KINH BT I NHN GIC GING GII

HT.Thanh T Thnh Hi Pht Gio HCM Xut Bn 1999 Ngun http://www.thuvienhoasen.org Chuyn sang ebook 21-6-2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org Mc Lc
LI U SCH M U IU GIC NG 1 IU GIC NG 2 IU GIC NG 3 IU GIC NG 4 IU GIC NG 5 IU GIC NG 6 IU GIC NG 7 IU GIC NG 8

LI U SCH
o Pht l o gic ng, ton b gio l ca Pht dy u nhm nh thc con ngi sm c gic ng. M lm l ci ngun au kh, ch c gic ng mi cu c mi kh au ca chng sanh. cu kh chng sanh, ngi An Th Cao ngi nc An Tc sang Trung Hoa vo i Hn Hon kinh Lc Dng, trc tin trch dch tm iu gic ng bin thnh quyn kinh Bt i Nhn Gic ny. Ch cn tm iu gic ng y, ngi Pht t kho ng dng tu hnh s tan bin ht mi kh au v ln bc tin ln cp bc B-tt cho n Pht qu. Hiu dng ca tm iu gic ng qu tht khng th ngh bn, nu ai thc tp thc tu s nhn c kt qu khng

nghi ng. Hng Pht t chng ta ch thy quyn kinh mng m xem thng, phi nghin ngm cho tn tng, phi tu tp cho thun thc s t c bn nguyn thot ly sanh t. V thy tnh cch tuy n gin nhng quan trng ca quyn kinh, nn chng ti em ra ging cho Tng Ni v Pht t trc nht. ng thi mun Tng Ni nh mi, chng ti dch thnh vn vn hc mau thuc. Hin nay cc Thin sinh hp tc ghi chp li li ging ca ti ph bin cho nhng bn ng tu c c hi c li quyn kinh ny. t lng ty h, ti xin ghi t dng u sch. THCH THANH T Vit ti Thin vin Thng Chiu Ngy 27-08-1997

M U
Theo chng trnh hc ba nm th kinh Bt i Nhn Gic c dy u chng trnh. Ti s ging ngay bn kinh ch Hn, do ngi An Th Cao trch dch, cho qu v mi hc Pht d nhn ra yu ch tu hnh. Bt: L tm. i Nhn: L ngi ln. Ngi ln m Pht mun ni y l ngi gic ng thy r cc php ng nh tht, khng cn m lm cc php. Theo o Pht, ngi cha bit tu gi l phm phu. Ngi nghe li Pht dy, pht tm tu chng t S qu Tu--hon, n T-hm, A-na-hm, A-la-hn, th gi l Thanh vn. Cn ngi pht tm tu Lc vn hnh chng t Thp tn ln S a tin dn n Thp a, gi l B-tt. V khi cng hnh t gic gic tha ca B-tt vin mn th thnh Pht. Nh vy, hng B-tt, Pht gi l i nhn.

Gic: L bit, l tr tu ti thng do tu chng m thnh, thy bit ng l tht, ch khng phi ci bit thin cn sai lm ca ngi th gian. Bt i Nhn Gic l tm iu gic ng ca Pht v B-tt. Kinh: Nhng li ging dy ca Pht, c kt tp li thnh b gi l kinh. Li Pht dy va ph hp vi chn l, va thch hp vi cn c tm lng ca chng sanh, tri qua ba thi qu kh, hin ti, v lai u ng. Kinh Pht ni ct gio ha chng sanh khin cho chng sanh nghe hiu tin nhn tu hnh, thy r l tht v c gii thot. Kinh Bt i Nhn Gic, do ngi An Th Cao dch t ch Phn ra ch Hn, vo thi Hu Hn i vua Hn Hon , nin hiu Kin Ha nm th 2 (148 Ty lch). Ngi l Thi t nc An Tc (Parthie), nay mt phn thuc Ba T (Persia) mt phn thuc A Ph Hn (Afghanistan). Lc by gi Pht php t n truyn sang An Tc rt thnh hnh, Ngi xut gia tu hc, thng sut kinh lun. Sau Ngi em Pht php truyn vo Trung Quc, v dch kinh ny t ch Phn ra ch Hn. Thng l cc kinh m u u c lc chng chng tn ca ngi Anan khi kt tp: Ti nghe nh vy, mt thu n, Pht ti Nhng m u kinh Bt i Nhn Gic khng c phn ny l ti sao? V lc by gi Pht php mi truyn vo Trung Quc, ngi hc Pht cha thm nhp gio l nhiu, nu trn b kinh dy cho h c, e khng kham c ni, nn Ngi phng tin rt tng phn tinh yu ca Pht php trong nhiu b kinh m dch, phn ra: th nht, th hai, th ba n th tm, tp thnh Kinh Bt i Nhn Gic, cho ngi mi pht tm tu hc d nm c nhng im cn yu trong Pht php, ri sau mi hc tip nhng phn khc su rng hn. V l do , m kinh Bt i Nhn Gic khng c lc chng chng tn ca ngi A-nan khi kt tp. (Thin vin Thng Chiu)

IU GIC NG 1
CHNH VN:

Vi Pht t, Thng tr d, Ch tm tng nim, Bt i Nhn Gic. DCH: Chng ta l hng Pht t, m ln ngy hng gi th tr. Ch thnh tng nim nh ghi, Tm iu gic ng ca v i nhn. GING: Ngi An Th Cao dy: Nu chng ta l t Pht th phi tr tng nh ngh tm iu gic ng m Pht v B-tt dy lm, bt chc tu theo v sau chng ta cng s c gic ng thnh Btt, thnh Pht nh cc ngi. CHNH VN: nht gic ng: Th gian v thng, Quc nguy thy. T i kh khng, Ng m v ng. Sanh dit bin d, H ngy v ch. Tm th c nguyn, Hnh vi ti tu. Nh th qun st, Tim ly sanh t. DCH: iu th nht phi thng gic ng: i v thng quc b dn. Kh khng t i thon von, Nm m v ng c cn chi u. i i sanh dit chng lu, Gi di khng ch l mu kh tin.

Tm l ngun c xut sanh, Thn hnh rng ti m mnh chng hay. Ngi no qun st th ny, Ln hi sanh t sm chy thot ra. GING: nht gic ng c Pht l bc gic ng hon ton, li dy ca Ngi l nhng phng php hng dn cho mi ngi tu, chuyn nghip c thnh nghip thin, chuyn m thnh gic. Hin ti chng ta t nhn mnh l Pht t hc php ca Pht, i con ng Pht i, ngi th mi hc Pht, ngi th hc lu, vy c ai c phn no gic ng cha? Ti sao chng ta hc php Pht, tu theo Pht, m Pht gic ng chng ta li cha gic ng? Tuy ni th, song nu nghim xt li th qu v s thy mnh c t phn gic ng. Ti tin chc nh vy. V c hc c tu theo Pht l c gic ng. Gic nhiu hay t l ty theo s tu tnh ca mnh su hay cn, iu ny mi ngi t bit. C nhiu ngi thng nghe ni chng sanh th m, Pht th gic, m khng hiu th no l m v m ci g? th no l gic v gic ci g? Nu chng ta l Pht t, m khng bit th no l m v m ci g, th no l gic v gic ci g, th tu sut kip cng khng bit mnh tu ti u. Nu hiu th no l m th bit th no l gic. Ni m ni gic l ni theo danh t nh Pht, ni theo th gian th gi l lm. V d ngi th gian mua trang sc nh bng tai, c r lm bng thau m vng m khng bit, nn tr gi ngang vi vng tht th gi l mua lm, gi tng l tht. Khi bit l gi th ht lm, ht lm th ht m. Thm mt v d na: Ngi i n nh quen m qun s nh, hoc qun ng nn i ln, khng tm c nh m h mun n. Khi c ngi ch ng ng i v s nh chnh xc, th ngi y khng cn lm ln na. Ging nh ngi ht m l tnh. Cng vy, ci gi cho l tht, o Pht gi l m, ci gi bit l gi th gi l gic.

M v gic khng xa. Vy, qu Pht t hc tu theo Pht c bit ci g l gi, ci g l tht cha? Th gian v thng, Quc nguy thy. T lu, chng ta m lm l m lm ci g? Tt c mi ngi ai cng thy thn ny l bn chc, mi cnh vt, mi sanh hot hng ngy l tht. Ri inh ninh mnh s sng n by tm mi tui, hoc mt trm tui V vy m mi m lo lm n, lo dnh dm tin ca c giu c. Lo cho s nghip th gian nhiu chng no l tt chng ny, c ca nhiu hng c i v li cho con chu c y hn ngi. Ai ai cng u c ngh , nhng c my ai mun m c nh ? V vy nn iu gic ng th nht Pht ni: th gian l v thng, ci i m chng ta ang sng y khng lu bn, c ri mt . V d qu ni ang ng sng sng b ngi bn ph, di i ni khc, ni tr thnh t bng. Mi ngy no sng su nc chy xit, gi y c lp y ph sa. Trc kia ch ny l dinh th ph lu nguy nga, nay ch cn l ng gch vn iu tn hoang s. Xa, ch kia ng khng hoang vng, nay tr thnh th ch ba lu i phn thnh sung tc, xe c dp du. Nh kia xa giu c by gi ngho kh c cc. Gia nh n, cha con, chng v sum vy, gi y chia ly xa cch, hoc cht mt i my ngi l cnh vt v thng bin i. Th m by lu nay a s chng ta vn c nim th gian mi mi thng cn. l nim sai lm ca k m. Nu ngi no thy c s vt ci i ny, nay cn mai mt, c ri mt , ngi thy nh th l ngi tnh, ngi gic. Th ti sao chng ta khng dm nhn mnh c tnh c gic? Pht gic ng hon ton, chng ta nh c hc c tu theo li Pht dy, chng ta cng gic c i phn, tuy gic cht cht cng l c gic. Nhng c ngi nghe Pht ni th gian v thng, cng hiu v thy th gian v thng, ri tng mnh hiu thu sut l v thng. Nhng khi gp vic lm n c li, li toan tnh hn thua, lo dnh ca tin s nghip t i ny qua i n Ngi ti ni vn cn thy th gian l thng. Tuy c gic, nhng ch gic mt cht ri m. Gic vi mi pht hoc mt gi thi, gic nh th l gic gin on, gic tng phn. Pht v B-tt th hng gic, gi no pht no cc ngi cng thy bit nh th. Chng ta th lc gic lc

m; nu gp cnh tri nghch lng, bun kh tang thng th thy i l v thng; khi gp cnh va lng a thch th qun i, thy l thng. Nh vy l gic gin on, lc gic lc m. Nu mun c gic lin tc th phi lm sao? y l c nguyn ca ngi mun tu tin, mun c gic ng hon ton nh B-tt, nh Pht. V d qu v nghe mt bi th, mt cu ca dao thy hay, nhng nghe qua mt ln th khng nh, nu nghe lin ghi chp c i c li nhiu ln, hun tp th s thm nhp, mun c lin nh, khng qun, khng ngp ngng. Cng vy, lu nay chng ta hun tp vic th gian. Cha m, anh em, gia tc dy mnh cuc i l thng, nn ri ai cng tranh danh ot li, lo cho ta, cho gia nh, cho b con quyn thuc, ham lm giu, ham sung sng, ci g cng tnh lu di c trm nm c ngn nm. Nay nghe Pht ni th gian l v thng, chng ta nghim xt li thy r cuc i l v thng, Pht ni rt ng! Tuy bit Pht ni ng, nhng nu nghe qua ri b, th chng ta ch gic mt cht thi. Nu chng ta thng nh, thng qun xt li Pht dy, thy r th gian l v thng, t thn tm con ngi cho ti hon cnh u l v thng. C nh vy m qun xt hun tu thng xuyn, th chng ta cng ngy cng thu t thm su l v thng Pht dy. Lc by gi i vi thn tm, cng nh cnh vt bn ngoi, khng cn lm chp, thy r l v thng, nh th mi tht l gic. l do chng ta thng xuyn hun tu, xng p tm mnh qua li dy sng sut ca Pht, nn mi c sng sut gic ng, khi gp cnh v thng tm vn an nhin t ti. Nh vy khng phi A-la-hn, Btt l g? Cn nu ni tu hc theo Pht, Pht dy v thng m Pht t li thy l thng, khi i din vi cnh v thng vn c bun kh khc than. Nh vy l cha gic ng. S d chng ta hc o gic ng m khng gic, l v chng ta nghe qua ri b khng chu hun tu, khng chu qun xt nhn nh r rng, th khng th tnh gic nh B-tt, nh Pht c. B-tt, Pht trc kia cng l mt con ngi nh chng ta, do thng xuyn qun xt hun tu nn cc ngi thy r cc php l v thng. V vy, m i vi mi cnh thun nghch, cc ngi vn an nhin t ti. Gp danh, gp li, gp sc, gp ti cc ngi dng dng khng nhim khng ng, v bit n l v thng.

Li c nhiu ngi hc o, nghe ging v l v thng khen thy ging hay. Song, nghe ri tr tt c cho thy, ring mnh th c lo tnh chuyn th gian, khng b st mt vic no. Tnh chuyn lm n sao cho c li nhiu, lm sao cho giu, lm sao cho con mnh hc gii, ham mun chuyn th gian iu no danh no li Ri cn c trn ngy thng xt thy mnh hc Pht lu, m sao vn cn m cn nhim v cn kh. S d nh vy l do thiu hun tu thiu qun xt. Yu t tu hnh l ch mnh phi hun tu qun xt thng xuyn cho thun thc nh B-tt, nh Pht. Nu thng xuyn qun xt hun tu thun thc, th lm g c m, c nhim, c kh? Th nn ngi hc Pht bit tu, khi nghe mt cu Pht php, lin ghi nhn, tu sut i. Cn ngi hc Pht m khng bit tu, d cho nghe ht ba tng kinh, lut, lun, cng khng nh thc hnh. Nu nghe hiu nh v thc hnh th s thy li Pht dy rt thc t, rt hu ch, gip ngi gii thot mi kh au. Ti xin hi Pht t: - Qu v c thy th gian ny l v thng khng? - Tha thy. - Pht ni c ng khng? - Tha ng. - Bit Pht ni ng chng ta phi lm sao? - Tha phi theo. Theo khng cha , m phi hun tu, tc l lun lun ghi nh v thc hnh, thc hnh cho n khi no nhn s vt c hnh tng u thy l v thng, chng mi tht s gic ng. Khi thu sut l v thng, gi s l tay rt mn t tin, chng ta khng bun tic. Hoc nh ca, xe c b h b mt chng ta thy n v thng, nn cng khng bun khng kh. Cho n vic th gian hp tan cn mt, v ngay c thn mng ny c gi c au c cht, chng ta cng khng cn kh au na. l nh chng ta hc Pht v bit tu, nn mi ht kh. V vy nn ni o Pht l o cu kh.

