You are on page 1of 96

TI ! S!

VA TA C PH M
TI U S
Xun I u ho Ngo, sInh nga y 2 fha ng 2 nam 1916
|nam inh Thn) fa I Va n Co o I, xa Tu ng CIa n,
huy n Tuy Phuo c, fInh nh nh |cu ). Cha Ngo
Xun Tho , qu o xa Tra o Nha |nay Ia xa a I Io c),
huy n Can Io c, fInh Ha TInh |cu ), do fu fa I ke p Ha n
ho c, va o Ia m fh y da y ho c o nh nh, k f duyn vo I
ba Nguy n Th HI p.
Thuo nho Xun I u ho c chu nho, quo c ngu va ca
fI ng Pha p vo I cha; nam 1927 xuo ng ho c o QuI Nhon,
do dip Iom |ba ng Tha nh chung) nam 1934. Tho I ky
na y Xun I u da f p Ia m nhu ng ba I fho fheo ca c fh
fho fruy n fho ng va r f m n phu c Ta n a .
1935-1936 Xun I u ra ho c fu fa I ph n fhu
nh f o fruo ng Trung ho c ba o ho Ha No I; 1936 - 1937,
anh va o ho c fu fa I ph n fhu haI o fruo ng Trung ho c
Kha I nh, Hu . Ta I dy, anh ga p Huy C n, ho c sau
haI Io p, va haI ba n fho da k f nghIa vo I nhau, mo f
fnh ba n cho d n nay |1982) da b n bI 45 nam.
Nga y Noen |I ThIn Chu a gIa ng sInh) 1938, Tbo
tbo ra do I vo I fu a cu a Th Iu va frnh ba y my fhu f
cu a Iuong Xun Nh.
T|E U 8U & TA C PHA M 1
1938 - 1940; Xun I u cu ng vo I Huy C n o ga c
40 Ha ng Than |fho Huy C n: Pb6 kb6ng cy tb6t s u
btc t bao cbu ng...), Xun I u da y ho c o fruo ng fu fhu c
Thang Iong |CIa m do c: Hoa ng MInh CIa m), va Huy
C n ho c o fruo ng Cao da ng Nong Im. Nam 1939,
Xun I u f p ho p ca c fruy n ngan cu a mnh da
dang frn ba o Nga y nay va cho xu f ba n f p Pb n
tb6ng ca ng.
u 1940, anh fhI fham fa Thuong chinh va va o
Nam o nh n vI c o So oan My Tho |nay Ia fInh
TI n CIang). Nho v y, nha fho duo c so ng ngo f 4 nam
o d f Nam ky va co vo n da Iy , vo n nhn fnh d sau
na y vI f Mtc n Nam nuo c Vtc t ca nguo t Vtc t mtc n
Nam va nhI u ba I fho d u franh fho ng nh f.
Nam 1943, Huy C n fo f nghI p ky su Canh nong.
Xun I u xIn fhoI fham fa nha oan, v so ng vo I
Huy C n fa I Ha No I, ba ng so fI n Iuong cu a Huy C n.
oI ba n Huy - Xun da co Iu c |1939), ba ng fI n da nh
du m cu a mnh, fu du ng ra xu f ba n f p Tbo tbo |In
I n fhu haI) vo I fn Nha xu f ba n Huy - Xun.
Xun I u cu ng vo I Huy C n fham gIa Ma f fr n VI f
MInh ho I bi m f.
Nam 1945, Xun I u cho ra do I f p fho van xuoI
Truo ng ca va f p fho Gu t buong cbo gto |Nha xu f
ba n Tho I da I). Tha ng 2-1945 Xun I u Ia m cuo c dI n
fhuy f d u fIn frong do I mnh vo I ba I 8tnb ctcn co t
qu6 c cn do To ng ho I sInh vIn VI f Nam fo chu c;
ba I na y sau do duo c xu f ba n vo I fn mo ro ng Tbanb
ntcn co t qu6 c cn.
Ca ch ma ng fha ng Ta m 1945 bu ng no , nhu ng da ng
pha I pha n do ng, n p sau qun chI m do ng Tuo ng CIo I
2 TOA N T P X!N I !
Tha ch, khong cong nh n Ia co do sao va ng Ia Quo c ky ,
fruong In Ia co ba ga ch, co sao frang cu a chu ng d
chIa re nhn dn, fo chu c nhu ng vu baf co c ca n bo
ca ch ma ng, muu do bI u fnh cho ng Chinh phu ca ch
ma ng Im fho I... Xun I u da cho dang nhu ng ba I
fho M6 t cu6 c btcu tnb, T6ng b t Jnb c6ng, Vtnb
ca t co ... va da cho xu f ba n anh hu ng ca Ngo n qu6 c
ky ca ngo I Ia co do sao va ng; va d co do ng To ng
fuy n cu d u fIn 6-1-1946, da cho xu f ba n fra ng
khu c H6 t ngbt non s6ng. a n fhn Xun I u cu ng Ia
a I bI u Quo c ho I kho a I |da I bI u fInh Ha I uong)
fu 1946 d n 1960. Tha ng 5-1946, mo f pha I doa n Quo c
ho I VI f Nam do do ng chi Pha m Van o ng Ia m
fruo ng doa n, sang Pha p; Xun I u fham du vo I fu
ca ch da I bI u ca c nha ba o. Sau chuy n dI na y, Xun
I u da dang frn ba o Cu u qu6 c fhIn pho ng su Tu
truo ng bay Jc n truo ng bay va cho xu f ba n f p Vtc t
Nam ngbn J m, vI f v do I so ng va cuo c d u franh
cu a VI f kI u, Iinh chI n va Iinh fho fa I Pha p fu 1940
d n 1946.
Kha ng chI n foa n quo c, Xun I u o suo f chin
nam frong ca c chI n khu fa I VI f ac; anh da dI fheo
a I TI ng no I VI f Nam nam 1947 va phu fra ch mo I
fu n no I mo f cu cbuyc n cn bo a o a I; ca c fuy bu f
na y v sau xu f ba n fha nh f p Vtc t Nam tro Ja Anh
Ia ! y vIn ch p ha nh Ho I Van ngh VI f Nam kha ng
chI n; anh da dang frn fa p chi Van ngh mo f Ioa f
ba I Ttc ng tbo, gIo I fhI u va co vo phong fra o fho cu a
cong nong bInh.
Nam 1949, Xun I u duo c k f na p va o a ng do
haI nha van Nguy n nh ThI va Nguy n Huy Tuo ng
gIo I fhI u. Trong CIa m fo va Ca I ca ch ruo ng d f, anh
T|E U 8U & TA C PHA M 3
Ia do I vIn ca c do I pha f do ng o Thanh Ho a va Ngh
An, va da cho xu f ba n f p fho Mc con v d fa I nong
dn va ruo ng d f. Cu ng fu nam 1949 anh baf d u dI
no I chuy n fho frong qu n chu ng, cong chu ng; cho
d n nay |1982) anh da fra I qua khoa ng 400 cuo c bnh
fho. Tha ng 9 va 10-1981, anh duo c mo I sang no I v
fho VI f Nam fa I Pha p.
Sau Ho I ngh CIonevo 1954, fu chI n khu fro v
Ha No I, Xun I u Ia I va o cuo c chI n d u mo I; mo f
ph n quan fro ng frong ca c f p fho anh Ia d fa I d u
franh fho ng nh f, cho ng My - ngu y, va chuyn d na y
chI m foa n bo f p Mu t Ca Mau (1062. KhI nho m
Nhn van - CIaI ph m dI fheo duo ng Io I cho ng a ng,
cho ng chu nghIa xa ho I frong van ngh , Xun I u da
vI f mo f Ioa f ba I fI u Iu n u ng chI n, In fha nh f p
Nbu ng buo c Juo ng tu tuo ng cu a t6t (106S.
Nam 1958, anh Ia dI n gIa frong I ky nI m 138
nam nga y m f cu a Nguy n u, va dy cu ng Ia fho I
dI m cu a mo f Ioa f cong frnh nghIn cu u cu a Xun
I u v ca c nha fho Io n fruy n fho ng cu a dn fo c.
Xun I u da vI f khoa ng 450 ba I fho fnh, 30 ba I
da duo c In frong f p C m tay (1062, mo f so In xen
ke frong ca c f p fho kha c va mo f so Io n co n chua In.
Cu ng vo I 15 f p fho, Xun I u co n Ia mo f nha
van vo I f p fruy n ngan Pb n tb6ng ca ng, f p fho
van xuoI Truo ng ca, nhu ng bu f ky , nhu ng fu y bu f vI f
do c fheo nam fha ng cu a do I so ng d f nuo c va nhn
dn, do ng fho I Ia mo f nha vI f nhI u fI u Iu n va ph
bnh van ho c, da c bI f Ia v ca c nha fho co dI n Io n
VI f Nam.
'
' '
4 TOA N T P X!N I !
Xun I u da nhI u I n fham IIn Xo; anh da dch
fruo ng ca V/aJtmta |/tcb Lcntn cu a MaIako pxkI, fho
PufxkIn, xnhIn, XImono p, AnfokonxkI, IokunhIn,
onmafo pxkI pfusenko, Mafuxo pkI... Anh da gIo I
fhI u va dch fho Ba nba tbo /o n Hungart. 8.Pct6pbt,
A.Gt6Jc p, A.AJt, vI f ba I gIo I fhI u va dch fho Nbu ng
nba tbo Bungart (107S, In Ia I: 10S8), fho IIdavfa
agrIana, fho Iaga ImIfrova |Vy gtu a tnb ycu), da
dch Nbu ng nguo t tbo Jc t Xt/cJt, L6ro/yr va chu m fho
|ntccmctJ6 tru tnb cu a HenrIch HaIno. Anh cu ng da
gIo I fhI u va dch f p fho NIcoIa ChIden, nha fho dn
fo c Cu a, du I mu ng fho N. ChIden 80 fuo I o Ia
Habana.
Xun I u da du Ho I ngh fru b ca c nha van A
Chu o NIu II |1958) va fham n o haI fha ng,
gIo I fhI u va dch fho RabtnJranat Tago (1061. Nam
1980, anh du va pha f bI u frong Ho I ngh ca c nha van
fh gIo I ba o v ho a bnh I n fhu II o XophIa.
Nam 1981, Xun I u sang Pha p, no I chuy n fho
VI f Nam o ca c fruo ng a I ho c fa I ParIs.
Xun I u duo c b u Ia m VI n sI fhong f n VI n
Ha n Im ngh fhu f CHC u c nam 1983. Cu ng
frong nam na y, Tuy n f p Xun I u |f p 1) duo c
xu f ba n.
Nam 1985, Nha nuo c fa ng fhuo ng Hun chuong
o c I p ha ng nh f.
Nga y 18-12-1985, Xun I u fu fr n fa I Ha No I.
TA C PH M
THO:
Tho fho |108S, 1080, 106S, 1070), Cu I huong cho
gIo |1046, 1067), Ngo n quo c ky |1046, 1061), Ho I ngh
T|E U 8U & TA C PHA M 5
non song |1046), uo I sao va ng |1040), Sa ng |1068),
Me con |1064), NgoI sao |1066) RIng chung |1060),
Mu I Ca Mau - C m fay |1062), Mo f kho I ho ng |1064),
HaI do f so ng |1067), ToI gIa u doI maf |1070), Ho n foI
doI ca nh |1076), Thanh ca |10S2).
TR!Y N NC N:
Ph n fhong va ng |1080)
! T KY :
Truo ng ca |1046), MI n Nam nuo c VI f |1046,
1046, 1047), VI f Nam nghn da m |1046), VI f Nam
fro da |104S), Ky su fham nuo c Hung |1066), TrI u
In |106S).
TI ! I! N, PH NH:
Thanh nIn vo I quo c van |1046), TI ng fho |1061,
1064), Nhu ng buo c duo ng fu fuo ng cu a foI |106S), a
fhI ha o dn fo c |1060), Ph bnh gIo I fhI u fho |1060),
Ho Xun Huong ba chu a fho nom |1061), Tro chuy n
vo I ca c ba n Ia m fho fre |1061), ao co ma I mo I sac
|1068), ThI ha o dn fo c Nguy n u |1066), I frn
duo ng Io n |106S), Tho Tr n T Xuong |1070), o c fho
Nguy n Khuy n |1071, Va cy do I ma I ma I xanh fuoI
|1071), Ma I saf nn kIm |1077), Iuo ng fhong fIn va
nhu ng ky su fm ho n y |107S), Ca c nha fho co dI n
VI f Nam (t p |, 10S1, t p ||, 10S2, Tm hI u Ta n a
(10S2.
ICH THO:
ThI ha o NadIm HIfmef |1062), V.I. InIn
|Matak6 pxkt, 1067, Vy gIu a fnh yu |B. tmttr6ca,
106S), VI f Nam ho n foI |1074), Nhu ng nha fho
ungarI (107S - 10S8, Nha fho NIcoIa ChIden (10S1.
6 TOA N T P X!N I !
X!N I !
NIN I ! - TH! M! C
1916: SInh nga y 2 fha ng 2 |29 fha ng gIng inh
Thn) fa I qu me |ba Nguy n Th HI p) o
Va n Co o I, xa Tu ng CIa n, huy n Tuy
Phuo c, fInh nh nh.
Thuo nho ho c chu Ha n va quo c ngu vo I cha
Ia Ngo Xun Tho , do Tu fa I ke p Ha n ho c,
vo n qu xa Tra o Nha |nay Ia a I Io c),
huy n Can Io c, fInh Ha TInh, va o da y ho c
o nh nh.
1927: Ho c fruo ng Cao da ng fI u ho c Quy Nhon,
duo c c p ho c bo ng va no I fru fa I fruo ng.
1934: o Tha nh chung fa I fruo ng Quy Nhon.
1935-1936: Ho c Tu fa I ph n fhu nh f fa I fruo ng
Trung ho c ba o ho o Ha No I.
In ba I fho d u fIn Vo I ba n fay y frn
ba o Pbong bo a.
1936-1937: Ho c Tu fa I ph n fhu haI fa I fruo ng Trung
ho c Kha I nh - Hu .
K f nghIa vo I Huy C n |1936) cho d n cuo I
do I.
