Pht lch 2543 ; DL 1999 DU GI S A LUN THCH Trc tc: B-Tt Ti-Thng-T Hn Dch: Tam-Tng Php-S Huyn-Trang

Vit Dch:HT.Tm-Chu ---o0o--T-nh T-Quang 2176 Ontario East Montreal, Quebec H2K 1V6 ---o0o--Ngun www.quangduc.com Chuyn sang ebook 23 8 - 2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org Mc Lc

S A LUN THCH[1]

Trc-tc: B-Tt Ti-Thng-T[2] Hn-dch: Tam-tng Php-D Huyn-Trang[3] Vit-dch: Thch-tm-Chu

Knh l Thin Nhn i-Gic-Tn,[4] Phc-c, tr-tu u vin mn. V thng, vn-ngha php chn-diu, Th hc, chnh tri Thnh Hin chng. nh l V Thng i T-th, Mong cc hu tnh chung li lc. Thu thi yu ngha trong cc kinh, Lc ni Du-Gi thnh nm phn. Quy mnh nh-lc php lu diu, Cng-c pht khi do V-Trc. Trong bin V Thng cc bc Thnh, Dn php cam-l ti cng cc. T hng y v m m, Cc ci th-gian cng li lc. Ma tun hoa ch v cng u, Thm mt cy Mu-Ni nh . Lun ny th thng nh hoa sen, Nh kho diu bo, nh bin ln. By ngha rng trong cc Tha, Thch r vn y khng thiu st.

 trong i lun Du-Gi ny, Ty sc, ti nay thch t phn. Khin cho chnh php thng khng ht, Li ch an vui khp hm-thc. Nay ni lun ny. Ti sao li ni lun ny? Ni lun ny v c hai duyn: Mt l, v mun gio php v thng ca Nh-Lai c tr lu trn th gian. hai l, v s li ch, an-lc, bnh ng ca cc hu tnh. Li c hai duyn, nn ni lun ny: Mt l, v thnh gio ca Nh-Lai nh nc cam l b n mt, nay nh ngh, gp nht li v lm cho n thm m t. Gio php no cha b n-mt, dng s vn p v quyt nh la chn, lm cho gio-php y c hng thnh hn. Hai l, v ht thy chng-sinh trong hu tnh gii: Loi c chng-tnh (ht ging ca gic tnh), mi loi u y vo bc ca mnh, tu cc php thin xut th, c o qu ba tha[5], ra khi vng sinh-t. Loi khng c chng-tnh, y vo nhn, thin tha, tu cc iu thin th-gian, c o qu nhn-thin, thot khi c th. Li c hai duyn, nn ni lun ny: Mt l, hoc c nhiu ngi ni v Khng, nhng khng phi liu ngha kinh. Nh h ni v lng tnh, chp cht vo vic gt b tt c php l Khng. Tt c u chn ght v chng tri vi hu-gio, khin cho h, ty theo s liu ng cc php hu tng, b t tng khng, gii nhng mt ca kinh. Hai l, li c nhiu ngi ni v Hu, nhng khng phi liu ngha kinh. Nh h ni v lng tnh, chp cht vo Hu, tt c u chn v s v khng-gio, khin cho h, ty theo s liu ng cc php v tng, b t tng hu, gii thch mt ca kinh. Li c hai duyn, nn ni lun ny: Mt l, v mun thnh thu chng tnh B-c-gi-la[6] ca B-tt, nng vo gio ngha i tha, trm khp vn, ngha, hnh, qu ca cc Tha, sinh ra tr thin so phng-tin, dt ht thy mi chng, tu ht thy cc php thin, chng o B- ca Pht, d cho n cng tt i v lai, vic li mnh, li ngi, vn khng bao gi ngng

b. Hai l, v mun thnh tu chng tnh Nh tha[7] v khng c chng tnh B-c-gi-la, cng nng vo gio ngha i tha, khin cho vn, ngha, hnh, qu trong mi tha ca mnh, sinh ra tr thin so phng-tin, dt phin-no-chng, dp mi th ngn che, ging buc, tu phn thin php ni mnh, chng c o qu ni Tha ca mnh, v ra khi cc c th trong ba ci.[8] Li c hai duyn, nn ni lun ny: Mt l, hoc c ngi c tp kh[9] t kip trc nn sinh ra v tri, do d, in o, chp trc vo t gio, ngoi o, tm lng nh hp, khng tin tng, khng hiu r i tha. Nay mun cho h quyt nh la khi in o nn phn bit rnh r php tng i tha, khin cho h sinh tm tn gii. Hai l, c ngi nghe cc kinh, nhng kh hiu c nhng th su xa ca kinh, tm h m lon, sinh ra ch bai, khng tin. Nay mun em li li ch cho h, nn kho lo khai th, khin cho h sinh tm tn gii. Li c hai duyn, nn ni lun ny: Mt l, v mun cho nhng ngi chm ch tu hnh li lc, cn gp nht nhng php ngha quan yu, rng ri trong cc kinh li v phn bit, bn gii mt cch s lc. Hai l, v mun cho nhng ngi hay thuyt php c li lc, cn bn lun rng, mi mi php, khai th ra v bin ngha l sai bit. Li c hai duyn, nn ni lun ny: Mt l: v mun m t thc tng[10] ca cc php, nn c s hi p v quyt nh la chn lp nn chnh lun. hai l, v mun dit tr ht thy vng chp, nn c s vn p, quyt chn, ph t lun. Li c hai duyn, nn ni lun ny: Mt l, v mun by r v tnh c, l khng ca tnh Bin K S chp[11]; l c, tnh khng ca tnh Y Tha Khi[12] v tnh Vin Thnh Thc[13], khin cho ngi tu b s chp trc v tng, ch, tn, gim. Hai l, v mun by r s sai bit v o l th gian, chng c php mn thng ngha, khin cho kin gii ca ngi tu v nh [14] khng b in o. Li c hai duyn, nn ni lun ny: Mt l, v mun khai xin hai loi l mn l ty chuyn v chn thc, khin cho ngi ta bit c php gio ca nh tng, tam tng[15] khng chng tri nhau. Hai l, v mun khai xin bn loi l mn l nhn duyn, duy thc[16], v tng v chn nh, khin cho ngi tu v qun hnh bit c s sai bit.

Li c hai duyn, nn ni lun ny: Mt l, th hin ra cnh gii sai bit, khin cho ngi ta bit c s sai bit v t tnh, tng trng v ngi v ca cc php. Hai l, th hin ra s tu hnh sai bit, khin cho ngi ta bit c o qu phng tin, cn bn sai bit ca tam tha. Mi loi trong mi duyn phi lm, c trnh by nh trn, bit rng, cc loi d thuyt trong kinh, lun ti khp ni, u l vic phi lm ca lun ny. Nay ni v s nhn ca lun ny. T thi v thy cho ti ngy nay, cc loi hu tnh i vi thc tng trong ht thy php x, u khng bit, ng vc, in o, thin chp, khi ra cc phin-no, sinh ra nghip hu lu, b lun hi trong nm th[17], chu ba i kh[18]. c Nh-Lai ra i, ty theo ch thch hp, dng phng tin ni v thc tng trong cc diu php x, khin cho ht thy hu tnh bit ht thy php u nh th, nh th khng, nn phi hu; nh th, nh th hu, nn phi khng. Hiu sut cc php l phi khng, phi hu. Xa la mi ng vc, in o, thin chp, ty theo chng tnh, ngay ti ni y, pht khi ra s tu hnh. Tu hnh dn dn y , ty theo ch ng hp, dit hn c mi chng ngi, c tam b-[19] v chng c s an vui tch dit. Sau khi c Pht nhp nit bn, ma s pht khi ti bi, b phi tranh chp nhau ni dy, v a phn chp trc v hu kin. B-Tt Long-Mnh l ngi chng c Cc H a[20], gp nht v tng khng gio ca i Tha, lm ra b lun Trung Qun, k cu v lm sng t nhng ngha chn yu, tr b hu kin ca nhng ngi chp trc. Cc v i lun s nh Thnh B[21] to ra b Bch Lun, m rng i ngha. Li c chng sinh chp trc v khng kin. B-tt V-Trc[22] l ngi chng c Php Quang nh, ln ngi v S a, c i thn thng, phng s c i T Tn Di-Lc, thnh Ngi ni ra b lun ny. B lun ny, khng l no l khng thu cng, khng s no l khng sut ht, khng vn no l khng gii thch, khng ngha no l khng bn r, khng ng vc no l khng tr b, khng chp trc no l khng ph sch, khng hnh no l khng tu tp, khng qu no l khng chng c. Chnh v B-tt, khin cho cnh, hnh, qu ca cc Tha u c thin so, sing tu i hnh, chng i b-, v khp hu tnh, ni ra nhng li khng c in o. V Ngi li v cc Tha khc, lm cho h nng vo t php, tu theo phn hnh ni mnh, v chng c o qu ni Tha ca mnh.