T lu chng ta m lm, m mnh m vt, c th mng vui, mt th bun kh. Song, ngi i u c ai c hoi, a s l mt nhiu hn c. Qu Pht t ln tui xt li s thy r iu ny, no mt cha m, mt anh em, mt thn tc, mt bn b, mt th, ri y s mt lun mng sng ca mnh na! Mi s au kh c dn dp! Ngi thn mt, ai m khng bun, khng ri nc mt. Ch khi no thu t c l v thng l mt l tht, chng mi ht bun ht kh. Ngi thm nhp c l v thng ca Pht dy, gp thun duyn hay nghch cnh, bit vic g n l phi n, nn an nhin bnh thn n nhn khng lon ng bt an. Ngi nay i cha cng B-tt, mai i cha cng Pht, m khng chu hun tu, khi gp vic tri nghch lng, th bun kh khc than, trch Pht B-tt t bi cu kh, m con kh hoi sao cc ngi khng cu. Ngi i cha hc Pht nh th, chc chn khng bao gi c Pht cu kh. Pht bit chng sanh ti tm m m, khng thy ng l tht, Ngi mi ch by cho thy th gian l v thng, php no l gi, php no l tht, dy cho chng sanh hun tu c ci nhn nh Pht nh B-tt. Khi thy bit cc php ng nh tht l gic ng gii thot mi kh au. l Pht cu kh cho chng ta, cu bng cch dy cho chng ta thy ng l tht. Vy m chng ta khng chu hiu, c i Pht cu bng cch ny cch n, hoc cho ci ny cho ci kia, i hi nhng chuyn tht l v l! Ngi hc Pht uyn thm thm nhun o c, lc no cng c bnh an khng cn bun vui vi nhng duyn thun hay nghch. Ngi thy r th gian v thng, l thy ng theo tinh thn gic ng. Thy nh vy tng pht tng gi l gic ng tng pht tng gi. Thy nh vy hng ngy hng tun l gic ng hng ngy hng tun. Nu c thy nh vy lun lun t ngy ny n thng kia nm n, th khng l bc Chnh gic, B-tt, cng l Pht t Pht tn. Tri li, hc cng hc, tu cng tu, nhng i duyn xc cnh bun kh vn bun kh, khc than vn khc than nh khi cha tu, ngi nh th cha xng danh Pht t. Hc m khng hnh, tu m khng qun xt, vic bun kh xy n cu Pht cu, Pht lm sao cu kp! Hc Pht l hc o gic ng, chng ta em li Pht dy p dng ngay vo i sng hng ngy, l chng ta tu c gic ng nh Pht.

T i kh khng, Ng m v ng. Sanh dit bin d, H ngy v ch. Kip ngi kh, khng ngoi nhng ci kh m Pht nu l sanh kh, gi kh, bnh kh, cht kh, thng yu xa la kh, th on gp g kh, mong cu khng c kh, nm m hng thnh kh. gic ng th gian l v thng th khi gi mnh khng thy kh, khi bnh mnh khng thy kh Nh vy, gi n bit ngi c tr t c gi, bnh n bit c thn t c bnh, n n mc n, khng lo bun s st. Nh c tnh gic, m chng ta t cu mnh thot bao nhiu ci kh trong cuc sng hin ti. Ngi Pht t mun c kt qu an vui t ti, th ngay khi hc Pht, lin em li Pht dy ng dng vo i sng hng ngy, bng cch qun xt, nhn thc, hun tu. Nh vy lu ngy, i trc cnh kh m ngi khng tu au kh thng thit, chng ta vn bnh thn an nhin khng b chi phi. Tu nh vy ngay trong hin i s ht kh, ch khng phi ch v Cc Lc mi ht kh. Nguyn v Cc Lc cho ht kh m khng lo tu tnh, ch l nguyn sung thi. Lu nay chng ta cho thn ngi l tht, ci suy ngh cng l tht. Do m lm chp cht nh vy, nn c lo gom gp ca ci cho mnh v con chu hng. Mnh suy ngh ci g cng cho l ng, bt mi ngi phi nghe theo lm theo trc chp cnh, ti y th chp thn v tm l thng l ng. V chp nh th nn Pht dy thn ngi do bn cht t, nc, gi, la gi hp m c. Song bn cht ny thng xung khc nhau, t ngn ngi nc, nc xoi mn t, nc lm tt la Chng xung khc m hp nhau li, nn thng sanh ra nhng hin tng bt ha, nh au yu bnh hon, hoc khi chng khng dung hp nhau c na th r tan. V vy nn ni thn t i l kh. Phm ngi th gian cho l kh khi bng i cn co m khng c ming n no d, nhng khi c n no th ht kh. Hoc khi b rt run m khng c o da, mn n, l si lm cho m l kh, nhng khi tin nghi si m th ht kh. Hoc b tai nn lc loi b v ngho thiu l kh, nhng khi c ngi bo bc cho cm n, o mc, nh l ht kh. Ngi th gian thy kh khi i, thy vui khi no; thy kh khi rt but, thy vui khi m p; thy kh khi

ngho thiu vt cht, thy vui khi vt cht sung mn. Nhng ci kh ny l nhng ci kh nh ai cng bit, cn ni kh ln m ngi i khng thy khng bit, y Pht mun ch l ci kh v thng ang bc bch thn tm con ngi. a b s sanh va lt lng m lin khc oa oa, v ang trong lng m m m, ra khi lng m b kh tri bc xc c cm gic au rt Chng nhng con khc m m cng au n khi banh da x tht sanh ra a con, nn Pht ni sanh kh. Qua bao thng nm, a b c cha m nui dng ln khn. Khi trng thnh ri th dn dn gi yu, mt m, tai ic, tc bc, rng long, chn mi, gi dn, n ung khng ngon, i li kh khn n tui gi thng au yu bnh hon, nay bnh ny mai bnh kia, thn th nhc nhn au nhc kh chu. Khi au chy cha thuc thang, m bnh khng gim c tng hoi th s cht. Song, trc khi cht th tm thn ri lon lo s hi kinh, khng bit mnh s i v u. Mi ming lch mo, tay chn co git v cng kh s. Li, ni thn ny nhng cht cng nh da, tht, gn, xng, tc, rng thuc v t. Nhng cht lng nh mu, m, m hi, nc mt thuc v nc. Nhng vt c tnh ng nh hi th v, hi th ra thuc v gi. Nhit nh hi m trong thn thuc v la. Hin ti khoa hc phn tch thn ngi c v s t bo, song khng ngoi bn mn t, nc, gi, la. T lu chng ta lm tng thn ny l ta tht, c chp cht nh th, nn ai ng n l phn ng chng i, hoc tm mi cch bo v, vun bi cho n c tha mn. Nhng vi Tr tu Pht thy r thn do t, nc, gi, la hp li m thnh, nu thiu mt trong bn cht y th thn ny khng tn ti. Khi bn cht cn chung hp th mng sng cn. Song, phi n cm, ung nc, ht th khng kh, vay mn t, nc, gi, la bn ngoi, bi b thay th cho t, nc, gi, la bn trong. C ngy, c i, sng bng s vay mn tm b nh th. Gi pht no cn vay mn th gi pht cn mng sng. Ht vay mn th mng sng dng, hi th tr v vi gi; hi m tr v vi la; mu, nc ming, nc mt tr v vi nc; da, tht, gn xng ha nhp vi t. Tt c u r tan, chng cn g gi l thn mng con ngi, l ta, nn ni l khng. Phm s vt c hnh tng, u b v thng chi phi dn dn n ch hoi dit. Qu v c ai thy vt c hnh tng m khng hoi dit khng? Tt c php hu vi, t ngi n vn vt u tri qua bn giai on: thnh, tr, hoi, khng. Nn Pht ni th gian v thng,

t i kh khng, cho chng ta thy r l tht, khng cn c chp thn t i ny l tht, khng cn c chp ci i ny l bn chc trng tn. Qu Pht t c ai khng b v thng chi phi khng? T qu kh bao lp ngi khng thot khi, i hin ti bao lp ngi ang b thiu t, v i v lai bao lp ngi cng b chi phi. Nu chng ta lc no cng thy bit r rng nh vy, th d cho thn ny c ra sao i na cng khng lo bun s hi. V bit n khng hoi sm th cng hoi mun, nn bnh thn n nhn ci cht. Tri li, Pht t gp cnh v thng n, m cn khc than kinh hong l do hc m cha thu sut li Pht dy, hoc hc m cha hun tu, hay hun tu m cha thun thc, cn chp thn l ng, nn mi kh nh th. n y Pht ni ng m v ng. Trong kinh A-hm, Pht dy ngi chp thn t i l ta, cn d ph tr hn ngi chp linh hn l ta. i ny tin mnh l ch, khi cht ri mnh cng tr li lm ch na. Chp trong thn ny c ci linh hn cn hoi, l thn ng; thn ng l ch ca thn ny khng bao gi thay i. l chp thng theo ngoi o. M chp nh vy rt c hi, v cho thn ng lun lun duy nht khng i thay th khng chu tu, mc tnh n chi, to cc nghip c, ri s chu qu bo kh. Pht phn tch cho thy thn ny c nm phn, gi l nm m. Nm m lun lun ph che Pht tnh c sn ni mi ngi. 1- Sc m: l phn th xc con ngi do bn cht t, nc, gi, la hp thnh. 2- Th m: l phn cm gic kh vui, gp cnh thun th thn tm cm thy thoi mi, vui thch m trc; gp cnh nghch th thn tm cm thy bc bi bun b sn hn. Khi vui th ni ti vui, khi bun th ni ti bun. Chp ci vui ci bun l tm ta. 3- Tng m: l nh tng v chuyn qu kh, m c nhng chuyn tng lai, ri chp cht ci nh tng l tm ta. 4- Hnh m: l s ngh suy tnh ton pht ra hnh nghip, ri chp cht ci suy ngh tnh ton l tm ta. 5- Thc m: l s phn bit ci ny tt ci kia xu, ci ny hay ci kia d ri chp ci phn bit l tm ta.

Nh th, chp sc l thn ta, chp th l tm ta, chp tng l tm ta, chp hnh l tm ta, chp thc l tm ta. Chp nh vy th mt ngi c nm ci ta. Mt ngi m c nm ci ta c hp l khng? Sc thn c y ri s hoi dit tan r. Th, tng, hnh, thc cng l php sanh dit, cht hin cht mt, khng thng khng tht, li m chp l thng l tht l ta. V vy m b n ko i mi trong vng sanh t khng dng. Gi y nghe Pht ni sc, th, tng, hnh, thc l ci khng tht khng thng hng, c ri mt , l ci sanh dit khng tht l ta, l v ng. Thy bit r nh vy l gic ng. Trong kinh Th Lng Nghim, Pht d nhng ci sanh dit c ri mt l khch, v n n ri i, nn khng phi l ch. Nu l ch th khng mt, lc no cng hng hu. Th m chng ta nhn ci cht c cht khng l mnh, tc l nhn khch lm ch; do m lm nh th nn trm lun sanh t. Chng ta thy r sc, th, tng, hnh, thc khng phi l ta, n l tm b, c ri mt, l chng ta thu sut c l v ng m Pht dy. Tm th c nguyn, Hnh vi ti tu. Nh th qun st, Tim ly sanh t. Pht li dy: Tm ngi l ngun c, thn ngi l rng ti li. Qun st nh th dn dn xa la sanh t. Ti sao Pht ni tm ngi l ngun c, thn ngi l rng ti li? V d khi tm mnh khi ngh mt iu g, th cho iu mnh ngh l ng, l chn l, nu c ai ci li hay chng i th tc gin mng chi hay nh p Tt c mi mm mng u tranh u t tm m ra. Khi u tranh l c m mu c c hm hi ngi, tha mn mun ca mnh, nn khng ngn ngi gy kh cho nhau. Nh vy, tm r l ngun ci ca ti c. Cn thn khi mun n mt ba ngon ming th phi mua g vt v ct c nh lng ly tht m n. Mun cho thn ny c no m sung tc th khi lm n vi ngi mc nhin tranh ginh li lc v mnh. C ngi v nui thn m phi lm nhng ngh nh git heo, git b Hoc v qu m m mun c ca nui mng sng, h sn sng git ngi cp ca. Hoc ngi c tham vng chim

ot quyn th a v, m b ngi khc cn tr ngn chn th khng ngn ngi dng nhng th on c c nh m st, bt cc, vu khng V tham vng cho bn ng m thn to v s ti li, nn ni thn l rng ti. Ngi khi thy thn ng m l v ng, th khng cn chp ci suy ngh ca mnh l ng l chn l, khng cn thy thn mnh l qu l trng, th mi s hn thua tranh chp gia mnh vi ngi, gia nhm ny vi nhm khc khng cn na, th gii s thi bnh, nhn loi s an lc. Ngi Pht t thy r tm l ngun ti c, th mi khi tm khi ngh nhng iu bt thin hi mnh hi ngi, hoc li mnh hi ngi lin dng ngay, khng pht ra li ni vic lm, th ngun ti s cn dn v ht hn. Khi ngun ti ht th mnh ht kh au, v ming khng ni li hung d, thn khng lm nhng vic c c, gy kh au cho ngi vt, l tu. Ngi no thng qun xt nh vy, l gii thot khi sanh, gi, bnh, cht. Kim li xem a s ngi xut gia cng nh ti gia c tu nh vy khng? Hay ch lo cng ly tng nim, m khng chu qun xt th lm sao xa la c sanh t? Chng ta theo li Pht dy, qun xt thy r tm l ngun c, thn l rng ti, chuyn ha thn tm lun lun c thun lng, l chng ta c Pht cu kh. Thng thng chng ta thy ngi ngho i, cho cm go h c no lng, thy ngi lnh rch cho o chn h c lnh m, thy ngi au bnh cho thuc men h c khe mnh, l cu kh ngi. Nhng cu kh nh th th bao gi chng sanh mi ht kh? Nu h c thiu hoi th chng ta c cu ni khng? Hoc nu chng ta cht ri th ai cu h? Hoc chng ta c th hng dn hun ngh cho h c cng n vic lm, c sng no m, th h c ht kh khng? H ch vi kh phn no thi, v chng sanh vn cn b v thng sanh, gi, bnh, cht chi phi. Pht v B-tt cu kh chng sanh, l lm sao cho chng sanh dt c mm sanh, gi, bnh, cht, tc l v minh phin no. l ci kh ln cn phi dt tr. Cn ngho i thiu thn vt cht ch l ci kh nh. Pht ni ngho i cha tht l kh, tru b mang ch ko cy cha tht l kh, b thiu t trong a ngc cng cha tht l kh, ch c ngi si m khng bit li i mi tht l kh. V cn m lm th i ny to nghip b kh, sanh ra i sau cng m lm to nghip cng kh na. i i kip kip c ti din m lm to ti th

