Phng php gii nhanh cc bi ton v cu to nguyn t

Thnh Giang

Trong nh ng nm g n y b gio d c a hnh th c thi tr c nghi m vo mn ha vo trong hnh th c thi tuy n sinh i h c, v v y gi i t t cc bi ton trong th i gian ng n, chng ta c n ph i c m t k nng gi i nhanh bi t p th t t t, ngoi k nng gi i theo h ng t lu n. Sau nhi u nm gi ng d y, ti c k t v a ra 1 s phng php v cng th c gi i nhanh trong c ph n nguyn t , gip cc em c th c thm k nng tng t c lm bi c a mnh ln, m i cc qu th y c v cc em cng tham kh o. C l i ln di n n. Ging sinh v nm m i cng s p n r i, ti xin y s l bi ng cu i cng c a ti ln di n n v trong th i gian t i ti ph i i cng tc xa v tng b n v i cng vi c nn kh c th i gian c g i l i chc s c kh e

n ton th cc qu th y c, cng cc em h c sinh thn yu, chc cc qu th y c th gip cc em c thm trong nh cao, chc cc em h c sinh thn yu ngy

c ngy cng gi ng d y t t, c thm nhi u cch gi i m i hay v sng t o hnh trang ki n th c t t hn trn b c ng chinh ph c

cng h c t t v ngy cng say m mn ha hn, hy lun l nh ng ng i con ngoan, l tr gi i, ho l n nh t, trn b c ng i cc th y c v n lun di theo cc em, c ln cc em nh!

m t m i ng i cc em lun l nh ng ng i tuy t v i nh t, v i cc th y c, cc em lun l nh ng ni m t

D ng 1: Cho t ng s h t c b n v hi u s h t mang i n. a) D ng ton c b n cho 1 nguyn t . G i t ng s h t mang i n l S, hi u l a, ta d dng c cng th c sau: Z = (S + a) : 4 Cn c vo Z cc em s xc nh c nguyn t l thu c nguyn t ha h c no (cng th c r t d ch ng minh, cc em vi t h ra l th y). VD1: T ng s h t c b n c a 1 nguyn t X l 82, trong t ng s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l 22. V y X l L i gi i Ta c: Z = (82 + 22) : 4 = 26 => Fe VD2: T ng s h t c b n trong nguyn t Y l 52, trong t ng s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l 16. Y l L i gi i Ta c: Z = (52 + 16) : 4 = 17 => Y l Clo (Cl)

b) V i cng th c trn ta hon ton c th p d ng cho phn t , h n h p cc nguyn t N u l MxYy th c th coi c x nguyn t M v y nguyn t Y. Do x.ZX + y.ZY = (Sphn t + aphn t ) : 4 VD3: T ng s h t c b n trong phn t X c cng th c l M2O l 140, trong phn t X th t ng s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l 44. V y X l L i gi i Trong X c 2 nguyn t M v 1 nguyn t O. Nn ta c : 2.ZM + 8 = (140 + 44) : 4 = 46 => Z =19 => K => X l K2O VD4: M v X l hai nguyn t kim lo i, t ng s h t c b n c a c nguyn t M v X l 142, trong t ng s h t mang i n nhi u hn khng mang i n l 42. S h t mang i n trong nguyn t M nhi u hn trong nguyn t X l 12. Tm M v X L i gi i Ta c: ZM + ZX = (142 : 42) : 4 = 46. 2ZM 2ZX = 12 (t ng s h t mang i n l 2Z) D dng tm c ZM = 26, ZX = 20. V y M l Fe, X l Ca. c) p d ng m r ng cng th c trn trong gi i ion N u ion l Xx+ th ZX = (S + a + 2x) : 4 N u ion Yy- th ZY = (S + a 2y) : 4 V y khc bi t c a cng th c ny v i cng th c ban +, th em + 2 l n gi tr 19. M l L i gi i ZM = (79 + 19 +2.3) : 4 = 26 => M l s t (Fe). VD 6: T ng s h t c b n trong ion X3- l 49, trong t ng s h t mang i n nhi u hn khng mang i n l 17. X l L i gi i ZX = (49 + 17 2.3) : 4 = 15 => X l Photpho (P) D ng 2: Cho t ng s h t c b n (S) V i d ng ny th ta ph i k t h p thm b t 1 N/Z 1,52 (v i 82 nguyn t ng th c: u b ng tu n hon)
3+

u l thm gi tr c a i n ion (cch nh : n u ion i n ion m) i n l

i n ion, n u m th 2 l n gi tr

VD5: T ng s h t c b n c a ion M l 79, trong t ng s h t mang i n nhi u hn khng mang