Nh th l ni qua v s nhn ca lun ny. Nay ni v Du Gi S a Lun. Danh ngha ca n th no? Cc php s hu ca ht thy Tha, Cnh, Hnh, Qu, u gi l Du-Gi. V ht thy chng u c ngha tng ng, phng tin thin so. Cnh Du-Gi l ht thy cnh khng c tnh in o, khng c tnh chng tri nhau, m n c tnh hay ty thun, tnh xu hng cu cnh, cng hp vi l gio chn chnh. N tng ng vi hnh v qu. Tn Du-Gi v cnh Du-Gi, tuy thng sut ht thy, song trong cc kinh lun, ty c nghi, theo php tng, nn c nhiu thuyt khc nhau. Hoc c ngi ni v bn th o l ca cc php, gi l Du-Gi, tc l tc dng, qun chiu, i i v chng thnh s vt nh th. N tng nhip ht thy o l chn chnh. Hoc c ngi ni hai mi bn bt tng ng hnh[23] l Du-Gi, v chng c nhn qu tng ng, khng chng tri nhau. Hai thuyt trn u coi nh l phn quyt trch, nhiu ch gii thuyt rng ri. Hoc c ngi ni, tp nhim, thanh tnh, v tnh l Du-Gi. V n c tnh cch b tri, hp thun lm ti thng, nh i Phm Vn Kh Kinh ni. Cc v S trong phi Du-Gi qun chiu, khng c cht php no c th khin cho sinh v c th khin cho dit. Cng khng c cht php no c th mun cho chng c v mun c hin qun. Ngha l i vi hnh trong ht thy php tp nhim, v tnh trong Du-Gi, qun chiu, khng c cht php no c th khin cho sinh v c th khin cho dit. V, i vi hnh trong ht thy php thanh tnh v tnh trong Du-Gi qun chiu, khng c cht php no c th mun cho chng c v mun c hin qun. Hoc c ngi ni cu cnh thanh tnh chn nh l Du-Gi, v chng tng ng vi ht thy cng c trong chn l ti cc, nh trong kinh Nhp Lng Gi ni. Nu qun chn ngha, tr b phn bit, xa la vt nh, khng c nng th cng khng c s th, khng c ci, khng c buc, khi y trong nh s thy c Du-Gi, nhng khng cn lo ngh, nghi hoc. Trong kinh i Ngha ni, t mt php tng n mt trm php, u gi l Du-Gi, v php mn tuy ring, nhng ngha khng tri nhau. Trong kinh Qung Ngha ni, un, x, gii, duyn khi, [24] u gi l Du-Gi, v n nhip ht thy c nghi, cnh thun. Nh th, trong cc kinh lun ni ht thy cnh u l Du-Gi, v n tm thu y bn tnh[25] thun vi bn php.[26]

HNH ca Du-Gi l ht thy hnh tng u thun nhau, hp chnh l, thun chnh gio, i ti chnh qu gi l Du-Gi. Hnh ca Du-Gi ny tuy thng vi cc hnh khc, song trong cc kinh, lun, ty c ca cc php tng nn c nhiu thuyt khc nhau. Nh trong kinh Du-Gi S a bn, chnh tu cc hnh, l Du-Gi, v n thu nhip ht thy hnh tng tng ng. Trong kinh Nguyt-ng ni, tu ba mi by b phn php[27] l Du-Gi, v trong ny i vi ht thy qu v hnh u thun nhau, cho l ti thng. Trong kinh i Phn Bit Lc X bn, con ng vn chuyn ca Sa-ma-tha, T-bt-x-na[28] bnh ng l Du-Gi, v ch qun nh th l ch ca mi hnh tng. Trong kinh Hi Tu ni, tam-ma-a[29] l Du-Gi, v tm tr pht ra hnh rt mnh m. Lun Hin Dng ni, bn php: tn, dc, phng-tin, tinh-tin l Du-Gi; tc hoc tr ni l phng-tin. Bn php y thng nhau sinh ra ht thy hnh. Vn S Thnh a chia thnh chn o[30] gi l Du-Gi, v hi l tr hoc, qu v th thng ring bit. Ti th gian hay xut th gian c gng tu hnh khng gin on trn con ng gii thot, thng tin trong t th nhu nhuyn. Tu S Thnh a, tm thu cc con ng i tr trong s tu tp l Du-Gi, v n ni ln s yu lc, tng qut v vic tu. C ch ni v s lin h vi cc a b nhip thuc vo v in o tr gi l Du-Gi, v trong hnh tng lin h vi cc php ca cc a, tr khng in o l th thng. C ch li ni, phng-tin thin so, hoc ch phng-tin gi l Du-Gi, v tc v tr pht khi ra hnh l hn c, hoc l ch cho ch ti s pht ng l hn c. Trong kinh Cng c Thc Tnh ni, cc duyn khi ra qun l Du-Gi, v duyn khi ra qun tr, i vic siu xut sinh t l quan yu. Trong kinh Chnh Hnh ni, tm chi Thnh o nh chnh kin v.v... l Du-Gi, v chng t ti thnh nit-bn, hnh ny l hn c. Kinh T-Ni-Gia ni, tu gii v.v... l Du-Gi, v gii, nh, tu hc l nhn th thng. Trong kinh i Ngha ni, tu ht thy hnh phn v sai bit ca th gian, v xut th gian, u l Du-Gi, v giai v chnh hnh thun hp nhau. V, nh th u l ni chung v s tu hnh ca ThanhVn gi l Du-Gi, v trong s tu hnh chng ng chung ca Tam tha, y l hn c. Trong kinh Tu o B Ngn ni, qun khng, tc l Du-Gi, v pht khi cng hnh ln lao, y l hn c. Nh trong kinh kia c ni, Btt c i Du-Gi l khng, tc . B-tt do khng, tc y, khng b sa xung Thanh Vn a v c Gic a, cho n, c th t ti ch thanh tnh quc ch Pht. Trong kinh kia li ni v Bt Nh Ba La Mt a, gi l Thng Du-Gi, v n ch o s tu hnh v i tha v y l th thng. Nh kinh kia ni, php s hu ca B-tt trong cc Du-Gi, Tu Du-gi l ti thng, ti thng. Trong kinh cn ni rng hn na l v ng ng[31] Ti sao? Nh th bit rng, Bt-nh Ba-la-mt-a l php Du-Gi

