Giao Trinh Ke Toan Tai Chinh

1
GIO TRNH MN K TON TI CHNH

CH BIN: GS.TS Ng th Chi
TS.Trng Th Thu

THNH VIN THAM GIA:
1.PGS.TS.Nguyn nh
2.Ths.Nguyn V Vit
3.TS.Trn vn Dung
4.Ths.Nguyn Th Ho
5.TS.L vn Lin
6.Ths.Dng Nhc
7.Ths.Trn Th Bit
8.Ng xun T
9.Ths.Thi B Cng
10.Ths.Bi Th Thu

2
CNG GIO TRNH MN K TON TI CHNH

Chng 1: T chc cng tc KTTC trong doanh nghip (/c )

1.1.Vai tr, nhim v KTTC trong doanh nghip
1.1.1Vai tr ca k ton trong qun l kinh t
1.1.2Yu cu v ni dung ca k ton ti chnh
1.1.3 Nhim v ca k ton doanh nghip
1.2.Nhng khi nim, nguyn tc KTTC
1.2.1 Cc khi nim s dng trong k ton
1.2.2 Nguyn tc k ton
1.3T chc cng tc KTTC trong doanh nghip
1.3.1 T chc vn dng h thng chng t k ton
1.3.2 T chc vn dng h thng ti khon k ton
1.3.3 T chc vn dng hnh thc k ton
1.3.4 T chc vn dng hnh thc t chc cng tc k ton
1.3.5 T chc kim tra k ton
1.3.6 T chc lp v phn tch bo co ti chnh
Chng 2: K ton vn bng tin, u t ngn hn, cc khon phi thu (/c
Dung)
2.1. Nhim v k ton
2.2. K ton vn bng tin
2.2.1 K ton tin mt
2.2.2 K ton tin gi ngn hng
2.2.3 K ton tin ang chuyn
2.3. K ton cc khon u t ngn hn
2.3.1 K ton u t chng khon ngn hn
2.3.2 K ton u t ngn hn khc
2.4. K ton cc khon phi thu
2.4.1 K ton khon phi thu khch hng
2.4.2 K ton thu GTGT c khu tr
2.4.3 K ton phi thu phi np ni b
2.4.4 K ton cc khon phi thu khc
2.4.5 K ton d phng n phi thu kh i
2.5. K ton cc khon tm ng
3
2.6. K ton chi ph tr trc
2.7. K ton cc khon cm c, k cc, k qu ngn hn

Chng 3: K ton vt t ( /c Chi)
3.1. Nhim v k ton cc loi vt t
3.2. Phn loi v nh gi vt t
3.2.1 Phn loi
3.2.2 nh gi vt t
3.3. Hch ton chi tit vt t
3.4. K ton tng hp vt t theo phng php k khai thng xuyn
3.5. K ton vt t, hng ha theo phng php kim k nh k
3.6. K ton cc nghip v lin quan n kim k v nh gi li vt t
3.7. K ton d phng gim gi hng tn kho
Chng 4: K ton ti sn c nh v cc khon u t di hn
( /c Ho v /c Bit)
4.1. Nhim v k ton
4.2. Phn loi v nh gi TSC
4.3. Hch ton chi tit TSC
4.4. K ton tng hp tng TSC
4.4.1 K ton tng TSC hu hnh
4.4.2K ton tng TSC v hnh
4.5 K ton tng hp gim TSC
4.5.1 K ton gim TSC hu hnh
4.5.2 K ton gim TSC v hnh
4.6. K ton khu hao TSC
4.7. K ton sa cha TSC
4.8. K ton cc nghip v khc v TSC
4.8.1 K ton thu TSC
4.8.2 Kim k, nh gi li TSC...
4.9. K ton u t XDCB trong doanh nghip
4.10. K ton cc khon u t ti chnh di hn
4
4.11. K ton k qu, k cc di hn

Chng 5: K ton tin lng v cc khon trch theo lng
(/c Thu)
5.1. Nhim v k ton
5.2. Hnh thc tin lng, qu tin lng v cc khon trch theo lng
5.3. K ton tng hp tin lng v cc khon trch theo lng
5.3.4 S k ton

Chng 6: K ton chi ph sn xut v gi thnh sn phm
(/c Vit)
6.1. Nhim v k ton
6.2 Phn loi chi ph sn xut kinh doanh v gi thnh sn phm
6.3. Phng php k ton chi ph sn xut v gi thnh sn phm
6.3.1 K ton chi ph sn xut v gi thnh sn phm theo phng php KKTX
6.3.2 K ton chi ph sn xut v gi thnh sn phm theo phng php KKK
6.3. K ton tng hp chi ph sn xut kinh doanh theo yu t
Chng 7: K ton bn hng, xc nh kt qu kinh doanh
(/c Cng)
7.1. Nhim v ca k ton
7.2. K ton thnh phm, hng ha
7.2.1nh gi thnh phm, hng ho
7.2.2 Hch ton chi tit thnh phm, hng ho
7.2.3 K ton tng hp thnh phm, hng ho
7.3. K ton doanh thu bn hng v cung cp dch v, v cc khon gim doanh
thu bn hng
7.3.1 K ton doanh thu bn hng v cuung cp dch v
7.3.2 K ton cc khon lm gim doanh thu
7.4 K ton chi ph v doanh thu ti chnh
7.5. K ton chi ph bn hng v chi ph qun l doanh nghip
7.6. K ton chi ph v thu nhp khc
7.7. K ton kt qu kinh doanh v phn phi kt qu kinh doanh
5

Chng 8: K ton n phi tr v ngun vn ch s hu
(/c Nhc)
8.1. Nhim v k ton
8.2. K ton cc khon n phi tr
8.3. K ton ngun vn ch s hu
Chng 9: c im k ton chi ph, doanh thu v kt qu trong cc doanh
nghip xy lpv thng mi dch v

9.1. c im k ton chi ph, doanh thu v kt qu trong cc doanh nghip xy
lp (/c Ho)
9.2. c im k ton chi ph, doanh thu v kt qu kinh doanh dch v(/c T)
9.2.1c im k ton chi ph, doanh thu v kt qu kinh doanh ni thng
9.2.2 c im k ton chi ph, doanh thu v kt qu kinh doanh ngoi thng
9.2.3 c im k ton chi ph, doanh thu v kt qu kinh doanh bu chnh vin
thng
9.2.4 c im k ton chi ph, doanh thu v kt qu kinh doanh du lch

Chng 10: Bo co ti chnh
(/c Cng: 10.1- 10.8; /c Thu+/c Lin: 10.10)
10.1. ngha , yu cu, nguyn tc lp v trnh by bo co ti chnh
10.2. H thng bo co ti chnh doanh nghip
10.3. Bng cn i k ton
10.3.1 Ni dung, kt cu, tc dng BCKT
10.3.2 C s s liu
10.3.3 Phng php lp
10.4. Bo co kt qu hot ng kinh doanh
10.5. Bo co lu chuyn tin t
10.5.1 Phng php lp trc tip
10.5.2 Phng php lp gin tip
10.6. Thuyt minh bo co ti chnh
10.7.Bo co ti chnh tng hp
6
10.8.Bo co ti chnh gia nin
10.9. Bo co ti chnh hp nht
10.9.1 Bng cn i k ton hp nht
10.9.2 Bo co kt qu kinh doanh hp nht
10.9.3 Bo co lu chuyn tin t
10.9.4 Thuyt minh bo co ti chnh
10.10Mt s vn khc lin quan n thng tin trn bo co ti chnh

7

CHNG I
T CHC CNG TC K TON TI CHNH
TRONG DOANH NGHIP
1.1. Vai tr, nhim v k ton ti chnh trong doanh nghip
1.1.1. Vai tr k ton ti chnh trong cng tc qun l
K ton l cng c phc v qun l kinh t, gn lin vi hot ng qun l v xut hin cng
vi s hnh thnh i sng kinh t x hi loi ngi.
Cng vi s pht trin ca x hi loi ngi v s tin b ca khoa hc k thut, k ton - mt
mn khoa hc cng c s thay i, pht trin khng ngng v ni dung, phng php...
p ng c yu cu qun l ngy cng cao ca nn sn xut x hi.
Trong cc ti liu, sch kinh t c th gp nhng nh ngha, nhn thc v k ton nhng
phm vi, gc khc nhau.
Gio s, tin s Robet Anthony - mt nh nghin cu l lun kinh t ni ting ca trng i
hc Harward ca M cho rng K ton l ngn ng kinh doanh.
Gio s, tin s Grene Allen Gohlke ca Vin i hc Wisconsin li nh
ngha li nh ngha: K ton l mt khoa hc lin quan n vic ghi nhn, phn
loi, tm tt v gii thch cc nghip v ti chnh ca mt t chc, gip cho Ban
Gim c c th cn c vo ra cc quyt nh kinh t.
Trong cun sch Nguyn l k ton M, Ronnanld.j.Thacker nu quan im ca mnh v k
ton xut pht t vic cung cp thng tin cho cng tc qun l. Theo Ronald.j.Thacker th K
ton l mt phng php cung cp thng tin cn thit cho qun l c hiu qu v nh gi
hot ng ca mi t chc.
Cc t chc k ton, kim ton quc t cng nu ra nhng khi nim v k ton nh sau:
Theo u ban thc hnh Kim ton Quc t (International Auditing Practices
Committee) th mt h thng k ton l hng lot cc loi cc nhim v mt
doanh nghip m nh h thng ny cc nghip v c x l nh mt phng
tin duy tr cc ghi chp ti chnh.
Khi nh ngha v k ton, Lin on K ton Quc t (IFAC) cho rng :
K ton l ngh thut ghi chp, phn loi, tng hp theo mt cch ring c
bng nhng khon tin, cc nghip v v cc s kin m chng c t nht mt
phn tnh cht ti chnh v trnh by kt qu ca n.
Trong iu l t chc k ton Nh nc ban hnh theo Q s 25-HBT
(nay l Chnh ph) cng khng nh: K ton l cng c quan trng tnh
ton, xy dng v kim tra vic chp hnh qun l cc hot ng, tnh ton kinh t
v kim tra vic bo v, s dng ti sn, vt t tin vn nhm m bo vic ch
ng trong sn xut, kinh doanh v ch ng ti chnh cho t chc, x nghip....
8
Trong Lut k ton c nu: K ton l vic thu thp x l, kim tra, phn
tch v cung cp thng tin kinh t, ti chnh di hnh thc gi tr, hin vt v thi
gian bo m.
Cc khi nim v k ton nu trn, cho ta thy c nhng nhn thc, quan
nim v k ton nhng phm vi, gc khc nhau nhng u gn k ton vi
vic phc v cho cng tc qun l. Do vy, k ton l cng c khng th thiu
c trong h cng c qun l kinh t, k ton l khoa hc thu nhn, x l v
cung cp ton b thng tin v ti sn v s vn ng ca ti sn, cc hot ng
kinh t ti chnh trong cc n v, nhm kim tra, gim st ton b hot ng kinh
t, ti chnh ca n v.
K ton c th c phn loi theo cc tiu thc khc nhau, gip cho chng ta
nhn thc c ni dung, mc ch, phm vi... ca tng loi k ton.
iu 10 ca lut k ton c quy nh v k ton ti chnh, k ton qun tr,
k ton tng hp v k ton chi tit.
Ti khon 1 ca iu 10 c quy nh: K ton n v k ton bao gm:
k ton ti chnh v k ton qun tr.
- K ton ti chnh l vic thu thp, x l, kim tra, phn tch v cung cp
thng tin kinh t, ti chnh bng bo co ti chnh cho i tng s dng thng tin
ca n v k ton
- K ton qun tr l vic thu thp, x l, phn tch v cung cp thng tin
kinh t, ti chnh theo yu cu qun tr v quyt nh kinh t, ti chnh trong ni
b n v k ton.
Cng ti iu 10, khon 2 ca Lut c quy nh: Khi thc hin cng vic
k ton ti chnh v k ton qun tr n v k ton phi thc hin k ton tng
hp v k ton chi tit
- K ton tng hp phi thu thp, x l, ghi chp v cung cp thng tin tng
qut v hot ng kinh t v ti chnh ca n v. K ton tng hp s dng n
v tin t phn nh tnh hnh ti sn, ngun hnh thnh ti sn, tnh hnh v kt
qu hot ng kinh t, ti chnh ca n v k ton.
- K ton chi tit phi thu thp, x l, ghi chp v cung cp thng tin chi
tit bng n v tin t, n v hin vt v n v thi gian lao ng theo tng i
tng k ton c th trong n v k ton. K ton chi tit minh ho cho k ton
tng hp. S liu k ton chi tit phi khp ng vi s liu k ton tng hp
trong mt k k ton.
9
Sn phm cui cng ca k ton ti chnh l h thng bo co ti chnh,
trong cha ng nhng thng tin cn thit cho cc i tng s dng ra
c cc quyt nh qun l ph hp vi mc ch s dng thng tin ca mnh.
Cc i tng s dng thng tin do k ton ti ch nh x l, tng hp cung
cp c th chia thnh:
- Cc nh qun l doanh nghip;
- Nhng i tng c li ch trc tip;
- Nhng i tng c li ch gin tip.
Cc nh qun l doanh nghip : Ch doanh nghip, Ban gim c, Hi
ng qun tr, trong qu trnh ra cc quyt nh qun l, h s nghin cu nhng
thng tin trnh by trn cc bo co k ton tm ra nhng cu tr li cho nhng
cu hi khc nhau:
- Nng lc sn xut ca n v nh th no ?
- n v SXKD c li hay khng?
- Tnh hnh cng n v kh nng thanh ton cng n?
- Hng ho tn kho nhiu hay t?
- Quy m sn xut nn thu hp hay m rng?
- C nn chuyn hng kinh doanh hay khng?
- C th tng gi tr sn phm hay sn xut gii thiu sn phm mi hay
khng...?
Nh vy, thng qua cc thng tin trn bo co ti chnh cung cp, cc nh
qun l doanh nghip bit c tnh hnh s dng cc loi ti sn, lao ng vt t
tin vn, tnh hnh chi ph v kt qu hot ng SXKD... nhm phc v cho vic
iu hnh, qun l kp thi cng nh vic phn tch, nh gi tnh hnh, kt qu
hot ng SXKD, tnh hiu qu, ng n ca nhng gii php qun l ra
v thc hin trong qu trnh SXKD... nhm phc v cho vic iu hnh, qun l
kp thi cng nh vic phn tch, nh gi tnh hnh, kt qu hot ng sn xut
kinh doanh ca doanh nghip t m ra cc bin php, quyt nh ph hp v
ng hng pht trin ca doanh nghip.
Nhng i tng c li ch trc tip i vi thng tin do k ton cung cp
l cc ch u t, ch n, cc c ng, nhng i tc lin doanh.Cn c vo thng
tin k ton ca doanh nghip h c th ra c nhng quyt nh u t, cho vay,
gp vn nhiu hay t, u t vo lnh vc ngnh ngh no, chnh sch u t ra
10
sao...? Cc ch n cng ra c cc quyt nh cho vay ph hp vi c im,
tnh hnh v s pht trin ca doanh nghip thng qua cc thng tin trn bo co
k ton ca doanh nghip, h quyt nh cho vay nhiu hay t, vay vi iu kin,
li sut nh th no, cc ch hng c bn hng cho DN theo phng thc tr
chm hay khng?
Nhng i tng c li ch gin tip ti thng tin k ton, l cc c quan
qun l chc nng: Thu, ti chnh, thng k... chnh ph... Cc c quan qun l
chc nng ca Nh nc da vo thng tin do k ton ti chnh cung cp kim
tra, gim st hot ng SXKD ca cc doanh nghip, kim tra vic chp hnh,
thc hin cc chnh sch, ch v qun l kinh t ti chnh, qun l v iu
hnh thng nht ton b nn KTQD. Cng trn c s cc thng tin k ton ti
chnh ca cc doanh nghip m cc c quan qun l chc nng, cc c quan ban
hnh chnh sch, ch tng hp nghin cu, hon thin cc chnh sch ch
qun l hin hnh v ra nhng chnh sch, ch thch hp, nhm thc hin
cc k hoch, ng li pht trin nhanh chng v ton din nn kinh t quc dn.
Qua nhng iu phn tch trn y, ta thy mc ch ca k ton ti chnh
l thu thp x l, cung cp thng tin cn thit cho cc i tng s dng khc
nhau, vi mc ch khc nhau, ra c cc quyt nh qun l ph hp. iu
ny ni ln vai tr quan trng ca k ton ti chnh trong cng tc qun l vi m
v v m ca Nh nc.
1.1.2 Ni dung v yu cu ca k ton ti chnh
1.1.2.1 Ni dung cng tc k ton ti chnh
i tng ca k ton trong mi loi hnh doanh nghip vi cc lnh vc
hot ng v hnh thc s hu khc nhau u l ti sn, s vn ng ca ti sn
v nhng quan h c tnh php l trong qu trnh hot ng SXKD.
Trong qu trnh hot ng SXKD, s vn ng ca ti sn hnh thnh nn
cc nghip v kinh t ti chnh rt phong ph, a dng vi ni dung, mc , tnh
cht phc tp khc nhau. iu ny, i hi k ton phn nh, ghi chp, x l,
phn loi v tng hp mt cch kp thi, y , ton din v c h thng theo cc
nguyn tc, chun mc v nhng phng php khoa hc ca k ton ti chnh.
Tuy cc nghip v kinh t ti chnh pht sinh a dng, khc nhau, song cn
c vo c im hnh thnh v s vn ng ca ti sn cng nh ni dung, tnh
cht cng loi ca cc nghip v kinh t - ti chnh, ton b cng tc k ton ti
chnh trong doanh nghip bao gm nhng ni dung c bn sau:
11
- K ton vn bng tin, u t ngn hn v cc khon phi thu;
- K ton vt t hng ho;
- K ton ti sn c nh v cc khon u t di hn;
- K ton tin lng v cc khon trch theo lng;
- K ton chi ph sn xut v tnh gi thnh sn phm;
- Kt qu bn hng, xc nh kt qu v phn phi kt qu;
- K ton cc khon n phi tr v ngun vn ch s hu;
- Lp h thng bo co ti chnh.
Nhng ni dung trn ca k ton ti chnh c Nh nc quy nh thng
nht t vic lp chng t cc nghip v kinh t - ti chnh pht sinh, cng nh ni
dung, phng php ghi chp trn cc ti khon k ton, s sch k ton tng hp
v vic lp h thng bo co ti chnh phc v cho cng tc iu hnh, qun l
thng nht trong phm vi ton b nn KTQD.
Cc ni dung k ton nu trn c nhn nhn trong mi quan h cht ch
vi qu trnh ghi s k ton theo qa trnh hot ng SXKD v ti sn xut cc
doanh nghip. Cn chng II ca lut K ton li quy nh ni dung cng tc k
ton bao gm:
1. Chng t k ton
2. Ti khon k ton v s k ton
3. Bo co ti chnh
4. Kim tra k ton
5. Kim k ti sn, bo qun, lu tr ti liu k ton
6. Cng vic k ton trong trng hp n v k ton chia, tch, hp nht,
sp nhp, chuyn i hnh thc s hu, gii th, chm dt hot ng, ph sn.
1.1.2.2 Yu cu ca k ton ti chnh
pht huy vai tr quan trng trong cng tc qun l, cung cp thng tin
hu ch cho cc i tng s dng, k ton phi m bo c nhng yu cu
quy nh ti iu 6 Lut k ton, gm 6 yu cu sau:
1. Phn nh y nghip v kinh t, ti chnh pht sinh vo chng t k
ton, s k ton v bo co ti chnh.
2. Phn nh kp thi, ng thi gian quy nh thng tin, s liu k ton.
3. Phn nh r rng, d hiu v chnh xc thng tin, s liu k ton.
12
4. Phn nh trung thc hin trng bn cht s vic ni dung v gi tr ca
nghip v kinh t ti chnh.
5. Thng tin, s liu k ton phi lin tc
6. Phn loi, xp xp thng tin, s liu k ton theo trnh t, h thng.
Ni dung ca iu 6 Lut K ton cng th hin v cc yu cu c bn ca k
ton quy nh ti CMKTVN s 01 Chun mc chung l : trung thc, khch
quan; y ; kp thi; d hiu v c th so snh c.
1.1.3 Nhim v k ton ti chnh doanh nghip
iu 5 lut K ton quy nh cc nhim v ca k ton, bao gm:
1. Thu thp, x l thng tin, s liu k ton theo i tng v ni dung
cng vic k ton, theo chun mc v ch k ton.
2. Kim tra, gim st cc khon thu chi ti chnh cc ngha v thu, np,
thanh ton n; Kim tra vic qun l, s dng ti sn v ngun hnh thnh ti sn;
Pht hin v ngn nga cc hnh vi vi phm php lut v ti chnh, k ton.
3. Phn tch thng tin, s liu k ton, tham mu, xut cc gii php
phc v yu cu qun tr v quyt nh kinh t, ti ch nh ca n v k ton.
4. Cung cp thng tin, s liu k ton theo quy nh ca php lut.
Cn c vo cc nhim v quy nh cho k ton ni chung, KTTC doanh nghip
xc nh cc nhim v c th ph hp vi chc nng, yu cu ca KTTC trong doanh
nghip.
1.2 Nhng khi nim, nguyn tc k ton ti chnh
Chng ta cp n mc ch, vai tr ca k ton trong vic cung cp
thng tin cho cc i tng s dng khc nhau vi nhng mc ch khc nhau
ra c cc quyt nh ph hp vi yu cu qun l ca tng i tng.
Mc d mi quc gia c h thng k ton ni chung v ch k ton ti
chnh ni ring phc v yu cu qun l nn KTQD ph hp vi c ch qun
l ca quc gia . Mc d tn ti cc m hnh k ton khc nhau v nhng quan
nim khc nhau v k ton. Song, thc s l cng c qun l vi chc nng
cung cp, kim tra thng tin kinh t - ti chnh trong iu kin nn kinh t m
ca cc quc gia, v s hi nhp ca cc h thng k ton th vic ghi chp, phn
nh, x l, cung cp thng tin k ton cn phi tun theo nhng khi nim,
nguyn tc k ton c tha nhn, ph hp vi cc chun mc quc t v k
13
ton trong iu kin pht trin kinh t cng nh yu cu v trnh qun l ca
mi quc gia.
V l do trn, Lin on K ton Quc t (Internation Federation of
Accountant - Vit tt l IFAC) nghin cu v ban hnh nhiu ti liu v k
ton, c bit l cc khi nim, nguyn tc k ton c tha nhn v cc chun
mc quc t v k ton, gip cho cc t chc k ton ca cc quc gia da vo
xy dng, thit k v ban hnh cc h thng, ch k ton ph hp. Nhng
khi nim nguyn tc k ton c tha nhn l nhng chun mc chung, l kim
ch nam cho vic nh gi, ghi chp, phn loi, tng hp v bo co cung cp
thng tin v hot ng SXKD ca cc doanh nghip.
Chun mc k ton Vit Nam s 01 (chun mc chung) quy nh cc
nguyn tc k ton c bn di y:
1. C s dn tch :
Mi nghip v kinh t, ti chnh ca doanh nghip lin quan n ti sn, n
phi tr, ngun vn ch s hu, doanh thu, chi ph phi c ghi s k ton vo
thi im thc t thu hoc thc t chi tin hoc tng ng tin. Bo co ti
chnh c lp trn c s dn tch phn nh tnh hnh ti chnh ca doanh nghip
trong qu kh, hin ti v tng lai.
2. Hot ng lin tc
K ton cc n v l vic ghi chp, phn nh tnh hnh hot ng ca
doanh nghip cho d kh nng hot ng ca doanh nghip c th l:
- Tip tc hot ng:
- C th ngng hot ng.
Tuy vy, theo khi nim hot ng lin tc th cng vic k ton c t
ra trong iu kin gi thit rng n v s tip tc hot ng v thi hn hoc t
nht cn hot ng trong thi gian 1 nm na.
Khi nim hot ng lin tc c lin quan n vic lp h thng bo co ti
chnh. V gi thit n v tip tc hot ng, nn khi lp bo co ti chnh ngi
ta khng quan tm n gi th trng ca cc loi ti sn, vn, cng n... mc d
trn thc t gi th trng c th thay i, m ch phn nh ti sn ca n v theo
tr gi vn - hay cn gi l gi ph. Hn na, v quan nim doanh nghip cn
tip tc hot ng nn vic bn i nhng ti sn dng cho hot ng SXKD ca
doanh nghip theo gi th trng khng t ra. Chnh v th m gi th trng
14
khng thch hp v thc s khng cn thit phi phn nh gi tr ti sn trn bo
co ti chnh.
Mc d vy, trong trng hp c bit khi gi th trng thp hn gi vn,
k ton c th s dng gi th trng nh yu cu ca nguyn tc thn trng.
Mt khc, khi mt doanh nghip ang chun b ngng hot ng: Ph sn, gii
th, bn... th khi nim hot ng lin tc s khng cn tc dng na trong vic
lp bo co, m gi tr th trng mi l c tc dng.
Nh vy, bo co ti chnh phi c lp trn c s gi nh l doanh
nghip ang hot ng v s tip tc hot ng kinh doanh bnh thng trong
tng lai gn, ngha l doanh nghip khng c nh cng nh khng buc phi
ngng hot ng hoc phi thu hp ng k quy m hot ng ca mnh. Trng
hp thc t khc vi gi nh hot ng lin tc th bo co ti chnh phi lp trn
mt c s khc v gii thch c s s dng lp bo co ti chnh.
3. Gi gc (gi vn)
Nguyn tc gi gc l mt trong nhng nguyn tc c bn nht ca k
ton. Nguyn tc ny i hi tt c cc loi ti sn, vt t, hng ho, cc khon
cng n, chi ph... phi c ghi chp, phn nh theo gi gc ca chng, tc l
theo s tin m n v b ra c c nhng ti sn . Gi gc ca ti sn
c tnh theo s tin hoc tng ng tin tr, phi tr hoc tnh theo gi tr
hp l ca ti sn vo thi im ti sn c ghi nhn. Gi gc ca ti sn
khng c thay i tr khi c quy nh khc trong chun mc k ton c th.
Nguyn tc gi gc c mi quan h cht ch vi khi nim thc o tin
t v nguyn tc hot ng lin tc.
Chnh v gi thit n v tip tc hot ng, khng b gii th trong mt
tng lai gn, nn ngi ta khng quan tm n gi th trng ca cc loi ti sn
khi ghi chp v phn nh chng trn bo co ti chnh, hn na gi th trng li
lun bin ng, nn k ton khng th dng gi th trng ghi chp, lp bo
co ti chnh c. Mt l do khc l tnh ton, xc nh c kt qu kinh
doanh l li hay l ngi ta phi so snh gia gi bn vi gi gc.
Qua vic nghin cu nhng khi nim thc o tin t, nguyn tc hot
ng lin tc v nguyn tc gi gc ta thy trong nhiu trng hp th bng cn
i k ton ca n v khng phi nh lng tin m cc ti sn ca n v c
th bn c hoc thay th c. Mt khc, bng cn i k ton cng khng
phn nh ng gi ca n v, bi v mt ti sn ca n v c th c bn cao
15
hn hoc thp hn s tin phn nh ti thi im lp bo co. y chnh l mt
hn ch ca cc bo co ti chnh do vic thc hin nguyn tc gi gc.
Vn dng nguyn tc gi gc chng ta cng c quy nh vic ghi chp,
phn nh cc loi ti sn theo tr gi vn thc t ti cc thi im khc nhau:
- i vi ti sn, vt t, hng ho mua ngoi nhp kho, th gi tr vn
thc t bng gi mua cng chi ph mua v cng vi thu nhp khu (nu c).
- i vi cc loi chng khon th tr gi vn thc t ca chng l gi mua
cng vi cc chi ph mua (chi ph mi gii, chi ph thng tin, cc khon l ph, ph
ngn hng...)
- i vi ti sn, vt t t sn xut, gia cng ch bin : gi tr vn thc t l
gi thnh sn xut thc t...
- i vi cc ti sn, vt t, hng ho xut bn th tr gi vn thc t l gi
thc t ti thi im xut kho.
4. Nguyn tc trng yu
Thng tin c coi l trng yu trong trng hp nu thiu thng tin
hoc thiu s chnh xc ca thng tin c th lm sai lch ng k bo co
ti chnh, lm nh hng n quyt nh kinh t ca ngi s dng bo co
ti chnh. Tnh trng yu ph thuc vo ln v tnh cht ca thng tin hoc
cc sai st c nh gi trong hon cnh c th. Tnh trng yu ca thng tin
phi c xem xt trn c phng din nh lng v nh t nh.
Nguyn tc trng yu - hay cn gi l thc cht, gip cho vic ghi chp
k ton n gin, hiu qu hn nhng vn m bo c tnh cht trung thc,
khch quan.
Nguyn tc ny ch trng n cc yu t, cc khon mc chi ph mang tnh
trng yu quyt nh bn cht, ni dung ca cc s kin kinh t, ng thi li cho
php b qua khng ghi chp cc nghip v, s kin khng quan trng, khng lm
nh hng ti bn cht, ni dung nghip v kinh t pht sinh.
5. Nguyn tc ph hp
Kt qu hot ng SXKD ca n v sau mt k hot ng l s chnh lch
(li hoc l) gia doanh thu bn hng v chi ph tnh cho s hng bn.
Vic ghi nhn doanh thu v chi ph phi ph hp vi nhau. Khi ghi nhn
mt khon doanh thu th phi ghi nhn mt khon chi ph tng ng c lin quan
n vic to ra doanh thu . Chi ph tng ng vi doanh thu gm chi ph ca k
16
to ra doanh thu, chi ph ca cc k trc v chi ph ca cc k sau nhng lin
quan n doanh thu .
Nguyn tc ph hp a ra hng dn v vic xc nh chi ph tnh kt
qu. Chi ph tnh ton, xc nh kt qu hot ng SXKD l tt c cc chi ph
cu thnh trong s hng bn ( l gi thnh ton b ca hng bn).
Ni cch khc, nguyn tc ph hp a ra vic xc nh phn chi ph tng
ng vi doanh thu thc hin.
6. Nguyn tc thn trng
Nguyn tc ny cp n vic la chn nhng gii php trong v s gii
php, sao cho t nh hng nht ti ngun vn ch s hu, Vi s la chn nh
vy, k ton ch ghi cc khon thu nhp khi c nhng chng c chc chn, cn chi
ph th c ghi ngay khi cha c chng c chc chn. Vi nhng ti sn c xu
hng gim gi, mt gi hoc khng bn c, cn phi d tnh khon thit hi
thc hin vic trch lp d phng tnh vo chi ph, hoc c gng tnh ht nhng
khon chi ph c th c cho s sn phm, hng ho bn s sn phm hng
ho cha bn c c th chu phn chi ph t hn...
Nh vy, nguyn tc thn trng i hi :
- Phi lp cc khon d phng nhng khng lp qu ln.
- Khng nh gi cao hn gi tr ca cc ti sn v cc khon thu nhp
- Khng nh gi thp hn gi tr ca cc khon n phi tr v chi ph.
- Doanh thu v thu nhp ch c ghi nhn khi c bng c chc chn v kh
nng thu c li ch kinh t cn chi ph phi c ghi nhn khi c bng chng
v kh nng pht sinh.
7. Nguyn tc nht qun
Nguyn tc ny i hi vic p dng, thc hin cc khi nim, nguyn tc,
chun mc v cc phng php k ton... phi thng nht trong sut cc nin
k ton. Trong nhng trng hp c bit, nu c s thay i chnh sch k ton
la chn th n v phi gii trnh c l do v s nh hng ca s thay i
trong thuyt minh bo co ti chnh.
Thc hin nguyn tc nht qun s m bo cho s liu thng tin ca k
ton trung thc, khch quan v m bo tnh thng nht, so snh c ca cc chi
tiu gia cc k vi nhau.
17
Cn lu rng cc khi nim, nguyn tc k ton nu trn cn c hiu l
nhng khi nim, nguyn tc c bn p dng cho k ton ti chnh. Cn phm
vi k ton ni chung th ti iu 7 Lut K ton Vit Nam c nu nguyn tc k
ton nh sau:
1. Gi tr ca ti sn c tnh theo gi gc bao gm chi ph mua, chi ph
bc xp, vn chuyn, lp rp, ch bin v cc chi ph lin quan trc tip khc n
khi a ti sn vo trng thi sn sng s dng . n v k ton khng c t
iu chnh li gi tr ti sn ghi s k ton, tr trng hp php lut c quy
nh khc.
2. Cc quy nh v phng php k ton chn phi c p dng nht
qun trong k k ton nm; trng hp c s thay i v cc quy nh v phng
php k ton chn th n v k ton phi gii trnh trong bo co ti chnh.
3. n v k ton phi thu thp, phn nh khch quan y , ng thc t
v ng k k ton m nghip v kinh t, ti chnh pht sinh.
4. Thng tin s liu trong bo co ti chnh nm ca n v k ton phi
cng khai theo quy nh v ni dung cng khai bo co ti chnh ca Lut k ton.
5. n v k ton phi s dng phng php nh gi ti sn v phn b
cc khon thu chi mt cch thn trng, khng c lm sai lch kt qu hot ng
kinh t, ti chnh ca n v k ton.
6. C quan Nh nc, n v s nghip, t chc c s dng kinh ph NSNN
ngoi vic thc hin quy nh ti cc khon 1, 2, 3, 4, 5 nn trn cn phi thc
hin k ton theo mc lc ngn sch Nh nc.
V c bn gia cc nguyn tc c tha nhn trong phm vi quc t v
nguyn tc quy nh trong lut k ton khng c s mu thun nhau chng hon
ton nht qun v b xung cho nhau m thi.
1.3 T chc cng tc k ton ti chnh trong doanh nghip
pht huy chc nng v vai tr quan trng trong cng tc qun l hot
ng SXKD ca cc doanh nghip, i hi phi t chc cng tc k ton ti chnh
khoa hc, hp l nhm cung cp thng tin mt cch kp thi, y v trung
thc, p ng yu cu ca c ch qun l nn kinh t th trng, nh hng
XHCN.
ph hp v p ng cc yu cu ca c ch qun l trong nn kinh t th
trng nh hng XHCN, i hi vic t chc cng tc k ton trong cc doanh
nghip phi tun theo nhng nguyn tc sau:
18
- T chc cng tc k ton ti chnh phi ng nhng quy nh trong Lut
k ton v chun mc k ton.
- T chc cng tc k ton ti chnh phi ph hp vi cc ch d, chnh
sch, th l vn bn php quy v k ton do Nh nc ban hnh.
- T chc cng tc k ton ti chnh phi ph hp vi c im hot ng
SXKD, hot ng qun l, quy m v a bn hot ng ca doanh nghip.
- T chc cng tc k ton ti chnh phi ph hp vi yu cu v trnh
nghip v chuyn mn ca ng cn b qun l, cn b k ton.
- T chc cng tc k ton ti chnh phi m bo nguyn tc gn nh, tit
kim v hiu qu.
Nhng nguyn tc trn phi c thc hin mt cch ng b mi c th t
chc thc hin tt v y cc ni dung t chc cng tc k ton ti chnh trong
doanh nghip.
Thc cht ca vic t chc cng tc k ton ti chnh trong cc doanh
nghip l vic t chc thc hin ghi chp, phn loi, tng hp cc nghip v kinh
t - t chc pht sinh theo nhng ni dung cng tc k ton bng phng php
khoa hc ca k ton, ph hp vi chnh sch ch qun l kinh t quy nh,
ph hp vi c im tnh hnh c th ca doanh nghip pht huy chc nng,
vai tr quan trng ca k ton trong qun l v m v vi m nn kinh t.
Nhng ni dung c bn ca vic t chc cng tc k ton ti chnh trong
doanh nghip bao gm:
- T chc vn dng h thng chng t k ton
- T chc vn dng h thng ti khon k ton doanh nghip;
- T chc h thng s k ton
- T chc b my k ton
- T chc kim tra k ton;
- T chc lp v phn tch bo co k ton;
- T chc trang b, ng dng cc phng tin k thut x l thng tin.
1.3.1 T chc vn dng h thng chng t k ton
Chng t k ton l nhng giy t v vt mang tin phn nh nghip v kinh t,
ti chnh pht sinh v hon thnh lm cn c ghi s k ton
H thng chng t k ton bao gm chng t bt buc v chng t hng dn (
ni b ). i vi cc doanh nghip cn phi thc hin tt cc yu cu qui nh v ni
19
dung, phng php lp, gi tr php l ca cc chng t thng nht bt buc. Cn vi
cc chng t hng dn th tu thuc vo iu kin, yu cu c th ca doanh nghip
mnh m la chn, vn dng cho ph hp.
Ti chng 2 ca Lut K ton c quy nh v ni dung cng tc k ton t
iu 17 n iu 22 : Cc vn lin quan n chng t k ton do yu cu cc
doanh nghip phi nghin cu thc hin tt nhng quy nh trong vic t chc h
thng chng t k ton ca n v.
1.3.2 T chc vn dng h thng ti khon k ton
H thng ti khon k ton l b phn cu thnh quan trng nht trong ton
b hthng ch k ton doanh nghip. Bt u t 1/1/1996 tt c cc doanh
nghip thuc mi lnh vc, mi thnh phn kinh t u phi thc hin p dng
thng nht h thng ti khon k ton doanh nghip ban hnh theo Q
1141/TC/CKT ngy 1/11/1995 ca B trng B Ti chnh, cng vi cc vn
bn quy nh b sung, sa i.
H thng ti khon k ton doanh nghip hin hnh, bao gm cc ti khon
c chia lm 9 loi trong BCKT v 1 loi ti khon ngoi bng cn i k
ton.
- Cc Ti khon loi 1, 2, 3, 4 l cc TK lun lun c s d (d n hoc d
c) cn gi l Ti khon thc, cc TK loi 5, 6, 7, 8, 9 khng c s d (cn gi
l Ti khon tm thi). Cc ti khon ngoi bng (loi 0) cng lun lun d n.
- H thngTK k ton doanh nghip c ban hnh theo quyt nh
1141/TC/Q/CKT ngy 1/11/1995 n nay c sa i, b sung bi nhiu
thng t nh thng t s 10/TC/CKT ngy 20/3/1997, thng t s 60/TC/CKT
ngy 01/9/1997, thng t 100/1998/TC-BTC ngy 15/7/1998 v quyt nh
167/200/Q-BTC ngy 25/10/2000 v thng t 89/2002/TT-BTC ngy 9/10/2002
ca B trng B Ti chnh phn nh kh y cc hot ng kinh t pht
sinh trong cc doanh nghip thuc cc loi hnh kinh t, thuc mi thnh phn
kinh t ph hp vi yu cu ca qun l v c im ca nn kinh t th trng
nc ta hin nay v trong thi gian ti, cng nh nhng nh hng thay i vi
c ch ti chnh. Ngoi ra, h thng ti khon k ton doanh nghip th hin
c s vn dng c chn lc cc chun mc quc t v chun mc quc gia v
k ton, ph hp vi cc thng l, nguyn tc, chun mc c tnh ph bin ca k
ton cc nc c nn KTTT pht trin v kh nng x l thng tin bng my vi
tnh. Vic sp xp, phn loi cc TK trong h thng k ton doanh nghip c
20
cn c vo tnh cht cn i c gia ti sn v ngun hnh thnh ti sn, gia chi
ph v thu nhp v mc lu ng gim dn cc ti sn, ng thi m bo
c mi quan h cht ch gia h thng ti khon k ton vi h thng bo co
ti chnh v cc b phn cu thnh khc ca h thng k ton doanh nghip.
Ti mc 2, chng 2 ca Lut K ton c quy nh v ti khon k ton v
h thng TKKT, v vic la chn p dng h thng TKKT do yu cu cc
doanh nghip phi cn c vo h thng TKKT do BTC quy nh chn h thng
ti khon k ton n v p dng cho ph hp.
H THNG TI KHON K TON DOANH NGHIP
S hiu TK
Ti khon
Ghi ch
Cp I Cp II
1 2 3 4
Loi TK 1
TI SN LU NG
111 Tin mt
1111 Tin Vit Nam
1112 Ngoi t
1113 Vng bc, kim kh qu, qu
112 Tin gi ngn hng
1121 Tin Vit Nam
1122 Ngoi t
1123 Vng bc, kim kh, qu
113 Tin ang chuyn
1131 Tin Vit Nam
1132 Ngoi t
121 u t chng khon ngn hn
1211 C phiu
1212 Tri phiu, tn phiu, k phiu
128 u t ngn hn khc
1281 Tin gi c k hn
1288 u t ngn hn khc
129 D phng gim gi u t ngn hn
131 Phi thu ca khc hng Chi tit theo
i tng
133 Thu GTGT c khu tr
21
1331 Thu GTGT c khu tr ca hng ho, dch
v

1332 Thu GTGT c khu tr ca TSC
136 Phi thu ni b Dng n v
cp trn
1361 Vn kinh doanh n v trc thuc
1368 Phi thu ni b khc
138 Phi thu khc
1381 Ti sn thiu ch x l
1385 Phi thu v c phn ha
1388 Phi thu khc
139 D phng phi thu kh i
141 Tm ng Chi tit
theo i tng
142 Chi ph tr trc
144 Cm c, k cc, k qu ngn hn
151 Hng mua ang i trn ng
152 Nguyn liu, vt liu Chi tit theo yu
cu qun l
153 Cng c, dng c
1531 Bao b lun chuyn
1532 dng cho thu
1533 Chi ph sn xut, kinh doanh d dang
154 Thnh phm
155 Hng ho
156 Gi mua hng ho
1561 Chi ph thu mua hng ho
1562 Tr gi mua hng ho
1567 Hng ho bt ng sn
157 Hng gi i bn
158 Hng ha kho bo thu
159 D phng gim gi hng tn kho
161 Chi s nghip
1611 Chi s nghip nm trc
1612 Chi s nghip nm nay
Loi TK 2
22
TI SN C NH
211 Ti sn c nh hu hnh
2112 Nh ca, vt kin trc
2113 My mc, thit b
2114 Phng tin vn ti, truyn dn
2115 Thit b, dng c qun l
2116 Cy lu nm, sc vt lm vic cho sn phm
2118 Ti sn c nh khc
212 Ti sn c nh thu ti chnh
213 Ti sn c nh v hnh
2131 Quyn s dng t
2132 Quyn pht hnh
2133 Bn quyn, bng sng ch
2134 Nhn hiu hng ho
2135 Phn mm my vi tnh
2136 Giy php v giy php nhng quyn
2138 Ti sn c nh v hnh khc
214 Hao mn ti sn c nh
2141 Hao mn ti sn c nh hu hnh
2142 Hao mn ti sn c nh thu ti chnh
2143 Hao mn ti sn c nh v hnh
2147 Hao mn bt ng sn u t
217 Bt ng sn u t
221 u t vo cng ty con
2211 u t c phiu
2212 u t khc
222 Vn gp lin doanh
223 u t vo cng ty lin kt
228 u t di hn khc
2281 C phiu
2282 Tri phiu
2283 u t di hn khc
229 D phng gim gi u t di hn
241 Xy dng c bn d dang
2411 Mua sm ti sn c nh
23
2412 Xy dng c bn
2413 Sa cha ln ti sn c nh
242 Chi ph tr trc di hn
243 Ti sn thu hon li
244 K qu, k cc di hn
Loi TK 3
N PHI TR
311 Vay ngn hn
315 N di hn n hn tr
331 Phi tr cho ngi bn
333 Thu v cc khon phi np Nh nc
3331 Thu GTGT
33311 Thu GTGT u ra
33312 Thu GTGT hng nhp khu
3332 Thu tiu th c bit
3333 Thu xut, nhp khu
3334 Thu thu nhp doanh nghip
3335 Thu trn vn
3336 Thu ti nguyn
3337 Thu nh t, tin thu t
3338 Cc loi thu khc
3339 Ph, l ph v cc khon phi np khc
334 Phi tr cng nhn vin
335 Chi ph tr trc
336 Phi tr ni b
336 Phi tr ni b
338 Phi tr, phi np khc
3381 Ti sn tha ch gii quyt
3382 Kinh ph cng on
3383 Bo him x hi
3384 Bo him y t
3385 Phi tr v c phn ha
3386 Nhn k qu, k cc ngn hn
3387 Doanh thu cha thc hin
3388 Phi tr, phi np khc
24
341 Vay di hn
342 N di hn
343 Tri phiu pht hnh
3431 Mnh gi
3432 Chit khu tri phiu
3433 Ph tri tri phiu
344 Nhn k qu, k cc di hn
347 Thu thu nhp hon li phi tr
351 Qu d phng tr cp mt vic lm
352 D phng phi tr
Loi TK 4
NGUN VN CH S HU
411 Ngun vn kinh doanh
4111 Vn gp
4112 Thng d vn c phn
4118 Vn khc
412 Chnh lch nh gi li ti sn
413 Chnh lch t gi
414 Qu u t pht trin
415 Qu d phng ti chnh
419 C phiu qu
421 Li nhun cha phn phi
4211 Li nhun cha phn phi nm trc
4212 Li nhun cha phn phi nm nay
431 Qu khen thng, phc li
4311 Qu khen thng
4312 Qu phc li
4313 Qu phc li hnh thnh TSC
441 Ngun vn u t xy dng c bn
461 Ngun kinh ph s nghip
4611 Ngun kinh ph s nghip nm trc
4612 Ngun kinh ph s nghip nm nay
466 Ngun kinh ph hnh thnh TSC
Loi TK5
DOANH THU
25
511 Doanh thu bn hng v cung cp dch v Chi tit theo yu
cu qun l
5111 Doanh thu bn hng ho
5112 Doanh thu bn cc thnh phm
5113 Doanh thu cung cp dch v
5114 Doanh thu tr cp, tr gi
5117 Doanh thu kinh doanh bt ng sn
512 Doanh thu ni b Ch dng cc n
v thnh vin
5121 Doanh thu bn hng ho
5122 Doanh thu bn cc thnh phm
5123 Doanh thu cung cp dch v
515 Doanh thu hot ng ti chnh
521 Chit khu thng mi
531 Hng bn b tr li
532 Gim gi hng bn
Loi TK 6
CHI PH SN XUT, KINH DOANH
611 Mua hng p dng cho
phng php kim
k nh k
6111 Mua nguyn liu, vt liu
6112 Mua hng ho
621 Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip
622 Chi ph nhn cng trc tip
623 Chi ph s dng my thi cng
6231 Chi ph nhn cng
6232 Chi ph vt liu
6233 Chi ph dng c sn xut
6234 Chi ph khu hao my thi cng
6237 Chi ph dch v mua ngoi
6238 Chi ph bng tin khc
627 Chi ph sn xut chung
6271 Chi ph nhn vin phn xng
6272 Chi ph vt liu
6273 Chi ph dng c sn xut
26
6274 Chi ph khu hao TSC
631 Gi thnh sn xut p dng cho
phng php kim
k nh k
6237 Gi vn hng bn
6238 Chi ph ti chnh
627 Chi ph bn hng
6271 Chi ph nhn vin
6272 Chi ph vt liu bao b
6273 Chi ph dng c, dng
631 Gi thnh sn xut p dng cho
phng php kim
k nh k
632 Gi vn hng bn
635 Chi ph ti chnh
641 Chi ph bn hng
6411 Chi ph nhn vin
6412 Chi ph vt liu, bao b
6413 Chi ph dng c, dng
6415 Chi ph bo hnh
642 Chi ph qun l doanh nghip
6421 Chi ph nhn vin qun l
6422 Chi ph vt liu qun l
6423 Chi ph dng vn phng
6425 Thu, ph v l ph
6426 Chi ph d phng
27
Loi TK 7
THU NHP KHC
711 Thu nhp khc
Loi TK 8
CHI PH KHC
811 Chi ph khc
821 Chi ph thu thu nhp doanh nghip
8211 Chi ph thu TNDN hin hnh
8212
Chi ph thu TNDN hon li

Loi TK 9
XC NH KT QU KINH DOANH
911 Xc nh kt qu kinh doanh
Loi TK 10
TI KHON NGOI BNG
001 Ti sn thu ngoi
002 Vt t, hng ho nhn gi h, nhn gia cng
003 Hng ho nhn bn h, nhn k gi
004 N kh i x l
007 Ngoi t cc loi
008
D ton chi s nghip, d n

Nh nc quy nh thng nht v ni dung, kt cu v phng php phn
nh ghi chp trn cc TK ca h thng TK k ton nhm m bo vic ghi s k
ton, tng hp s liu lp bo co ti chnh, cung cp thng tin cho cc i
tng s dng. Ngoi ni dung phn nh v phng php ghi chp. Nh nc
cng quy nh thng nht v k hiu ca cc TK bng h thng cc con s, th
hin c loi TK, nhm TK trong loi, TK cp 1 trong nhm TK v cc TK cp
2, cp 3 trong mt s TK cp 1 thun tin cho vic kim tra, i chiu, gim
bt khi lng, thi gian ghi chp v ph hp cho vic x l k ton trn my vi
tnh.
Vic t chc thc hin, vn dng h thng TK k ton trong tng doanh
nghip phi p ng c nhng yu cu c bn sau:
- Phn nh, h thng ho y mi nghip v kinh t - ti chnh trong
doanh nghip.
28
- Ph hp vi nhng quy nh thng nht ca Nh nc v cc vn bn
hng dn thc hin ca B ch qun, c quan qun l cp trn.
- Ph hp vi c im, tnh cht hot ng sn xut kinh doanh, trnh
phn cp qun l kinh t - ti chnh ca doanh nghip.
- m bo mi quan h vi cc ch tiu bo co ti chnh.
- p ng yu cu x l thng tin trn my vi tnh v tho mn nhu cu
thng tin cho cc i tng s dng.
T chc thc hin v vn dng h thng TK k ton doanh nghip c
ngha v cng quan trng trong vic t chc cng tc k ton ca doanh nghip,
do vy i hi cc doanh nghip phi thc hin ng cc quy nh, yu cu nu
trn.
1.3.3 T chc la chn, vn dng hnh thc k ton ph hp
Hnh thc k ton l h thng k ton s dng ghi chp, h thng ho v
tng hp s liu t chng t gc theo mt trnh t v phng php ghi chp nht
nh. Nh vy, hnh thc k ton thc cht l hnh thc t chc h thng s k
ton bao gm s lng cc loi s k ton chi tit, s k ton tng hp, kt cu s,
mi quan h kim tra, i chiu gia cc s k ton, trnh t v phng php ghi
chp cng nh vic tng hp s liu lp bo co k ton.
Doanh nghip phi cn c vo h thng ti khon k ton, ch , th l k
ton ca Nh nc, cn c vo quy m, c im hot ng SXKD, yu cu qun
l, trnh nghip v ca cn b k ton cng nh iu kin trang b phng
tin, k thut tnh ton, x l thng tin m la chn vn dng hnh thc k
ton v t chc h thng s k ton nhm cung cp thng tin k ton kp thi,
y , ch nh xc v nng cao hiu qu cng tc k ton.
Ch s k ton ban hnh theo Q/167/2000/Q-BTC ngy 25/10.2000
ca B trng B Ti chnh quy nh r vic m s, ghi chp, qun l, lu tr v
bo qun s k ton. Vic vn dng hnh thc s k ton no l tu thuc vo c
im, tnh hnh c th ca doanh nghip. Quy m nn sn xut x hi ngy cng
pht trin, yu cu qun l i vi nn sn xut x hi ngy cng cao, yu cu
cung cp thng tin ngy cng nhanh lm cho hnh thc k ton cng ngy cng
c pht trin, hon thin. Hin nay, trong cc DNSX thng s dng cc hnh
thc k ton sau:
- Hnh thc k ton chng t ghi s (CTGS)
- Hnh thc k ton nht k - chng t (NKCT)
29
- Hnh thc nht k chung (NKC)
Mi hnh thc k ton u c h thng s sch k ton chi tit, s k ton
tng hp phn nh, ghi chp, x l v h thng ho s liu thng tin cung cp
cho vic lp bo co ti chnh.
Trnh t ghi s k ton theo tng hnh thc k ton c th khi qut nh
sau:
1. Kim tra m bo tnh hp l, hp php ca chng t;
2. Ghi s k ton chi tit;
3. Ghi s k ton tng hp;
4. Kim tra i chiu s liu;
5. Tng hp s liu;
5. Tng hp s liu lp bo co ti chnh.
Mi hnh thc k ton c ni dung, u, nhc im v phm vi p dng
thch hp. Do vy, cc doanh nghip cn phi cn c vo nhng c s la chn
hnh thc k ton xc nh hnh thc k ton thch hp cho n v mnh nhm
pht huy tt nht vai tr chc nng ca k ton trong cng tc qun l.
iu 25,26,27 v 28 ca mc 2, chng II trong Lut K ton c nu ra cc
quy nh v s k ton v h thng s k ton t vic la chn p dng h thng
s k ton, vic m s, ghi s, kha s k ton cng nh vic sa cha s k ton,
do vy yu cu cc doanh nghip phi nghin cu v thc hin mt cch y
1.3.4. T chc vn dng hnh thc t chc cng tc k ton
Vic t chc, thc hin cc chc nng, nhim v, ni dung cng tc k ton
trong doanh nghip do b my k ton m nhn. V vy, vic t chc, c cu b
my k ton sao cho hp l, gn nh v hot ng c hiu qu l iu kin quan
trng cung cp thng tin k ton mt cch kp thi, chnh xc trung thc v y
, hu ch cho cc i tng s dng thng tin; ng thi pht huy v nng cao
trnh nghip v, nng sut lao ng ca nhn vin k ton.
m bo c nhng yu cu trn, vic t chc b my k ton ca
doanh nghip phi cn c vo hnh thc t chc cng tc k ton (tp trung, phn
tn hay va tp trung va phn tn), vo c im t chc v quy m SXKD ca
doanh nghip; vo tnh hnh phn cp qun l, khi lng, tnh cht v mc
phc tp ca cc nghip v kinh t - ti chnh cng nh yu cu, trnh qun l
v trnh nghip v ca cn b qun l, cn b k ton. Vic t chc, c cu b
30
my k ton trong doanh nghip c mi quan h cht ch vi hnh thc t chc
cng tc k ton. Hin nay trong cc DNSX, vic t chc cng tc k ton c th
tin hnh theo mt trong cc hnh thc sau:
- Hnh thc t chc cng tc k ton tp trung.
- Hnh thc t chc cng tc k ton phn tn.
- Hnh thc t chc cng tc k ton va tp trung va phn tn.
1.3.5 T chc cng tc kim tra k ton
m bo cho cng tc k ton trong cc doanh nghip thc hin tt cc
yu cu, nhim v v chc nng ca mnh trong cng tc qun l, nhm cung cp
cho cc i tng s dng khc nhau nhng thng tin k ton ti chnh ca doanh
nghip mt cch trung thc, minh bch, cng khai v chp hnh tt nhng chnh
sch, ch v qun l kinh t - ti chnh ni chung, cc ch , th l quy nh
v k ton ni ring cn phi thng xuyn tin hnh kim tra cng tc k ton
trong ni b doanh nghip theo ng ni dung, phng php kim tra. Cng tc
kim tra k ton trong doanh nghip c tin hnh theo nhng ni dung sau:
- Kim tra vic ghi chp, phn nh trn chng t, ti khon, s v bo co
k ton m bo vic thc hin ng chnh sch ch qun l ti chnh, ch ,
th l k ton.
- Kim tra vic t chc, ch o cng tc k ton trong doanh nghip, vic
thc hin trch nhim, quyn hn ca k ton trng, kt qu cng tc ca b my
k ton, mi quan h cng tc gia b phn k ton v cc b phn qun l chc
nng khc trong doanh nghip...
Cng tc kim tra k ton trong ni b doanh nghip do gim c v k
ton trng chu trch nhim t chc, ch o. Trong b my k ton ca doanh
nghip nn c cu ring b phn kim tra k ton hoc cng nhn vin chuyn
tch kim tra k ton. Vic kim tra c th c tin hnh vi tt c cc ni dung
hoc tng ni dung ring bit. Tu theo yu cu m c th kim tra nh k hay
t xut, bt thng.
Phng php kim tra k ton c p dng ch yu l phng php i
chiu: i chiu s liu gia cc chng t k ton, s k ton v bo co k ton
vi nhau, gia s liu k ton ca doanh nghip vi cc n v c lin quan, gia
s liu k ton vi thc t hot ng SXKD ca doanh nghip vi ch , th l
k ton hin hnh.
31
Cn c tin hnh kim tra k ton l cc chng t k ton, s k ton,
bo co k ton v ch , chnh sch qun l kinh t - ti chnh, ch th l k
ton, cng nh s liu k ton ca cc n v lin quan. V mt l thuyt, trnh t
tin hnh kim tra cn bt u t di ln: T chng t, sau n s v cui cng
l bo co k ton. Tuy nhin, gim bt khi lng cng vic kim tra, rt
ngn thi gian kim tra m vn m bo c tnh ng n, khch quan ca
cng tc kim tra v thu hp phm vi kim tra c trng tm, trng im trn thc
t thng tin hnh kim tra theo trnh t ngc li, t trn xung: t bo co k
ton, sau n s v cui cng l chng t.
Kim tra k ton c ngha quan trng trong cng tc qun l, cng tc k
ton doanh nghip nhm pht hin, ngn nga nhng hin tng vi phm chnh
sch, ch qun l v k ton, do vy phi c thng xuyn tin hnh theo
ng ch quy nh. Kt qu kim tra k ton phi c lp bin bn hoc trnh
by trong bo co kim tra. Trong cc bin bn hoc bo co kim tra phi bao
gm cc ni dung sau: Ni dung tin hnh kim tra, phm vi v thi gian tin
hnh kim tra, kt lun, nhn xt, ngh ca ban kim tra k ton.
1.3.6 T chc lp v phn tch bo co ti chnh
H thng bo co ti chnh l b phn cu thnh trong h thng ch k
ton doanh nghip. Nh nc c quy nh thng nht v ni dung, phng php,
thi gian lp v gi i vi cc bo co k ton nh k (bt buc), l cc bo
co ti chnh. Cc bo co ti chnh phn nh mt cch tng qut v tnh hnh ti
sn, ngun hnh thnh ti sn, tnh hnh, kt qu hot ng SXKD ca doanh
nghip v mt s tnh hnh khc cn thit cho cc i tng quan tm, s dng
thng tin k ton vi nhng mc ch khc nhau ra c cc quyt nh ph
hp.
H thng bo co ti chnh quy nh cho cc doanh nghip theo Q
167/2000/Q-BC ngy 25/10/2000 ca B trng B ti chnh gm:
- Bng cn i k ton: Mu s B01-DN
- Bo co kt qu hot ng kinh doanh: Mu s B02-DN
- Bo co lu chuyn tin t: Mu s B03-DN
- Thuyt minh bo co ti chnh: : Mu s B09-DN
Trong , bo co lu chuyn tin t (Mu s B03-DN) khng bt buc i
vi doanh nghip. Ngoi cc bo co ti chnh nu trn doanh nghip cn phi lp
cc bo co k ton khc lin quan n tnh hnh qun l, s dng ti sn, tnh
32
hnh chi ph sn xut v gi thnh sn phm, cc bo co nhanh phc v thit thc
cho nhu cu qun tr doanh nghip. B ti chnh quy nh c th v bo co ti chnh
cho tng lnh vc hot ng.
Cc tp on ( cng ty m trong tp on) v tng cng ty nh nc( cng ty m
nh nc nm quyn chi phi doanh nghip khc trong tng cng ty) phi lp bo co ti
chnh hp nht phn nh tnh hnh ti chnh v tnh hnh kinh doanh cu tp on hoc
ca tng cng ty nh nc thnh lp v hot ng theo m hnh c cng ty con.
H thng Bo co ti chnh hp nht gm 4 mu bo co:
- Bng cn i k ton hp nht Mu s B 01- DN/HN
- Bo co kt qu hot ng kinh doanh hp nht Mu s B 02- DN/HN
- Bo co lu chuyn tin t hp nht Mu s B 03- DN/HN
- Bn thuyt minh bo co ti chnh hp nht Mu s B 09- DN/HN
Ngoi ra, phc v yu cu qun l kinh t, ti chnh, yu cu ch o,iu hnh
cc tp on sn xut, kinh doanh cc tp on, tng cng ty nh nc c th qui nh lp
thm cc bo co ti chnh hp nht chi tit khc.
Bo co ti chnh ca doanh nghip v bo co ti chnh hp nht ca tp
on, tng cng ty nh nc phi c np cho c quan Nh Nc c thm
quyn v cng khai theo quy nh ca php lut.
Cc doanh nghip phi tun th phng php lp, ni dung v thi hn np
bo co ti chnh theo quy nh ca Lut k ton, chun mc k ton v chnh
sch ch k ton ti chnh, cng nh ni dung, hnh thc v thi hn cng khai
bo co ti chnh.
Trc yu cu ca cng tc qun l kinh t th trng nh hng XHCN, cng
vic ca nhng ngi lm k ton doanh nghip khng ch dng li vic phn
nh, ghi chp, tng hp s liu t cc chng t k ton vo s k ton v trnh by
thng tin trn cc bo co k ton m cn i hi phi bit phn tch cc bo co
ti chnh. Thng qua vic phn tch cc bo co ti chnh c nhng kin ngh,
xut cho lnh o doanh nghip a ra cc gii php hu hiu, cc quyt nh
thch hp cho vic iu hnh, qun l v nh hng pht trin ca doanh nghip
trong thi gian trc mt cng nh chin lc pht trin lu di.
Ti mc 3, chng 2 ca Lut K ton c nu ra cc quy nh v bo co
ti chnh t cc iu 29 n iu 34 : ni dung, h thng bo co ti chnh; yu
cu v nguyn tc, trnh t lp bo co ti chnh; thi hn np bo co ti chnh;
ni dung, hnh thc v thi hn cng khai bo co ti chnh cng nh vic kim
33
ton bo co ti chnh. Cc doanh nghip cn thit phi nghin cu k cc ni
dung quy nh trong Lut phi hp thc hin cho tt.

34
Ch-ng 2
K ton vn bng tin, u t- Ngn hn,
cc khon phi thu v ng tr-c
2.1. Nhim v k ton
Vn bng tin, u t ngn hn, cc khon phi thu v ng trc l mt b phn vn lu
ng quan trng ca cc doanh nghip .N vn ng khng ngng, phc tp v c tnh lu
chuyn rt cao
Qun l cht ch vn bng tin, cc khon u t, phi thu v ng trc l iu kin
tng hiu qu s dng vn lu ng, bo v cht ch ti sn, nn nga cc hin tng lng ph,
tham ti sn ca n v
gp phn qun l tt ti sn ca doanh nghip, k ton vn bng tin, u t ngn
hn, cc khon phi thu v ng trc cn thc hin tt cc nhim v sau y:
1) Phn nh chnh xc, y , kp thi s hin c v tnh hnh bin ng ca cc loi
vn bng tin, u t ngn hn, cc khon phait thu v ng trc
2) Kim tra, gim st cht ch vic chp hnh cc ch , quy nh, cc th tc qun l
v vn bng tin, u t ngn hn, cc khon phi thu v ng trc
2.2. K ton vn bng tin
Vn bng tin l mt b phn ca vn sn xut kinh doanh ca doanh
nghip thuc ti sn lu ng c hnh thnh ch yu trong qu trnh bn hng
v trong cc quan h thanh ton.
Vn bng tin ca doanh nghip bao gm: Tin mt tn qu, Tin gi ngn hng v Tin
ang chuyn (k c ngoi t, vng bcm qu, kim kh qu)
K ton vn bng tin phi tun th theo cc nguyn tc, ch qun tin t ca Nh
nc sau y:
- S dng n v tin t thng nht l ng Vit Nam
- Cc loi ngoi t phi quy i ra ng Vit nam theo t gi mua do Ngn hng Nh
nc cng b ti thi im pht sinh nghip v ghi s k ton v c theo di chi tit ring
tng nguyn t.trn TK 007 Ngoi t cc loi
- Cc loi vng bc, qu, kim kh qu phi c nh gi bng tin t ti thi im
pht sinh theo gi thc t ( nhp, xut) ngoi ra phi theo di chi tit s lng, trng lng,
quy cch v phm cht ca tng loi
- Vo cui mi k, k ton phi iu chnh li cc loi ngoi t theo t gi thc t
2.2.1. K ton tin mt
Tin mt l s vn bng tin do th qu bo qun ti qu (kt)) ca doanh nghip bao
gm: Tin Vit nam, ngoi t, vng bc, qu,kim kh qu, tn phiu v ngn phiu.
35
Trong mi doanh nghip u c mt lng tin mt nht nh ti qu phc v cho hot
ng sn xut kinh doanh hng ngy ca mnh. S tin thng xuyn tn qu phi c
tnh ton nh mc hp l, mc tn qu ny tu thuc vo quy m, tnh cht hot ng,
ngoi s tin trn doanh nghip phi gi tin vo Ngn hng hoc cc t chc ti chnh
khc.
Mi khon thu chi, bo qun tin mt u do th qu chu trch nhim thc hin.Th qu
khng c trc tip mua bn vt t, hng ho, tip liu, hoc khng c kim nhim
cng tc k ton. Tt c cc khon thu, chi tin mt u phi c chng t hp l chng
minh v phi c ch k ca K ton trng v Th trng n v.Sau khi thc hin thu
chi tin, th qu gi li cc chng t cui ngy ghi vo s qu kim bo co qu. S
qu kim bo co qu c lp thnh 2 lin, mt lin lu ti lm s qu, mt lin lm bo
co qu km theo cc chng t thu, chi gi cho k ton qu.S tn qu cu ngy phi
khp ng vi s d cui ngy trn s qu.
Cc chng t s dng trong k ton tin mt:
- Phiu thu - Mu 02-TT/BB
- Phiu chi - Mu s 01- TT/BB
- Bng k vng bc, qu - Mu s 06- TT/HD
- Bng kim k qu- Mu s 07a TT/BB v mu s 07b TT/BB
Cc chng t sau khi kim tra m bo tnh hp l c ghi chp, phn nh vo cc s k
ton lin quan bao gm:
- S qu tin mt
- Cc s k ton tng hp
- S k ton chi tit tng loi ngoi t, vng bc...c v s lng v gi tr.
Sau y l mu s qu kim bo co qu
S QU TIN MT
( Kim bo co qu)
Ngy .... Thng......Nm...

S hiu chng t Din gii
TK
U
S tin
Thu Chi Thu Chi Tn qu
S d- u ngy
Pht sinh trong ngy
........
................

Cng pht sinh
S d- cui ngy

36

Km theo.... chng t thu Ngy ... thng ...Nm
Km theo.....chng t chi Th qu k

phn nh tnh hnh thu chi v tn qu tin mt ca doanh nghip, k ton s dng ti
khon 111 Tin mt, ti khon 111 c kt cu nh sau:
Bn N: - Cc khon tin mt, ngoi t., vng bc... nhp qu
- S tin mt tha pht hin khi kim k
- Chnh lch tng t gi hi oi do nh gi li cui k
Bn c: - Cc khon tin mt, ngoi t, vng bac... xut qu
- Cc khon tin mt pht hin thiu khi kim k
- Chnh lch t gi hi oi gim do nh gi li cui k
S d bn N: S tin mt tn qu hin c
Ti khon 111 c 3 ti khon cp 2:
- Ti khon 1111- Tin Vit Nam
- Ti khon 1112 Ngoi t
- Ti khon 1113 Vng bc, kim kh qu, qu
Ngoi ra k ton cn s dng cc ti khon lin quan khc nh TK 112, TK 113, TK331,TK
152,TK 211, TK 133, .....
Trnh t k ton tin mt
1) K ton cc khon thu chi bng tin Vit Nam
- Cc nghip v thu tin
N TK 111- Tin mt
C TK 511, 512,515 - Doanh thu bn hng ra ngoi v ni b v ti chnh
C TK 711 - Thu nhp hot mg khc
C TK 131. 138.141- Thu hi cc khon n phi thu
C TK 112- Tin gi ngn hng
C TK 128, 221, 222 - Thu hi tin u t
C TK 144, 244 - Thu hi cc khon k cc, k qu
- Cc nghip v chi tin mt
N TK 152, 153, 156, 211 Chi tin mua vt t, hng ho, TSC
N TK 331, 311,315 Chi tin tr n cho ngi bn, vay ngn hn..
N TK 333, 334, 336 Chi tin thanh ton vi Nh nc, vi CNV, vi ni b
N TK 112, 113 Chi tin gi vo ngn hng, gi qua bu in, np thu...
N TK 121, 221, 128, 222, 228 - Chi tin u t
N TK 144, 244 - Chi tin k qu, k cc
N cc TK 621, 627, 641, 642, 635, 241...
C TK 111 Tin mt
2) K ton cc khon thu chi bng ngoi t
37
- Vic hch ton ngoi t phi quy i ra ng Vit Nam hoc n v tin t chnh thc
c s dng trong k ton (nu c chp thun) v nguyn tc doanh nghip phi cn c vo
t gi giao dch thc t ca cc nghip v kinh t pht sinh hoc t gi giao dch bnh qun trn
th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc cng b ti thi im pht sinh
nghip v kinh t (Gi tt l t gi giao dch ) ghi s k ton
- i vi cc Ti khon thuc loi chi ph, doanh thu, thu nhp, vt t, hng ho, ti sn
c nh, bn N cc ti khon vn bng tin, cc ti khon N phi thu hoc bn C cc ti
khon N phi tr ... Khi c cc nghip v kinh t pht sinh bng ngoi t phi ghi s k ton
theo t gi giao dch.
- i vi bn C ca cc ti khon vn bng tin, cc ti khon N phi thu v bn N
ca cc ti khon N phi tr khi c cc nghip v kinh t pht sinh bng ngoi t phi uc ghi
s k ton theo t gi trn ghi s k ton ( T gi xut qu tnh theo phng php bnh qun
gia quyn ; nhp trc xut trc; nhp sau xut trc..., t gi nhn n..)
- Cui nm ti chnh, doanh nghip phi nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi
t theo t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do NHNN Vit Nam
cng b ti thi im lp bng CKT .
- Trng hp mua bn ngoi t bng ng Vit Nam th hch ton theo t gi thc t
mua, bn
a) K ton cc nghip v kinh t lin quan n ngoi t l ting mt trong giai on
sn xut kinh doanh (K c ca hot ng u t XDCB ca doanh nghip sn xut, kinh
doanh c hot ng u t XDCB )
Khi pht sinh doanh thu, thu nhp khc thu tin bng ngoi t nhp qu, k ton
quy i ngoi t ra ng Vit nam theo t gi hi oi ngy giao dch , t gi giao
dch bnh qun lin ngn hng, ghi:
N TK 111 (2) - Tin mt ( Theo t gi giao dch bnh qun lin ngn hng)
C TK 511, 711- Doanh thu bn hng (T gi GD bnh qun lin NH)
C TK 3331- Thu gi tr gia tng phi np
ng thi ghi n vo bn N TK 007 Ngoi t cc loi
Khi thanh ton N phi thu bng ngoi t, nhp qu tin mt
+ Nu pht sinh li chnh lch t gi hi oi trong giao dch th ghi:
N TK 111 (2)- Tin mt ( Theo t gi giao dch bnh qun lin ngn hng)
C TK 131, 136 ,138 (T gi ghi trn s k ton)
C TK 515- Doanh thu hot ng ti chnh (S chnh lch t gi giao dch bnh qun
lin ngn hng ln hn t gi ghi trn s k ton TK 131)
+ Nu pht sinh l chnh lch t gi trong giao dch thanh ton n phi tr (t gi GD bnh qun
lin ngn hng nh hn t gi ghi trn s k ton cc ti khon phi thu ) th s chnh lch c
ghi :
N TK 111 (1112) T gi hi oi ngy giao dch , (t gi BQLNH)
N TK 635 Chi ph ti chnh (l t gi hi oi)
38
C TK 131,136.138 (t gi hi oi ghi trn s k ton)
Khi xut qu ngoi t mua ti sn, vt t, hng ho v chi tr cc khon chi ph
bng ngoi t:
+ Trng hp pht sinh li t gi hi oi trong giao dch th
N TK 152, 153, 156, 211, 611, 623, 627, 642..( T gi giao dch,TG BQLNH)
C TK 111 (2)- Tin mt (T gi ghi trn s k ton TK 1112 )
C TK 515 - DTTC (S chnh lch t gi giao dch bnh qun lin ngn hng ln hn
t gi ghi trn s k ton)
+ Trng hp pht sinh l t gi hi oi trong giao dch th ghi:
N TK 111 (1112) T gi giao dch
N TK 635- Chi ph ti chnh (s l t gi)
C TK 111 (1112) - T gi hi oi ghi trn s k ton
ng thi ghi n vo bn C TK 007 Ngoi t cc loi
Khi xut qu tin mt bng ngoi t tr n cho ngi bn, n vay....
+ Nu pht sinh li trong giao dch thanh ton n phi tr
N TK 311, 315, 331,336... (t gi ghi trn s k ton cc TK n phi tr)
C TK 111 (2) Tin mt ( T gi ghi trn s k ton TK 1112)
C TK 515- Doanh thu ti chnh (S chnh lch t gi ghi trn s k ton TK 331 ln
hn t gi trn s k ton Tk 1112)
+ Nu pht sinh l t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi tr
N cc TK 311, 315, 331,336, (T gi ghi trn s k ton)
N TK 635 Chi ph ti chnh (L t gi hi oi)
C TK 111 (1112) T gi ghi trn s k ton)
b) K ton chnh lch t gi hi oi pht sinh trong thi k ca hot ng u t XDCB (Gi ai on trc hot ng )
- Khi mua hng ho, dch v, TSC, thit b XDCB, khi lng xy dng lp t do
ngi bn hoc ngi nhn thu bn giao, bng ngoi t
- Khi thanh ton N phi tr bng ngoi t (ngi bn, n vay, ni b,..)
+ Nu pht sinh li t gi th phn nh s chnh lch vo bn C TK 413.
+ Nu pht sinh l t gi th phn nh s chnh lch vo bn N TK 413.
- Hng nm chnh lch t gi c phn nh lu k trn TK 413 cho n khi hon thnh
giai on u t XDCB
- Khi kt thc giai on u t th kt chuyn t gi hi oi thc hin (b
tr s pht sinh bn N v bn C TK 413 ) S chnh lch t gi c tnh ngay
vo chi ph hoc doanh thu ca hot ng ti chnh hoc kt chuyn sang TK 242
39
(nu b l ) hoc kt chuyn vo TK 3387 (nu li ) phn b trong thi gian ti
a khng qu 5 nm
c) Cui k k ton, nh gi l i s d tin mt c gc ngoi t theo t gi giao d ch bnh qun lin ngn hng ti thi im
lp bo co ti chnh:
- Trng hp c li (t gi hi oi tng) th s chnh lch t gi, ghi:
N TK 111 Tin mt (1112)
C TK 413 Chnh lch t gi (4131, 4132)
- Trng hp b l (t gi hi oi gim) th s chnh lch t gi, ghi:
N TK 413 Chnh lch t gi (4131, 4132)
C TK 111 Tin mt (1112)
d) ) X l chnh lch t gi hi oi nh gi l i cui nm:
+ Kt chuyn Li chnh lch t gi hi oi vo cui nm ti chnh:
N TK 413 (4131)
C TK 515 Doanh thu ti chnh
+ Kt chuyn l chnh lch t gi hi oi vo cu nm ti chnh:
N TK 635 Chi ph ti chnh
C TK 413 (4131)
40
TK 112,113
152, 153, 156, 211
311, 315, 333. 334,
TK 138
TK 511 , 515, 711
TK 111- Tin mt
Doanh thu bn hng, CCDV v
Daonh thu ti chnh, thu nhp khc
Gi tin vo ngnhng, tin
ang chuyn
TK 112
Rt tin gi t ngn hng
Mua vt t- , hng ho, ti sn...
TK 131,136, 138, 141,..
Thu hi cc khon n, cc
khon k c- c, k qu
S dng cho chi ph
Du t- ti chnh
Thanh ton n phi tr
TK 121,128, 221, 222, ..
Thu hi cc khon u t-
TK 3381
Tin tha ti qu ch gii quyt
121, 128, 222 , 223
S 2.1 S k ton tng qut Tin mt
TK 411, 451.461
Nhn vn gp, nhn kinh ph
Tin thiu ti qu ch gii quyt
621,627, 642, 635, ..

2.2.2. K ton tin gi ngn hng
Tin gi l s tin m doanh nghip gi ti cc ngn hng, kho bc Nh nc hoc cc
cng ty ti chnh bao gm tin Vit Nam, cc loi ngoi t, vng bc qu...
Cn c ghi chp cc nghip v lin quan n tin gi ca doanh nghip l cc giy
bo C , giy ba N hoc cc bng sao k ca ngn hng km theo cc chng t gc nh u
nhim chi, u nhim thu, sc chuyn khon...Khi nhn c cc chng t do ngn hng gi
n, k ton phi tin hnh kim tra i chiu vi chng t gc km theo. Trng hp c s
chnh lch gia s liu k ton ca n v vi ngn hng th vn phi ghi theo chng tca
41
ngn hng, s chnh lch c theo di ring ti khon phi thu hoc phi tr khc v thng
bo cho ngn hng i chiu xc minh li.
i vi nhng doanh nghip c nhng t chc, b phn trc thuc, c th m ti khon
chuyn thu, chuyn chi, m ti khon thanh ton ph hp thun tin cho vic giao dch,
thanh ton. K ton phi t chc k ton chi tit theo tng ngn hng, kho bc, cng ty ti chnh
tin cho vic kim tra i chiu
K ton s dng Ti khon 112 Tin gi Ngn hng phn nh tnh hnh tng gim
v s hin c v cc khon tin gi ca doanh nghip, TK 112 c kt cu nh sau:
Bn N : Cc khon tin Vit nam, ngoi t, vng bc.. gi vo ngn hng v chnh
lch tng t gi hi oi do nh gi li
Bn C : Cc khon tin Vit nam, ngoi t, vng bach .. rt ra t ngn hng vchnh
lch gimv t gi hi oii
S d bn N : S tin gi hin cn gi cc ngn hng
Ti khon 112 c m 3 ti khon cp 2:
Ti khon 1121- Tin Vit Nam
Ti khon 1122- Ngoi t
Ti khon 1123- Vng bc, kim kh qu, qu
Ngoi ra k ton cn s dng nhiu ti khon lin quan khc..
Trnh t k ton mt s nghip v ch yu
1) Cc nghip v lin quan n tin gi Vit nam
- Xut qu tin mt gi vo ti khon ti ngn hng, ghi;
N TK 112 - Tin gi Ngn hng
C TK 111 - Tin mt
- Nhn c tin do khch hng tr n hoc ng trc bng chuyn khon, cn c vo giy bo
C ca ngn hng, ghi:
C TK 131 Phi thu ca khch hng
- Thu hi cc khon tin k qu, k cc bng tin gi ngn hng:
C TK 144, 244
- Nhn k cc k qu ngn hn, di hn bng tin gi Ngn hng:
C TK 338, 344
- Nhn vn gp lin doanh, vn gp c phn .. bng chuyn khon:
42
C TK 411- Ngun vn kinh doanh
- Thu hi cc khon u t ngn hn v n ngn hn bng chuyn khon:
C TK 121 - u t chng khon ngn hn ( Gi vn)
C TK 136 Phi thu ni b (1368)
C TK 138 Phi thu khc (1388)
C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh ( Li)
C TK 3331 Thu GTGT phi np
- Thu tin bn hng thu t cc hot ng khc (hot ng Ti chnh, bt thng) bng chuyn
khoan:
C TK 511. 515 - Doanh thu bn hng v doanh thu ti chnh
C TK 711 Thu nhp khc
- Thu li tin gi Ngn hng,
C TK 711 Doanh thu Ti chnh
- Rt tin g Ngn hng v nhp qu
N TK 111 Tin mt
C TK 112 - Tin gi Ngn hng
- Chuyn tin gi ngn hng i cm c, k cc, k qu, u t ngn hn:
N TK 144, 244 - K cc, k qu ngn hn, di hn
N TK 128 - u t ngn hn khc
- Tr tin mua vt liu, cng c, hng ho nhp kho, hoc gi bn thng bng chuyn khon,
u nhim chi, bng sc :
N TK 152,153, 156 - Ga mua cha c Thu GTGT
N TK 133- Thu GTGT c khu tr
C TK112 - Tin gi Ngn hng
- Tr tin mua TSC, u t di hn, chi ph t XDCB bng chuyn khon:
N TK 211, 213 TSC hu hnh, v hnh
N TK 221, 222, 228 - u t ti chnh di hn
N TK 241 XDCB d dang
N TK 133 Thu GTGT c khu tr
- Thanh ton cc khon N phi tr bng chuyn khon:
43
N cc TK 311, 315, 331, 333, 334,336, 338, 341, 342
C TK 112- Tin gi Ngn hng
- Cc khon chit khu thanh ton cho ngi mua bng chuyn khon:
N TK 635 Chi ph hot ng Ti chnh
- Thanh ton cc khon gim gi hng bn, hng bn b tr li cho ngi mua bng chuyn
khon, ghi:
N TK 531 Hng bn b tr li
N TK 532 Gim gi hng bn
N TK 3331 Thu gi tr gia tng phi np
- Chi bng tin gi ngn hng lin quan n cc khon chi ph s dng my thi cng, chi ph
sn xut chung, chi ph bn hng, chi ph QLDN, chi ph hot ng ti chnh , hot ng bt
thng, ghi:
N TK 623, 627, 641, 642
N TK 635, 811 Chi ph hot ng Ti chnh, hot ng bt thng
N TK TK 133 Thu GTGT c khu tr

2) Cc nghip v lin quan n ngoi t
- Khi bn hng ( sn phm xy lp, cng nghip, dch v) thu tin gi vo Ngn hng bng
ngoi t c quy i ra ng Vit nam theo t gi giao dch bnh qun lin ngn hng
N TK 112 - Tin gi Ngn hng (1122) T gi giao dch bnh qun lin NH
C TK 511 Doanh thu bn hng ( T gi giao dch bnh qun lin NH
- Khi thu hi n phi thu bng ngoi t
N TK 112 - Tin gi Ngn hng (1122) T gi giao dch bnh qun lin NH
C TK 131- Phi thu ca khch hng (T gi trn s k ton)
C TK 515 - Chnh lch t gi (S chnh lch t gi giao dch bnh qun lin ngn hng
ln hn t gi t rn s k t onTK 131)
Trng hp t gi giao dch bnh qun lin Ngn hng nh hn t gi trn s k ton ca
ti khon phi thu khch hng th s chnh lch c ghi vo bn N ti khon 635 chi ph
ti chnh
- Chuyn khon ngoi t mua TSC, vt t v cc khon chi ph:
N TK 211, 152, 153, 623, 627, 641, 642..(T gi giao dch bnh qun lin NH)
C TK 112 Tin gi Ngn hng (T gi trn s k ton)
44
C TK 515 doanh thu ti chnh (S chnh lch Tng)
Trng hp t gi giao dch bnh qun lin Ngn hng nh hn t gi trn s k ton th
s chnh lch nh hn c ghi vo bn N ti khon 635- CP HT
- Tr n bng chuyn khon ngoi t
N TK 311, 331, 341....(T gi trn s k ton)
C TK 112 Tin gi Ngn hng (T gi trn s k ton)
C TK 515 Doanh thu HTC (S chnh lch t gi trn s k ton cc ti khon phi
tr ln hn t gi trn s k ton ti khon 112)
Trng hp t gi trn s k ton cc TK phi tr nh hn t gi trn s k ton TK 112
th s chnh lch nh hn c ghi vo bn n TK 515 DTHTC
- Cui k k ton, nh gi li s d ngoi t trn TK 112 theo t gi giao dch bnh qun lin
ngn hng do Ngn hngNh nc Vit nam cng b
+ Nu t tng th s chnh lch t gi, ghi:
N TK 112 Tin gi Ngn hng
C TK 413 Chnh lch T gi
+ Nu t gi gim th s chnh lch t gi
N TK 413 Chnh lch t gi
C TK 112 Tin gi Ngn hng
- X l chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm vo chi ph hot ng ti chnh (nu b
l) v doanh thu hot ng ti chnh (nu c li)
45
S 2.2 S k ton tng qut Tin gi ngn hng
TK 111
152, 153, 156, 211
311, 315, 333. 334,
TK 138
TK 511 , 515, 711
TK 112- Tin gi ngn hng
Doanh thu bn hng, CCDV v
Daonh thu ti chnh, thu nhp khc
Rt tin v qu tin mt
TK 111
Gi tin vo ngn hng
Mua vt t- , hng ho, ti sn...
TK 131,136, 138, 141,..
Thu hi cc khon n, cc
khon k c- c, k qu
S dng cho chi ph
Du t- ti chnh
Thanh ton n phi tr
TK 121,128, 221, 222, ..
Thu hi cc khon u t-
TK 3381
Tin tha ti qu ch gii quyt
121, 128, 222 , 223
TK 411, 451.461
Nhn vn gp, nhn kinh ph
Tin thiu ti qu ch gii quyt
621,627, 642, 635, ..

2.2.3. K ton tin ang chuyn
Tin ang chuyn l khon tin mt, tin sc xut khi qu ca doanh nghip np
vo Ngn hng, Kho bc Nh nc, gi vo Bu in tr cho n v khc nhng cha
nhn c giy bo ca Ngn hng
Tin ang chuyn gm tin Vit nam v ngoi t ang chuyn trong cc trng hp sau
y:
- Thu tin mt hoc np sc np thng vo Ngn hng
- Chuyn tin qua bu in tr cho n v khc
- Thu tin bn hng np thu nagy cho Kho bc Nh nc
theo di cc khon tin ang chuyn, k ton s dung Ti khon 113- Tin ang chuyn.
Kt cu ca ti khon ny nh sau
Bn N : Cc khon tin Vit nam, ngoi t, sc np vo Ngn hng, gi qua bu
in v s chnh lch tng t gi ngoi t cui k do nh gi li.
Bn C: S kt chuyn vo TK 112 hoc cc ti khon lin quan v s chnh lch gim
t gi ngoi t cu k do nh gi li s d ngoi t .
S d bn N: Cc khon tin cn ang chuyn.
46
Ti khon 113 Tin ang chuyn c m 2 ti khon cp 2:
- Ti khon 1131 Tin Vit nam
- Ti khon 1132 Ngoi t
1) Thu tin bn hng, tin n ca khch hng hoc cc khon thu nhp khc bng tin mt, sc
np thng vo Ngn hng (khng qua qu) :
N TK 113 Tin ang chuyn
C TK 511, 512 - Doanh thu bn hng v bn hng ni b
C TK 515, 711 Doanh thu ti chnh, thu nhp khc
C TK 131 - Phi thu ca khch hng
2) Xut qu tin mt gi vo ngn hng nhng cha nhn c giy bo C
C TK 111 Tin mt ( 1111, 1122)
3) Lm th tc chuyn tin t ti khon ngn hng tr n nhng cha nhn c giy bo
N ca Ngn hng, ghi:
C TK 112 Tin gi ngn hng
4) Khch hng tr trc hoc thanh ton tin mua hng bng sc, doanh nghip np sc vo
ngn hng nhng cha nhn c giy bo C ca Ngn hng:
5) Khi doanh nghip nhn c giy bo N ca ngn hng v s tin chuyn tr cho ngi
bn, ngi cung cp dch v:
N TK 331- Phi tr cho ngi bn
C TK 113 Tin ang chuyn
6) Khi doanh nghip nhn c giy bo C cc khon tin ang chuyn, ghi;
N TK 112 Tin gi Ngn hng
C TK 113 Tin ang chuyn
47
TK 112
TK 331, 311, 315
TK 342, N di hn
TK 333
TK 511 , 131 TK 113
Thu tin BH, thu n khch hng
bng TM hoc sc np thng vo
NH (khng qua qu) trong khi ch
giy bo c ca ngn hng.
NH bo C tin ang chuyn v
TK ca doanh nghip
TK 111
Xut qu TM gi vo NH nhng
ch- a c giy bo c (n cui
thng)
NH bo N v s tin chuyn tr
cho ng- i bn, ng- i cung cp dch
v, ng- i cho vay...
TK 112
NH lm th tc chuyn t TKNH
tr cho ch n nhng cui thng
ch- a nhn - c bo C ca NH
Tin ang chuyn tr
vay di hn ti
Tin ang chuyn tr n
di hn ti
Thu cc khon phi np
Nh n- c
TK 131- PTKH
Khch hng ng tr- c tin mua
hng bng sc, DN np sc vo
NH nhng ch- a nhn giy bo c
TK 138
Thu n bng sc np NH ch- a
nhn - c giy bo C.
TK 341 Vay di hn
hn
S 2.3. K ton tin ang chuyn

2.3. K ton cc khon u t ti chnh ngn hn
- u t ti chnh l hot ng u t ra ngoi doanh nghip nhm mc ch s dng
hp l cc ngun vn tng thu nhp v nng cao hiu qu hot ng ca doanh nghip nh:
Mua bn chng khon; gp vn lin doanh; cho vay ly li; kinh doanh bt ng sn; cho thu
ti sn....Tu theo thi hn thu hi vn m cc khon u t ti chnh c chia thnh 2 loi :
u t ti chnh ngn hn v u t ti chnh di hn.
- u t ngn hn l vic doanh nghip em ti sn vt t, tin vn mua chng
khon, gp vn lien doanh.... nhm mc ch thu c li nhun cao hn vi thi hn thu hi
vn u t khng qu 1 nm.
2.3.1. K ton u t chng khon ngn hn
Chng khon l cng c v cng l hng ho trong th trng ti chnh thc hin chc
nng dn vn t nhng ngi c vn dnh ti nhng ngi thiu vn nhng c c hi kinh
doanh . Chng khon l cc loi c phiu, tri phiu c th mua bn trn th trng k c cc
loi tn phiu ca kho bc hay k phiu ca Ngn hng. Trong :
48
- C phiu l phiu xc nhn vn gp ca ch s hu vo doanh nghip ang hot ng
hoc mi thnh lp . Ch s hu c phiu c quyn tham gia i hi c ng, c th ng c v
bu c vo hi ng qun tr... v c hng li tc c phn trn c s kt qu hot ng
ng thi cng phi ch nhng tn thts khi doanh nghip b thua l, gii th hoc ph sn theo
iu l ca lut doanh nghip v lut ph sn. C phiu gm c : C phiu thng v c phiu
u i.
- Tri phiu l nhng chng ch vay n c k hn do Nh nc hoc doanh nghip pht
hnh nhm huy ng vn cho u t pht trin, bao gm :
+ Tri phiu chnh ph
+ Tri phiu a phng
+ Tri phiu cng ty:
Chng khon ngn hn l loi chng khon c th thu hi trong vng 1 nm; chng
khon di hn l loi chng khon c thi hn thu hi vn trn 1 nm.
Hch ton chng khon cn tn trng cc quy nh c tnh nguyn tc sau:
- Gi tr cc loi chng khon phi c ghi s theo gi gc bao gm gi mua, chi ph
mi gii, thu, l ph v ph ngn hng.
- K ton phi m s chi tit theo di tng loi chng khon theo mc ch u t, theo
tng i tc u t, theo mnh gi v gi mua thc t
- i vi chng khon u t ngn hn ngn hn bao gm c nhng chng khon di
hn mua vo bn c thi hn thu hi vn khng qu 1 nm.
- Cui nin k ton, nu gi th trng ca chng khon b gim xung thp hn gi
gc th phi lp d phng gim gi u t chng khon.
- Li nh k ca c phiu, tri phiu v li thu c do vic bn chuyn nhng chng
khon c hch ton vo thu nhp hoatj ng at chnh
theo di tnh hnh hin c v bin ng ca cc loi chng khon k ton s dng
Ti khon 121 u t chng khon ngn hn
Bn N: Phn nh tr gi thc t chng khon u t ngn hn mua vo hoc chuyn i t
chng khon u t di hn
Bn C: Phn nh tr gi thc t chng khon u t ngn hn bn ra, o hn hoc
c thanh ton
S d bn N : Tr gi thc t chng khon u t ngn hn do doanh nghhip ang
nm gi. ; Ti khon 121 c 2 ti khon cp 2:
Ti khon 1211 C phiu
Ti khon 1212 Tri phiu , Tn phiu, k phiu
- Khi doanh nghip mua chng khon, cn c vo tr gi mua thc t, ghi:
N TK 121 - u t chng khon ngn hn
C TK 111, 112, 141, 144
C TK 331, 311,341
- Khi chuyn i chng khon di hn thnh chng khon ngn hn :
49
C TK 228 - u t chng khon di hn
- Nu nhn li nh k, khi nhn c li hoc xc nhn s li phi thu, ghi:
N TK 111, 112, 138
C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh
- Trng hp li nh k c s dng tip tc u t, ghi:
- Khi bn, chuyn nhng chng khon vi gi bn cao hn gi gc, ghi:
N TK 111, 112, 131- Tng gi thanh ton
C TK 121 u t chng khon ngn hn (Gi gc)
C TK 515 ( Chnh lch s tin thanh ton cao hn gi gc)
- Khi bn, chuyn nhng chng khon vi gi bn nh hn gi gc:
N TK 111, 112, 131 Tng gi thanh ton
N TK 635 (Chnh lch s tin thanh ton nh hn gi gc)
C TK 121- u t chng khon ngn hn (theo gi gc )
- Cc chi ph v bn chng khon :
N TK 635 - Chi ph hot ng ti chnh
C TK 111, 112, 338...
- Khi thanh ton chng khon n hn
N TK 111, 112 - Tng gi thanh ton
C TK 121- u t chng khon ngn hn ( Gi gc)
C TK 515 - Doanh thu ti chnh (Phn li)
S CHI TIT T CHNG KHON
TI KHON :
Loi chng khon : ....................... n v pht hnh.......................................
Mnh gi :........................... Li sut : ...............Thi hn thanh ton..................

Ngy
thng
ghi s
Chng t
Din gii
TK
i
mg
S pht sinh S d-
S
hiu
Ngy
thng
Mua vo Xut ra S
l- ng
S
tin
S
l- ng
S
tin
S
l- ng
S
tin
S d- u k
.S pht sinh
....................

Cng pht.
sinh

S d- cui
k

50
S S 2.4. K 2.4. K to to n n u t u t- - ch ch ng kho ng kho n ng n ng n h n h n n
TK 111, 112, 138
TK 635
TK 111, 112, 141, 331
TK 121
Khi mua CKNH (theo gi.gc)
TK 221, 228
Chuyn chng khon di hn
thnhchng khon ngn hn
Gi bn
Gi vn
l
TK 515
Li nhn nh k
Gi vn
Gi bn
Li
TK 515
Dng li nh k u t- tip
2.3.2. K ton u t- ngn hn khc
u t ngn hn khc l nhng khon u t ti chnh ngoi cc khon u t
chng khon : Cho vay ly li, Tin gi c k hn....
Trong qu trnh hch ton cn tn trng cc quy nh sau y:
- Khi cho vay vn phi theo di chi tit tng khon tin cho vay theo tng i tng
vay, phng thc vay, thi hn v li sut cho vay
- Tin gi c k hn gi cc ngn hng, t chc tn dng phi theo di chi tit theo
tng i tng, th hn v li sut
Ti khon s dng: TK 128
Ti khon 128 - u t ngn hn khc
Bn N : Gi tr cc khon u t ngn hni hn khc tng
Bn C : Gi tr cc khon u t ngn hn khc gim
S d bn N : Gi tr u t di hn khc hin c
Ti khon c m cc ti khon cp 2
+ TK 1281 Tin gi c k hn
+ TK 1288 u t ngn hn khc
1) Khi cho n v khc vay vn ly li, hoc gi tin c k hn
N TK 128 - u t ngn hn
51
C TK 111,112
2) nh k tnh v thu li v cho vay vn hoc gi tin
N TK 111, 112
N TK 138 - Phi thu khc
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh
3) Khi thu hi vn cho vay, tin gi
N TK 111, 112 - S tin gc v li cho vay
C TK 128, u t ngn hn khc (S tin gc)
C TK 515 - S tin li
4) Khi doanh nghip em vt t, sn phm, hng ho u t ngn hn c thi hn thu hi vn
di 1 nm:
- Nu gi tr vt t, sn phm , hng ho a i u t c nh gi li cao hn gi tr ghi s
k ton ghi :
`N TK128 - u t ngn hn (1288)
C TK 152, 153, 155, 156
C TK 711 Thu nhp khc
- Nu gi tr vt t, sn phm , hng ho a i u t c nh gi li nh hn gi tr ghi s
k ton ghi :
N TK 128 -u t ngn hn (1288 )
N TK 811 Chi ph khc
C TK 152, 153, 155, 156

TK 111, 112 TK 128 . DT NH khc TK 111, 112,
Khi cho vay vn
hoc gi tin
Thu hi vn u t-

TK 515
Li tin cho vay, tin gi
- c u t- tip

TK 515
Li nhn nh k

Gc

Li

S 2.5 - K ton u t- ngn hn khc
52
2.3.3. K ton d phng gim gi cc khon u t .
D phng gim gi cc khon u t l vic tnh trc vo chi ph hot ng ti chnh
phn gi tr c th b gim xung thp hn trong tng lai ca cc hot ng u t v phn nh
gi tr thun ca hot ng u t trn BC ti chnh.
Mt s quy nh v lp d phng gim gi u t:
- Vic lp d phng gim gi cc khon u t phi thc hin theo cc quy nh ca ch
ti chnh doanh nghip hin hnh. D phng c trch lp vo cui nin k ton, trc
khi lp bo co ti chnh, nu c nhng bng chng tin cy v s gim gi thng xuyn ca
cc chng khon trn th trng.
a. i vi cc khon u t chng khon:
- L cc loi chng khon nh c phiu, tri phiu cng ty ... c doanh nghip u t
theo ng quy nh ca php lut.
- c t do mua bn trn th trng m ti thi im kim k, lp bo co ti chnh c
gi th trng gim so vi gi ang hch ton trn s k ton.
Nhng chng khon khng c php mua bn t do trn th trng th khng c lp
d phng gim gi.
Ring i vi cc cng ty chuyn kinh doanh chng khon khng thuc i tng p
dng quy nh v vic trch lp d phng tn tht cc khon u t chng khon theo quy nh
ti Thng t ny.
b. i vi cc khon vn u t ca doanh nghip vo t chc kinh t l n v thnh
vin, cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin, cng ty trch nhim hu hn hai thnh vin tr
ln, cng ty c phn, hp danh, lin doanh, lin kt v cc khon u t di hn khc phi trch
lp d phng nu t chc kinh t m doanh nghip ang u t b l (tr trng hp l theo k
hoch c xc nh trong phng n kinh doanh trc khi u t).
- Vic lp d phng gim gi u t phi c thc hin cho tng loi, tng khon u
t chng khon hin c.Mc lp d phng c xc nh bng s chnh lch gim gia gi gc
v gi c th bn trn th trung ca tng loi chng khon v khng c b tr vi chnh
lch tng ca nhng chng khon khc.
.
Phng php lp d phng:
a. Cc loi chng khon u t:
Mc trch lp d phng tnh theo cng thc sau:
Mc d phng
gim gi u t
chng khon

=
S lng chng
khon b gim gi
ti thi im lp bo
co ti chnh

x
Gi chng
khon hch
ton trn s
k ton

-
Gi chng
khon thc
t trn th
trng

53
Doanh nghip phi lp d phng ring cho tng loi chng khon u t, c bin ng
gim gi ti thi im lp bo co ti chnh v c tng hp vo bng k chi tit d phng
gim gi chng khon u t, lm cn c hch ton vo chi ph ti chnh ca doanh nghip.