T|E U 8U & TA C PHA M 7
a o Nga y nay, so T f 1937 In ba I gIo I
fhI u: Mo f nha fhI sI mo I: Xun I u do
Th Iu vI f.
Ra Ha No I ho c fruo ng Iu f va baf d u
vI f ba o (Nga y nay...
1938-1939: So ng vo I Huy C n o ga c nha 40 Ha ng
Than - Ha No I, da y ho c o Truo ng fu fhu c
Thang Iong.
Tha ng 12 - 1938, Nha xu f ba n o t nay In
f p fho Tho fho
Nam 1939, Nha xu f ba n Huy Xun fa I
ba n f p Tho fho, Nha xu f ba n o t nay
In f p fruy n ngan Ph n fhong va ng.
1940-1943: o fham fa fhuong chinh, duo c bo nhI m
va o So oan My Tho |nay Ia fInh TI n
CIang).
1943-1944: So ng vo I Huy C n o Ha No I va fham gIa
VI f MInh bi m f.
1945: Nha xu f ba n Tbo t Ja t In f p fho - van
xuoI Truo ng ca, f p fho Cu I huong cho
gIo , f p fI u Iu n Thanh nIn vo I quo c
van.
- Tham gIa To ng kho I nghIa, cuo p chinh
quy n fa I Ha No I.
- Hoa f do ng frong Ho I Van ho a cu u quo c.
- Xu f ba n fra ng ca Ngo n quo c ky , f p
bu f ky MI n Nam nuo c VI f.
1946: - Xu f ba n fra ng ca Ho I ngh non song,
f p bu f ky VI f Nam nghn da m.
- uo c b u va o Quo c ho I kho a I |1946 -
1960)
8 TOA N T P X!N I !
- Tha ng 5-1946, vo I fu ca ch nha ba o, dI
cu ng pha I doa n Chinh phu sang ParIs da m
pha n vo I chinh phu Pha p.
1947: Cong fa c o a I TI ng no I VI f Nam.
1948: uo c b u Ia m ! y vIn ch p ha nh Ho I Van
ngh VI f Nam - xu f ba n f p bu f ky VI f
Nam fro da .
1949: uo c k f na p va o a ng Co ng sa n VI f
Nam.
Xu f ba n f p fho uo I sao va ng.
1951-1953: Xu f ba n f p fI u Iu n TI ng fho.- Tham
gIa pha f do ng qu n chu ng gIa m fo, gIa m
fu c. Xu f ba n f p fho Sa ng.
1954: Tham gIa ca I ca ch ruo ng d f - Xu f ba n
f p fho Me con.
1955: Xu f ba n f p fho NgoI sao, |duo c gIa I
fhuo ng Van ngh 1954 - 1955).
1956: Xu f ba n f p Ky su fham nuo c Hung.
1957-1985: uo c b u Ia m ! y vIn ch p ha nh Ho I Nha
van VI f Nam, kho a I, II, III.
1958: Xu f ba n f p fI u Iu n: Nhu ng buo c
duo ng fu fuo ng cu a foI, f p bu f ky TrI u
In.
1959: Xu f ba n f p fI u Iu n a fhI ha o dn
fo c
1960: Xu f ba n f p fho RIng chung, fI u Iu n
Ph bnh, gIo I fhI u fho.
1961: Xu f ba n f p fI u Iu n Tro chuy n vo I ca c
ba n Ia m fho fre , f p kha o Iu n Ho Xun
Huong, ba chu a fho nom.
T|E U 8U & TA C PHA M 9
1962: Xu f ba n f p fho Mu I Ca Mau - C m fay,
f p fho dch ThI ha o NadIm Hifme f, f p
fI u Iu n ao co ma I mo I sac.
1964: Xu f ba n f p fho: Mo f kho I ho ng.
1966: Xu f ba n f p kha o Iu n ThI ha o dn fo c
Nguy n u.
1967: Xu f ba n f p fho HaI do f so ng, f p fho
dch V.I. InIn cu a MaIako pxkI
1968: Xu f ba n f p fI u Iu n I frn duo ng
Io n, f p fho dch Vy gIu a fnh yu cu a
Iaga ImIfrova.
1970: Xu f ba n f p fho ToI gIa u doI maf, f p
kha o Iu n Tho Tr n T Xuong.
1971: Xu f ba n f p fI u Iu n o c fho Nguy n
Khuy n, f p fI u Iu n Va cy do I ma I
ma I xanh fuoI.
1974: Xu f ba n f p fho dch VI f Nam ho n foI.
1976: Xu f ba n f p fho Ho n foI doI ca nh.
1977: Xu f ba n f p fI u Iu n Ma I saf nn kIm.
1978-1980: Xu f ba n f p fI u Iu n Iuo ng fhong fIn
va nhu ng ky su fm ho n y, f p fho dch
Nhu ng nha fho ungarI.
1981: Xu f ba n f p I Ca c nha fho co dI n VI f
Nam. Co ng ho a Pha p mo I sang no I
chuy n v Tho VI f Nam.
1982: Xu f ba n f p fho Thanh ca, f p II Ca c
nha fho co dIn VIf Nam, fp khao Iun
Tm hI u Ta n a , f p fho dch NIcoIa
ChIden.
10 TOA N T P X!N I !
1983: uo c b u Ia m VI n sI fhong f n VI n Ha n
Im ngh fhu f CHC u c - Xu f ba n
f p I Tuy n f p Xun I u.
1985: Xu f ba n f p II Tuy n f p Xun I u.
Nha nuo c fa ng fhuo ng Hun chuong o c
I p ha ng nh f.
Tu fr n nga y 18 fha ng 12 nam 1985.
1987: Nga y 27-3-1987, Ho I do ng Chinh phu ra
quy f dnh ba o fo n noI Xun I u fu ng o
d xy du ng Pho ng Iuu nI m.
1988-1995: Xu f ba n ca c f p Tho fnh Xun I u,
Mo f chu m fho |fu che p).
Ho I Nha van, VI n Van ho c, Truo ng vI f
van Nguy n u cu ng ca c co quan xu f
ba n, ba o chi fo chu c ky nI m 5 nam, 10
nam nga y m f.
1996: uo c Nha nuo c fa ng gIa I fhuo ng Ho Chi
MInh |do f I).
2000: Toa n f p Xun I u duo c xu f ba n.
T|E U 8U & TA C PHA M 11
12 TOA N T P X!N I !
NHA THO IO N X!N I !
NGUYE N BAO
n fha ng 12 nam 2000 na y Ia fro n muo I Iam
nam vang bo ng nha fho Xun I u frong cuo c so ng.
Khoa ng fro ng frong ru ng ma go c da I fhu y d Ia I
hnh nhu chua kp phu kin. O khoa nh d f y Iu a cy
non ch m Io n v kha nang quang ho p co n ha n ch va
nha nh r chua fo a ro ng, ba m su va o f ng d f m u
mo cu a co I nguo n.
Trong ca c cuo c ho I fha o v fho hI n da I, v fruy n
fho ng van ho c, khong if nguo I chI ra su c p fhI f cu a
vI c ph bnh, nghIn cu u fho ca. KhI nhac fo I vaI fro
chuyn su cu a mo f cy bu f mI f ma I cham Io cho su
pha f frI n cu a n n fho, nguo I fa khong bao gIo qun
nhac fo I Xun I u. a c bI f frong nhu ng nam g n
dy, khI fho ca duo c xu f ba n vo I so Iuo ng d u sa ch
kha nhI u nhung ch f Iuo ng Ia I co ph n co n fh p, khI
mo f so cy bu f co da nh bo ng cu chu , dua ra nhu ng
hnh fhu c xa Ia , kho hI u d che gI u su nghe o na n
vo n so ng va ca m xu c khI n nguo I do c ro ng ra I cha n
na n va fho o vo I fho... fh su co ma f kp fho I cu a mo f
cy bu f vu a du ba n IInh va nang Iu c vu a san so c chu
da o, f n fnh cho fh h no I fI p mnh Ia I ca ng c p
ba ch hon bao gIo h f. Va nguo I fa Ia I nho fo I su xu f
T|E U 8U & TA C PHA M 13
hI n ru c ro va d y su c cuo n hu f cu a mo f nha fho fre
fu hon sa u muoI nam fruo c, nho fo I mo f nha fho ma
frang vI f cuo I cu ng fruo c khI dI xa Ia Io I da n do n
c n v chuy n ngh nghI p vo I nhu ng cy bu f fre .
o Ia Xun I u chu khong pha I aI kha c. o Ia
fa c gIa cu a Tho fho, fa c ph m d u fay da c sac. o
Ia fa c gIa cu a Su uyn ba c vo I vI c Ia m fho, ba I vI f
cuo I cu ng d y fm huy f gu I Ho I ngh nhu ng nguo I
vI f van fre I n fhu III ma ong khong kp do c.
CIu a haI co f mo c y Ia 50 nam Iao do ng c f Iu c
vo I mo f nang su f va hI u qua hI m co : g n nam
muoI d u sa ch vo I nhI u fh Ioa I: fho, fruy n ngan,
bu f ky , fI u Iu n, nghIn cu u, dch fhu f...
Trong n n van ho c hI n da I cu a chu ng fa, Xun
I u Ia mo f frong nhu ng cy bu f xu f sac, co fa c
do ng su ro ng, Iu da I frong fI n frnh pha f frI n cu a
van ho c fu hon nu a fh ky nay.
'
' '
ChI frong mo f fh p ky , phong fra o Tho mo I da xa c
dnh v fri cu a mnh va du su c fa o nn mo f fho I da I
frong fhI ca |Hoa I Thanh). Trong phong fra o y, su
do ng go p cu a Xun I u co vaI fro quan fro ng. Su
xu f hI n cu a fa c ph m Tho fho va o cuo I nam 1938
da go p ph n kha ng dnh fhang Io I cu a phong fra o
Tho Mo I va fa c gIa cu a no duo c cong chu ng yu fho
no ng nhI f cha o do n. Xun I u fro fha nh mo f guong
ma f fIu bI u cu a Tho mo I, nguo I dem su c so ng mo I
fhong qua buo c ca ch fn ma nh me nh f frong fho.
I n d u fIn, nhu ng fnh ca m no ng cha y, fha fhI f
d n ra o ru c cu a ca mo f fh h fuo I fre kha f khao mo f
14 TOA N T P X!N I !
cuo c so ng mo I, muo n vuo f ra kho I su fu do ng, Iu I fa n
cu a xa ho I cu ... d so ng, d yu, d kha ng dnh ba n
nga .
Su c so ng da o da f va nguo n ca m xu c fInh f , mo I
me da fm duo c mo f hnh fhu c fh hI n fn ky va
ma nh me , khong chu f go bo , sa o mo n.
Su ca ch fn cu a ca c nha fho mo I, da c bI f Ia cu a
Xun I u xu f pha f fu no I dung, fu ca ch nhn va
phuong fhu c ca m fhu do I so ng va cu ng fu do I ho I cu a
cong chu ng, nh f Ia Io p nguo I fre fuo I dang cha n ng y
fhu van chuong bI n ng u, m f h f sInh khi va go bo
frong khuon m u va nIm Iu f xo cu ng, khaf khe.
Ngay fu fhuo fhI u fho I, Xun I u da am hI u
va fhu hu f duo c fInh hoa cu a fho ca fruy n fho ng dn
fo c va co dI n Trung Quo c. uo c va o fuo I fhanh nIn,
nguo I fri fhu c fre gIa u xu c ca m y Ia I duo c fI p c n
vo I ve de p mo I cu a phuong Ty, da c bI f Ia cu a van
ho c Pha p nu a cuo I fh ky 19.
Mo f ha f gIo ng cang d y su c so ng da duo c gIeo frn
ma nh d f fhich ho p frong mo f dI u kI n khi h u
fhu n Io I da n y m m ma nh me , vuon nhanh duo I
a nh sa ng mo I - Ca I cy d y su c fhanh xun y buo I
d u co fh gy nhI u nga c nhIn, bo ngo v da ng ve
va m u sac kha c Ia . Mo f so nguo I khong muo n fhu a
nh n su fo n fa I cu a no , cho do Ia IaI cang, k ch
co m! Nhu mo f f f y u, ca I cy y da fu kha ng dnh
quy n so ng va fo a bo ng xa ro ng.
o Ia hnh a nh cu a Tho mo I frong nhu ng nam d u
fh p ky 30.
Va Xun I u, khong chI ba ng nhu ng ba I fho mo I
me va da c sac cu a mnh ma co n du Iy Ie d ba o v
Ca I mo I va ba n sac dn fo c: ..."u co u ho a m y dI
T|E U 8U & TA C PHA M 15
nu a, ca I da c bI f cu a no I gIo ng v n co n o frong ma u,
frong fu ng fho fhf, fu ng mI ng da. Van chuong VI f
Nam cu ng v y. Ca I ngo ngh pha I m f, ca I Io Iang
pha I m f, su no I frong van chuong khong fh na o
fa o nn duo c nhu ng fa c ph m Iu b n. Pha I, van mo I
nuo c co mo f fInh fh n, kho dI n fa ra cho ro duo c, fa
pha I co mo f fhu ca m xu c rIng d ca m nghe ca I fInh
fh n y. o I na o van VI f Nam Ia I dung fu ng nhu ng
Io I van so ng suo ng, mo f Io I van no I cho van Ta u hay
van Ty! Trong van chuong cu ng co mo f Iu f da o fha I
fu nhIn; nhu ng ca I pha n vo I fInh fh n quo c van f f
pha I fIu dI f... nhu ng co da I khong ho p fhu y fho se
ch f ngay fu khI gIeo gIo ng..."
(Nga y nay, so 146, nga y 28-1-1939)
Ngay fu khI mo I xu f hI n, fho Xun I u da fa o
duo c n fuo ng da c bI f va nhanh cho ng duo c x p va o
v fri ha ng d u frn fhI da n - Cong chu ng yu fho coI
do Ia fI ng no I cu a chinh ho va Xun I u Ia guong
ma f fIu bI u cho su ca ch fn ma nh me nh f, Ia
hoa ng fu cu a fhI ca hI n da I.
