THP NHI MN LUN LUN V MI HAI CA Tac gia: Long Tho (Nagarjuna) Dich gia Hoa Ng: Tam

Tang Phap S Cu Ma La Thp Dich gia Vit Ng: Thich Vin Ly Vin Trit L Vit Nam v Th Gii xut bn 2000 ---o0o--Ngun http://thuvienhoasen.org Chuyn sang ebook 27-7-2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org Mc Lc
LI GII THIU I LI CUA DICH GIA LI M U CUA DICH GIA Tam Lun Tng va Khng Tanh Quan im Cua B Tat Long Tho V Tao Hoa CA TH NHT : QUAN NHN DUYN CA TH NHI : QUAN HU QUA VA V QUA CA TH BA : QUAN DUYN CA TH T : QUAN TNG CA TH NM : QUAN HU TNG HAY V TNG CA TH SAU : QUAN NG NHT HAY DI BIT CA TH BAY : QUAN HU VA V CA TH TAM : QUAN TANH CA TH CHIN : QUAN NHN VA QUA CA TH MI : QUAN TAC GIA - (QUAN TAO HOA) CA TH MI MT : QUAN TAM THI CA TH MI HAI : QUAN SANH

---o0o--LI GII THIU Mt cach cn ban va hin thc, Pht phap la lng dc tri lanh tn gc bnh kh cho chung sanh. Nhn cua bnh kh la v minh. Qua cua bnh kh la kh nao. Do vy, mun tri lanh bnh dt sach kh nao thi phng thc kin hiu nht khng gi bng tn dit v minh. Tn dit v

minh cn phai co th khi gii cua lc va dung siu vit. Khi gii y chinh la thanh kim ben chc cua tri tu Bat nha. Tri tu Bat nha liu trit n tn ngun ci th-tng-dung cua van phap th nghim rng cac phap hu vi u do duyn gia hp ma thanh, v thng, gia hu, khng t tanh, t o, siu vit ln trn tt ca vong chp hu-v va thong dong t tai ni canh gii cua Thanh tri t chng. B Tat Long Tho da vao giao nghia Bat nha uyn ao y din su rng ra hu tr lc cho c Pht trong s mnh hong dng chanh phap, ph qun sanh, hin chanh pha ta, va chinh n lai nhng vong chp in ao v cc hu hoc cc v. Mt trong nhng b lun giai tinh mt nht v giao nghia Tanh Khng cua ngai Long Tho la b Thp Nhi Mn Lun. Qua mi hai canh ca nay, B Tat Long Tho a trang bi y u tt ca nhng phng tin cn thit ty sach moi cu u vi vong chp do tm v minh cua chung sanh gy ra, ma cung chinh vi cn bnh nay chung sanh bi troi buc vao th gii kh au cua nghip lc va sng cht bt tn. B lun u thng nay a c ngai Tam tang phap s Cu Ma La Thp dich t ban ch Phan ra ch Han. Phn Vit Ng nay a c Thng toa Thich Vin Ly thc hin. y la mt ong gop xng ang cho s mnh hong dng Pht phap va cng cuc hoan thanh b ai tang kinh cho Pht giao Vit Nam. Thng toa Thich Vin Ly thc a gop phn khng nho trong vic bao lu va phat huy vn hoa Pht giao va dn tc tai hai ngoai qua hang chuc b sach gia tri ma Thng toa a la tac gia hoc dich gia sut thp nin qua. Vin Trit Ly Vit Nam va Trit hoc Th Gii thanh kinh tri n cng c v lng cua Thng toa i vi Pht giao va nhn loai qua ban dich Vit ng b Thp Nhi Mn Lun va hoan hy gii thiu b lun nay n tt ca quy c gia.

Los Angeles, u xun Canh Thin, 2000 Vin Trit Ly Vit Nam va Trit Hoc Th Gii ---o0o---

I LI CUA DICH GIA Thp Nhi Mn Lun la mt trong ba b Lun nng ct chu yu tao thanh Tam Lun Tng, mt trong nhng Tng phai ni ting kho hiu va thm ao nht cua Pht giao. Chu ich cua Thp Nhi Mn Lun la ly giai nhm lam sang to giao nghia thm su cung cc cua ai tha. Ct loi quan trong cua giao nghia nay chinh la ao ly tanh Khng, ma danh t thi thng thng goi la Trit ly tanh Khng, do B Tat Nagarjuna (Long Tho) sang tac. B Tat Nagarjuna la mt bc ai si co tu giac siu vit, a tng c tn xng la Bat Tng Cng T va ngai con la tac gia cua rt nhiu b Lun c anh gia la nhng kit tac xut chung v tin khoang hu, khng chi ring i vi Pht giao ma con i vi tt ca moi nn hoc thut, t tng, trit ly kim c ng Ty; trong o b u Ba Xa gm 10 van k, Trang Nghim Pht ao gm 5 ngan k, ai T Phng Tin Lun 5 ngan k, V Uy Lun 10 van k v.v... va, Thp Nhi Mn Lun va Trung Lun la nhng t tng ti thng c uc kt c ong t V Uy Lun. T tng chu ao cua B Tat Nagarjuna chinh la tng chi Bat Nha ma chu im thu thng cua no la trit huy moi hu kin va khng kin nhm hin thi nht chn phap gii, thng tich chn khng, v tru ngai, hin chanh pha ta. Lun nay a c dich t ting Phan sang Hoa ng bi ngai Tam Tang Phap S Cu Ma La Thp vao i Diu Tn, theo th k tung va trng hang, trong o co 26 k tung c in t trang 159 n 167 trong ai Chanh Tn tu s 1568. Nh mt cung cp tai liu cn thit, chung ti c gng chuyn dich Thp Nhi Mn Lun nay sang Vit ng t ch Han, vi s i chiu ban dich Anh ng cua giao s HSUEH-LI CHENG thuc phn khoa Nghin Cu Trit Hoc va Tn Giao, University of Hawaii, va cho in phn tom lc li noi u cua ng v Thp Nhi Mn Lun giup cho moi gii co thm mt cai nhin v tng ti cc u thng cua Khng Tanh. Di nhin nh B Tat Long Tho a tuyn b Giao phap v thng cua Nh Lai khng phai d dang co th thm nhp, do vy, rt mong cac bc thc gia hoan hi b chinh cho nhng im ma ngi dich rt co th cha chuyn dich tron ven y li cua tac gia.

Cn but, Thich Vin Ly (Dich xong vao ngay cui ng 1996 tai tu vin Bao Phap, PL 2540) ---o0o--LI M U CUA DICH GIA BAN DICH ANH NG Hsueh-Li Cheng Tom lc LI M U cua dich gia ban dich t Hoa ng sang Anh ng, Giao s Hsueh-Li Cheng, thuc phn khoa Nghin Cu Trit Hoc va Tn Giao, University of Hawaii. Tam Lun Tng va Khng Tanh Ch khng chu cua Thp Nhi Mn Lun co nhiu cach s dung va nhiu y nghia trong kinh sach cua phai Tam Lun Tng Trung Hoa, chng han nh trong cac sach Tam Lun Huyn Nghia va Nhi Nghia cua ai S Cat Tang, mt ngi a day cng nghin cu kinh sach cua B Tat Long Tho. Do chinh no thi ch khng chng co mt y nghia ro rt mang tinh khng inh. Nhng no thng c cac mn Tam Lun tng dung chi s thiu vng cai gi o. Cac Pht t thuc Tam Lun Tng mun noi rng cac phap u la khng, hiu theo nghia chung khng co nhng tanh, tng, va dung ich xac. Nh B Tat Long Tho noi trong Thp Nhi Mn Lun: Ch phap u la khng. Tai sao? Ca hu vi phap ln v vi phap u khng co tng gi. Vi chung khng co tng Nn chung u la khng.

Ch khng cung c dung lam mt gia tri cac phap hoc y nim. Ngi i s dung nhng y nim m ta tanh (nature) cua van vt. Noi rng ch phap u la khng la ham y rng cac y nim hoc pham tru ma ngi ta dung m ta nhng kinh nghim u la trng rng. Thi du, khi bin lun rng thc tai cua s vt khng th bay to bng s kt hp cua nhng y nim, nh hu va v, v.v..., Long Tho noi: Ch phap u la khng. Tai sao? Hu va v khng th at c cung mt luc va cung khng th at c vao nhng luc khac nhau. Khng hoc khng tanh co khi c dung phu inh gia tri cua s vt va noi ln s v thng cua chung. Bi vi nhng th chi la khng thi v gia tri ang chung ta t bo. Vi vy, thc hin khng tanh tc la loai tr nhng phin nao va tai hoa, nh ai S Cat Tang cua phai Tam Lun Tng a noi trong Tam Lun Huyn Nghia: Tinh nghia giao ly v khng tanh bao ham s dit tr tai hoa. Khi khin cho tm tr thanh khng co nghia la cai bin cai tm cua minh. Hoc khng-tanh c coi la mt phng thuc cha bnh cho tt ca chung sanh, nh ngai Cat Tang a noi trong Nhi Nghia. Cac ai s cua phai Tam Lun coi khng-tanh nh mt th khi cu giup con ngi giai thoat. Con ng cua khng-tanh chinh la con ng cua Nit Ban, va lin quan ti nhng phng din cua thn, tm va tri hu. Trn phng din tn giao, khng-tanh bao ham moksa, s giai thoat hoan toan khoi v minh, khoi cai ac va au kh trn th gian [Nhi Nghia]. Trn phng din tm ly khng tanh la v tham duc. No oi hoi phai dit tr nhng tham ai thuc cam xuc va tri hu, ngun gc cua cai ac va au kh; hay khin cho cai tm trng trn, khng con duc vong va ao tng. Trn phng din ao c, s phu nhn tham duc, nht la s chp nga vi ky, se khin chung ta yu thng tt ca moi ngi. Nit Ban la danh cho tt ca moi ngi [Nhi Nghia] Ngi thc hanh khng-tanh la ngi thc hanh hanh t bi, mun giup tt ca chung sanh at ti Nit Ban [Tam Lun Huyn Nghia]. Trn phng din tri thc lun, khng-tanh chinh la tri hu bat nha, thy rng chng co chn ly nao la chn ly tuyt i. Trn phng din siu hinh hoc, khng-tanh co nghia la ch phap u khng co tanh, tng va dung. No bao rng nhng thc th cua cac nha siu hinh hoc khng co thc trong vu tru ma chi la do tri oc tao ra. Mun at ti Nit Ban ngi ta cn phai loai bo nhng suy oan thuc siu hinh hoc.

i vi cac mn cua Tam Lun tng, thuyt khng tanh bao ham ao sng. Nhng ngi th tuc thng am m nhng lac thu thuc giac quan va tin rng chung la mt trong nhng th co gia tri nht trn i. Mc khac, nhng ngi thc hanh tn giao coi trong nhng gia tri tinh thn co th khinh re nhng ngi coi trong lac thu giac quan; ho cho rng i sng tinh thn khng lin quan gi ti lac thu. i vi ngi i theo Trung ao, con ng am m lac thu la mt cc oan va con ng kh hanh la mt cc oan khac. Thuyt khng-tanh giup cho ngi ta trut bo nhng cc oan nay va chun bi bc vao con ng trung ao. Cac mn cua Tam Lun Tng thy rng coi khng-tanh la trung ao chinh la i theo giao ly nguyn thuy cua c Pht, nh li Ngai day trong bai thuyt phap th nht ma Ngai a giang cho nm vi ty kheo sau khi ng ao: Tu theo con ng kh hanh vi xac thn tiu tuy chi khin cho tm tri cang thm m lm. No khng em lai ngay ca kin thc th tuc, hung chi la siu vit ln trn nhng cam quan. No ging nh c gng thp mt ngon en bng nc la, iu o khng th nao xoa tan c bong ti... am m lac thu cung la sai lm; iu nay chi gia tng s m mui cua con ngi; s m mui nay ngn can anh sang cua tri hu... Ta ng trn hai cc oan nay, trai tim ta gia. S au kh trong ta a oan dit; khng con nhng sai lm va v minh phin nao, ta a at c an lac. Theo cac mn Trung Quan Phai, giao ly cua c Pht nhm bac bo li suy nghi nhi nguyn. Cac trit gia co th dung nhng y nim lng cc nh sanh dit, thng hng v thng, ging nhau khac nhau, n i, m ta tanh cht cua s vic. Theo B Tat Long tho thi nhng y nim loai nay la cc oan va cn phai bac bo. m u Trung Lun, ngai a ra bat phu inh: Bt sanh dic bt dit, Bt thng dic bt oan, Bt nht dic bt di, Bt lai dic bt xut. (Khng sanh cung khng dit, Khng thng hng cung khng oan dit, Khng ging cung khng khac, Khng n cung khng i.)

