Baì i soaû n Vi xæí lyï

CHÆÅNG 2
MAÏ Y VI TÊNH VAÌ HÃÛ THÄÚ NG VI XÆÍ LYÏ

Bäü vi xæí lê coï màû t trong caï c maï y vi tênh laì sæû phaï t triãø n tiãú p theo cuí a bäü xæí lê
âæåü c duì ng nhæ laì mäü t bäü pháû n chuí chäú t trong caï cmaï y tênh cuí a caï c thãú hãû træåï c. Âãø
nàõ m bàõ t âæåü c tênh kãú thæì a vaì tênh liãn tuû c cuí a sæû phaï t triãø n naì y, træåï c khi giåï i thiãû u
vãö caï c bäü vi xæí lê ta âãø ra mäü t chuï t thåì i gian âãø giåï i thiãû u vãö caï c loaû i maï y tênh noï i
chung.
1. Tæì maï y tênh låï n âãú n maï y vi tênh
Nhæ ta âaî biãú t vãö kiãú n thæï c cuí a maï y tênh noï i chung, mäü t maï y tênh (Computer)
thäng thæåì ng bao gäö m caï c khäú i chæï c nàng cå baí n nhæ: khäú i xæí lê trung tám (CPU,
central processing unit), bäü nhåï (M, Memory) vaì khäú i phäú i gheï p våï i thiãú t bë ngoaû i vi
(I/O, input/output) . tuyì theo quy mä phæï c taû p cuí a caï c khäú i chæï c nàng kãø trãn maì
ngæåì i ta phán caï c maï y âiãû tæí âaî vaì âang sæí duû ng ra thaì nh caï c loaû i sau:
1.1. Maï y tênh låï n
Maï y tênh låï n (mainfr ame) laì loaû i maï y tênh âæåü c thiãú t kãú âãø giaí i caï c baì i toaï n
låï n våï i täú c âoü nhanh. Noï thæåì ng laì m viãû c våï i säú liãû u tæì 64 bit hoàû c låï n hån næî a vaì
âæåü c trang bë bäü nhåï ráú t låï n. Chênh vç váû y maï y tênh cuî ng låï n vãö kêch thæåï c váû t lyï .
Chuï ng thæåì ng âæåü c duì ng âãø âiãö u khiãø n caï c hãû thäú ng thiãú t bë duì ng trong quán sæû hoàû c
caï c hãû thäú ng maï y moï c cuí a chæång trçnh nghiãn cæï u vuî truû , âãø xæí lyï caï c thäng tin
trong ngaì nh ngán haì ng, ngaì nh khê tæåü ng, caï c cäng ty baí o hiãø m ... Tiãu biãø u cho loaû i
maï y tênh naì y laì loaû i maï y IBM 8341, honeywell DSP8. loaû i maï y låï n nháú t trong caï c
maï y låï n âæåü c goü i laì super computer (nhæ loaû i maï y Y-MP/832 cuí a Cray).
1.2. Maï y tênh con
Maï y tênh con (minicomputer ) laì mäü t daû ng thu nhoí vãö kêch thæåï c cuî ng nhæ vãö
tênh nàng cuí a maï y tênh låï n. Noï ra âåì i nhàò m thoaí maî n caï c nhu cáö u sæí duû ng maï y tênh
cho caï c æï ng duû ng væì a phaí i maì nãú u duì ng maï y tênh låï n vaì o âoï thç seí gáy laî ng phê. Do
váû y maï y tênh con thæåì ng laì m viãû c våï i caï c dæî liãû u coï âoü daì i tæì 32 bit våï i täú c âäü cháû m
hån vaì khaí nàng cuí a bäü nhåï haû n chãú hån. Maï y tênh con thæåì ng âæåü c duì ng cho caï c
tênh toaï n khoa hoü c kyî thuáû t, gia cäng dæî liãû u quy mä nhoí hay âãø âiãö u khiãø n quy trçnh
cäng nghãû . Tiãu biãø u cho nhoï m naì y laì loaû i maï y VAX 6360 cuí a Digital Equipment
Corporation vaì MV/8000II cuí a Data genaral.
1.3.Maï y vi tênh
Maï y vi tênh (Micr ocomputer ) laì loaû i maï y tênh ráú t thäng duû ng hiãû n nay. Mäü t
maï y vi tênh coï thãø laì mäü t bäü vi âiãö u khiãø n (microcontroller)., mäü t maï y vi tênh trong
mäü t voí maï ch (one- chip- microcomputer), vaì mäü t hãû vi xæí lê coï khaí nàng laì m viãû c våï i
säú liãû u coï âäü daì i 1 bit, 4 bit, 8 bit, 16 bit. Hiãû n nay mäü t säú maï y vi tênh coï tênh nàng coï
thãø so saï nh âæåü c våï i maï y tênh con, laì m viãû c våï i säú liãû u coï âäü daì i tæì laì 32 bit (tháû m

