Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

CHUY N 2 :

PHNG PHP GI I BI T P V HIROCACBON NO

I. Ph n ng th Cl2, Br2 (ph n ng clo ha, brom ha) Phng php gi i

- B c 1 : Vi t phng trnh ph n ng c a ankan v i Cl2 ho c Br2. N u bi khng cho bi t s n ph m th l monohalogen, ihalogen, th ta ph i vi t ph n ng d ng t ng qut :
C n H 2n + 2 +
as, t xBr2 C n H 2n + 2 x Br x + xHBr
as xCl 2 C n H 2n + 2 x Cl x
o

ho c

C n H 2n + 2 +

+ xHCl

- B c 2 : Tnh kh i l ng mol c a s n ph m th ho c kh i l ng mol trung bnh c a h n h p s n ph m tm s nguyn t cacbon trong ankan ho c m i lin h gi a s cacbon v s nguyn t clo, brom trong s n ph m th , t xc nh c s nguyn t cacbon v s nguyn t clo, brom trong s n ph m th . Suy ra cng th c c u t o c a ankan ban u v cng th c c u t o c a cc s n ph m th . Trn y l hai b c gi i tm CTPT, CTCT c a ankan trong ph n ng th v i Cl2, Br2. Trn th c t cn c th c nh ng d ng bi khc lin quan n lo i ph n ng ny (t g p hn).

Cc v d minh h a
V d 1: Ankan Y ph n ng v i clo t o ra 2 d n xu t monoclo c t kh i hi so v i H2 b ng 39,25. Tn c a Y l : A. butan. B. propan. C. iso-butan. D. 2-metylbutan. H ng d n gi i t CTPT c a ankan l CnH2n+2. Ph n ng c a CnH2n+2 v i clo t o ra d n xu t monoclo :
C n H 2n + 2 +
as Cl2 C n H 2n +1Cl + HCl

(1)

Theo gi thi t ta th y CnH2n+1Cl g m hai ng phn v M Cn H 2 n+1Cl = 39, 25.2 = 78, 5 gam / mol nn ta c : 14n + 36,5 = 78,5 n = 3 CTPT c a ankan l C3H8. V y Y l propan, phng trnh ph n ng : CH3CH2CH3 p n B. V d 2: Khi clo ha m t ankan X ch thu c m t d n xu t monoclo duy nh t c t kh i hi i v i hiro l 53,25. Tn c a ankan X l : A. 3,3-imetylhecxan. C. isopentan. B. 2,2-imetylpropan. D. 2,2,3-trimetylpentan H ng d n gi i t CTPT c a ankan l CnH2n+2. Ph n ng c a CnH2n+2 v i clo t o ra d n xu t monoclo :
C n H 2n + 2 +
as Cl2 C n H 2n +1Cl + HCl

+ Cl2

as

CH3CH2CH2Cl + CH3CHClCH3
+

HCl HCl

(1) 1

Theo gi thi t M Cn H 2 n+1Cl = 53, 25.2 = 106,5 gam / mol nn ta c :

Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

14n + 36,5 = 106,5 n = 5 CTPT c a ankan l C5 H12. V ph n ng ch t o ra m t s n ph m duy nh t nn ankan X l 2,2-imetylpropan. Phng trnh ph n ng : CH3 CH3 CH3CCH3 + Cl2 CH3 p n B.
as CH3CCH2Cl CH3

HCl

V d 3: Khi cho ankan X (trong phn t c ph n trm kh i l ng cacbon b ng 83,72%) tc d ng v i clo theo t l s mol 1:1 (trong i u ki n chi u sng) ch thu c 2 d n xu t monoclo ng phn c a nhau. Tn c a X l : A. 3-metylpentan. B. 2,3-imetylbutan. C. 2-metylpropan. D. butan. H ng d n gi i t CTPT c a ankan X l CnH2n+2. Theo gi thi t ta c : 12n 83, 72 = n = 6 CTPT c a ankan X l C6 H14. 2n + 2 16, 28 V X ph n ng v i Cl2 theo t l mol 1:1 ch thu c hai s n ph m th monoclo nn X c tn l 2,3-imetylbutan. Phng trnh ph n ng : as CH3 CH CH CH3 + Cl2 CH3 CH3 p n B. V d 4: Khi clo ha metan thu c m t s n ph m th ch a 89,12% clo v kh i l ng. Cng th c c a s n ph m l : A. CH3Cl. B. CH2Cl2. C. CHCl3. D. CCl4. H ng d n gi i Ph n ng c a CH4 v i clo :
CH 4 +
as xCl 2 CH 4 x Cl x

CH3 CH CH CH2 Cl + HCl CH3 CH3 CH3 CH CCl CH3 + HCl CH3 CH3

+ xHCl

(1)

Theo gi thi t ta c :

35,5x 89,12 = x =3 16 x 10,88

V y cng th c c a s n ph m th l : CHCl3. p n C. V d 5: Khi ti n hnh ph n ng th gi a ankan X v i hi brom c chi u sng ng i ta thu c h n h p Y ch ch a hai ch t s n ph m. T kh i hi c a Y so v i khng kh b ng 4. Tn c a X l : A. 2,2-imetylpropan. B. 2-metylbutan. C. pentan. D. etan. H ng d n gi i t CTPT c a ankan l CnH2n+2. Ph n ng c a CnH2n+2 v i clo t o ra hai ch t s n ph m : 2
Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