Quan im cua Long Tho v khng tanh nh loa trung ao chng phai chi ap dung cho tam iu phu inh nay ma con la phu nhn tt ca nhng y nim cc oan; o la mt tin trinh giup cho tm tr nn thanh tinh. Cn phai s dung s phu inh cho ti khi nao nhng tham ai thuc tri thc ln tinh cam hoan toan bi dit tr. Tin trinh nay thuc bin chng phap. S phu nhn y nim hukhng co nghia rng se dn ti s xac nhn y nim v, bi vi v thi cung mu thun va phi ly chng kem gi hu. Bin chng phap cua phai Trung Quan khng nhm vao vic thanh lp mt lun thuyt ma chi vach trn s phi ly mu thun bao ham trong li bin lun cua i phng. Tht ra, phng phap nay la s phn tich rt rao cho ti khi khng con im nao chng minh. Nh ai S Cat Tang a vit trong Tam Lun Huyn Nghia: lam sang to im nay, Tam Lun thuyt day rng mi lun lin quan ti tanh cht cua chn ly phai bi phu inh bi mt phan cua no. Toan th tin trinh tip ni tng bc cho n khi at ti s phu nhn hoan toan. Vi vy, quan nim v tn hu cua th- (chn ly th gian) bi phu inh bi quan nim bt tn cua chn- (chn ly ti thng). K o, quan nim bttn by gi tr thanh th- cua mt cp lun va phan mi lai bi phu nhn bi quan nim chng tn cung chng bt tn, va tip tuc nh vy cho ti khi rt cuc moi iu khng inh v chn ly a bi phu nhn. Mt khac, phai Tam Lun Tng vach ra rng cai gi la thc thi no phai co ttanh, ch khng th tuy thuc vao nhng s vt khac hoc sanh ra t nhng nhn duyn. Nhng nu noi rng s vt nao o la thc mt cach ti hu thi se mu thuan vi s kin rng tt ca moi hin tng u bi rang buc bi nhng lin h cua nhn va qua, hp va tan, tru va dit. i vi cac mn Trung Quan Phai thi i tng cua nhn thc, chu th cua nhn thc, va tri thc, bi rang buc va tuy thuc vao nhau. Bt c iu gi ma chung ta co th bit qua kinh nghim u tuy thuc vao nhng iu kin, bi vy chung ta khng th la thc mt cach ti hu. Nu s sanh tn cua mt vt la tuyt i thc thi no phai t-tn va c lp i vi cac nhn va duyn. Nhng ch phap u tuy thuc vao nhng nhn va duyn. Vi vy, mt vt khng th t hin hu va thc mt cach tuyt i. Mt khac, nu vu tru chng hin hu va chi tuyt i la h v thi no phai bt ng va khng co hin tng nao xut hin. Nhng chung ta thy rng co v s s vt phat sanh t cac nhn va duyn; vi vy chung khng th

la tuyt i khng co thc. Cho nn thuyt khng-tanh cua phai Trung Quan Tam Lun ich thi la trung ao, ng coi no la mt thuyt h v. Tht ra, theo cac mn Tam Lun Tng thi ch khng chi la mt phng tin hu ich hng dn chung sanh va giup ho giai thoat khoi nhng tham ai. [Cat Tang, Tam Lun Huyn Nghia]. Cac ai s Tam Lun Tng cho rng c Pht chu trong vic cu vt th gtian va giao ly cua ngai coi trong s thc dung. Mi quan tm chinh yu cua ngai la s giai thoat cua chung sanh ra khoi iu ac va au kh, va ngai ap dung phng phap truyn giang d hiu i vi nhng ngi tho giao. c Pht thy rng tm tri cua nhng ngi tm thng lun lun rang buc vao nhng kin chp, kho co th giai thoat au kh. Ngai mun giup ho giac ng, nhng ngai nhn thy rng ho chi co th hiu nhng chuyn th tuc va loai ngn ng tm thng. giup ho giai thoat, ngai dung nhng t ng ma a s u hiu nh nhn va qua, sanh va bt sanh, ung va sai, xac inh va phu inh, hu va v, v.v..., thuyt giang giao ly cua ngai. Tht ra, tt ca nhng t ng nh vy chng la gi khac hn la nhng khi cu giup thanh loc tm tri. Tuy rng ngn ng co th khin chung ta hiu lm, nhng cac mn Trung Quan Phai khng phu nhn gia tri hu dung cua no. Ho nhin nhn rng ngn ng la hu ich va cn thit trong i sng hng ngay; bi vi nu khng co ngn ng thi con ngi khng th noi hoc vit. Theo B Tat Long Tho, cn phai dung ti ngn ng thuyt gianh chn ly ti thng. Nn coi ngn ng nh la th cn thit at ti chn va Nit Ban. B Tat Long Tho phat biu trong Trung Lun: Khng co th thi khng th at ti chn . Nu khng at ti chn thi khng th chng qua Nit Ban. Chc nng cua ngn ng co th vi nh mt cai be. Mt ngi mun sang bn kia sng la ni an lac va thanh tinh thi ngi o ong mt chic be. Nh o ngi nay sang c b sng bn kia mt cach an toan. Nhng du chic be a rt hu ich i vi ngi vt sang sng, ho se phai t bo chic be b sng tip tuc i. Vi vy ngn ng, k ca ch Chanh Phap, ging nh chic be, cn phai t bo khi at ti Nit Ban. Cac ai s Tam Lun Tng dung y nim khng bt c khi nao ho cn bac bo nhng y nim cc oan. Ch nay co ham y nhiu trinh khac nhau. trinh th nht, khng-tanh co nghia rng nhng y tng thng thng hng ngay la ao tng va khng co thc. Cat Tang dung y nghia nay phu nhn hu. Trn trinh th nhi, khng-tanh ham y rng nhng quan im cua ngi theo chu thuyt h v ln nhng nhan quan thng thng v vu

tru va th gian u khng th chp nhn c, va rng cn phai bac bo tt ca nhng ng li suy nghi phn bit hoc nhi nguyn. trinh th ba, khng-tanh cho thy rng cn phai t bo nhng quan im nht nguyn, cung nh nhi nguyn va a nguyn v vu tru va th gian. Khi tt ca nhng y nim va cac loai chp thu khac a hoan toan bi dit tr thi khng-tanh co nghia la hoan toan t do, khng con bam viu vao bt c th gi. Vi vy, ch khng chinh no khng co y nghia ring bit nao ma chi mang y nghia tuy theo ni dung cua cu vn. No chi co nhng ham y trong tin trinh t duy. Khi a at ti Nit Ban, no mt i y nghia va cn phai loai bo. Ging nh phng thuc cha bnh, khng-tanh chi hu ich i vi mt ngi trong khi ho m au, ch chng phai khi lanh manh. Nh ai S Cat Tang noi: Khi thuy, chung ta thuyt giang v V chng lai cn bnh cua [s tin tng vao] Hu. Khi cn bnh cua [s tin tng vao] Hu a bin i thi Phng Thuc Khng-Tanh thanh v dung. Cho nn chung ta bit rng ao cua bc thanh hin chng bao gi chu trng Hu hoc V [Nhi Nghia].

---o0o--Quan im Cua B Tat Long Tho V Tao Hoa Khi Long Tho khao sat nhng y nim v tanh, tng va dung trong Thp Nhi Mn Lun, ngai cung ban ti mt s vn quan trong v tn giao va trit hoc ma ngai khng noi ti trong cac sach khac. Mt trong nhng vn o la cu hoi v s hin hu cua tri (Thin). Trong chng Thp Mn, Long tho chng nhng bac bo s hin hu cua Tri nh la ang tao hoa cua vu tru ma con bac bo ca y nim v Tri nh la ng cu th cua loai ngi. Nhng ngi tin ngng vao mt s tn giao thng nghi ti tri nh la mt ng cu ri va cho rng thn phn, inh mang va hanh phuc cua chung ta la do Tri nm trong tay. Nu chung ta qui phuc Ngai thi Tri se n xa ti li va ban cho chung ta hanh phuc. Nu khng co n sung cua Tri thi khng th thoat kh. Long Tho a kich nhng quan nim o va bin lun rng chung ta co nhng nng lc t tao chng han nh kim soat duc vong va cach n cua minh tao nhng iu thin va tranh nhng iu ac. Nu s giai thoat chi nh cy vao tri thi khng con nguyn tc cua th gian, nghia la ngi lam iu thin c tng thng, va ngi lam iu ac thi bi trng phat. Nu vy ngi ta khng cn phai sng mt cach co y

thc, vi nhng hanh vi thin se co th khng c tng thng, trong khi ke lam iu ac co th cu ri. o la chuyn phi ly, s giai thoat khng th tuy thuc vao n sung cua Tri. Nu Tri la ngun cu ri duy nht thi nhng nguyn tc tn giao chng co ich gi. Nhng chng phai nh vy; cho nn Tri khng th la ngun cu ri duy nht. Ch Mn trong nhan co nghia la cai cng hoc ca, la chn ra khoi ni nao o va bc vao mt ni khac. y no co nghia nh la ng li hoan hao thoat ra khoi nhng quan im cc oan va i vao chanh kin. ---o0o--CA TH NHT : QUAN NHN DUYN

B Tat Long Tho noi: Nay ti se c giai nhng giao ly cua ai Tha (Mahayanaa). Hoi (li ngi i thoai): Vic giai thich ai Tha thi co nhng li ich va y nghia gi? ap: ai Tha la kho tang giao phap v cung su xa cua ba i mi phng ch Pht. No a c thuyt giang cho nhng ngi co cng c ln va tri thng minh u vit. Nhng chung sanh thi mat phap phc c chng c su dy va thiu cn tanh sang sut. Tuy ho c gng tm cu hoc hoi kinh in, ho vn khng th hiu thu. Ti thng cam nhng ngi nay va mun ho c khai ng. Hn na, ti cung mun hong dng va lam sang to ai phap v thng cua Nh Lai. Vi vy ti se lc giai nhng giao nghia cua ai Tha. Hoi: Giao nghia cua ai Tha thi v lng v bin, khng th m ht. Nu chi k ring nhng li day cua c Pht cung khng sao noi ht. Vy thi lam sao ngai co th giai nghia y u ? ap: Chinh vi vy ma ngay t u ti a noi rng ti se chi lc giai ma thi. Hoi: Tai sao lai goi la ai Tha (C Xe Ln)?

ap: ai Tha la c xe bc cao hn trong hai c xe (nhi tha), vi th c goi la C Xe Ln. Tha (c xe) nay co th a ngi ta at ti qua vi to ln tt cung cua ch Pht, cho nn c goi la ai. y la c xe ma ch Pht va cac bc ai nhn s dung, nn c goi la ln. No co kha nng dit tr nhng au kh ln cua chung sanh va em lai nhng li ich ln, vi vy goi la ln. No la c xe c s dung bi cac bc ai si nh cac vi B Tat: Quan Th m (Avalokitesvara), ai Th Chi (Mahasthamaprata), Vn Thu S Li (Majustri) va Di Lc (Maitreya); nn c goi la ln. C xe nay co th bao trum cung tn tt ca phap (gm ca phap tanh va phap tng), vi vy c goi la ln. Va lai, trong Kinh Bat Nha chinh c Pht day rng, y nghia cua ai Tha la v lng v bin. Vi vy no c goi la ln. Mt trong nhng giao nghia thm su nht cua ai Tha c goi la khng-tanh. Nu ngi nao co th hiu c y nghia cua khng-tanh thi co th hiu c ai Tha va lanh hi c sau Ba La Mt (paramita) ma khng gp tr ngai nao. Vi vy, ti chi mun giai thich v khng-tanh. giai thich khng-tanh va i su vao y nghia cua no ng nhin cn phai dung ti Thp Nhi Mn (Mi Hai Ca). Ca th nht lin quan ti nhn duyn, c goi la Nhn Duyn Mn, o la:

