TRNG I HC CNG NGHIP TP.

HCM
TRUNG TM CNG NGH HA HC

Bi bo co thc hnh

ti:

M BI TRN

Ging vin hng dn: Ths NGUYN HU SN

Lp

: HHD6LT

Nhm: 4

Thnh ph H Ch Minh, ngy 28 thng 12 nm 2011

NHN XT CA GIO VIN HNG DN

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................

Tp. H Ch Minh, ngy 22 thng 12 nm 2011

Gio vin hng dn
NGUYN HU SN

M U
M bi trn (MBT) ni chung cng nh cc vt liu bi trn ni ring c
ngha rt quan trng trong i sng, chng c tc dng nng cao hiu qu s
dng, tin cy v tui th ca cc my mc, ng c Hng nm th gii tiu
th khong 40 triu tn vt liu bi trn, trong m bi trn ch chim khong
5 % nhng l sn phm khng th thay th trong k thut cng ngh. Ring
Vit Nam hin nay, mi nm tiu th khong 20.000 tn m. Trong s cc MBT
hin nay, loi m sn xut t nguyn liu du khong v x phng ca cc axit
bo chim ti hn 99 %.
Cc vt liu bi trn qua s dng b thi vo mi trng mt cch ba
bi cng nh b ri vi, r r l ngun ch yu gy nhim. Mc d cha c
thng k y nhng lng cht bi trn tch t trong mi trng chc chn
gy ra tc hi rt ln. Hin nay khi cc yu cu an ton mi trng ngy cng
tng, vic to ra cc sn phm bi trn c kh nng phn hy sinh hc cao thay
th cho cc sn phm bi trn gc du khong truyn thng ngy cng tr nn
cp thit. Cc sn phm ny thng i t este tng hp v c bit t du thc
vt (DTV), vn c kh nng phn hy sinh hc tt hn nhiu du khong thng
thng. Hn na DTV cn l ngun nguyn liu ti to c trong khi ti
nguyn du m ngy cng cn kit.
Hin nay trn th gii c kh nhiu cng trnh nghin cu vic ng dng
DTV lm nguyn liu sn xut MBT trong khi nc ta y l mt lnh vc rt
mi m.

PHN 1: TNG QUAN

I. L THUYT
1.1.

Mc ch th nghim
Tm hiu c s ha hc ca qu trnh sn xut m bi trn.
Nghin cu sn xut m bi trn.
1.2.

C s l thuyt

Cc thit b my mc khi vn hnh, cc b mt chi tit tip xc vi

nhau, cc b mt chi tit ny hon ton khng nhn bng nn khi tip xc chu
nh hng ca ma st s gy ra s cn tr chuyn ng, s nng ln ca thit
b, gy mi mn v lm gim cng xut ca ng c, thit b. hn ch s
nh hng ca ma st i vi cc thit b ngi ta to mt lp mng mng
cht bi trn gia cc b mt chi tit vi nhau, cht s dng to mt lp
mng mng c gi l cht bi trn. Cht bi trn c th dng kh, lng,
bn rn hay rn.
M bi trn l mt sn phm bi trn trng thi bn rn, c hnh
thnh do s phn tn ca cht lm c trong pha lng. Ging nh cc sn
phm bi trn khc, m bi trn vi chc nng lm gim s ma st gia hai b
mt chi tit ma st v mi mn khi hai b mt chi tit tip xc vi nhau. So vi
cc cht bi trn dng lng, m bi trn chim mt t l thp hn, khong 6%
sn phm bi trn.
Chc nng ca m bi trn:
o Chc nng bi trn b mt chi tit: L mt sn phm bi trn nn
chc nng c bn ca m bi trn l to ra mt lp mng ngn
cch s tip xc trc tip ca hai b mt chi tit, gim s ma st v
s mi mn. Khc vi du bi trn, m bi trn c kh nng bm
dnh v kh nng chu nhit cao hn, nn thng c s dng
trong cc trng hp nh thit b hot ng khng lin tc v cn
gi b mt bi trn trong thi gian di, thit b cn s bi trn lin
tc nhng khng th cung cp du bi trn lin tc cng nh khng
th gi du bi trn, thit b hot ng iu kin khc nghit nh