C n H 2n + 2 +

as xBr2 C n H 2n + 2 x Br x + xHBr

(1)

mol: 1 1 x H n h p Y g m hai ch t l : CnH2n+2-xBrx v HBr Theo gi thi t v (1) ta c : n = 5 1.(14n + 2 + 79x) + 81x = 4.29 14n + 44x = 114 1+ x x = 1 V ph n ng ch t o ra 2 s m ph m nn suy ra ch c m t s n ph m th duy nh t. Do ankan X l 2,2-imetylpropan. Phng trnh ph n ng : CH3 CH3 CH3CCH3 + Br2 CH3 p n A.
as CH3CCH2Br CH3

HBr

II. Ph n ng tch (ph n ng crackinh, tch hiro) Phng php gi i

Khi lm cc bi t p lin quan n ph n ng crackinh, ph n ng tch hiro th c n ch nh ng i u sau : + Trong ph n ng kh i l ng c b o ton, t suy ra :

n Ankan .MAnkan = n hon hp sau phan ng .M hon hp sau phan ng

+ Khi crackinh ankan C3H8, C4H10 (c th km theo ph n ng tch hiro t o ra anken) th : S mol h n h p s n ph m lun g p 2 l n s mol ankan ph n ng. V v y ta suy ra, n u c x mol ankan tham gia ph n ng th sau ph n ng s mol kh tng ln x mol. + i v i cc ankan c t 5C tr ln do cc ankan sinh ra l i c th ti p t c tham gia ph n ng crackinh ln s mol h n h p s n ph m lun 2 l n s mol ankan ph n ng. + i v i ph n ng tch hiro t ankan th : S mol H2 t o thnh = S mol kh tng ln sau ph n ng = S mol h n h p sau ph n ng s mol ankan ban u.

Cc v d minh h a
V d 1: Khi crackinh hon ton m t th tch ankan X thu c ba th tch h n h p Y (cc th tch kh o cng i u ki n nhi t v p su t); t kh i c a Y so v i H2 b ng 12. Cng th c phn t c a X l : A. C6H14. B. C3H8. C. C4H10. D. C5H12. H ng d n gi i p d ng nh lu t b o ton kh i l ng ta c : mX = mY nXMX = nY M Y M X = X l C5H12. p n D.
n Y MY 3n X M Y = = 3. M Y = 3.12.2 = 72 gam/mol nX nX

Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

V d 2: Crackinh 1 ankan A thu c h n h p s n ph m B g m 5 hirocacbon c kh i l ng mol trung bnh l 36,25 gam/mol, hi u su t ph n ng l 60%. Cng th c phn t c a A l : A. C4H10. B. C5H12. C. C3H8. D. C2H6. H ng d n gi i Ch n s mol c a ankan l 1 mol th s mol ankan ph n ng l 0,6 mol, suy ra sau ph n ng s mol kh tng 0,6 mol. T ng s mol h n h p B l 1,6 mol. p d ng nh lu t b o ton kh i l ng ta c : mA = mB nAMA = nB M B MA = V y CTPT c a ankan A l C4 H10. p n A. V d 3: Craking 40 lt n-butan thu c 56 lt h n h p A g m H2, CH4, C2H4, C2H6, C3H6, C4H8 v m t ph n n-butan cha b craking (cc th tch kh o cng i u ki n nhi t v p su t). Gi s ch c cc ph n ng t o ra cc s n ph m trn. Hi u su t ph n ng t o ra h n h p A l : A. 40%. B. 20%. C. 80%. D. 20%. H ng d n gi i G i x l th tch C4 H10 tham gia ph n ng, sau ph n ng th tch tng l x lt. V y ta c : 40 + x = 56 x = 16. Hi u su t ph n ng t o ra h n h p A l : H = p n A. V d 4: Cracking 8,8 gam propan thu c h n h p A g m H2, CH4, C2 H4, C3 H6 v m t ph n propan cha b crakinh. Bi t hi u su t ph n ng l 90%. Kh i l ng phn t trung bnh c a A l : A. 39,6. B. 23,16. C. 2,315. D. 3,96. H ng d n gi i Theo nh lu t b o ton kh i l ng ta c : mA = mpropan = 8,8 gam.
8,8 = 0,2 mol nC H = 0,2.90% = 0,18 mol. 3 8 phan ng 44 V y sau ph n ng t ng s mol kh trong A l 0,2 + 0,18 = 0,38 mol. m 8,8 MA = A = = 23,16 gam / mol. n A 0,38 nC H
3 8 ban au

1, 6.36, 25 nB MB = = 58 gam / mol nA 1

16 .100 = 40% 40

p n B. V d 5: Crackinh hon ton 6,6 gam propan c h n h p X g m hai hirocacbon. D n ton b X qua bnh ng 400 ml dung d ch brom a mol/l th y kh thot ra kh i bnh c t kh i so metan l 1,1875. Gi tr a l : A. 0,5M. B. 0,25M. C. 0,175M. D. 0,1M. H ng d n gi i Cc ph n ng x y ra : C3H8 CH4 + C2H4 C2H4 + Br2 C2H4Br2
3 8 4

(1) (2)
2 4

Theo (1) v gi thi t ta c : n C H = n CH = n C H = 4

6,6 = 0,15 mol 44

Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

Sau khi qua bnh ng brom kh thot ra kh i bnh c M = 1,1875.16 = 19 gam / mol nn ngoi CH4 cn c C2H4 d. p d ng s ng cho cho h n h p CH4 v C2H4 d ta c : 28 19 = 9 16 n n
CH4