kh khng ngng. Ch yu ca o Pht l cu kh sanh t lun hi, nn ni l gii thot sanh t lun hi, ch u c ni gii thot i lnh. c Pht trc kia trong cnh giu sang quyn qu, vt cht qu y , ti sao Ngi li u t khc khoi, ri t b tt c vt thnh xut gia? V Ngi thy r ngi vua, quyn th, ca ci l tm b khng gii quyt c vn sanh t, ch c tu hnh gic ng thy cc php ng nh tht mi gii thot c lun hi sanh t. Pht gic ng ri Ngi mi ch dy cho chng ta tu c gii thot nh Ngi. Chng ta cng ging dy cho ngi tu c gii thot nh chng ta. l mc ch chnh ca s tu hnh m Pht dy. Cn nhng vic t thin x hi nh b th gip ngi, ch l nhng phng tin u chng ta c c hi gn gi thn cn, hng dn cho ngi ng li tu hnh, sng ng vi li Pht dy, c an vui t ti trong i ny v mi mi v sau. Chng ta tu m khng thc hnh nh vy th khng xng ng l mt ngi tu Pht. iu gic ng th nht Pht dy ci i chng ta ang sng l v thng tm b. Ngay thn t i gi hp tm c ny, chng ta phi bit n l kh l khng. Phi bit thn v tm tng c ri mt , lun lun sanh dit di i khng c tht ng. Ci suy t ngh ngi m lu nay mnh lm chp l tm mnh, chnh l ngun gc ca c nghip. Ci thn hnh m lc no mnh cng lo lng cho n c sung sng y , li l rng ti li. Pht dy chng ta phi lun lun thy r nh th, chuyn ba nghip thn, khu, cho thanh tnh, c gii thot lun hi sanh t. Thy bit ng nh vy l ngi gic, thy ngc li l ngi m. Trong kinh Bch D c k mt cu chuyn nh sau: Thu xa c mt ngi nh c, b hoang lu, thin h n c qu d trong y, mi ngi ai cng kinh s khng dm vo ng. By gi c mt ngi t cho mnh l can m, bn tuyn b: Ti khng s g c, chiu nay ti s vo nh ! Qu tht chiu n ngi y vo nh ng. ng thi c mt ngi khc, cng t cho mnh can m hn ngi v cng xung phong vo nh ng. Ngi ny n ni x ca vo. Ngi n trc tng l qu n x ca, bn rinh tm phn ngn ngang ca khng cho vo. Ngi pha ngoi tng bn trong c qu, rng sc x cnh ca cho bt ng vo nh qu. Sau ngi y x ng tm phn sn vo, hai ngi nh nhau d di cho ti sng. Sng ra hai ngi thy nhau r rng, mi v l con

qu m mnh nh sut m nay l ngi ch khng phi qu. Cuc nh m lin dng ngang y. Pht d s lm m chp trc ca con ngi l tri ti. V ti tm m m khng thy ng l tht, ci gi lm tng l tht, ci tht li khng kho nhn ra, do m b nhc nhn kh s. Khi tnh gic, tr tu y thy ng l tht, khng cn lm lc m ti na th s ht nhc nhn kh s. Kinh A-hm, Pht dy mi ngi tu chng ta phi thp ngn uc tr tu ca mnh ln, v mi ngn uc ny vi chnh php ca Pht. Tc l chng ta nng ta vo tr tu ca Pht qua kinh, lut, lun. Chng ta lun ghi nh hun tp mi th tr tu s sng r nh Pht v B-tt. T trc chng ta m lm, khng nghe, khng thy, khng bit. Gi y nghe Pht dy, lun ghi nh, hun tp mi cho thm nhun, th s sng sut khng cn lm chp au kh na. Nh vy qu Pht t thy vic tu hc u c g kh khn, ch cn phi hiu cho ng ri thc hnh t t, n khi thun thc th hon ton gic ng, nn ni Pht php qu bu l vy. Xa, Thin s Vn Hnh gic ng c l v thng Ngi lm bi th: Thn nh in nh hu hon v, Vn mc Xun vinh Thu hu kh, Nhm vn thnh suy v b y, Thnh suy nh l tho u ph. Ngi ni thn ngi ging nh in nh bng, c ri khng. Cy ci ma Xun th ti nhun sum s, n ma Thu li ho tn. Mc tnh cho vic hng thnh hay suy vi, Ngi khng vui bun kinh s. Vic hng thnh hay suy vi i vi Ngi nh ht sng trn u ngn c, nng ln l tan mt. Thn mng i vi Ngi nh ln chp, xt qua ri mt. Do thy nh vy nn Ngi an nhin trong cuc sng.

IU GIC NG 2
CHNH VN:

 nh gic tri: a dc vi kh, Sanh t b lao, Tng tham dc khi, Thiu dc v vi, Thn tm t ti. DCH: iu th hai li cn gic bit: Tham dc nhiu, kh thit thm nhiu. Nhc nhn sanh t bao nhiu, Bi chng tham dc, m chiu kh ny. Bt lng tham dc chng gy, Thn tm t ti vui ny ai hn. GING: nh gic tri: a dc vi kh, Sanh t b lao, Tng tham dc khi. Dc ch cho nm mn dc th gian l ti, sc, danh, thc, thy hay l sc, thanh, hng, v, xc. a dc l nhiu tham mun v ng dc, c ngha l tham mun tin ca, m m sc p, ham danh vng, thch n ngon, a ng k. Ngi thch n ngon, thn phi chy ngc chy xui, toan tnh lo lm cho c nhiu tin, mi sm c ba n ngon theo s thch. Nh vy th tm lao nhc, thn vt v mi c ba n va ming. Hoc ngi m m sc p, c i c ui theo hng sc, th sc lc hao mn, tin ca tiu tn, cc nhc lao lung khng th k xit. Ngi tham danh, tham ti cng vy, phi ngc xui lm lng, tranh ginh c danh c li Tm li, ngi i ch v m m ng dc, nn to nhiu ti li chu nhiu kh au. Ham m nhiu chng no th kh s nhiu chng y. Trong kinh A-hm, Pht c k cu chuyn: Xa c v vua tn nh Sanh, do nh phc bo nhiu i, nn c lm Chuyn Lun Thnh vng, l bc thng minh tr tu, hnh ng theo chnh php, thnh tu by bu, thng tr khp c ci t ny. Lm vua trong thi

gian tht lu, ng khi nim mong c ma bu by ngy dng n tn u gi. Vua nh Sanh c i nh tc, c i phc c, nn va khi nim l c nh . Li mt thi gian sau, Vua khi nim mun n xem v thng tr chu C--ni phng Ty v Vua cng c nh mun. Li mt thi gian sau, Vua khi nim mun n xem v ng tr chu Pht-b-b-- phng ng v Vua cng c nh . Li mt thi gian sau, Vua khi nim mun n xem v thng tr chu Ut-n-vit phng Bc, v Vua cng c nh . Li mt thi gian sau, Vua khi nim mun ti ci tri Tam thp tam, v nh Vua cng c nh mun. Khi Vua n ci tri Tam thp tam, i vo nh chnh php. , tri Thch nhng cho vua nh Sanh na ta ngi. Khi vua nh Sanh ngi trn na ta ca tri Thch th nh sng, mu sc, y phc, oai nghi l tit ca vua nh Sanh khng khc vua tri Thch, ch c hai mt nhy l khc. Sau khi c toi nguyn trn ci tri Tam thp tam th vua nh Sanh li khi nim cp ly ta ngi ca vua tri Thch lm vua loi tri v loi ngi. Khi vua nh Sanh va khi nim y, bt gic rt xung chu Dim-ph-, lin mt Nh tc, v lm trng bnh nguy ngt. n lc sp cht, cc cn thn n bn nh Vua hi rng: - Tu Thin vng, nu c v Phm ch c s v k by ti hay thn dn no n hi chng thn rng lc bng h Thin vng ch bo nhng g, chng thn tr li th no cho Phm ch, c s hay thn dn y? Vua nh Sanh bo cn thn: - Vua nh Sanh c chu Dim-ph- nhng khi cht vn cha tha mn; vua nh Sanh c by bu nhng khi cht vn cha tha mn; vua nh Sanh c by ngy ma bu, nhng khi cht vn cha tha mn; vua nh Sanh c chu C--ni, nhng khi cht vn cha tha mn; vua nh Sanh c chu Pht-b-b--, nhng khi cht vn cha tha mn; vua nh Sanh c chu Ut-n-vit, nhng khi cht vn cha tha mn; vua nh Sanh ti ci tri Tam thp tam, nhng khi cht vn cha tha mn; vua nh Sanh c ng dc lc, nhng khi

cht vn cha tha mn Cc ngi hy tr li nh th, vua nh Sanh v qu tham dc cho nn kh. Vua bit l iu bt thin, nn trc khi cht trn tri cho qun thn v dn chng bit trnh. Hi xa ti cn lm vic cho Gio hi, mt hm ti n ging Chi hi Pht hc Gia nh. Sau khi ging xong c mt Pht t ly xe nh a ti v cha. Ngi trn xe m o, ti khuyn Pht t y: - o hu ln tui, nn dnh th gi xem kinh nim Pht cho c cng c. Mi mit lo lm th qu cc kh, mai kia cht li cng kh hn. Pht t y tr li: - Con c ti ba tim ca my, mi bui sng phi i n coi ngi ta lm, chiu i t cy, ti v lm s ti khuya. Nhiu khi khng c th gi c mt ct bo, v qu mt phi i ng. Thy thng Thy khuyn con nh th, vo hon cnh ca con lm sao tu hnh c! Qu v thy, nu lm n c hoi th rt kh tu. V c hoi th tham mun thm hoi, thy lm ra tin d qu lng tham c khi mi. Cho nn ngi nhiu dc lc m ni ht kh l lm. Pht d ngi ang kht nc m ung nc mui, cng ung cng kht. Ngi ngho hn ban u mun c cht tin ca c no m, khi c ri ln ln mun thm, thm mi Cho nn ngi no ni ti ngho nn ti cha tu, ch khi no ti c y vt cht ti mi tu, ngi ni nh th cng ging ngi kht m ung nc mui vy. Ngi c tm tham mun th khng bao gi bit ! Ngi Pht t chn chnh bit quay v vi Pht php lo tu hc, nh m c bt kh. Ngi bit tu, i vi vt cht c bao nhiu cng thy l . C t th sng theo t, c nhiu th chia st cho ngi thiu; thy r vt cht l ca tm, dng nui thn cho khe mnh tu tin, ch khng ly lm chnh, ri khi tm mong cu tham m. Nu tm cn dc vng tham m ca ci vt cht, tt nhin l cn toan tnh, h cn toan tnh l c mu to s nghip, h to s nghip nu khng gy kh cho ngi th cng gy kh cho loi vt. Cng ham mun l cng gy au kh cho mnh cho ngi. Ngi

no cho rng hng dc lc th gian y l sung sng, k lm, khng thy chn chnh. V nh ngi thm thc n ngon, khi n c mn ngon ny ri, li thm mn khc, ht tm cao lng li kim m v. Sut i c tm cu n ung, kip ngi sng tht thp hn v khn kh! Gi s ngi ang trng trai gi gii, thm n ngon, nn ngh: Nu c tht n mt ba, mnh s n cho thm. Ngh th h lin ph trai phm gii n mt ba tht tht no n, khng cn thm na. Nhng t lu li thm ri ph trai phm gii na, c nh th ti din hoi. Chi bng va khi nim t lin dng, quyt ch khng chiu theo th hiu th dc thp hn, gn gi gii lut cho trong sch tin tu. Qua v d trn, chng ta thy nhng dc lc khc cng u nh vy. Bnh ca con ngi mun c ci ny li tip mun ci khc, c nh th m mun hoi khng dng. Nn phi bit tham mun l gc ca au kh lun hi sanh t. Ngi i thng suy lun: Ngi tu hnh n tng rau, mc nu sng, giam mnh trong np sng thanh bn, rt cuc ri cng cht. Cn ngi i n sung mc sng, hng nhiu dc lc th gian, rt cuc ri cng cht. Hoc ni ngi hin c gi i cng cht, k hung hng bo ngc cui cng cng khng cn. L lun nh vy c ng khng? Ngi bung lung chy theo ng dc v ngi khng ph trai phm gii, lun lun gi gn thn tm thanh tnh, c hai u cht, nhng hai ci cht khc nhau. Ngi hng ngy chy theo dc lc th gian, khi gn cht thn xc h hoi, m tnh i c buc rng vi v con quyn thuc khng mun xa la, nn ging co kh s. Li khng bit mnh s i v u nn hi kinh lo s. V sanh tin, thn ming vn to nhiu nghip chng nng n, nn b nghip lc li cun theo dng lun hi, sanh t khng dng, kh s khng dt. Cn ngi bit tu hnh ba nghip thanh tnh, tuy xc thn c h hoi, nhng tinh thn bnh tnh sng sut, khng kinh s, bit r hng i, nn khi th hi cui cng rt nh nhng an n, v khi cht ri th c siu thot. nh rng con ngi ai cng cht, nhng ngi chy theo ng dc to nghip c khi cht th chu qu bo kh au, cn ngi tu khng chy theo ng dc, khng to nghip c m tu nghip lnh, khi cht sanh vo ci lnh hng phc an vui, hoc c gii thot sanh t nhp Nit-bn. Ci cht ca ngi bit tu v khng bit tu khc nhau ch . Ngi th gian v m mui, khng thy c nhn qu nghip bo, nn mi ly ng dc lc lm l

sng, vui say m nhim, cho n l qu l trn ht. Ngi gic ng bit chy theo ng dc lc l ha hi l au kh, nn sng i sng m bc n gin an tm tin o. Ngi no cn ham mun dc lc l cn kh, ham mun nhiu th m nhiu kh nhiu, ham mun t th m t kh t. Ham mun ci g cng kh c. Khi ht ham mun th ht m, thy ti, sc, danh, thc, thy l o nh, l v thng, khng bn lng th ht kh. Pht dy ngi tu hnh chn chnh, phi bit tham mun ng dc l gc lun hi sanh t kh au. V vy m phi: Thiu dc v vi, Thn tm t ti. Thiu dc l t mun. Ngi tu trong bn mn n, mc, , bnh c tn th cho bao nhiu th dng by nhiu, khng tm cu i hi cho nhiu, tiu dng cho tha thch. Khng tm cu nn khng to nghip, khng to nghip th thn tm khng cn lo bun kh au, s c an n t do. Pht dy chng ta tu ht kh. Ngi ch nguyn nhn gy ra au kh l . si m khi nim ti li, ming v thn ni lm ti li, sau s nhn ly hu qu kh au. By gi chng ta mun ht kh, th phi thp sng tr tu ni mnh vi chnh php ca Pht, ph nhng v minh phin no ni . khng khi nim c th khng ni c, khng lm c; khi nim lnh th ni lnh lm lnh, li mnh li ngi. Tm thng lng lng th tr tu sng sut, ph sch v minh, ht lu hoc, dt kh au, c an vui gii thot. Nh vy mun ht kh, chng ta phi thp sng ngn uc tr tu ni tm, thy r nguyn nhn au kh m dng khng to c, ch khng phi nghe ni ng ny linh, c kia gii, n ly lc van xin cu cu cho mnh ht kh. Lm nh th chng nhng khng c kt qu nh , m cn ln su vo m tn d oan, kh au li cht chng thm au kh. Chng ta bit r do tham dc m cc kh lao lung, v bit bt tham dc l bt kh au. R rng kh hay vui l do mnh, khng do ai khc. Pht dy chng ta tu l ph m, v m l gc tham dc a con ngi i trong lun hi sanh t kh au. Nu m c ph th tham dc khng cn, ngi ht tham dc th c an vui t ti, chng nhng trong i hin ti v cn mi mi v sau, chng nhng cho bn thn mnh m cn li ch cho ngi chung quanh na.

