0 4

0 .0 3 5

0 .0 3

0 .0 2 5

0 .0 2

0 .0 1 5

0 .0 1

0 .0 0 5

Bng 5: Kt qu d bo pht thi bi trn tuyn cao tc Du Giy Phan Thit


vo nm 2014

on
Du Giy - Nt
giao QL56
Nt giao QL56 Nt giao QL1A
Nt giao QL1A Nt giao QL55
Nt giao QL55Phan Thit

Khong cch

n v: mg/m3
QCVN 05:
2009/BTNMT
(1h)

Ma kh
tng

30m

70m

100m

120m

150m

Ma kh

0,038

0,020

0,016

0,014

0,012

0,3

Ma ma

0,040

0,022

0,017

0,015

0,012

0,3

Ma kh

0,025

0,013

0,010

0,009

0,008

0,3

Ma ma

0,026

0,014

0,011

0,009

0,008

0,3

Ma kh

0,017

0,009

0,007

0,006

0,005

0,3

Ma ma

0,016

0,009

0,007

0,006

0,005

0,3

Ma kh

0,022

0,012

0,009

0,008

0,007

0,3

Ma ma

0,021

0,011

0,008

0,007

0,006

0,3

T kt qu trn c th rt ra mt s nhn xt sau:


-

Kt qu tnh ton theo m hnh ti cc on u thp hn gi tr gii hn ca


QCVN 05:2009/BTMNT (trung bnh 1h)

on Du Giy - Nt giao QL56 c mt phng tin giao thng ln nht do


c mc pht tn bi ln nht, on Nt giao QL1A - Nt giao QL55 c
mc bi thp nht do c mt phng tin thp nht.

Hm lng bi gim nhanh cc khong cch t 30- 70 m (tnh t tim ng)


v gim dn t khong cch 70 m tr i

Xt v ma th cc gi tr nng bi c s chnh lch khng nhiu ti c 4


on tnh ton

Cc khu vc b nh hng nm cui hng gi thnh hnh, khu vc dn c nm


theo hng Ty Nam (b nh hng vo ma kh) v khu vc dn c nm theo
hng ng Bc (b nh hng vo ma ma).

You might also like