Trang 1
Baì i soaû n Vi xæí lyï

chê laì 64 bit). Ranh giåï i âãø phán chia giæî a maï y vi tênh vaì maï y tênh con chênh vç thãú
ngaì y caì ng khäng roí neï t. Mäü t dàû c âiãø m tiãu biãø u âãø nháû n biãú t maï y vi tênh laì chuï ng
âãö u sæí duû ng caï c bäü xæí lê trung tám (CPU) âæåü c chãú taû o bàò ng cäng nghãû maû ch vi âiãû n
tæí våï i mæï c âäü täø håü p låï n, maû ch VLSI (very large of integration) maì ngæåì i ta quen goü i
laì caï c bäü vi xæí lyï (micr ocomputer , µP)
Caï c bäü vi xæí lyï hiãû n coï tãn thë træåì ng thæåì ng âæåü c xãú p theo caï c hoü phuû thuäü c
vaì o caï c nhaì saí n xuáú t vaì chuï ng ráú t âa daû ng vãö chuí ng loaû i. Näø i báû t nháú t trong caï c hoü
vi xæí lyï âäú laì 2 hoü cuí a 2 nhaì saí n xuáú t haì ng âáö u näø i tiãú ng trong lénh væû c naì y, âoï laì hoü
vi xæí lyï 80x86 cuí a Intel vaì hoü vi xæí lyï 680xx cuí a Motorola.
Trong caï c chæång sau chuï ng ta seî quan tám chuí yãú u âãú n caï c bäü vi xæí lyï , caï c
maû ch phuû tråü vaì caï c hãû thäú ng xáy dæû ng trãn cå såí linh kiãû n cuí a Intel, tuy thãú sau âáy
cuï ng ta cuî ng seî giåï i thiãû u læåï t qua vãö lëch sæí phaï t triãø n vaì caï c âàû c âiãø m chung nháú t
cuí a caï c thãú hãû vi xæí lyï tæì træåï c âãú n nay. Cuäú i cuì ng chuï ng ta seî âæa ra baí ng täø ng kãú t,
trong âoï nãu ra caï c thäng säú chênh cuí a caï c bäü vi xæí kyï thãú hãû gáö n âáy nháú t cuí a 2 nhaì
cung cáú p näø i tiãú ng la Intel vaì Motorola.
2. Sæû phaï t triãø n cuí a caï c bäü vi xæí lyï
2.1. Thãú hãû 1 (1971-1973)
Nàm 1971, trong khi phaï t triãø n caï c vi maû ch duì ng cho maï y tênh cáö m tay, Intel âaî
cho ra âåì i bäü vi xæí lyï âáö u tiãn laì 4004 ( 4 bit ) cuí a Rockwell International, IPM-16 (16
bit) cuí a National Semiconductor.
Âàû c âieí m chung cuí a caï c vi xæí lyï thãú hãû naì y laì :
• Âäü daì i tæì thæåì ng laì 4 bit (cuî ng coï thãø daì i hån)
• Cäng nghãû chãú taû o PMOS våï i âàû c âiãø m máû t âäü pháö n tæí nhoí , täú c âäü tháú p,
giaï thaì nh reí vaì coï khaí nàng âæa ra doì ng taí i nhoí .
• Täú c âäü thæû c hiãû n lãû nh: 10-16µs/lãû nh våï i táö n säú âäö ng häö f clk = 0,1- 0,8
MHz.
• Táû p lãû nh âån giaí n phaí i cáö n nhiãö u maû ch phuû tråü måï i taû o nãn mäü t hãû vi xæí
lyï hoaö n chènh.
2.2. Thãú hãû 2 (1974-1977)
Caï c bäü vi xæí lyï âaû i diãn trong thãú hãû naì y laì caï c vi xæí lyï 8 bit 6502 cuí a MOS
Technology, 6800 vaì 6809 cuí a Motorola, 8080 vaì 8085 cuí a Intel vaì âàû c biãû t laì bäü vi
xæí lyï Z80 cuí a Zilog. Caï c bäü vi xæí lyï naì y coï táû p lãû nh phong phuï hån vaì thæåì ng coï
khaí nàng phán biãû t âëa chè bäü nhåï våï i dung læåü ng âãú n 64KB. Coï mäü t säú bäü vi xæí lyï
coì n coï khaí nàng phán biãû t âæåü c 256 âëa chè cho caï c thiãú t bë ngoaû i vi (hoü Intel vaì Zilog).
Chuï ng âaî âæåü c sæí duû ng räü ng raî i trong cäng nghiãû p vaì nháú t laì âãø taû o ra caï c maï y tênh
8 bit näù i tiãú ng mäü t thåì i nhæ Apple II vaì Commodore 64. Táú t caí caï c bäü vi xæí lyï thåì i kç
naì y âãö u âæåü c saí n xuáú t bàò ng cäng nghãû NMOS ( Våï i máû t âäü âiãû n tuí trãn mäü t âån vë
diãû n têch cao hån so våï i cäng nghãû PMOS) hoàû c CMOS ( tiãú t kiãû m âiãû n nàng tiãu thuû )
cho pheï p âaû t âæåü c täú c âäü tæì 1-8 µs/lãû nh våï i táö n säú âäö ng häö f clk = 1-5 MHz.