Cac phap (moi hin tng, moi s vt) sanh ra t nhng duyn khac nhau, Vi vy chung khng co t tanh. Nu chung khng co t tanh, Thi lam sao co nhng phap o? Cac phap (moi s vt) phat sanh do nhng duyn (iu kin) khac nhau, va chung gm hai loai: loai th nht la ni va loai th hai la ngoai. Tt ca cac duyn cung gm hai loai, ni va ngoai. Cac nhn duyn bn ngoai, chng han nh t set, dung cu, va ngi th lam gm; nhng th o cung nhau san xut ra mt cai binh. Mt thi du khac: mt tm tham c san xut t nhng nhn duyn cua si, khung ci, va ngi th dt. Tng t nh vy, ngi nha c tao thanh la do s kt hp cua cac nhn duyn bn ngoai nh s chun bi, chon vi tri t ai, lp nn mong, ct, g, bun, co tranh, cng nhn, v.v...Thi du khac la nhng th nh sa, hu, va nhn lc, hp lai tao thanh pho-mat. Mt thi du na la nhng th nh hat ging, t, nc, anh nng mt tri, gio, khng khi, thi tit va nhn lc hp lai

cy co th m chi ny mm. Nn bit rng tt ca cac duyn ngoai tai cua cac phap cung ging nh vy. Nhng ht c goi la ni nhn duyn (nhn duyn bn trong) gm co v minh, hanh, thc, danh sc, luc nhp, xuc, tho, ai, thu, hu, sanh, lao t; mi th trc tin phai co nhn ri sau o mi sanh ra. Nh vy, ca ni phap ln ngoai phap u do cac nhn duyn khac nhau kt hp lai ma sanh ra. Bi vi chung do nhn duyn khac nhau sanh ra, cho nn chung khng co t-tanh. Nu cac phap khng co t-tanh thi chung thi chung khng th co tha-tanh, cung khng th nao va co t-tanh va co tha-tanh. Tai sao? Bi vi cai goi la tha-tanh cung ng nhin khng co t-tanh. Nu chung ta noi rng cai gi o sinh tn la do tha-tanh, vy thi mt con bo sanh tn la do tanh cht cua con nga; mt con nga sanh tn la do tanh cht cua con bo; mt qua ao la hin hu la do tanh cht cua mt qua tao; mt qua tao hin hu la do tanh cht cua qua ao, v.v...Tt ca nhng iu o khng th nao xay ra. Ngi ta co th noi rng mt vt hin hu chng phai do mt tha-tanh nao o ma la do mt tha nao o. Nhng iu o cung khng th xay ra. Tai sao? Nu noi rng mt tm chiu hin hu do mt s co lat nao o, vy thi co lat va chic chiu la nht th, va, co lat khng th c goi la tha. Nu ai noi rng co lat la tha i vi cai chiu, thi ngi o khng th noi rng cai chiu hin hu la vi co lat. Va lai, ngay chinh cai goi la co lat cung u co t-tanh. Tai sao? Vi co lat cung la do cac nhn duyn khac nhau sanh ra. Mt khi co lat khng co t-tanh, ngi ta khng th noi rng nh co lat ma cai chiu hin hu. Do o, co lat khng th la ban th cua cai chiu. Cung vi vy, ngi ta khng th khng inh s sanh san cua chic binh, pho mat va nhng th khac thuc ngoai nhn duyn. Tng t nh vy, ngi ta khng th xac inh nhng gi do cac ni nhn duyn sanh ra. Nh c trinh bay trong Bay Mi Lun Tung: Thp nhi nhn duyn tht s la v sanh. Nu bao rng chung hu sanh thi chung sanh ra nht thi hay a thi (nht tm hay a tm)? Nhng th goi la nhp thi nhn duyn (12 nhn duyn) tht ra khng co sanh khi. Nhng nu co sanh khi, thi sanh khi o xay ra nht thi hay a thi? Nu no xay ra cung mt luc thi nhn va qua a xay ra cung mt luc. Nhng o la iu v ly? Tai sao? Bi vi nhn phai i trc qua. Nu

s phat sanh xay ra trong nhiu tm thi thi mi hai nhn duyn i trc phai tach ring vi nhau. Mi nhn duyn i trc phai xay ra trong tmthi nao o va bin i cung vi tm-thi o. Vy thi u la nhn duyn cua nhng nhn duyn theo sau no? Khi mt cai gi o bin i cung vi mt tmthi nao o thi co nghia la no khng hin hu, vy thi sao no co th sanh ra cac th khac? Nu co mi hai nhn duyn thi hoc la chung xay ra trong nht thi hoc la trong a thi. Nhng ca iu o u la v ly. [Chu giai: y B Tat Long tho mun cho thy rng thp nhi nhn duyn chi la khng. Ngai cung bin lun rng ngi ta khng th dung tm thc hoc bt c yu t ni tai nao giai thich thc tai cua vu tru. Nht tm y co nghia la nhn qua cua nht thi cng sanh.] Vi vy, tt ca moi nhn duyn u la khng. Vi nhn duyn u la khng, cho nn nhng s vt (phap) do nhn duyn sanh ra cung u la khng. Vi vy, ngi ta cn phai bit rng tt ca hu vi phap (nhng phap do nhn duyn sanh ra) u la khng. Nu hu vi phap la khng thi cai nga nao co khac gi hn? Ngi ta cn c vao cac hu vi phap nh ngu un, thp nhi thp, thp bat gii ma cho rng co cai nga. Chi khi nao co vt gi dn la thi mi xay ra mt am chay. Vy thi khi cac un, cac nhp, va cac gii u la khng, thi chng co gi co th goi la cai nga. Nu khng co vt gi co th chay thi khng th co am chay. Trong kinh chep: c Pht day cac ty kheo rng khi co cai nga thi mi co nhng th thuc v cai nga. Nu khng co cai nga thi khng co nhng th thuc v cai nga. Vi vy, khi cac hu vi phap la khng, chung ta nn bit rng v vi phap Nit Ban cung la khng. Tai sao? Bi vi s dit tr ngu un ma khng sanh ra mt nhom ngu un khac thi goi la Nit Ban. Nhng ngu un chi la khng. Vy thi phai dit tr cai gi c goi la Nit Ban? Va, cai nga cung la khng. Vy thi ai co th at ti Nit Ban? Va lai, nhng v sanh phap c goi la Nit Ban; vy nu cac hu sanh phap co th thanh lp, thi cac v sanh phap cung co th thanh lp. Nh a noi trong oan khao sat v nhn duyn, hu sanh phap khng th c thanh lp. Vy hay nhc lai ln na rng hu sanh phap khng th c thanh lp. Bi vi trong th gian co cac hu sanh phap, cho nn cac phap khac co th c goi la v sanh. Nu cac hu sanh phap khng th c thanh lp thi lam sao cac v sanh phap co th c thanh lp?

Vi th, tt ca cac hu sanh phap, v sanh phap va cai nga u la khng. Chu thich: -Hu sanh phap: Vt co s sanh khi -V sanh phap: vt khng co s sanh khi ---o0o---

CA TH NHI : QUAN HU QUA VA V QUA

Noi thm ln na rng ch phap la bt sanh. Tai sao? Nu mt qua a co thc, khng th co sanh. Nu t luc u qua khng thc cung khng th co sanh Nu va thc va khng thc, khng th co sanh. Lam sao co th sanh? Nu mt qua a co thc trong mt nhn, se khng th co sanh. Nu ngay t u qua khng thc cung se khng co sanh. Nu mt qua va thc va khng thc, cung se khng co sanh. Tai sao? Nu mt qua a la thc trong mt nhn va lai tr thanh mt san phm, thi se tip ni v cung tn. Nu mt qua cha c sanh ra ma a tr thanh mt san phm, thi vt a c sanh ra ri hn la phai co mt san phm na. Tai sao? Bi vi khi thuy chung a co sn trong mt nhn. Ngay chinh qua cua cai a sanh ra cung lai se co san phm cua no, vi vy se v cung tn. Nu noi rng cai a c sanh ra ri khng bao gi co th lai c sanh ra co th se c sanh ra thi chng co nguyn tc gi v s sanh san. Bi vy, khng th co chuyn mt qua a co sn trong mt nhn va tr thanh mt san phm. Nu noi rng mt qua a co sn trong mt nhn, va cai cha c sanh ra se c sanh ra, nhng san phm a c sanh ra ri se khng c sanh ra ln na, thi o la iu v nghia. Vi cai cha sanh va cai a sanh u la thc, [nn chung co cung tanh cht]. Khng co ly do gi [khin chung co nhng chc nng khac nhau], khin cai nay c sanh ra ma cai kia khng c sanh ra.

[Theo lun ly cua ban] nu cai cha c sanh ra la thc, thi cai a c sanh ra la khng thc. Tai sao? Vi cai a c sanh va cai cha c sanh la trai ngc nhau. Khi ma cai a c sanh va cai cha c sanh la trai ngc nhau thi s sanh san cua chung phai khac nhau. Thc va khng thc ra la trai ngc nhau. Gia th cai c sanh ra la thc va cai cha c sanh ra cung la thc; nu vy chung khng khac nhau. Tai sao? Nu ca hai u la thc thi chung khac nhau iu gi? Nhng thc ra thi chng phai chung khng khac nhau. Vi vy, nu mt nhn la thc trong mt qua, vn khng th co sanh. Bt c cai gi la thc thi a c thc hin, tai sao no con phai sanh ra ln na? Ging nh cai gi a lam thi khng ch phai lam ln na, va cai gi a at c thi khng cn at c ln na. Vi vy cai gi la thc khng sanh ra ln na. Nu mt qua la thc trong mt nhn, thi ngi ta co th nhn thy qua trc khi no sanh ra; nhng s thc thi ngi ta khng th nhn thy. Thi du, ngi ta khng khn thy cai binh trong t set, hoc chic chiu trong m co. Vi vy, nu mt nhn la thc trong mt qua, khng co s sanh. Hoi: Tuy mt Qua co trc, nhng vi no cha bin i nn khng nhn thy. ap: Nu cai binh cha c sanh ra, hinh th cua no cha bin i cho nn khng th nhn thy no; vy nh tng gi chung ta bit va noi rngt cai binh co trc trong t set? Co phai nh tng binh, hay tng bo, hay tng nga ma chung ta bit co cai binh chng? Nu t set khng cha ng tng cua cai binh, tng cua con bo hoc con nga, thi chng phai cai binh khng hin hu hay sao? Vi vy, khng th noi rng mt qua co trc trong mt nhn va se c sanh ra. Mt vt a bin i thi c goi la mt qua, va do o phai co s bin i xay ra t trc trong nhn. Tai sao? Vi ban noi rng mt qua co trc trong mt nhn. Nu nhng vt nh cai binh a trai qua bin i va co trc [trong nhn cua chung], thi ngi ta phai co th nhn thy chung. Nhng thc s thi khng th nhn thy chung. Bi vy, khng th noi rng vi qua khng trai qua bin i cho nn khng th nhn thy no.

Nu cai khng trai qua bin i khng c goi la mt qua, thi rt cuc khng th nao at c qua. Tai sao? Vi s bin i khng xay ra trc s sanh va cung khng xay ra sau s sanh. Bi vy, nhng qua nh vai binh rt cuc khng th nao co c. Nu cai a bin i c goi la mt qua thi mt qua khng trong mt nhn. Do o ban khng bit chc mt qua a co trc trong mt nhn hay khng co trong mt nhn. Hoi: S bin i co trc nhng khng th trng thy. Mt vt co th thc s hin hu, tuy rng ngi ta khng nhn thy s hin hu cua no. Thi du, khng th nhn ra mt vt vi (1) no qua gn, hoc vi (2) no qua xa; ngi ta khng th nhn ra mt vt khi (3) co khuyt tt giac quan; hoc ngi ta khng nhn ra mt vt vi (4) khng y ti no. Ngi ta khng th nhn ra mt vt vi (5) co nhng chng ngai hoc vi (6) s ging nhau. Ngi ta khng th nhn ra mt vt vi (7) no bi vt khac ln at. Mt vt (8) qua nho thi khng th nhn ra. Thuc trong mt la mt thi du rng khi mt vt qua gn thi khng nhn ra no. Mt con chim bay qua cao va bin i trong bu tri la mt thi du rng khng th nhn ra mt vt qua xa. Mt s thi du cho thy ngi ta khng th nhn bit mt vt khi co khuyt tt giac quan: Mt ngi mu khng th trng thy mau sc; mt ngi ic khng th nghe; cai mui bi nghet khng th ngi thy mui; cai ming cua mt ngi bnh khng th bit vi cua thc n; mt thn th t lit khng co cam giac; mt tm tri in loan khng th nhn bit thc tai. Mt thi du rng chung ta khng nhn ra mt vt khi khng chu y ti no: khi chung ta chu tm vao nhng mau sc hay nhng vt nao o thi chung ta khng nghe mt ting noi nho. Nhng thi du cho thy chung ta khng nhn bit mt vt vi co nhng chng ngai: mt t can tr tm mt khin chung ta khng trng thy nc lut tran dng, va mt bc tng can tr khin chung ta khng trng thy nhng vt bn trong. Mt thi du rng chung ta khng nhn ra mt vt vi s ging nhau: mt cai chm mau en trn nn mau en. Mt thi du cho thy chung ta khng nhn ra mt vt khi no bi vt khac ln at: chung ta khng nhn ra ting noi nho khi ang co nhng ting chung, ting trng. Mt thi du rng nhng vt qua nho thi khng nhn ra: chung ta khng trng thy nhng hat bui cc nho. Do o, du cac vt hin hu nhng ngi ta khng nhn ra chung vi tam nhn duyn noi trn. Ngai khng ung khi noi rng vi khng th thy cai binh trong nhn cua no, cho nn nhn khng th ham cha s bin i. Tai sao? Mt vt co th hin hu nhng ngi ta khng nhn thy no vi tam nhn duyn noi trn.