IU GIC NG 3
CHNH VN: tam gic tri: Tm v ym tc, Duy c a cu, Tng trng ti c. B-tt bt nh, Thng nim tri tc, An bn th o, Duy tu th nghip. DCH: iu th ba phi thm gic bit: m m trn mi mit chng dng. Mt b cu c v chng, Ti kia thm ln c ngng c u. Nhng hng B-tt hiu su, Nh cu tri tc chng lu chng sn. Cam ngho gi o l hn, Lu cao tr tu chng khn dng ln. GING: tam gic tri: Tm v ym tc, Duy c a cu, Tng trng ti c. iu gic ng th ba l lng ngi khng bao gi bit , khng bao gi thy chn, ch mt b mong cu cho c nhiu, c mi khng thi. Song, cng tham mun nhiu, th ti li s cng tng thm. l tm nim ca ngi th gian cn nhiu m m. Ngc li: B-tt bt nh, Thng nim tri tc, An bn th o, Duy tu th nghip.

Gi y ni v B-tt, cc ngi khng ging nh ngi th gian. Cc ngi thng bit an vui trong cnh ngho, gn gi o c v lc no cng ly tr tu lm s nghip, ch khng ngh g khc hn. Tin ca, vt cht, danh li i vi cc ngi ch l php hu vi khng bn khng tht, cc ngi khng ly lm qu lm trng, m ch mt b lo vun bi tr tu v t bi ngy cng thm ln. B-tt cng l mt chng sanh, nhng chng sanh bit tu hnh v c gic ng, nn gi l Hu tnh gic. Sau khi gic ng, cc ngi gip cho mi ngi c gic ng nh mnh, nn gi l gic hu tnh. Lc no cc ngi cng thc hin hnh t gic gic tha cho c vin mn. Cc ngi khng v mc ch no khc ngoi tinh thn gic ng m Pht dy. Nh vy, qu v ng lm tng B-tt l bc c nhiu thn thng php l. Bit u trong sanh hot hin ti ca chng ta, c nhiu B-tt m chng ta khng bit. V ngi no t thn khng m m ng dc, khng b ng dc chi phi, li cn bit tu tnh, bit gip cho ngi ph m lm trong cuc sng, on tr kh au th ngi l B-tt. Ngi Pht t chn chnh, khng bao gi mong cu B-tt th hin qua hnh tng k l, vi thn thng php mu ban n cu kh cho chng sanh. Nu ai cho B-tt nh th, th chc chn sut kip khng thy c B-tt. Ti nhc li, B-tt l mt chng sanh hu tnh tu c gic ng, v to phng tin gip cho ngi tu cng c gic ng nh cc ngi. Ngha l lc no cng thy th gian v thng, ci i tm b, thn ny vn l kh, khng, v ng. c Pht gi ci Ta-b chng ta hin ang sng y l ci Dc, nn lng tham con ngi qu nng qu su. Ngi ngho thiu thn vt cht, tham cu cho c sng nh, ngi giu c bao nhiu cng khng thy . C c dy: Ngi bit d nm di t, co tay lm gi, n cm hm cng vn thy vui. Ngi khng bit d trn cung tri cng khng va . Cho nn ngi bit an phn, trong hon cnh no cng c an vui. Trong kinh Di Gio, Pht dy: Nhc dc thot ch kh no, ng qun tri tc, tri tc chi php, tc th ph lc, an n chi x. Ngha l: Mun thot mi s kh no, cn nn nghim xt hai ch bit , php bit l s giu c, an n ca con ngi. Php s n Quang cng dy:

Cm rau d i, Nh c che gi sng, Ngi i nu bit , Phin no chng cn vng. V ngi i tham dc nhiu nn kh nhiu, kh c ba giai on: Khi cha c th tham mun mong cu cho c l kh; khi c ri th s mt, nn phi tm cch bo v gn gi cng kh; khi b mt li cng kh hn, bun ru mt n mt ng, c khi khng mun sng na. Qu v thy ngi tham mun nhiu trng hp no cng kh, ch c t mun bit , dt tm tham cu l ht kh c vui. V d c mt nh bc hc uyn thm, sng i thanh bch, xung tu i ngoi quc, v mt nh ph h mang nhiu vng bc ca bu cng i ngoi quc. Dc ng tu b m, c hai m phao ni v c cu sng. Khi vo t lin th ng ph h trng tay tin ca mt ht, s nghip tiu tan khng cn. Nh bc hc d nhin vn thanh bch nhng s kin thc uyn thm ca ng khng mt, coi nh s nghip ng cn. Nh ph h d cho ngi th gian ham lm giu, to xe hi nh lu ca ci cha y kho. Khi nhm mt xui tay, b thn ny mang thn khc, hon ton khng em theo c vt g. Nh bc hc thanh bch d cho ngi tu, sau khi nhm mt xui tay, b thn ny mang thn khc, tuy cn m cch m, nhng gp duyn th tr tu hin pht, khng mt. Tc l i ny tu hnh tuy gic ng, i sau sanh ra cng c qun. Song, qun mt lc, khi gp c duyn nhc li lin tnh nh ngay. i trc tu nhiu th nh sm, i trc tu t th nh mun v ri cng tip tc tu hnh. iu ny chng ta nghim xt thy r. Ti sao c nhng ngi hc hoi m khng hiu khng nh, vn ti tm dt km? Li c nhng ngi cha hc m bit, hoc hc mt m bit ti mi? Nh vy c phi l do i trc h gieo trng nhn tr tu, nn i ny gp duyn th kh nng sn c hin pht? Ni theo danh t chuyn mn l chng t c sn, hi duyn th hin hnh. Tm li, ngi no i ny bit thiu dc tri tc, gn gi o c v nui ln tr tu, l ngi tnh gic. Tr c y qua i sau khng mt, mc d c b m cch m. V th hng B-tt l ngi tnh gic, bit ci no c tm ri s mt, th khng ch , xem thng; bit ci no hng hu khng mt, th lo gn gi v pht huy cho thm ln. Ngi th gian v m lm, chy theo ci tm b m khng bit n tm b, nn c i c lo phc v ci tm b cho sung mn. Khi qu v thng n, tt c u

 li th gian, ch mang theo ci nghip nng n vi qu bo khng tt v sau. Hin ti B-tt tuy thit thi ngho thiu v vt cht, nhng phn tr c lc no cng tng trng ln mnh, chng nhng i ny m nhng i k tip cng th. Nn ni s nghip ca B-tt l tr tu. Nu ngi no sut i c lo s nghip th gian cho hng thnh, th s nghip tr tu s lu m. Ngc li ngi chm lo s nghip tr tu th s nghip th gian xem nh khng c. Nh vy, ngi lo s nghip th gian v ngi lo pht trin tr tu xut th gian, ai l ngi khn bit lo xa? D nhin a s ngi i u tn thn ngi to dng s nghip bng n ngon mc p, y vt cht tin nghi, sng i sung sng l gii l hay. Nhng i vi ngi thy r nhn qu ti phc trong i hin ti, cng nh nhng kip v sau, lo gn gi o c, pht huy tr tu, vn l ngi sng sut khn ngoan bit lo xa. V tin ca dng trong lc sng ch l ci tm b, khi nhm mt khng mang theo c. Ngi ch lo cho c nhiu ca ci vt cht l ngi thin cn, cha bit lo xa nn gi l chng sanh m lm. Cn ngi khng chy theo ng dc th gian, ch ly tr tu lm s nghip l ngi bit lo xa, l B-tt gic ng. Vy tt c qu v, ai ng lm chng sanh, ai ng lm B-tt? Ai ng lm B-tt th phi n lc c gng tu hnh! Tm li, ngi no qu tham cu ng dc, m say ng dc khng bit nhm chn, th ti li cng ngy cng ln, chng nhng hin i chu kh m cn kh mi v sau

IU GIC NG 4
CHNH VN: t gic tri: Gii i try lc, Thng hnh tinh tn, Ph phin no c, Ti phc t ma, Xut m gii ngc. DCH:

iu th t cn nn gic bit: K bing li h lit trm lun. Thng tu tinh tn vui mng, Dp tr phin no c qun nhiu i. Bn ma hng phc nh chi, Ngc t m gii thnh thi ra ngoi. GING: iu gic ng th t l li bing gii i th b sa a trm lun. Th nn phi lun lun tinh tn tu hnh mi ph tr c phin no nghip c, hng phc bn ma, ra khi ngc t nm m v ba ci. Th no l gii i, th no l tinh tn? Gii i l b tha li bing. Tinh tn l sing nng chuyn cn. V d ngi ham m ng dc mun c nhiu tin ca, chuyn cn lm vic c ngy ln m, khng bit li mi, khng bit chn ngn. Ngi nh th c c xem l tinh tn khng? - Khng. Ti sao sing nng chuyn cn lm vic c ngy m khng phi l ngi tinh tn? - V ngi ch bit sing nng lm cho c nhiu tin ca, c tha mn dc lc th gian, m khng bit pht huy c hnh tr tu, ch l ngi gii i try lc, ch khng phi l ngi tinh tn. Tinh tn ng vi tinh thn ca Pht dy l phi bit dng v ngn chn iu xu, lm v pht trin iu tt. T chnh cn trong Ba mi by phm tr o, Pht dy v tinh tn nh sau: 1- iu thin cha sanh, phi sing nng lm cho sanh khi. 2- iu thin sanh, phi c gng pht huy cho tng trng. 3- iu c cha sanh, phi thng kim sot canh chng ngn chn khng cho sanh khi. 4- iu c sanh, phi c gng chn ng, dit tr khng cho sanh na. Tinh tn theo ngha va nu, th ngi th gian m m ng dc, d c sing nng lm vic c ngy c m cng khng th gi l tinh tn. Ngc li, ngi tuy sut ngy khng lm g ht, m tm va

khi nim bt thin, lin dng khng cho tip tc sanh khi; khi tm khi nim lnh th pht huy cho n thm ln mnh, lm li ch cho mi ngi, l ngi tinh tn. Ni mt cch n gin, tinh tn l ngn nga khng cho thn, khu, to nghip c, m lun khin cho thn, khu, hin pht nghip thin. Gi s nu v tp qun, chng ta l to c, vi phm iu Pht rn cm, chng hn nh ghin thuc ghin ru, th phi n lc b ln ln. C gng b tt h nt xu, d kh khn my cng c gng tr b cho k c, khp mnh trong phm vi gii lut ca Pht ch nh, gn gi ba nghip thn, khu, cho trong sch, thng n lc pht trin nhng hnh lnh, li mnh li ngi. Gii i hay tinh tn u ty ni mnh, nu gii i th b trm lun, cn tinh tn tu hnh th ph tr c phin no, on dt nghip c. Phin no m Pht dy y, khng phi ch l ni bun bc ray rt trong lng khi gp cnh ngang nghch tri , nh mi ngi thng ni, m l tham, sn, si, mn, nghi, t kin Trong nhng mn va k, si l phin no gc. Do si m khng thy cc php ng nh tht, nn mi tham cu chp trc, tham cu m khng c tha mn lin ni sn hn, ming mng chi, tay chn nh p, m to nhiu nghip c, gy kh cho mnh v cho ngi. Ngi tu hnh phi lun lun thp sng ngn uc tr tu, tr tu sng th v minh lui, v minh lui th si m khng cn, thy cc php ng nh tht. i vi php hu vi bit r l php v thng bin hoi, khng bn khng tht, khng chp trc m nhim, khng to tc c nghip, ngang y mi phin no kh au khng cn. Th thng ni n ma, th ngi i ngh n hn ma bng qu ca ngi cht hin ln, bng nhng hnh bng c gi xa tc, le li, i hng chn khi mt t nht ph ngi sng. Song, ma m Pht ni y l nhng g lm ngn ngi ph hoi s tin o ca ngi tu hnh chn chnh, i lc c bn th: 1- Ma phin no: l tham, sn, si, mn, nghi sn c ni mi ngi. V d ngi xut gia phi sng phm hnh theo gii lut Pht dy, nhng v lng trn cha dt, tham i hin khi, chy theo n sc, ci o hon tc, ci v sanh con. i tu hnh ngang y d dang lui st. Tham m sc dc t lng ngi tu hin khi, v sc hun tu qu yu khng khc phc c, nn b n lm chng ngi s tu hnh, gi l ma tham. Hoc mt Pht t qui y th nm gii, l ng phi