Trang 2
Baì i soaû n Vi xæí lyï

2.3. Thãú hãû 3 (1978-1982)

Caï c bäü vi xæí lyï trong thãú hãû naì y coï âaû i diãû n laì caï c bäü vi xæí lyï 16 bit
8086/80186/80286 cuí a Intel hoàû c 86000/86010 cuí a Motorola. Mäü t âiãö u tiãú bäü hån hàó n
so våï i caï c bäü vi xæí lyï 8 bit thãú hãû træåï c laì caï c bäü vi xæí lyï 16 bit coï táû p lãû nh âa daû ng
våï i caï c lãû nh nhán, lãû nh chia vaì caï c lãû nh thao taï c våï i chuäø i kê tæû . Khaí nàng phán biãû t
âëa chè cho bäü nhåï hoàû c cho thiãú t bë ngoaû i vi cuí a caï c vi xæí lyï thãú hãû naì y cuî ng låï n hån
( tæì 1MB âãú n 16 MB cho bäü nhåï vaì tåï i 64 K âëa chè cho thiãú t bë ngoaû i vi âäú i våï i hoü
Intel). Âáy laì caï c bäü vi xæí lyï âæåü c duì ng trong caï c maï y IBM PC, PC/XT, PC/AT vaì
caï c maï y Macintosh cuí a Apple. Pháö n låï n caï c bäü vi xæí lyï trong thãú hãû naì y âãö u âæåü c
saí n xuáú t bàò ng cäng nghãû HMOS vaì cho pheï p âaû t âæåü c täú c âäü tæì 0,1-1µs/lãû nh våï i táö n
säú âäö ng häö f clk =5-10 MHz.
Trong thåì i kç naì y cuî ng xuáú t hiãn caï c maï y vi tênh 8 bit trong mäü t voí nhæ 8048/49
vaì 6805R2 (maû ch naì y coì n coï thãm caí ADC 12 bit cho 4 kãnh âáö u vaì o tæång tæû ) hoàû c
caï c bäü vi âiãö u khiãø n 1 bit trong voí nhæ MC 14500B vaì 4 bit trong 1 voí nhæ MC 141000.
2.4. Thãú hãû 4 (1983-1999)
Caï c bäü vi xæí lyï âaû i diãû n trong thãú hãû naì y laì caï c vi xæí lyï 32 bit 80386/80486 vaì
64 bit Pentium cuí a Intel 60-66MHz, Intel P6 - Pentium Pro 120- 133 MHz, Intel Pentium
150- 166 - 200 MHz våï i caï c måî räü ng cho multimedia, Intel Pentium II 233-450 MHz,
Intel Pentium III 500-550 MHz. Ngaì y nay caï c thäng säú cå baí n cuí a bäü vi xæí lê ngaì y
caì ng âæåü c caí i thiãû n : täú c âäü ngaì y caì ng cao ( caï c bäü vi xæí lê hiãû n âaû i cuí a INTEL âaî
âaû t tåï i täú c âäü 800 MHz - 3GHz, âäü räü ng kãnh thäng tin dæî liãû u ngaì y caì ng låï n nhæ :
32, 64 bit . Âiãö u âoï âaî giuï p cho baì i toaï n thiãú t jkãú caï c baì i toaï n thjiãú t kãú caï c hãû vi xæí lê
chuyãn dung våï i tênh nàng rang lain tråí nãn dãù daì ng hån. Song song våï i caï c hãû vi xæí lê