19

CH 4
2

nC H

9 3 = 3 1

nC H
2

28

19 16= 3

Suy ra s mol C2H4 d l 0,05 mol, s mol C2H4 ph n ng v i Br2 = s mol Br2 ph n ng = 0,1 mol. V y n ng mol c a dung d ch Br2 l

0,1 = 0,25M. 0,4

p n B. V d 6: Crackinh 4,4 gam propan c h n h p X (g m 3 hirocacbon). D n X qua n c brom d th y kh thot ra c t kh i so v i H2 l 10,8. Hi u su t crackinh l : A. 90%. B. 80%. C. 75%. D. 60%. H ng d n gi i Cc ph n ng x y ra : C3H8 CH4 + C2H4 (1) (2) C2H4 + Br2 C2H4Br2 Theo (1) ta t : n C H p = n CH = nC H = a mol; n C H d = b mol
3 8 4 2 4 3 8

Sau khi qua bnh ng brom d, kh thot ra kh i bnh ngoi CH4 cn c C3H8 d, kh i l ng mol trung bnh c a h n h p ny l 21,6. p d ng s ng cho cho h n h p CH4 v C3H8 d ta c : 44 21,6 = 22,4 16 n CH n CH 22,4 4 a 4 4 4 = = = (2) nC H 5,6 1 b 1 21,6 3 8 21,6 16= 5,6 44 nC H
3 8

V y hi u su t ph n ng crackinh l : H = p n B.

a .100 = 80%. a+ b

V d 7: Crackinh C4 H10 (A) thu c h n h p s n ph m B g m 5 hirocacbon c kh i l ng mol trung bnh l 32,65 gam/mol. Hi u su t ph n ng crackinh l : A. 77,64%. B. 38,82%. C. 17,76%. D. 16,325%. H ng d n gi i Ch n s mol c a ankan l 1 mol. p d ng nh lu t b o ton kh i l ng ta c : n M 58 mA = mB nAMA = nB M B B = A = n B = 1, 7764 mol n A M B 32, 65 S mol C4H10 ph n ng = s mol kh tng ln = 1,7764 1 = 0,7764 mol. V y hi u su t ph n ng : H = p n A.
Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

0, 7764 .100 = 77,64%. 1

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

V d 8: Craking n-butan thu c 35 mol h n h p A g m H2, CH4, C2 H4, C2H6, C3H6, C4 H8 v m t ph n butan cha b crakinh. Gi s ch c cc ph n ng t o ra cc s n ph m trn. Cho A qua bnh n c brom d th y cn l i 20 mol kh. N u t chy hon ton A th thu c x mol CO2. a. Hi u su t ph n ng t o h n h p A l : A. 57,14%. B. 75,00%. C. 42,86%. D. 25,00%. b. Gi tr c a x l : A. 140. B. 70. C. 80. D. 40. H ng d n gi i a. Tnh hi u su t ph n ng Phng trnh ph n ng :

CH4
Crackinh

C3H6

(1) (2) (3)

C4H10

C2H6 + C2H4

H2 + C4H8 Theo cc ph n ng v gi thi t ta t :

nC H
4

10

= n(CH

4 , C2 H6 , H 2 )

= n(C H
3

6 , C2 H 4 , C4 H 8 )

= a mol; nC H
4

10

= b mol n A = 2a + b = 35 (*)

Khi cho h n h p A qua bnh d ng brom d th ch c C3H6, C2H4, C4H8 ph n ng v b gi l i trong bnh ch a brom. Kh thot ra kh i bnh ch a brom l H2, CH4, C2H6, C4H10 d nn suy ra : a + b = 20 (**)

a = 15 T (*) v (**) ta c : b = 5
V y hi u su t ph n ng crackinh l : H =
15 .100 = 75% 15 + 5

p n B. b. Tnh gi tr c a x : Theo nh lu t b o ton nguyn t ta th y thnh ph n nguyn t trong A gi ng nh thnh ph n nguyn t trong C4 H10 em ph n ng. Suy ra, t chy A cng nh t chy l ng C4H10 ban u s thu c l ng CO2 nh nhau.
+ O2 , t C4H10 4CO2 mol: 20 80 p n C.
o

V d 9: Cho etan qua xc tc ( nhi t cao) thu c m t h n h p X g m etan, etilen, axetilen v H2. T kh i c a h n h p X i v i etan l 0,4. Hy cho bi t n u cho 0,4 mol h n h p X qua dung d ch Br2 d th s mol Br2 ph n ng l bao nhiu ? A. 0,24 mol. B. 0,16 mol. C. 0,40 mol. D. 0,32 mol. H ng d n gi i Phng trnh ph n ng :
t , xt C2 H 6 C2 H 4 + H 2 t , xt C2 H 6 C2 H 2 + 2H 2
o o

(1) (2)

Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

C2 H 4 + Br2 C2 H 4 Br2

(3)

C2 H 2 + 2Br2 C2 H 2 Br4 (4) Theo cc phng trnh ta th y : + S mol kh tng sau ph n ng b ng s mol H2 sinh ra. + S mol Br2 ph n ng (3) v (4) b ng s mol H2 sinh ra (1) v (2). p d ng nh lu t b o ton kh i l ng ta c : nX MX metan = mX netan .Metan = nX. M X = = 0, 4 n e tan M e tan
V i nX = 0,4 mol netan =0,16 mol n Br p = n H sinh ra = n X ne tan = 0, 24 mol. 2 2 p n A.