KhI nhu ng ba I fho d u fIn mo I In ra I ra c frn ba o
chi, con maf xanh cu a nha fho da n anh, nguo I mo Io I
cho Tho mo I: Th Iu , da so m nh n ra fa I nang va
phong ca ch Xun I u:
Tho cu a ong khong pha I Ia van chuong" nu a, do
Ia Io I no I, Ia fI ng reo vuI hay nan nI, Ia su chn
fha nh ca m xu c, hoa c Ia nhu ng fnh y ra o ru c bI n I n
frong nhu ng fhanh m... Xun I u, nha fhI sI cu a
fuo I xun, cu a Io ng yu va cu a a nh sa ng".
Tha nh cong cu a Xun I u fu nhu ng buo c dI ban
d u cu ng co nghIa Ia su chin so m cu a mo f nang
khI u, mo f fa I nang. I u do chI co fh gIa I fhich
16 TOA N T P X!N I !
ba ng chinh su c ca m fhu vu a su sac vu a da da ng mo I
ve de p cu a do I so ng va kha nang fh hI n fInh f ,
chinh xa c mo I rung do ng du mo ho nh f frong fra I
fIm h f su c nhn a I, chan chu a fnh do I, fnh nguo I.
Trong IInh vu c sa ng fa o van ho c, ngh fhu f, co
mo f quy Iu f co ba n: Xu f pha f fu mo f fra I fIm co fh
dI fo I nhI u fra I fIm.
Truo ng ho p Xun I u, fhm mo f I n mInh chu ng
cho quy Iu f do .
NI m kha f so ng, so ng fro n ve n, d y du mo I cung
b c, sac fha I va rung ca m f n cu ng vo I cuo c so ng va
fnh yu ba ng mo I gIa c quan... Ia dI u co f Io I d nha
fho xu ng da ng Ia ky su fm ho n, Ia nguo I pha f ngon
frung fhu c nh f cu a mo I f m Io ng do ng dI u.
Mo f ca ch nhn mo I va su hon v do I so ng, v co I
fm IInh Ia I duo c dI n fa ba ng nhu ng hnh fuo ng va
ngon ngu fuoI mo I, vu a ma nh me vu a fInh f Ia ngo n
nguo n fha nh cong cu a Xun I u fhuo y.
Nhu mo f dy da n fha ng cang khong bao gIo chu ng
xuo ng, nhu mo f chI c Ia fo non d u ca nh... fm ho n
fho y sa n sa ng rung do ng va ca m nh n d fu mnh
ho n nhIn va frung fhu c ngn In mo I cung b c fnh
ca m. Xun I u da du su c ghI Ia I f f ca nguo n xu c
ca m da da ng y va d n fruy n fo I ca mo f fh h ba n
do c duong fho I.
Hon sa u muoI nam fruo c, I n d u fIn fho ca VI f
Nam co nhu ng cu fho vu a mo I me , vu a fhu n fhu c,
fI p fhu duo c fInh hoa cu a fm ho n va ngon ngu dn
fo c Ia I co mo f da ng ve hI n da I, fuoI fre va duyn da ng.
XIn cu ng do c Ia I mo f kho fho de p cu a ba I Tbo
Juycn.
T|E U 8U & TA C PHA M 17
My btc c cc Ju bay g p g p
Con co trcn ru6 ng ca nb pbn cn
Cbtm ngbc tro t r6 ng gtang tbcm ca nb
Hoa /a nb cbtc u tbua suong xu6 ng J n
Mo f ca ch ca m nh n, mo f pha c fha o chua fu ng
xu f hI n fruo c d y v mu a fhu frn do ng qu nuo c
VI f. Chu f bng khung fhanh du, mo f ve de p duo m
buo n kin da o fh m nhe nha ng va o Io ng nguo I. Tm
ho n nguo I do c nhu duo c Iay do ng pha chu f vo v ,
fhanh Io c - I u ky dI u da ng sau cu chu y pha I
chang Ia ca I ho n, ca I fh n fha I VI f Nam ma chinh
Xun I u cho Ia kbo Jtc n ta ra cbo ro va pba t co
m6 t tbu ca m xu c rtcng Jc ca m ngbc.
Ca nh v f mu a fhu y fh da co fu nga n do I nhung
ca ch ca m nh n fh hoa n foa n mo I: ca I phn vn cu a
ca nh co , doI ca nh chIm gIang ro ng fhm duo I a nh
chI u va ca nh hoa Ia nh hoI suong Ia nhu ng chI fI f
co f dI n da f hI n fhu c fm fra ng cu ng chinh Ia chn
dung fInh fh n cu a do I so ng duong fho I.
Thu c ra ca I ca nh fhu bn ngoa I y da duo c ca m
hon Ia fh y, cu ng nhu
Nbu ng /u6 ng run ry rung rtnb /a
va
Ca nb btc c run run cbn y nbt
d u Ia nhu ng gIao ca m bn frong, dI nhIn fhong
qua su quan sa f; Iang nghe fInh f ca I bn ngoa I.
Chinh Xun I u cu ng da co I n xa c nh n: Khong
pha I Ia su mo pho ng hI n fuo ng fhIn nhIn ma Ia
gIao ca m fInh vI. Cu chu mang hoI fho hI n da I
|1)
18 TOA N T P X!N I !
|1) Xun I u no I v y mu a fhu fo I |Ha MInh u c)
I u ma fa c gIa go I Ia hoI fho hI n da I y chinh
Ia su pha n a nh fm fra ng ca fh nhung Ia I fIu bI u
cho ca mo f Io p nguo I fruo c bI n do ng cu a xa ho I.
Tm fra ng y bI u Io cu fh hon o Io I ky nu :
Cbo Jc rtcng cm pba t g p /o ng cm duo I mo f
khoa ng Tro t J y trng /a nb /c o su6 t xuong Ja va da
dI f hon o Nguy f c m.
Cbtc c Ja o b6 n t6t ro n b6 n bc frong mo f dm
frang Ia nh:
Tbu /a nb, ca ng tbcm nguyc t to ngo t
a n gbc nbu nuo c, /a nb, tro t ot...
Long /anb ttc ng so t cang cang b n
Trng nbo T m Duong nba c nbo nguo t...
No I co don Ia fm fra ng co fhu c cu a ca mo f Io p
nguo I fruo c nga ba duo ng do I, fruo c nhu ng da m my
den dang u n u n ke o fo I fu cuo I chn fro I - Tu con naI
va ng ngo nga c cu a fa c gIa TI ng fhu nguo I fa Ia I
ga p mo f... con naI b chI u da nh Iuo I, khong bI f dI
du, du ng s u bo ng fo I |Xun I u). Hnh fuo ng sau
gy mo f n fuo ng ma nh va su, n u nhn fu phia y
nghIa xa ho I fh no ha m chu a d y du hon v hI n
fhu c fm fra ng.
Tu f p fho d u fay, Xun I u da cho fh y mo f ca
finh sang fao rf rIng bIf. Co fh xem ong Ia nha fho
fre d u fIn dI n da f hI u qua nh f ca I ra o ru c, fhI f
fha, no ng cha y cu a fnh yu con nguo I va fhIn nhIn.
Cu ng chinh Xun I u, khI da chin hon, cu ng
bo c Io su sac hon nhu ng fnh ca m y - uo ng nhu
su Iang do ng cu a fm ho n, su fra I nghI m duo ng do I
da fang fhm ca I da dI f, da m fham pha chu f ng m
ngu I, chua xo f! Nhu ng cung b c va sac fha I fnh ca m
T|E U 8U & TA C PHA M 19
y duo c dong da o cong chu ng yu fho chIa se va no ng
nhI f do n nh n - Xun I u da no I ho Io ng ho mo f
ca ch ma nh me , fInh f duo I mo f da ng ve fu nhIn,
chn fnh nh f.
Nguo I do c duo ng nhu ca m fh y nha fho cha y fheo
ca m xu c, ghI vo I nhu ng rung do ng fhoa ng hI n, nam
baf kp fho I phu f Ioe sa ng ba ng nhu ng cu chu xu f
fh n va dI n fa du ng ca m xu c, mo f da ng ca m xu c
mang d m d u n Xun I u. Ca m xu c Ia do ng Iu c
duy nh f - dy cu ng chinh Ia cho ma nh cu a nha fho
- d fu fho Ian fo a, d cu chu vo f fra o nhu ma ch suo I
do a o, fuon cha y.
So ng h f mnh, mo ro ng mo I gIa c quan d fhu
nh n, do n baf va f n huo ng. Chinh Xun I u chu
fruong:
86 ng toa n tbn ca tbu c nbo n gta c quan
Va tbu c ca trong gt c n6 ng pba t ngu .
|Thanh nIn)
ChI c c n ang-fen y da o khap bo n phuong,
fhuo ng fru c suo f dm nga y d do baf mo I Ia n so ng -
du mo ho nh f - cu a co I fm IInh, cu a ho n nguo I.
Thu c nho n gIa c quan Ia cang ra ma so ng, Ia
khong fhu gIa n, Io Ia , Ia fhu c fInh ngay frong gI c
say. Huy do ng mo I gIa c quan d ca m nh n nn chI co
rIng ong mo I hu u hnh ho a duo c ca I vo hnh mo f
ca ch ho p Iy va d y su c fhuy f phu c. - ChI xu f pha f
fu ca m xu c mo I Ia m duo c ca I vI c phI Iy y. VaI fro
cu a fh gIa c d chIm nguo ng ve de p da b fhay fh
ba ng v gIa c: Tha ng gIng ngon nhu mo f ca p moI
g n
20 TOA N T P X!N I !
Va cu ng chI fu ca m xu c cuo ng nhI f, ma ch fho mo I
pho ng ra duo c Iuo ng dI n cao - fh :
Ho I xun ho ng fa muo n c n va o nguoI!
|Vo I va ng)
Ca m xu c y co fu mo f fra I fIm qua co , no I ca ch
kha c, do Ia :
Ngbn tra t ttm mang trong m6 t tra t ttm
|Ca m xu c
nn su m dam, cuo ng nhI f Ia bI u hI n f f y u. Va
do Ia co I nguo n cu a fa I nang nha fho, Ia ch f fhI sI
bo c Io frong fu ng hnh fuo ng, cu chu , m dI u.
a gIa u ca m xu c Ia I bI f ca ch dI d n f n cu ng cu a
mo I cung b c fnh ca m va fm duo c hnh fhu c dI n da f
fu nhIn, mo I me mo I nguo n rung ca m... nn Xun
I u Ia mo f frong va I ba nha fho cu a phong fra o Tho
mo I da f hI u qua ngh fhu f su ro ng va b n Iu
nh f.
Nha fho Ia m fho a ma n nhu c u fh m mI cu a cong
chu ng yu fho mnh ba ng ca ve de p fInh khoI cu a
ngon ngu , fa o duo c n fuo ng b f ngo d y su c quy n
ru , m dam - a ng fh ma nh cu a v n, dI u, m
fhanh cu a fI ng VI f, ba ng ca c bI n pha p da o ngu ,
Iuy n Ia y va nh f Ia sa ng fa o cho mo I con chu mo f
no I dung mo I, mo f finh nang mo I frong mo f fr f fu
kha c ha n fhong I ... nha fho da k f ho p ha I ho a no I
dung va hnh fhu c va du su c fruy n ca m fo I nguo I
do c.
o c cu fho:
Huy boa ng trng r6 ng, nguy nga gto
Xanb btc c tro t cao, ba c J t b ng
T|E U 8U & TA C PHA M 21
|uo m frang)
fa nhu choa ng ngo p fruo c fhIn nhIn ky a o, dI m I .
Mo f ve de p Io ng I y chua fu ng co duo c xu f hI n ba ng
nhu ng con chu vo n quen fhuo c, gIa n d nhung fh f
I p Ia nh, fn ky khI duo c sap x p frong mo f fr f fu
mo I Ia , b f ngo .
Ho n fho fI m n frong ca m xu c, ngon ngu chap
ca nh cho hnh fuo ng, f f ca fa o nn su ho a quy n d y
a m a nh, khoI go I nguo n rung ca m fha m su.
da f duo c hI u qua y, Xun I u r f co y fhu c
dI su va o vo n co cu a cha ong va fm ho c fInh hoa van
ho c phuong Ty, da c bI f Ia ca c nha fho Ia ng ma n va
fuo ng frung.
Iu a ba n do c fre fuo I hon sa u muoI nam fruo c da
nga c nhIn fhu v khI duo c nghe mo f ca ch no I mo I:
Yu Ia ch f o frong Io ng mo f if
|Yu)
Ca I bay khong do I ca I froI
Tu foI phu f fruo c sang foI phu f na y"
|I fhuy n)
Va I mI ng dm u u f I n frong ca nh
|Tuong fu chI u)
Ke uo ng fnh yu d p ca moI
|Hu vo)
f nhI u fhI u nu buo n khong no I
Tu a cu a nhn xa nghI ngo I g..."
|y mu a fhu fo I)
O fh p ky 30, chac ha n co nguo I cho do Ia nhu ng
cu fho IaI Ty. Ngay ca Th Iu khI cho dang I n
22 TOA N T P X!N I !
d u ba I y mu a fhu fo I frn ba o Nga y nay cu ng
da su a Ia I mo f cu nhung Xun I u khI cho In va o
sa ch v n gIu Ia I nguyn ba n:
Hon mo f Ioa I hoa da ru ng ca nh
Truo c Ia , sau quen... Xun I u da dI fruo c mo f
buo c va fho I gIan da u ng ho nha fho. Sau na y, Xun
I u k Ia I:
Tha ng 10 nam 1981, khI no I chuy n o a I ho c
Sorbonne, ParIs v fa I fnh yu frong sa ng fa c
cu a foI", ba I fho fnh ma foI d n d u fIn Ia ba I: Yu
Ia ch f frong Io ng mo f if v frong ba I fho y foI da
vay muo n cu a ba fhI sI Pha p... Nha fho dmonf
Haraucourf co ba I fho ngan r f no I fI ng: ParfIr,
cesf mourIr un peu = I Ia ch f o frong Io ng mo f
if; du ng qua , nhu ng doI Iu a muon do I du f gan, du f
ruo f pha I bI f xa nhau; khoa ng 1934 - 1935, foI dang
yu, be n v n va o mnh va chuy n sang:
Ycu /a cbc t o trong /o ng m6 t it
V m y kbt ycu ma cb c Juo c nguo t ycu
Cbo r t nbtc u, nbung nb n cb ng
bao nbtcu
Cu fhu ba, foI I y da ng d p mo f cu frong ba I
fho fnh duy nh f khong fI n khoa ng h u cu a Ie IIx
Arvers |1806-1850), f f ca su nghI p sa ng fa c cu a ong
da va o frong Ia ng qun, duy co ba I fho fh f fnh, fho
fnh fuy f vo ng cu a ong Mon me a son secref =
Io ng fa chon cha f mo I fnh Ia co n so ng ma I hon 150
nam nay d n no I fu v Iarousse cu ng pha I nhac d n;
frong do co cu: Nosanf rIen demande , ef nayanf
rIen reu = Cha ng da m xIn va chua nh n duo c g,
foI chuy n cu na y fha nh: Cho r f nhI u nhung
T|E U 8U & TA C PHA M 23
nh n cha ng bao nhIu va bao fru m Ia foI da Ia m fheo
dI u fho Rondeau Rongdo) cu a nha fho CharIes
dOrIe ans, fh ky XV, vnh mu a xun, Ia y cu fhu
nh f, fhu haI Ia m cu fhu ba y, fhu fa m:
ch:
Tbo t ttc t Ja bo cbtc c a o ngoa t
B ng gto , b ng mua, b ng gta rc t
Va khoa c ma c In mnh g m vo c
Khoa c a o ma f fro I xInh, sa ng fuoI
Khong mo f Ioa I v f hay Ioa I chIm
Ma cha ng kh kha ku hoa c ha f
Tbo t ttc t Ja bo cbtc c a o ngoa t
B ng gto , b ng mua, b ng gta rc t.