Ti khon s dng
Ti khon 129 - D phng gim gi u t ngn hn
Bn N : Hon nhp d phng gim gi u t ngn hn
Bn C : S d phng gim gi u t ngn hn c lp
S d bn C: Gi tr d phng u t ngn hn hin c
Trnh t mt s nghip v k ton ch yu:
1) Cui nin d k ton, cn c vo nhng bng chng ng tin cy v s gim gi ca cc
loi chng khon m doanh nghip ang nm gi, tnh ton mc gim gi cn lp d
phng:
C TK 129 - D phng gim gi t ngn hn
2) Trong nin k ton tip theo, khi thu hi hoc chuyn nhng chng khon b l
tc l b gim gi thc s th ghi:
N TK 111, 112 Tng gi thanh ton
N TK 635- Chi ph hot ng ti chnh (S b gim gi)
C TK 121(Theo gi gc)
3) Cui nin k ton tip theo, cn c vo s d phng lp ca nm trc v s d phng
cn lp cho nm tip theo:
- Nu d phng cn lp mi ln hn s lp ca nm trc th phn nh s trch lp d phng
b sung:
C TK 129 - D phng gim gi t ngn hn
- Nu d phng cn lp mi nh hn s lp th s d bng s cn lp s chnh lch c
hon nhp:
N TK 129 - D phng gim gi u t ngn hn
C TK 515 Doanh thu ti chnh.
2.4. K TON CC KHON PHI THU
Hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip lun din ra trong mi quan h ph
bin vi hot ng ca cc doanh nghip khc vi cc t chc, cc c nhn v c quan qun l
ca Nh nc. Mi quan h ny tn ti mt cch khch quan trong tt c cc hot ng kinh t
ti chnh ca doanh nghip .
54
Cc khon phi thu l khon n ca cc c nhn, cc t chc n v bn trong v bn
ngoi doanh nghip v s tin mua sn phm, hng ho, vt t v cc khon dch v khc cha
thanh ton cho doanh nghip.
Cc khon phi thu bao gm: Phi thu ca khch hng, phi thu ni b v .phi thu
khc
2.3.1. K ton phi thu khch hng
Quan h thanh ton gia doanh nghip vi khch hng pht sinh ch yu trong qu trnh
bn sn phm, vt t, hng ho, cung cp lao v dch v, bn giao thanh ton khi lng thi
cng m khch hng nhn ca doanh nghip nhng cha thanh ton tin.
Khi hch ton cc khon phi thu ca khch hng cn tn trng cc quy nh sau y:
- Phi m s chi tit theo tng i tng phi thu v theo tng khon n v tng ln
thanh ton.
- Trng hp bn hng thu tin ngay th khng phn nh vo ti khon ny.
- Nhng khch hng c quan h giao dch thng xuyn hoc c d n ln th nh k
cn phi tin hnh kim tra i chiu tng khon n pht sinh, thu hi v s cn n.nu
cn c th yu cu khch hng xc nhn n bng vn bn.
- Phi tin hnh phn loi N : Loi N c th tr ng hn, qu hn, n kh i hoc
khng c kh nng thu hi c cn c xc nh s trch lp d phng hoc c bin php x l
i vi khon n phi thu khng i c.
- Trong quan h bn sn phm xy lp, thnh phm, hng ho, dch v lao v sn phm
theo s tho thun gia doanh nghip xy lp v khch hng nu khng ng theo tho thun
trong hp ng kinh t th ni mua c th yu cu cc doanh nghip xy lp gim gi hoc tr
li s hng giao.
- Khon phi thu v ph ch quyt ton ca tng cng trnh phi c theo di chi tit
theo tng cng trnh xy dng, khon ph ny l cn c tnh s trch trc v chi ph bo
hnh cng trnh xy dng vo chi ph bn hng.
Ti khon s dng
Ti khon 131- Phi thu ca khch hng
Bn N : - S tin phi thu ca khch hng v sn phm giao, dch v lao v hon thnh
c xc nh l tiu th (K c ph bo hnh bn A gi li)
- S tin tha tr li cho khch hng
Bn C : - S tin khch hng tr n
- S tin nhn ng trc, tr trc ca khch hng
- Khon gim gi hng bn sau khi giao hng khch hng c khiu ni; Doanh
thu ca s hng bn b ngi mua tr li.
- S thc thu v ph bo hnh cng trnh; x l s ph bo hnh cng trnh khng
thu c
S d bn N: S tin cn phi thu ca khch hng
55
Ti khon ny c th s d bn C phn nh s tin nhn trc, hoc s thu nhiu hn s
phi thu ca khch hng theo chi tit ca tng i tng c th.
1) Doanh thu ca khi lng xy, lp hon thnh bn giao trong k, hng ho xut bn,
dch v cung cp c xc nh l tiu th k ton phn nh s tin phi thu nhng cha thu
N TK 131 - Phi thu ca khch hng (Tng gi thanh ton)
C TK 511, 512 - Doanh thu cha c thu GTGT
C TK 3331 - Thu GTGT phi np
2) S tin nhng bn, thanh l TSC cha thu c:
N TK 131- Phi thu ca khch hng (Tng gi thanh ton)
C TK 711 - Thu nhp khc (Gi cha c Thu GTGT)
3) Doanh thu ca khi lng hng ho b khch hng tr li:
N TK 531- Hng bn b tr li ( Doanh s cha c thu GTGT)
N TK 3331 - Thu GTGT phi np
C TK 131- Phi thu ca khch hng
4) Cn c vo vn bn xc nhn s hng c gim gi cho khch hng v s hng khng ph
hp vi quy cch, cht lng
N TK 532 - Gim gi hng bn (S tin gim gi cha c thu GTGT)
C TK 131 hoc TK 111,112,
5) Khi nhn c tin do khch hng tr ( K c s li ca s n nu c, hoc li tr chm) lin
quan n sn phm hng ho, dch v tiu th, ghi:
N TK 111,112 - Tin mt, tin gi
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Phn li)
6) Khon chit khu thanh ton phi tr cho ngi mua, do ngi mua thanh ton sm tin mua
hng trc thi hn quy nh tr vo khon n phi thu:
N TK 111,112 S tin tr
N TK 635 Chi ph hot ng ti chnh (s chit khu thanh ton)
7) Trng hp khch hng thanh ton theo phng thc hng i hng
N TK 152, 153, 156, 611 Gi mua cha c thu GTGT
8) Nhn tin ng trc tr trc ca khch hng theo hp ng:
N TK 111,112 S tin ng trc
56
9) Nu c khon N phi thu kh i thc s khng th i c, phi x l xo s, cn c
vo bin bn x l xo n, ghi:
N TK 139 - D phng N phi thu kh i (nu lp d phng)
N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (Nu cha lp d phng)
S 2.6 . K ton cc khon phi thu ca khch hng
TK511, 711- DT& TN khc
TK131- PThu K/ hng TK 521 - Chit khu TM
DT,TN phai thu (VAT theo PP trc tip)
Tng s tin phi
thu ca ng- i mua
TK 531, 532
TK 111, 112
TK 152, 153, 156, 611...
TK 331
Thu GTGT theo PP trc tip
(Thu GTGT phi np)
Hng bn b tr li, gim ga
hng bn
Khch hng ng tr- c v thanh ton tin
TK 515
N gc
Khch hng
tr chmqu
hn, DN tnh
li tr thm
Khch hng thanh ton bng
vt liu, hng ho
B tr n
TK 111, 331, 112...
TK 3331 (1)
DT, TN Ch- a c
thu VAT
VAT phi np
Cc khon chi h cho khch hng
(
(4)
(5)
(6)
(8)
(9)
(3)
(1)
(7)
(2
)

2.4.2. K ton thu GTGT c khu tr
a) Thu GTGT c khu tr
L s tin m doanh nghip np cho nh nc khi mua vt t hng ho, dch v
TSC khi doanh nghip bn sn phm hng ho thng qua ngi bn s c khu tr hoc
tr li theo lut thu GTGT hin hnh.
Thc cht thu TGTG c khu tr l mt khon phi thu ca doanh nghip i vi
Ngn sch nh nc, n c thanh ton bng cch khu tr vo s thu GTGT phi np hoc
c hon tr bng tin mt, tin gi ngn hng
Vic t chc phn nh ghi chp chnh xc y kp thi gi mua, thu GTGT c
khu tr trong gi thanh ton hng mua l nhim v ca k ton
b) Ti khon k ton :
57
S dng TK 133 - Thu GTGT c khu tr
Kt cu v ni dung:
Bn N: S thu TGTGT c khu tr khi mua vt t, hng ho TSC
Bn c: S thu GTGT c khu tr, c hon tr, hoc khng c khu tr
S d N: Thu GTGT c khu tr cha c thanh ton cui k
- TK 1331 Thu GTGT c khu tr ca hng ho, vt t
- TK 1332 -Thu GTGT c khu tr ca TSC
Ti khon 133 ch c m v p dng cho nhng n v p dng phng php np
thu GTGT theo phng php khu tr thu khng p dng cho nhng own v np thu
GTGT theo phng php trc tip.
c) Trnh t k ton mt s nghip v ch yu
1) Khi mua vt t, hng ho, TSC, dch v thuc din chu thu GTGT:
N TK 152, 153, 156, 211, 611.. Gi mua cha c thu GTGT
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Thu GTGT u vo)
C TK 111, 112, 331, (Tng gi thanh ton)
2) Khi mua vt t, dch v dng ngay (Khng nhp kho) vo qu trnh sn xut kinh doanh
hng ho, dch v c chu thu GTGT:
N TK 621, 627, 641, 642,2 41...( Gi mua cha c thu GTGT)
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Thu GTGT u vo)
C TK 111, 112, 331,...(Tng gi thanh ton)
3) Khi mua hng ho bn ngay (Khng nhp kho)
N TK 632 - Gi vn hng bn
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Thu GTGT u vo0
C TK 111,112, 331, ...(Tng gi thanh ton)
4) Khi nhp khu hng ho dng vo SXKD ra cc loi sn phm chu thu GTGT
a) Phn nh tr gi hng nhp khu:
N TK 152, 153, 156., 211 (Gi mua + thu NK)
C TK 3333 Thu nhp khu phi np
C TK 331, 111,112,....
b) Phn nh thu GTGT ca hng nhp khu phi np
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr
C TK 3331 -Thu GTGT phi np (33312 -Thu GTGT hng nhp khu )
58
5) Cui k k ton xc nh s rthu GTGT c khu tr
C TK 133 -Thu GTGT c khu tr
6) Nu s thu GTGT u vo ln hn u ra, s c khu tr tip vo k sau hoc hon li,
nu c hon li, ghi
N TK 111, 112
C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Phn hon thu)
7) Nu s thu GTGT khng c khu tr th ghi:
N KT 632 Gi vn hng bn (i vi vt t hng ho
N TK 142 Chi ph tr trc
N TK 627, 641, 642 Nu khng c khu tr ca TSC
C TK 133- Thu GTGT c khu tr (Phn khng c khu tr)
59
TK 111, 112, 331..
TK 3331
TK 632, 142, 242
TK 133 Thu GTGT - c khu tr
TK 152, 153. 156, 211
TK621, 627, TK 632
Thu GTGT hng nhp khu
Thu GTGT - c khu tr
Khi mua
vt t- ,
hng ho,
TSX
Mua vt t- , HH, , TS
nhp kho
Mua vt t- s dng ngay;
HH bn ngay khng qua kho
TK 3331
TK627, 641..
TK 111,112
Thu GTGT
- c khu tr
Khng - c
khu tr
Ca vt t- , HH
Ca TSC
- c hon li
S 2.7. K ton thu GTGT - c khu tr

2.4.3. K ton phi thu ni b
a) Phi thu ni b
L cc khon phi thu gia n v cp trn v cp di, gia cc n v cp di vi nhau
trong n v cp trn l doanh nghip sn xut kinh doanh, n v cp di l cc n v
thnh vin ph thuc c t chc cng tc k ton ring.
b) Ni dung cc khon phi thu ni b:
- n v cp trn (Doanh nghip c lp, Tng Cng ty)
+ Vn, qu hoc kinh ph cp cha thu hi hoc cha c quyt ton
+Vn khu hao cho cp di vay
+ Cc khon cp di phi np ln cp trn theo quy nh
60
+ Cc khon nh cp di thu h
+ Cc khon chi, tr h cp di
+ Cc khon cp cho n v trc thuc thc hin khi lng giao khon ni b v nhn
li gi tr giao khon ni b
+ Cc khon phi thu vng lai khc
- n v cp di:
+ Cc khon c cp trn cp nhng cha nhn c (Tr vn kinh doanh)
+ Khon cho vay v vn khu hao
+ Cc khon nh cp trn hoc n v ni b khc thu h
+ Cc khon chi, tr h cp trn v n v ni b khc
+ Cc khon phi thu vng lai khc.
Do cc n v ni b cng mt n v c lp, cho nn khon phi thu ca n v ny s
l khon phi tr ca n v ni b khc v vy cui k k ton phi kim tra i chiu, xc
nhn ss pht sinh v s d theo tng ni dung phait th, phi tr ni b, tin hnh t hanh ton b
tr theo tng i tng
c) Ti khon k ton: S dng TK 136- Phi thu ni b
Bn N ghi:
- Cc khon chi h, tr h n v khc
- S tin n v cp di phi thu v, cc khon cp trn phi cp xung
- S tin cp trn phi thu v, cc khon cp di phi np
- S vn kinh doanh cp cho n v cp di.
Bn C ghi:
- S tin thu v cc khon phi thu trong ni b
- Thu hi vn qu cc n v thnh vin, quyt ton vi n v thnh vin v kinh ph s
nghip cp, s dng.
- B tr phi thu ni b vi n phi tr cng mt i tng
S d bn N: S cn phi thu cc n v trong ni b
Ti khon 1361 Vn kinh doanh n v trc thuc
Ti khon 1368 Phi thu ni b khc
d) Trnh t k ton mt s nghip v ch yu:
K ton n v cp di
1) Khi chi h, tr h cho n v cp trn v cc n v ni b khc
N TK 136- Phi thu ni b (1368)
C TK 111,112,
61
2) Khi c vn bn, thng bo v s qu khen thng, qu phc l, qu u t pht trin hoc s
l s c cp trn cp b, ghi;
C cc TK 414, 415, 431, 421..
3) Khi bn sn phm, hng ho, dch v cho cc n v ni b khc hoc cp trn chua thanh
ton, ghi:
C TK 512- Doanh thu bn hng ni b
4) Khi nhn c cc khon thanh ton ca cp trn, ca cc n v ni b khc:
N TK 111, 112
N TK 152,153...
C TK 136- Phi thu ni b (1368)
5) Khi b tr cc khon phi thu v phi tr :
N TK 336- Phi tr ni b
C TK 136- Phi thu ni b (1368)
TK111,112 TK 1368 - PT ni b khc TK 111, 112, 152, 153, 156...
S chi h, tr h cho n v
cp trn
Khi thanh ton ( nhn) tin
thu h, chi h.
TK 414, 415, 431
S qu TPT, DPTC, KTPli
s - c cp trong k
TK 421
S l vHSXKD - c cp
trn chp nhn cp b.
TK 51 2
DT BH ni b phi thu cp
trn chp nhn cp b.
TK 336
B tr cc khon phi thu, phi
tr ni b
S S 2.8. K to 2.8. K to n ph n ph i thu n i thu n i b i b n v cp d n v cp d- - i i

K ton n v cp trn
1) Khi n v cp trn cp hoc giao vn kinh doanh hoc kinh ph s nghip trc tip cho cc
n v cp di, ghi:
62
N TK 136 Phi thu ni b (1361)
C TK 111, 112, 152, 153,,,,
2) Trng hp n v cp trn cp vn kinh donh cho n v cp di bng ti sn c nh, ghi:
N TK 214 Hao mn TSC (Gi tr hao mn)
C TK 211 TSC hu hnh (Nguyn gi)
3) Khi n v cp trn u quyn cho n v cp di nhn vn hoc kinh ph trc tip t ngn
sch K ton n v cp trn ghi:
4) Khi nhn bo co ca ca n v cp di np ln v s kinh doanh tng do nhn hng vin
tr khng hon li, mua TSC bng vn u t XDCB hoc qu u t pht trin, ghi:
C TK 411 Ngun vn kinh doanh.
5) Khi duyt bo co ti chnh ca n v cp di v s vn kinh doanh c b sung t kt
qu SXKD cho n v cp di
C TK 411 Ngun vn kinh doanh
6) Trng hp n v cp di phi hon li vn kinh doanh cho n v cp trn, khi nhn c
tin do nv cp di np ln:
N TK 111, 112 Tin mt, tin gi ngn hng
7) Khi pht sinh cc khon phi thu ca n v cp di lp qu qun l cp trn, qu u t
pht trin, qu s phng ti chnh, qu khen tng phc li hoc v li kinh doanh phi np
C TK 451, 414, 415, 431, 421
8) Khi pht sinh cc khon chi h cho cc n v cp di:
C TK 111, 112
9) Khi nhn c tin ca n v cp d i np v cc khon cp trn chi h:
N TK 111, 112
CTK 136 Phi thu ni b (1368)
10) B tr cc khon n phi thu v n phi tr
N TK 336 Phi tr n b
63
12) Tng hp v duyt quyt ton cho cp di v cc khon chi s nghip:
N TK 161 Chi s nghip
C TK 136 Phi thu ni b

55
S 2.9 . K ton n v cp trn
TK 415
TK 421
TK 411 - NVKD
TK 111,112
TK 136
TK 211
Cp hoc giao vn KD, KP s nghip
trc tip cho n v cp d- i
Khi n v cp d- i hon li vn cho n v cp trn
TK 111, 112
Cp cho n v cp d- i = TSCD
TK214
S tin n v trc thuc phi np vo
qu qun l ca n v cp trn
Khon thu v li kinh doanh ca
n v cpd- i.
Khi cp d- i hon li VKD cho NS theo s u
quyn ca cp trn
Tng hp v duyt quyt ton cho cp d- i
Khi nhn - c khon np theo ngha v ca n v
cp d- i hoc thanh ton b tr
Nhn cch cc khon cp d- i chuyn tr v cc
khon chi tr h
TK 414, 415, 431
Khon thu theo n v cp d- i v
qu u t- pht trin, DDTC, QKTPli
TK 111, 112
Cc khon chi h, tr h cc
khon cho n v cp d- i.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
TK161
TK336,111,112
TK411
TK111,112

2.4.4. K ton cc khon phi thu khc
a) Cc khon phi thu khc :
L khon phi thu ngoi cc khon phi thu ca khch hng, phi tghu ni b bao gm:
- Cc khon v bi thng vt cht do cc c nhn, tp th trong hoc ngoi n v gy ra.
- Cc khon phi thu do n v cho vay, mn vt t, tin vn tm thi.
- Gi tr cc ti sn tha pht hin nhng cha xc nh c nguyn nhn cn ch
x l
- Cc khon phi thu cng nhn vin v tin nh in nc, bo him y t m ngi
lao ng phi ng gp, phi thu h ngi lao ng cho to n v cc n dn s, thu khc nh
ph, l ph
64
- Cc khon chi ph chi vo hot ng s nghip, chi u t XDCB, chi cho SXKD
nhng cha c cc c quan c thm quyn ph duyt phi thu hi ch x l.

b) Ti khon k ton :
S dng TK 138 - Phi thu khc
- Ni dung ti khon phn nh cc khon N v tnh hnh thanh ton cc khon n phi
thu ngoi phm vi phn nh cc TK 131, 136
- Bn N + Gi tr ti sn thiu cn ch gii quyt
+ Cc khon phi thu khc
- Bn C + Ga tr ti sn thiu c x l
+ S tin thu c thuc n phi thu khc
- S d bn N : Cc khon n khc cn phi thu
- TK c m 2 ti khon cp 2:
+ TK 1381 - Ti sn thiu ch x l
+ TK 1388 Phi thu khc
K ton ti sn thiu ch x l (1381)
V nguyn tc ch hch ton vo TK ny gi tr ti sn thiu mt, h hng
cha xc nh c nguyn nhn cn ch quyt nh x l
1) Trng hp TSC hu hnh pht hin thiu, mt cha r nguyn nhn cn ch quyt nh
x l, ghi:
N TK 1381 - Gi tr cn li
N TK 214 - Gi tr hao mn
C TK 211 - Nguyn gi
ng thi ghi gim TSC trn s k ton chi tit
2) Vt t, hng ho mt mt, hao ht cha xc nh nguyn nhan cn ch x l:
N TK 1381 - Ti sn thiu cn ch x l
C TK 151,152, 153,154, 155,156
3) Khi c quyt nh x l ca cc cp c thm quyn, ghi:
N TK 111, 112, 334 - Phn c nhn, t chc phi bi thng
N TK 632 Gi vn hng bn
C TK 1381 Ti sn thiu ch x l

65

K ton cc khon phi thu khc (1388)
1) Trng hp ti sn thiu, mt mt xc nh c nguyn nhn v ngi chu trch nhim
bi thng:
N TK 1388 - S tin phi b thng
C cc TK 151,152,153,154,155,156, 111
2) Cc khon cho vay mn vt t, tin vn tm thi khng tnh li
C cc TK 111, 112, 152, 153,...
3) Cc khon doanh thu ca hot ng ti chnh, hot ng khc c thu nhng cha thu c
nh cho thu TSC, li u t, tin pht, bi thng
C TK 711 - Thu nhp khc
4) Khi thu hi c cc khon phi thu khc bng tin mt, tin gi ngn hng:
N TK 111, 112
C TK 1388 - Phi thu khc
2.4.5. K ton d phng phi thu kh i
a) Phi thu kh i:
L cc khon n m ngi mc n kh hoc khng c kh nng tr n ng k hn
trong nm k hoch
Qun trit nguyn tc thn trng i hi phi lp d phng khi c nhng bng chng tin
cy v cc khon phi thu kh i (mt kh nng thanh ton hoc ph sn, thin tai....)
Lp d phng phi thu kh i l vic doanh nghip tnh trc vo chi ph ca doanh
nghip mt khon chi khi c cc khon n kh i, khng i c
Th tnh hnh ti chnh ca doanh nghip khng b nh hng.
Vic lp d phng phi thu kh i c thc hin vo cu nin k ton, trc khi
lp cc bo co k ton ti chnh nh cc khon d phng khc. Mc lp d phng i vi n
phi thu kh i v vic x l xo n kh i phi theo quy nh ca ch ti chnh quy nh
doanh nghip.

b) Ti khon k ton : 139 - D phng phi thu kh
Bn N : + Cc khon phi thu kh i x l
+ Hon nhp d phng vo cu nin k ton
Bn C: Trch lp d phng phi thu kh i vo chi ph
66
S d bn C: S d phng phait thu kh i cn li cu k
1) Cui k k ton nm, DN cn c vo cc khon n phi thu c xc nh l khng chc
chn thu c (n phi thu kh i), k ton tnh ton xc nh s d phng phi thu kh i
cn phi trch lp. Nu s d phng phi thu kh i cn phi trch lp nm nay ln hn s d
phng trch lp cu nin trc cha s dng ht th s chnh lch d phng cn phi
trch lp thm:
N TK 642- Chi ph qun l doanh nghip
C TK 139- D phng n phi thu kh i
2) Nu d phng phi thu kh i cn trch lp nm nay nh hn s d ca khon d phng
phi thu kh i trch lp cui nin trc cha s dng ht, th s chnh lch c hon
nhp vo thu nhp khc, ghi:
N TK 139 - D phng phi thu kh i
C TK 711 - Thu nhp hot ng khc
3) Cc khon n phi thu kh i khi xc nh thc s l khng i c, c php xo n
(vic xo n phi theo ng ch ti chnh hin hnh). Cn c vo quyt nh xo n v
khon n phait thu kh i ghi:
N TK 139 - D phng phi thu kh i (nu lp d phng)
N TK 642 - Chi ph QLDN (nu cha lp d phng
C TK131 - Phi thu ca khch hng
Hoc C TK 138 - Phi thu khc
ng thi ghi n vo bn N TK 004 (n kh i x l)
4) i vi cc khon phi thu kh i c x l xo n, nu sau thu hi c k ton
ghi:
N TK 111, 112
ng thi ghi n vo bn C TK 004 (N kh i x l)
2.5. K TON CC KHON NG V TR TRC
Cc khon ng trc v thc cht cng l cc khon phi thu nhng c nhng mc ch
ring, cn c s qun l v x l khng hon ton nh cc khon n phi thu.Cc khon ng
trc bao gm:
- Tm ng
- Chi ph tr trc
- Cm c, k cc, k qu ngn hn
2.5.1. K ton cc khon tm ng
67
Tm ng l vic cn b cng nhn vin trong doanh nghip ng troc mt khon tin
hoc vt t thch hin nhim v SXKD hoc gii quyt mt cng vic c ph duyt.
K ton tm ng cn tn trng mt s quy nh sau y:
- Ngi nhn tm ng phi l cng nhn vin chc hoc ngi lao ng lm vic ti
doanh nghip, i vi nhng ngi nhn tm ng thng xuyn (Thuc b phn cung ng vt
t, qun tr, hnh chnh) phi c gim c ch nh.
- Ngi nhn tm ng (c nhn hay tp th) phi chu trch nhim vi doanh nghip v
s nhn tm ng v ch c s dng tm ng theo ng mc ch v ni dung cng vic
c ph duyt.S tin tm ng dng khng ht phi np li qu, nghim cm chuyn tin tm
ng cho ngi khc s dng
- K ton phi m s k ton chi tit theo di cho tng i tng nhn tm ng, theo
ni dung tm ng ghi chp y tnh hnh nhn, thanh ton tm ng theo tng ln tm ng.
Ti khon s dng: Ti khon 141 Tm ng
Bn N :
- Cc khon tin tm ng cho cng nhn vin, ngi lao ng
- Cc khon tm ng thc hin khi lng xy lp ni b
Bn C:
- S tm ng thanh ton
- S tm ng chi khng ht nhp li qu hoc tr vo lng
S d bn N: S tin tm ng cha thanh ton

Trnh t K ton tm ng
1) Khi nhn tm tng bng tin mt, sc cho cn b i cng tc hoc mua vt t, hng ho, dch
v lao v:
N TK 141 Tm ng
C TK 111, 112, Tin mt, tin gi ngn hng
2) Khi chi tiu xong, ngi nhn tm ng lp bng k thanh ton tm ng km theo cc chng
gc lin quan.K ton kim tra chng t, cn c vo bng k thanh ton oc duyt, ghi:
N TK 142- Chi ph tr trc, hoc:
N TK 151,152, 153, 156
N TK 211, 213, 241,
N TK 331,
N TK 611, 623, 627, 641, 642
C TK 141 Tm ng
68
3) Cc khon tm ng chi khng ht, phi nhp qu hoc tr vo lng ca ngi nhn tm
ng, ghi:
N TK 111 Tm ng
N TK 334 Phi tr cng nhn vin
C TK 141 Tm ng
4) Trng hp s thc chi duyt ln hn ss tm ng, k ton lp phiu chi thanh ton
thm cho ngi nhn tm ng
N TK 141-Tm ng
C TK 111 - Tin mt
2.5.2. K ton chi ph tr trc ngn hn
a) Chi ph tr trc
L cc chi ph thc t pht sinh k ny nhng c lin quan n nhiu k SXKD k
tip sau. V vy phi tnh ton phn b cho nhiu k sau nhm lm cho gi thnh tng i n
nh gia cc k
Chi pi tr trc ngn hn l nhng khon chi phthc t t sinh nhng c lin quan n
hot ng sn xut kinh doanh ca nhiu k hch ton trong 1 nm ti chnh hoc 1 chu k kinh
doanh

b) Ni dung : Theo quy nh hin hnh chi ph tr trc bao gm:
- Chi ph tr trc v thu ca hng, nh xng, nh kho, vn phng cho mt nm ti
chnh hoc 1 chu k kinh doanh
- Chi ph mua cc loi bo him (bo him chy, n, bo him trch nhim dn s ch
phng tin vn ti, bo him thn xe, bo him xe my thi cng, bo him cng trnh....) cc
loi l ph mua v tr mt ln trong nm.
- Cng c dng c loi phn b mt ln xut dng vi gi tr ln v cng c dng c c
thi gian s dng di 1 nm
- Gi tr bao b lun chuyn, dng cho thu vi k hn ti a l 1 nm ti chnh hoc
mt chu k kinh doanh
- Chi ph mua cc ti liu k thut v cc khon chi ph tr trc ngn hn khc c
tnh v phn b dn v chi ph kinh doanh
- Chi ph trong thi gian ngng vic (Khng lng trc c )
- Chi ph sa cha ln TSC pht sinh mt ln qu ln phi phn b dn
- chi ph tr trc ngn hn khc (nh li tin vay tr trc, li mua hng tr chm, tr
gp)
c) Ti khon k ton: Ti khon 142 - Chi ph tr trc
Ni dung v kt cu ca Ti khon 142 - Chi ph tr trc
69
Bn N : Cc khon chi ph tr trc thc t pht sinh
Bn C : Chi ph tr trc phn b vo chi ph SXKD trong k
S d bn N : Chi ph tr trc cha phn b vo chi ph SXKD trong k,
Ti khon 142 - chi ph tr trc c m hai ti khon cp 2:
- Ti khon 1421 - Chi ph tr trc
- Ti khon 1422 - Chi ph ch kt chuyn
Trnh t k ton mt s nghip v k ton ch yu
1) Khi pht sinh chi ph tr trc ngn hn c lin quan n nhiu k k tontong mt
nm ti chnh th c phn b dn:
a) i vi chi ph tr trc dng vo hot ng SXKD sn phm, hng ho, dch v
chu thu GTGT theo phng php khu tr
N TK 142- Chi ph tr trc (1421)
C TK 111, 112- Tin mt, tin gi ngn hng
C TK 152, 153 - Vt liu, cng c dng c
C TK331, 334, 338 ....
b) i vi chi ph tr trc dng vo hot ng SXKD sn phm, hng ho, dch v i
tng chu thu GTGT theo phng php trc tip hoc khng thuc i tng chu thu
GTGT:
N TK 142 - Chi ph tr trc
C cc TK 111,112,331,141....
2) i vi trng hp thu TSC, l thu hot ng ( Vn phng, nh lm vic , nh
xng, nh bn hng.... ) khi tr tin thu cho nhiu k trong mt nm ti chnh :
- Nu TSC phc v cho SXKD hng ho thuoc din chu thu GTGT
N TK 133 thu GTGT c khu tr
C TK 111, 112...
- Nu TSC thuc din chu thu GTGT theo phng php trc tip
C TK 111, 112...
3) nh k tin hnh tnh v phn b chi ph tr trc vo chi ph SXKD:
N TK 623, 627, 641, 642..
C TK 142 - Chi ph tr trc (1421)
4) i vi cng c dng c xut dng mt ln vi gi tr ln , thi gian s dng di 1
nm phi phn b nhiu k trong 1 nm
- Khi xut dng cng c dng c, cn c vo phiu xut kho:
N TK 142 - Chi ph tr trc (1421)
C TK 153 - Cng c dng c
70
- nh k (thng, qu) tin hnh phn b cng c dng c theo tiu thc hp l.Cn c
xc nh mc chi ph phi phn b cho 1 k trong nm c th l thi gian s dng hoc khi
lng sn phm
N cc TK 623, 627, 641, 642,
C TK 142 - Chi ph tr trc (1421)
5) Trng hp chi ph tr trc ngn hn l chi ph s cha TSC thc t pht sinh mt
ln qu ln phi phn b dn:
N TK 142 Chi ph tr trc ngn hn
C TK 2413 Chi ph SCL TSC

K ton ghi; N TK 623, 627, 641, 642...
N TK 152 - Ph liu thu hi
N TK 1388 - Tin bi thng vt cht
C TK 142 - Chi ph tr trc ( 50% gi thc t bo hng)
2.5.3. K ton cc khon cm c, k cc, k qu ngn hn
Cm c l vic donh nghip mang ti sn, tin vn ca mnh giao cho ngi nhn cm
c vay vn hoc nhn cc loi bo lnh. Ti sn cm c c th l vng bc, qu, t,
xe my....v cng c th l giy t chng nhn quyn s hu v nh, t hoc ti sn
K cc l vic doanh nghip i thu ti sn giao cho bn cho thu mt khon tin hoc
kim kh qu, qu hoc cc vt c gi tr cao khc nhm mc ch rng buc v nng cao
trch nhim ca ng i thu ti sn phi qun l, s dng tt ti sn i thu v hon tr ng
thivgian quy nh.
K qu l vic doanh nghip gi mt khon tin hoc kim loi qu, qu hay cc giy
t c gi tr vo ti khon phong to ti ngn hng m bo cho vic thc hin bo lnh cho
doanh nghip
c im ca cm c, k cc, k qu l cc ti sn vn thuc quyn s hu ca doanh
nghip trong thi hn tho thun.V vy k ton phi ghi chp y , r rng tng khon
cm c, k cc, k qu theo ng thi hn quy nh, thc hin ng cc iu khon cam kt
trnh gy tn tht ti sn do vi phm hp ng.
phn nh cc khon cm c, k cc, k qu k ton s dng Ti khon 144 Cm
c, k cc, k qu ngn hn
Bn N : Gi tr ti sn mang i cm c v s tin k qu, k cc
Bn C : Gi tr ti sn mang i cm c v s tin k cc, k qu nhn li hoc thanh
ton
S d bn N : ti sn cm c v s tin cn ang k cc, k qu ngn hn
Trnh t k ton
1) Dng tin mt, vng, bc, qu.. k cc, k qu:
71
N TK 144 - Cm c, k cc, k qu
C TK 111 Tin mt
2) Dng TSC cm c:
N TK 144 - Cm c, k cc, k qu ngn hn
N TK 214 - Hao mn TSC (gi tr hao mn)
C TK 211 - Ti sn c nh hu hnh (nguyn gi)
3) Khi nhn li TSC mang i cm c
N TK 211- Ti sn c nh hu hnh
C TK 214 - Hao mn TSC
C TK 144 - Cm c, k cc, k qu
4) Khi nhn li s tin k qu, k cc
N TK 111, 112
5) Trng hp doanh nghip khng thc hin ng nhng cam kt b pht vi phm hp ng b
tr ( - ) vo tin k qu
N TK 811 - Chi ph hot ng khc
6) Nu n v khng thanh ton tin bn hng cho ngi c hng gi bn, ngi bn s tr vo
tin k qu .Khi nhn c thng bo ca ngi c hng gi bn
N TK 331 - Phi tr cho ngi bn

72
CU HI N TP
1) K ton vn bng tin cn tun th theo cc quy nh g ? Trnh by c im hnh thnh, s
vn ng, yu cu qun l cc loi vn bng tin
2) Ni dung v phng php k ton cc loi tin mt; tin gi ngn hng v tin ang chuyn
3) Nguyn tc v phng php k ton cc nghip v k ton vn bng tin v ngoi t (Tin
mt, tin gi, tin ang chuyn )v hch ton chnh lch t gi ngoi t
4) Th no l u t ti chnh ? u t ti chnh ngn hn ? cc loi hnh u t ti chnh ngn
hn hin nay /
5) Chng khon l g ? Cc loi chng khon ? ni dung v c dim ca tng loi chng
khon ? Trnh by nguyn tc v phng php k ton u t chng khon ngn hn .
6) Nguyn tc v phng php k ton u t ngn hn hn khc
7) Nguyn tc v phng php k ton d phng gim gi u t ngn hn
8) Ni dung, nguyn tc v phng php k ton Phi thu ca khch hng
9) Th no l Thu GTGT c khu tr ? Trnh by ni dung v phng php k ton th
GTGT c khu tr
10) Ni dung, nguyn tc v phng php k ton phi thu ni b
11) Ni dung , nguyn tc v phng php k ton phait thu khc
12) S cn thit, nguyn tc, v phng php k ton d phng phait thu kh i
13) Ni dung, nguyn tc v phng php k ton cc khon tm ng
14) Ni dung, nguyn tc v phng php k ton cc khon chi ph tr trc
15) Ni dung , nguyn tc v phng php k ton cc khon cm c, k cc k qu ngn
hn

BI TP CHNG 2
Bi s 1 :
Doanh nghip HC thng 1/N c cc chng t ti liu sau (V: 1000):
I. S d u thng ca TK 111 Tin mt: 36.460
Trong : TK 1111 Tin Vit Nam : 13.210; TK 1112 Ngoi t: 23.250 (ca 1.500
USD, t gi 1 USD = 15.500VND)
73
II .Cc chng t pht sinh trong thng

Chng t
Ni dung S tin
S Ngy
01 2-1 Phiu thu (Tin mt): Rt tin ngn hng v qu 48.000
02 3-1 Phiu thu (tin mt): Cng ty A tr n tin hng thng 12/N-1 37.500
01 4-1 Phiu chi (tin mt): Tm ng lng k I cho CNV. 38.000
02 4-1 Phiu chi (tin mt): Tm ng tin cng tc cho CNV B 500
03 5-1 Phiu thu : Tin bn hng trc tip ti kho (gi bn: 20.000,
VAT: 2.000 22.000
03 6-1 Phiu chi: Tr tin cng tc ph cho ng N, phng hnh chnh 320
04 8-1 Phiu chi : Np tin mt vo ngn hng. 50.000
05 9-1 Phiu chi (tin mt): Tr n cho ngi cung cp 15.000
06 9-1 Phiu chi (TM): Mua CCDC nhp kho (trong : gi bn 5.000,
thu GTGT c khu tr 500) 5.500
04 9-1 Phiu thu tn mt : Nhn li s tin k qu ngn hn DN X
v bao b. 10.000
07 10-1 Phiu chi ngoi t: (USD): mua tri phiu ngn hn ca
Cng ty C:500 USD (t gi giao dch bnh qun th trng ngoi
t lin ngn hng do ngn hng Nh nc cng b 1 USD =
15.400 VN)
08 11-1 Phiu chi TM: tr tin thu vn phng 1.600
09 12-1 Phiu chi TM: Chi qu khen thng cho CNV c thnh tch
cng tc t xut. 5.000
10 12-1 Phiu chi: Tr tin n vay ngn hn 2.400
11 13-1 Phiu chi (TM): V tr li n vay vn sn xut 600
12 13-1 Phiu chi (TM): Chi tr tin thu chuyn ch sn phm tiu
th. 200
05 13-1 Phiu thu (TM): V nhng li 1 c phiu ngn hn trn th
trng (gi gc c phiu 5.000, gi bn 5.400) 5.400
06 13-1 Phiu thu (TM): thu c khon n kh i: (trc y x
l nay ngi thiu n bt ng em tr) 3.200
13 15-1 Phiu chi (TM): Tr tin khen thng thng xuyn cho CNV. 10.000
74
07 15-1 Phiu thu (TM): V vic khch hng thiu n DN 24.600 nay chu
thanh ton bng 1.600 USD (t gi giao dch bnh qun th trng
ngoi t lin ngn hng do ngn hng Nh nc cng b USD =
15.800 VN)
08 15-1 Phiu thu (TM): v tin li n cho vay 400
14 15-1 Phiu chi (TM): Thanh ton cho cng ty Y tnh B chuyn
tin qua bu in 2.000
Yu cu :
1. nh khon k ton cc nghip v trn.
2. Ghi vo s k ton (vi gi thit DN hch ton ngoi t theo t gi thc t nhp trc,
xut trc):
- i vi hnh thc Chng t ghi s : Lp CTGS, ghi vo s ci v s chi tit TK 111 (
1111, 1112).
- i vi hnh thc s k ton NK chung ghi vo NK chuyn dng v s chi tit ca tin
mt Vit Nam v ngoi t (1111, 1112).
- i vi hnh thc NKCT ghi vo Bng k s 1 v NKCT s 1 ca TK 111.
Ti liu b sung :
Phiu chi np mt vo NH s 04 ngy -8-1/N c giy bo ca ngn hng ngy
10/1/N.
Ghi ch: - Doanh nghip lp CTGS theo nh k 5 ngy 1 ln.
- Thu GTGT np theo phng php khu tr
Bi s 2
Doanh nghip ABC np thu tiu th c bit, trong thng 10/N c mt s
nghip v lin quan n thu chi qu tin mt bng USD nh sau:
1. Ngy 5/10: Bn hng thu ngay bng tin mt nhp qu, s tin: 1.100 USD.
2. Ngy 8/10: Xut qu 500 USD chi qung co.
3. Ngy 13/10: Nhp qu 10.000 USD nhn ca cng ty M tham gia gp vn lin
doanh vi doanh nghip.
4. Ngy 16/10: Xut qu 10.000 gi vo ngn hng ( c bo ca ngn hng).
Yu cu:
1) Tnh ton trong cc trng hp tnh t gi xut qu theo phng phpnhp trc xut
trc, nhp sau xut trc, bnh qun gia quyn.
2) nh khon cc nghip v trn trng hp tnh t gi xut qu theo phng php
nhp trc xut trc.
75
Ti liu b sung:
- T gi giao dch bnh qun th trng ngoi t lin ngn hng do ngn hng Nh nc
Vit Nam cng b p dng cho ngy 5/10; 8/10; 13/10; 16/10 ln lt l :15.500 /USD ;
15.510/USD; 15.520 /USD ; 15.530 /USD .
- Tn qu ngy 1/10: 1000USD t gi 15.400/USD ;
Bi s 3 : Ti doanh nghip HC c cc nghip v thu- chi tin gi ngn hng qua
ngn hng cng thng thnh ph trong thng 1/N nh sau:
(V: 1000)
Chng t ngn hng
Ni dung S tin Giy
bo
S Ngy
GB N 21 2- 1 Rt TGNH v qu tin mt 20.000
GB C 45 2- 1 Thu sc chuyn khon ca ngi mua hng tr n 48.000
GB N 24 3-1 Tr sc chuyn khon s tin mua CCDC nhp kho
(trong : Gi mua cha c thu GTGT: 4.500; Thu
GTGT c khu tr: 450) 4.950
GB N 26 4-1 Tr UNC s 14 np thu GTGT.... 9.200
GB C 50 5-1 Np tin mt vo ngn hng (Phiu chi s 10) 24.000
GB N 29 6-1 Tr n cho ngi bn. Sc chuyn khon s 071 155.000
GB N 32 8-1 Tr li v n vay ngn hng cho sn xut kinh doanh. 500
GB N 35 9-1 Tr UNC s 15 tin in cho chi nhnh in s 1. 1.980
GB N 37 10-1 Tr l ph ngn hng v dch v mua chng khon
ngn hn. 40
GB C 55 11-1 Nhn sc chuyn khon ca cng ty X... v tin k
qu di hn thu mt cn nh ca doanh nghip 15.000
GB C 60 15-1 Nhn sc bo chi gp vn ca cc bn tham gia lin
doanh. 30.000
GB C 65 18-1 Thu tin bn hng trc tip bng chuyn khon: Gi
bn cha c thu GTGT 50.000, Thu GTGT 10%:
5.000 (trong : thu bng tin VN : 24.000, Thu bng
ngoi t = 2.000 USD) ; T gi ... ngn hng cng b:
1 USD = 15.500 VN)
55.000

76
GB N 40 18-1 Tr li 1 phn vn lin doanh cho mt n v tham
gia lin doanh c yu cu rt vn 5.500
GB N 42 20-1 Rt TGNH v qu tin mt 20.000
GB N 43 25-1 Tr sc s 27 v vn chuyn thnh phm tiu th. 3.000
GB N 45 27-1 Tr n cng ty A 1000 USD, t gi khi nhn n l
15.300 VN = 1USD. (T gi ...ngn hng cng b ti
thi im thanh ton l 15.800 VN = 1 USD)
30-1 Np sc vo ngn hng theo bng k: 20.000
- Sc s 0245 do cng ty B tr n 5.000
- Sc s 0184 do Cng ty XD tr 7.000
- Sc s 0746 do Cng ty LD tr 8.000
GB N 46 30-1 Tr UNC np thu thu nhp doanh nghip theo k
hoch 30.000
Ti liu b sung :
- Cui thng 01/N, TK 1121 ca Doanh nghip c s d N 140.830 nhng s ca ngn
hng cng thng ghi TK ca DN c s d 139.370. Doanh nghip tm nguyn nhn v c
bit l do chnh lch nh sau:
+ Tin np pht, DN vi phm hp ng kinh t 360.
+ Tin in thoi dng ti n v bo v DN, bu in nh thu, ngn hng trch t
T khon ca DN tr 1.100.
- Cho bit : S d u t hng ca TK 112 = 4000.000
Trong : S d TK 1121 = 250.000
S d TK 1122 = 150.000 (10.000 USD)
DN dng t gi thc t nhp sau xut trc ghi s i vi ngoi t.
Yu cu:
1.nh khon k ton v phn nh vo STK k ton.
2.Ghi s chi tit TK 1121, 1122
3. iu chnh li TK 1121 ca DN sau khi xc nh nguyn nhn chnh lch vi s
d ca ngn hng.
4. Ghi s Nht k chung v s ci TK 112.
Bi s 4
Doanh nghip B trong thng 12/N c tnh hnh sau: (VT: 1000)
A) S d ngy 1/12/N ca mt s ti khon:
- TK 111: 46.000, trong tin Vit Nam: 17.000
77
Ngoi t: 29.000 (ca 2.000 USD)
- TK 121: 260.000 trong : 03 tri phiu ngn hn cng ty K : 45.000 ;
70 c phiu cng ty A: 35.000 ; 90 c phiu cng ty X: 180.000
- TK 129: 18.000 (d phng cho 90 c phiu ca cng ty X)
B. Trong thng 12/N c cc nghip v sau:
1) Ngy 5/12/N doanh nghip mua 50 tri phiu cng ty H, mnh gi 1.000/1 tri phiu,
thi hn 1 nm, gi mua s tri phiu l 45.000 thanh ton bng chuyn khon (doanh
nghip nhn c giy bo n s 152).Chi ph mi gii mua tri phiu l 500 thanh ton
bng tin mt.
2) Giy bo C s 375 ngy 7/12 v tin bn 90 c phiu cng ty X, gi bn
mi c phiu l 1.750. Chi ph mi gii bn c phiu l 2.000 thanh ton bng tin mt.
3) .Phiu thu s 05/12 ngy 9/12 thu tin bn sn phm: S tin:2.200 USD trong
thu GTGT 10%.T gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do NHNN
cng b ngy 9/12 l 15.600 USD.
4) .Doanh nghip bn 20 c phiu cng ty A, gi bn 550/1 c phiu, thu bng sc
chuyn khon v np thng vo ngn hng.
5) Ngy 31/12 gi bn tri phiu ngn hn cng ty K trn th trng l: 14.500/ 1 tri phiu,
doanh nghip quyt nh tnh lp d phng cho s tri phiu cng ty K theo quy nh hin
hnh.
Yu cu:
- Tnh ton v nh khon cc nghip v kinh t vi gi thit DN np thu GTGT theo
phng php khu tr v hch ton ngoi t theo t gi thc t.
- Ghi sNht k chung v s ci TK121 theo hnh thc nht k chung.
Bi s 5 : Ti doanh nghip Phng ng c cc ti liu sau
A) S d ngy 1/1/N ca mt s TK:
- TK 131( d N): 4.800. Trong :
+ Phi thu ca Cng ty A: 6.300
+ Cng ty B tr trc tin hng: 1.500
- TK 138 Phi thu khc: 3.500. Trong :
+ TK 1381: 3.000
+ TK 1388: 500
- Cc TK khc c s d bt k hoc khng c s d.
B) Cc nghip v kinh t pht sinh trong thng 1/N
1. Giy bo N s 102 ngy 3/1 doanh nghip chuyn tin gi ngn hng mua tri phiu
ngn hn ca Cng ty Y, gi mua 6.000; chi ph mi gii mua tri phiu l 50( theo phiu chi
tin mt s 23 cng ngy)
78
2. Xut kho thnh phm giao bn cho Cng ty C( Tr gi xut kho: 20.000) theo ho n
GTGT s 00325:
- Gi cha c thu: 60.000
- Thu GTGT 10%: 6.000
- Tng gi thanh ton: 66.000
Cng ty C chp nhn thanh ton, doanh nghip cha thu tin ca Cng ty C.
3. Giy bo C s 110 ngy 5/1 doanh nghip nhn c tin do Cng ty A tr tin
hng, s tin: 4.500.
4. Phiu chi tin mt s 11 ngy 6/1, doanh nghip mua ph bo him cc loi t tr
mt ln trong nm s tin: 12.000
5. Bin bn x l ti sn thiu ht thng 12 nm (N-1) nh sau:
- Bt th kho phi bi thng 2.000 c tr vo lng thng 1.
- Tnh vo chi ph bt thng: 1.000
6. Giy bo C s 112 ngy 31/1/N, s tin hng Cng ty C chuyn tr l 66.000
Yu cu:
1) nh khon cc nghip v kinh t pht sinh trong thng 1/N v ghi s ci TK 131
theo hnh thc nht k chung.
2) M s chi tit TK 131 phn nh ( C kho s cui thng 1/N)
Ti liu b sung:
- Doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php KKTX
- Tnh thu GTGT theo phng php khu tr.

Bi s 6
Ti phng k ton ca Cng ty X (Cng ty l n v cp trn c nh my A l
n v trc thuc hch ton c lp) c ti liu, chng t k ton sau: (V
tnh: 1000):
1. Cng ty X giao cho nh my A (n v trc thuc) cc ti sn theo bn giao nhn s
01 ngy 10/01/N:
- Mt TSC Hu hnh nguyn gi: 50.000, khu hao: 15.000
79
- Nguyn liu, vt liu : 20.000
- Tin mt: 10.000
2. Cng ty tr h cho nh my A s n vay ngn hn 150.000 v tin li 9.000 bng
chuyn khon ngn hng.
3. Cng ty nhn c khon n do nh my A tr 30.000 tin mt theo phiu thu s 21
ngy 15/1/N.
4. Cng ty xut nguyn vt liu chi h nh my A tham gia gp vn lin doanh ngn
hn tr gi: 35.000. Hi ng lin doanh nh gi s nguyn liu ny l 35.000 (NVL c
cng ty xut thng khng qua nhp kho ca nh my).
5. Nh my A tr h cho Cng ty khon vay ngn hn bng tin mt 4.000
(Phiu chi s 25 ngy 20/1/N v 1 sc chuyn khon 1.500 ( c giy bo N
ngn hng).
Yu cu: nh khon k ton v ghi vo s ti khon K ton cc nghip v kinh t
trn.
Bi s 7 : Ti Doanh nghip sn xut HN c cc ti liu sau: (VT: 1000)
I. S d ngy 01/3/N ca mt s TK:
- TK 111: 20.000. Trong : TK 1111: 20.000, TK 1112: - TK
141: 2.500 ( Chi tit ng Nguyn Vn Mnh: 2.500)
II. Cc nghip v pht sinh trong thng 3/N nh sau:
1) Phiu thu tin mt s 115 ngy 2/3 : thu tin mt v bn sn phm cho khch hng A
theo ho n GTGT s 210486: Gi cha c thu 18.000 Thu GTGT (10%).
2) Phiu chi k qu ngn hn thu bao b: 1.000; Np tin in phc v cho sn xut:
1.650 (Trong thu GTGT 150)
3. ng Nguyn Vn Mnh nhn vin tip liu thanh ton s tin tm ng theo bng
thanh ton tm ng s 02 ngy 15/3 gm: S tin mua vt liu chnh theo ho n GTGT s
1502: Gi cha c thu: 1.800,Thu GTGT (10%): 180,Tng gi thanh ton: 1.980, (Vt liu
chnh nhp kho theo PNK s 13 cng ngy). Chi ph vn chuyn vt liu chnh l: 50. S
tin tm ng chi khng ht quyt nh tr vo lng thng 3 ca ng Mnh.
4. Phiu chi tin mt s 19 ngy 15/3, chi tm ng lng k I cho cng nhn vin s
tin: 10.000
5. Phiu chi tin mt s 20 ngy 16/3, mua cng c dng c theo ho n GTGT s
1950: Gi cha c thu: 1.000,Thu GTGT (10%): 100, tng gi thanh ton: 1.100. CCDC
nhp kho theo PNK s 14 cng ngy.
Yu cu:
80
1. nh khon k ton,v ghi vo s ci TK 141 theo hnh thc NK chung.
2. Hy ghi s chi tit tin mt thng 3/N.
Ti liu b sung:- Doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php KKTX, tnh
thu GTGT theo phng php khu tr,
Bi s 8
Ti phng k ton ca Doanh nghip X c ti liu v chng t k ton pht
sinh trong thng 1 nh sau: (V: 1000)
1. Bin bn kim k hng tn kho ngy 5/1 thiu mt s ph tng tr gi 1.500, hi ng
kim k x l ngi th kho phi chu trch nhim v th kho k bin bn chu bi thng.
2. Doanh nghip chi tm ng cho nhn vin tip liu A tin mt: 6.000 (phiu chi s 23
ngy 18/1/N).
3. Doanh nghip xut CCDC, phiu xut kho s 5 ngy 8/1/N tr gi 2.400 s dng
PXSX tr gi 2000, cho b phn qun l DN: 400 CCDC ny c gi tr ln, thi gian s dng
lu nn quyt nh phn b lm 4 thng.
4. Doanh nghip chi tm ng cho nhn vin qun l PX (ng B) bng tin mt phiu chi
s 35 ngy 21/1/N mua CCDC bo h lao ng, s tin 6.600.
5. Cng ty vn ti HB vi phm hp ng vn chuyn hng ha ca DN, phi bi thng
12.000 theo bin bn x l ca to n kinh t.
6. Bng thanh ton tin tm ng, nhn vin tip liu A thc hin cc nghip v:
- Mua ph tng nhp kho (PNK s 30 ngy 20/1, km theo ho n GTGT s 38
ngy 19/1): Gi mua cha c thu GTGT 4.500, Thu GTGT 450, Tng gi thanh ton: 4.950
- Ho n tr tin thu vn chuyn : Gi cha c thu: 300, Thu GTGT: 30, Tng gi
thanh ton: 330
- Phiu thu tin mt s 26 ngy 20/1/N hon li tm ng s tin khng s dng ht 720.
7. Giy bo C ca ngn hng, Cng ty vn ti HB hon tr mt phn tin bi thng
8.000.
8. Bng thanh ton tin tm ng ca nhn vin qun l PX (ng B): Dng c bo h lao
ng nhp kho (PNK s 35 ngy 22/1) km theo HGTGT s 76 ngy 20/1: Gi cha c thu:
6.000, Thu GTGT 60 , Tng gi thanh ton: 6.600
Yu cu:
1. nh khon k ton cc nghip v kinh t ni trn.
2. Phn nh vo s TK c lin quan.
3. Ghi s NKC
81
Bi s 9
Doanh nghip A trong thng 3/N c tnh hnh sau: (n v tnh 1000)
A ) S d ngy 1/3/N ca mt s ti khon:
- TK 141: 22.000, trong ng Tun phng k hoch 7.000; ng Minh phng vt t
15.000
- TK 144: 20.000 (tin k cc thu hot ng TSC ca cng ty X dng cho phn
xng sn xut chnh t ngy 1/1/N n ngy 30/3/N).
B) Trong thng 3/N c cc nghip v sau:
1) Phiu chi s 05 ngy 5/3 tm ng tin cng tc ph cho ng Hi phng k hoch
3.000.
2) Bin lai giao nhn s 05 ngy 7/3 DN lm th tc bn giao mt xe my ang phc v
cho b phn bn hng cm c vi cng ty T vay vn vi thi hn 6 thng. Nguyn gi ca
chic xe l 30.000, s khu hao 5.000.
3) Bng thanh ton tm ng s 01/3 ngy 10/3 ca ng Minh km theo ho n mua
CCDC loi phn b hai ln khng qua nhp kho, s dng ngay cho phn xng sn xut chnh,
trong : Gi mua cha c thu: 5.000, Thu GTGT: 1.500. Phn chi qu tm ng doanh
nghip tr li cho ng Minh bng tin mt.
4) Bn thanh ton tm ng s 02/3 ngy 15/3 ca ng Tun phng k hoch km theo
chng t tin cng tc ph cha c thu l 6.000, thu GTGT: 600, s cn tha np li qu.
5) Phiu thu s 40 ngy 30/3 doanh nghip nhn li tin k cc thu hot ng TSC
ca cng ty X. Doanh nghip lm h hng mt s chi tit ca TSC nn b pht 10% s tin
k cc.
Yu cu:
- nh khon cc nghip v kinh t trn, bit rng doanh nghip np thu GTGT theo
phng php khu tr.
- Ghi s nht k chung cc nghip v trn.
Bi s 10
Doanh nghip Tam Thanh, k ton hng tn kho theo phng php k khai thng
xuyn, sn xut 2 loi sn phm A v B, sn phm A chu thu gi tr gia tng (GTGT) theo
phng php khu tr, sn phm B khng chu thu GTGT theo phng php khu tr . Vt
t, ti sn m doanh nghip mua v phc v sn xut c 2 loi sn phm. Trch mt s ti liu
thng 12/2002 :
1.Trch bng k vt liu mua vo nhp kho trong k: Gi cha c thu GTGT:
1.400.000.000 , Thu GTGT 140.000.000
82
tr bng tin mt: 220.000.000, tr bng tin gi ngn hng: 330.000.000, cn li
cha tr tin cho ngi bn.
2.Mua mt thit b sn xut bn giao cho phn xng sn xut, gi cha c thu
GTGT 500.000.000, thu GTGT 50.000.000, u t bng NV khu hao.
3.Mua mt TSC dng cho mc ch phc li, gi cha c thu GTGT 20.000.000,
thu GTGT 2.000.000, tr bng tin mt thuc qu phc li.
Yu cu:
1.nh khon cc nghip v trn.
2.Phn b thu GTGT u vo vo cui k xc nh phn thu GTGT u vo c
khu tr v khng c khu tr, nh khon cc nghip v , bit rng doanh thu bn hng v
cung cp dch v tng hp c trong k i vi sn phm A l 3.000.000.000 v sn phm
B l 2.000.000.000

83

CHNG 3 K TON CC LOI VT T

3.1 Nhim v k ton cc loi vt t
Cc loi vt t trong doanh nghip l nhng ti sn ngn hn d tr cho
qu trnh sn xut kinh doanh bao gm nguyn liu, vt liu, nhin liu, ph tng
thay th, cng c, dng c
Doanh nghip cn phi c k hoch mua, d tr y , kp thi cc loi vt t c v s
lng, cht lng v kt cu nhm m bo cho qu trnh sn xut kinh doanh c tin hnh
bnh thng
K ton cc loi vt t cn thc hin tt cc nhim v ch yu sau y :
1/ Phn nh y , kp thi s hin c v tnh hnh bin ng ca cc loi vt t c v gi tr v
hin vt ; tnh ton chnh xc gi gc ( hoc gi thnh thc t ) ca tng loi, tng th vt t
nhp, xut tn kho; m bo cnng cp y , kp thi cc thng tin phc v cho yu cu qun
l vt t ca doanh nghip
2/ Kim tra, gim st tnh hnh thc hin k hoch mua, d tr v s dng tng
loi vt t p ng yu cu sn xut kinh doanh ca doanh nghip
3.2 Phn loi v nh gi vt t
3.2.1 Phn loi vt t
Phn loi vt t l vic sp xp cc loi vt t thnh tng nhm , tng loi v tng th vt
t theo nhng tiu thc nht nh phc v cho yu cu qun l . Mi doanh nghip hay loi
hnh doanh nghip , do tnh c th trong sn xut kinh doanh nn s dng cc loi vt t cng
khc nhau c v t trng cng nh danh im tng lai . Cn c vo ni dung v yu cu qun
tr doanh nghip , cc loi vt t c chia thnh nguyn liu , vt liu v cng c , dng c
3.2.1.1 Nguyn liu, vt liu
Nguyn liu, vt liu trong doanh nghip l nhng i tng lao ng mua
ngoi hoc t ch bin dng cho mc ch sn xut kinh doanh ca doanh nghip
Cn c vo yu cu qun l , nguyn liu , vt liu bao gm :
- Nguyn liu, vt liu chnh
- Vt liu ph
- Nhin liu
- Ph tng thay th
- Vt liu v thit b xy dng c bn
- Cc loi vt liu khc
* Nguyn liu, vt liu chnh
84
c im ch yu ca nguyn liu, vt liu chnh l khi tham gia vo qu
trnh sn xut kinh doanh s cu thnh nn thc th sn phm ; ton b gi tr ca
nguyn vt liu c chuyn vo ga tr sn phm mi .
* vt liu ph
Vt liu ph l cc loi vt liu c s dng trong sn xut l tng cht
lng sn phm, hon chnh sn phm hoc phc v cho cng vic qun l sn
xut, bao gi sn phm Cc loi vt liu ny khng cu thnh nn thc th sn
phm
* Nhin liu
Nhin liu l nhng th c tc dng cung cp nhit lng trong qu trnh sn
xut kinh doanh, phc v cho cng ngh sn xut, phng tin vn ti, cng tc
qun l Nhin liu c th tn ti th lng , th rn hay th kh .
* Ph tng thay th
Ph tng thay th l nhng vt t dng thay th, sa cha my mc,
thit b , phng tin vn ti, cng c, dng c
* Vt liu v thit b xy dng c bn
Vt liu v thit b xy dng c bn l nhng vt t c s dng cho cng
vic xy dng c bn . i vi thit b xy dng c bn bao gm c thit b cn
lp v thit b khng cn lp, cng c, kh c v vt kt cu dng lp t cho
cng trnh xy dng c bn
* Vt liu khc
Vt liu khc l cc loi vt liu khng c xp vo cc lai trn . Cc
lai vt liu ny do qu trnh sn xut lai ra nh cc lai ph liu, vt liu thu hi
do thanh l TSC
Cn c vo ngun gc, nguyn liu, vt liu c chia thnh
- Nguyn liu, vt liu mua ngoi
- Nguyn liu, vt liu t ch bin , gia cng
Cn c vo mc ch v ni s dng, nguyn liu, vt liu c chia thnh
- Nguyn liu, vt liu trc tip dng cho sn xut kinh doanh
- Nguyn liu, vt liu dng cho cng tc qun l
- Nguyn liu, vt liu dng cho cc mc ch khc
85
3.2.1.2 cng c, dng c
Cng c, dng c l nhng t liu lao ng khng c tiu chun ca
TSC v gi tr v thi gian s dng. Tuy nhin, theo quy nh hin hnh, nhng
t liu lao ng sau y khng phn bit gi tr v thi gian s dng vn c
hch ton l cng c, dng c :
- Cc gio, vn khun, cng c, dng c g lp chuyn dng cho
cng tc xy lp
- Cc loi bao b bn km theo hng ha c tnh gia ring v c tr dn
gi tr trong qu trnh d tr, bo qun
- Dng c, ngh bng thy tinh, snh s
- Phng tin qun l, dng vn phng
- Qun o, dy dp chuyn dng lm vic
Cng c, dng c cng c nhiu tiu chun phn loi. Mi tiu chun phn loi
c tc dng ring trong qun l
Cn c vo phng php phn b, cng c, dng c c chia thnh
- Loi phn b 1 ln ( 100% gi tr )
- Loi phn b 2 ln ( 50% gi tr )
- Lai phn b nhiu ln
Loi phn b 1 ln l nhng cng c, dng c c gi tr nh v thi
gian s dng ngn . Loi phn b t 2 ln tr ln l nhng cng c, dng c c
gi tr ln hn, thi gian s dng di hn v nhng cng c dng c chuyn dng
Cn c vo ni dung cng c dng c c chia thnh
- Ln tri tm thi, gio, cp pha dng trong XDCB , dng c g
lp chuyn dng cho sn xut,vn chuyn hng ha
- Dng c, dng bng thy tinh, snh s
- Qun o bo h lao ng
- Cng c, dng c khc
cn c vo yu cu qun l v cng vic ghi chp k ton, cng c, dng c c
chia thnh
- Cng c, dng c
- Bao b lun chuyn
- dng cho thu
86
Cn c vo mc ch s dng, cng c, dng c c chia thnh
- Cng c, dng c dng cho SXKD
- Cng c dng c dng cho qun l
- Cng c, dng c dng cho cc mc ch khc
3.3 Nguyn tc nh gi vt t v cc cch nh gi vt t
3.3.1 Nguyn tc nh gi vt t
Cc loi vt t thuc hng tn kho ca doanh nghip , do v nguyn tc
nh gi vt t cng phi tun th nguyn tc nh ga hng tn kho . Theo
chun mc k ton Vit Nam s 02 " hng tn kho " hng tn kho ca doanh
nghip c nh gi theo gi gc ( tr gi vn thc t ) v trong trng hp gi
tr thun c th thc hin c thp hn gi gc th phi tnh theo gi tr thun c
th thc hin c
Gi tr thun c th thc hin c ca vt t l gi c tnh ca vt t
trong k SXKD bnh thng tr i chi ph c tnh hon chnh sn phm v
chi ph c tnh phc v cho vic tiu th sn phm
Gi gc vt t c xc nh c th cho tng loi, bao gm chi ph mua ;
chi ph ch bin v cc chi ph khc c lin quan n vic s hu cc loi vt t

Chi ph mua ca vt t bao gm gi mua, cc loi thu khng c hon
li , chi ph vn chuyn, bc xp, bo qun trong qu trnh mua vt t tr ra cc
khon chit khu thng mi v gim gi hng mua
Chi ph ch bin vt t bao gm cc chi ph c lin quan trc tip n sn
xut ch bin ra cc loi vt t .
Trng hp sn xut nhiu loi vt t trn mt quy trnh cng ngh trong
cng mt thi gian m khng th tch c cc chi ph ch bin th phi phn b
cc chi ph ny theo tiu chun thch hp
Trng hp c sn phm phth gi tr sn phm ph c tnh theo gi tr
thun c th thc hin c, gi tr ny oc loi tr khi chi ph ch bin tp
hp chung cho sn phm chnh
Cc khon chi ph nguyn vt liu, chi ph nhn cng v cc khon chi ph
khc pht sinh trn mc bnh thng, chi ph bn hng, chi ph qun l doanh
nghip khng c tnh vo gi gc ca vt t
3.3.2 Cc cch nh gi vt t
87
Vt t trong cc doanh nghip c th c nh gi theo tr gi gc (hay cn gi
l gi vn thc t ) v gi hch ton
* nh gi theo tr gi vn thc t
Tr gi vn thc t c xc nh theo tng ngun nhp
- i vi vt t mua ngoi, tr gi vn thc t bao gm : Gi mua ghi trn
ha n ( c thu nhp khu- nu c ) cng vi cc chi ph mua thc t . Chi ph
mua thc t gm chi ph vn chuyn , bc xp , bo qun , chi ph phn loi , bo
him , cng tc ph ca cn b mua hng, chi ph ca b phn mua hng c lp
v khon hao ht t nhin trong nh mc thuc qu trnh mua vt t
+ Nu vt t mua ngoi dng vo sn xut kinh doanh hng ha, dch v chu
thu GTGT theo phng php khu tr th gi tr vt t c phn nh ti
khon Vt t ( TK 152 , 153 ) theo gi mua cha c thu GTGT , s thu GTGT
c khu tr phn nh TK 133 - Thu gi tr gia tng c khu tr
+ Nu vt t mua ngoi dng vo sn xut kinh doanh hng ha , dch v chu
thu GTGT theo phng php trc tip hoc khng chu thu GTGT hoc dng
cho hot ng s nghip, phc li, d n th gi tr vt t mua vo c phn nh
trn ti khon Vt t ( 152 ; 153 ) theo tng gi thanh ton
- i vi vt t t ch bin, tr gi vn thc t bao gm gi thc t ca vt t
xut ch bin cng vi chi ph ch bin
- i vi vt t thu ngoi gia cng , tr gi vn thc t bao gm gi thc t ca
vt t xut thu ngoi ch bin, chi ph vn chuyn t doanh nghip n ni ch
bin v ngc li , chi ph thu gia cng ch bin
-i vi vt t nhn vn gp lin doanh, vn gp c phn, tr gi vn thc t l
gi c cc bn tham gia lin doanh, gp vn chp thun
* nh gi theo gi hch ton
i vi cc doanh nghip mua vt t thng xuyn c s bin ng v gi
c , khi lng v chng loi th c th s dng gi hch ton nh gi vt t .
Gi hch ton l gi n nh do doanh nghip t xy dng phc v cho cng tc
hch ton chi tit vt t . Gi ny khng c tc dng giao dich vi bn ngoi . S
dng gi hch ton, vic xut kho hng ngy c thc hin theo gi hch ton ,
cui k k ton phi tnh ra gi thc t ghi s k ton tng hp . tnh c
gi thc t, trc ht phi tnh h s gia gi thc t v gi hch ton ca vt t
88
lun chuyn trong k ( H ) theo cng thc sau
Tr gi thc t ca Tr gi thc t ca
vt t cn u k + Vt t nhp trong k

H =-------------------------------------------------------------
Tr gi hch ton ca Tr gi hch ton ca
vt t cn u k + vt t nhp trong k
Sau , tnh tr gi ca vt t xut trong k theo cng thc :

Tr gi thc t Tr gi hch ton H s gia gi
ca vt t xut = ca vt t xut X thc t v gi hch ton
trong k trong k ca vt t lun chuyn
trong k
3.3.3 Phng php tnh tr gi vt t xut kho

Theo chun mc k ton s 02 - Hng tn kho , tnh tr gia vt t xut
kho c thc hin theo cc phng php sau y :
( 1 ) Phng php tnh theo gi ch danh
Theo phng php ny, doanh nghip phi qun l vt t theo tng l
hng . Khi xut l hng no th ly gi thc t ca l hng
( 2 ) Phng php bnh qun gia quyn ti thi im xut kho hoc cui k
Theo phng php ny , k ton phi tnh n gi bnh qun gia quyn
ti thi im xut kho hoc thi im cui k, sau n ly s lng vt t xut
kho nhn vi n gi bnh qun tnh
( 3 ) Phng php nhp trc, xut trc
Theo phng php ny, gi thit s vt t no nhp trc th xut trc
v ly gi thc t ca ln l gi ca vt t xut kho
( 4 ) Phng php nhp sau, xut trc
Phng php ny c cch tnh ngc vi phng php nhp trc, xut
trc
89
Vic p dng phng php no tnh tr gi vt t xut kho l do doanh
nghip t quyt nh . Song , cn m bo s nht qun trong nin k ton v
phi thuyt minh trong bo co ti chnh
3.4 Hch ton chi tit vt t
Vt t trong doanh nghip c k ton chi tit theo tng ngi chu trch
nhim vt cht v theo tng l, tng loi, tng th vt t . Ty theo yu cu qun
l ca tng doanh nghip la chn phng php k ton chi tit thch hp
T chc k ton chi tit Vt t trong cc doanh nghip cn kt hp cht ch
vi hch ton nghip v kho bo qun nhm gim bt vic ghi chp trng lp
gia cc loi hch ton, ng thi tng cng cng tc kim tra, gim st ca k
ton i vi hch ton nghip v ni bo qun
Hin nay cc doanh nghip thng k ton chi tit vt t theo mt trong 2
phng php ch yu, l phng php m th song song v phng php s
d
3.4.1 Phng php m th song song
Phong php ny p dng trong trng hp doanh nghip dng gi mua
thc t ghi chp k ton vt t tn kho . Theo phng php ny, phng k
ton m th chi tit cho tng loi hay tng th vt t v theo tng a im bo
qun vt t ghi chp s hin c v s bin ng ca tng loi hay tng th vt
t trn c s cc chng t nhp, xut hng ngy. Cn ni bo qun cng m th
kho, th chi tit cho tng loi, tng th vt t ging nh phng k ton ghi
chp nghip v, phn nh s hin c v tnh hnh bin ng ca vt t trn c s
cc chng t nhp, xut vt t

Cui thng, i chiu s liu k ton chi tit phng k ton vi s liu
hch ton nghip v ni bo qun . Sau , k ton lp bng chi tit s pht sinh
ca ti khon 152,153 ( cn gi l bng k nhp, xut, tn kho ) i chiu s
liu k ton chi tit vi s liu k ton tng hp trn ti khon tng hp

Th chi tit vt t c kt cu tng t nh th kho

90
TH CHI TIT VT T
Tn vt t . M hiu
n v tnh ..
Thng. Nm.

Chng t Nhp xut Tn
S Ngy S lng n
gi
Thnh
Tin
S
lng
n
gi
Thnh
tin
S
lng
n
gi
Thnh
tin

3.4.2 Phng php s d
Phng php s d cn gi l phng php nghip v - k ton. Ni dung
ca phng php ny l s kt hp cht ch k ton chi tit vt t tn kho vi
hch ton nghip v ni bo qun . Phng php s d c p dng cho nhng
doanh nghip s dng gi hch ton k ton chi tit vt t tn kho
Theo phng php ny, kho m cc th kho ghi chp, phn nh s hin
c v s bin ng ca vt t v s lng trn c s cc chng t nhp, xut kho .
Phng k ton khng cn m th chi tit cho tng loi, tng th vt t m ch m
s chi tit phn nh tr gi hch ton ca hng nhp, xut, tn kho theo tng ngi
ph trch vt cht ( tng kho ) kim tra, i chiu s liu cui thng vi s liu
hch ton nghip v kho hng
S chi tit c th m di dng bng k nh sau

91
BNG K TR GI HCH TON HNG TN KHO
Kho.
Thng Nm.
n v tnh.
Chng t Tr gi hch
ton hng
nhp
Tr gi hch
ton hng
xut
Tr gi hch
ton hng tn
kho
Chng
t

Ngy

Thc hin phng php s d, hng ngy hoc nh k ngn k ton vin ph
trch phn hnh k ton vt t phi kim tra vic ghi chp nghip v trn cc th
kho cc kho bo qun v tnh s d vt t hin cn ti thi im kim tra
ngay trn cc th kho . Cui thng, sau khi kim tra ln cui cng, k ton k s
d vt t hin cn c v s lng v tr gi hch ton vo bng k s d i
chiu vi s chi tit ca k ton.
BNG K S D VT T TN KHO
Kho.
Nm..
n v tnh
STT
Tn
vt t
n v
tnh
n
gi
S d 31/1/N S d 28/2/N
v.v..
SL TT SL TT

92

3.5 K ton tng hp vt t theo phng php k khai thng xuyn
Phng php k khai thng xuyn l vic nhp xut vt t c thc hin
thng xuyn lin tc cn c vo cc chng t nhp, xut kho ghi vo ti
khon vt t ( 152; 153 )
Mi trng hp tng , gim vt t u phi c y chng t k ton lm
c s php l cho vic ghi chp k ton . Cc chng t ghi tng, gim vt t bao
gmg cc chng t bt buc v cc chng t hng dn c ch k ton
quy nh c th nh Phiu nhp kho ( Mu s 01- VT ) , Phiu xut kho ( Mu s
02 VT ) , Ha n kim phiu xut kho ( Mu s o2 - BH ) ;Phiu xut kho kim
vn chuyn ni b ( Mu s 03 -VT ), Bin bn kim k vt t ( Mu s 08 - VT )
; Bin bn kim nghim ( Mu hng dn s 05 - VT ) ; Phiu bo vt t cn li
cui k ( Mu hng dn s 07 - VT )
Cc chng t k ton bt buc phi c lp kp thi, ng mu quy nh v
y cc yu t nhm m bo tnh php l ghi s k ton . Vic lun chuyn
chng t cn c k hoch c th nhm m bo cng vic ghi chp k ton c
kp thi v y
phn nh s hin c v tnh hnh bin ng ca vt t, k ton s dng cc
ti khon sau y :
- TK151- Hng mua ang i ng . Ti khon ny phn nh tr gi vt t , hng
ha doanh nghip mua, thanh ton tin hoc chp nhn thanh ton nhng
cha nhp kho v s hng ang i ng cui thng trc
Kt cu ca ti khon ny nh sau :
- Bn N :
+ Tr gi vt t, hng ha ang i ng thuc quyn s hu ca
doanh nghip
93
+ Kt chuyn tr gi vt t, hng ha ang i ng cui thng t
TK611 ( phng php kim k nh k )
- Bn C :
+ Tr gi vt t , hng ha ang i ng cui thng trc , thng ny
v nhp kho hay a vo s dng ngay
+ Kt chuyn tr gia vt t , hng ha ang i ng u k sang TK 611
( phng php kim k nh k )
S d N : phn nh tr gi vt t , hng ha ang i ng cui thng

- TK152- Nguyn liu v vt liu . Ti khon ny phn nh gi tr hin c v tnh
hnh bin ng ca nguyn liu , vt liu theo gi gc .Kt cu ti khon nh sau :
- Bn N :
+Tr gi gc ca NVL nhp trong k
+ S tin iu chnh tng gi khi nh gi li NVL
+ Tr gi NVL tha pht hin khi kim k
+ Kt chuyn gi gc ca NVL tn kho cui k t TK 611 ( phng php
kim k nh k )
- Bn C :
+ Tr gi gc ca vt liu xut dng
+ S iu chnh gim do nh gi li NVL
+ s tin c gim gi NVL khi mua
+ Tr gi NVL thiu pht hin khi kim k
+ Kt chuyn tr gi gc ca NVL tn u k sang TK611 ( phng php
kim k nh k )
- S d N : phn nh gi gc c NVL tn kho

- TK 153 - Cng c, dng c . Ti khon ny phn nh gi tr hin c v tnh hnh
bin ng ca cng c , dng c trong k theo gi gc
Kt cu ca ti khon 153 ging kt cu ca TK 152- Nguyn liu v vt liu
Ti khon 153 c 3 TK cp 2 :
- TK 1531- Cng c, dng c, phn nh gi tr hin c v tnh hinh bin
ng ca cc loi CCDC s dng cho mc ch SXKD ca doanh nghip
94
- TK1532 - Bao b lun chuyn, phm nh gi tr hin c v tnh hnh
bin ng cua bao b lun chuyn s dng cho SXKD ca doanh nghip
-TK1533- dng cho thu, phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin
ng v dng cho thu ca doanh nghip
Phng php k ton cc nghip v ch yu
- Khi mua vt t, cn c vo ha n kim nhn v lp phiu nhp kho , k
ton cn c vo phiu nhp kho ghi :
+ i vi vt t mua ngoi dng vo SXKD hng ha dch v thuc din chu
thu GTGT tnh theo phng php khu tr, k ton ghi :
N TK 152- Nguyn liu v vt liu ( Gi mua cha c thu GTGT )
N TK 153 - Cng c , dng c
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr ( Tin thu GTGT u vo )
C TK 111, 112 , 141, 331 ( Tng ga thanh ton )
+ i vi vt t mua ngoi dng SXKD hng ha dch v chu thu GTGT
tnh theo phng php trc tip hoc khng thuc din chu thu GTGT hoc
dng cho hot ng s nghip, phc li, d n , k ton ghi :
N TK 152- Nguyn liu v vt liu ( Tng gi thanh ton )
N TK 153- Cng c , dng c
C TK 111, 112, 141, 331 ( Tng gi thanh ton )
- Trng hp vt t v , cha c ha n , doanh nghip i chiu vi hp
ng, tin hnh kim nhn , lp phiu nhp kho theo s thc nhn v gi tm tnh
ghi s k ton . Khi ha n v s iu chnh theo gi thc t
- Trng hp doanh nghip nhn c ha n mua hng nhng vt t cha
v nhp kho th k ton lu ha n vo tp h s ring " Hng mua ang i
ng "
+ Nu trong thng vt t v , tin hnh kim nhn , lp phiu nhp kho v ghi
vo TK152- Nguyn liu v vt liu hoc TK 153- Cng c , dng c
+ Nu cui thng vt t vn cha v nhng doanh nghip tr tin hoc chp
nhn tr tin , k ton ghi :

N TK 151 - Hng mua ang i ng
95
N TK 133- Thu gi tr gia tng c khu tr
C TK 111, 112 , 331
Sang thng sau, khi vt t v nhp kho, k ton ghi
N TK 152 - Nguyn liu v vt liu
N TK 153 - Cng c , dng c
C TK 151- Hng mua ang i ng
- Khi mua vt t , nu doanh nghip thanh ton sm tin hng theo quy nh ca
hp ng th s c bn bn dnh cho mt khon tin chit khu thanh ton hoc
nu vt t km cht lng c th c gim gi , k ton ghi :
N TK 111,112..
C TK 711- Thu nhp khc
C TK 133 - Thu GTGT c khu tr
- Trng hp vt t nhp khu, doanh nghip phi tnh thu nhp khu theo gi
nhp khu v tnh thu GTGT phi np cho NSNN
+ cn c phiu nhp kho , k ton ghi :
N TK 152, 153
C TK 331 - Phi tr cho ngi bn
C TK 333 - Thu v cc khon phi np cho nh nc (3333 )
+ Tnh thu GTGT phi np , ghi :
N TK 133-Thu GTGT c khu tr
C TK 333 - Thu v cc khon phi np nh nc ( 3333)
i vi vt t nhp khu dng cho SXKD hng ha, dch v chu thu
GTGT theo phng php trc tip hoc hng ha , dch v khng chu thu , hoc
dng vo hot ng phc li, d n , k ton ghi :
N TK 152 , 153
C TK 331- Phi tr cho ngi bn
C TK333 - Thu v cc khon phi np nh nc ( 3333,3331 )
- Cc khon chi ph lin quan n qu trnh mua vt t c tnh vo gi vt t ,
k ton ghi :
N TK 152,153
96
C TK 111,112,331
- Vt t t sn xut ch bin , gia cng nhp kho , k ton ghi :
N TK 152- Nguyn liu v vt liu
N TK 133- Cng c, dnh c
C TK 154 -Chi ph SXKD d dang
- Khi xut vt t ra s dng cho SXKD
+ i vi NVL , cn c phiu xut kho ,k ton ghi :
N TK 621- Chi ph NVL trc tip
N TK 627- Chi ph SX chung
N TK 642- Chi ph QLDN
N TK 341- Chi ph XDCB
N TK 154- Chi ph SXKD d dang
C TK 152- Nguyn liu v vt liu
- Khi xut vt t gp vn lin doanh , k ton phn nh tr gi vn gp theo gi
Hi ng lin doanh xc nh , phn chnh lch gia tr gi v ghi s vi tr
gi vn gp c ghi TK 412- Chnh lch do nh gi li
N TK 222- Gp vn lin doanh
N TK 128- u t ti chnh ngn hn
N TK 412 -Chh lch do nh gi li ( trng hp chnh lch gim )
C TK 152,153
( Nu chnh lch tng ghi phn chnh lch bn c TK 412 )
- Vt t thiu trong kim k ,cha r nguyn nhn , cn c bin bn kim k , k
ton ghi :
N TK 138- Phi thu khc ( 1381 )
C TK 153 Cng c , dng c
- Vt t xut ra s dng cho SXKD nhng khng s dng ht nhp kho, k
ton ghi :
N TK 152- Nghuyn liu v vt liu
N TK 153 Cng c , dng c
C TK 621- Chi ph NVL trc tip
97
C TK 627- Chi ph sn xut chung
C TK 642 - Chi ph QLDN
+ i vi cng c , dng c loi phn b 1 ln khi xut kho s dng cho SXKD
,k ton ghi ngay vo chi ph 100% ca ga tr CC,DC :
N TK 627 - Chi ph SX chung
N TK 641- Chi ph bn hng
C TK 153- Cng c , dng c
+ i vi cng c, dng c loi phn b 2 ln , khi xut ra s dng , k ton tnh
ngay 50% gi tr ca CC,DC vo chi ph , 50% cn li s c phn b nt sau
khi tr i phn ph liu thu hi hoc s tin c nhn phi bi thng khi CC,DC
bo hng , k ton ghi :
- Khi xut ra s dng :
N TK 142- Chi ph tr trc ngn hn
N TK 242 - Chi ph tr trc di hn
C TK 153 - Cng c , dng c
- ng thi phn b ngay 50% vo chi ph :
N TK 627,641,642
C TK 142,242
- Khi CC,DC bo hng ,c th thu hi c ph liu hoc s tin bi thng
ca c nhn , k ton ghi 50% gi tr CC,DC sau khi tr i cc khon trn
N TK 627,641,642 ( phn tnh vo chi ph )
N TK 152,111 ( gi tr ph liu v tin thu bi thng )
C TK142,242
+ i vi CC,DC loi phn b nhiu ln , khi xut ra s dng , k ton ghi :
N TK 142- Chi ph tr trc ngn hn
N TK 242- Chi ph tr trc di hn
Tnh gi tr phn b tng ln vo chi ph
Gi tr CC,DC Tr gi cng c dng c xut dng
phn b tng ln = -----------------------------------------------
S k s dng
98
Sau khi tnh c , k tan ghi :
N TK 627,641,642
C TK 142,242
3.6 K ton tng hp vt t theo phng php kim k nh k
Phng php kim k nh k khng phn nh thng xuyn lin tc tnh
hnh nhp xut vt t cc ti khon Vt t (152,153 ) . Cc ti khon ny ch
phn nh gi tr vt t tn kho u k v cui k . Vic nhp, xut vt t hng
ngy c phn nh TK 611- Mua hng . Cui k , kim k vt t ,s dng
phng php cn i tnh tr gi vt t xut kho theo cng thc :
Tr ga vt t Tr gi vt t Tr gi vt t Tr gi vt t
xut kho = cn u k + nhp trong k + cn cui k
ghi chp vt t theo phng php kim k nh k, k ton dng TK 611-
Mua hng .
Kt cu c bn ca ti khon ny nh sau :
- Bn N :
+ Kt chuyn tr gi thc t vt t tn kho u k ( Theo kt qu kim k )
+Tr gi thc t ca vt t nhp trong k
-Bn C :
+Kt chuyn tr gi thc t vt t tn kho cui k ( Theo kt qu kim k )
+Tr gi thc t vt t xut trong k cho cc mc ch khc nhau
Ti khon 611- Mua hng khng c s d cui k v gm 2 ti khon cp 2 :
- TK 6111- Mua nguyn liu, vt liu
- TK 6112- Mua hng ha
Phng php k ton mt s nghip v ch yu
- u thng kt chuyn tr gi vt t u k , k ton ghi :
N TK 611- Mua hng
- Trong k , cn c vo phiu nhp kho vt t mua vo dng cho SXKD hng
ha, dch v tnh thu GTGT theo phng php khu tr , k ton ghi :
N TK 611- Mua hng
99
C TK 111,112,331
- Vt t nhn vn gp lin doanh, k ton ghi :
N TK 611- Mua hng
- Cui k gi tr vt t kim k c kt chuyn
N TK 152, 153
C TK 611- Mua hng
Tr gi thc t vt t xut kho hcho cc mc ch khc nhau, k ton ghi :
NTK 157, 632,621,627,641,642
C TK 611- Mua hng

3.7 K ton cc nghip v lin quan n kim k ,v nh gi li vt t
Kim k l mt trong nhng bin php qun l vt t, ti sn . Thng qua
kim k, doanh nghip nm c hin trng ca vt t c v s lng v cht
lng, ngn nga v pht hin nhng hin tng tham , lng ph v c bin php
qun l tt hn m bo an ton vt t ti sn ca doanh nghip
nh gi li vt t thng c thc hin trong trng hp em vt t i gp vn
lin doanh v trong trng hp gi ca vt t c bin ng ln
Ty theo yu cu qun l , kim k c th thc hin theo phm vi ton
doanh nghip hay tng b phn , n v : kim k nh k hay kim k bt thng

Khi kim k doanh nghip phi lp Hi ng hoc ban kim k vi y
cc thnh phn theo quy nh . Hi ng hay ban kim k , khi kim k phi cn,
ong, o m c th i vi tng loi vt t v phi lp bin bn kim k theo
quy nh ( Mu s 08- VT ) , xc nh chnh lch gia s ghi trn s k ton vi
s thc kim k , trnh by kin x l cc chnh lch .
- Cn c vo bin bn kim k, k ton ghi :
+ Nu tha vt t cha r nguyn nhn
N TK 152- Nguyn liu , vt liu
N TK 153- Cng c , dng c
C TK 338- Phi tr, phi np khc ( 3381 )
100
+ Nu thiu vt t cha r nguyn nhn :
N TK 138- Phi thu khc
C TK 152- Nguyn liu, vt liu
C TK 153- Cng c, dng c
+ Nu pht hin thiu vt t , ngi chu trch nhim vt cht phi bi thng , k
ton ghi :
N TK 138- Phi thu khc ( 1388 )
C TK 152- Nguyn liu , vt liu
- Trng hp nh gi li vt t , doanh nghip phi lp Hi ng nh gi li .
Cn c bin bn nh gi li vt t, k ton ghi :
+ Nu gi nh li ln hn gi ghi s k ton , phn chnh lch ghi vo bn C
TK 412- Chnh lch nh gi li ti sn
N TK152,153
C TK 412- Chnh lch nh gi li ti sn
+ Nu gi nh li nh hn gi ghi s k ton , phn chnh lch do nh gi li
ghi :
N TK 412- Chnh lch nh gi li ti sn
C TK 152,153
- X l kt qu kim k v nh gi li phi do Hi ng x l ti sn ca doanh
nghip thc hin . Hi ng ny c trch nhim phn t ch cc nguyn nhn c th
c kt lun khch quan
Cn c quyt nh ca Hi ng x l ti sn ghi s k ton
+ Nu c ghi tng thu nhp phn gi tr vt t tha, k ton ghi :
N TK152,153
+ Nu ngi chu trch nhim vt cht v vt t phi bi thng, k ton ghi :
N TK138- Phi thu khc ( 1388 )
N TK 334- Phi tr cng nhn vin
C TK 138- Phi thu khc ( 1381 )
+ Nu vt t hao ht trong nh mc c tnh vo chi ph , k ton ghi :
101
C TK 138- Phi thu khc ( 1381 )
- Trng hp x l cc khon tng gim do nh gi li
+ Nu chnh lch tng c ghi tng ngun vn kinh doanh, k ton ghi :
N TK 412- Chnh lch nh gi li ti sn
+ Nu khon gim gi c ghi gim ngnf vn kinh doanh , k ton ghi :
N TK 411- Ngun vn kinh doanh
C TK 412- Chnh lch nh gi li ti sn
3.8 K ton d phng gim gi vt t tn kho
D phng gim gi vt t tn kho l vic c tnh mt khon tin tnh vo chi
ph ( gi vn hng bn ) vo thi im cui nin khi gioa str thun c th thc
hin c ca vt t tn kho nh hn gi gc. Gi tr d phng vt t c lp l
s chnh lch gia gi gc ca vt t tn kho ln hn gi tr thun c th thc
hin c
Vic lp d phng gim gi vt t tn kho c tnh cho tng loi, tng th
vt t
phn nh tnh hnh trch lp v s dng khon d phng, k ton s dng
TK 159- D phng gim gi hng tn kho .
Kt cu c bn ca ti khon ny nh sau :
- Bn N :
Hon nhp gi tr d d phng gim gi vt t
- Bn C :
Gi tr trch lp d phng gim gi vt t
S d C, phn nh gi tr d phng vt t hin c
Phng php k ton d phng gim gi vt t tn kho
- Cui nin k ton, khi mt loi vt t tn kho c gi gc ln hn gi
tr thun c th thc hin c th k ton phi lp d phng theo s tin chnh
lch .
+ Nu s tin d phng gim gi vt t phi lp cui nin ny ln hn s
tin d phng gim gi vt t lp cui nin k ton trc , k ton lp d
phng b sung phn chnh lch v ghi :
102
N TK 632- Gi vn hng bn
( Chi tit cho tng loi,th vt t )
C TK 159- D phng gim gi hng tn kho
+ Nu s tin d phng gim gi vt t phi lp cui nin ny nh hn s
tin d phng gim gi vt t lp cui nin trc , k ton hon nhp
phn chnh lch , ghi :
N TK 159- D phng gim gi hng tn kho
C TK 632- Gi vn hng bn
V d ; Ngy 31/12/N doanh nghip X c ti liu sau :
- Tr gi gc ca vt t A l 100 tr ng
- Gi tr thun c th thc hin c ca vt t ny l 80 tr ng
Nh vy, s tin cn trch lp d phng cho vt t A l
100 tr ng - 80 tr ng = 20 tr ng
Gi s ngy 31/ 12/N+1
- tr gi gc vt t A tn kho l 120 tr ng
- Gi tr thun c th thc hin c l 90 tr ng
Do s trch lp d phng ca vt t A cui nin trc l 20 tr ng ; s
cn trch lp d phng cho vt t A nin ny l
120 tr ng - 90 tr ng = 30 tr ng
nn s tin trch lp d phng b sung l 10 tr ng
K ton phn nh tnh hnh trch lp d phng
- Ngy 31/12/N
N TK632- Gi vn hng bn : 20 tr
C TK 159- D phng gim gi hng tn kho : 20 tr
Ngy 31/12/N+1
N TK 632- Gi vn hng bn : 10 tr
C TK 159- D phng gim gi hng tn kho : 10 tr

103
CU HI N TP

Cu 1 : Nguyn tc nh gi v cc cch nh gi vt t trong doanh nghip ? Cc
phng php xc nh tr gi vt t xut kho ?
Cu 2 : Phn bit s khc nhau gia k ton hng tn kho theo phng php k
khai thng xuyn v theo phng php kim k nh k
Cu 3 : Cc phng php phn b cng c, dng c ? Cho v d minh ha
Cu 4 : V sao cn phi lp d phng gim gi vt t tn kho? Nu r nguyn tc
trch lp d phng v cho v d minh ha

BI TP

BI s 1 : Tnh gi vn thc t ca vt liu A xut kho trong thng v tn kho cui thng 9 nm
N theo tng phng php tnh gi hng tn kho : Phng php bnh qun gia quyn ; phng
php nhp trc ,xut trc ; phng phng php nhp sau ,xut trc ti cng ty M vi ti
liu sau :( n v Nghn ng)
A/ Tn kho u thng : S lng 1.000 kg , tng gi vn thc t :10.000
B/ Nhp kho vt liu A trong thng 9/N:
- Ngy 5/9 nhp kho 300 kg , n gi vn thc t : 10,5/ 1kg, thnh tin 3.150
- Ngy 9/9 nhp kho 1.000 kg , n gi vn thc t : 10,0/ 1kg , thnh tin 10.000
- Ngy 15/9 nhp kho 200 kg , n gi vn thc t : 10,2/ 1kg , thnh tin 2.040
C/ Xut kho vt liu A dng cho sn xut sn phm trong thng 9/N :
- Ngy 2/9 xut kho 300 kg
Ti liu b sung: Cng ty M hch ton hng tn kho theo phng php k khai thng
xuyn.
104

Bi 2 : Theo cc ti liu ti cng ty M bi tp s 1, gi thit cng ty ny hch ton
hng tn kho theo phng php kim k nh k

Yu cu : Tnh gi vn thc t vt liu A xut kho trong k v tn kho cui k theo
phng php nhp sau xut trc.

Bi 3 : ( n v tnh Nghn ng)
Theo Ha n ( GTGT) s 001123 ngy 8 /9 /N cng ty T mua ca cng
ty S 1100 kg vt liu B, n gi ( cha c thu GTGT) 5,0/ 1kg thnh tin
5500 ,thu sut thu GTGT 5%. Ngy 9/9 cng ty T lm th tc nhp kho vt
liu B pht hin thiu 100 kg ,thc t nhp kho 1000 kg ( Phiu nhp s 512
ngy 9/9/N).T l hao ht trong nh mc khu vn chuyn vt liu B l
2%, s hao ht cn li bt ngi vn chuyn phi bi thng . Cng ty T
cha thanh ton cho cng ty S .
Yu cu :
1/Xc nh s tin bt ngi vn chuyn vt liu phi bi thng , tnh tng
gi vn thc t v gi vn thc t 1 kg vt liu B nhp kho .
2/ Lp nh khon k ton nghip v thu mua vt liu B trn y
Ti liu b sung :
- Cng ty T np thu GTGT theo phng php khu tr thu
- Chi ph vn chuyn vt liu B do bn bn chu

Bi 4 : Vi d liu v yu cu tng t bi tp s 3 nhng gi thit cng ty T mua vt
liu B sn xut sn phm khng chu thu GTGT.

Bi 5 : Ti Cng ty T & V (doanh nghip sn xut ) c ti liu v tnh hnh nhp ,xut,
tn kho vt t v thanh ton vi cc nh cung cp thng 6/N nh sau :
( n v tnh Nghn ng)
A. S d u thng chi tit mt s TK:
105
- TK 151: 15.000 theo Ha n (GTGT) s 000153 ngy 15/5/N mua vt liu chnh A
ca cng ty L, trong :
Tng gi mua cha c thu GTGT : 15.000
Thu GTGT 5% 750
Tng gi thanh ton 15.750
- TK 152 : 180.000 ,trong :
+ Vt liu chnh A : 100.000 ( s lng 10.000 kg)
+ Vt liu chnh B : 55.000 ( S lng 5.000 kg)
+ Vt liu ph C : 25.000 ( S lng 1.000 hp)
- TK 153 : 15.000 ( S lng 1.000 chic dng c X)
- TK 331: 37.750 (Ha n (GTGT) s 000153 ngy 15/5/N ca cng ty
L:15.750 v Ha n (GTGT) s 001321ngy 20/5/N ca cng ty H: 22.000)
B. Cc chng t phn nh nghip v thu mua v nhp vt t t rong t hng 6/N :
1. Ngy 4/6 :Nhp kho s vt liu chnh A mua ca cng ty L ,theo
phiu nhp kho s 134 ngy 4/6 s lng vt liu chnh A nhp kho 1.500
kg(Ha n (GTGT) s 000153 ngy 15/5/N ca cng ty L)
2. Ngy 10/6 : Nhp kho vt liu chnh A, theo phiu nhp kho s 135
ngy 10/6 s lng vt liu chnh A nhp kho 13.500 kg, Ha n (GTGT) s
000353 ngy 10/6/N ca cng ty TH :
Tng gi mua cha c thu GTGT : 141.750
Thu GTGT c khu tr 5% 7.087,5
Tng gi thanh ton 148.837,5
Cha tr tin cho cng ty TH
3. Phiu chi s 116 ngy 11/6 : chi tin mt tr tin bc d vt liu
chnh A, ca ln nhp kho ngy 10/6 s tin : 450
4. Ngy 15/6: Nhp kho vt liu chnh B, theo phiu nhp kho s 136
ngy 15/6 s lng vt liu chnh B nhp kho 15.000 kg do n v D gp vn
lin doanh , n gi vt liu chnh B do hi ng lin doanh nh gi11,5/
1kg,thnh tin : 172.500 .
5. Ngy 23/6 :Nhn c Ha n (GTGT) s 000334 ngy 23/6/N ca
cng ty Z v vic mua 2000 chic dng c X :
Tng gi mua cha c thu GTGT :29.000
106
Thu GTGT c khu tr 5% 1.450
Tng gi thanh ton 30.450
Cha tr tin cho cng ty Z
C. Cng ty tr N cho cc nh cung cp vt t theo cc chng t sau :
- Phiu chi tin mt s 123 ngy 25/6 tr xong n cho cng ty H ,s tin
22.000
- Giy bo N s 801 ngy 25/6 : thanh ton bng chuyn khon cho
cng ty L , s tin 15.750 (Thanh ton cho Ha n (GTGT) s 000153 ngy
15/5/N )
- Giy bo N s 802 ngy 26/6: thanh ton bng chuyn khon cho cng ty Z ,s tin
30.450 (Thanh ton cho Ha n (GTGT) s 000334 ngy 23/6/N)

Yu cu : Cn c vo cc ti liu trn,hy :
1/ Lp nh khon k ton cc nghip v pht sinh trong thng6/N
2/ Ghi s chi tit thanh ton vi ngi bn thng 6/N
Ti liu b sung :
Cng ty T &V k ton hng tn kho theo phng php k khai thng
xuyn , np thu GTGT theo phng php khu tr thu .

Bi 6 : Ti Cng ty T & V trong thng 6/N pht sinh cc nghip v xut kho vt t s
dng cho sn xut kinh doanh nh sau :
1. Ngy 2/6 xut kho 5.000kg vt liu chnh A, 2.000 kg vt liu chnh B dng trc tip
cho sn xut sn phm phn xng sn xut s 1 ( Phiu xut kho s 201 ngy 2/6/N )
2. Ngy 12/6 xut kho 4.000kg vt liu chnh A,1.800 kg vt liu chnh B dng trc tip
cho sn xut sn phm phn xng sn xut s 2( Phiu xut kho s 202 ngy 12/6/N )
3. Ngy 14/6 xut kho 500 hp vt liu ph C dng trc tip cho sn xut sn phm
phn xng sn xut s 1( Phiu xut kho s 203 ngy 14/6/N )
4. Ngy 15/6 xut kho 300 hp vt liu ph C dng trc tip cho sn xut sn phm
phn xng sn xut s 2( Phiu xut kho s 204 ngy 15/6/N )
107
8. Ngy 28/6 xut kho 500 chic dng c X phc v cho sn xut sn phm phn
xng sn xut s 1 v 250 chic dng c X phc v cho sn xut sn phm phn xng sn
xut s 2 , gi tr ca s dng c xut dng c phn b dn trong 6 thng, bt u t thng
7/N( Phiu xut kho s 208 ngy 28/6/N )
9. Ngy 29/6 xut 20 hp vt liu ph C dng cho qun l phn xng s 1, 30 hp vt
liu ph C dng cho qun l doanh nghip ( Phiu xut kho s 209 v 210 ngy 29/6/N )

Yu cu : Cn c vo ti liu bi tp s 5 v cc nghip v kinh t pht sinh trn y ,
hy :
1. Tnh ton cc s liu cn thit v lp nh khon k ton cc nghip v xut vt t
thng 6/N
2. Lp Bng phn b vt liu ,cng c dng c thng 6/N
3. Ghi s Nht k chung thng 6/N
4. Ghi s ci TK 152 ,153 thng 6/N
5. Ch r cc nh khon phn nh nghip v nhp, xut vt t trn c th hin cc
s nht k chng t no trong hnh thc k ton NKCT.

Ti liu b sung :
- Cng ty T &V tnh gi vn vt t xut kho theo phng php nhp trc ,xut trc.
- Cng ty T & V khng s dng cc Nht k chuyn dng.

Bi s 7 : Theo ti liu ca bi s 5 v gi thit Cng ty T &V k ton hng tn kho
theo phng php kim k nh k , vi ti liu b sung :
- Bin bn kim k vt t tn kho ngy 30 /6/N :
+ Vt liu chnh A tn kho : 1.000 kg
+ Vt liu chnh B tn kho : 7.700 kg
108
+ Vt liu ph C tn kho : 150 hp
+ Dng c X tn kho : 250 chic
- Dng c X mua ngy 23/6/N cui thng 6/N cn ang i trn ng.
- Vt liu A ,B ,C xut kho trong thng 6/N u dng trc tip cho sn xut sn phm.
- Dng cu X xut kho trong thng 6/N c phn b dn gi tr vo chi ph sn xut
trong 6 thng ,bt u t thng 7/N.
- Cng ty T &V tnh gi vn vt t theo phng php nhp trc ,xut
trc.

yu cu : 1. Hy tnh ton s liu cn thit v ghi vo s Nht k chung phn nh tnh
hnh nhp ,xut ,tn kho vt t thng 6/N v ghi s ci TK 611.
2. Gii quyt yu cu 1 nhng vi gi thit Cng ty T & V tnh gi vt t
theo phng php bnh qun gia quyn c k ( thng) d tr .