ap: S kin rng chung ta khng th nhn ra nhng bin i va nhng qua nh cai binh chng phai vi tam nhn duyn noi trn. Tai sao? Nhng bin i va nhng qua qua gn se co th nhn ra nu chung ng qua gn; va nhng gi qua xa se co th nhn ra nu chung gn hn. Tuy nhng kha nng c th cua chung ta khng u tt nhn ra chung, nhng nu cac kha nng o thanh tinh va tt thi co th nhn ra chung. Tuy tm tri tan man nn khng nhn ra chung, nhng co th nhn ra nu chung ta chu tm. Nhng chng ngai vt co th ngn can chung ta trng thy vt nao o, nhng chung ta co th nhn ra nhng bin i va qua khi khng co chng ngai vt. Khi cac i tng ging nhau nn chung ta khng trng thy, nhng khi chung khng ging nhau thi chung ta co th thy. Khi cac i tng bi ln at nn chung ta khng nhn thy, nhng khi chung khng bi ln at thi chung ta co th nhn thy. Mt vt co th qua nho nn khng trng thy, nhng cai binh va nhng qua khac thi u ln va co th trng thy. Nu mt cai binh qua nho nn khng trng thy trong nhn, thi cung khng th trng thy sau khi no sanh ra. Tai sao? Vi cai a sanh ra va cai cha sanh ra co cung c tinh nho be, nu ca hai u la thc. Hoi: Mt vt la nho khi cha sanh ra, nhng no tr thanh ln sau khi sanh. Vi vy, cai a sanh co th nhn ra, trong khi cai cha sanh khng th nhn ra. ap: Nu nh vy thi nhn khng bao gm qua vi khng co cai ln trong nhn. Khng co cai gi ln trong nhn trc s sanh san. Nu co cai gi ln trong nhn thi ban khng nn noi rng qua qua nho nn khng trng thy. Nay qua la ln, nhng ban bao la qua nho nn khng thy; nu vy cai gi ln khng th c goi la mt qua. Vy thi rt cuc ngi ta khng th at c qua. Nhng thc ra ngi ta co th at c qua. Vy ban nhin nhn rng chng phai vi no qua nho nn khng trng thy. Do o, khng th noi rng nhn bao gm qua va rng vi tam nhn duyn nn khng trng thy qua. Nu mt nhn bao gm mt qua va ri sanh ra qua, thi ca nhn va qua u mt i nhng tng cua chung. Tai sao? Vi ging nh mt cai mn trong nhng si dt hoc mt trai cy trong cai bat. Trong nhng trng hp nay, cai goi la nhn chi la ni chn va khng th goi la nhn. Tai sao? Vi si dt va cai bat chng phai la nhn cua cai mn va trai cy. Khi mt nhn bi huy

dit thi qua cung bi huy dit. Mt vt nh si dt chng phai la nhn cua cai mn. Nhng nu khng co nhn thi se khng co qua. Tai sao? Vi nh co nhn duyn nn qua mi thanh. Nu nhn khng th thanh thi lam sao qua co th thanh? Nu khng co s tao thanh thi khng th gi co th c goi la mt qua. Cac nhn nh nhng si dt khng th sanh ra cac th qua nh nhng cai mn. Tai sao? Nhng si dt khng sanh ra cai mn vi chung chi cung cp mt ni chn khng co qua. Cho nn khng co nhn va cung khng co qua. Nu khng co nhn khng co qua, ngi ta khng nn tim xem nhn bao gm qua hay khng bao gm qua. Gia th mt nhn bao gm qua va ngi ta khng nhn ra qua. Nhng cac tng cua qua thi phai co th nhn ra. Thi du, chung ta ngi thy mui thm va bit rng co nhng bng hoa; chung ta nghe thy ting chim hot va bit rng co mt con chim; chung ta nghe thy ting ci va bit rng co mt con ngi; chung ta trng thy khoi va bit rng co la; chung ta trng thy con hac va bit rng co h nc gn. Vi vy, nu mt nhn bao gm mt qua thi phai co nhng du hiu. Nay, khng co vt th va cung khng co nhng tng mt qua; cho nn chung ta bit rng nhn khng bao gm qua trong no. Nu trong nhn bao gm qua va ri sanh ra qua thi ngi ta khng nn noi rng nhng si dt gy ra cai mn hoc m co lat gy ra cai chiu. Nu nhn khng bao gm qua thi chng co cai gi co th sanh ra qua. Thi du, nu co cai mn khng lam bng si dt, no co th c lam bng co hay khng? Nu no khng lam bng si hay co thi chung ta co nn noi rng no khng sanh ra chng? Nu no khng sanh ra, chung ta co th goi no la qua. Nu khng co qua thi khng co nhn, nh a noi trc y. Vi vy, chng phai la nhn a bao gm qua trong no va ri sanh ra qua. Nu mt qua khng phai do bt c th gi tao nn thi no phai la thng hng nh Nit Ban. Nu qua la thng hng thi tt ca hu vi phap u la thng hng. Tai sao? Vi tt ca hu vi phap u la qua. Nu ch phap u la thng hng thi chng co v thng. Nhng nu khng co v thng thi cung khng co thng hng. Tai sao? Vi co thng hng nn mi co v thng, va co v thng nn mi co thng hng. Nu vy, chng co thng hng ma cung chng co v thng. Nhng o la iu bt kha. Vi vy, ngi ta khng nn noi rng nhn a bao gm qua trong no ri sanh ra qua.

Nu nhn a bao gm qua trong no ri sanh ra qua, thi qua se sanh ra qua khac. Thi du, mt cai chiu khin co ngi ngi ln no, mt cai man tao ra s che phu, va mt cai xe tao ra s vn tai. Nhng thc ra nhng qua nay chng phai c gy ra nh vy. Cho nn, ngi ta khng nn noi rng nhn a bao gm qua trong no va sanh ra qua. Mt ngi nao o co th ly lun rng t co mui thm, nhng nu khng co ma thi mui thm o khng toat ra. Mt qua chi ging nh sau: No se khng sanh ra nu khng co s phi hp cua cac nhn duyn. Nhng khng phai vy. Tai sao? Nh ban noi, mt cai gi o chi c goi la qua sau khi no a c tao ra, vy thi nhng vt nh cai binh khng phai la qua. Tai sao? Bi vi vt gi c tao ra la do tao ra. Nhng theo ly lun cua ban nhng vt nh cai binh a co tht va khng phai la nhng th a c tao ra. Vi vy, nu qua la cai gi a c tao ra thi khng th noi rng nhn a bao gm qua bn trong va san xut ra qua. Th nhn soi sang co th soi sang nh khng th sanh san ra nhng vt gi. Thi du, khi mt ngon en c thp soi sang chic binh trong bong ti thi no cung soi sang ca cai ging va nhng vt khac trong phong ngu. Nhng nhn duyn phi hp lam ra mt cai binh khng th san xut mt cai ging va nhng vt khac. Vi vy, ngi ta nn hiu rng mt nhn khng bao gm mt qua bn trong. Nu mt qua a thc s co sn trong mt nhn ri c san xut ra thi ngi ta khng th phn bit gia cai a c tao ra va cai cha c tao ra. Nhng ban a phn bit nh vy. Cho nn, chng phai mt nhn a co sn mt qua va san xut ra no. By gi gia th mt qua khng co sn mt nhn trong no nhng no san xut ra qua. u nay khng th c. Tai sao? Nu cai gi o co th sanh ra t h khng, thi ngi ta co th moc thm cai u th nhi va cai tay th ba. Tai sao? Bi vi mt cai gi o co th sanh ra t h khng. Hoi: Nhng vt nh cai binh co nhn duyn cho nn chung co th sanh ra. Nhng cai u th nhi va cai tay th ba khng co nhn duyn, vi vy, lam sao chung co th sanh ra c? Cho nn iu ngai va noi la khng ung. ap: Mt cai u th nhi, mt cai tay th ba, mt cai binh va nhng qua khac u khng co trong nhn cua chung. Thi du, khng phai co cai binh trong t set va khng co cai binh trong tang a. Vy tai sao chung ta coi t set la nhn cua cai binh ma khng coi tang a la nhn cua no? Tai sao

chung ta goi sa la nhn cua pho mat, va goi si dt la nhn cua tm tham ma khng goi co lat la nhn cua no. Nu mt nhn khng co mt qua trong no nhng no sanh ra qua thi bt c cai gi cung co th sanh ra bt c cai gi khac. Nu vy mt ngon tay co th sanh ra xe, nga, thc phm va nhng th khac. Tng t nh vy, si dt chng nhng co th san xut ra tm tham ma con san xut ra xe, nga va thc phm. Tai sao? Nu vt nao o co th sanh ra t h khng thi tai sao si dt lai khng th san xut ra xe, nga, thc phm, ma chi co th san xut ra tm tham vi tt ca nhng th o u khng co thc trong nhn? Nu nhn khng co qua trong ma sanh ra qua thi nhn chng cn co nng lc c bit nao o san xut ra qua c bit nao o. Thng thng, nu chung ta mun co du, chung ta ly ra t me, ch chng phai t cat. Nhng nu chung khng co lin h gi vi nhau, tai sao chung ta ly du t me ch khng phai t cat? Co le ban noi rng chung ta tng trng thy me san xut ra du, nhng chung ta khng bao gi trng thy cat san xut ra du. Vi vy chung ta kim du t me ch khng phai t cat. Noi vy la khng hp ly. Tai sao? Nu cai goi la sanh tng (du hiu cua s sanh san), thi ngi ta co th noi rng vi chung ta tng nhin thy me san xut du nhng khng bao gi trng thy cat san xut du, nn chung ta tim du me ma khng tim t cat. Tuy nhin, khng co sanh tng, cho nn ngi ta khng th noi rng vi chung ta a trng thy me san xut du, nn chung ta tim du t me ma khng tim t cat. Nay ti khng nhng bac bo mt thi du cua s sanh san t nhn ma con bac bo tt ca nhng nhn va qua. Nu noi rng mt nhn a co sn mt qua trong no va sanh ra qua, rng mt nhn khng co sn mt qua va sanh ra qua, rng mt nhn va co sn va khng co sn qua va sanh ra qua, thi nhng lp lun o khng ng vng. Thi du cua ban noi rngt ban a trng thy me san xut du [cho nn tim du t me] la cn c vao y nim sanh san t nhn, nhng y nim o khng ng vng. Nu qua khng co nhn trong no ma lai sanh ra qua, thi c tinh cua nhn khng th co. Tai sao? Nu mt nhn khng co cai gi [ trong no] thi lam sao no co th sanh san ra cai gi? Lam sao no co th sanh san hoc at c cai gi? Nu khng co s ch tao hoc sanh san thi lam sao no co th c goi la nhn? Vi vy mt tac nhn khng th tao cai gi, va cai c tao ra cung khng th tao cai gi khac.

Nu nhn a co qua trong no thi khng co s khac bit gia s tao tac, tac nhn, va vt c tao ra. Bi vi nu qua a co tht ri thi tai sao no lai con c tao ra ln na? Bi vy, ban co th noi rng vi s tao tac, tac nhn, vt c tao ra, va cac nhn khac khng th thit lp, cho nn ti phai chp nhn lp lun rng mt nhn khng bao gm mt qua trong no. Tuy nhin iu o khng nht thit la ung. Tai sao? Nu ngi ta chp nhn s khac bit gia s tao tac va tac nhn, va s sanh san t nhn, thi ho phai chp nhn li bin lun cua ban. Nhng ti khng inh rng s tao tac, tac nhn, va nhn qua u la khng. Hn na, vic bac bo s tao tac, tac nhn va nhn qua cua ban phu hp vi lp trng cua ti va khng chng lai ti. Vi vy ti vn cho rng lp lun mt nhn khng bao gm mt qua ri san xut ra qua la khng ng vng. Nu ngi nao chp nhn rng mt nhn bao gm mt qua, thi ban bac bo y nim o. Nhng ti khng noi rng mt nhn a bao gm sn mt qua trong no; vi vy ti khng cn phai chp nhn s phan bac cua ban, va ti cung khng cn phai chp nhn lun im rng mt nhn khng bao gm mt qua trong no. Lp lun mt nhn va bao gm va khng bao gm mt qua nhng sanh ra qua cung khng ng vng. Tai sao? Vi bao gm va khng bao gm la trai ngc nhau trong ban cht. Lam sao nhng th trai ngc nhau trong ban cht lai co th cung nhau? Ging nh anh sang va bong ti, au kh va sung sng, i va , troi buc va ci m, khng th cung nhau; vi vy mt nhn va bao gm va khng bao gm mt qua thi khng th sanh san. Va lai, lp lun mt nhn va bao gm va khng bao gm mt qua a bi bac bo phn trn khi chung ta xet nhng trng hp bao gm va khng bao gm. Vi vy, nu mt nhn khng bao gm mt qua trong no, thi khng co s sanh san. Nu mt nhn bao gm mt qua trong no thi cung khng co s sanh san. Va nu mt nhn va bao gm va khng bao gm mt qua thi cung khng co s sanh san. Khng th bin lun xa hn na, chung ta a khao sat tt ca nhng phng din va khng th tim thy s sanh san. Vy thi rt cuc qua chng phai c sanh san ra. Khi ma rt cuc khng co s sanh san ra qua thi tt ca nhng s vt c tao ra (hu vi phap) u la khng. Tai sao? Vi tt ca moi s vt c tao ra u la nhn va qua. Khi ma nhng vt c tao ra u la khng thi nhng th khng c tao ra (v vi phap) cung la khng.