ToI cu ng Ia y fheo dI u rongdo nhu CharIes
dOrIe ans:
Ycu /a cbc t o trong /o ng m6 t it
V m y kbt ycu ma cb c Juo c ycu
Cho r f nhI u nhung nh n cha ng bao nhIu
Nguo I fa phu hoa c fho o cha ng bI f
Phu f g n gu I cu ng nhu gIo chIa bI f
Tuo ng frang fa n hoa fa vo I ho n fIu
V m y kbt ycu ma cb c Juo c ycu
Ycu /a cbc t o trong /o ng m6 t it...
Va o doa n cuo I fhu ba, cu cuo I cu ng Ia y Ia I cu
fhu nh f. Va co fh no I mo f ca ch chn fh f: CharIes
dOrIe ans khI Ia y Ia I, da fa o ra mo f nha c dI u r f hay,
fuy nhIn khong dac fh ba ng foI khI Ia y Ia I ca c cu,
v mu a xun dang I n qu n, co n fnh yu fh khong
duo c chIa se , fh nguo I dang yu nhu con fa m ru f ruo f
24 TOA N T P X!N I !
fu gIam fhn vuo ng vif o frong ca I ke n dau kho bf
bu ng..."
|1)
TI p nh n fInh hoa cu a van chuong fu nhI u
nguo n nhung Xun I u da fa o nn ca I mo I mang
ma u sac rIng, du mo I me va xa Ia nhung fruo c sau
cu fho Xun I u v n duo c do n nh n nhu mo f da c
sa n khong fh fro n I n.
No I d n Xun I u, nguo I fa fhuo ng nhac fo I
ma ng fho gy n fuo ng nh f frong Io ng ba n do c fu hon
nu a fh ky nay. o Ia fho fnh Xun I u. Ia mo f
frong nhu ng fnh ca m Io n cu a con nguo I, fnh yu
chI m mo f v fri da c bI f frong foa n bo sa ng fa c cu a
ong. Va ong cu ng Ia nguo I d u fIn mang d n nhu ng
quan nI m hI n da I su sac v fnh yu. Su nha y ca m
va soI no I ho a cu ng f m Io ng frung fhu c, chn fnh h f
mu c da gIu p nha fho fa o nn nguo n gIao ca m ma nh me
vo I do I, vo I cong chu ng cu a mnh. Tho fnh Xun I u
om chu a ca cuo c so ng ro ng Io n, qua fnh yu Iu a doI
fh y ca fnh do I, fh y ca nI m kha f so ng. Va Huy C n
da co Iy khI nh n dnh: Tho fnh cu a Xun I u, suy
cho cu ng, ng m cho ky Ia ba I ca su so ng.
I u do cu ng gIa I fhich nI m na o nu c say dam
sau na y khI nha fho co dI u kI n ho a mnh va o cuo c
so ng mo I, fI p fhm su c ma nh d fho ca pha n a nh
nhu ng ca m xu c xa ro ng va fham fhI f hon v d f
nuo c va con nguo I. Su so ng khong bao gIo cha n na n,
ToI cu ng xuong fhf vo I nhn dn foI... Ia nhu ng
nguo n ca m xu c Io n, Ia su nh p cuo c h f mnh cu a
T|E U 8U & TA C PHA M 25
|1) n fheo Iu Huy Nguyn frong Xun I u - Tho va
do I.
Xun I u cho fo I phu f cuo I cu ng pha I chIa fay vo I
cuo c do I.
Co fh coI Xun I u Ia mo f frong nhu ng nguo I
da do c h f fm Iu c cho cuo c so ng, cho van chuong.
Tay hay Ia m Iu ng, maf hay kI m fm, ong Iao fm,
kho fu frong sa ng fa o v yu do I, yu nguo I, muo n vaf
ca n kI f fra I cam do I mnh d dng hI n, d d n da p.
Xun I u so ng khong co fuo I gIa :
CIa sao cho duo c ma gIa
No I yu muon fhuo aI ma no I cho!"
So ng ba ng fnh yu cu a chinh mnh va ba ng ca
fnh yu cu a muon nghn Iu a doI. Su ho a fhn fu
nhIn, chn fha nh va su sac y Ia m fra I fIm ong
khong nguoI ho I ho p. Cho d n ma I muon do I/ n
fan ca d f fro I / Anh mo I fhoI da o da f |I n)
Mo f cy kIm be nho fruo c su c hu f cu a va n v f
Ia muon da nam chm, mo f fra I fIm mang nghn fra I
fIm y... da ho ho I fhu nh n, v f va chIa se .
Ia mo f ca I fu I fra n fr , fra I fIm qua fa I khong
m f mo I v Iuon duo c fI p ma u fu ma ch do I fuoI khoe .
TIm foI chu a ma ho n foI fh va I, du ng v y, Xun
I u Ia nguo I c n kI m, can co nn ca I fu I fho fra n
d y y co n gIeo va I, fhm canh khong chI bo he p
frong ca nh do ng fho.
Ca I vo n phong phu cu a con nguo I da fa I va uyn
ba c y da d u fu sang nhI u da ha f. Ngay fu fhuo
fraI fre , ong da co nhu ng f p van xuoI no I fI ng, Ia m
xon xao van da n khI vu a xu f hI n.
Ph n fhong va ng va Truo ng ca ra do I song song
vo I haI f p fho xu f sac Tho fho va Cu I huong cho
gIo - o Ia nhu ng ba I fho van xuoI, fh m duo m ch f
fru fnh fu ng do ng, fu ng frang. Ph n fhong va ng xa
26 TOA N T P X!N I !
xo f fruo c nhu ng ca nh do I co cu c: ba cu an ma y, Iu fre
mo coI Iang fhang b do I haf hu I, nhu ng cho hoang,
me o hoang, ca nhu ng kI p so ng fe nha f, vo vo ng...
o Ia su fI p no I ma ch fho nhung dI n fa cu fh
hon su dau do n, kho n kho , ra ch ruo I, co don cu a co I
do I.
a c bI f fu sau Tha ng Ta m - 1945, ma ch van
Xun I u co dI u kI n chan ho a va baf kp nhp
so ng soI no I - Xun I u khong du ng fu Io f xa c
nhung chinh ong da no I fo In mo f dI u fm huy f:
ToI fm fh y mo f ha nh phu c gIa u co hon, fro n ve n
hon, sa ng fa o hon frong khI o vo I cha foI Ia Nhn dn
va me foI Ia To quo c.
T f ca su gIa u co y fu fho fra n sang van xuoI.
Va I n Iuo f, nhu ng frang van xuoI ngo n ngo n su c
so ng, fuoI ro I ca m xu c, b bo n su vI c da gIu p Xun
I u gIa I fo a nhu ng g ch f chu a su na ng frong ong.
Nhu ng ba I bu f ky d y ch f fho, nhu ng frang ky
su chan chu a fnh nguo I nhu TIn vuI, Nhu ng fha nh
pho nu a, I frn duo ng Io n v.v... da gIu p cho ca c
fa c ph m van xuoI TrI u In, ao co ma I mo I sac,
Va cy do I ma I ma I xanh fuoI... duo c do c gIa da nh
gIa cao v ch f so ng va nguo n xu c ca m.
Ia mo f con nguo I h f su c nha y ca m Ia I Iuon Iuon
kI m fm d ho c ho I, fhu hu f cho duo c fInh hoa cu a
cha ong, cu a van chuong phuong ong, phuong Ty,
Xun I u da fI p nh n duo c ca I hay, ve de p I n su
su sac, uyn fhm cu a van ho c co , c n da I - Ong
sung suo ng f n huo ng huong v d m da , fInh khI f
do ng fho I cu ng muo n chIa se nguo n ha nh phu c Io n Iao
y vo I mo I nguo I, da c bI f Ia vo I Io p da n em ma ong
Iuon nng nIu, ky vo ng va nghIm khac do I ho I.
T|E U 8U & TA C PHA M 27
Cuo n sa ch Ca c nha fho co dI n VI f Nam cu a
ong da duo c fa I ba n nhI u I n - Nguo I do c o mo I fh
h d u b cuo n hu f v ca ch vI f gIa u hnh fuo ng, ca m
xu c qua ca m fhu fInh f , sac sa o cu a nha fho. Chinh
v gIa u kInh nghI m sa ng fa o van ho c, v co rung
do ng chn fhu c fruo c ca c a ng van co nn Xun I u
da co cong pha f hI n, bnh gIa ng nhI u ne f su sac,
fInh f frong nhu ng a ng van cu a nguo I xua - Iy Iu n
va ca m xu c ho a fro n nhu n nhuy n, ca ch dI n da f
gIa u hnh fuo ng nn nhu ng fI u Iu n, kha o Iu n,
nghIn cu u cu a Xun I u bao gIo cu ng fuoI mo I,
duyn da ng va co su c cuo n hu f cu a mo f a ng van hay.
Tu fm fra ng dau do n cu a Nguy n Tra I, nI m
fhuong ca m fruo c so ph n na ng KI u, no I u f h n cu a
Ho Xun Huong d n nu cuo I chua cha f, cay dang cu a
Tu Xuong... f f ca d u duo c chIa se , gIa I ba y va Iy gIa I
ca n ke d ba n do c fho I nay nh n ra gIa fr cao quy
frong van chuong cu a cha ong - Xun I u da co cong
Ia m mo I Ia I, Ia m sa ng hon nhu ng vIn ngo c da phu
bu I fho I gIan, cu ng chinh ong da fruy n nI m fu ha o
v fruy n fho ng van hI n cho Io p fre , fru c fI p du
daf ho no I fI p van ma ch cu a bao fh h fI n bo I.
'
' '
CIa fa I do so cu a nha fho Io n Xun I u, sau
muo I Iam nam k fu nga y ong dI xa, gIo dy I n d u
duo c f p ho p d gIo I fhI u vo I ba n do c ro ng ra I cu a
d f nuo c fa.
Hom nay, ca o fhom I n gIo ... chu ng fa co dI u
kI n fro Ia I ngo n nguo n mo f do ng song Io n, ca m nh n
fru c fI p fu ng do f so ng ca m xu c va Io p Io p phu sa bo I
28 TOA N T P X!N I !
dap vo f n, fhm sung su c d cu ng dI fo I nhu ng bo
b n mo I.
Tba ng 0-2000
N.B.
T|E U 8U & TA C PHA M 29
1
TH TH
(|n /a t tbco Ju ng ba n tn / n J u, 108S
30 TOA N T P X!N I !
T|E U 8U & TA C PHA M 31
T! A
THE LU
Nba tbt si y /a m6 t cba ng trat trc btc n b u ca
say mc, to c nbu my cuo ng trcn Ja t tra n tbo ngy,
m t nbu bao /uyc n mo t nguo t, ca mtc ng cuo t mo r6 ng
nbu m6 t t m /o ng s n sa ng n a t. Cba ng Jt trcn
Juo ng tbo, ba t nbu ng b6ng boa g p Juo t buo c cbn,
nbu ng buong s c n y ra bo t a nb sa ng cu a /o ng
cba ng. Tbo Tbo /a cu m J u mu a cba ng t ng cbo
nbn gtan. Va tu Jy, cbu ng ta Ja co Xun Dtc u.
Loa t nguo t ba y btcu con nguo t y!
Xun Dtc u /a m6 t nguo t cu a Jo t, m6 t nguo t o gtu a
/oa t nguo t. L u tbo cu a 6ng xy Ju ng trcn J t cu a
m6 t t m /o ng tr n gtan. 6ng Ja kb6ng tr6 n tra nb ma
/a t co n quyc n /uyc n co t Jo t, ca /o t nguyc n uo c cu a 6ng
co bao nbtcu su c ma nb.
Ta om bo , ca nh fay fa Ia m ran,
Ia m gIy da qu n quif ca mnh xun,
Khong muo n dI, ma I ma I o vuo n fr n,
Chn ho a r d hu f mu a duo I d f.
32 TOA N T P X!N I !
La m6 t nguo t stnb ra Jc ma s6 ng, Xun Dtc u r t
so cbc t, so tm / ng ca bo ng t6 t, bat bnb a nb cu a bu
c6. Mu c Jicb cu a Jo t nguo t co pba t /a ba nb pbu c Ju!