v thng. Ch khc li ni, ch s nhip ca tu , v phn bit nh gi l Du-Gi, v n c th pht khi ra ht thy cng c th thng. Ch khc li ni, B-tt c t bi, tr tu th thng, bnh ng vn chuyn, gi l Du-Gi, v n chng c v tr i Nit-bn. Cc thuyt nh th l cc thuyt bt cng hnh[32], gi l Du-Gi, v n chng c o b- ca Pht. Nh th, trong cc kinh lun ni v mi th hnh, u gi l Du-Gi. (Nh trn ni y v bn loi ngha). Ni v QU ca Du-Gi: Ngha l tt c mi loi qu u thun hp nhau, hp chnh l, thun chnh gio, xng chnh nhn, u ni l Du-Gi. Qu ca Du-Gi ny tuy thng cc qu, nhng trong cc kinh lun, ty c ca cc php tng, ni ra nhiu thuyt khc l. Kinh Phn Bit Ngha ni v lc v y, bt cng Pht php gi l Du-Gi, v n c ngha l hay hng phc cc ma, ch ng mi d lun v thng cc Tha khc. Trong kinh Th Thng ni, ch chng ng ca Pht l v tr nit-bn gi l Du-Gi, v n c ngha l thi gian, d cho n tn cng i v lai, n vn v s tr. Trong kinh i Ngha ni, Nh Lai a v phn bit tr, em tm i bi ha chng sinh l Du-Gi, v n c ngha l s t li li tha mt cch khng cng tn. Trong kinh Bin Thuyt Du Gi S a ni, Pht a cng c, u gi l Du-Gi, v n c ngha l cng php gii, khng bao gi dt ht. Trong kinh Phn Bit Tam Tha Cng c ni, Tam Tha qu c gi l Du-Gi, v n c ngha l cng ng hp vi chnh l. Trong lun tn Pht ni, ba thn, ba c[33] u l Du-Gi, v n c ngha l tt c mi qu c, chng khng xa la nhau. Lun Tp Ngha ni, qu v s nhip, hu vi, v vi, cc cng c t, u l Du-Gi, v n c ngha l cc qu v t ng ch[34] n cu cnh u ha hp nhau. Trong cc kinh lun ni v mi qu c u l Du-Gi, ngha y ni r trn. Nh th, Thnh gio cng l Du-Gi. V n xng vi chnh l, thun vi chnh hnh, dn ti chnh qu. N c ngha l chnh th, tam tha qun hnh (nm chc ngha chn chnh trong s qun tng v hnh tr ca Tam tha) l Du-Gi. Lun lun tin tu, hp l, thun hnh, chng c thng qu. Cnh v qu ca lun ny n linh ng cng khp. Li ca bc Thnh nhn bao la nh bin ln, lm sao c th ni c ! Du-Gi S a s kh th tr, nn mi ni qua cc hnh gi ty c tu tin. Cc v hnh gi (cc v thc hnh php mn Du-Gi) trong Tam tha, ty theo t ni vn (nghe), t (suy ngh), v ln lt tu tp, thc hnh php mn Du-Gi, c tng phn, hoc c y , trin chuyn iu ha cho cc

hu tnh gi l Du-Gi S. Hoc cc Nh Lai chng c y php mn Du-Gi, ty theo ch ng cm ca ngi nghe, em php mn Du-Gi ny iu ha cho cc Thnh t, khin h ln lt tu theo chnh hnh, gi l Du-Gi S. A ch cho cnh gii, l ch y c, ch thc hnh, c ngha l n nhip thuc vo x s. L cnh gii thc hnh ca cc Du-Gi S, gi l a. Nh khu t ca con long m, chng ch i trong khu vc v khng vt ra ngoi c. Hoc l, Du-Gi S nng ni chn ny, lm tng trng cc bch php (php thanh tnh), nn gi l a, nh ni trng la chng hn. Hoc l, ni Du-Gi S nhip thuc v phn tr tu, nng vo ni ny hin hnh, nng vo ni ny tng trng, nn gi l a, nh trn bo a. Hoc l, Du-Gi S trong ch thc hnh ny, th dng c cc bch php, nn gi l a, nh ngu vng a. Hoc l, cc ng Nh Lai c gi l Du-Gi S, v cc Ngi trong Du-Gi, dng bnh ng tr, thc hnh bnh ng ti khp cc cnh gii khng c h lun, cng nh khng tr nit-bn. Cc Ngi nhip thuc ni cnh gii y, nn gi l a. Hoc l, mi by a[35] nhip thuc vo Du-Gi S, nh Quc Vng a chng hn, nn gi l Du-Gi S a. Hi v p quyt chn tnh v tng ca cc php nn gi l LUN. V mun cc hnh gi chng c Du-Gi S a nn ni ra lun ny. Do , mi t tn cho lun ny, nh i php lun. Li na, lun ny khng bin lun in o v ngha Du-Gi S a, nn c t tn y, nh kinh ni v thp a. Li na, lun ny y ch vo cc a y, nn ly lm hiu, nh hoa trng trn t phi nh vo nc. Bi vy, lun ny c t tn l DuGi S a Lun. Nay bn v THE ca lun ny, tm tt c nm phn: Mt l, bn a phn: phn ny, va s lc, va rng ri, chia thnh mi by a. Hai l, nhip quyt trch phn: thu nhip s lc v quyt chn yu ngha tim n su xa trong mi by a. Ba l, nhip thch phn: thu nhip s lc nhng nghi tc gii thch cc kinh. Bn l, nhip d mn phn: thu nhip s lc nhng danh ngha sai bit ca cc php trong kinh. Nm l, nhip s phn: thu nhip s lc nhng s ngha quan yu trong Tam tng. Lun ny c nm phn nh th, ti sao ch t tn l Du-Gi S a? ng trn phng din t tn ca bui ban u, chc chn l khng c s lm ln. Li na, tt c cc php, khng php no khng l Du-Gi S a.

V Du-Gi S a dng tt c mi php lm duyn y ch. y ch l s lc. Ni v con s mi by hay mi by a l thu nhip y tt c mi vn ngha mt cch lc tn. Bn phn sau u gii thch cc vn ngha quan yu trong mi by a, chng ta khng la khi Du-Gi S a. Bi th, lun ny dng mi by a lm tng yu. Tuy n sut t c Tha, Cnh, Hnh, Qu. Song, s hi p, quyt chn tnh v tng ca mi php ni trong lun ny, l, v hng B-tt ni ra, khin cho tt c u c thin so, tu thnh Pht qu, li lc v cng. Cho nn lun ny thuc v Lun Tng ca B-tt, l v mun cho cc B-tt c thng-tr! Lun vit: Ti sao Du-Gi S a li ni mi by a?[36] Gii thch: Cu hi u tin, ti sao Du-Gi Su a li ni 17 a, l cu hi tng qut v tng yu ca b lun ny. Ngi hi, u tin nghe cc kinh ni v du-Gi S a, cha hiu r c nhng ngha y, nn mi t cu hi ny. Bn v Du-Gi S a m trong kinh thng ni chnh l tu Du-Gi S a. Trong kinh Nguyt ng cng ni, tu tp Du-Gi S a. Nh th, rt nhiu ch ni, chng phi c mt ni ni. Trn kia bn rng ri! Hoc gi, ngi lm lun, trc tin l tm thu nhng li thnh cu, suy lun ra lun th c nm phn, ghi ht ti tm. Nay mun v cc hc gii gii thuyt phn bit, nn t t ra cu hi, ni v nguyn nhn pht khi, nn mi c cu hi, ti sao Du-Gi S a li ni 17 a? Nu khng nh th, trc tin khng c lc thuyt, lm sao li t cu hi ti sao mt cch d dng nh th? Li na, i khi ngi hi phi c nm duyn c: Mt l, khng hiu mi hi. Hai l, nghi ng mi hi. Ba l, th nghim mi hi. Bn l, khinh xc mi hi. Nm l, v mun li lc hu tnh mi hi. Trong trng hp ny thuc v duyn c th nm, v li lc cho cc loi hu tnh nn mi lm ra lun ny. Ni v mi by a, tc l ni thu tm tng yu Du-Gi S a, i lc c mi by a. Nu t rng ri hn, th a v v bin v phn v sai bit trong mi a, ngha ca n cng v bin. Nh th, mt ln chuyn , l mt ln c tng vn v tng p. Lun vit: Nhng g l mi by a? N NAM[37] : T thuyt v lu li bi k rng:

Nm thc tng ng, , C tm, t,... ba a. Tam ma a u phi, Hu tm, v tm a. Vn, t, tu c lp, Nh th ba Tha. Hu y v v y, l mi by a. Gii thch: Do nhn duyn g li hi: Nhng g l mi by a? Tuy nghe c tng s, nhng cha hiu r tn tng a, nn phi hi li. N NAM, c ngha l, trc tin, t mnh tm lc thnh bi tng gii p, ni dung bi k tng, gin lc nhng tp hp tn cc a, lu li cho cc hc gi, nn gi l n nam. Cu nm thc tng ng tc l Ng thc thn tng ng a. Ch Y l a. Cu c tm c t... ba a, tc l hu tm hu t a, v tm duy t a v v tm v t a. Ring tm v t chim ba a. Cu Tam ma a u, c ngha l tam ma a u gi l tam ma a a. Ch Phi l chng phi. Chng phi Tam ma a, v cng chng phi l Tam ma a a. y l mt tng, nhng ring a danh, chng phi l thuyt c th ni ht c. Nh th yl hai tn m ngha ca chng c rng c hp vy. Tam ma a l trng thi thng c nh v bt nh v n ch tr ti ni hu tm. Tam ma a l trng thi thng c hu tm v v v tm v v n ch hn cuc ti nh. (Vn ny sau s gii rng thm). Cu nh th ba tha, c ngha l do vn, t, tu a nh th, hoc do cc a trn nh th, c y c ba tha. Cn hu d y v v d y mi mt tn ring s c gii thch rng sau. Lun vit: Mt l, ng thc thn tng ng a. Hai l, a. Ba l, hu tm hu t a. Bn l, v tm duy t a. Nm l, v tm v t a. Su l, tam ma a a. By l, phi tam ma a a. Tm l, hu tm a. Chn l, v tm a. Mi l, vn s thnh a. Mi mt l, t s thnh a. Mi hai l, tu s thnh a. Mi ba l, Thanh Vn a. Mi bn l, c Gic a.