Khi ma ca hu vi phap ln v vi phap u la khng thi cai nga chng la khng hay sao? ---o0o---

CA TH BA : QUAN DUYN
Duyn cua ch phap khng th thanh. Tai sao? Noi tom tt, Duyn khng cha ng qua. Nu trong duyn khng co qua, thi lam sao co th noi rng qua sanh ra t duyn? Nhng qua nh cai binh khng trong duyn nao va cung khng trong s kt hp nao [cua duyn]. Nu chung ta khng trong hai th o thi lam sao co th no rng chung do duyn ma sanh ra? Hoi: Nhng duyn o la gi? ap: Bn duyn sanh ra ch phap, khng co duyn th nm nao ca. Bn duyn o la: nhn-duyn, th duyn, duyn cua nhn duyn, va tng thng duyn. Bn duyn o la: nhn-duyn, th duyn, duyn cua duyn, va tng thng duyn. Nhn duyn c goi nh vy la vi no sanh ra qua, nh nhng gi a c sanh ra, nhng gi ang c sanh ra va nhng gi se c sanh ra. Th duyn c goi nh vy la vi no khin cho nhng bin c lin tip xay ra. Duyn cua duyn c goi la nh vy la vi no cung cp iu kin chu quan, nh thn nghip, khu nghip va trang thai cua tm. Tng thng duyn la nhn duyn nh o ma cac phap khac at ti tt inh. Bn duyn nay cho thy rng mt qua khng bao gm mt nhn. Nu co mt qua trong mt nhn thi qua hin hu ngay ca khi khng co duyn. Nhng thc ra nu khng co duyn thi khng co qua. Nu nh qua co trong duyn thi qua co th sanh ra ma khng cn nhn. Nhng thc ra khng co

qua nao ma khng co nhn. Ngi ta co th cho rng co qua trong ca duyn va nhn. Nhng sau khi phn tach mt cach hu ly, iu o khng th chng minh. Cho nn ca hai trng hp u khng ung. Vi vy, qua khng co trong mi duyn cung khng co trong x kt hp cua cac duyn. Lam sao co th xac quyt rng qua sanh ra t duyn? Nu qua khng hin hu trong duyn ma qua lai sanh ra duyn, Vy no co th sanh t phi-duyn hay khng? Nu noi rng qua khng hin hu trong duyn nhng do duyn sanh ra, vy thi tai sao no khng sanh ra t phi-duyn? Bi vi no khng hin hu trong ca hai th o; vi vy, khng co th nhn-duyn nao co th sanh ra qua. Vi qua khng sanh ra cho nn duyn cung khng sanh ra. Tai sao? Vi duyn co trc qua. Vi duyn va qua khng hin hu cho nn tt ca hu vi phap (nhng vt c tao ra) u la khng. Vi vi hu vi phap la khng cho nn v vi phap cung la khng. Khi ma ca hu vi phap ln v vi phap u la khng thi cai nga chng la khng hay sao? ---o0o---

CA TH T : QUAN TNG
Cac phap u la khng. Tai sao? Ca hu vi phap ln v vi phap u khng co tng (c tanh) gi. Vi chung khng co tng nn chung u la khng. Hu vi phap khng c hinh thanh bi cac tng. Hoi: Cai gi la hu vi tng (nhng c tinh c tao ra)? ap: Moi vt u co hu vi tng nao o. Thi du nh cai sng cua mt con bo thi nhon va cui cai ui cua no co cum lng; o la tng cua mt con bo. ay cua cai binh thi bng phng, bung no ln, c no nho, ming no tron; nhng im o la tng cua cai binh. Banh xe, truc xe, cang xe, v.v... la nhng tng cua mt c xe. Mt con ngi co u, mt, thn, xng

sng, vai, chn, tay, v.v... la nhng tng cua ho. By gi hoi rng sanh, tru , dit la ba tng cua cac hu vi phap, vy chung la hu vi hay v vi? Hoi: Co iu gi sai nu noi rng tng la nhng hu vi phap? ap: Nu sanh la mt hu vi phap, no phai co ba tng. Nu sanh la mt v vi phap, thi lam sao co th goi no la mt hu vi tng? Nu sanh la mt hu vi phap, no phai co ba tng (sanh, tru, dit), va mi th trong ba tng nay lai co ba tng khac, tip tuc cho ti v cung. iu nay cung c ap dung cho tru va dit. Nu sanh la v vi phap, lam sao cai v vi co th la tng cua mt hu vi phap? Ai co th bit c sanh ma khng co sanh tru dit? Sanh, tru, dit la nhng th c phn bit va u co sanh. Nhng cac v vi phap khng th phn bit thanh sanh, tru va dit, cho nn khng th co sanh. iu nay cung ap dung cho tru va dit. Sanh, tru, va dit la khng. Vi vy hu vi phap la khng. Khi ma hu vi phap la khng thi v vi phap cung la khng, bi vi co hu vi nn mi co v vi. Vi hu vi phap va v vi phap u la khng cho nn tt ca ch phap u la khng. Hoi: Ngai noi rng mi th trong ba tng lai co ba tng khac, cho nn c tip tuc ti v cung. Vi vy, sanh khng th la mt hu vi phap. Nhng ngi ta noi: Sanh cua sanh la t ban sanh (s sanh u tin) Va ban sanh c sanh ra t cai a sanh cua cai a sanh (Sanh sanh chi s sanh/Sanh bi ban sanh/Ban sanh chi s sanh/Hoan sanh sanh sanh) Khi mt vt (phap) sanh ra thi co bay hin tng: (1) phap, (2) sanh, (3) tru, (4) dit, (5) sanh cua sanh, (6) tru cua tru, (7) dit cua dit. Trong s bay hin tng nay, ban sanh (s sanh u tin) co th sanh ra hin tng khac ngoai chinh no. Va sanh cua sanh co th sanh ra ban sanh. Ri ban sanh lai sanh ra cua sanh. Vi vy, tuy rng ba tng nay la hu vi nhng chung khng phai v cung tn. Tru va dit cung ging nh vy. ap: Nu bao rng sanh cua sanh sanh ra ban sanh, thi lam sao sanh cua sanh co th sanh ra ban sanh nu chinh no do ban sanh sanh ra?

Nu noi rng sanh cua sanh co th sanh ra ban sanh thi lam sao sanh cua sanh co th sanh ra ban sanh khi ban sanh khng sanh ra sanh cua sanh? Nu bao rng ban sanh, sanh ra sanh cua sanh, thi lam sao ban sanh co th sanh ra sanh cua sanh nu chinh no sanh ra bi sanh cua sanh? Nu bao rng ban sanh co th sanh ra sanh cua sanh, va rng sanh cua sanh (la th a c sanh ra) co th sanh ra ban sanh, thi khng th ung. Tai sao? Sanh cua sanh sanh ra ban sanh cho nn c goi la sanh cua sanh; nhng ban sanh cha c sanh ra, vy thi lam sao no co th sanh ra sanh cua sanh? Bao rng trong khi sanh cua sanh ang c sanh ra no co th sanh ra ban sanh thi cung khng th ung. Tai sao? Khi sanh cua sanh ang c sanh no co th sanh ra ban sanh lam sao no co th sanh ra ban sanh nu chinh no cha c sanh ra? Khi sanh cua sanh ang c sanh ra, no co th sanh ra ban sanh. Nhng chinh sanh cua sanh cha c sanh ra thi no khng th sanh ra ban sanh (ngun gc cn ban san sanh). Noi rng khi sanh cua sanh ang c sanh ra no co th sanh ra chinh no va cung sanh nhng th khac, cung ging nh khi ngon en chiu sang thi no co th soi sang chinh no va nhng th khac, la khng th ung. Tai sao? Trong en t no khng co bong ti ni chn t no cung khng co bong ti. S dit tr bong ti goi la soi sang. Vy en co th soi sang cai gi? Thn en t no khng co bong ti. Ni chn c soi sang t no cung khng co bong ti. Nu khng co bong ti trong en va khng co bong ti ni chn thi lam sao ngi ta co th noi rng en soi sang chinh no va nhng th khac? S dit tr bong ti goi la soi sang. Nhng en khng dit bong ti cua chinh no hoc bong ti cua nhng th khac. Vi vy cu noi cua ban

rng ging nh ngon en soi sang chinh no va nhng th khac, s sanh t sanh ra chinh no va nhng th khac la khng hp ly. Hoi: Khi en c thp sang no co th dit bong ti. Cho nn, khng co s ti trong en hoc ni chn. ap: Lam sao co th dit tr bong ti bng cach thp sang ngon en, khi en c thp sang, no khng tip xuc vi bong ti? Nu en khng th tip xuc vi bong ti khi no c thp sang, va nu no khng tip xuc vi bong ti thi ngi ta khng nn noi rng dit tr bong ti. Nu en co th dit tr bong ti trong khi khng tip xuc vi bong ti, thi en tai ni nay phai co th dit tr tt ca bong ti. Nu noi rng du en khng tip xuc vi bong ti nhng nng lc cua no co th dit bong ti thi en ch nay se co th dit tt ca bong ti trn th gian. Bi vi tt ca bong ti khng tip xuc vi en. Nhng tht ra nu ban thp en ch nay thi no khng th dit tr tt ca bong ti trn th gian. Do o, lp lun cua ban rng tuy en khng tip xuc vi bong ti nhng no co th dit tr bong ti la khng hp ly. Nu en soi sang chinh no va nhng th khac thi bong ti cung se che phu chinh no va nhng th khac. Nu ban noi rng en soi sang ca chinh no cung nhng th khac, thi bong ti, la th trai ngc vi anh sang cua en, cung co th che phu ca chinh no cung nhng th khac. Nu bong ti, la th trai ngc vi anh sang, khng th che phu chinh no va nhng th khac, thi khng th noi rng anh sang co th soi sang chinh no va nhng th khac. Do o, thi du cua ban la khng ung. Nn noi rng:

Nu sanh cha c sanh ra, thi lam sao no co th sanh ra chinh no? Nu no a c sanh ra va ri lai sanh ra chinh no, thi tai sao no cn c sanh ra? Khi s sanh nay sp sanh no khng ging nh cai a c sanh cung chng ging nh cai cha sanh ra, ri no sanh. Nu no ging nh cai cha sanh c sanh ra va ri no sanh, thi lam sao no co th t sanh ra chinh no, bi vi cai cha c sanh la cha hin hu? Nu noi rng no ging nh a c sanh ra va ri sanh ra chinh no, thi tai sao no cn sanh? Trong no khng con sanh, trong cai a c tao ra khng con hanh ng tao tac. Do o, s sanh khng sanh ra ngay ca chinh no, thi lam sao no co th sanh ra nhng th khac? Ban sai khi noi rng s sanh ra chinh no va nhng th khac. Trng hp cua tru va dit cung ging nh vy. Do o, lp lun rng sanh, tru, va dit la nhng hu vi tng la khng ung. Khi ma lp lun rng sanh, tru, va dit la nhng vu vi tng la sai thi cac hu vi phap la khng. Cac hu vi phap la khng, do o cac v vi phap cung la khng. Tai sao? S huy dit cua nhng hu vi phap goi la v vi Nit Ban. Do o Nit Ban la khng. V sanh, v tru va v dit c coi la nhng tng cua cac v vi phap. Nhng khng co s vt gi hin hu ma khng co sanh, tru, va dit. Cai v hin hu thi khng th la tng cua bt c cai gi. Ngi ta co th noi rng v tng la tng cua Nit Ban, nhng lp lun nay khng ng vng. Nu v tng la tng cua Nit Ban thi chung ta nh vao tng gi bit no la v tng? Nu chung ta bit v tng nh mt tng nao o thi tai sao lai goi no la v tng? Nu chung ta bit v tng nh v tng, thi iu o khng th la bit, vi v tng khng hin hu. Ngi ta co th noi no ging nh y phuc, u co tng, nhng duy co mt y phuc v tng, vi no ly chinh v tng lam tng. Nu co ngi bao rng hay em ra cai ao khng co tng, thi chung ta bit rng iu o co th lam c. Tng t nh vy, sanh, tru va dit la nhng tng cua cac hu vi phap. Bt c khi nao co v sanh, v tru va v dit, thi chung ta co th bit chung la nhng tng cua cac v vi phap. Do o, mt trang thai thiu vng

cac tng tc la Nit Ban. Nhng lp lun nay khng ng vng. Tai sao? Nhng nhn duyn nh sanh, tru va dit la khng? Cac hu vi tng khng th thanh. Lam sao ngi ta co th nhn bit cac v vi phap? Ban nh nhng tng xac ang nao cua cac hu vi phap bit rng s thiu vng nhng tng o cho thy s hin hu cua nhng v vi phap? Lp lun cua ban rng cai ao khng co tng trong s cac y phuc la mt thi du cua v tng cua Nit Ban la khng hp ly. Vn lin quan ti thi du v y phuc nay se c thao lun chi tit trong Chng Nm ( Ngu Mn). Do o, tt ca cac hu vi phap u la khng. Khi hu vi phap la khng thi v vi phap cung la khng. Khi hu vi phap va v vi phap la khng thi cai nga cung la khng. Khi tt ca ba th nay la khng, thi ch phap u la khng. ---o0o---