1 (S 2Z)/Z 1,52 => S/3,52 Z S/3

(th ng v i 1 s nguyn t

chnh l ch gi a p, n, khng nhi u th ng l 1 ho c 2, nn sau khi chia S ch n nhanh p n)

cho 3 ta th ng chon lun gi tr nguyn g n nh t, ngoi ra cc em c th k t h p cng th c: S = 2Z + N = Z + (Z + N) hay l S =Z + A VD7: T ng s h t c b n c a nguyn t X l 52, X thu c nhm VIIA. X l L i gi i Z 52: 3 = 17,33 => Z l Clo (Cl) VD 8: T ng s h t trong phn t MX l 84 h t, trong s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l 28. S ntron c a M nhi u hn s kh i c a X l 12 n v . S h t trong M l n hn s h t trong X l 36 h t.MX l h p ch t no L i gi i v d ny cc em th ng l a ch n gi i h 4 phng trnh, nh v y bi ton s tng m t th i gian, do n u ch u kh t duy 1 cht cc em c th t ng s h t. N u quan st nhanh ch c n k t h p d ki n C: SM + SX = 84 SM SX = 36 Gi i h c SM = 60, SX = 24. ZM 60:3 = 20 => Ca, ZX 24 : 3 = 8 => O V y MX l CaO. VD9: M t h p ch t ion c u t o t ion M2+ v X , t ng s h t c b n trong phn t MX2 l 186 h t trong s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l 54 h t.S ntron c a ion M2+ nhi u hn X l 12. T ng s h t M2+ nhi u hn trong X l 27 h t. Cng th c phn t c a MX2 l L i gi i Ta c : SM + 2SX = 186 T ng s h t trong M2+ l SM 2 (v m t 2e), trong X- l SX + 1 (v X nh n 1 e) V y c phng trnh 2 l SM 2 (SX + 1) = 27 Gi i h ta c SM = 82 (d dng bi t l Fe, v S = A + Z = 82), SX = 52 (d dng bi t l Cl) V y MX2 l FeCl2
Trn y l 1 s v d c a ti a ra cc em hi u thm cch v n d ng v t duy theo h ng gi i tr c nghi m, a ra nh ng cch gi i m i hay v hi u qu , thn i!

i ph c t p v

a bi ton v h phng trnh v i n l

u v cu i l ta c h phng trnh v i S (t ng s h t)

chc cc em ngy cng say m, sng t o

Bi t p v n d ng: Cu 1: T ng s h t c b n trong nguyn t M l 82, trong s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l 22. M l A. Cr. B. Fe. C. Cu. D. Ni. Cu 2: T ng s h t c b n trong nguyn t c a nguyn t X l 114, trong s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l 26. Nguyn t X l A. Br. B. Cl. C. Zn. D. Ag. Cu 3: Nguyn t X c t ng s h t c b n l 40. Trong t ng s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l 12 h t. C u hnh electron c a nguyn t X l A. Na. 22. M l A. Cr. 17. X l A. N. 31. M l A. Na. B. K.
2-

B. Mg.

C. Al.

D. Si.

Cu 4: T ng s h t c b n trong M2+ l 90, trong s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l B. Cu. C. Fe. D. Zn.

Cu 5: T ng s h t c b n trong X3- l 49, trong s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l B. P. C. Sb. D. As.

Cu 6: T ng s h t c b n trong M+ l 155, trong s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l C. Rb. D. Ag.

Cu 7: T ng s h t c b n trong X l 50, trong s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l 18. S hi u nguyn t c a X l A. O. B. S. C. Se. D. C. Cu 8: T ng s h t c b n trong nguyn t X l 82, trong s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l 22. T ng s electron trong X3+ v X2O3 l n l t l A. 23; 76. Cu 9: M t ion X A. 36 v 27.
2+

B. 29; 100.

C. 23; 70.

D. 26; 76.

c t ng s h t proton, ntron, electron l 92, trong s h t mang i n nhi u hn s B. 36 v 29. C. 32 v 31. D. 31 v 32.

h t khng mang i n l 20. S h t ntron v electron trong ion X2+ l n l t l Cu 10: T ng s h t c b n trong X3+ l 73, trong t ng s h t mang i n nhi u hn s h t khng m ng i n l 17. S electron c a X l A. 21. B. 24. C. 27. D. 26.