cuí a haî ng INTEL, haî ng Motola cuî ng âæa ra caï c vi xæí lyï 32 bit 68020/68030/68040 vaì
caï c vi xæí lê 64 bit 68060/64. Ngaì y nay täú c âäü cuí a caï c vi xæí lê hiãû n âaû i cuí a haî ng
MOTOROLA cuî ng âaû t trãn 3GHz. Âàû c âiãø m cuí a caï c bäü vi xæí lyï thãú hãû naì y coï säú
læåü ng transistor ráú t låï n ( tæì vaì i 3 triãû u âãú n trãn 50 triãû u transistor .Pháö n lain caï c bäü vi
xæí lê måï i thæû c hiãû n caï c lãnh trong mäü t chu kyì , vaì thæû c tãú taut caí chuï ng âãö u coï âån vë
xæí lê dáú u pháø y âäü ng FPU (Floating-point Unit ) bãn trong. Chuï ng coï caï c thanh ghi
chung 16-32 bit. Nhiãö u loaû i coï phán biãû t caï c tãû p thanh nghi 32-bit ( register file ) cho
âån vë nguyãn IU ( interger unit ) vaf teepj thanh ghi 32- bit cho FPU. Chuï ng coï Cache
memory bãn trong våï i dung læåü ng lãn tåï i 36 KB. Âa säú Cache memory bãn trong phán
âäi : duì ng cho lãû nh Icache vaì duì ng cho dæî liãû u Dcache. Caï c bäü vi xæí lê cäng nghãû cao
hiãû n nay( advanced microprocessors) âaî thoaí maî n caï c yãu cáö u chãú taû o caï c maï y tênh
låï n ( mainframes ) vaì caï c siãu maï y tênh ( supercomputers). Caï c vi xæí lê thåì i naì y coï
bus âëa chè âãö u laì 32 bit ( phán biãû t 4 GB bäü nhåï ) vaì coï khaí nàng laì m viãû c våï i bäü nhåï
aí o. Ngæåì i ta cuî ng aï p duû ng caï c cå chãú hoàû c caï c cáú u truï c âaî âæåü c sæí duû ng trong caï c
maï y tênh låï n vaì o caï c bäü vi xæí lê : cå chãú xæí lyï xen keî liãn tuû c doì ng maî
lãû nh( pipeline), bäü nhåï cache (bäü nhåï áø n), bäü nhåï aí o. Caï c bäü vi xæí lyï naì y âãö u coï

Trang 3
Baì i soaû n Vi xæí lyï

bäü quaí n lyï bäü nhåï (MMU) vaì nhiãö u khi caí caï c bäü âäö ng xæí lyï toaï n hoü c åí bãn trong.
Chênh nhåì caï c caí i tiãú n âoï maì caï c bäü vi xæí lyï thãú hãû naì y coï khaí nàng caû nh tranh âæåü c
våï i caï c maï y tênh nhoí trong ráú t nhiãö u lénh væû c æï ng duû ng. Pháö n låï n caï c bäü vi xæí lyï thãú
hãû naì y âãö u âæåü c saí n xuáú t bàò ng cäng nghãû HCMOS.
Mäü t säú thäng säú chênh cuí a caï c bäü vi xæí lyï cuí a Intel vaì Motorola âæåü c cho trong
baí ng 2.1 vaì 2.2.