III. Ph n ng oxi ha ankan Phng php gi i

Khi lm bi t p lin quan n ph n ng t chy ankan c n lu nh ng i u sau : 1. t chy m t ankan hay h n h p cc ankan th s mol H2O thu c lun l n hn s mol CO2; s mol ankan ph n ng b ng s mol H2O s mol CO2; S c a C trong ankan hay s C trung bnh n CO 2.n CO + n H O 2 2 2 c a h n h p cc ankan = ; s mol O2 tham gia ph n ng t chy = ; n H O nCO 2
2 2

kh i l ng ankan ph n ng + kh i l ng O2 ph n ng = kh i l ng CO2 t o thnh + kh i l ng H2O t o thnh; kh i l ng ankan ph n ng = kh i l ng C + kh i l ng H = 12.n CO + 2.n H O . 2 2 Cc i u suy ra : Khi t chy m t hirocacbon b t k m s mol n c thu c l n hn s mol CO2 th ch ng t hirocacbon l ankan; t chy m t h n h p g m cc lo i hirocacbon CnH2n+2 v CmH2m th s mol CnH2n+2 trong h n h p b ng s mol H2O s mol CO2 (do s mol n c v CO2 sinh ra khi t chy CmH2m lun b ng nhau). 2. Khi g p bi t p lin quan n h n h p cc ankan th nn s d ng phng php trung bnh: Thay h n h p cc ankan b ng m t ankan C n H 2n + 2 d a vo gi thi t tnh ton s C trung bnh (tnh gi tr n ) r i cn c vo tnh ch t c a gi tr trung bnh suy ra k t qu c n tm. Gi s c h n h p hai ankan c s cacbon tng ng l n v m (n<m), s cacbon trung bnh l n th ta lun c n< n <m. N u bi yu c u tnh thnh ph n % v s mol, th tch ho c kh i l ng c a cc ankan trong th ta s d ng phng php ng cho tnh t l mol c a cc ankan trong h n h p r i t suy ra thnh ph n % v s mol, th tch ho c kh i l ng c a cc ankan.

Cc v d minh h a
V d 1: Khi t chy hon ton 7,84 lt h n h p kh g m CH4, C2H6, C3H8 (ktc) thu c 16,8 lt kh CO2 (ktc) v x gam H2O. Gi tr c a x l : A. 6,3. B. 13,5. C. 18,0. D. 19,8. H ng d n gi i Khi t chy ankan ta c : n Ankan = n H O nCO n H O = n Ankan + n CO =
2 2 2 2

7,84 16,8 + = 1,1 mol 22, 4 22, 4

V y x = m H O = 18.1,1 = 19,8 gam. 2 p n D.

Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

V d 2: t chy hon ton 6,72 lt h n h p A (ktc) g m CH4, C2H6, C3H8, C2H4 v C3H6, thu c 11,2 lt kh CO2 (ktc) v 12,6 gam H2O. T ng th tch c a C2H4 v C3H6 (ktc) trong h n h p A l : A. 5,60. B. 3,36. C. 4,48. D. 2,24. H ng d n gi i Trong h n h p A, thay cc ch t CH4, C2 H6, C3H8 b ng m t ch t CnH2n+2 (x mol); thay cc ch t C2H4, C3H6 b ng m t ch t CmH2m (y mol). Suy ra x + y = 0,3 (*). Cc phng trnh ph n ng :

C n H 2n +2 + mol : x C m H 2m + mol : y

3n + 1 to O2 nCO2 + (n + 1)H2 O 2 nx (n + 1)x 3m to O2 mCO2 + mH 2 O 2 my my

2 2

(1)

(2)

T (1) v (2) ta th y : x = n H O nCO = 0,2 mol y = 0,1 mol. V y t ng th tch c a C2H4 v C3H6 (ktc) trong h n h p A l : 0,1.22,4 = 2,24 lt. p n D. Nh n xt : Khi t chy h n h p g m ankan v cc ch t c cng th c phn t l CnH2n (c th l anken ho c xicloankan) th s mol ankan = s mol H2O s mol CO2. V d 3: t chy hon ton h n h p A g m CH4, C2H6, C3 H8, C2H2, C3H4, C4 H6 thu c a mol CO2 v 18a gam H2O. T ng ph n trm v th tch c a cc ankan trong A l : A. 30%. B. 40%. C. 50%. D. 60%. H ng d n gi i Theo gi thi t ta th y : Khi t chy h n h p A th thu c s mol CO2 b ng s mol H2O b ng a mol. Trong h n h p A, thay cc ch t C2 H2, C3H4, C4H6 b ng 1 ch t C2 H2n-2 (x mol) ; thay cc ch t CH4, C2H6, C3H8 b ng m t ch t CmH2m+2 (y mol). Phng trnh ph n ng :

C n H 2n 2 + mol : x C m H 2m +2 + mol : y

3n 1 to O 2 nCO2 + (n 1)H 2 O 2 nx (n 1)x 3m + 1 to O2 mCO2 + (m + 1)H2 O 2 my (m + 1)y

(1)

(2)

Theo gi thi t ta th y : Khi t chy h n h p A th thu c s mol CO2 b ng s mol H2O b ng a mol. V y t (1) v (2) suy ra :

nx + my = (n 1)x + (m + 1)y x = y %VC

m H 2 m +2

= %VC H
n

2n 2

= 50%.

p n C. Nh n xt : Khi t chy hon ton h n h p g m ankan (CmH2m+2) v cc ch t c cng th c phn t l CnH2n-2 m thu c s mol H2O b ng s mol CO2 th ch ng t % v th tch c a CmH2m+2 b ng % v th tch c a CnH2n-2.

Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

V d 4: t chy hon ton m t th tch kh thin nhin g m metan, etan, propan b ng oxi khng kh (trong khng kh, oxi chi m 20% th tch), thu c 7,84 lt kh CO2 ( ktc) v 9,9 gam n c. Th tch khng kh ( ktc) nh nh t c n dng t chy hon ton l ng kh thin nhin trn l : A. 70,0 lt. B. 78,4 lt. C. 84,0 lt. D. 56,0 lt. H ng d n gi i t cng th c chung c a metan, etan, propan l CmH2m+2. Theo gi thi t ta c : n CO =
2

7,84 9,9 = 0,35 mol; n H O = = 0,55 mol. 2 22, 4 18

o

S ph n ng :
t C m H2 m +2 + O2 CO2

H 2O 0,55

(1)

mol :

0,35

p d ng nh lu t b o ton nguyn t i v i nguyn t oxi ta c : 2x = 0,35.2 + 0,55 x = 0,625 VO

2

(ktc)

= 0,625.22,4 = 14 lt Vkhong kh (ktc) = 5.14 = 70 lt.

p n A. V d 5: Cho 224,00 lt metan (ktc) qua h quang c V lt h n h p A (ktc) ch a 12% C2H2 ;10% CH4 ; 78% H2 (v th tch). Gi s ch x y ra 2 ph n ng : 2CH4 C2H2 + 3H2 (1) CH4 C + 2H2 (2) Gi tr c a V l : A. 407,27. B. 448,00. C. 520,18. D. 472,64. H ng d n gi i S ph n ng :
C2 H 2 : 12% H : 78% ho quang ien CH 4 2 CH 4 d : 10% C t s mol c a C2H2 ; CH4 ; H2 trong h n h p A l n l t l 12x ; 10x ; 78x (v i v i cc ch t kh t l % v th tch b ng t l % v s mol) p d ng nh lu t b o ton nguyn t i v i H ta c :
224 .4 = 4.10x + 2.12x + 2.78x 22, 4 x = 0,1818 mol VA = 100x.22, 4 = 407,27 lt. n H (trong CH4 ban au ) = n H (trong CH4 d , C2H2 va H2 trong A)

p n A. V d 6: Tr n 2 th tch b ng nhau c a C3 H8 v O2 r i b t tia l a i n t chy h n h p. Sau ph n ng lm l nh h n h p ( hi n c ngng t ) r i a v i u ki n ban u. Th tch h n h p s n ph m khi y (V2) so v i th tch h n h p ban u (V1) l : A. V2 = V1. B. V2 > V1. C. V2 = 0,5V1. D. V2 : V1 = 7 : 10. H ng d n gi i Phng trnh ph n ng :
Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

t C3 H8 + 5O2 3CO2
o

4H 2 O

(1)

x x x 3x 4x x p (lt) : 5 5 5 4x 3x 4x 0 sp (lt) : 5 5 5 Sau ph n ng hi n c b ngng t nn h n h p kh cn l i g m C3H8 v O2 d. Ta c : b (lt) :

V1 = VC
p n D.

3 H8

+ VO = 2x lt; V2 = VC
2

3 H8

+ VCO =
2

V 4x 3x 7x 7 + = lt 2 = . 5 5 5 V1 10

V d 7: H n h p kh A g m etan v propan. t chy h n h p A thu c kh CO2 v hi H2O theo t l th tch 11:15. a. Thnh ph n % theo th tch c a h n h p l : A. 18,52% ; 81,48%. B. 45% ; 55%. C. 28,13% ; 71,87%. D. 25% ; 75%. b. Thnh ph n % theo kh i l ng c a h n h p l : A. 18,52% ; 81,48%. B. 45% ; 55%. C. 28,13% ; 71,87%. D. 25% ; 75%. H ng d n gi i a. t CTPT trung bnh c a etan v propan l : C n H 2n + 2 Ph n ng chy :
C n H 2n + 2 +

3n + 1 O2 n CO2 + ( n +1)H2O 2

Theo gi thi t ta c :

n + 1 15 = n = 2, 75 11 n p d ng s ng cho cho s nguyn t cacbon trung bnh c a hai ch t ta c : VC2H6 3 2, 75 0, 25 = = %VC 2 H 6 = 25%; %VC3H8 = 75%. VC3H8 2, 75 2 0, 75

p n D. b. Thnh ph n ph n trm v kh i l ng c a cc ch t l : 0, 25.30 %C2 H6 = .100% = 18,52% %C3H8 = 81,48%. 0, 25.30 + 0, 75.44 p n A. V d 8: t chy 13,7 ml h n h p A g m metan, propan v cacbon (II) oxit, ta thu c 25,7 ml kh CO2 cng i u ki n nhi t v p su t. Thnh ph n % th tch propan trong h n h p A v kh i l ng phn t trung bnh c a h n h p A so v i nit l : A. 43,8% ; b ng 1. B. 43,8 % ; nh hn 1. C. 43,8 % ; l n hn 1. D. 87,6 % ; nh hn 1. H ng d n gi i t s mol c a metan, propan v cacbon (II) oxit l n l t l x, y, z. S ph n ng : C3H8 3CO2 (2) ; CO CH4 CO2 (1) ; mol: x x y 3y z 10