gi trn, nhng Pht t y vn d thch ung ru, mt hm i d tic bn b mi p, lng tham n ung khng dng c, nn ung say ty ly. V nh khi tnh li th hi hn mnh phm gii, trch bn b ph mnh, ch khng ngh do lng tham n ung ca mnh. Mnh tu m khng khc phc c, xui theo n nn ph gii mt thanh tnh. Tu m b chng ngi l ti con ma tham n ung ch u phi ti bn b! Bn b mi p m mnh ch ng c lng tham n ung, khng ung ru th c ai lm g mnh? Li na, ngi tu l ng l khng c sn gin, nhng mt hm bng dng c mt ngi ti cha ni nng gn d, chi bi chng Tng, ph phch trong cha, vi thy Tng kh chu cng ln ting nng li li. Nh vy l con ma sn ca cc v y hin. V cc thy tu, o lc non yu khng iu phc sn gin nn b n honh hnh, ln ting nng li vi ngi ta. Li na, a s chng ta ta thin, ct l lng lng tm cho an nh tnh sng, nhng khi ln b on ngi xp chn mi pht, mi lm pht th tm thn m mng m mt ng g ng gt, ng nh th cho n gi x thin, khng gng c. Khi x thin c nm yn ng th khng ng, vng tng chy nhy lung tung H c ln b on ta thin l ng gc khng km, khng gng c. Nh th, c phi do thiu ng m ng gc khng? - Khng. Ng nh th l do con ma thy min n ph n ngn che, khin cho s tu hnh ca mnh b ngn ngi lui st. l ma si lm chng o ngi tu. V nhng ma phin no khc ngn ngi ngi tu cng th. 2- Ma ng m: l sc, th, tng, hnh, thc l nm mn ngn che lm cho con ngi khng nhn ra chn l, khng sng c vi tr tu, c m m to nghip i trong lun hi sanh t kh au. - Sc m: l hnh hi thn th con ngi do t, nc, gi, la ha hp tm c. Con ngi v m chp thn t i l ng nn to nghip i trong lun hi sanh t, khng nhn ra Chn tnh ni mnh. - Th m: l cm gic sng kh vui bun khi su cn tip xc vi su trn. Ngi v m chp cm gic vui bun l tht, nn khi th nhn c cm gic vui, th c duy tr gn gi khng mun cho mt. Nhng cm th vui y khng bn, l v thng, mc d c gn gi m n vn mt, v khi mt ri th bun kh. Khi th nhn cm gic kh th khng mun n tn ti, song khng c, v nhn xu gy ri nn qu kh phi th nhn. Con ngi v m lm c chp cm

gic vui bun l tht l ng, nn to nhiu nghip c trm lun trong sanh t, khng nhn ra Chn tnh ca chnh mnh. - Tng m: l ci nh ngh vic qua hay m c vic cha ti. Ci m c nh ngh l v thng khng tht. Con ngi v m lm, chp n l tht l ng, ri to nghip th sanh, nn khng nhn ra Chn tnh sn c ni mnh. - Hnh m: l nim ngh suy chuyn ng vn hnh to tc cc php hu vi. nim suy tnh vn l v thng khng tht, con ngi do m lm, chp n l tht l ng, to nghip ri i trong lun hi sanh t, nn khng nhn ra Chn tnh chnh mnh. - Thc m: l ci bit phn bit ci ny p, ci kia xu, ci ny hay, ci kia d. Ci phn bit p xu hay d cht khi ri mt khng tht. Con ngi v m m lm chp n l tht l ng, nn to nghip, th sanh t, khng nhn ra Chn tnh sn c ni mnh. Ti sao gi sc m, th m, tng m, hnh m, thc m l ma? i vi Sc thn t i ny, con ngi m m chp n l tht l ta, nn sut c ngy c i mi m lo vun bi t p cho n c no ti tn. C khi v lo vun bi cho thn m to nhiu nghip c, qun ng o c, khng bit tu hnh tin ha trn ng thin, khng nhn ra Chn tnh sng sut sn c ni mnh, nn gi l ma sc m. Tuy nhin, nu bit dng thn ny lm phng tin tu hnh tin ha trn ng thin, nhn ra Chn tnh sng sut ni mnh, lm li ch cho mi ngi, th khng gi l ma. Phm th kh th vui u l ma. V khi b ch trch hay b mng chi lin ni gin, khi ni gin th tm tr m m khng cn sng sut. Hoc khi c khen c trng, sanh kiu cng ng mn, th tm tr cng m m khng sng sut. Nn ni th lc hay th kh u l ma. Tuy nhin, ma hay phng tin u do ni mnh. Nu mnh m lm cho n lm chng ngi vic tu hnh, che khut Pht tnh, mt ging tr tu, th l ma. Ngc li, mnh bit li dng n tu hnh c gic ng th khng phi l ma, m l phng tin. Tng m, hnh m, thc m cng u nh vy. Ngi chn chnh tu hnh i vi thn nm m ny, phi kho s dng tu hnh cho c gic ng, ng n bin thnh ma che khut Pht tnh, mt ging tr tu, khng gic ng.

3- Ma cht: l con ngi sau khi cht thnh yu, thnh qu, hin hnh k qui nht ngi sng, hoc lm cho ngi sng au bnh hay cht. Hoc ngi tu hnh chn chnh ang tinh tn dng cng tu hnh tin b, b v thng n cht i, lm d dang t on s tu hnh, cng gi l ma cht. 4- Ma tri: l Ma vng v ma chng ci tri Dc gii, c kh nng bin ha lm tr ngi vic tin o ca ngi tu hnh lc sp thnh o. Thi t S-t-ta lc sp thnh o, thin ma hin hnh m n, cm d Ngi tr li hng dc lc th gian, khng mun Ngi thnh Pht. V thin ma mun ai cng m chm trong ng dc, chu s thng tr iu khin ca n, nn khi thy Thi t sp thnh Pht, n hin ra ph, lm chng ngi vic thnh o ca Ngi. Li na thin ma cn ln ln trong mi tng lp ngi ngoi x hi v ngay c trong o. Nhiu khi n ngay bn cnh m mnh khng hay khng bit. Chng hn ngi pht tm tu hnh, khng ham mun danh li vt cht na ch mun gi gii thanh tnh c an nh gii thot thi, nhng li c ngi bn cnh xi gic hn hp lm n cho c tin ca, tu cho thoi mi khi n th ch, hoc xi gic theo ng tranh danh ot li, hng ng dc th gian, cng gi l thin ma. Tm li bt c ai quyn r xi bo ngi tu tranh danh ot li, hng th dc lc th gian, u l thin ma. Nh vy, lc no v ni no bn cnh chng ta cng u c thin ma. V th chng ta phi thng xuyn cnh gic, ng tu chng ta khng b thoi b. Pht dy ngi tu tinh tn chng nhng ph c phin no c nghip, m cn ti phc c bn ma, th s ra khi ngc nm m v ngc tam gii. Ti sao Pht ni thn nm m ny l nh ngc? - V con ngi lc no cng m chp thn ny l tht l ng, nn Pht tnh b che khut, tr tu lu m, phin no bao vy, nghip chng tri buc, v vy m ni thn nm m l nh t. Tam gii l Dc gii, Sc gii v V sc gii. Ci chng ta ang l Dc gii, nn chng sanh ci ny, a s u b lng tham mun ng dc li cun thc y. Pht ni: Tam gii v an du nh ha trch. Chng sanh cn trong ci Dc, ci Sc, ci V sc, u khng c an n, ging nh ang trong nh la vy. Ti sao? V chng sanh ba ci ny lun lun b la v thng thiu t, sanh ln ch ny ri t, sanh ln ch kia ri t; c sanh t, t sanh, ln i ln li khng bit bao nhiu i bao nhiu kip, khng bao gi ra khi. Nn ni tam gii l nh t, nh ngc. Kinh Php Hoa, phm

Th D ni: ng Trng gi c mt ngi nh ang b la chy ln, cc con ng ang trong nh mi m vui chi, khng h hay bit nh chy v sp chy ti thn mnh. ng Trng gi thy m con di kh, ngu si, la chy m khng bit tm ng chy thot, c mi m vui chi. ng thng xt cc con, gi chng ra khi nh, ha cho xe d, xe nai, xe tru. Nghe cha cho xe, cc ngi con ham, mi chy ra khi nh v thot nn la chy. ng Trng gi d cho c Pht, nh chy d cho ba ci ang b la v thng thiu t, con ng Trng gi, d cho chng sanh ang th hng dc lc trong ba ci, m khng bit ng dc l v thng, c mi m th hng khng bit tm ng thot ra, ging nh ang trong nh t vy. Ngi tu ct yu l thot ra ngoi vng lun hi sanh t ca tam gii, c t do t ti, ch u phi ch quanh qun trong tam gii hng dc lc th gian! V th m Pht dy phi tinh tn tu hnh, thot khi nh nm m v nh tam gii ang tri buc chng ta. Nh vy, mi ngi chng ta ai cng c Pht tnh (Chn tm) v ai cng c ma chng. Nn trn ng tu hnh, chng ta phi n lc tinh tn ph phin no nghip c, hng phc ma chng, bo nhm Pht tnh cng ngy cng t sng. Chng ta bit nh vy ri, th c ngay ni tm mnh m tu hnh, ch khng mong cu ai khc bn ngoi. Mun thnh Pht th nui ln tnh Pht ngy cng t sng cng vin mn, kt qu s thnh Pht. Nu mun thnh ma th trng dng tham sn si ni mnh cng ngy cng ln mnh th s thnh ma. Thnh Pht hay lm ma l do mnh, y chng ti ch c trch nhim ch cho qu v bit iu no nn lm, iu no khng nn lm, qu v t tu sa v nhn c s li ch trong vic tu hnh.

IU GIC NG 5
CHNH VN: ng gic ng: Ngu si sanh t. B-tt thng nim, Qung hc a vn, Tng trng tr tu, Thnh tu bin ti,

Gio ha nht thit, Tt d i lc. DCH: iu th nm li thm gic ng: Ngu si l gc kh lun hi. B-tt thng nh khng ngi, Nghe nhiu hc rng chng li cht no. Vun bi tr tu cng cao, Bin ti y cng lao chng thnh. ng em gio ha chng sanh, Nit-bn an lc cn lnh no hn. GING: ng gic ng: Ngu si sanh t. iu gic ng th nm, Pht dy ngu si th b trm lun sanh t. Ngu si y ch cho v minh l u mi ca sanh t lun hi, l chi th nht ca Mi hai nhn duyn: v minh, hnh, thc, danh sc, lc nhp V minh theo ngha thng thng l khng sng, si m ti tm Theo tinh thn ca o Pht v minh l khng t ng Chn tm, khng thy cc php ng nh tht. Kinh Vin Gic, chng u, B-tt Vn-th tha hi, Pht gii thch: Chng sanh chp thn t i ny l tht, tm duyn theo bng dng su trn l tht, l v minh. Do chp thn tm l tht l ng, nn v n to nghip, ri theo nghip i trong lun hi sanh t. Chng ta hc o gic ng l thy c ci nhn khin mnh phi trm lun sanh t. Thy r rng, thy cng tt, ph tr v minh thot ra khi sanh t lun hi. Vy ph v minh bng cch no? B-tt thng nim, Qung hc a vn, Tng trng tr tu, Thnh tu bin ti, Gio ha nht thit, Tt d i lc.

B-tt ph v minh bng cch hng nghe nhiu hc rng v Pht php, tr tu cng ngy cng tng trng. Hc nghe y khng c ngha hc nghe php th gian, v php th gian ch lm tng thm v minh phin no, m phi nghe li Pht dy thc hnh ng phng php tu. Song, khng phi ch ring hng B-tt hc rng nghe nhiu, m Tng Ni, Pht t mun c tr tu ph m, cng phi hc rng nghe nhiu c kin gii chn chnh, gin trch php tu cho hp vi trnh mnh th tu khng lm khng lc. Sau c hng dn cho ai tu cng hng dn ng vi chnh php. Tuy nhin, hc ng dng tu th c li mnh li ngi; cn hc hiu sung ni sung, chng nhng khng tng trng tr tu, m sanh bnh kiu cng ng mn, lm chng o khng c li ch. Ha thng Php ch Khnh Anh c dy: Tu m khng hc l tu m, Hc m khng tu l y ng sch. Th nn chng ta phi thc hnh c hai mt hc v tu. Hc hiu gio l Pht dy mt cch chn chn su rng, ri ng dng li Pht dy cho i sng bn thn mnh. Lu ngy thm nhp Pht php, tr tu s sng sut rng ln nh bin c. Khi tr tu rng ln th thnh tu c bin ti, ra hong ha lm li ch cho chng sanh. Bin ti c chia lm bn th: 1- Php v ngi bin: ngha l i vi php Pht dy, thng sut ht khng cn nghi ng g c. 2- Ngha v ngi bin: tc l ngha l su xa mu nhim m Pht dy trong kinh u thm nhp, thu trit khng cn g nghi ngi. 3- T v ngi bin: ngha l nhng ngn ng ca tng a phng u ni thng sut khng tr ngi. 4- Nho thuyt v ngi bin: l thng sut ngha l Pht php v ngn ng tng a phng. Khi ging ni Pht php cho ngi nghe, u kh hp vi cn c trnh khin h vui nghe, khng chn ngn. Nh vy, trc l do hc tu m c sng sut an lc, l t li hay t gic, k n l li tha hay gic tha. Mun gio ha ngi, phi thm hiu gio l Pht dy, phi thng tho ngn ng, sau ty cn

c ty hon cnh, m ging dy hng dn a ngi t ch ti tm au kh n ch sng sut an vui. Ci vui m ngi tu Pht t c, khng phi l ci vui tm thng th gian. Ci vui ca ngi th gian l do th hng ng dc, cn trong vng i i hn thua c mt V d ngi lm n gp thi, c li nhun gp i gp ba lc bnh thng, th lng vui v mt ti ci hn h. Tuy nhin nim vui khng lu, ch trong mt thi gian l mt. V ht thnh n suy, lm n thua l hay gp chuyn bt nh xy n, li bun kh bt an. Ci vui m Pht ni y l ci vui ln ca ngi gng cng tu hnh, ht v minh phin no thot khi vng lun hi sanh t. Ci vui ny kinh i tha gi l Nit-bn tch tnh, khng b hn cuc trong thi gian. Th nn ngi tu khi t n gic ng gii thot, th gi no pht no tm cng c an vui. Ci vui ca ngi th gian v ngi xut th gian khc nhau. Ngi th gian vui theo ng dc, ht vui lin kh, khi vui th ci ni no ng n o Ngi xut th gic ng, ht kh c vui, nim vui nh nhng vnh vin. Ngi th gian sut ngy tm ti nm bt ci vui cn con, nhng c ri li mt. Th nn Pht d nh ngi vt bong bng nc, va thy bong bng p lng lnh, a tay vt, n lin tan mt. Ci vui ca ngi th gian l ci vui tr hnh ca s au kh, l ci vui ca k m, l ci vui ca chng sanh. Cn ci vui ca ngi xut th l ci vui vnh vin ca ngi tnh gic c tr tu, l ci vui ca B-tt, Pht. Chng ta thy k m v ngi tr c thi sng rt khc bit. Chng sanh v m lm, nn c tm cu chy theo nhng ci vui nh gi di tm b, khng bit mt nhc nhm chn. Cn hng B-tt tr tu sng sut, bit r ci vui ng dc gi di tm b, vui lin kh, nn trnh, lun lun em ngh lc ch tu hnh, tm ci vui chn tht cho mnh v gip cho ngi c vui. Tm li, ngi i ai cng s kh tm vui. Song, ty theo ngi tr hay ngu m trnh kh nh hay kh ln v tm vui nh hay vui ln. Ngi ngu th s ci kh nh nh i kht, lnh nng tm ci vui nh l c tin ca nhiu, c nh lu, xe hi, sang, n ngon Tri li, ngi tr th s ci kh sanh, gi, bnh, cht v thng thiu t, nn tm ci vui ln l ci vui bt dit Nit-bn gii thot. Vy chng ta hy nghim xt li xem mnh l ngu hay tr, l chng sanh hay B-tt? Lm B-tt hay chng sanh l ty mnh ch khng do ai khc. Trong cuc sng hng ngy nu ba nghip chng ta thin, ph

hp vi o gii thot th c nh th m tin cho n khi c gic ng gii thot hon ton mi thi. Ngc li, nu ba nghip chng ta hay lm c, xui theo hng si m ca chng sanh, th phi c gng sa i cho lng thin ph hp vi o, c li lc ngay trong i hin ti v mai sau. Tu l ch , bit vic lm no m lm a n kh au th mau cha b, bit tnh gic a n s an vui th hun tu cho thun thc. Nu ngi khng chu chuyn m lm thnh gic ng th d c i cha thng, ly Pht nhiu, lun cu nguyn c ht kh, chc chn ngi y khng c toi nguyn. Vy, ngi Pht t chn chnh nn bit ci vui th gian l ci vui tm b, ci kh i cm, thiu o cng l ci kh tm b nh nhoi, c th chuyn kh thnh vui c, ch nn ku than rn xit. Phi nh n kh ln ca v thng sanh, gi, bnh, cht, mong cu thot ra v c gng tu hnh c vui Nit-bn vnh vin. Qu v ng ngh rng kinh ny Pht dy cho hng B-tt, chng ta l k khng c phn ri khng tu, m tt c ngi tu Pht d ti gia hay xut gia, nu mun thnh tu qu Pht th chng ta phi thc hnh hnh B-tt, tc l chng ta phi vn dng tr tu qun st cc php ng nh tht nh li Pht dy on gc v minh, tr tu dn dn tng trng, t li li tha y . Khng mong cu qu v B-tt cng nghim nhin l B-tt.