Cu 11: M t ion M3+ c t ng s h t proton, ntron, electron l 79, trong s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l 19. S electron v s ntron c a M3+ l A. 26; 27. B. 23; 27. C. 23; 30. D. 29; 24. Cu 12: Oxit B c cng th c l X2O. T ng s h t c b n trong B l 92, trong s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l 28. B l A. Na2O. mang i n l 68. M l A. P. mang i n l 52. M l A. Mg. B. Ca. C. Cu. D. Zn. Cu 15: H p ch t X c t o b i nguyn t M v i nguyn t nit l M3N2 c t ng s h t c b n l 156, trong t ng s h t mang i n hn s h t khng mang i n l 44. Cng th c phn t c a X l A. Mg3N2. mang i n l 72. X l A. Clo. mang i n l 58. M l A. K. B. Li. C. Na. D. Rb. B. Brom. C. Iot. D. Flo. Cu 17: T ng s h t c b n c a phn t MClO3 l 182, trong t ng s h t mang i n hn s h t khng B. Ca3N2. C. Cu3N2. D. Zn3N2. Cu 16: T ng s h t c b n c a phn t CaX2 l 288, trong t ng s h t mang i n hn s h t khng B. N. C. As. D. Bi. Cu 14: T ng s h t c b n c a phn t MCl2 l 164, trong t ng s h t mang i n hn s h t khng B. Li2O. C. K2O. D. Ag2O. Cu 13: T ng s h t c b n c a phn t M2O5 l 212, trong t ng s h t mang i n hn s h t khng

Cu 18: T ng s h t mang i n trong ion

l 82. X v Y l 2 nguyn t thu c cng m t phn nhm

chnh v thu c hai chu k lin ti p nhau. Nguyn t X l: A. C. B. S. C. O. D. Si. Cu 19: T ng s h t mang i n trong ion nguyn t Y l 12. X l. A. C. B. Si. C. S. D. Se. Cu 20: T ng s h t c b n trong phn t Cng th c phn t c a M2X l A. K2O. B. Na2O. C. Na2S. D. K2S. Cu 21: Phn t M3X2 c t ng s h t c b n l 222, trong s h t mang i n nhi u hn s h t khng M2X l 140, trong t ng s h t mang i n nhi u hn s h t l 78. S h t mang i n trong nguyn t X nhi u hn trong

khng mang i n l 44. S h t mang i n trong nguyn t M nhi u hn trong nguyn t X l 22.

mang i n l 74. T ng s h t mang i n trong M2+ nhi u hn t ng s h t mang i n trong X3- l 21. Cng th c phn t M3X2 l A. Ca3P2. B. Mg3P2. C. Ca3N2. D. Mg3N2. Cu 22: T ng s h t proton, ntron , electron trong hai nguyn t c a nguyn t X v Y l 96 trong t ng s h t mang i n nhi u hn t ng s h t khng mang i n l 32 . S h t mang i n c a nguyn t Y nhi u hn c a X l 16. X v Y l n l t l A. Mg v Ca. B. Be v Mg. C. Ca v Sr. D. Na v Ca. Cu 23: H p ch t A t o b i ion M2+ v ion X 2 . T ng s h t c b n t o nn h p ch t A l 241 trong , 2 t ng s h t mang i n nhi u hn h t khng mang i n l 47. T ng s h t mang i n c a ion M2+ nhi u hn c a ion X 2 l 76 h t. M l 2 A. Ca. B. Mg. C. Ba. D. Sr. Cu 24: T ng s h t proton, notron v electron trong 2 nguyn t A v B l 142, trong t ng s h t mang i n nhi u hn t ng s h t khng mang i n l 42. S h t mang i n c a nguyn t B nhi u hn c a A l 12. A, B l n l t l A. Ca, Fe. B. Cr, Zn. C. Na, Cl. D. K, Mn. Cu 25 : T ng s h t p,n,e trong 2 nguyn t kim lo i A v B l 177. Trong s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l 47. S h t mang i n c a nguyn t B nhi u hn c a nguyn t A l 8. A v B l n l t l: A. Cr, Ni. B. Ca, Cr. C. Fe, Zn. D. Mn, Cu. Cu 26: T ng s h t proton, ntron , electron trong hai nguyn t c a nguyn t MX2 l 142, trong t ng s h t mang i n nhi u hn t ng s h t khng mang i n l 42 . S h t mang i n c a nguyn t X- nhi u hn c a M2+ l 13. Cng th c phn t c a MX2 l A. MgCl2. A. Na. A. Cl. A. Na. 60,64% t ng s h t. X l A. Rb. B. Ba. C. Ag. D. Zn. B. MgBr2. B. K. B. K. B. P. C. CaCl2. C. Li. C. Na. C. Al. D. CaBr2. D. Rb. D. Br. D. Si. Cu 27: T ng s h t c b n trong nguyn t X l 58, X thu c nhm IA. X l Cu 28: Nguyn t X c s kh i nh hn 36 v c t ng cc h t l 52. X l Cu 29: T ng s h t c b n trong nguyn t c a nguyn t X l 40. X l nguyn t ha h c no d i y? Cu 30 : Nguyn t c a nguyn t X c t ng s h t c b n l 155, trong t ng s h t mang i n chi m