Bi 8. Ti doanh nghip H trong thng 3/N c cc ti liu sau:(n v tnh 1.000 ng)
A. S d ngy 1/3/N ca mt s ti khon nh sau:
- Ti khon 152: 688.800.Trong :
Vt liu X: 551.800, s lng: 520
Vt liu Y: 137.000, s lng: 250
- Ti khon 153: 17.800 (chi tit cng c dng c D s lng:300)
B. Trong thng 3/N c cc nghip v pht sinh sau:
1. Ngy 2/3: nhp kho vt liu X s lng: 200 theo gi mua cha c thu GTGT: 230.000;
Thu GTGT 10%, cha tr tin cho ngi bn.
2. Ngy 5/3: nhp kho cng c dng c D, s lng 500, n gi mua cha c thu GTGT l
62, thu GTGT 10%, tr bng TGNH.
3. Ngy7/3: nhp kho vt liu Y do nhn vn gp lin doanh. S lng: 100; Hi ng lin
doanh xc nh tr gi: 52.000
4. Ngy 15/3: nhp kho vt liu X s lng: 510; vt liu Y s lng 320, n gi mua cha
c thu GTGT vt liu X: 1.100; vt liu Y: 520; Thu GTGT 10%; Cha tr tin ngi
bn. Chi tin mt tr tin thu vn chuyn vt liu nhp kho s tin theo gi thanh ton l:
18.260 (trong thu GTGT 10%). Chi ph vn chuyn c phn b theo s lng.
109
5. Ngy 25/3: xut kho vt liu X gp vn lin doanh ngn hn vi n v T, s lng 150, hi
ng lin doanh xc nh tr gi: 185.000
6. Ngy 31/3: Tng hp xut kho vt liu, CCDC dng cho SXKD:
- Dng cho sn xut sn phm: vt liu X s lng: 650; vt liu Y s lng: 420.
- Dng cho b phn qun l phn xng: vt liu Y s lng: 60; CCDC D s lng: 450 -
c phn b dn trong 3 thng.
- Dng cho b phn QLDN: vt liu Y s lng: 30, CCDC D s lng: 20 - c phn b 1
ln.
7. Ngy 31/ 3: Kim k pht hin thiu mt s CCDC D s lng 20; cha r nguyn nhn.
8. Ngy 31/3: Phiu bo hng cng c dng c b phn qun l phn xng, loi phn b
50% gi vn khi xut dng: 12.500; ph liu thu hi nhp kho tr gi 500.

Yu cu:
1. Tnh ton, lp nh khon k ton.
2. Ghi s nht k chung, s ci ti khon 152, ti khon 153 thng 3/N.
Ti liu b xung:
- Doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn.
- Thu GTGT theo phng php khu tr.
- Gi vn Vt liu, CCDC xut kho tnh theo phng php bnh qun c k d tr

Bi 9. Doanh nghip TH k ton hng tn kho theo phng php k khai thng
xuyn,tnh thu GTGT theo phng php khu tr. Thng 5/N c cc ti liu sau: ( n v tnh
1.000 ng)
A. S d ngy 1/5/N ca mt s ti khon nh sau:
1. Ti khon 331: D c:144.500 . Trong :
- Cng ty A d c 152.000
- Cng ty B d c: 27.500
- Cng ty C d n: 35.000
2. Ti khon 152 d n: 175.000
3. Ti khon 151 d n 25.000.( Ho n GTGT s 002015 ngy 26/4 ca cng ty B: gi
cha c thu GTGT l 25.000, thu GTGT 10%)
B. Cc nghip v pht sinh thng 5/N
110
1. Ngy 3/5: Nhp kho nguyn vt liu mua ca cng ty A theo Ho n GTGT s 001354
ngy 2/5: gi cha c thu GTGT l 35.000, thu GTGT 10% (Phiu nhp kho s NK01/5)
2. Ngy 5/5: nhp kho NVL mua ca cng ty B theo Ho n GTGT s 002015 ngy 26/4
nhn t thng trc(Phiu nhp kho s NK02/5)
3. Ngy 7/5 nhp kho NVL mua ca n v T theo Ho n GTGT s 005124 ngy 29/4 :
gi cha thu l 50.000, thu GTGT 10% (Phiu nhp kho s NK03/5)
4. Ngy 10/5: nhp kho NVL mua cu cng ty A theo Ho n GTGT s 001387 ngy
8/5 : gi cha c thu l 40.000, thu GTGT 10% (Phiu nhp kho s NK04/5)
5. Ngy 12/5: Giy bo N s 289 ca NH thanh ton cho n v T tin hng ca Ho n
GTGT s 005124 ngy 29/4 sau khi tr chit khu thanh ton 1% trn s tin thanh ton.
6. Ngy 15/5: Nhp kho nguyn vt liu mua ca cng ty C theo Ho n GTGT s 005233
ngy 15/5 : gi mua cha thu GTGT l 120.000, thu GTGT 10% (Phiu nhp kho s NK05/5)
7. Ngy 18/5: Nhn dc cng vn ca cng ty C chp thun ngh ca doanh nghip
gim gi 10% tr gi s hng mua ngy15/5 do khng ng quy cch. (Tnh theo gi thanh ton)
8. Ngy 20/5: Giy bo N s 290 ca NH thanh ton tr cng ty A: 100.000; cng ty B:
27.500.
9. Ngy 28/5: Ho n GTGT s 002038 ngy 28/5, mua nguyn vt liu ca cng ty B.
Tng gi thanh ton l 57.200. Trong thu GTGT 10%.
10. Tng hp cc phiu xut kho nguyn vt liu trong thng theo gi thc t:
- Dng cho sn xut sn phm: 135.000
- Dng cho b phn qun l phn xng: 12.500
- Dng cho b phn bn hng: 7.000
- Dng cho b phn QLDN: 8.500
- Dng gp vn lin doanh di hn vi n v khc: 48.000; Hi ng
lin doanh xc nh tr gi vn gp l 50.000
Yu cu:
1. nh khon k ton cc nghip v kinh t thng 5/N.
2. Ghi s chi tit thanh ton vi ngi bn.
3. Ghi s nht k chng t s 5 thng 5/N.

Bi tp s 10
111
Doanh nghip X, thng 5/N c ti liu sau y :
1. Tnh hnh tn kho loi xi mng Hong thch :
S lng 50 tn , n gi 850 ng ng/ 1 tn , thnh tin 42.500 ng ng
2. Tnh hnh nhp xi mng Hong Thch trong thng
- Ngy 3/5/N, nhp kho 100 tn, n gi 870 ng ng/tn, thnh tin 87000ng
ng
- Ngy 7/5/N xut kho 85 tn
- Ngy 10/5 N nhp kho 120 tn , n gi 880ng ng / tn, thnh tin 105600 ng

- Ngy 15/5/N nhp kho 90 tn, n gi 870ng/tn , thnh tin 78300ng
- Ngy 20/5/N Xut kho 170 tn
- Ngy 25/5/N Nhp kho 80 tn, n gi 900 / tn, thnh tin 72000ng
- Ngy 28/5/N Xut kho 100 tn
Yu cu :
1. Cn c vo ti liu trn , tnh tr gi vn xi mng xut kho theo cc phng
php :
+ n gi bnh qun ;
+ Nhp trc, xut trc
+ Nhp trc, xut sau
2. Cho nhn xt v kt qu ca cc phng php tnh ni trn
Bi s 11
Doanh nghip SX A , thng 6/N c cc ti liu sau y ( n v tnh 1000)
1. S d u thng ca mt s TK
-TK 151 : 20.000 ( Vt t mua ca Cty Thnh Long, tr tin )
- TK 152 : 150.000
Trong :
-Vt liu chnh : 100.000
- Vt liu ph : 50.000
112
2. Cc chng t v nhp xt vt t nhn c trong thng
- Ha n GTGT s 12 ngy 1/6 ca Cng ty An Giang gi n v s Vt liu
bn cho Cng ty :
+ Tr gi Vt liu chnh : 120.000
+ Tr gi vt liu ph : 30.000
+ Thu GTGT 10% : 15.000
+ Tr gi thanh ton : 165.000
( 1)- Chng t s 2 ngy 3/6 : Nhp kho s vt t ca Cng ty Thnh Long thng
trc tr tin , tr gi : 20.000
(2)- Chng t s 3 ngy 4/6 : Phiu nhp kho s vt liu mua ca Cng ty An
Giang theo ha n s 12 ngy 1/6 v bin bn kim nghim vt t s 5 ngy 4/6
:
+ Tr gi vt liu nhp kho : 149.000
Trong : Vt liu chnh : 129.000
Vt liu ph : 20.000
+ Tr gi vt liu thiu cha r nguyn nhn : 1.000
(3)- Chng t s 7 ngy 4/6 Phiu chi tin mt tr tin chi ph vn chuyn s VL
ca CTy An giang :
+ S tin : 8.000
+ Thu GTGT 10% : 800
+ Tng s tin thanh ton : 8.800
(4)- Chng t s 9 ngy 10/6 Phiu nhp kho s vt liu mua ca cng ty Thanh
Tm , km ha n s 11 v bin bn kim nghim s 13 cng ngy :
+ Tr gi vt liu chnh : 70.000
+ Tr gi vt liu ph : 20.000
+ Thu GTGT 10 % 9.000
113
(5)- Chng t s 16 ngy 10/6 : giy bo n ca ngn hng v tr cho Cty Vn ti
Hong Mai v tin chi ph vn chuyn s vt liu mua ca CtyThanh tm 11.000
( Trong thu GTGT 10 % )
(6)-Chng t s 17ngy 12/6, Phiu xut kho VLC dng cho sn xut SP
Tr gi : 50.000
(7)- Chng t s 18 ngy 18/6, Phiu xut kho VL ph dng cho sn xut SP
Tr gi : 20.000
(8)- Chng t s 20 , ngy 19/ 6 , Phiu nhp kho VL ph mua ca Cng ty Thin
Long theo ha n s 25 cng ngy
+ Tr gi : 30.000
+ Thu GTGT 10 % : 3.000
(9)- Chng t s 22, ngy 24/6, phiu xut kho VLC :
+ Dng cho sn xut SP, Tr gi : 40.000
+ Dng cho cng tc qun l : 15.000
(10)-Chng t s 25, ngy 30/6, Bin bn kim k Vt t ,pht hin tnh trng VT
:
+ Thiu VLC, tr gi : 1.500
+ Tha VLP, tr gi 800
VT tha, thiu cha xc nh r nguyn nhn
Yu cu :
Cn c vo cc chng t cho, ghi NK chung v ghi s ci TK 152 theo
hnh thc k ton NK chung , bit rng Cng ty p dng k ton hng tn kho
theo phng php k khai thng xuyn v tnh thu GTGT theo phng php
khu tr
Bi s 13
Cng ty c phn Thanh Tm thng 6/N c ti liu sau y ( n v tnh 1000
ng ):
1/ S d u thng ca TK 153 : 60.000
114
Trong : Loi cng c, dng c phn b 1ln : 25.000
Loi cng c, dng c phn b 2 ln : 35.000
2/ cc chng t nhn c trong thng
(1) chng t s 4, ngy 2/6 : Phiu nhp kho CC, DC loi phn b 1 lnca Cng
ty TNHH Hong Mai km theo ha n GTGT s 12, ngy 1/6
- Tr gi CC, DC : 40.000
- Thu GTGT 10% : 4.000
- Tr gi thanh ton : 44.000
(2) Chng t s 6, ngy 7/6 , Phiu xut kho CC,DC loi phn b 1 ln s dng
+ b phn sn xut ,Tr gi : 20.000
+ b phn vn phng, Tr gi :10.000
(3 ) chng t s 10, ngy 11/6 , phiu xut kho CC,DC loi phn b 2 ln s dng
+ b phn sn xut , Tr gi : 30.000
+ b phn bn hng , Tr gi : 10.000
+ b phn qun l doanh nghip, Tr gi : 6.000
(4) chng t s 18, ngy 14/6, Phiu nhp kho s 12 ngy 20/6 , nhp kho CC,DC
mua ca Cng ty Thng Mi tng hp Phng Lin, theo ha n GTGT s 25,
ngy 16/6
+ Tr gi CC, DC loi phn b 1 ln : 12.000
+ Tr gi CC, DC loi phn b 2 ln : 25.000
+ Thu GTGT 10 % : 3.700
+ Tr gi thanh ton :40.700
(5) Chng t s 20, ngy 18/6, Phiu xut kho CC,DC s dng b phn sn xut
:
+ Loi phn b 1ln, tr gi : 9.000
+ Loi phn b 2 ln, tr gi : 12.000
(6) chng t s 31, ngy 30/6, Bin bn kim k cui thng, pht hin tnh hnh
tha, thiu CC, DC cha r nguyn nhn :
+ Thiu CC, DC loi phn b 2 ln, tr gi : 1.000
115
+ Tha CC, DC loi phn b 1 ln , tr gi : 1.400
Yu cu :
1/ nh khon k ton cc chng t trn, bit rng cng ty tnh thu theo phng
php khu tr
2/ Ghi s NK chung

116
CHNG 4: K TON TI SN C NH V CC KHON U T DI HN
4.1 Nhim v k ton ti sn c nh v cc khon u t di hn.
4.1.1.Ti sn c nh v cc khon u t di hn.
tin hnh hot ng sn xut kinh doanh, cc doanh nghip cn thit phi c y cc
yu t u vo ca qu trnh sn xut bao gm: T liu lao ng, i tng lao ng v sc lao
ng. Ti sn c nh l mt b phn ch yu ca t liu lao ng ng vai tr quan trng trong
hot kinh doanh ca doanh nghip.
TSC trong cc doanh nghip l nhng t liu lao ng ch yu v cc ti sn khc c gi
tr ln, tham gia vo nhiu chu k SXKD v gi tr ca n c chuyn dch dn dn, tng phn
vo gi tr sn phm, dch v c sn xut ra trong cc chu k sn xut.
TSC l cc t liu lao ng ch yu nh nh xng, my mc, thit b, dng c qun l.
y l nhng TSC c hnh thi hin vt c th, a dng v kiu dng, phong ph v chng
loi ngi ta c th nh dng, m t chng theo cc ch tiu c th nh cht liu, kch thc,
mu sc. Ngoi ra, cn c nhng ti sn khng c hnh th hin vt nhng cng tham gia vo
nhiu chu k sn xut kinh doanh nh quyn s dng t, bng pht minh sng ch Song
khng phi mi t liu lao ng u l TSC m ch c nhng ti sn tho mn cc iu kin
qui nh ca chun mc k ton v ch ti chnh- k ton ca nh nc qui nh c th ph
hp trong tng thi k.
Theo chun mc k ton Vit nam (s 03 - TSC hu hnh) qui nh
TSC hu hnh l nhng ti sn c hnh thi vt cht c th do doanh nghip nm gi
s dng cho hot ng sn xut kinh doanh ph hp vi tiu chun ghi nhn ti sn c nh.
Ti sn c nh hu hnh tham gia ton b vo nhiu chu k kinh doanh vn gi nguyn
hnh thi vt cht ban u cho n khi h hng hon ton; v gi tr b gim dn v c dch
chuyn dn vo gi tr sn phm mi m TSC tham gia sn xut.
Cc ti sn c ghi nhn l TSC hu hnh phi tho mn ng thi tt c 4 tiu
chun ghi nhn sau:
a/ Chc chn thu c li ch kinh t trong tng lait vic s dng ti sn .
b/ Nguyn gi TSC phi c xc nh mt cch ng tin cy
c/ Thi gian s dng c tnh trn mt nm.
d/ C tiu chun gi tr theo qui nh hin hnh.
Tiu chun gi tr ti sn c nh lun thay i tu thuc yu cu qun l ca mi quc
gia trong trong thi k nht nh; tiu chun thi gian hu nh khng thay i.
Ti sn c nh Vit nam c rt nhiu ln thay i v gi tr.Quyt nh (Q) 206-
ngy 12 thng 12 nm 2003.BTC qui nhTSC phi c 2 iu kin:
-Gi tr t 10.000.000 ng Ngn hng Vit nam tr ln.
-Thi gian t mt nm tr ln.
Ngoi cc t liu lao ng DN c cc ti sn khc c hnh thi hin vt khng l t
liu lao ng nhng tho mn cc iu kin qui nh ca TSC nh cc ti sn phc v cho an
ninh, quc phng, bo tng, cng trnh giao thng..
Cc ti sn khng c hnh thi hin vt nh chi ph s dng t, bn quyn, bng pht minh
sng chdoanh nghip u t mua sm s dng lu di cho hot ng kinh doanh gi l ti
sn c nh v hnh.
Theo chun mc k ton VN s 04 - TSC v hnh qui nh.
117
TSC v hnh l nhng ti sn khng c hnh thi vt cht nhng xc nh c gi tr
v do doanh nghip nm gi, s dng trong sn xut kinh doanh, cung cp dch v hoc cho
cc i tng khc thu ph hp vi tiu chun ghi nhn TSC.
TSC v hnh khng c hnh thi vt cht c th m ch th hin mt lng gi tr
u t. Do , TSC v hnh rt kh nhn bit mt cch ring bit nn khi xem xt mt ngun
lc v hnh c tha mn nh ngha trn hay khng th phi xt n cc kha cnh sau:
Tnh c th xc nh c: Tc l TSC v hnh phi c th c xc nh mt cch
ring bit c th em cho thu, em bn mt cch c lp
Kh nng kim sot: Tc l doanh nghip phi c kh nng kim sot ti sn, kim sot
li ch thu c, gnh chu ri ro lin quan n ti sn v c kh nng ngn chn s tip cn ca
cc i tng khc i vi ti sn
Li ch kinh t tng lai: doanh nghip c th thu c cc li ch kinh t tng lai t
TSC v hnh di nhiu hnh thc khc nhau.
Tiu chun gi tr v thi gian s dng ca TSC v hnh cng c qui nh tng t
nh TSC hu hnh.
nng cao hiu qu kinh doanh cc DN lun ch trng s dng hp l nht cc c s
vt cht k thut hin ti v khng ngng ci tin, i mi cng ngh, thit b v vt liu trong
sn xut kinh doanh bng cc d n u t xy dung c bn. .
u t xy dung c bn l vic u t nhm to ra TSC ca DN i hi DN phi s
dng mt khon vn ln thc hin u t thng qua vic xy dng, mua sm
Ngoi ra, doanh nghip cn c cc hot ng u t khcnh gp vn lin doanh lin
kt, u t chng khon, u t kinh doanh bt ng sn. .
u t lin doanh l vic DN gp tin v, ti sn ca mnh vo n v kinh doanh khc
( ngoi DN) nhm thu li nhun t hot .
Lin doanh l tho thun bng hp ng ca hai hoc nhiu bn cng thc hin hot
ng kinh t, m hot ng ny c ng kim sot bi cc bngp vn lin doanh vn gp
chim 50% trong tng s vn ca ch s hu)
u t lin kt l vic DN u t vn vo cng ty khc di hnh thc lin kt kinh
doanh. Cng ty lin kt l Cng ty trong nh u t c nh hng ng k nhng khng phi
l cng ty con hoc cng ty lin doanh ca nh u t( vn gp ca u t trong cng ty lin
kt chim t 20%-> di 50%) Anh hng ng k l quyn tham gia ca nh u t vo vic
a ra cc quyt nh v chnh sch ti chnhv hot ng ca bn nhn u t nhng khng
kim sot cc chnh sch .
u t di hn khc l khon u t ra bn ngoi DNbaogm:cc khon u t vn vo
n v khc m doanh nghip nm gi t hn 20% quyn biu quyt nh:u t tri phiu, cho
vay vn, cc khon u t khc..m thi hn nm gi, thu hihoc thanh ton trn mt nm.
Bt ng sn gm: quyn s dng t, nh, hoc mt phn ca nh hoc c nh v t,
c s h tng do ngi ch s hu hoc ngi i thu ti sn theo hp ng thu ti chnh nm
gi nhm mc ch thu li t vic cho thu hoc ch tng gi m khng phi s dngtrong
sx, cung cp hng ho, dch v.qun lhoc bn trong k hot ng kinh doanh thng
thng.
4.1.2 Yu cu qun l v nhim v k ton TSC v u t di hn
118
Yu cu chung qun l ti sn c inh cc doanh nghip cn phn nh kp thi s hin
c, tnh hnh bin ng ca tng th loi, nhm TSC trong ton doanh nghip cng nh trong
tng n v s dng; m bo an ton v hin vt, khai thc s dng m ba khai thc ht
cng sut c hiu qu. Qun l TSC phI theo nhng nguyn tc nht nh. Theo Q 206-
BTC qui nh mt s nguyn tc c bn sau:
-Ph lp b h s cho mi TSC c trong doanh nghip H s bao gm: bin bn giao
nhn ti sn c nh, hp ng, ho n mua TSC v cc chng t c lin quan khc.
-T chc phn loi, thng k, nh s, lp th ring v theo di chi tit theo tng i
tng ghi TSC trong s theo di TSC phng k ton v n v s dng.
- TSC phi c qun l theo nguyn gi, s khu hao lu k v gi tr cn li trn s
k ton.
-nh kvo cui mi nm ti chnh doanhnghip phi tin hnh kim k TSC. Mi
trng hp thiu, tha TSC u phi lp bin bn, tm nguyn nhn v c bin php x l.
p ng yu cu qun l TSC trong doanh nghip k ton l mt cng c qun l
kinh t c hiu qu cn thc hin cc nhim v :
-T t chc ghi chp, phn nh ,tng hp s liu chnh xc,y , kp thi v s lng,
hin trng v gi tr TSC hin c, tnh hnh tng, gim v di chuyn TSC trong ni b doanh
nghip nhm gim st cht ch vic mua sm , u t, bo qun v s dng TSC.
-Phn nh kp thi gi tr hao mn cu TSC trong qu trnh s dng, tnh ton phn nh
chnh xc s khu hao vo chi ph kinh doanh trong k ca n v c lin quan.
-Tham gia lp k hoch sa chav d ton chi ph s cha TSC
.Tham gia cc cng tc kim k, kim tra nh k hay bt thng, nh gi li TSC
trong trng hp cn thit.T chc phn tch,tnh hnh bo qun v s dng TSC doanh
nghip.
4.2.Phn loi, nh gi ti sn c nh
4.2.1.Phn loi ti sn c nh.
Ti sn c nh trong doanh nghip c cng dng khc nhau trong hot ng kinh doanh,
qun l tt cn phi phn loi ti sn c nh.Phn loi TSC l vic sp xp cc TSC trong
doanh nghip thnh cc loi, cc nhm TSC c cng tnh cht, c im theo nhng tiu thc
nht nh.Trong DN thng phn loi TSC theo mt s tiu thc sau:
4.2.1.1-Phn loi TSC theo hnh thi biu hin
Theo cch phn loi ny cn c vo hnh thi biu hin ca TSC chia ra ti sn c nh hu
hnh v ti sn c nh v hnh.
TSC hu hnh l nhng ti sn c hnh thi vt cht c th do doanh nghip nm gi, s dng
trong sn xut kinh doanh ph hp vi tiu chun ghi nhn TSC. Loi ny c th phn chia
theo nhm cn c vo c trng k thut ca chng gm:
- Nh ca, vt kin trc: gm nh lm vic, nh xng, nh , nh kho, ca hng,
chung tri, sn phi, ging khoan, b cha, cu ng..
119
- My mc thit b: gm my mc thit b ng lc, my mc thit b cng tc, my mc thit
b khc dng trong SXKD.
- Phng tin vn ti, truyn dn: t, my ko, tu thuyn, ca n dng trong vn chuyn, h
thng ng ng dn nc, h thng dn hi, h thng dn kh nn, h thng dy dn in, h
thng truyn thanh...
- Thit b, dng c qun l: gm cc thit b s dng trong qun l kinh doanh, qun l hnh
chnh, dng c o lng, th nghim.
- Cy lu nm, sc vt lm vic v cho sn phm: trong cc doanh nghip nng nghip.
- TSC hu hnh khc: bao gm cc TSC cha c xp vo cc nhm TSC trn.
TSC v hnh l nhng TCS khng c hnh thi vt cht c th do doanh nghip nm gi s
dng cho sn xut kinh doanhph hp vi tiu chun ghi nhn TSC. Bao gm mt s loi sau:
- Quyn s dng t: l ton b chi ph thc t chi ra c lin quan trc ti s dng
t.Tin chi ra c quyn s dng t, chi ph n b, san lp, giI phng mt bng
- Nhn hiu hng ho: chi ph m doanh nghip b ra c c quyn s dng mt loi nhn
hiu, thng hiu hng ho no .
- Bn quyn, bng sng ch: gi tr bng pht minh, sng ch l cc chi ph doanh nghip phi
tr cho cc cng trnh nghin cu, sn xut th c Nh nc cp bng
- Phn mm myvi tnh: Gi tr ca phn mm my vi tnh do doanh nghip b
tin ra mua hoc t xy dng, thit k.
- Giy php v giy php nhng quyn: Chi ph m doanh nghip b ra c
c cc loi giy php, giy php nhng quyn doanh nghip c th thc hin cc nghip
v nht nh
- Quyn pht hnh: Chi ph m doanh nghip b ra c c quyn pht hnh
cc loi sch, bo, tp ch, n phm vn ho, ngh thut khc.
Cch phn loi TSC ny gip cho doanh nghip c bin php qun l ph hp,
t chc hch ton chi tit hp l v la chn phng php, cch thc khu hao thch hp c
im k thut ca tng nhm TSC

4.2.2.1-Phn loi ti sn c nh theo quyn s hu.
Cn c quyn s hu TSC ca doanh nghip chia thnh hai loi TSC t c v TSC
thu ngoi.
TSC t c l cc TSC c xy dung, mua sm v hnh thnh t ngun vn ngn sch
cp, cp trn cp, ngun vn vay, ngun vn lin doanh, cc qu ca doanh nghipv cc
TSC c biu tng. y l nhng TSC thuc s hu ca doanh nghip
120
TSC thu ngoi l nhng TSC i thu s dng trong thi gian nht nh theo hp
ng thu ti sn.
Thu ti sn l s tho thun gia bn cho thu v bn thu v vic chuyn quyn s dng ti
sn cho bn thu trong khong thi gian nht nh c nhn tin cho thu mt ln hoc
nhiu ln. Tu theo hp ng thu m TSC chia thnh TSC thu ti chnh v TSC thu
hot ng.
Thu ti chnh l thu ti sn m bn cho thu c s chuyn giao phn ln ri rov li
ch gn lin vi quyn s hu ti sn cho bn cho thu. Quyn s hu ti sn c th chuyn
giao vo cui thi hn thu.
TSC thu ti chnh doanh nghip c quyn kim sot v s dng lu di theo cc iu khon
ca hp ng thu.Mt hp ng thu ti chnh phI tho mn mt trong nm iu kin sau
a/ Bn cho thu chuyn giao quyn s hu ti sn cho bn thu khi ht hn thu ( tc mua li
ti sn )
b/ Ti thi im khi u thu ti sn, bn thu c quyn la chn mua li ti sn thu vi mc
gi c tnh thp hn gi tr hp l vo cui thi hn thu.
c/ Thi hn thu ti sn chim phn ln thi gian s dng kinh t ca ti sn cho d khng c
s chuyn giao quyn s hu.
d/ Ti thi im khi u thu ti sn ,gi tr hin ti ca cc khon thanh ton tin thu ti
thiu chim phn ln gi tr hp l ca ti sn thu.
/ Ti sn thu thuc loi chuyn dng m ch c bn thu mi c kh nng s dng khng cn
c s thay i sa cha no.
Ti sn c nh thu hot ng: l TSC khng tho mn bt c iu kin no ca hp
ng thu ti chnh.Bn thu ch c qun l v s dng ti sn trong thi hn quy nh trong
hp ng v phi hon tr khi ht hn thu.
Ngoi ra, doanh nghip cn c th phn loi TSC theo ngun vn hnh thnh, phn loi theo
ni s dng.
Cch phn loi TSC ny gip cho doanh nghip c bin php qun l ph hp, t chc
hch ton chi tit hp l v la chn phng php, cch thc khu hao thch hp c im k
thut ca tng nhm TSC.

4.2.2.nh gi ti sn c nh
nh gi TSC l vic vn dng phng php tnh gi xc nh gi tr ca TSC
nhng thi im nht nh theo nhng nguyn tc chung.
121
Do c im vn ng v mt gi tr ca TSC nn vic nh gi TSC xc nh cc thi
im tng ng vi qu trnh hnh thnh v s dng ca tng TSC. Do k ton ph xc
nh gi tr ban u khi tng TSC v xc nh gi tr trong qu trnh s dng TSC
4.2.2.1. Xc nh gi tr ban u ca TSC
Gi tr ban u ca TSC ghi trong s k ton cn gi l nguyn gi TSC
- Nguyn gi TSC l ton b cc chi ph m doanh nghip phi b ra c c ti sn v
a TSC vo v tr sn sng s dng.
- Nguyn gi TSC c xc nh theo nguyn tc gi ph (R nt nht l trong trng
hp mua hay t sn xut TSC). Theo nguyn tc ny, nguyn gi TSC bao gm ton b cc
chi ph lin quan n vic mua hoc xy dng, ch to TSC k c cc chi ph vn chuyn, lp
t, chy th v cc chi ph hp l, cn thit khc trc khi s dng ti sn.
- Nguyn gi TSC c xc nh cho tng i tng ghi TSC l tng n v ti sn c kt
cu c lp hoc l mt h thng gm nhiu b phn ti sn lin kt vi nhau thc hin mt
hay mt s chc nng nht nh.
Ti sn c nh ca cc doanh nghip bao gm nhiu loi, c hnh thnh t nhiu ngun
khc nhau. Vi mi ngun hnh thnh, cc yu t cu thnh cng nh c im cu thnh
nguyn gi ca TSC khng ging nhau. Tuy nhin cc doanh nghip c th xc nh nguyn
gi TSC trong mt s trng hp ph bin
sau y.
a/ Nguyn gi TSC hu hnh (TSCHH)
-Nguyn gi TSC HH do mua sm trc tip, bao gm gi mua (tr cc khon c
chit khu thng mi, gim gi), cc khon thu (tr cc khon thu c hon li) v cc chi
ph lin quan trc tip n vic a TSCvo trng thI sn sng s dng.
i vi TCS mua sm dng vo sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu
thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu, k ton phn nh gi tr TSC theo gi mua
cha c thu GTGT.
i vi TSC mua sm dung vo sn xut, kinh doanh hng ho dch v thuc i tng
khng chu thu GTGTg, hoc chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, hoc ding vo
hot ng s nghip, chng trnh, d nhc ding cho hot ng phc li, k ton phn nh gi
tr TSC theo tng gi thanh ton c thu GTGT.
-Nguyn gi TSCHH mua tr chm c xc nh theo gi mua tr tin ngay ti thi
im mua..Khon chnh lch gia gi mua tr chm v gi mua tr tin ngayc hch ton
vo chi ph sn xut kinh doanh theo k hn thanh ton.
- Nguyn gi TSCHH do u t xy dung c bn theo phng thc giao thu l gi quyt
ton cng trnh xy dung theo quy nh ch qun l u t xy dung c bn hin hnh ( gi
122
quyt ton , bn giao cng trnh hon thnh) v cc chi ph khc c lin quan trc tip v l ph
trc b ( nu c)
- Nguyn gi TSCHH mua di hnh thc trao i.
TSC hnh thanh di hnh thc trao i vi mt TSC khc khng tng t th nguyn gi
ca n c xc nh bng gi hp l ca TSC nhn v hoc gi tr hp l ca tI sn em
trao i, sau khi Iu chnh cc khon tin hoc tng ng tin tr thm hoc thu v.
Nguyn gi TSCHH mua doi hnh thc trao i vi mt TSCHH tng t, hoc c th
hnh thnh do bn i ly quyn s hu mt ti sn tng .Nguyn gi TSC nhn v c
tnh bng gi tr cn li ca TSC em I trao i
Ti sn tng t l ti sn c cng dng tng t, trong cng lnh vc kinh doanh v c gi tr
tng ng,
-Nguyn gi ca TSCHH hnh thnh do t xy dung hoc t ch.
Nguyn gi l gi thnh thc t ca TSC t xy dng hoc t ch cng (+) chi ph lp t,
chy th..Trng hp doanh nghip dng sn phm do mnh sn xut ra chuyn thnh TSC
th nguyn gi l chi ph sn xut sn phm cng (+) chi ph trc tip lin quan n cic a
TSC vo trng thI sn sng s dng.
- Nguyn gi TSCHH c cp, c iu chuyn n xc nh theo gi tr cn li
trn s k tn n v cp, n v iu chuyn.. hoc xc nh theo gi nh li thc t
ca hi ng giao nhn cng (+) chi ph vn chun, nng cp, lp t, chy th, l ph
trc b (nu c) m bn nhn ti sn phI chi ra tnh n thi im a TSC vo
trng thI sn sng s dng.
- Nguyn gi TSCHH nhn gp lin doanh, nhn li vn gp, do pht hin tha, c
ti tr, biu tngl gi nh gi thc t ca hi ng giao nhn cng cc chi ph m
bn nhn phI chi ra tnh n thi dim a TSC vo trng thi sn sng s dng.
.
b/ Nguyn gi ti sn c nh v hnh (TSCVH).
-Nguyn gi TSC v hnh c xc nh trong cc trng hp: mua ring bit, trao i,
c ti tr, c cp, c biu tng u xc nh tng t nh xc nh nguyn gi TSC
hu hnh.
Mt s TSC v hnh c th nguyn gi xc nh c th nh sau:
- Nguyn gi TSC v hnh t vic sp nhp doanh nghip.
Nguyn gi ca ti sn l gi hp l ca TS vo ngy mua, ngy sp nhp doanh nghip, gi
tr hp l c th l: gi nim yt ti th trng hot ng; gi ca nghip v mua bn TSC
tng t
-Nguyn gi TSC vh l quyn s dng t c thi hn.
123
L gi tr quyn s dng t khi doanh nghip I thu t di hn tr tin thu 1 ln cho
nhiu nm v c cp giy chng nhn quyn s dng t hoc s tin tr khi nhn chuyn
nhng quyn s dng t hp php, hoc gi tr quyn s dng t nhn gp vn.
Nguyn gi TSCVHl quyn s dng t khng c thi hn l s tin tr khi chuyn
nhng quyn s dng t hp php( gm chi ph tr cho t chc c nhn chuyn nhng
hoc n b, giI phng mt bng, san lp, l ph trc b..)
Nguyn gi TSCVH c to ra t ni b doanh nghip.
Qu trnh hnh thnh ti sn c chia thnh 2 giai on.
Giai on nghin cu: Chi ph trong giai on nghin cu khng c xc nh v nghi nhn l
TSC v hnh m tnh vo chi ph sn xut kinh doanh trong k.
Giai on trin khai: Ti sn hnh thnh trong giai on trin khai c ghi nhn l TSC v
hnh nu tha mn cc iu kin nht nh (theo chun mc 04.)
Nguyn gi ca ti sn c ghi nhn l ton b chi ph bnh thng, hp l pht sinh t thi
im ti sn p ng c nh ngha v tiu chun TSC v hnh cho n khi a TSC v
hnh vo s dng, bao gm: chi ph nguyn vt liu, tin lng, tin cng, phn b chi ph sn
xut chung, chi ph khc. Cc chi ph khng lin quan trc tip khng c tnh vo nguyn gi
TSC.
c/ Nguyn gi TSC thu ti chnh.
Nguyn gi ca TSC thu ti chnh c xc nh theo Gi tr hp l ca ti sn thu hoc l
gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu (trng hp gi tr hp l cao hn gi tr
hin ti ca cc khon thanh ton tin thu ti thiu) cng vi cc chi ph trc tip pht sinh ban
u lin quan n hot ng thu ti chnh.
Gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu cho vic cho thu ti sn, doanh nghip
c th s dng t l lI sut ngm nh, t l lI sut c ghi trong hp ng thu hoc lI sut
I vy ca bn thu.
Nguyn gi ca TCS thu ti chnh khng bao gm thu GTGT bn cho thu d tr khi mua
TSC cho thu (s thu ny s phI hon li cho thu, k c trng hp TSC thu ti chnh
ding vo sn xut, kinh doanh hnh ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo
phng php khu tr hoc chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip.
Chi ph trc tip pht sinh lin quan n hp ng thu ti chnh c t nh vo nguyn
gi ca ti sn thu nh chi ph m phn, k kt hp ng thu, chi ph vn chuyn bc d, lp
t chy th m bn thu phi chi ra.
Nguyn gi TSC ghi nhn ban u khng c thay i fr mt s trng hp quy nh
trong nguyn tc nh gi li.
ngha nh gi TSC theo nguyn gi :
124
- Thng qua ch tiu nguyn gi, ngi s dng thng tin nh gi tng qut trnh
trang b c s vt cht, k thut v quy m ca doanh nghip.
-Nguyn gi TSC cn l c s tnh ton khu hao, theo di tnh hnh thu hi vn u t
ban u v phn tch tnh hnh s dng TSC.
4.2.2.2. Xc nh gi tr TSC trong qu trnh nm gi, s dng.
Trong qu trnh s dng TSC b hao mn dn v vt cht v gi tr cng gim dn doanh
nghip cn nm c nguyn gi, s khu hao ly k v gi tr cn li, v nhng chi ph pht
sinh sau khi ghi nhn nguyn gi ban u.
Sau khi ghi nhn nguyn gi ban u trong qu trnh s dng nguyn gi TSC c
theo di trn s k ton khng thay i nu khng c quy nh khc. Trong trng hp c pht
sinh cc khon chi ph lin quan n TSC nh chi ph sa cha, bo dng, nng cp th cc
chi ph ny c x l nh sau:
- Cc chi ph pht sinh sau ghi nhn ban u c ghi tng nguyn gi ca TSC nu chng
c xc nh mt cch ng tin cy v chc chn lm tng li ch kinh t trong tng lai do s
dng ti sn nh: tng thi gian s dng, tng cng sut, tng ng k cht lng sn phm
sn xut ra, gim chi phi hot ng ca ti sn.
- Cc chi ph khc khng lm tng li ch kinh t tng lai ca TSC th khng c
ghi tng nguyn gi, tnh vo chi ph sn xut kinh doanh trong k.
a/ Gi tr cn li ca TSC
- Gi tr cn li ca TSC l phn gi tr ca TSC cha chuyn dch vo gi tr ca sn phm
sn xut ra. Gi tr cn li ca TSC c tnh nh sau:
Gi tr cn li = Nguyn gi - hao mn lu k.
Trong qu trnh s dng TSC, gi tr hao mn lu k ngy cng tng ln v gi tr cn li
c phn nh trn s k ton v trn bo co ti chnh ngy cng gim i. iu phn nh r
gi tr ca TSC chuyn dch dn dn, tng phn vo gi tr ca sn phm c sn xut ra. K
ton theo di, ghi chp gi tr cn li nhm cung cp s liu cho doanh nghip xc nh phn
vn u t cn li TSC cn phi c thu hi. ng thi thng qua ch tiu gi tr cn li
ca TSC, c th nh gi tnh hin trng TSC ca n v c hay mi c c s ra cc
quyt nh v u t b sung, sa cha, i mi TSC...
b/ nh gi li TSC
Trong qu trnh s dng, do nhiu nguyn nhn, gi tr ghi s ban u ca TSC v gi tr
cn li ca TSC trn s k ton khng ph hp vi gi tr th trng ca TSC. S liu k
ton v gi tr TSC s khng tin cy cho vic xc nh cc ch tiu c lin quan n ti s n
c nh na. Do , cn thit phi nh gi li TSC theo mt bng gi mt s thi im
nht nh.
125
nh gi li TSC phi thc hin theo ng qui nh ca nh nc v ch nh g li trong c
trng hp sau:
-Nh nc c quyt nh nh gi li TSC..
-C phn ho doanh nghip.
-Chia, tch, gi th doanh nghip.
-Gp vn lin doanh..
Khi nh gi li TSC, phi xc nh li c ch tiu nguyn gi v gi tr cn li ca TSC.
Thng thng, gi tr cn li ca TSC sau khi nh gi li c iu chnh theo cng thc
sau:

Gi tr cn li ca gi tr cn li Gi tr nh gi li ca TSC sau khi nh
= ca TSC c x -----------------------------------
gi li Nguyn gi ghi s ca TSC

4.3. K ton chi tit TSC
4.3.1. Xc nh i tng ghi TSC
TSC ca doanh nghip l cc ti sn c gi tr ln cn phi c qun l n chic.
phc v cho cng tc qun l k ton phi ghi s theo tng i tng ghi TSC.
i tng ghi TSC hu hnh l tng vt kt cu hon chnh bao gm c vt g lp v
ph tng km theo. i tng ghi TSC c th l mt vt th ring bit v mt kt cu c th
thc hin c nhng chc nng c lp nht nh hoc l mt h thng gm nhiu b phn ti
sn lin kt vi nhau khng th tch ri cng thc hin mt hoc mt s chc nng nht
nh.
i tng ghi TSC v hnh l tng TSC v hnh gn vi mt ni dung chi ph v
mt mc ch ring m doanh nghip c th xc nh mt cch ring bit, c th kim sot v
thu c li ch kinh t t vic nm gi ti sn.
tin cho vic theo di, qun l, phi tin hnh nh s cho tng i tng ghi TSC.
Mi i tng ghi TSC phi c s hiu ring.Vic nh s TSC l do cc doanh nghip quy
nh tu theo iu kin c th ca doanh nghip nhng phi m bo tnh thun tin trong
vic nhn bit TSC theo nhm, theo loi v tuyt i khng trng lp.
4.3.2. Ni dung k ton chi tit TSC.
K ton chi tit tsc gm:
- Lp v thu thp cc chng t ban u c lin quan n TSC doanh nghip; t chc k
ton chi tit TSC phng k ton v t chc k ton chi cc n v s dng TSC
Chng t ban u phn nh mi bin ng ca TSC trong doanh nghip v l cn c k ton
lm cn c k ton ghi s. Nhng chng ch yu c s dng l:
- Bin bn giao nhn TSC (Mu s 01 - TSC).
- Bin bn thanh l TSC (Mu s 02 - TSC).
- Bin bn giao nhn TSC SCL hon thnh (mu 04 - TSC).
- Bin bn nh gi li TSC (mu s 05 - TSC).
126
- Bng tnh v phn b khu hao TSC.
- Cc ti liu k thut c lin quan.
TSC ca doanh nghip c s dng v bo qun nhiu b phn khc nhau ca
doanh nghip. Bi vy, k ton chi tit TSC phi phn nh v kim tra tnh hnh tng gim,
hao mn TSC trn phm vi ton doanh nghip v theo tng ni bo qun, s dng. K ton
chi tit phi theo di ti tng i tng ghi TSC theo cc ch tiu v gi tr nh: nguyn gi,
gi tr hao mn, gi tr cn li. ng thi phi theo di c cc ch tiu v ngun gc, thi gian
s dng, cng sut, s hiu...
* T chc k ton chi tit TSC ti ni s dng, bo qun
Vic theo di TSC ti ni s dng, bo qun nhm xc nh v gn trch nhim s
dng v bo qun ti sn vi tng b phn, gp phn nng cao trch nhim v hiu qu s dng
TSC.
Ti ni s dng, bo qun TSC (cc phng ban, phn xng ) s dng s TSC
theo n v s dng theo di tnh hnh tng gim TSC trong phm vi b phn qun l.
S ti sn theo n v s dng
n v s dng . Nm 200 n ( biu s 4.1)
Ghi tng TSC v CCDC Ghi gim TSC v CCDC Ghi
ch Chng t Tn, nhn
hiu quy cch
n
v
S
ln
g
n
gi
S tin Chng t L
do
S
ln
g
S tin
S N S N

T chc k ton chi tit ti b phn k ton
Ti b phn k ton ca doanh nghip, k ton s dng th TSC v s TSC ton doanh
nghip theo di tnh hnh tng, gim, hao mn TSC
Th TSC: do k ton lp cho tng i tng ghi TSC ca doanh nghip. Th c
thit k thnh cc phn phn nh cc ch tiu chung v TSC, cc ch tiu v gi tr: Nguyn
gi, gi nh gi li, gi tr hao mn
Th TSC cng c thit k theo di tnh hnh ghi gim TSC.
Cn c ghi th TSC l cc chng t tng, gim TSC. Ngoi ra theo di vic
lp th TSC doanh nghip c th lp s ng k th TSC.
S TSC: c m theo di tnh hnh tng gim, tnh hnh hao mn TSC ca ton
doanh nghip. Mi loi TSC, c th c dng ring mt s hoc mt s trang s.
Cn c ghi s TSC l cc chng t tng gim TSC v cc chng t gc lin quan.
NGi ghi s
K, h tn
Ngy. thng nm..
K ton trng
127
(Biu 4.2)

S Ti Sn C nh
Loi TSC.....
TT Ghi tng TSC Khu hao TSC Ghi gim TSC
Chng t Tn, c
im, k
hiu TSC
Nc
sn
xut
Thng
nm s
dng
S
hiu
Nuyn
gi
Gi tr
phi khu
hao
Mc
khu
hao
Lu k
khu
hao
Chng
t
L do
ghi
gim
S N S N

4.4. K ton tng hp tng TSC hu hnh v v hnh
k ton cc nghip v lin quan n TSC hu hnh v v hnh k ton s dng mt
s ti khon lin quan sau:
TK 211 - TSC hu hnh,.
Kt cu chung ca ti khon
Bn n:
Nguyn gi TSC hu hnh tng do tng ti sn v iu chnh tng nguyn gi .
Bn c :
Nguyn gi TCShh gim v iu chnh gim nguyn gi TSC.
D n : Nguyn gi TSChh hin c cui k DN.
TK 211 c quy nh m cc ti khon cp 2 .
-Ti khon 2111 Nh ca, vt kin trc.
-Ti khon 2112-My mc thit b.
-Ti khon 2113-Phng tin vn ti, truyn dn.
-Ti khon 2114-Thit b dng c qun l .
-Ti khon 2115- Cy lu nm, sac vt lm vic.
-Ti khon 2118-TSC khc.
+Ti khon 213- TSC v hnh .Ni dung phn nh v kt cu ti khon tng t ti khon 211.
Cc ti khon cp 2.
-TK 2131- Quyn s dng t.
_TK 2132 - Quyn pht hnh
_TK 2133- Bn quyn, bng sng ch.
-TK 2134- Nhn hiu hng ho.
-TK 2135 - Phn mm my vi tnh.
-TK 2138 Giy php v giy php nhng quyn.
NGi ghi s
K, h tn
Ngy.. thngnm..
K ton trng
128
-TK 2138- TSC v hnh khc
1. Tng TSC do mua sm trong nc.
K ton cn c vo cc chng t lin quan ( Ho n mua TSC, phiu chi tin vn
chuyn, giy bo n .) lp bin bn giao nhn TSC, cn c vo bin bn k ton ghi s tu
theo tng trng hp c th nh sau:
- Nu TSC mua dng sn xut hng ho dch v chu thu GTGT theo phng php
khu tr, k ton ghi s theo nh khon:
N TK 211,213- theo nguyn gi
N TK 133(2) - Thu GTGT c khu tr
C TK 111, 112, 331, 341- Theo gi thanh ton
- Nu TSC mua vo dng sn xut hng ho dch v khng thuc i tng chu thu
GTGT hoc chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, k ton ghi s theo nh khon:
N TK 211,213 - theo nguyn gi
C TK 111, 112, 331, 341 ... Theo tng gi thanh ton.
2. Tng TSC do nhp khu.
- Trng hp n v nhp khu my mc thit b...cn c vo chng t nhp khu (ho
n thng mi, chng t np thu... cc chng t khc) lp bin bn giao nhn TSC.cn
c bin bn giao nhn TSC k ton ghi s theo nh khon.
Thu GTGT np khu nhp khu c khu tr, k ton ghi tng TSC theo nguyn
gi:
N TK 211, 213- ( Gi NK + Thu NK + Chi ph khc)
C TK 333(3) - Thu Nhp khu
C TK 331, 111, 112.-.tng s tin phI thanh ton.
S thu GTGT ca TSC nhp khu phi np ( nu c), k ton ghi :
N TK 133 (1332)
C TK 3331(TK 33312)
- Nu thu GTGT ca TSC nhp khu khng c khu tr, c tnh vo nguyn gi
TSC, k ton ghi:
N TK 211,213 - gi nhp khu + thu nhp khu + thu GTGT
C TK 333(3) - Thu nhp khu
C TK 333 -Thu GTGT phi np (TK 33312)
C TK 331, 111, 112...Theo tng gi tri thanh ton
3. Tng TSC do mua theo phng thc tr chm, tr gp.
- Khi mua TSC v bn giao cho b phn s dng,
N TK 211,213- nguyn ga theo gi mua tr tin ngay.
N TK 133(2)- Thu GTGT c khu tr
N TK 242 Chnh lch tng s tin thanh ton - gi mua tr tin ngay - Thu
GTGT
C TK 331 - Tng s tin phi thanh ton.
- nh k khi thanh ton tin cho ngi bn theo tha thun:
C TK 111,112...
129
- ng thi phn b s li tr chm vo chi ph ti chnh trong k:
N TK 635- Chi ph ti chnh
C TK 242
- Trng hp thu GTGT khng c khu tr hoc TSC mua v khng chu thu
GTGT th cc nh khon trn khng c phn ghi N TK 133 -Thu GTGT c khu tr.
Ghi ch: Vic u t mua sm, xy dng TSC lin quan n vic s dng cc ngun
vn ca doanh nghip. Do vy, ng thi vi vic ghi cc bt ton ghi tng TSC nh trn cn
c vo quyt nh s dng ngun vn u t cho TSC ca doanh nghip, k ton phi hch
ton iu chuyn ngun vn nh sau:
(+). Nu TSC mua sm, xy dng c ti tr bng qu u t pht trin, k ton
ghi :
N TK 414- Qu u t pht trin(Theo nguyn gi ca TSC)
(+). Nu TSC do mua sm, xy dng c ti tr bng ngun vn u t xy dng c
bn, k ton phi iu chuyn ngun vn u t xy dng c bn thnh ngun vn kinh doanh:
N TK 441- NV TXDCB( Theo nguyn gi ca TSC)
C TK 411- NVKD
(+). Trng hp doanh nghip s dng qu phc li u t vo TSC c s dng
cho hot ng sn xut kinh doanh, cn phi iu chuyn ngun vn t qu phc li sang
ngun vn kinh doanh:
N TK 431- Qu khen thng, phc li( 4312 - Qu phc li)
C TK 411 - Ngun vn kinh doanh
Nu TSC c dng cho hot ng phc li tp th, k ton ghi:
N TK 4312 - Qu phc li
C TK 4313 - Qu phc li hnh thnh TSC
(+). Nu TSC c u t bng ngun vn vay, k ton khng cn tin hnh iu
chuyn ngun vn. Bi v vic tng TSC lm tng khon n phi tr, khng nh hng g
ti c cu vn ch s hu ca doanh nghip.
4. Tng TSC do u t xy dng c bn hon thnh
-Khi cng tc XDCB hon thnh nghim thu,bn giao a ti sn vo s dng cho sn xut
kinh doanh, on v XDCB c hch ton trn cng h thng s k ton ca n v, k ton
ghi.
N TK 211,213 - Nguyn gi
C TK 241-chi ph XDCB c tnh vo nguyn gi
-Nu n v XDCB c h thng s k ton ring, khi cng tc XDCB hon thnhbn giao ti
sn cho n v sn xut k ton ghi
N TK 211- nguyn gi.
N TK 133- Thu GTGT c khu tr( nu c khu tr)
C TK 411-Phn vn ch s hu
C TK341-Phn vn vayca cc t chc tn dng.
C TK 343-Tri phiu pht hnh
.c TK 136- phn vn n v cp trn giao.
5. Tng TSC t ch
130
- Khi s dng sn phm do doanh nghip t ch to chuyn thnh TSC hu hnh s
dng cho hot ng sn xut kinh doanh, k ton ghi:
N TK 632- theo gi thnh sn xut thc t.
C TK 155- gi vn thc t thnh phm xut kho.
C TK 154-Theo gi thnh sn xut nuSP sn xut xong chuyn s dng ngay
ng thi ghi tng nguyn gi TSC hu hnh:
N TK 211,213- Nguyn gi
C TK 512-Doanh thu bn hng ni b (theo gi thnh sn xut thc t.)
C TK 111.152 - Chi ph lp t chy th.

6- Tng TSC do mua di hnh thc trao i
Trng hp trao i vi mt TSC tng t, nguyn gi TSC nhn vk ton ghi :
N TK 211,213( Nguyn gi tnh theo gi tr cn li ca TS a i trao i)
N TK 214-- Gi tr hao mn ca TSC a i trao i
C TK 211- Nguyn gi ca TSC a i trao i.
- Trng hp trao i vi mt TSC khng tng t
+ Khi giao TSC cho bn trao i, ghi gim TSC theo ti liu k ton, ca doanh
nghip
N TK 811- Gi tr cn li TSC a i trao i
N TK 214- Gi tr hao mn.
C TK 211 - Nguyn gi TSC.
+ ng thi ghi tng thu nhp t trao i TSC theo ho n GTGT
N TK 131-Tng gi thanh ton
C TK 711-Gi tr hp l ca TSC a i trao i
C TK 333(1)- Thu GTGT.
+ Khi nhn TSC hu hnh do trao i
N TK 211- Gi tr hp l ca TSC nhn v.
+ Cc khon tin hoc tng ng tin iu chnh thm, k ton ghi:
N TK 111,112
Nu doanh nghip phi tr thm tin, k ton ghi ngc li.
7a-TngTSC do iu ng ni b tng cng ty (khng phI tr tin) k ton ghi :
N TK 211,213- Nguyn gi TSC
C TK 214-Hao mn TCS (gi tri hao mn)
C TK 411- Ngun vn KD (gi tr cn li)
7b-Trng hp TSC c Nh nc cp, nhn gp vn lin doanh bng ti sn c nh:
N TK 211,213- Nguyn gi TSC
C TK 411- Ngun vn KD (Nguyn gi TSC )

8. Tng TSC do chuyn bt ng sn u t thnh bt ng sn ch s hu,
K ton ghi :
N TK 211,213,212 - TSC hu hnh, TSC v hnh,TSC thu TC
131
C TK 217 bt ng sn u t
ng thi ghi:
N TK 2147-hao mn bt ng sn u t
C TK 2141,2143 hoc 2142.
9.TngTSC do nhn biu, tng, ti tr.
Khi nhn TSC:
N TK 211,213
C TK 711-Theo gi tr hp l ca TSC nhn c.
Sau khi kt chuyn thu nhp xc nh kt qu, Thu thu nhp doanh nghip tnh trn
thu nhp ny
N TK 821- Chi ph thu thu nhp doanh nghip
C TK 3334- Thu thu nhp DN
ng thi kt chuyn chi ph thu TNDN:
N TK 3334- Thu thu nhp DN
C TK 821- Chi ph thu thu nhp doanh nghip
Ghi tng ngun vn kinh doanh s thu nhp cn li sau khi tnh thu:
N TK 421- Li nhun cha phn phi
10. Gi tr TSC v hnh c hnh thnh trong ni b doanh nghip trong giai on
trin khai:
* Chi ph pht sinh trong giai on trin khai trc khi ti sn v hnh c hnh thnh
tha mn nh ngha v cc iu kin ghi nhn TSC.
N TK 142,242(Nu chi ph ln.)
N TK 642 (Nu chi ph nh)
C TK 111,112,152,334,331...
* Khi xem xt ti sn v hnh l kt qu ca giai on trin khai tho mn v p ng
c cc tiu chun i vi TSC.
Cc chi ph pht sinh k t thi im lin quan n vic hnh thnh ti sn
N TK 241 Xy dng c bn d dang
C TK 111,112,331...
Khi kt thc giai on trin khai, bn giao TSC c hnh thnh, xc nh nguyn gi
TSC:
N TK 213- TSC v hnh
C TK 241- XDCB d dang
11. Tng TSC v hnh l quyn s dng t c thi hn c mua cng vi nh
ca vt kin trc trn t, phi xc nh nguyn gi TSC v hnh, hu hnh ring bit:
N TK 211- TSC HH
N TK 213- TSC VH.
C TK 111,112,331
12. Tng TSC v hnh do mua di hnh thc thanh ton bng vn c phn
Nguyn gi TSC l gi hp l ca cc chng t c pht hnh.
132
N TK 213- TSC v hnh
C TK 411(4111-vn gp, 4112- thng d vn gp).
4.5. K ton tng hp gim TSC hu hnh v v hnh.
TSC hu hnh v v hnh doanh nghip gim thng do mt s nguyn nhn sau:do thanh
l khi ht hn s dng, nhng bn li cho n v khc, gp lin doanh, lin kt, chuyn i
mc ch s dng thnh bt ng sn u t..Cc nguyn nhn gim ny, k ton v n v s
dng phI lp cc chng t ban u hp l ,hp php.
K ton cc nghip v gim TSC, ngoi nhng ti khon nu k ton cn s dng:
TK 214- Hao mn TSC,TK 711- Thu nhp khc, TK 811- Chi ph khc v cc ti khon khc.
1-K ton thanh l TSC hu hnh, v hnh.
TSC thanh l, nhng bn l cc TSC khu hao ht, hoc khng th tip tc s
dng c, nhng TSC lc hu v k thut s dng, khng hiu qu, khng cn ph hp
vi yu cu sn xut kinh doanh ca n v
Khi tin hnh thanh l TSC, doanh nghip phi thnh lp hi ng thanh l TSC
t chc thc hin vic thanh l TSC. Hi ng thanh l phi lp "Bin bn thanh l TSC"
theo quy nh - Bin bn thanh l l chng t ghi s k ton .
Cn c vo bin bn thanh l TSC, k ton ghi gim nguyn gi TSC v phn nh
gi tr cn li ca TSC nh mt khon chi ph khc, k ton ghi:
N TK 214 - Hao mn TSC (phn gi tr hao mn)
N TK 811 - chi ph khc (Phn gi tr cn li)
C TK 211,213 - TSCHHVH (nguyn gi)
Phn nh thu nhp t thanh l TSC: ph liu th hi hoc bn ph liu...
N TK 111,112,152, 153...gi tr thu hi
C TK 711-Thu nhp khc
C TK 333(1)- Thu GTGT
Cc chi ph thanh l c coi nh chi ph khc, cn c vo cc chng t k ton lin
quan ghi s:
N TK 811 - Chi ph khc
N TK 133 - Thu GTGT ckhu tr (nu c)
C TK 111, 112, 141, 152,214...
Trong trng hp vic thanh l TSC do b phn sn xut ph ca n v thc hin, k
ton phn nh chi ph thanh l.
N TK 811 - Chi ph khc
C TK 154 - Chi ph SXKD d dang
Cui k, kt chuyn chi ph thanh l xc nh kt qu thanh l, k ton ghi
N TK 911 - XKQKD
C TK 811 - Chi ph khc
Cui k, kt chuyn doanh thu thanh l, k ton ghi:
N TK 711-thu nhp khc
C TK 911 - XKQKD
Sau khi kt chuyn thu nhp xc nh kt qu, Thu thu nhp doanh nghip tnh trn
thu nhp ny
N TK 821- Chi ph thu thu nhp doanh nghip
133
C TK 3334- Thu thu nhp DN
ng thi kt chuyn chi ph thu TNDN:
N TK 3334- Thu thu nhp DN
C TK 821- Chi ph thu thu nhp doanh nghip
Xc nh v ghi s kt qu sau thu do thanh l TSC.
N TK 911- XKQKD
C TK 421 - Li nhun cha phn phi.(nu c li)
Nu kt qu thanh l l l, k ton ghi ngc li
Trng hp TSC thanh l c hnh thnh bng vn vay ngn hng th s tin thu
c v thanh l TSC trc ht phi c s dng tr vn vay v cho ngn hng, ch n
khc, k ton ghi:
N TK 341 - Vay di hn
N TK 315 - N di hn n hn tr
C TK 111, 112 ...
2-K ton nhng bn TSC hu hnh v hnh
TSC c nhng bn l nhng TSC m doanh nghip khng cn dng n, hoc
xt thy vic s dng khng em li hiu qu.
Khi nhng bn TSC, doanh nghip cng phi thnh lp hi ng xc nh gi bn
TSC, t chc vic nhng bn TSC theo quy nh hin hnh.
Cn c vo cc chng t lin quan, k ton phn nh gim nguyn gi TSC, ghi nhn
gi tr cn li ca TSC nh mt khon chi ph khc, k ton ghi
N TK 214 - Hao mn TSC (phn gi tr hao mn)
N TK 811 - Chi ph khc (phn gi tr cn li)
C TK 211,213 - TSCHH, HH - (nguyn gi)
S tin thu c t nhng bn TSC c coi l mt khon thu nhp khc, k ton
ghi:
N TK 111, 112, 138 - S thu t nhng bn.
C TK 711- Thu nhp khc (gi bn )
C TK 333(1) - Thu GTGT phi np (phn thu gtgt tnh theo gi bn
TSC)
Chi ph lin quan n hot ng nhng bn TSC c coi nh cc khon chi ph
khc, k ton cn c vo cc chng t lin quan ghi s
N TK 811 - Chi ph khc: chi ph bn TSC thc t pht sinh.
N TK 133(1) - Thu GTGT c khu tr
C TK 111, 112, 331 ... Tng gi thanh ton
Kt qu nhng bn TSC cng c tnh vo kt qu hot ng bt thng v c
phn nh nh trng hp thanh l TSC.
3.K ton giao dch bn v thu li ti sn l thu ti chnh
Giao dch bn v thu li ti sn thc hin khi ti sn c bn v c thu li bi
chnh ngi bn. Khon chnh lch gia bn ti sn vi gi tr cn li trn s k ton khng
c ghi nhn ngay l mt khon lI hoc l t vic bn ti sn m phI ghi nhn l thu nhp
cha thc hin hoc chi ph tr trc di hn v phn b cho sut thi gian thu ti sn.Trong
134
giao dch bn v thu li, nu c chi ph pht sinh ngoi chi ph khu hao th c hch ton
vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k.
*Trng hp giao dch bn v thu li vi gi bn ti sn cao hn gi tr cn li ca
TSC.
a/ Khi hon thnh th tc bn ti sn, cn c vo ho n v cc chng t lin quan, k
ton ghi s theo nh khon.
N cc TK 11,112, 131 - theo tng gi thanh ton.
C TK 711- theo gi tr cn li ca TSC bn v thu li.
C TK 3387- s chnh lch gi bn ln hn gi tr cn li ca TSC
C TK 3331- thu GTGT phi np.
ng thi, ghi gim TSC
N TK 811- gi tr cn li ca TSC bn v thu li
N TK 214-Hao mn TSC
C TK 211-Nguyn gi TSC
b/ nh k, k chuyn chnh lch gi bn ln hn gi tr cn li ca TSC bn v thu
li ghi gim chi ph sn xut, kinh doanh trong k ph hp thi gian thu ti sn, k ton ghi s
theo nh khon.
N TK 3387
C TK 623, 627, 641, 642.
c/*Cc bt ton ghi nhn ti sn thu v n phi tr c gii thiu mc k ton
TSC thu ti chnh.
* Trng hp giao dch bn v cho thu li vi gi thp hn gi tr cn li ca
TSC.
a/Khi hon tt th tc bn ti sn, cn c vo ho n v cc chng t lin quan k ton
ghi s .
N TK 111, 112, 131 - tng gi thanh ton)
C TK 711- gi bn ti sn
C TK 333(1)- Thu GTGT phi np (nu c)
ng thi ghi gim TSC.
N TK 214- Hao mn TSC.
N TK 811- Theo gi bn ti sn)
N TK 242-s chnh lch gi tr cn li ln hn gi bn ti sn
C TK 211- Nguyn gi
b/nh k, kt chuyn s chnh lch gi bn < gi tr cn li ca TSC bn v thu li
ghi tng chi ph sn xut kinh doanh trong k.
N TK 623,627, 641,642.
C TK 242.
b/ Cc bt ton c lin quan n tng TSC thu v n phI tr c gii thiu mc
k ton TSC thu ti chnh
4 . K ton gp vn bng TSC thnh lp c s lin doanh ng kim sot.
Khi s dng TSC gp vn, cc TSC phi c hi ng lin doanh nh gi. Do
vy, c th pht sinh chnh lch gia gi tr vn gp c chp nhn v gi tr cn li ca
135
TSC theo s k ton ca n v. Chnh lch c hch ton vo ti khon 811chi ph
khc hoc ti khon 711thu nhp khc .
a/N TK 222-Vn gp lin doanh theo tr gi vn gp c hi ng lin doanh cng
nhn.
-N TK 811-s chnh lch nh gi nh hn gi tr cn li ca TSC.
N TK 214-Hao mn TSC (gi tr hao mn ca TSC)
C TK 211,213- (nguyn gi ca TSC)
C TK 711-thu nhp khc(s chnh lchgia gi nh kli ln hn gi
tr cn li ca TSC tng ng vi phn li ch ca cc bn khc trong lin doanh)
C TK 338(7) doanh thu cha thc hin (s chnh lch gia gi nh li
ln hn gi tr cn li ca TSC s c hon li tng ng vi li ch ca doanh nghip trong
lin doanh)
b/ nh k, cn c vo thi gian s dng hu ch ca TSC m c s kinh doanh ng kim
sot phn b doanh thu cha thc hin vo thu nhp khc trong k k ton ghi:
N TK 338(7)
C TK 711- phn doanh thu thc hin c phn b cho mt k
5. K ton gim TSC do gp vn vo cng ty lin kt
cn c vo gi tr nh gi v c tho thun gia nh u t v cng tylin kt, k
ton ghi s theo nh khon
N TK223.u t vo cng ty lin kt
N TK 214- Hao mn TSC.
N TK 811(s chnh lch gi tr ti sn nh gi thp hn gi tr cn li ca TSC.)
C TK 211,213( nguyn gi TSC )
C TK 711( s chnh lch gi tr TSC gp nh gi cao hn gi tr cn li.)
6. k ton chuyn bt ng sn ch s hu thnh bt ng sn u t.
Cn c vo h s chuyn i mc ch s dng k ton ghi :
N TK 217 -Bt ng sn u t
C TK 211,213
ng thi chuyn s hao mn lu k
N TK 2141 hoc 2143.
C TK 2147- Hao mn bt ng sn u t.
7-K ton chuyn TSC thnh cng c dng c.
Nguyn gi ti sn c nh xc nh v ghi s ban u khi tng TSC v gi nguyn
gi tr ghi s ny theo nguyn tc gi gc. Khi kinh t ngy cng pht trin, ti sn c nh ngy
cng nhiu, nhng ti sn c gi tr thp nu qun l v k ton theo nguyn tc ca TSC s
kh khn.Nh vy, tiu chun ca TSC( ch yu tiu chun gi tr) c th tr nn khng cn
ph hp. Nguyn giTSC i hi phi c thay i. Nh nc ra cc quyt nh thay i
tiu chun TSC.Cn c vo thi gian c hiu lc ca quyt nh doanh nghip v phi tin
hnh kim k v nh gi li ton b TSC hin c xc nh nhng TSC cn ph hp l
TSC v nhng TSC chuyn thnh cng c dng c.Cn c vo quyt nh iu chuyn
TSC thnh cng c dng c, k ton phn nh nh sau.
136
Nu gi tr cn li ca TSC ang dng nh, th c tnh ton b vo chi ph sn xut
kinh doanh ca b phn s dng TSC trong k (nh trng hp xut CCDC s dng phn b
100%)
N TK 627, 641, 642 ... (gi tr cn li
N TK 214 (hao mn TSC)
C TK 211 (nguyn gi)
Nu gi tr cn li ca TSC ln cn phi tin hnh phn b dn vo chi ph nhiu k, KT ghi
(ging trng hp xut CCDC phi phn b nhiu ln)
N TK 142, 242-(gi tr cn li)
N TK 214- (gi tr hao mn).
C TK 211 (nguyn gi).
ng thi, tin hnh phn b phn gi tr cn li vo chi ph sn xut kinh doanh trong
k;
N TK 627, 641, 642 ..gi tr phn b k ny vo chi ph kinh doanh
C TK 142, 242- chi ph tr trc
Trng hp TSC cn mi (ang bo qun trong kho) khi chuyn thnh cng c dng
c, ghi
N TK 153 - Cng c dng c( theo nguyn gi ghi s ca TSC)
C TK 211 - TSCHH

4.6. K ton khu hao ti sn c nh( TSC)
4.6.1. Hao mn v khu hao TSC
nm c ni dung hao mn TSC v khu hao TSC c th quan st bng phn
bit hai ni dung ny sau y:
Hao mn TSC
* Khi nim:
Hao mn TSC l s gim st v mt gi tr
v gi tr s dng ca TSC do TSC tham
gia vo cc hot ng ca doanh nghip(DN)
v do cc nguyn nhn khc.
* Bn cht:
L mt hin tng khch quan m trong qu
trnh s dng, TSC b hao mn do cc
nguyn nhn khc nhau nh: tham gia vo hot
ng sn xut kinh doanh (SXKD), cc nguyn
nhn t nhin( Hao mn hu hnh: gim st gi
tr v gi tr s dng) ,do tin b khoa hc k
thut gy ra( Hao mn v hnh: gim st thun
tu v gi tr)
* Phm vi:
- Tnh hao mn cho tt c cc TSC thuc s
hu ca DN k c TSC tham gia vo SXKD
hay khng tham gia vo SXKD( s dng cho
Khu hao TSC
Khu hao TSC l s phn b mt cch c h
thng gi tr phi khu hao ca TSC trong
sut thi gian s dng hu ch ca ti sn vo
gi tr sn phm , hng ho, dch v c sng
to ra.

L mt bin php ch quan ca con ngi nhm
thu hi s vn u t vo TSC. V TSC
c u t mua sm s dng nn c hiu
nh mt lng gi tr hu dng c phn phi
cho SXKD trong sut thi gian s dng hu ch.
Do , vic trch khu hao l vic phn phi gi
tri TSC ng thi l bin php thu hi vn u
t vo TSC.

- Ch tnh v trch khu hao i vi nhng
TSC tham gia vo hot ng SXKD.
137
cc hot ng khc)
* Mi quan h
- Hao mn TSC l c s tnh trch khu
hao TSC.

- Trch khu hao phi ph hp mc hao mn
ca TSC v phi ph hp vi qui nh hin
hnh v ch trch khu hao TSC do nh
nc qui nh.

4.6.2. Tnh khu hao TSC
- Gi tr phi khu hao ca TSC: L nguyn gi ca TSC ghi trn bo co ti chnh
tr gi tr thanh l c tnh ca ti sn .
- Gi tr thanh l c tnh: L gi tr c tnh thu c khi ht thi hn s dng hu
ch ca ti sn sau khi tr chi ph thanh l c tnh.
qu trnh tnh v trch khu hao tun th ng quy nh ca ch hin hnh cng
nh pht huy tt nht vai tr ca TSC trong hot ng sn xut kinh doanh (SXKD), k ton
DN cn nm vng nhng vn sau:
4.6.2.1. Nhng TSC phi trch khu hao(KH)
Theo quy nh ca ch ti chnh hin hnh, c th l cc quy nh ca Quyt nh
206/2003/Q - BTC ngy 12/12/2003 ca b trng B Ti chnh, phm vi TSC phi trch
khu hao c xc nh nh sau:
- Ton b TSC ca DN c lin quan n hot ng kinh doanh u phi trch khu hao
v c tnh vo chi ph SXKD trong k.
- Nhng TSC cn li khng tham gia vo hot ng SXKD th khng phi trch khu
hao , bao gm: TSC khng cn dng, cha cn dng; TSC thuc d tr nh nc giao cho
DN qun l h, TSC s dng cho hot ng phc li, tp th, d n; TSC dng chung cho
c x hi m nh nc giao cho DN qun l, quyn s dng t lu di( TSC v hnh c
bit) v TSC khu hao ht m vn cn s dng cho SXKD.
Tuy nhin, thng t s 33/2005/TT-BTC ngy 29/04/2005 ca b trng B Ti chnh
qui nh:
Mi ti sn c nh hin c ca cng ty ( gm c ti sn cha dng, khng cn dng,
ch thanh l) u phi trch khu hao theo quy nh hin hnh. Khu hao ti sn c nh dng
trong sn xut kinh doanh hch ton vo chi ph kinh doanh; khu hao ti sn c nh cha dng,
khng cn dng, ch thanh l hch ton vo chi ph khc.
i vi nhng ti sn c nh cha khu hao ht h hng, mt mt, phi xc nh
nguyn nhn, trch nhim ca tp th, c nhn x l bi thng. Hi ng qun tr, Gim
c cng ty i vi cng ty khng c Hi ng qun tr quyt nh mc bi thng. Chnh lch
gia gi tr cn li ca ti sn vi tin bi thng v gi tr thu hi c hch ton vo chi ph
khc ca cng ty.
4.6.2.2. Xc nh thi gian s dng hu ch ca TSC
* Xc nh thi gian s dng hu ch ca TSC hu hnh:
138
- i vi TSC cn mi( cha qua s dng), DN phi cn c vo khung thi gian s
dng TSC quy nh ti Quyt nh s 206/2003/Q-BTC ngy 12/12/2003 ca B trng
BTC xc nh thi gian s dng ca TSC.
- i vi TSC qua s dng, thi gian s dng ca TSC c xc nh nh sau:
Thi gian s dng Gi tr hp l ca TSC Thi gian s dng ca
= x TSC mi cng TSC
Gi bn TSC tng ng loi
xc nh theo Q 206
Trong :
Gi tr hp l ca TSC l gi mua hoc trao i thc t (trong trng hp mua bn,
trao i), gi tr cn li ca ti sn c nh (trong trng hp c cp, c iu chuyn), gi
tr theo nh gi ca Hi ng giao nhn (trong trng hp c cho, biu tng, nhn vn
gp),...
- Trng hp DN mun xc nh thi gian s dng ca TSC khc vi khung thi gian
s dng quy nh ti Quyt nh 206( k c TSC cn mi hay c nng cp, tho d mt s
b phn...) th DN phi gii trnh r cc cn c xc nh thi gian s dng ca TSC
c quan chc nng xem xt, quyt nh theo ba tiu chun sau:
+ Tui th k thut ca TSC theo thit k
+ Hin trng TSC( thi gian TSC qua s dng, th h TSC, tnh trng
thc t ca ti sn...)
+ Tui th kinh t caTSC.
* Xc nh thi gian s dng TSC v hnh:
DN t xc nh thi gian s dng TSC v hnh nhng ti a khng qu 20 nm. Thi
gian ny cng c th qu 20 nm khi c nhng cn c tin cy v phi trnh by cc l do c
tnh trn bo co ti chnh. Ring thi gian s dng ca quyn s dng t c thi hn l thi
hn c php s dng t theo quy nh.
Tuy c nhiu cn c khc nhau xc nh thi gian s dng ca TSC nhng DN vn
ch yu cn c vo mc s dng c tnh ca ti sn cng nh kinh nghim ca DN i
vi ti sn cng loi. Ngoi ra, DN cng cn da trn cc nhn t php l gii hn khong thi
gian DN kim sot c cc li ch kinh t do s dng TSC em li nh ngy ht hn hp
ng ca TSC thu ti chnh, thi hn c php khai thc hi sn qui nh trong giy php
khai thc hi sn.
* Nguyn tc trch khu hao:
- Vic trch hay thi trch khu hao TSC c thc hin bt u t ngy( theo s ngy
ca thng) m TSC tng, gim hoc ngng tham gia vo hot ng SXKD.
4.6.2.3. La chn phng php tnh khu hao
139
n v c th p dng cc phng php tnh khu hao sau:
- Phng php tuyn tnh c nh
- Phng php s d gim dn
- Phng php khu hao theo s lng sn phm.
Cn c kh nng p ng cc iu kin p dng quy nh cho tng phng php trch
khu hao TSC, DN c la chn cc phng php t rch khu hao ph hp vi tng loi
TSC ca DN. Mc d vic p dng phng php khu hao no l s la chn ca DN nhng
phi c thc hin mt cch nht qun ng thi DN phi cng khai phng php khu hao
ang vn dng trn bo co ti chnh.
* Phng php khu hao ng thng( Phng php khu hao bnh qun, phng
php khu hao tuyn tnh c nh):
- L phng php khu hao m mc khu hao hng nm khng thay i trong sut thi
gian s dng hu ch ca TSC.
- Theo phng php ny mc KH bnh qun(Mkhbq)c tnh nh sau:
Mkhbq nm = Gi tr phi KH
S nm s dng
Hoc: Mkhbq nm = Gi tr phi KH x T l KH nm
T l KH nm = 1 * 100%
S nm s dng
Nu n v thc hin trch KH cho tng thng th:
Mkhbq thng = Mkhbq nm
12 thng
Sau khi tnh c mc trch KH ca tng TSC, DN phi xc nh mc trch KH ca
tng b phn s dng TSC v tp hp chung cho ton DN.
cng vic tnh ton mc khu hao TSC phi trch c n gin ,khi DN tnh khu hao
TSC theo phng php tuyn tnh th mc khu hao TSC cn trch ca thng bt k theo
cng thc sau:
KH TSC phi = KH TSC trch + KH TSC tng - KH TSC trch trong thng
thng trc trong thng gimT/ thng
i vi thng u(hoc thng cui) khi TSC c a vo s dng (hoc
ngng s dng) khng phi t u thng( cui thng) th mc khu hao (Mkh) tng(gim) trong
thng c xc nh theo cng thc:
Mkh tng(gim) = Mkhbq thng x S ngy cn li ca thng
trong thng 30 ngy

* Phng php khu hao s d gim dn c iu chnh( Phng php KH nhanh):
140
- L phng php m s KH phi trch hng nm ca TSC gim dn trong sut thi
gian s dng hu ch ca TSC .
- TSC tham gia vo hot ng kinh doanh c trch khu hao theo phng php s
d gim dn c iu chnh phi tho mn ng thi cc iu kin sau:
+ TSC u t mi( cha qua s dng)
+ TSC trong cc DN thuc cc lnh vc c cng ngh i hi phi thay i,
pht trin nhanh. Cc DN hot ng c hiu qu kinh t cao c khu hao nhanh nhng ti a
khng qu 2 ln mc khu hao xc nh theo phng php ng thng nhanh chng i
mi cng ngh. Khi thc hin trch khu hao nhanh, DN phi m bo kinh doanh c li.
- Theo phng php ny ta c:
Mkh nm = Gi tr phi KH cn li x T l KH nhanh
Trong :
T l KH nhanh= T l KH theo phng php ng thng x H s iu chnh

+ H s iu chnh: Quy nh trong Q 206/2003/Q- BTC ngy 12/12/2003 ca
B trng B ti chnh.
Ch :
- Nhng nm cui, khi mc khu hao nm xc nh theo phng php s d gim dn
ni trn bng (hoc thp hn) mc khu hao tnh bnh qun gia gi tr cn li v s nm s
dng cn li ca TSC, th k t nm mc khu hao c tnh bng gi tr cn li ca
TSC chia cho s nm s dng cn li ca TSC.
- T l KH nhanh n nh trong sut thi gian s dng TSC
* Phng php khu hao theo sn lng:
- iu kin p dng:
+ Trc tip lin quan n vic sn xut sn phm
+ Xc nh c tng s lng, khi lng sn phm sn xut theo cng sut
thit k ca TSC
+ Cng sut s dng thc t bnh qun thng trong nm ti chnh khng thp hn
50% cng sut thit k.
- TSC trong DN c trch khu hao theo phng php khu hao theo s lng, khi
lng sn phm nh sau:
+ Cn c vo h s kinh t- k thut ca TSC, DN xc nh tng s lng,
khi lng sn phm sn xut theo cng sut thit k ca TSC, gi tt l sn lng theo cng
sut thit k.
+ Cn c tnh hnh thc t sn xut, DN xc nh s lng, khi lng sn phm
thc t sn xut hng thng, hng nm ca TSC.
141
+ Xc nh mc trch khu hao trong thng ca TSC theo cng thc di y:
Mkh thng = S lng SP sn xut trong thng x Mkh cho 1 n v SP
Trong : Mc khu hao (Mkh) cho 1n v sn phm (sp) c tnh:
Mkh cho 1 n v SP = Gi tr phi KH
Sn lng thit k
- Mkh nm bng tng mc trch khu hao ca 12 thng trong nm, hoc tnh theo cng
thc sau:
Mkh nm = S lng SP sn xut trong nm x Mkh cho 1 n v SP
Trng hp cng sut thit k hoc gi tr phi KH thay i, DN phi xc nh li mc
trch khu hao caTSC.
Do khu hao TSC l mt yu t chi ph SXKD nn phc v cho cng tc tp hp
chi ph sn xut v tnh gi thnh sn phm, khu hao TSC phi c tnh ton v phn b
hp l cho cc i tng s dng TSC( Cc b phn qun l, b phn bn hng, cc phn
xng sn xut...). Vic tnh v trch khu hao TSC c thc hin trn bng tnh v phn b
khu hao TSC( mu bng tnh khu hao qui nh trong H thng s k ton thuc ch k
ton DN). Tuy nhin khi DN p dng 2 phng php sau th vic lp bng tnh v phn b khu
hao TSC khng theo nguyn tc nh phng php ng thng. DN phi thc hin tnh khu
hao tng ti sn sau tng hp chung cho ton DN.
Ch : Thi gian s dng hu ch v phng php khu hao TSC phi c xem xt
li theo nh k, thng l cui nm ti chnh. Nu c s thay i phng php khu hao v
iu chnh mc khu hao th phi trnh by nhng thay i trn bo co ti chnh.
4.6.3. K ton khu hao v hao mn TSC
4.6.3.1. Ti khon k ton s dng
Phn nh tnh hnh tng, gim gi tr hao mn ca ton b TSC trong qu trnh s
dng do trch KH TSC v nhng trng hp tng, gim hao mn khc ca TSC, k ton s
dng TK 214- Hao mn TSC. Kt cu c bn ca TK ny nh sau :
Bn N : Hao mn TSC gim
Bn C : Hao mn TSC tng
D C : Hao mn TSC hin c
-TK 214 gm cc TK cp 2 sau :
+ TK 2141- Hao mn TSC hu hnh
+ TK 214- Hao mn TSC thu ti chnh
+ TK 2143- Hao mn TSC v hnh.
+TK 2147- Hao mn bt ng sn u t

4.6.3.2. Phng php k ton cc nghip v ch yu.
142
1. nh k, cn c vo bng tnh v phn b KH TSC, k ton tnh trch khu
haoTSC vo chi ph SXKD, ng thi phn nh gi tr hao mn ca TSC, ghi:
N TK 627, 641, 642, 241, 241...
C TK 214- Hao mn TSC ( TK cp 2 ph hp)
2. i vi TSC dng cho hot ng phc li v hot ng s nghip, vo cui nin
k ton tnh v phn nh gi tr hao mn nh sau:
N TK 431(3),466
C TK 214- Hao mn TSC
3. Trng hp tng hao mn TSC do nhn TSC s dng t cc n v ni b c
t chc k ton ring, ghi:
N TK 211,213 ( NG TSC)
C TK 411( Gi tr cn li)
C TK 214- Hao mn TSC (gi tr hao mn)
4. Cc trng hp gim hao mn do gim TSC( trnh by phn k ton gim
TSC)
5. Khi mua sm hay xy dng TSC bng NVKHCB, ghi:
N TK 211,213
C TK 111,112,331
6. Nu dng ngun vn KHCB cho vay hoc u t khc, ghi:
N TK 136,128,228
C TK 111,112...
Khi nhn li s vn khu hao c hon tr, ghi cc bt ton ngc li.
7. Trng hp vn khu hao huy ng khng c hon li( quan h cp vn khu hao
trong ni b):
* Cp di:
- Khi np vn khu hao TSC cho cp trn theo phng thc ghi gim vn, ghi:
N TK 411- Ngun vn kinh doanh
C TK 111, 112,336
- Khi cp di nhn vn khu hao TSC ca n v cp trn b sung vn
kinh doanh, ghi:
N TK 111,112,136
* Cp trn:
- Khi nhn c vn khu hao c bn ca n v cp di np ln, ghi:
N TK 111,112,136(8)
C TK 136- Phi thu ni b(1361)
143
- Khi cp vn khu hao cho cp di th ghi ngc li.
8. Trng hp cui nm ti chnh, DN xem xt li thi gian s dng hu ch v phng
php khu hao TSC, nu c s thay i mc khu hao th cn phi tin hnh iu chnh mc
khu hao ghi trn s k ton nh sau:
- Nu s KH tng ln so vi s trch trong nm, s chnh lch KH tng, ghi:
N TK 627,641, 642 ( Chnh lch tng)
- Nu s KH gim so vi s trch trong nm k ton ghi bt ton ngc li.
4.7. K ton sa cha TSC
Trong qu trnh s dng, TSC b hao mn v h hng tng b phn do nhiu nguyn
nhn khc nhau. m bo cho TSC hot ng bnh thng trong sut thi gian s dng,
cc DN phi tin hnh bo dng v sa cha TSC khi b h hng.
Do tnh cht, mc hao mn v h hng ca TSC rt khc nhau nn tnh cht v quy
m ca cng vic sa cha TSC cng khc nhau.
* Nu cn c vo quy m sa cha TSC th cng vic sa cha TSC chia thnh hai
loi :
- Sa cha thng xuyn, bo dng: L hot ng sa cha nh, hot ng bo tr,
bo dng theo yu cu k thut nhm m bo cho TSC hot ng bnh thng. Cng vic
sa cha c tin hnh thng xuyn, thi gian sa cha ngn, chi ph sa cha thng pht
sinh khng ln do vy khng phi lp d ton.
- Sa cha ln: mang tnh cht khi phc hoc nng cp, ci to khi TSC b h hng
nng hoc theo yu cu k thut m bo nng cao nng lc sn xut v hot ng ca TSC.
Thi gian tin hnh sa cha ln thng di, chi ph sa cha pht sinh nhiu, do vy DN phi
lp k hoch, d ton theo tng cng trnh sa cha ln.
* Nu cn c vo phng thc tin hnh sa cha TSC th DN c th tin hnh sa
cha TSC theo 2 phng thc:
- Phng thc t lm: DN phi chi ra cc chi ph sa cha TSC nh: chi ph vt liu,
ph tng,nhn cng ... Cng vic sa cha TSC c th do b phn qun l, s dng TSC
hay b phn sn xut,kinh doanh ph ca DN thc hin.
- Phng thc thu ngoi: DN t chc cho cc n v bn ngoi u thu hoc giao
thu sa cha v k hp ng sa cha vi n v trng thu hoc nhn thu. Hp ng phi
quy nh r gi giao thu sa cha TSC, thi gian giao nhn TSC, ni dung cng vic sa
cha... Hp ng giao thu sa cha TSC l c s DN qun l, kim tra cng tc sa cha
TSC.
4.7.1. K ton sa cha thng xuyn TSC:
144
Chi ph sa cha thng xuyn TSC khi pht sinh thng c hch ton thng vo
chi ph sn xut kinh doanh ca b phn c ti sn sa cha:
1. Nu do b phn c ti sn t tin hnh sa cha,k ton ghi:
N TK 627,641,642( Nu ch ph sa cha nh)
N TK 142- Chi ph tr trc ( Nu ch ph sa cha cn phn b dn)
C TK lq: 111,152,334...
ng thi xc nh mc phn b tnh vo chi ph SXKD tng k,k ton ghi:
N TK 627,641,642
C TK 142- Chi ph tr trc
2. Nu do b phn sn xut ph tin hnh sa cha m khng tp hp ring chi ph ca
b phn sn xut ph th hch ton nh nghip v 1.
3. Nu do b phn sn xut ph tin hnh sa cha m DN c tp hp chi ph ring cho
tng b phn sn xut ph th thc hin tp hp chi ph tnh gi thnh cng trnh sa cha,
sau phn b gi thnh dch v sa cha cho b phn s dng ti sn.
- Khi chi ph sa cha thc t pht sinh,k ton ghi:
N TK 621,622,627
C TK lq: 111,152,153,334...
- Cui k kt chuyn chi ph ca b phn sn xut ph,k ton ghi:
N TK 154( Chi tit PXSX ph)
C TK 621,622,627
- Khi bn giao TSC sa cha hon thnhcho b phn s dng TSC, cn c
gi tr lao v sa cha hon thnh do b phn sn xut ph cung cp,k ton ghi:
N TK 627,641,642(( Nu ch ph sa cha nh)
N TK 142( Nu ch ph sa cha cn c phn b dn)
C TK 154( Chi tit PXSX ph)
ng thi xc nh mc phn b tnh vo chi ph SXKD ca b phn s dng
TSC tng k,k ton ghi:
N TK 627,641,642
4. Nu thu ngoi sa cha th s tin phi tr cho n v sa cha,k ton ghi:
N TK 627,641,642,142
C TK 111,331...
4.7.2. K ton sa cha ln TSC
* phn nh tnh hnh sa cha ln TSC, k ton s dng TK 241- Xy dng c
bn d dang( TK cp 2: TK 2413- Sa cha ln TSC)
145
* Phng php k ton sa cha ln TSC
1. Nu DN c k hoch sa cha ln ngay t u nm th DN c th trch trc chi ph
sa cha ln TSC theo k hoch:
a. Hng k, trch trc chi ph sa cha ln TSC theo k hoch,k ton ghi:
N TK 627,641,642
C TK 335- Chi ph phi tr
b. Chi ph sa cha ln(SCL) thc t pht sinh k ton ghi:
N TK 2413- Sa cha ln TSC
C TK 111,152,153,214,334,338...
c. Khi cng trnh sa cha ln TSC hon thnh, kt chuyn chi ph sa cha ln thc
t pht sinh, k ton ghi:
N TK 335- Chi ph phi tr
C TK 2413 - Sa cha ln TSC
d. K ton tin hnh x l s chnh lch gia s chi ph sa cha ln thc t pht sinh
so vi s c trch trc theo k hoch(nu c), k ton ghi:
d1. Nu s thc t pht sinh ln hn s trch trc th s trch b sung, ghi:
N TK 627,641,642,
C TK 335 - Chi ph phi tr
d2. Nu s thc t pht sinh nh hn s trch trc th ghi gim chi ph( theo
Lut thu thu nhp doanh nghip v Q 206 v trch v qun l khu haoTSC) hoc ghi tng
thu nhp khc( theo VAS 15) k ton ghi:
N TK 335 - Chi ph phi tr
C TK 627,641,
Hoc C TK 711- Thu nhp khc
2. Nu DN khng c k hoch trch trc th DN s phn b dn chi ph sa cha ln
vo cc i tng c lin quan:
a. Chi ph sa cha ln thc t pht sinh, k ton ghi:
N TK 2413 - Sa cha ln TSC
CTK 111,112,331,
b. Khi cng trnh SCL hon thnh, kt chuyn chi ph sa cha ln phn b dn, k
ton ghi:
N TK 142,242
C TK 2413- Sa cha ln TSC
c. Phn b chi ph tng k vo cc i tng s dng c lin quan, k ton ghi:
N TK 627,641,642
C TK 142,242
146
3. Sa cha ln mang tnh cht nng cp, ci to lm tng li ch kinh t trong tng lai
t vic s dng ti sn :
a. Khi pht sinh chi ph SCL mang tnh cht nng cp, ci to TSC hu hnh sau ghi
nhn ban u, k ton ghi:
N TK 241- XDCB d dang
C TK lq 111,152,331,334...
b. Khi cng vic SCL hon thnh a TSC vo s dng:
- Nhng chi ph pht sinh khng tho mn tiu chun ghi tng nguyn gi TSC hu
hnh, k ton ghi:
N TK 627,641,642(( Nu ch ph sa cha nh)
N TK 142,242(( Nu ch ph sa cha ln)
C TK 241 - XDCB d dang
- Nhng chi ph pht sinh tho mn tiu chun ghi tng nguyn giTSC hu hnh, k
ton ghi:
N TK 211- TSC hu hnh
4.8 K ton cc nghip v khc v TSC
4.8.1 K ton thu TSC
4.8.1.1 K ton TSC i thu ti chnh
* Mt s qui nh khi hch ton TSC thu ti chnh
+ Phi theo di chi tit tng loi, tng TSC i thu theo phng thc thu ti
chnh.
+ Vic ghi nhn nguyn gi( NG) ca TSC i thu ti chnh ti thi im thu
theo quy nh ca Chun mc k ton Vit Nam (VAS) 06; NG TSC thu ti chnh c ghi
nhn theo gi thp hn trong hai gi : Gi tr hp l ca TSC c xc nh ti thi im khi
u thu hoc gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu. Sau thi im , KT
TSC thu ti chnh c thc hin theo quy nh ca VAS 03.
+ Khon thanh ton tin thu ti sn thu ti chnh phi c chia ra thnh chi
ph hot ng ti chnh( s tin li thu ti chnh) v khon phi tr n gc tng k. S tin li
thu ti chnh phi tr c hch ton vo chi ph hot ng ti chnh v khon phi tr n gc
tng k. S tin li thu trong sut thi hn thu v tng k c xc nh bng s d n gc
cn li nhn (x) vi t l li sut nh k c nh.
+ Trng hp s thu GTGT do bn cho thu tr khi mua TSC cho thu
m bn thu phi hon li th nh k bn thu phi hon tr dn cho bn cho thu theo s liu
th hin trn Ho n dch v cho thu do bn cho thu gi n.
147
+ Bn thu c trch nhim tnh, trch khu hao TSC vo chi ph SXKD theo
nh k trn c s p dng chnh sch khu hao nht qun vi chnh sch khu hao ca ti sn
cng loi thuc s hu ca DN i thu. Nu khng chc chn l bn thu s c quyn s hu ti
sn thu khi ht hn hp ng thu th ti sn thu s c khu hao theo thi hn thu nu thi
hn thu ngn hn thi gian s dng hu ch ca ti sn thu( Mc d c qun l nh ti sn
thuc s hu ca DN nhng bn thu khng c dng ti sn thu cm c, th chp hoc
bo m cho bt k mt ngha v ti chnh no).
+ Trng hp li thu ti chnh iu kin c vn ho vo gi tr ti sn d
dang th thc hin theo quy nh ca VAS 16.
phn nh TSC thu ti chnh, k ton s dng TK 212- TSC thu Ti
chnh. Kt cu c bn ca TK ny nh sau :
Bn N : Nguyn gi TSC thu ti chnh tng
Bn C :Nguyn gi TSC thu ti chnh gim
D N : Nguyn gi TSC thu ti chnh hin c
Chng t k ton s dng trong k ton thu ti chnh
- Hp ng thu ti chnh
- Ho n dch v cho thu ti chnh
- Cc chng t lin quan khc...
Phng php k ton cc nghip v ch yu
1. Khi pht sinh cc chi ph trc tip ban u lin quan n ti sn thu ti chnh trc
khi nhn ti sn thu nh m phn, k kt hp ng... , ghi:
N TK 142- Chi ph tr trc
C TK 111, 112...
2. Khi chi tin ng trc khon tin thu ti chnh, k qu m bo vic thu ti sn,
ghi:
N TK 342- N di hn ( S tin thu tr trc)
N TK 244- K qu, k cc di hn
C TK 111, 112...
3. Trng hp n gc phi tr v thu ti chnh xc nh theo gi mua c thu GTGT
m bn cho thu tr khi mua TSC cho thu:
3.1. KT cn c vo hp ng thu ti chnh v cc chng t lin quan phn nh gi tr
TSC thu ti chnh theo gi cha c thu GTGT phi hon li cho bn cho thu, ghi:
N TK 212- TSC thu ti chnh
N TK 138( Thu GTGT u vo ca TSC thu ti chnh)
C TK 315- N di hn n hn tr
C TK 342- N di hn
148

C TK 142,111,112...( Chi ph trc tip ban u tnh vo NG)
3.2. nh k, nhn c ho n thanh ton tin thu ti chnh:
3.2.1. Khi chi tin tr n gc v tin li thu ti sn cho n v cho thu, ghi:
N TK 635- Chi ph ti chnh( Li thu phi tr k ny)
N TK 315- N di hn n hn tr ( N gc phi tr k ny c c thu GTGT)
C TK 111, 112 ...
3.2.2. a. DN cha tr tin ngay, ghi:
N TK 635 - Chi ph ti chnh
C TK 315- N di hn n hn tr ( Li thu phi tr k ny).
b. Khi thanh ton, ghi:
N TK 315- N di hn n hn tr ( N gc phi tr k ny + Li thu phi tr
k ny)
C TK 111,112,
3.2.3. Cn c vo ho n thanh ton tin thu, phn nh s thu GTGT phi thanh ton
cho bn cho thu trong k, ghi:
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c)
Hoc N TK 627,641,642, (Nu TSC i thu dng cho hot ng SXKD hng
ho, dch v khng chu thu GTGT hoc chu thu GTGT theo phng php trc tip)
C TK 138 - Phi thu khc(1388)
4. Trng hp n gc phi tr v thu ti chnh xc nh theo gi mua cha c thu
GTGT m bn cho thu tr khi mua TSC cho thu:
4.1. KT cn c vo hp ng thu ti sn v cc chng t c lin quan phn nh gi tr
TSC thu ti chnh theo gi cha c thu GTGT u vo, ghi:
N TK 212- TSC thu ti chnh ( NG TSC theo Gi cha c thu GTGT)
C TK 315 - N di hn n hn tr ( N gc phi tr k ny( cha thu
GTGT))
C TK 342- N di hn ( N gc cn phi tr= Gi tr hin ti ca khon thanh
ton tin thu ti thiu hoc gi tr hp l ca ti sn thu - N gc phi tr k ny)
C TK 142,111,112...( Chi ph trc tip lin quan tnh vo NG)
4.2. nh k, nhn c ho n thanh ton tin thu ti chnh:
4.2.1. Khi xut tin tr n gc, tin li thu v thu GTGT cho n v cho thu, ghi:
N TK 635- Chi ph ti chnh(Li thu phi tr k ny)
N TK 315 - N di hn n hn tr ( N gc phi tr k ny)
149
Hoc N TK 627,641,642( TSC i thu dng cho hot ng SXKD hng ho dch v
khng chu thu GTGT hoc chu thu GTGT theo phng php trc tip)
C TK lq: 111, 112...
4.2.2. Khi DN cha tr tin ngay:
a. Phn nh li thu ti chnh v thu GTGT phi tr k ny, ghi:
N TK 635- Chi ph ti chnh ( Li thu phi tr k ny)
N TK 133- Thu GTGT c khu tr (nu c)
Hoc N TK 627,641,642( TSC i thu dng cho hot ng SXKD hng ho dch v
khng chu thu GTGT hoc chu thu GTGT theo phng php trc tip)
C TK 315- N di hn n hn tr ( Li thu phi tr k ny+thu GTGT phi
tr k ny)
b. Khi thanh ton, ghi:
N TK 315 - N di hn n hn tr ( N gc phi tr k ny+Li thu phi
tr+thu GTGT)
C TK lq: 111,112...
5. Cui nin KT, cn c vo hp ng thu ti sn xc nh s n gc thu ti chnh
n hn tr trong nin k ton tip theo, ghi:
N TK 342- N di hn
C TK 315- N di hn n hn tr
6. Khi tr ph cam kt s dng vn phi tr cho bn cho thu ti sn, ghi:
C TK 111, 112...
7. nh k, tnh trch khu hao TSC thu ti chnh vo chi ph SXKD, ghi :
N TK 623, 627, 641, 642, 241...
C TK 214 - Hao mn TSC (2142)
8. Khi tr li TSC thu ti chnh theo quy nh ca hp ng thu cho bn cho thu,
KT ghi gim gi tr TSC thu ti chnh, ghi:
N TK 214- Hao mn TSC(2142)
C TK 212- TSC thu ti chnh
9. Trng hp trong hp ng thu ti sn quy nh bn i thu ch thu ht mt phn
gi tr ti sn, sau mua li th khi nhn chuyn giao quyn s hu ti sn:
- Khi chuyn t ti sn thu ti chnh sang ti sn ch s hu, ghi:
N TK 211,213
C TK 212- TSC thu ti chnh
- S tin tr khi mua li TSC thu ti chnh, ghi:
N TK 211,213
150
C TK 111, 112...
- ng thi chuyn gi tr hao mn, ghi:
N TK 2142- Hao mn TSC thu ti chnh
C TK 2141,2143
4.8.1.2. K ton TSC thu hot ng
4.8.1.2.1 K ton TSC i thu hot ng
DN khng phn nh gi tr ca TSC thu hot ng trn Bng CKT m ch s dng
TK ngoi Bng CKT l TK 001- Ti sn thu ngoi theo di NG ca TSC i thu. Tin
thu TSC hot ng c tnh vo chi ph SXKD theo phng php ng thng cho sut
thi hn thu ti sn m khng ph thuc vo phng thc thanh ton tin thu( tr tng k, tr
trc hay tr sau).
Khi nhn TSC thu hot ng, k ton ghi n N TK 001( TK ny c theo di chi
tit theo tng i tng cho thu v tng loi ti sn thu).
1. Khi xc nh tin thu phi tr trong k hoc tr trc, ghi:
N TK 627,642,642( S tr cho k ny)
N TK 142,242( S tr trc cho nhiu k)
C TK lq: 111,112,331( Tng gi TT)
2. nh k phn b chi ph tr trc vo chi ph SXKD, ghi:
N TK 627,641,642
C TK 142,242
3. Trong trng hp sa cha TSC i thu:
- Nu hp ng quy nh chi ph sa cha ti sn do bn i thu chu th hch
ton tng t nh sa ch TSC ca DN
- Nu hp ng quy nh chi ph sa cha ti sn do bn cho thu chu th coi
nh bn i thu cung cp dch v sa cha cho bn cho thu 4.8.1.2.2. K ton TSC
cho thu hot ng
- Do cho thu hot ng khng c s chuyn giao phn ln ri ro v li ch gn vi
quyn s hu ti sn cho thu nn bn cho thu vn ghi nhn ti sn cho thu hot ng trn
Bng CKT theo cch phn loi ti sn ca DN.
- Chi ph cho thu hot ng trong k bao gm:
+ Khu hao ti sn cho thu hot ng( ph hp chnh sch KH ca DN).
+ Chi ph trc tip ban u c ghi nhn ngay hoc phn b dn cho sut thi
hn cho thu ph hp vi vic ghi nhn doanh thu.
151
- Doanh thu cho thu hot ng phi c ghi nhn theo phng php ng thng
trong sut thi hn cho thu m khng ph thuc vo phng thc thanh ton, tr khi p dng
phng php tnh khc hp l hn.
1. Khi pht sinh cc chi ph trc tip ban u lin quan n cho thu hot ng, ghi:
N TK 627- Chi ph sn xut chung( Ghi nhn ngay vo chi ph trong k)
N TK 142,242 ( Phn b dn)
C TK 111, 112, 331,...
2. Trng hp thu tin cho thu hot ng theo nh k:
- Khi pht hnh ho n thanh ton tin thu ti sn, ghi:
N TK 131- Phi thu ca khch hng( Tng gi thanh ton)
C TK 511-Doanh thu bn hng v cung cp dch v(5113)
C TK 3331 - Thu GTGT u ra (nu c)
- Khi thu c tin, ghi:
N TK 111, 112,...
3. Trng hp thu trc tin cho thu hot ng nhiu k:
- Khi nhn tin tr trc, ghi:
N TK 111, 112,... (Tng s tin nhn trc)
C TK 3387- Doanh thu cha thc hin
C TK 3331 - Thu GTGT phi np (nu c)
- nh k, tnh v kt chuyn doanh thu ca k k ton, ghi:
N TK 3387- Doanh thu cha thc hin
C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v(5113)
- S tin phi tr li cho khch hng v hp ng cho thu ti sn khng c thc hin
tip hoc thi gian thc hin ngn hn thi gian thu tin trc( nu c) , ghi:
N TK 3387( phn cha kt chuyn vo doanh thu)
N TK 531( phn kt chuyn vo doanh thu)
N TK 33311 - Thu GTGT phi np (nu c)
C TK 111,112,3388( s tin tr hoc cn phi tr)
4. Ring i vi trng hp DN tnh thu GTGT phi np tnh theo phng php trc
tip th cui k KT tnh v phn nh s thu GTGT phi np, ghi:
N TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v(5113)
5. nh k tnh v trch khu hao TSC cho thu hot ng vo chi ph SXKD, ghi:
N TK 627- Chi ph sn xut chung(6274)
C TK 214- Hao mn TSC.
152
6. nh k, phn b chi ph trc tip ban u lin quan n hot ng cho thu phi
phn b dn ph hp vi doanh thu c ghi nhn, ghi:
N TK 627- Chi ph sn xut chung
C TK 142,242
4.8.2. K ton nghip v kim k, nh gi li TSC
4.8.2.1. K ton nghip v kim k TSC
* Kim k pht hin thiu:
Mi trng hp TSC pht hin thiu khi kim k, hi ng kim k u phi lp bin
bn, xc nh nguyn nhn, trch nhim vt cht v x l theo quy nh ca ch ti chnh v
quy ch ti chnh ca n v.
Gi tr cn li ca TSC thiu khi kim k l gi tr thit hi i vi n v. Trn thc
t, tu theo nguyn nhn v quyt nh x l ca cp c thm quyn c th x l khon thit hi
theo tng trng hp c th.
- Khi pht hin thiu TSC m c quyt nh x l ngay ca cc cp c thm quyn,
cn c vo "Bin bn x l TSC thiu( mt)" v h s v TSC, KT xc nh phn thit hi
(gi tr cn li trn s KT) v ghi :
N TK 214- Hao mn TSC (nu c)
N TK 138(8)(S bt bi thng)
N TK 811( Phn tnh vo chi ph khc)
.
C TK 211,213( NG)
- Trng hp phi ch quyt nh x l ca cp c thm quyn, k ton phn nh gi tr
cn li ca TSC vo khon ch x l:
N TK 214- Hao mn TSC (nu c)
N TK 138( Gi tr cn li TSC)
C TK 211,213( NG)
- Khi c quyt nh x l ca cp c thm quyn, ghi:
N TK 1388,811,
C TK 138- Phi thu khc(1381)
* Kim k pht hin tha:
Ti thi im kim k pht hin c TSC cha c ghi s k ton. V nguyn tc hi
ng kim k phi xc minh ngun gc ca ti sn tha.
a. Nu ti sn khng thuc s hu ca DN: do DN i thu hot ng hoc gi h th
nu ghi s phi xo bt ton ghi nhm v ng thi ghi li bt ton ng: Ghi n N TK
001,002 v bo cho n v c ti sn bit.
b. Nu ti sn thuc s hu ca DN:
153
- Nu tha cha r nguyn nhn v ch quyt nh x l, ghi:
N TK 211,213
C TK 338 Phi tr, phi np khc(3381)
- Tu theo nguyn nhn v quyt nh x l ca cp c thm quyn, k ton ghi:
N TK 338 Phi tr, phi np khc(3381)
C TK 338,711,411,4313,466
- ng thi xc nh mc hao mn phn nh gi tr hao mn v trch khu hao b
sung( i vi TSC phi trch khu hao), ghi:
N TK 627,641,642, ...
C TK 214-Hao mn TSC
Hoc ghi:
N TK 4313,466 (i vi TSC phc li, s nghip)
C TK 214 -Hao mn TSC
4.8.2.2. K ton nghip v nh gi li TSC Trong qu trnh s dng, do tc ng
ca nhiu nguyn nhn khc nhau ( lm pht, tin b khoa hc k thut...) lm cho NG TSC
v gi tr cn li ca TSC khng phn nh ng gi tr th trng ca TSC. Do vy, nu vn
cn c vo gi tr thi im mua TSC tin hnh thu hi vn th vn kinh doanh ca DN
khng c bo ton. Xut pht t yu cu qun l, bo ton vn, DN phi nh gi li TSC
theo mt bng gi thi im nh gi li TSC. Vic nh gi li TSC c thc hin theo
quyt nh ca Nh nc.
Khi nh gi li TSC, DN phi tin hnh kim k xc nh s TSC hin c, thnh lp
hi ng nh gi li TSC. ng thi, DN phi xc nh li NG mi, gi tr hao mn v gi
tr cn li theo NG mi. Trn c s , DN phi xc nh phn NG, gi tr hao mn, gi tr cn
li phi iu chnh tng (hoc gim) so vi s KT lm cn c ghi s.
Khi nh gi li TSC, cc khon chnh lch pht sinh c hch ton vo TK 412 -
Chnh lch nh gi li ti sn.
- Cn c vo "Bin bn kim k v nh gi li TSC" KT xc nh v ghi s phn NG
TSC iu chnh tng:
N TK 211, 213
C TK 412 - Chnh lch nh gi li ti sn.
- S iu chnh gim NG TSC :
N TK 412 - Chnh lch nh gi li ti sn.
C TK 211, 213
- Nu c iu chnh gi tr hao mn ca TSC( theo phng php xc nh gi tr cn
li sau khi nh gi li )
Trng hp iu chnh gim:
154
N TK 214 - Hao mn TSC
Trng hp iu chnh tng:
N TK 412- Chnh lch nh gi li ti sn.