nhit cao, p sut cao, chu ti trng va p, ti trng ln v vn

tc chm.
o Chc nng bo v b mt chi tit: Cng nh du bi trn m bi
trn s to mt lp mng trn b mt lm vic ca cc chi tit my,
gip ngn cn s tip xc vi mi trng m hoc sn phm gy n
mn, ngn cn s tc ng ca cc tc nhn gy n mn v oxy
ha.
o Chc nng lm kn: So vi du bi trn, m bi trn c tnh bm
dnh tt hn do c tnh bm dnh cao hn. c s dng lm
kn cc mi ghp, ren
1.3.

Thnh phn ca m bi trn

MBT cha t 65 n 95% du gc, t 5 n 35% cht lm c v

t 0 n 10% ph gia.
Pha phn tn (cht lm c)
Pha phn tn gi vng th keo v hn ch s linh ng ca mi
trng phn tn. Rt nhiu tnh cht ca MBT c xc nh da vo
pha phn tn. Nu cht lm c chu nhit, m c th lm vic nhit
cao. Nu cht lm c khng b nh hng bi nc, m cng s c
tnh cht nh vy.
Cc cht lm c c th c phn lm hai nhm chnh: cht lm
c x phng mui ca axit bo bc cao vi cc kim loi (x phng
Li, Ca, Ba, Na, Zn ) v khng phi x phng (v c, hu c,
hydrocacbon).
Mi trng phn tn (du gc)
Du gc l thnh phn ch yu m nhim chc nng bi trn, v
th phm cht ca m ph thuc rt nhiu vo phm cht ca du gc
hp phn. Du gc c th l du gc khong, du gc tng hp hay du
gc ng thc vt.

Du gc khong l mi trng phn tn ch yu sn xut m

bi trn hin nay do gi thnh thp v to ra c m ph hp vi phn
ln cc ng dng trong cng nghip. Trong cc loi du gc du
naphten c a chung dng ch to m bi trn hn c.
Khi m bi trn cn lm vic cc iu kin khc nghit ngi
ta thng s dng mi trng phn tn l du tng hp vi cc tnh cht
hn hn so vi du khong (tnh cht nht nhit, tnh cht nhit thp
tt, bn nhit, bn chng oxy ha cao, khong nhit lm vic
rng). Du tng hp bao gm cc hydrocacbon tng hp, cc dieste,
polyalphaolefin (PAOs), silicon
Du thc vt c s dng lm mi trng phn tn nhm p
ng cc i hi v an ton mi trng ang ngy cng tr nn cp thit.
Cc du thc vt c th c bin tnh khc phc nhc im trc
khi s dng lm du gc.
Ph gia

Du gc thng khng p ng c yu cu lm vic ca MBT

nu khng c mt cc ph gia. Chnh v th ph gia c cho vo m
nhm tng cc tnh cht vn c hoc to ra cc tnh nng mi. Vic pha
ch ph gia vo m cn c kho st k lng hn ch nhng hiu
ng ph khng mong mun, m bo hiu qu ca ph gia m khng
ph hng cu trc m do vic cho qu nhiu ph gia gy ra.
Cc loi ph gia thng c cho vo m nhiu nht l:

Ph gia chng oxy ha (phenyl naphthylamin, di tert

butyl para cresol, ZDDP )

Ph gia c ch g (cc sunfonat kim loi nh natri, bari, nhm,

cc phenolat kim loi )
Ph gia cc p (dibenzyl disunfit, di n octyl photphit )

 Ph gia bm dnh (polyisobutylen, ethylenpropylen copolyme

)
Ph gia th ng ha b mt kim loi (Cc phc hu c cha
nit hoc lu hunh, cc dn xut ca 2, 5 dimecapto 1, 3, 4
thiadiazon )
1.4.