Mi lm l, B tt a. Mi su l, hu d y a. Mi by l, v d y a, gi l Du-Gi S a. Gii thch: nay trnh by rng ri v cc a danh p li cu hi trc. Cu ng thc thn tng ng a, ngha l, nm cn: mt, tai, mi, li, thn; nm thc: nhn thc, nh thc, t thc, thit thc, thn thc. Chng khng cng nhau nng ta mt ch, nh mt..., khng b cc thc khc y ch. Chng l thn y (y ch vo s vt thn cn). Mt, tai, mi, li, thn c li v n, Thc c sng v m. Chng cn l ng thi y. Chng ng thi u cng c, ch khng nh cn... Bi th, nm thc dng nm cn nu t ci tn ring ca chng, cng nh mm la, nh ting trng v.v... c s ring bit, cho nn gi l nm thc. Do ch nng ta ca chng l cn. Cn c hnh tng ngn ngi. Nhng, chng quyt nh khng th xa la ch nng ta ca chng l thn. Thn phi chu nhn ly, nn gi l thn. THAN, y vo ngha ca THE m ni nh lc thc thn (thn l ni nng ta ca 6 thc), lc t thn (thn l ni nng ta ca 6 s suy t). Y vo ng thc thn, kin lp ra a ny, nn gi l tng ng. Nh trong lut ni, vua tng ng vi li bn ca vua, gic tng ng vi li bn ca gic. Y vo vua, y vo gic m hng khi ra li bn lun. y cng nh th. Tuy trong a ny phn bit ra nhiu php, nhng nm thc lm ch, nn ni ring. Ng thc thn tng ng vi tm phm, gi l tng ng. trong a ny, tuy c ni r nhiu php, nhng, em s tri hn ca tm, tm s m phn bit. Tng ng c ngha l nhip thuc. V trong a ny, ni v php nhip thuc ca Ng thc thn, tc l ch s y, s duyn ca t tnh. Gip bn lm nn s nghip l ngha ca ch tng ng. Ty k s ng (ty theo ch ng hp ca chng). Cng c ngha l thng sut. y ch ni s lc m thi! Nay ni v a: lc thc, tht thc, bt thc, ng y vo CN. Lc b thc thn tng ng i, m ch ni ch . Trong thc ngha mn c tm thc, nhng, trong ty c mn ch c su thc. Thc th su, th by, th tm cng nhip thuc vo cn th su. Tn ng vo ch s y ca n l phi sc. Nu chng khng cn thn, th tm b gnh chu, nn khng ni n n thn na. Tng ng nh trn ni. Thc th su, thc th by, thc th tm, tuy u cng c ngha nh tm, , thc, nhng, tm php, x, nhip thuc vo thc. Song, ngha ch , ch ni l , v n c s suy ngh tnh lng, nn n nhip thuc vo cn. Thc th tm l thc gi gn ht ging, nn ngha tm ca n thin v pha mnh. Thc th su, l thc liu bit cnh gii cng khp, nn ngha thc ca n thin v pha

mnh. Cho nn khng ni tm a, thc a, thn v tng ng. y ch ni lc m thi. Ngha ch a ni trn. Duyn g m hp nm Thc li lp thnh mt a? Thuyt ti s, cc thc tuy khc nhau, nhng vn lp thnh mt. Thuyt th hai, nm Thc cng khng ni n s phn bit s duyn v nghip ca chng, v chng t vic, nn hp li thnh mt a. Thuyt ti s, ni a c nim phin gii chung cho nm thc y, nn bit lp thnh mt a. Thuyt th hai, nm Thc cng y vo sc cn v cng duyn vo sc cnh, nn hp li lp thnh mt. Cc thc khc y vo v sc, s duyn vo bt nh, nn bit lp thnh mt. T tnh ca chng ln lt hoc y vo duyn th hay duyn t, nn c ra s ni trc, ni sau. Li na, nm Thc cng nhip thuc vo hin lng cnh, nn hp li lp thnh mt. Thuyt ti s, cc Thc khc khng nh, hoc nhip thuc vo hin lng hoc t lng hoc phi lng[38], nn chng bit lp thnh mt. Thuyt th hai, t tnh ca hai a nh th, y v duyn ca chng nh gip bn lm nn s nghip, hp lm th v nhip thuc vo tt c mi php. Chng ta nn bit, trong ny, tt c mi php khng ri Thc. Y vo Thc m pht khi. Thc lm th. Thc l ti thng. Trc y vo tm thc, kin lp ra hai a. Nh th, tm thc, t tnh, y, duyn, gip bn lm nn s nghip sau ny s gii rng. Cu: C tm c t... ba a c ngha l: tm l tm cu, t l d xt. Hoc l t tm s hay l tu tm s i vi cnh sinh ra nim theo di tm cu. V th l tm. Tc l hai php ny i vi cnh sinh ra nim tm cu, d xt. V t l t. Khng n mt st na, hai php ny tng ng vi nhau, v chng l mt loi m c tnh: th, t, trc sau c khc nhau mt cht. Nay y vo hai php (tm v t) ny, kin lp ra ba a c ngha. Ba a ny, ng trn hai php, trc sau tng ng nhau m kin lp. Ti Dc gii a, c s tnh l ca S thin, th tm, tm s trc sau ni tip nhau nn c tm, c t tng ng vi nhau, nn gi l hu tm hu t a. Trong thi gian tnh l, th tm, tm s trc ni tip nhau, tm nh khng c tm, n ch tng ng vi t, nn gi l v tm duy t a. Trong thi gian tnh l ln th hai, qua cc a trn, cc tm, tm s, trc sau ni tip nhau, quyt nh khng tng ng vi tm vi t, nn gi l v tm v t a. Nu ti Dc gii a, lc tnh l ca s thin, trong thi gian tnh l y,

t tm, tm s khng tng ng vi tm vi t, v khng tng ng hnh vi cc sc php, v t cng khng tng ng vi cc php v vi, cng u gi l v tm v t a. Cho nn, v phn sau b lun c ni: Hu tm hu t a, v tm duy t a mt chiu hng v hu tm a. V tm thy min, v tm mun tuyt, v tng nh, v tng sinh, dit tn nh v v d y nit bn gii u c ngha l v tm a. Ba a ny ng trn hai php ly dc phn v m kin lp. Ngha l, ti dc gii a v khi tnh l v s thin, cc php h gi, i vi tm v t cha xa la khi dc nn gi l hu tm hu t a. Trong thi gian tnh l, cc php h gi, tm ri khi dc, t cha la c dc, nn gi l v tm duy t a. Trong thi gian tnh l ln th hai, qua cc a trn, cc php h gi, i vi tm v t u la dc, nn gi l v tm v t a. Nu ti h a, u la dc, cng c gi l v tm v t. Cho nn, phn sau b lun c ni, trong ny do la dc ca tm v t, nn gi l v tm v t a. Khng do s hng dn nn khng pht khi hin hnh. Ti sao? V do s ch dy, hng dn hay s tc sai bit ca ngi cha ri c s ham mun trong Dc gii, trong mt thi gian no cng c nim v tm v t hin hnh. Nh ngi ra khi nh ca s thin. Nh thc ngha, ba a ny ng trn mt gii a m kin lp. Ngha l, ti Dc gii a v khi tnh l thuc s thin, cc php hu lu, v lu, trong tm, t u c th c, gi l nht a. Trong thi gian tnh l ln th hai, qua cc a trn, cc php hu lu, v lu, trong khng c tm ch c t, gi l nh a. Trong thi gian tnh l ln th hai, qua cc a trn, cc php hu lu, v lu, trong tm, t u khng c, gi l tam a. Cho nn phn sau b lun c ni: Ti Dc gii v khi tnh l thuc trong s thin, nu l trong nh hay l sinh vo ci s thin, gi l hu tm hu t a. Trong thi gian tnh l, l trong nh hay l sinh ln ci s thin, nn gi l v tm duy t a. Thi gian tnh l ln th hai tr ln sc gii, v sc gii, hon ton gi l v tm v t a. V lu, hu vi, s tnh l nh cng gi l hu tm hu t a. Y vo ch tm, t, cc php duyn vo chn nh lm cnh, nhp c vo nh y, khng do phn bit hin hnh. Cn cc php khc nh trn ni. Nu ng v mt tng ng v ng v mt ly dc kin lp ba a, thu nhip cc php thc khng cng tn v cng l i tp lon. Tuy ni hu tm hu t cc a, ch l ni hu tm. Gi y ng trn mt mn, bn qua v a tng. Trong mn ny ch ni v khi tnh l ln th hai tr ln, trong v tm v t a. V tng nh, v tng sinh, dit tn nh gi l v tm a. Cn tt c cc v khc u gi l hu tm a. Sau c bn mn, c s kin lp khc, s ni sau ny. Tuy ni l trong ny do ri s ham mun ca tm, t, gi l v tm v t a, nhng ch ni v cc a khi