Cu 31: M t nguyn t c a nguyn t X c t ng s h t c b n l 34. X l nguyn t ha h c no d i y A. Li. B. Na. C. F. D. Mg.

Cu 32: M t nguyn t c a nguyn t X c t ng s h t proton, ntron, electron l 52 v c s kh i l 35. S hi u nguyn t c a nguyn t X l (C KA nm 2009) A. 18. B. 23. C. 17. D. 15. Cu 33: Nguyn t c a nguyn t X c t ng s h t c b n l 40. S h t mang i n c a m t nguyn t Y nhi u hn s h t mang i n c a m t nguyn t X l 8 h t. Cc nguyn t X v Y l n l t l A. Al v P. B. Fe v Cl. C. Al v Cl. D. Na v Cl. Cu 34:T ng s h t proton , ntron , electron trong phn t MX3 l 196 , trong s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l 60 . S h t khng mang i n c a X l n hn c a M l 4. T ng s h t (p,n,e) trong X- nhi u hn trong M3+ l 16 . Cng th c phn t c a MX3 l A. AlCl3. B. AlBr3. C. CrCl3. D. CrBr3. Cu 35: M t h p ch t c cng th c c u t o l M+, X2-. Trong phn t M2X c t ng s h t c b n l 140 h t, trong s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l 44 h t. S ntron c a M+ l n hn s kh i c a X2- l 12. T ng s h t trong M+ nhi u hn trong X2- l 31 h t. Cng th c ha h c c a M2X l A. Na2O. B. K2S. C. Na2S. D. K2O. Cu 36: h p ch t M2X c t ng s cc h t trong phn t l 116, trong s h t mang i n l 36. Kh i l ng nguyn t X l n hn M l 9. T ng s h t (p, n, e) trong X2- nhi u hn M+ l 17 h t s kh i c a M v X l A. Na2O. B. K2S. C. Na2S. D. K2O. Cu 37: M t h p ch t ion c u t o t ion M2+ v X , t ng s h t c b n trong phn t MX2 l 186 h t trong s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l 54 h t.S ntron c a ion M2+ nhi u hn X l 12. T ng s h t M2+ nhi u hn trong X l 27 h t. Cng th c phn t c a MX2 l A. FeCl2. B. ZnBr2. C. CaCl2. D. BaBr2. Cu 38: T ng s h t trong phn t MX l 84 h t, trong s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l 28. S ntron c a M nhi u hn s kh i c a X l 12 n v . S h t trong M l n hn s h t trong X l 36 h t.MX l h p ch t no A. CaS. B. MgO. C. MgS. D. CaO. Cu 39: T ng s h t trong phn t MX l 108 h t, trong s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l 36. S kh i c a M nhi u hn s kh i c a X l 8 n v . S h t trong M2+ l n hn s h t trong X2- l 8 h t.%Kh i l ng c a M c trong h p ch t l A. 55,56%. B. 44,44%. C. 71,43%. D. 28,57%.

Cu 40: T ng s h t trong phn t M3X2 l 206 h t, trong s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l 58. S ntron c a X nhi u hn s ntron c a M l 2 n v . S h t trong X3- l n hn s h t trong M2+ l 13 h t.Cng th c phn t c a M3X2 l A. Ca3P2. p n 1.B. 13.A. 25.C. 37.A. 2.A. 3.C. 4.B. 5.B. 17.A. 29.C. 6.D. 7.B. 8.A. 20.A. 32.C. 9.B. 10.B. 11.C. 21.C. 22.A. 23.C. 33.C. 34.A. 35.D. 12.A. 24.A. 36.C. B. Mg3P2. C. Ca3N2. D. Mg3N2.

14.B. 15.A. 16.B. 26.A. 27.B. 28.A. 38.D. 39.A. 40.B.

18.B. 19.B. 30.C. 31.B.