Phn loi m bi trn

Mc d, so vi nhu cu s dng cht bi trn th m bi trn chim t

l thp hn so vi du bi trn. Nhng phm vi v mc ch s s dng m

du bi trn vn khng th thay th c. Th trng m bi trn cng rt a
dng ty thuc vo mc ch s dng. Mt s cch phn loi m bi trn nh:
Phn loi theo NLGI
Theo tnh nng s dng: m thng dng, m a dng, m c dng.
Theo phm vi s dng: m cng nghip v m ng c.
Theo nhit lm vic: nhit thng. nhit cao, nhit thp.
Theo cht lm c: m gc x phng, m gc hu c, m gc v c.
Theo thnh phn pha lng: m c ngun gc khong, m tng hp.
Theo kh nng chu ti: m chu ti trng thng, m chu ti trng
cao, m chu ti trng rt cao.
Bng1.1. Phn loi m bi trn theo NLGI
STT

Cp NLGI

01
02
03
04
05
06
07
08
09

000
00
0
1
2
3
4
5
6

xuyn kim lm Dng ngoi

vic, 25oC/0.1mm
445- 475
400-430
355-385
310-340
265-295
220-250
175-205
130-160
85-115

Bng 1.2. Mt s loi m chuyn dng

Na lng
Cc mm
Rt mm
Mm
Mm va
Rn va
Rn
Rt rn
Cc rn

Loi m

c tnh k thut

Cng dng

- Chu nc tt
Bi trn cc cm st
M dng c

bm

dnh

cao trong cc dng c, my

- Chng mi mn, n mn mc chnh xc nh v
tt
tuyn in, h thng t
- Bo qun tt

ng, ng h, cc my
quang hc, roto,...

M my in

- Chu nc tt
- bay hi thp

Bi trn cc ln, con

quay ca my in.

- Chng n mn tt
- Chng mi mn tt
- Bn nhit

Bi trn trong khong

- Chu nc tt

nhit lm vic tng

M my cng c

rng

i vi cc

- n nh th keo tt

my cng c, luyn kim,

- Bn oxy ha

thit b nng chuyn.

- Sn xut t du nng
- C nht cao
- Chu nc tt
M my khoan

Gim mi mn v ma st
trong cc cc khoan,

- Chng mi mn

im ta ca chng xoay

- n nh th keo tt
- Bn c hc v oxy ha
- Nhit nh git >160oC

Bi trn cc cm chi tit

- nht thp

trong my bay

M my hng khng

- Bn nhit
- Chng mi mn tt

Bi trn cc trc, , c

- Chng n mn tt

cu phanh ca tu ha

M tu ha

- Chu nc trung bnh

- M nhm, nhit nh
git >80oC
M tu thy

- C tnh bm dnh tt

trong tu thy.
- Chu nc tt
- Chu n mn

1.5.

Cc ch tiu nh gi cht lng

Xc nh xuyn kim ca m (ASTM

D217)
Thit b o xuyn kim c m t
trn hnh bn.

Bi trn cc cm ma st

Trnh t xc nh:
a m vo bung iu nhit nhit 25 0,5 oC.
Cho m vo ci gi m ri gi 60 ln (bng tay hoc bng my).
Sau khi gi, nhi m vo cc m dng o xuyn kim. ui ht
khng kh khi cc bng cch p cc xung nhiu ln. Dng dao gt bng
mt cc m sao cho khng c bt kh.
t cc m sao cho chp nn chnh gia v st b mt cc.
Th chp nn ri t do trong 5 0,1 s.
c xuyn kim trn bng ch s.

Hnh: Thit b o xuyn kim

Xc nh nhit nh git (ASTM D566)

Thit b o nhit nh git c m t trn hnh di.
Trnh t xc nh:
-

Nhi y m vo cc, gt bng ming, ch khng to bt kh.

Ly que kim loi lun vo cc t di ln sao cho lp m ch dnh vo

thnh cc.

t cc v nhit k vo ng th, t ng th vo cc gia nhit. Nhit k

c t sao cho u nhit k chm 1/3 vo cc m.

Khuy bnh v gia nhit vi tc 4 7oC/ pht. Khi t ti nhit

thp hn nhit nh git d on khong 17oC th tc gia nhit
khong 1 1,5oC/pht. Nhit gia nhit k trong v ngoi ng th
chnh nhau khng qu 1,5oC.

Nhit nh git c xc nh bng trung bnh cng s ch nhit

ca hai nhit k khi git m u tin nh xung.