Bãn caû nh caï c bäü vi xæí lyï vaû n nàng truyãö n thäú ng thæåì ng âæåü c duì ng âeí xáy dæû ng
caï c maï y tênh våï i táû p lãû hn âáö y âuí ( complex instr uction set computer , CISC) âaî noï i
åí trãn, trong thåì i gian naì y cuî ng xuáú t hiãû n caï c bäü vi xæí lyï caí i tiãú n duì ng âãø xáy dæû ng
caï c maï y tênh våï i táû p lãû nh r uï t goü n (r educed instr uction set computer , RÊC) våï i
nhiãö u tênh nàng coï thãø so saï nh våï i caï c maï y tênh låï n åí caï c thãú hãû træåï c. Âoï laì caï c bäü
vi xæí lyï Alpha cuí a Digital, PowerPC cuí a täø håü p haî ng Apple- Motorola- IBM... Coï leî
haî y coì n såï m, nhæng cuî ng âaî coï nhiãö u biãø u hiãû n âãø coï thãø noï i âæåü c ràò ng sæû ra âåì i
cuí a caï c vi xæí lyï loaû i RISC chênh laì sæû bàõ t âáö u cho mäü t thãú hãû khaï c trong lëch sæí phaï t
triãø n cuí a caï c thãú hãû vi xæí lyï .
3. Giåï i thiãû u så læåü c cáú u truï c vaì hoaû t âäü ng cuí a hãû vi xæí lyï
Trãn âáy bäü vi xæí lyï laì mäü t thaì nh pháö n ráú t cå baí n khäng thiãú u âæåü c âãø taû o nãn
maï y vi tênh. Trong thæû c tãú bäü vi xæí lyï coì n phaí i coï thãø kãú t håü p thãm våï i caï c boëo pháû n
âiãû n tæí khaï c nhæ bäü nhåï vaì bäü phäú i gheï p vaì o/ra âãø taû o nãn mäü t hãû vi xæí lyï hoaì n
chènh. Cáö n læu yï ràò ng âãø chè mäü t hãû thäú ng coï cáú u truï c nhæ trãn, thuáû t ngæî “hãû vi xæí
lyï ” mang yï nghéa täø ng quaï t hån so våï i thuáû t ngæî “maï y vi tênh”, vç maï y vi tênh chè laì
mäü t æï ng duû ng cuû thãø caí u hãû vi xæí lyï .
Hçnh 2.1 giåï i thiãû u så âäö khäú i täø ng quaï t cuí a mäü t hãû vi xæí lyï .

Trong så âäö naydf ta tháú y roî caï c khäú i chæï c nàng chênh cuí a hãû vi xæí lyï gäö m:
+ Khäú i xæí lyï tr ung tám (centr al pgocessing unit,CPU)
+ Bäü nhåï baï n dáù n (memor y, M
+ Khäú i phäú i gheï p våï i caï c thiãú t bë ngoaû i vi (input/ output,I/O)K
+ Caï c bus tr uyãö n thäng tin.
Ba khäú i chæï c nàng âáö u liãn hãû våï i nhau thäng qua qáû p caï c âæåì ng day âãø truyãö n
tên hiãû u goü i chung laì Bus hãû thäú ng. Bus hãû thäú ng bao gäö m 3 bus thaì nh pháö n. ÆÏ ng våï i