4. 9: K ton u t xy dng c bn(XDCB) trong doanh nghip
4.9.1. cc Hnh thc u t XDCB
* Hnh thc ch u t trc tip qun l thc hin d n: Ch u t t chc chn
thu v trc tip k hp ng vi mt hoc nhiu t chc t vn thc hin kho st, thit k,
son tho h s mi thu, t chc u thu hoec chn thu. Sau khi ch u t k hp ng
vi n v trng thu xy lp, nhim v gim st, qun l qu trnh thi cng m bo tin v
cht lng vn do t chc t vn c la chn m nhim.
* Hnh thc ch nhim iu hnh d n: Ch u t t chc chn thu v k hp
ng vi mt t chc t vn thay mnh lm ch nhim iu hnh d n ng ra giao dch, k
kt hp ng vi t chc kho st, thit k, cung ng vt t, thit b... thc hin cc nhim v
ca qu trnh thc hin d n ng thi chu trch nhim gim st, qun l ton b qu trnh
thc hin d n( quy m ln, thi gian XD di, k thut XD phc tp).
* Hnh thc cha kho trao tay: Ch u t t chc u thu d n la chn mt
nh thu( tng thu XD) m nhim ton b cng vic trong qu trnh thc hin d n. Ch u
t ch trnh duyt thit k k thut, tng d ton, nghim thu v nhn bn giao khi d n hon
thnh a vo s dng( cc cng trnh nh , dn dng, v SXKD c quy m nh, k thut XD
n gin).
* Hnh thc t lm: Ch u t s dng lc lng c php hnh ngh XD thc
hin khi lng xy lp cng trnh( cng trnh sa cha, ci to c quy m nh, cng trnh
chuyn ngnh c bit nh XD nng, lm nghip...).
4.9.2. Ni dung k ton u t XDCB trong doanh nghip
Nhim v ca mi doanh nghip(DN) l thc hin hot ng sn xut kinh
doanh(SXKD), song khi thc hin k hoch u t XDCB to ra hay b sung c s vt cht,
k thut nhm to lp hay tng cng nng lc hot ng SXKD cho chnh mnh th DN c
thm nhim v qun l hot ng u t XDCB, qun l vn u t tc l DN cn c t cch
l n v ch u t. Tuy nhin thc t nhng nm qua cho thy vn tht thot vn u t
XDCB xy ra kh nghim trng. C th c nhiu nguyn nhn khc nhau gy nn s tht
155
thot nhng trong khng th khng k n nguyn nhn t nhng tn ti, bt cp trong
qun l. K ton vi t cch l mt cng c qun l kinh t hu hiu phi c t chc nh th
no p ng yu cu, l tt yu khch quan nhm gp phn c lc vo vic tng cng
qun l vn u t XDCB. Ni dung cng vic k ton ca n v ch u t ni chung v k
ton u t XDCB trong DN ni ring gm:
- K ton ngun vn u t
- K ton s dng vn u t m trng tm l k ton chi ph thc hin u t( k ton
chi ph u t XDCB).
- Lp Bo co ti chnh v bo co quyt ton vn u t.
Tu thuc vo vic DN( vi t cch l n v ch u t) c thnh lp ban qun l d
n v c t chc cng tc k ton u t XDCB ring hay khng, ng thi tu thuc vo hnh
thc u t DN la chn, m ni dung c th ca k ton u t XDCB trong doanh nghip
c th hin theo cc trng hp sau y
4.9.2.1. K ton u t XDCB trong trng hp doanh nghip c thnh lp ban
qun l d n v t chc cng tc k ton ring qu trnh u t XDCB
Trong trng hp ny, KT u t XDCB tun th theo qui nh trong ch KT p
dng cho n v ch u t ban hnh theo Quyt nh s 214/2000/Q -BTC ngy 28/12/2000
ca B trng B ti chnh v:
- Hnh thc s KT( p dng mt trong 3 hnh thc s KT: Hnh thc s KT Nht k s
ci; Hnh thc s KT Chng t ghi s; Hnh thc s KT Nht k chung) c th hin iu
33 trong Phn th nht Qui nh chung v trong Phn th t H thng biu mu s k ton
v qui nh v phng php ghi chp s k ton ca ch KT n v ch u t.
- H thng biu mu chng t KT v qui nh v phng php lp chng t k ton(
c qui nh c th Phn th hai ca ch KT n v ch u t)
- H thng Ti khon KT vi 33 TK cp 1 v cc TK cp hai ca mt s TK cp 1(
c qui nh ti Phn th ba ca ch k ton n v ch u t)
- H thng biu mu BCTC v qui nh v phng php lp BCTC( c qui nh ti
Phn th nm ca ch k ton n v ch u t); H thng biu mu bo co quyt ton
vn u t c qui nh ti thng t s 45/2003/TT-BTC ngy 15/5/2003 hng dn quyt
ton vn u t ca B ti chnh.
4.9.2.1.1 K ton ngun vn u t XDCB
156
thc hin cc d n u t XDCB, ch u t c th s dng cc ngun vn khc
nhau: ngun vn TXDCB t c( vn do ngn sch hay cp trn cp, vn do ch s hu DN
u t...), ngun vn vay di hn ngn hng...
Ngun vn TXDCB trong DN l ngun vn c s dng cho mc ch TXD, mua
sm, trang b c s vt cht k thut cho DN m ch yu l to ra TSC phc v hot ng
SXKD v cc hot ng khc
K ton ngun vn TXDCB s dng TK 441- Ngun vn u t. Kt cu c bn ca
TK ny nh sau :
Bn N: - Ngun vn u t gim do:
- D n, tiu d n, cng trnh, hng mc cng trnh hon thnh bn giao a
vo khai thc s dng c ph duyt quyt ton.
- Np tr, chuyn vn u t cho nh nc, c quan cp trn, cho ch u t
khc( nu c).
Bn C: Ngun vn u t tng do:
- Ngn sch nh nc hoc cp trn cp vn u t
- Ngun vn ch s hu ca DN dng u t xy dng
- Nhn vn u t c ti tr, vin tr, h tr
- Ngun vn khc dng u t( vn ng gp ca nhng ngi c hng
li t d n, li tin gi ca vn u t, ngun vn khc...)
S d bn C: S vn u t hin c ca ban qun l d n cha s dng hoc s
dng nhng hot ng u t v xy dng cha hon thnh, hoc hon thnh nhng quyt
ton cha c ph duyt.
-TK 441 gm cc TK cp 2 Sau :
+ TK 4411- Ngun vn ngn sch nh nc: Phn nh s vn u t do ngn sch nh
nc cp thc hin d n u t xy dng.
+ TK 4412- Ngun vn ch s hu: Phn nh s vn u t thuc ngun vn ch s hu
ca cc DN, t chc kinh t chuyn sang thc hin d n. i vi DN nh nc, vn u t
c hnh thnh t cc ngun:
+ Ngun vn ngn sch cp
+ Vn c ngun gc t ngn sch nh nc
+ Qu u t pht trin
+ Cc khon thu ca nh nc li cho doanh nghip
157
+ Qu phc li
+ TK 4418- Ngun vn u t khc: Phn nh cc ngun vn khc thc hin d n
u t xy dng nh: Vn ng gp t nhng ngi c hng li t d n, li tin gi c
ghi tng vn u t...
V cc TK lin quan nh: TK 341,111,112,...
Phng php k ton mt s nghip v kinh t ch yu v ngun vn u t XDCB
1. Khi ban qun l d n nhn vn u t ca ngn sch nh nc cp, nhn vn ca b
phn SXKD DN chuyn sang bng tin, nhn vn cp tm ng hoc thanh ton cho nh
thu, k ton ghi:
N TK TK 111,112,331
C TK 441- Ngun vn u t ( 4411,4412)
2. Khi ban qun l d n nhn vn u t chi trc tip cho ban qun l d n:
N TK 642- Chi ph ban qun l d n
N TK 133 Thu GTGT c khu tr (nu c)
C TK 441- Ngun vn u t
3. Khi nhn vn u t bng TSC do cp trn cp s dng cho hot ng ca ban
qun l d n, ghi:
N TK 211,213
ng thi ghi :
N TK 642- Chi ph ban qun l d n
C TK 466 Ngun vn hnh thnh TSC
4. Khi nhn vn u t bng vt liu, thit b ,cng c ,dng c, ghi:
N TK 152,153
5. Khi nhn vn u t chi trc tip cho cng trnh, ghi:
N TK 241-Chi ph u t xy dng(2411)
6. Khi nhn cc khon ng gp bng ngy cng lao ng, nguyn vt liu s dng cho
xy dng cng trnh, phi qui i ra tin ghi :
158
N TK 152- Nguyn liu, vt liu
N TK 241-Chi ph u t xy dng (2411)
C TK 441- Ngun vn u t (4418)
7. Khi nhn cc khon ng gp bng tin, ghi:
N TK 111,112
C TK 441- Ngun vn u t (4418)
8. Khon thu hi ( chnh lch thu ln hn chi) do ph d cng trnh c xy dng cng trnh
mi nu c php b sung ngun vn u t, ghi:
N TK 421- Chnh lch thu, chi cha x l
C TK 441- Ngun vn u t (4418)
9. Li tin gi c ghi tng vn u t hoc nhn c cc khon h tr li sut tin vay
trong thi gian thc hin u t, ghi:
N TK 111,112...
C TK 441- Ngun vn u t (4418)
10. Nu ban qun l d n nhn cng trnh ang lm d ca ch u t khc tip tc thi cng
thuc ngun vn ngn sch nh nc cp, th coi y l mt khon ngn sch nh nc cp
pht, ghi:
N TK 241-Chi ph u t xy dng (2411)
N TK 111,112,152,153...
C TK 441- Ngun vn u t (4411)
11. Trng hp k hoch u t XDCB c thc hin bng ngun vn vay di hn, khi vay
di hn thc hin k hoch u t XDCB, ghi:
NTK 111,112,241,...
C TK 341- Vay di hn
12. Trng hp d n thi cng chm tr ht thi gian n hn m cng trnh vn cha hon
thnh a vo khai thc s dng, khi ban qun l d n phi tr n tin vay di hn, ghi:
N TK 341- Vay di hn
C TK 111,112
Trng hp vay di hn hay tr n vay di hn bng ngoi t m c chnh lch t gi
hi oi pht sinh trong k th k ton phn nh chnh lch t gi hi oi vo TK 413( Nu
hot ng TXDCB giai on trc hot ng SXKD) hoc phn nh vo doanh thu HTC
159
hay chi ph HTC( Nu hot ng TXDCB thc hin trong giai on DN ang hot ng
SXKD). Chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t vo
cui nm ti chnh phn nh vo TK 413.
13. Khi nhn c quyt nh ca cp c thm quyn cho php chuyn vn vay di hn v u
t XDCB thnh ngun vn cp pht ca ngn sch nh nc, ghi:
N TK 341- Vay di hn
C TK 441- Ngun vn u t (4411)
14. Khi ban qun l d n np tr, chuyn vn u t cho nh nc, cho c quan cp trn, cho
ch u t khc( nu c) , ghi:
N TK 441- Ngun vn u t
C TK TK 111,112,...
15. Khi n v ch u t bn giao d n( cng trnh) ang u t xy dng d dang cho n v
ch u t khc tip tc thc hin d n th n v ch u t phi bn giao ton b ti sn v
ngun vn ca d n, ghi:
N TK 441- Ngun vn u t
C TK 241-Chi ph u t xy dng (2411)
C TK 111,112,152,153...
C TK133 Thu GTGT c khu tr (nu c)
16. Khi d n hon thnh, bo co quyt ton vn u t XDCB c ph duyt, ghi:
N TK 441( Phn Chi ph u t XDCB c duyt, k c s c duyt b
(nu c))
C T TK 241,133,413,...
4.9.2.1.2. K ton chi ph u t xy dng c bn(CF TXDCB)
Ni dung chi ph u t XDCB:
CF TXDCB bao gm ba thnh phn chi ph(CF): Chi ph xy lp, Chi ph thit b,
Chi ph khc.
* Chi ph xy lp bao gm:
- Chi ph ph v tho d cc vt kin trc c sau khi tr gi tr vt t thu hi c (nu
c)
- Chi ph san lp mt bng xy dng
- Chi ph xy dng cng trnh tm, cng trnh ph tr phc v thi cng( ng thi cng,
in, nc nh xng...), nh tm ti hin trng v iu hnh thi cng ( nu c)
160
- Chi ph xy dng cc hng mc cng trnh
- Chi ph lp t thit b i vi thit b cn lp t
- Chi ph di chuyn ln thit b thi cng v lc lng xy dng( trng hp ch nh
thu( nu c))
* Chi ph thit b bao gm :
- Chi ph mua sm thit b cng ngh( gm c thit b phi tiu chun cn sn xut, gia
cng( nu c), cc trang thit b khc phc v sn xut, lm vic, sinh hot ca cng trnh( bao
gm thit b cn lp t v thit b khng cn lp t)
- Chi ph vn chuyn t cng hoc ni mua n cng trnh, chi ph lu kho, lu bi, lu
container( nu c) ti cng Vit nam( i vi cc thit b nhp khu), CF bo qun, bo dng
ti kho bi hin trng.
- Thu v ph bo him thit b cng trnh
*. Chi ph khc bao gm :
Chi ph khc c phn theo cc giai on ca qu trnh T v XD, c th:
* Chi ph khc giai on chun b u t gm :
- Chi ph lp bo co nghin cu tin kh thi, kh thi
- Chi ph tuyn truyn, qung co d n( nu c)
- Chi ph nghin cu khoa hc, cng ngh c lin quan n d n( nu c php)
- Chi ph v l ph thm nh bo co nghin cu kh thi ca d n u t
* Chi ph khc giai on thc hin u t gm :
- Chi ph khi cng cng trnh( nu c)
- Chi ph n b v t chc thc hin trong qu trnh n b t ai, hoa mu, di
chuyn dn c v cc cng trnh trn mt bng xy dng, chi ph phc v cho cng tc ti nh
c v phc hi( i vi cng trnh xy dng ca d n u t c yu cu ti nh c v phc
hi)
- Chi ph kho st xy dng, thit k cng trnh, chi ph m hnh th nghim( nu c)
- Chi ph lp h s mi thu, chi ph cho vic phn tch, nh gi kt qu u thu xy
lp, mua sm thit b...
- Chi ph ban qun l d n
- Chi ph bo him cng trnh
- Chi ph v l ph thm nh thit k k thut hoc thit k k thut thi cng, tng d
ton cng trnh
161
* Chi ph khc giai on kt thc xy dng a d n vo khai thc s dng:
- Chi ph thc hin vic qui i vn, thm tra v ph duyt quyt ton vn u t cng
trnh
- Chi ph tho d cng trnh tm, cng trnh ph tr phc v thi cng, nh tm( tr gi
tr thu hi)...
- Chi ph thu dn v sinh cng trnh, t chc nghim thu, khnh thnh v bn giao cng
trnh
- Chi ph o to cng nhn k thut v cn b qun l sn xut( nu c)
- Chi ph thu chuyn gia vn hnh v sn xut trong thi gian chy th( nu c)
- Chi ph nguyn liu, nng lng v nhn lc cho qu trnh chy th khng tiv c
ti( tr gi tr sn phm thu hi c)...
- Chi ph li vay trong thi gian xy dng cng trnh
Vic phn chia CF TXD thnh cc ni dung chi ph trn y l tun th qui nh trong
qui ch qun l u t v xy dng hin hnh, n v ch u t l DN c th theo di chi tit
CF TXD theo ni dung chi ph cn qun l.
Chi ph TXD khng bao gm thu GTGT u vo nu CF TXD to ra TSC dng
cho mc ch SXKD hng ho dch v chu thu GTGT theo phng php khu tr. CF TXD
bao gm c thu GTGT u vo nu CF TXD to ra TSC dng cho mc ch phc li hoc
dng cho SXKD hng ho, dch v khng chu thu GTGT hay chu thu GTGT theo phng
php trc tip.
K ton CF TXD s dng TK 241- Chi ph u t xy dng. Kt cuc bn ca TK
ny nh sau :
Bn N: Chi ph TXD d n thc t pht sinh( k c cc khon thit hi nu c)
Bn C: -Kt chuyn Chi ph TXD d n khi quyt ton vn u t d n c duyt.
- Cc khon ghi gim Chi ph TXD
D N: - Chi ph TXD d n d dang
- Gi tr cng trnh, hng mc cng trnh hon thnh a vo s dng ch
dut quyt ton.
- TK 241 gm cc TK cp 2 sau y:
+ TK 2411 - Chi ph TXD d dang: Phn nh Chi ph TXD d dang v tnh
hnh quyt ton vn u t xy dng .TK ny c m chi tit cho tng d n, cng trnh, hng
162
mc cng trnh v phi theo di chi tit theo ni dung Chi ph TXD(Chi ph xy lp, thit b,
Chi ph khc)
+ TK 2412- D n, cng trnh, hng mc cng trnh hon thnh a vo s
dng ch duyt quyt ton: Phn nh gi tr d n, cng trnh, hng mc cng trnh hon thnh
a vo s dng cn ch duyt quyt ton, tnh hnh quyt ton vn u t. TK ny c m
theo tng d n, cng trnh, hng mc cng trnh v theo di chi tit theo ni dung Chi ph
TXD.
Phng php k ton cc nghip v ch yu v chi ph u t XDCB:
1. Khi nhn gi tr khi lng xy lp, cng tc t vn, thit k v Chi ph XDCB khc hon
thnh do cc nh thu bn giao. Cn c vo hp ng giao thu, bin bn nghim thu khi
lng, phiu gi, ho n, ghi:
N TK 241(2411)- Chi ph u t xy dng(Chi tit lin quan)
C TK 331- Phi tr cho ngi bn( Tng gi TT)
2. Khi nhn thit b khng cn lp t ngi bn giao thng cho bn s dng:
- Trng hp thit b khng cn lp mua trong nc, ghi:
N TK 241- Chi ph u t xy dng ( Chi tit chi ph thit b)
- Trng hp thit b khng cn lp nhp khu, ghi:
N TK 241- Chi ph u t xy dng ( Chi tit chi ph thit b)
C TK 33312- Thu GTGT hng nhp khu
C TK 3333 Thu nhp khu
3. Khi xut thit b khng cn lp t kho ca ban qun l d n giao cho bn s dng,
ghi:
N TK 241 Chi ph u t xy dng ( Chi tit chi ph thit b)
C TK 1523- Thit b trong kho
4. i vi thit b cn lp:
- Khi xut thit b cn lp trong kho a i lp, ghi:
N TK 1524- Thit b a i lp
163
C TK 1523- Thit b trong kho
- Khi c khi lng lp t thit b hon thnh ca bn nhn thu bn giao, c nghim
thu v chp nhn thanh ton th thit b cn lp lp c coi l hon thnh u t v c
tnh vo CF TXD, ghi:
N TK 241 - Chi ph u t xy dng ( Chi tit chi ph thit b)
C TK 1524- Thit b a i lp
-i vi thit b cn lp mua giao thng cho bn nhn thu lp t, th khi c khi lng
lp t thit b hon thnh ca bn nhn thu bn giao, c nghim thu v chp nhn thanh
ton th thit b cn lp lp c coi l hon thnh u t v c tnh vo CF TXD, ghi:
N TK 241 - Chi ph u t xy dng(Chi tit chi ph thit b)
5. Khi cc bn nhn thu xy lp quyt ton vi ban qun l d n v gi tr nguyn vt
liu nhn s dng cho cng trnh, ghi:
N TK 241- Chi ph u t xy dng
C TK 152- Nguyn liu,vt liu( 1522- Vt liu giao cho bn nhn thu)
-Trng hp nhp kho sau mi giao cho bn nhn thu( Trc khi xut vt liu giao cho
bn nhn thu, k ton ghi: N TK 1522-Vt liu giao cho bn nhn thu/ C TK 1521- Vt
liu trong kho)
C TK 331- Phi tr cho ngi bn ( Trng hp vt liu giao thng cho
bn nhn thu)
6. Khi ban qun l d n trc tip chi cc khon chi ph khc nh n b t ai, di chuyn dn
c, CF xy dng cng trnh tm, cng trnh ph tr phc v thi cng... , ghi:
N TK 24 - Chi ph u t xy dng ( Chi tit chi ph lin quan)
C TK 111,112,331,311,341,441...
7. Khi phn b chi ph ban qun l d n cho tng cng trnh, hng mc cng trnh( phn b
trn c s d ton chi ph cho hot ng ca ban qun l d n c duyt, ghi:
N TK 241- Chi ph u t xy dng ( Chi tit chi ph khc)
C TK 642- Chi ph ban qun l d n
8. Khi bn giao cng c, dng c cho bn khai thc s dng hng mc cng trnh, cng trnh,
ghi:
164
C TK 153- C ng c , d ng c
9. Khi pht sinh khon chi ph li vay phi tr trong thi gian thc hin d n u t, ghi:
C TK 3388- Phi tr, phi np khc.
Khi kt chuyn cc khon chnh lch thu nh hn chi ca hot ng chy th c ti, sn xut
th c to ra sn phm, hot ng thanh l cng trnh tm, cng trnh ph tr phc v thi cng,
nh tm...vo CF TXD, ghi:
C TK 421- Chnh lch thu, chi cha x l
Nu thu ln hn chi, k ton ghi gim CF TXD, ghi:
N TK 421- Chnh lch thu, chi cha x l
C TK 241- Chi ph u t xy dng
11. Ton b chi ph chy th thit b khng ti, ghi:
C TK 111,112,331...
12. Khi pht sinh cc khon thu hi( vt liu nhp li, cc khon chi ph khng hp l khi pht
hin c b loi b, cc khon chnh lch thu ln hn chi do thanh l ti sn...), k ton ghi
gim CF TXD:
N TK 152,155,138,421,...
C TK 241- Chi ph u t xy dng
13. Khi cng trnh, hng mc cng trnh hon thnh tm bn giao a vo s dng, cn c vo
h s tm bn giao k ton ghi :
N TK 2412- D n, cng trnh, hng mc cng trnh hon thnh a vo s
dng ch duyt quyt ton
C TK 2411- Chi ph u t xy dng d dang
4.9.2.1.3. K ton quyt ton vn u t khi d n( cng trnh XDCB) hon thnh a
vo khai thc s dng
Vn u t c quyt ton l ton b Chi ph hp php thc hin trong qu trnh
u t a cng trnh vo khai thc s dng. Chi ph hp php l Chi ph c thc hin
ng vi h s thit k - d ton ph duyt, bo m ng nh mc, qui chun, n gi, ch
ti chnh - k ton, hp ng kinh t k kt v nhng qui nh ca nh nc c lin quan.
165
Vn u t dc quyt ton pha nm trong gii hn tng mc u t c cp c thm quyn
ph duyt hoc iu chnh( nu c)
Bo co quyt ton vn u t phi xc nh y , chnh xc tng chi ph u t
thc hin( chi tit theo c cu xy lp, thit b, chi ph khc; chi tit theo hng mc cng trnh,
cng trnh); phn nh r ngun vn u t( chi tit theo tng ngun vn u t); chi ph u t
c php khng tnh vo gi tr ti sn hnh thnh qua u t; s lng v gi tr ti sn hnh
thnh qua u t: TSC, ti sn lu ng( chi tit theo nhm, loi TSC, ti sn lu ng theo
chi ph thc t. i vi cc d n( cng trnh) c thi gian thc hin u t ln hn 36 thng
tnh t ngy khi cng n ngy nghim thu bn giao a vo khai thc s dng phi thc hin
qui i vn u t v mt bng gi ti thi im bn giao a vo khai thc s dng. Vic phn
b Chi ph cho tng TSC c xc nh theo nguyn tc: Chi ph trc tip lin quan n
TSC no th tnh cho TSC , Chi ph chung lin quan n nhiu TSC th phn b theo t
l Chi ph trc tip ca tng TSC so vi tng Chi ph trc tip ca ton b TSC. i vi cc
d n( cng trnh) c nhiu hng mc cng trnh m mi hng mc cng trnh hoc nhm cc
hng mc cng trnh khi hon thnh c th a vo khai thc s dng c lp th ch u t lp
bo co quyt ton vn u t theo hng mc, trnh ngi c thm quyn ph duyt. Gi tr
ngh quyt ton ca hng mc cng trnh bao gm: Chi ph xy lp, Chi ph thit b v cc Chi
ph khc c lin quan trc tip n hng mc . Sau khi ton b d n( cng trnh) hon thnh,
ch u t phi tng quyt ton ton b cng trnh v xc nh mc phn b Chi ph chung ca
cng trnh cho tng hng mc cng trnh trnh ngi c thm quyn ph duyt quyt ton
ph duyt.
* Cn c vo quyt nh ph duyt qut ton vn u t hon thnh ca ngi c
thm quyn, k ton ban qun l d n ghi:
- Nu TSC hnh thnh qua u t hon thnh bn giao a vo s dng cho hot ng
SXKD, ghi :
N TK 341,441( phn CF TXD c ph duyt quyt ton k c Chi ph c
duyt b( nu c))
N TK 1388( phn Chi ph TXD khng c ph duyt phi thu hi)
N TK 3388( Chi tit li vay phi tr- bn giao li vay)
N TK 413( nu TK 413 d C)( bn giao chnh lch t gi )
C TK 241- Chi ph u t xy dng ( 2411,2412)
C TK 133 Thu GTGT c khu tr (nu c) (bn giao thu GTGT)
166
C TK 413( nu TK 413 d N)( Bn giao C/L tgi)

* K ton SXKD nhn cng trnh, hng mc cng trnh hon thnh (nhn ti sn
hnh thnh qua u t )a vo s dng, ghi:
N TK 211,213,142,152,153(Gi tr ti sn hnh thnh qua u t)
N TK 413( Trng hp TK 413 ca ban qun l d n d N)
C TK 341( Nhn bn giao khon vay di hn)
C TK 413( Trng hp TK 413 ca ban qun l d n d C)
4.9.2.2. K ton u t XDCB trong trng hp doanh nghip khng thnh lp ban qun
l d n, k ton qu trnh u t XDCB ghi chung trn h thng s k ton ca n v
sn xut kinh doanh
Trng hp DN thc hin k hoch TXDCB nhng khng thnh lp ban qun l d
n th KT d n u t c thc hin trn cng h thng s k ton ca DN nhng phi tun
th cc qui nh ca ch k ton p dng cho n v ch u t ban hnh theo quyt nh s
214/2000/Q-BTC v ni dung, phng php ghi chp v m s k ton chi tit phn nh
ngun vn u t, Chi ph thc hin u t, lp cc Bo co ti chnh v quyt ton vn u t
d n( cng trnh XDCB) hon thnh.
4.9.2.2.1. K ton chi ph u t XDCB
phn nh CF TXDCB, k ton s dng TK 241- Xy dng c bn d dang. Kt
cu ca TK ny nh sau :
Bn N: - Chi ph TXD, mua sm, sa cha ln TSC pht sinh
- Chi ph u t, ci to, nng cp TSC
Bn C: - Gi tr TSC hnh thnh qua u t xy dng, mua sm hon thnh a
vo s dng
- Gi tr cng trnh b loi b v cc khon duyt b khc kt chuyn khi quyt
ton c duyt
- Gi tr cng trnh sa cha ln TSC hon thnh, kt chuyn khi quyt ton.
D N: - Chi ph TXDCB v sa cha ln TSC d dang
- Gi tr cng trnh XDCB v sa cha ln TSC hon thnh nhng cha
bn giao a vo s dng hoc quyt ton cha c duyt. TK 241 gm ccTK cp 2 sau:
167
+ TK 2411- Mua sm TSC
+ TK 2412- Xy dng c bn: Phn nh Chi ph TXDCB v tnh hnh quyt
ton Chi ph TXDCB. Phn nh vo TK ny bao gm: Chi ph xy lp, Chi ph thit b, Chi
ph XDCB khc. TK ny c m chi tit cho tng cng trnh, hng mc cng trnh v mi
hng mc cng trnh phi theo di chi tit tng loi Chi ph u t ( Chi ph xy lp, Chi ph
thit b, Chi ph khc)
+ TK 2413- Sa cha ln TSC.
Phng php k ton chi ph u t xy dng:
Khi phn nh Chi ph TXD pht sinh, ghi:
N TK 241-Xy dng c bn d dang(2412)( Chi tit lin quan)
C TK 331,111,112,152,...
4.9.2.2.2. K ton ngun vn u t v quyt ton vn u t hon thnh c ph duyt
K ton ngun vn u t v quyt ton vn u t hon thnh c ph duyt s dng
TK441- Ngun vn u t XDCB .Kt cu TK ny nh sau :
Bn N: S vn u t XDCB gim do:
+ Xy dng mi v mua sm TSC hon thnh bn giao a vo s dng kt
chuyn ghi tng ngun vn kinh doanh
+ Np, chuyn vn u t XDCB cho c quan cp trn, cho nh nc
Bn C: Ngun vn u t XDCB tng do:
+ Ngn sch nh nc hay cp trn cp vn XDCB
+ Nhn vn u t XDCB do c ti tr, vin tr
+ B sung t li nhun hot ng kinh doanh v cc qu( qu u t pht trin,
qu d phng ti chnh, qy phc li)
D C: S vn u t XDCB hin c ca DN cha s dng hoc s dng nhng
cng tc XDCB cha hon thnh, cha c quyt ton.
Phng php k ton ngun vn u t XDCB trong trng hp ny s c nghin
cu k chng 9.
Phng php k ton quyt ton vn u t XDCB khi cng trnh XDCB hon thnh
Khi qut ton vn u t cng trnh XDCB hon thnh c ph duyt, k ton ghi
tng gi tr ti sn hnh thnh qua u t:
* Trng hp DN s dng ngun vn u t XDCB thc hin d n
168
- Nu TSC hnh thnh qua u t hon thnh bn giao a vo s dng cho mc ch
SXKD hng ho, dch v chu thu GTGT theo phng php khu tr, ghi:
N TK 441- Ngun vn u t XDCB ( Chi ph u t xy dng c duyt b)( nu
c)
N TK 1388( phn chi ph TXD khng c ph duyt phi thu hi)
N TK 211,213,142,152,153(Gi tr ti sn cha c thu GTGT)
C TK 241- XDCB d dang(2412)(Chi ph cha c thu GTGT)
Khon thu GTGT u vo ca khon u t XDCB c khu tr vi thu GTGT u
ra ca DN hoc c hon thu theo tinh thn ca lut thu GTGT v thng t hng dn k
ton thu GTGT.
- Nu TSC hnh thnh qua u t hon thnh bn giao a vo s dng cho mc ch
SXKD hng ho, dch v khng chu thu GTGT hoc chu thu GTGT theo phng php trc
tip, ghi:
N TK 441- Ngun vn u t XDCB ( Chi ph u t xy dng c duyt
b)( nu c)
N TK 1388( phn chi ph TXD khng c ph duyt phi thu hi)
N TK 211,213,142,152,153( Gi tr ti sn c thu GTGT)
C TK 241- XDCB d dang(2412)( Chi ph c thu GTGT)
Nu trong qu trnh thc hin k hoch TXDCB c s dng ngoi t m c pht sinh
chnh lch t gi hi oi th chnh lch t gi c hch ton theo tinh thn ca VAS 10 nh
hng ca vic thay i t gi hi oi v tinh thn thng t hng dn hch ton lin quan
n chun mc ny.
ng thi, k ton kt chuyn tng ngun vn kinh doanh, gim ngun vn u t
XDCB, ghi:
N TK 441- Ngun vn u t XDCB
* Trng hp DN s dng qu u t pht trin hoc qu phc li u t xy
dng hnh thnh ti sn dng cho SXKD
Khi cng trnh u t XDCB hon thnh a vo s dng, quyt ton vn u t c
ph duyt, cng vi vic ghi tng ti sn hnh thnh qua u t, k ton ng thi ghi:
N TK 414,4312
169
*Trng hp DN s dng qu phc li u t xy dng hnh thnh ti sn dng cho
hot ng phc li
Khi cng trnh XDCB hon thnh a vo s dng, quyt ton vn u t c ph
duyt, cng vi vic ghi tng ti sn hnh thnh qua u t, k ton ng thi ghi:
N TK 4312- Qu phc li
C TK 4313- Qu phc li hnh thnh TSC
4.10. K ton cc khon u t di hn
u t di hn l vic b vn ra u t kinh doanh bt ng sn, u t vo cng ty
con, gp vn vo c s lin doanh, vo cng ty lin kt v cc khon u t khc vi mc ch
kim li m thi hn thu hi vn u t trn mt nm hoc vt qu mt chu k kinh doanh
bnh thng.
u t di hn hnh thnh cc ti sn di hn khc ngoi ti sn c nh hu hnh,ti
sn c nh v hnh v ti sn c nh thu ti chnh; l: Bt ng sn u t, khon u
t vo cng ty con, Khon Vn gp lin doanh,u t vo cng ty lin ktv u t di
hn khc.
4.10.1. K ton bt ng sn u t
4.10.1.1.ni dung bt ng sn u t
Bt ng sn u t( BST) l bt ng sn gm: Quyn s dng t; nh, hoc mt
phn ca nh, hoc c nh v t; c s h tng do ngi ch s hu hoc ngi i thu ti sn
theo hp ng thu ti chnh nm gi nhm mc ch thu li t vic cho thu theo phng thc
cho thu hot ng hoc ch tng gi m khng phi s dng cho sn xut, cung cp hng
ho ,dch v hay cho mc ch qun l hoc bn trong k hot ng kinh doanh thng thng.
Bt ng sn u t c ghi nhn trong cc trng hp:
- Quyn s dng t( do doanh nghip b tin ra mua li) nm gi trong thi gian di
ch tng gi
- Quyn s dng t( do doanh nghip b tin ra mua li) nm gi m cha xc nh r
mc ch s dng trong tng lai
- Nh do doanh nghip s hu( hoc do doanh nghip thu ti chnh) v cho thu theo
mt hoc nhiu hp ng thu hot ng
- Nh ang c gi cho thu theo mt hoc nhiu hp ng thu hot ng
- C s h tng ang c gi cho thu theo mt hoc nhiu hp ng thu hot
ng
Trong cc trng hp c bit nh: Nhng bt ng sn mt phn doanh nghip nm
gi nhm mc ch thu li t cho thu hot ng hoc ch tng gi v mt phn s dng cho
cho sn xut, cung cp hng ho ,dch v hay cho mc ch qun l m phn bit uc mt
170
cch ring r th hch ton phn ti sn dng cho thu hot ng hoc ch tng gi l bt
ng sn u t, phn ti sn cn li c hch ton l bt ng sn ch s hu s dng(
TSC hu hnh hocTSC v hnh). Trng hp bt ng sn khng bn c ring r v
phn s dng cho cho sn xut, cung cp hng ho ,dch v hay cho mc ch qun l khng
ng k( khng qu 20%) th cng c hch ton l bt ng sn u t. Trng hp bt ng
sn cho thu hot ng m doanh nghip cung cp mt s dch v lin quan nh bo dng, an
ninh nhng gi tr cc dch v ny ch l phn nh so vi gi tr dch v cho thu th doanh
nghip c hch ton ti sn ny l BST.
4.10.1. 2. Mt s qui nh trong k ton BST
K ton bt ng sn u t cn tn trng mt s qui nh th hin trong thng t 23/2005/TT-
BTC ngy 30/03/2005 ca B trng B ti chnh Hng dn k ton thc hin su(06) chun
mc k ton banh hnh theo quyt nh s 234/ 2003/Q- BTC ngy 30/12/2003... v quyt
nh s 15/2006/Q- BTC ngy 15/03/2006 ca B trng B ti chnh. Ni dung c bn ca
cc qui nh nh sau:
1. Mt BST c ghi nhn l ti sn phi tho mn ng thi hai iu kin sau:
a/ Chc chn thu c li ch kinh t trong tng lai
b/ Nguyn gi ca BST phi c xc nh mt cch ng tin cy
2. BST phi c xc nh gi tr ban u theo nguyn gi. Nguyn gi bt ng sn
u t bao gm c cc chi ph giao dch lin quan trc tip ban u.
Cc chi ph lin quan n BST pht sinh sau ghi nhn ban u c kh nng chc
chn lm cho bt ng u t to ra li ch kinh t trong
tng lai nhiu hn mc hot ng c nh gi ban u th c ghi tng nguyn gi bt
ng sn u t
Nguyn gi ca bt ng sn u t c xc nh theo tng trng hp tng BST
tng t cch xc nh nguyn gi TSC hu hnh v TSC v hnh.
* Cc chi ph sau khng c tnh vo nguyn gi ca bt ng sn u t:
- Chi ph pht sinh ban u (tr trng hp cc chi ph ny l cn thit
a bt ng sn u t vo trng thi sn sng s dng);
- Cc chi ph khi mi a bt ng sn u t vo hot ng ln u trc
khi bt ng sn u t t ti trng thi hot ng bnh thng theo d kin;
- Cc chi ph khng bnh thng v nguyn vt liu, lao ng hoc cc ngun lc
khc trong qu trnh xy dng bt ng sn u t.
3. Sau ghi nhn ban u, trong thi gian nm gi, cho thu hot ng bt ng
sn u t c xc nh theo nguyn gi, s khu hao lu k v gi tr cn li.
Trong qu trnh nm gi ch tng gi, hoc cho thu hot ng phi tin
hnh trch khu hao bt ng sn u t. Khu hao bt ng sn u t c ghi
171
nhn l chi ph kinh doanh trong k. Doanh nghip c th da vo cc bt ng
sn ch s hu s dng cng loi c tnh thi gian s dng hu ch v xc
nh phng php khu hao ca bt ng sn u t.

i vi nhng bt ng sn u t c mua vo nhng phi tin hnh
xy dng, ci to, nng cp trc khi s dng cho mc ch u t th gi tr
BS, chi ph mua sm v chi ph cho qu trnh xy dng, ci to, nng cp bt
ng sn u t c phn nh trn TK 241 Xy dng c bn d dang. Cc chi
ph pht sinh sau ghi nhn ban u iu kin ghi tng nguyn gi BSTcng
c hch ton vo TK241Xy dng c bn d dang Cc chi ph pht sinh sau
ghi nhn ban u iu kin ghi tng nguyn gi BSTcng c hch ton
vo TK241Xy dng c bn d dang Khi qu trnh xy dng, ci to, nng
cp hon thnh phi xc nh nguyn gi bt ng sn u t hon thnh s ghi
tng nguyn gi BST kt chuyn vo TK 217 Bt ng sn u t.
Bt ng sn u t c theo di chi tit theo tng i tng ghi bt ng
sn u t trong S theo di bt ng sn u t tng t nh TSC.
4- Ghi gim bt ng sn u t trong cc trng hp:
- Chuyn i mc ch s dng t bt ng sn u t sang hng tn kho
hoc bt ng sn ch s hu s dng;
- Bn bt ng sn u t ;
- Thanh l bt ng sn u t ;
- Ht thi hn thu ti chnh tr li BS u t cho ngi cho thu.
5. Vic chuyn t bt ng sn u t sang bt ng sn ch s hu s dng hay
hng tn kho v ngc li ch c thc hin khi c s thay i v mc ch s
dng nh cc trng hp sau:
Bt ng sn u t chuyn sang bt ng sn ch s hu s dng khi ch
s hu bt u s dng ti sn ny
Bt ng sn u t chuyn sang hng tn kho khi ch s hu bt u trin
khai cc cng vic sa cha, ci to nng cp cn thit cho mc ch bn
Bt ng sn ch s hu s dng chuyn sang bt ng sn u t khi ch
s hu kt thc s dng ti sn
Hng tn kho chuyn sang bt ng sn u t khi ch s hu bt u cho
bn khc thu hot ng
Bt ng sn xy dng chuyn sang bt ng sn u t khi kt thc giai
on xy dng, bn giao a vo u t (trong giai on xy dng phi
tun theo Chun mc k ton s 03 - "Ti sn c nh hu hnh").
172

6- Khi mt doanh nghip quyt nh bn mt bt ng sn u t m khng c giai on sa
cha, ci to nng cp th doanh nghip vn tip tc ghi nhn l bt ng sn u t cho n khi
bt ng sn u t c bn m khng chuyn thnh hng tn kho.
7- Doanh thu t vic bn bt ng sn u t c ghi nhn l ton b gi bn (gi bn cha c
thu GTGT i vi trng hp doanh nghip p dng phng php tnh thu GTGT theo
phng php khu tr thu).
Trng hp bn bt ng sn u t theo phng thc tr chm th doanh thu c xc
nh theo gi bn tr ngay (gi bn cha c thu GTGT i vi trng hp doanh nghip p
dng phng php tnh thu GTGT theo phng php khu tr thu). Khon chnh lch gia
gi bn tr chm v gi bn tr ngay v thu GTGT c ghi nhn l doanh thu tin li cha
thc hin theo quy nh ca Chun mc k ton s 14 - "Doanh thu v thu nhp khc".
8- i vi cc n v chuyn kinh doanh bt ng sn th c k ton theo cc trng hp
sau:
- i vi cc bt ng sn khi mua v xc nh r mc ch bn trong k c k ton
tun theo Chun mc k ton s 02 Hng tn kho
- i vi bt ng sn khi mua v cha xc nh r c mc ch s dng trong tng lai
hoc mua v chuyn cho thu hot ng (tho mn iu kin ghi nhn BS u t) th c
k ton tun theo Chun mc k ton s 05 Bt ng sn u t.
K ton bt ng sn u t s dng cc sau :
*Ti khon 217 - Bt ng sn u t. Kt cu TK ny nh- sau :
Bn N: Nguyn gi bt ng sn u t tng trong k.
Bn C: Nguyn gi bt ng sn u t gim trong k.
S d bn N: Nguyn gi bt ng sn u t ca doanh nghip cui k.
* TK 2147 - Hao mn bt ng sn u t . Kt cu TK 2147 - Hao mn bt ng
sn u t:
Bn N:
Gi tr hao mn bt ng sn u t gim.
Bn C:
Gi tr hao mn bt ng sn u t tng do trch khu hao hoc do chuyn
s khu hao ly k ca bt ng sn ch s hu s dng thnh bt ng sn u
t.
S d bn C:
Gi tr hao mn ca bt ng sn u t hin c ca doanh nghip.
V cc TK lin quan nh:
- TK 5117 - Doanh thu kinh doanh bt ng sn u t
- TK 1567- Hng ho bt ng sn ,...
Kt cu v ni dung phn nh ca cc TK ny c nghin cu cc chng lin quan
Phng php k ton mt s nghip v kinh t ch yu
173
1- K ton cc nghip v mua bt ng sn u t theo phng thc tr tin
ngay:
- Trng hp doanh nghip p dng phng php tnh thu GTGT
theo phng php khu tr thu, ghi:
N TK 217 - Bt ng sn u t
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332)( nu c)
C cc TK 111, 112, 331.
2- K ton nghip v mua bt ng sn u t theo phng thc tr chm:

2.1- Trng hp doanh nghip tnh np thu GTGT theo phng php khu
tr, ghi:
N TK 217 - Bt ng sn u t (Nguyn gi - theo gi mua tr ngay
cha c thu GTGT)
N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Phn li tr chm tnh bng s
chnh lch gia tng s tin phi thanh ton tr (-)
gi mua tr ngay v thu GTGT u vo)
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332)
C TK 331 - Phi tr cho ngi bn.
2.2- Trng hp doanh nghip tnh np thu GTGT theo phng php trc
tip, ghi:
N TK 217 - Bt ng sn u t (Nguyn gi - theo gi mua
tr ngay c thu GTGT)
N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Phn li tr chm tnh
bng s chnh lch gia tng s tin phi thanh ton tr (-) gi
mua tr ngay c thu GTGT)
C TK 331 - Phi tr cho ngi bn.
2.3- Hng k, tnh v phn b s li phi tr v vic mua bt ng sn u
t theo phng thc tr chm, ghi:
C TK 242 - Chi ph tr trc di hn.
2.4- Khi thanh ton tin cho ngi bn, ghi:
174
C TK 515 - Doanh thu ti chnh (Phn chit khu thanh ton
c hng do thanh ton trc thi hn - Nu c)
C cc TK 111, 112,
3- Trng hp bt ng sn u t hnh thnh do xy dng c bn hon thnh
bn giao v cc chi ph pht sinh sau ghi nhn ban u iu kin ghi tng
nguyn gi BST
3.1- Khi pht sinh chi ph xy dng bt ng sn u t v cc chi ph pht
sinh sau ghi nhn ban u iu kin ghi tng nguyn gi BST, cn c vo
cc ti liu v chng t c lin quan, k ton tp hp chi ph vo bn N TK 241-
XDCB d dang theo quy nh ti Thng t s 89/2002/ TT - BTC ngy 9/10/
2002 Hng dn k ton thc hin bn (04) chun mc k ton (t 1) phn
hng dn Chun mc k ton s 03 TSC hu hnh.
3.2- Khi giai on u t XDCB hon thnh bn giao chuyn ti sn u t
thnh bt ng sn u t hoc khi vic nng cp, ci to hon thnh, k ton cn
c vo h s bn giao v chng t lin quan, ghi:
C TK 241 - XDCB d dang.
4- Khi chuyn t bt ng sn ch s hu s dng thnh bt ng sn u t,
cn c vo h s chuyn i mc ch s dng, ghi:
C TK 211 - TSC hu hnh, hoc
C TK 213 - TSC v hnh.
ng thi kt chuyn s hao mn lu k (i vi nhng bt ng sn ch
s hu s dng trch khu hao), ghi:
N TK 2141, hoc 2143
C TK 2147 - Hao mn bt ng sn u t.
5- Khi chuyn t hng tn kho thnh bt ng sn u t, cn c vo h s
chuyn i mc ch s dng, ghi:
C TK 156 - Hng ho (1567 - Hng ho bt ng sn).
6-Khi i thu ti chnh vi mc ch cho thu theo mt hoc nhiu hp
ng thu hot ng, nu ti sn thu tho mn tiu chun l bt ng sn u
t, cn c vo hp ng thu ti chnh v cc chng t lin quan, ghi:
175
C cc TK 111, 112, 315, 342.
(K ton thanh ton tin thu khi nhn Ho n thu ti chnh c thc
hin theo quy nh ti Thng t s 105/ 2003/ TT BTC ngy 04/ 11/ 2003
Hng dn k ton thc hin su (06) chun mc k ton (t 2) phn hng dn
Chun mc k ton s 06 Thu ti sn).
7- Khi ht hn thu ti sn ti chnh
- Nu tr li bt ng sn u t thu ti chnh ang phn loi l bt ng
sn u t, ghi:
N TK 2147 - Hao mn bt ng sn u t
(S chnh lch gia nguyn gi BS u t thu v s khu
hao lu k)
C TK 217 - Bt ng sn u t (Nguyn gi).
- Nu mua li bt ng sn u t thu ti chnh ang phn loi l bt ng
sn u t tip tc u t, ghi tng nguyn gi bt ng sn u t s phi tr
thm, ghi:
C cc TK 111, 112,
- Nu mua li bt ng sn thu ti chnh ang phn loi l bt ng sn
u t chuyn thnh bt ng sn ch s hu s dng, ghi:
N TK 211 - TSC hu hnh, hoc
N TK 213 - TSC v hnh
C TK 217 - Bt ng sn u t
C cc TK 111, 112 (S tin phi tr thm).
ng thi kt chuyn s hao mn lu k, ghi:
C TK 2141 hoc 2143.
8- K ton bn bt ng sn u t
8.1- Ghi nhn doanh thu bn BS u t:
- i vi doanh nghip p dng phng php tnh thu GTGT theo phng
php khu tr thu, ghi:
176
N cc TK 111, 112, 131 (Tng gi thanh ton)
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v
(5117 - Doanh thu kinh doanh bt ng sn u t)
(Gi bn cha c thu GTGT )
C TK 3331 - Thu GTGT (33311).
-i vi doanh nghip p dng phng php tnh thu GTGT theo phng
php trc tip trn GTGT, ghi:
N cc TK 111, 112, 131 (Tng gi thanh ton)
(5117 - Doanh thu kinh doanh bt ng sn u t )
(Tng gi thanh ton)
2- K ton ghi gim nguyn gi v gi tr cn li ca BS u t c
bn, ghi:
N TK 214- Hao mn TSC (2147- Hao mn BS u t)
N TK 632- Gi vn hng bn (Gi tr cn li ca BS u t)
C TK 217- BS u t (Nguyn gi ca BS u t)
9- K ton chuyn bt ng sn u t thnh hng tn kho hoc thnh
bt ng sn ch s hu s dng:
Vic chuyn i mc ch s dng gia bt ng sn u t vi bt ng
sn ch s hu s dng hoc hng tn kho khng lm thay i gi tr ghi s ca
ti sn c chuyn v khng lm thay i nguyn gi ca BS u t trong vic
xc nh gi tr ghi s hay lp bo co ti chnh.
9.1- Trng hp bt ng sn u t chuyn thnh hng tn kho khi ch s
hu c quyt nh sa cha, ci to nng cp bn:
- Khi c quyt nh sa cha, ci to, nng cp BS u t bn k ton
tin hnh kt chuyn gi tr cn li ca bt ng sn u t vo TK 156 Hng
ho, ghi:
N TK 156 Hng ho
(TK 1567- Hng ho BS- Gi tr cn li ca BS u t)
N TK 214 - Hao mn TSC (2147) (S khu hao lu k )
177
- Khi pht sinh cc chi ph sa cha, ci to, nng cp trin khai cho mc
ch bn, ghi:
N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c)
C cc TK 111, 112, 152, 334, 331,
- Khi kt thc giai on sa cha, ci to, nng cp trin khai cho mc ch
bn, kt chuyn ton b chi ph ghi tng gi gc hng ho bt ng sn ch bn,
ghi:
N TK 156 - Hng ho (1567 )
C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang
9.2- Trng hp chuyn bt ng sn u t thnh bt ng sn ch s hu
s dng, ghi:
N TK 211 hoc 213
C TK 217 - Bt ng sn u t;
ng thi, ghi:
C TK 2141 hoc 2143.

10- nh k tnh, trch khu hao bt ng sn u t ang nm gi ch tng gi,
ang cho thu hot ng, ghi:
N TK 632- Gi vn hng bn (Chi tit chi ph kinh doanh BS u t)
11- Khi pht sinh chi ph lin quan n BS u t sau ghi nhn ban u, nu xt
thy chi ph khng chc chn lm cho bt ng sn u t to ra li ch kinh t
trong tng lai nhiu hn mc hot ng c nh gi ban u hoc khng bao
gm trong ngha v ca doanh nghip phi chu cc chi ph cn thit s pht sinh
a bt ng sn ti trng thi sn sng hot ng th c ghi nhn vo chi
ph kinh doanh BS u t trong k, chi ph tr trc di hn, ghi:
N TK 632 Gi vn hng bn
(Chi tit chi ph kinh doanh BS u t), hoc
N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Nu chi ph c gi tr ln)
C cc TK 111, 112, 152, 153, 334,
178
12. K ton cho thu hot ng bt ng sn u t
a- Phn nh doanh thu cho thu hot ng bt ng sn u t
a.1- Trng hp cho thu hot ng bt ng sn u t thu tin trc cho
thu nhiu k, doanh thu ca k k ton c xc nh bng tng s tin cho thu
hot ng bt ng sn u t thu chia cho s k thu tin trc cho thu hot
ng bt ng sn u t.
- Khi nhn tin ca khch hng tr trc v hot ng cho thu hot ng bt
ng sn u t cho nhiu k, ghi:
N TK 111, 112 (Tng s tin nhn c)
C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (theo gi cha c thu
GTGT)
C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3331).
- ng thi, tnh v kt chuyn doanh thu ca k k ton thc hin, ghi:
N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin
C TK 5117 - Doanh thu kinh doanh bt ng sn u t.
- Sang k k ton tip sau, tnh v kt chuyn doanh thu ca k k ton sau,
ghi:
C TK 5117 - Doanh thu kinh doanh bt ng sn u t
(Doanh thu ca k k ton).
- S tin phi tr li cho khch hng v hp ng cung cp dch v cho thu
hot ng bt ng sn u t khng c thc hin (nu c), ghi:
N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Gi cha c thu GTGT)
N TK 531 - Hng bn b tr li (Trng hp ghi doanh thu
trong k theo gi cha c thu GTGT)
N TK 3331 - Thu GTGT phi np (S tin thu GTGT ca hot ng
cho thu ti sn khng c thc hin)
C TK 111, 112, 331 (Tng s tin tr li).
i vi n v tnh thu GTGT phi np theo phng php trc tip:
- Khi nhn tin ca khch hng tr trc v hot ng cho thu hot ng
bt ng sn u t cho nhiu nm, ghi:
N cc TK 111, 112 (Tng s tin nhn c)
179
C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Tng s tin nhn c).
ng thi, tnh v kt chuyn doanh thu ca k k ton thu tin, ghi:
- Sang k k ton sau, tnh v kt chuyn doanh thu ca k k ton sau, ghi:
(Doanh thu ca k k ton).
- Cui mi k k ton, tnh v phn nh s thu GTGT phi np theo
phng php trc tip, ghi:
N TK 5117 - Doanh thu kinh doanh bt ng sn u t
C TK 3331 - Thu GTGT phi np.
-S tin phi tr li cho khch hng v hp ng cung cp dch v v cho
thu hot ng bt ng sn u t khng c thc hin (nu c), ghi:
N TK 531 - Hng bn b tr li (Trng hp ghi doanh thu trong k)
C cc TK 111, 112. (Tng s tin tr li).
a.2- Trng hp cho thu hot ng bt ng sn u t v thu tin cho
thu hot ng theo tng k:
* i vi n v tnh thu GTGT phi np theo phng php khu tr thu:
- Khi pht hnh ho n thanh ton tin cho thu hot ng bt ng sn
u t, ghi:
N TK 131 - Phi thu ca khch hng
N cc TK 111, 112
C TK 131- Phi thu ca khch hng.
* i vi n v tnh thu GTGT phi np theo phng php trc tip:
- Khi pht hnh ho n dch v cho thu bt ng sn u t (cho thu
hot ng), ghi:
180
N cc TK 111, 112
C TK 131 - Phi thu ca khch hng.
- Cui k k ton, tnh v phn nh s thu GTGT phi np theo phng
php trc tip, ghi:
N TK 5117 - Doanh thu kinh doanh bt ng sn u t
b- nh k tnh, trch khu hao TSC l bt ng sn u t cho thu hot
ng , ghi:

c- Cc chi ph pht sinh lin quan n cho thu hot ng bt ng sn u
t, ghi:
Nu chi ph pht sinh khng ln, ghi:
C cc TK 111, 112, 331, 334,
Nu chi ph pht sinh nhiu v cn phi tnh gi thnh dch v cho thu bt
ng sn u t th thc hin theo hng dn k ton cho thu ti sn l cho thu
hot ng (Mc D Phn I Thng t s 105/2003/TT-BTC ngy 4/11/2003 v
Hng dn k ton thc hin su (06) chun mc k ton ban hnh theo Quyt
nh s 165/2002/Q-BTC ngy 31/12/2002 ca B trng B Ti chnh).
13. K ton bn, thanh l bt ng sn u t
13.1 Phn nh doanh thu t bn bt ng sn u t
a- i vi doanh nghip tnh thu GTGT phi np theo phng php khu
tr , ghi:
N TK 111, 112, 131 (Tng gi thanh ton)
C TK 5117 - Doanh thu kinh doanh bt ng sn u t (Gi bn
cha c thu GTGT)
C TK 3331 - Thu GTGT (33311- Thu GTGT u ra).
181
b- i vi doanh nghip tnh thu GTGT phi np theo phng php trc
tip, ghi:

N TK 111, 112, 131 (Tng gi thanh ton)

c- Trng hp bn bt ng sn u t theo phng thc tr chm, tr gp:
c.1- i vi doanh nghip tnh thu GTGT phi np theo phng php khu tr:
- Khi bn BS u t tr chm, tr gp th ghi nhn doanh thu kinh doanh BS u t
ca k k ton theo gi bn tr ngay, phn chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp vi gi
bn tr ngay v thu GTGT ghi vo ti khon Doanh thu cha thc hin, ghi:
N cc TK 111, 112, 131
C TK 5117 - Doanh thu kinh doanh BS u t
(Gi bn tr ngay cha c thu GTGT)
C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin
(S chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp vi gi bn tr
ngay v thu GTGT)
C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3331 Thu
GTGT phi np).
- nh k, tnh, xc nh v kt chuyn doanh thu tin li bn BS u t tr chm, tr
gp trong k, ghi:
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh.
- Khi thc thu tin bn BS u t tr chm, tr gp trong gm c phn chnh lch
gia gi bn tr chm, tr gp v gi bn tr ngay, ghi:
N cc TK 111, 112.
C TK 131 - Phi thu ca khch hng.
c.2. i vi BS u t bn tr chm, tr gp khng thuc din chu thu GTGT hoc
chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip:
- Khi bn BS u t tr chm, tr gp th ghi nhn doanh thu kinh doanh BS u t
ca k k ton theo gi bn tr ngay, phn chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp v gi bn
tr ngay (c c thu GTGT) ghi nhn l doanh thu cha thc hin, ghi:
N cc TK 111, 112, 131
C TK 5117 - Doanh thu kinh doanh BS u t (Gi bn tr ngay c
c thu GTGT)
C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (S chnh
lch gia gi bn tr chm, tr gp v
gi bn tr ngay c thu GTGT).
- Cui k, xc nh s thu GTGT phi np tnh theo phng php trc tip, ghi:
N TK 5117 - Doanh thu kinh doanh BS u t
C TK 333- Thu v cc khon phi np NN (3331 Thu
GTGT phi np).
- nh k, tnh, xc nh v kt chuyn doanh thu tin li bn hng tr
chm, tr gp, ghi:
182
- Khi thc thu tin bn hng tr chm, tr gp trong gm c phn li bn
hng tr chm, tr gp, ghi:
N cc TK 111, 112
13.2 - K ton gim nguyn gi v gi tr cn li ca BS u t bn, thanh l, ghi:
N TK 214- Hao mn TSC (2147- Hao mn BS u t)
N TK 632- Gi vn hng bn (Gi tr cn li ca BS u t)
C TK 217- BS u t (Nguyn gi ca BS u t)
13.3.- Cc chi ph bn (thanh l) BS u t pht sinh, ghi:
N TK 632- Gi vn hng bn (Chi ph kinh doanh BS u t)
C cc TK 111, 112, 331
4.10.2. K ton khon u t vo cng ty con
4.10.2.1.Ni dung khon u t vo cng ty con
Khon u t vo cng ty con bao gm:
- C phiu doanh nghip l chng ch xc nhn vn gp ca cng ty m vo cng ty con
hot ng theo loi hnh cng ty c phn. C phiu c th gm c phiu thng, c phiu u
i.
Cng ty m l ch s hu c phiu thng ti Cng ty con c quyn tham gia i hi c
ng, c th ng c v bu c vo Hi ng qun tr, c quyn biu quyt cc vn quan
trng v sa i, b sung iu l, phng n kinh doanh, phn chia li nhun theo quy nh
trong iu l hot ng ca doanh nghip. Cng ty m l ch s hu c phiu c hng c
tc trn kt qu hot ng kinh doanh ca cng ty con, nhng ng thi ch s hu c phiu
cng phi chu ri ro khi cng ty con thua l, gii th (hoc ph sn) theo iu l ca doanh
nghip v Lut ph sn doanh nghip.
- Khon u t vn vo cng ty con hot ng theo loi hnh cng ty Nh nc, cng ty
TNHH mt thnh vin, cng ty c phn Nh nc v cc loi hnh doanh nghip khc.

* Xc nh quyn kim sot ca cng ty m i vi cng ty con

a) Quyn kim sot ca cng ty m i vi cng ty con c xc nh khi cng ty m nm gi
trn 50% quyn biu quyt cng ty con (cng ty m c th s hu trc tip cng ty con, hoc
s hu gin tip cng ty con qua mt cng ty con khc).
a1) Xc nh quyn kim sot trc tip ca cng ty m i vi cng ty con khi cng ty
m u t vn trc tip vo cng ty con v cng ty m nm gi trn 50% quyn biu quyt
cng ty con u t trc tip.

Quyn kim sot ca cng ty m c xc nh tng ng vi
quyn biu quyt ca cng ty m cng ty con

V d1: Cng ty A u t vn vo Cng ty c phn B 1.300 c phiu/ 2.500 c phiu
pht hnh ca Cng ty B vi mnh gi ca c phiu l 100 000 ng/1 c phiu. Nh vy Cng
ty A nm gi quyn biu quyt ti Cng ty con B l: 1.300 C phiu/2.500 c phiu = 52%
(hoc 1.300 CP x 100 000 ng/2.500 CP x 100 000 ng = 52%).
Quyn kim sot ca Cng ty A i vi Cng ty B l 52% (> 50%), nn Cng ty B l
Cng ty con ca Cng ty A.
183
a2) Xc nh quyn kim sot gin tip ca cng ty m thng qua quyn s hu gin
tip cng ty con qua mt cng ty con khc.
Cng ty m s hu gin tip cng ty con khi cng ty m u t vn gin tip (k c trc
tip) vo cng ty con qua mt cng ty con khc v cng ty m nm gi trn 50% quyn biu
quyt cng ty con u t gin tip.

Quyn kim sot ca cng ty m c xc nh bng tng cng quyn
biu quyt ca cng ty m cng ty con u t trc tip v cng ty con
u t gin tip qua cng ty con khc

V d2: Cng ty c phn X u t vo Cng ty c phn Y 6 000 c phiu/ 10 000 c
phiu pht hnh ca Cng ty Y vi gi tr ca c phiu l 100 000 ng/1 c phiu. Nh vy
Cng ty c phn X nm gi quyn biu quyt ti Cng ty c phn Y l: 6 000 C phiu/10 000
c phiu = 60% (hoc 6 000 CP x 100 000 ng/10 000 CP x 100 000 ng = 60%).
Cng ty c phn Y u t vo Cng ty TNHH Z tng s vn l 400.000.000 ng/1 000
000 000 ng (tng vn iu l). Cng ty c phn X u t trc tip vo Cng ty TNHH Z 200
000 ng/1 000 000 000 ng (tng vn iu l)
Nh vy, xc nh quyn kim sot ca Cng ty c phn X vi Cng ty TNHH Z nh
sau:
- Quyn kim sot trc tip ca Cng ty c phn X i vi Cng ty TNHH Z l: 200
000 000 ng/ 1000 000 000 ng = 20%.
- Quyn kim sot trc tip ca Cng ty c phn Y i vi Cng ty TNHH Z l: 400
000 000 ng/ 1000 000 000 ng = 40%.
- Quyn kim sot gin tip ca Cng ty c phn X i vi Cng ty TNHH Z l: 20% +
40% = 60%.
Quyn kim sot ca Cng ty X i vi Cng ty Z l: 60% (> 50%), Cng ty Z l Cng
ty con ca Cng ty X.
b) Trng hp c bit quyn kim sot cn c thc hin ngay c khi cng ty m
nm gi t hn 50% quyn biu quyt ti cng ty con trong cc trng hp sau y:
- Cc nh u t khc tho thun dnh cho cng ty m hn 50% quyn biu quyt;
- Cng ty m c quyn chi phi cc chnh sch ti chnh v hot ng theo quy ch tho
thun
Cc trng hp ny thng xy ra khi cng ty m c th mnh v khch hng, v qun l iu
hnh cng ty nn c ng khc tha thun giao quyn kim sot cho h th eo ngh quyt ca
Hi ng qun tr.
* Xc nh phn li ch ca cng ty m i vi cng ty con

a) Xc nh phn li ch ca cng ty m thng qua quyn s hu trc tip i vi cng
ty con
Trng hp cng ty m s hu trc tip cng ty con th t l li ch ca cng ty m
cng ty con c xc nh tng ng vi quyn kim sot ca cng ty m.

T l (%) li ch ca
cng ty m cng ty con
u t trc tip

=
T l (%) quyn kim
sot ti cng ty con
u t trc tip

V d3: Theo s li u t i v d 1:Quyn kim sot ca Cng ty A i vi Cng ty con
B l 52% v t l li ch ca Cng ty Ai vi Cng ty B tng ng vi quyn kim sot l
52%.
b) Xc nh phn li ch ca cng ty m thng qua quyn s hu gin tip cng ty con
qua mt cng ty con khc.
184
Trng hp cng ty m s hu gin tip cng ty con khi cng ty m u t vn gin
tip vo cng ty con qua mt cng ty con khc th t l li ch ca cng ty m cng ty con u
t gin tip c xc nh:

T l (%) li ch ca
cng ty m cng ty
con u t gin tip

=
% T l (%) li ch
ti cng ty con
u t trc tip

x
T l (%) li ch
ti cng ty con
u t gin tip
Theo s liu ti v d2, nu cng ty X khng u t- trc tip vo cng ty Z m ch u t- gin tip
vo cng ty Z thng qua cng ty Yth:
T l (%) li ch ca
cng tyX Cng ty Z
u t gin tip (cng ty
con)

=
T l (%) li
ch ti Cng ty
c phn Y
(cng ty con
u t trc tip)

x
T l (%) li ch ti
Cng ty Z (cng ty con
u t gin tip)
24% = 60% x 40%
Cng ty Z l cng ty con ca cng ty X v t l li ch ca cng ty X ti
cng ty Z l 24%.
4.10.2.2 Mt s qui nh khi hch ton khon u t vo cng ty con
.- Vn u t vo cng ty con phi c phn nh theo gi gc, bao gm gi mua cng (+)
cc chi ph mua (nu c), nh: Chi ph mi gii, giao dch, l ph, thu v ph Ngn hng...
- K ton phi m s chi tit theo di khon u t vo tng cng ty con theo mnh gi,
gi thc t mua c phiu, chi ph thc t u t vo cc cng ty con...
-. Phi hch ton y , kp thi cc khon thu nhp t cng ty con (li c phiu, li kinh
doanh) ca nm ti chnh vo bo co ti chnh ring ca cng ty m. C tc, li nhun c
chia t cng ty con c hch ton vo doanh thu hot ng ti chnh hng nm ca cng ty
m.
phn nh tnh hnh u t vo cng ty con, k ton s dng Ti khon 221 - u
t vo cng ty con
Ni dung, kt cu ca Ti khon ny nh sau :
Bn N:
Gi tr thc t cc khon u t vo cng ty con tng.
Bn C:
Gi tr thc t cc khon u t vo cng ty con gim.
S d bn N:
Gi tr thc t cc khon u t vo cng ty con hin c ca cng ty m.
Ti khon 221 - u t vo cng ty con, c 2 ti khon cp 2:
V cc TK lin quan: TK111,112, 222,228,....

Phng php hch ton mt s nghip v kinh t ch yu

(1) Khi cng ty m mua c phiu hoc u t vo cng ty con bng tin theo cam kt gp
vn u t, hoc mua khon u t ti cng ty con, cn c vo khon tin thc t u t vo
cng ty con, ghi:
N TK 221 - u t vo cng ty con
C TK 111 - Tin mt; hoc
C TK 341 - Vay di hn.
ng thi m s chi tit theo di tng loi c phiu theo mnh gi (nu u t vo cng
ty con bng mua c phiu ca cng ty con).
185
(2) Nu c chi ph pht sinh v thng tin, mi gii, giao dch mua, bn trong qu trnh mua
c phiu, hoc thc hin u t vo cng ty con, ghi:
C cc TK 111, 112, ...
(3) Trng hp chuyn khon u t vo cng ty lin kt, lin doanh, cng c ti chnh
thnh khon u t vo cng ty con, ghi:
C TK 222 - Vn gp lin doanh, hoc
C TK 223 - u t vo cng ty lin kt
C TK 228 - u t di hn khc
C TK 121 - u t chng khon ngn hn .

(4) Cui nm ti chnh nhn c thng bo chia c tc, li kinh doanh, hoc nhn c
tin v cc khon li c chia t cng ty con, ghi:
N TK 111, 112
N TK 131 - Phi thu khch hng; hoc
N TK 221 - u t vo cng ty con (Trng hp li c chia li tng vn u t vo
cng ty con - nu c)

(5) Khi chuyn i khon u t vo cng ty con thnh khon u t vo cng ty lin kt,
hoc tr thnh khon u t l cng c ti chnh, ghi:
N TK 223 - u t vo cng ty lin kt
N TK 228 - u t di hn khc
C TK 221 - u t vo cng ty con.

(6) Khi thu hi, thanh l vn u t vo cng ty con, pht sinh l v thu hi vn u t,
ghi:
N cc TK 111, 112
N TK 131 - Phi thu khch hng
N TK 635 - Chi ph ti chnh (i vi cc khon l u t khng th thu hi)
C TK 221 - u t vo cng ty con.

(7) Khi thu hi, thanh l vn u t vo cng ty con, pht sinh li v thu hi vn u t,
ghi:
N cc TK 111, 112
C TK 221 - u t vo cng ty con
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (i vi cc khon chnh lch li u t
thu hi)
4.10.3. K ton vn gp lin doanh di hnh thc thnh lp c s kinh doanh ng kim
sot
Theo VAS 08( Thng tin ti chnh v nhng khon vn gp lin
doanh), cc hnh thc lin doanh gm:
- Hp ng hp tc kinh doanh di hnh thc lin doanh hot ng kinh doanh c
ng kim sot.
- Hp ng hp tc kinh doanh di hnh thc lin doanh ti sn c ng kim sot.
186
- Hp ng lin doanh di hnh thc thnh lp c s kinh doanh c ng kim sot.
Trong hnh thc th ba, khi cc bn lin doanh gp vn thnh lp c s kinh doanh
ng kim sot hnh thnh khon ti sn di hn l Vn gp lin doanh
C s kinh doanh ng kim sot c thnh lp bi cc bn gp vn lin doanh (c s
ng kim sot) l c s kinh doanh mi c thnh lp c hot ng c lp ging nh hot
ng ca mt doanh nghip, tuy nhin vn chu s kim sot ca cc bn gp vn lin doanh
theo hp ng lin doanh. C s kinh doanh ng kim sot phi t chc thc hin cng tc k
ton ring theo quy nh ca php lut hin hnh v k ton nh cc doanh nghip khc. C s
kinh doanh ng kim sot chu trch nhim kim sot ti sn, cc khon n phi tr, doanh
thu, thu nhp khc v chi ph pht sinh ti n v mnh. Mi bn gp vn lin doanh c
hng mt phn kt qu hot ng ca c s kinh doanh ng kim sot theo tha thun ca
hp ng lin doanh.
Cc bn tham gia lin doanh gp vn bng tin hoc bng ti sn vo lin doanh. Phn
vn gp ny phi c ghi s k ton v c phn nh trong Bng cn i k ton ca bn lin
doanh l mt khon mc u t vo c s kinh doanh ng kim sot.
4.10.3.1 Ni dung vn gp lin doanh v cc quy nh khi hch ton vn gp vo c s
kinh doanh ng kim sot
1. Vn gp vo c s ng kim sot ca doanh nghip bao gm tt c cc loi ti sn,
vt t, tin vn thuc quyn s hu ca doanh nghip k c tin vay di hn dng vo vic gp
vn. Gi tr vn gp vo c s kinh doanh ng kim sot phi l gi tr vn gp c cc bn
tham gia lin doanh thng nht nh gi v c chp thun trong bin bn gp vn.
2. Trng hp gp vn lin doanh bng vt t, hng ha:
- Nu gi nh gi li ca vt t, hng ha cao hn gi tr ghi trn s k ton thi im
gp vn, th khon chnh lch ny c x l nh sau:
+ S chnh lch gia gi nh gi li vt t, hng ho xc nh l vn gp cao hn gi
tr ghi s k ton th c hch ton ngay vo thu nhp khc trong k tng ng vi phn li
ch ca cc bn khc trong lin doanh.
+Phn chnh lch gia gi nh gi li vt t, hng ho xc nh l vn gp cao hn gi
tr ghi s k ton tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh c ghi nhn l doanh
thu cha thc hin. Khi c s kinh doanh ng kim sot bn s vt t, hng ha cho bn th
ba c lp, khon doanh thu cha thc hin ny c kt chuyn vo thu nhp khc.
- Nu gi nh gi li ca vt t, hng ha thp hn gi tr ghi trn s k ton thi
im gp vn, th khon chnh lch ny c ghi nhn vo chi ph khc trong k.
3. Trng hp gp vn lin doanh bng ti sn c nh:
- Nu gi nh gi li ca TSC cao hn gi tr cn li ghi trn s k ton thi im
gp vn, th khon chnh lch ny c x l nh- sau:
+ S chnh lch gia gi nh li ln hn gi tr cn li ca TSC tng ng vi phn
li ch ca cc bn khc trong lin doanh th c hch ton ngay vo thu nhp khc
+ S chnh lch gia gi nh li ln hn gi tr cn li ca TSC tng ng vi phn
li ch ca mnh trong lin doanh s c hon li v ghi nhn l doanh thu cha thc hin.
Hng nm, khon doanh thu cha thc hin ny (li do nh gi li TSC a i gp vn lin
doanh) c phn b dn vo thu nhp khc theo thi gian s dng hu ch ca ti sn c nh
m c s kinh doanh ng kim sot s dng.
- Nu gi nh gi li ca TSC thp hn gi tr ghi trn s k ton thi im gp
vn, th khon chnh lch ny c ghi nhn ngay vo chi ph khc trong k.
187
4. Khi thu hi vn gp lin doanh vo s s kinh doanh ng kim sot, cn c vo gi
tr vt t, ti sn v tin do lin doanh tr li ghi gim s vn gp. Nu b thit hi do
khng thu hi vn gp th khon thit hi ny c ghi nhn l mt khon chi ph ti chnh.
Nu gi tr thu hi cao hn s vn gp th khon li ny c ghi nhn l doanh thu hot
ng ti chnh.
5. Li nhun t kt qu u t gp vn lin doanh vo c s ng kim sot l khon
doanh thu hot ng ti chnh v c phn nh vo bn C Ti khon 515 Doanh thu hot
ng ti chnh. S li nhun chia cho cc bn tham gia lin doanh c th c thanh ton ton
b hoc thanh ton tng phn theo mi k k ton v cng c th gi li b sung vn gp
lin doanh nu cc bn tham gia lin doanh chp thun.
Cc khon chi ph v hot ng lin doanh pht sinh c phn nh vo bn N TK 635
Chi ph ti chnh.
6. Cc bn gp vn lin doanh vo c s kinh doanh ng kim sot c quyn chuyn
nhng gi tr phn vn gp ca mnh trong lin doanh. Trng hp gi tr chuyn nhng cao
hn s vn gp vo lin doanh th chnh lch li do chuyn nhng vn c phn nh vo
bn C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh. Ngc li, nu gi tr chuyn nhng thp
hn s vn gp th chnh lch l do chuyn nhng vn c phn nh vo bn N TK 635
Chi ph ti chnh.
7. i vi c s ng kim sot, khi chuyn nhng phn vn gia cc bn tham gia
lin doanh th cc chi ph lin quan n hot ng chuyn nhng ca cc bn khng hch ton
trn s k ton ca c s kinh doanh ng kim sot m ch theo di chi tit ngun vn gp v
lm th tc chuyn i tn ch s hu trn Giy chng nhn ng k kinh doanh hoc Giy
php u t.
8. i vi bn lin doanh hoc i tc khc mua li phn vn gp ca cc bn khc
trong lin doanh, th phn nh phn vn gp vo lin doanh theo gi thc t mua (gi mua phn
vn gp ny c th cao hn hoc thp hn gi tr s sch ca phn vn gp c chuyn
nhng ti thi im thc hin vic chuyn nhng).
9. K ton phi m s k ton chi tit theo di cc khon vn gp lin doanh vo c s
kinh doanh ng kim sot theo tng i tc, tng ln gp v tng khon vn thu hi,
chuyn nhng.
phn nh ton b vn gp lin doanh di hnh thc thnh lp c s kinh doanh ng kim
sot v tnh hnh thu hi li vn gp lin doanh khi kt thc hp ng lin doanh,k ton s
dng TK 222- Vn gp lin doanh. Kt cu c bn ca TK ny nh sau :
Bn N:
S vn gp lin doanh gp vo c s kinh doanh ng kim sot tng.
Bn C:
S vn gp lin doanh vo c s kinh doanh ng kim sot gim do thu hi, chuyn
nhng.
S d bn N:
S vn gp lin doanh vo c s kinh doanh ng kim sot hin cn cui k.
V cc TK lin quan: TK111,112,152,153,211,213,515,635,...
Phng php h ch ton cc nghip v kinh t lin quan n vn gp vo c s
kinh doanh ng kim sot
(1) K ton vn gp lin doanh vo c s ng kim sot
188
a) Khi gp vn lin doanh bng tin vo c s kinh doanh ng kim sot, ghi:
N TK 222 - Vn gp lin doanh
C TK 111 - Tin mt
C TK 112 - Tin gi Ngn hng.
b) Khi gp vn lin doanh vo c s kinh doanh ng kim sot bng vt t, hng ha:
- Trng hp s chnh lch gi nh gi li vt t, hng ha nh hn gi tr ghi s ca
vt t, hng ha. Khi em vt t, hng ha gp vn lin doanh vo c s kinh doanh ng
kim sot, ghi:
N TK 222 - Vn gp lin doanh (Theo gi nh gi li)
N TK 811 - Chi ph khc (S chnh lch gi tr ghi s ln hn gi nh gi li);
C cc TK 152, 153, 155, 156 (Gi tr ghi s k ton)
- Trng hp s chnh lch gi nh gi li vt t, hng ha ln hn gi tr ghi s ca vt
t, hng ha :
+ Khi gp vn lin doanh vo c s kinh doanh ng kim sot bng vt t, hng ha, ghi:
N TK 222 - Vn gp lin doanh (Theo gi nh gi li)
C cc TK 152, 153, 155, 156 (Gi tr ghi s k ton)
C TK 3387 Doanh thu cha thc hin ( s chnh lch gia gi nh li ln
hn gi tr ghi s k ton tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh) (Chi
tit chnh lch do nh gi li TSC em i gp vn vo c s kinh doanh ng kim
sot).
C TK 711 Thu nhp khc (s chnh lch gia gi nh li ln hn gi tr ghi
s k ton tng ng vi phn li ch ca cc bn khc trong lin doanh)
+ Khi c s kinh doanh ng kim sot bn s vt t, hng ha cho
bn th ba c lp, bn gp vn lin doanh kt chuyn s doanh thu cha thc
hin vo thu nhp khc trong k, ghi:
N TK 3387 Doanh thu cha thc hin
c) Trng hp gp vn bng ti sn c nh:
- Trng hp gi nh li nh hn gi tr cn li ghi trn s k ton ca ti sn c nh,
ghi:
N TK 222 - Vn gp lin doanh (Theo gi tr thc t ca TSC do cc bn thng nht
nh gi)
N TK 214 - Hao mn TSC (S khu hao trch)
N TK 811 - Chi ph khc (S chnh lch nh gi li nh hn gi tr cn li ca TSC)
C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi); hoc
C TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi)
- Trng hp s chnh lch gi nh gi li TSC ln hn gi tr cn li
ca TSC, k ton ghi:
N TK 222 - Vn gp lin doanh (Theo gi tr thc t ca TSC do cc bn thng nht
nh gi)
N TK 214 - Hao mn TSC (S khu hao trch)
C TK 3387 Doanh thu cha thc hin (S chnh lch gia gi
nh gi li ln hn gi tr cn li caTSC tng ng vi phn li
ch ca mnh trong lin doanh).
189
C TK 711 Thu nhp khc (S chnh lch nh gi li ln hn gi tr cn li
ca TSC tng ng vi phn li ch ca cc bn khc trong lin doanh)
C TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi)
- Hng nm cn c vo thi gian s dng hu ch ca ti sn c nh m c s kinh
doanh ng kim sot s dng, k ton phn b dn s doanh thu cha thc hin vo thu nhp
khc trong k, ghi:
N TK 3387 Doanh thu cha thc hin (Chi tit chnh lch do nh gi
li TSC em i gp vn vo c s kinh doanh ng kim sot)
C TK 711 Thu nhp khc (Phn doanh thu cha thc hin c
phn b cho 1 nm).
- Trng hp hp ng lin doanh kt thc hot ng, hoc bn gp vn
chuyn nhng phn vn gp lin doanh cho i tc khc, kt chuyn ton b
khon chnh lch do nh gi li TSC khi gp vn cn li (ang phn nh bn
C TK 3387 Doanh thu cha thc hin) sang thu nhp khc, k ton ghi:
N TK 3387 -(Chi tit chnh lch do nh gi li TSC em i gp vn )
C TK 711 Thu nhp khc.
d) Trng hp doanh nghip Vit Nam c Nh nc giao t gp vn lin doanh
vi cc cng ty nc ngoi bng gi tr quyn s dng t, mt nc, mt bin, th sau khi c
quyt nh ca Nh nc giao t gp vo lin doanh v lm xong th tc giao cho lin
doanh, ghi:
C TK 411 - Ngun vn kinh doanh (Chi tit ngun vn Nh nc).
) Trng hp bn gp vn lin doanh c chia li nhun nhng s dng s li nhun
c chia gp thm vn vo lin doanh, ghi:
(2) K ton chi ph cho hot ng lin doanh v li nhun nhn c t lin doanh:
a) Cc khon chi ph lin quan n hot ng gp vn lin doanh pht sinh trong k (Li
tin vay gp vn, cc chi ph khc,...), ghi:
C TK 111, 112, 152,
b) Phn nh cc khon li nhun t lin doanh pht sinh trong k khi nhn c thng
bo v s li nhun c chia, ghi:
N TK 138-Phi thu khc(1388)(Khi nhn c giy bo ca c s kinh doanh ng
kim sot)
C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh.
- Khi nhn c tin, ghi:
N TK 111, 112 - (S tin nhn c)
C 138 - Phi thu khc.(1388)
190
(3) K ton thu hi vn gp vo c s kinh doanh ng kim sot khi kt thc hp ng
lin doanh hoc c s ng kim sot chm dt hot ng
a) Khi thu hi vn gp vo c s ng kim sot, cn c vo chng t giao nhn ca cc
bn tham gia lin doanh, ghi:
N TK 111, 112, 152, 153, 156, 211, 213, ...
C TK 222 - Vn gp lin doanh.
b) S vn khng thu hi c do lin doanh lm n thua l c coi l mt khon thit
hi v phi tnh vo chi ph hot ng ti chnh, ghi:
c) Gi tr thu hi vt qu s vn gp vo c s ng kim sot c coi l thu nhp v
phi tnh vo doanh thu hot ng ti chnh, ghi:
N TK 111, 112, 152, 153, 156, 211, 213, ...
C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh.
(4) K ton chuyn nhng vn gp vo c s kinh doanh ng kim sot
a) i vi doanh nghip chuyn quyn s hu vn gp vo c s ng kim sot, cn
c vo gi tr hp l ca ti sn nhn v do bn nhn chuyn nhng thanh ton, ghi:
N TK 111, 112, 152, 153, 156, 211, 213, ...
N TK 635 Chi ph ti chnh (Nu gi tr hp l ca ti sn nhn v thp hn s vn
gp)
C TK 222 Vn gp lin doanh
C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh (Nu gi tr hp l ca ti sn nhn
v cao hn s vn gp).
b) Trng hp bn Vit Nam c Nh nc giao t tham gia lin doanh, khi
chuyn nhng vn gp vo c s kinh doanh ng kim sot cho bn nc ngoi v tr li
quyn s dng t cho Nh nc, ghi:
N TK 411 - Ngun vn kinh doanh
Nu bn i tc thanh ton cho bn Vit Nam mt khon tin nh l mt
khon n b cho vic chuyn nhng (trong trng hp ny c s kinh doanh
ng kim sot chuyn sang thu t), ghi:

N TK 111, 112, ...
c) i vi doanh nghip nhn chuyn nhng vn gp, nu ang l i tc tham gia gp
vn lin doanh th sau khi tng thm quyn s hu i vi c s kinh doanh ng kim sot
phi tng hp s vn gp v cn c vo t l quyn biu quyt xc nh khon u t vo
c s ny l khon u t vo cng ty con hay khon u t vo cng ty lin kt, ghi:
191
C TK 111, 112 (S tin thanh ton cho bn gp vn lin doanh trc c
quyn s hu)
d) i vi doanh nghip nhn chuyn nhng, nu mi tham gia vo lin doanh tr
thnh bn gp vn lin doanh th ghi nhn khon vn gp lin doanh trn c s gi gc, ghi:
C cc TK 111, 112 (S tin thanh ton c quyn tham gia gp vn lin
doanh)
C cc TK lin quan khc.
) Trng hp bn Vit Nam chuyn nhng phn vn gp cho bn nc
ngoi trong c s ng kim sot v tr li quyn s dng t v chuyn sang
hnh thc thu t. C s ng kim sot phi ghi gim quyn s dng t v ghi
gim ngun vn kinh doanh tng ng vi quyn s dng t. Vic gi nguyn
hoc ghi tng vn ph thuc vo vic u t tip theo ca ch s hu. Tin thu
t do c s ny thanh ton khng tnh vo vn ch s hu m hch ton vo chi
ph sn xut, kinh doanh theo cc k tng ng.
(5) Hng dn k ton nghip v giao dch gia bn gp vn lin doanh v c s kinh
doanh ng kim sot
a) Trng hp bn gp vn lin doanh gp b sung vn vo c s kinh doanh ng
kim sot bng ti sn.
Trng hp ny, k ton tng t nh khi gp vn ln u quy nh t i
im (1)nu trn.
b) Trng hp bn gp vn lin doanh bn ti sn cho c s kinh doanh
ng kim sot:
- Khi bn gp vn lin doanh bn ti sn cho c s ng kim sot, cn c
vo gi thc t bn ti sn, k ton phn nh doanh thu, ghi:
N TK 111, 112, 131, (Tng gi thanh ton ti sn, thnh phm, hng
ha bn cho c s KD ng kim sot).
C TK 511 Doanh thu bn hng ha v cung cp dch v (Trng
hp bn thnh phm, hng ha)
C TK 711- Thu nhp khc (Trng hp bn TSC)
C TK 3331 Thu GTGT phi np.
- ng thi phn nh gi vn hng bn, ghi:
N TK 632 Gi vn hng bn (Trng hp bn thnh phm, hng ha)
N TK 811 Chi ph khc (Trng hp bn ti sn c nh- Gi tr cn li)
N TK 214 Khu hao ti sn c nh (S hao mn ly k ca TSC)
C TK 155- Thnh phm(Trng hp bn thnh phm)
C TK 156 Hng ha (Trng hp bn hng ha)
192
C TK 211,213 Ti sn c nh hu hnh ( v hnh)(nguyn gi)
- Cui k, bn gp vn lin doanh cn c vo cc TSC, thnh phm, hng ho
bn cho c s kinh doanh ng kim sot c li nhng trong k c s kinh
doanh ng kim sot cha bn ti sn cho bn th 3 c lp, bn gp vn lin
doanh phi phn nh hon li v ghi nhn l doanh thu cha thc hin phn li
do bn TSC, thnh phm, hng ho tng ng vi phn li ch ca mnh
trong lin doanh:
+ Trng hp bn thnh phm, hng ho, ghi:
N TK 511 Doanh thu bn hng v cung cp dch v
( Phn li hon li do bn thnh phm, hng ha tng ng vi phn li ch
ca mnh trong c s kinh doanh ng kim sot)
+ Trng hp bn TSC, ghi:
N TK 711- Thu nhp khc ( Phn li hon li do bn TSC tng ng vi
phn li ch ca mnh trong c s kinh doanh ng kim sot)
- Trong k k ton sau, khi c s kinh doanh ng kim sat bn thnh
phm, hng ha cho bn th 3 c lp, bn tham gia gp vn lin doanh,
ghi:
N TK 3387- Doanh thu cha thc hin( phn li hon li tng ng
vi phn li ch ca mnh trong lin doanh)
C TK 511 Doanh thu bn hng v cung cp dch v
- i vi TSC, nh k, bn tham gia gp vn lin doanh kt chuyn dn
phn li hon li tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh vo thu
nhp khc cn c vo thi gian s dng hu ch ca TSC m c s kinh
doanh ng kim sot s dng, ghi:
- Khi c s kinh doanh ng kim sot bn ti sn mua t bn gp vn lin
doanh cho bn th ba c lp, bn gp vn lin doanh ghi:
N TK 3387- Doanh thu cha thc hin( phn li tng ng vi
phn li ch ca mnh trong lin doanh cn li cha kt chuyn vo thu nhp
khc)
193
c) Trng hp bn gp vn lin doanh mua ti sn ca c s kinh doanh
ng kim sot:
Khi mua ti sn t c s kinh doanh ng kim sot, cn c ha n chng
t lin quan k ton ghi nhn ti sn, hng ha mua v nh mua ca cc nh cung
cp khc.
(6) X l s d cc khon chnh lch nh gi li ti sn khi gp vn lin doanh bng
ti sn t trc n nay ang cn phn nh trn TK 412 Chnh lch nh gi li ti sn
a/ Trng hp d C TK 412, ghi:
N TK 412 - Chnh lch nh gi li ti sn
C TK 711 Thu nhp khc (Tng ng vi thi gian s dng ca ti sn
a i gp vn lin doanh)
C TK 3387 Doanh thu cha thc hin (Tng ng vi thi gian s dng hu
ch cn li d kin ca TSC a i gp vn lin doanh).
b/ Trng hp d N TK 412, ghi:
N TK 811 Chi ph khc
C TK 412 Chnh lch nh gi li ti sn.
Ch : Trng hp lin doanh di hnh thc ti sn ng kim sot cn tun
theo quy nh chung sau y:
- Ti sn ng kim sot bi cc bn gp vn lin doanh l ti sn c
gp hoc do cc bn tham gia lin doanh mua, c s dng cho mc ch ca
lin doanh v mang li li ch cho cc bn tham gia lin doanh theo quy nh ca
Hp ng lin doanh.
- Mi bn lin doanh c nhn sn phm t vic s dng ti sn ng
kim sot v chu mt phn chi ph pht sinh theo tha thun trong hp ng.
- Cc bn lin doanh phi m s k ton chi tit trn cng h thng s k
ton ca mnh ghi chp v phn nh trong bo co ti chnh ca mnh
phn vn gp vo ti sn ng kim sot, c phn loi theo tnh cht ca ti sn
K ton mt s nghip v lin quan n hot ng lin doanh ti sn ng kim sot
nh sau:
- Trng hp bn lin doanh em ti sn c nh ca mnh i gp vn vo hp ng
hp tc kinh doanh di hnh thc ti sn ng kim sot, k ton vn tip tc theo di TSC
trn TK 211 v ch phn nh s thay i mc ch, ni s dng ca ti sn c nh.
- Trng hp bn lin doanh mua hoc em cc ti sn khc i gp vn vo hp ng
hp tc kinh di hnh thc ti sn ng kim sot, cn c vo cc chi ph thc t b ra c
c ti sn ng kim sot, ghi:
N TK 211, 213 (Chi tit ti sn ng kim sot trong hp ng hp tc
kinh doanh)
N TK 133 Thu GTGT c khu tr (Nu c).
C cc TK 111, 112, ...
C TK 331- Phi tr cho ngi bn.
194
- Trng hp bn lin doanh t thc hin hoc phi hp cng vi i tc khc tin
hnh u t xy dng c c ti sn ng kim sot:
+ Cn c vo chi ph thc t b ra ca bn lin doanh, ghi:
N TK 241 Xy dng c bn d dang (Chi tit hp ng hp tc kinh doanh ti sn
ng kim sot)
N TK 133 Thu GTGT c khu tr (Nu c).
C TK 111, 112, 152, 153, 155, 156, ...
C TK 331, 341,
+ Khi cng trnh u t XCB hon thnh, a vo s dng, quyt ton c duyt, k
ton xc nh gi tr ti sn ng kim sot hnh thnh qua u t XDCB v cc khon chi ph
khng c duyt chi (nu c), ghi:
N TK 211 - TSC hu hnh (Chi tit ti sn ng kim sot)
N TK 213 - TSC v hnh (Chi tit ti sn ng kim sot)
N TK 138 - Phi thu khc (1388) (Phn chi ph khng c duyt chi phi thu hi -
nu c)
N TK 152 - Nguyn liu, vt liu
C TK 241 - XDCB d dang.
+ Cn c vo ngun vn dng vo vic u t, xy dng ti sn ng kim sot, k ton
kt chuyn sang ngun vn kinh doanh theo quy nh hin hnh.
4.10.4. K TON CC KHON U T Vo cNG TY LIN KT
4.10.4.1 Mt s quy nh khi hch ton khon u t vo cng ty lin kt:
- Vic k ton khon u t vo cng ty lin kt lp v trnh by bo co ti chnh
ring ca nh u t c thc hin theo phng php gi gc.
- Gi gc ca khon u t vo cng ty lin kt bao gm phn vn gp hoc gi thc t
mua khon u t cng (+) cc chi ph mua (nu c), nh chi ph mi gii, giao dch, thu, ph,
l ph...
- Trng hp gp vn vo cng ty lin kt bng TSC, vt t, hng ho th gi gc
khon u t c ghi nhn theo gi tr c cc bn gp vn thng nht nh gi. Khon
chnh lch gia gi tr ghi s ca TSC, vt t, hng ho v gi tr nh gi li c ghi nhn
v x l nh sau:
+ Khon chnh lch ln hn gia gi nh gi li v gi tr ghi s ca vt t, hng ho
c hch ton vo thu nhp khc; Khon chnh lch nh hn gia gi nh gi li v gi tr
ghi s ca vt t, hng ho c hch ton vo chi ph khc;
+ Khon chnh lch ln hn gia gi nh gi li v gi tr cn li ca TSC c hch
ton ton b vo thu nhp khc; Khon chnh lch nh hn gia gi nh gi li v gi tr cn
li ca TSC c hch ton ton b vo chi ph khc
- Khi k ton khon u t vo cng ty lin kt theo phng php gi gc, gi tr khon
u t khng c thay i trong sut qu trnh u t, tr trng hp nh u t mua thm
hoc thanh l (ton b hoc mt phn) khon u t hoc nhn c cc khon li ch ngoi
li nhun c chia.
- K ton phi m s k ton chi tit theo di gi tr khon u t vo tng cng ty lin
kt.
- T thi im nh u t khng cn c coi l c nh hng ng k ivi cng ty
lin kt, nh u t phi kt chuyn gi tr ghi s ca khon u t vo cng ty lin kt sang cc
ti khon khc c lin quan.
* Nh u t c coi l c nh hng ng k trong cc trng hp sau:
Nh u t trc tip: Nh u t nm gi trc tip t 20% n di 50% quyn biu
quyt trong vn ch s hu ca bn nhn u t m khng c tho thun khc th c coi l c
nh hng ng k i vi bn nhn u t. Trng hp nh u t nm gi di 20% quyn
195
biu quyt trong vn ch s hu ca bn nhn u t nhng c tho thun gia bn nhn u
t v nh u t v vic nh u t c nh hng ng k th vn c k ton khon u t
theo quy nh ca Chun mc k ton s 07. Trng hp nh u t nm gi trn 50%
quyn biu quyt trong vn ch s hu ca bn nhn u t nhng c tha thun v vic nh
u t khng nm gi quyn kim sot i vi bn nhn u t th nh u t phi k ton
khon u t theo quy nh ca Chun mc k ton s 07 - K ton cc khon u t vo cng
ty lin kt.
Nh u t gin tip: Nh u t nm gi gin tip thng qua cc cng ty con t 20%
n di 50% quyn biu quyt ca bn nhn u t th khng phi trnh by khon u t
trn bo co ti chnh ring ca mnh, m ch trnh by khon u t trn bo co ti chnh
hp nht ca nh u t theo phng php vn ch s hu.