CA TH NM : QUAN HU TNG HAY V TNG

Cac phap u la khng. Tai sao? Nu phap a co tng, cn gi phai tao ra tng? Nu phap khng co tng, khng th co s to tng. (Thi tng lam sao co tng?) Ngoai hai iu o, con co iu gi co th to tng? Khi phap co tng khng co s tao ra tng. Tai sao? Nu cac phap a co tng, chung cn gi phai co thm tng na? Nu con co s tao ra tng trong trng hp phap a co tng, thi se co s lm ln, vi co hai loai tng: tng ma phap a co sn va tng dung tao ra tng. Vi vy, khng th co s tao ra tng khi phap a co tng. Cung chng co s to tng khi phap khng co tng. Nhng th khng co tng thi lam sao co th to tng? Mt con voi co hai nga, mt cai voi dai, mt cai u ln, tai nh cai quat, xng sng cong nh cy cung, mt cai bung ln, cui ui co cum lng, bn chn vng chc va tron; nhng im nay la nhng tng cua mt con voi. Nu khng co nhng tng nay thi chng co voi ma lam ra tng. Mt con nga co i tai vnh, mt cai bm c, bn chn co mong va ui co cum lng. Nu khng co nhng

tng nay thi chng co con nga lam ra tng. Nh vy la khng co s tao ra tng khi phap co tng cung nh khi chung khng co tng. Ngoai hai trng hp co tng va khng co tng, khng th co trng hp th ba nao ma s to tng co th xay ra. Cho nn tng v s tng. Bi vi khng co s to tng, cho nn khng co cai gi co th tao ra tng (khng co kha tng phap). Tai sao? Bi vi nh co tng cho nn mt vt nao o mi c coi la kha tng co th to tng. Nhng vi nhn duyn, cac tng va cac kha tng u la khng. Khi ma cac tng va kha tng la khng, thi van vt u la khng. Tai sao? Bi vi khng th co th gi khng co tng va kha tng. Khi ma van vt la khng thi khng th co phi vt. S huy dit cua mt vt c goi la v vt. Nhng nu vt khng hin hu thi ly cai gi huy dit? Ly cai cai gi goi la v-vt? Ca vt ln v-vt u la khng. Vi vy, tt ca hu vi phap u la khng. Khi ma hu vi phap la khng thi v vi phap cung la khng. Khi ma hu vi phap va v vi phap u la khng thi cai nga cung la khng. ---o0o---

CA TH SAU : QUAN NG NHT HAY DI BIT

Cac phap u la khng. Tai sao? Tng va kha tng khng ging nhau cung khng khac nhau. Nu chung khng ging nhau va khng khac nhau Thi ca hai lam sao co th thanh? Tng va kha tng khng ging nhau va cung khng khac nhau. Nu khng th lp s ng nht hay di bit cua chung thi chung khng th thanh. Vi vy, tng va kha tng u la khng. Khi ma tng va kha tng la khng thi tt ca van vt u la khng. Hoi: Tng va kha tng thng thanh. Tai sao chung ta lai khng thanh? Ngai bao rng tng va kha tng cung khng ging nhau va cung khng khac nhau. Nay ngai nn noi rng cac tng cua bt c vt gi u khng ging, cung khng khac nhng kha tng; hoc la noi rng s vt co tng mt phn nao o va co kha tng mt phn nao o. Thi du, tng cua y thc la tinh trang nhn thc; nu khng co tinh trang nhn thc thi khng co

y thc. Tng cua cam giac la tinh trang cam nhn; nu khng co tinh trang cam nhn thi khng co cam giac. Vy thi tng la ng nht vi kha tng. c Pht day rng s tn dit cua ai duc la tng cua Nit Ban. Ai duc la hu vi hu lu phap (phap hu vi phat tit ra ngoai). S tn dit duc vong la v vi v lu phap (phap v vi khng phat trin ra ngoai). Mt ngi tin ngng co ba tng: ho mun thn cn vi cac thin nhn, ho mong c nghe chn ly, va ho mun thc hanh hanh b thi. Ba th o la nhng nghip cua thn va khu, va thuc vao nhng sc ngoai din. Nhng s tin ngng la tm va thuc vao nhng hanh vi tinh thn. Ni y cac tng va kha tng la khac nhau. Chanh kin la mt tng cua Bat Chanh ao, va co mt phn ng nht vi Bat Chanh ao. Sanh, tru, va dit la nhng tng khac cua cac hu vi phap; chung co mt phn nao ging nh cac hu vi phap. Do o cac kha tng la phn nao ging nh cac tng. Vy thi cac tng hoc la ging, hoc la khac, hoc la phn nao ging nh cac kha tng. Lp lun cua ngai noi rng vi khng th thanh lp s ging nhau va khac nhau, nn cac tng va kha tng khng th thanh lp la khng ng vng. ap: Lp lun cua ban rng cac tng la kha tng, ging nh trng hp cua y thc, v.v..., khng ng vng. Tai sao? Vi cai ma ngi ta co th bit qua tng c goi la kha tng; cai a c dung bit c goi la tng. Nhng mt vt khng th t bit chinh no. Thi du, mt ngon tay khng th s chinh no va mt con mt khng th trng thy chinh no. Vi vy lp lun cua ban rng y thc va la tng va la kha tng khng ng vng. Nu tng va kha tng ng nht thi nhn va qua cung ng nht. Tai sao? Vi tng la nhn va kha tng la qua; ca hai la mt. Nhng tht s thi chung khng phai la mt. Do o, nu noi rng tng va kha tng la mt thi khng ung. Lp lun cua ban rng tng va kha tng la khac nhau cung khng ung. Ban noi rng s tn dit duc vong la tng cua Nit Ban, ch chng phai duc vong la tng cua Nit Ban. Nu noi rng duc vong la tng cua Nit Ban thi tng khac vi kha tng. Nu noi rng s dit tr duc vong la tng cua Nit Ban thi khng nn noi rng tng khac vi kha tng.

Ban cung noi rng mt ngi tin ngng co ba tng. Thc ra mt ngi tin ngng va ba tng chng khac gi nhau. Nu khng co s tin ngng thi khng co ba s kin o. Vi vy tng va kha tng khng th khac nhau. Va lai, nu tng va kha tng la khac nhau thi mt tng se co nhng tng khac, va se tip ni v cung tn; nhng o la iu bt kha. Vi vy, tng va kha tng khng th khac nhau. Hoi: Ging nh ngon en co th soi sang chinh no va nhng vt khac, vy tng co th t to tng cho chinh no va nhng th khac. ap: Thi du cua ban v ngon en a bi a pha trc y, khi chung ta ban v ba tng hu vi. Ngoai ra, co ve nh ban t mu thun vi chinh quan im cua minh: trc y ban noi rng tng va kha tng la khac nhau, nhng by gi ban noi rng tng co th t to tng cho chinh no va nhng vt khac. iu nay khng ng vng. Ban noi rng tng la thanh phan cua kha tng. iu nay khng ng vng. Tai sao? Vi y nghia nm trong s ging nhau hoc s khac nhau. Nhng y nghia v s ging nhau va s khac nhau bi a pha trc y. Vi vy, quan im noi rng tng la thanh phn cua kha tng cung bi a pha. Nh vy la tng va kha tng cua cac nhn duyn khng ng nht vi nhau cung chng khac bit vi nhau. Va khng th co trng hp th ba nao khac. Do o, tng va kha tng u la khng. Khi ma ca hai u la khng thi ch phap u la khng. ---o0o--CA TH BAY : QUAN HU VA V Ch phap u la khng. Tai sao? Hu v khng th at c cung mt luc va cung khng at c vao nhng luc khac nhau. Nh a c noi trong nhng cu k sau y: Khng th co hu cung vi v, cung khng th co hu ma khng co v. Nu co th co hu cung vi v, thi hu se lun lun la v. Hu va v co ban cht tng phan. Trong mt phap khng th bao gm ca hai. Thi du khi co s sng thi khng co cai cht. Khi co cai cht thi khng

co s sng. iu nay a c ban trong Trung Lun. Co le ban cho rng khng co s sai lm nu noi rng khi hu tn tai thi khng co v. Nhng khng phai vy. Tai sao? Lam sao co th co hu ma khng co v! Nh trc y a noi, khi mt phap nao sanh ra thi bay hin tng cung sanh ra cung vi no. Nh a noi trong Lun Abhidaharma (Thng Phap) rng hu va v-thng c sanh ra cung vi nhau. V thng la tng cua dit, cho nn c goi la v thng. Do o, nu khng co v (va tng cua no, v thng) thi hu khng th sanh ra. Nu hu co th sanh cung vi v thng thi hu lun lun la v. Nu hu lun lun la v thi khng th co th co tru, bi vi s thng hng bi huy dit. Nhng thc ra co tru. Do o hu khng lun lun la v. Nu noi rng hu co th sanh ra ma khng co v thng thi khng ung. Tai sao? Vi nu khng co v thng thi hu khng th sanh ra. Hoi: Khi hu sanh ra, v thng a co sn trong no nhng cha phat tac. Khi co dit, v thng phat tac va hu bi huy dit. Vi vy, sanh, tru, dit va lao phai ch i thi cua chung phat tac. Vao luc khi u, sanh co hiu lc cho nn sanh ra hu. giai oan gia sanh va dit thi tru co hiu lc cho nn hu c duy tri. Vao luc cui cung, v thng co hiu lc cho nn hu bi huy dit. Lao la s thay i t sanh ti tru va t tru ti di dit. V thng huy dit thng hng va iu nay khin cho bn hin tng co th xay ra. Cho nn, du rng cac phap sanh cung vi v thng, hu khng lun lun la v. ap: Ban noi rng v thng cung la tng cua dit va sanh ra cung vi hu. Vy thi vao luc hu c sanh ra no cung ang bi huy dit; va vao luc bi huy dit hu cung sanh c sanh ra. Khng th co sanh cung vi dit. Tai sao? Vao luc ang bi huy dit khng th co sanh. Va vao luc ang sanh khng th co dit, vi sanh va dit tng phan nhau. Ban noi rng v thng va tru c sanh ra cung vi nhau. Nhng vao thi cua dit khng th co tru, va vao thi cua tru khng th co dit. Tai sao? Vi tru va dit tng phan nhau. Vao thi cua lao khng co tru, va vao thi cua cua tru khng co lao. Vi vy, lp lun cua ban rng v thng c sanh ra cung vi sanh, tru dit va lao la phi ly. Tai sao? Gia th rng hu c sanh ra cung vi v thng. V thng la tng cua dit. Khi mt vt c sanh ra no khng

co tng cua dit, va khi sinh tn no cung khng co tng cua dit. Vy thi vao luc nao co th co v thng? Nh tinh trang y thc cho nn co y thc; nu khng co tinh trang y thc thi khng th co tng cua y thc. Nh kha nng cam nhn cho nn co cam giac; nu khng th cam nhn thi khng co tng cua cam giac. Nh co kha nng hi tng cho nn co ky c; nu khng co kha tng hi tng thi khng co th co tng cua ky c. Khi la mt tng cua sanh, bt khi khng co phai la mt tng cua sanh. Chiu ng la mt tng cua tru; bt chiu ng khng phai la mt tng cua tru. Thay i la mt tng cua lao, khng thay i khng phai la mt tng cua lao. S huy dit cua i sng la mt tng cua cai cht. Bt huy dit cua i sng khng phai la mt tng cua v thng. Nu khng co huy dit thi khng co tng cua v thng. Gia th rng tuy co v thng nhng no khng huy dit hu vao thi cua sanh va tru, nhng no se huy dit v sau nay. Tai sao chung lai cung sanh ra? Chi vao luc hu bi huy dit thi mi cn ti v thng. Vi vy nu noi rng v thng sanh ra cung vi hu va sau nay huy dit no la khng ung. Vi vy, s hp nht cua hu va v khng th thanh, va s phn li cua hu va v cung khng thanh. Do o, hu va v la khng. Khi ma hu va v la khng, tt ca cac hu vi phap la khng, tt ca v vi phap cung la khng. Khi ma hu vi phap va v vi phap la khng thi tt ca chung sanh cung la khng. ---o0o---

CA TH TAM : QUAN TANH

Ch phap u la khng. Tai sao? Vi ch phap u khng co tanh. Nh a noi trong nhng cu: Nhn thy rng tng cua ch phap bin i, nn chung ta bit ch phap u khng co tanh. Nhng th khng co tanh thi chi la khng, vi vy ch phap u la khng.