CO2 z

(3)

Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

T (1), (2), (3) v gi thi t ta c h :

x + y + z = 13, 7 x + z = 7, 7 6 %VC H = .100 = 43,8%. 3 8 13, 7 x + 3y + z = 25, 7 y = 6 Kh i l ng mol trung bnh c a h n h p A l :

MA = 16x + 44y + 28z 16(x + z) + 44y 16.7,7 + 44.6 > = = 28,3 gam / mol. x+y+z x+y+z 13, 7
2

M t khc MN = 28 gam / mol nn suy ra kh i l ng phn t trung bnh c a A l n hn so v i N2 hay

MA > 1. MN
2

p n C. V d 9: t chy hon ton m gam hirocacbon A. S n ph m thu c h p th vo n c vi trong d th t o ra 4 gam k t t a. L c k t t a cn l i bnh th y kh i l ng bnh n c vi trong gi m 1,376 gam. A c cng th c phn t l : A. CH4. B. C5H12. C. C3H8 . D. C4H10. H ng d n gi i Do Ca(OH)2 d nn CO2 chuy n h t vo k t t a CaCO3. Ta c : n C = nCO = nCaCO = 0,04 mol.
2 3

Cho s n ph m chy g m CO2 v H2O vo bnh n c vi trong d. L c k t t a cn l i bnh th y kh i l ng bnh n c vi trong gi m 1,376 gam i u c ngha l kh i l ng k t t a b tch ra kh i dung d ch l n hn kh i l ng H2O v CO2 h p th vo bnh. Suy ra :

m CaCO m H O m CO = 1,376 gam m H O = 0,864 gam n H O = 0, 048 mol

3 2 2 2 2

n H = 0, 096 mol n C : n H = 0, 04 : 0, 096 = 5 :12

V y A c cng th c phn t l C5H12. p n B. V d 10: t chy hon ton m t h p ch t h u c X c n 7,84 lt O2 (ktc). S n ph m chy g m chy h p th h t vo bnh ng dung d ch Ba(OH)2 th y c 19,7 gam k t t a xu t hi n v kh i l ng dung d ch gi m 5,5 gam. L c b k t t a un nng n c l c l i thu c 9,85 gam k t t a n a. CTPT c a X l : A. C2H6. B. C2H6O. C. C2H6O2. D. C3H8. H ng d n gi i Cc ph n ng x y ra khi cho s n ph m chy vo bnh ng dung d ch Ba(OH)2 : CO2 + Ba(OH)2 BaCO3 + H2O (1) 2CO2 + Ba(OH)2 Ba(HCO3)2 (2) Ba(HCO3)2 BaCO3 + CO2 + H2O (3) Theo (1) : n CO (p ) = n BaCO = 0,1 mol 2 3 Theo (2), (3): n CO (p ) = 2.n Ba(HCO ) = 2.n BaCO = 0,1 mol 2 3 2 3 T ng s mol CO2 sinh ra t ph n ng t chy h p ch t h u c l 0,2 mol. Theo gi thi t kh i l ng dung d nh gi m 5,5 gam nn ta c :
19, 7 0, 2.44 m H2O = 5,5 m H2O = 5,4 gam n H = 2.n H2O = 0,6 mol.
Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

11

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

p d ng inh lu t b o ton nguyn t i v i oxi ta c :

n O(hchc) = 2.n CO + n H O 2.n O

2 2

2 (b)

= 2.0,2 + 0,3 0,35.2 = 0 . Nh v y trong X khng c oxi.

n C : n H = 0, 2 : 0, 6 = 2 : 6 V y CTPT c a X l C2H6. p n A. V d 11: t chy hon ton m t hirocacbon A. S n ph m thu c h p th hon ton vo 200 ml dung d ch Ca(OH)2 0,2M th y thu c 3 gam k t t a. L c b k t t a, cn l i ph n dung d ch th y kh i l ng tng ln so v i ban u l 0,28 gam. Hirocacbon trn c CTPT l : A. C5H12. B. C2H6. C. C3H8 . D. C4H10. H ng d n gi i Theo gi thi t ta c : n Ca(OH ) = 0, 04 mol; nCaCO = 0, 03 mol. Do c hai tr ng h p x y ra : 2 3 Tr ng h p 1 : Ca(OH)2 d, ch x y ra ph n ng t o k t t a : CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O (1) 0,03 mol: 0,03 0,03
n CO2 = 0,03 mol.

L c b k t t a, cn l i ph n dung d ch th y kh i l ng tng ln so v i ban u l 0,28 gam c ngha l kh i l ng CO2 v H2O h p th vo dung d ch Ca(OH)2 l n hn kh i l ng k t t a CaCO3 b tch ra. Suy ra :

m H O + m CO m CaCO = 0,28 gam m H O = 0,28 + 3 0,03.44 = 1,96 gam

2 2 3 2

n H2O = 0,1088 mol n H = 0,217 mol n C : n H = 0,03 : 0,217 = 1: 7,3 (loai).

Tr ng h p 2 : Ca(OH)2 ph n ng h t : CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O mol: 0,03 0,03 0,03 2CO2 + Ca(OH)2 Ca(HCO3)2 mol: 0,02 0,01
n CO2 = 0,05 mol.