Hnh: Thit b xc nh nhit nh git

Xc nh n nh keo (GOST 7142)

Thit b xc nh n nh keo c m t trn hnh di.
Trnh t xc nh:
-

Pht mu m cn phn tch vo cc, gt bng mt, khng c to bt

kh.

Khi nhit khng kh thp hn 15oC hoc

cao hn 25oC cn tin hnh phn tch trong
bnh iu nhit duy tr nhit 20
5oC. t 710 t giy lc khng tro ln mt
knh ri ln bn ca gi xuyn kim.

Ph mt t giy lc thm du ln mt cc
ng m sao cho gia giy lc v m khng

c bt kh. p cc ng m v giy lc thm du xung chng giy lc

sch sn trn mt knh.
-

t vin bi thp vo ch lm u piston.

Th trc thp n khi tip xc vi vin bi, sau treo qu nng ln trc
thp, c nh trc thp khng cho chuyn ng v bt u tnh thi gian.

Sau 30 tho qu nng ra. Cn cc ng m cng giy lc thm du.

Phn trm khi lng du tch ra khi m c tnh theo cng thc:
X =

m1 m 2
100
m

Hnh: Thit b xc nh
n nh keo

Trong :
-

m1: Khi lng cc m v giy lc thm du trc phn tch.

m2: Khi lng cc m v giy lc thm du sau phn tch.

m: Khi lng m trc khi tin hnh o.

Xc nh bn c hc theo ASTM D1831

bn c hc c xc nh bng my Shell Roll theo ASTM
D1831.
Theo trnh t nh sau:
- Ra sch vng bi, hai trc ln v hai ng thp hnh tr bng xng
cng nghip.
- Pht u 50 0,5 g m ln thnh trong mi ng thp, ch khng
to bt kh.
- t trc ln vo ng thp hnh tr v xit cht np sau t ng
tr ln hai trc quay ca my Shell Roll.
- Khi ng my, iu chnh nhit phng my gii hn t 20 38
o

C.

- Sau 2 h ly m t ng thp hnh tr o xuyn kim.

- n nh c hc ca m l chnh lch xuyn kim trc v sau
khi tc ng c hc trn my Shell Roll.

Hnh: My Shell Roll xc nh bn c hc ca

m bi

II. THC NGHIM

2.1.

S lc v quy trnh sn xut m

Qu trnh ch to m thng l qu trnh khuy trn, lin quan n vic

phn tn cc cht lm c vo dung dch v s ng nht cc ph gia hay cc

cht bin i.

Qu trnh c thc hin bng nhiu cch. Trong mt s trng hp, cc

cht lm c c nh ch to a vo bc hon thnh sn phm v sau
khuy trn vi du cho n khi t c cu trc mong mun ca du, trong
phn ln cc trng hp cht lm t l x phng kim loi, cht lm c c
hnh thnh thng qua cc phn ng trong qu trnh ch to m.
V d trong qu trnh ch to m x phng Liti, cc du con ln thy phn,
cc axit bo, glycerides c ha tan trong mt phn du v sau c x
phng ha vi dung dch hydroxide liti. Hn hp ny to thnh x phng litri
dng t m c a dn dn vo du khong v sau c gia nhit loi
nc. Sau khi loi nc hn hp li c ct a vo du to ra thnh phm
c c theo mong mun. Trong trng hp ny hn hp x phng-du s l
mt khi do vi cu trc c th.
Tip theo m c th qua mt s qu trnh b sung nh nghin trong thng
hay lm ng nht qu ci thin cu trc. Khi t c cu trc tt v c,
m c hon thnh v ng gi.
Qu trnh hon thin c th hoc khng lin quan n s loi cc kh xm
nhp vo trong qu trnh sn xut. Ngay trc khi rt m c lc b cc bi
tp c th c a vo t nguyn liu gc hay trong qu trnh sn xut m c
th nh hng n tnh nng hot ng ca m.
Nh vy, qu trnh sn xut trong cc loi m c bn u lin quan n
mt s bc trong su bc sau: x phng ha, loi nc, ct hn hp x phng
loi nc vo du nghin, loi kh, lc.
Cc bc tin hnh c bn trn c s dng ch to ton b cc loi
m. Trong nhng quy trnh sn xut nht nh mt vi bc c th c thc
hin ng thi, trong khi cc quy trnh khc chng c phn chia theo th
t c th tng bc.
Thit b chnh cho qu trnh sn xut m gm c thng np liu thch hp
cho x phng ha. Thng thng thit k c b phn gia nhit v c gn cc b
khuy trn. Qu trnh gia nhit c th l t trc tip hay bng hi nng. Cc b
khuy thng l loi c hai chc nng do n c hai b cnh quay theo hng