* Xc nh t l quyn biu quyt ca nh u t trong vn ch s hu ca bn
nhn u t (Cng ty lin kt)
- Trng hp t l quyn biu quyt ca nh u t trong cng ty lin kt ng bng t
l vn gp ca nh u t trong cng ty lin kt:

T l quyn biu quyt
ca nh u t trc tip =
trong cng ty lin kt
Tng vn gp ca nh u t
trong cng ty lin kt
--------------------------------------------------
Tng vn ch s hu ca cng ty lin kt

x 100%

T l quyn biu quyt
ca nh u t gin tip =
trong cng ty lin kt
Tng vn gp ca cng ty con
ca nh u t trong cng ty lin kt
--------------------------------------------------
Tng vn ch s hu ca cng ty lin kt

x 100%

- Trng hp t l quyn biu quyt khc vi t l vn gp do c tho thun khc gia
nh u t v cng ty lin kt, quyn biu quyt ca nh u t c xc nh cn c vo bin
bn tho thun gia nh u t v cng ty lin kt.
4.10.4.2. Cn c ghi s k ton khon t vo cng ty li n k t
- i vi khon u t vo cng ty c phn nim yt trn th trng chng khon, vic
ghi s ca nh u t c cn c vo s tin thc tr khi mua c phiu bao gm c cc chi ph
lin quan trc tip n vic mua c phiu v thng bo chnh thc ca Trung tm giao dch
chng khon v vic c phiu ca cng ty nim yt thuc phn s hu ca nh u t.
- i vi khon u t vo cc cng ty c phn cha nim yt trn th trng chng
khon, vic ghi s c cn c vo giy xc nhn s hu c phiu v giy thu tin bn c
phiu ca cng ty c u t hoc chng t mua khon u t .
- i vi khon u t vo cc loi hnh doanh nghip khc vic ghi s c cn c vo
bin bn gp vn, chia li (hoc l) do cc bn tho thun hoc cc chng t mua, bn khon
u t .
- Nh u t ch c ghi nhn khon li nhun c chia t cng ty lin kt khi nhn
c thng bo chnh thc ca Hi ng qun tr ca cng ty lin kt v s c tc c hng
hoc s li nhun c chia trong k theo nguyn tc dn tch.
phn nh s hin c v tnh hnh bin ng (tng, gim) gi tr khon u t vo cng
ty lin kt, k ton s dng TK 223 - u t vo cng ty lin kt. Kt cu ca Ti khon ny
nh- sau :
Bn N:
Gi gc khon u t vo cng ty lin kt tng;
Bn C:
- Gi gc khon u t vo cng ty lin kt gim do:
196
+ Thu c cc khon li ch ngoi li nhun c chia
+ Bn, thanh l ton b hoc mt phn khon u t
S d bn N: Gi gc khon u t vo cng ty lin kt hin ang nm gi .

1- Khi u t vo cng ty lin kt di hnh thc mua c phiu hoc gp
vn bng tin, cn c vo s tin thc t chi, ghi:
C cc TK 111, 112.
2- Trng hp nh u t nm gi mt khon u t di 20% quyn biu quyt vo
mt cng ty xc nh, khi nh u t mua thm c phiu hoc gp thm vn vo cng ty
t c iu kin c nh hng ng k i vi bn nhn u t, ghi:
C TK 228 - u t di hn khc (ton b khon u t di 20%)
C TK 111, 112,...
3- Khi u t vo cng ty lin kt di hnh thc chuyn n thnh vn c phn (chuyn
tri phiu c th chuyn i hoc khon cho vay thnh vn c phn), cn c vo tho thun
gia nh u t v cng ty lin kt v gi tr thc t ca khon n c chuyn thnh vn c
phn, ghi:
N TK 223 - u t vo cng ty lin kt (Gi tr khon n c
chuyn thnh vn c phn);
N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu gi tr khon n ln hn gi tr
vn c phn)
C TK 128 - u t ngn hn khc
C TK 228 - u t di hn khc
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Nu gi tr khon n nh hn vn c
phn).
4- Khi u t vo cng ty lin kt di hnh thc gp vn bng vt t, hng ha, TSC,
cn c vo gi tr nh gi li vt t, hng ho, TSC c tho thun gia nh u t v cng
ty lin kt, ghi:
N TK 214 Hao mn TSC
N TK 811 Chi ph khc (Nu gi nh gi li ca vt t, hng ho,
TSC nh hn gi tr ghi s ca vt t, hng ho, gi tr cn li ca
TSC)
C cc TK 152, 153, 156, 211, 213
C TK 711 Thu nhp khc (Nu gi nh gi li ca vt t, hng
ho, TSC ln hn gi tr ghi s ca vt t, hng ho, gi tr cn
li ca TSC).

5- Khi nhn c thng bo chnh thc ca cng ty lin kt v s c tc, li nhun c
chia, ghi:
N TK 138- Phi thu khc (Khi nhn c thng bo ca Cng ty lin kt)
N TK 223 - u t vo cng ty lin kt (nu nhn c tc bng c phiu)

Khi thc nhn tin, ghi:
N cc TK 111, 112
197
C TK 138 - Phi thu khc.

6- Trng hp nhn c cc khon khc t cng ty lin kt ngoi c tc, li nhun
c chia, nh u t hch ton gim tr gi gc u t, ghi:
N cc TK lin quan
C TK 223 - u t vo cng ty lin kt.

7- Khi nh u t thanh l mt phn khon u t hoc mua thm khon u t vo
cng ty lin kt dn n khng cn c coi l c nh hng ng k i vi cng ty lin kt,
nh u t kt chuyn gi gc ca khon u t sang cc ti khon c lin quan khc, ghi:
N TK 221 - u t vo cng ty con (Nu nh u t tr thnh cng ty m)
N TK 228 - u t di hn khc (Nu nh u t ch cn nm gi
di 20% quyn biu quyt cng ty lin kt)
N TK 111, 112 (nu thanh l mt phn khon u t)
C TK 111, 112 (Nu mua thm phn vn tr thnh cng ty m)

8- Khi thanh l, nhng bn khon u t trong cng ty lin kt, nh u t ghi gim
khon u t v ghi nhn thu nhp t vic thanh l, nhng bn khon u t :
+ Trng hp thanh l, nhng bn khon u t b l, ghi:
N TK 111, 112, 131,...
N TK 635 - Chi ph ti chnh (Chnh lch gi gc khon u t ln
hn gi bn khon u t)

+ Trng hp thanh l, nhng bn khon u t c li, ghi:
N cc TK 111, 112, 131,...
C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh (Chnh lch gi bn khon u t
ln hn gi gc khon u t)
+ Chi ph thanh l, nhng bn khon u t, ghi:
C TK 111, 112,...
9 - Trng hp nh u t c ngha v thanh ton thay cho cng ty lin kt cc khon
n m nh u t m bo hoc cam kt tr, khi xc nh ngha v v s tin thc s phi tr
trong k, ghi:
C TK 335 Chi ph phi tr.
Ch : Trng hp nh u t vo cng ty lin kt v (hoc) nh u t thc hin u t gp
vn lin doanh vo c s lin doanh ng kim sot ng thi l cng ty m thuc i tng
phi lp Bo co ti chnh hp nht th trong Bo co ti chnh hp nht, khon u t vo cng
ty lin kt v khon u t gp vn lin doanh vo c s lin doanh ng kim sot c trnh
by theo phng php vn ch. Ni dung phng php vn ch s hu:

+ Khon u t vo cng ty lin kt v c s lin doanh ng kim sot c ghi nhn
ban u theo gi gc.
+ Sau , vo cui mi nm ti chnh khi lp v trnh by bo co ti chnh hp nht,
gi tr ghi s ca khon u t c iu chnh tng hoc gim tng ng vi phn s hu ca
nh u t trong li hoc l ca cng ty lin kt hay c s lin doanh ng kim sot sau ngy
u t.
198
+ C tc, li nhun c chia t cng ty lin kt hay c s lin doanh ng kim sot
c ghi gim gi tr ghi s ca khon u t vo cng ty lin kt hay c s lin doanh ng
kim sot trn bo co ti chnh hp nht.
+ Gi tr ghi s ca khon u t vo cng ty lin kt hay c s lin doanh ng kim
sot cng phi c iu chnh khi li ch ca nh u t thay i do c s thay i trong vn
ch s hu ca cng ty lin kt hay c s lin doanh ng kim sot nhng khng c phn
nh trn Bo co kt qu hot ng kinh doanh ca cng ty lin kt hay c s lin doanh ng
kim sot . V d thay i trong vn ch s hu ca cng ty lin kt hay c s lin doanh ng
kim sot c th bao gm nhng khon pht sinh t vic nh gi li TSC v cc khon u
t, chnh lch t gi quy i ngoi t v nhng iu chnh cc chnh lch pht sinh khi hp
nht kinh doanh (khi mua khon u t).
4.10.5. K ton u t di hn khc
* Ni dung u t di hn khc
Cc khon u t di hn khc bao gm: cc khon u t vn vo n v
khc m doanh nghip nm gi t hn 20 % quyn biu quyt; u t tri
phiu, cho vay vn, cc khon u t khc,... m thi hn nm gi, thu hi
hoc thanh ton trn 1 nm.
- u t di hn khc c phn chia thnh u t chng khon di hn v u t di hn
khc. Chng khon l cng c ti chnh v l hng ha ca th trng chng khon. Th trng
chng khon thc hin chc nng dn vn u t ca nhng ngi c vn nhng khng c c
hi hoc nng lc u t ti nhng ngi c c hi u t nhng thiu vn. Chng khon di
hn l cng c huy ng vn vi k hn thanh ton trn 1 nm.
Chng khon di hn bao gm:
- C phiu doanh nghip l chng ch xc nhn vn gp ca ch s hu vo doanh nghip
ang hot ng hoc bt u thnh lp.C phiu c th c c phiu thng, c phiu u i.
- Tri phiu l chng ch vay n c k hn v c li do Nh nc hoc doanh nghip pht
hnh nhm huy ng vn cho u t pht trin. Tri phiu gm c: Tri phiu Chnh ph, tri
phiu c Chnh ph bo lnh, tri phiu chnh quyn a phng, tri phiu cng ty.
Li sut ca tri phiu c th l li sut c nh cho c thi hn ca tri phiu, c th l li
sut c nh p dng hng nm, c th l li sut hnh thnh qua u gi.
* Mt s quy nh khi hch ton u t di hn khc
1. Chng khon u t di hn phi c ghi s theo gi gc (gi thc t mua chng
khon) gm: gi mua cng (+) cc chi ph mua (nu c), nh: Chi ph mi gii, giao dch, l
ph, thu v ph Ngn hng...
2. Cui nin k ton, nu gi tr th trng ca chng khon u t di hn b gim
xung thp hn gi gc, k ton c lp d phng gim gi u t di hn. Vic lp d phng
gim gi u t di hn phi theo quy nh ca chun mc k ton v c ch qun l ti chnh.
3. K ton phi m s chi tit theo di tng loi tri phiu, c phiu mua theo thi hn
v i tc u t, hch ton theo mnh gi, gi thc t mua ca c phiu, tri phiu. Nm chc
mi thng tin ca th trng chng khon v c quyt nh ng khi u t.
4. Phi tnh ton v thanh ton kp thi mi khon li v c phiu, tri phiu khi n k
hn. Li c phiu, tri phiu c hch ton vo thu nhp hot ng ti chnh hng nm ca
doanh nghip.
5. Khi cho vay vn phi theo di chi tit tng khon tin cho vay theo i tng vay,
phng thc vay, thi hn v li sut cho vay.
phn nh tnh hnh u t di hn, k ton s dng Ti khon 228 u t di hn khc.
Kt cu ca Ti khon ny nh- sau:
Bn N:
199
Gi vn thc t cc khon u t di hn khc tng.
Bn C:
Gi vn thc t cc khon u t di hn khc gim.
S d bn N:
Gi vn thc t cc khon u t di hn khc hin c ca doanh nghip.
Ti khon 228 - u t di hn khc, c 3 ti khon cp 2:
- Ti khon 2281 - C phiu: Phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin ng ca cc loi
c phiu u t di hn hoc gp vn m doanh nghip nm gi t hn 20% quyn biu quyt
doanh nghip khc.
- Ti khon 2282 - Tri phiu: Phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin ng ca cc loi
tri phiu u t di hn ca doanh nghip.
- Ti khon 2288 - u t di hn khc: Phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin ng ca
vn cho vay hoc u t di hn khc( gp vn bng tin hoc ti sn,...) ca doanh nghip.
1. Nghip v u t chng khon, gp vn
a/ Khi doanh nghip mua c phiu hoc gp vn vo n v khc (nm gi di 20%
quyn biu quyt doanh nghip khc), cn c vo chng t chi tin v c phiu mua, ghi:
N TK 228 - u t di hn khc( TK2281, 2288)
C cc TK 111, 112,331,...
ng thi m s chi tit theo di tng loi c phiu, vn gp.
b/ Khi mua tri phiu vi thi hn tr n 1 nm, cn c vo chng t chi tin v tri phiu
mua, ghi:
N TK 228 - u t di hn khc( TK 2282)
C cc TK 111, 112,...
c/ Trng hp nhn li tri phiu, c tc nh k, khi nhn c li nhun, c tc hoc xc
nh s li nhun, c tc phi thu, ghi:
N TK 111, 112; hoc
N TK 138 - Phi thu khc (cha thu c tin ngay)
N TK 228 - u t di hn khc (Trng hp li nhp vo vn)
d/ Trng hp mua tri phiu di hn nhn li trc:
- Khi tr tin mua tri phiu nhn li trc, ghi:
C cc TK 111, 112,...( s tin thc chi)
C TK 3387- Doanh thu cha thc hin( phn li nhn trc)
- nh k tnh v kt chuyn li ca k k ton theo s li tng k,ghi:
NTK 3387- Doanh thu cha thc hin
C TK 515- Doanh thu hot ng ti chnh
e/ Trng hp mua tri phiu nhn li sau:
- Khi mua tri phiu hch ton nh nghip v (b)
- nh k tnh li tri phiu v ghi nhn doanh thu theo s li phi thu tng k, ghi:
N TK 138- Phi thu khc( 1388)
- Khi n hn thanh ton tri phiu, thu hi gc v li tri phiu, ghi:
N TK 111,112,...
C TK 228 - u t di hn khc( TK 2282)
C TK 138- Phi thu khc( 1388)( s li ca cc k trc)
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh ( Li k o hn)
f/ Khi DN gp vn bng ti sn vo mt DN khc nhng ch nm gi di 20% quyn
biu quyt, ghi:
N TK 214- Hao mn TSC ( Gi tr hao mn)
200
N TK811- Chi ph khc (S chnh lch gia gi nh li ca vt t, hng ho, TSC
nh hn gi tr ghi s ca vt t, hng ho, gi tr cn li caTSC)
C TK 152,153,156,211,213,...
C TK 711- Thu nhp khc (S chnh lch gia gi nh li ca vt t, hng ho,
TSC ln hn gi tr ghi s ca vt t, hng ho, gi tr cn li caTSC)
g/ Khi nh u t bn mt phn khon u t vo cng ty con, cng ty lin doanh, cng ty
lin kt dn n khng cn quyn kim sot hoc quyn ng kim sot hoc khng cn nh
hng ng k, ghi:
N TK 228 - u t di hn khc( TK 2281,2288)
C TK 221- u t vo cng ty con
C TK 222- Vn gp lin doanh
C TK 223- u t vo cng ty lin kt
h/ Khi bn c phiu, hoc thanh l phn vn gp u t di hn khc:
- Trng hp bn, thanh l c li, ghi:
N TK 111,112,..
C TK 228 - u t di hn khc( TK 2281,2288)
C TK 515- Doanh thu hot ng ti chnh( S chnh lch gi bn ln hn gi gc)
- Trng hp bn, thanh l b l, ghi:
N TK 111,112,..
N TK 635- Chi ph ti chnh ( S chnh lch gi bn nh hn gi gc)
C TK 228 - u t di hn khc( TK 2281,2288)
i/ Khi nh u t gp thm vn vo lin doanh v tr thnh mt bn gp vn c quyn
ng kim sot trong c s kinh doanh ng kim sot, hoc tr thnh cng ty m hoc c nh
hng ng k, ghi:
N 222- Vn gp lin doanh
N TK 221- u t vo cng ty con
N TK 223- u t vo cng ty lin kt
C TK 111,112,..( S tin u t thm)
C TK 228 - u t di hn khc( TK 2281,2288)
j/ Nu c chi ph pht sinh v thng tin, mi gii, giao dch bn, trong qu trnh u t
chng khon, ghi:
C TK 111, 112, ...
k/ Trng hp cn vn, doanh nghip phi thanh ton tri phiu trc hn khng ly li
hoc nhng bn vi gi thu hi vn gc, hoc chu l, ghi:
N TK 111, 112 (S tin thu c)
N TK 635 - Chi ph ti chnh (Chnh lch s tin thu c nh hn gi vn u t chng
khon); hoc ghi C Ti khon 515 Doanh thu hot ng ti chnh
(Chnh lch s tin thu c ln hn gi vn u t chng khon)
C TK 228 - u t di hn khc (S tin gc).
l/ Khi chuyn i chng khon u t di hn thnh chng khon u t ngn hn, ghi:
C TK 228 - u t di hn khc.
2. Nghi p v cho vay vn
a. Khi cho n v khc vay vn c thi hn thu hi trn mt nm, ghi:

N TK 228 - u t di hn khc (TK2288)
C TK 111, 112,...
b. nh k tnh v thu li cho vay vn, ghi:
N TK 111, 112,...
N TK 138 - Phi thu khc (Nu cha thu c tin ngay)
C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh (Chi tit v li cho vay vn).
201
c. Thu hi vn gc v li cho vay, ghi:
N TK 111, 112,... (S tin gc v li cho vay)
C TK 228 - u t di hn khc (S tin gc) (TK2288)
C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh (S li).
3. Nghi p v gp vn bng qy u t pht trin vo qu h tr u t quc
gia
a. Khi a tin gp vn vo qu h tr u t quc gia , ghi:
N TK 228 - u t di hn khc (TK2288)
C TK 111,112...
b. nh k nhn li u t , ghi:
N TK 111,112,131...
c. Khi thu hi vn u t , ghi:
N TK 111,112( S tin gc v li)
C TK 228 - u t di hn khc ( 2288)( S tin gc)
C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh( S li)
4.10.6. K ton d phng gim gi u t di hn
- D phng gim gi cc khon u t di hn: L vic tnh trc vo chi
ph hot ng ti chnh phn gi tr c th b gim xung thp hn gi gc ca
cc khon u t di hn v phn nh gi tr thun ca khon u
t di hn trn Bo co ti chnh.
- L do phi lp d phng gim gi u t di hn tng t nh d phng gim gi u
t ngn hn nghin cu chng 2.
4.10.6.1. Mt s quy nh v trch lp d phng gim gi u t di hn:
1. Phi lp d phng gim gi u t di hn theo ng quy nh ca ch ti
chnh doanh nghip hin hnh: D phng c trch lp vo cui k k ton nm tr- c khi lp
Bo co ti chnh nu c nhng bng chng tin cy v s gim gi thng xuyn ca cc
khon u t di hn m doanh nghip ang nm gi.
i vi cc DN c lp bo co ti chnh gia nin nu c bin ng ln v d phng
th c th iu chnh trch thm hoc hon nhp vo cui k k ton gia nin ( k k ton
qu)
2. Phi tnh d phng cho tng loi, tng khon u t ti chnh di hn hin c ti doanh
nghip b gim gi. Mc lp d phng c xc nh bng s chnh lch gia gi gc
v gi tr thun c th thc hin c ( gi th trng) hoc khon u t c th thu hi
c ca tng loi u t ti chnh di hn. Nu s d phng phi lp nm nay cao hn
s d d phng ang ghi trn s k ton th s chnh lch c ghi nhn vo chi ph ti
202
chnh trong k. Nu s d phng phi lp nm nay thp hn s d d phng ang ghi
trn s k ton th s chnh lch c ghi gim chi ph ti chnh trong k.
3. iu kin trch lp khon d phng gim gi chng khon di hn l:
- Chng khon ca DN c DN u t ng qui nh ca php lut.
- c t do mua, bn trn th trng m ti thi im kim k, lp Bo co ti chnh c
gi th trng gim so vi gi gc ghi trn s k ton.
DN phi lp d phng cho tng loi chng khon di hn khi c bin ng gim gi
theo cng thc:
Mcd phng gim gi S lng CK (Gi gc CK Gi th trng
CKDH phi lp = DH b gim gi x ghi trn s - ca CK )
cho nm sau ti t/im cui NNay k ton TDH
4. i vi cc khon u t di hn khc ( u t vo c s KD ng kim sot, u t
lin kt, u t di hn khc), phi trch lp d phng, nu DN nhn vn gp u t b
l phi gi thm vn ( tr trng hp l theo k hoch c xc nh trong phng n
kinh doanh trc khi u t). Mc trch lp d phng cho mi khon u t ti chnh
tnh theo cng thc:
Mcd phng ( Tng vn gp Vn ch Vn T ca DN
tn tht cc = thc t ca cc - s hu x
khon TTC bn ti DN thc c) Tng vn gp T.t
di hn ca cc bn ti DN
Mc trch ti a cho mi khon u t di hn bng s vn u t . n thi im
kho s k ton ca nm sau, nu cng ty u t vn c li hoc gim l th cng ty phi hon
nhp mt phn hoc ton b s trch d phng v ghi gim chi ph ti chnh.
5. Khon d phng gim gi u t ti chnh c dng b p s tn tht ca cc
khon u t di hn thc t xy ra do cc nguyn nhn nh bn nhn u t b ph sn.
thin tai,...dn n khon u t khng c kh nng thu hi hoc thu hi thp hn gi
gc ca khon u t. khon d phng ny khng dng b p cc khon l do bn
thanh l cc khon u t.
4.10.6.2. Phng php k ton d phng gim gi u t di hn
- Ti khon s dng:
K ton d phng gim gi u t di hn s dng ch yu TK229- D phng gim gi u
t di hn
Ti khon ny dng phn nh s hin c v tnh hnh bin ng tng, gim cc khon d
phng gim gi chng khon u t di hn v cc khon tn tht u t di hn khc.
Ti khon ny c kt cu nh sau :
Bn N:- Hon nhp d phng gim gi u t di hn
203
- B p gi tr khon u t di hn b tn tht khi c quyt nh dng s d phng
lp b p s tn tht xy ra.
Bn C: Lp v lp b sung d phng gim gi u t di hn
D C: Gi tr d phng gim gi u t di hn hin c cui k
V cc TK lin quan, nh TK 635,...
- Phng php K ton cc nghip vkinh t ch yu:
+ Cui nm ti chnh, cn c vo tnh hnh gim gi ca chng khon di hn v cc
khon u t di hn khc hin c tnh n cui nm ti chnh, k ton tnh ton khon d
phng gim gi phi lp cho cc khon u t di hn ny, so snh vi s d d phng gim
gi u t di hn lp nm trc( nu c) cha s dng ht, xc nh s d phng phi lp
b sung thm hoc cn hon nhp:

D phng gim gi TDH D phng gim gi D phng gim gi
phi lp b sung = TDH phi lp - TDH lp cn
hoc hon nhp cho nm sau la cho nm nay(*)
Trong (*) c lp cui nm trc cn li cha s dng (th hin s d C ca TK 229-D
phng gim gi u t di hn)

* Nu s d phng gim gi u t di hn phi lp cho nm sau ln hn s d phng
gim gi u t di hn lp cho nm nay th s chnh lch ln hn c lp d phng b
sung:
C TK 229- D phng gim gi u t di hn
* Nu s d phng gim gi u t di hn phi lp cho nm sau nh hn s d phng
gim gi u t di hn lp cho nm nay th s chnh lch nh hn c hon nhp:
N TK 229 - D phng gim gi u t di hn
C TK 635- Chi ph ti chnh
* Khi tn tht thc s xy ra ( nh cc DN nhn vn gp b ph sn, b thin tai, ho
hon,...) cc khon u t thc s khng c kh nng thu hi hoc thu hi thp hn gi gc ban
u, DN c quyt nh dng khon d phng gim gi u t di hn lp b p tn tht
khon u t di hn, ghi:
N TK 111,112,... (nu c)
N TK229- D phng gim gi u t di hn (s lp d phng)
N TK 635- Chi ph ti chnh (s cha lp d phng)
C ccTK 222,223,228 ( gi gc khon u t b tn tht).

204

4.11. K ton ti sn thu thu nhp hon li v k ton khon k qu, k c-
c di hn.
4.11.1. K ton ti sn thu thu nhp hon li
Cui nm ti chnh, doanh nghip phi xc nh v ghi nhn Ti sn thu
thu nhp hon li (nu c) theo quy nh ca Chun mc k ton s 17 Thu thu
nhp doanh nghip v hng dn ti Thng t s 20/2006/TT-BTC ngy
20/03/2006 ca B Ti chnh.
Ti sn thu thu nhp hon li c xc nh theo cng thc sau:

Ti sn
thu thu
nhp hon li
=
=
Tng chnh
lch tm thi c
khu tr pht sinh
trong nm
+

+
Gi tr
c khu tr
chuyn sang
nm sau ca
cc khon l
tnh thu v u
i thu cha
s dng

x
x
Thu sut
thu thu nhp
doanh nghip hin
hnh
Hch ton ti sn thu thu nhp hon li cn tn trng cc qui nh sau:
1 Doanh nghip ch c ghi nhn ti sn thu thu nhp hon li i vi
cc khon chnh lch tm thi c khu tr, gi tr c khu tr ca khon l
tnh thu v u i v thu cha s dng t cc nm trc chuyn sang nm hin
ti trong trng hp doanh nghip d tnh chc chn c c li nhun tnh thu
thu nhp trong tng lai s dng cc khon chnh lch tm thi c khu tr,
cc khon l tnh thu v u i thu cha s dng.
2 Cui nm ti chnh, doanh nghip phi lp Bng xc nh chnh
lch tm thi c khu tr, Bng theo di chnh lch tm thi c
khu tr cha s dng, gi tr c khu tr chuyn sang nm sau ca
cc khon l tnh thu v u i thu cha s dng lm cn c lp Bng
xc nh ti sn thu thu nhp hon li xc nh gi tr ti sn thu
thu nhp hon li c ghi nhn hoc hon nhp trong nm.
3 - Vic ghi nhn ti sn thu thu nhp hon li trong nm c thc hin
theo nguyn tc b tr gia ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong
nm nay vi ti sn thu thu nhp doanh nghip ghi nhn t cc nm
trc nhng nm nay c hon nhp li, c th l:
205
- Nu ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm ln hn ti sn
thu thu nhp hon li c hon nhp trong nm, k ton ghi nhn b
sung gitr ti sn thu thu nhp hon li l s chnh lch gia s ti sn
thu thu nhp hon li pht sinh ln hn s c hon nhp trong nm,
nu chc chn rng trong tng lai doanh nghip c li nhun tnh
thu thu hi ti sn thu thu nhp hon li c ghi nhn trong nm
hin ti. Trng hp doanh nghip khng chc chn s c c li nhun
chu thu trong tng lai, k ton khng c ghi nhn ti sn thu thu
nhp hon li tnh trn cc khon chnh lch tm thi c khu tr pht
sinh trong nm.
- Nu ti sn thu thu nhp hon li c ghi nhn trong nm nh hn ti
sn thu thu nhp honli c hon nhp trong nm, k ton ghi gim
ti sn thu thu nhp honli l s chnh lch gia s ti sn thu thu
nhp honli pht sinh nh hn s c hon nhp trong nm. Vic ghi
gim ti sn thu thu nhp hon li phi c thc hin ph hp vi thi
gian m cc khon chnh lch tm thi c khu tr (pht sinh t cc
nm trc) c hon nhp k c khi doanh nghip khng c li nhun.
4 - Trng hp vic p dng hi t thay i chnh sch k ton hoc iu
chnh hi t cc sai st trng yu pht sinh t cc nm trc lm pht
sinh khon chnh lch tm thi c khu tr, k ton phi ghi nhn b
sung ti sn thu thu nhp hon li ca cc nm trc bng cch iu
chnh tng s d C (hoc gim s d N) u nm TK 421 - Li nhun
cha phn phi (TK 4211 - Li nhun cha phn phi nm nay) v iu
chnh tng s d N u nm TK 243 Ti sn thu thu nhp hon li.
5 - Kt thc nm ti chnh, doanh nghip phi nh gi cc ti sn thu thu
nhp hon li cha c ghi nhn t cc nm trc khi d tnh chc chn c c
li nhun tnh thu thu nhp trong tng lai cho php ti sn thu hon li
c thu hi.
* Ti khon s dng: Ch yu s dng Ti khon 243 Ti sn thu thu
nhp hon li
Ti khon ny dng phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin ng ca
ti sn thu thu nhp hon li.

Kt cu Ti khon 243 Ti sn thu thu nhp hon li
Bn N:
Gi tr ti sn thu thu nhp hon li tng.

Bn C:
206
Gi tr ti sn thu thu nhp hon li gim.
S d bn N:
- Gi tr ti sn thu thu nhp hon li cn li cui k
- iu chnh s d u nm i vi ti sn thu thu nhp hon li c ghi
nhn (hoc hon nhp) trong nm do p dng hi t chnh sch k ton hoc sa
cha hi t cc sai st trng yu ca cc nm trc.
* Phng php k ton cc nghip v ch yu
1 Trng hp ti sn thu thu nhp hon li pht sinh t cc giao dch
c ghi nhn vo chi ph thu thu nhp hon li: Cui nm ti chnh, k ton cn
c Bng xc nh ti sn thu thu nhp hon li c lp lm cn c ghi
nhn hoc hon nhp ti sn thu thu nhp hon li pht sinh t cc giao dch
c ghi nhn vo chi ph thu thu nhp hon li:
1.1 - Nu ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm ln hn ti
sn thu thu nhp hon li c hon nhp trong nm, k ton ghi nhn
b sung gi tr ti sn thu thu nhp hon li l s chnh lch gia s ti
sn thu thu nhp hon li pht sinh ln hn s c hon nhp trong
nm, nu chc chn rng trong tng lai doanh nghip c li nhun
tnh thu thu hi ti sn thu thu nhp hon li c ghi nhn trong
nm hin ti, ghi:
N TK 243 T i sn thu thu nh p hon l i
C TK 8212 Chi ph thu thu nh p doanh nghi p hon l i.

1.2 - Nu ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm nh hn ti
sn thu thu nhp hon li c hon nhp trong nm, k ton ghi gim
ti sn thu thu nhp hon li l s chnh lch gia s ti sn thu thu
nhp hon li pht sinh nh hn s c hon nhp trong nm, ghi:
N TK 8212 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li
C TK 243 Ti sn thu thu nhp hon li
2 Trng hp ti sn thu thu nhp hon li pht sinh t vic p dng hi
t chnh sch k ton hoc iu chnh hi t sai st trng yu ca cc nm trc:
Cui nm ti chnh, k ton cn c Bng xc nh ti sn thu thu nhp hon li
c lp lm cn c ghi nhn hoc hon nhp ti sn thu thu nhp hon li
pht sinh t cc giao dch c iu chnh vo li nhun cha phn phi ca cc
nm trc:
2.1 - Trng hp phi iu chnh tng ti sn thu thu nhp hon li,
ghi:
207
Tng s d N u nm TK 243 Ti sn thu thu nhp hon li
Tng s d C u nm TK 4211 - Li nhun cha phn phi
nm trc (Nu TK 4211 c s d C), hoc
Gim s d N u nm TK 4211 - Li nhun cha phn phi
nm trc (Nu TK 4211 c s d N)
2.2 - Trng hp phi iu chnh gim ti sn thu thu nhp hon li, ghi:
Tng s d N u nm TK 4211 - Li nhun cha phn phi nm trc
(Nu TK 4211 c s d N), hoc
Gim s d C u nm TK 4211 - Li nhun cha phn phi nm trc
(Nu TK 4211 c s d C)
Gim s d N u nm TK 243 Ti sn thu thu nhp hon li
4.11.2. K ton khon k qu, k cc di hn
K qu, k cc di hn l s tin DN em i gi lm tin trong quan h hp ng kinh
t hoc quan h thu mn ti sn ti cc n v hay DN khc m thi hn thu hi trn mt
nm.
phn nh tnh hnh k qu, k cc di hn, k ton s dng TK 244- K qu, k
cc di hn. Kt cu c bn ca TK ny nh sau :
Bn N: S tin a i k qu, k cc di hn
Bn C: S tin k qu, k cc di hn thu hi hoc dng thanh ton ( nu c)
D N: S tin k qu, k cc di hn hin cn.
Phng php hch ton cc nghip v kinh t ch yu v khon k qu, k cc
di hn
1. Khi dng tin k qu, k cc di hn, ghi:
N TK 244 - K qu, k cc di hn
C TK 111,112,...
2. Khi nhn li s tin k qu, k cc di hn hoc s dng tin k qu, k cc di
hn thanh ton cho i tng c lin quan, ghi:
N TK 111,112( S tin thc thu hi)
N TK 331( S tin dng thanh ton cho ng i bn)
N TK 627,641,642( S tin dng tr tin thu ti sn)
N TK 635( S tin dng tr li vay)
N TK 811( S tin dng np pht ( nu c))
C TK 244- K qu, k cc di hn
Tu thuc vo hnh thc s k ton doanh nghip s dng m k ton TSC v u t
di hn s dng cc s k ton ph hp. Trong iu kin s dng phn mm k ton trn my
208
tnh th nhp d liu vo my tnh theo thit k ca mn hnh nhp liu trn c s cc chng t
phn nh nghip v kinh t pht sinh. Ni dung nh khon k ton bao gi cng phi nhp cho
TK chi tit nht theo danh mc qun l chi tit cc i tng c thc hin m ho thng
nht khi ng k m ca cc danh mc i tng cn qun l.
BI TP
Bi s 1: Trch ti liu k ton thng 3 nm N ca Cng ty Hong mai nh sau: (n v
tnh: 1000 ng).
1. Bin bn giao nhn TSC s 10 ngy 8/3. B phn XDCB bn giao mt nh xng cho phn
xng sn xut chnh s 1, gi cng trnh hon thnh c duyt l 12.000.000, xy dng bng
ngun vn khu hao c bn (B phn XDCB ghi chung s vi bn SXKD), thi gian s dng
hu ch 10 nm..
2. Bin bn giao nhn TSC s 11 ngy 12/3 bn giao mt s my mc thit b chuyn dng
cho phn xng sn xut chnh s 2. Km theo cc chng t ti liu k ton sau:
- Ho n GTGT s 45 ngy ngy 10/3 ca Cng ty H:
+ Gi mua cha c thu GTGT : 700.000
+ Thu GTGT (10%) : 70.000
+ Tng gi thanh ton : 770.000
- Ho n GTGT s 105 ngy 10/3 ca Cng ty Vn ti T v vic vn chuyn my mc thit b
chuyn dng.
+ Gi cha c thu GTGT: 4.000
+ Thu GTGT : 400
- Phiu chi tin mt s 25 ngy 11/3 chi tin vn chuyn cho Cng ty vn ti T s tin 4.400.
- n xin vay s 20 ngy 12/3 (km theo kh c vay tin s 30 ngy 12/3) vay di hn ngn
hng thanh ton cho Cng ty H s tin 770.000.
- Ti sn d kin s dng 10 nm .
3. Bin bn giao nhn TSC s 12 ngy 17/3. Bn giao mt thit b ng lc cho phn xng
sn xut chnh s 1, km theo cc chng t k ton sau:
- Ho n s 120 ngy 15/3 (Km theo hp ng ngoi thng), nhp khu thit b ng lc
ca Cng ty ESC (M).
+ Gi mua (CIP): 70.000 USD
+ Thu nhp khu : 10%
Cha thanh ton tin, t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng, do
ngn hng Vit Nam cng b l : 15.600/USD.
- Ho n GTGT s 47 ngy 16/3 thu Cng ty vn ti T, vn chuyn thit b trn v doanh
nghip:
+ Cc ph vn chuyn cha c thu GTGT l 14.000;
+ Thu GTGT: 1.400
Tng s tin thanh ton: 15.400
209
Cng ty tr bng tin gi ngn hng (Bo n s 15 ngy 16/3).
- Ho n GTGT s 48 ngy 17/3 thu Cng ty lp my Z lp t, chy th thit b trn:
+Gi lp t thit b cha c thu GTGT: 28.000
+ Thu GTGT : 2.800
- Cng ty tr bng tin mt (Phiu chi s 50 ngy 17/3 s tin 30.800).
- Thit b ng lc trn c u t bng Qu u t pht trin, thi gian s dng 10 nm.
4. Bin bn giao nhn TSC s 13 ngy 20/3 bn giao mt thit b o lng dng cho b phn
qun l ca Cng ty, do cp trn iu chuyn, nguyn gi 960.000, khu hao 240.000 thi
gian s dng 8 nm.
5. Theo quyt nh s 36 ngy 16 /3 ca gim c mt bt ng sn u t chuyn i thnh ti
sn ch s hu nguyn gi 120.000, khu hao 20.000;ti sn ny c thi gian s dng 8
nm.
6.Cng ty mua 1 thit b sn xut dng cho hot nglin doanh di hnh thc hp ng hp
tc kinh doanh t phn xngchnh s 1( Hgtgt s 195 ngy 20/3 gi chua c thu gt
500.000, th gtgt 25.000).
7.Theo tho thun gia hai bn cng ty bn li mt ca hng thu li ca hng ny trong 2 nm
na theo tho thun thu ti chnh cho cng ty Nam HI.Ngy 28/5 hon thnh th tc mua
bn v thu li. K ton nhn c cc ti liu c lin quan ti giao dch ny nh sau :
-Hgtgt s 145 ngy 27/5, gi bn TSC 240.000, thu gtgt 24.000.
-Hp ng thu TSC s 121 ngy 27/5 (theo tho thun thu ti chnh thi gian thu 2 nm).
Gi TSC cho thu li xc nh theo gi tho thun khi bn li ti sn.
Yu cu:
1. Tnh ton v lp nh khon cc nghip v kinh t thng 3/N.
2. Ghi s nht k chung cc nghip v trn.
Bit rng Cng ty Hong Mai np thu GTGT theo phng php khu tr, cc TSC tng gi s
gi tr thanh l d tnh thu hi khi thanh l bng 0.

Bi 2: Cng ty Hong Mai, trong thng 3 nm N c tnh hnh gim v khu hao TSC (n v
tnh: 1000 ng).
1.Bin bn giao nhn TSC s 110 ngy 10/3. Cng ty nhng bn mt thit b sn xut
phn xng sn xut s 1 cho Cng ty X:
-Nguyn gi 2.400.000; khu hao 1.200.000 km theo cc chng t:
- Ho n GTGT s 152 ngy 10/3:
+ Gi bn cha c thu GTGT : 1.300.000
+ Thu GTGT phi np : 130.000
+ Tng gi thanh ton : 1.430.000
- Giy bo c ca Ngn hng s 135 ngy 10/3 Cng ty X thanh ton tin mua thit b sn
xut s tin 1.430.000.
210
- Phiu chi tin mt s 76 ngy 8/3 chi tin mt cho vic tn trang sa cha trc khi bn thit
b l : 20.000.
-Thit b ny c thi gian s dng l 10 nm.
2.Bin bn thanh l TSC s 25 ngy 18/3 thanh l mt nh lm vic ca Cng ty,thi gian
hu ch d tnh 10 nm.
- Nguyn gi 560.000; khu hao 520.000, km theo cc chng t :
- Phiu thu s 420 ngy 18/3 thu tin mt bn ph liu 60.000.
- Phiu chi s 220 ngy 18/3 chi tin thu ngoi thanh l 12.000
3/Theo bin bn bn giao s 30 nga 19/3 cng ty gp 1 thit b sn xut ang dng phn
xng chnh s 1vo cng ty lin kt NG ghi s ca ti sn 480.000, khu hao 180.000; ga
tho thun nh gi 320.000.Thi gian s dng 10 nm.
4/. Bin bn nh gi TSC ca Hi ng lin doanh S 12 ngy 21/3, Cng ty gp vn vo
c s lin doanh Y theo hnh thc thnh lp c s kinh doanh ng kim sot mt s TSC
nh sau:
Tn TSC
Ni s
dng
Nguyn gi
S khu
hao
Gi do
HLD nh
gi
Thi gian s
dng
1.Nh xng PX 2 480.000 240.000 260.000 10 nm
2.Quyn s dng t PX 2 2.400.000 1.100.000 1.500.000 20 nm
3.Nh bn hng BPBH 600.000 400.000 400.000 10 nm
4.Thit b o lng QLDN 120.000 60.000 50.000 8 nm

5/. Bin bn kim k TSC s 25 ngy 30/3 pht hin thiu mt thit b vn phng Cng ty
cha r nguyn nhn ang ch x l, nguyn gi : 180.000 khu hao 80.000. Thi gian s
dng 10 nm.
6/ Quyt nh s 05 ngy 31/3 ca Gim c Cng ty chuyn mt thit b o lng b phn
bn hng thnh CCDC nguyn gi 8.640, khu hao 7200, thi gian s dng 6 nm.
7/ Trch bng tnh v phn b khu hao TSC thng 3/N.
S khu hao ton cng ty trch thng 3 : 250.000; trong :
-Khu hao ca phn xng chnh s 1: 95.000.
-Khu hao ca phn xng chnh s2: 85.000.
-Khu hao ca b phn bn hng 20.000.
-Khu hao tnh ca cc b phn qun l cng ty 50.000.
Yu cu :
1. Cn c vo ti liu trn v cc ti liu bi tp1v 2 TSC ti Cng ty Hong Mai hy lp
Bng tnh v phn b khu hao thng 4 nm N.
2. Lp nh khon v ghi vo Nht k chung.
Cho bit: -Cng ty p dng phng php khu hao ng thng (theo nm s dng) np thu
GTGT theo phng php khu tr.
- Gi tr thanh l c tnh khng c.
211
- Gi thit Cng ty tnh khu hao TSC cho ti sn tng gim theo nguyn tc trn thng.
Bi 3: Nng trng quc doanh T, np thu GTGT theo phng php khu tr. Thng 4/N
c ti liu k ton lin quan n TSC (n v tnh: 1.000 ng).
1. Bin bn giao nhn TSC s 45 ngy 10/4 Bn giao mt vn cy lu nm cho i trng
trt, do b phn trng mi thuc b XDCB bn giao (B phn XDCB ghi chung s) gi tr thc
t ca vn cy l 1.200.000, thi gian s dng l 10 nm. Vn cy c u t bng qu u
t pht trin.
2. Bin bn giao nhn TSC s 46 ngy 15/4 Nng trng bn giao mt s b sa cho i chn
nui s 1, km theo cc chng t lin quan:
+ Gi mua cha c thu GTGT : 2.400.000
+ Thu GTGT (5%) : 120.000
+ Tng gi thanh ton : 2.520.000
- Chi ph vn chuyn chm sc trn ng i tr bng tin mt 9.600 (theo phiu chi s 323
ngy 14/4).
- Giy bo n ca Ngn hng s 14 ngy 18/4 s tin 2.520.000 thanh ton tin cho Trung tm
ging VG.
n b sa c u t bng ngun vn khu hao c bn. Thi gian s dng 8 nm.
3. Bin bn giao nhn TSC s 47 ngy 20/4 chuyn mt s ln nui ln nui bo thnh ln
sinh sn cho i chn nui s 2, tng gi thnh thc t l 180.000, thi gian s dng l 5 nm.
4. Bin bn giao nhn TSC s 48 ngy 23/4 bn giao my ko MTZ cho i trng trt, km
theo cc chng t sau y:
- Ho n GTGT s 134 ngy 22/4, mua ca Cng ty CCB.
+ Gi mua cha c thu GTGT : 350.000
+ Thu GTGT phi np : 35.000
- Phiu chi s 223 ngy 22/4, chi tin mt: 10.000 tr tin vn chuyn, chy th my ko; thi
gian s dng 10 nm.
- n xin vay tin s 142 ngy 25/4 (km theo kh c vay tin s 512 ngy 24/4) vay di hn
ngn hng thanh ton tin mua my cho Cng ty CCB s tin 360.000; thi gian s dng 10
nm.
5. Bin bn thanh l TSC s 15 ngy 25/4 thanh l mt nh lm vic ca Nng trng:
nguyn gi 864.000 khu hao 840.000. Km theo cc chng t:
- Phiu nhp kho ph liu thu hi: 36.000
- Phiu chi tin thanh l: 6.000
- Thi gian s dng 12 nm.
6. Bin bn thanh l TSC s 16 ngy 27/4, thi loi mt s ln sinh sn chuyn sang nui ln
nui bo:
- Nguyn gi 150.000 khu hao
- Gi tr c th thu hi: 15.000
212
7. Bin bn giao nhn TSC s 17 ngy 29/4. Mua mt t cho vn phng Qun l d n
trng du nui tm. Gi mua 900.000 thu GTGT 90.000, chi ph lp t chy th 10.000 tr
bng tin gi ngn hng. Ti sn ny u t bng ngun kinh ph d kin s dng 8 nm.
8. Bng tnh v phn b khu hao thng 3/N.
Tng s khu hao phi trch trong thng: 500.000 Trong :
- Khu hao ca i trng trt s 1: 500.000
- Khu hao ca i trng trt s 2: 50.000
- Khu hao ca i Chn nui s 1: 150.000
- Khu hao ca i Chn nui s 2: 120.000
- Khu hao ca b phn bn hng: 30.000
- Khu hao ca b phn qun l doanh nghip: 100.000
Yu cu:
1. Cn c vo ti liu trn hy tnh ton, lp cc nh khon k ton.
2. Ghi s Nht k chung v Nht k chng t s 9 thng 4/N
3. Lp bng tnh v phn b khu hao thng 4/N( gi thit trong thng 3/N ti nng trng ny
khng tng , gim TSC- nng trng tnh khu hao TSC theo Q 206/2003/Q - BTC ngy
12/12/2003)

Bi 4: Cng ty Phng ng np thu GTGT theo phng php khu tr trong thng 4/N c
tnh hnh v TSC sau y (VT: 1.000).
1. Mua mt thit b sn xut ca cng ty X, s tin ghi trn ho n GTGT s 124 ngy 02/4 l
1100.000( trong thu GTGT phi np l 100.000), cha tr tin. Phiu chi s 345 ngy 02/4
chi tin vn chuyn lp t thit b ny l 5000. Thit b bn giao cho phn xng sn xut
s 1( bin bn giao nhn s 200 ngy 03/4 Ti sn c u t bng ngun vn xy dng c
bn 50%, ngun vn khu hao c bn 50%).
2. Mua t dng a n Cng nhn vin i lm vic (khng ly tin), s tin ghi trn ho
n GTGTs 263 ngy 6/4 l 550.000(trong thu GTGT l 50.000), thanh ton bng tin
gi ngn hng,phiu chi s 355 ngy 6/4 chi vn chuyn l 500 v thu trc b 20.000. t
ny c u t bng qu phc li ca cng ty.
3. Mua thit b bn hng cho cng ty theo HGT s 400 ngy 10/4, gi ghi trn ho n GTGT
l 770.000, trong thu GTGT l 70.000 tr bng tin gi ngn hng, chi ph vn chuyn
lp t, chy th 29.200. tr bng tin tm ng. t ny c u t ngun vn khu hao
c bn.
5. Nhn mt thit b sn xut ca cng ty L gp vn theo hnh thc lin kt kinh doanh, gi tr
ti sn hi ng nh gi l 600.000( theo bin bn nh gi s 210 ngy 12/4).
6. Cng ty nhng bn mt thit b sn xut theo bin bn bn giao s 230 ngy 18/4).
- Nguyn gi: 1600.000 khu hao 600.000
- HGT s 259 ngy 18/4, Gi bn cha c thu GTGT: 800.000 thu GTGT phi np 80.000
- thu bng tin gi ngn hng, thit b ny trc y u t bng ngun vn vay di hn
ngn hng.
213
7. Quyt nh ca Ban gim c s 121 ngy 20/4, chuyn mt thit b ang dng phn
xng sn xut xung CCDC: Nguyn gi 9.600 khu hao 9.000.
8. Mua TSC phc v cho d n (ngun kinh ph): gi mua 40.000, thu nhp khu phi np
50% cha tr tin; Thu GTGT hng nhp khu phi np 10%, thu trc b phi np 3.000;
chi ph vn chuyn bng tin mt 2.000. TSC c u t bng ngun kinh ph( bn giao
cho n v s dng theo bin bn giao nhn s 231 ngy 21/4).
9. Mua mt TSC bng ngun vn khu hao c bn, tng tin thanh ton theo HGT s 345
ngy 25/4 l 660.000 trong thu GTGT l 60.000, cha tr tin ngi bn. TSC ny c
s dng sn xut 2 loi sn phm A v B; sn phm A chu thu GTGT theo phng php
khu tr, sn phm B chu thu tiu th c bit. Doanh thu trong thng 4 ca sn phm A l
600.000 ca sn phm B l 400.000; thu GTGT u vo khng c khu tr ch tnh cho mt
thng.
Yu cu : 1.Tnh ton, lp nh khon cc nghip v trn.
2.Ghi s nht k chung cc nghip v trn
Bi 5: Cng ty Bch ng, trong thng4, 5/N c tnh hnh tng, gim v khu hao TSC nh
sau (n v tnh: 1.000.000ng).
1.Trch bng tnh v phn b khu hao thng 4/N.
S
TT
Ch tiu
S
nm
SD
Ni s dng
Ton DN
TK 627
CPSX chung
TK 641
CPBH
TK 642
CP
QLDN
Gi tr
phi
khu hao
S khu
hao
PX1 PX2
.... ...............

S khu hao phi
trch trong thng
ny
180 45 55 20 60
............... ........ ........ ........ ........ ........
2. Ti sn c nh tng trong thng 5/N:
- Nh vn phng Cng ty: Nguyn gi 1.800, thi gian s dng 15 nm, gi tr thu hi c tnh
khi thanh l bng 0.
- Mt thit b sn xut phn xng s 1: nguyn gi : 2.592, thi gian s dng 12 nm, gi tr
thu hi c tnh khi thanh l: 0.
3. TSC gim trong thng 5/N.
- Mt thit b o lng b phn Vn phng Cng ty: Nguyn gi 192 khu hao 186, thi gian
s dng 8 nm, gi c thu hi thanh l khng c.
- Mt t vn ti dng b phn bn hng nguyn gi 840 khu hao 816, thi gian s dng
10 nm, gi tr thu hi c tnh 0.
Yu cu: Tnh ton v lp bng phn b khu hao thng 5/N.
214
Ga nh cc TSC tng gim t ngy u thng, s dng phng php tnh khu hao
tuyn tnh.
Bi 6. Trch ti liu k ton ca Cng ty ACC, thng 5/N v cng tc sa cha TSC (n v
tnh: 1.000 ).
1. Cng ty tin hnh sa cha thng xuyn mt s TSC do b phn c TSC t tin
hnh, chi ph sa cha c tp hp theo bng k sau:
2.
Ni s dng
Khon mc chi ph
PX SXC
S 1
PX SXC
S 2
B phn
bn hng
B phn
QLDN
Cng
Vt liu ph 1.000 800 500 600 2.900
Ph tng thay th 2.500 2.000 1.500 1.800 7.800
CCDC loi phn b 10% 600 500 300 400 1.800
Tin lng CNSX 1.500 1.200 800 1.000 4.500
Cc khon trch theo lng 285 228 152 190 855
Cng 5.885 4.728 3.252 3.990 17.855

2. Trch trc chi ph sa cha ln TSC theo k hoch thng ny tng s 21.000 trong :
- Tnh vo chi ph sn xut chung: 12.000
+ Phn xng 1: 6.500
+ Phn xng 2: 5.500
- Tnh vo chi ph bn hng: 4.000
- Tnh vo chi ph qun l doanh nghip: 5.000
3. Bin bn giao nhn TSC sa cha ln TSC hon thnh s 60 ngy 20/5 ca Cng ty
M.
- Gi sa cha cha c thu GTGT : 15.000
- Thu GTGT phi np: 1.500
- Tng gi thanh ton: 16.500
4. Trch bin bn kim k, nh gi li TSC s 80 ngy 31/5 ca cc b phn trong cng ty
nh sau:

Tn ti sn
c nh
Ni s
dng
S liu trn s k
ton
S liu kim k thc t kin xc
nhn ca
ban kim k
nh gi li
TSC
Gi c Gi nh li
Nguyn
gi
Khu hao
Nguyn
gi
Khu
hao
Nguyn
gi
Khu
hao
1.Thit b
c
PX SXC
s 1
250.000 150.000 250.000 150.000 350.000 40% -
215
2.Thit b
PX SXC
s 2
- - 120.000 - 150.000 30%
Tha cha
ghi s s
dng 6 thng
3.Thit b
Vn phng
cng ty
150.000 50.000 0 0 0 0
Thiu cha
r nguyn
nhn
4.ng c
in
PXSX ph 200.000 20.000 200.000 20.000 0 0
TSC thu
hot ng
ghi nhm s

Yu cu :
1. Tnh ton lp nh khon cc nghip v kinh t nu trn
2. Ghi s nht k chungv s c TK.2413
3/Lp cc chng t ghi s c lin quan v ghi s c TK 2413.
Bi 7: T cho v d v k ton mua, bn, cho thu bt ng sn u t.
Bi 8: T cho v d v k ton u t vo cng ty con ( t cho cc nghip v c s liu c th,
lp K k ton ghi s k ton phc v cho lp Bo co ti chnh ring ca cng ty m).
Bi 9: T cho v d v k ton u t vo cng ty lin kt (t cho cc nghip v c s liu c
th, lp K k ton ghi s k ton phc v cho lp Bo co ti chnh ring ca n v u
t).
Bi 10: T cho v d v k ton u t vo c s kinh doanh ng kim sot (t cho cc nghip
v c s liu c th, lp K k ton ghi s k ton phc v cho lp Bo co ti chnh ring
ca n v u t).

216
Chng V
K ton tin lng v cc khon trch theo lng
5.1. Nhim v k ton tin lng v cc khon trch theo lng
5.1.1. ngha vic qun l lao ng, tin lng v cc khon trch theo lng
5.1.1.1. Lao ng, ngha vic qun l lao ng
Lao ng l s hot ng chn tay v tr c ca con ngi nhm bin i cc vt
t nhin thnh nhng vt phm tho mn nhu cu sinh hot ca con ngi. duy
tr i sng, loi ngi phi lun lao ng thu ly tt c nhng th trong t
nhin cn thit vnh vin cho s tn ti v pht trin ca x hi loi ngi.
Lao ng ca con ngi cng vi i tng lao ng v t liu lao ng hp
thnh ba yu t ca qu trnh sn xut. Trong ba yu t th lao ng ca con
ngi l yu t quan trng nht, v khng c lao ng ca con ngi th t liu
lao ng (nh cng c sn xut, rung t, nh ca dng vo sn xut, phng
tin giao thng vn ti,... .) v i tng lao ng (nh nguyn liu. vt liu,... .)
ch l nhng vt v dng.
Trong qu trnh lao ng con ngi lun sng to, ci tin cng c, hp tc
cng nhau trong qu trnh lao ng khng ngng nng cao nng sut lao ng
( l c tnh vn c ca con ngi); cng trong qu trnh , trnh k thut
ca ngi lao ng, kinh nghim sn xut, chuyn mn ho lao ng ngy cng
cao.
Chnh tc ng trn lm cho trnh sn xut ngy cng cao; mt ngi
(nhm ngi) lao ng ch tham gia (trc tip hoc gin tip) vo mt cng on sn
xut ra sn phm; c nhiu loi lao ng khc nhau, trn nhiu khu (lnh vc) khc
nhau. qu trnh sn xut t hiu qu cao (tit kim chi ph lao ng sng, gp
phn h gi thnh sn phm), vic phn cng lao ng hp l, pht huy s trng
ca tng (nhm) ngi lao ng l cn thit v v cng quan trng.
Qun l lao ng gm nhiu vn , song ch yu th hin trn mt s ni dung
sau:
Qun l s lng lao ng: l qun l v s lng ngi lao ng trn cc
mt: gii tnh, tui, chuyn mn, ...
Qun l cht lng lao ng: l qun l nng lc mi mt ca tng (nhm)
ngi lao ng trong qu trnh sn xut to ra sn phm (nh: sc kho lao ng,
trnh k nng - k xo, thc k lut,...)
217
Ch c trn c s nm chc s, cht lng lao ng trn th vic t chc,
sp xp, b tr cc lao ng mi hp l, lm cho qu trnh sn xut ca doanh
nghip hot ng nhp nhng c hiu qu cao. Ngc li, khng quan tm ng
mc vic qun l lao ng th dn ti sc sn xut ca doanh nghip b tr tr,
km hiu qu.
ng thi, qun l lao ng tt l c s cho vic nh gi tr th lao cho tng
lao ng ng; vic tr th lao ng s kch thch c ton b lao ng trong doanh
nghip lao ng sng to, nng cao k nng- k xo, tit kim nguyn vt liu, tng
nng sut lao ng gp phn tng li nhun. (nu nh gi sai, vic tr th lao khng
ng th kt qu ngc li)

5.1.1.2. ngha tin lng v cc khon trch theo lng
Tin lng (hay tin cng ) l s tin th lao m doanh nghip tr cho ngi
lao ng theo s lng v cht lng lao ng m h ng gp cho doanh nghip,
ti sn xut sc lao ng, b p hao ph lao ng ca h trong qu trnh sn
xut kinh doanh.
tr tin lng cho ngi lao ng ng (hp l), doanh nghip phi m
bo c cc yu cu sau: ng vi ch tin lng ca nh nc; gn vi qun
l lao ng ca doanh nghip. Cc yu cu trn c quan h cht ch vi nhau v
ch c trn c s yu cu th tin lng mi kch thch c ngi lao ng
trong nng cao tay ngh, nng cao thc k lut, thi ua lao ng sn xut thc
y c sn xut pht trin; (v ngc li).
Ngoi tin lng, ngi lao ng cn c hng cc khon ph cp, tr cp
bo him x hi, bo him y t..., cc khon ny cng gp phn tr gip ngi lao
ng v tng thm thu nhp cho h trong cc trng hp kh khn, tm thi hoc
vnh vin mt sc lao ng.

5.1.2-Nhim v k ton tin lung v cc khon trch theo lng
Hch ton lao ng, k ton tin lng v cc khon trch theo lng khng ch
lin quan n quyn li ca ngi lao ng, m cn lin quan n cc chi ph hot
ng sn xut kinh doanh, gi thnh sn phm ca doanh nghip, lin quan n tnh
hnh chp hnh cc chnh sch v lao ng tin lng ca Nh nc.
phc v yu cu qun l cht ch, c hiu qu, k ton tin lng v cc
khon trch theo lng doanh nghip phi thc hin cc nhin v sau:
218
- T chc hch ton ng thi gian, s lng, cht lng v kt qu lao ng
ca ngi lao ng, tnh ng v thanh ton kp thi tin lng v cc khon lin
quan khc cho ngi lao ng.
- Tnh ton, phn b hp l chnh xc chi ph tin lng, tin cng v cc
khon trch bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on cho cc i tng
s dng lin quan.
- nh k tin hnh phn tch tnh hnh s dng lao ng, tnh hnh qun l v
chi tiu qu tin lng; cung cp cc thng tin kinh t cn thit cho cc b phn
lin quan.

5.2. Hnh thc tin lng, qu tin lng v cc khon trch theo lng
5.2.1. Cc hnh thc tr lng
Vic tnh tr lng c th thc hin theo mhiu hnh thc khc nhau, tu theo
c im hot ng kinh doanh, tnh cht cng vic v trnh qun l. Trn thc
t, thng p dng cc hnh thc tin lng sau:
*Hnh thc tin lng thi gian: l hnh thc tin lng theo thi gian lm
vic, cp bc k thut v thang lng ca ngi lao ng. Theo hnh thc ny,
tin lng thi gian, tin lng phi tr c tnh bng: thi gian lm vic thc t
nhn vi mc lng thi gian.
Tin lng thi gian vi n gi tin lng c nh gi l tin lng thi gian
gin n. Tin lng thi gian gin n c th kt hp ch tin thng
khuyn khch ngi lao ng hng hi lm vic, to nn tin lng thi gian c
thng.
p dng tr lng theo thi gian, doanh nghip phi theo di ghi chp thi
gian lm vic ca ngi lao ng v mc lng thi gian ca h.
Cc doanh nghip ch p dng tin lng thi gian cho nhng cng vic cha
xy dng c nh mc lao ng, cha c n gi tin lng sn phm; thng
p dng cho lao ng lm cng tc vn phng nh hnh chnh, qun tr, thng k,
k ton, ti v,...
Hnh thc tr lng theo thi gian c nhiu hn ch l cha gn c tin
lng vi kt qu v cht lng lao ng.
*Hnh thc tin lng theo sn phm: l hnh thc tin lng tnh theo s
lng, cht lng sn phm, cng vic hon thnh m bo yu cu cht lng
v n gi tin lng tnh cho mt n v sn phm, cng vic . Tin lng sn
219
phm phi tr tnh bng: s lng hoc khi lng cng vic, sn phm hon thnh
tiu chun cht lng, nhn vi n gi tin lng sn phm.
Vic xc nh tin lng sn phm phi da trn c s cc ti liu v hch
ton kt qu lao ng.
Tin lng sn phm c th p dng i vi lao ng trc tip sn xut sn
phm, gi l tin lng sn phm trc tip, hoc c th p dng i vi ngi
gin tip phc v sn xut sn phm gi l tin lng sn phm gin tip.
khuyn khch ngi lao ng nng cao nng sut, cht lng sn phm,
doanh nghip c th p dng cc n gi lng sn phm khc nhau.
- Tin lng sn phm tnh theo n gi tin lng c nh, gi gi l tin
lng sn phm gin n.
- Tin lng sn phm gin n kt hp vi tin thng v nng sut cht
lng sn phm, gi l tin lng sn phm c thng.
- Tin lng sn phm tnh theo n gi lng sn phm tng dn p dng theo
mc hon thnh vt mc khi lng sn phm, gi l tin lng sn phm lu
tin.
Tin lng sn phm khon (thc cht l mt dng ca hnh tin lng sn
phm): hnh thc ny c th khon vic, khon khi lng, khon sn phm cui
cng, khon qu lng.
u im ca hnh thc tin lng sn phm: m bo nguyn tc phn phi
theo s lng, cht lng lao ng; khuyn khch ngi lao ng quan tm n
kt qu v cht lng sn phm.

5.2.2. Qu tin lng
Qu tin lng ca doanh nghip l ton b tin lng tnh theo ngi lao
ng ca doanh nghip do doanh nghip qun l v chi tr.
Qu tin lng bao gm :
- Tin lng tr theo thi gian, tr theo sn phm, lng khon;
- Cc loi ph cp lm m, thm gi v ph cp c hi...;
- Tin lng tr cho ngi lao ng sn xut ra sn phm hng trong phm
vi ch qui nh;
- Tin lng tr cho thi gian ngi lao ng ngng sn xut do nguyn
nhn khch quan nh: i hc, tp qun s, hi ngh, ngh php nm;
- Cc khon tin thng c tnh cht thng xuyn.....
220
Trong doanh nghip, phc v cho cng tc hch ton v phn tch tin
lng c th chia ra tin lng chnh v tin lng ph.
Tin lng chnh: l tin lng tr cho thi gian ngi lao ng lm nhim v
chnh ca h, gm tin lng tr theo cp bc v cc khon ph cp km theo.
Tin lng ph: l tin lng tr cho ngi lao ng trong thi gian h thc
hin cc nhim v khc do doanh nghip iu ng nh: hi hp, tp qun s,
ngh php nm theo ch ,...
Tin lng chnh ca ngi lao ng trc tip sn xut gn lin vi qu trnh
sn xut ra sn phm; tin lng ph ca ngi lao ng trc tip sn xut khng
gn vi qu trnh sn xut ra sn phm. V vy, vic phn chia tin lng chnh v
tin lng ph c ngha nht nh i vi cng tc hch ton v phn tch gi
thnh sn phm. Tin lng chnh thng c hch ton trc tip vo cc i
tng tnh gi thnh, c quan h cht ch vi nng sut lao ng. Tin lng ph
thng phi phn b gin tip vo cc i tng tnh gi thnh, khng c mi quan
h trc tip n nng sut lao ng.
bo m cho doanh nghip hon thnh v vt mc k hoch sn xut th
vic qun l v chi tiu qu tin lng phi hp l, tit kim qu tin lng nhm
phc v tt cho vic thc hin k hoch sn xut kinh doanh ca doanh nghip.

5.2.3. Qu bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on.
* Qu bo him x hi: c hnh thnh bng cch trch theo t l quy nh
trn tng s qu lng c bn v cc khon ph cp (chc v, khu vc,...) ca
ngi lao ng thc t pht sinh trong thng.
Theo ch hin hnh, t l trch bo him x hi l 20%, trong 15% do
n v hoc ch s dng lao ng np, c tnh vo chi ph kinh doanh, 5% cn
li do ngi lao ng ng gp v c tnh tr vo thu nhp ca h.
Qu bo him x hi c chi tiu cho cc trng hp ngi lao ng m au,
thai sn, tai nn lao ng, bnh ngh nghip, hu tr, t tut; qu ny do c quan
bo him x hi qun l.
* Qu bo him y t: c s dng thanh ton cc khon tin khm cha
bnh, thuc cha bnh, vin ph,... cho ngi lao ng trong thi gian m au,
sinh ,.... Qu ny c hnh thnh bng cch trch theo t l qui nh trn tng
s tin lng c bn v cc khon ph cp ca ngi lao ng thc t pht sinh
trong thng.
221
T l trch bo him y t hin hnh l 3%, trong 2% tnh vo chi ph sn
xut kinh doanh v 1% tr vo thu nhp ca ngi lao ng.
* Kinh ph cng on: hnh thnh do vic trch lp theo t l qui nh trn tng
s tin lng thc t phi tr cho ngi lao ng thc t pht sinh trong thng,
tnh vo chi ph sn xut kinh doanh.
T l trch kinh ph cng on theo ch hin hnh l 2%. S kinh ph cng
on doanh nghip trch c, mt phn np ln ln c quan qun l cng on cp
trn, mt phn li doanh nghip chi tiu cho hot ng cng on ti doanh
nghip.
Tin lng phi tr cho ngi lao ng, cng cc khon trch bo him x hi,
bo him y t, kinh ph cng on hp thnh chi ph nhn cng trong tng chi ph
sn xut kinh doanh.
Ngoi ch tin lng v cc khon trch theo lng, doanh nghip cn xy
dng ch tin thng tp th, c nhn c thnh tch trong hot ng sn xut
kinh doanh. Tin thng nhm kch thch ngi lao ng trong sn xut kinh
doanh gm c: thng thi ua, thng nng cao cht lng sn phm, tit kim
vt t, pht minh sng kin ci tin k thut,...

5.3. K ton tng hp tin lng v cc khon trch theo lng
5.3.1. Cc chng t hch ton lao ng; tnh lng v tr cp bo him x hi
5.3.1.1. Chng t hch ton lao ng
cc doanh nghip, t chc hch ton v lao ng thng do b phn t chc
lao ng, nhn s ca doanh nghip thc hin. Tuy nhin, cc chng t ban u v
lao ng l c s tnh tr lng v cc khon ph cp, tr cp cho ngi lao
ng; l ti liu quan trng nh gi hiu qu cc bin php qun l lao ng
vn dng doanh nghip. Do , doanh nghip phi vn dng lp cc chng t ban
u v lao ng ph hp vi cc yu cu qun l lao ng, phn nh r rng, y
s lng, cht lng lao ng.
Cc chng t ban u gm :
- Mu s: 01- LTL - Bng chm cng: bng chm cng do cc t sn xut
hoc cc phng ban lp, nhm cung cp chi tit s ngy cng ca tng ngi lao
ng theo thng, hoc theo tun (ty theo cch chm cng v tr lng doanh
nghip).
222
- Mu s: 03 LTL Giy chng nhn ngh vic hng bo him x hi:
chng t ny do cc c s y t c php lp ring cho tng c nhn ngi lao
ng, nhm cung cp s ngy ngi lao ng c ngh v hng cc khon tr
cp bo him x hi, bo him y t.
- Mu s: 06 LTL - Phiu xc nhn sn phm hoc cng vic hon thnh
Mc ch lp chng t ny nhm, xc nhn s sn phm hoc cng vic hon
thnh ca n v hoc c nhn ngi lao ng lm c s lp bng thanh ton
tin lng hoc tin cng cho ngi lao ng; phiu ny do ngi giao vic lp,
phng lao ng tin lng thu nhn v k duyt trc khi chuyn n k ton lm
chng t hp php tr lng.
- Mu s: 07-LTL - Phiu bo lm thm gi
- Mu s: 08-LTL- Hp ng giao khon: phiu ny l bn k kt gia ngi
giao khon v ngi nhn khon v khi lng cng vic, thi gian lm vic,
trch nhim v quyn li mi bn khi thc hin cng vic ; ng thi, l s s
thanh ton tin cng lao ng cho ngi nhn khon.
- Mu s: 09 LTL - Bin bn iu tra tai nn lao ng
Bin bn ny nhm xc nh chnh xc, c th tai nn lao ng xy ra ti n v
c ch bo him cho ngi lao ng mt cch tha ng; v trn c s bin
bn c cc bin php m bo an ton lao ng, ngn nga tai nn xy ra ti n
v
Trn c s cc chng t ban u, b phn lao ng tin lng thu thp, kim
tra, i chiu vi ch ca nh nc, doanh nghip v tha thun theo hp ng
lao ng; sau k xc nhn chuyn cho k ton tin lng lm cn c lp cc
bng thanh ton lng, thanh ton bo him x hi.

5.3.1.2. Chng t tnh lng v cc khon tr cp bo him x hi
Hin nay, Nh nc cho php doanh nghip tr lng cho ngi lao ng theo
thng, hoc tun. Vic tnh lng v cc khon tr cp bo him x hi, k ton
phi tnh ring cho tng ngi lao ng, tng hp lng theo theo tng t sn
xut, tng phng ban qun l.
Trng hp tr lng khon cho tp th ngi lao ng, k ton phi tnh
lng, tr lng cho tng vic khon v hng dn chia lng cho tng thnh
vin trong nhm (tp th) theo cc phng php chia lng nht nh, nhng
phi m bo cng bng, hp l.
223
Cn c cc chng t ban u c lin quan n tin lng v tr cp bo him
x hi c duyt, k ton lp cc bng thanh ton sau:
- Bng thanh ton tin lng (mu s: 02 - LTL )
Mi t sn xut, mi phng (ban) qun l m mt bng thanh ton lng,
trong k tn v cc khon lng c lnh ca tng ngi trong n v.
- Danh sch ngi lao ng hng tr cp BHXH (mu s: 04 - LTL)
Bng ny c m theo di cho c doanh nghip v cc ch tiu: h tn
v ni dung tng khon bo him x hi ngi lao ng c hng trong thng.
- Bng thanh ton tin thng (mu s: 05 LTL)
Bng ny c lp cho tng t sn xut, tng phng, ban, b phn kinh
doanh...; cc bng thanh ton ny l cn c tr lng v khu tr cc khon
khc nh bo him x hi, bo him y t, khon bi thng vt cht,... i vi
ngi lao ng.

5.3.2. Ti khon k ton s dng
tin hnh k ton tin lng v cc khon trch theo lng, k ton s dng
mt s ti khon sau:
* Ti khon 334- Phi tr ngi lao ng : ti khon ny phn nh tin
lng, cc khon thanh ton tr cp bo him x hi, tin thng,... v cc khon
thanh ton khc c lin quan n thu nhp ca ngi lao ng.
Kt cu ti khon ny nh sau:
- Bn n:
+ Cc khon tin lng v khon khc tr ngi lao ng;
+ Cc khon khu tr vo tin lng v thu nhp ca ngi lao ng;
+ Cc khon tin lng v thu nhp ca ngi lao ng cha lnh, chuyn
sang cc khon thanh ton khc.
- Bn c:
Cc khon tin lng, tin cng, tin thng c tnh cht lng, bo him x
hi v cc khon khc cn phi tr, phi chi cho ngi lao ng.
- D n (nu c ): s tin tr tha cho ngi lao ng.
- D c: tin lng, tin cng, tin thng c tnh cht lng v cc khon
khc cn phi tr cho ngi lao ng.
TK ny c m chi tit theo 2 TK cp 2:
- TK 3341 - Phi tr cng nhn vin: Phn nh cc khon phi tr v tnh
hnh thanh ton cc khon phi tr cho cng nhn vin ca doanh nghip v
224
tin lng, tin thng c tnh cht lng, bo him x hi v cc khon
phi tr khc thuc v thu nhp ca cng nhn vin.
- TK 3348 - Phi tr ngi lao ng khc: Phn nh cc khon phi tr v
tnh hnh thanh ton cc khon phi tr cho ngi lao ng khc ngoi cng
nhn vin ca doanh nghip v tin lng, tin thng (nu c) c tnh cht
v tin cng v cc khon kh thuc v thu nhp ca ngi lao ng.
-
* Ti khon 338- Phi tr, phi np khc: ti khon ny phn nh cc khon
phi tr, phi np cho c quan php lut; cho cc t chc on th x hi; cho cp
trn v kinh ph cng on; bo him x hi, y t; cc khon cho vay, cho mn
tm thi; gi tr ti sn tha ch x l... .
Kt cu ti khon ny nh sau:
- Bn n :
+ Cc khon np cho c quan qun l;
+ Khon bo him x hi phi tr cho ngi lao ng;
+ Cc khon chi v kinh ph cng on;
+ X l gi tr ti sn tha, cc khon tr, np khc.
- Bn c :
+ Trch BHXH, BHYT, KPC tnh vo chi ph kinh doanh, khu tr vo
lng cng nhn vin;
+ Gi tr ti sn tha ch x l;
+ S np, tr ln hn s phi np, phi tr c cp b;
+ Cc khon phi tr khc.
- D n: (nu c) s tr tha, np tha, vt chi cha c thanh ton.
- D c : s tin cn phi tr, phi np; gi tr ti sn tha ch x l.
TK 338: c cc ti khon cp 2
3381- Ti sn tha ch gii quyt
3382 - Kinh ph cng on
3383 - Bo him x hi
3384 - Bo him y t
3387 - Doanh thu cha thc hin
3388 - Phi tr, phi np khc
225
Ngoi ra k ton cn s dng mt s ti khon khc nh: TK 335 - chi ph
phi tr; TK 622 - chi ph nhn cng trc tip; TK 627 - chi ph sn xut chung;
TK 111, 112, 138,... c nghin cu cc chng lin quan.

5.3.3. Tng hp, phn b tin lng v cc khon trch theo lng .
Hng thng k ton tin lng phi tng hp tin lng phi tr trong k theo
tng i tng s dng v tnh BHXH, BHYT, KPC hng thng tnh vo chi
ph kinh doanh theo mc lng qui nh ca ch , tng hp cc s liu ny k
ton lp bng phn b tin lng v bo him x hi"
Trn bng phn b tin lng v bo him x hi ngoi tin lng, BHXH,
BHYT, KPC cn phn nh khon trch trc tin lng ngh php ca cng
nhn sn xut (nu c); bng ny c lp hng thng trn c c cc bng thanh
ton lng lp theo cc t, (i) sn xut, cc phng, ban qun l, cc b pbn
kinh doanh v cc ch trch lp BHXH, BHYT, KPC, mc trch trc tin
lng ngh php...
Cn c vo cc bng thanh ton lng; k ton tng hp v phn loi tin
lng phi tr theo tng i tng s dng lao ng, theo ni dung: lng tr
trc tip cho sn xut hay phc v qun l cc b phn lin quan; ng thi c
phn bit tin lng chnh tin lng ph; cc khon ph cp... tng hp s
li ghi vo ct ghi c TK 334 Phi tr cng nhn vin vo cc dng ph hp.
Cn c tin lng cp bc, tin lng thc t phi tr v cc t l trch BHXH,
BHYT, KPC, trch trc tin lng ngh php ..., k ton tnh v ghi s liu vo
cc ct lin quan trong biu.
S liu bng phn b tin lng v bo him x hi do k ton tin lng
lp, c chuyn cho cc b phn k ton lin quan lm cn c ghi s v i
chiu. V d: k ton chi ph kinh doanh cn c vo bng phn b tp hp chi
ph sn xut kinh doanh c cc b phn lin quan; k ton thanh ton cn c vo
bng phn b lp bng tng hp tin lng lp k hoch rt tin chi tr lng
hng thng cho cng nhn vin.

5.3.4. Trnh t k ton cc nghip v lin quan n tin lng, cc khon
trch theo lng
1. Hng thng tnh tin lng, cc khon ph cp theo qui nh phi tr cho
ngi lao ng v phn b cho cc i tng, k ton ghi s theo nh
khon:
226
N TK 241: Tin lng tr cho b phn xy dng c bn
N TK 622: Nu tin lng phi tr cho cng nhn trc tip sn xut sn phm.
N TK 623 (6231): Tin lng tr cho cng nhn s dng my
N TK 627 (6271): Tin lng phi tr cho nhn vin qun l v phc v sn
xut phn xng sn xut.
N TK 641(6411): Tin lng phi tr cho nhn vin bn hng.
N TK 642 (6421): Tin lng phi tr cho nhn vin cc phng, ban qun l
doanh nghip.
C TK 334: Tng s tin lng phi tr cho cng nhn vin trong
thng
2. Tin thng phi tr cho cng nhn vin
N TK 431 (4311): Thng thi ua t qu khen thng
N TK622, 627, 641, 642... : Thng tnh vo chi ph kinh doanh
C TK 334: Tng s tin thng phi tr
3. Trch BHXH, BHYT, KPC hng thng
N TK 622, 627, 641, 642... Phn tnh vo chi ph sn xut kinh doanh
N TK 334: Phn tr vo thu nhp ca ngi lao ng
C TK 338 (3382, 3383, 3384 theo tng cc khon KPC, BHXH,
BHYT phi trch lp.
4. Bo him x h phi tr cng nhn vin
- Trng hp doanh nghip c gi li mt phn bo him x hi trc tip
chi ti doanh nghip, th s phi tr trc tip cho cng nhn vin, k ton ghi s
theo nh khon:
N TK 338(3383 )
C TK 334 - Phi tr cng nhn vin
- Trng hp doanh nghip phi np ton b s trch BHXH cho c quan bo
him x hi, doanh nghip c th chi h (ng h) c quan bo him x hi tr
cho cng nhn vin v thanh quyt ton khi np cc khon kinh ph ny i vi
c quan bo him x hi; k ton ghi s:
N TK 138 (1388 )
C TK 334 - Phi tr cng nhn vin
5. Cc khon khu tr vo thu nhp ca cng nhn vin, k ton ghi:
227
N TK 334 - Phi tr cng nhn vin: tng s cc khon khu tr
C TK 333 (3338) thu v cc khon phi np nh nc
C TK 141, 138...
6. Thanh ton tin lng, bo him x hi cho cng nhn vin; k ton ghi
s theo nh khon:
- Nu thanh ton bng tin:
N TK 334: Phi tr cng nhn vin
C TK 111, 112
- Nu thanh ton bng vt t, hng ha, k ton ghi:
+ Gi vn ca vt t, hng ha:
N TK 632: gi vn vt t hng ha
C TK 152, 153, 154, 155
+ Ghi nhn gi thanh ton:
N TK 334: Phi tr cng nhn vin
C TK 512: Doanh thu ni b
C TK 3331: Thu GTGT phi np
7. Chuyn tin np BHXH, BHYT, KPC
N TK 338(3382, 3383, 3384) - Phi tr, phi np khc
C TK 111, 112
8. Chi tiu kinh ph cng on li cho doanh nghip; k ton ghi s theo nh
khon:
N TK 338 (3382)
C TK 111, 112
9. n ht k tr lng cn c cng nhn cha lnh lng; k ton chuyn
lng cha lnh thnh cc khon phi tr, phi np khc
N TK 334 - Phi tr cng nhn vin
C TK 338 (3388)
10. Khon kinh ph cng on vt chi c cp b, khi nhn c k ton
ghi s theo nh khon:
N TK 111, 112
C TK 338 - Phi tr phi np khc
228
11. i vi nhng doanh nghip sn xut, m bo s n nh ca gi
thnh sn phm, doanh nghip c th trch trc tin lng ngh php ca cng
nhn trc tip sn xut tnh vo chi ph sn xut sn phm, coi nh mt khon chi
ph phi tr. Mc trch c tnh nh sau:
Mc trch trc Tin lng chnh thc t
hng thng theo = phi tr cho CN trc tip x T l trch trc
k hoch trong thng

T l Tng s tin lng ngh php theo KH nm ca CNSX
Trch = x
100%
trc Tng s tin lng chnh phi tr theo KH nm ca CNSX
- Khi trch trc tin lng ngh php k ton ghi:
N TK 622 - Chi ph nhn cng trc tip
C Tk 335 Chi ph phi tr
- Thc t khi tr lng ngh php k ton ghi:
C TK 334 Phi tr cng nhn vin

229

BI TP CHNG 5
Phn l thuyt
1. Ni dung v ngha ca hch ton lao ng; mi quan h gia hch
ton lao ng vi k ton tin lng.
2. Tnh lng phi tr theo tng hnh thc tin lng cn c v phng
php tnh.
3. Phn bit lng chnh, lng ph v ngha ca s phn bit i vi
k ton tin lng.
4. K ton tng hp cc nghip v v tin lng v cc khon trch theo
lng.
5. Ni dung, c s, phng php lp bng phn b tin lng v bo him
x hi (BPB s 1)
Phn bi tp
Bi tp s: 1
Thng 01 nm N c cc ti liu sau ca DN XT sn xut (n v 1 000 )
1. Bng tng hp tin lng phi tr trong thng cho cc n v sau
n v Mc
lng
C. bn
Cc khon tin lng
Lng
S. phm
Lng
T.
gian
Lng
N.
php
P. cp
T.nhim
... Cng
1. PX chnh s 1
+ T SX S 1 50.000 50.000 2.000 200 52.200
+ T SX S 2 60.000 60.000 4.000 200 64.200
B phn Q.l px 10.000 12.000 300 12.300
2. PX chnh s 2
+ t sxs1 62.000 64.800 1.000 100 65.900
+ t sx s 2 44.000 43.800 1.500 100 45.400
B phn Q.l px 14.000 15.000 500 300 15.800
3.PX ph S.cha
230
+ T SC 15.000 15.000 1.000 100 16.100
+ Bphn Q.l PX 3.000 3.000 300 300 3.600
4. PX ph in
+T SX ph in 10.000 10.000 100 10.100
+ B phn Q.l 2.000 2.000 200 300 2.500
5. Phng H.chnh 8.000 8.000 2.000 10.000
6. Phng K.doanh 12.000 15.000 500 15.500
7. Phng k thut 10.000 12.000 12.000
8 . Phng k ton 12.000 15.000 15.000
9. B phn B.hng 10.000 11.000 1.000 12.000
Cng 243 600 93 000 14 000 2 000 352 600
2. Cc khon trch theo lng (BHXH, BHYT, KPC) doanh nghip trch
theo quy nh hin hnh.
3. Doanh nghip trch trc tin lng ngh php cho cng nhn sn xut
phn xng chnh 3% tin lng chnh.
4. Ngy 15/ 01 doanh nghip rt tin mt v qu tr lng k I = 100.000
theo phiu thu s 124 nga 15 / 01.
5. Ngy 16/01 doanh nghip tr lng k I cho cng nhn vin s tin
100.000 theo phiu chi 150 ngy 16/ 01.
6. Bng khu tr vo tin lng ca CNV: tin in + nc trong thng 01
s tin 4.500.
7. BHXH phi chi h cng ty BHXH cho cng nhn vin 3.000 theo bng
k thanh ton s 2 ngy 31/ 01
8. Rt tin mt t ngn hng v qu tr lng k 2 v tr cp BHXH
theo phiu thu 201 ngy 30/ 01 (t tnh s tin)
9. Phiu chi tin 120 ngy 31/ 01 chi lng k 2 v tr cp BHXH chi h
10. Doanh nghip chuyn tin np BHXH cho cng ty BHXH 5.000 theo
giy bo n s 450 ngy 31/ 01 .
Yu cu:
231
1. Tnh ton v lp bng phn b tin lng, trch BHXH thng 01 nm N
2. Ghi s Nht k chung cc nghip v kinh t trn v s ci TK 334 thng
01 nm N.
3. Gi s cng ty khng trch trc tin lng ngh php v b nghip v s
3; k ton hy thc hin 2 yu cu tng t nh trn.
Ti liu b sung :
- Cc t sn xut s 1 hai phn xng chuyn sn xut sn phm A
- Cc t sn xut s 2 hai phn xng chuyn sn xut sn phm B .
Bi tp s 2.
Cn c ti liu cho trong bi tp s 2, hy lp cc chng t ghi s c lin
quan v ghi s ci ti khon 334 thng 01 nm N.
Bi tp s: 3.
Cng ty xy dng s 5, c ti liu sau y thng 01 nm N.(n v tnh:
1.000).
1. Bng thanh ton tin lng s 1 cho i xy dng s 01; tin lng sn
phm phi tr cho cng nhn xy dng s:15.200; tin lng ngh php phi tr
cho cng nhn1.500; tin lng thi gian phi tr cho nhn vin qun l i
3.000.
2. Bng thanh ton tin lng s 2: cho i xy dng s 02: tin lng sn
phm phi tr cho cng nhn xy dng 30. 000; tin lng ngh php phi tr cho
cng nhn 2.000, tin lng thi gian phi tr cho nhn vin qun l i 5.000.
3. Bng thanh ton tin lng s3: tin lng sn phm phi tr cho cng
nhn xy dng 25.000, tin lng thi gian phi tr cho nhn vin qun l i 4.000.
4. Bng thanh ton tin lng s 4, tin lng phi tr cho t hon thin
cng trnh 33.000.
5. Bng thanh ton lm m, thm gi, tin lng thm gi phi tr cho
cng nhn sn xut: i xy dng s 2: 5.000, cho i xy dng s 3 l: 6.500 .
6. Bng thanh ton tin lng s 5, tin lng phi tr cho cc phng ban
qun l cng ty 20.000.
232
7. Bng k thanh ton BHXH, cng ty tp hp c nh sau: BHXH
phi tr cho cng nhn xy dng 2.500, cho nhn vin qun l cng ty: 1 500.
8. Phiu chi tin mt s: 235 ngy 30 thng 01, Doanh nghip chi h c
quan BHXH s tin BHXH phi thanh ton trn h cng ty BHXH .
9. Cng ty trch BHXH, BHYT, KPC theo t l qui nh ca nh nc
tnh vo chi ph kinh doanh v thu ca ngi lao ng bng cch khu tr vo
lng .
10. Doanh nghip trch trc tin lng ngh php ca cng nhn xy dng
tnh vo chi ph sn xut trong thng ttheo t l 4% tin lng chnh phi tr .
11. Ngy 31 thng 01 doanh nghip chuyn tin gi ngn hng np ton
b BHYT, BHXH (sau khi b tr khon BHXH phi chi tr DN) v 1%
KPC cho cc c quan qun l .
Yu cu:
1- Tnh ton , lp bng phn b tin long , trch BHXH thng 01 nm N
2- Lp cc nh khon k ton c lin quan v ghi vo s NKC .

Bi tp s: 4
mt doanh nghip sn xut c cc ti liu sau: (n v: 1.000)
1. Bng s liu tin lng phi tr cho cng sn xut tp hp t cc bng tnh lng sau thng 2
nm N nh sau:
n v Lng
C.bn
Lng SP Lng
T.gian
Lng
N.php
Cng
-PXSX s1
+T SX sn phm A 40.000 60.000 2.000 62.000
+T SX sn phm B 40.000 60.000 1.000 61.000
-PXSX s 2
+T SX sn phm A 100.000 129.600 6.000 135.600
+T SX sn phm B 60.000 87.600 4.800 92.400
-PXSX ph (sa
cha)
20.000 36.000 36.000
-B phn QLPX s 1 18.000 24.000 1.800 25.800
233
-B phn QLPX s 2 20.000 30.000 30.000
B phn QLDN 20.000 20.000 20.000
Cng: 337.200 110.000 15.600 462.800
2. T l trch BHXH, BHYT ln lt l 20% v 3% tin lng c bn trong
tnh vo chi ph l 15% v 2% tnh tr vo thu nhp ca cng nhn vin l 5% v
1%. T l trch kinh ph cng on l 2% tin lng thc t.
3. Doanh nghip thc hin trch trc tin lng ngh php ca cng nhn sn
xut chnh theo t l 3% tin lng chnh ca cng nhn sn xut chnh.
4. Ngy 15/02/N doanh nghip rt tin mt t ngn hng v tr lng k I, s tin
theo phiu thu s: 100 ngy 15/02/N l: 200.000 ( c giy bo n ca ngn hng).
5. Ngy 15/02/N doanh nghip chi tr lng k I cho cng nhn vin s tin
theo phiu chi s: 112 ngy 15/02/N l: 200.000.
6. Bng khu tr vo lng ca cng nhn vin tin nh, in, nc trong thng
02 nm N s tin l: 9.000.
7. Tr cp BHXH phi tr cho cng nhn vin trong thng 02 nm N theo bng
thanh ton BHXH l: 6.000.
8. Ngy 28/02/N doanh nghip rt tin mt t ngn hng v tr lng k II v tr cp
BHXH theo phiu thu s: 101 ngy 28/02 ( c giy bo n ca ngn hng); s tin t
tnh.
9. Ngy 28/02/N doanh nghip chuyn np BHXH cho c quan chuyn mn
qun l, s tin theo bo n s: 370 ngy 28/02/N l:38.000.
Yu cu:
1. Tnh ton cc s liu cn thit, lp bng phn b tin lng v BHXH thng 02
nm N.
2. nh khon k ton cc nghip v kinh t pht sinh v ni r tong nghip v
c ghi vo s k ton no trong hnh thc k ton NKCT, chng t ghi s v nht
k chung.
3. Phn nh cc nghip v kinh t pht sinh vo s TK dng ch T.

Bi tp s 5
Doanh nghip sn xut HT c ti liu sau: (n v: 1.000)
1.Trch bng tng hp thanh ton tin lng thng 1 nm N:
234

n v
Mc
lng
c bn

Lng
S.phm
Lng
T.gian
Lng
ph
Cng
- PXSX s 1
+ T SX sn phm A 50.000 70.000 - 6.000 76.000
+ T SX sn phm B 100.000 120.000 - 6.400 126.400
- B phn QLPX 1 20.000 22.000 - 22.000
- PXSX s 2 -
+ T SX sn phm A 40.000 50.000 - 50.000
+ T SX sn phm B 70.000 84.000 4.800 88.800
- B phn QLPX 2 16.000 18.000 2.000 20.000
- PXSX ph vn ti 25.000 30.000 5.000 - 35.000
-Cc phng ban
QLDN
18.000 20.000 1.600 21.600
-B phn bn hng 14.000 16.000 1.200 17.200
Cng: 354.000 81.000 22.000 457.000
2. Doanh nghip trch BHXH, BHYT, KPC theo t l nh cho bi s 4
(nghip v s 2).
3. Doanh nghip rt tin mt t ngn hng v tr lng cho cng nhn vin
k I s tin: 240.000 theo phiu thu tin mt s 12 ngy 05/ 01 ( c giy bo n
ca ngn hng).
4. Doanh nghip tr lng k I cho cng nhn vin theo phiu chi TM s 18
ngy ngy 16/01/N, s tin l 240.000.
5. Doanh nghip rt tin mt t ngn hng v thanh ton lng k II v tr
lng cng nhn vin i vng cha lnh thng 12 nm N-1 (phiu thu s 13 ngy
25/01: s tin t tnh).
6. Danh sch cng nhn vin cha lnh l 16.400, doanh nghip tm gi h.
7. Doanh nghip tr lng k II v lng cng nhn vin cha lnh thng trc
theo phiu chi TM s 19 ngy 31/01/N.
Yu cu:
235
1. Lp phn b tin lng v BHXH thng 01/N.
2. Lp cc chng t ghi s v ghi s ci TK 334, 338, 111.
Ti liu b sung:
- Doanh nghip khng thc hin trch trc tin lng ngh php theo k
hoch cho cng nhn vin sn xut .
- Theo danh sch cng nhn vin cha lnh lng do i vng thng 12/N-1
cha lnh l: 10.600.