IU GIC NG 6
CHNH VN: lc gic tri: Bn kh a on, Honh kt c duyn, B-tt b th, ng nim on thn, Bt nim cu c, Bt tng c nhn. DCH: iu th su phi nn gic bit: Ngi kh ngho lm kt on hn. Khng duyn to c u sn,

B-tt b th, ai hn k ny. Lng khng cn thy kia y, t khi nh n bun gy thu no. D ngi lm c bit bao, Mt lng thng xt, kh au cu gim. GING: lc gic tri: Bn kh a on, Honh kt c duyn. iu gic ng th su, Pht dy B-tt khi lm vic li tha phi bit tm bnh ca chng sanh l qu ngho kh nn hay on hn, hay kt nhiu duyn c. Phm ngi ngho kh c nhiu on hn l v thiu thn vt cht, lc no cng b nhng iu bt nh bc bch p ngt, khng bc dc vi ngi ngoi th bc bi trong gia nh. Nu c ai ng chm ti l h quu qu ni sn gin lm hung lm d. Nht l ngi khng bit tu, khng thng l nhn qu, khi lm vo cnh ngho kh i cm rch o th on tri trch t. Thy ngi giu c hn mnh l sanh tm k, thy ngi quyn qu hn mnh l sanh tm on ght, lc no cng c mc cm khng tt vi ngi hn mnh; mc d ngi quyn qu giu c bit tu, khng h khinh ch hay lm phin lng h m h vn ght. V h cm thy h khn kh iu, cn ngi giu sang quyn qu sung sng cch. Do mc cm khng tt , khng duyn c g m cu kt duyn c xu, gy kt oan tri vi ngi. V vy m ngi ngho hc o kh, ngc li ngi n mc t b nhng bc bi p ngt th d tu. L Pht t hc Pht php, thu sut l nhn qu, nu hin ti lm vo hon cnh ngho kh, hiu rng mnh trc gieo nhn keo kit bn sn, khng bit gip ai, li thm tham ly ca ngi. l gieo nhn xu nn ngy nay ngho kh, vui chu khng on trch than van, n lc x b tm keo kit bn sn, chuyn nghip xu thnh nghip tt. C gng pht trin hnh lnh pht tm b th gip mi ngi, l on ci nhn ngho kh, s c giu c an vui v sau.

C nhiu Pht t than ngho, cm khng no, o khng mc, ca ci vt cht khng c, ly g b th? Qu v nghim li xem, trong i ny c ai ngho n ni khng d vi ba ht cm b th cho kin n, hoc khng d mt mnh vi bng b vt thng cho ngi b nn! Chc chn ai cng c nhng mn ti thiu ny. Tu khng phi i c tin nhiu b th cng cha mi l lm phc, chng ta bit thng ngi, ngh n ngi, ty theo kh nng, phng tin sn c ca mnh m gip ngi. Chng hn nhng ch ngi cho ngi gi yu khi xe cht, ph gip ngi i ng gnh bng qu nng Nh vy l chng ta chuyn i tm nim keo kit bn sn thnh tm b th li tha, chuyn i hnh ng xu c thnh lng thin lm li ch cho ngi vt. Ngi ngho m sng nh th th u c kt duyn c gy on hn vi ai. Ngc li, c kh kh m p tm nim xu xa on hn, kh li chng cht thm kh. Th nn ngi Pht t ngho hiu r l nhn qu, phi kho tu chuyn i hon cnh ngho nn au kh ca mnh, tr thnh an vui sung sng trong hin ti v mai sau. trc Pht ch cho bit nhn lun hi sanh t l v minh. n y Pht dy gc ngho kh l keo kit bn sn, tham lam ly ca ngi. Phi n lc c gng tu ph tr n. B-tt b th, ng nim on thn, Bt nim cu c, Bt tng c nhn. Do v ngi ngho kh hay c tm bnh on hn, to nhiu nghip c, nn Pht dy B-tt khi lm vic li tha, gp ngi ngho kh nh ni th phi thng cm cho h. Nu h l kt on gy hn th B-tt hoan h tha th v em lng t bi bnh ng m i x, khng phn bit thn s. Ty theo tm nim hon cnh s cu ca h, bit h ang b kh ch no chi phi, ang cn cu iu g, theo m gip cho ph hp. Nh th mi c kt qu tt, ging nh lng y ty bnh cho ng thuc th bnh mau lnh. Cng vy, Tng Ni hay Pht t chng nhng thng ci kh hin ti ca ngi bn cng, m cn thng ci kh v lai ca h na. Tm hiu tm nim hon cnh ca tng hng ngi gip h. Pht dy do ngho kh m phn ng chng sanh c tm on hn v kt

nhiu duyn c, nn khi gp nhng ngi c hon cnh nh vy, th phi phng tin gip cho h bt kh, ngho thiu trong hin ti, sau hng dn cho h hc hiu o l, bit nhn no l c xu, phi chu qu bo kh au th nn trnh, nhn no l tt, cn phi lm c an vui li ch. Khi Tng Ni hay Pht t ra lm li ch cho chng sanh, lun nh chng sanh ngho kh, nhiu lng tham, nhiu on hn. Chng hn i pht go pht tin, h lnh ri tr li lnh na, lnh nhiu ln nh vy; hoc h n mun, phm vt chia ht h tc gin chi mng. Chng ta nn thng cm v thng h ang b ngho kh p ngt, mt s sng sut bnh tnh, tha th v an i h m khng bun gin. Pht li dy thm, B-tt khi b th l do lng t bi bnh ng, i vi k on ngi thn u b th ngang nhau, khng nh ngh nhng iu c m h lm ngy xa v cng khng h ght b ngi hung d. Vic lm ny hi cao, ngi thng kh thc hin c. Nhng l tinh thn i tha, nhm ly n bo on, khi tm t bi h x, vong k li tha. Nn khi ra lm vic, chng ta cn phi xem xt tm nim mnh c cn v k khng? C cn thn s khng? C cn nh ngh n on cu xa khng? Nu cn th phi tin tu hn na, chuyn ha tm nim nh hp cho xng ng vi li Pht dy. V nu chng ta cn v k th khng th no thc hin ng li Pht dy. Gi s c ngi giu c quyn th ln p chng ta, sau h sa c tht th ngho kh, ngc li chng ta c quyn th giu c. Trong mt dp i b th gp li ngi ln p mnh ngy xa, chng ta khng hoan h cho ngi . Nh vy l chng ta cn nh li xa ca h, chng ta cn tm v k hp hi, cha c tm h x. B-tt th khng nh vy, d xa h c lm kh cc ngi, nay thy h kh, cc ngi vn ra tay cu gip. Kinh T Thp Nh Chng, Pht dy: B th cho mt trm ngi d n khng bng b th cho mt ngi hin. B th cho mt ngn ngi hin, khng bng b th cho ngi gi nm gii. B th cho mi ngn ngi gi nm gii, khng bng cng dng cho mt v Tu-hon Cng dng mt trm c v Bch-chi Pht khng bng cng dng mt v Pht. Ngha l b th cho ngi tu cao chng no, th c phc nhiu chng ny. Song, ti sao kinh ny Pht li dy b th phi bnh ng? ng l li Pht dy sao c s mu thun nhau? Vy kinh no dy ng vi tn ch ca Pht?

Ti xin a ra mt v d gii thch on ny cho qu v ht nghi ng. Pht t no ln tui c con ng kho dy d con th s thng cm iu ny. Khi con cn nh, qu v thng dy: Con phi chn bn m chi, a no hin lnh sing hc nn thn cn gn gi, a no hung d bing nhc nn trnh xa, v gn n s nhim nhng thi h tt xu, m hng c cuc i. Khi con khn ln hc hnh thnh ti, c c hnh tr tu vng vng, qu v li khuyn con: Con hy coi bn b, a no ngho kh, km o c nn ti lui gip cho n c tt c vui S d qu v khuyn dy cc con nh th, l v con qu v c kh nng t ch v lm li ch cho ngi, gp phn xy dng cho x hi c tt p, ch khng cn ng khung bng cch dy con phi gn ngi hin ngi tt mi. Cng nh th, ngi mi tu, tp kh tham sn si phin no cn dy, m sc hun tu cn km, nn Pht dy trnh xa ngi d, gn gi ngi tr ngi hin c duyn thun, c yn n d tu d tin. n khi phin no tham sn si cn mng, o lc vng, c c t ch khng b chi phi bi nghch duyn, th Pht dy nn gip lm li ch mi ngi, gip k d ngi hin nh nhau. Ngi mi tu o lc non yu cn bn lnh duyn tt tin, cn tu lu c o lc, nu trong cnh thun hoi s b chm trong y khng tin c. Gi s c ngi tu lu, n trn ngi trc mi ngi, Pht t n cha u nh l cng dng, mun g c ny, tha h hng th, khng gp kh khn th thch nn khng bit mnh tu n u? Tuy tu m khng c ai chc ph nn khng bit sn gin phin no cn hay ht. Hoc khng c ai b i, u c bit kham nhn cn i n u? V vy, giai on sau ca ngi tu, cn phi c th thch, trc nghim xem tu tht s tin b cha? C i x bnh ng gia k xu ngi tt, k s ngi thn cha? Th nn tu trong cnh thun c an n thy c tin b, th cha tin mnh tin tht s, an n tht s. Khi no gp nghch duyn th thch m vn thn nhin an n vt qua th mi tht l tin b. V d ti tuyn b tu hnh nhn nhc, nhng ti c trong cnh thun, khng c ngi n chi mng khi d, vu oan gi ha, th lm sao ti bit c tm nhn nhc ca ti n u? Ngi tu khi pht nguyn tu hnh no, cn phi c duyn nghch th thch cho vt qua mi thnh tu hnh tu. Ging nh a hc tr qua mt nm hc, cui nm, chu s kho hch ca gim kho, tr li ng mi c u. Vic tu hnh ni th d, tng tng th d, sng trong thun

cnh cng d. Nhng, i din vi th thch, vt qua mt cch thn nhin, khng b sn si phin no lm nhim mi tht l kh. Th thng, ngi i khi b chi mng, nh p, ln hip th cho l ma qu theo ph khng cho tu. Ngc li, i vi ngi tu Pht, thy l B-tt nghch hnh, gip cho mnh ci duyn th thng sm thnh tu vin mn cng hnh tu hnh. Vy khi qu v pht tm tu, nu gp duyn thun gn gi c bn lnh tn tm gip mi mt, th bit l thin hu tri thc mt thun, chng ta cng phi n lc tu tin, ch bng lng trong cnh thun ri qun tu. Nu gp nghch duyn, ngi xu c ph phch lm chng ngi, th bit mnh ang gp thin hu tri thc mt nghch, chng ta cng c gng n lc vt qua, khng thi ch nn lng b tu. i trc ngi gip hay lm chng ngi mnh vn bnh thn, tm khng chao ng, y mi l on thn bnh ng, khi gip h th gip nh nhau tm khng thin v. Hiu nh th, chng ta s khng thc mc khi c kinh Php Hoa thy Pht k chuyn -b-t-a tri qua nhiu kip v trc, to nhiu duyn nghch trong i tu hnh ca Pht. Sau Pht kt lun -b-t-a l thin hu tri thc bc nht ca Ngi, nh thin tri thc -b-t-a m Ngi mau thnh tu Pht qu. Ngi tu m ch mong gp cnh thun, gp ngi hin th khng bit r kh nng tu ca mnh. Ngi mong c nh th ch tu vi Pht ch khng tu vi chng sanh. Song, Pht khng cn chng ta tu vi Ngi, v ly Pht hoi Ngi cng khng mng, ch Pht mi Ngi cng khng bun. Th nn khng cn tu vi Pht, m phi tu vi chng sanh, th s tu hnh mi c ngha. Mun c nh th, phi lun nh ngi chi mng gy phin chng cho mnh, bit u l B-tt th hin gip mnh tu tin. Chng ta khng nn tng B-tt l nhng v t trn tri ging xung, c ho quang c php linh, chng ta n nh l cu xin vic ny vic n. B-tt hin thn rt thc t, c khi li tm thng, bn cnh m chng ta khng bit. Sch xa Trung Hoa c ghi li cu chuyn: Ti cha Quc Thanh ni Thin Thai c hai v B-tt tn Hn Sn v Thp c. Ngi Hn Sn khng ai bit r tng tch. Mt hm tri lnh nh ct, Ngi t trong ni lnh i ra, qun o rch ri bn thu, v cha xin . Do t ni lnh i ra, nn Ngi c gi tn l Hn Sn. Cn ngi Thp c th do Thin s Phong Can i

kht thc v, gp a b b b bn ng b v, Ngi em v cha nh nui, t tn l Thp c, ngha l lm c. Hai v sng trong cha rt l bn hn, n th khng ngi trn qu ng nh chng, li ra sau bp lm cm d cm lc ra li n. Ng th ng ngoi hin cha, sng khng cn ai bit n. Tuy nhin, cc Ngi sng rt v t hn nhin. Sau khi Thin s Phong Can tch, quan Tri ph gn cha b bnh, mng thy ngi Phong Can ch cho mn thuc, ng ung lnh bnh, nn ng rt tin tng Ngi. Li mt hm ng mng thy ngi Phong Can bo ng c mun nh l B-tt, th n cha Quc Thanh tm hai ngi Hn Sn v Thp c m nh l, hai ngi l B-tt Vn-th v Ph Hin th hin. Quan Tri ph n cha tm, Ha thng Tr tr bt c d cho gi hai Ngi ra. Tuy thy hai Ngi n mc li thi d bn, thi ngy ng, nhng ng vn nh l. Hai Ngi bit tng tch mnh bi l lin cng nhau chy v ni, mt lun. l B-tt tht m mi ngi khng nhn ra c. Nn ngi i thng mnh khn lanh, tranh ginh hn thua, lm khi phm ti vi B-tt m khng hay! Tm li, iu gic ng th su Pht dy B-tt khi lm vic li tha, phi bit r tm l hon cnh cn c ca tng ngi, thc hnh lng t bi bnh ng, khng phn bit thn s n on, tha th mi li lm cho ngi, nht l thng xt cu gip ngi nghip chng nng n to nhiu ti c.