ngc nhau mt b cnh c gn vi li dao no gt nhng khi x phng

t hai bn thnh ca thng np liu.
Thng thng cc thng sn xut m c dng m. tuy nhin khi sn xut
mt vi loi m c th dng thng kn hay thng chu p y nhanh qu trnh
x phng ha hay t phn ng theo yu cu. sau khi c x phng ha m
c lm mt cng nh khi chng c gia nhit bng phng tin lm mt l
thng hai lp. Tc lm mt sau khi x phng c to thnh l rt quan trng
cho s hnh thnh cu trc tt ca nhiu loi m, bi vy i hi vic phi khng
ch nhit mt cch cht ch.
Nh cp trn cu trc c th b bin i trong qu trnh nghin.
qu trnh nghin c th vn tin hnh lin tc ng thi vi qu trnh lm mt
hoc chng c th thc hin ring r. Nu qu trnh nghin c thc hin ring
r th cc bm tc ln, cc thit b ng nht, cc my nghin theo c th
c s dng thng thng. Mc ch ca cng on nghin l lm ph cu trc
dng si hay ci thin b phn tn ca x phng vo dung dch bi trn. Qu
trnh nghin trong thng s ph dc cc cu trc dng si, nhng qu trnh
nghin bng thit b ng nht ha hay cc loi my nghin khc i hi phi ci
thin s phn tn.
Trong qu trnh sn xut m c th b sc kh. Nhn chung s sc kh
khng lm gim tnh nng bi trn ca m nhng chng nh hng n hnh
dng bn ngoi. ci thin cc yu cu ca khch hng mt vi loi m gn
y c loi kh. C rt nhiu thit b c s dng cho mc ch ny,
nhng v c bn chng u ging nhau theo cch gin cc mng m mng
trong chn khng. Mi trng chn khng s ui kh v lm cho m sng ra rt
nhiu.
Cng on sn xut cui cng l lc. N c thc hin vi cc b lc
dng li hay cc dng chuyn dng trn th trng. Kch c li lc s dng
thay i da trn mc ch s dng cui cng ca sn phm m. Mt s loi m
thng dng r tin c th lc s b qua li 40 mesh: Tuy vy m s dng trong
hu ht cc ng dng bao gm s bi trn cc trc c phn t quay i hi li
lc c kch c 100 mesh hay mnh hn.

Tm li: quy trnh sn xut m gm cc cng on nh sau:

X phng ha, trn du vi x phng, thm ph gia, loi nc:
C17H35COOH + Me(OH)x = (C17H35COO)xMe
Thm ph gia
Loi nc
Ct hn hp x phng loi nc v du
Nghin, to bng, mn, ng nht
Loi kh
Lc
Bao gi sn phm
Khi pha trn cc loi m cn phi xem xt tnh tng hp ca chng. Nu
chng khng c tnh tng hp th khng c pha trn. Cn c s tay k thut
tra cu.
2.2.

Thc hnh

Trang thit b
-

My khuy c c b iu chnh tc khuy

Bp in

Becher 500ml

Nhit k 200oC

Thc hnh
Th nghim 1 : Kho st thnh phn nguyn liu n c ca m bi
trn
-

Giai on x phng ha: Nhit tin hnh phn ng 85-100oC trong

khong thi gian 30 pht.