(1) (2)

L p lu n tng t nh trn ta c :

m H O + m CO m CaCO = 0, 28 gam m H O = 0, 28 + 3 0, 05.44 = 1, 08 gam

2 2 3 2

n H2O = 0,06 mol n H = 0,12 mol n C : n H = 0,05 : 0,12 = 5 :12.

V y CTPT c a ankan l C5 H12. p n A. V d 12: t chy 1 lt hi hirocacbon v i m t th tch khng kh (l ng d). H n h p kh thu c sau khi hi H2O ngng t c th tch l 18,5 lt, cho qua dung d ch KOH d cn 16,5 lt, cho h n h p kh i qua ng ng photpho d th cn l i 16 lt. Xc nh CTPT c a h p ch t trn bi t cc th tch kh o cng i u ki n nhi t , p su t v O2 chi m 1/5 khng kh, cn l i l N2. A. C2H6. B. C2H4. C. C3H8. D. C2H2. Theo gi thi t, ta c : VCO2 S ph n ng : 12
Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

H ng d n gi i = 2 lt ; VO 2 (d) = 0,5 lt ; VN 2 = 16 lt VO 2 (ban u) = 4 lt.

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

CxHy + O2 CO2 + H2O + O2 d lt: 1 4 2 a 0,5 p d ng nh lu t b o ton nguyn t i v i cc nguyn t C, H, O ta c :

1.x = 2.1 x = 2 y = 6 1.y = a.2 4.2 = 2.2 + a + 0.5.2 a = 3

Cng th c c a hirocacbon l C2H6. p n A. V d 13: Cho 0,5 lt h n h p g m hirocacbon v kh cacbonic vo 2,5 lt oxi (l y d) r i t. Th tch c a h n h p thu c sau khi t l 3,4 lt. Cho h n h p qua thi t b lm l nh, th tch h n h p kh cn l i 1,8 lt v cho l i qua dung d ch KOH ch cn 0,5 lt kh. Th tch cc kh c o trong cng i u ki n. Tn g i c a hirocacbon l : A. propan. B. xiclobutan. C. propen. D. xiclopropan. Theo gi thi t, ta c : VH2O H ng d n gi i = 1, 6 lt ; VCO2 = 1, 3 lt ; VO 2 (d) = 0,5 lt.

S ph n ng : (CxHy + CO2) + O2 CO2 + H2O + O2 d lt: a b 2,5 1,3 1,6 0,5 p d ng nh lu t b o ton nguyn t i v i cc nguyn t C, H, O ta c :

a.x + b.1 = 1,3 x = 3 a.y = 1, 6.2 y = 8 b.2 + 2, 5.2 = 1,3.2 + 1, 6.1 + 0,5.2 a = 0, 4 a + b = 0, 5 b = 0,1
Cng th c c a hirocacbon l C3H8. p n A. V d 14: N p m t h n h p kh c 20% th tch ankan A (CnH2n+2) v 80% th tch O2 (d) vo kh nhin k . Sau khi cho n r i cho hi n c ngng t nhi t ban u th p su t trong kh nhin k gi m i 2 l n. Cng th c phn t c a ankan A l : A. CH4. B. C2H6. C. C3H8 . D. C4H10. H ng d n gi i n gi n cho vi c tnh ton ta ch n s mol c a A l 1 mol v c a O2 l 4 mol (V ankan chi m 20% v O2 chi m 80% v th tch). Phng trnh ph n ng :
C n H2 n+ 2 + ( 3n + 1 to ) O2 nCO2 + (n + 1)H2 O 2 4 3n + 1 ) 2

(1) : mol : mol

b: p: sp:

1 1 0

(n+1)

3n + 1 n (n+1) : mol ) 2 V sau ph n ng hi n c ngng t nn ch c O2 d v CO2 gy p su t nn bnh ch a.

4- (

Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

13

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

T ng s mol kh tr c ph n ng : n1 = 1 + 4 = 5 mol
3n + 1 ) + n = (3,5 0,5n) mol 2 Do nhi t tr c v sau ph n ng khng i nn :

T ng s mol kh sau ph n ng : n2 = 4 - (

n1 p1 p 5 = = 1 =2n =2 n 2 p2 3,5 0,5n 0,5p1

V y A l C2 H6. p n B. V d 15: H n h p kh X g m 2 hirocacbon no, m ch h A v B l ng ng k ti p. t chy X v i 64 gam O2 (d) r i d n s n ph m thu c qua bnh ng Ca(OH)2 d thu c 100 gam k t t a. Kh ra kh i bnh c th tch 11,2 lt 0oC v 0,4 atm. Cng th c phn t c a A v B l : A. CH4 v C2 H6. B. C2H6 v C3H8. C. C3H8 v C4H10. D. C4H10 v C5H12. H ng d n gi i T gi thi t suy ra :

n CO = n CaCO =
2 3

100 64 11,2.0,4 = 1 mol; n O p = nO b n O d = = 0,18 mol. 2 2 2 100 32 0,082.273

t cng th c phn t trung bnh c a A v B l : C n H2n + 2 Phng trnh ph n ng chy :

3n + 1 O2 n CO2 + ( n +1) H2O 2 3n + 1 .x 2

C n H 2n + 2 +
mol: x

(1)

nx

nx = 1 n = 1,667 Theo gi thi t ta c : 3n + 1 .x = 1,8 x = 0,6 2 V hai ankan l ng ng k ti p v c s C trung bnh b ng 1,667 nn cng th c c a hai ankan l CH4 v C2 H6. p n A.