IU GIC NG 7
CHNH VN: tht gic ng: Ng dc qu hon. Tuy vi tc nhn, Bt nhim th lc, Thng nim tam y, Nga bt php kh, Ch nguyn xut gia, Th o thanh bch, Phm hnh cao vin, T bi nht thit.

DCH: iu th by l thng gic ng: Nm dc gy lm li ngt tri. Tuy ngi th tc ngoi i, M lng khng nhim vui chi th tnh. Ba y thng nh ca mnh, Ngy no s c m bnh ngao du. Ch mong la tc i tu, o gn trong sch chng lu khng m. Hnh lnh cao vt knh th, Thng yu tt c khng b bn u. GING: iu gic ng th by, c Pht dy cho hng c s ti gia hnh ly nhim xut th. Ngha l la xa nhim v ra khi th gian. V sao? V nm dc ti, sc, danh, thc, thy hay sc, thanh, hng, v, xc l li lm l tai ha, khin cho con ngi chu nhiu kh au truyn kip. Th nn ngi c s ti gia bit r tai ha ca nm dc, thn tuy cn trong th tc, m khng nhim trc dc lc th gian, li cn nui ch nguyn xut gia thc hnh hnh t gic gic tha. Ngha l tm thng nh tng mong cu ngy no , mnh s c xut gia thot tc, p y mang bt i kht thc, sng phm hnh thanh tnh, lm li ch cho tt c chng sanh, ch khng hn hp trong phm vi gia nh nh b. V th m ngi Pht t hc o c tm cu tin, phi nui ch xut trn siu vit khng t mn mnh l c s tu gi nm gii ri. Ngi c quan nim nh vy l ngi khng cu tin, gim chn ng ti ch. Chng ta tu cng ging nh hc tr i hc, hc ht chng trnh cp mt, phi ln cp hai, cp ba ri ln i hc. Nu ch hc cp mt ri dng ngang , th kin thc chng c bao nhiu v khng th dy li cho ngi sau. Nu i ny Pht t l to nhng nghip duyn rng buc, chi phi kh tu khng th ct g ra c, phi c gng gieo duyn lnh, nguyn i sau sm gp Pht php xut gia. Nu khng nui ch nguyn nh th, th i ny kip khc mi vng bn trn lao, khng bao gi ra khi. V sao? V i sng ca ngi c s ti gia lm iu rng buc, nhiu chng duyn ngn ngi kh tu kh tin. Nhn vo lch s, chng ta thy hai v Gio ch ca hai tn gio ln l Pht v Cha, v nhng bc c o gii thot, a s l ngi xut gia t b gia

nh nh hp buc rng, sng i sng v gia nh v nhn loi v chng sanh. Tuy nhin, cng c vi trng hp c bit, Trung Hoa c Bng Long Un, Vit Nam c Tu Trung Thng S, Trn Thnh Tng l ngi c s trong trn th m khng nhim bi trn. Tm li, iu th by, Pht khuyn hng c s ti gia, tuy ang trong trn lao nhim, tm lun nh dc lc th gian l li lm l tai ha, phi nui ch nguyn xut trn, gi phm hnh thanh tnh lm li ch cho chng sanh.

IU GIC NG 8
CHNH VN: bt gic tri: Sanh t x nhin. Kh no v lng, Pht i tha tm, Ph t nht thit, Nguyn i chng sanh, Th v lng kh, Linh ch chng sanh, Tt cnh i lc. DCH: iu th tm li nn gic ng: T sanh hoi au kh v cng. Pht tm dng mnh i hng, Quyt lng ht ng chung Nit-bn. Th mnh chu kh mun vn, Thay cho tt c an nhn thnh thi. Mi ngi u c vui ti, n b gic ng rng ngi ho quang. GING: bt gic tri: Sanh t x nhin. Kh no v lng,

Pht i tha tm, Ph t nht thit. iu gic ng th tm, Pht dy vic sanh t ca chng sanh qu nhiu, lin tc khng dt, nn s kh no khng th no k ht c, mi ln cht i sanh li l chu nhiu kh au. Hin ti chng ta ang mang thn ny, l tri qua v lng kip b thn ri mang thn. Nh vy th s kh no khng th tnh k. Qu v th xt li xem, nh trc ni, ch mt i ny thi chng ta cng chu nhiu au kh, hung l tri qua nhiu i. Khi lt lng m m mt cho i ct ting khc vang l mt ln kh, ri ln dn, mi khi bit lt bit b, bit ngi bit i l m u nhum bnh Khi ln khn i hc hay i lm n xa, mi ln xa cch l mi ln nh thng au kh. Li mi ln bun lo, s hi, gin ght l mi ln au kh. Li na, mi ln yu au bnh hon hay cht chc ca ngi thn hoc ca mnh l mi ln au kh Mt i ngi chuyn bun lo thng ght gin hn xy ra khng bit bao nhiu ln, khng th tnh ht c. Nh vy v lng v s kip nim au ni kh ca chng sanh lm sao tnh m c! Chng sanh v m mui hin sng trong au kh li tng l vui, c m mnh trong au kh. Cht i sanh li l kh m c ai bit chn bit s! Sng trong au kh m nghe ni cht l khng ng. Ai cng mun cho mnh c sng lu. Nhng th hi sng lm g? a s ngi i mong sng lu th hng ng dc, ch khng bit nng nh mng sng tu, gii quyt ci kh sanh t lun hi. Nhiu ngi lm tng ngi tu do chn i s kh, nn trn v cha n dng nng Pht, trnh khng cn thy khng cn b kh na. Ngi tu vi tm nim nh th th tu khng tin b, khng li ch. Ngi tu cn phi c tr tu, trc l phn tnh ph tr v minh phin no t tm, sau pht tm i tha lm li ch cho tt c chng sanh. Pht tm i tha lm li ch cho tt c chng sanh bng cch no? Nguyn thay chng sanh chu v lng kh. Gi s c ngi phm php b ti, chnh quyn ang truy n ti phm. Lc c ngi pht tm ra nhn ti th cho k phm php, chnh quyn bt ngi nhn ti hnh hnh ch khng bt ngi phm php. l trng hp thay chng sanh chu kh. Tuy nhin, i c my ai tt bng nh th. Gi s b ti th li ku oan khng nhn ti. Nh vy vi tm nim ca chng sanh, ai cng mun cho bn ng mnh c sung sng, lun bo v cho bn ng c an n, ch khng

ai chu kh th cho ai, ngoi tr hng B-tt. Song B-tt thay chng sanh chu kh nh th no? Trc ti gii thch nhng vic ca chng sanh v s au kh ca sanh t. Sau mi ni n thay chng sanh chu kh ca B-tt. Trong kinh c ghi li on Pht ni v tng lai: Qua thi k kip gim, s ti thi k kip tng. Khi tui th con ngi tng ln n tm mi bn ngn tui th Pht Di-lc ra i. Khi Pht Di-lc ra i th c mt v Chuyn Lun Thnh vng cng ra i cai tr thin h bng chnh php. By gi dn chng c an c lc nghip sng i thi bnh. Khi nghe Pht ni nh vy, mt v Tkheo bch Pht: - Bch Th Tn, con nguyn tu cho n khi c Pht Di-lc ra i, con s lm v Chuyn Lun Thnh vng , em gio php ca Pht ra gio ha chng sanh. c Pht bn dui ngn tay xung t, khi mt cht phn tru (tp tc n thng dng phn tru trng nn nh), Ngi a ngn tay c dnh phn tru ln, hi i chng: - Ngn tay ta c dnh cht phn tru l d hay sch? - Bch Th Tn, d. - Nh vy ng b hay ng gi? - ng b. Pht dy: Mt cht phn tru dnh trn u mng tay cn chn s phi b, hung na l nhiu. Cng th, mi mt ln sanh t l mi mt ln kh au nh nhp. Nh nhp gp my ln cht phn tru ny m ng khng bit chn s, li mun sanh t nhiu ln, ch chng lm Chuyn Lun Thnh vng c phi l ngu si khng? c Pht ch cho chng ta thy r mt ln sanh t l chu v s kh no. V vy, m phi bit t vn : Lm sao gii quyt vic sanh t ca mnh cho xong, ri cn gip ngi khc gii quyt sanh t

ca h na. Khi c nghe kinh sm gic ng, m c quan nim rng: thi mnh an phn, c lo lm phc lnh, mong cu i sau c giu sang sung sng, hng phc bo ci tri ci ngi ngi quan nim nh th l khng c tm mun thot ly kh sanh t lun hi, v khi hng ht phc th s b a. Th nn ngi tr phi tnh gic, thy r sanh t l ni kh ln cn phi thot ra, ch c lm tng sng y l khe mnh l hnh phc, ri khng chu tu hnh c m chm mi trong . y Pht ch cho chng ta thy vng sanh t lin tc, s kh no khng th no o lng ht c, chng ta pht tm cn cu thot ra khi vng kh no v thay chng sanh chu kh. Thay chng sanh chu kh, khng phi thy ngi khun vc gnh gng ngoi ph ngoi ng nng nhc, chng ta n xin gnh gim cho h. Nu thay nh th th chng ta ch thay c vi ngi thi, cn bao nhiu ngi khc kh cc ai thay cho h? t ngi gnh gng khun vc nng nhc, chng ta th c, cn kh v bnh hon phin no, cht chc th lm sao th c? Tt c bnh nh tim, gan, phi, rut ai au ngi y phi chu. Hoc bun ru, lo s, gin tc ai phin no th ngi mang. Hay cht chc, d con cng khng th cho cha c, v cng khng th cho chng c Ch thay bng cch em li Pht dy, ph m nh thc cho ngi kh au tnh gic, ht m lm, khng to nghip c th qu kh, v khng cn i trong lun hi sanh t na. Song, em li Pht dy ra ni sung ngi nghe sung cha c, m t mnh phi chu cc kh nhc nhn, thc khuya dy sm hc tu, tm cu cho ra l o, ri em o l c gic ng ra ging gii cho mi ngi nghe, v hng dn cho h tu hnh khin h gic ng, thot vng lun hi sanh t. Thay ci kh cho chng sanh l thay nh th. Khi xa, Thi t S-t-ta (Siddhta) gic ng l v thng sanh gi bnh cht kh au ca kip ngi, Ngi lin b cung vng in ngc, i tu tm mt li thot, trc t cu mnh sau cu chng sanh, v Ngi thy r mnh cng ang chm m trong sanh t kh au cn phi thot ra trc, ri mi c th cu ngi thot ra sau. Qu Pht t nghe Pht dy thn chng ta khng tht, ch l tm b v thng l kh, khng, v ng, nn s cn mt ca thn ny khng cn l vn quan trng na, nh vy m bt chp v thn. Bt chp thn th bt kh v thn. V d, t trc c ngi b tai nn hay

au bnh th khc st mt ku than thm thit. Sau, bit tu hnh c tnh gic tuy gp tai ha, m au hay cht chc, h khng cn lo s bun kh khc lc na. Li, bt chp tm l bt kh v tm. Chng hn ngi b m l ch trch, khi cha bit tu th t i bun phin kh s, nhng khi bit tu th t xt li mnh xem c vp phi li lm y khng? Nu xt thy c li th sa cha, nu khng c li th b qua, lng an n, lo tin tu. S d lu nay chng ta kh nhiu l do chng ta m m thy bit sai lm, cng mt s vic xy ra m khi m th kh, lc tnh th an, c khc nhau. Ngay trong cuc sng ny, ngi gic ng bit tu lm vi i mi s kh au ri. Nh th, Pht khng cu kh cho chng sanh l g? Tuy nhin, ni Pht cu chng ta, nhng k tht mnh t cu ly mnh. V nh Pht ch dy php tu, chng ta hc hiu v ng dng vo cuc sng, nn bt kh an vui, tc l t cu ly mnh. Nh vy l mi ngi u c sn Pht ca mnh, nn bt c trng hp no cng c an n. Nh trng hp mt Pht t ngi Vit gc Hoa Vnh Long, gii ch Hn, thm hiu Pht php. Trc kia S c Hu Quang c tng cho Pht t y mt cun kinh Php Bo n, dn d hy c cho k ng dng tu hnh. o hu c mi gn thuc lng. Mt hm cng vic lm n bt n sao , o hu b bt nht trong khm. Nhng ngi cng b giam bun ru than on rn xit, cn o hu th nh li Pht dy c gng tu hnh, c ngi thin hoi, nh lo tu m khng thy kh. Chng ta thy cng mt hon cnh, ngi khng bit tu th au bun kh no, ngi thm hiu Pht php bit tu hnh vn c an n khng kh au. Nu khng vch r ra th qu Pht t khng hiu, c thc mc kinh ni Pht cu chng sanh, sao chng sanh kh m Ngi khng hin ra cu? Ch thin cn! ng tng Pht cu l a tay ko mnh ln, hoc b nht trong khm, Pht m ca khm a mnh ra. Khng phi vy! Pht cu kh chng sanh l ch dy cho thy r l v thng kh, khng, v ng, ri chng sanh nng theo li Pht dy tu hnh, t mnh thot khi sanh t kh au v cu gip ngi c ht kh nh mnh. Hiu nh vy mi khng lm pht tm i tha, nguyn thay chng sanh chu kh l lm mi vic nng nhc th cho mi ngi, m mi ngi phi lu l, chnh mnh tu cho ht phin no m m dt kh au, mi kh nng, sng sut hng dn ngi khc tu. Nu t mnh khng tu, khng ht phin no v minh, tr tu cha sng, lm sao hng dn ngi ta tu? Cng ging nh mun cu ngi sp cht chm gia dng sng,