Nu ch phap co tanh thi chung phai khng bin i. Nhng chung ta thy rng tt ca moi s vt lun lun bin i. Vi vy chung ta bit rng chung khng co tanh. Nu ch phap co inh tanh thi chung a chng do duyn sanh ra. Nu tanh do duyn sanh ra thi no la cai ma no c lam nn. Nhng [theo inh nghia] tanh la cai khng do cai khac lam nn va khng tuy thuc vao nhng cai khac. Vi vy, ch phap u la khng. Hoi: Nu ch phap u la khng thi khng th co sanh hoc dit. Nu khng co sanh va dit thi khng th co kh . Nu khng co kh thi khng co tp . Nu khng co kh va tp thi khng co dit kh . Nu khng co s dit kh thi khng co th co ao dit kh. Nu ch phap u la khng va khng co tanh thi khng th co T Diu . Nu khng co T Diu thi khng th co T Sa Mn Qua. Nu khng co T Sa Mn Qua thi khng th co thanh hin. Nu khng co nhng th nay thi khng co th co Pht, Phap va Tng, va khng th co th gian phap. Nhng khng phai nh vy. Do o, ch phap khng th la khng. ap: Co hai chn ly: chn ly th gian (Th ) va chn ly tuyt i ( nht Nghia ). Nh chn ly th gian cho nn co th at ti chn ly tuyt i. Nu khng da vao chn ly th gian thi khng th at ti chn ly tuyt i. Nu khng at ti chn ly tuyt i thi khng th at ti Nit Ban. Nu ngi nao khng bit hai chn ly, ho khng th bit t li, tha li, va cng li. Vi vy, nu ngi nao bit chn ly th gian thi se bit chn ly tuyt i, va nu ho bit chn ly tuyt i thi ho bit chn ly th gian. Nay ban nghe noi chn ly th gian va goi no la chn ly tuyt i, cho nn bi lac li. Thuyt nhn duyn ma ch Pht day la chn ly thm su. Nhn duyn khng co t tanh, cho nn ti noi tt ca ch phap u la khng. Nu ch phap khng do cac duyn sanh ra thi chung phai co inh tanh ring cua chung. Khng th co nhng tng cua sanh va dit trong ngu un. Nu khng co sanh va dit trong ngu un thi khng th co v thng. Nu khng co v thng thi khng th co kh . Nu khng co kh thi khng th co tp . Nu ch phap co inh tanh thi khng th co dit kh . Tai sao? Vi tanh khng th bin i. Nu khng co dit kh thi khng th co ao dit kh. Do o, nu chung ta khng chp nhn thuyt khng-tanh thi khng th co T Diu . Nu khng co T Diu thi khng co s nm vng T

Diu . Nu khng co s nm vng T Diu . Nu khng co s nm vng T Diu thi khng th co nhng iu nh: bit v kh, dit tr cn cua kh, chng minh s dit kh, va tu theo ao (theo con ng hay phng phap) dit kh. Nu khng co nhng th o thi khng th co t sa mn qua. Nu khng co t sa mn qua thi khng th co inh hng [tu hanh]. Nu khng co inh hng thi khng th co Pht. Nu nhn duyn phap bi bac bo thi khng th co ao Phap. Nu khng co ao Phap thi khng th co Tng. Nu khng co Pht, Phap, Tng thi khng th co Tam Bao. Nu khng co Tam Bao thi th gian phap bi hoai. Nhng iu nay la phi ly. Vi vy ch phap la khng. Nu ch phap co inh tanh thi khng co sanh, khng co dit, khng co thin hay ac. Nu khng co tng thng hay trng phat (qua bao) cho thin va ac thi th gian se chi la mt canh gii duy nht. Vi vy, chung ta nn bit rng ch phap la v tanh. Nu bao rng ch phap khng co t tanh, va do tha tanh tao nn, thi iu nay cung khng ung. Tai sao? Vi nu khng co t tanh thi lam sao ch phap co th sanh ra t tha tanh, vi nh t tanh mi co tha tanh. Tai sao? Bi vi tha tanh la t tanh cua nhng cai khac. Nu t tanh bt thanh thi tha tanh cung khng th thanh. Nu khng co t tanh va tha tanh thi lam sao co th co bt c cai gi? Nu hu bt thanh thi v cung bt thanh. Vi vy, chung ta suy lun rng nu khng co t tanh, khng co v tanh, khng co hu va khng co v, thi tt ca hu vi phap u la khng. Khi hu vi phap la khng, v vi phap la khng, thi lam gi co cai nga. ---o0o---

CA TH CHIN : QUAN NHN VA QUA

Ch phap u la khng. Tai sao? Ch phap t chung khng co tanh, cung khng co tanh n t ni khac. Nh a noi trong nhng cu: Khng th co qua trong tt ca cac duyn. Qua cung khng n t ni khac. Lam sao co th sanh qua?

Nh a noi trc y, khng co qua trong bt c mt duyn nao, cung khng co qua trong s kt hp cua cac duyn. Qua cung chng n t nhng ni khac. Nu no n t ni khac thi no sanh ra bi nhn duyn. Va s kt hp cua nhng duyn khac nhau khng co tac dung. Nu qua chng trong duyn va cung chng n t ni khac thi no la khng. Qua la khng, vi vy tt ca hu vi phap la khng. Hu vi phap la khng thi v vi phap cung la khng. Ngay ca hu vi phap va v vi phap u la khng thi cai nga cung la khng. ---o0o---

CA TH MI : QUAN TAC GIA - (QUAN TAO HOA)

Cac phap u la khng? Tai sao? Vi mt phap khng th t no lam ra, hoc do cai khac lam ra, hoc do ca t no ln cai khac, hoc chng do bt c nhn nao. Nh a noi trong nhng cu: Kh khng phai t no sanh ra khng phai cai khac sanh ra, khng phai do t no va cai khac sanh ra. Vi vy khng co kh. Kh khng th t tac. Tai sao? Nu no t tao ra, tc la no lam nn ban th (th tanh) cua chinh no. Nhng mt v t khng th dung chinh no tao chinh no. Thi du, y thc khng th y thc v chinh no, va mt ngon tay khng th s chinh no. Vi vy khng co th gi co th t tac. Kh cung chng do th khac sanh ra. Lam sao no co th do th khac sanh ra? Hoi: Cac duyn c goi la tha. Cac duyn tao nn kh: iu nay goi la tha tac. Lam sao ngai co th noi kh chng phai do tha (mt cai gi khac) lam nn? ap: Nu cac duyn c goi la tha, va kh do cac duyn tao ra; nu kh sanh ra t duyn thi ban cht (tanh) cua no la duyn. Nu ban cht cua no la duyn, tai sao goi duyn la tha? Thi du, trong mt cai binh bng t set, t set khng c goi la tha; trong mt cai vong bng vang, vang khng c

goi la tha. iu nay cung ap dung i vi trng hp cua kh. Nu no do cac duyn lam nn thi duyn khng th c goi la tha. Cac duyn khng co t tanh. Chung khng t hin hu. Vi vy khng th noi rng qua la t duyn sanh ra. Nh a c noi trong Trung Lun: Qua t duyn sanh ra, nhng duyn khng t hin hu. Nu duyn khng t hin hu, lam sao duyn co th sanh ra qua? Vi vy kh khng th do tha lam nn. No cung khng th c tao ra bi ca chinh no va ngoai (tha), vi ca hai u la sai. Cho nn khng th noi rng kh do ca hai th tao ra. Cung khng ung nu noi rng kh chng do bt c nhn nao tao ra, vi noi nh vy la sai v cung tn. Nh trong kinh a day: Mt ao si Tirthika loa hinh [naked Tirthika trong ban dich Anh ng] hoi c Pht: Kh t tac chng? c Pht im lng khng tra li. Bach Th Tn! Nu kh khng t tac thi co phai la tha tac chng? c Pht vn khng tra li. Th Tn! Vy no chng do nhn nao sanh ra chng? c Pht vn khng tra li. Vi c Pht khng tra li bn cu hoi nay cho nn chung ta nn bit rng kh la khng. Hoi: Trong kinh c Pht khng noi kh la khng, nhng ngai tuy theo kha nng giac ng cua chung sanh [trong trng hp nay la vi ao si Tirthika] ma thuyt phap. ap: Cac ao si thuc phai Tirthika cho rng con ngi la nhn cua kh. Nhng ngi tin rng cai nga thc s hin hu noi rng thin va ac la do cai nga tao ra. Ho tin rng cai nga thi trong sach va khng co kh va phin nao; cai nga co kha nng hiu bit; no tao thin, ac, kh, sng, va no hin thn trong nhng hinh thai khac nhau. Vi ho co nhng quan nim sai lm o nn ho hoi c Pht: Kh t tac chng? c Pht khng tra li. Kh chng phai la do cai nga tao ra. Nu nga la nhn cua kh thi th vi nga ma sanh ra. Vy nga la v thng. Tai sao? Nu cac phap la cac nhn va sanh ra t cac nhn thi chung u la v thng. Nu nga la v thng thi nhng qua bao cua thin va ac u

oan dit. Nu vy nhng cng c cua ngi ao hanh Ba La Mn cung la khng. Nu nga la nhn cua kh thi khng th co giai thoat. Tai sao? Nu nga tao ra kh: nu khng co kh thi se khng co cai nga tao ra kh; nu khng co cai nga thi ai se at c giai thoat? Nu kh c tao ra ma khng co cai nga thi se vn con kh du sau khi giai thoat; va se khng co giai thoat thc s. Nhng thc ra co giai thoat. Vi vy, khng th noi rng kh t no sanh ra. Kh cung chng phai sanh ra t tha. Nu kh tach ra t tha, lam sao co th co mt cai nga khac tao ra kh ri truyn no cho ngi khac? Cu kh sanh ra t tha co th ham y nghia rng kh do Tri (T tai Thin) tao ra. Mt s ngi co ta kin nay hoi c Pht nhng ngai khng tra li. Thc s no chng phai do Tri sanh ra. Tai sao? Vi Tri va kh co ban tanh mu thun. Mt con b sanh ra t mt con bo thi vn la mt con bo. Nu chung sanh do Tri sanh ra thi chung sanh phai ging nh Tri. Vi chung sanh la con cua Tri. Nu Tri sanh ra tt ca chung sanh thi Tri a khng khin chung sanh phai kh. Vi vy ngi ta khng nn noi rng Tri sanh ra kh. (*T tai thin y co nghia la Tri hoc ng tao hoa t minh co th hin hu, tn tai ma khng nh vao nhng nhn duyn khac.) Hoi: Tt ca chung sanh do Tri (T tai Thin) sanh ra, au kh va hanh phuc cung do Tri gy ra. Vi chung sanh khng bit nguyn nhn cua hanh phuc cho nn Tri tao ra kh. ap: Nu chung sanh la con cua Tri thi Tri a dung hanh phuc che y kh va a khng gy ra kh cho chung sanh. Va nhng ngi tn th Tri khng phai chiu kh ma chi hng hanh phuc. Nhng trn thc t khng ung nh vy. Con ngi t tac ng va ho co ca hanh phuc ln kh au, va ho nhn c tng thng theo lut nhn duyn. Tt ca nhng iu nay chng phai do Tri tao ra. Nu Tri t hin hu thi chc hn Ngai chng cn th gi. Nu ngai cn th gi thi Ngai khng c coi la t hin hu (t tai). Nu Ngai khng cn th gi thi tai sao Ngai tao bin hoa, ging nh a tre con chi ua, tao ra chung sanh?

Nu Tri tao ra tt ca chung sanh thi ai a tao ra Ngai? Noi rng Tri t tao ra chinh Ngai thi khng th ung, vi khng co th gi co th t tao chinh minh. Nu Ngai do mt tao hoa khac tao ra thi Ngai chng phai la t hin hu. Nu Tri la ng tao hoa toan nng thi khng th co chng ngai gi trong tin trinh tao tac cua Ngai; Ngai co th tc thi tao moi th. Kinh sach vit v Tri noi: Tri mun tao ra van vt. Ngai thc hanh kh hanh va tao ra cac loai cn trung bo di t. Ri Ngai lai thc hanh kh hanh va tao ra tt ca loai chim bay. Ri Ngai lai thc hanh kh hanh va tao ra con ngi va thin thn. Nu nh cac loai trung, chim, ngi va thin thn ln lt do nhng hanh vi kh hanh sanh ra, thi chung ta nn bit rng chung sanh c sanh ra t nghip va nhn duyn ch chng phai do Tri thc hanh nhng hanh vi kh hanh. Nu Tri la ng tao hoa cua van vt thi Ngai tao ra chung u? Co phai chinh Ngai tao ra ni o khng? Hay la ai khac tao ra ni o? Nu ni o do Tri tao ra thi Ngai tao ra no u? Nu Ngai ng ni khac tao ra ni nay thi ai tao ra cai ni khac o? Nhng cu hoi thi phai co hai Tri, nhng iu nay khng th ung. Vi vy van vt trong vu tru chng phai do Tri tao ra. Nu Tri la tao hoa thi tai sao Ngai phai thc hanh kh hanh ging nh th Ngai th phung va vu xin mt ng nao khac at c y nguyn cua Ngai? Nu Ngai phai thc hanh kh hanh cu xin n hu cua ai khac thi chung ta nn bit rng Tri chng phai la t hin hu. Nu Tri tao ra tt ca van vt thi chung phai co inh tanh ngay t khi sanh ra ch khng bin i. Mt con nga lun lun la mt con nga, va mt con ngi lun lun la mt con ngi. Nhng nay van vt bin i tuy theo nghip. Vi vy, chung ta nn bit rng van vt chng phai do Tri sanh ra. Nu la Tri tao hoa thi a chng co ti li va phc c, vi thin, ac, cai ep, cai xu toan la lo Tri tao nn. Nhng thc t thi co ti li va phc c. Bi vy, van vt chng phai do Tri tao ra. Nu tt ca chung sanh do Tri sanh ra thi chung phai tn kinh va yu qui Tri, ging nh cac con yu qui cha cua chung. Nhng thc t thi khng ung nh vy; mt s ngi oan ghet Tri va mt s ngi yu qui Tri. Bi vy, chung ta nn bit rng van vt chng phai do Tri sanh ra.