CHNG 6
K TON CHI PH SN XUT V GI THNH SN PHM
6.1. Nhim v k ton chi ph sn xut v gi thnh sn phm
6.1.1. Khi nim, bn cht chi ph sn xut v gi thnh sn phm
236
Bt k mt doanh nghip no, tin hnh hot ng sn xut kinh doanh u phi c
ba yu t c bn l: T liu lao ng, i tng lao ng v sc lao ng . Qu trnh sn
xut l qu trnh kt hp ba yu t to ra cc loi sn phm lao v v dch v. S tiu hao
cc yu t ny trong qu trnh sn xut kinh doanh to ra cc chi ph tng ng, l cc chi
ph v t liu lao ng, chi ph v i tng lao ng v chi ph v lao ng sng.Trn phng
din ny, chi ph c xc nh l tng gi tr cc khon lm gim li ch kinh t trong k k
ton, di hnh thc cc khon tin chi ra, cc khon khu tr ti sn hoc pht sinh cc khon
n dn n lm gim vn ch s hu.
Cc loi chi ph ny pht sinh mt cch thng xuyn trong qu trnh sn xut kinh
doanh, n lun vn ng, thay i trong qu trnh ti sn xut. Tnh a dng ca n lun c
biu hin c th gn lin vi s a dng, phc tp ca cc loi hnh sn xut kinh doanh khc
nhau, ca cc giai on cng ngh sn xut khc nhau v s pht trin khng ngng ca tin b
khoa hc k thut.
Tuy nhin, qun l chi ph mt cch c hiu qu chng ta phi nm vng c bn
cht ca chi ph. Cc chi ph pht sinh trong doanh nghip bao gm hai loi: cc chi ph b ra
to nn mt gi tr s dng no cng nh thc hin gi tr s dng ny v cc loi chi ph
khng lin quan n vic to ra gi tr s dng. S phn bit ny cn c lm r nhm mc
ch xc nh phm vi v ni dung ca chi ph sn xut bi mt im r rng l khng phi mi
chi ph m doanh nghip u t u l chi ph sn xut.
Trong qu trnh hot ng sn xut kinh doanh, nguyn tc u tin ca cc doanh nghip
l phi m bo trang tri c cc ph tn u t sn xut v tiu th sn phm. Mt khc,
tin hnh hot ng sn xut kinh doanh, ngoi cc chi ph sn xut kinh doanh, doanh nghip
phi b ra cc khon chi ph cho cc hot ng khc, tt c cc chi ph ny to nn chi ph ca
doanh nghip. Nh vy, trong qu trnh hot ng ca mnh, cc doanh nghip ng thi phi
quan tm ng mc n chi ph v chi ph sn xut. Mt mt, khi sn xut ra mt loi sn phm
no , doanh nghip phi bit c chi ph dng sn xut v tiu th sn phm l bao nhiu
v n phi nm trong gii hn ca s b p, nu vt qua gii hn ny th doanh nghip s b
ph sn. y cng l c s doanh nghip xc nh gi bn sn phm, do doanh nghip
phi quan tm n chi ph sn xut. Mt khc, sau mt thi k hot ng cc nh qun l ca
doanh nghip cn phi bit c tng chi ph ca doanh nghip trong k l bao nhiu v n s
c b p bng tng thu nhp ca doanh nghip trong k, t s xc nh c chnh xc
kt qu kinh doanh ca doanh nghip. y l mt vn quan trng v cn thit trong qu trnh
qun l, do k ton vi t cch l mt cng c qun l ca doanh nghip cng phi hch
237
ton v cung cp y thng tin v chi ph ca doanh nghip ni chung v chi ph sn xut ni
ring phc v cho cc nh qun l doanh nghip.
Trong qu trnh hot ng sn xut kinh doanh, ngoi cc hao ph v lao ng sng cn
thit v lao ng vt ha tn ti v pht trin, doanh nghip cn phi b ra rt nhiu cc
khon chi ph khc, cc khon chi ph c th l mt b phn gi tr mi do doanh nghip sng
to ra v cng c khon chi ph i khi rt kh xc nh chnh xc l hao ph v lao ng sng
hay hao ph v lao ng vt ha. Do vy hin nay, chi ph hot ng ca doanh nghip c
hiu l ton b cc hao ph v lao ng sng, lao ng vt ho v cc chi ph cn thit khc m
doanh nghip chi ra trong qu trnh hot ng kinh doanh, biu hin bng tin v tnh cho
mt thi k nht nh.
Chi ph lun c tnh cht c bit, bao gm tt c cc chi ph m doanh nghip b ra
tn ti v tin hnh hot ng ca mnh, bt k l chi ph cn thit hay khng cn thit.
Tuy nhin, trong qu trnh hot ng ca mnh cc nh qun l cn phi quan tm n tnh x
hi ca chi ph, tc l chi ph c bit ca cc doanh nghip phi m bo mc trung bnh
ca x hi v c x hi chp nhn, c nh vy cc nh qun l doanh nghip mi c th a
ra c nhng quyt nh hp l trong tng thi k c th m bo s tn ti v pht trin
ca doanh nghip.
Mt khc, chi ph ca doanh nghip lun mang tnh hai mt, mt mt chi ph c tnh
khch quan, n th hin s chuyn dch cc hao ph m doanh nghip b ra vo gi tr s
dng c to ra, y l s chuyn dch mang tnh khch quan khng l thuc vo mun ch
quan ca con ngi. Mt khc, hao ph v cc yu t trong qu trnh sn xut kinh doanh ca
doanh nghip c th li mang tnh ch quan n ph thuc vo phng php tnh, trnh qun
l v yu cu qun l c th ca tng doanh nghip.
Khi nghin cu v chi ph chng ta cng cn phi xem xt v phn bit c s khc
nhau gia chi ph v chi tiu ca doanh nghip.
Chi tiu ca doanh nghip l s chi ra, s gim i thun ty ca ti sn doanh nghip
khng k cc khon dng vo vic g v dng nh th no. Nh vy, gia chi tiu v chi ph
ca doanh nghip c mi quan h mt thit vi nhau, ng thi c s khc nhau v lng v
thi im pht sinh.
S khc nhau v lng: Mc d chi tiu l c s ca chi ph song chi ph ca doanh
nghip s khng bao gm cc khon chi tiu c c im sau:
- Cc khon chi tiu lm gim mt ti sn ny nhng lm tng mt ti sn khc hoc
lm gim mt khon n phi tr trong doanh nghip.
238
- Cc khon chi tiu lm tng mt khon n phi tr nhng ng thi lm tng mt ti
sn hoc gim mt khon n phi tr khc ca doanh nghip.
Nh vy, chi ph ch bao gm cc trng hp lm gim ti sn hoc tng khon n
phi tr nhng khng km theo cc bin ng khc.
S khc nhau v thi gian: Do c s khng ph hp gia thi gian pht sinh cc
khon chi tiu v thi gian pht huy tc dng ca n i vi thu nhp ca doanh nghip.
- Khon chi tiu k ny nhng cn c ch phn b k sau (chi ph tr trc)
- Khon c tnh vo chi ph ca k ny (chi ph phi tr) nhng cha c chi tiu
(s chi cc k sau).
T s phn tch trn y chng ta c th thy: Chi ph sn xut l ton b cc hao ph
v lao ng sng, lao ng vt ho v cc chi ph cn thit khc m doanh nghip b ra trong
k dng vo sn xut sn phm c biu hin bng tin.
Vic nghin cu v nhn thc chi ph cn ph thuc vo gc nhn nhn trong tng
loi K ton khc nhau:
- Trn gc ca K ton Ti chnh, chi ph c nhn nhn nh nhng khon ph tn
pht sinh gn lin vi hot ng ca doanh nghip t c mt sn phm, lao v, dch v
nht nh. Chi ph c xc nh bng tin ca nhng hao ph v lao ng sng, lao ng vt
ha ... trn c s chng t, ti liu bng chng chc chn. V d khi xut kho vt t dng vo
sn xut kinh doanh, to ra chi ph: gy ra s gim i ca gi tr hng tn kho, gn lin vi sn
xut kinh doanh v c chng minh bng chng t chc chn.
- Trn gc ca K ton Qun tr: Mc ch ca K ton Qun tr
chi ph l cung cp thng tin chi ph thch hp, hu ch, kp thi cho vic ra
quyt nh ca cc nh qun tr doanh nghip. V vy, i vi K ton Qun
tr chi ph khng chi n thun nhn thc chi ph nh K ton Ti chnh, chi
ph cn c nhn thc theo phng thc nhn din thng tin ra quyt nh:
Chi ph c th l ph tn thc t gn lin vi hot ng sn xut kinh doanh
hng ngy khi t chc thc hin, kim tra, ra quyt nh; chi ph cng c th
l ph tn c tnh thc hin d n, nhng ph tn mt i khi la chn
phng n, b qua c hi kinh doanh. Khi trong K ton Qun tr li cn
ch n s la chn, so snh theo mc ch s dng, mi trng kinh
doanh hn l ch trng vo chng minh bng cc chng c, chng t.
Xt v thc cht th chi ph sn xut kinh doanh l s chuyn dch vn ca doanh nghip vo
i tng tnh gi nht nh, n l vn ca doanh nghip b vo qu trnh sn xut kinh doanh.
239
Xut pht t mc ch v nguyn tc kinh doanh trong nn kinh t th trng th mi sn phm
khi n c to ra lun c cc doanh nghip quan tm n hiu qu n mang li. V vy,
qun l c hiu qu v kp thi i vi hot ng sn xut kinh doanh ca mnh, doanh nghip
lun cn bit s chi ph chi ra cho tng loi hot ng, tng loi sn phm, dch v l bao
nhiu, s chi ph chi ra cu thnh trong s sn phm, lao v, dch v hon thnh l bao
nhiu, t trng tng loi chi ph, kh nng h thp cc loi chi ph ny... ? Ch tiu tha mn
c nhng thng tin mang cc ni dung trn chnh l gi thnh sn phm.
Gi thnh sn xut sn phm c xc nh bao gm nhng chi ph v lao ng
sng, lao ng vt ha v cc chi ph khc c dng sn xut hon thnh mt khi lng
sn phm, lao v, dch v nht nh.
Gi thnh sn phm l mt ch tiu mang tnh gii hn v xc nh, va mang tnh
cht khch quan va mang tnh cht ch quan. Trong h thng cc ch tiu qun l ca doanh
nghip, gi thnh sn phm l ch tiu kinh t tng hp, phn nh kt qu s dng cc loi ti
sn trong qu trnh sn xut kinh doanh, cng nh tnh ng n ca nhng gii php qun l
m doanh nghip thc hin nhm mc ch h thp chi ph, tng cao li nhun.
V mt bn cht chi ph sn xut v gi thnh sn xut sn phm l biu hin hai
mt ca qu trnh sn xut kinh doanh. Chng ging nhau v cht v u cng biu hin bng
tin nhng hao ph v lao ng sng v lao ng vt ha m doanh nghip b ra, nhng khc
nhau v mt lng. Khi ni n chi ph sn xut l gii hn cho chng mt thi k nht nh,
khng phn bit l cho loi sn phm no, hon thnh hay cha, cn khi ni n gi thnh
sn xut sn phm l xc nh mt lng chi ph sn xut nht nh, tnh cho mt i lng kt
qu hon thnh nht nh.
ng trn gc qu trnh hot ng xem xt th qu trnh sn xut l mt qu
trnh hot ng lin tc cn vic tnh gi thnh sn phm thc hin ti mt im ct c tnh cht
chu k so snh chi ph vi khi lng sn phm, lao v, dch v hon thnh. Ti thi im
tnh gi thnh c th c mt khi lng sn phm cha hon thnh, cha ng mt lng chi
ph cho n - l chi ph sn xut d dang cui k. Tng t nh vy, u k c th c mt s
khi lng sn phm sn xut cha hon thnh k trc chuyn sang tip tc sn xut,
cha ng mt lng chi ph cho n - l chi ph sn xut d dang u k. Nh vy gi thnh
sn phm hon thnh trong k bao gm chi ph sn xut ca k trc chuyn sang v mt phn
ca chi ph sn xut pht sinh trong k.
CPSX CPSX CPSX
= d dang + pht sinh - d dang
u k trong k cui k

Gi thnh
sn xut
sn phm
240
Hn na, gi thnh sn phm mang tnh cht ch quan, vic gii hn chi ph tnh vo
gi thnh sn phm gm nhng chi ph no cn ty thuc vo quan im tnh ton xc nh chi
ph, doanh thu v kt qu, cng nh quy nh ca ch qun l kinh t - ti chnh, ch k
ton hin hnh. Nhng quan im v quy nh i khi khng hon ton ph hp vi bn cht
ca chi ph v gi thnh sn phm, i hi cc nh qun tr doanh nghip cn phi nhn thc r
rng y d s dng thng tin cho thch hp.
6.1.2.Nhim v ca k ton chi ph sn xut v gi thnh sn phm
Chi ph v gi thnh sn phm l cc ch tiu quan trng trong h
thng cc ch tiu kinh t phc v cho cng tc qun l doanh nghip v c
mi quan h mt thit vi doanh thu, kt qu ( li l ) hot ng sn xut
kinh doanh, do vy c ch doanh nghip rt quan tm.
T chc k ton chi ph, tnh gi thnh sn phm mt cch khoa
hc , hp l v ng n. C ngha rt ln trong cng tc qun l chi ph,
gi thnh sn phm. Vic t chc kim tra tnh hp php, hp l ca chi ph
pht sinh doanh nghip, tng b phn, tng i tng , gp phn tng
cng qun l ti sn , vt t lao ng, tin vn mt cch tit kim, c hiu
qu. Mt khc to iu kin phn u tit kim chi ph h thp gi thnh sn
phm. l mt trong nhng iu kin quan trng to cho doanh nghip
mt u th trong cnh tranh.
Mt khc, gi thnh sn phm cn l c s nh gi bn sn
phm, l c s nh gi hch ton kinh t ni b, phn tch chi ph, ng
thi cn l cn c xc nh kt qu kinh doanh k ton chi ph v tnh gi
thnh sn phm vi ni dung ch yu thuc v k ton qun tr, cung cp
thng tin phc v cho cng tc qun l doanh nghip. Song n li l khu
trung tm ca ton b cng tc k ton doanh nghip, chi phi n cht
lng ca cc phn hnh k ton khc cng nh cht lng v hiu qu ca
cng tc qun l kinh t ti chnh ca doanh nghip.'
K ton doanh nghip cn phi xc nh r vai tr v nhim v ca mnh trong
vic t chc k ton chi ph v tnh gi thnh sn phm nh sau:
- Trc ht cn nhn thc ng n v tr vai tr ca k ton chi ph v tnh gi
thnh sn phm trong ton b h thng k ton doanh nghip, mi quan h vi cc b phn k
ton c lin quan, trong k ton cc yu t chi ph l tin cho k ton chi ph v tnh gi
thnh.
241
- Cn c vo c im t chc sn xut kinh doanh, quy trnh cng ngh sn xut,
loi hnh sn xut c im ca sn phm, kh nng hch ton, yu cu qun l c th ca
doanh nghip la chn, xc nh dng n i tng k ton chi ph sn xut, la chn
phng php tp hp chi ph sn xut theo cc phng n ph hp vi iu kin ca doanh
nghip.
- Cn c c im t chc SXKD, c im ca sn phm, kh nng v yu cu
qun l c th ca doanh nghip xc nh i tng tnh gi thnh cho ph hp.
- T chc b my k ton mt cch khoa hc, hp l trn c s phn cng r rng
trch nhim ca tng nhn vin, tng b phn k ton c lin quan c bit b phn k ton cc
yu t chi ph.
- Thc hin t chc chng t, hch ton ban u, h thng ti khon, s k ton
ph hp vi cc nguyn tc chun mc, ch k ton m bo p ng c yu cu thu nhn
- x l - h thng ha thng tin v chi ph, gi thnh ca doanh nghip.
- T chc lp v phn tch cc bo co k ton v chi ph, gi thnh sn phm, cung
cp nhng thng tin cn thit v chi ph, gi thnh sn phm, gip cc nh qun tr doanh
nghip ra c cc quyt nh mt cch nhanh chng, ph hp vi qu trnh sn xut - tiu th
sn phm.
6.2. Phn loi chi ph sn xut kinh doanh, gi thnh sn phm
6.2.1. Phn loi chi ph sn xut kinh doanh
Chi ph sn xut kinh doanh ca doanh nghip bao gm nhiu loi, nhiu th khc
nhau. thun tin cho cng tc qun l, hch ton, kim tra chi ph cng nh phc v cho
vic ra cc quyt nh kinh doanh, chi ph sn xut kinh doanh cn phi c phn loi theo
nhng tiu thc ph hp. Trong k ton ti chnh chi ph sn xut kinh doanh thng c phn
loi, nhn din theo nhng tiu thc sau:
- Phn loi chi ph sn xut kinh doanh theo hot ng v cng dng kinh t
- Phn loi chi ph sn xut kinh doanh theo ni dung, tnh cht kinh t ca chi ph
-Phn loi chi ph sn xut kinh doanh theo yu t u vo ca qu trnh sn xut kinh doanh
doanh nghip
- Phn loi chi ph sn xut kinh doanh theo mi quan h ca chi ph vi cc
khon mc trn bo co ti chnh.
6.2.l.1 Phn loi chi ph sn xut kinh doanh theo hot ng v cng dng kinh t
242
Cn c vo mc ch ca tng loi hot ng trong doanh nghip, cn c vo cng
dng kinh t ca chi ph th chi ph sn xut kinh doanh c chia thnh:
6.2.1.1.1 Chi ph hot ng chnh v ph
Chi ph hot ng chnh v ph bao gm chi ph to ra doanh thu bn hng ca hot
ng sn xut kinh doanh. Cn c vo chc nng, cng dng ca chi ph, cc khon chi ph ny
c chia thnh chi ph sn xut v chi ph ngoi sn xut.
Chi ph sn xut
Chi ph sn xut l ton b hao ph v lao ng sng, lao ng vt ha v cc chi
ph cn thit khc m doanh nghip b ra c lin quan n vic ch to sn phm, lao v dch
v trong mt thi k nht nh c biu hin bng tin; Chi ph sn xut ca doanh nghip
bao gm:
- Chi ph nguyn vt liu trc tip:
Chi ph nguyn vt liu trc tip l ton b chi ph nguyn vt liu c s dng trc
tip cho qu trnh sn xut ch to sn phm, lao v dch v.
- Chi ph nhn cng trc tip:
Chi ph nhn cng trc tip bao gm tin lng v cc khon phi tr trc tip cho
cng nhn sn xut, cc khon trch theo tin lng ca cng nhn sn xut nh kinh ph cng
on, bo him x hi, bo him y t. .
- Chi ph sn xut chung:
Chi ph sn xut chung l cc khon chi ph sn xut lin quan n vic phc v v
qun l sn xut trong phm vi cc phn xng, i sn xut. Chi ph sn xut chung bao gm
cc yu t ch ph sn xut sau:
- Chi ph nhn vin phn xng: bao gm ch ph tin lng, cc khon phi tr, cc
khon trch theo lng ca nhn vin phn xng, i sn xut.
- Chi ph vt liu: bao gm chi ph vt liu dng chung cho phn xng sn xut vi
mc ch l phc v v qun l sn xut.
- Chi ph dng c: bao gm chi ph v cng c, dng c dng phn xng phc
v sn xut v qun l sn xut.
- Chi ph khu hao TSC: bao gm ton b chi ph khu hao ca TSC thuc cc
phn xng sn xut qun l v s dng.
243
- Chi ph dch v mua ngoi: bao gm cc chi ph dch v mua ngoi dng cho hot
ng phc v v qun l sn xut ca phn xng, i sn xut.
- Chi ph khc bng tin: l cc khon chi trc tip bng tin dng cho vic phc v v
qun l sn xut phn xng sn xut.
Chi ph ngoi sn xut
Chi ph ngoi sn xut doanh nghip c xc nh bao gm:
- Chi ph bn hng: l chi ph lu thng v chi ph tip th pht sinh trong qu
trnh tiu th sn phm hng ha, lao v, dch v. Loi chi ph ny c: chi ph qung co, giao
hng, giao dch, hoa hng bn hng, chi ph nhn vin bn hng v chi ph khc gn lin n
bo qun v tiu th sn phm, hng ha.
- Chi ph qun l doanh nghip: l cc khon chi ph lin quan n vic phc v
v qun l sn xut kinh doanh c tnh cht chung ton doanh ngh.ip.
Chi ph qun l doanh nghip bao gm: chi ph nhn vin qun l, chi ph vt liu
qun l, chi ph dng vn phng - khu hao TSC dng chung ton doanh nghip, cc loi
thu, ph c tnh cht chi ph, chi ph khnh tit, hi ngh
6.2.1.1.2. Chi ph hot ng khc
Chi ph hot ng khc l cc khon chi ph lin quan n cc hot ng ngoi
hot ng sn xut kinh doanh chc nng ca doanh nghip; chi ph hot ng khc bao gm:
- Chi ph hot ng ti chnh:
Chi ph hot ng ti chnh l nhng chi ph v cc khon lin quan n cc
hot ng v vn nh: chi ph lin doanh, chi ph u t ti chnh, chi ph lin quan cho vay
vn, l lin doanh.... l
- Chi ph khc:
Chi ph khc l cc chi ph v cc khon l do cc s kin hay cc nghip v bt
thng m doanh nghip khng th d kin trc c, nh: chi ph thanh l, nhng bn
TSC, tin pht do vi phm hp ng, cc khon pht, truy thu thu
6.2.1.2. Phn loi chi ph sn xut kinh doanh cn c vo ni dung, tnh
cht kinh t ca chi ph
Theo cch phn loi ny ngi ta sp xp cc chi ph c cng ni dung v tnh cht
kinh t vo mt loi gi l yu t chi ph, m khng phn bit chi ph pht sinh u v c
tc dng nh th no. Cch phn loi ny cn c gi l phn loi chi ph theo yu t.
244
S lng cc yu t chi ph sn xut c phn chia trong tng doanh nghip ph thuc
vo c im qu trnh sn xut kinh doanh, c im sn phm sn xut ra, c im yu cu qun
l v trnh qun l ca doanh nghip, n cn ph thuc vo c im ca tng thi k v quy
nh c th ca tng quc gia... Theo ch k ton hin hnh ti Vit Nam khi qun l v
hch ton chi ph sn xut cc doanh nghip phi theo di c chi ph theo nm yu t sau:
- Chi ph nguyn liu v vt liu: Yu t chi ph nguyn vt liu bao gm gi mua, chi
ph mua ca nguyn vt liu dng vo hot ng sn xut kinh doanh trong k. Yu t ny bao
gm: chi ph nguyn vt liu chnh, chi ph nguyn vt liu ph, chi ph nhin liu, chi ph ph
tng thay th v chi ph nguyn vt liu khc.S nhn bit yu t chi ph nguyn vt liu gip
cho cc nh qun tr doanh nghip xc nh c tng gi tr nguyn vt liu cn thit cho nhu
cu sn xut kinh doanh trong k. Trn c s cc nh qun tr s hoch nh tng mc lun
chuyn, d tr cn thit ca nguyn vt liu mt cch hp l, c hiu qu. Mt khc y cng l
c s hoch nh cc mt hng thit yu ch ng trong cng tc cung ng vt t.
- Chi ph nhn cng. Yu t chi ph nhn cng l cc khon chi ph v tin lng phi
tr cho ngi lao ng, cc khon trch bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on theo
tin lng ca ngi lao ng.
S nhn bit yu t chi ph nhn cng gip cc nh qun tr doanh nghip xc nh
c tng qu lng ca doanh nghip. Xc nh c tng qu lng ca doanh nghip, t
hoch nh mc tin lng bnh qun cho ngi lao ng....
- Chi ph khu hao my mc thit b.Yu t chi ph ny bao gm khu hao ca tt c
TSC dng vo hot ng sn xut kinh doanh trong k ca doanh nghip. Vic nhn bit c
yu t chi ph khu hao ti sn c nh gip cho cc nh qun tr nhn bit c mc chuyn
dch, hao mn ti sn, t y hoch nh tt hn chin lc u t, u t m rng m bo
c s vt cht thch hp cho tin trnh sn xut kinh doanh.
- Chi ph dch v mua ngoi. Chi ph dich v mua ngoi l s tin phi tr cho cc dch
v mua ngoi phc v cho cc hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Vic hiu r
yu t chi ph ny gip cc nh qun tr hiu r hn tng mc dch v c lin quan n hot
ng ca doanh nghip thit lp quan h trao i, cung ng vi cc n v cung cp tt hn.
- Chi ph khc bng tin.L cc khon chi ph bng tin pht sinh trong qu trnh sn
xut kinh doanh ngoi cc yu t chi ph ni trn. Vic nhn bit tt yu t chi ph ny gp
phn gip cc nh qun tr hoch nh c lng tin mt chi tiu, hn ch tn ng tin
mt....
245
Ngoi ra, ty theo c im sn xut, yu cu v trnh qun l ca cc doanh nghip
c th phn chia chi ph sn xut thnh cc yu t chi tit v c th hn.
Phn loi chi ph theo yu t c tc dng cho bit ni dung, kt cu t trng tng loi
chi ph m doanh nghip s dng vo qu trnh sn xut trong tng chi ph sn xut doanh
nghip. S liu chi ph sn xut theo yu t l c s xy dng cc d ton chi ph sn xut,
xc nh nhu cu v vn ca doanh nghip, xy dng cc k hoch v lao ng, vt t, ti sn...
trong doanh nghip. N cn l c s phn tch tnh hnh thc hin d ton chi ph sn xut,
cung cp s liu lp thuyt minh bo co ti chnh (phn chi ph sn xut, kinh doanh theo
yu t), t tnh v tng hp thu nhp quc dn...
6.2.1.3. Phn loi chi ph sn xut theo yu t u vo ca qu trnh
sn xut doanh nghip
Khi xem xt chi ph sn xut trn c s u vo ca qu trnh sn xut doanh nghip
th chi ph sn xut kinh doanh c chia thnh hai loi:
- Chi ph ban u: Chi ph ban u l chi ph doanh nghip phi lo liu, mua sm,
chun b t lc u tin hnh hot ng sn xut kinh doanh. Chi ph ban u pht sinh trong
mi quan h gia doanh nghip vi mi trng kinh t bn ngoi, do n cn c gi l cc
chi ph ngoi sinh.
Chi ph ban u c phn chia thnh cc yu t chi ph c ni dung kinh t khc bit
v khng th phn chia c na v ni dung kinh t, v vy mi yu t chi ph c gi l cc
chi ph n nht.
- Chi ph lun chuyn ni b: Chi ph lun chuyn ni b l cc chi ph pht sinh trong
qu trnh phn cng v hp tc lao ng trong ni b doanh nghip. y l cc chi ph lun
chuyn gia cc b phn khc nhau trong ni b doanh nghip, v d: gi tr lao v dch v
cung cp ln nhau gia cc b phn sn xut ph, sn xut ph v ph tr cung cp cho sn
xut chnh, gi tr ca na thnh phm t ch c s dng cho cc b phn sn xut tip theo...
Chi ph lun chuyn ni b pht sinh do c s kt hp cc yu t u vo sau mt qu
trnh sn xut kinh doanh nht nh. Do vy, chi ph lun chuyn ni b l cc chi ph tng hp
c cu thnh bi nhiu yu t chi ph ban u, n cn c gi l cc chi ph hn hp.
Theo cch phn loi ny, ngoi vic bit c chi ph sn xut n nht theo tng yu
t chi ph n c tc dng nh cch phn loi chi ph sn xut theo yu t, th i vi chi ph
lun chuyn ni b cho php xc nh chnh xc ni dung ca tng loi chi ph ny t c
nhng phng php hch ton v xc nh c th tng loi chi ph lun chuyn ni b trong
246
doanh nghip. Xc nh c phng php v trnh t tnh gi thnh ca sn phm sn xut
trong k ca doanh nghip...
6.2.1.4. Phn loi chi ph sn xut kinh doanh theo mi quan h ca chi ph vi
cc khon mc trn bo co ti chnh.
Ghi nhn chi ph trong cc Bo co Ti chnh:
- Chi ph sn xut, kinh doanh v chi ph khc c ghi nhn trong Bo co kt qu hot
ng kinh doanh khi cc khon chi ph ny lm gim bt li ch kinh t trong tng lai c lin
quan n vic gim bt ti sn hoc tng n phi tr v chi ph ny phi xc nh c mt
cch ng tin cy.
- Cc chi ph c ghi nhn trong Bo co kt qu hot ng kinh doanh phi tun th
nguyn tc ph hp gia doanh thu v chi ph.
- Khi li ch kinh t d kin thu c trong nhiu k k ton c lin quan n doanh thu
v thu nhp khc c xc nh mt cch gin tip th cc chi ph lin quan c ghi nhn
trong Bo co kt qu hot ng kinh doanh trn c s phn b theo h thng hoc theo t l.
- Mt khon chi ph c ghi nhn ngay vo Bo co Kt qu hot ng kinh doanh
trong k khi chi ph khng em li li ch kinh t trong cc k sau.
Phn loi chi ph sn xut kinh doanh theo mi quan h ca chi ph vi cc khon
mc trn Bo co Ti chnh.
Theo cch phn loi ny, chi ph sn xut kinh doanh c chia thnh chi ph sn phm
v chi ph thi k.
- Chi ph sn phm
Chi ph sn phm l nhng khon chi ph gn lin vi qu trnh sn xut sn phm
hay qu trnh mua hng ha bn. i vi doanh nghip sn xut chi ph sn phm bao gm
chi ph nguyn vt liu trc tip, chi ph nhn cng trc tip v chi ph sn xut chung.
Khi sn phm hng ha cha c bn ra th chi ph sn phm nm chi tiu gi vn
hng tn kho trong bng cn i k ton. Ch khi no sn phmhng ha c bn ra th chi
ph sn phm s tr thnh chi ph '' Gi vn hng bn'' trong bo co kt qu kinh doanh v c
b p bng doanh thu (thu nhp) ca s sn phm hng ha bn. Nh vy s pht sinh v
kh nng b p ca chi ph sn phm tri qua nhiu k sn xut kinh doanh khc nhau.
- Chi ph thi k
Chi ph thi k l cc chi ph phc v cho hot ng kinh doanh, khng to nn gi
tr hng tn kho m nh hng trc tip n li nhun trong k m chng pht sinh. Chi ph
247
thi k bao gm chi ph bn hng v chi ph qun l doanh nghip. Chi ph thi k pht sinh
thi k no c tnh ngay vo k v nh hng trc tip n li nhun ca k m chng
pht sinh v c ghi nhn trn bo co kt qu kinh doanh. Ngc li chi ph sn phm ch
phi tnh xc nh kt qu k sau m sn phm c tiu th, khng phi tnh k m
chng pht sinh. Chi ph sn phm pht sinh trong lnh vc sn xut di hnh thc chi ph sn
xut, sau chng chuyn ha thnh gi tr sn phm d dang, gi tr thnh phm tn kho. Khi
tiu th chng chuyn ha thnh gi vn hng bn c ghi nhn trn bo co kt qu kinh
doanh

M HNH VN NG CHI PH
TRONG CC DOANH NGHIP SN XUT

Cc chi ph sn xut sn phm
Chi ph NVL
trc tip
Chi ph NC
trc tip
Chi ph SX
chung
CPSX d dang
SP cha
Doanh thu bn hng
248

Ngoi nhng phng php phn loi chi ph sn xut kinh doanh trn y, phc v
cng tc qun tr doanh nghip, k ton c th cn thc hin phn loi v nhn din chi ph sn
xut kinh doanh theo nhng phng php:
- Phn loi chi ph sn xut kinh doanh theo kh nng quy np chi ph vo cc i
tng k ton chi ph. (theo phng php quy np)
- Phn loi chi ph sn xut kinh doanh theo mi quan h vi quy
trnh cng ngh sn xut sn phm v qu trnh kinh doanh
- Phn loi chi ph theo mi quan h vi mc hot ng
249
- Phn loi chi ph theo kh nng kim sot chi ph
- Phn loi chi ph sn xut kinh doanh la chn phng n
6.2.2. Phn loi gi thnh sn phm
p ng yu cu ca qun l v hch ton, gi thnh sn phm c phn chia lm
nhiu loi khc nhau, ty theo cc tiu thc s dng phn loi gi thnh:
6.2.2.1. Phn loi gi thnh sn phm theo c s s liu v thi im tnh
gi thnh
Theo cch phn loi ny, gi thnh sn phm c chia thnh ba loi sau:
- Gi thnh sn phm k hoch: L gi thnh sn phm c tnh ton trn c s chi ph
k hoch v s lng sn phm sn xut k hoch. Gi thnh k hoch bao gi cng c tnh ton
trc khi bt u qu trnh sn xut kinh doanh ca doanh nghip trong mt thi k. Gi thnh sn
phm k hoch l mc tiu phn u trong k sn xut kinh doanh ca doanh nghip, n cn l cn
c so snh, phn tch, nh gi tnh hnh thc hin k hoch gi thnh ca doanh nghip.
- Gi thnh sn phm nh mc: Gi thnh sn phm nh mc l gi thnh sn phm
c tnh trn c s cc nh mc chi ph hin hnh v ch tnh cho mt n v sn phm. nh
mc chi ph c xc nh trn c s cc nh mc kinh t-k thut ca tng doanh nghip
trong tng thi k. Gi thnh sn phm nh mc cng c xc nh trc khi bt u qu
trnh sn xut kinh doanh ca doanh nghip.
- Gi thnh sn phm thc t: Gi thnh sn phm thc t l gi thnh sn phm c
tnh ton v xc nh trn c s s liu chi ph sn xut thc t pht sinh v tp hp c trong
k cng nh s lng sn phm thc t sn xut v tiu th trong k. Gi thnh thc t ch
c th tnh ton c khi kt thc qu trnh sn xut, ch to sn phm v c tnh ton cho c
ch tiu tng gi thnh v gi thnh n v. Gi thnh thc t l ch tiu kinh t tng hp phn
nh kt qu phn u ca doanh nghip trong vic t chc v s dng cc gii php kinh t, k
thut, t chc v cng ngh... thc hin qu trnh sn xut sn phm. Gi thnh sn phm
thc t cng l c s xc nh kt qu hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip t
xc nh ngha v ca doanh nghip vi Nh nc cng nh vi cc bn lin quan.
6.2.2.2. Phn loi gi thnh cn c vo phm vi cc chi ph cu thnh
Theo cch phn loi ny, gi thnh sn phm c phn bit thnh hai loi sau:
250
- Gi thnh sn xut sn phm: Gi thnh sn xut ca sn phm bao gm cc chi ph
lin quan n qu trnh sn xut ch to sn phm nh: chi ph nguyn vt liu trc tip, chi ph
nhn cng trc tip v chi ph sn xut chung tnh cho sn phm sn xut hon thnh. Gi
thnh sn xut sn phm c s dng hch ton thnh phm, gi vn hng xut bn v mc
li gp trong k ca doanh nghip.
- Gi thnh ton b sn phm tiu th: Bao gm gi thnh sn xut tnh cho s sn phm
tiu th cng vi chi ph bn hng, chi ph qun l doanh nghip pht sinh trong k tnh cho s
sn phm ny. Nh vy, gi thnh ton b sn phm tiu th ch tnh v xc nh cho s sn
phm do doanh nghip sn xut v tiu th, n l cn c tnh ton xc nh mc li nhun
thun trc thu ca doanh nghip.
Ngoi nhng cch phn loi gi thnh sn phm c s dng ch yu trong k
ton ti chnh trn y, trong cng tc qun tr, doanh nghip cn thc hin phn loi gi thnh
sn phm theo phm vi tnh ton chi ph chi tit hn.
tnh ton gi thnh theo cch phn loi ny, ngi ta s phn chia chi
ph ca doanh nghip thnh hai loi: chi ph bin i v chi ph ph c nh, sau s
xc nh cc chi ph ny cho s sn phm sn xut v hon thnh trong k. Theo tiu
thc ny th gi thnh sn phm c chia thnh ba loi sau:
- Gi thnh ton b sn phm: gi thnh ton b sn phm l gi thnh c xc nh
bao gm ton b cc chi ph c nh v chi ph bin i m doanh nghip s dng phc v
qu trnh hot ng sn xut kinh doanh trong k. Theo phng php ny, ton b chi ph bin
i v chi ph c nh c phn b ht cho s sn phm hon thnh trong k, nn phng php
cn c gi l phng php nh ph ton b.
- Gi thnh sn phm theo bin ph: Gi thnh sn phm theo bin ph l loi gi thnh
c xc nh ch bao gm cc chi ph bin i k c cc chi ph bin i trc tip v chi ph
bin i gin tip. Theo phng php ny, ton b ch ph c nh c xem nh l chi ph thi
k v c kt chuyn ton b xc nh kt qu hot ng sn xut kinh doanh cui k.
- Gi thnh sn phm c phn b hp l chi ph c nh: Gi thnh sn phm c xc
nh bao gm hai b phn:
+ Ton b chi ph bin i (k c cc chi ph bin i trc tip v chi ph bin i gin
tip).
+ Mt phn chi ph c nh c xc nh trn c s mc hot ng thc t so vi
mc hot ng tiu chun (c xc nh theo cng sut thit k hoc nh mc).
251
6.3. Phng php k ton chi ph sn xut, gi thnh sn phm.
6.3.1.i tng k ton chi ph sn xut, i tng tnh gi thnh
Chi ph sn xut kinh doanh ca doanh nghip c th pht sinh nhiu a im khc
nhau, lin quan n vic sn xut ch to cc loi sn phm, lao v khc nhau. Cc nh qun tr
doanh nghip cn bit c cc chi ph pht sinh u, dng vo vic sn xut sn phm
no ... Chnh v vy chi ph sn xut kinh doanh pht sinh trong k phi c k ton tp hp
theo mt phm vi, gii hn nht nh. chnh l i tng k ton chi ph sn xut.
i tng k ton chi ph sn xut l phm vi v gii hn tp hp
chi ph sn xut theo cc phm vi v gii hn . Xc nh i tng k ton
chi ph sn xut l khu u tin trong vic t chc k ton chi ph sn xut.
Thc cht ca vic xc nh i tng k ton chi ph sn xut l xc nh
ni gy ra chi ph (phn xng, b phn sn xut, giai on cng ngh...)
hoc i tng chu
chi ph (sn phm, n t hng...).
Khi xc nh i tng k ton chi ph sn xut trc ht cc nh
qun tr phi cn c vo mc ch s dng ca chi ph sau phi cn c
vo c im t chc sn xut kinh doanh, qun l sn xut kinh doanh, quy
trnh cng ngh sn xut, loi hnh sn xut sn phm, kh nng, trnh v
yu cu qun
l ca doanh nghip.
Ty thuc vo c im tnh hnh c th m i tng k ton chi ph sn xut trong
cc doanh nghip c th l:
- Tng sn phm, chi tit sn phm, nhm sn phm, n t hng.
- Tng phn xng, giai on cng ngh sn xut.
- Ton b quy trnh cng ngh sn xut, ton doanh nghip.
Xc nh i tng chi ph sn xut mt cch khoa hc hp l l c s t chc k
ton chi ph sn xut, t vic t chc hch ton ban u n t chc tng hp s liu, ghi chp
trn ti khon, s chi tit...
Cc chi ph pht sinh, sau khi c tp hp xc nh theo cc i tng k ton chi
ph sn xut s l c s tnh gi thnh sn phm, lao v, dch v theo i tng xc nh.
i tng tnh gi thnh l cc loi sn phm, cng vic, lao v m doanh nghip
sn xut hon thnh i hi phi tnh tng gi thnh v gi thnh n v.
252
Cng nh khi xc nh i tng k ton chi ph sn xut, vic xc nh i tng
tnh gi thnh cng cn phi cn c vo c im t chc sn xut, qun l sn xut, quy trnh
cng ngh sn xut sn phm, kh nng, yu cu qun l cng nh tnh cht ca tng loi sn
phm c th.
Nu doanh nghip t chc sn xut n chic th tng sn phm c xc nh l
i tng tnh gi thnh. Nu doanh nghip t chc sn xut hng lot th tng loi sn phm l
mt i tng tnh gi thnh. i vi quy trnh cng ngh sn xut gin n th i tng tnh
gi thnh s l sn phm hon thnh cui cng ca quy trnh cng ngh, cn cc doanh nghip
c quy trnh cng ngh sn xut & ch bin phc tp th i tng tnh gi thnh c th l na
thnh phm tng giai on v thnh phm hon thnh giai on, cng ngh cui cng v
cng c th l tng b phn, tng chi tit sn phm v sn phm lp rp hon thnh.
Qua phn tch hai khi nim trn cho thy: i tng k ton chi ph sn xut v
i tng tnh gi thnh ging nhau bn cht, u l nhng phm vi, gii hn nht nh d tp
hp chi ph sn xut theo v cng phc v cho cng tc qun l, phn tch v kim tra chi
ph, gi thnh sn phm. Tuy vy gia hai khi nim ny vn c s khc nhau nht nh.
- Xc nh i tng k ton chi ph sn xut l xc nh phm vi, gii hn t chc
k ton chi ph sn xut pht sinh trong k.
- Xc nh i tng tnh gi thnh l xc nh phm vi, gii hn ca chi ph lin
quan n kt qu sn xut hon thnh ca quy trnh sn xut.
- Trong thc t c nhng trng hp mt i tng k ton chi ph sn xut li bao
gm nhiu i tng tnh gi thnh v ngc li.
thc hin c y chc nng kim tra v cung cp thng tin v chi ph, gi
thnh mt cch y , nhanh chng, kp thi ph hp vi yu cu ca cc nh qun tr doanh
nghip. K ton chi ph sn xut, gi thnh sn phm phi thng xuyn xem xt tnh hp l,
khoa hc ca i tng k ton chi ph sn xut v i tng tnh gi thnh xc nh. Khi c
s thay i c cu t chc sn xut, quy trnh cng ngh, yu cu qun l, trnh hnh ton...
K ton chi ph sn xut cn phi xc nh li phm vi v gii hn m cc chi ph cn tp hp
cho ph hp.
6.3.2. Phng php tp hp chi ph sn xut
Phng php tp hp chi ph sn xut l cch thc m k ton s dng tp hp,
phn loi cc khon chi ph sn xut pht sinh trong mt k theo cc i tng tp hp chi ph
xc nh. Ni dung c bn ca phng php k ton tp hp chi ph sn xut l cn c vo
253
cc i tng tp hp chi ph sn xut xc nh m cc s k ton nhm ghi chp, phn
nh cc chi ph pht sinh theo ng cc i tng hoc tnh ton, phn b phn chi ph pht
sinh cho cc i tng .
Ty thuc vo kh nng quy np ca chi ph vo cc i tng tp hp chi ph, k ton
s p dng cc phng php tp hp chi ph sn xut mt cch thch hp. Thng thng ti cc
doanh nghip hin nay c hai phng php tp hp chi ph nh sau:
- Phng php tp hp chi ph trc tip:
Phng php ny c s dng tp hp cc loi chi ph c lin quan trc tip n
cc i tng tp hp chi ph xc nh, tc l i vi cc loi chi ph pht sinh lin quan n
i tng no c th xc nh c trc tip cho i tng ,chi ph pht sinh lin quan n
tng i tng tp hp chi ph c th xc nh s c tp hp v quy np trc tip cho i
tng .
Phng php ny yu cu k ton phi t chc cng tc hch ton mt cch c th, t
m t khu lp chng t ban u, t chc h thng ti khon, h thng s k ton.. . theo ng
cc i tng tp hp chi ph xc nh, ch c nh vy mi m bo cc chi ph pht sinh tp
hp ng theo cc i tng mt cch chnh xc, kp thi v y .
- Phng php tp hp v phn b gin tip:
Phng php ny c s dng tp hp cc chi ph gin tip, l cc chi ph pht
sinh lin quan n nhiu i tng tp hp chi ph xc nh m k ton khng th tp hp
trc tip cc chi ph ny cho tng i tng .
Theo phng php ny, trc tin cn c vo cc chi ph pht sinh k ton tin hnh
tp hp chung cc chi ph c lin quan n nhiu i tng theo a im pht sinh hoc ni
dung chi ph. xc nh chi ph cho tng i tng c th phi la chn cc tiu chun hp l
v tin hnh phn b cc chi ph cho tng i tng lin quan.
Vic phn b chi ph cho tng i tng thng c tin hnh theo hai bc sau:
Bc 1: Xc nh h s phn b theo cng thc sau:
T
C
H
Trong : H: h s phn b chi ph
C: l tng chi ph cn phn b cho cc i tng
254
T: tng i lng tiu chun phn b ca cc i tng cn
phn b chi ph.
Bc 2: Xc nh chi ph cn phn b cho tng i tng tp hp c th:
C
i
= H x T
i
Trong : C
i
: phn chi ph phn b cho i tng i
T
i
: i lng tiu chun phn b dng phn b chi ph ca
i tng i.
i lng tiu chun dng phn b (cn c gi l n v cng)
c la chn ty vo tng trng hp c th. Tnh chnh xc, tin cy ca
thng tin v chi ph ph thuc rt nhiu vo tnh hp l ca tiu chun phn b
c la chn.
Vic xc nh tiu chun phn b chi ph c th c xc nh ring r
theo tng ni dung chi ph cn phn b, khi cng phi xc nh h s phn
b theo tng ni dung chi ph ny hoc cng c th xc nh chung cho tt c
cc chi ph cn phn b. Vic xc nh tiu chun phn b ty thuc vo c
th c th ca tng doanh nghip.
V d phn b chi ph:
- S liu v chi ph vt liu ph thc t s dng cho sn xut ch to sn phm A, sn
phm B trong k l: 18.900.000 .
- Trong k khi lng sn xut: 200 sn phm A v 300 sn phm B.
- nh mc chi ph vt liu ph cho sn phm A l 30.000 ; sn phn B l 40.000.
Qu trnh phn b chi ph vt liu ph cho tng sn phm nh sau:

H s phn b = = l, 05

- Chi ph vt liu phn b cho:
+ Sn phm A = 200 x 30.000 x l,05 = 6.300.000
+ Sn phm B = 300 x 40.000 x 1,05 = 12.600.000

18.900.000
200x30.000+ 300x40.000
255
6.3.3. Phng php k ton chi ph sn xut v gi thnh sn phm theo phng php
KKTX.
6.3.3.1. K ton chi ph nguyn vt liu trc tip
Chi ph nguyn vt liu trc tip, bao gm cc khon chi ph v nguyn vt liu
chnh, na thnh phm mua ngoi, vt liu ph ... s dng trc tip cho vic sn
xut ch to sn phm hoc trc tip thc hin cc lao v dch v.
Chi ph nguyn vt liu trc tip thng chim t trng ln trong tng chi ph
sn xut v gi thnh sn phm ca cc doanh nghip. Chi ph nguyn vt liu
trc tip thng c qun l theo cc nh mc chi ph do doanh nghip xy
dng. Chi ph nguyn vt liu trc tip thc t trong k c xc nh cn c vo
cc yu t sau:
- Tr gi nguyn vt liu trc tip xut dng cho qu trnh sn xut ch
to sn phm hoc thc hin cc lao v dch v trong k. B phn gi tr nguyn
vt liu trc tip xut dng thng c xc nh cn c vo cc chng t xut
kho nguyn vt liu trc tip cho cc i tng. Khi pht sinh cc khon chi ph
v nguyn vt liu trc tip, k ton cn c vo cc phiu xut kho, cc chng t
khc c lin quan xc nh gi vn ca s nguyn vt liu dng cho sn xut
ch to sn phm ( Theo phng php tnh gi vn nguyn vt liu m doanh
nghip la chn ).
- Tr gi nguyn vt liu trc tip cn li u k cc b phn, phn xng
sn xut. y l gi tr ca b phn nguyn vt liu trc tip xut kho cho qu
trnh sn xut k trc nhng cha s dng n c chuyn sang cho qu trnh
sn xut k ny.
- Tr gi nguyn vt liu trc tip cn li cui k cc b phn, phn xng
sn xut c xc nh da vo phiu nhp kho vt liu khng s dng ht hoc
phiu bo vt t cn li cui k cc b phn, phn xng hoc a im sn
xut.
- Tr gi ph liu thu hi (nu c): y l gi tr ca ph liu thu hi c ti cc
b phn sn xut trong k, c xc nh cn c vo s lng ph liu thu hi
v n gi ph liu m doanh nghip s dng trong k hch ton.
256
Chi ph NVL trc tip thc t trong k c xc nh theo cng thc:

Chi ph
NVL trc
tip thc t
trong k
=
Tr gi
NVL trc
tip cn
li u k
+
Tr gi NVL
trc tip
xut dng
trong k
-
Tr gi
NVL trc
tip cn
li cui k
-
Tr gi
ph liu
thu hi
(nu c)
Chi ph nguyn vt liu trc tip s dng sn xut sn phm ti cc doanh
nghip ch yu l chi ph trc tip, nn thng c tp hp trc tip cho tng
i tng trn c s cc "S chi tit chi ph nguyn vt liu trc tip" c m
cho tng i tng cn c vo cc chng t xut kho vt t v bo co s dng
vt t tng b phn sn xut.
Trong trng hp chi ph nguyn vt liu trc tip c lin quan n
nhiu i tng tp hp chi ph m khng th tp hp trc tip c th c th
s dng phng php tp hp v phn b gin tip. Khi tiu chun s dng
phn b chi ph nguyn vt liu trc tip cho cc i tng c th l:
- i vi chi ph nguyn vt liu chnh, na thnh phm mua ngoi c
th la chn tiu chun phn b l: chi ph nh mc, chi ph k hoch, khi
lng sn phm sn xut ...
- i vi chi ph vt liu ph, nhin liu... tiu chun phn b c th
la chn l: chi ph nh mc, chi ph k hoch, chi ph nguyn vt liu chnh,
khi lng sn phm sn xut...
k ton chi ph nguyn vt liu trc tip, k ton s dng TK621- Chi ph nguyn
vt liu trc tip. Kt cu ch yu ca TK ny nh sau :
Bn n: Tr gi vn nguyn liu, vt liu s dng trc tip cho sn xut, ch to sn
phm hoc thc hin lao v dch v trong k.
Bn c:- Tr gi vn nguyn liu, vt liu s dng khng ht, nhp li kho
- Tr gi ca ph liu thu hi ( nu c )
- Kt chuyn chi ph nguyn vt liu trc tip thc t s dng cho sn xut kinh
doanh trong k.
- Kt chuyn chi ph nguyn vt liu trc tip vt trn mc bnh thng .
257
Ti khon 621 khng c s d cui k.
Phng php k ton cc nghip v ch yu :
(1) Xut kho nguyn vt liu dng trc tip cho sn xut ch to
sn phm hoc thc hin dch v trong k, k ton ghi s theo nh khon:
NTK621- Chi ph nguyn vt liu trc tip.
CTK152- Nguyn liu, vt liu
(2) Trng hp mua nguyn vt liu s dng ngay cho sn xut
ch to sn phm hoc thc hin dch v, khng qua kho: K ton cn c cc chng t lin
quan ( Chng t thanh ton, ha n ca ngi bn, bng k thanh ton tm ng... ), k ton
ghi s theo nh khon:
NTK133- Thu GTGT c khu tr
CTK111,112,141,331...: (Tng gi thanh ton)
Trng hp khng c ha n thu GTGT, hoc thu GTGT khng c khu tr, hoc
np thu GTGT theo phng php trc tip, s tin tnh vo chi ph nguyn vt liu trc tip l
tng gi thanh ton ( bao gm c thu GTGT), k ton ghi s theo nh khon:
CTK111,112,141,331...: (Tng gi thanh ton)
(3) Trng hp cui k c nguyn vt liu s dng cha ht,
khng nhp li kho.
- Cn c vo phiu bo vt t cn li cui k, k ton ghi gim chi ph nguyn vt liu bng
bt ton:( Ghi s m )
- Sang u k sau k ton ghi tng chi ph nguyn vt liu bng bt ton thng
258
(4) Trng hp cui k c nguyn vt liu s dng khng ht, nhp li kho, K ton
cn c phiu nhp kho ghi :
NTK152- Nguyn liu,vt liu
CTK621- Chi ph nguyn vt liu trc tip.
(5) Cui k, cn c ti liu tnh ton xc nh chi ph nguyn vt liu trc tip s
dng cho cc i tng, k ton kt chuyn chi ph nguyn vt liu trc tip cho cc i
tng , k ton ghi :
NTK154- Chi ph sn xut d dang.
N TK 632 Gi vn hng bn ( Phn chi ph nguyn vt liu trc
tip vt trn mc bnh thng )
CTK621- Chi ph nguyn vt liu trc tip.
S k ton chi ph nguyn vt liu trc tip

6.3.3.2 K ton chi ph nhn cng trc tip
Chi ph nhn cng trc tip l nhng khon tin phi tr cho cng
nhn trc tip sn xut sn phm hoc trc tip thc hin cc loi lao
v,dch v gm: tin lng chnh, tin lng ph, cc khon ph cp, tin
trch bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on theo s tin lng
ca cng nhn sn xut.
(2)
(5)
TK 331
TK 111,112,141
TK 152.(TK 611) TK 621
(1) v (3)
TK 152
TK 154
(4)
TK 632
(5)
259
Chi ph v tin lng( tin cng ) c xc nh c th tu thuc hnh thc tin lng
sn phm hay lng thi gian m doanh nghip p dng. S tin lng phi tr cho cng nhn
sn xut cng nh cc i tng lao ng khc th hin trn bng tnh v thanh ton lng,
c tng hp, phn b cho cc i tng k ton chi ph sn xut trn bng phn b tin
lng. Trn c s cc khon trch theo lng ( Bo him x hi, bo him y t, kinh ph
cng on) tnh vo chi ph nhn cng trc tip c tnh ton cn c vo s tin lng cng
nhn sn xut ca tng i tng v t l trch quy nh theo quy ch ti chnh hin hnh ca
tng thi k.
Ging nh chi ph vt liu trc tip, chi ph nhn cng trc tip thng
l cc khon chi ph trc tip nn n c tp hp trc tip vo cc i tng tp
hp chi ph lin quan. Trong trng hp khng tp hp trc tip c th chi ph
nhn cng trc tip cng c tp hp chung sau k ton s phn b cho tng
i tng theo mt tiu chun phn b hp l. Cc tiu chun thng c s
dng phn b chi ph nhn cng trc tip l: chi ph tin lng nh mc (hoc
k hoch), gi cng nh mc, gi cng thc t, khi lng sn phm sn xut
ra...
k ton chi ph nguyn vt liu trc tip, k ton s dng TK622- Chi ph nhn
cng trc tip. Kt cu c bn caTKny nh sau :
Bn n: Chi ph nhn cng trc tip tham gia qu trnh sn xut sn phm.
Bn c:
- Kt chuyn chi ph nhn cng trc tip tnh gi thnh sn phm.
- Kt chuyn chi ph nhn cng trc tip vt trn mc bnh thng

Phng php k ton:
(1) Cn c bng phn b tin lng trong k k ton phn nh s tin lng chnh, lng ph,
cc khon ph cp v cc khon khc c tnh cht lng phi tr cho cng nhn sn xut trong
k.
NTK622- Chi ph nhn cng trc tip.
260
CTK334- Phi tr cng nhn vin
(2) Trng hp doanh nghip c thc hin trch trc tin lng ngh php ca cng nhn sn
xut, cn c k hoch trch trc tin lng cng nhn ngh php, k ton ghi:
CTK335- chi ph phi tr
(3) Cn c bng phn b tin lng, trch Bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on..,
k ton ghi :
CTK338- Phi tr phi np khc( 3382, 3383,3384)
(4) Cui k, tnh ton kt chuyn (hoc phn b) chi ph nhn cng trc tip cho cc i tng
chu chi ph tnh gi thnh sn phm, k ton ghi:
NTK 154- Chi ph sn xut kinh doanh d dang
N TK 632 Gi vn hng bn ( Phn chi ph nhn cng trc tip vt trn mc
bnh thng )
C TK 622 - Chi ph nhn cng trc tip

S K TON CHI PH NHN CNG TRC TIP

(1)
(2)
(3)
TK 154
(4)
TK 338
TK 335
TK 334
TK 622
TK 632
(4)
261

6.3.3.3 K ton chi ph sn xut chung

Chi ph sn xut chung l nhng khon chi ph cn thit khc phc v cho qu trnh sn
xut sn phm pht sinh cc phn xng, b phn sn xut. Chi ph sn xut chung, bao gm:
- Chi ph nhn vin phn xng: Phn nh chi ph lin quan phi tr cho nhn vin phn
xng, bao gm: Chi ph tin lng, tin cng, cc khon ph cp lng, cc khon trch bo
him x hi, bo him y t, kinh ph cng on tnh cho nhn vin phn xng, nh: Qun c
phn xng,nhn vin kinh t, thng k, th kho phn xng, nhn vin tip liu, vn chuyn
ni b...
- Chi ph vt liu: Phn nh chi ph vt liu dng chung cho phn xng, nh vt liu
dng cho sa cha, bo dng TSC thuc phn xng qun l, s dng, vt liu dng cho
nhu cu vn phng phn xng...
- Chi ph dng c sn xut: Phn nh chi ph v cng c, dng c sn xut dng cho
phn xng sn xut nh khun mu c, g lp, dng c cm tay...
- Chi ph khu hao TSC: Bao gm khu hao ca tt c ti sn c nh s dng phn
xng sn xut, nh khu hao ca my mc thit b, khu hao ca nh xng, phng tin vn
ti...
- Chi ph dch v mua ngoi: Phn nh chi ph dch v mua ngoi phc v cho cc
hot ng ca phn xng nh chi ph sa cha TSC, chi ph in, nc, in thoi...
- Chi ph khc bng tin: Phn nh nhng chi ph bng tin ngoi nhng khon chi ph
k trn, phc v cho hot ng ca phn xng nh chi ph tip khch, hi ngh... phn
xng.
Chi ph sn xut chung c t chc tp hp theo tng phn xng, i sn xut , qun
l chi tit theo tng yu t chi ph, mt khc chi ph sn xut chung cn phi c tng hp
theo chi ph c nh v chi ph bin i . Cui k sau khi tp hp c chi ph sn xut
chung theo tng phn xng, k ton tnh ton phn b chi ph sn xut chung cho tng i
tng k ton chi ph sn xut trong phn xng theo nhng tiu chun phn b hp l.Vic
tnh ton xc nh chi ph sn xut chung tnh vo chi ph ch bin sn phm cn phi cn c
vo mc cng sut hot ng thc t ca phn xng:
- Chi ph sn xut chung c nh c phn b vo chi ph ch bin cho mi n v sn
phm c da trn cng sut bnh thng ca my mc sn xut. Trng hp mc sn phm
262
thc t sn xut cao hn cng sut bnh thng th chi ph sn xut chung c nh phn b theo
chi ph thc t pht sinh. Trng hp mc sn phm sn xut thp hn cng sut bnh thng,
th ch c phn b theo mc cng sut bnh thng, phn chi ph sn xut chung khng phn
b, c ghi nhn l chi ph sn xut, kinh doanh trong k.
- Chi ph sn xut chung bin i c phn b ht trong k theo chi ph thc t.
K ton s dng TK627- Chi ph sn xut chung, k ton tp hp v phn b chi ph
sn xut chung. Kt cu c bn ca ti khon ny nh sau :
Bn n: Tp hp chi ph sn xut chung pht sinh trong k
Bn c: - Cc khon ghi gim chi ph sn xut chung ( Nu c )
- Chi ph sn xut chung c phn b, kt chuyn vo chi ph ch bin cho cc i
tng chu chi ph.
- Chi ph sn xut chung khng c phn b, kt chuyn vo chi ph sn
xut kinh doanh trong k
Ti khon 627 khng c s d cui k v c m 06 ti khon cp 2 tp hp theo yu t
chi ph:
- TK6271- Chi ph nhn vin
- TK6272- Chi ph vt liu
- TK6273- Chi ph dng c sn xut
- TK6274- Chi ph khu hao TSC
- TK6277- Chi ph dch v mua ngoi
- TK6278- Chi ph khc bng tin.
Phng php k ton cc nghip v ch yu:
(1) Tp hp chi ph nhn vin: Cn c Bng phn b tin lng v cc khon trch
theo lng, k ton ghi :
NTK627- Chi ph sn xut chung (6271)
CTK334- Phi tr cng nhn vin
CTK338- Cc khon phi tr, phi np khc
(2) Tp hp chi ph vt liu: Cn c bng phn b vt liu v cc chng t c lin
quan khc (nu c), k ton ghi :
CTK152- Nguyn vt liu
263
(3) Tp hp chi ph dng c sn xut. Cn c bng phn b vt liu, cng c dng
c v cc chng t c lin quan khc (nu c), k ton ghi :
CTK153- Cng c, dng c
CTK142, 242
(4) Tp hp chi ph khu hao TSC. Cn c bng tnh v phn khu hao TSC,
k ton ghi :
CTK214- Hao mn TSC
(5) Tp hp chi ph dch v mua ngoi. Cn c vo cc chng t gc, cc ti liu c
lin quan, k ton ghi :
NTK627- Chi ph sn xut chung(6277)
CTK111,112,141,331
(6) Tp hp chi ph khc bng tin. Cn c vo cc chng t gc( Phiu chi tin
mt, giy bo ca ngn hng...), cc ti liu c lin quan, k ton ghi :
NTK627- Chi ph sn xut chung(6278)
CTK111,112,141
(7) Cui k, sau khi chi ph sn xut chung c tp hp theo tng phn xng,
i sn xut, chi tit theo iu khon chi ph v theo chi ph c nh, chi ph bin i, k ton
tin hnh tnh ton, phn b vo chi ph ch bin tnh cho tng i tng k ton chi ph sn
xut.
Tiu chun s dng phn b chi ph sn xut chung cho tng i tng k ton chi
ph sn xu, k ton c th la chn cc tiu chun sau:
- Chi ph nhn cng trc tip
- Chi ph nguyn vt liu trc tip
- D ton hoc nh mc chi ph sn xut chung
- Tng chi ph sn xut c bn ( bao gm chi ph nguyn vt liu trc tip, chi ph
nhn cng trtc tip
Cn c vo kt qu tnh ton phn b, k ton kt chuyn phn chi ph sn xut chung
phn b vo chi ph ch bin sn phm bng bt ton:
NTK154- Chi ph sn xut kinh doanh d dang
CTK627- Chi ph sn xut chung
264
Phn chi ph sn xut chung khng phn b vo chi ph ch bin sn phm, c ghi
nhn l chi ph sn xut, kinh doanh trong k, k ton ghi :
NTK632: gi vn hng bn
CTK627: Chi ph sn xut chung
S k ton chi ph sn xut chung

TK 111,112,141,331
(1)
(2)
(5) v (6) chi ph dich v
mua ngoi, chi khc bng tin
TK 153 (142, 242)
TK 152
TK 334, 338
TK 627 TK 154
(7) CPSXC phn b
TK 214
Chi ph nhn vin
Chi ph vt liu
(3) Chi ph CCDC
Chi ph khu hao TSC
(4)
vo Chi ph ch bin trong k
TK 632
CPSXC khng c phn b
- ghi nhn CPSXKD trong k
(7)
265

6.3.3.4. K ton tng hp chi ph sn xut v gi thnh sn phm
Cui k k ton, sau khi tp hp chi ph nguyn vt liu trc tip,
chi ph nhn cng trc tip v chi ph sn xut chung theo tng i tng trn cc
TK 621, 622, 627, k ton s tin hnh kt chuyn hoc phn b cc loi chi ph
ny tp hp ton b chi ph sn xut cho tng i tng chu chi ph, tin hnh
kim k v nh gi sn phm lm d cui k, thc hin tnh gi thnh cc loi
sn phm, cng vic, lao v do doanh nghip hon thnh trong k.
tp hp chi ph sn xut v tnh gi thnh sn phm hon thnh theo
phng php k khai thng xuyn, k ton s dng ti khon 154- Chi ph sn
xut kinh doanh d dang. Kt cu ti khon ny nh sau :
Bn n: - Kt chuyn chi ph sn xut pht sinh trong k
- Gi tr vt liu thu ngoi ch bin
- Chi ph thu ngoi ch bin
Bn c: - Gi tr ph liu thu hi ( nu c )
- Cc khon gim chi ph sn xut trong k
- Gi thnh sn xut thc t ca sn phm, lao v hon thnh
- Gi thnh thc t vt liu thu ngoi ch bin, t ch hon thnh
D n: - Chi ph sn xut kinh doanh d dang
- Chi ph thu ngoi ch bin hoc t ch vt t cha hon thnh.
Sau khi tng hp chi ph sn xut pht sinh trong k, tnh c gi
thnh sn phm hon thnh, k ton doanh nghip cn phi t chc kim k, nh
gi khi lng sn phm d dang cui k theo cc phng php ph hp.
Thng tin v gi tr sn phm d dang c nh hng v cng tc ng n gi tr hng tn kho
trn bng cn i k ton v nh hng n li nhun trn bo co kt qu hot ng kinh
doanh. Do vy, vic nh gi sn phm d dang c ngha quan trng i vi cng tc k ton
tp hp chi ph sn xut v gi thnh sn phm ni ring cng nh i vi cng tc k ton ni
chung ca doanh nghip.Trong thc t, cc doanh nghip c th la chn p dng cc phng
php sau nh gi sn phm d dang cui k:
- Phng php nh gi sn phm d dang theo chi ph nguyn vt liu trc
tip hoc chi ph nguyn vt liu chnh trc tip.
266
Tng gi thnh
- Phng php nh gi sn phm d dang theo khi lng sn phm hon thnh tng
ng.
- Phng php nh gi sn phm d dang theo chi ph nh mc.
Cn c vo kt qu nh gi sn phm d dang v chi ph sn xut tp hp c, k
ton t chc tnh gi thnh sn phm, lao v hon thnh bng phng php k thut ph hp,
trn c s cng thc tnh gi thnh c bn:

Gi thnh n v sn phm =

Trn c s, gi thnh sn xut ca sn phm cng vic lao v hon thnh, k
ton kt chuyn vo cc ti khon lin quan ty theo phng php hch ton hng
tn kho m doanh nghip s dng v qu trnh lun chuyn ca cc i tng
ny.
(1) Cui k, k ton kt chuyn chi ph nguyn vt liu trc tip, ghi :
CTK 621- Chi ph nguyn vt liu trc tip.
(2) Cui k, k ton kt chuyn chi ph nhn cng trc tip
CTK 622- Chi ph nhn cng trc tip.
(3) Cui k, k ton kt chuyn chi ph nguyn vt liu trc tip
CTK 627- Chi ph sn xut chung.
(4) Ghi nhn gi tr sn phm, lao v sn xut hon thnh, cn c ti liu
tnh gi thnh v cc chng t lin quan, k ton ghi:
NTK 155,157,632
CTK 154- Chi ph sn xut kinh doanh d dang.
Tng gi
thnh sn phm
hon thnh
=
Chi ph
sn xut d
dang u k
+
Chi ph sn
xut pht
sinh trong k
-
Chi ph
sn xut d
dang cui k
S lng sn phm hon thnh

267
Kt chuyn chi ph SX chung
khng c phn b
TK133
TK133
(5) Ghi nhn gi tr, chi ph sn xut sn phm hng khng tnh vo gi
thnh sn phm hon thnh; gi tr ph liu, cn c ti liu tnh gi
thnh v cc chng t lin quan, k ton ghi:
NTK 138,152,334,811
CTK 154: Chi ph sn xut kinh doanh d dang.
Phng php k ton chi ph sn xut v gi thnh sn phm i vi cc
doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn
c khi qut theo s sau :
K ton chi ph sn xut v gi thnh sn phm
theo phng php k khai thng xuyn

Kt chuyn cc khon
lm gim gi thnh
Tp hp chi ph nguyn
vt liu trc tip
TK334, 338
Tp hp chi ph nhn
cng trc tip
TK152,153.
TK621 TK154
Kt chuyn hoc phn b
chi ph NVL trc tip
cui k
TK622
Kt chuyn hoc phn b
chi ph NC trc tip cui
k
TK152,214...
Tp hp chi ph
sn xut chung
Kt chuyn chi ph SX
chung c phn b
TK111,112,331
Gi thnh thc t sn
phm bn ngay khng
qua kho ( xc nh tiu
th cui k)
TK632
TK138,811,152

Kt chuyn gi thnh SX
thc t sn phm nhp kho
TK155
Kt chuyn gi thnh sn
xut thc t sn phm gi
bn khng qua kho (cha
xc nh tiu th cui k)
TK157
TK627
268
B phn k ton khc
B phn k ton CPSX v gi thnh
B phn k ton khc
K Ton
vt t

K ton ti
sn
c nh
K ton
tin
lng

B phn
k ton
khc
K ton
phn
xng
sn xut

K ton
thnh
phm v
tiu th
Quy trnh k ton chi ph sn xut v gi thnh sn phm
Bng k khi lng sn phm
hon t hnh
Bng t nh CPSX d dang
cui k
Bng phn b V.L
CCDC
Bng phn b t in lng
Bn k khi lng sn phm d
dang cui k
S chi t it C.P.S.X theo i t ng
tp hp CPSX
Bng k t p hp chi ph sn xut
Bng t nh CPSX d dang
u k
Bng t nh gi thnh sn phm
S k ton tng hp
Bo co CPSX v gi thnh SP
Bng phn b khu hao
TSC
S k ton lin quan
khc
S k ton thnh phm,
t iu th
269
QUY TRNH GHI S K TON V BO CO CHI PH SN XUT, GI
THNH

Ghi ch : Ghi hng ngy
S k ton vt
t , tin lng
TSC , vn
bng tin ,
phi tr ...
S k ton tng
hp
TK621 , 622 ,
623 ,627
S k ton
tng hp TK
- TK 154
- TK 631
Bo co chi ph
sn xut ,gi
thnh sn phm
Chng t , ti liu
phn nh chi ph sn
xut pht sinh
S chi tit
CPSX theo i
tng k ton
tp hp CPSX
Bng tng hp
chi ph sn
xut
Tnh gi
thnh sn
phm
S chi tit chi
ph sn xut
chung
Ti liu hch ton v
khi lng sn phm sn
xut ...
Chi ph
Trc tip
Phn b
chi ph
SXC
Chi ph SXC
270
i chiu, kim tra
Ghi nh k , cui k

6.3.5. Phng php k ton chi ph sn xut v gi thnh sn phm theo phng php
kim k nh k.
Theo phng php kim k nh k, vic t chc k ton cc khon mc chi ph
vn ging nh phng php k khai thng xuyn, c thc hin trn cc ti khon:
- Ti khon 621- Chi ph nguyn vt liu trc tip
- Ti khon 622- Chi ph nhn cng trc tip
- Ti khon 627- Chi ph sn xut chung
Ton b qu trnh tng hp chi ph sn xut cui k, tnh gi thnh sn phm
c thc hin trn ti khon 631- Gi thnh sn xut. Ti khon 154- Chi ph sn xut
kinh doanh d dang, ch s dng phn nh v theo di chi ph sn xut kinh doanh d
dang u k v cui k.
Kt cu ti khon 631- Gi thnh sn xut
Bn n: - Chi ph sn xut d dang u k
- Chi ph sn xut pht sinh trong k
Bn c: - Cc khon gim chi ph sn xut
- Chi ph sn xut d dang cui k
- Gi thnh thc t sn phm sn xut hon thnh trong k.
Ti khon 631- Gi thnh sn xut khng c s d cui k.
(1) u k kt chuyn chi ph sn xut d dang u k, k ton kt ghi:
NTK 631- Gi thnh sn xut
271
CTK154- Chi ph sn xut kinh doanh d dang
(2) Cui k kt k ton chuyn chi ph nguyn vt liu trc tip
N TK 632 Gi vn hng bn ( Phn chi ph nguyn vt liu
trc tip trn mc bnh thng )
CTK 621- Chi ph nguyn vt liu trc tip.

(3) Cui k kt k ton chuyn chi ph nhn cng trc tip
N TK 632 Gi vn hng bn ( Phn chi ph nhn cng trc
tip trn mc bnh thng )
CTK 622- Chi ph nhn cng trc tip.
(4) Cui k kt k ton chuyn chi sn xut chung
NTK 632- Gi vn hng bn (nu c)
CTK 627- Chi ph sn xut chung.
(5) Ghi nhn gi tr, chi ph sn xut sn phm hng khng tnh vo
gi thnh sn phm hon thnh; gi tr ph liu, cn c ti liu tnh gi
thnh v cc chng t lin quan, k ton ghi:
NTK 138,611,811
CTK 631: Gi thnh sn xut.
(6) Cui k kt chuyn chi ph sn xut d dang cui k, k ton kt ghi:
CTK 631- Gi thnh sn xut
(7) Ghi nhn gi tr sn phm, lao v sn xut hon thnh, cn c ti
liu tnh gi thnh v cc chng t lin quan, k ton ghi:
NTK 632- Gi vn hng bn
272
TK611
TK334,338
CTK 631- Gi thnh sn xut

S k ton chi ph sn xut v gi thnh sn phm
theo phng php kim k nh k

TK154
TK631
Kt chuyn chi ph sn
xut d dang u k
Kt chuyn chi ph sn
xut d dang cui k
TK621
Chi ph nguyn vt liu
trc tip pht sinh trong
k
Kt chuyn chi ph NVL
trc tip cui k
Cc khon lm gim
gi thnh
TK138,811,111
Kt chuyn gi thnh
thc t sn phm sn xut
hon thnh trong k
TK632
TK622
Tp hp chi ph
nhn cng trc tip
Kt chuyn chi ph nhn
cng trc tip cui k
273
TK111,214,152

6.4. K ton tng hp chi ph sn xut kinh doanh theo yu t.
nh k chi ph sn xut kinh doanh ca doanh nghip cn phi
c tng hp v bo co theo cc yu t chi ph. c cn c tng hp
lp bo co hng k hch ton, k ton phi cn c vo s liu v chi ph
sn xut kinh doanh pht sinh tp hp c theo khon mc, iu
khon chi ph trn cc Ti khon tp hp chi ph sn xut kinh doanh
trong s k ton v cc ti liu chi tit c lin quan tng hp theo
tng yu t chi ph quy nh.
Cc yu t chi ph c tng hp vi nguyn tc chung: Cn c
vo s pht sinh bn c ca cc Ti khon phn nh yu t chi ph i
ng vi bn n cc Ti khon tp hp chi ph sn xut kinh doanh,
c phn nh trong s k ton v cc ti liu c lin quan tng hp
theo tng yu t chi ph.
Yu t 1: Yu t chi ph nguyn liu v vt liu ( Cvl )
274
- Cn c vo s pht sinh bn C ca cc TK152,TK153 i ng
ghi N ccTK tp hp chi ph sn xut kinh doanh: TK142, 154, 242,
2413, 335, 621, 622, 627, 631, 641, 642. ( Vx )
- Cn c vo cc chng t v s k ton lin quan ( s k ton lin
quan TK111,331...) xc nh phn nguyn vt liu mua ngoi dng ngay
vo SXKD khng qua nhp, xut kho (Vm )
- Cn c chng t, ti liu phn nh vt liu khng dng ht ti
cc b phn, ph liu thu hi, tng hp tr gi vt liu khng dng ht
v gi tr ph liu. ( Vt )
K ton xc nh yu t chi ph nguyn vt liu theo cng thc
sau:
Cvl = Vx + Vm - Vt
Yu t 2: Yu t chi ph tin lng v ph cp
- Cn c s pht sinh bn C TK334 i ng ghi N cc TK tp hp chi
ph SXKD
( k trn ) tnh ton tng hp.
Yu t 3: Yu t chi ph BHX, BHYT, KPC
- Cn c s pht sinh bn C ca cc TK3382,3383,3384 i ng ghi N
cc TK tp hp chi ph SXKD ( k trn ) tnh ton tng hp
Yu t 4: Yu t chi ph khu hao TSC
- Cn c s pht sinh bn C TK214 i ng ghi N cc TK tp hp chi
ph SXKD ( k trn ) tnh ton tng hp
Yu t 5: Yu t chi ph dch v mua ngoi.
- Cn c vo cc ti liu v s k ton c lin quan n TK331 xc
nh v tng hp v chi ph, dch v mua ngoi dng cho SXKD trong
k.
Yu t 6: Yu t chi ph bng tin khc
275
- Cn c vo cc ti liu v s k ton c lin quan n TK111,112...
xc nh v tng hp v chi ph bng tin khc dng cho SXKD trong
k.

V d: Chi ph sn xut kinh doanh ca mt doanh nghip trong thng 3
nm N tp hp c trn cc s k ton tng hp v cc ti liu chi
tit nh sau:

51.000
47.400
3.600 (2) (2) 3.000 1.500 (9)
1.500
16.500
17.400 2.610
(8) 4.500
47.677,5
1.740
3.000
4.350 (6b)
306.000 63.000
(5) 750
900
TK 214 TK 331 TK 335 TK 2412
D
k
:

PS:42.000 25.200 (7) 360.000
315.000 (8)
36.000
(1)3.000
(5) 2.250
(6a) 427,5
(7)1.50000
D
ck
:
289.200 18.000 150
D
k
:
PS:(6b) 99.000
D
ck
:
87.000 (5)
4.500
1.740 (6a)
600
600
13.050 (6a)
3.000
1.740 (6a)
870(6b)
TK 111
TK 334
TK 152 TK 153 TK 142
TK 3382 TK 3383 TK 3384
D
k
:63.000
PS :123.500
D
ck
:85.670
7.050 (3) (4) 1.200
330.000
345.600
285.000 (1)
(8) 299.400
93.780 (6b)
276

3.735 (14)
D
k
: 52.500
TK 154 TK 641 TK 642
D
k
: 48.000
PS:(10) 271.800
(11) 84.394,5
(12) 36.225
(1) 1.200
(2) 150
(5) 1.500
(6a) 285
(7) 600
385.560 (13)
(1) 3.000
(2) 150
(3) 4.650
(5) 3.000
(6a) 570
21.570 ( 15 )
(7) 6.600
(8) 3.600
400 (4)
TK 2413 TK 621 TK 622 TK 627
D
k
: 510
PS:(3) 600
(5) 1.200
(1) 271.500
1.200 (4)
(6a) 228
(7) 1.500
(8) 3.600
(3) 1.500
271800 (10)
(5) 70.800
(6a) 13.594,5
84.394,5 (11) (1) 6.300
(2) 300
(3) 300
(5) 7.500
(6a) 1.425
(7) 15.000
(8) 3.900
36.225 (12)
D
k
: 7.638
(9) 1.500
277

Ti liu chi tit c lin quan:
- Chi tin mt dng tip khch ca doanh nghip: 3.000; Chi mua
vt liu ph: 4.050 ( dng trc tip sn xut sn phm: 1.500; dng cho qun
l phn xng: 300; dng chung ton doanh nghip: 1.650; dng sa cha
ln
TSC: 600 )
- DCH V MUA NGOI CHA THANH TON, DNG CHO PHN
XNG: 3.900; DNG CHUNG TON DOANH NGHIP; 3.600; DNG CHO XY
DNG C BN: 4.500; DNG CHO SA CHA LN TSC: 3.600.
CN C VO CC TI LIU TRN, K TON TNG HP CC YU T
CHI PH NH SAU:
1) YU T CHI PH NGUYN VT LIU:
- VX = 271.500 + 6.300 + 300 + 1.200 + 150 + 3.000 + 150 + 3.000 = 285.600 (
TK621 TK627 TK641 TK642 TK142 )
- VM = 1.500 + 300 + 1.650 + 600 = 4.050
( TK621,TK627,TK642,TK2413 )
- VT = 1.200
CVL = 285.600 + 4.050 - 1.200 = 288.450
2) YU T CHI PH TIN LNG
= 70.800 + 7.500 + 1.500 + 3.000 + 1.200 + 750 = 84.750
278
( TK622, TK627,TK641,TK642, TK2413, TK335 )
3) YU T CHI PH BHXH,BHYT,KPC
= 13.594,5 + 1.425 + 285 + 570 + 228 = 16.102,5
( TK622, TK627,TK641,TK642, TK2413 )
4) YU T CHI PH CHI KHU HAO TSC
= 15.000 + 600 + 6.600 + 1.500 = 23.700
( TK627,TK641,TK642, TK2413 )
5) YU T CHI PH DCH V MUA NGOI
= 3.900 + 3.600 + 3.600 = 11.100
( TK627,TK642, TK2413 )
6) YU T CHI PH BNG TIN KHC
= 3.000 ( S pht sinh CTK111 i ng ghi N TK642 )

Chi ph sn xut kinh doanh theo yu t ca tng thng, c tng hp ly
k theo qu lp bo co: Thuyt minh bo co Ti chnh phn Chi
ph sn xut kinh doanh theo yu t .,.

279

CU HI L THUYT DNG N TP CHNG 6
Cu 1-
Khi nim, bn cht chi ph sn xut, gi thnh sn phm ?
Phn tch nhng im ging v khc nhau gia chi ph sn xut v gi thnh sn phm ?
Cu 2-
Phn tch nhng im ging v khc nhau gia k ton chi ph sn xut theo phng
php k khai thng xuyn v phng php kim k nh k ?
Cu 3-
Khi nim i tng k ton tp hp chi ph sn xut, i tng tnh gi thnh sn phm
?Phn tch nhng cn c c bn xc nh i tng k ton tp hp chi ph sn xut,
i tng tnh gi thnh sn phm. Cho v d c th mt vi trng hp ?
Cu 4-
280
Ti sao phi phn loi chi ph sn xut ?Trnh by phng php phn loi chi ph sn
xut theo ni dung, tnh cht kinh t ca chi ph ?
Cu 5-
Trnh by ni dung,tc dng phng php phn loi chi ph sn xut theo mc ch v
cng dng ca chi ph?
Cu 6-
Trnh by ni dung,tc dng phng php phn loi chi ph sn xut theo mi quan h
ca chi ph vi cc khon mc trn Bo co Ti chnh?
Cu 7.
Chi ph sn xut c ghi nhn v trnh by trn bo cc ti chnh nh th no?
Cu 8.
Trnh by ni dung v phng php k ton chi ph nguyn vt liu trc tip?
Cu 9.
Trnh by ni dung v phng php k ton chi ph nhn cng trc tip
Cu 10.
Trnh by ni dung v phng php k ton chi ph sn xut chung ?
Cu 11. Trnh by phng php tng hp chi ph sn xut kinh doanh theo yu t ?

Bi tp thc hnh

s 1.
Mt doanh nghip sn xut sn phm A, k ton hng tn kho theo phng php k
khai thng xuyn, trong thng c cc ti liu sau (n v tnh 1000):
1. Sn phm lm d u thng tnh theo chi ph nguyn vt liu trc tip l 180.000
2. Gi vn thc t nguyn vt liu xut kho dng cho sn xut ch to sn phm l
1.820.000
3. Chi ph nhn cng trc tip pht sinh trong thng l 150.000
4. Chi ph sn xut chung pht sinh trong thng l 225.000
5. Cui thng xc nh s nguyn vt liu xut dng sn xut, sn phm s dng
khng ht l 200.000, nhp li kho.
281
6. Kt qu sn xut trong thng: hon thnh nhp kho 100 sn phm A, cn li 20 sn
phm lm d vi gi tr nh gi theo chi ph nguyn vt liu trc tip l 300.000.
Yu cu
1. Lp cc nh khon k ton lin quan?
2. Tnh gi thnh sn phm A theo khon mc chi ph?
3. Ghi s ci TK 154 theo hnh thc Nht k chung?

s 2.
Mt doanh nghip sn xut sn phm A, k ton hng tn kho theo
phng php kim k nh k, trong thng c cc ti liu sau (n v
tnh 1000):
1. Sn phm lm d u thng tnh theo chi ph nguyn vt liu trc tip l 180.000
2. Gi vn thc t nguyn vt liu tn kho u thng l 1.000.000
3. Nguyn vt liu mua ngoi v nhp kho, cha thanh ton cho ngi bn vi gi cha
c thu GTGT l 1.820.000; thu GTGT 10%; doanh nghip thc hin theo phng php
khu tr.
4. Chi ph nhn cng trc tip trong thng l 150.000
5. Chi ph sn xut chung trong thng l 225.000
5. Cui thng kim k xc nh gi vn thc tn NVL cn li cui thng l 1.200.000
6. Kt qu sn xut trong thng: hon thnh nhp kho 100 sn phm A, cn li 20 sn
phm lm d vi gi tr nh gi theo chi ph nguyn vt liu trc tip l 300.000.
Yu cu
1. Lp cc nh khon k ton lin quan?
2. Tnh gi thnh sn phm A theo khon mc chi ph?
3. Ghi s ci TK 631 theo hnh thc Nht k chung?

s 3.

Anh ( Ch ) t cho nhng ti liu cn thit c lin quan n chi ph sn xut v gi thnh
sn phm i vi doanh nghip thc hin k ton chi ph sn xut theo phng php k
282
khai thng xuyn. Cn c vo ti liu hy nh khon k ton cc nghip v kinh t
v phn nh trn s TK kiu ch T?

s 4.

Anh ( Ch ) t cho nhng ti liu cn thit c lin quan n chi ph sn xut v gi thnh
sn phm i vi doanh nghip thc hin k ton chi ph sn xut theo phng php kim
k nh k. Cn c vo ti liu hy nh khon k ton cc nghip v kinh t v phn
nh trn s TK kiu ch T ?

s 5.

Mt doanh nghip sn xut sn phm A, k ton hng tn kho theo phng
php k khai thng xuyn, np thu gi tr gia tng theo phng php
khu tr.
( n v tnh: 1.000 ng ):
I. Trch mt s nghip v pht sinh trong thng:
1. Mua vt liu ca cng ty H v nhp kho, gi mua cha c thu GTGT:
4.200.000, thu GTGT 10%.
2. Chi ph vn chuyn vt liu v nhp kho doanh nghip thanh ton bng
tin tm ng: 10.000.
3. Xut kho nguyn liu, vt liu dng cho sn xut sn phm, theo gi vn
thc t: 4.800.000.
4. Chi ph nhn cng trc tip pht sinh: 504.000.
283
5. Chi ph sn xut chung tp hp c: 384.000; trong : chi ph sn xut
chung bin i l: 264.000; chi ph sn xut chung c nh: 120.000.
6. Sn xut trong thng hon thnh 450 sn phm A, cn li 150 sn phm
d
II. Gi tr sn phm d dang nh gi theo chi ph nguyn vt liu trc tip:
u thng:
240.000 ; cui thng : 1.260.000

Yu cu:
1. Tnh gi thnh sn phm A, nh khon cc nghip v kinh t lin
quan.
2. Hy ch ra nhng nh khon khc bit trong trng hp doanh nghip
k ton chi ph theo phng php kim k nh k?
Ti liu b sung: cng sut thc t ca my mc thit b trong thng ch t
80% cng sut bnh thng.,.

284

Chng 7
K TON BN HNG V XC NH KT QU KINH
DOANH

7.1. Nhim v k ton bn hng v xc nh kt qu kinh doanh
Trong nn kinh t th trng nh hng XHCN, cc doanh nghip tin hnh
hot ng sn xut, kinh doanh to ra cc loi sn phm v cung cp dch v nhm tha
mn nhu cu ca th trng vi mc tiu l li nhun. thc hin mc tiu , doanh
nghip phi thc hin c gi tr sn phm, hng ho thng qua hot ng bn hng.
Bn hng l vic chuyn quyn s hu sn phm, hng ha gn vi phn ln li ch hoc
ri ro cho khch hng ng thi c khch hng thanh ton hoc chp nhn thanh ton.
Bn hng l giai on cui cng ca qu trnh sn xut - kinh doanh, y l qu trnh
chuyn ha vn t hnh thi vn sn phm, hng ho sang hnh thi vn tin t hoc vn
trong thanh ton. V vy, y nhanh qu trnh bn hng ng ngha vi vic rt ngn chu
k sn xut kinh doanh, tng nhanh vng quay ca vn, tng li nhun cho doanh nghip.
thc hin c qu trnh bn hng v cung cp dch v, doanh nghip phi
pht sinh cc khon chi ph lm gim li ch kinh t trong k di hnh thc cc khon
tin chi ra, cc khon khu tr vo ti sn hoc pht sinh cc khon n lm gim vn
ch s hu. ng thi, doanh nghip cng thu c cc khon doanh thu v thu nhp
khc, l tng gi tr cc li ch kinh t thu c trong k pht sinh t cc hot ng
gp phn lm tng vn ch s hu.
Sau mt qu trnh hot ng, doanh nghip xc nh c kt qu ca tng hot
ng; trn c s so snh doanh thu, thu nhp vi chi ph ca tng hot ng. Kt qu
kinh doanh ca doanh nghip phi c phn phi v s dng theo ng mc ch ph
hp vi c ch ti chnh quy nh cho tng loi hnh doanh nghip c th.
p ng c cc yu cu qun l v thnh phm, hng ha; bn hng xc
nh kt qu v phn phi kt qu ca cc hot ng. K ton phi thc hin tt cc
nhim v sau y.
1) Phn nh v ghi chp y , kp thi, chnh xc tnh hnh hin c v s bin
ng ca tng loi thnh phm, hng ha theo ch tiu s lng, cht lng, chng loi
v gi tr.
285
2) Phn nh v ghi chp y , kp thi v chnh xc cc khon doanh thu ,cc
khon gim tr doanh thu v chi ph ca tng hot ng trong doanh nghip .ng thi
theo di v n c cc khon phi thu ca khch hng.
3) Phn nh v tnh ton chnh xc kt qu ca tng hot ng, gim st tnh
hnh thc hin ngha v vi Nh nc v tnh hnh phn phi kt qu cc hot ng.
4) Cung cp cc thng tin k ton phc v cho vic lp Bo co ti chnh v nh
k phn tch hot ng kinh t lin quan n qu trnh bn hng, xc nh v phn phi
kt qu.
7.2. K ton thnh phm, hng ho
7.2.1. Khi nim thnh phm, hng ho
Thnh phm l nhng sn phm kt thc giai on cui cng ca quy trnh
cng ngh sn xut ra sn phm , qua kim tra t tiu chun k thut quy nh,
c nhp kho hoc giao trc tip cho khch hng.
Vic phn bit thnh phm v na thnh phm ch c ngha trong phm vi mi
doanh nghip.V d: Cng l si t tiu chun k thut quy nh c nhp kho hoc bn
trn th trng ca cng ty dt th li gi l na thnh phm; trong khi si ca nh
my si th li gi l thnh phm v n sn xut qua ton b cc giai on ca quy
trnh cng ngh k thut theo thit k.
Hng ho l nhng vt phm cc doanh nghip mua v bn phc v cho nhu
cu sn xut v tiu dng ca x hi.
Theo tnh cht thng phm kt hp vi c trng k thut th hng
ho c chia theo tng ngnh hng, trong tng ngnh hng bao gm nhiu
nhm hng; mi nhm hng c nhiu mt hng. Hng ho gm c cc ngnh
hng:
- Hng kim kh in my;
- Hng ho cht m;
- Hng xng du;
- Hng dt may, bng vi si;
- Hng da cao su;
- Hng gm s, thu tinh;
- Hng my, tre an;
- Hng ru, bia, thuc l... .
Theo ngun gc sn xut gm c:
- Ngnh hng nng sn;
- Ngnh hng lm sn;
- Ngnh hng thu sn;
- Ngnh hng cng ngh phm... .
Theo khu lu thng:
- Hng ho khu bn bun;
286
- Hng ho khu bn l.
Theo phng thc vn ng ca hng ho:
- Hng ho lun chuyn qua kho;
- Hng ho giao bn thng.
Trong iu kin nn kinh t nc ta hin nay, cc DNSXKD mun ng vng
trn th trng v tng kh nng cnh tranh phi sn xut sn phm, kinh doanh hng ho
t cht lng tt, hnh thc mu m p, gi c hp l, c th trng chp nhn. Mun
vy, doanh nghip phi thc hin ng thi cc bin php v t chc, k thut v qun l
kinh t, trong k ton nh mt cng c qun l hu hiu nht.
7.2.2. nh gi thnh phm-hng ho
7.2.2.1. nh gi thnh phm
Theo nguyn tc gi gc th thnh phm c nh gi theo gi thnh sn xut
thc t, ty theo s vn ng ca thnh phm m ta nh gi cho ph hp.
* i vi thnh phm nhp kho:
- Thnh phm do DNSX hon thnh nhp kho c phn nh theo gi thnh sn
xut thc t (Zsxtt) ca thnh phm hon thnh trong k, bao gm chi ph nguyn vt liu
trc tip, chi ph nhn cng trc tip v chi ph sn xut chung.
- Thnh phm do thu ngoi gia cng ch bin hon thnh nhp kho: c tnh
theo gi thc t gia cng, bao gm: chi ph nguyn vt liu trc tip, chi ph thu gia cng
v chi ph lin quan trc tip khc (chi ph vn chuyn, bc d, hao ht trong gia cng...).
- Thnh phm bn b t r li nhp kho: nh gi bng gi t hc t t i t hi im xut t rc y.
* i vi thnh phm xut kho:
Thnh phm xut kho cng c phn nh theo gi thnh sn xut thc t xut
kho. Thnh phm thuc nhm ti sn hng tn kho, do vy theo chun mc s 02 k
ton hng tn kho, vic tnh gi thnh thc t ca sn phm tn kho (hoc xut kho)
c p dng mt trong bn phng php sau:
1) Phng php tnh theo gi ch danh
2) Phng php bnh qun gi quyn (c k)
3) Phng php nhp trc, xut trc
4) Phng php nhp sau, xut trc
7.2.2.2. nh gi hng ho
V c bn, phng php nh gi hng ho nhp kho cng c p dng tng
t nh nh gi vt t. Nhng khi nhp kho hng ho, k ton ghi theo tr gi mua thc t
ca tng ln nhp hng cho tng th hng ho. Cc chi ph thu mua thc t pht sinh lin
quan trc tip n qu trnh mua nh: chi ph vn chuyn, bc d, tin thu kho, bi...
c hch ton ring (m khng tnh vo gi thc t ca tng th hng ho), n cui
287
thng mi tnh ton phn b cho hng ho xut kho tnh tr gi vn thc t ca hng
ho xut kho.
Do vy, tr gi vn thc t ca hng ho xut kho c tnh bng 2 b phn sau =
Tr gi mua hng ho + chi ph mua phn b cho hng ho xut kho
* K ton c th vn dng mt trong cc phng php nh phng
php tnh gi thc t vt t xut kho nghin cu chng 3 tnh tr gi
mua thc t ca hng ho xut kho.
* n cui k k ton phn b chi ph thumua cho s hngho xut kho bn theo cngthc:
Chi ph mua
hng phn b
cho HH bn
trong k
=
Chi ph mua hng ca
HH tn kho u k
+
Chi ph mua hng
pht sinh trong k
x
Tiu chun
phn b ca
HH xut bn
trong k
HH tn cui k v HH xut bn trong k

Trong :-Hng ha tn cui k bao gm hng ha tn trong kho; hng ha
mua nhng cn ang i trn ng v hng ha gi i bn nhng cha c iu
kin ghi nhn doanh thu.
Sau k ton xc nh tr gi vn thc t ca hng ho xut kho bn theo
cng thc:
Tr gi vn thc t ca Tr gi mua thc t Chi ph thu mua phn b
hng ho xut kho = ca hng ho xut kho + cho hng ho xut kho
7.2.3. K ton chi tit thnh phm
Hch ton chi tit sn phm- hng ho l vic hch ton kt hp gia th kho v
phng k ton trn cng c s cc chng t nhp, xut kho; nhm m bo theo di cht
ch s hin c v tnh hnh bin ng tng loi, nhm, th sn phm- hng ho v s
lng v gi tr.
Trong hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip, cc nghip v kinh t pht
sinh lin quan n vic nhp, xut sn phm- hng ho u phi lp chng t y , kp
thi, ng ch qui nh.
Theo ch chng t k ton ban hnh theo Q s 15/2006/Q-BTC ngy
20/3/2006, cc chng t k ton v vt t, sn phm- hng ho bao gm:
- Phiu nhp kho (01-VT) (*)
- Phiu xut kho (02-VT) (*)

288
- Bin bn kim nghim vt t, cng c, sn phm, hng ho (03-VT) (*)
- Phiu bo vt t cn li cui k (04-VT) (*)
- Phiu xut kho kim vn chuyn ni b (03 PXK-3LL) (**)
- Phiu xut kho hng gi i l (04 HDL-3LL) (**)
- Bin bn kim k vt t, cng c, sn phm, hng ho (05-VT) (*)
- Bng k mua hng (06-VT) (*)
- Ho n (GTGT) (01GTKT-3LL) (**)
- Ho n bn hng thng thng (02 GTTT-3LL) (**)
- Ho n dch v cho thu ti chnh (05 TTC-LL) (**)
- Bng k thu mua hng ho mua vo khng c ho n (04/GTGT) (**)
- Bng thanh ton hng i l, k gi (01-BH) (*)
- Th quy hng (02-BH) (*)
Ch thch: (**): Chng t bt buc; (*): Chng t hng dn
Hch ton chi tit thnh phm- hng ho cng tng t nh hch ton chi tit
vt t (thuc nhm hng tn kho, nghin cu chng 3)
- Phng php ghi th (s) song song.
- Phng php s i chiu lun chuyn.
- Phng php s s d.
Ch : K ton chi tit hng ho trn s k ton chi tit ca tng th hng ho ch
ghi s theo tr gi mua, cn chi ph mua c k ton tng hp trn s theo di chi ph
mua hng ho (S ti khon 1562)
7.2.4. K ton tng hp nhp kho thnh phm, hng ho
phn nh s hin c v tnh hnh bin ng ca thnh phm, hng ha, k
ton s dng cc TK sau :
TK155 - Thnh phm . Phn nh s bin ng v s liu c theo gi thnh sn
xut thc t ca cc loi thnh phm ca doanh nghip. Kt cu c bn ca TK ny nh
sau :
Bn n:
+ Tr gi thc t ca thnh phm nhp kho.
+ Tr gi thc t ca thnh phm tha pht hin khi kim k.
+ Kt chuyn gi tr thc t ca thnh phm tn kho cui k (theo phng php
kim k nh k).
Bn c:
+ Tr gi thc t ca thnh phm xut kho.
289
+ Tr gi thc t ca thnh phm thiu ht pht hin khi kim k.
+ Kt chuyn tr gi thc t ca thnh phm tn kho u k (theo phng php
kim k nh k).
S d bn n: Tr gi thc t ca thnh phm tn kho
- TK 156- hng ho. Phn nh s hin c v s bin ng ca hng ha
theo gi mua thch t. Kt cu c bn ca TK ny nh sau :
Bn n:
+ Tr givn thc t ca hng ho nhp kho.
+ Tr gi vn thc t ca hng ho tha pht hin khi kim k.
+ Tr gi thc t hng ho bt ng sn mua v bn;
+ Gi tr cn li ca bt ng sn u t chuyn thnh hng tn kho;
+ Chi ph sa cha, ci to, nng cp trin khai cho mc ch bn ghi tng gi gc
hng ho bt ng sn ch bn
+ Tr gi thc t ca hng ho bt ng sn tha pht hin khi kim k.
+ Kt chuyn tr gi vn thc t ca hng ho tn kho cui k (theo phng php
kim k nh k).
Bn c:
+ Tr gi vn thc t ca hng ho xut kho.
+ Tr gi vn thc t ca hng ho thiu ht pht hin khi kim k.
+ Tr gi thc t hng ho bt ng sn bn trong k, hoc chuyn thnh bt ng
sn u t;
+ Tr gi thc t ca hng ho bt ng sn thiu pht hin khi kim k.
+ Kt chuyn tr gi vn thc t ca hng ho tn kho u k (theo phng php
kim k nh k).
S d bn n: Tr gi vn thc t ca hng ho cn li cui k
Trong : - TK 1561- Tr gi mua hng ho
- TK 1562- Chi ph mua hng ho
- TK 1567- Hng ho bt ng sn: Ti khon ny dng phn nh
gi tr hin c v tnh hnh bin ng ca cc loi hng ho bt ng sn ca cc doanh
nghip khng chuyn kinh doanh bt ng sn.
Hng ho bt ng sn gm:
- Quyn s dng t, nh hoc nh v quyn s dng t, c s h tng mua
bn trong k hot ng kinh doanh thng thng;
290
- Bt ng sn u t chuyn thnh hng tn kho khi ch s hu bt u trin
khai cho mc ch bn.
*Phng php k ton mt s nghip v ch yu :
1. Doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php k khai thng
xuyn
1) Cui k k ton, tnh c gi thnh thc t ca thnh phm hon thnh nhp
kho; k ton ghi s:
N TK 155 - Thnh phm
2) Trng hp thnh phm hon thnh khng nhp kho, bn trc tip hoc bn
cho i l, k gi; k ton ghi s:
N TK 157 : ( Hng gi bn, bn cho i l, k gi).
N TK 632 - Gi vn hng bn ( bn trc tip).
3) Nhp kho hng ho do mua ngoi: K ton tng t nh nhp kho vt t mua
ngoi c nghin cu chng 3-K ton vt liu
4) Nhp kho thnh phm, hng ho bn b tr li, cn c vo gi thnh thc t
ca thnh phm b tr li nhp kho, k ton ghi s:
N TK 155- Thnh phm
N TK 156- Hng ho
5) Khi chuyn t hng tn kho thnh bt ng sn u t, cn c vo
h s chuyn i mc ch s dng, ghi:
C TK 156 - Hng ho (1567 - Hng ho bt ng
sn).

6) Trng hp bt ng sn u t chuyn thnh hng tn kho khi
ch s hu c quyt nh sa cha, ci to nng cp bn:
291
- Khi c quyt nh sa cha, ci to, nng cp BS u t bn k
ton tin hnh kt chuyn gi tr cn li ca bt ng sn u t vo TK 156
Hng ho, ghi:
N TK 156 Hng ha
(TK 1567- Hng ho BS- Gi tr cn li ca BS u t)
N TK 214 - Hao mn TSC (2147) (S khu hao lu k )
- Khi pht sinh cc chi ph sa cha, ci to, nng cp trin khai cho
mc ch bn, ghi:
N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang
C TK 111, 112, 152, 334, 331,
- Khi kt thc giai on sa cha, ci to, nng cp trin khai cho mc
ch bn, kt chuyn ton b chi ph ghi tng gi gc hng ho bt ng sn
ch bn, ghi:
N TK 156 - Hng ha (1567 )
C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang
7) Trng hp kim k pht hiu tha thiu cn c vo bin bn kim k, nu
cha xc nh c nguyn nhn.
a) Nu thiu cha r nguyn nhn; k ton ghi s:
N TK 1381 - Ti sn thiu ch x l
C TK 155 - Thnh phm
C TK 156 Hng ho
b) Nu tha cha r nguyn nhn; k ton ghi s:
N TK 155 - Thnh phm
N TK 156 - Hng ho
C TK 3381 - Ti sn tha cha x l
c) Khi c quyt nh ca cp c thm quyn, k ton cn c vo bin bn x l
ghi s cho ph hp.
2. Doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php kim k nh k
292
Theo phng php ny, gi thnh sn xut thc t ca thnh phm xut kho
c xc nh c vo thi im cui k trn c s kt qu kim k v nh gi thnh
phm tn kho.