Trang 4
Baì i soaû n Vi xæí lyï

caï c tên hiãû u âëa chè, dæî liãû u vaì âiãö u khiãø n ta coï bus âëa chè, bus dæî liãû u vaì bus âiãö u
khiãø n.
CPU âoï ng vai troì chuí âaû o trong hãû vi xæí lyï . Âáy laì mäü t maû ch vi âiãû n tæí coï âäü
têch håü p ráú t cao. Khi hoaû t âäü ng, noï âoü c maî lãû nh âæåü c ghi dæåï i faû ng caï c bit 0 vaì bit 1
tæì bäü nhåï , sau âoï noï seî giaí i maî caï c lãû nh naì y thaì nh caï c daî y xung âiãö u khiãø n æï ng våï i
caï c thao taï c trong leû nh âãø âiãö u khiãø n caï c khäú i khaï c thæû c hiãû n tæì ng bæåï c caï c thao taï c
âoï . Âãø laì m âæåü c viãû c naì y bãn trong CPU coï thanh ghi duì ng âãø chæï a âëa chè cuí a lãû nh
sàõ p thæû c hiãû n goü i laì thanh ghi con tr oí lãû nh (instr uction pointer ,IP) hoàû c bäü âãú m
chæång tr çnh (pr ogr am cuonter ,PC), mäü t säú thanh ghi âa nàng khaï c cuì ng bäü tênh
toaï n säú hoü c vaì logic (ALU) âãø thao taï c våï i dæî liãû u. Ngoaì i ra åí âáy coì n coï caï c hãû
thäú ng maû ch âiãû n tæí ráú t phæï c taû p âãø giaí i maî lãû nh vaì tæì âoï taû o ra caï c xung âiãö u khiãø n
cho toaì n hãû .
Bäü nhåï baï n dáù n hay coì n goü i laì bäü nhåï tr ong laì mäü t bäü pháû n khaï c ráú t quan
troü ng cuí a hãû vi xæí lyï .Taû i âáy (trong ROM) ta coï thãø chæï a chæång trçnh âiãö u khiãø n
hoaû t âäü ng cuí a toaì n hãû âãø khi báû t âiãû n thç CPU coï thãø láú y lãû nh tæì âáy maì khæí oi âáö u
hãû thäú ng. Mäü t pháö n cuí a chæång trçnh âiãö u khiãø n hãû thäú ng, caï c chuiæång trçnh æï ng
duû ng , dæî liãû u cuì ng caï c kãú t quaí cuí a chæång trçnh thæåì ng âæåü c âãø trong RAM. Caï c dæî
liãû u vaì chæång trçnh muäú n læu træî láu daì i seî âæåü c âãø åí bäü nhåï ngoaì i.
Khäú i phäú i gheï p vaì o/r a (I/O) taû o ra khaí nàng gaio tiãú p giæî a hãû vi xæí lyï våï i thãú
giåï i bãn ngoaì i . Caï c thiãú t bë ngoaû i vi nhæ baì n phêm, chuäü t, maì n hçnh, maï y in, chuyãø n
âäø i säú tæång tæû (D/A converter, DAC) vaì chuyãø n âäø i tæång tæû / säú (A/D converter,
ADC)., äø âéa tæì ... âãö u liãn hãû våï i hãû vi xæí lyï qua bäü pháû n naì y. Bäü pháû n phäú i gheï p cuû
thãø giæî a bus hãû thäú ng våï i thãú giåï i bãn ngoaì i thæåì ng âæåü c goü i laì cäø ng. Nhæ váû y tra seî
coï caï c cäø ng vaì o âãø láú y thäng tin tæì ngoaì i vaì o vaì caï c cäø ng r a âãø âæa thäng tin tæì
trong ra ngoaì i. Tuì y theo nhu cáö u cuû thãø cuí a cäng viãû c, caï c maû ch cäø ng naì y coï thãø
âæåü c xáy dæû ng tæì caï c maû ch lägic âån giaí n hoàû c tæì caï c vi maû ch chuyãn duû ng láû p
trçnh âæåü c .
Bus âëa chè thæåì ng coï tæì 16, 20,24 âãú n 32 âæåì ng dáy song song chuyãø n taí i thäng
tin cuí a caï c bit âëa chè. Khi âoü c/ghi bäü nhåï CPU seî âæa ra trãn bus naì y âëa chè cuí a o
nhåï liãn quan. Khaí nàng phán biãû t âëa chè (säú læåü ng âëa chè cho ä nhåï maì CPU coï
khaí nàng phán biãû t âæåü c) phuû thuäü c vaì o säú bit cuí a bus âëa chè. Vê duû nãú u mäü t CPU coï
säú âæåì ng dáy âëa chè laì N=16 thç noï coï khaí nàng âëa chè hoï a âæåü c 2N = 65536 =64 kilä
ä nhåï khaï c nhau (1K= 210 =1024). Khhi âoü c/ghi våï i cäø ng vaì o/ra CPU cuî ng âæa ra trãn
buï âëa chè caï c bit âëa chè tæång ueï ng cuí a cäø ng. Trãn så âäö khäú i ta dãù nháû n ra tênh mäü t
chiãö u cuí a bus âëa chè qua mäü t chiãö u cuí a muî i tãn. Chè coï CPU måï i coï khaí nàng âæa ra
âëa chè trãn bus âëa chè( sau naì y ta seî tháú y coì n maû ch DMAC, maû ch âiãö u khiãø n trao âäø i
dæî liãû u træû c tiãú p giæî a bäü nhåï - thiãú t bë ngoaû i vi cuî ng coï khaí nàng naì y).
Bus dæî liãû u thæåì ng coï tæì 8,16,20,24,32 âãú n 64 âæåì ng dáy tuì y theo caï c bäü vi xæí
lyï cuû thãø . Säú læåü ng âæåì ng dáy naì y quyãú t âënh säú bit dæî liãû u maì CPU coï khaí nàng xæí