Nu Tri la tao hoa thi tai sao Ngai khng khin cho tt ca moi ngi u hanh phuc hoc tt ca moi ngi u kh? Tai sao Ngai khin mt s ngi hanh phuc va mt s khac au kh. Chung ta thy Tri hanh ng do long yu va ghet, vi vy Tri khng t hin hu. Khi ma Tri khng t hin hu thi van vt chng phai do Tri sanh ra. Nu Tri la tao hoa cua tt ca van vt thi moi sinh vt khng th tao nn th gi. Nhng trn thc t mi sinh vt co th tao ra vt khac. Vi vy, chung ta nn bit rng van vt chng phai do Tri sanh ra. Nu Tri la tao hoa thi thin, ac, kh va hanh phuc t chung se ti, ch khng do con ngi tao ra. Nhng nu vy khng con lut cua th gian [ngi lam iu thin c thng, ngi lam iu ac bi trng phat]. Nu vy i tu hanh kh hanh va nhng cng c cua ngi ao hanh Ba La Mn la v ich. Nhng khng ung nh vy. Cho nn chung ta bit rng van vt chng phai do Tri sanh ra. Nu do nhn duyn Tri la bc cao ca trong chung sanh thi chung sanh nao thc hanh phc nghip la cung cao ca. Tai sao chi co Tri c nhn duyn, thi tt ca chung sanh cung phai t hin hu. Nhng s thc khng phai nh vy. Nu Tri n t mt cn nguyn khac thi cai o cung n t mt cn nguyn khac na; nu vy ngun gc la v tn. Nu ngun gc la v tn thi khng h co nguyn nhn. Vi vy, co nhng nhn duyn khac nhau sanh ra van vt. Ban nn noi rng van vt chng phai do Tri tao ra va rng Tri khng hin hu. Khi mt ngi co nhan quan sai lm hoi c Pht co phai kh do tha sanh ra hay khng, Ngai khng tra li. Cung khng th co trng hp mt vt c sanh ra bi ca chinh no ln tha (vt khac), vi nh vy la co hai iu sai lm [nh a noi trc y]. S phi hp cua cac nhn duyn sanh ra ch phap, vi vy chng co th gi sanh ra ma khng co nhn. Cho nn c Pht cung khng tra li cu hoi o. Hoi: Vy kinh sach chi phan bac bn ta kin [cua ao si Tirthaka] ch khng noi kh la khng. ap: Tuy c Pht day s phi hp cua nhn duyn sanh ra kh, nhng vic phan bac bn ta kin cung ging nh noi rng kh la khng. Nu kh

la khng. Tai sao? Vi bt c cai gi sanh ra t nhn duyn u khng co t tanh. Bt c cai gi khng co t tanh u la khng. Nu kh la khng, ban nn bit rng tt ca hu vi phap, v vi phap va chung sanh u la khng. ---o0o--CA TH MI MT : QUAN TAM THI Cac phap u la khng. Tai sao? Mt nhn khng co trc, hay sau, hay ng thi vi qua. Nh a noi trong nhng cu: Nhn co trc qua, co sau qua, hay co ng thi vi qua, Nhng bin c nh vy u khng thanh. Lam sao nhn co th sanh ra bin c? Nu noi chn co trc qua la khng ung. Tai sao? Nu mt nhn co trc va t no sanh ra qua sau, thi khng co qua ngay t u, vy thi nhn cua no la gi? Nu mt qua co trc nhn thi qua a thanh khi cha co nhn, vy tai sao no cn ti nhn? Nu nhn va qua cung mt luc thi khng co s sanh san. Thi du, hai cai sng cua mt con bo sanh ra cung mt luc; sng bn trai va sng bn phai khng sanh ra ln nhau. Bi vy co th suy lun rng khi hai cai cung sanh ra mt luc thi chung chng phai la nhng lin h tam thi (trc, sau, va ng thi) gia nhn va qua. Hoi: Vic ngai bac bo lin h nhn qua trong tam thi cung khng thanh. Nu s bac bo co trc cai co th bac bo thi khng th co cai bi bac bo, vy thi ly cai gi ma bac bo? Nu cai co th bac bo co trc s bac bo, co nghia la cai co th bac bo a thanh, cn gi bi bac bo? Nu s bac bo va cai co th bac bo co cung mt thi gian vi nhau thi cung khng co nhn. Thi du, hai sng cua mt con bo c sanh ra ng thi; sng bn trai va sng bn phai khng sanh ra nhau. Cho nn s bac bo khng sanh ra cai co th bac bo, hay ngc lai. ap: S bac bo cua ban va co th bac bo u co cung sai lm ging nhau. Nu cac phap la khng thi khng th co s bac bo ln cai bi bac bo. Nay ban noi rng s bac bo cua ti la khng, vy co nghia la iu ti noi la ung [vi ti noi cac phap u la khng]. Nu ti noi rng phai co s bac bo va cai co th bac bo thi ti sai lm nh ban noi; nhng ti khng noi rng phai co s bac bo va cai co th bac bo, vi vy ti se khng bi ban coi la sai lm.

Hoi: Chung ta nhn thy mt nhn co trc mt qua; thi du: ngi th gm tao mt cai binh. Mt nhn khng th co sau mt qua; thi du: vi co t cho nn co thy va ho chi c coi la t sau khi a thu hun. Mt nhn va mt qua cung co th ng thi hin hu; thi du: ngon en va anh sang hin hu cung mt luc. Vi vy, nu noi rng mt nhn khng co trc, khng co sau, khng ng thi vi mt qua la khng ung. ap: Thi du cua ban v ngi th gm lam cai binh la khng ung. Tai sao? Nu cha co cai binh thi ngi th gm la nhn cua cai gi? Ging nh trng hp cua ngi th gm, khng co th gi co th la nhn trc qua. Cung khng th co nhn sau qua. Nu khng co t thi ai co th la thy? Vi vy khng th co nhn sau qua. Nu ban noi rng ging nh ngon en va anh sang, nhn va qua hin hu ng thi, thi nhn ma ban noi o vn khng ung. Hay cho rng ngon en va anh sang hin hu ng thi, lam sao chung co th sanh ra nhau? Vi vy nhn va duyn la khng. Do o, ban nn bit rng tt ca hu vi phap, v vi phap va chung sanh u la khng. ---o0o---

CA TH MI HAI : QUAN SANH

Cac phap u la khng. Tai sao? Vi cai a sanh ra, cai cha sanh ra, va cai ang sanh ra, tt ca u khng at c. Cai a sanh khng sanh na. Cai cha sanh thi cha sanh. Cai ang sanh cung khng sanh na. Nh a noi trong nhng cu: Qua a sanh khng sanh na; cai cha sanh thi cha sanh. [Nu khng co cai a sanh va khng co cai cha sanh, cai ang sanh khng sanh. Cai a sanh la qua a sanh ra ri. Cai cha sanh la cai cha sanh ra, hoc khng sanh, hoc khng sanh, hoc khng hin hu. Cai ang sanh la cai ang phat khi nhng cha thanh.

Qua cua s sanh khng c sanh, vi cai a c sanh ri thi khng c sanh ra na. Tai sao? Vi nu lai sanh na thi se dn ti s sai lm v cung tn. Nu cai a c sanh lai sanh ra cai th nhi, cai th nhi c sanh ra cai th ba, ri cai th ba a sanh lai sanh ra cai th t. iu nay ging nh vt nguyn thuy a sanh san phm th nhi va ri lai sanh thm v cung tn; nhng khng th c. Vi vy cai a c sanh ra khng sanh. Nu ban noi rng cai a c sanh ra lai sanh, cai ma no dung sanh la cai cha sanh c sanh ra. Nhng o la iu bt kha. Tai sao? Vi dung cai cha c sanh sanh lin quan ti hai loai sanh san; co nghia la cai a c sanh c sanh ra va cai cha c sanh c sanh. Lp trng cua ban thay i va khng ng vng. Ging nh iu sau y: cai a c tao khng cn tao; cai a bi t khng cn t; cai a c chng minh khng cn chng minh. Cho nn cai a c sanh khng cn sanh. Do o, cai a c sanh khng sanh. Cai cha c sanh ra cung khng c sanh. Tai sao? Vi no khng co lin h vi s sanh. Nu khng, se dn ti s vic tt ca nhng gi cha c sanh c sanh. Nu cai ma khng co hanh ng sanh san. Vi vy, khng co hanh ng sanh san. Nu co s sanh san ma khng co hanh ng sanh san, thi se co s tao tac ma khng co hanh ng tao tac, se co s ra i ma khng co hanh ng ra i, se co s n ung ma khng co hanh ng n ung. Nu nh vy thi phep tc th gian bi huy hoai; iu o khng ung. Vi vy, cai cha c sanh khng c sanh. Nu cai khng sanh ma sanh, thi tt ca nhng th khng sanh se sanh. Tt ca nhng ke pham phu khng sanh ra giac ng thng ng (Anuttarasamyak-sambodhi) se sanh ra giac ng thng ng; mt vi A La Han ao hanh hoan hao khng sanh ac y se sanh ac y; tho va nga khng moc sng se moc sng. Nhng nhng chuyn o la bt kha. Vi vy ban khng nn noi rng cai khng sanh se sanh. Hoi: Cai khng sanh chi sanh khi no co s hoa hp nhng nhn duyn. Nu nhng nhn duyn nh thi gian, khng gian, tac nhn, phng tin thich nghi, u hin hu, thi mt s nhng cai khng sanh se sanh, nhng chng phai tt ca moi cai u se sanh. Vi vy ngai khng nn bac bo y kin cua ti bng cach noi rng tt ca se khng sanh.

ap: Gia th cai khng sanh se sanh khi no co s hoa hp cac nhn duyn thich nghi nh thi gian, khng gian, tac nhn, phng tin tt. Khng co s sanh san khi no hin hu [trc mt san phm]. Cung khng co s sanh san khi no khng hin hu trc [san phm]. Cung khng co s sanh san khi no va hin hu trc va khng hin hu trc [san phm]. Cho nn khng th at c s sanh san trong ca ba trng hp nh a noi trc y. Vi vy, cai khng sanh se khng sanh. Cai ang sanh cung khng sanh. Tai sao? Vi iu o lin quan ti s sai lm rng cai a sanh lai sanh, va cung lin quan ti s sai lm khac la cai cha sanh ma sanh. Nh a noi trc y rng cai a sanh la mt phn cua cai ang sanh khng sanh. Va, nh a noi, cai cha sanh la mt phn khac cua cai ang sanh cung khng sanh. Nu co cai ang sanh ma khng co hanh ng sanh san, thi cai ang sanh sanh. Nhng thc ra nu khng co hanh ng sanh san thi khng th co cai ang sanh. Vi vy cai ang sanh khng sanh. Nu ngi nao noi rng co hanh ng sanh san trong cai ang sanh, thi tc la co hai hanh ng sanh san: (1) cai ang sanh c sanh, va (2) cai ang sanh sanh. Nhng ca hai iu o khng th thanh; vy lam sao ngi ta co th noi co hai hanh ng sanh san nay? Do o, khng co s sanh san trong cai ang sanh. Nu khng co s sanh san thi khng co cai ang sanh. S sanh san thc hin u? Nu khng co ni chn san phm c sanh ra thi khng th co cai ang sanh. Vi vy, cai ang sanh khng sanh. Do o, cai a sanh, cai cha sanh, va cai ang sanh khng th thanh. Khi ma chinh thanh ng sanh khng th thanh thi sanh, tru, va dit cung khng th thanh. Khi ma sanh, tru va dit khng th thanh thi hu vi phap khng th thanh. Khi ma hu vi phap khng th thanh, thi v vi phap khng th thanh. Khi ma hu vi phap va v vi phap khng th thanh, tt ca chung sanh khng th thanh. Vi vy, ban nn bit rng cac phap u la v sanh; rt cuc chung u la khng va tich tinh.

---o0o--HT