Ti khon: TK 155 Thnh phm, TK 157 Hng gi i bn ch s dng phn
nh tr gi vn ca thnh phm v hng gi bn tn kho u k v cui k; phn nh
qu trnh nhp, xut kho ca thnh phm k ton s dng TK 632 Gi vn hng bn:
1) u k, cn c vo Zsx thc t ca thnh phm tn kho, thnh phm gi bn
cha xc nh l bn u k, k ton ghi s:
C TK 155 - Thnh phm
C TK 157 Hng gi i bn
2) Cui k, cn c vo gi thnh sn xut thc t ca thnh phm hon thnh
hoc gi vn thc t hng ho xut kho bn, k ton ghi:
C TK 631 - Gi thnh sn xut (k c nhp kho hay khng nhp
kho)
Hoc C TK 611-(Gi vn thc t - nu DNTMKD hng ho)

3) Cui k, cn c vo kt qa kim k xc nh tr gi ca thnh phm tn kho
cui k v thnh phm gi bn nhng cha iu kin ghi nhn doanh thu (i vi
DNSX), k ton ghi s:
N TK 155 - Thnh phm
N TK 157 - Hng gi bn
C TK 632 - Gi vn hng bn
4) Xc nh gi thnh ca thnh phm, gi vn thc t hng ho xut bn trong k,
k ton ghi s:
N TK 911 - Xc nh KQKD
7.2.5. K ton gi vn hng bn
Sau khi xc nh c tr gi vn ca hng xut kho bn, doanh thu bn hng
v cung cp dch v, k ton cn phi xc nh kt qu cung cp thng tin trnh by
Gi thnh thc t
thnh
phm xut kho
trong k
=
Gi thnh thc
t thnh phm
tn kho u k +
Gi thnh thc
t thnh phm
nhp kho trong
k
-
Gi thnh thc
t thnh phm
tn kho cui k
293
bo co ti chnh (Bo co kt qu kinh doanh). Tu thuc vo loi hnh doanh nghip v
s vn ng ca sn phm, hng ho m k ton xc nh gi vn ca hng bn:
Tr gi vn ca
hng bn
=
Tr gi vn ca
hng xut bn
+
Chi ph bn hng v chi ph qun l doanh
nghip

7.2.5.1. K ton gi vn hng bn theo phng thc gi hng
Theo phng thc ny, nh k doanh nghip s gi hng cho khch hng theo
nhng tho thun trong hp ng. Khch hng c th l cc n v nhn bn hng i l
hoc l khch hng mua thng xuyn theo hp ng kinh t. Khi ta xut kho hng ha -
thnh phm giao cho khch hng th s hng ho -thnh phm vn thuc quyn s hu
ca doanh nghip, bi v cha tha mn ng thi 5 iu kin ghi nhn doanh thu. Khi
khch hng thanh ton hoc chp nhn thanh ton th ghi nhn doanh thu do doanh
nghip chuyn cc li ch gn vi quyn s hu hng ha - thnh phm cho khch
hng.
phn nh s bin ng v s liu c v gi vn ca hng gi bn, k ton s
dng TK 157 - Hng gi i bn. Ni dung, kt cu TK ny nh sau :
Bn n:
+Gi vn hng ha, gi thnh sn phm gi cho khch hng hoc gi i l.
+Tr gi vn thc t lao v dch v thc hin vi khch hng cha c chp
nhn.
+Kt chuyn tr gi vn thnh phm, hng ha gi i, lao v cung
cp cha c khch hng chp nhn thanh ton cui k (phng php
KKK)
Bn c:
+Gi vn hng ha, gi thnh sn phm, lao v, dch v c khch hng
thanh ton hoc chp nhn thanh ton.
+Tr gi vn thnh phm, hng ha gi i b khch hng hoc i l tr li.
+Kt chuyn tr gi vn hng ha, thnh phm gi i, lao v
cung cp cha c khch hng chp nhn thanh ton u k (phng php
KKK).
S d bn n: Tr gi vn thnh phm, hng ha gi i, lao v cung cp
cha c khch hng chp nhn thanh ton.
294
1. i vi doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php k khai
thng xuyn
1) Cn c vo tr gi vn thc t ca hng ha- thnh phm xut kho (theo chun
mc k ton hng tn kho) gi cho cc i l, k ton ghi s:
N TK 157 - Hng gi i bn
C TK 155,156)
i vi DNSX, trng hp thnh phm sn xut hon thnh chuyn
thng cho cc n v, i l k gi, cn c vo gi thnh sn xut thc t ca
thnh phm hon thnh trong k, k ton ghi s:
N TK 157 - Hng gi bn
3) i vi doanh nghip thng mi, trng hp mua hng gi bn thng cho
cc i l, khng nhp kho, k ton ghi s:
C TK 331 - Phi tr ngi bn
4) Phn nh tr gi vn ca thnh phm - hng ha c tiu th trong
k, cn c vo chng t v bng k thanh ton hng i l hoc thng bo
chp nhn thanh ton ca khch hng, k ton ghi s:
C TK 157 - Hng gi i bn
5) Trng hp thnh phm - hng ha hoc lao v thc hin, khng c
khch hng chp nhn, b tr li, k ton ghi s.
N TK 155 - Thnh phm
N TK 156 - (1561) - Hng ha
2. i vi doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php kim k nh
k
1) u k, kt chuyn tr gi vn ca thnh phm - hng ha tn kho u k v
ca hng gi i bn cha c chp nhn u k, k ton ghi s.
1a) i vi DNSX :
C TK 155,157
1b) i vi DNTM:
N TK 611 - Mua hng
295
C TK 156,157,151
2) Cui k, cn c vo kt qu kim k v mt hin vt ca thnh phm - hng
ha v hng gi i bn xc nh gi tr ca thnh phm - hng ha v hng gi i bn
cn li cui k, k ton ghi s.
2a) i vi DNSX:
N TK 155 - Thnh phm
2b) i vi DNTM:
N TK 151- Hng mua ang i ng
N TK 156,157,611
3) Xc nh tr gi vn thc t ca thnh phm - hng ha c xut bn trong
k, theo cng thc sau:
Tr gi
vn
thc t
ca
hng
xut
bn
trong k
=
Tr gi
vn thc
t ca TP-
HH tn
kho u
k
+
Tr gi vn
thc t ca
TP- HH
gi bn
cha xc
nh tiu
thu u k
+
Tr gi
vn thc
t ca TP-
HH nhp
kho trong
k
-
Tr gi
vn thc
t ca
TP- HH
tn kho
cui k
-
Tr gi vn
thc t ca
TP- HH
cha c
xc nh
tiu th
cui k
K ton ghi s:
a) Kt chuyn gi vn hng ha c tiu th trong k, gi thnh sn phm sn
xut hon thnh trong k:
C TK 611 - Mua hng (DNTM)
C TK 631 Gi thnh sn xut (DNSX)
b) Kt chuyn gi vn hng bn xc nh kt qu
V d: Ti doanh nghip sn xut chuyn sn xut mt loi sn phm
A, k ton hng tn kho theo phng php kim k nh k, tnh tr gi vn
hng tn kho theo phng php bnh qun gia quyn. Trong thng 9/N c ti
liu sau: (n v 1000).
296
1. S d ngy 1/9/N ca TK 155 (SP A) l 800.000
2. Tng hp SPA nhp kho trong thng 9/N, s lng: 1000 sn phm, tng gi
gi thnh sn xut thc t l 2.700.000.
3. Theo kt qu kim k
Ch tiu Ngy 1/9/N Ngy 30/9/N
SP A tn kho 400 300
SP A gi bn - 50
Yu cu: Tnh ton xc nh gi vn hng bn v nh khon k ton thng 9/N.
Gii:
Z sxtt n v bnh
qun ca SP A
=
800.000 + 2.700.000
= 2.500
400 + 1.000
Z sxtt ca SP A
tn kho cui k
= 300 x 2.500 = 750.000
Z sxtt ca SP A gi bn
cha thanh ton cui k
= 50 x 2.500 = 125.000
Z sxtt ca ca
SP A xc nh
tiu th trong k
= 800.000 + 2.700.000 - 750.000 - 125.000 = 2.625.000
nh khon k ton
1) u thng kt chuyn tr gi vn ca TP tn kho u k
N TK 632: 800.000
C TK 155: 800.000
2) Phn nh gi thnh sn xut thc t thnh phm sn xut hon thnh:
N TK 632: 2.700.000
C TK 631: 2.700.000
3) Cui thng, kt chuyn gi thnh sn xut thc t ca SP A tn kho cui
thng: N TK 155: 750.000
C TK 632: 750.000
4) Cui thng, kt chuyn tr gi vn thc t ca hng gi bn cha c tiu
th: N TK 157: 125.000
C TK 632: 125.000
297
5) Cui thng, kt chuyn gi vn hng bn xc nh kt qu:
N TK 911: 2.625.000
C TK 632: 2.625.000
7.2.5.2. K ton gi vn hng bn theo phng thc bn hng trc tip
Theo phng thc ny, khi doanh nghip giao hng ha, thnh phm hoc lao
v, dch v cho khch hng, ng thi c khch hng thanh ton ngay hoc chp nhn
thanh ton m bo cc iu kin ghi nhn doanh thu bn hng.
Cc phng thc bn hng trc tip bao gm:
- Bn hng thu tin ngay
- Bn hng c ngi mua chp nhn thanh ton ngay(khng c li tr chm)
- Bn hng tr chm, tr gp c li
- Bn hng i hng
................
phn nh gi vn hng bn, k ton s dng TK 632 Gi vn hng bn .
Ni dung kt cu ca TK 632 c s khc nhau gia phng php k ton hng tn kho
theo phng php k khai thng xuyn v phng php kim k nh k.
- Kt cu theo phng php k khai thng xuyn:
Bn n:
+ Gi vn thc t ca sn phm - hng ha xut bn, lao v, dch v tiu th
trong k.
+Chi ph nguyn vt liu, chi ph nhn cng vt trn mc bnh thng v chi
ph sn xut chung c nh khng phn b khng c tnh vo gi tr hng tn kho m
phi tnh vo gi vn hng bn trong k.
+Cc khon hao ht, mt mt ca hng tn kho sau khi tr phn bi thng do
trch nhim c nhn gy ra.
+Chi ph xy dng, t ch ti sn c nh trn mc bnh thng khng c tnh
vo NGTSC xy dng, t ch hon thnh.
+Chnh lch gia mc d phng gim gi hng tn kho phi lp cui nm nay
ln hn khon lp d phng cui nm trc.
+S khu hao BST trch trong k
+Chi ph lin quan n cho thu BST
+Chi ph sa cha nng cp, ci to BST khng iu kin tnh vo NG
BST
+GTCL v cc chi ph bn, thanh l BST trong k
Bn c:
298
+Hon nhp s chnh lch d phng gim gi hng tn kho cui nm trc ln
hn mc cn lp cui nm nay.
+Kt chuyn gi vn thc t ca sn phm - hng ha, dch v tiu th trong
k xc nh kt qu.
+Gi vn thc t ca TP-HH bn b ngi mua tr li
+Kt chuyn ton b chi ph kinh doanh BST t rong k xc nh kt qu
TK 632 khng c s d cui k.
- Kt cu theo phng php kim k nh k:
Bn n:
+ Gi thnh thc t sn phm gi bn, sn phm tn kho cha xc nh tiu th
u k (DNSX)
+Tng Zsx thc t ca thnh phm, lao v, dch v hon thnh (khng k c
nhp kho hay khng) (DNSX)
+Kt chuyn gi vn hng ho bn trong k t TK 611 (DNTM)
+ Cc khon khc tnh vo gi vn hng bn(S trch lp d phng...).
Bn c:
+Kt chuyn Z sxtt ca thnh phm gi bn cha tiu th, thnh phm tn kho
cui k (DNSX)
+Kt chuyn Z sxtt ca TP c xc nh bn trong k (DNSX)
+Kt chuyn gi vn thc t ca hng ho bn trong k xc nh kt qu
kinh doanh (DNTM)
1. Doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php k khai thng
xuyn
1)Tr gi vn ca thnh phm, hng ha, hoc lao v dch v c giao bn trc
tip, k ton ghi s:
C TK 155,156,154
2) Trng hp doanh nghip thng mi, mua hng ha khng nhp kho, m
giao bn tay ba, cn c vo ha n GTGT, k ton ghi s
N TK 632 - Gi vn hng ha
299
3) nh k tnh, trch khu hao TSC l bt ng sn u t nm gi
ch tng gi hoc cho thu hot ng, ghi:
N TK 632- (Chi tit chi ph kinh doanh BS u t)
ng thi, ghi n bn N TK 009 - Ngun vn khu hao TSC (Chi tit
khu hao BS u t).

4) Cc chi ph pht sinh lin quan n cho thu hot ng bt ng
sn u t, ghi:

a) Nu chi ph pht sinh khng ln, ghi:
N TK 632- (Chi tit chi ph kinh doanh BS u t)
C cc TK 111, 112, 331, 334,
b) Nu chi ph pht sinh nhiu v cn phi tnh gi thnh dch
v cho thu bt ng sn u t th thc hin theo hng
dn k tan cho thu ti sn l cho thu hot ng

5) Trng hp thnh phm - hng ha bn b khch hng tr li, cn c vo
gi vn thc t ti thi im xut bn, k ton ghi s:
N TK 155,156
6) Cui k, tnh ton v phn b chi ph mua hng i vi cc DNTM, k ton
ghi :
C TK 1562 - Chi ph mua hng
7) Phn nh khon hao ht, mt mt ca hng tn kho sau khi tr phn bi
thng, k ton ghi s:
C TK 152, 153, 155, 156, 1381...
300
8) Trng hp mc sn phm sn xut thc t thp ln hn cng sut
bnh thng, k ton tnh ton v xc nh chi ph sn xut chung phn b v
chi ph ch bin cho mi n v sn phm, khon chi ph sn xut chung
khng phn b ghi nhn vo gi vn hng bn trong k, k ton ghi.
C TK 627- Chi ph SX chung
9) Chi ph t xy dng, t ch ti sn c nh vt qu mc bnh thng, khng
c tnh vo nguyn gi ti sn c nh, k ton ghi s:
C TK 154: ( Nu t ch)
C TK 241: ( Nu t xy dng)
10) Trch lp v x l d phng gim gi hng tn kho:
Cui k k ton, trch lp d phng gim gi hng tn kho cho k tip theo, k ton
ghi s:
C TK 159 - D phng gim gi hng tn kho
Cui k k ton tip theo so snh s trch lp d phng gim gi hng tn kho
trc y(cui k trc) vi mc cn phi trch lp cho k tip theo t rch lp b sung
hoc hon nhp vo cui k ny.
10a) Nu s phi trch lp cho k tip theo ln hn s trch lp d phng gim
gi hng tn kho trc y, trch b sung s chnh lch vo cui k ny, k ton ghi:
C TK 159 - D phng gim gi hng tn kho
10b) Ngc li, khon chnh lch nh hn c hon nhp gim chi ph cui k
ny theo Q 15/2006 (hoc theo TT 13/2006 th ghi tng thu nhp khc?)
N TK 159 - D phng gim gi hng tn kho
C TK 632 - Gi vn hng bn (hoc c TK 711?)
11) Cui k, kt chuyn tr gi vn ca hng ha, thnh phm xut bn, lao v
dch v bn xc nh kt qu, k ton ghi s:
2. Doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php kim k nh k:
Tng t nh k ton gi vn hng bn theo phng thc gi hng
7.3. K ton doanh thu bn hng v cc khon gim tr doanh thu bn
hng
301
7.3.1. K ton doanh thu bn hng
Doanh thu l tng cc li ch kinh t doanh nghip thu c trong k hch ton,
pht sinh t hot ng SXKD thng thng ca doanh nghip gp phn lm tng vn ch
s hu.
Doanh thu thun c xc nh bng tng doanh thu sau khi tr i cc khon
chit khu thng mi, gim gi hng bn v doanh thu hng bn b tr li.
Cc loi doanh thu: Doanh thu ty theo tng loi hnh SXKD v bao gm:
- Doanh thu bn hng
- Doanh thu cung cp dch v
- Doanh thu t tin li, tin bn quyn, c tc v li tc c chia.
Ngoi ra cn cc khon thu nhp khc.
Khi hch ton doanh thu v thu nhp khc lu cc quy nh sau y:
1) Doanh thu ch c ghi nhn khi tha mn cc iu kin ghi nhn cho doanh
thu bn hng, doanh thu cung cp dch v, doanh thu tin li, tin bn quyn, c tc v
li tc c chia c quy nh ti chun mc "Doanh thu v thu nhp khc", nu khng
tha mn cc iu kin th khng hch ton vo doanh thu.
2) Doanh thu v chi ph lin quan n cng mt giao dch phi c ghi nhn
ng thi theo nguyn tc ph hp v theo nm ti chnh.
3) Trng hp hng ha hoc dch v trao i ly hng ha hoc dch v tng
t v bn cht th khng c ghi nhn l doanh thu.
4) Phi theo di chi tit tng loi doanh thu, doanh thu tng mt hng ngnh
hng, tng sn phm,... theo di chi tit tng khon gim tr doanh thu, xc nh
doanh thu thun ca tng loi doanh thu, chi tit tng mt hng, tng sn phm... phc
v cho cung cp thng tin k ton qun tr doanh nghip v lp Bo co ti chnh.
7.3.1.2. Chng t k ton:
Chng t k ton c s dng k ton doanh thu v cc khon gim tr
doanh thu bn hng bao gm:
- Ha n GTGT (mu 01-GTKT-3LL)
- Ha n bn hng thng thng (mu 02 GTTT-3LL)
- Bng thanh ton hng i l, k gi (mu 01-BH)
- Th quy hng (mu 02-BH)
- Cc chng t thanh ton (phiu thu, sc chuyn khon, sc thanh ton, y
nhim thu, giy bo c NH, bng sao k ca NH...)
- Chng t k ton lin quan khc nh phiu nhp kho hng tr li...
7.3.1.3. Ti khon k ton s dng:
k ton doanh thu bn hng v cung cp dch v, k ton s dng :
302
TK 511 - DTBH v cung cp dch v
TK 512 - Doanh thu ni b
TK 3331 - Thu GTGT phi np
TK 3387 - Doanh thu cha thc hin
v cc TK lin quan khc(TK111,112,131...)
* TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v
- Ni dung: TK ny phn nh DTBH v cung cp dch v ca doanh nghip
trong 1 k hch ton ca hot ng SXKD t cc giao dch v nghip v sau:
+ Bn hng: Bn cc sn phm do DNSX ra v bn hng ha mua vo
+ Cung cp dch v: Thc hin cc cng vic tha thun trong 1 hoc nhiu
k k ton nh cung cp dch v vn ti, du lch, cho thu ti sn theo phng thc hot
ng, doanh thu bt ng sn u t
Doanh thu bn hng v cung cp dch v l ton b s tin thu c hoc s thu
c t cc giao dch v nghip v pht sinh doanh thu nh bn sn phm, hng ha,
cung cp dch v cho khch hng gm c cc khon ph thu v ph thu thm ngoi gi
bn (nu c).
- Qui nh v hch ton TK 511:
1) TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v, ch phn nh doanh thu
ca khi lng sn phm - hng ha - dch v cung cp c xc nh l tiu th trong
k khng phn bit doanh thu thu tin hay s thu c tin.
2) K ton doanh thu bn hng v cung cp dch v ca doanh nghip c thc
hin theo nguyn tc sau:
- i vi sn phm, hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT theo
phng php khu tr, doanh thu bn hng v cung cp dch v l gi bn cha c thu
GTGT.
- i vi sn phm, hng ha, dch v khng thuc din chu thu GTGT, hoc
chu thu GTGT theo phng php trc tip th doanh thu bn hng v cung cp dch v
l tng gi thanh ton.
- i vi sn phm, hng ha, dch v thuc i tng chu thu tiu th c
bit, hoc thu xut khu th doanh thu bn hng v cung cp dch v l tng gi thanh
ton (bao gm c thu tiu th c bit, hoc thu xut khu).
- Nhng doanh nghip nhn gia cng vt t, hng ha th ch phn nh vo
doanh thu bn hng v cung cp dch v s tin gia cng thc t c hng, khng bao
gm gi tr vt t, hng ha nhn gia cng.
303
- i vi hng ha nhn bn i l, k gi theo phng thc bn ng gi hng
hoa hng th hch ton vo doanh thu bn hng v cung cp dch v phn hoa hng bn
hng m doanh nghip c hng.
- Trng hp bn hng theo phng thc tr chm, tr gp th doanh nghip ghi
nhn doanh thu bn hng theo gi bn tr ngay v ghi nhn vo doanh thu hot ng ti
chnh v phn li tnh trn khon phi tr nhng tr chm ph hp vi thi im ghi nhn
doanh thu c xc nhn.
- Nhng sn phm, hng ha c xc nh l tiu th, nhng v l do v cht
lng, v quy cch k thut... ngi mua t chi thanh ton, gi tr li ngi bn hoc
yu cu gim gi v c doanh nghip chp thun; hoc ngi mua mua hng vi khi
lng ln c chit khu thng mi th cc khon gim tr doanh thu bn hng ny
c theo di ring bit trn cc TK 531 "Hng bn b tr li" hoc TK 532 "Gim hng
bn", TK 521 "Chit khu thng mi".
- Trng hp trong k doanh nghip vit ha n bn hng v thu tin bn
hng nhng n cui k vn cha giao hng cho ngi mua hng, th tr gi s hng ny
khng c coi l tiu th v khng c ghi vo TK 511 "Doanh thu bn hng v cung
cp dch v, m ch hch ton vo bn c TK 131 "Phi thu ca khch hng" v khon
tin thu ca khch hng. Khi thc giao hng cho ngi mua s hch ton vo TK 511
"Doanh thu bn hng v cung cp dch v" v tr gi hng giao, thu trc tin bn
hng, ph hp vi cc iu kin ghi nhn doanh thu.
- i vi trng hp cho thu ti sn, c nhn trc tin cho thu ca nhiu nm
th doanh thu cung cp dch v ghi nhn ca nm ti chnh l s tin cho thu c xc
nh trn c s ly ton b tng s tin thu c chia cho s nm cho thu ti sn.
- i vi doanh nghip thc hin nhim v cung cp sn phm, hng ha, dch
v theo yu cu ca Nh nc, c nh nc tr cp, tr gi theo qui nh th doanh thu
tr cp, tr gi l s tin c nh nc chnh thc thng bo, hoc thc t tr cp, tr
gi. Doanh thu tr cp, tr gi c phn nh trn TK 5114 "Doanh thu tr cp gi".
- Khng hch ton vo ti khon ny cc trng hp sau:
+ Tr gi hng ha, vt t, bn thnh phm xut giao cho bn ngoi gia cng ch
bin.
+ Tr gi sn phm, bn thnh phm, dch v cung cp gia cc n v thnh
vin trong mt cng ty, tng cng ty hch ton ton ngnh (sn phm, bn thnh phm,
dch v tiu th ni b).
+ S tin thu c v nhng bn, thanh l TSC.
+ Tr gi sn phm, hng ha ang gi bn; dch v hon thnh cung cp cho
khch hng nhng cha c ngi mua chp thun thanh ton.
304
+ Tr gi hng gi bn theo phng thc gi bn i l, k gi (cha c xc
nh l tiu th).
+ Cc khon thu nhp khc khng c coi l doanh thu bn hng v cung cp
dch v.
- Kt cu v ni dung phn nh ca TK 511
Bn n:
+ Thu tiu th c bit hoc thu xut khu v thu GTGT tnh theo phng
php trc tip phi np tnh trn doanh thu bn hng thc t ca doanh nghip trong k.
+Cc khon ghi gim doanh thu bn hng (gim gi hng bn, doanh thu hng
bn b tr li v chit khu thng mi ).
+ Kt chuyn doanh thu bn hng v cung cp dch v thun, doanh thu BST
sang ti khon 911 xc nh kt qu kinh doanh.
Bn c: Doanh thu bn sn phm, hng ha v cung cp dch v, doanh thu
BST ca doanh nghip thc hin trong k hch ton.
TK 511 khng c s d cui k
TK 511 c 5 TK cp II:
TK 5111 - Doanh thu bn hng ha: c s dng ch yu cho cc doanh
nghip kinh doanh hng ha, vt t.
TK 5112 - Doanh thu bn thnh phm: c s dng cc doanh nghip sn
xut vt cht nh; cng nghip, xy lp, ng nghip, lm nghip.
TK 5113 - Doanh thu cung cp dch v: c s dng cho cc ngnh kinh
doanh dch v nh: giao thng vn ti, bu in, du lch, dch v
cng cng, dch v khoa hc k thut.
TK 5114 - Doanh thu tr cp, tr gi: c dng phn nh cc khon thu t
tr cp, tr gi ca nh nc khi doanh nghip thc hin cc nhim
v cung cp hng ha, dch v theo yu cu ca nh nc.
TK 5117 Doanh thu kinh doanh BST
* TK 512 - Doanh thu ni b
Ti khon ny dng phn nh doanh thu ca s sn phm, hng
ha, dch v, lao v tiu th trong ni b gia cc n v trc thuc trong
cng mt cng ty, tng cng ty hch ton ton ngnh.
TK 512 bao gm 3 TK cp 2:
TK 5121 - Doanh thu bn hng ha
TK 5122 - Doanh thu bn thnh phm
TK 5123 - Doanh thu cung cp dch v
305
Kt cu v ni dung phn nh ca TK 512 cng tng t nh TK 511.
* TK 3331 thu GTGT phi np
TK ny p dng chung cho i tng np thu GTGT theo phng php khu
tr thu v i tng np thu GTGT theo phng php trc tip.
Bn n:
+S thu GTGT u vo khu tr
+S thu GTGT c gim tr vo s thu GTGT phi np.
+ S thu GTGT ca hng bn b tr li.
+S thu GTGT np vo ngn sch nh nc
Bn c:
+ S thu GTGT u ra phi np ca hng ha, dch v tiu th
+ S thu GTGT u ra phi np ca hng ha, dch v dng trao i, biu
tng, s dng ni b.
+ S thu GTGT phi np ca doanh thu hot ng ti chnh, hot ng khc.
+ S thu GTGT phi np ca hng ha nhp khu .
S d bn c: S thu GTGT cn phi np.
* TK 3387 - Doanh thu cha thc hin
- Ni dung: Doanh thu cha thc hin bao gm:
+ S tin nhn trc nhiu nm v cho thu ti sn (cho thu hot ng); cho thu
BST
+ Khon chnh lch gia bn hng tr chm, tr gp theo cam kt vi gi bn tr
ngay.
+ Khon li nhn trc khi cho vay vn hoc mua cc cng c n (tri phiu, tn
phiu, k phiu...).
+ Chnh lch gi bn ln hn GTCL ca TSC bn ri thu li theo phng t hc thu t i chnh
+ Chnh lch gi bn ln hn gi tr hp l ca TSC bn ri thu li t heo phng thc t hu hot ng
+ Phn thu nhp khc hon li khi gp vn lin doanh thnh lp c s ng kim sot c gi tr vn gp c nh gi ln hn
gi tr thc t vt t , sn phm hng ho hoc GTCL ca TSC gp vn
- Kt cu TK ny nh sau:
Bn n: Kt chuyn "Doanh thu cha thc hin" sang TK 511 Doanh thu bn
hng v cung cp dch v hoc TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh hoc TK 711
hoc phn b dn lm gim chi ph SXKD trong k
Bn c: Ghi nhn doanh thu cha thc hin pht sinh trong k.
S d bn c: Doanh thu cha thc hin cui k k ton.
- Hch ton ti khon ny cn tn trng mt s qui nh sau:
+ Khi bn hng, hoc cung cp dch v theo phng thc tr chm, tr gp th
doanh thu c ghi nhn theo gi bn tr ngay ti thi im ghi nhn doanh thu.
306
+ Gi bn tr ngay c xc nh bng cch qui i gi tr danh ngha ca cc
khn s thu c trong tng lai v gi tr thc t ti thi im ghi nhn doanh thu theo
t l li sut hin hnh. Phn li bn hng tr chm, tr gp l chnh lch gia gi bn tr
chm, tr gp vi gi bn tr ngay c ghi nhn vo ti khon "Doanh thu cha thc
hin". Doanh thu cha thc hin s c ghi nhn l doanh thu ca k k ton theo qui
nh chun mc "Doanh thu v thu nhp khc".
+ Khi nhn trc tin cho thu ti sn xut ca nhiu nm, th s tin nhn trc
c ghi nhn l doanh thu cha thc hin. Trong cc nm ti chnh tip sau s ghi nhn
doanh thu ph hp vi doanh thu ca tng nm ti chnh.
7.3.1.4. Trnh t k ton mt s nghip v ch yu v doanh thu bn hng v
cung cp dch v:
1) Trng hp bn hng trc tip cho khch hng, cn c vo ha n GTGT v
cc chng t thanh ton phn nh doanh thu bn hng, k ton ghi:
-Nu p dng p/php thu GTGT khu tr:
N TK 111, 112, 113, 131: (Tng gi thanh ton)
C TK 511 : (Gi bn cha thu)
C TK 3331 - Thu GTGT u ra phi np
- Nu p dng p/php thu GTGT trc tip:
N TK 111,112,131(Tng gi thanh ton)
C TK 511
2) Trng hp trc y gi bn cho khch hng, cho i l theo hp ng; khi
khch hng chp nhn thanh ton (hoc thanh ton), k ton ghi nhn doanh thu phn
khch hng chp nhn (hoc thanh ton), k ton ghi:
- Nu doanh nghip np thu GTGT theo phng php khu tr thu:
N TK 111, 112, 131 : (Tng gi thanh ton)
C TK 511 : (Gi bn cha thu)
C TK 3331 - Thu GTGT u ra
- Nu doanh nghip np thu GTGT theo phng php trc tip, k ton ghi s:
N TK 111, 112, 131 : (Tng gi thanh ton)
C TK 511 : (Gi bn hng bao gm c thu)
3) Trng hp bn hng thu bng ngoi t, doanh thu bn hng v cung cp dch
v phi qui i ra Vit Nam ng theo t gi thc t pht sinh hoc t gi giao dch bnh
qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Vit Nam cng b ti thi
im pht sinh nghip v.
3a) Ghi nhn doanh thu bn hng v cung cp dch v, theo quy i ra Vit Nam
ng, cn c vo cc chng t, k ton ghi s
307
N TK 1112, 1122 (131) Theo t gi GDBQ ngoi t lin NH
C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v
C TK 3331- Thu GTGT u ra
3b) ng thi: N TK 007 - Ngoi t cc loi theo tng loi nguyn t
4) Trng hp bn hng qua cc i l, k gi hng
4.1) Ti bn giao hng (ch hng)
Cn c vo "Bng thanh ton hng i l, k gi", doanh nghip lp ha n
GTGT phn nh doanh thu bn hng giao cho cc i l; xc nh tin hoa hng phi
tr ng thi nhn ho n GTGT do i l pht hnh.
- Nu cc i l, thanh ton tin cho doanh nghip sau khi tr tin hoa hng
c hng, cn c vo cc chng t thanh ton, k ton ghi s:
N TK 641: (Tin hoa hng cho i l)
N TK 133:(Thu GTGT tng ng theo hoa hng cho i
l)
N TK 111,112:(S tin nhn sau khi tr hoa hng i
l)
C TK 511: (Gi bn cha thu)
- Nu cc i l, bn nhn bn hng k gi thanh ton ton b s tin ca s
hng bn theo gi qui nh cho bn ch hng: cn c chng t thanh ton, ho n
GTGT bn i l pht hnh v hoa hng c hng, k ton ghi s:
N TK 111, 112 : (Tng gi tr thanh ton)
N TK 133 (Thu GTGT u vo c khu tr)
C TK 511: (Gi bn cha thu)
C TK 3331: (Thu GTGT u ra)
- Sau , bn ch hng xc nh hoa hng tr cho cc i l, bn nhn bn hng
k gi, cn c vo chng t thanh ton, k ton ghi:
N TK 641: (Tin hoa hng cha k thu cho i l)
C TK 111,112:(Hoa hng v thu GTGT tng ng)
4.2) Ti cc i l hoc n v nhn bn hng k gi (bn nhn hng)
Ti cc i l, n v nhn hng k gi phi bn hng ng gi v hng hoa
hng do bn ch hng thanh ton. Doanh thu bn hng v cung cp dch v l phn hoa
hng c hng, hch ton nh sau:
308
a) Khi nhn hng bn i l, k gi, th s hng ny khng thuc quyn s
hu ca n v, cn c vo gi tr ghi trn "Phiu xut kho hng gi bn i l" do bn
giao hng lp, k ton ghi s:
N TK 003 - Hng ha nhn bn h, nhn k gi
b) Khi bn c hng nhn bn h, k gi:
- Ghi c TK 003 - Hng ha nhn bn h, nhn k gi
- Cn c vo ha n GTGT (nu c) v chng t thanh ton, k ton
ghi s: N TK 111, 112 : ( Tng s tin thanh ton)
C TK 3388 : ( Tng s tin thanh ton)
c) Khi thanh ton vi bn giao hng, cn c vo "Bng thanh ton hng i l, k
gi", pht hnh HGTGT hoa hng c hng cho bn ch hng v chng t thanh
ton, k ton ghi s:
N TK 3388: ( Tng s tin thanh ton)
C TK 511: (Hoa hng c hng)
C TK 33311: (Thu GTGT phi np theo s hoa hng)
C TK 111, 112 (S tin thc tr cho ch hng sau khi tr tin
hoa hng c hng)
V d: Cng ty THC v i l MC l cc doanh nghip np thu GTGT theo
phng php khu tr v k ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn,
trong thng 10/N c cc ti liu sau (n v 1000).
1) Tng hp cc "Phiu xut kho hng gi bn i l" trong thng xut 10.000
TPA, gi thnh sn xut thc t n v xut kho l 1.000/1TPA, giao cho i l MC.
2) Cng ty THC yu cu i l MC bn ng gi qui nh ca cng ty, gi bn
cha thu l 1.800/1TP, thu sut thu GTGT l 10%, hoa hng m n v i l MC
c hng tnh 5% trn tng gi bn, thu GTGT tnh theo s hoa hng c hng l
10%.
3) Cui thng, theo "Bng thanh ton hng i l, k gi" ca n v i l MC
bn c 6000 sn phm A v np tr tin mt cho Cng ty THC l 11.226.600
(phiu thu km theo), sau khi tr khon hoa hng c hng.
Yu cu: Lp nh khon k ton thng 10/N ca Cng ty THC v i l MC
Gii:
* Ti i l MC (bn nhn i l)
1/ Khi nhn hng bn i l, da vo phiu xut kho hng gi bn i l, k ton
ghi s:
N TK 003: (10.000 x 1.000) = 10.000.000
309
2a/ Phn nh 6000 sn phm A bn c trong thng 10/N theo gi bn c thu
l 1.800 x 110% = 1980.
N TK 111, 112: (6000 x 1.980) = 11.880.000
C TK 3388: (6000 x 1.980) = 11.880.000
2b/ ng thi: C TK 003: (6000 x 1000) = 6.000.000
3/ Khi thanh ton tin mt tr cho Cng ty THC sau khi tr tin hoa hng
c hng. Hoa hng c hng: (11.880.000 x 5% )= 594.000
N TK 3388: 11.880.000
C TK 511: 594.000
C TK 33311: 59.400
C TK 111: 11.226.600
* Ti Cng ty THC (bn giao hng)
1/ Phn nh tr gi vn ca 10.000 thnh phm A gi bn i l MC:
N TK 157 (Chi tit LMC): 10.000.000
C TK 155 (TPA): 10.000.000
2/ Khi nhn tin thanh ton ca i l MC trong thng bn c 6000 thnh
phm A.
2a/ Cn c vo Bng thanh ton hng i l, k gi, phiu thu, ho n
GTGT bn i l pht hnh v hoa hng c hng tnh DTBH v hoa hng thanh
ton cho i l MC.
N TK 641: 594.000
N TK 133: 59.400
N TK 111: 11.226.600
C TK 511: 10.800.000
C TK 3331: 1.080.000
2b/ ng thi phn nh tr gi vn ca thnh phm A bn c:
N TK 632: 6.000.000
C TK 157 (chi tit LMC): 6.000.000

5) Trng hp bn hng tr gp, tr chm:
Trng hp ny khi giao hng cho ngi mua th c xc nh l tin tiu th;
doanh thu bn hng c tnh theo gi bn ti thi im thu tin 1 ln; khch hng ch
thanh ton 1 phn tin mua hng nhn hng v phn cn li tr dn trong mt thi gian
v chu khon li theo qui nh trong hp ng. Khon li do bn tr gp hch ton vo
doanh thu hot ng ti chnh.
5a) i vi doanh nghip np thu GTGT theo phng php khu tr
310
- Ghi nhn doanh thu, s tin thu v s phi thu, tin li do bn tr chm, tr
gp, k ton ghi s:
N TK 111, 112 : ( S tin thu c)
N TK 131 : (S tin phi tr)
C TK 511 : (Theo gi bn tr ngay mt ln cha thu)
C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (chnh lch gia tng s
tin bn theo gi tr gp vi gi bn tr ngay cha c thu GTGT).
- Khi thu c tin cc k tip theo, cn c vo chng t thanh ton ghi s:
N TK 111, 112
C TK 131 - Phi thu khch hng
- Tng k, tnh ton v xc nh doanh thu HCT do bn hng tr gp, tr chm
theo nguyn tc ph hp, k ton ghi s:
5b) i vi doanh nghip np thu GTGT theo phng php trc tip
- Phn nh ghi nhn doanh thu, s tin thu v s phi thu li do bn tr gp,
k ton ghi s:
N TK 111, 112 : (S tin thu c)
N TK 131: (S tin cn phi thu)
C TK 511: (Tng gi thanh ton theo s tin tr ngay)
C TK 3387: (Chnh lch gia tng s tin bn theo gi tr gp
vi tng gi thanh ton gm c thu GTGT theo s tin tr ngay )
- Cui k, xc nh thu GTGT phi np cho s hng bn tr gp, tr chm,
k ton ghi s:
N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v
- Cc bt ton phn nh thu tin k tip theo v xc nh doanh thu hot ng
ti chnh cng tng t nh bt ton trn mc 5a.
6) Doanh thu cho thu ti sn theo phng thc cho thu hot ng v k ton
cho thu hot ng BST:
* Trng hp thu tin cho thu hot ng theo nh k:

- Khi pht hnh ho n thanh ton tin cho thu ti sn, ghi:
N TK 131- Phi thu ca khch hng
311
C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Tin cho
thu cha c thu GTGT)
C TK 3331- Thu GTGT phi np.

N TK 111, 112,...

* Trng hp thu trc tin cho thu hot ng nhiu k.

- Khi nhn tin ca khch hng tr trc v hot ng cho thu ti sn cho nhiu
k, ghi:
N TK 111, 112,... (Tng s tin nhn trc)
C TK 3387- Doanh thu cha thc hin (Theo gi cha c thu
GTGT)

- nh k, xc nh v kt chuyn doanh thu ca hot ng cho thu ti sn thu
tin trc trong nhiu nm (doanh thu cung cp dch v ghi nhn ca nm ti chnh l s
tin cho thu c xc nh trn c s ly ton b s tin thu c khng k thu GTGT
chia cho s nm cho thu ti sn), k ton ghi:
C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v.

- S tin phi tr li cho khch hng v hp ng cho thu ti sn khng c
thc hin tip hoc thi gian thc hin ngn hn thi gian thu tin trc (nu c), ghi:
N TK 3387- (Gi cha c thu GTGT)
N TK 531- (Nu kt chuyn doanh thu ca k ny)
N TK 3331- (S tin tr li cho ngi i thu v thu GTGT ca hot
ng cho thu ti sn khng c thc hin)
C cc TK 111, 112, 331... (Tng s tin tr li).

6b- i vi n v tnh thu GTGT phi np theo phng php trc tip.
* Trng hp thu tin cho thu hot ng theo nh k.

- Khi pht hnh ho n dch v cho thu ti sn, ghi:
C TK 511- (Tng gi thanh ton).
N TK 111, 112,...

* Trng hp thu trc tin cho thu hot ng nhiu k.

312
- Khi nhn tin ca khch hng tr trc v cho thu hot ng cho nhiu nm,
ghi:
N TK 111, 112... (Tng s tin nhn trc)
C TK 3387 - (Tng s tin nhn trc).
- nh k, tnh v kt chuyn doanh thu ca k k ton, ghi:

- Cui k k ton, tnh v phn nh s thu GTGT phi np theo phng php
trc tip, ghi:
N TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v

- S tin phi tr li cho khch hng v hp ng cung cp dch v v cho thu ti
sn khng c thc hin, ghi:
N TK 531- (Nu kt chuyn doanh thu k ny)
C cc TK 111, 112,... (Tng s tin tr li).

Ch : Cc chi ph lin quan n cho thu hot ng ti sn v cho thu hot
ng BST c k ton:
- nh k, trch khu hao TSC cho thu hot ng vo chi ph SXKD, ghi:
N TK 627- (Nu cho thu hot ng ti sn)
N TK 632- (Nu cho thu BST)
C TK 214- (Hao mn TSC cho thu hot ng).
ng thi, ghi n bn N TK 009- Ngun vn khu hao TSC (Nu l BST
th chi tit ring)

- nh k, phn b s chi ph trc tip ban u lin quan n cho thu hot ng
(nu phn b dn) ph hp vi vic ghi nhn doanh thu cho thu hot ng, ghi:
N TK 627 (Nu cho thu hot ng ti sn)
N TK 632-(Nu cho thu BST; chi tit chi phKD BST)
C TK 242- Chi ph tr trc di hn.

7) Trng hp tr lng cho cng nhn vin bng sn phm, hng ha, biu
tng: Theo thng t 120/TT-BTC ngy 12/12/2003 th s thnh phm, hng ha ny cng
c coi l bn hng, k ton ghi s:
N TK 334: (Tng gi c thu GTGT-Nu tr thay lng)
N TK 431: (Nu biu tng bng ngun qu phc li)
N TK 642: (Nu biu tng khng bng ngun qu phc li)
C TK 512; 511- (Gi cha c thu)
313
7b) i vi doanh nghip np thu GTGT theo phng php trc tip
N TK 334; 642: (Tng gi thanh ton c thu GTGT)
C TK 512;511 : (Tng gi thanh ton c thu GTGT)
8) Trng hp i hng:
Doanh nghip a thnh phm ca mnh i ly vt t, hng ha khng
tng t v bn cht v gi tr ca n v khc, doanh thu c ghi nhn trn c s gi
trao i gia doanh nghip vi khch hng, c hai bn u phi pht hnh ho n. Nu
doanh nghip np thu theo phng php khu tr.
8a) Phn nh gi vn ca thnh phm c i trao i, k ton ghi s:
C TK 155 - Thnh phm
8b) Phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v, cn c vo ha n
GTGT ca s hng mang i trao i, k ton ghi s:
N TK 131 : ( Tng gi thanh ton)
C TK 511 : ( Gi bn cha thu)
8c) Phn nh tr gi vn vt liu nhp kho theo nguyn tc gi gc, cn c vo
ha n GTGT ca i tc trao i (khch hng), k ton ghi:
N TK 152, 153 : (Gi mua cha thu)
N TK 133 - Thu GTGT u vo
C TK 131 : ( Tng gi thanh ton)
8d) Kt thc, thanh l hp ng trao i gia hai bn, nu gi tr sn phm a i
trao i cao hn gi tr vt t nhn v, c nh cung cp thanh ton s chnh lch bng
tin, k ton ghi s:
N TK 111, 112
C TK 131
Ngc li nu gi tr thnh phm a trao i nh hn gi tr vt t
m doanh nghip nhn v th DN phi thanh ton tin cho nh cung cp, k
ton ghi s ngc li bt ton trn.
* Ch : Nu doanh nghip thuc i tng np thu GTGT theo phng php
trc tip, th cc bt ton phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v khng s
dng TK 3331 "Thu GTGT u ra"; v bt ton phn nh tr gi thc t vt liu nhp
kho khng s dng TK 133 "Thu GTGT u vo c khu tr".
314
9) Trng hp doanh nghip s dng sn phm ca mnh sn xut ra phc v
cho hot ng sn xut kinh doanh, hi ch, trin lm:
Thng t 120/TT-BTC/12/12/2003: Sn phm, hng ho, dch v dng
khuyn mi, qung co theo qui nh ti Ngh nh s 32/1999/N-CP ngy 5/5/1999 ca
Chnh ph v khuyn mi qung co thng mi, hi ch trin lm thng mi phc v
cho hot ng sxkd thuc i tng np thu GTGT khu tr th khng phi tnh thu
GTGT);
9a) Phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v c th tnh theo gi thnh
sn xut hoc gi vn hng ha, k ton ghi s:
N TK 627, 642, 641:(Dng cho sn xut, hi ch, trin
lm...)
N TK 211: (Dng sp chuyn thnh TSC)
C TK 512 :( Theo gi thnh sn xut, gi vn)
9b) Phn nh gi thnh sn xut trong gi vn ca thnh phm c xc nhn
doanh thu, k ton ghi s:
N TK 632:(Theo Z sn xut thc t hoc gi vn hng ho)
C TK 155, 156
C TK 154
9c) Nu sn phm, hng ha thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng
php khu tr tiu dng ni b dng cho hot ng bn hng, cung cp dch v khng
thuc i tng chu thu GTGT th s thu GTGT phi np ca sn phm, hng ho tiu
dng ni b tnh vo chi ph bn hng, ghi:
N TK 641 Chi ph bn hng (6412, 6413, 6417, 6418)
C TK 333 Thu v cc khon phi np Nh nc (3331)
C TK 512 Doanh thu bn hng ni b (ghi theo chi ph sn
xut sn phm hoc gi vn hng xut tiu dng ni b cng (+) Thu GTGT. ng thi
ghi: N TK 632/C TK 155,156 hoc 154.

10) Trng hp khch hng thanh ton trc hn, c th theo hp ng quy nh
bn bn cho bn mua hng c hng chit khu thanh ton, y l s tin m doanh
nghip gim tr vo s tin phi thu ca khch hng. Cn c vo chng t thanh ton, k
ton ghi s:
N TK 111, 112 :(S tin thc thu tr chit khu thanh ton)
N TK 635: (Chit khu thanh ton)
C TK 131: (Tng s tin phi thu)
315
7.3.2. K ton cc khon gim tr doanh thu
Cc khon gim tr doanh thu nh: chit khu thng mi, gim gi
hng bn, doanh thu hng bn b tr li, thu GTGT phi np theo
phng php trc tip v thu xut nhp khu. Cc khon gim tr doanh
thu l c s tnh doanh thu thun v kt qu kinh doanh trong k k ton.
Cc khon gim tr doanh thu phi c phn nh, theo di chi tit, ring
bit trn nhng ti khon k ton ph hp, nhm cung cp cc thng tin k
ton lp bo co ti chnh (Bo co kt qu kinh doanh; thuyt minh bo
co ti chnh).

7.3.2.1. K ton chit khu thng mi
* Ni dung: Chit khu thng mi l khon tin chnh lch gi bn nh hn gi
nim yt doanh nghip gim tr cho ngi mua hng do vic ngi mua hng mua
sn phm, hng ha, dch v vi khi lng ln theo tha thun v chit khu thng mi
ghi trn hp ng kinh t mua bn hoc cc cam kt mua, bn hng.
* Ti khon s dng:
K ton chit khu thng mi s dng TK 521 - Chit khu thng mi
Bn n:S chit khu thng mi chp nhn thanh ton cho khch hng.
Bn c: Kt chuyn ton b s chit khu thng mi sang TK "Doanh thu bn
hng v cung cp dch v" xc nh doanh thu thun ca k hch ton.
TK 521 c 3 ti khon cp 2:
TK 5211 - Chit khu hng ha: Phn nh ton b s tin chit khu thng mi
(tnh trn khi lng hng ha bn ra) cho ngi mua hng ha.
TK 5212 - Chit khu thnh phm: Phn nh ton b s tin chit khu thng
mi tnh trn khi lng sn phm bn ra cho ngi mua thnh phm.
TK 5213 - Chit khu dch v: Phn nh ton b s tin chit khu thng mi
tnh trn khi lng dch v cung cp cho ngi mua dch v.
-Hch ton vo TK 521 cn tn trng mt s qui nh sau:
+ Ch hch ton vo ti khon ny khon chit khu thng mi ngi mua
c hng thc hin trong k theo ng chnh sch chit khu thng mi ca doanh
nghip qui nh.
Doanh thu
thun bn hng
v cung cp
dch v
=
Tng doanh
thu bn hng
v cung cp
dch v
-
Cc khon gim
tr doanh thu

316
+ Trng hp ngi mua hng nhiu ln mi t c lng hng mua c
hng chit khu th khon chit khu thng mi ny c ghi gim tr vo gi bn trn
"Ha n (GTGT)" hoc "Ha n bn hng" ln cui cng. Trng hp khch hng
khng tip tc mua hng, hoc khi s tin chit khu thng mi ngi mua c hng
ln hn s tin bn hng c ghi trn ha n ln cui cng th phi chi tin chit khu
thng mi cho ngi mua. Khon chit khu thng mi trong cc trng hp ny c
hch ton vo TK 521.
+ Trng hp ngi mua hng vi khi lng ln c hng chit khu
thng mi, gi bn phn nh trn ha n l gi gim gi ( tr chit khu thng
mi) th khon chit khu thng mi ny khng c hch ton vo TK 521. Doanh thu
bn hng phn nh theo gi tr chit khu thng mi.
+Phi theo di chi tit chit khu thng mi thc hin cho tng
khch hng v tng loi hng bn, nh: bn hng (sn phm, hng ha), dch
v.
+Trong k, chit khu thng mi pht sinh thc t c phn nh vo bn N
TK 521 - Chit khu thng mi. Cui k, khon chit khu thng mi c kt chuyn
sang TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v xc nh doanh thu thun ca
khi lng sn phm, hng ha, dch v thc t thc hin trong k hch ton.
Theo thng t 120/2003/TT-BTC ngy 12-12-2003: Hng ho, dch v c gim
gi ghi trn ha n th trn ha n phi ghi r: t l % hoc mc gim gi, gi bn
cha c thu GTGT (gi bn gim gi), thu GTGT tnh theo gi bn gim gi,
tng gi thanh ton c thu GTGT.
* Trnh t hch ton mt s nghip v ch yu:
1) Phn nh s chiu khu thng mi thc t pht sinh trong k, k
ton ghi s:
N TK 521 - Chit khu thng mi
C TK 111, 112...
2) Cui k, kt chuyn s tin chit khu thng mi chp thun cho ngi
mua sang TK 511 xc nh doanh thu thun, k ton ghi s:
C TK 521 - Chit khu thng mi
7.3.2.2. K ton doanh thu hng bn b tr li:
317
* Ni dung: Doanh thu hng bn b tr li l s sn phm, hng ha doanh
nghip xc nh tiu th, ghi nhn doanh thu nhng b khch hng tr li do vi
phm cc iu kin cam kt trong hp ng kinh t hoc theo chnh sch bo hnh,
nh: hng km phm cht, sai qui cch, chng loi.
Theo thng t 120/2003/TT-BTC ngy 12-12-2003 quy nh:
Trng hp ngi bn xut ho n, ngi mua nhn hng, nhng sau
ngi mua pht hin hng ho khng ng quy cch, cht lng phi tr li ton b hay
mt phn hng ho, khi xut hng tr li cho ngi bn, bn mua phi lp ho n, trn
ho n ghi r hng ho tr li ngi bn do khng ng quy cch, cht lng, tin thu
GTGT. Ho n ny l cn c bn bn, bn mua iu chnh doanh s mua, bn, s
thu GTGT k khai.
Trng hp ngi bn xut hng v lp ho n, ngi mua cha nhn hng
nhng pht hin hng ho khng ng quy cch, cht lng phi tr li ton b hng ho,
hoc mt phn hng ha, khi tr li hng bn mua v bn bn phi lp bin bn ghi r
loi hng ho, s lng, gi tr cha c thu GTGT, tin thu GTGT l do tr hng theo
ho n bn hng (s, k hiu, ngy thng ca ho n) ng thi km theo ho n gi
tr li cho bn bn bn bn lp li ha n GTGT cho s lng hng ha nhn, v
lm cn c bn bn iu chnh doanh s v thu GTGT u ra.
* TK s dng: TK 531 - Hng bn b tr li
TK ny phn nh doanh thu ca s thnh phm, hng ha tiu th b khch
hng tr li do li ca doanh nghip.
Bn n: Doanh thu ca hng bn b tr li tr li tin cho ngi mua hng;
hoc tr vo khon n phi thu.
Bn c: Kt chuyn doanh thu ca hng b tr li xc nh DT Thun.
* Trnh t hch ton k ton mt s nghip v ch yu:
1) Phn nh doanh thu hng bn b tr li trong k ny (khng k hng bn
ti thi im no: nm trc; k trc hay k ny), k ton ghi s:
N TK 531 : (Theo gi bn cha c thu GTGT)
N TK 3331 : ( Thu GTGT tng ng cu s hng b tr li)
C TK 111, 112, 131 : (Tng gi thanh ton)
318
2) Cc khon chi ph pht sinh lin quan n hng b tr li (nu c)
nh chi ph nhn hng v, c hch ton vo chi ph bn hng, k ton ghi
s:
N TK 641 - Chi ph bn hng
C TK 111 - Tin mt
C TK 112 - Tin gi ngn hng
C TK 141 - Tm ng
3) Phn nh tr gi vn thc t hng b tr li nhp kho (theo phng php
KKTX; nu theo phng php KKK th khng ghi s nghip v ny), k ton ghi:
N TK 155 :(Theo gi thc t xut kho)
N TK 156 :(Theo gi thc t xut kho)
C TK 632: (Theo gi thc t xut kho)
4) Cui k, kt chuyn ton b doanh thu hng bn bn b tr li xc nh
DT Thun, k ton ghi s:
C TK 531 - Hng bn b tr li
7.3.2.3. K ton gim gi hng bn
* Ni dung: Gim gi hng bn l khon tin doanh nghip (bn bn) gim tr
cho bn mua hng trong trng hp c bit v l do hng bn b km phm cht, khng
ng qui cch, hoc khng ng thi hn ... ghi trong hp ng.
Trng hp n v bn xut bn hng ho, dch v v lp ho n nhng
do hng ho, dch v khng m bo cht lng, quy cch ...phi iu chnh gim gi bn
th bn bn v bn mua phi lp bin bn hoc c tho thun bng vn bn ghi r s
lng, quy cch hng ho, mc gi gim theo ho n bn hng (s k hiu, ngy, thng
ca ho n, thi gian), l do gim gi, ng thi bn bn lp ho n iu chnh mc
gi c iu chnh. Ho n ghi r iu chnh gi cho hng ho, dch v ti ho n s,
k hiu... Cn c vo ho n iu chnh gi, bn bn v bn mua k khai iu chnh
doanh s mua, bn, thu u ra, u vo.
* Ti khon s dng: TK 532 - Gim gi hng bn
Bn n: Cc khon gim gi chp thun cho ngi mua hng
Bn c: Kt chuyn ton b s tin gim gi hng bn sang TK 511 xc nh
doanh thu thun
319
Ch : Ch phn nh vo TK 532 cc khon gim tr do vic chp thun gim
gi ngoi ha n, tc l sau khi pht hnh ha n bn hng. Khng phn nh vo
TK 532 s gim gi c tr vo tng gi bn ghi trn ha n.
* Trnh t hch ton mt s nghip v ch yu:
1) Cn c vo chng t chp thun gim gi cho khch hng v s lng hng
bn, k ton ghi s:
N TK 532 - Gim gi hng bn (Gi cha c thu)
N TK 3331 (S thu GTGT tng ng)
C TK 111, 112 - S tin gim gi tr li cho khch
hng (nu khch hng thanh ton tin hng)
C TK 131 - Ghi gim n phi thu khch hng (nu
khch hng cha thanh ton tin hng)
2) Cui k, kt chuyn ton b khon gim gi hng bn pht sinh trong k
sang TK 511; 512 xc nh doanh thu thun, k ton ghi s:
N TK 511; 512
C TK 532 - Gim gi hng bn
7.3.2.4. K ton thu GTGT np theo phng php trc tip
* Ni dung: Thu GTGT l mt loi thu gin thu, c tnh trn khon gi tr
tng thm ca hng ha, dch v pht sinh trong qu trnh sn xut, lu thng n tiu
dng.
Cn c tnh thu GTGT l gi tnh thu v thu sut.
Gi tnh thu GTGT ca hng ho, dch v c xc nh c th nh sau:
i vi hng ha, dch v do c s sn xut, kinh doanh bn ra hoc cung ng
cho i tng khc l gi bn cha c thu GTGT. i vi hng ha, dch v chu thu
tiu th c bit (TTB) l gi bn c thu TTB nhng cha c thu GTGT.
Gi tnh thu i vi cc loi hng ha, dch v bao gm c khon ph thu v ph
thu thm ngoi gi hng ha, dch v m c s kinh doanh c hng, tr cc khon
ph thu v ph c s kinh doanh phi np ngn sch nh nc. Trng hp c s kinh
doanh p dng hnh thc gim gi bn th gi tnh thu GTGT l gi bn gim ghi trn
ha n.
Thu GTGT phi np c th c xc nh theo mt trong 2 phng php: khu
tr thu hoc tnh trc tip trn gi tr gia tng:
* Phng php khu tr thu:
S thu GTGT
phi np
=
Thu GTGT
u ra
-
Thu GTGT
u vo
Trong :
320
Thu GTGT u
ra
=
Gi tnh thu ca hng ha
dch v bn ra
x
Thu sut thu GTGT
(%)
- Thu GTGT u vo = s thu GTGT thanh ton c ghi trn ha n
GTGT mua hng ha, dch v hoc hng ha, dch v nhp khu.
* Phng php tnh trc tip trn gi tr gia tng
S thu GTGT
phi np
=
Gi tr gia tng ca hng
ha dch v
x
Thu sut thu GTGT
(%)
Trong : GTGT bng gi thanh ton ca hng ha dch v bn ra tr gi thanh
ton ca hng ha, dch v mua vo tng ng.
Phng php tnh trc tip trn GTGT c p dng trong phm vi
rt hn hp. l:
- C nhn sn xut, kinh doanh v cc t chc, c nhn nc ngoi kinh doanh
ti Vit Nam khng theo lut u t nc ngoi ti Vit Nam, cha thc hin y cc
iu kin v k ton, ha n chng t lm cn c tnh thu theo phng php khu
tr thu.
- Cc h gia nh v c nhn kinh doanh c mc doanh thu v mc thu nhp
thp.
- Cc c s kinh doanh mua bn vng, bc, qu.
1) Cui k, k ton cn c s thu GTGT phi np ghi s:
N TK 511, 515, 711:
2) Khi np thu GTGT vo NSNN, k ton ghi s
N TK 3331
C TK 111, 112
7.3.2.5. K ton thu tiu th c bit, thu xut khu
* Thu tiu th c bit:
Thu tiu th c bit c nh vo doanh thu ca cc doanh nghip sn xut
mt s mt hng c bit m nh nc khng khuyn khch sn xut, cn hn ch mc
tiu th v khng phc v thit thc cho nhu cu i sng nhn dn nh : ru, bia, thuc
l, vng m, bi l...(Ngoi ra, sn phm-hng ho, dch v chu thu tiu th c bit cn
phi np thu GTGT)
i tng np thu tiu th c bit l tt c cc t chc, c nhn sn xut, nhp
khu hng ha v kinh doanh dch v thuc i tng chu thu tiu th c bit.
321
Cn c tnh thu TTB l gi tnh thu ca hng ha, dch v chu
thu TTB v thu sut thu TTB.

Thu TTB
Gi tnh Thu sut

phi np
=

thu TTB
x
thu TTB

Gi tnh thu TTB ca hng ha, dch v theo thng t
119/2003/TT-BTC ngy 12-12-2003 c xc nh c th nh sau:
1. i vi hng sn xut trong nc: Gi tnh thu TTB l gi bn ca c s sn
xut cha c thu TTB v cha c thu gi tr gia tng (GTGT), c xc nh c th
nh sau:
Gi bn cha c thu GTGT
Gi tnh thu TTB =
1 + Thu sut thu TTB
Gi bn cha c thu GTGT c xc nh theo quy nh ca Lut thu gi tr gia
tng.
Trng hp c s sn xut hng ho chu thu TTB bn hng qua cc chi nhnh,
ca hng, c s ph thuc th gi lm cn c tnh thu TTB l gi do cc chi nhnh, ca
hng, c s ph thuc bn ra cha c thu GTGT. C s sn xut bn hng thng qua i
l bn ng gi do c s quy nh, hng hoa hng th gi lm cn c xc nh gi tnh
thu TTB l gi bn cha c thu GTGT do c s sn xut quy nh cha tr hoa hng.
- i vi ru chai, bia chai, bia hp (bia lon) bn theo gi c c v chai, v hp
(v lon) th gi tnh thu TTB c xc nh nh sau:
Gi bn cha c thu GTGT - gi tr v chai, v lon
Gi tnh thu TTB =
1 + Thu sut thu TTB
Trong :
+ Gi tr v chai l gi mua v chai cha c thu GTGT hoc gi thnh sn xut
nu c s t sn xut.
+ Gi tr v hp (v lon) c xc nh theo mc 3.800/lt bia hp.
- i vi hng ho chu thu TTB c tiu th qua cc c s kinh doanh
thng mi th gi lm cn c tnh thu TTB l gi bn cha c thu GTGT ca c s
322
sn xut nhng khng c thp hn 10% so vi gi bn bnh qun do c s thng mi
bn ra.
Trng hp gi bn ca c s sn xut thp hn 10% so vi gi c s kinh doanh
thng mi bn ra th gi tnh thu TTB l gi do c quan thu n nh theo quy nh
2. i vi hng nhp khu: Gi tnh thu TTB i vi hng nhp khu thuc
din chu thu TTB c xc nh nh sau: ( gii thiu chng 3,4)
Gi tnh thu TTB = Gi tnh thu nhp khu + thu nhp khu
Gi tnh thu nhp khu c xc nh theo cc quy nh ca Lut thu xut khu,
thu nhp khu. Trng hp hng ha nhp khu c min hoc gim thu nhp khu
th thu nhp khu c xc nh trong gi tnh thu TTB theo s thu nhp khu cn
phi np.
3. i vi hng ho gia cng: Theo TT18/2005/TT-BTC ngy 8-3-2005 th gi
tnh thu TTB l gi bn cha c thu TTB v cha c thu gi tr gia tng (GTGT)
ca c s a gia cng, c xc nh c th nh sau:
Gi tnh thu TTB i
vi hng ho gia cng

=
Gi bn cha c thu GTGT ca c s
a gia cng
1+ Thu sut thu TTB
4. i vi hng ha bn theo phng thc tr gp: gi tnh thu TTB l gi bn
cha c thu TTB v cha c thu GTGT ca hng ha bn theo phng thc tr tin
mt ln, khng bao gm khon li tr gp.
5. Gi tnh thu i vi dch v chu thu TTB l gi cung ng dch v ca c s
kinh doanh cha c thu TTB v cha c thu GTGT, c xc nh nh sau:
Gi dch v cha c thu GTGT
Gi tnh thu TTB =
1 + Thu sut thu TTB

Gi dch v cha c thu GTGT lm cn c xc nh gi tnh thu TTB i vi
mt s dch v quy nh nh sau:
- i vi kinh doanh v trng l gi cha c thu GTGT ca cc hot ng kinh
doanh trong v trng.
323
- i vi dch v mt-xa l doanh thu mt- xa cha c thu GTGT bao gm c
tm, xng hi.
- i vi kinh doanh gn l doanh thu thc thu cha c thu GTGT v bn th hi
vin, bn v chi gn, bao gm c tin ph chi gn do hi vin tr v tin k qu (nu
c). Trng hp khon k qu c tr li ngi k qu th c s s c hon li s
thu np bng cch khu tr vo s phi np ca k tip theo, nu khng khu tr
c th c s s c hon thu theo quy nh. C s kinh doanh gn c kinh doanh cc
loi hng ha, dch v khc khng thuc danh mc chu thu TTB th cc hng ha,
dch v khng phi chu thu TTB.
- i vi dch v ca-si-n, tr chi bng my gic-pt l doanh s bn cha c
thu GTGT tr tr thng tc l bng s tin thu c (cha c thu GTGT) do i
cho khch trc khi chi ti quy i tin hoc bn chi, my chi tr i s tin i tr
li cho khch.
- i vi kinh doanh gii tr c t cc l doanh s bn v s t cc tr s tin
tr thng cho khch thng cuc (gi cha c thu GTGT), khng bao gm doanh s bn
v xem cc tr gii tr c t cc.
- i vi dch v x s l gi v s cha c thu GTGT.
- Gi tnh thu TTB i vi hng ha, dch v chu thu TTB dng
khuyn mi, trao i, tiu dng ni b, biu, tng l gi tnh thu TTB
ca hng ha, dch v cng loi hoc tng ng ti thi im pht sinh
cc hot ng ny.
Gi tnh thu TTB i vi hng ha sn xut trong nc, dch v chu thu
TTB bao gm c khon thu thm tnh ngoi gi bn hng ha, dch v (nu c) m c
s c hng.
Trng hp i tng np thu c doanh thu bn hng ho, dch v bng ngoi t
th phi quy i ngoi t ra ng Vit Nam theo t gi bnh qun lin ngn hng do Ngn
hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im pht sinh doanh thu xc nh gi tnh
thu.
* Thu xut khu:
i tng chu thu xut khu: Tt c hng ha, dch v mua bn, trao
i vi nc ngoi khi xut khu ra khi lnh th nc Vit Nam.
324
i tng np thu xut khu: Tt c cc n v kinh t trc tip xut khu hoc
y thc xut khu.
Thu xut khu phi np do c quan hi quan tnh trn c s tr gi bn ti ca
khu ghi trong hp ng ca l hng xut (thng l gi FOB) v thu sut thu xut
khu ca mt hng xut v c qui i v tin Vit Nam ng theo t gi giao dch bnh
qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do NH Nh nc cng b ti thi im xut
khu.
K ton s dng TK 3332 "Thu tiu th c bit", TK 3333 "Thu xut, nhp
khu" phn nh cc khon thu TTB, thu xut khu phi np v tnh hnh np thu.
1) Khi bn sn phm, hng ha, dch v chu thu tiu th c bit, hoc thu
xut khu th doanh thu bn hng l tng gi thanh ton bao gm c thu TTB, thu
xut khu, k ton ghi:
N TK 111, 112, 131
2) Phn nh s thu tiu th c bit, hoc thu xut khu phi np:
C TK 3332 - Thu TTB
C TK 3333 - Thu xut nhp khu
3) Khi np thu, cn c vo chng t thanh ton, k ton ghi s:
N TK 3332 - Thu TTB
N TK 3333 - Thu xut nhp khu
C TK 111, 112
7.4. K ton chi ph bn hng v chi ph qun l doanh nghip
7.4.1. K ton chi ph bn hng
7.4.1.1. Ni dung
Chi ph bn hng l ton b cc chi ph pht sinh lin quan n qu trnh bn
sn phm, hng ha v cung cp dch v.
* Ni dung chi ph bn hng gm cc yu t sau:
1) Chi ph nhn vin bn hng: L ton b cc khon tin lng phi tr cho
nhn vin bn hng, nhn vin ng gi, bo qun sn phm, hng ha, vn chuyn i
tiu th v cc khon trnh theo lng (khon trch BHXH, BHYT, KPC).
2) Chi ph vt liu, bao b: L cc khon chi ph v vt liu, bao b ng gi,
bo qun sn phm, hng ha, vt liu dng sa cha TSC dng trong qu trnh bn
hng, nhin liu cho vn chuyn sn phm hng ha.
325
3) Chi ph dng c dng: L chi ph v cng c, dng c, dng o lng,
tnh ton, lm vic khu bn hng v cung cp dch v.
4) Chi ph khu hao TSC: Chi ph KH TSC phc v cho qu trnh tiu th
sn phm, hng ha v cung cp dch v nh nh kho, ca hng, phng tin vn chuyn,
bc d.
5) Chi ph bo hnh sn phm: L cc khon chi ph b ra sa cha, bo hnh
sn phm, hng ha trong thi gian bo hnh.(Ring chi ph bo hnh cng trnh xy lp
c hch ton vo ti khon 627)
6) Chi ph dch v mua ngoi: L cc khon chi ph dch v mua ngoi phc v
cho qu trnh tiu th sn phm, hng ha v dch v nh: chi ph thu ti sn, thu kho,
thu bn bi, thu bc d vn chuyn, tin hoa hng i l v.v..
7) Chi ph bng tin khc: L cc khon chi ph bng tin pht sinh trong qu
trnh tiu th sn phm, hng ha v cung cp dch v nm ngoi cc chi ph k trn; nh:
chi ph tip khch, hi ngh khch hng, chi ph qung co gii thiu sn phm, hng
ha...
Ngoi ra ty hot ng sxkd v yu cu qun l ca tng ngnh, tng n v m
ti khon 641 Chi ph bn hng c th m thm mt s ni dung chi ph.
7.4.1.2. Phng php k ton
7.4.1.2.1. Ti khon k ton:
K ton s dng TK 641 - Chi ph bn hng, tp hp v kt chuyn CPBH
thc t pht sinh trong k xc nh kt qu kinh doanh.
Bn n:
+Tp hp CPBH thc t pht sinh trong k.
Bn c:
+ Cc khon ghi gim CPBH
+ Kt chuyn CPBH xc nh kt qu kinh doanh trong k
TK 641 khng c s d cui k:
- TK 641 c m chi tit 7 TK cp II:
TK 6411 - Chi ph nhn vin
TK 6412 - Chi ph vt liu
TK 6413 - Chi ph dng c, dng
TK 6414 - Chi ph KHTSC
TK 6415 - Chi ph bo hnh
TK 6417 - Chi ph dch v mua ngoi
TK 6418 - Chi ph bng tin khc
7.4.1.2.2. Trnh t k ton mt s nghip v ch yu
326
1) Tin lng, cc khon ph cp, tr cp ca nhn vin bn hng, ng gi, bo
qun vn chuyn sn phm, hng ha tiu th, nhn vin tip th v khc khon trch theo
lng (trch BHXH, BHYT, KPC) theo t l qui nh, k ton ghi s:
N TK 641 (6411) - Chi ph nhn vin
C TK 334 - Phi tr CNV
C TK 338 - PT-PN khc (3382, 3383, 3384)
2) Tr gi vn thc t ca vt liu, bao b xut dng cho qu trnh bn hng, k
ton ghi s:
N TK 641 (6412) - Chi ph vt liu
C TK 152 - Nguyn liu v vt liu
3) Tr gi vn thc t ca cng c, dng c xut dng cho qu trnh bn hng
3a) Loi phn b 1 ln, k ton ghi:
N TK 641 (6413) - Chi ph dng c, dng
C TK 153 - Cng c, dng c
3b) Loi phn b nhiu ln
- Phn nh tr gi vn thc t CCDC xut dng, k ton ghi s:
N TK 142: (Thi gian di 1 nm)
N TK 242 :(Thi gian ln hn 1 nm)
C TK 153 - CCDC
- Trong k phn b, tnh vo CPBH, k ton ghi s:
N TK 641 (6413) - Chi ph dng c, dng
C TK 142 - Chi ph tr trc
Hoc C TK 242 - Chi ph tr trc di hn
4) Trch KHTSC b phn bn hng, k ton ghi s:
N TK 641 (6414) - Chi ph KHTSC
5) Hch ton chi ph bo hnh sn phm, hng ho(Khng bao gm bo hnh
cng trnh xy lp)
5.1) Trng hp doanh nghip bn hng cho khch hng c km giy bo hnh
sa cha cho cc hng hc do li sn xut c pht hin trong thi gian bo hnh sn
phm, hng ho, DN phi xc nh cho tng mc chi ph sa cha cho ton b ngha v
bo hnh:
- Khi xc nh s d phng phi tr v chi ph sa cha, bo hnh sp, k ton ghi:
N TK 641
C TK 352- D phng phi tr
327
5.2) Cui k k ton sau, DN phi xc nh s d phng phi tr v sa cha bo
hnh sp, hng ho cn lp:
- Trng hp s d phng cn lp k k ton ny ln hn s d phng phi tr
lp k k ton trc nhng cha s dng ht th s chnh lch c trch thm vo
chi ph:
N TK 6415
C TK 352
- Trng hp ngc li, s hon nhp chnh lch k ton ghi gim chi ph:
N TK 352
C TK 6415
6) Chi ph dch v mua ngoi, chi ph bng tin khc nh thu TSC, thu vn
chuyn, tin in, nc, in thoi, chi ph qung co, gii thiu sn phm..., phc v cho
qu trnh bn hng, k ton ghi s:
N TK 641 - Chi ph bn hng (6417, 6418)
N TK 133 - Thu GTGT u vo c khu tr
C TK lin quan (111, 112, 141, 331...)
7) Chi ph sa cha TSC b phn bn hng
7a) Trng hp doanh nghip thc hin trch trc:
- Khi trch trc CPSC TSC, k ton ghi:
N TK 641- Chi ph bn hng (6417)
- Khi cng vic sa cha hon thnh, phn nh chi ph sa cha TSC thc t pht sinh,
k ton ghi:
C TK 331; 111,152,153 ... (Nu sa cha thng xuyn)
C TK 2413: (Nu sa cha ln)
7b) Trng hp doanh nghip thc hin phn b dn chi ph sa cha TSC b
phn bn hng, k ton ghi s:
- Khi cng vic sa cha TSC hon thnh, phn nh CPSC thc t cn phn b dn
trong nhiu k, k ton ghi:
C TK 331, 241
Sau , phn b vo chi ph bn hng trong k, k ton ghi s:
N TK 641_ Chi ph bn hng (6417)
C TK 242 - Chi ph tr trc di hn
328
8) SP, hng ho tiu th ni b dng cho cng tc bn hng, cn c vo chng t
lin quan, k ton phn nh doanh thu, thu GTGT phi np ca sn phm, hng ho tiu
dng ni b:
- Nu sn phm, hng ho tiu dng ni b dng vo hot ng bn hng ho,
cung cp dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr th
khng phi tnh thu GTGT, ghi:
N TK 641 Chi ph bn hng (6412,6413,6417,6418)
C TK 512 Doanh thu bn hng ni b (ghi theo ch ph
sn xut sn phm hoc gi vn hng ho xut tiu dng ni b)
- Nu sn phm, hng ha thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng
php khu tr tiu dng ni b dng cho hot ng bn hng, cung cp dch v khng
thuc i tng chu thu GTGT th s thu GTGT phi np ca sn phm, hng ho tiu
dng ni b tnh vo chi ph bn hng, ghi:
N TK 641 Chi ph bn hng (6412, 6413, 6417, 6418)
C TK 333 (3331)
C TK 512 Doanh thu bn hng ni b (ghi theo chi ph
sn xut sn phm hoc gi vn hng xut tiu dng ni b cng (+) Thu GTGT.
9) S tin phi tr cho n v nhn u thc xut khu v cc khon chi h lin
quan n hng u thc xut khu v ph u thc xut khu, cn c cc chng t lin quan,
ghi:
N TK 641 Chi ph bn hng
C TK 338 Phi tr, phi np khc (3383) (Chi tit cho
tng n v nhn u thc xut khu).
10) Hoa hng bn hng bn giao i l phi tr cho bn nhn i l, ghi:
N TK 641 Chi ph bn hng
11) Cc khon ghi gim chi ph bn hng thc t pht sinh nh ph liu thu hi, k
ton ghi s:
N TK 111, 112, 152...
C TK 641 - Chi ph bn hng
12) Cui k kt chuyn chi ph bn hng xc nh kt qu kinh doanh, k ton
ghi:
C TK 641 - Chi ph bn hng
329
7.4.2. K ton chi ph qun l doanh nghip
7.4.2.1. Ni dung
Chi ph qun l doanh nghip l ton b chi ph lin quan n hot ng qun l sn
xut kinh doanh, qun l hnh chnh v mt s khon khc c tnh cht chung ton doanh
nghip.
Theo quy nh ca ch hin hnh, chi ph qun l doanh nghip chi tit thnh cc yu
t chi ph sau:
1) Chi ph nhn vin qun l: Gm tin lng, ph cp phi tr cho ban gim c,
nhn vin cc phng ban ca doanh nghip v khon trch BHXH, BHYT, KPC trn
tin lng nhn vin qun l theo t l quy nh.
2) Chi ph vt liu qun l: Tr gi thc t cc loi vt liu, nhin liu xut dng cho
hot ng qun l ca ban gim c v cc phng ban nghip v ca doanh nghip, cho
vic sa cha TSC... dng chung ca doanh nghip.
3) Chi ph dng vn phng: Chi ph v dng c, dng vn phng dng cho
cng tc qun l chung ca doanh nghip.
4) Chi ph khu hao TSC: Khu hao ca nhng TSC dng chung cho doanh
nghip nh vn phng lm vic, kho tng, vt kin trc, phng tin truyn dn...
5) Thu, ph v l ph: Cc khon thu nh thu nh t, thu mn bi... v cc
khon ph, l ph giao thng, cu ph...
6) Chi ph d phng: Khon trch lp d phng phi thu kh i, d phng phi tr
tnh vo chi ph sxkd.
7) Chi ph dch v mua ngoi: Cc khon chi v dch v mua ngoi phc v chung
ton DN nh: Tin in, nc, thu sa cha TSC; tin mua v s dng cc ti liu k
thut, bng pht minh sng ch phn b dn (Khng tiu chun TSC); chi ph tr cho
nh thu ph.
8) Chi ph bng tin khc: Cc khon chi khc bng tin ngoi cc khon k
trn, nh chi hi ngh, tip khch, chi cng tc ph, chi o to cn b v cc khon chi
khc...
7.4.2.2. Phng php k ton
7.4.2.2.1. Ti khon k ton
K ton s dng TK 642 Chi ph QLDN tp hp v kt chuyn cc chi
ph qun l kinh doanh, qun l hnh chnh v chi ph khc lin quan n hot ng chung
ca ton doanh nghip.
Bn n:
+ Cc khon chi ph QLDN thc t pht sinh trong k.
+ Trch lp v trch lp thm khon d phng phi thu kh i, d phng phi tr
330
Bn c:
+ Cc khon ghi gim chi ph QLDN
+ Hon nhp s chnh lch d phng phi thu kh i, d phng phi
tr trch lp ln hn s phi trch cho k tip theo.
+ Kt chuyn chi ph QLDN xc nh kt qu kinh doanh
TK 642 c 8 ti khon cp II:
TK 6421 - Chi ph nhn vin qun l
TK 6422 - Chi ph vt liu qun l
TK 6423 - Chi ph dng vn phng
TK 6424 - Chi ph KHTSC
TK 6425 - Thu, ph v l ph
TK 6426 - Chi ph d phng
TK 6427 - Chi ph dch v mua ngoi
TK 6428 - Chi ph bng tin khc
7.4.2.2.2. Trnh t k ton cc nghip v ch yu v chi ph QLDN
1) Khi tnh tin lng, ph cp phi tr cho b my qun l gin tip doanh
nghip v trch BHXH, BHYT, KPC theo tin lng nhn vin qun l theo qui nh,
k ton ghi s:
N TK 642 (6421) - Chi ph QLDN
C TK 334 - Phi tr CNV
C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3382, 3383, 3384)
2) Tr gi vn thc t ca vt liu xut dng cho cng tc qun l doanh nghip
trong k, k ton ghi s:
C TK 152 - Nguyn liu, vt liu
3) Tr gi vn thc t ca cng c, dng vn phng tnh vo chi ph QLDN
trong k, k ton ghi s:
3a) i vi loi phn b mt ln
C TK 153 - Cng c, dng c (PP KK TX)
3b) i vi loi phn b nhiu ln
- Khi xut dng, k ton ghi s:
N TK 142 (1421) :(Thi gian nh hn 1 nm)
N TK 242: (Thi gian ln hn 1 nm)
331
C TK 153 - Cng c, dng c (PP KK TX)
- Khi phn b vo chi ph QLDN trong k, k ton ghi s:
Hoc C 242 - Chi ph tr trc di hn
4) Trch khu hao TSC dng chung ca doanh nghip trong k, k ton ghi s:
5) Cc khon thu phi np Nh nc nh thu mn bi, thu nh t... v cc
khon ph, l ph giao thng, cu ph... pht sinh trong k, k ton ghi s:
C TK 333 - Thu v cc khon phi np NN (3387, 3388)
C TK 111 - Tin mt
6a) Cui k k ton trch lp d phng phi thu kh i cho k tip theo, k ton
ghi s:
C TK 139 - D phng phi thu kh i
6b) n cui k k ton sau
- Nu mc trch cho k tip theo ln hn s trch cui k trc, k
ton trch thm s chnh lch v ghi s:
C TK 139 - D phng phi thu kh i
- Nu ngc li, hon nhp s chnh lch gia d phng phi thu trch cui
k trc vi s phi trch cho k tip theo, k ton ghi s:
N TK 139 - D phng phi thu kh i
C TK 642 (QQ15/2006); C TK 711 (TT13/2006?)
6c) X l xo n kh i, cn c vo quyt nh x l xo s n phi thu kh
i ca ngi c thm quyn (Theo thng t 13 ngy 27/2/2006 BTC):
- Nu khon n c xo nm trc lp d phng:
N TK 139
C TK 131, 138
- Nu khon n c xo nm t rc cha lp d phng:
N TK 642 - CPQLDN
C TK 131, 138
- ng thi k ton ghi n vo TK ngoi bng: N TK 004
332
6d) Khi bn khon phi thu kh i cho cng ty mua bn n
N TK 111,112- S tin thc thu
N TK 139 - S c b p bng ngun d phng
N TK lq...chnh lch cn li x l theo quy nh chnh sch ti chnh
hin hnh.
C TK 131,138,...
7a) Khi trch lp qu d phng v tr cp mt vic lm vo thi im kho s k
ton trc khi lp bo co ti chnh nm (N):
N TK 642
C TK 351- Qu d phng tr cp mt vic lm
7b) Khi chi t r t r cp mt vic lm, tr cp t hi vic cho ngi lao ng t rong nm t ip t heo (N+1):
N TK 351
C TK 111,112
7c)
- Trng hp chi tr tr cp mt vic lm khng ngun t qu ny th phn
chnh lch thiu c hch ton vo chi ph QLDN trong k (N+1):
N TK 642
C TK 111,112
- Nu qu d phng trong nm khng chi ht th chuyn s d sang nm tip
theo;
- Nu s cn lp d phng phi lp ln hn s d phng cha s dng ht th
trch b sung chnh lch: N TK 642/C TK 351)
8) Cc khon chi v dch v mua ngoi, thu ngoi (in, nc, in thoi, dch
v SC TSC...) pht sinh trong k, k ton ghi s:

C TK 111 - Tin mt...
9) Cc khon chi bng tin cho hi ngh, tip khch, cng tc ph, in n ti liu,
o to cn b... pht sinh trong k, k ton ghi s:
N TK 133 - Thu GTGT u vo c khu tr
C TK 111 - Tin mt
C TK 141 - Tm ng
333
........
10) Chi ph sa cha TSC chung ton doanh nghip
10a) Trng hp doanh nghip thc hin trch trc chi ph SCLTSC:
- Khi trch trc chi ph SCL TSC tnh vo CP QLDN trong k, ghi:
- Khi cng vic sa cha hon thnh, phn nh chi ph SCL TSC thc t pht
sinh, k ton ghi s:
10b) Trng hp doanh nghip khng thc hin trch trc CPSCL TSC m
thc hin phn b dn chi ph SCL TSC vo cc k k ton.
- Khi cng vic sa cha TSC hon thnh, phn nh chi ph sa cha thc t
pht sinh, k ton ghi s:
N TK 1421 - Chi ph tr trc (phn b nh hn 1 nm)
Hoc N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (phn b ln hn1 nm)
C TK 331, 241
- Sau xc nh s phn b tnh vo chi ph QLDN k ny, k ton ghi s:
Hoc CTK 242 - Chi ph tr trc di hn
11) i vi sn phm hng ho thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng
php khu tr tiu dng ni b s dng cho hot ng qun l doanh nghip:
- Nu sn phm, hng ho tiu dng ni b dng vo hot ng SXKD hng
ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT, ghi:
N TK 642 Chi ph qun l doanh nghip (6422, 6423, 6427,
6428)
C TK 512 Doanh thu bn hng ni b (Chi ph sn xut
sn phm, hoc gi vn hng ha xut tiu dng ni b)
- Nu sn phm,hng ho tiu dng ni b dng vo hot ng SXKD hng
ho, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu
GTGT tnh theo phng php trc tip th s thu GTGT phi np cho sn phm, hng
ho tiu dng ni b tnh vo chi ph qun l doanh nghip, ghi:
N TK 642 (6422, 6423, 6427, 6428)
C TK 333 (3331)
334
C TK 512 (Chi ph sn xut sn phm hoc gi vn hng
xut tiu dng ni b)
12) Khi trch lp d phng phi tr v chi ph ti c cu doanh nghip, d phng
phi tr cn lp cho hp ng c ri ro ln v d phng phi tr khc (tr d phng phi
tr v bo hnh sn phm, hng ho) ghi:
N TK 642 Chi ph qun l doanh nghip
C TK 352 D phng phi tr
- Cui k k ton nm, hoc cui k k ton gia nin , n v phi tnh, xc
nh s d phng phi tr cn lp v chi ph ti c cu doanh nghip, d phng phi tr
v hp ng c ri ro ln v d phng phi tr khc:
+ Trng hp s d phng phi tr cn lp cui k k ton ny ln hn s d
phng phi tr lp cui k k ton trc cha s dng ht th s chnh lch, ghi:
N TK 642 Chi ph qun l doanh nghip
C Tk 352 D phng phi tr
+ Trng hp s d phng phi tr cn lp cui k k ton ny nh hn s
d phng phi tr lp cui k k ton trc cha s dng ht th s chnh lch c
hon nhp ghi gim chi ph, ghi:
N TK 352 D phng phi tr
C TK 642 Chi ph qun l doanh nghip
13) Cc khon c ghi gim chi ph QLDN pht sinh trong k (nu
c), k ton ghi s: N TK 111 - Tin mt
N TK 152 - Nguyn vt liu
N TK 138 (1388...) - Phi thu khc
14) Cui k hch ton, kt chuyn chi ph QLDN tnh kt qu doanh nghip,
k ton ghi s:

7.5. K ton chi ph v doanh thu hot ng ti chnh .
7.5.1. Ni dung chi ph v doanh thu hot ng ti chnh.
Chi ph hot ng ti chnh l nhng chi ph lin quan n cc hot ng v vn,
cc hot ng u t ti chnh v cc nghip v mang tnh cht ti chnh ca doanh
nghip. Chi ph hot ng ti chnh bao gm:
335
- Chi ph lin quan n hot ng u t cng c ti chnh; u t lin doanh; u t
lin kt; u t vo cng ty con. (Chi ph nm gi, thanh l, chuyn nhng cc
khon u t, cc khon l trong u t...)
- Chi ph lin quan n hot ng cho vay vn.
- Chi ph lin quan n mua bn ngoi t.
- Chi ph li vay vn kinh doanh khng c vn ho, khon chit khu thanh ton khi
bn sn phm, hng ho, cung cp lao v, dch v.
- Chnh lch l khi mua bn ngoi t, khon l chnh lch t gi ngoi t.
- Trch lp d phng gim gi u t ti chnh ngn hn, di hn.
- ........
Doanh thu hot ng ti chnh l tng gi tr cc li ch kinh t doanh nghip thu
c t hot ng ti chnh hoc kinh doanh v vn trong k k ton. Doanh thu hot
ng ti chnh pht sinh t cc khon tin li, tin bn quyn, c tc v li nhun c
chia ca doanh nghip ch c ghi nhn khi tho mn ng thi c hai iu kin sau:
a. C kh nng thu c li ch t giao dch .
b. Doanh thu c xc nh tng i chc chn.
Doanh thu hot ng ti chnh bao gm:
- Tin li: li tin gi, li cho vay vn, thu li bn hng tr chm, bn hng tr gp
- Li do bn, chuyn nhng cng c ti chnh, u t lin doanh vo c s kinh doanh
ng kim sot, u t lin kt, u t vo cng ty con
- C tc v li nhun c chia.
- Chnh lch li do mua bn ngoi t, khon li chnh lch t gi ngoi t.
- Chit khu thanh ton c hng do mua vt t, hng ho, dch v, TSC.
- Thu nhp khc lin quan n hot ng ti chnh.
K ton chi ph, doanh thu hot ng ti chnh cn tn trng mt s quy nh
mang tnh nguyn tc sau y:
1. Phn nh vo doanh thu hot ng ti chnh l nhng khon thu c coi l thc hin
trong k, khng phn bit cc khon thc t c thanh ton hay cha. Cc
khon thu h bn th ba khng c coi l doanh thu ca doanh nghip.
2. Cc khon thu nhp t hot ng u t cng c ti chnh (chng khon) gm khon
chnh lch gia gi bn ln hn gi gc ca chng khon v khon li c chia do
nm gi chng khon. Hch ton vo chi ph s chnh lch nh hn gia gi bn v
gi gc ca chng khon.
3. Doanh thu tin li c ghi nhn trn c s thi gian v li sut t hc t. Doanh thu
tin bn quyn c ghi nhn trn c s dn tch ph hp vi hp ng cho thu ti
sn. C tc v li nhun c chia c ghi nhn khi doanh nghip c quyn nhn c
336
tc hoc quyn nhn li nhun t vic u t. Cc khon li u t nhn c t cc
khon li u t dn tch trc khi doanh nghip mua li khon u t khng c
hch ton vo doanh thu ti chnh m c ghi gim gi vn ca khon u t .
4. Doanh thu hot ng ti chnh c th bao gm c thu GTGT nu doanh nghip
np thu GTGT theo phng php trc tip hoc khng c thu GTGT nu doanh
nghip np thu theo phng php khu tr.
7. 5.2. Ti khon k ton s dng
K ton chi ph v doanh thu hot ng ti chnh s dng cc ti khon ch yu sau:
- Ti khon 635- Chi ph ti chnh .
TK 635 dng phn nh cc khon chi ph hot ng ti chnh ca doanh nghip.
Kt cu ca TK 635:
Bn N: Cc khon chi ph ti chnh pht sinh trong k.
Bn C: - Cc khon gim chi ph ti chnh
- Kt chuyn chi ph ti chnh xc nh kt qu kinh doanh.
- Ti khon 515- Doanh thu hot ng ti chnh.
TK 515 phn nh cc khon doanh thu t hot ng ti chnh ca doanh nghip .
Bn N:
- Thu GTGT phi np tnh theo phng php trc tip (nu c)
- Kt chuyn cc khon doanh thu hot ng ti chnh xc
nh kt qu hot ng kinh doanh.
Bn C:
- Cc khon doanh thu hot ng ti chnh pht sinh trong k.
Ngoi ra k ton cn s dng cc ti khon lin quan: TK111, 112, 131, 121,128, 221,
222, 228 ,.
Phng php k ton cc nghip v ch yu:
1) Phn nh cc khon chi ph ti chnh:
- Khi bn chng khon ngn hn, di hn b l, k ton ghi :
N TK 111, 112 (gi bn)
N TK 635- Chi ph ti chnh (s l)
C TK 121, 221 (gi gc)
- Chi ph nm gi, bn chng khon, k ton ghi:
C TK 111, 112 .
337
- Chi ph cho hot ng lin doanh u t vo c s ng kim sot, khng tnh vo vn
gp (nu c), k ton ghi:
C TK 111, 112, 152, 153,.
C TK 128, 228 (L tr vo vn gp LD)
- L trong hot ng u t vo cng c ti chnh khi bn, chuyn nhng, thanh l cc
khon u t, k ton ghi:
C TK 111, 112, 152, 153.
C TK 121, 228, 222, 223, 221
- Chi ph tin li vay vn kinh doanh khng c vn ho, khon chit khu thanh ton
cho khch hng c hng khi bn hng, k ton ghi:
C TK 111, 112, 131, 338,
- Khon l pht sinh khi bn ngoi t, k ton ghi s:
N TK 1111, 1121 (Tin Vit nam): theo t gi bn
N TK 635- Chi ph ti chnh : Khon l
C TK 1112, 1122 (Ngoi t): theo t gi ghi s
ng thi ghi n: C TK 007- Ngoi t cc loi (ghi theo nguyn t)
- Khon l chnh lch t gi ngoi t tnh vo chi ph hot ng ti chnh :
C TK 111, 112,131, 331,..
- Khon chnh lch t gi thun (Li t gi b l t gi<0) khi nh gi li cc khon
mc tin t c gc ngoi t cui nm, k ton ghi:
C TK 413- Chnh lch t gi
- Cc chi ph hot ng ti chnh khc pht sinh:
C TK 111, 112, .
- Cui nin k ton, doanh nghip cn c vo tnh hnh gim gi ca cc khon u t
cng c ti chnh ngn hn, di hn hin c tnh ton mc d phng gim gi cn phi
lp.
+ Nu mc d phng gim gi cho cc khon u t ti chnh cn trch lp cui nm ln
hn mc d phng trch lp cui nin trc, k ton trch lp d phng gim gi
u t cng c ti chnh b sung (s chnh lch ln hn), ghi :
338
C TK 129 D phng gim gi u t ngn hn
C TK 229 D phng gim gi u t di hn
+ Nu mc cn lp d phng cui nin nh hn mc d phng lp cui nin
trc, k ton hon nhp d phng (s chnh lch nh hn), k ton ghi s:
N TK 129- D phng gim gi u t ngn hn
N TK 229- D phng gim gi u t di hn
- Cui k hch ton, kt chuyn chi ph ti chnh xc nh kt qu, k ton ghi s:
N TK 911- Xc nh kt qu kinh doanh
2) Phn nh cc khon doanh thu hot ng ti chnh :
- Cc khon li c chia t hot ng u t, c tc, li nh k ca tri phiu, li tin
cho vay, k ton ghi:
N TK 111, 112, 152, 153, 156, 131
N TK 121, 228, 223, 222, 221- (Nu u t tip)
- Khon li khi bn cng c ti chnh, chuyn nhng, thanh l cc khon u t ti
chnh, k ton ghi:
N TK 111, 112. -(gi bn)
C TK 121, 221- (gi gc)
C TK 515- Doanh thu hot ng ti chnh (Sli)
- Khon chit khu thanh ton khi mua hng c hng, k ton ghi:
N TK 111, 112, 331
- Khon li khi bn hng tr chm, tr gp, k ton ghi:
N TK 111, 112 (S tin thu ngay)
N TK 131- Phi thu ca khch hng (S tin cho tr chm)
C TK 511- Doanh thu bn hng
C TK 3311- Thu GTGT phi np
C TK 338 (3387- Doanh thu cha thc hin: s li)
- Hng k, xc nh v kt chuyn doanh thu cha thc hin vo doanh thu trong k theo
nguyn tc ph hp, k ton ghi s:
N TK 338 (3387- Doanh thu cha thc hin)
C TK 515- Doanh thu ti chnh
- Khon li khi bn ngoi t, k ton ghi:
339
N TK 1111, 1112: theo t gi bn
C TK 1112, 1122: theo t gi ghi s
ng thi ghi n: C TK 007- Ngoi t cc loi (theo nguyn t)
- Khon li chnh lch t gi ngoi t (pht sinh trong k) tnh vo thu nhp hot ng ti
chnh, k ton ghi:
N TK 111, 112, 131, 331,
C TK 515- Thu nhp hot ng ti chnh
- Khon chnh lch t gi thun (Li t gi b l t gi>0) khi nh gi li cc khon
mc tin t c gc ngoi t cui nm, k ton ghi:
N TK 413- chnh lch t gi
C TK 515- Doanh thu ti chnh
- Cc khon thu nhp hot ng ti chnh khc pht sinh:
N TK 111, 112,
- Tnh thu GTGT phi np i vi hot ng ti chnh theo phng php trc tip (nu
c), k ton ghi s:
N TK 515- Doanh thu hot ng ti chnh
- Cui k hch ton kt chuyn cc khon doanh thu hot ng ti chnh thun xc
nh kt qu, k ton ghi s:
N TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh .
C TK 911 Chi ph hot ng ti chnh .
7.6. K ton cc khon chi ph v thu nhp khc
7.6.1. Ni dung cc khon chi ph, thu nhp khc
Chi ph khc l cc khon chi ph ca cc hot ng ngoi hot ng sn xut kinh
doanh to ra doanh thu ca doanh nghip. y l nhng khon l do cc s kin hay cc
nghip v khc bit vi hot ng kinh doanh thng thng ca doanh nghip, ni dung
c th bao gm:
- Chi ph thanh l, nhng bn TSC
- Gi tr cn li ca TSC thanh l, nhng bn (bnh thng)
- Gi tr cn li hoc gi bn ca TSC nhng bn thu li theo phng thc thu
ti chnh hoc thu hot ng (xem chi tit chng 4)
- Cc khon tin pht do vi phm hp ng kinh t.
- Khon b pht thu, truy np thu.
- Cc khon chi ph do ghi nhm hoc b st khi ghi s k ton.
340
- Cc khon chi ph khc.
Thu nhp khc l cc khon thu nhp khng phi l doanh thu ca doanh nghip.
y l cc khon thu nhp c to ra t cc hot ng khc ngoi hot ng kinh doanh
thng thng ca doanh nghip, ni dung c th bao gm:
- Thu nhp t nhng bn, thanh l TSC.
- Gi tr cn li hoc gi bn hoc gi tr hp l ca TSC bn thu li theo phng
thc thu ti chnh hoc thu hot ng (xem chi tit chng 4)
- Tin thu c pht do khch hng, n v khc vi phm hp ng kinh t.
- Thu cc khon n kh i x l xo s.
- Cc khon thu c nh nc min gim tr thu thu nhp doanh nghip.
- Thu t cc khon n phi tr khng xc nh c ch.
- Cc khon tin thng ca khch hng lin quan n tiu th hng ho, sn phm,
dch v khng tnh trong doanh thu (nu c)
- Thu nhp qu biu, qu tng bng tin, hin vt ca cc c nhn, t chc tng doanh
nghip.
- Cc khon thu nhp kinh doanh ca nm trc b b st hay qun ghi s k ton nay
pht hin ra...
Cc khon chi ph, thu nhp khc xy ra khng mang tnh cht thng xuyn, khi
pht sinh u phi c cc chng t hp l, hp php mi c ghi s k ton.
7.6.2. Ti khon k ton s dng
K ton chi ph, thu nhp khc s dng cc ti khon ch yu sau:
- Ti khon 811- Chi ph khc: Ti khon ny c dng phn nh cc khon chi ph
khc theo cc ni dung trn ca doanh nghip.
Bn n: + Phn nh cc khon chi ph khc thc t pht sinh
Bn c: + Kt chuyn chi ph khc xc nh kt qu .
- Ti khon 711- Thu nhp khc: Ti khon ny dng phn nh cc khon thu nhp
khc theo ni dung trn ca doanh nghip.
Bn n:+ S thu GTGT phi np v cc khon thu nhp khc tnh theo phng
php trc tip (nu c)
+ Kt chuyn cc khon thu nhp khc xc inh kt qu
Bn c: Cc khon thu nhp khc thc t pht sinh.
Ngoi ra k ton cn s dng cc ti khon lin quan khc nh: TK 111, 112, 152,
153,
7.6.3. Phng php k ton cc nghip v ch yu.
341
1- Phn nh cc khon chi ph khc
- Cc chi ph pht sinh trong qu trnh thanh l, nhng bn TSC, k ton ghi s:
N TK 811- Chi ph khc
C TK 111, 112, 152,153,.
- Gi tr cn li ca TSC thanh l, nhng bn, (k c trng hp bn v thu li theo
phng thc thu hot ng vi gi bn tho thun l gi tr hp l hoc gi bn cao hn
gi tr hp l) k ton ghi s:
N TK 811- Chi ph khc (Gi tr cn li)
N TK 214- Hao mn TSC (Gi tr hao mn)
C TK 211- TSCHH ( Nguyn gi)
C TK 213- TSCVH (Nguyn gi)
-Trng hp bn v thu li theo phng thc thu ti chnh vi Gi bn< GTCL,(k c
trng hp thu li theo phng thc thu hot ng vi gi bn thp hn gi tr hp l
v c bn mua cho thu vi gi thu thp hn gi th trng) k ton ghi:
N TK 811- Gi bn
N TK 214- GTHM
N TK 242- Chnh lch GTCL> Gi bn
C TK 211- NG
- Cc khon tin b pht do vi phm hp ng kinh t, b pht, truy np thu, k ton ghi
s:
C TK 111- Tin mt
C TK 112- TGNH
C TK 333- Thu v cc khon phi np nh nc
C TK 338- Cc khon phi tr, phi np khc
- Trng hp doanh nghip np thu nhm ln trong k khai hng ho xut khu, b truy
thu tin thu trong thi hn 1 nm tr v trc k t ngy kim tra pht hin c s nhm
ln . S thu xut khu truy thu phi np, k ton ghi s:
N TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dich v (nu trong nin
k ton c doanh thu hng xut khu)
N TK 811- Chi ph khc (nu trong nin k ton khng c doanh thu
hng xut khu)
C TK 3333- Thu xut nhp khu (Chi tit thu xut khu)
- Cc khon chi ph khc pht sinh nh chi ph khc phc tn tht do gp ri ro trong
kinh doanh (thin tai, ho hoan, chy n), k ton ghi s:
342
C TK 112, 112, 152, .
- Cui k kt chuyn cc khon chi ph khc xc inh kt qu, k ton ghi s:
N TK 911- Xc inh kt qu kinh doanh
C TK 811- Chi ph khc
2- Hch ton cc khon thu nhp khc
- Trng hp bn v thu li theo phng thc thu ti chnh c Gi bn > GTCL, k
ton ghi:
N TK 111, 112...(Tng s tin theo gi thanh ton)
C TK 711- (GTCL)
C TK 3387- (Chnh lch Gi bn > GTCL)
C TK 3331- Thu GTGT
- Trng hp bn v thu li theo phng thc thu hot ng c Gi bn > gi tr hp
l, k ton ghi:
N TK 111, 112...(Tng s tin theo gi thanh ton)
C TK 711- (Gi tr hp l)
C TK 3387- (Chnh lch Gi bn > GTHL)
C TK 3331- Thu GTGT
- Phn nh s thu v thanh l, nhng bn TSC,(k c cc trng hp bn thu li
theo phng thc thu hot ng, thu ti chnh cn li cha k trn), k ton ghi s:
N TK 111, 112, 152, 153, 131,
C TK 711- Thu nhp khc (Gi bn)
C TK 3331- (Tnh theo phng php khu tr - nu c)
- Phn nh cc khon tin thu c pht, c bi thng do cc n v khc vi phm
hp ng kinh t, k ton ghi s:
N TK 111, 112 (Nu thu tin)
N TK 1388- phi thu khc (Nu cha thu tin)
N TK 338, 344 (Nu tr vo tin nhn k qu, k cc)...
- Phn nh cc khon thu c t cc khon n phi thu kh i trc y x l xo
s, k ton ghi s:
N TK 111, 112,
(ng thi ghi n: C TK 004- N kh i x l).
- Phn nh cc khon n phi tr khng xc nh c ch, k ton ghi s:
N TK 331- Phi tr cho khch hng
343
N TK 338- Phi tr phi np khc.
- Phn nh s thu c nh nc min, gim (tr thu thu nhp doanh nghip), k ton
ghi s:
N TK 333- (Nu tr vo s phi np)
N TK 111, 112( Nu nhn li bng tin)
- Phn nh cc khon tin, hin vt c biu tng, k ton ghi s:
N TK 111, 112, 152, 153, 211,
- Phn nh cc khon thu nhp khc nh tin thng, cc khon thu nhp b b qun, b
st t nm trc, k ton ghi s:
N TK 111, 112, 152,
- Phn nh khon thu GTGT phi np v cc khon thu nhp khc tnh theo phng
php trc tip (n c), k ton ghi s:
N TK 711- Thu nhp khc
- Cui k kt chuyn cc khon thu nhp khc xc nh kt qu, k ton ghi s:
C TK 911- Xc nh kt qu kinh doanh
3- K ton mt s nghip v v chi ph, thu nhp khc c lin quan n
hot ng u t gp vn lin doanh vo c s kinh doanh dng kim sot
a) Khi gp vn lin doanh bng tin vo c s kinh doanh ng kim sot, ghi:
C TK 111 - Tin mt
C TK 112 - Tin gi Ngn hng.
b) Khi gp vn lin doanh vo c s kinh doanh ng kim sot bng vt t, hng
ha, ghi:
b1) Khi gp vn lin doanh vo c s kinh doanh ng kim sot bng vt t,
hng ha, ghi:
N TK 222 - Vn gp lin doanh (Theo gi nh gi li);
N TK 811-(Chnh lch gi tr ghi s > gi nh gi li);
C cc TK 152, 153, 155, 156 (Gi tr ghi s k ton);
344
C TK 711 (Chnh lch gi tr ghi s < gi
nh gi li) Phn tng ng li ch ca cc bn khc trong lin
doanh;
C TK 3387 (Chnh lch GTGS<Gtnh gi) Phn tng ng li
ch ca doanh nghip trong lin doanh

b2) Trng hp s chnh lch gi nh gi li vt t, hng ha ln hn gi tr ghi
s ca vt t, hng ha, bn gp vn lin doanh phi phn nh hon li phn thu nhp
khc tng ng vi t l gp vn ca n v mnh trong lin doanh, ghi:
N TK 711 (Phn thu nhp tng ng vi li ch ca bn
gp vn lin doanh)
C TK 3387 (Chi tit chnh lch do nh gi li
TSC em i gp vn vo c s kinh doanh ng kim sot).
b3) Khi c s kinh doanh ng kim sot bn s vt t, hng ha
cho bn th ba c lp, bn gp vn lin doanh kt chuyn s doanh thu
cha thc hin vo thu nhp khc trong k, ghi:
N TK 3387 Doanh thu cha thc hin

c) Trng hp gp vn bng ti sn c nh:
c.1) Khi gp vn lin doanh vo c s kinh doanh ng kim sot bng ti sn c
nh, ghi:
N TK 222 - Vn gp lin doanh (Theo gi tr thc t ca TSC do cc
bn thng nht nh gi);
N TK 214 - Hao mn TSC (S khu hao trch);
N TK 811 - (S chnh lch nh gi li < GTCL ca TSC);
C TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi);
C TK 711 (S chnh lch nh gi li > GTCL TSC). Phn
tng ng vi li ch ca cc bn khc trong lin doanh.
C TK 3387 (Chnh lch nh gi li > GTCL) Phn tng ng vi
li ch ca doanh nghip trong lin doanh
c.2) Trng hp s chnh lch gi nh gi li TSC ln hn gi tr
cn li ca TSC, bn gp vn lin doanh phi phn nh hon li phn thu
nhp khc tng ng vi t l gp vn ca n v mnh trong lin doanh,
ghi:
N TK 711 (Phn thu nhp tng ng vi li ch ca bn
gp vn lin doanh)
345
C TK 3387 (Chi tit chnh lch do nh gi li
TSC em i gp vn vo c s kinh doanh ng kim sot).
c.3) Hng nm cn c vo thi gian s dng hu ch ca ti sn c nh em gp
vn, k ton phn b tr li s doanh thu cha thc hin vo thu nhp khc trong k, ghi:
N TK 3387 Doanh thu cha thc hin (Chi tit chnh
lch do nh gi li TSC em i gp vn vo c s kinh doanh ng kim
sot)
C TK 711 (Phn doanh thu cha thc hin c
phn b cho 1 nm), hoc bn gp vn chuyn nhng phn vn gp lin
doanh cho i tc khc.
c.4- Trng hp hp ng lin doanh kt thc hot ng kt chuyn
ton b khon chnh lch do nh gi li TSC khi gp vn cn li (ang
phn nh bn C TK 3387 Doanh thu cha thc hin) sang thu nhp
khc, k ton ghi:
N TK 3387 - (Chi tit chnh lch do nh gi li TSC
em i gp vn ca cc c s kinh doanh ng kim sot);
C TK 711 Thu nhp khc.
d) Trng hp doanh nghip Vit Nam c Nh nc giao t gp vn lin
doanh vi cc cng ty nc ngoi bng gi tr quyn s dng t, mt nc, mt bin, th
sau khi c quyt nh ca Nh nc giao t gp vo lin doanh v lm xong th tc
giao cho lin doanh, ghi:
C TK 411 - (Chi tit ngun vn Nh nc).
) Trng hp bn gp vn lin doanh c chia li nhun nhng s dng s li
nhun c chia gp thm vn vo lin doanh, ghi:
7.7. K ton xc nh v phn phi kt qu hot ng kinh doanh
7.7.1. Kt qu hot ng kinh doanh v phn phi kt qu hot ng kinh doanh.
Kt qu hot ng kinh doanh l kt qu cui cng ca hot ng sn xut kinh
doanh thng thng v cc hot ng khc ca doanh nghip trong mt thi k nht
nh, biu hin bng s tin li hay l.
Kt qu hot ng kinh doanh ca doanh nghip bao gm kt qu hot ng kinh
doanh thng thng v kt qu hot ng khc.
Kt qu hot ng kinh doanh thng thng l kt qu t nhng hot ng to ra
doanh thu ca doanh nghip, y l hot ng bn hng, cung cp dch v v hot ng
ti chnh:
346
(1) Kt qu t
hot ng
SXKD (Bn
hng, cc dch
v)

=
Tng DT thun
v bn hng v
cung cp dch
v

-

Gi vn ca hng
xut bn v
Chi ph thu
TNDN

- CPBH v
CPQLDN

(2) Kt qu t hot ng
ti chnh

=
Tng DT thun v
hot ng ti chnh

-

Chi ph v hot
ng ti chnh

Trong : Doanh thu thun v bn hng v cung cp dch v tnh bng tng doanh
thu bn hng v cung cp dch v tr i (-) cc khon gim tr ( chit khu thng mi,
gim gi hng bn, doanh thu hng bn b tr li, thu tiu th c bit, thu xut
khu, thu GTGT phi np tnh theo phng php trc tip).
Kt qu hot ng khc l kt qu c tnh bng chnh lch gia thu nhp thun
khc v chi ph khc:

Kt qu
hot ng
khc

=
Thu nhp
thun
khc

-
Chi
ph
khc

Theo ch ti chnh, thng thng li nhun ca doanh nghip c phn phi,
s dng nh sau:
1. B p cc khon l t nm trc theo quy nh ca lut thu TNDN
2. Np thu thu nhp doanh nghip cho Nh nc.
3. B p cc khon l t nm trc ht hn b l theo quy nh ca lut thu
TNDN
4. Trch lp cc qu ca doanh nghip theo quy nh.
5. Chia c tc, chia li cho cc nh u t gp vn
Trong vic trch np cho Nh nc, trch lp tng qu c th ca doanh nghip,
chia c tc, chia li theo t l l bao nhiu tu thuc vo ch ti chnh v quy nh
ca HQT hoc Gim c cng ty quy nh cho tng thi k nht nh.
(Ch : Li nhun chu thu v li nhun k ton l 2 khi nim khc nhau)
Trong cc doanh nghip, vic phn phi li nhun c tin hnh theo 2 bc:
Bc 1- Tm phn phi: nh k tm phn phi theo k hoch.
347
Bc 2- Phn phi chnh thc: khi bo co quyt ton nm c xc nh v ph
duyt chnh thc.
Theo Ngh nh 199/2004/N-CP ngy 3-12-2004 ca Chnh ph ti iu 27
v phn phi li nhun:
1. Li nhun thc hin ca cng ty sau khi b p l nm trc theo quy nh ca
Lut thu thu nhp doanh nghip v np thu thu nhp doanh nghip c phn phi
nh sau:
a) Chia li cho cc thnh vin gp vn lin kt theo quy nh ca hp ng (nu
c);
b) B p khon l ca cc nm trc ht thi hn c tr vo li nhun trc
thu;
c) Trch 10% vo qu d phng ti chnh; khi s d qu bng 25% vn iu l th
khng trch na;
d) Trch lp cc qu c bit t li nhun sau thu theo t l c nh nc quy
nh i vi cng ty c th m php lut quy nh phi trch lp;
) S cn li sau khi lp cc qu quy nh ti im a, b, c, d khon ny c phn
phi theo t l gia vn nh nc u t ti cng ty v vn cng ty t huy ng bnh
qun trong nm.
Vn do cng ty t huy ng l s tin cng ty huy ng do pht hnh tri phiu, tn
phiu, vay ca cc t chc, c nhn trong v ngoi nc trn c s cng ty t chu trch
nhim hon tr c gc v li cho ngi cho vay theo cam kt, tr cc khon vay c bo
lnh ca Chnh ph, B Ti chnh, cc khon vay c h tr li sut.
2. Phn li nhun c chia theo vn nh nc u t c dng ti u t b
sung vn nh nc ti cng ty nh nc. Trng hp khng cn thit b sung vn nh
nc ti cng ty nh nc, i din ch s hu quyt nh iu ng v qu tp trung
u t vo cc cng ty khc. Th tng Chnh ph quyt nh thnh lp qu ny.
3. Li nhun c chia theo vn t huy ng c phn phi nh sau:
a) Trch ti thiu 30% vo qu u t pht trin ca cng ty;

348
b) Trch ti a 5% lp qu thng Ban qun l iu hnh cng ty. Mc trch mt
nm khng vt qu 500 triu ng (i vi cng ty c Hi ng qun tr), 200 triu
ng (i vi cng ty khng c Hi ng qun tr) vi iu kin t sut li nhun thc
hin trc thu trn vn nh nc ti cng ty phi bng hoc ln hn t sut li nhun k
hoch;

c) S li nhun cn li c phn phi vo qu khen thng, phc li ca cng ty.
Mc trch vo mi qu do Hi ng qun tr hoc Gim c cng ty khng c Hi ng
qun tr quyt nh sau khi tham kho kin ca Ban Chp hnh Cng on cng ty.