tnh l ln th hai m thi. V, cng l quyt nh ri khi s ham mun ca tm t a, ch khng ni v ngi ri khi s ham mun ca tm t. Cc php thuc h a cng c gi l v tm v t. Nu nh th, ngi cha ri khi s ham mun ca h a tm, t th sao? Cc php thuc thng a cng ni l c tm, t..., kin lp nh th thnh ra i tp lon. Cho nn, ba a ny ch kin lp trn Dc-gii-a thng h m thi! Ni v Tam ma a a (Samhita): y l Thng nh a, xa ri hn trm, tro c v.v... N l bnh ng nng dn ch ng dn nh ti ch qun bnh. Hoc gi l dn bnh ng, hoc gi l bnh ng, do ch s dn pht ra, nn c ngha l ng Dn a. N nhip thuc vo cc nh hu tm. N dn cc cng c mt cch bnh ng. N khng thng vi cc nh v tm.

Trong bi k tng trn c cu: Tam ma a cu. Tam ma a (Samdhi) l php s ca tm php trong Bit Cnh tm S. Hai loi nh v tm, khng th bnh ng dn cc cng c, nn n khng phi thuc ng Dn a. Th l sao? Ni v ng Dn a i lc c bn loi: 1) Tnh l. 2) Gii thot. 3) ng tr[39]. 4) ng ch[40]. Ni v Tnh l l bn tnh l[41]. Ni v gii thot l tm gii thot[42]. Ni v ng tr l khng ng tr, v nguyn ng tr v v tng ng tr. Ni v ng ch l nm hin kin[43] ng ch, tm thng x[44] ng ch, mi bin x[45] ng ch, bn v sc ng ch, v tng ng ch, dit tn ng ch.

y khng nn lm ln, hai loi v tm nh, l ng dn qu. N ch gi ci danh, ch thc ra n chng phi ngha ca ng dn. Danh ny thng c hu tm v v v tm v. Ch c nh th, nu tm nh, bnh ng dn cc cng c, v bnh ng dn cc cn v cc i, n xa la hn trm, tro c, v nhng gii iu khng hi ci. Bnh ng phng tin do ch s dn pht ra, nn gi l ng Dn. Nu l v tm nh, tuy n khng c th dn c cc cng c th thng, nhng n bnh ng dn cc cn v cc i... l bnh ng nh do ch s dn pht ra. Cng gi l ng Dn. Th l sao? Trong bi k tng trn c ni cu Tam ma a cu. y khng nn lm ln. Vn trong bi k tng ch ni s lc. Ni b cu (u cng vi cc th kia), nhng k thc ng Dn: phi cu (chng cng vi th no), v sau cng ni ng Dn thng vi v tm. ng theo ngha nh thc,

ng Dn a c thng, c cc (cc hn). N nhip thuc c hai v hu tm v v tm, nn gi l thng. V tng nh, Dit tn nh l th ca ng Dn a, n ch ni thng a ca hu lu, v lu, n khng trong cc loi tn tm trong Dc gii, nn gi l cc. Sau y ni v tnh l l ng Dn a, l nh thuc Sc gii, ch khng phi nh (tm nht cnh tnh) trong Dc gii. Bi ng Dn y ch dn nhng loi thuc v v hi, hoan h, an lc. Dc gii khng c nh th. Ch c thng gii m thi. Nu nh trong lc tn tm, n khng phi l ng Dn, v n cng lin h vi Dc gii. Do s tng i y n tc thnh t c phn bit[46]. Hoc n hp vi ng Tr, th n chng phi l ng Dn a. Ngha l, cn trong Dc gii, trong ngi v tn tm, n hp cng vi tam ma a, tm v tm s... Hoc l n hp vi ng Dn a, th n chng hp vi ng Tr. Ngi v trong nh, tam ma a l th. Ngi v v tng nh, dit tn nh, cc php s hu, hoc chng cng hp vi c ng Tr v ng Dn a. Trong cc tnh l, nh, cng vi cc ngi v hu tm trong Sc gii v tm, tm s, tr tam ma a, hoc gi chng c cng u l phi. Ngha l, tr cc php s hu trong cc ngi v trn. Li na, tam ma a, tam ma bt , tam ma a, danh ca chng c rng hp. Trong s danh mc v tm, Tam ma a c ngha l ng Tr. Mt php thng nhip tt c mi php. Trong ngi v hu tm, tm l nht cnh. Tnh n thng vi c nh v v tn v. Song, trong cc kinh lun, ng trn mt u thng ca n, ch ni v khng, v nguyn, v tng, gi l tam ma a. Tam ma bt , thng cho tt c hu tm, v tm. Trong cc nh v, nh th ca n, trong cc kinh lun, ng v mt u thng ca n, ch ni v nm hin kin..., tng ng vi cc nh, gi l ng Ch. ng Dn a thng vi tt c hu tm, v tm nh v cng c. Cho nn trong a ny thng nhip tt c nh v cng c. Do c ngha tng qut nh th, nn t ring tn a, gi l phi tam ma a a. Phin dch ngha nh trn d hiu, khng cn gii thch rng. Nh th, hai a, tng nhip tt c cc php s hu trong nh v v phi nh v. Ni v Hu Tm, V Tm a: i lc, chng c nm mn, nhng s kin lp c s sai bit nhau: Mt l, tu a tng thuyt mn: Ngha l, ng thc thn tng ng a, a, hu tm hu t a, v tm duy t a. Bn a ny mt chiu hng v hu tm a. Trong v tm v t a, tr v tng nh, v tng sinh v dit tn nh l v tm a. trong mn ny, v tm thy min, v tm mun tuyt cng gi l hu tm, v n thuc v s 7, s 8. Ch c v tng nh v.v... thuc tm bt tng ng, v hnh v tm