V d 16: X l h n h p 2 ankan A v B. t chy h t 10,2 gam X c n 25,76 lt O2 (ktc). H p th ton b s n ph m chy vo n c vi trong d c m gam k t t a. a. Gi tr m l : A. 30,8 gam. B. 70 gam. C. 55 gam. D. 15 gam b. Cng th c phn t c a A v B l : A. CH4 v C4H10. B. C2H6 v C4H10. C. C3H8 v C4H10. D. C A, B v C. H ng d n gi i t cng th c phn t trung bnh c a hai ankan A v B l : C n H2n + 2 Phng trnh ph n ng chy :

14

Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

C n H 2n + 2 +

3n + 1 O2 n CO2 + ( n +1) H2O 2

(1)

mol:

3n + 1 .x n x 2 CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O

(2)

mol:

n x 0,03

nx

nx = 0, 7 (14n + 2)x = 10,2 Theo gi thi t ta c : 3n + 1 x = 0,2 .x = 1,15 2 n = 3, 5

V y : n CaCO = nCO = 0, 7 mol m CaCO = 0,7.100 = 70 gam. 3 2 3 V i s C trung bnh b ng 3,5 nn phng n A ho c B ho c C u th a mn. p n BD. V d 17: t chy hon ton h n h p X g m hai hirocacbon thu c cng dy ng ng r i h p th h t s n ph m chy vo bnh ng n c vi trong d thu c 25 gam k t t a v kh i l ng n c vi trong gi m 7,7 gam. CTPT c a hai hirocacon trong X l : A. CH4 v C2H6. B. C2H6 v C3H8. C. C3H8 v C4H10. D. C4H10 v C5H12. H ng d n gi i Theo gi thi t ta c : n CO = nCaCO = 0,25 mol. 2 3 Kh i l ng dung d ch gi m 7,7 gam nn suy ra :

25 0,25.44 m H O = 7,7 m H O = 6,3 gam n H O = 0,35 mol.

2 2 2

H n h p X g m hai ch t ng ng, t chy X cho s mol CO2 l n hn s mol n c ch ng t X g m hai ankan. t cng th c phn t trung bnh c a hai ankan trong X l : C n H2n + 2 Phng trnh ph n ng chy :
3n + 1 O2 n CO2 + ( n +1) H2O 2 T ph n ng ta suy ra :
C n H 2n + 2 +

(1)

nH O
2

n CO

n +1 n

0,35 n = 2,5 0, 25

V i s C trung bnh b ng 2,5 v cn c vo cc phng n ta th y hai ankan l : C2 H6 v C3H8. p n B.

Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

15

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

V d 18: Nung m gam h n h p X g m 3 mu i natri c a 3 axit h u c no, n ch c v i NaOH d, thu c ch t r n D v h n h p Y g m 3 ankan. T kh i c a Y so v i H2 l 11,5. Cho D tc d ng v i H2SO4 d thu c 17,92 lt CO2 (ktc). a. Gi tr c a m l : A. 42,0. B. 84,8. C. 42,4. D. 71,2. b. Tn g i c a 1 trong 3 ankan thu c l : A. metan. B. etan. C. propan. D. butan. H ng d n gi i t CTPT trung bnh c a 3 mu i natri c a 3 axit h u c no, n ch c l : C n H 2n +1COONa Phng trnh ph n ng :
CaO, t C n H 2n+1COONa + NaOH Cn H 2n +2 + Na2 CO3
o

(1) (2)

Na2 CO3 + H 2SO4 Na2 SO 4 + H2 O + CO2

Theo (1), (2) v gi thi t ta c :

n Na CO = n C H
2 3 n

2n + 2

= n NaOH = n CO =
2

17,92 = 0,8 mol. 22,4

p d ng nh lu t b o ton kh i l ng ta c : m X + m NaOH = m C H
n 2n + 2

+ m Na CO m X = 0,8.106 + 11,5.2.0,8 0,8.40 = 71,2 gam.

2 3

M Y = 14n + 2 = 23 n = 1, 5 . V y trong Y ch c ch n ph i c m t ankan l CH4. p n DA.

Hi n nay ti bin so n xong 7 quy n ti li u ha h c n thi i h c, cc quy n 1 n 5 u c ph n t ng h p l thuy t. Quy Quy Quy Quy Quy Quy n 1 : Gi i thi u 7 chuyn ha h c 10 n 2 : Gi i thi u 3 chuyn ha h c i cng v v c 11 n 3 : Gi i thi u 6 chuyn ha h c h u c 11 n 4 : Gi i thi u 4 chuyn ha h c h u c 12 n 5 : Gi i thi u 4 chuyn ha h c i cng v v c 12 n 6 : Gi i thi u cc chuyn phng php gi i nhanh bi t p ha h c Quy n 7 : Gi i thi u 40 luy n thi tr c nghi m mn ha h c

Cc th y c gio, cc ph huynh h c sinh v cc em h c sinh quan tm n b ti li u ny hy lin h v i hi u photo Thanh Bnh theo s i n tho i 02103 842 295 ho c a ch email vubinhvtb.@gmail.com. Ho c lin h v i tc gi theo s i n tho i 01689 186 513 ho c a ch email nguyenminhtuanchv@yahoo.com.vn
16
Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c