Mu c Jicb, cbinb /a su s6 ng. Ma co n g /a m cbo su
s6 ng J y Ju bon Xun ca Tnb:
Cbo ncn Xun Dtc u say J m co t tnb ycu ca bng
ba t co t mu a xun, tba mnb bot trong a nb n ng,
rung J6 ng co t buo m cbtm, cb t J y trong b u ttm
my tro t tbanb s c. Ong bm bo Jt tm nbu ng not su
s6 ng J6 t Ja o tu /a t. Kbt 6ng kbao kba t c6 btcn, tuyc t
Jicb, cb ng pba t 6ng mu6 n /cn to t Jtnb cao nb t cu a
su s6 ng Jo sao: Ham ycu, btc t ycu, Xun Dtc u mu6 n
t n buo ng tnb ycu, c 6ng tb y cbt tnb ycu mo t g6 m
Juo c bao nbtcu y ngbia.
Nbung Xun kb6ng Ja t J c, Tnb co bc n Ju!
Xun co t Tnb cu ng c6 Jnb nbu su tbu c kb6ng bc n,
ca /a t co n mong manb bon cu6 c Jo t cba y tr6t. Bo t tbc ,
Xun Dtc u c6 t ca ng, bao gto cu ng /o u tb c m c.
Lu6n /u6n t n tm, stcng nng ma s6 ng, 6ng mau
mau Jcm bc t ca tm b6 n ma t ng cbo Jo t, ca 6ng
cu ng Jo t bc t ca tm b6 n cu a nguo t ycu J u, tro t J t,
cu a mo t su c t trcn tr n gtan.
Ta tb y ca n6 t cu6 ng quy t sa ng s6 t cu a tbt nbn
gto tay co t / y gty pbu t qua, ba m / y b u xun b6 ng,
ca rc n ri tbo tban co t nguo t ycu J u. Nguo t tnb nbn
y co nbu ng cu na o ru6 t tb m tbia, kbtc n nu cuo t ta
rung o mtc ng cu ng nuo c m t u a Juo t ba ng mt ...
8o Ji Xun Dtc u tbam /am tnb ycu, cb t cbu a
ca o /o ng, kb6ng cba n, kb6ng Ju , kb6ng ngu6t, /a bo t
tbt si r t so c6 J6 c. Ong mu6 n btc n ra nbtc u tbn, bo a
tba nb mu6n, u c, trtc u, c 6ng tb y nguo t ta Jc u cbt
T|E U 8U & TA C PHA M 33
tro m6 t mnb. Ong tm g n gu t c 6ng qua rtcng ty,
6ng tb y n6 t mcnb m6ng cu a tm b6 n ncn 6ng mu6 n
tba nb m6 t cy ktm Jc bu t ca o tbtcn ba .
Tbo Xun Dtc u Jo J y ma bu6 n tcb mcb ngay
trong nbu ng Jtc u m no ng rco cut. La nb /u ng a m
kb p mo t not, Xa c ng g6 m tu mu6n Jo t, o Ju
cu ng /a not nbo nbung, tbuong ttc c. Lo ng tbt si tb y
ro nbu ng Jtc u tra t nguo c. n6 ng na n bo t c tbc /uong,
kbng kbit nbung c n bu ng bo , bao nbtcu c o /c cu a
ca nb Jo t ma Xun Dtc u ycu to t Jau kb6. Tbo Xun
Dtc u /a bot tbo tb m kin, gt u Jtc m, trong Jo n su
buyc n bi gbc ro n cu a m6 t Jcm trng, su na o nu ng bao
/a cu a m6 t bu6 t cbtc u, ca t t ca tm b6 n kbo btc u cu a
nguo t, cu a ca nb.
R6 t ca ng kbo btcu, nguo t tbt si ca ng c6 tm. Ong
Jo xc t ca t tbc gto t bcn trong, /uo m / t tu ng so t to
mc m yc u, tu ng ma nb nbo nbuong, tu ng cu n s u tu t.
Ong ngbtc m tb y r ng.
Pha I can da m mo I b n gan y u duo I,
Pha I khon ngoan mo I du fri da I kho ,
ncn cbu m t m6 t it ktcu cng Jc Juo c tbcm r t nbtc u
su s6 ng. Va 6ng Ja Ju ngoa n trong xu tnb ycu mc n, no t
cbo ta bay nbu ng Juo ng /6 t n kbu c quanb co.
Ong co n ngbc tb u su mo b6 , nbu Ja tba o Jo /a
nbu ng Jtc u ttnb tc . Con nguo t pbu c ta p cu ng Jon so,
con nguo t tbtc t tbu c cu ng mo m6 ng. 6ng co m6 t tra t
ttm, nbung 6ng co n co m6 t /tnb b6 n. Ong to ra Ja
tu ng ca o trong tbc gto t cu a mo t su u buyc n. buong
tr m, m nba c, tbo t kb c, kbo t suong... t t ca Jc u no t
cbo 6ng ngbc nbu ng /o t cbt /y ca nbu ng gty /tcn /a c.
34 TOA N T P X!N I !
Vo t nbu ng cu tbo nbtc u y , su c ticb nbu Jo ng /a t
bao nbtcu ttnb boa, Xun Dtc u /a t /a m6 t tay tbo btc t
/a m ta nga c nbtcn c ngbc tbu t Jc o Jang ca c n m n.
Nbung o trcn nba ngbc tbu t, o trcn nba tbt si, ta
tb y /o ng mc n ycu m6 t /tnb b6 n mo r6 ng, m6 t t m
/o ng cba o Jo n, m6 t con nguo t n a t Ja tnb. Nguo t y
cb c kb6ng c n pba t qua Jo t cbo , can xtn, c /c na o
co t Jo t co n ma t /a nb /u ng c6 trt, kbt Ja ngbc ttc ng
Ja n st mc cu a Xun Dtc u:
T|E U 8U & TA C PHA M 35
36 TOA N T P X!N I !
CA M X! C
T ng Tbc Lu
Ia fhI sI, nghIa Ia ru vo I gIo
Mo fheo frang, va vo v n cu ng my.
IInh ho n ra ng buo c bo I muon dy,
Hay chIa se bo I fram fnh yu m n.
y Ia qua n fha ho muon kha ch d n;
y Ia bnh fhu ho p fri muon phuong;
y Ia vuo n chIm nha ha f muo I phuong,
Hoa m f ngo f chen gIao cu ng fra I do c...
oI gI ng ma f da chu a fro I va n ho c;
oI bo faI na o ngan ca n fhanh m:
Cu a vu vo nghe ma I fI ng ku fh m...
Cu a xanh fha m fh y Iuon ma u no I se ...
THO THO 37
Tay p ngu c do xem frI u ma u I ,
Nghn fra I fIm mang frong mo f fra I fIm
hI u va o gIo ng suo I vo I Io I chIm
TI ng mua kho c, Io I reo fIa na ng do ng.
Khong co ca nh nhung v n fhe m bay bo ng;
I frong sn ma nho chuy n frn gIo I;
Tru f fho I gIan frong mo f phu f choI voI;
|1)
Nga m phong ca nh gIu a haI b Ia co ...
- ToI chI Ia mo f cy kIm be nho
Ma va n v f Ia muon da nam chm;
N u huong dm say gIy vo I frang ra m,
Sao Ia I fra ch nguo I fho fnh IoI Ia 7
38 TOA N T P X!N I !
|1) Ta c gIa su a fha nh: Tru t nga n nm trong m6 t pbu t cbot cot
|Tuy n f p, f.I, NX Van ho c - 1983).
N! C!O I X!N
CIu a vuo n a nh o I fI ng chIm vuI,
ThI u nu nhn suong cho I ma f fro I.
Sao buo I d u xun m a I fh !
Ca nh ho ng k f nhu ng nu cuo I fuoI.
A nh sa ng om fru m nhu ng ngo n cao,
Cy va ng rung na ng, Ia xon xao;
CIo fhom phoI ph f bay vo y
em du ng ca nh maI sa f nha nh da o.
Toc IIu buong xanh qua my mIu
n ma u hoa mo I fha m nhu ku;
No I g u y m qua khong khi,
Nhu fhoa ng dua mu I huong m n yu...
Na y Iuo f d u fIn fhI u nu nghe
Nha c fh m In fI ng ha f say m;
Mu a xun chin u ng frn doI ma
XuI khI n Io ng aI fh y na ng n ...
ThI u nu bng khung do I mo f nguo I
Chua fu ng he n d n - gIu a xun fuoI
Cu ng cha ng fraI fre xa xoI y
ThI u nu Ia m duyn, du ng mIm cuo I.
THO THO 39
V SAO
T ng oa n Pbu Tu
u a fruo c gIng haI duo I na ng da o,
Nhn foI co muo n ho I v sao7
KhI foI d n kI m frn moI de p
Mo f fhoa ng cuo I yu fho a kha f khao.
- V sao gIa p ma f buo I d u fIn,
ToI da da y fhn gIu a xu phI n,
Khong fh vo fnh qua fruo c cu a,
I f ra ng ga p go da vo duyn7-
AI dem phn ch f mo f mu I huong
Hay ba n c m ca! ToI chI fhuong,
ChI Ia ng chuo I fheo gIo ng ca m xu c
Nhu fhuy n ngu phu Ia c frong suong
40 TOA N T P X!N I !
Ia m sao ca f nghIa duo c fnh yu!
Co nghIa g du, mo f buo I chI u
No chI m ho n fa ba ng na ng nha f,
a ng my nhe nhe , gIo hIu hIu...
Co ha y Ia noI m y kho m du a
m chn frong nuo c, du ng say sua,
foI Ia ke qua sa ma c
Ta m Ia nh he gay; - fh cu ng vu a.
Ro I mo f nga y maI, foI se dI.
V sao, aI no ho I Ia m chI!
ToI kho kha o Ia m, ngu ngo qua
ChI bI f yu fhoI, cha ng hI u g.
THO THO 41
NC!YN A N
Xun cu a d f fro I nay mo I d n;
Trong foI, xun d n da Iu ro I:
Tu Iu c yu nhau, hoa no ma I
Trong vuo n fhom nga f cu a ho n foI.
42 TOA N T P X!N I !
TRNC
Trong vuo n dm y nhI u frang qua ,
A nh sa ng fuon d y ca c Io I dI.
ToI vo I nguo I yu qua nhe nhe ...
Im Im, khong da m no I nang chI.
ng khung chn fI c d m In va ng,
ToI so duo ng frang fI ng d y vang,
Ngo nga c hoa duyn co n nu p Ia ,
Va Ia m saI Io nhp frang dang
u da ng da n nhu ng a nh fo xanh,
Cho gIo du duong dI u mu a ca nh;
Cho gIo duo m buo n, fhoI na o do ng
IInh ho n y u dI u cu a dm fhanh.
Chu ng foI Ia ng Ie buo c frong fho
Ia c gIu a nI m m cha ng b n bo
Trang sa ng, frang xa, frang ro ng qua !
HaI nguo I nhung cha ng bo f bo vo.
THO THO 43
H!Y N I !
Lcs parjums, /cs cou/curs ct /cs sons sc rc ponJcnt.
Na y Ia ng nghe em khu c nha c fhom
Say nguo I nhu ruo u fo I fn hon;
Nhu huong fh m f n qua xuong fu y.
m dI u, fh n fIn, fh m f n ho n.
Ha y fu buong cho khu c nha c huo ng
n va o fh gIo I cu a u uong
Ngu ng hoI fho Ia I, xem frong y
HI n hI n hoa va pha ng ph f huong...
Ha y nghe I n Io n ghe bn faI
CIo ng suo I, Io I chIm, fI ng kho c nguo I;
Ha y uo ng fho fan frong khu c nha c
Ngo f nga o ku go I fhuo xa khoI...
Ro I khI khu c nha c da ngu ng Im
Ha y v n ngu ng hoI nghe fra I fIm
Co n cu run hoa I, nhu chI c Ia
Sau khI fr n gIo da Im Im.
44 TOA N T P X!N I !
C P CO
T ng Pba m Vn Ha nb
Io ng cu ng quay fheo fru c ba nh xe
|1)
Cho nguo I y u dI u a o s u che
Hom nay, cha c ngu a du ng sau fru c,
n no chn fro I chuy n gIo se.
ToI da o fm fho, ga p bI f Iy:
Nguo I dI, foI fuo ng bo foI dI.
Sau bo non fha m, Ia chI nu a7
- Khong bI f vu vo co nghIa g.
Co Ie nguo I-hoa nay da fuoI,
Nghe chI u u y m I n vo nguo I,
Tnh co ngoa ng ga p phuong foI du ng,
Ma f va ng du xa, mI ng go I cuo I.
THO THO 45
|1) Sau na y fa c gIa su a fha nh: Lo ng cu ng quay vo I tbco ba nb xc
|Tuy n f p, f.I, NX Van ho c - 1983).
Y!
Yu, Ia ch f o frong Io ng mo f if.
V m y khI yu ma cha c duo c yu7
Cho r f nhI u, song nh n cha ng bao nhIu:
Nguo I fa phu , hoa c fho o, cha ng bI f.
Phu f g n gu I cu ng nhu gIo chIa bI f,
Tuo ng frang fa n, hoa fa vo I ho n fIu,
V m y khI yu ma cha c duo c yu!
- Yu, Ia ch f o frong Io ng mo f if.
Ho Ia c Io I gIu a u s u mu mf,
Nhu ng nguo I sI fheo do I d u chn yu;
Va ca nh do I Ia sa ma c vo IIu.
Va fnh a I Ia so I gIy v n vif.
Yu, Ia ch f o frong Io ng mo f if.
46 TOA N T P X!N I !
XA CA CH
T ng 6 u c Tbu
Co mo f b n em ngo I xa anh qua ,
Anh ba o em ngo I xich Ia I g n hon.
m xich g n fhm mo f chu f: anh ho n.
m ngoan ngoa n xich g n fhm chu f nu a.
Anh sa p gI n. m mIm cuo I, vo I va
n k anh, va mon fro n: em dy!.
Anh vuI II n; nhung bo ng Ia I buo n ngay.
V anh nghI: fh v n co n xa Ia m.
oI ma f cu a nguo I yu, oI vu c fha m!
OI fro I xa, vu ng fra n cu a nguo I yu!
Ta fh y g du sau sa c yu kI u
Ma fa rI f gIu a doI fay fh f vo ng.
u fIn fuo ng: chung mo f do I, mo f mo ng.
m Ia em: anh v n cu Ia anh.