Giai on ng nht to m bi trn: Sau khi x phng c gi n nh,

nht thi c cho vo v ng nht ha ti nhit 120-130 oC trong

khong 1,5 gi.
-

Cc t l thnh phn kho st cho trong bng sau:

Bng 3.3. T l nguyn liu kho st sn xut m bi trn

Mu

Du thc
vt (ml)

Lithium
hydroxit

T l
Nht(ml)

VO: LiOH:

(ml)

Nht

Hm
lng cht
lm c

01
02
03
04

30
45
30
30

45
45
52.5
52.5

90
90
80
100

1:1.5:9
1:1:6
1:1.75:8
1:1.75:10

(%)
21.7
25
25.6
21.6

05

30

55.5

90

1:1.85:9

24

Th nghim 2 : Kho st nh hng thi gian x phng ha n c

Tin hnh kho st nh hng ca thi gian x phng ha n ln kim

ca m bi trn cc khong thi gian sau: 30 pht, 60 pht v 120 pht.

-

Thnh phn kho st l thnh phn ti u t th nghim 1

Nhit x phng ha : 90-100oC.

Giai on ng nht x phng v nht: Nhit :120-130oC, thi gian 90

pht.

PHN 2: BO CO THC HNH

I.

THC NGIM
1.1.

Kho st nh hng ca t l x phng ha

Bng: kho st t l x phng ha

T l

LiOH

Du da

Nhn xt

1:4

12.5

37.5

Nhiu sn, Khng mn, qu tm

1:5

8.4

41.6

It sn, cha mn, mu cha p

1:7

7.15

42.85

Khng sn, x phng vng ng, p

T nhng kt qu thu c ta thy rng vi t l 1:7 gia LiOH v du

da th ta thu c sn phm x phng tt nht.
1.2.

Kha st nh hng ca t l x phng v du gc

Bng: Kho st t l x phng v du TV

T l (%)

Du

x phng /du da

phng

gc

18

41

c cao, mu nht, hi sn.

22

10

40

c cao, hi sn.

24

11

39

c tt, mu vng dp

Nhn xt

T nhng kt qu th c bng trn ta thy rng vi t l 24% x

phng trong hn hp m ta thu c sn phm tt nht.
1.3.

Kha st nh hng ca thi gian ln qu trnh x phng ha

Bng: nh hng ca thi gian ln qu trnh x phng ha
Tgian

T l

LiOH

Du da

1:7

7.15

42.85

30

M mn p

1:7

7.15

42.85

60

Kh, c sn

1:7

7.15

42.85

120

It sn, d mn km, kh

(phut)

Nhn xt

T nhng kt qu thu c ta thy rng vi thi gian x phng ha

khong 30 pht ta thu c sn phm x phng tt nht (chu l trong thi gian
x phng ha ta loi trit nc d thu c sn phm x phng tt nht).
1.4.

Kho st nh hng ca nhit ln qu trnh c ha

Bng: nh hng ca nhit ln qu trnh c ha

T l (%)

Nhit
X

Du

phng

gc

24

11

24

(0C)

Nhn xt

39

120

Long, nhiu sn.

11

39

140

Long, nhiu sn.

24

11

39

160

c km, sn.

24

11

39

180

x phng/ du
nhn

Vng ng, p, c cao, khng

sn.

T nhng kt qu thu c bng trn ta thy rng vi nhit khong

ln hn 1800C ta thu c sn phm m tt nht.
1.5.

Kho st nh hng ca nhit ln qu trnh x phng ha

Bng: nh hng ca nhit n qu trnh x phng ha

T kt qu trn ta thy rng gia n x phng ha khong nhit t

T l

NaOH

Axit stearic

Nhit (0C)

Nhn xt

1:7

7.15

42.85

70

Hi sn, thi gian lu, cha mn.

1:7

7.15

42.85

80

Khng mn, thi gian lu.

1:7

7.15

42.85

90

It sn, cha mn.

1:7

7.15

42.85

100

1:7

7.15

42.85

110

Khng sn, x phng vng ng,

p.
Hi sn, vng p.