iu kin tt yu l mnh phi bit li, li gii, c thuyn b hoc phao ni th mi cu c. Ngc li, nu thy ngi ang ln hp sp cht chm gia dng sng, lng thng xt mun cu vt, m khng bit li, khng phao ni, khng thuyn b lm sao cu? Ch thng sung thi! Li gii, thuyn b, phao ni, ch cho s tu hnh, on dt v minh phin no, ht kh au, tr tu sng sut, o lc vng vng. Ngi nh th mi kh nng t ngi ang trm lun trong sanh t kh au. V d qu v c bn b hay thn nhn gp tai nn, hoc lm n b tht bi h au bun kh s. Qu v gp hon cnh nh vy, cng bun ru kh no nh h, th hi qu v c th khuyn bo h bt bun bt kh c khng? - Chc chn l khng. V qu v u tnh sng, u c li chn l tht khuyn. Ch khi no qu v tu gic ng gii thot ri, gp hon cnh xui ngc th no cng vn an nhin t ti, th mi c th khuyn h c. Nh vy, chng ta phi t to cho mnh mt i sng an vui sng sut t ch. Tc l chng ta ly tr tu v t bi lm chic b, lm phao ni, ch mnh v a ngi qua b kh ln b gic ng. Hng B-tt pht tm i tha, mun cho chng sanh c an vui, nn cc ngi phi hi sinh chu ng mi gian kh, khp mnh vo thanh qui gii lut, thc khuya dy sm tu hnh, mong cu sm c gic ng gii thot ri gip chng sanh cng c gic ng gii thot. Ngi tu chn chnh c hai trng hp xut gia: - Trng hp th nht: Thy cuc i lm chuyn nhiu nhng au kh, s kh m i tu. i tu t cu mnh. - Trng hp th hai: Thy chng sanh b trm lun trong sanh t kh au khng thot ra c, nn pht tm i tu tm cho ra li thot cu chng sanh, l hng B-tt i tha i tu. Cng nh ngi ng thuyn cu vt ngi, ch khng ngh ng thuyn ch ch mnh. Nhng khi cho thuyn cu ngi b cht chm, th mnh thot cht ri. Ngha l khi pht tm ngh n s li tha l mnh c phn t li ri. Tc l chm lo cu ngi l mnh t cu mnh vy. Trong kinh Pht c k li cu chuyn:

Vo mt kip xa xa, c ngi th sn git nhiu th rng. Sau khi cht a vo a ngc ko xe ch vt nng v b nh p au n kh s. Trong khi b nh p kh s, th sn cht thy mt cy tr ng chy , hi nng ta ra hng hc, qu s bt ngi nm vo, h la khc kinh khng. Thy vy, th sn ng lng thng xt, pht th nguyn: Ti xin chu kh mt mnh trong a ngc ny, th cho mi ngi, cu mong mi ngi c thot ra an n, khng cn kh s na. Ngay sau cnh kh ca a ngc khng cn i vi ngi th sn. Do tm t bi rng ln ca ngi th sn, nguyn chu kh th chng sanh, nn chuyn ha c cnh kh ca ng. V vy nn ni: Trong li tha c t li. Ngi tu hnh khi thy chng sanh b kh, cm nhn nh mnh b kh, l ngi i pht tm, i tu hnh. Th nn khi v ngi m hoan h chu lao nhc khn kh thay cho ngi, th khng cm thy bc bi kh no, v tm cao thng thng ngi bc pht mnh, ln t mi nim kh au. Ngc li ngi ch mun cho mnh c sung sng an lnh m b kh, th cm thy bc bi kh no v cng. Kh nhiu hay kh t l do tm lng rng hp ca con ngi m ra vy. V nh ngi m m, khng sng sut lm iu sai quy li lm, b qu trch la ry nn t i lo bun, bn bin h bo cha, khng nhn li. V th chng bn nhn h vi tm d xt nghi ng. Mt ngi bn cnh thy vy, ng ra nhn li thay nh tan s d xt nghi ng trong chng. Khi b khin trch la ry, ngi nhn li khng thy bun kh, li cn vui, v h c sng sut v t ch. Qu tht nh vy, khi pht tm thay th chu kh cu ngi, th tm mnh thy vui m khng thy kh. V nim t bi h x ta rng ra, th nim au kh on dit. Ngi tu Pht thng ly ci kh ca ngi lm ci kh ca mnh lo cu gip; ly ci vui ca ngi lm ci vui ca mnh, m khng k t him th thng vui hn l kh. thy rng khi pht tm t bi rng ln, th tm nim ch k kh au ngay lin tiu tan, nn ht kh. Khi no mi ngi u m rng lng thng cu gip cho nhau, th mi s kh trn th gian ny khng cn na. Cho nn hng B-tt pht tm i tha, ch v thy c ci kh thng thit ca sanh t lun hi, m chng sanh ang gnh chu, nn

cc ngi khi nguyn i vo lc o lm li ch cho chng sanh. Trong kinh ni: B-tt d li sanh vi bn hoi. Ngha l B-tt ly vic li ch chng sanh lm hoi bo chnh, nn cc ngi i t ni ny n ch kia, lm tt c mi vic, ch v mc ch l cu cho chng sanh ht kh. Ngi bit thng xt chng sanh, n lc tu hc, ging gii cho mi ngi thy r ci kh sanh t lun hi, m chn s khng to tc nhn trm lun y na. Ngi hiu v lm c nh vy, t mnh dt kh au c vui ln l gii thot Nit-bn. y khng ni ring hng B-tt, m tt c mi ngi trong chng ta u nn pht tm v lm nh th.

TM TT CHNH VN: Nh th bt s, Ni th ch Pht, B-tt i nhn, Chi s gic ng, Tinh tin hnh o, T bi tu tu, Tha php thn thuyn, Ch Nit-bn ngn, Phc hon sanh t, thot chng sanh. D tin bt s, Khai o nht thit, Linh ch chng sanh, Gic sanh t kh, X ly ng dc, Tu tm Thnh o. Nhc Pht t, Tng th bt s, nim nim trung, Dit v lng ti,

Tin th b-, Tc ng chnh gic, Vnh on sanh t, Thng tr khoi lc. DCH: Tm iu nh th dy qua, Chnh hng B-tt cng l Th Tn, tng gic ng l chn, Tin tu o hnh v ngn t bi. t n tr tu ph si, Php thn thuyn qu do i Nit-bn. Tr vo sanh t thanh nhn, Chng sanh thot an ton vui ly. Li dng tm vic trc ny, M ng khai li dt du chng sanh. Khin cho ht thy bit rnh, T sanh kh no ng manh ch m. Xa la nm dc c l, Tm tu o Thnh khng gi no qun. Nu l Pht t phi nn, Tm iu nh th hng m tng hoi. trong mi nim hng ngy, Bao nhiu ti li dit ry sch trn. B- hoa bu nh thm, Trn b chnh gic gt chn gim lin. Hng h sanh t lu linh, Thng vui yn n tm tnh tiu tan. GING: Nh th bt s, Ni th ch Pht, B-tt i nhn, Chi s gic ng, Tinh tin hnh o, T bi tu tu, Tha php thn thuyn, Ch Nit-bn ngn.

Ch Pht v B-tt, hng i nhn c gic ng l do tinh tn tu hnh, pht tm tu hnh t bi cu gip chng sanh. Cc ngi lun lun thp ln ngn uc tr tu ni tm mnh, ph tr si m m ti, kt qu l ng c Php thn chng Nit-bn. Nn ni ngi thuyn Php thn n b Nit-bn. l phn th nht, ch Pht v B-tt y c ni tm iu ny, m tinh tn tu hnh ng Php thn chng Nit-bn. Phc hon sanh t, thot chng sanh, D tin bt s, Khai o nht thit, Linh ch chng sanh, Gic sanh t kh, X ly ng dc, Tu tm Thnh o. Sau khi Pht v B-tt ng Php thn chng Nit-bn gii thot, cc ngi khi bi nguyn tr li trong sanh t, gio ha cu chng sanh. Tuy cng ln ln trong sanh t, nhng cc ngi khng v nghip hoc dn dt, m v lng t bi khi nguyn cu chng sanh, nn cc ngi ra vo trong sanh t rt t ti, khng b phin no kh au bc bch. Lc gio ha, cc ngi cng dng tm iu gic ng nu, m ng dn li cho chng sanh thy r ci kh ca sanh t lun hi, x b nm mn dc lc th gian, lo tu Thnh o. y l phn th hai l phn gio ha chng sanh ca hng Btt. Nhc Pht t, Tng th bt s, nim nim trung, Dit v lng ti, Tin th b-, Tc ng chnh gic, Vnh on sanh t, Thng tr khoi lc. Phn th ba ni: Ngi t chn chnh ca Pht, mi nim mi nim hng nh tm iu gic ng ny. Nh mi nim hng nh n tm iu gic ng, m khng nh tng iu g khc, do khng

to tc nghip nhn c, nn ti li theo m dt. Ti sao? - V tm khng cn ngh n t li, khng ngh n iu hi ngi hi vt. Lc no cng nh ngh n vic tu hnh, thng xuyn tnh gic, ngh nh thng chng sanh tm phng th cu . Ngi sng c nh vy th s tin n qu B-, chng thnh tu qu Pht. Khi on la sanh t vnh vin th thng c trong cnh an tnh vui v. qu Pht t d nh v nh k, tu hnh khi s sai lc. Ti tm lc li ging nh sau: 1- iu gic ng th nht: Thng thy thn tm ca mnh v s vt bn ngoi l v thng khng bn chc khng c tht ng. Phi bit tm l gc sanh ra ti c, ch m chp tm l tht, l ta. Bit vng tng khng tht nn khng m chp chy theo n. Li cng bit thn ny l rng ti li, nn khng chp thn l tht, l ta. Thng qun xt nh th xa la kh lun hi sanh t. 2- iu gic ng th hai: Nn bit tham cu nhiu th kh au cng lm. Gc ca lun hi sanh t l do tham m ng dc th gian. V vy m phi bt tham mun. Khi tm bt tham cu ng dc th s c an n vui v. 3- iu gic ng th ba: Nn bit ngi no dc vng cng nhiu th ti c cng ln. Do m phi dt tm ham mun, khng tham cu ng dc. Lc no cng t mun bit , an phn ngho gn gi o c, pht huy tr tu, ly tr tu lm s nghip, khng tm ui bt danh li th gian. 4- iu gic ng th t: Ngi li bing gii i khng on tr nghip c, tu hnh lnh, th b try lc trm lun. V vy m phi tinh tn tu hnh, ph tr v minh phin no, hng phc cc th ma chng, ra khi ngc t ng m v tam gii. 5- iu gic ng th nm: Phi bit gc ca lun hi sanh t l ngu si. V vy phi hc rng nghe nhiu v Pht php, nh th m tr tu tng trng su rng, c kh nng, bin ti gio ha chng sanh. 6- iu gic ng th su: Nn bit ngi ngho kh nhiu hay sanh on hn, thng kt nhiu duyn c, v vy khng trnh khi qu bo

kh au. Nn ngi tu pht tm thng xt h, th tha cho nhng lm li hn on khng duyn c ca h. Li cn em tm bnh ng b th gip h, khng nh li lm ngy trc m ght b h. Bit v lm c nh vy, mi l ngi thc hnh ng theo hnh b th ca Pht v B-tt. 7- iu gic ng th by: Bit r ng dc l ti li l tai ha. Tuy hin i l ngi th tc m bit trnh, khng m m theo ng dc, lun nui ch nguyn xut gia, mun gn gi gii hnh nghim minh thanh tnh, sng i siu thot. T lm li ch cho mnh ri khi lng t cu tt c chng sanh. 8- iu gic ng th tm: Phi bit lun hi sanh t lin tc l kh au v cng v tn. Nn pht tm t bi rng ln, nguyn thay chng sanh chu kh v gip cho tt c c n ch cu knh an lc l Nit-bn gii thot. l tm iu gic ng, m ch Pht, B-tt lm v nhng ngi tu Pht chn chnh ang lm. Ai l ngi mun hc Pht, tu theo Pht th phi lm nhng iu ny khng th b qua c. Ti sao? V hc Pht l hc gic ng. Phm ni n hc Pht l ni n o l gic ng ca Pht v B-tt tu gic, ch khng phi hc thuc lng kinh nhiu, hay tng kinh gii m khng tu khng gic, ri cho rng mnh hc Pht. Nh l khng phi nh vy! Gic ng nhng g? - Gic ng tng phn nh trc k. Thy r thn ngi v cnh vt l v thng, thy r tham dc nhiu th kh au nhiu Thy r nh vy l mnh c mm gic ng, k nh tr duyn thy sng bn tt lm thin hu tri thc, tin n ch gic ng vin mn. n y ti xin ni rng ra qu v d hiu d nh, khng lm. Trong kinh ny Pht ch ni mt chiu, ch thn tm l v thng, v ng, kh au, gc ti li. Nhng, ch khc Pht li ni c thn ny l do tch cha nhiu phc c m c. Th nn lm ngi phi lun t vn: c thn ny, sng lm g? C ngi t vn mnh, nhng khng gii p c. Li cng c ngi khng bit mnh c thn ny, sng lm g? Pht dy c thn ngi l kh, th nn phi bit li dng thn ny tin tu cho c gic ng gii thot, sau dn dt chng sanh t ch m m n ch gic ng, t ch ti li n ch an vui.

Pht d ngi i bin b chm thuyn, khng c phao ni, sng di gi dp, tri ln hp xung mt l, bng v c khc g mc ang ni trn mt bin. Khi m khc g mc, ngi y bit n l g mc ang tri ni, ri s h hoi khng lu. Song, ngi y bit rng mnh ang cn nng n, li vo b, khi b cht chm. Khc g mc y, lc by gi i vi ngi sp cht ui tht l hu ch, v nh n m khi cht chm. Nh vy, mc ch ca ngi dng khc g mc khng phi khoe khoang, khng phi t im sn pht cho p, khng phi qu trng nh mt bo vt, m khc g l vt hu dng, ang cn a ngi vo b. Cng vy, mi ngi cn phi thy ng ngha v thn ny. Bit thn ny l v thng tm b khng chp cht n, khng qu thn ny hn thn khc. Khng v n m to nghip c, cng khng v thy n v thng tm b m bi quan than th, ngi ch cht. Bit thn ny v thng tm b, phi cp thit li dng thn ny lm tt c mi vic hu ch. Lo tu hnh mnh c gic ng gii thot mi kh au v gip ngi cng c gic ng gii thot kh au hon ton. Ngi sng c nh vy l ngi gic ng, bit ng ngha v thn ny v c thi sng hp o. l iu cn bn ca ngi tu theo o Pht.

HT