Co fh na o qua Va n Iy Truo ng Tha nh
Cu a haI vu fru chu a d y bi m f.
THO THO 47
Thuong nho cu froI fheo nga y fha ng m f,
Qua khu anh, anh khong nha c cu ng em
IInh ho n fa u n fu a ban dm
|1)
Ta chua fh u nu a Ia aI fh u ro .
KI m ma I, nghI hoa I, hay ghen bo ng gIo ,
Anh muo n va o do xe f gI c em mo.
Nhung anh gI u em nhu ng mo ng khong ngo ,
Cu ng nhu em gI u nhu ng dI u qua fhu c...
Ha y sa f doI d u! Ha y k doI ngu c!
Ha y fro n nhau doI ma I fo c nga n da I!
Nhu ng ca nh fay! ha y qu n rI f doI vaI!
Ha y dng ca fnh yu In so ng ma f!
Ha y khang khif nhu ng ca p moI ga n cha f
Cho anh nghe doI ha m ngo c cu a rang;
Trong say sua, anh se ba o em ra ng:
C n fhm nu a! fh v n co n xa Ia m!.
48 TOA N T P X!N I !
|1) Sau na y fa c gIa su a fha nh: Ltnb b6 n ta co n u n hon dm
|Tuy n f p, f.I, NX Van Ho c - 1983).
PHA I NO I
Yu fha fhI f, fh v n co n chua du 7
Anh fham Iam, anh do I ho I qua nhI u.
Anh bI f ro I, em da no I em yu;
Sao v n muo n cha c mo f Io I da cu 7".
- Yu fha fhI f, fh v n co n chua du .
N u em yu ma chI d frong Io ng;
Khong fo hay, yu m n cu ng Ia khong,
Va sa c de p chI Ia m ba ng c m fha ch.
Anh fhe m muo n vo bIn va fuy f dich,
m bI f khong7 Anh fm kI m em hoa I.
Su fh f nga y nay khong fh f d n nga y maI,
Th n a I co bao gIo Ia I cu 7
THO THO 49
Yu fha fhI f, fh v n co n chua du ,
Pha I no I yu, fram b n d n nga n I n;
Pha I ma n no ng cho ma I ma I dem xun,
em chIm buo m fha frong vuo n fnh a I.
m pha I no I, pha I no I, va pha I no I:
a ng Io I rIng noI cuo I ma f, d u ma y,
a ng ne f vuI, ba ng ve fhe n, chI u say,
a ng d u nga , ba ng mI ng cuo I, fay rI f,
a ng Im Ia ng, ba ng chI anh co bI f!
Co f nh f Ia em nho Ia nh nhu dong,
Cho fha n nhIn bn mo f ke cha y Io ng,
Cho yn o n nhu ma f ho nuo c ngu .
Yu fha fhI f, fh v n co n chua du .
50 TOA N T P X!N I !
TNH TRAI
ToI nho RImbaud vo I VerIaIne,
HaI cha ng fhI sI choa ng hoI men,
Say fho xa Ia , m fnh ba n,
KhInh re khuon mo n, bo Io I quen.
Nhu ng buo c song song xe o da m fruo ng
oI ho n fuoI d m nga f hoa huong,
Ho dI, fay y u frong fay ma nh,
Nghe ha f n fnh gIu a gIo suong,
K chI chuy n fruo c vo I nga y sau;
Qun ngo moI son vo I a o ma u;
Thy k fhIn duo ng va da ngu c!
Khong h ma c ca , ho yu nhau.
THO THO 51
NHI HO
T ng Tba cb Lam
Trang vu a du sa ng d gy mo,
CIo nhp fheo dm, khong vo I va ng;
Khi fro I quanh foI Ia m ba ng fo.
Khi fro I quanh foI Ia m ba ng fho.
Cy co bnh yn; khuya fInh mch.
o ng du In khu c La c m tbtc u
Nh ho d bo c nI m co fch,
Khong kho c, nhung ma buo n hIu hIu...
I u nga sang ba I Ma nb Lc Qun,
Thu go m xa va ng fu muon do I,
Suong nuong fheo frang ngu ng Iung fro I,
Tuong fu nng Io ng In choI voI...
TI ng da n fh m du d n foI dI,
Qua nhu ng sn cung ro ng ha I ho .
Co pha I A Pho ng hay Co To7
- Ia II u da I nhu mo f ne f mI.
52 TOA N T P X!N I !
... Va na ng Io ng Ngo c I y TIu Iang,
Cuo I ha c mo f dm bay In fro I.
Vua Tr n H u Chu a ngo frang va ng,
Khu c H u nh Hoa duong In khoI.
IInh ho n Iuu gIu a b du duong...
ToI fh y xIm ngh no I gIo Iu a:
Nhu ng na ng cung nu uo c mo vua,
Khong bI f bao gIo nguoI nho fhuong.
ToI yu ao Tu ma f s u bI
ToI m Iy Co hnh nhp nha ng.
ToI fuo ng foI Ia uo ng MInh Hoa ng
Trong cung nho na ng uong Quy PhI.
THO THO 53
I TH!Y N
T ng Kba t Hung
Thuy n qua, ma nuo c cu ng froI,
Ia I fhm my ba c frn fro I cu ng bay;
ToI dI frn chI c fhuy n na y,
CIo ng mo fo fuo ng cu ng fhay kha c ro I.
Ca I bay khong do I ca I froI;
Tu foI phu f fruo c, sang foI phu f na y...
54 TOA N T P X!N I !
THO I CIAN
uo I fhuy n nuo c froI;
Trn nuo c fhuy n chuo I.
Va nuo c, va fhuy n
XuoI gIo ng dI xuoI.
Nuo c khong vo I va ng
Cu ng khong fr fra ng.
Thuy n khong ch m cha p
Nhung khong nhe nha ng.
Nuo c froI, vo frI.
Vo fnh, fhuy n dI.
Nuo c khong bI f fhuy n;
Thuy n bI f nuo c chI7
THO THO 55
Cu fh Iuon nga y,
TroI ma nhu bay,
Nuo c, fhuy n dI ma I,
Iuon frong dm da y.
Trang fhu gIo he ,
o I bo fhay d,
Nuo c, fhuy n xuo ng bI n:
Thuy n khong fro v ...
Nuo c cu ng m f Iuon...
- Nhung nuo c co n nguo n:
Thuy n chm, frong Iu c
m nga y nuo c fuon...
56 TOA N T P X!N I !
Y M! A TH! TO I
T ng Nb t Ltnb
a ng II u du hIu du ng chu fang,
To c buo n buong xuo ng I nga n ha ng:
y mu a fhu fo I - mu a fhu fo I
Vo I a o mo phaI d f Ia va ng.
Hon mo f Ioa I hoa da ru ng ca nh
Trong vuo n sa c do ru a ma u xanh;
Nhu ng Iuo ng run r y rung rInh Ia ...
oI nha nh kho g y xuong mo ng manh.
ThInh fhoa ng na ng frang fu ngn ngo...
Non xa kho I su nha f suong mo ...
a nghe re f muo f Iuo n frong gIo ...
a va ng nguo I sang nhu ng chuy n do ...
My v n fu ng khong, chIm bay dI.
Khi fro I u u f h n chIa Iy.
f nhI u fhI u nu buo n khong no I
Tu a cu a nhn xa, nghI ngo I g.
THO THO 57
Y TH!
T ng Nguyc n Luong Ngo c
Nhu ng chu f ho n buo n frong Ia ru ng
nha u aI fuo ng duo I fram chn.
ong hoa ru f ca nh, roI khong fI ng;
Cha ng ha I ma hoa cu ng h f d n.
uo I go c, na o du fh y xa c ve,
Th ma ve da fa f fheo he .
Cha c ra ng gIo cu ng dau fhuong chu ;
CIo vo ngoa I kIa, fhu co nghe7
|1)
58 TOA N T P X!N I !
|1) Nay fa c gIa su a fha nh: Gto co ngoa t kta, at co ngbc |Tuy n f p,
f.I, NX Van ho c - 1983).
Hom nay foI da ch f frong nguo I
Xua he n nghn nam yu m n foI;
Vo I bo ng hnh xua, fam fI ng cu ,
Ca ch xa chon h f nho fhuong ro I.
Yn vuI xy du ng bo I nguoI qun.
Muo n buo c frong do I, pha I d m frn
Muon fI ng ku fhan fh m Ia ng Ia ng.
Nhung hoa co fh cu Iu b n,
O nhI! Sao hoa Ia I pha I roI7
a xa, sao Ia I hu a yu hoa I7
Thu c Ia d qua - Ma foI nu a!
Sao nghI Ia m chI chuy n nha f phaI7
THO THO 59
H N HO
Anh da no I, fu khI vu a ga p go :
Anh r f ngoan, anh khong da m mong nhI u.
m ba ng Io ng cho anh duo c phe p yu;
Anh sung suo ng vo I chu f fnh vu n y".
m da p Ia I: No I g dau do n v y!
Vu a ga p anh, em cu ng da m n ro I.
m pha I du Ia ngo n nuo c froI xuoI;
Chua hy vo ng, sao anh II n fh f vo ng7
Io I no I y v sau dem gIo so ng
Cho Io ng anh da dnh chI yu fhoI;
Anh fuo ng em Ia cu a cu a anh ro I,
m ma c no , anh do I em cho duo c.
y, aI ba o em Ia m anh mo uo c!
Iu c d u fIn, anh co mo ng g du!
Tuo ng co nhau aI ngo v n xa nhau,
m a c qua ! Io ng anh nhu fu xe ...
60 TOA N T P X!N I !
CHA NC S !
Tro n no I buo n vo co ,
Sao anh cha ng vuI dI7
- ToI ra ng fm ha nh phu c,
Song cha ng bI f nho chI.
Xa xam ru mo ng fuo ng,
Anh co fh phIu Iuu...
Ta o ho a khong fnh ca m.
SInh ra, foI da nghe o.
Anh ha y Ia fhI nhn
Ha f no I buo n vo co :
- ToI khong bI f Ia m fho
Tho khong Ia m bo f kho .
NghI ngo I d n fnh nuong!
Anh sung suo ng hon nhI u...
Nghe o na n va nhu f nha f,
ToI chua fu ng duo c yu.
THO THO 61
IA C Q!AN
Vuo n cuo I ba ng buo m, ho f ba ng chIm;
uo I nha nh, khong co n mo f chu f dm:
Nhu ng fI ng fung ho ba ng a nh sa ng
Ca do I hung phu c fre frung fhm.
CIo qua, nhu mo f kha ch fhu a Iuong,
Iay na ng frn mnh Ia Ioa ng suong.
Hoa cu c duo ng nhu fhoI n d f,
Hoa ho ng co ve b n soI guong.
Va ng fuoI, fhuo c duo c ca nh hoI xo a;
! ng ra ng, phu dung nghIng ma f hoa;
Nha nh vu f Ia m cho Ian cho m ngo p;
|1)
Io ng frInh gIu Ia I nu a bong fra .
Hnh eo, da ng Ia , sa c xInh xInh
PhoI pho I cu ng nhau fho fha I bnh
Cu a no I yu fru m khong gIo I ha n
u da ng fo a xuo ng fu fro I xanh.
Ha nh phu c vo n frong buo I so m maI,
Vu a f m vo I ba f cu a fay nguo I;
A I fnh dem ma u In hoa dI n;
- ThI sI dI du cu ng fh y cuo I.
62 TOA N T P X!N I !
|1) Sau na y fa c gIa su a fha nh: Nba nb cu t /a m cbo b6ng buc ngo p
|Tuy n f p, f.I, NX Van ho c - 1983).
A I THO T!O I NHO
CIo fay muo n om ca fra I d f,
Ch fruo c fra I fIm, gh fruo c ngu c,
Cho d y fruo c ma f khoa ng co don
ao Ia muon fro I, su va n vu c.
Ia m sao so ng duo c ma khong yu,
Khong nho , khong fhuong, mo f ke na o7
Ha y do f do I fa muon fhu Iu a!
Cho bu ng fIa ma f do fIa sao!
Qut Nbon 1088
THO THO 63
M! A THI
Tho fa ho ho chua cho ng,
Ta yu, muo n cuo I, ma khong fh gIo :
Mu a fhI sa p fo I! - em fho,
Ca I hon u y m xIn cho nam sau!
Acrt/ 1084
64 TOA N T P X!N I !
VO IN
Nhu ke ha nh qun qua ng na ng fhIu,
Ta c n uo ng o suo I fhuong yu;
Ha y fuon u y m, Iu a mon fro n,
So ng ma f, Io I moI, nhI u - fh f nhI u!
Cho nn fI f kI m, ho I na ng fIn
Ta duo c em chang, Ia I m f II n:
Vo I ba n n fnh hay vo I ca nh,
NoI na o fa cu ng kI m Vo bIn.
Nhu ng phen reo ho f, nhu ng con say,
Nhu ng Iu c my den a m ma f ma y,
Ia Iu c Io I xa muon fh gIo I
n vo n frong da ca nh chIm bay...
Tro I cao fru nhu che n xanh m;
I n da ng khong nguoI no I kha f fhe m;
Nn Iu c moI fa k mI ng fha m,
Tro I oI, fa muo n uo ng ho n em!
THO THO 65
VO I VA NC
T ng Vu nb Ltcn
ToI muo n fa f na ng dI
Cho ma u du ng nha f m f;
ToI muo n buo c gIo Ia I
Cho huong du ng bay dI.
Cu a ong buo m na y dy fu n frang m f;
Na y dy hoa cu a do ng no I xanh r;
Na y dy Ia cu a ca nh fo pho ph f;
Cu a y n anh na y dy khu c fnh sI
Va na y dy a nh sa ng cho p ha ng mI.
Mo I buo I so m, fh n vuI ha ng go cu a;
Tha ng gIng ngon nhu mo f ca p moI g n;
ToI sung suo ng. Nhung vo I va ng mo f nu a:
ToI khong cho na ng ha mo I hoa I xun.
Xun duong fo I nghIa Ia xun duong qua,
Xun co n non, nghIa Ia xun se gIa ,
Ma xun h f, nghIa Ia foI cu ng m f.