tri ngc nhau, nn gi l v tm a. Hai l, tm lon bt lon mn: Ngha l, trong bn in o[47], lm o lon tm, nn gi l v tm a, v n mt bn tnh. Ba l, tm sinh bt sinh mn: Nu duyn y , tm ny c sinh ra, gi l hu tm a. Nu khng duyn, tm kia khng sinh ra c, gi l v tm a. trong mn ny, ty theo tm ny sinh gi l hu tm a. Tm kia khng sinh gi l v tm a. Bn l, phn v kin lp mn: Tr su v, gi l hu tm a. Cn cc ngi v nh: v tm thy min, v tm mun tuyt, v tng nh, v tng sinh, dit tn nh, v v d y nit bn, gi l v tm a. Nm l, tu chn thc ngha mn: Trong v d y nit bn, cc tm u dit, gi l v tm a. Cn cc v khc, do khng c cc chuyn thc, ch l gi danh v tm. Thc th tm cha dit ht c nn gi l hu tm a. Nh th, hai a, do cc mn sai bit nhau, nn c s tin, thoi khng nh. Ni v Vn S Thnh Tu a: T ch nghe, sinh ra s liu gii cc vn ngha. Tu v tu tng ng vi cc tm, tm s php. Ni v T S Thnh Tu a: T ch suy ngh sinh ra s liu gii cc php tng. Tu v tu tng ng vi cc tm, tm s php. Ni v Tu S Thnh Tu a: T ch tu sinh ra s liu gii cc php tng. Tu v tu tng ng vi cc tm, tm s php. VN l lng nghe, tc l t nh cn, pht sinh ra nh thc, lng nghe nhng li v ngn gio. T l suy ngh, tc l suy ngh v s lng cc php pht sinh ra tr tu. N suy ngh, la chn cc php. TU l tu tp, tc l t thng nh pht sinh tr tu. Tu l sa, c ngha l i tr. T ba loi ny sinh ra ba tu[48] v tng ng vi cc php, l th ca ba a. Ngha rng ca ba tu, phn bit nh trn. Nh th, ba a, dng ba phm Tu cng tm, tm s php v ch s c qu lm t tnh. Cho nn phn sau b lun c ni, Tu s thnh a cng l Hu d, V d y a. Thanh Vn a: Trong thnh gio ca Pht Thanh l trn ht. T ni thy, bn nghe gio thanh ca Pht, dn dn tu chng, vnh vin ra khi th gian. Thc hnh t th chng qu nh, nn gi l Thanh Vn. Nh th, chng tnh Thanh Vn l pht tm tu hnh chng qu, ni tng qut li tt c l Thanh Vn a.

c Gic a: Thng a vng lng, khng mun ch hn tp. Tu y hnh gia hnh[49], khng c thy, bn dy, t nhin, t mnh chng ng, vnh vin ra khi th gian. V ny thc hnh hnh trung dung, chng qu vo hng trung, nn gi l c Gic. Hoc c v qun tng v nhn duyn i i m chng Thnh qu, nn gi l Duyn Gic. Nh th, chng tnh c Gic, pht tm tu hnh, chng c o qu, ni tng qut li l c Gic a. Ni v B Tt a: Mong cu i gic, thng xt hu tnh. Hoc cu b-, ch nguyn bn vng, trong thi gian lu mi c tu chng, vnh vin ra khi th gian. Thc hnh hnh nguyn ln lao, nn gi l B Tt a. Nh th, chng tnh B Tt, pht tm tu hnh, c qu, ni tng qut li l B tt a. i ngha ca ba Tha, s bn rng sau. Ni v Hu D Y a: Tc l hu d y nit bn a. Y l ch nng ta ca hu lu. Ch nng ta ny ni lc c tm th: Mt l, thi thit y, ngha l, do y vo 5 th un (sc, th, tng, hnh, thc) by t ra danh, chng, tnh h-gi. Hai l, nhip th y, ngha l nng nh vo 7 nhip s: cha m, th t, n t, sai s, ng bc, bng hu v quyn thuc. Ba l, tr tr y, ngha l, nng nh vo 4 thc n sng (on thc, xc thc, t thc, thc thc). Bn l, lu chuyn y, tc l, tr vo 4 thc, 12 duyn sinh khi. Nm l, chng ngi y, tc l cc thin ma. Su l, kh no y, tc l cc phin no trong ci dc. By l, thch duyt y, tc l cc nim vui trong thin nh. Tm l, hu bin y, ngha l v A-la-hn, tuy c cc un tng tc, nhng nay hon ton ch ly mt th ti hu bin y, tr 6 nhip s trn (ly 1 phn), lu chuyn v chng ngi. Trong a ny c 4 tch tnh: Mt l, kh tch tnh, tc l kh tng lai, rt ro khng sinh na. Hai l, hoc tch tnh, tc l cc phin no, rt ro khng sinh na. Ba l, nghip tch tnh, tc l khng to tc cc iu c, tu tp cc iu thin. Bn l, x tch tnh, ngha l, c chnh tri, chnh nim, an tr trn hnh x nn i vi 6 cn, 6 trn, khng mng cng khng lo. V Ala-hn an tr ni v-hc-a, 4 tch tnh, cn cht d y, nn gi l hu d y a. a ny thuc v Nh Tha. Trong thn v hc, cc php hu lu, v lu, tm thu li l t tnh Nh Lai. Tuy khng c thn tm chn thc hu lu d y, nhng c s bin ha ta nh l hu lu y, nn ng v mt ha tng cng c gi l hu d y a.

V D Y a: Tc l v d y nit bn. Tt c hu lu d y u x, hu vi v lu ca Nh Tha u x. Nh Lai tuy c hu vi v lu, nhng, khng c tt c hu lu d y, cng gi l v d y a. trong a ny, ch c chn nh thanh tnh hin by ra cng c rt su xa, la mi phn bit, dt mi h lun, khng th ni v un, gii, x, nhn, thin v.v..., nh, tc, nh ly, nh c, nh khng, danh tng s hu, u c ngha l gi thuyt m thi. Trong a ny chnh dng cu cnh trch dit chn nh v vi lm tnh, cng ly hu vi v lu cng c ca Nh Lai lm tnh. Cng c ca Nh Lai rt su, ly tng, khng th ni bn c. Khng ni c n cng nhip thuc vo ng thc a. V, l thc ca n cng nhip thuc vo trong ngha c ngha ca n. Hu vi cng c ca Nh Lai nhip thuc vo Hu d y, cng c v vi nhip thuc vo V d y. Cho nn, phn sau b lun c ni: V d y a l mt phn trong nm a, l v tm a, tu s thnh a, Thanh vn, c gic, B tt a. Dch xong ti cha T Quang, Nice, Php quc, ngy 14 thng 03 nm 1997 [1] Du Gi S a Lun Thch: L mt quyn lun mang s 1580 trong i chnh Tn Tu i Tng Kinh. Du Gi (Yoga), c ngha l tng ng. Tng ng c 5 ngha: 1) Tng ng vi cnh khng tri vi t tnh cc php. 2) Tng ng vi hnh: ng hp vi s song hnh c nh v tu. 3) Tng ng vi l: an lp cng nh phi an lp v chn l ca tc v chn . 4) Tng ng vi qu: chng c qu v thng b . 5) Tng ng vi bnh v thuc: chng c o qu trn vn, ng hp vi vic li sinh cu vt, theo cm c ca chng sinh, ty bnh cho thuc. Du Gi ni y phn nhiu tng ng vi php, tc l tng ng vi l. Du-Gi S a Lun: (Yogcryabhmi sstra). B lun ny gm 100 quyn do B-tt Di-Lc thuyt v ngi Huyn-Trang dch sang ch Trung-Hoa. Cc v trong Tam tha thc hnh phng php Du-Gi, nn gi l Du-Gi S. Mi by cnh-gii l ch nng ta v thc hnh ca cc v Du-Gi S gi l Du-Gi S a. Du-Gi S a Lun Thch l mt quyn lun do B-tt Ti Thng T vit ra vi mc ch gii thch s lc v danh ngha 17 cnh gii (a) trong Du-Gi