85-1050C l tt nht.
II. NHN XT CHUNG
T cc s liu thc nghim c c trong qu trnh ngin cu i nh
hng ca t l, thi gian v nhit ca tng qu trnh ta thu c sn phm
m tt nht da vo bng sau:

III.
1.

Stt

Nguyn liu

Khi lng (g)

Du da

40

LiOH

Du nhn

195

Nc

60 (ml)

TR LI CU HI
S khc nhau c bn gia m Li v Ca

M liti c nhit nh git cao, t tan trong nc, t x phng liti ngi
ta sn xut cc loi m dng nhit thp n cc loi m dng nhit cao.
Khong nhit m m liti c php s dng l t -60 ti 140 oC, m liti c
tnh n nh c hc v tnh n nh keo tt.
M Ca l loi m c s dng ph bin, lu i v r tin nht. M
canxi tng hp c x phng canxi ca du th hoc m ha hc. Trong thnh
phn ca m canxi nht thit phi c mt ca nc, v nc to tinh th hydrat
ca x phng canxi. Nh vy nc trong m canxi to ra cu trc khng gian
m. Nu loi nc th cu trc ca m b ph v, lm m t phn ra thnh du
nhn v x phng. y nc ng vai tr l cht ph gia n nh th keo ca
m canxi. Nu m c hm lng nc thp hn 0.5% th m c hin tng phn

r, cn nu hm lng nc ti 5% (cao hn mc quy inh) nhng khng nh

hng ti tnh cht s dng ca m, hm lng nc trong m thch hp nht l
1 3%. M canxi c u im : gi tnh thp, tnh chng xc v chng mi mn
cao, bo v kim loi tt, th keo tng i n nh, mc chu nc p ng nhu
cu m bo cho vic s dng rng ri trong cuc sng. Nhc im ca m
canxi: Nhit nng chy thp nn c hn ch v phm vi s dng. 100 oC m
b mt nc nn khung cu trc bt u b ph v dn. Nhit cng cao tc
phn hy cng nhanh. Cho nn nhit cho php s dng l khong 50-70oC.
M canxi c tnh n nh c hc thp khi bo qun trong kho, bao b, hay trong
iu kin mi trng m cc c cu tm dng lm vic trong mt thi gian di.
M canxi ch yu dng lm m chng ma st, ngoi ra cn dng lm m bo
qun rt tt v n c tnh nng chu nc, thi tit m v nh sng nhng nhit
khng qu 50oC.

2.

ngha ca qu trnh x phng ha ?

Qu trnh x phng ha quyt nh trc tip n cht lng x phng v

gin tip n cht lng sn phn m. Qua qu trnh kha st th ngim ta thy
rng cn mt t l du da v Li(OH) va thu c cht lng x phng
tt nht. Nu qu trnh x phng ha qu t thi gian th nc s khng b loi
trit , nh hng n cht lng sn phm m. nu qu trnh x phng ha c
nhiu sn s nh hng n c cng nh cht lng sn phm m thu c.
Vy nu xt v mt tng th ca ton b qu trnh, th gian on x phng
ha l mt gia on ch cht, quyt nh n cht lng sn phm. y cng l
giai on c ngha nht trong ton b qu trnh.
3.
lng ca m nhn?

ngha ca ch tiu im nh git i vi cht

Nhit nh git c xc nh theo ASTM D 566 (vi m c nhit

nh git khng vt qu 288oC) hoc D 2265 (vi m c nhit nh git ln
hn 288oC) l nhit ti git m lng u tin nh ra khi cc di cc iu
kin tiu chun.
Nhit nh git khng c tc dng nhiu trong vic d on cc iu
kin lm vic ca m, n cho php phng on gii hn nhit cao khi lm
vic vi MBT. M x phng liti c nhit nh git khong t 150 200oC.
4.

Trnh by cc thang o ca xuyn kim?

c ca m c c trng bi xuyn kim su ca mt cn

kim loi tiu chun ln vo m (tnh bng mm/10) mt iu kin tiu chun v
khi lng, thi gian v nhit . xuyn kim c xc nh theo ASTM D
217 hay ASTM D 1403.
xuyn kim c phn loi bi vin du m quc gia Hoa K (NLGI)
nh bng sau :

Bng: xuyn kim theo NLGI

NLGI

xuyn kim

Trng thi

000

445 475

Na lng

00

400 430

Na lng

355 385

Na lng

310 340

Mm

265 295

Kem

220 250

Hi cng

175 205

Hi cng

130 160

Hi cng

85 115

Cng