Io ng foI ro ng, nhung Iuo ng fro I cu ch f,
Khong cho da I fho I fre cu a nhn gIan,
No I Ia m chI ra ng xun v n fu n hoa n,
66 TOA N T P X!N I !
N u d n nu a khong pha I ra ng ga p Ia I
|1)
Co n fro I d f, nhung cha ng co n foI ma I,
Nn bng khung foI fI c ca d f fro I;
Mu I fha ng, nam d u ro m v chIa phoI,
Kha p song, nu I v n fhan fh m fI n bI f...
Con gIo xInh fh fha o frong Ia bI c,
Pha I chang ho n v no I pha I bay dI7
ChIm ro n ra ng bo ng du f fI ng reo fhI,
Pha I chang so do phaI fa n sa p su a7
Cha ng bao gIo , oI! cha ng bao gIo nu a...
Mau dI fhoI! mu a chua nga chI u hom,
Ta muo n om
Ca su so ng mo I ba f d u mon mo n:
Ta muo n rI f my dua va gIo Iuo n,
Ta muo n say ca nh buo m vo I fnh yu,
Ta muo n fhu frong mo f ca I hon nhI u
Va non nuo c, va cy, va co ra ng,
Cho ch nh choa ng mu I fhom, cho da d y a nh sa ng,
Cho no n fhanh sa c cu a fho I fuoI;
- Ho I xun ho ng, fa muo n ca n va o nguoI!
THO THO 67
|1) Tu Tho Tho In I n fhu haI fro dI, cu na y duo c su a Ia : Nc u tu6 t
trc cb ng bat / n tb m /a t.
CO NH! NC A I THO
Ha y ngo su va o f n ma f anh,
o c ba I fho mo I chua Ia m fha nh;
Io ng anh ra o ru c khong duyn co
KhI na ng chI u fo do n vo I ca nh.
NghIng d u bn fra I, ha y k nghe
Nhu ng ngo n fay fh n se vuo f ve
Cho dI u Io ng anh fhm m du;
So xem: ngu c no ng khu c d m.
Tuy fh , ba I fho se do dang
V Io I khong du ve huy hoa ng:
V n khong pha I ngo c rung muon a nh;
Nhp fhI u m d m, fI ng fhI u vang.
Ha y bI f ra ng anh duong say fho,
- Nguo I fh say ruo u, ke say mo -
Th fhoI. Anh no I Ia m sao duo c7
Anh ng ng d u cao do I gIo ho ...
Co nhu ng ba I fho r f fha m fuoI
Nhung ma chI no gIu a Io ng nguo I;
Cho mong ha I duo c Ioa I hoa y!
Tay nhe Ia m hoa cu ng ra ro I.
68 TOA N T P X!N I !
TI NC KHONC IO I
|1)
T ng Nguyc n 6 Cung
My Iung chu ng ha ng
V ngang Iung nu I.
Nga n cy nghIm frang
Mo ma ng fheo bu I
Hoa da I frn do I.
Trang ra m In ngoI...
CIo fhanh chIa mnh
Trong ca nh Ia bI c.
In nhu a I fnh
Mon qua fro I fhI c,
Ian gIu a Ia n huong.
Ho I nguo I r f fhuong...
Sao em khong nghe
ao Io I van vI
Cu a nguy f dm he ,
ao Io I u y m
Cu a fho I fuoI xanh.
Ha y c m fay anh...
THO THO 69
|1) Sau na y fa c gIa su a nhan d ba I Ia My /ung cbu ng ba ng ...
ON SO
T ng Nguyc n Gta Tri
m no I frong fhu: M y bu a ra y,
Sao ma buom buo m cu du a bay;
m buo n, em nho , chao! em nho !
m go I fh m anh suo f ca nga y.
Ngoa I y vuI khong, anh cu a em7
Trong na y da co na ng va ng m:
Mo I I n na ng do I, em ra cu a,
m nghI g du, du ng Ia ng Im.
Mu a xun kho chu qua dI fhoI!
Ca nh de p Ia m em fh y Ie IoI,
ChIm ho f xuI em nghe qua nh que ;
- Hay Ia anh da bo em ro I7
O ! mo I nghIng mnh xem nuo c frong,
VuI mu ng em fh y ma em ho ng..."
m foI an no I vo duyn qua !
m do f Io ng anh, em bI f khong7
70 TOA N T P X!N I !
CIO TA N
KhI maI gI y so m, fro I m a I,
Cu a so fhnh fhang mo gIo ho :
HoI ma f dua hu a fheo a nh sa ng;
Ca nh g n, chIm ro n fI ng du a no.
Chu nh f co n nguyn, co n fro n ve n;
ToI chua fIu m f mo f gIo na o.
Nhu du a fre con om ca I ba nh,
de foI muo n gIu cho Iu.
Nhung nga y cu fhoa f dI fu ng chu f;
Ro I ma f fro I cao. Na ng cha y fra n.
Trua d n: fhoI ro I bnh da vo !
Nu a nga y xInh de p da fIu fan!
Thong fha , chI u va ng fhong fha Ia I...
Ro I dI... m xa m fo I d n d n...
Cu fh ma bay cho d n h f
Nhu ng nga y, nhu ng fha ng, nhu ng mu a xun.
Vu a mo I khI maI foI ca m fh y
Trong fay om mo f bo hoa cuo I.
Ngo n gIo fho I gIan khong ngo f fho I:
CIo fa n nhu nhu ng ca nh hoa roI...
THO THO 71
CHI !
T ng Nguyc n Kb c Htc u
Hom nay, fro I nhe In cao,
ToI buo n khong hI u v sao foI buo n...
Ia ho ng roI Ia ng ngo fhuon,
Suong frInh roI kin fu nguo n yu fhuong.
Ph f pho ho n cu a bong huo ng,
Trong hoI phIu ba c co n vuong ma u ho ng.
Nghe chu ng gIo nho qua song,
bn Iau Ia ch fhuy n khong va ng bo .
- Khong gIan nhu co gIy fo,
uo c dI se du f, do ng ho se fIu.
m d m chI u ng n ngo chI u,
Io ng khong sao ca , hIu hIu khe buo n...
72 TOA N T P X!N I !
VI N KHA CH
T ng Nguyc n Nbuo c Pba p
uong Iu c hoa ng hon xuo ng,
Ia gIo vI n kha ch dI.
Nuo c duo m ma u Iy bI f,
Tro I vuong huong bI f Iy.
My Ia c hnh xa xoI;
CIo fhan nI m fra ch mo c.
My oI va gIo oI!
Cho nn Ia m ho kho c.
Ma f nghe n nhn fhu da ;
MoI kho h f niu Io I...
Chn do I, fay muo n ra ...
Ke khu f... ke frong vo I...
Hom na o nhu hom qua
Ma k frn go I sa nh7
Anh dI, duo ng co hoa...
ToI na m frong fuo I Ia nh.
uo I chI u ra cu a so ;
o ng chu p ca fro I foI!
- Om ma f kho c rung ru c;
Ra dI Ia h f ro I.
THO THO 73
I T IY M A I
T ng Nguyc n Xun Kboa t
Chu ng foI ngo I, vy phu bo I frang fhu,
Suong ba m ho n, gIo ca n ma f buo n r u.
CIo Iy bI f cu d n g n fu ng phu f.
Chu ng foI fh y da xa nhau mo f chu f...
Nguo I Ia ng Im, va foI no I bng quo,
Chu ng foI ngo I o gIu a mo f ba I fho,
Mo f ba I fho mnh mong nhu vu fru ,
y kho I huong xua, fra n n a I cu .
Chu ng foI ngo I, vy phu bo I frang fhu,
Tay frong fay, d u du a sa f bn d u.
Tnh yu ba o: fhoI ca c nguoI du ng kho c,
Ca c nguoI se doa n vIn frong mo ng ngo c.
Cu nhn nhau ro I Ia I v n nhn nhau.
Ha nh phu c ngu ng gIu a doI fra I fIm dau.
74 TOA N T P X!N I !
T!ONC T! CHI !
u a nay Ia nh, ma f fro I dI ngu so m;
Anh nho em, em ho I! anh nho em.
Khong g buo n ba ng nhu ng buo I chI u m.
Ma a nh sa ng d u ho a cu ng bo ng fo I.
CIo Iuo f fhuo f ke o mnh qua co ro I;
Va I mI ng dm, u u f, I n frong ca nh;
My fheo chIm v da y nu I xa xanh
Tu ng doa n Io p nhp nha ng va Ia ng Ie .
Khong gIan xa m fuo ng sa p fan fha nh I .
ThoI h f ro I! co n chI nu a du em!
ThoI h f ro I, gIo ga c vo I frang fh m,
Vo I suong Ia ru ng frn d u g n gu I.
ThoI da h f ho n ghen va gI n fu I.
|uo c gI n ho n nhau! sung suo ng bao nhIu!)
Anh mo f mnh, nghe f f ca buo I chI u
Va o ch m ch m o frong ho n hIu qua nh.
Anh nho fI ng. Anh nho hnh. Anh nho a nh.
Anh nho em, anh nho Ia m! em oI!
Anh nho anh cu a nga y fha ng xa khoI,
Nho doI moI dang cuo I o phuong fro I,
Nho doI ma f dang nhn anh dam da m.
m! Xich Ia I! va dua fay anh na m!
THO THO 75
VO I A N TAY Y...
T ng Huy C n
Vo I ba n fay y o frong fay,
ToI da nguoI qun h n fha ng nga y,
Mo f fo I frang cao gIeo mo ng fuo ng
Va o Io ng gIo nhe fh n fho bay.
- Mo f fo I b u fro I da m sa c my,
Cy fm nghIng xuo ng nha nh hoa g y,
Hoa nghIng xuo ng co , frong khI co
NghIng xuo ng Ia n ru, mo f fo I d y
Nhu ng Io I huy n bi fo a In frang,
Nhu ng y bao Ia ru xuo ng fr n,
Nhu ng fI ng n fnh hoa ba o gIo ,
CIo da o fho fhe ba o hoa xun.
o ng chI u dI vu f; bo ng dm nay
ToI Ia I da mang h n fha ng nga y.
uo I a nh frang cuo I, foI kI m ma I
u ba n fay y o frn fay.
76 TOA N T P X!N I !
CIO I THI !
T ng Tu Mo
XIn du ng fm bI f ro cha ng fa,
- Nhn Ioa I xem g n v n x u xa.
Co d n ma yu fh ha y d n
Xem d u my go n, ma f my qua...
CIu a nguo I, anh ra ng d u fn dI;
ThI sI, fhua co, co quy g!
Huo ng nu a nguo I fa d u fu a I;
ao gIo quen fhuo c cu ng khInh khI.
Ha y bI f ra ng anh Iu c o fruo ng
R f fo I foa n pha p, kha van chuong,
Cha ng fraI dI ho c nghe chIm gIa ng,
Khong fhuo c ba I du; y su fhuo ng.
H f no fhI ro I, d n no fhI,
Than oI kho qua ! ho c Ia m g
Nhu ng cho ng sa ch na ng kho nhu da !
Ruo ng gIo do ng frang anh y dI...
THO THO 77
Nghe no I fnh yu fuo ng fra I ngon;
Cho Io ng, khong nghI m f hay co n.
Tay fr y gaI go c, chn dau so I,
Anh ba m, khong fhoI ba m fuo I do n.
Ca p ke na o du anh cu ng m,
Chn fheo xa vo I, fri fheo k .
SI fnh Ia m d y, - nhung doI Iu c
Co gu I fnh dI, cha ng co v .
Qua fhu c fha nn ho a da I kho ,
a f d u nguo I-chI-bI f-yu Io
No I do I cay cu c dang do vuo f,
Com a o khong du a vo I kha ch fho.
Nhung fhoa f sao ra Io I ho hu m
Nuo f do I bao ke ha I van fhom!
- I n na y Ia I sa p dI fhI nu a:
Cha c ho ng muo I phn; kh n nguy n gIu m!
78 TOA N T P X!N I !
N Y N NA Y
Io ng fa fro ng Ia m, Io ng fa su p
Nhu fu p nha khong bo n va ch xIu;
m cha ng cu u gIu m, em bo ma c
Mua dua fa d n b n u hIu.
m o bn mnh; fa ngo say,
Song Ie bn y vo I bn na y
Cu ng xa nhu nhu ng bo xa ca ch,
Khong co fhuy n qua, khong ca nh bay.
Ta fh y em xInh, khe Ia c d u.
o I v fa co duo c em du!
Tay kIa se p nhI u fay kha c,
MoI y v aI se duo m m u.
Ho se om em vo I ca nh fay;
Va em yu ho d n muon nga y;
ThoI ro I! em cha ng fho o nu a
Nhu do I cu ng fa fu b y nay;
Nhu do I cu ng fa gIu a ca nh mua
Ma Io ng khong hI u fra n bo vo,
Khong fang u y m frong cu no I,
Trong ma f co n nguyn ve hu ng ho .
THO THO 79
C P HA I VA N M
N u fa co ca p ha I fIn,
Ta dI kha p xu , kha p mI n, kha p noI.
Ta dI, dI f n phuong fro I,
I cu ng phuong d f, xa vo I fa dI.
In nhu chI c e n Iuu Iy,
In nhu chI c Ia h f fh fuoI xanh,
Ta fheo gIo ma nh, gIo nhanh
CIo hung du , gIo sa f sanh, gIo cuo ng!
I say va cu dI suong,
Ta dI mau Ia I hon Iuo ng gIo mau.
I mau! fro n ne f! fro n ma u!
Tro n hoI, fro n fI ng! fro n nhau! fro n mnh.
80 TOA N T P X!N I !
TI NC CIO
Co nhI u Iu c gIo ku fh fhI f qua ;
Nhu gIo dau mo f no I kho vo hnh,
Nhu bao dI u a o na o cu a nhn sInh
a In v f o noI ho n cu a gIo .
CIo vu a cha y, vu a rn, vu a fa f fho ,
em fra I fIm Ia m u f ca khong gIan,
Co I bo ng hnh nhu ng fhn fh co ha n,
Vo I moI fim, vo I ca nh nghe o va c ma f.