[2] Ti-Thng-T (Thn na pht a la: Jinaputra): Ngi sinh vo khong cui th k th 6 Ty lch ti n . Ngi l t ca ngi H-Php. Ngi l mt trong 10 v i lun s v Duy Thc. Ty Vc K quyn 11 c vit: Trong nc Bt Pht a chu vi khong trn nm ngn dm, bn mt thnh ln c ngi i gi lm, c trn mt trm v Tng an c trong . Cc v u tu hc theo gio php i tha. B-tt Ti-Thng-T lm quyn Du-Gi Lun Thch ti y. [3] Php S Huyn Trang: Ngi h Trn, tc danh l V, ngi t Uyn S, triu i nh ng. Nm 13 tui, Ngi i xut gia ni ngi anh rut tn l Trng Tip ti cha Tnh , Lc Dng. Ngi nghe kinh Nit-bn ni ngi Tu Cnh, Nhip i Tha lun ni Nghim Php S. Nin hiu V c nm u, Ngi cng ng anh vo Trng An, ti Thnh hc Nhip Lun, T m ni hai ngi o C v Bo Thin, nghe ging Php Tr lun ni Chn Php S. Sau 5 nm, Ngi th c tc gii, hc tp v lut. Ngi ti Kinh chu, Tng chu, Triu chu, v Trng An tham hc v lun. Ngi c ti nghe ging Nhip i Tha lun ni hai i c Php Thng v Tng Bin l hai v ni ting ti Kinh ng thi, nhng i vi Ngi, Ngi cha cm thy c s sng t, Ngi quyt ch ty du hc o. Nin hiu Trinh Qun nm th ba, triu nh ng, Ngi ln ng hc o ti n . Tri bao nhiu gian lao, nguy him, nin hiu Trinh Qun nm th 7, Ngi ti nc n . Vi tu cht thng minh, quyt ch tham hc Kinh, Lut, Lun ni cc bc tn tc khp ni, Ngi t thnh nguyn v ni ting trong cc cuc tham lun. Nin hiu Trinh Qun nm th 19, Ngi v ti Kinh nh ng, mang theo 657 b kinh sch bng ch Phm dng ln triu nh. Vua Thi Tng cho lp ban phin dch ti cha Hong Phc, sau chuyn v cha T-An. Phin dch c 75 b, gm 1,335 quyn. Ngi vin tch vo thng 5 nm nm Ngi 65 tui. [4] Bi k gm 24 cu ny c coi nh l bi ta ca b lun. u tin knh l Pht l bc i gic Th Tn ca nhn, thin, vn trn phc c v tr tu. Php c y vn ngha chn thc, vi diu v v thng. Tng l nhng bc Hin thnh hu hc, v hc hiu bit mt cch chn chnh. Tip n, knh l lun ch Di-Lc (Maitreya), Trung Hoa dch ngha l T Th, tn l A-Dt-a (Ajita), Trung Hoa dch ngha l V Nng Thng. Ngi (Di Lc) mun cho chng sinh c li lc, nn thu tm nhng yu ngha trong cc kinh, ni ra nm phn trong b lun Du-Gi. Knh l B-tt V-Trc (Asanga), do nh lc ln cung tri u Sut, nghe B-tt Di-Lc ging b lun Du-Gi, em v ph bin cho th gian. Knh l tt c cc bc Thnh c thm nhun trong bin php ca B-tt V-Nng-Thng, tun chy

ma php cam l cao tt ny cho tt c chng sinh. Cc v thm nhun ma php Du-Gi, bn thn hng c nhng php m m diu, cn em li li lc cho th gian. Ma php ny tun ri nhng cu, nhng ch vi diu, nh bng hoa ta hng mt cch bnh ng, c bit lm thm mt nhng nhn t tu hnh, thai sinh t gc cy Mu Ni m ra. C ngha l trong ba hi Long Hoa ca c Di-Lc, nhng v c chng ng u l nhng v tu hnh trong gio php ca c Pht Thch Ca Mu Ni. Ti y, tc gi khen ngi lun Du-Gi ny nh hoa sen, nh kho bu, nh bin ln, trong , trnh by v gii thch vn ngha rng ri ca cc Tha, khng thiu st. V, tc gi t lng sc mnh, ch xin gii thch t phn trong b lun Du-Gi ny mong cho chnh php cn mi, em li li ch an vui cho tt c chng sinh. [5] Ba Tha: Ba c xe chuyn ch gio php ca c Pht, ty theo cn c tu chng ca cc hnh gi, tc l ca cc bc Thanh Vn, Duyn Gic v B-Tt. [6] B-c-gi-la (Pudgala): Xa kia, Trung Hoa dch ngha l Nhn (ngi) hay chng sinh, nay dch ngha l xc th th: ngha l ci nhn t, lun lun nhn chu ci qu sinh t lun hi trong cc ci: thin, nhn, a-tu-la, a ngc, ng qu, sc sinh. [7] Nh tha: Thanh-Vn v Duyn-Gic.

[8] Ba ci: ci Dc, ci Sc v ci V Sc. [9] Tp kh: m lm c pht sinh ra bi nhng hi hng hun tp n np t lu. [10] Thc tng: Tng chn thc, khng h vng, khng chuyn bin, tc bn th ca vn php. Php tnh, chn nh, thc tng, danh xng khc nhau, nhng cng ch cho bn th m thi. Thc tng cn c nhng danh xng khc na nh: nht thc, nht nh, nht tng, v tng, php thn, php chng, php v, nit bn, v vi, chn , chn tnh, chn khng, thc tnh, thc , thc t,... [11] Bin K S Chp tnh: Phm phu suy lng s vt mt cch m lm, gi cho l thc, nh m ti thy khc dy thng tng l con rn, v.v...

[12] Y Tha Khi tnh: Nng ta vo cc nhn duyn khc m sinh ra vn php. Chng t ni A-li-gia thc l nhn t th nht, n nh thm cc tr duyn khc m to thnh. Bn cht ca dy thng l nhng si ca cy gai, nh nhng cng phu khc mi hnh thnh dy thng. [13] Vin Thnh Thc tnh: Ch cho tnh chn thc, thnh tu vin mn ca s vt, tc l th tnh ca cc php hu-vi. Nh thc tnh ca dy thng l cy gai. [14] Nhi : Hai s nhn thc v s thc ca s vt i vi ngi th tc v ngi c thnh tr, l tc v chn . Ngi th tc nhn s tng ca s vt l tht, nn gi l tc . Ngi c thnh tr nhn thc l tnh chn thc v s tng ca s vt y l khng thc nn gi l chn . [15] Nh tng: 1) Thanh Vn tng: Ni v gio, l, hnh, qu ca Thanh Vn v Duyn Gic. 2) B Tt tng: Ni v gio, l, hnh, qu ca b-tt. Tam tng (Tripitaka): Ba kho tng gio php ca Pht gio: Kinh tng (Tu a la: Sutrapitaka): Li dy ca Pht. Lut tng (T ni gia: Vinayapitaka): cc li khuyn rn, dit tr li lm ca ba nghip: Thn, ming, . Lun tng (A t t ma: Abhidharmapitaka): Dng thng tr qun chiu v chn l ca s vt. Hay l, dng thng tr bn gii v cc php. Kinh hng v nh hoc. Lut hng v gii hc. Lun hng v tu hc. [16] Duy thc (Vijannamatravda): Vn php ch do Thc bin hin. Thc y ch cho 8 thc: nhn thc, nh thc, t thc, thit thc, thn thc, thc, mt-na thc v A-li-gia thc. [17] Nm th: 5 ci phi i ti, theo nhn qu nng hay nh to: a ngc, ng qu, sc sinh, nhn v thin. [18] Ba i kh: Gy nhn qu xu phi chu s au kh cng cc trong ba ci a ngc, ng qu, sc sinh. Hoc b ba th ngn che chnh o, lm hi thin tm: phin no, nghip chng v qu bo. [19] Tam b- (Sambodhi): Qu v chnh ng gic. [20] B tt Long Mnh (Ngrjnna)), xa dch l Long Th, Long Thng, t ca ngi Ca T Ma La Tn Gi, l mt trong cc v Lun s ni ting trong i tha gio. theo kinh i Trang Nghim Tam Mui th trong thi

qu kh, B tt Long Mnh thnh Pht hiu l Diu Vn T Ti Vng Nh Lai v nay ngi hin ngi v S a tc l Hoan H a hay l Cc H a. [21] Thnh B (ryadeva): Sng tc b Bch Lun. B tt B l mt v trong cc i Lun s, ngi ng thi tn xng ngi nh bc Thnh nn gi l Thnh B. [22] B tt V Trc (A Tng Gi: Asanga): Ngi sinh tai Kin La, n , sau khi c Pht nhp dit vo khong mt ngn nm. Ngi xut gia trong b phi Di Sa Tc, sau tin tng v i tha. Ngi l v T trong Php Tng Tng. Vo mt m, ngi nhp nh ln cung tri u Sut, nghe c Di Lc thuyt lun Du-Gi, lun Trang Nghim, lun i Tha, lun Trung Bin Phn Bit, ri Ngi tr li thuyt php cho i chng. [23] Bt tng ng hnh: Duy Thc hc c tm, tm s php v sc php, mi mt php trong ba loi ny, hnh ng ca chng khng ng hp vi nhau, nn gi l bt tng ng hnh php. Bt tng ng hnh php c 24 th, xem trong Duy Thc s r.