Trang 5
Baì i soaû n Vi xæí lyï

kyï cuì ng mäü t luï c. Chiãö u muî i tãn trãn sus säú liãû u chè ra ràò ng âáy laì bus 2 chiãö u., nghéa
laì dæî liãû u coï thãø truyãö n âi tæì CPU (dæî liãû u r a) hoàû c truyãö n âãú n CPU (dæî liãû u vaì o).
Caï c pháö n tæí coï âáö u ra näú i thàó ng våï i bus dæî liãû u âãö u phaí i âæåü c trang bë âáö u r a 3 taû ng
thaï i âãø coï thãø gheï p vaì o âæåü c vaì hoaû t âäü ng binbhf thæåì ng våï i bus naì y.
Bus âiãö u khiãø n thæåì ng gäö m haì ng chuû c âæåì ng dáy tên hiãû u khaï c nhau. Mäù i tên
hiãû u âiãö u khiãø n coï mäü t chiãö u nháú t âënh. Vç khi hoaû t âäü ng CPU âæa tên hiãû u âiãö u
khiãø n tåï i caï c khäú i khaï c trong hãû , âäö ng thåì i noï cuî ng nháû n tên hiãû u âiãö u khiãø n tæì caï c
khäú i âoï âãø phäú i håü p hoaû tm däü ng cuí a toaì n hãû nãn caï c tên hiãû u naì y trãn hçnh veî âæåü c
thãø hiãû n båí i caï c âæåì ng coï muî i tãn 2 chiãö u, âiãö u âoï khäng phaí i laì dãø chè tênh hai chiãö u
cuí a mäü t tên hiãû u maì laì tênh hai chiãö u cuí a caí mäü t nhoï m caï c tên hiãû u.
Hoaû t âoü ng cuí a hãû thäú ng vi xæí lyï trãn cuî ng xoï thãø nhçn theo mäü t caï ch khaï c.
Trong khi hoaû t âäü ng vaì taû i mäü t thåì i âiãø m nháú t âënh, vãö màû t chæï c nàng mäù i khäú i trong
hãû thäú ng trãn tæång âæång våï i caï c thanh ghi tr ong ( nàò m trong CPU) hoàû c caï c thanh
ghi ngoaì i (nàò m raí i raï c trong bäü nhåï ROM, bäü nhåï RAM vaì trong khäú i phäú i gheï p I/O).
Hoaû t âäü ng cuí a toaì n hãû thæû c cháú t laì sæû phäú i håü p hoaû t âäü ng cuí a caï c thanh ghi trong vaì
cngoaì i noï i trãn âãø thæû c hiãû n sæû biãú n âäø i dæî liãû u hoàû c sæû tr ao âäø i dæî liãû u theo caï c
yãu cáö u âaî âënh træåï c.

Trang 6