Trong khung xa m cu a mu a dong ba ng sa f,
CIo qua ro I co n Iuu Ia I fI ng ngn:
Cy bn duo ng, fru I Ia , du ng f n ng n,
Kha p xuong nha nh chuy n mo f Iuo ng f fa I;
Va gIu a vuo n Im, hoa run so ha I
ao no I pha phoI, kho he o, ru ng ro I.
Va mua kIa Ia nuo c ma f gIo roI,
Va suong y Ia mo hoI gIo ro f
Trong Iu c vo I va ng, frn ca nh fhua fho f.
y no I buo n ku xe cu a nga y qua,
Hay Io I fhan r n rI cu a dm xa;
y Ia fI ng nhu ng m bInh fan fa c,
Hay Ia gIo ng nhu ng vong ho n Iuu Ia c7
- Ho I gIo mo ! nguoI chu a ca mu a dong
Trong pho I cu a nguo I u u f vo cu ng.
THO THO 81
HOA NO MA TA N
Hoa no d ma fa n;
Trang fro n d ma khuy f;
e o ho p d chIa fan;
Nguo I g n d Iy bI f.
Hoa fhu khong na ng cu ng phaI ma u;
Trn ma f nguo I kIa In ne f dau.
82 TOA N T P X!N I !
M!O N MA NC
Anh bI f yu em da muo n ma ng,
Nhung ma aI cuo ng duo c fnh fhuong!
Ng m ngu I fa ng fra I fIm Iuu Ia c
Anh chI xIn v mo f chu f huong,
Mo f chu f huong phaI cu a a I fnh
Ma em khong fh gu I cu ng anh;
Io ng uo p vo I fnh phaI y,
Anh fuo ng fu dy bo f mo f mnh.
Ma f uo f frong nhau I muo n fuon,
Cuo ng cuo I anh pha I kho c fh m Iuon:
m Ia nguo I cu a aI aI d y,
Iuu Iuy n chI anh d so f buo n.
u chI m fay em, anh v n hay
Ra ng anh chI na m ca nh chIm bay;
ao gIo co duo c nguo I yu d u!
Ch f chu a frong Io ng va n da ng cay.
THO THO 83
Anh chI Ia con chIm bo vo
Ia nh Iu ng bay gIu a gIo , suong, mua;
Qua g n fo m doI chIm ba n,
o ng fh y Io ng cuo ng yu ng n ngo.
Yu ng n ngo ro I dau xo f xa,
So anh Ia kho , ph n anh Ia
Suo f do I nuo f I va o frong ngu c,
em a I fnh dng ke phu fa.
Chua dI ma da ca ch xa nhau,
Iu c bI f Iy ro I, xa d n du7
ThoI ha y d anh dI ho f hoa ng,
C p dem fhuong nho khu f my mu .
ThoI ha y d anh dI fh f fho,
Ma c Iuo ng gIo ma nh, ma c mua fo
a nh va o fhn fh run nhu s y.
- ToI cha ng c n aI fhuong ha I cho.
84 TOA N T P X!N I !
THO THAN
ToI Ia mo f ke dIn cuo ng
Yu nhu ng a I fnh ngy da I
ToI cu ba f Io ng foI dau do n ma I,
au vo duyn, dau khong d Ia m g.
OI! fnh sI
Khong co mo f gIo yn o n!
N u bo duo c fra I Io ng cho gIo cuo n,
em vu f dI, nhu Ia fra I chua cay!
N u mo f chI u co fh ra I fung bay
T f ca IInh ho n fho n fhu c!
Nhung mo I I n dua fay In ne n ngu c
Ia I nghe fnh nhI u hon so ngo n fay
Vo I mI kIa, ma f no , vo I moI na y,
Vo I chuo I fn nguo I IIn fI p...
Yu vo I m n! m n va yu! fI ng dI p
Cu a khu c ca na o vu a ca f, vu a say7
Io ng foI Ia nh Ie o, dm nay,
Theo mo f con duo ng m y ne o.
Va dm nay, Io ng foI Ia nh Ie o...
Nhu sa ng frang frn ma f nuo c fhu Io .
ToI Ia mo f ke bo vo
Yu nhu ng a I fnh qua nh que .
THO THO 85
CHI C IA
Tbco Arnau/t
Ia ca nh, fhn he o kho,
Ho I chI c Ia gIang ho ,
I du7
- ToI cha ng bI f.
Xua o ca nh cy fhong:
a o da nh, cy g n ch f.
ChI u fho I do I khong cu ng,
CIo fhoa ng hay gIo mau
Tu hom y, ma c Io ng
ua foI ru ng fo I do ng,
Nu I fruo c fo I Iu ng sau.
ToI dI noI gIo Io ng,
Khong fhan cu ng khong nao;
ToI d n noI bo d n
Ia ho ng cu ng Ia da o.
86 TOA N T P X!N I !
S T
Nga y muo n h f buo n nhu do I muo n h f;
ChI u b fhuong ra ng su c ke o mnh dI.
Iu my gIa , nghn va n kho I Im Iy,
u ng gIu Iuo I bu a vy fro I nho he p.
Va I chI c qua , mnh fhan, cong mo fhe p,
Qua vu a ku, d n fu xu dm na o;
Nhu ng cy ba ng Ia nhu ng bo xuong cao,
Ne f ngo ng n da re n ba ng sa f cu .
Te f ca n Ia - Ia na m frn d f u ,
Ma u Ia ng yn khong co n mo ng xa bay;
f den ku nhu sa f duo I chn gIa y,
TI ng ra n ro I co pha ma u mu c d m.
Chn dI na ng nhu mang xI ng; gIam c m
Trong cu I fo, ho n khong fh vuo f In;
Muo n ru ng roI, fra I fIm na ng uu phI n,
- Tra I fIm gIu a mo f ca I k m ba ng sa f.
THO THO 87
C! I TRO I
I
Ta na m frong vo ng ma f dong dua,
KhI y nga y fhu do I a nh vu a.
Nhan sa c cho p ha ng mI o ng a ;
u fa n a I du da ng mua...
Qua m fa fuo ng o chu ng fro I,
Ta choa ng khong gIan, niu fo c ngo I:
To c mn d y fay nhu suo I ma f,
Io ng fa vuI ro n fhu choI voI...
II
Ta gu I fro I fa gIu a ma f na o
O g n ma Iu a, ca nh ma y dao...
KhI fa fro Ia I, fro I du va ng.
Ia nh Ie o ma y xanh pha n ma da o.
88 TOA N T P X!N I !
CA T! NC
Trang, vu mo ng da muon do I fhI sI
CIo haI fay mon fro n ve fro n d y,
Trang, hoa va ng Iay Ia f ca nh bo my;
Trang, dIa ngo c gIu a mm fro I huy n bi;
Trang, vu mo ng da muon do I fhI sI
CIo haI fay mon fro n ve fro n d y;
Trang, nguo n suong Ia m uo f ca CIo hy,
Trang, vo ng ruo u khI n m mo ch nh choa ng,
NguoI a m a nh huong fhom ba ng a nh sa ng,
Ru ma u m, ma go I fhu c Io ng ngy;
Trang, nguo n suong Ia m uo f ca CIo hy,
Trang, vo ng ruo u khI n m mo ch nh choa ng!
Trang fha nh fho f, ho a da n fo I p Ioa ng,
Trang nghIng nghIng, fu fuo ng chuy n uu phI n,
NguoI Ia m ma, ro I nguoI Ia m fIn:
NguoI fa o I p nhu ng d n da I mo ng fhoa ng;
Trang fha nh fho f, ho a da n fo I p Ioa ng,
Trang nghIng nghIng, fu fuo ng chuy n uu phI n...
THO THO 89
Nguo I Ia frang, ho I frang de p bnh yn;
Ho I frang de p, nguoI Ia frang na o nu c;
NguoI hay kho c, nguoI khong c n su fhu c,
Nho fhuong Iuon, nn ma f co qu ng vI n;
NguoI Ia frang, ho I frang de p bnh yn,
Ho I frang de p, nguoI Ia frang na o nu c!
Ru ng xo a fo c d nguoI fha nh chI c Iuo c;
I n nhn nguoI fha nh u c frI u vo ng khuyn;
CIo cang nguoI frn nhu ng ca nh buo m fhuy n
NguoI dnh nhp cho so ng frI u xuoI nguo c;
Ru ng xo a fo c d nguoI fha nh chI c Iuo c,
I n nhn nguoI fha nh mo f frI u vo ng khuyn
Trang cu a xa xoI, frang cu a ha o huy n,
NguoI vInh vI n nhu Io ng frang y gIo ;
Trang cu a ma f, frang cu a ho n ra ng fo ,
|Trang r f frang Ia frang cu a fnh duyn)
Trang cu a xa xoI, frang cu a ha o huy n,
NguoI vInh vI n nhu Io ng frang y gIo
|1)
...
90 TOA N T P X!N I !
|1) Sau na y, fa c gIa su a cu na y fha nh: Trng, cu m6 ng cu a mu6n
Jo t tbt si.
M!O I CH!
Mua d m - fhu duo I nguy f:
Ma ng cha y - suo I frn nha .
THO THO 91
N! I XA
Nu I f n chn fro I du ng nghI xa,
CIo d u frang fra I nguy f bao Ia;
m m nu I bI c xInh nhu ngo c
Va cu ng buo n nhu no I nho nha .
Th y nu I yu kI u, fuo ng nu I yn,
Tha ho fa mo ng ca nh non fIn,
Tuo ng nhu nu I de p Ia franh ve .
Nhung nu I khong h du ng fha n nhIn.
Ia u a, ca nh kho v n ru ng do n;
Io I mo n, co ma nh v n In chon.
ChIm hom run r y frong fIm nho ,
Tho so do faI hu ng fI ng o n.
Co Ie ong fI u so ng gIu a cy
m nay ho n Ia nh da fheo my;
CIo ru ng co Ie fuon muon go c,
Co Ie mua Im xo I da d y...
- I n vo I do I quay, foI cu dI,
Nguo I ngoa I khong fh u gIu a Io ng sI.
Cu ng nhu xa qua nn fa chI
Th y nu I yn nhu mo f mI ng ba.
92 TOA N T P X!N I !
O I TRA
T ng Luong Xun Nbt
No I chI nu a fI ng buo n gh go m y
Io ng foI sung suo ng muo n fIu fan7
T f ca foI run r y fu a gIy da n
Nghe fho fhe chinh dI u foI gI u ky ,
So doI ma f dI m nhIn va dI m I .
Vng, no I chI d khu Ia I nguo n s u
ToI ngo da ca n ha n frong b y Iu,
Ia I nho m cho cha y fhm ngo n Iu a
Tuo ng g n fa n - Yu7 yu nhau7 Ia m chI nu a!
ToI v n bI f ra ng foI cha ng xu ng nguo I;
Mu a xun foI chua h co hoa fuoI;
ToI nhu chI c fhuy n hu, khong b n do ;
ToI Ia mo f con chIm khong fo .
Io ng co don hon mo f du a mo coI,
Nha f nu cuo I cu a fhIn ha , fhan oI,
fu nhu : fa duo c yu d y chu .
ToI chI so ng d hoa I hoa I fuo ng nho ,
Ma I ma I yu, nhung gI u dI m Iuon Iuon;
Ma nguo I fh, Io da ng, d m frn buo n,
n dI ha I nhu ng ca nh vuI xanh fha m.
ToI bI f Ia m, fro I oI, foI bI f Ia m!
THO THO 93
Ho I Io ng da su xa nhu vu c fha m!
ToI bI f ra ng nguo I no I v y cuo I choI
TI ng da Ia m foI f fa I ca nguo I,
TIm ngu ng d p, d fhu ho n nghe Ia ng,
Ma u ngu ng cha y, d cho Io ng bo f na ng,
ToI bI f ra ng, chI ca ch mo f nga y sau,
Cy bn duo ng se frong fh y foI s u,
I fh f fh u, dI Iang fhang, dI qua nh que .
V vo I kI m fm nhau, foI se
ChI fh y nguo I fhuong nhung cha ng fh y fnh
Va nhu ma u fheo na ng nha f, nhu huong
Theo gIo m f, fnh nguo I da fa n ma c.
ToI se fro n, fh n fho , ngo nga c,
Tra I fIm buo n nhu mo f ba I fha ma,
Cuo ng mIm cuo I: nguo I qun nghI ra ng fa
Se dau do n bo I mo f Io I no I vo I.
V, kho n no I! foI v n co n fIn ma I
Su nh m kIa;- foI khong fh khong yu.
u khong fIn, foI ca ng cu yu nhI u:
KhI nguo I no I, fI ng nguo I m a I qua ...
Co Iu c fuo ng, chI d roI fa n Iu a,
Tay vo fnh gIeo mo f da m cha y fo;
Nguo I fuo ng buong chI doI fI ng he n ho ,
ToI huo ng u ng ba ng va n Io I say da m
uong ra o ru c, fh fha o, ro I ra m,
Ng p Io ng foI - Ma aI ngo fo I du!
ToI dIn cuo ng, f f nhIn pha I kho dau,
ToI bI f Ia m, fro I oI, foI bI f Ia m!
94 TOA N T P X!N I !
V y fro f Io , foI se da nh Ia ng Ia ng
Chu mo I fnh gy Ia I bo I fay aI,
Khong c u xIn, khong fra ch mo c, v - oI!
ToI cha ng bI f Ia m cho Io ng cu ng co I.
Cu nhu fh cho d n gIo den fo I
Hoa a I fnh chung ph n do a ho ng kho,
Ma fra I fIm da gh da ng hu ng ho
Se chung ph n cu a fro fa n b n Ia nh.
ToI gI u sa n mo f IInh ho n hIu qua nh,
Cho nn, II n chI u do , foI h f vuI.
Khong fh y nguo I ba ng khong fh y ma f fro I,
ToI om ngu c fhu fm xem bIn gIo I
Cu a s u fu I. Nhung ho I nguo I yu ho I!
No mnh mong, vo a nh, bu a vy foI;
Yn o n dI, fha c ma c d n dy ro I,
Mo uo c fo I, ma cha n chuo ng cu ng Ia I.
Ma mon fro n ca mo f kho n a I,
ToI mo f mnh do I dI n vo I fnh khong
Ia ng nghe fI ng kho c m f frong Io ng.
1086
THO THO 95
96 TOA N T P X!N I !

You might also like