[24] Un, x, gii... : Tc 5 un, 12 x, 18 gii, 12 nhn duyn, duyn sinh, duyn khi, 4 (kh, tp, dit, o). [25] Bn tnh: Trong kinh Pht Bn Hnh ni B tt c 4 tnh hnh: 1) T tnh hnh: B tt, xa nay vn y c tnh hin lng, hiu thun, tn knh v 10 iu thin. 2) Nguyn tnh hnh: B tt pht tm nguyn thnh o, thnh Pht. 3) Thun tnh hnh: B tt thun theo 6 Ba la mt m tu hnh. 4) Chuyn tnh hnh: Do cng phu tu hnh, chuyn phm thnh Thnh. [26] Bn php: Trong Php bo c 4 loi: Gio php, l php, hnh php v qu php. Trong kinh i Tha K Php ni, B tt c 4 php tu hnh: 1) Khng b tm B . 2) Khng b thin tri thc. 3) Khng b s c gng chu ng v i, lc. 4) Khng b ni an tnh A lan nh. [27] 37 B phn php: 4 nim x, 4 chnh cn, 4 nh tc, 5 cn, 5 lc, 7 b phn v 8 thnh o.

[28] T bt x na (Samatha): y ch v 2 mn nh: Samatha l Ch, Vipassana l Qun. [29] Tam ma a (Samdhi): nh, chnh th. [30] Chn o: Theo Pht Hc i T in, chn o tc ch cho 9 ni c tr ca cc loi hu tnh: 1) Ni c ng ca Ngi v Tri trong Dc gii. 2) Ni c tr ca Phm Chng thin. 3) Ni c tr ca Cc Quang thin. 4) Ni c tr ca Bin Tnh thin. 5) Ni c tr ca V Tng thin. 6) Ni c tr ca Khng V Bin X thin. 7) Ni c tr ca Thc V Bin X thin. 8) Ni c tr ca V S Hu X thin. 9) Ni c tr ca Phi Tng Phi Phi Tng X thin. [31] V ng ng (Asamasama): Tn hiu ca Pht o v Pht. Pht o siu tuyt khng g c th snh bng c nn gi l v ng. Ch c Pht vi Pht, tc l ch c nhng bc gic ng mi c th snh bng c nn gi l ng.

[32] Bt cng hnh: S thc hnh ca mi thuyt khng nh nhau, nhng chung cuc, cng chng o qu B nh nhau. [33] Ba thn ba c: Ba thn: php thn, bo thn v ng ha thn. ba c: php thn, bt nh v gii thot. [34] ng ch: Bit danh ca nh. Trong nh, thn tm qun bnh (bnh ng) an ha gi l ng. Do nh t ti ch bnh ng gi l ch. [35] 17 a: Lun Du Gi thuyt minh v 17 cnh (php mn) s qun gi l 17 a: 1) Ng thc thn tng ng a. 2) a. 3) Hu tm hu t a. 4) V tm hu t a. 5) V tm v t a. 5) Tam ma a a (Samhita: ng dn: nh lc qun bnh dn ti cc cng c). 7) Phi tam ma a a. 8) Hu tm a. 9) V tm a. 10) Vn s thnh a. 11) T s thnh a. 12) Tu s thnh a. 13) Thanh Vn a. 14) c gic a. 15) B tt a. 16) Hu d y a. 17) V d y a. [36] Thp a: 1) Hoan h a. 2) Ly cu a. 3) Pht quang a. 4) Dim tu a. 5) Nan thng a. 6) Hin tin a. 7) Vin hnh a. 8) Bt ng a. 9)

Thin Tu a. 10) Php vn a. y l thp a thuc i tha. Mi bc ny u gi l a, v chng thu tm cc cng c hu vi v v vi dng lm t tnh, cng lm ch nng ta chc chn hn c cho s tu hnh, v hay sinh trng, cho nn gi l a. [37] n nam, c ch cn phin m l u na (Udna): Trung Hoa dch ngha l t thuyt: khng c ai hi, t mnh thuyt ra. [38] 3 lng trong Duy Thc hc: 1) Hin lng: lng bit cnh hin ti, nh thy vt trong gng. 2) T lng: bit do s so snh phn bit, nh thy khi bit c la. 3) Phi lng: tm nghch lon, phn bit lm s vt, tc l khng phi hin lng v t lng. [39] ng tr (Samdhi): Bit danh ca nh. Tm tr vo mt cnh v gi c s qun bnh. [40] ng ch (Sampatti): Thn tm bnh ng (qun bnh) an ha, dn n qu v bnh ng. [41] Bn tnh l: tc 4 thin. [42] Tm gii thot: 1) Trong thn c tham tng v sc, qun ngoi sc l bt tnh, c gii thot. 2) Trong tm tuy khng c tham tng v sc, nhng vn qun ngoi sc l bt tnh cho thm kin c, c gii thot. 3) Tr bt tnh tng chuyn qun v tnh sc, c gii thot. 4) Qun v Khng v bin x, c gii thot. 5) Qun v Thc v bin x, c gii thot. 6) Qun v V s hu x, c gii thot. 7) Qun v Phi tng phi phi tng x, c gii thot. 8) Dit th, tng nh, c gii thot. [43] 5 hin kin: Thn kin, bin kin, t kin, kin th, gii cm th. Thm tham, sn, si, mn, v minh v nghi l mi kin. [44] Tm thng x: Pht khi tri kin th thng x nhng s tham i trong thin nh. 1) o cha tng trng, bn trong khi tham tng sc, bn ngoi qun sc t i. 2) o dn thun thc, bn trong tng sc, qun sc bn ngoi nhiu khng ngi. 3) o dn thng diu, bn trong khng tng sc, qun sc bn ngoi t i. 4) o thng diu, bn trong khng tng sc, bn ngoi qun sc nhiu, khng phng ngi. 5) Qun sc xanh, chuyn bin t ti, khng khi php chp. 7) Qun sc , chuyn bin t ti... 8) Qun sc trng, chuyn bin t ti...

[45] Mi bin x: Tng hp vn hu lm mt i tng qun tng. Phng php ny c 10 th nh qun: t, nc, la, gi, xanh, vng, , trng, khng v thc. [46] T c phn bit: 1) Hu nhi phi khng: c m chng phi khng. 2) Khng nhi phi hu: khng m chng phi c. 3) Dic hu dic khng: cng c cng khng. 4) Phi hu phi khng: chng phi, chng phi khng. [47] Bn in o: Bn th vng kin in o, chia lm hai loi: 1) Trong sinh t: v thng, v lc, v ng, v tnh li chp l thng, lc, ng, tnh. 2) Trong nit bn: l thng, lc, ng, tnh li cho l v thng, v lc, v ng, v tnh. [48] Ba tu: Tc vn tu, t tu, tu tu. [49] Bn Gia hnh v: Sau s tu tp v Thp hi hng, nguyn tu thm 4 tm t qun, 4 nh thc qun s chng c qu v ca 4 thin cn l: non, nh, nhn v th nht. 4 tm t qun: i vi cc php c 4 loi: danh, ngha, t tnh v sai bit. Danh ci tn v sc, th... ca s vt. Ngha y vo ci tn y m thuyn gii ra ci th v sc, th... ca s vt. T tnh: t th tnh ca sc, th... Sai bit: cc chng loi sai bit trong th ca chng. Hnh gi qun 4 php ny, t trong tm mnh bin hin cc php nh huyn, h gi, phi tm cu, suy xt chng l gi c thc khng, gi l 4 tm t qun. Dng 4 php qun ny lm nhn, m pht sinh ra tr quyt nh n kh. Khng nhng, hiu bit nh thc v s th, s duyn ca danh, ngha, t tnh, sai bit ca s vt l t tm bin hin ra gi c khng thc. V, cn bit r c ci nng th, nng duyn ca 4 php y, cng l gi c, thc khng, l 4 nh thc qun. Song, 4 tm t qun v 4 nh thc qun l ch s pht ca qun php. Cn ni v ch nng pht ca thin nh th: 1) minh c nh. 2) minh tng nh. 3) n thun nh. 4) v gin nh. Do tng thm cng c vo ch chng c ca 4 php, tc 4 thin cn: non, nh, nhn v th nht. ---o0o--Ht