4. i din ch s hu quyt nh t l trch c th vo cc qu u t pht trin v
qu khen thng Ban qun l iu hnh cng ty trn c s ngh ca Hi ng qun tr
(i vi cng ty c Hi ng qun tr) hoc Gim c (i vi cng ty khng c Hi
ng qun tr).

5. i vi nhng cng ty nh nc hot ng trong lnh vc c quyn c trch
ti a khng qu 3 thng lng thc hin cho 2 qu khen thng v phc li. S li
nhun cn li sau khi trch qu khen thng, phc li c b sung vo qu u t pht
trin ca cng ty.

6. i vi cng ty u t thnh lp mi trong 2 nm lin k t khi c li nu phn
phi li nhun nh trn m 2 qu khen thng, phc li khng t 2 thng lng thc t
th cng ty c gim phn trch qu u t pht trin m bo 2 thng lng cho
2 qu ny. Mc gim ti a bng ton b s trch qu u t pht trin trong k phn
phi li nhun nm .

7. i vi Cng ty nh nc c thit k v thc t thng xuyn, n nh cung
cp sn phm, dch v cng ch do nh nc t hng hoc giao k hoch khi phn phi
li nhun nh trn m khng trch qu khen thng v phc li theo mc 2 thng
lng (Theo tin lng thc t ca cng ty- Thng t 33-2005/TT-BTC ngy 29-4-2005),
thc hin nh sau:
a) Trng hp li t cng ty c gim trch qu u t pht trin, gim phn li
nhun c chia theo vn nh nc cho 2 thng lng cho 2 qu. Nu gim ton
349
b s tin trn m vn cha 2 thng lng cho 2 qu th s c Nh nc tr cp cho
;
b) Trng hp khng c li th Nh nc s tr cp trch lp 2 qu khen
thng, phc li bng 2 thng lng.
iu 28. Mc ch s dng cc qu
1. Qu d phng ti chnh c dng :
a) B p nhng tn tht, thit hi v ti sn, cng n khng i c xy ra
trong qu trnh kinh doanh;
b) B p khon l ca cng ty theo quyt nh ca Hi ng qun tr hoc i din
ch s hu.

2. Qu u t pht trin c dng b sung vn iu l cho cng ty.

3. Qu khen thng c dng :

a) Thng cui nm hoc thng k trn c s nng sut lao ng v thnh tch
cng tc ca mi cn b, cng nhn vin trong cng ty nh nc;

b) Thng t xut cho nhng c nhn, tp th trong cng ty nh nc;

c) Thng cho nhng c nhn v n v ngoi cng ty nh nc c ng gp nhiu
cho hot ng kinh doanh, cng tc qun l ca cng ty.

Mc thng theo quy nh ti im a, b, c khon do Tng gim c hoc Gim c
quyt nh. Ring im a cn c kin ca Cng on cng ty trc khi quyt nh.

4. Qu phc li c dng :

a) u t xy dng hoc sa cha cc cng trnh phc li ca cng ty;

350
b) Chi cho cc hot ng phc li cng cng ca tp th cng nhn vin cng ty,
phc li x hi;

c) Gp mt phn vn u t xy dng cc cng trnh phc li chung trong
ngnh, hoc vi cc n v khc theo hp ng;

d) Ngoi ra c th s dng mt phn qu phc li tr cp kh khn t xut cho
nhng ngi lao ng k c nhng trng hp v hu, v mt sc, lm vo hon cnh
kh khn, khng ni nng ta, hoc lm cng tc t thin x hi.

Vic s dng qu phc li do Hi ng qun tr hoc Gim c (i vi cng ty
khng c Hi ng qun tr) quyt nh sau khi tham kho kin ca cng on cng ty.

5. Qu thng Ban iu hnh cng ty c s dng thng cho Hi ng qun
tr, Ban Gim c cng ty. Mc thng do i din ch s hu quyt nh gn vi hiu
qu hot ng kinh doanh ca cng ty, trn c s ngh ca Ch tch Hi ng qun tr
hoc Gim c cng ty i vi cng ty khng c Hi ng qun tr.

6. Vic s dng cc qu ni trn phi thc hin cng khai theo quy ch cng khai
ti chnh, quy ch dn ch c s v quy nh ca Nh nc.
7. Cng ty ch c chi cc qu khen thng, phc li, qu thng Ban qun l
iu hnh cng ty sau khi thanh ton cc khon n v cc ngha v ti sn khc n
hn phi tr.

351

7.7.2.Ti khon k ton s dng
K ton xc nh v phn phi kt qu hot ng kinh doanh s dng cc ti khon
ch yu sau:
- Ti khon 911- Xc nh kt qu kinh doanh
Ti khon ny dng xc nh kt qu hot ng kinh doanh trong cc doanh nghip.
Bn n:
- Tr gi vn ca sn phm, hng ho, dch v tiu th.
- Chi ph thu thu nhp doanh nghip
- Chi ph ti chnh trong k
- Chi ph bn hng, chi ph qun l doanh nghip tnh cho hng tiu th trong k
- Chi ph khc trong k
- Kt chuyn s li t hot ng kinh doanh trong k
Bn c:
- Doanh thu thun v bn hng v cung cp dch v
- Doanh thu thun hot ng ti chnh trong k
- Thu nhp thun khc trong k
- Kt chuyn s l t hot ng kinh doanh trong k
Ti khon ny khng c s d cui k.
- Ti khon 421- Li nhun cha phn phi.
352
Ti khon ny dng phn nh kt qu hot ng kinh doanh v tnh hnh phn phi, x
l kt qu kinh doanh ca doanh nghip.
Khi hch ton trn ti khon 421 cn ch :
1 - Kt qu t hot ng kinh doanh ca doanh nghip phn nh trn
Ti khon 421 l li nhun hoc l sau khi tr (-) chi ph thu thu nhp
doanh nghip.
2 - K ton khng phn nh vo ti khon ny s thu thu nhp doanh
nghip hin hnh phi np trong nm.
3 - K ton khng phn nh vo ti khon ny s thu thu nhp hon li
phi tr v ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm hin hnh
c ghi nhn vo chi ph (hoc thu nhp) thu thu nhp hon li.
4 - Trng hp doanh nghip phi iu chnh s d u nm ca Ti
khon 421 Li nhun cha phn phi do doanh nghip p dng hi t thay
i chnh sch k ton hoc do iu chnh hi t cc sai st trng yu ca
cc nm trc, k ton phi xc nh cc nh hng v thu thu nhp trong
cc nm trc lm c s iu chnh s d u nm i vi ti sn thu thu
nhp hon li v thu thu nhp hon li phi tr mt cch ph hp.
Kt cu ti khon 421
Bn n:
- S l t hot ng kinh doanh trong k
- Phn phi tin li(Trch lp cc qu DN; chia c tc, li nhun cho cc c
ng...; b sung ngun vn kinh doanh; Np li nhun ln cp trn)
Bn c:
- S li thc t t hot ng kinh doanh trong k
- S li c cp di np ln, s l c cp trn cp b(Khng thuc m hnh
cng ty m-con)
- X l cc khon l t hot ng kinh doanh
Ti khon 421 c th c s d n hoc d c.
S d bn N: Phn nh khon l cha x l hoc s phn phi qu s li.
S d bn C: Phn nh khon li t hot ng kinh doanh cha phn phi.
- Ti khon 4211- Li nhun nm trc (Tk 4211 cn s dng iu
chnh tng, gim s d u nm TK 4211 khi p dng hi t do thay i chnh sch k
ton v iu chnh hi t cc sai st trng yu ca nm trc m nm nay mi pht hin)
353
- Ti khon 4212- Li nhun nm nay
- Ti khon 821 Chi ph thu thu nhp doanh nghip
Ti khon ny dng phn nh chi ph thu thu nhp doanh nghip
ca doanh nghip bao gm chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh v
chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li lm cn c xc nh kt qu
hot ng kinh doanh ca doanh nghip trong nm ti chnh hin hnh.
Mt s quy nh khi hch ton trn ti khon 821: Chi ph thu thu nhp
doanh nghip
1 Hng qu, k ton cn c vo t khai thu thu nhp doanh nghip
ghi nhn s thu thu nhp doanh nghip hin hnh tm phi np vo chi
ph thu thu nhp hin hnh.
2 - Cui nm ti chnh, cn c vo t khai quyt ton thu, nu s
thu thu nhp doanh nghip hin hnh tm phi np trong nm nh hn s
phi np cho nm , k ton ghi nhn s thu thu nhp doanh nghip phi
np thm vo chi ph thu thu nhp hin hnh. Trng hp s thu thu nhp
tm phi np trong nm ln hn s phi np ca nm , k ton phi ghi
gim chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh l s chnh lch gia s
thu thu nhp doanh nghip tm phi np trong nm ln hn s phi np.
3 Trng hp pht hin sai st khng trng yu ca cc nm trc
lin quan n khon thu thu nhp doanh nghip phi np ca cc nm
trc, doanh nghip c hch ton tng (hoc gim) s thu thu nhp
doanh nghip phi np ca cc nm trc vo chi ph thu thu nhp hin
hnh ca nm pht hin sai st.
4 - Kt thc nm, k ton kt chuyn gia chi ph thu thu nhp doanh
nghip hin hnh pht sinh trong nm vo Ti khon 911 Xc nh kt
qu kinh doanh xc nh kt qu hot ng sn xut, kinh doanh trong
nm.
Kt cu ti khon 8211:
Bn N:
354
- Thu thu nhp doanh nghip phi np tnh vo chi ph thu thu nhp
doanh nghip hin hnh pht sinh trong nm;
- Thu thu nhp doanh nghip ca cc nm trc phi np b sung do
pht hin sai st khng trng yu ca cc nm trc c ghi tng chi ph
thu thu nhp doanh nghip hin hnh ca nm hin ti.
Bn C:
- S thu thu nhp doanh nghip thc t phi np trong nm nh hn
s thu thu nhp tm phi np c gim tr vo chi ph thu thu nhp
doanh nghip hin hnh ghi nhn trong nm;
- S thu thu nhp doanh nghip phi np c ghi gim do pht hin
sai st khng trng yu ca cc nm trc c ghi gim chi ph thu thu
nhp doanh nghip hin hnh trong nm hin ti;
- Kt chuyn chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh vo bn
N Ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh.
Ti khon 8211 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh
khng c s d cui k.
(2)- Ti khon 8212Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li.
Ti khon ny dng phn nh chi ph thu thu nhp doanh nghip hon
li pht sinh trong nm ca doanh nghip.
Mt s quy nh khi hch ton trn ti khon 8212:
1 - Cui nm ti chnh, k ton phi xc nh s thu thu nhp hon li
phi tr ghi nhn vo chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li. ng
thi phi xc nh ti sn thu thu nhp hon li ghi nhn vo thu nhp
thu thu nhp doanh nghip (Ghi gim chi ph thu thu nhp doanh nghip
hon li).
2 - K ton khng c phn nh vo Ti khon ny ti sn thu thu
nhp hon li hoc thu thu nhp hon li phi tr pht sinh t cc giao dch
c ghi nhn trc tip vo vn ch s hu.
355
3 - Cui nm ti chnh, k ton phi kt chuyn s chnh lch gia s
pht sinh bn N v s pht sinh bn C TK 8212 Chi ph thu thu nhp
doanh nghip hon li vo Ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh.
Kt cu ti khon 8212:
Bn N:
- Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh trong nm t
vic ghi nhn thu thu nhp hon li phi tr (l s chnh lch gia thu thu
nhp hon li phi tr pht sinh trong nm ln hn thu thu nhp hon li
phi tr c hon nhp trong nm);
- Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li c ghi nhn t s
chnh lch gia ti sn thu thu nhp hon li c hon nhp trong nm ln
hn ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm;
- Kt chuyn chnh lch gia s pht sinh bn C TK 8212 ln hn s
pht sinh bn N TK 8212 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li
pht sinh trong nm vo bn C ti khon 911 Xc nh kt qu kinh
doanh.
Bn C:
- Ghi gim chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li (s chnh lch
gia ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm ln hn ti sn thu
thu nhp hon li c hon nhp trong nm).
- Ghi gim chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li (s chnh lch
gia thu thu nhp hon li phi tr c hon nhp trong nm ln hn thu
thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm).
- Kt chuyn chnh lch gia s pht sinh bn C TK 8212 nh hn
s pht sinh bn N TK 8212 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon
li pht sinh trong nm vo bn N ti khon 911 Xc nh kt qu kinh
doanh.

Ti khon 8212 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li
khng c s d cui k.
356
- Ti khon 347 Thu thu nhp hon li phi tr
Ti khon ny dng phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin ng
ca thu thu nhp doanh nghip hon li phi tr.
Mt s quy nh khi hch ton trn ti khon 347:
1 - Thu thu nhp hon li phi tr phi c ghi nhn cho tt c cc
khon chnh lch tm thi chu thu, tr khi thu thu nhp hon li phi tr
pht sinh t ghi nhn ban u ca mt ti sn hay n phi tr ca mt giao
dch m giao dch ny khng c nh hng n li nhun k ton hoc li
nhun tnh thu thu nhp (hoc l tnh thu) ti thi im pht sinh giao
dch.
2 - Ti ngy kt thc nm ti chnh, k ton phi xc nh cc khon
chnh lch tm thi chu thu pht sinh trong nm hin ti lm cn c xc
nh s thu thu nhp hon li phi tr c ghi nhn trong nm.
3 - Vic ghi nhn thu thu nhp hon li phi tr trong nm c
thc hin theo nguyn tc b tr gia s thu thu nhp hon li phi tr
pht sinh trong nm nay vi s thu thu nhp hon li phi tr ghi
nhn t cc nm trc nhng nm nay c ghi gim (hon nhp), theo
nguyn tc:
- Nu s thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm ln
hn s thu thu nhp hon li phi tr c hon nhp trong nm, k ton
ch ghi nhn b sung s thu thu nhp hon li phi tr l s chnh lch
gia s thu thu nhp hon li phi tr pht sinh ln hn s c hon
nhp trong nm;
- Nu s thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm nh
hn s thu thu nhp hon li phi tr c hon nhp trong nm, k ton
ch ghi gim (hon nhp) s thu thu nhp hon li phi tr l s chnh
lch gia s thu thu nhp hon li phi tr pht sinh nh hn s c
hon nhp trong nm.
4- Thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm khng lin
quan n cc khon mc c ghi nhn trc tip vo vn ch s hu phi
c ghi nhn l chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh
trong nm.
5- K ton phi ghi gim thu thu nhp hon li phi tr khi cc
khon chnh lch tm thi phi chu thu khng cn nh hng ti li
357
nhun tnh thu (Khi ti sn c thu hi hoc n phi tr c thanh
ton).
6- Trng hp vic p dng hi t thay i chnh sch k ton
hoc iu chnh hi t cc sai st trng yu pht sinh t cc nm trc
lm pht sinh khon chnh lch tm thi chu thu, k ton phi iu
chnh tng khon thu thu nhp hon li phi tr cho cc nm trc bng
cch iu chnh gim s d C (hoc tng s d N) u nm ca TK
421 - Li nhun cha phn phi (TK 4211 - Li nhun cha phn phi
nm trc) v iu chnh s d C u nm TK 347 - Thu thu nhp
hon li phi tr.
Kt cu ti khon 347:
Bn N:
Thu thu nhp hon li phi tr gim (c hon nhp) trong k.
Bn C:
Thu thu nhp hon li phi tr c ghi nhn trong k.
S d bn C:
- Thu thu nhp hon li phi tr cn li cui k.
- iu chnh s d u nm i vi thu thu nhp hon li phi tr do
p dng hi t chnh sch k ton hoc sa cha hi t cc sai st trng yu
ca cc nm trc
- Ti khon 243 Ti sn thu thu nhp hon li
Ti khon ny dng phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin ng
ca ti sn thu thu nhp hon li.
Mt s quy nh khi hch ton trn ti khan 243:
1 Doanh nghip ch c ghi nhn ti sn thu thu nhp hon li i
vi cc khon chnh lch tm thi c khu tr, gi tr c khu tr ca
khon l tnh thu v u i v thu cha s dng t cc nm trc chuyn
sang nm hin ti trong trng hp doanh nghip d tnh chc chn c c
li nhun tnh thu thu nhp trong tng lai s dng cc khon chnh
lch tm thi c khu tr, cc khon l tnh thu v u i thu cha s
dng.
358
2 Cui nm ti chnh, doanh nghip phi lp Bng xc nh chnh lch
tm thi c khu tr, Bng theo di chnh lch tm thi c khu
tr cha s dng, gi tr c khu tr chuyn sang nm sau ca cc
khon l tnh thu v u i thu cha s dng lm cn c lp Bng xc
nh ti sn thu thu nhp hon li xc nh gi tr ti sn thu thu
nhp hon li c ghi nhn hoc hon nhp trong nm.
3 - Vic ghi nhn ti sn thu thu nhp hon li trong nm c
thc hin theo nguyn tc b tr gia ti sn thu thu nhp hon li pht
sinh trong nm nay vi ti sn thu thu nhp doanh nghip ghi nhn t
cc nm trc nhng nm nay c hon nhp li, c th l:
- Nu ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm ln hn
ti sn thu thu nhp hon li c hon nhp trong nm, k ton ghi
nhn b sung gi tr ti sn thu thu nhp hon li l s chnh lch gia
s ti sn thu thu nhp hon li pht sinh ln hn s c hon nhp
trong nm, nu chc chn rng trong tng lai doanh nghip c li
nhun tnh thu thu hi ti sn thu thu nhp hon li c ghi nhn
trong nm hin ti. Trng hp doanh nghip khng chc chn s c
c li nhun chu thu trong tng lai, k ton khng c ghi nhn
ti sn thu thu nhp hon li tnh trn cc khon chnh lch tm thi
c khu tr pht sinh trong nm.
- Nu ti sn thu thu nhp hon li c ghi nhn trong nm nh
hn ti sn thu thu nhp hon li c hon nhp trong nm, k ton ghi
gim ti sn thu thu nhp hon li l s chnh lch gia s ti sn thu
thu nhp hon li pht sinh nh hn s c hon nhp trong nm. Vic
ghi gim ti sn thu thu nhp hon li phi c thc hin ph hp vi
thi gian m cc khon chnh lch tm thi c khu tr (pht sinh t
cc nm trc) c hon nhp k c khi doanh nghip khng c li
nhun.
4 - Trng hp vic p dng hi t thay i chnh sch k ton
hoc iu chnh hi t cc sai st trng yu pht sinh t cc nm trc
lm pht sinh khon chnh lch tm thi c khu tr, k ton phi ghi
nhn b sung ti sn thu thu nhp hon li ca cc nm trc bng cch
iu chnh tng s d C (hoc gim s d N) u nm TK 421 - Li
nhun cha phn phi (TK 4211 - Li nhun cha phn phi nm nay) v
iu chnh tng s d N u nm TK 243 Ti sn thu thu nhp hon
li.
359
5 - Kt thc nm ti chnh, doanh nghip phi nh gi cc ti sn
thu thu nhp hon li cha c ghi nhn t cc nm trc khi d tnh chc
chn c c li nhun tnh thu thu nhp trong tng lai cho php ti
sn thu hon li c thu hi.
Kt cu ti khon 243
Bn N:
Gi tr ti sn thu thu nhp hon li tng.
Bn C:
Gi tr ti sn thu thu nhp hon li gim.
S d bn N:
- Gi tr ti sn thu thu nhp hon li cn li cui nm;
- iu chnh s d u nm i vi ti sn thu thu nhp hon li c
ghi nhn (hoc hon nhp) trong nm do p dng hi t chnh sch k ton
hoc sa cha hi t cc sai st trng yu ca cc nm trc.
Ngoi ra k ton xc nh v phn phi kt qu kinh doanh cn s dng cc ti
khon lin quan khc nh: TK 111, 112, 333, 414, 415, 431, 511, 512, 515, 635, 641...

7.7.3. Phng php k ton cc nghip v ch yu:

(1) Phng php ghi chp cc nghip v kinh t ch yu lin quan n
chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh
a - Hng qu, khi xc nh thu thu nhp doanh nghip tm phi np
theo quy nh ca Lut thu thu nhp doanh nghip, k ton phn nh s
thu thu nhp doanh nghip tm phi np Nh nc vo chi ph thu thu
nhp doanh nghip hin hnh, ghi:
N TK 8211 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh
C TK 3334 - Thu thu nhp doanh nghip.
Khi np thu thu nhp doanh nghip vo NSNN, ghi:
N TK 3334 - Thu thu nhp doanh nghip
C cc TK 111, 112,
360
b- Cui nm ti chnh, cn c vo s thu thu nhp doanh nghip thc
t phi np, k ton ghi:
+ Nu s thu thu nhp doanh nghip thc t phi np trong nm ln
hn s thu thu nhp doanh nghip tm phi np, k ton phn nh b sung
s thu thu nhp doanh nghip cn phi np, ghi:
Khi np thu thu nhp doanh nghip vo NSNN, ghi:
C cc TK 111, 112,
+ Nu s thu thu nhp doanh nghip thc t phi np trong
nm nh hn s thu thu nhp doanh nghip tm phi np, th s chnh lch
k ton ghi gim chi ph s thu thu nhp doanh nghip hin hnh, ghi:
N TK 3334 Thu thu nhp doanh nghip
C TK 8211 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin
hnh.
c - Trng hp pht hin sai st khng trng yu ca cc nm trc
lin quan n khon thu thu nhp doanh nghip phi np ca cc nm
trc, doanh nghip c hch ton tng (hoc gim) s thu thu nhp
doanh nghip phi np ca cc nm trc vo chi ph thu thu nhp hin
hnh ca nm pht hin sai st.
+ Trng hp thu thu nhp doanh nghip hin hnh ca cc nm
trc phi np b sung do pht hin sai st khng trng yu ca cc nm
trc c ghi tng chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh ca nm
hin ti, ghi:
Khi np tin, ghi:
C cc TK 111, 112
361
+ Trng hp s thu thu nhp doanh nghip phi np c ghi gim
do pht hin sai st khng trng yu ca cc nm trc c ghi gim chi
ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh trong nm hin ti, ghi:
hnh
d - Cui nm ti chnh, k ton kt chuyn chi ph thu thu nhp hin
hnh, ghi:
+ Nu TK 8211 c s pht sinh N ln hn s pht sinh C, th s
chnh lch ghi:
N TK 911 Xc nh kt qu kinh doanh
hnh.
+ Nu TK 8211 c s pht sinh N nh hn s pht sinh C, th s
chnh lch ghi:
C TK 911 Xc nh kt qu kinh doanh.
(2)- Ph- ng php hch ton thu thu nhp hon li phi tr
a Trng hp thu thu nhp hon li phi tr pht sinh t cc giao
dch trong nm c ghi nhn vo chi ph thu thu nhp doanh nghip hon
li: Cui nm ti chnh, k ton cn c Bng xc nh thu thu nhp hon
li phi tr ghi nhn thu thu nhp hon li phi tr pht sinh t cc giao
dch trong nm vo chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li:
a.1 - Nu s thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm
ln hn s thu thu nhp hon li phi tr c hon nhp trong nm, k
ton ch ghi nhn b sung s thu thu nhp hon li phi tr l s chnh
lch gia s thu thu nhp hon li phi tr pht sinh ln hn s c
hon nhp trong nm, ghi:
C TK 347 Thu thu nhp hon li phi tr.
362
a.2 - Nu s thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm
nh hn s thu thu nhp hon li phi tr c hon nhp trong nm, k
ton ch ghi gim (hon nhp) s thu thu nhp hon li phi tr l s
chnh lch gia s thu thu nhp hon li phi tr pht sinh nh hn s
c hon nhp trong nm, ghi:
N TK 347 Thu thu nhp doanh nghip hon li phi tr
C TK 8212 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon
li.
b Trng hp thu thu nhp hon li phi tr pht sinh t vic p
dng hi t thay i chnh sch k ton hoc iu chnh hi t cc sai st
trng yu ca cc nm trc: Cui nm ti chnh, k ton cn c Bng xc
nh thu thu nhp hon li phi tr c lp lm cn c ghi nhn hoc
hon nhp thu thu nhp hon li phi tr pht sinh t cc giao dch c
iu chnh vo li nhun cha phn phi ca cc nm trc.
- Trng hp phi iu chnh tng thu thu nhp hon li phi tr, ghi:
Tng s d N u nm TK 4211 - Li nhun cha phn phi nm
trc
(Nu TK 4211 c s d N),
hoc Gim s d C u nm TK 4211 - Li nhun cha phn phi nm
trc
(Nu TK 4211 c s d C)
Tng s d C u nm TK 347 Thu thu nhp hon li phi tr.
- Trng hp phi iu chnh gim thu thu nhp hon li phi tr,
ghi:
Gim s d C u nm TK 347 Thu thu nhp hon li phi tr
Tng s d C u nm TK 4211 - Li nhun cha phn phi nm
trc
(Nu TK 4211 c s d
C), hoc Gim s d N u nm TK 4211 - Li nhun cha phn phi
nm trc
(Nu TK 4211 c s d N)
363
(3)- Hch ton ti sn thu thu nhp hon li:
a Trng hp ti sn thu thu nhp hon li pht sinh t cc giao
dch c ghi nhn vo chi ph thu thu nhp hon li: Cui nm ti chnh,
k ton cn c Bng xc nh ti sn thu thu nhp hon li c lp
lm cn c ghi nhn hoc hon nhp ti sn thu thu nhp hon li pht sinh
t cc giao dch c ghi nhn vo chi ph thu thu nhp hon li:
a.1 - Nu ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm ln
nhn b sung gi tr ti sn thu thu nhp hon li l s chnh lch gia
s ti sn thu thu nhp hon li pht sinh ln hn s c hon nhp
trong nm, nu chc chn rng trong tng lai doanh nghip c li
nhun tnh thu thu hi ti sn thu thu nhp hon li c ghi nhn
trong nm hin ti, ghi:
N TK 243 Ti sn thu thu nhp hon li
C TK 8212 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon
li.
a.2 - Nu ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm nh
gim ti sn thu thu nhp hon li l s chnh lch gia s ti sn thu
thu nhp hon li pht sinh nh hn s c hon nhp trong nm, ghi:
C TK 243 Ti sn thu thu nhp hon li
b Trng hp ti sn thu thu nhp hon li pht sinh t vic p
dng hi t chnh sch k ton hoc iu chnh hi t sai st trng yu ca
cc nm trc: Cui nm ti chnh, k ton cn c Bng xc nh ti sn
thu thu nhp hon li c lp lm cn c ghi nhn hoc hon nhp ti
sn thu thu nhp hon li pht sinh t cc giao dch c iu chnh vo li
nhun cha phn phi ca cc nm trc:
b.1 - Trng hp phi iu chnh tng ti sn thu thu nhp hon
li, ghi:
Tng s d N u nm TK 243 Ti sn thu thu nhp hon li
Tng s d C u nm TK 4211 - Li nhun cha phn phi nm
trc (Nu TK 4211 c s d C),
364
hoc Gim s d N u nm TK 4211 - Li nhun cha phn phi nm
trc
(Nu TK 4211 c s d N)
b.2 - Trng hp phi iu chnh gim ti sn thu thu nhp hon
li, ghi:
Tng s d N u nm TK 4211 - Li nhun cha phn phi nm
trc
(Nu TK 4211 c s d N),
hoc Gim s d C u nm TK 4211 - Li nhun cha phn phi nm
trc (Nu TK 4211 c s d C)
Gim s d N u nm TK 243 Ti sn thu thu nhp hon li
c- Cui nm ti chnh, k ton kt chuyn chnh lch chi ph thu thu
nhp hon li do cc nghip v (2) v (3) ni trn, k ton ghi:
+ Nu TK 8212 c s pht sinh N ln hn s pht sinh C, th s
chnh lch ghi:
hnh.
+ Nu TK 8212 c s pht sinh N nh hn s pht sinh C, th s
chnh lch ghi:
C TK 911 Xc nh kt qu kinh doanh
(4)- Cui k (thng, qu) kt chuyn cc khon chi ph, doanh thu, thu nhp
xc nh kt qu hot ng kinh doanh:
- Kt chuyn chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh vo bn N Ti
khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh.
hnh.
- Kt chuyn gi vn hng bn trong k:
365
- Kt chuyn chi ph ti chnh trong k:
N TK 911- xc nh kt qu kinh doanh
- Phn b, kt chuyn chi ph bn hng, chi ph qun l doanh nghip tnh cho hng tiu
th trong k:
C TK 641- Chi ph bn hng
C TK 642- Chi ph qun l doanh nghip
- Kt chuyn chi ph khc:
N TK 911- xc nh kt qu kinh doanh
C TK 811- Chi ph khc
- Kt chuyn doanh thu thun v bn hng v cung cp dch v:
N TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v
N TK 512- Doanh thu ni b
- Kt chuyn doanh thu hot ng ti chnh trong k:
N TK 515- Doanh thu hot ng ti chnh
- Kt chuyn thu nhp khc trong k:
(5)- Tnh ton, xc nh kt qu hot ng kinh doanh trong k.
- Trng hp c li, k ton ghi s:
C TK 421- Li nhun cha phn phi (4212)
- Trng hp b l, k ton ghi s:
N TK 421- Li nhun cha phn phi (4212)
(6)- Phn nh s li c cc n v cp di np ln (vi t cch DN cp trn), s l
c cp trn cp b (vi t cch DN cp di, khng thuc m hnh cng ty m con),
k ton ghi s:
N TK 111- Tin mt
N TK 112- TGNH
366
(7)- Sang nin k ton mi (Nm N), k ton phi chuyn s d u nm ca tt c
cc ti khon, trong cn ch : S d TK 4212- Li nhun nm nay trong s k ton
nm trc (Nm N-1) thnh s d ti khon 4211- Li nhun nm trc trong s k ton
nm nay (Nm N).
- nh k, xc nh v phn nh s tm chia c tc, chia li cho cc nh u t, gp vn,
k ton ghi:
C TK 111,112- (Nu chia bng tin)
C TK 511, 3331- (Nu chia bng sn phm, hng ho..)
C TK 3388- nu cha chia
- nh k, xc nh v phn nh s tm trch lp cc qu ca doanh nghip, k ton ghi
s:
C TK 414- Qu u t pht trin
C TK 415- Qu d phng ti chnh
C TK 431- Qu khen thng, phc li
C TK 418- Cc qu khc thuc vn ch s hu
(8)- Phn nh s li phi np cho n v cp trn, phi cp cho n v trc thuc
(Khng thuc m hnh cng ty m - con), k ton ghi s:
C TK 111- Tin mt
C TK 112- TGNH
C TK 336- Phi tr ni b.
(9a)- Khi c quyt nh hoc thng bo (Quyt ton) xc nh c tc v li nhun cn
phi tr thm cho nh u t, cc bn gp vn, cho cc c ng, cho cp trn... k ton
phi phn phi b sung:
N TK 421(4211)
C TK 3388; C tk 336

(9b) Cui nm, (Quyt ton) k ton tnh s qu c trch thm (s c trch theo
quyt ton ln hn s tm trch nm trc, phn nh s tin cc qu c trch thm),
s li nhun b sung vn, k ton ghi s:
C TK 414- Qu u t pht trin
C TK 418-Cc qu khc thuc vn ch s hu
367
C TK 431- Qu khen thng, phc li
C TK 411- B sung ngun vn KD
(Trng hp nu s c trch nh hn s tm trch (trch tha), k ton phi ghi s
theo bt ton ngc li iu chnh).

H thng cu hi n tp v bi tp

1/ Nhim v k ton bn hng v xc nh kt qu?
2/ Nguyn tc v phng php nh gi thnh phm nhp kho? Xut kho?
3/ Nguyn tc v phng php nh gi hng ho nhp kho? Xut kho?
4/ Phng php hch ton chi tit thnh phm, hng ho?
5/ Phng php k ton thnh phm, hng ho theo p/php k khai thng xuyn? Kim
k nh k?
6/ K ton gi vn hng bn theo tng phng thc bn hng?
7/ Cc loi doanh thu? iu kin ghi nhn doanh thu?
8/ Cc khon gim tr doanh thu?
9/ Phng php k ton doanh thu bn hng v cung cp dch v?
10/ Phng php k ton cc khon gim tr doanh thu?
11/ Ni dung v phng php k ton chi ph bn hng v chi ph qun l doanh nghip?
12/ Ni dung v phng php k ton chi ph v doanh thu hot ng ti chnh?
13/ Ni dung v phng php k ton chi ph v thu nhp khc?
14/ Ni dung kt qu kinh doanh v trnh t phn phi li nhun?
15/ Phng php k ton xc nh v phn phi kt qu kinh doanh?
Bi s 1
Ti cng ty K c cc ti liu lin quan n thng 1/N+1 nh sau: (n v
tnh:1.000)
1. Ch tiu tn kho trn bng k s 9 cui thng 12/N:
- Sn phm A: S lng 80 sn phm; tr gi vn thc t: 5.640.000
- Sn phm B: S lng 60 sn phm tr gi vn thc t: 4.991.900
2. Trch bng k s 10 thng 12/N:
Chng t gi hng i bn s 15 ngy 28/12/N gi bn cho n v T 10 sn phm A, tr
gi vn thc t xut kho:705.000. (tng gi bn cha c thu GTGT: 1.050.000)
368
3. Trong thng 1/N+1, phng k ton nhn c cc phiu nhp kho:
- Phiu nhp kho s 10 ngy 5 nhp kho 100 SPA
- Phiu nhp kho s 11 ngy 10 nhp kho 100 SPB
(Trch bng tnh gi thnh sn xut thng 1/N+1: Gi thnh n v SP A = 60.000; SP B
= 90.000 )
4. Nhn c cc chng t bn hng:
a. Phiu xut kho kim vn chuyn ni b s 20 ngy 16/1 xut gi bn cho i l
X:
- 100 sn phm A: n gi bn cha c thu GTGT 90.000
- 80 sn phm B: n gi bn cha c thu GTGT 105.000
b. Ho n bn hng s 21 ngy 18/1: xut giao bn cho n v Y l 16 sn phm
A, n gi bn cha c thu GTGT: 90.000 (cha thanh ton)
c. Ho n bn hng s 22 ngy 25/1 xut giao bn cho cng ty Z 30 sn phm B,
n gi bn cha c thu GTGT: 105.000. (cha thanh ton)
d. Phiu xut kho kim vn chuyn ni b s 23 ngy 26/1 xut gi bn cho i l
H: 80 sn phm A n gi bn cha c thu GTGT 90.000; 60 sn phm B n gi bn
cha c thu GTGT 105.000
5. Nhn c cc chng t thanh ton sau:
a. Giy bo c 150 ngy 10/1 n v T tr ton b tin cho s hng nhn t
thng trc
b. Giy bo c 160 ngy 20/1 i l X thanh ton ton b tin hng ( khu tr
tin hoa hng 5% tnh trn doanh thu)
c. Phiu thu s 171 ngy 27/1 cng ty Z thanh ton ton b tin hng cho ho n
s 22 ngy 25/1.
6. Chi ph bn hng khc pht sinh trong thng 2 gm:
- Tin lng phi tr cho cng nhn: 180.000.
- Tr gi CCDC loi phn b 1 ln: 30.000.
369
- Khu hao TSC: 45.000.
- Chi ph khc bng tin mt: 15.000.
7. Chi ph qun l doanh nghip tp hp c: 197.010
8. Thu GTGT u vo c khu tr: 270.000.
9. Kt chuyn v xc nh kt qu tiu th sn phm trong k.
Yu cu:
1. Tnh ton lp nh khon k ton .
2. Ghi s chi tit tiu th (bn hng); lp bng k khai thu GTGT
3. Ghi bng k s 8, BK 9, BK 10 v NKCT s 8 thng 1/N.
Ghi ch:
- Doanh nghip tnh gi thc t SP xut kho theo phng php bnh qun
- Doanh nghip np thu GTGT theo phng php khu tr, thu sut GTGT
ca cc sn phm l 10%.
- DN hch ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn.

Bi s 2
S dng ti liu bi tp trn vi iu kin DN hch ton hng tn kho theo
phng php kim k nh k.
Ti liu b sung:
- Bin bn kim k cui thng 1/N+1
+ Sn phm A tn: 84 sn phm
+ Sn phm B tn: 50 sn phm
- Hng gi bn cui thng(i l H):
+sn phm A: 80 sn phm
+sn phm B: 60 sn phm
Thc hin yu cu nh bi tp trn

370
Bi s 3
Trch ti liu ca doanh nghip HT nh sau (doanh nghip hch ton hng tn
kho theo phng php k khai thng xuyn) (n v: 1000 ng).
I. S lng thnh phm A tn kho u thng 9: 100.000 thnh phm A.
S d u thng 9 ca mt s TK:
TK155: 9.090.000.
TK112: 37.500.000.
TK421: 84.000.000
II. Trong thng 9 c cc ti liu sau:
1.Nhp kho 110.000 sn phm A t sn xut tng gi thnh thc t: 3.585.000.
2.Xut kho thnh phm A bn trc tip cho cng ty H: 60.000 thnh phm A thu tin
mt tng s tin trn phiu thu: 7.920.000.
3.Doanh nghip nhn c giy bo c ca ngn hng nh my X chuyn tr trc s
tin 8.700.000.
4.Doanh nghip xut kho 35.000 thnh phn A bn trc tip cho n v K. doanh nghip
nhn c tin theo giy bo c ca ngn hng, tng s tin 4.620.000.
5. Doanh nghip xut kho giao bn trc tip cho n v Z 30.000 thnh phm A, n v
Z chp nhn thanh ton nhng cha thu tin (n gi bn cha c thu GTGT 120).
6.Doanh nghip xut kho giao bn trc tip cho nh my X 65.000 thnh phm A tng
s tiin thanh ton l: 8.580.000
7. Doanh nghip nhn c cng vn ca nh my X thng bo c 10.000 sn phm A b
km cht lng; nh my X chp nhn 55.000 sn phm A, cn li tr li doanh nghip .
8. Doanh nghip nhn li s sn phm km cht lng do nh my X tr li nhp kho v
chuyn tin gi ngn hng tr li cho nh my X.
9. Chi ph bn hng trong thng tp hp c 105.000
10. Chi ph qun l doanh nghip tp c 150.000.
11. Thu GTGT u vo c khu tr l 1.950.000.
12. Xc nh kt qu tiu th.
371
13. Thu thu nhp doanh nghip qu III phi np 54.000. doanh nghip chuyn TGNH
np thu GTGT v thu TNDN, nhn c giy bo n ngn hng.
14. Doanh nghip tm trch qu u t pht trin qu III l 9.000, qu d phng ti chnh
3.000, qu khen thng v phc li: 6.000.
Yu cu:
1. Tnh ton, lp nh khon k ton v phn nh vo s TKLQ.
2. Ghi s BK8, BK9, BK10, BK11.
3. Hy ch r nhng s liu lin quan lp bo co KQHKD
Ghi ch:
- Thnh phm xut kho tnh theo gi thc t bnh qun gia quyn.
- Doanh nghip np thu GTGT theo phng php khu tr; thu sut thu
GTGT 10 %

Bi s 4.
Trong thng 1 nm N ti phng k ton ca doanh nghip X c cc ti liu v chng t
sau: (n v: 1.000 ng)
1. Ho n bn hng s 15 ngy 02/01, doanh nghip bn sn phm cho cng ty
HK, bn mua chp nhn thanh ton (cha tr tin) tng gi thanh ton l 495.000
2. Phiu chi tin mt s 4 ngy 02/01, doanh nghip tr h tin cc ph vn
chuyn 15.000 cho cng ty HK.
3. Doanh nghip bn sn phm cho cng ty A: ho n s 16 ngy 04/01 tng gi
thanh ton l 59.400. Cng ty A chp nhn thanh ton.
4. Giy bo c ca ngn hng s 192 ngy 07/01s tin (?). Cng ty HK thanh
ton tin hng; tin vn chuyn v s n thng trc( tr tin chit khu thanh ton
c hng).
5. Doanh nghip giao bn sn phm trc tip cho cng ty HK. Ho n s 17
ngy 08/01 tng gi thanh ton: 825.000; ngi mua chp nhn thanh ton.
372
6. Giy bo c s 139 ngy 08/01: Cng ty A tr tin hng cho ho n s 16
ngy 01/01, s tin (?) khu tr chit khu thanh ton c hng
7. Cng ty C ng trc tin mua hng ca doanh nghip, giy bo c ngn hng
s 146 ngy 11/01: s tin 30.000.
8. Cng ty HK tr li doanh nghip mt s sn phm km phm cht tr gi bn
cha c thu GTGT l 60.000. doanh nghip ng nhn li v nhp kho (PNK s
102 ngy 12/01).
9.Doanh nghip giao bn trc tip sn phm cho cng ty C, ho n s 18
ngy 15/01tng gi thanh ton 165.000
10. Cng ty C thanh ton tin mua hng cho doanh nghip, giy bo c ngn hng
s 153 ngy 20/01 s tin 37.500 v giao ngoi t theo phiu thu s 115 ngy 20/01 thu
tin mt 7.500 USD. T gi thc t trn th trng ngoi t lin ngn hng cng ngy: 1
USD = 15.500 VND.

Yu cu:
1. Tnh ton;nh khon k ton cc nghip v kinh t trn.
2. M s chi tit cho tng khch hng(hoc phn nh vo s TK ). Bit rng s
d u thng phi thu ca cng ty HK l 45.000.
Ghi ch:
- DN qui i ngoi t theo t gi thc t.
- Doanh nghip tnh thu GTGT theo phng php khu tr thu sut 10%.
- Thi hn thanh ton c chp nhn 15 ngy k t ngy nhn hng, nu khch
hng thanh ton trc thi hn trong vng 7 ngy c hng chit khu thanh ton 1%
trn tng s tin thanh ton.

Bi s 5
doanh nghip sn xut "KL" c tnh hnh sau: (n v: 1.000ng)
1.Tng hp tnh hnh tm phn phi tin li trong nm N:
373
-Tm tinh thu TNDN phi np t thng 1 n thng 11/N l 75.000 ( chuyn
TGNH np )
- S tm trch lp cc qu DN : 120.000
Trong : + Qu TPT: 45.000
+ Qu DPTC: 45.000
+ Qu KTPL: 30.000
2.Tnh hnh cc nghip v kinh t qu I/nm (N+1):
- Ngy 25/1 bo co quyt ton nm N c ph duyt chnh thc: Cng nhn tng li
thc hin nm N l 300.000 v s tm phn phi trong nm N. ng thi cng b
chnh thc t l phn phi LN 28% np thu TNDN, s cn li trch lp cc qu:
+ Lp qu TPT: 40%
+ Qu DPTC: 40%
+ Qu KTPL: 20%
V yu cu doanh nghip np s thu cn thiu.
- Ngy 28/1 nm (N+1) doanh nghip chuyn TGNH np b sung thu TNDN c
giy bo n, s tin (?)

Yu cu: Tnh ton, lp nh khon, phn nh vo s ti khon c lin quan.

Bi s 6
doanh nghip ML c tnh hnh sau: (n v: 1000 ng)
1.S d ngy 1/1/N+1 mt s TK sau:
T K 421 (4211): 54.000
TK 414: 90.000
TK 431: 45.000
2. Cc nghip v kinh t trong qu I (nm N+1):
a. Ngy 5/2 theo thng bo ca c quan thu: S thu TNDN phi np thng 1 nm
(N+1) l: 15.000
374
b. Ngy 8/2 nhn giy bo n ca ngn hng (s 190 ngy 1/2) chuyn tin np thu
TNDN thng 1:15.000
c. Ngy 12/2 bo co quyt ton nm N c ph duyt chnh thc trong :
- Cng nhn s li thc t nm N ca doanh nghip l 300.000
- Cng nhn s tm phn phi trong nm N:
+Thu TNDN: 65.000.
+ Cho 3 qu (TPT, DPTC, KLPL) mi qu 45.000
- Xc nh: t l phn phi chnh thc: thu TNDN 28%; s cn li c t rch lp
cc qu: qu TPT 40%; qu DPTC 30%; qu KTPL 30% v yu cu doanh nghip np
nt thu cn thiu.
d. Ngy 18/2 doanh nghip np nt s thu cn thiu c giy bo n ca ngn
hng s 147 ngy 12/2; s tin (?)

Yu cu:
1. Tnh ton v lp nh khon k ton phn nh vo s ti khon k ton.
Ghi vo NKCT s 10 qu I nm N+1.
2. Lp s ci TK421 theo hnh thc nht k chung

Bi s 7
Doanh nghip sn xut TL hch ton hng tn kho theo phng php k khai
thng xuyn c cc ti liu sau:
A. S d ngy 31/12/N-1 mt s ti khon:
- TK131: D n 13.500.000. Trong
+ Cng ty A d N: 17.100.000
+ Cng ty B d C: 3.600.000.
- TK331: d c 15.600.000.
+ Cng ty C d C:18.900.000
375
+ Cng ty D d N: 3.300.000.
- TK421 (4212) d c: 37.500.000.
B. Cc nghip v kinh t pht sinh trong qu I/N:
1. Ngy 18-01 chuyn TGNH tr cng ty C 18.900.000 ( c bo n).
2. Ngy 19-01 cng ty A tr tin hng: 17.100.000 ( c bo c).
3. Ngy 25-01 Cng ty D giao vt liu (n v nhp kho). Trong :
Gi mua cha c thu: 9.000.000.
Thu GTGT c khu tr 10%: 900.000.
Tng gi thanh ton: 9.900.000.
4. Ngy 05-02: Xut kho thnh phm giao cho cng ty B tr gi vn 3.000.000.
Gi bn cha c thu: 4.500.000.
Thu GTGT phi np 10%: 450.000.
Cng ty B chp nhn thanh ton
5. Ngy 22-2 chuyn TGNH tr nt tin cho cng ty D v t trc tin hng, tng s
tin thanh ton l 3.960.000.
6. Ngy 20-3: Mua vt liu ca cng ty E nhp kho, cha tr tin. Tng gi thanh ton
l 3.960.000, trong d:
Gi mua cha c thu l: 3.600.000.
7. Ngy 25-3: Nhp CCDC mua ca cng ty H cha tr tin; trong :
Tng gi thanh ton l: 4.950.000.
8. Ngy 25-3: bo co quyt ton nm c duyt trong xc nh s thu thu nhp
doanh nghip phi np b sung 18.000.000, b sung qu TPT 9.000.000, qi KTPL:
10.500.000.
9. Kt chuyn li t hot ng kinh doanh c qu I/N l 50.000.000
376
10. Tm tnh s thu TNDN phi np qu I/N: 18.000.000. Tm trch qu TPT:
12.000.000, qu KTPL: 9.000.000.
Yu cu:
1. Tnh ton lp KKT
2.Lp s chi tit cho tng khch hng?
3. Tnh ton, lp cc ch tiu lin quan n TK 131; TK 331 trn bng CKT qu I/N

Bi s 8
doanh nghip HX c tnh hnh sau: (doanh nghip p dng phng
php k khai thng xuyn) (n v: 1.000 ng):
1. Ngy 6-5 doanh nghip xut kho bn cho cng ty C mt s thnh phm A tng
gi thnh thc t 600.000, trong : tng gi bn cha c thu: 720.000.Cng ty C chp
nhn thanh ton (theo tho thun thi hn thanh ton 15 ngy).
2.Ngy 07/5 cng ty C tr bng ngn phiu 300.000 v s tin hng mua
ngy6/5.
3.Ngy 09-5 cng ty C chuyn TGNH thanh ton nt s tin mua hng ngy 06/5,
s tin(?)( tr chit khu thanh ton c hng). Doanh nghip nhn c giy
bo C ca ngn hng
4.Ngy10/5 doanh nghip nhn c cng vn km theo bin bn kim nghim
vt t ca cng ty C tr li s hng b mt phm cht theo gi bn cha c thu GTGT:
90.000, doanh nghip ng nhn li v nhp kho s sn phm mt phm cht ,
ng thi chuyn TGNH tr li tin hng cho cng ty C (doanh nghip nhn giy bo
N).
5.Ngy 12/5 doanh nghip xut kho thnh phm A gi bn cho i l B tng
thnh thc t ca thnh phm 900.000.
Tho thun hoa hng 3% tnh trn tng gi thanh ton v tr vo tin hng khi
thanh ton.
377
6.Ngy 28-5 doanh nghip nhn c giy bo c ca ngn hng bo i l B
thanh ton s tin hng (sau khi gi li hoa hng c hng).
7.Chi ph bn hng khc tp hp trong thng: 78.000.
8.Chi ph qun l doanh nghip trong thng tp hp c: 15.000.
9.Thu GTGT c khu tr: 60.000.
10. Xc nh kt qu kinh doanh

Yu cu:
1. Tnh ton, lp nh khon v phn nh vo s TK k ton lin quan.
2. Ghi s chi tit bn hng v s chi tit TK131.
Ti liu b sung:
Doanh nghip qui nh chit khu cho khch hng thanh ton trc thi hn 10
ngy c hng 1% trn tng gi thanh ton.
Doanh nghip np thu GTGT theo phng php khu tr.

Bi s 9
Vi ti liu v yu cu trn gi s trng hp doanh nghip np thu GTGT theo
phng php trc tip; thu sut 10%. Bit rng tng tr gi hng mua vo trong k l:
1.200.000

Bi s 10:
Ti cng ty K c cc ti liu lin quan n thng 1/N+1 nh sau: (n v
tnh:1.000)
1. Ch tiu tn kho trn bng k s 9 cui thng 12/N:
- Sn phm A: S lng 80 sn phm; tr gi vn thc t: 5.640.000
- Sn phm B: S lng 60 sn phm tr gi vn thc t: 4.991.900
2. Trch bng k s 10 thng 12/N:
Chng t gi hng i bn s 15 ngy 28/12/N gi bn cho n v T 10 sn phm A, tr
gi vn thc t xut kho:705.000. (tng gi bn cha c thu GTGT: 1.050.000)
378
3. Trong thng 1/N+1, phng k ton nhn c cc phiu nhp kho:
(Trch bng tnh gi thnh sn xut thng 1/N+1: Gi thnh n v SP A = 60.000; SP B
= 90.000 )
4. Nhn c cc chng t bn hng:
a. Phiu xut kho kim vn chuyn ni b s 20 ngy 16/1 xut gi bn cho i l
X:
- 100 sn phm A: n gi bn cha c thu GTGT 90.000
- 80 sn phm B: n gi bn cha c thu GTGT 105.000
b. Ho n bn hng s 21 ngy 18/1: xut giao bn cho n v Y l 16 sn phm
A, n gi bn cha c thu GTGT: 90.000 (cha thanh ton)
c. Ho n bn hng s 22 ngy 25/1 xut giao bn cho cng ty Z 30 sn phm B,
n gi bn cha c thu GTGT: 105.000. (cha thanh ton)
d. Phiu xut kho kim vn chuyn ni b s 23 ngy 26/1 xut gi bn cho i l
H: 80 sn phm A n gi bn cha c thu GTGT 90.000; 60 sn phm B n gi bn
cha c thu GTGT 105.000
5. Nhn c cc chng t thanh ton sau:
a. Giy bo c 150 ngy 10/1 n v T tr ton b tin cho s hng nhn t
thng trc
b. Giy bo c 160 ngy 20/1 i l X thanh ton ton b tin hng ( khu tr
tin hoa hng theo thu sut 5% doanh thu tin hng.
c. Phiu thu s 171 ngy 25/1 cng ty Z thanh ton ton b tin hng cho ho
n s 22 ngy 25/1.
6. Chi ph bn hng khc pht sinh trong thng 2 gm:
- Chi ph nhn vin: 180.000.
- Tr gi CCDC loi phn b 1 ln: 30.000.
379
- Khu hao TSC: 45.000.
- Chi ph khc bng tin mt: 15.000.
7. Chi ph qun l doanh nghip tp hp c: 197.000
8. Thu GTGT u vo c khu tr: 270.000.
9. Kt chuyn v xc nh kt qu tiu th sn phm trong k.
Yu cu:
4. Tnh ton lp nh khon k ton .
5. Ghi s chi tit tiu th (bn hng); lp bng k khai thu GTGT
6. Ghi bng k s 8, BK 9, BK 10 v NKCT s 8 thng 1/N.
Ghi ch:
- Doanh nghip tnh gi thc t SP xut kho theo phng php bnh qun
- Doanh nghip np thu GTGT theo phng php khu tr, thu sut GTGT
ca cc sn phm l 10%.
- DN hch ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn.

Bi s11:
Trch ti liu ca doanh nghip BC nh sau: (hch ton hng tn kho theo phng
php k khai thng xuyn) (n v: nghn ng).
S lng thnh phm A tn kho u thng 9: 100.000 thnh phm A.
S d u thng 9 ca mt s TK:
TK155: 6.200.000. (Doanh nghip SX 1 loi sp A)
TK112: 37.500.000.
TK421: 84.000.000 (D c)
Trong thng 9 c cc ti liu sau:
1.Nhp kho 110.000 sn phm A t sn xut tng gi thnh thc t: 6.400.000.
2.Xut kho thnh phm A bn trc tip cho cng ty H: 60.000 thnh phm A thu
tin mt tng s tin trn phiu thu: 7.920.000.
3.Doanh nghip nhn c giy bo c ca ngn hng nh my X chuyn tr
trc s tin 8.700.000.
4.Doanh nghip xut kho 35.000 thnh phn A bn trc tip cho n v K. doanh
nghip nhn c tin theo giy bo c ca ngn hng, tng s tin 4.620.000.
5. Doanh nghip xut kho giao bn trc tip cho n v Z 30.000 thnh phm A,
n v Z chp nhn thanh ton nhng cha thu tin (n gi bn cha c thu GTGT
120).
6. Doanh nghip xut kho giao bn trc tip cho nh my X 65.000 thnh phm
A tng s tiin thanh ton l: 8.580.000
380
7. Doanh nghip nhn c cng vn ca nh my X thng bo c 10.000 sn
phm A b km cht lng; nh my X chp nhn 55.000 sn phm A, cn li tr li
doanh nghip .
8. Doanh nghip nhn li s sn phm km cht lng do nh my X tr li nhp
kho v chuyn tin gi ngn hng tr li cho nh my X.
9. Chi ph bn hng trong thng tp hp c 155.000
10. Chi ph qun l doanh nghip tp c 100.000.
11. Thu GTGT u vo c khu tr l 1.950.000.
12. Thu thu nhp doanh nghip hin hnh qu III phi np 540.000, doanh
nghip chuyn TGNH np thu GTGT v thu TNDN, nhn c giy bo n ngn
hng.
13. Xc nh kt qu tiu th.
14. Doanh nghip tm trch qu u t pht trin qu III l 90.000, qu d phng
ti chnh 30.000, qu khen thng v phc li: 60.000.
Yu cu:
4. Tnh ton, lp nh khon k ton v phn nh vo s TKLQ.
5. Ghi s BK8, BK9, BK10, BK11.
6. Hy ch r nhng s liu lin quan lp bo co KQHKD
7. Gi nh s lng TP tn kho cui thng ng nh p/p KKTX, nu DN k
ton theo p/p KKK th c nhng nghip v no thay i? nh khon k
ton?
Ghi ch:
- Thnh phm xut kho tnh theo gi thc t bnh qun gia quyn.
- Doanh nghip np thu GTGT theo phng php khu tr; thu sut thu
GTGT 10 %

Bi s 12:
Doanh nghip sn xut TC hch ton hng tn kho theo phng php k khai
thng xuyn c cc ti liu sau:
A. S d ngy 31/12/N-1 mt s ti khon:
- TK131: D n 13.500.000. Trong
+ Cng ty A d N: 17.100.000(Phi thu ngn hn)
+ Cng ty B d C: 3.600.000.
- TK331: d c 15.600.000.
+ Cng ty C d C:18.900.000(Phi tr ngn hn)
+ Cng ty D d N: 3.300.000.
- TK421 (4212) d C: 37.500.000.
B. Cc nghip v kinh t pht sinh trong qu I/N:
381
1. Ngy 18-01 chuyn TGNH tr cng ty C 18.900.000 ( c bo n).
2. Ngy 19-01 cng ty A tr tin hng: 17.100.000 ( c bo C).
3. Ngy 25-01 Cng ty D giao vt liu (n v nhp kho). Trong :
Gi mua cha c thu: 9.000.000.
4. Ngy 05-02: Xut kho thnh phm giao cho cng ty B tr gi vn 3.000.000.
Thu GTGT phi np 10%: 450.000.
Cng ty B chp nhn thanh ton
5. Ngy 22-2 chuyn TGNH tr nt tin cho cng ty D v t trc tin hng, tng s
tin thanh ton l 3.960.000.
6. Ngy 20-3: Mua vt liu ca cng ty E nhp kho, cha tr tin (n ngn hn). Tng
gi thanh ton l 3.960.000, trong :
7. Ngy 25-3: Nhp CCDC mua ca cng ty H cha tr tin (n di hn); trong :
Tng gi thanh ton l: 4.950.000.
9. Tm tnh s thu TNDN (hin hnh) phi np qu I/N: 18.000.000.
8. Kt chuyn li t hot ng kinh doanh c qu I/N l 50.000.000
10.Tm trch qu TPT: 12.000.000, qu KTPL: 9.000.000.
Yu cu:
1. Tnh ton lp KKT
2. Lp s chi tit cho tng khch hng?
382
3. Tnh ton, lp cc ch tiu lin quan n TK 131; TK 331 trn bng CKT qu I/N
bit rng cc khon phi thu, phi tr u ngn hn (Sau khi nghin cu chng 10 bo
co ti chnh).
Bi s 13
Ti phng k ton cng ty BC, c tnh hnh sn xut v tiu th sn phm A qu I/N nh
sau: (n v nghn ng)
- DN khng c sn phm tn kho u k
- Quy trnh cng ngh sn xut khng c SP d dang
- K ton hng tn kho theo p/p KKTX
- Thu GTGT khu tr; thu sut 10%
- Bn hng theo phng thc trc tip (thu tin ngay)
- Ton b sn phm sn xut ra u c nhp kho

Th
t
Ch tiu S tin
1 Chi ph vt liu trc tip ...
2 Chi ph nhn cng trc tip ...
3 Chi ph sn xut chung ...
4 Chi ph bn hng ...
5 Chi ph qun l doanh nghip ...
6 Thu thu nhp DN phi np (hin hnh) ...
7 Gi vn ca hng bn trong k b tr li nhp kho ...
8 Doanh thu bn hng trong k ...
9 Doanh thu ca hng bn b tr li trong k ...
10 Gi thnh sn phm tn kho cui k ...

Yu cu: Hy cho cc s liu hp l theo cc ch tiu trn v:
1/ Tnh tan v lp cc nh khon k ton c lin quan qu I/N?
383
2/ Lp cc ch tiu c lin quan trn bo co ti chnh Kt qu hot ng kinh doanh
qu I/N? (Sau khi c nghin cu chng 10- bo co ti chnh)

CHNG VIII
K TON CC KHON N PHI TR
V NGUN VN CH S HU

8.1. NHIM V K TON :
8.1.1. Ni dung v yu cu qun l cc khon n phi tr v ngun vn ch s hu
Qu trnh hot ng sn xut kinh doanh, trong phm vi doanh nghip cng nh
gia cc doanh nghip vi nhau, gia doanh nghip vi cc n v, cc t chc x hi
pht sinh cc quan h kinh t rt phong ph v a dng. Trong cc quan h , doanh
nghip c th va l ch n v l khch n. Cc khon n m doanh nghip phi tr cho
cc n v, cc t chc kinh t x hi chnh l ngun hnh thnh nn mt b phn ti sn
ca doanh nghip. Xt trn gc ti chnh th cc khon n phi tr v cc khon n
doanh nghip t u t c cp pht ln u hoc lin doanh, lin kt hay t kt qu
kinh doanh em li l ngun vn hnh thnh nn ton b ti sn ca doanh nghip, gm
cc khon n phi tr v ngun vn ch s hu .
* N phi tr l cc khon n pht sinh trong qu trnh sn xut kinh
doanh m doanh nghip phi tr cho cc n v, cc t chc kinh t, x hi
hoc c nhn nh : n tin vay, n phi tr cho ngi bn, n phi tr, phi
384
np cho Nh nc, cho cng nhn vin, cho c quan cp trn v cc khon
phi tr khc. Theo tnh cht v thi hn thanh ton, cc khon n phi tr
c chia thnh:
- N ngn hn
- N di hn
- N khc
+ N ngn hn l cc khon tin n m doanh nghip phi tr cho cc
ch n trong mt thi gian ngn (khng qu mt nm). N ngn hn bao
gm cc khon nh:
- Vay ngn hn
- N di hn n hn tr
- Phi tr cho ngi bn, ngi nhn thu
- Ngi mua tr tin trc
- Thu v cc khon cn phi np Nh nc
- Lng, ph cp phi tr cho cng nhn vin
- Cc khon phi tr ni b
- Cc khon phi tr, phi np khc.
+ N di hn l khon tin m doanh nghip n cc n v c nhn
cc t chc kinh t c thi hn trn mt nm mi phi hon tr, n di hn
ca doanh nghip bao gm cc khon nh:
- Vay di hn cho u t pht trin
- N thu mua ti sn c nh (thu ti chnh)
- Doanh nghip pht hnh tri phiu
385
+ N khc (hay cn gi l n khng xc nh) l cc khon phi tr
nh nhn k qu k cc di hn ; ti sn tha ch x l, v cc khon chi
ph phi tr.
* Ngun vn ch s hu: L ngun hnh thnh nn cc loi ti sn ca
doanh nghip do ch doanh nghip, cc nh u t gp vn hoc hnh thnh
t kt qu hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip, gm: Ngun
vn kinh doanh, ngun vn u t XDCB, li nhun cha phn phi, cc
qu ca doanh nghip v ngun kinh ph...
thc hin tt cc chnh sch ti chnh v t chc huy ng, khai
thc cc loi ngun vn. Trong cng tc qun l ti chnh, yu cu phi qun
l cht ch v xc nh ng n ngun vn c hnh thnh. i vi cc
khon n phi tr, phi phn nh c y , kp thi, chnh xc cc khon
n phi tr, cc ch n, thi hn thanh ton, tnh hnh thanh ton v phng
thc thanh ton. i vi ngun vn ch s hu, doanh nghip phi hch
ton rnh mch, r rng, tng loi ngun vn, tng loi qu, phi theo di
chi tit tng ngun hnh thnh v theo di tng i tng gp vn. Vic
chuyn dch t ngun vn ny sang ngun vn khc phi theo ng ch
v lm y cc th tc cn thit.
Trng hp doanh nghip b gii th hoc b ph sn, cc ch s hu
vn ch nhn gi tr cn li sau khi thanh ton cc khon n phi tr.
8.1.2. Nhim v k ton cc khon n phi tr v ngun vn ch s
hu:
Do tnh cht, phm vi v thi hn huy ng cc khon n phi tr v
quyn s dng ngun vn ch s hu c khc nhau, mt khc trong qu
trnh hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip cc khon n phi tr
v ngun nn ch s hu lun bin ng, do cn phi c qun l mt
386
cch cht ch, s dng ng mc ch, c hiu qu v theo di chi tit ring
cho tng khon.
tha mn nhu cu v vn cho hot ng sn xut kinh doanh v
p ng yu cu qun l ti chnh ca doanh nghip, k ton thc hin y
cc nhim v sau y:
1. T chc ghi chp, phn nh chnh xc, y , kp thi, cc khon
n phi tr v tnh hnh thanh ton tng khon cho tng ch n nhm thc
hin tt cc quy nh tn dng hin hnh v ch qun l ti chnh.
2. T chc ghi chp phn nh tnh hnh pht hnh tri phiu thanh
ton tri phiu ca doanh nghip v vic thanh ton li tri phiu.
3. T chc hch ton rnh mch, r rng tng loi ngun vn ch s
hu; theo di chi tit tnh hnh bin ng tng ngun hnh thnh v tng i
tng gp vn.
4. Kim tra v gim c cht vic s dng cc ngun vn ca doanh
nghip theo ng ch hin hnh nhm nng cao hiu qu s dng vn.
8.2. K TON CC KHON N PHI TR
8.2.1. K ton vay ngn hn:
tho mn nhu cu v vn cho sn xut kinh doanh, cc doanh
nghip phi vay vn Ngn hng hoc vay cc i tng khc.
Trong trng hp thiu vn phi i vay, doanh nghip phi chp hnh
y ch , th l ti chnh tn dng ca Nh nc quy nh, ng thi
phi thc hin ng cc iu khon ghi trong hp ng tn dng gia doanh
nghip vi cc n v c nhn, cc t chc kinh t.
i vi vay ngn hn ngn hng, doanh nghip phi c k hoch vay
vn v s dng vn vay ng mc ch quy nh i vi tng loi vn
387
vay, phi c ti sn th chp m bo, v doanh nghip phi thanh ton vn
vay ng thi hn c gc v li.
i vi vay ngn hn ca cc n v c nhn, cc t chc kinh t, x
hi phi s dng vn vay ng mc ch, phi c ti sn th chp m bo
vn vay nu bn cho vay yu cu, phi thc hin y cc iu khon
ghi trong hp ng tn dng gia doanh nghip vi i tng cho vay.
Trng hp phi iu chnh li sut tin vay th doanh nghip cng vi i
tng cho vay thng nht iu chnh li sut mi v c ghi b sung vo
hp ng tn dng.
- Th tc vay vn Ngn hng:

(1) Chuyn n

Chuyn Thm nh
K duyt (2)
(3 ) (3 ) (3 )

Ngn hng
Lm th 4 ng k s
tc (4a) hiu TK tin

Doanh nghip
n xin vay
(km theo h s
php l)

Ngn hng

Hp ng tn dng
388
vay (4b )

Rt tin v qu chuyn tin
vo TK
Hoc chuyn tin i ( 5 )
thanh ton
(6 )
phn nh v gim c tnh hnh vay ngn hn v thanh ton n vay
ngn hn k ton s dng ti khon 311 - Vay ngn hn .
Ti khon 311 - Vay ngn hn phn nh cc khon tin vay ngn hn
v tnh hnh tr n tin vay ca doanh nghip khng phn bit i tng cho
vay v mc ch vay .
Kt cu ca TK 311 - vay ngn hn :
Bn N :
+ S tin tr cc khon vay ngn hn .
+ S tin gim n vay do t gi hi oi gim (n bng ngoi t).
Bn c :
+ S tin vay ngn hn .
+ S tng n vay do t gi hi oi tng (n bng ngoi t) .
S d bn c : S tin cn n v cc khon vay ngn hn cha tr .
Hch ton ti khon ny cn tn trng mt s quy nh sau :
- K ton tin vay ngn hn phi theo di chi tit ring s tin vay,
s tin tr (gc v li vay) s tin cn vay cn phi tr theo tng i
tng cho vay, tng hp ng vay .

M ti khon tin vay ti
Ngn hng
389
- Vay bng ngoi t, tr n vay bng ngoi t phi theo di chi tit
ring gc ngoi t v quy i ra ng Vit Nam theo t gi ngn hng Vit
Nam cng b ti thi im pht sinh nghip v vay v tr n vay ghi s
k ton.
K ton vay ngn hn ngoi vic s dng ti khon 311 - Vay ngn hn
ra cn s dng mt s ti khon lin quan khc nhau TK 111, 112, 315
Trnh t k ton :
- Vay ngn hn v nhp qu : Cn c vo chng t giy nhn n, k
ton ghi :
N TK 111 - Tin mt
C TK 311 - Vay ngn hn
- Vay ngn hn chuyn vo ti khon tin gi ngn hng : Cn c vo
chng t lin quan, k ton ghi :
N TK 112 - Tin gi ngn hng
- Vay ngn hn bng vng bc, ngoi t nhp qu : Cn c vo chng
t, k ton ghi :
N TK 111 - Tin mt (1112, 1113)
- Vay ngn hn mua vt t hng ha (vay thanh ton thng) : Cn c
vo chng t lin quan, k ton ghi :
N TK 152 - Nguyn liu vt liu
N TK 153 - Cng c dng c
N TK 156 - Hng ha
390
Nu vt t hng ha s dng sn xut kinh doanh hng ha dch v
khng chu thu GTGT hoc chu thu GTGT theo phng php trc tip,
k ton ghi :
N TK 152 (Tng gi thanh ton)
C TK 311 .
- Vay ngn hn tr n cho ngi bn. Cn c vo chng t, k ton
ghi :
- Vay tr n di hn n hn tr, vay np thu. Cn c vo chng
t lin quan k ton ghi :
N TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc
- Vay ngn hn bng ngoi t mua vt t hng ha hoc tr n cho
ngi bn quy i ra ng Vit Nam theo t gi hi oi ngy giao dch (T
gi bnh qun lin ngn hng do NHNNVN cng b), k ton ghi :
N TK 153 - Cng c dng c
391
- Li tin vay tr v phi tr ghi :
N TK 635
C TK 111, 112
C TK 311, 341
C TK 335 .
- Doanh nghip tr n vay ngn hn bng tin mt hoc tin gi ngn
hng, cn c vo chng t lin quan k ton ghi :
N TK 311 - Vay ngn hn
C TK 111 - Tin mt
hoc C TK 112 - Tin gi ngn hng
- Doanh nghip tr n vay ngn hn bng vng bc qu quy i ra
tin mt ghi :
C TK 111 - Tin mt (111.3)
- Doanh nghip tr n vay ngn hn bng ngoi t phi c quy i ra
ng Vit Nam ghi s k ton, s chnh lch t gi c hch ton vo
TK 515 hoc TK 635 .
N TK 311 - Vay ngn hn (t gi hi oi khi nhn n)
C TK 111 (1112), 112 (1122) (t gi bnh qun hoc NTXT)
C TK 515 - Li t gi hi oi .
- Nu chnh lch t gi gim (l t gi hi oi) k ton ghi :
N TK 311 (T gi khi nhn n)
N TK 635 (L t gi hi oi)
C TK 111 (1112), 112 (1122) (theo t gi bnh qun hoc NTXT)
392
Dng tin ang chuyn tr vay ngn hn, k ton ghi :
C TK 113 - Tin ang chuyn
Cui nm (cui nin k ton) s d n vay c gc ngoi t c
nh gi theo t gi hi oi bnh qun lin ngn hng do NHNNVN cng
b ti thi im cui nm ti chnh :
- Nu t gi ngoi t c bin ng tng pht sinh l t gi hi oi k
ton ghi :
N TK 413 - (4131, 4132)
C TK 311 - Vay ngn hn .
- Nu t gi ngoi t c bin ng gim pht sinh li t gi hi oi k
ton ghi :
C TK 413 - Chnh lch t gi (4131; 4132)
8.2.2. K ton khon n di hn n hn tr
- K ton phi theo di chi tit tng khon n di hn n hn tr v
tnh hnh tr n cho tng ch n .
- i vi trng hp khon n bng ngoi t ngoi vic phn nh bng
ng Vit Nam phi theo di chi tit theo tng nguyn t x l chnh
lch t gi theo quy nh hin hnh .
phn nh cc khon n di hn n hn tr k ton s dng TK315 -
N di hn n hn tr .
Ni dung ch yu ca ti khon 315 - N di hn n hn tr phn nh
cc khon n di hn n hn tr trong nin k ton v tnh hnh thanh
ton cc khon n .
393
Kt cu ca ti khon 315 - N di hn n hn tr :
- Bn n ghi s tin thanh ton v n di hn n hn tr .
- S chnh lch t gi gim (li t gi) quy i s d n vay bng
ngoi t.
- Bn c ghi s n di hn n hn tr trong nin k ton .
- S chnh lch t gi tng (l t gi) quy i s d n vay bng ngoi
t.
- S d bn c : S n cn phi tr ca n di hn n hn tr hoc qu
hn phi tr .
Ngoi ra k ton cn s dng mt s ti khon lin quan khc nh TK
111, 112, 131, 138, 311, 341, 342, 413
Trnh t k ton :
- u nm, k ton cn c vo hp ng tn dng hoc hp ng thu
ti chnh chuyn s n vay di hn, hoc n di hn m doanh nghip
phi thanh ton trong nin k ton ny thnh khon n di hn n hn
tr, ghi:
N TK 341 - Vay di hn
hoc N TK 342 - N di hn
C TK 315 - N di hn n hn tr
Khi tr n vay bng tin mt hoc tin gi ngn hng. Cn c vo
chng t, k ton c lin quan ghi :
C TK 111 - Tin mt
Tr n bng ngoi t, ghi :
394
N TK 315 (t gi khi nhn n)
C TK 111, 112 (t gi bnh qun, NTXT)
C TK 515 (li t gi hi oi)
Nu l t gi hi oi ghi n TK 635 .
Tr n bng thu hi tin cng n :
C TK 128 - u t ngn hn khc
C TK 138 - Phi thu khc .
8.2.3. K ton khon n phi tr cho ngi bn, ngi nhn thu :
Khon n phi tr cho ngi bn, ngi nhn thu xy dng c bn
cung cp lao v, dch v l nhng khon pht sinh trong qu trnh thanh ton
c tnh cht tm thi m doanh nghip cha thanh ton cho cc bn do cha
n hn thanh ton hoc trong thi hn thanh ton theo hp ng k kt .
Khon n phi tr cho ngi bn, ngi nhn thu c hch ton chi
tit cho tng i tng phi tr theo di cht ch tnh hnh thanh ton cho
tng i tng (phn ny c gii thiu chng lin quan n k ton
vt t, hng ha).
395
8.2.4. K ton cc khon n phi np Nh nc :
Cc khon n cn phi np Nh nc l nhng khon thu gizxxxx tr
gia tng, thu thu nhp doanh nghip, thu ti nguyn, thu nh t v cc
loi thu, ph, l ph khc m doanh nghip phi np vo ngn sch Nh
nc nhng cha np.
Cc doanh nghip phi thc hin nghim chnh vic np y , kp
thi cc khon thu, ph, l ph cho nh nc theo lut nh. Mt khc,
doanh nghip phi c trch nhim v ngha v k khai y , chnh xc s
thu, ph v l ph phi np .
K ton cc khon phi np Nh nc s dng TK333 - Thu v cc
khon phi np Nh nc .
Ni dung ti khon ny phn nh tnh hnh thanh ton gia doanh
nghip vi Nh nc v cc khon thu ph, l ph v cc khon phi np,
np.
Kt cu ti khon 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc :
Bn n : S thu, ph, l ph v cc khon np Nh nc .
Bn c : Thu, ph, l ph v cc khon phi np Nh nc .
S d bn c : Thu, ph, l ph v cc khon khc cn phi np Nh
nc .
Ti khon 333 c th d n trong trng hp s thu, cc khon khc
np ln hn s phi np, hoc s thu np c xt min gim cho
thoi thu nhng cha thc hin vic thoi thu .
Ti khon 333 c cc ti khon cp 2 nh sau :
TK 3331 - Thu GTGT phi np
TK 3331 c 2 ti khon cp 3 :
TK 33311 - Thu GTGT u ra
396
TK 33312 - Thu GTGT hng nhp khu .
TK 3332 - Thu tiu th c bit .
TK 3333 - Thu xut nhp khu
TK 3334 - Thu TNDN
TK 3336 - Thu ti nguyn, thu s dng t
TK 3337 - Thu nh t
TK 3338 - Cc loi thu khc
TK 3339 - Ph, l ph v cc khon phi np khc .
Trnh t k ton :
(Thu gi tr gia tng phi np v thu tiu th c bit thu xut khu
c gii thiu chng trc) .
* Doanh nghip nhp khu vt t, hng ha, ti sn, khi xc nh s
thu phi np tnh trn gi tr vt t, hng ha nhp khu, k ton ghi :
N TK 152, 153, 156, 211
N TK 611 - Mua hng
C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3333)
* L ph trc b ca ti sn c nh mua v khi ng k quyn s
dng, k ton ghi :
N TK 211 - Ti sn c nh hu hnh .
C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3339) .
* Thu thu nhp phi np ca cng nhn vin, k ton ghi :
N TK 334 - Phi tr cng nhn vin
* Thu mn bi, thu nh t phi np, ghi :
N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip
397
C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc
(3338, 3337)
* Thu s dng vn ngn sch, ghi :
N TK 421 - Li nhun cha phn phi .
C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3335).
* Thu ti nguyn, thu s dng t phi np, ghi :
N TK 627 - Chi ph sn xut chung
* Thu GTGT phi np ca hng bn ra (theo phng php khu tr
thu) ghi :
N TK 111, 112, 131
C TK 511 - Doanh thu bn hng .
* Thu GTGT phi np i vi hot ng sn xut kinh doanh (theo
phng php trc tip), ghi :
N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v .
* Thu GTGT phi np ca hot ng ti chnh, ghi :
N TK 515
C TK 3331
* Thu GTGT phi np ca hot ng khc k ton ghi :
N TK 111, 112, 131
398
* Thu thu nhp doanh nghip phi np, ghi:
N TK 821- Chi ph thu thu nhp doanh nghip.
C TK 3334- Thu thu nhp doanh nghip.
* Khi np thu v cc khon ph, l ph vo ngn sch nh nc.
Cn c vo phiu chi, giy bo n ca ngn hng (u nhim chi) ghi:
N TK 333-Thu v cc khon phi np nh nc.
C TK 111 - Tin mt
C TK112- Tin gi ngn hng.
hoc c TK 311-Vay ngn hn.
8.2.5. K ton khon phi tr cng nhn vin:
Khon n phi tr cng nhn vin l nhng khon thu nhp doanh nghip cha tr
cho cng nhn vin nh tin lng, tin thng, BHXH v cc khon khc. Do vic quy
nh k tr lng v thanh ton lng cho cng nhn vin ca doanh nghip nn pht
sinh khon n phi tr cho cng nhn vin. y l khon n c tnh cht tm thi, doanh
nghip phi c trch nhim thanh ton y kp thi ng ch tin lng cho cng
nhn vin, k ton khon phi tr cho cng nhn vin c trnh by c th chng
k ton tin lng v cc khon trch theo lng.

8.2.6. K ton khon chi ph phi tr
- Chi ph phi tr l khon chi ph c tha nhn l chi ph hot ng sn xut
kinh doanh trong k nhng thc t cha pht sinh.
- Trong qu trnh hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip c nhng
khon chi ph cha pht sinh k ny nhng tt yu s pht sinh cc k sau nh tin
lng phi tr cho cng nhn sn xut trong thi gian ngh php, hoc chi ph sa cha
TSC c th d ton trc c theo k hoch hoc nhng chi ph trong thi gian doanh
nghip ngng sn xut theo ma v, chi ph bo hnh sn phm hng ho c th d tnh
trc c hay cc khon li tin vay n k tr li phi tnh vo chi ph trong k.
399
bo m cho nhng chi ph khi thc t pht sinh khng gy ra t bin cho
chi ph sn xut kinh doanh th phi tin hnh tnh trc vo chi ph hot ng sn xut
kinh doanh k ny cho cc i tng chu chi ph.
theo di tng khon chi ph phi tr tnh trc vo chi ph sn xut kinh doanh
cho cc i tng, k ton m s chi tit ti khon 335 - Chi ph phi tr.
-K ton tng hp chi ph phi tr s dng ti khon 335 -Chi ph phi tr.
Ni dung ti khon 335: Chi ph phi tr, phn nh nhng chi ph c tnh trc
vo chi ph sn xut kinh doanh trong k nhng thc t cha pht sinh.
Ngoi ra k ton cn s dng mt s ti khon lin quan khc nh : KT111, TK
112, TK 152, TK 153, TK 241, TK 334, TK 622, TK 627, TK 641, TK 642.
+ Trnh t k ton:
- Trch trc tin lng ngh php phi tr trong nm cho cng nhn sn xut, k
ton ghi:
N TK 622- Chi ph nhn cng trc tip.
C TK 335- Chi ph phi tr.
-Tin lng ngh php thc t phi tr cho cng nhn sn xut i ngh php, k
ton ghi:
N TK 335- Chi ph phi tr.
C TK 334-Phi tr cng nhn vin.
-Trch trc chi ph sa cha ln ti sn c nh vo chi ph sn xut kinh doanh
ghi :
N TK 627- Chi ph sn xut chung.
N TK 641 - Chi ph bn hng.
N TK 642- Chi ph qun l doanh nghip.
- Chi ph sa cha ln ti sn c nh thc t pht sinh c trch trc, k
ton ghi:
C TK 241- Xy dng c bn d dang (2413).
- Tnh trc chi ph s pht sinh trong thi gian ngng sn xut theo thi v hoc
ngng sn xut theo k hoch vo chi ph hot ng sn xut kinh doanh, k ton ghi:
400
N TK 627- Chi ph sn xut chung.
- Chi ph thc t pht sinh trong thi gian ngng sn xut theo ma v ghi:
C TK 111, 112, 152, 153, 334, 338
- Cui nm nu s trch ln hn chi ph thc t pht sinh, ghi gim chi ph.
C TK 627, 642.
- nh k tnh li tin vay phi tr tng k (Vay cho mc ch hot ng sn xut
kinh doanh) k ton ghi.
N TK 635- Chi ph ti chnh.
-nh k tnh li phi tr v tin vay cho xy dng c bn, ghi:
N TK 241- Chi ph xy dng d dang.
Khi tr li vay k ton ghi:
C TK 111, 112.
* Trch qu d phng tr cp mt vic lm k ton ghi
C TK 335- Chi ph phi tr( 3353)
* Khi chi tr cp mt vic lm thc th pht sinh ghi:
N TK 335- Chi ph phi tr( 3353)
C TK 111
8.2.7. K ton khon phi tr ni b:
Do c th v tnh cht sn xut kinh doanh ca tng ngnh, trong c cu t chc
sn xut kinh doanh ca cc doanh nghip c lp hnh thnh m hnh t chc hai cp
l n v cp trn (lin hip cc x nghip,tng cng ty,cng ty) v cc n v cp di (
cc x nghip thnh vin hoc cc n v ph thuc c t chc k ton ring).
401
Trong qu trnh hot ng sn xut kinh doanh pht sinh cc quan h thanh
ton gia n v cp trn vi cc n v cp di hoc gia cc n v thnh vin trong
ni b doanh nghip v cc khon phi tr, phi np, phi cp hoc chi thu h cp
trn, cp di hay cc n v thnh vin khc. Tt c nhng khon pht sinh trong quan
h thanh ton gi l phi tr ni b. Khon phi tr ni b phi c hch ton chi tit
cho tng n v c quan h thanh ton, trong theo di ring tng khon phi tr, phi
cp, phi np.
phn nh tnh hnh thanh ton cc khon phi tr ni b k ton s dng TK
336-Phi tr ni b.
Ni dung TK-336- Phi tr ni b, phn nh tnh hnh thanh ton cc khon phi
tr gia doanh nghip c lp vi cc n v ph thuc v gia cc n v ph thuc
trong doanh nghip.
Kt cu TK 336- Phi tr ni b.
Bn N:
- S tin cp cho n v cp di
- S tin np cho n v cp trn.
- S tin tr v cc khon m cc n v ni b chi h hoc thu h
n v ni b
- B tr cc khon phi thu vi cc khon phi tr i vi mt n v c quan h
thanh ton.
Bn c:
- S tin phi np cp trn
- S tin phi cp cho n v cp di
- S tin phi tr cho cc n v khc trong ni b v cc khon c n v
khc chi h v cc khon thu h n v khc.
S d bn c:
- S tin cn phi tr, phi np, phi cp cho cc n v trong ni b doanh
nghip
Trnh t k ton:
A- Hch ton n v cp trn:
402
+ S qu u t pht trin m n v cp trn phi cp cho cc n v ph thuc
ghi:
N TK414 - Qu u t pht trin
C TK 336 - Phi tr ni b
+ S qu d phng ti chnh cp trn phi cp cho cc n v ph thuc, ghi :
N Tk 415 - Qu d phng ti chnh
C TK 336 - Phi tr ni
+ S qu khen thng , qu phc li cp trn phi cp cho cc n v ph thuc.
N TK 431 - Qu khen thng phc li
+ Cp trn cp tin v cc qu cho n v ph thuc
N TK 336 - Phi tr ni b
C TK 111 - Tin mt
+ Trng hp cp trn phi cp b l v sn xut kinh doanh cho cc n v trc
thuc:
N TK 421 - Li nhun cha phn phi
+ Phi tr cho cc n v trc thuc v cc khon m n v ph thuc chi h,
tr h hoc cp trn hoc thu h cc n v trc thuc
N TK 111, 112, 152, 153, 211, 331, 627.
+ Khi tr tin cho cc n v trc thuc v khon chi h, hay tr h, thu h, k
ton ghi:
C TK 111 - Tin mt
B tr gia cc khon phi thu vi cc khon phi tr cho cc n v trc thuc,
ghi:
C TK 136 - Phi thu ni b (1368)
403
B. Hch ton n v cp di ( n v trc thuc)
+ nh k tnh vo chi ph qun l doanh nghip s phi np cho cp trn cp
trn lp qu qun l, ghi:
+ Tnh s phi np ln cp trn v cc qu u t pht trin, qu d phng ti
chnh, qu khen thng, qu phc li, ghi:
N TK 414 - Qu u t pht trin
N TK 415 - Qu d phng Ti chnh
N TK 431 - Qu khen thng phc li
+ Tnh s li phi np ln cp trn, ghi:
+ S tin phi tr cho cp trn v cc n v ni b khc v cc khon c
cp trn v cc n v ni b khc chi h, tr h, ghi:
N TK 152, 153, 211, 331
+ Khi thu h cp trn thu h n v ni b khc, ghi:
N TK 111 - Tin mt
+ Khi tr tin cho cp trn v cc n v ni b khc v cc khon phi tr, phi
np hoc thu h, ghi:
C TK 111 - Tin mt
+ B tr gia cc khon phi thu ca cp trn, phi thu cc n v ni b vi
cc khon phi np phi tr cp trn, phi tr cc n v ni b ( ch b tr trong quan h
phi thu phi tr vi mt n v ni b), ghi:
404
C TK 136 - Phi thu ni b ( 1368)
8.2.8. K ton thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng
* Trng hp hp ng xy dng quy nh c thanh ton theo tin k hoch
th nh thu phi la chn phng php xc nh doanh thu cho phn cng vic hon
thnh v giao trch nhim cho cc b phn xc nh ga tr phn cng vic hon thnh v
lp chng t phn nh doanh thu hp ng xy dng trong k:
- Nu p dng phng php (a) T l phn trm (%) gia chi ph pht sinh
ca phn cng vic hon thnh ti mt thi im so vi tng chi ph d ton ca hp
ng" Th giao cho b phn k ton phi hp vi cc b phn khc thc hin.
- Nu p dng phng php (b) nh gi phn cng vic hon thnh hoc
phng php (c)" "T l phn trm (%) gia khi lng xy lp hon thnh so vi
tng khi lng xy lp phi hon thnh ca hp ng th giao cho b phn k thut thi
cng phi hp vi cc b phn khc thc hin.
* Khi kt qu thc hin hp ng xy dng c c tnh mt cch ng tin cy,
k ton phi cn c vo chng t ( khng phi ho n ) xc nh doanh thu trn c s
phn cng vic hon thnh trong k lm cn c ghi nhn doanh thu trong k k ton.
ng thi nh thu phi cn c vo hp ng xy dng lp ho n thanh ton
theo tin k hoch gi cho khch hng i tin. K ton cn c vo ho n ghi s
k ton s tin phi thanh ton theo tin k hoch.
Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo tin
k hoch, k ton thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng mi c s dng
ti khon 337 ti khon ny phn nh s tin khch hng phi tr t heo tin k hoch v
s tin phi thu theo doanh thu tng ng vi phn cng vic hon thnh do nh thu
t xc nhn ca hp ng xy dng d dang.
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 337 t hanh ton theo t in k hoch hp ng xy dng
Bn N: Phn nh s tin phi thu ghi nhn tng ng vi phn cng vic
hon thnh ca hp ng xy dng d dang.
Bn C: Phn nh s tin phi tr theo tin k hoch ca hp ng xy dng
d dang
405
- S d bn n : Phn nh s tin chnh lch gia doanh thu ghi nhn ca hp
ng ln hn s tin khch hng phi tr theo tin k hoch ca hp ng xy dng
d dang.
- S d bn c : Phn nh s tin chnh lch gia doanh thu ghi nhn ca hp
ng nh hn s tin khch hng phi tr theo tin k hoch ca hp ng xy dng
d dang.
Trng hp hp ng xy dng quy nh c thanh ton theo tin k hoch,
khi kt qu thc hin hp ng xy dng c c tnh mt cch ng tin cy, k ton
cn c vo chng t ( khng phi ho n ) phn nh doanh thu tng ng vi phn cng
vic hon thnh do nh thu t xc nh trong k, k ton ghi :
N TK 337 - Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng
- ng thi cn c vo ho n c lp theo tin k hoch phn nh s
tin phi thu theo tin k hoch ghi trong hp ng, k ton ghi:
C TK 337 - Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng.
C TK 3331 - Thu GTGT phi np .
- Khi nhn c tin do khch hng tr, hoc nhn tin khch hng ng trc, ghi
:
N TK 111, 112
C TK 131 - Phi thu ca khch hng .
8.2.9. K ton cc khon phi tr, phi np khc
Cc khon phi t r, phi np khc bao gm rt nhiu khon khc nh:
Ti sn tha ch gii quyt, kinh ph cng on, bo him x hi, bo him y t,
phi tr, phi np khc .
i vi ti sn tha ch gii quyt c cp chng k ton vt t, kinh ph
cng on, BHXH, BHYT c trnh by chng k ton tin lng v cc khon phi
trch theo lng .
Trong mc ny ch cp n khon phi tr, phi np khc .
406
Khon phi tr, phi np khc nh cc khon vay mn vt t, tin vn tm thi,
khon nhn k qu, k cc ngn hn, cc khon phi np cho c quan, php lut v l
ph ta n ...
Khon phi tr, phi np khc c phn nh trn ti khon 338. Tng khon
phi tr, phi np c th c phn nh chi tit trn ti khon cp 2 ti khon 3388 - Phi
tr phi np khc .
* Trnh t k ton cc khon phi tr phi np khc :
- Vay mn tin vn tm thi khng phi tr li, ghi :

N TK 111 - Tin mt
C TK 338 - Phi tr phi np khc (3388)
- Vay mn vt t tm thi, ghi :
N TK 153 - Cng c dng c .
C TK 338 - Phi tr phi np khc (3388).
- Nhn k qu, k cc ngn hn ca cc n v khc bng tin , vng bc,
qu, ghi :
N TK 111 - Tin mt (1111, 1113)
N TK 1112 - Tin gi ngn hng (1121, 1123)
C TK 338 - Phi tr phi np khc (3388) .
- Tnh s tm chia li phi tr cho cc bn tham gia lin doanh ghi :
N TK 421 - Li nhun cha phn phi (4212)
C TK 338 - Phi tr phi np khc (3388) .
Cc khon phi tr, phi np khc c theo di chi tit trn s chi tit cc ti
khon m cho ti khon 338 .
8.2.10. K ton vay di hn
Trong qu trnh hot ng sn xut kinh doanh, doanh nghip c nhu cu v vn
m rng quy m sn xut, mua sm thit b, i mi quy trnh cng ngh hoc u t
di hn khc. Doanh nghip phi vay di hn ngn hng hoc cc n v, cc t chc
kinh t.
407
Vay di hn l khon tin m doanh nghip vay c thi hn hon tr trn mt
nm. Tin vay di hn c th doanh nghip vay bng tin Vit Nam, hoc ngoi t hay
bng vng bc, qu.
Khon vay di hn m doanh nghip phi theo di chi tit theo tng i tng cho
vay, tng ln vay v tnh hnh thanh ton c gc v li.
- i vi khon vay di hn bng vng bc, qu k ton phi m s chi tit
theo di c ch tiu s lng v gi tr theo quy nh ca doanh nghip.
- i vi cc khon vay bng ngoi t phi m s chi tit theo di ring gc ngoi
t (nguyn t) v quy i ra ng Vit Nam theo t gi do ngn hng Nh nc Vit Nam
cng b ti thi im vay v tr n ghi s k ton .
Vic theo di chi tit tin vay theo tng i tng cho vay v tng hp ng tn
dng c thc hin trn s chi tit tin vay m cho ti khon 341-Vay di hn .
phn nh v gim c tnh hnh vay di hn v thanh ton tr n vay k ton
s dng ti khon 341 - Vay di hn. Ti khon 341 - Vay di hn, phn nh cc khon
tin vay di hn v tnh hnh thanh ton cc khon tin vay di hn ca doanh nghip.
Kt cu ti khon 341 - Vay di hn :
Bn n :
- S tin tr trc hn cho cc khon vay di hn .
- S tin vay di hn n hn tr kt chuyn sang ti khon 315 theo di tnh
hnh thanh ton.
Bn c :
- S tin vay di hn pht sinh trong k.
S d bn C : S tin vay di hn cn n cha n hn tr ngoi ra k ton cn
s dng mt s ti khon lin quan khc nh : TK 221, TK 222, TK 244, TK 111, TK
112.
Trnh t k ton cc nghip v vay di hn v thanh ton nh sau :
- Doanh nghip vay di hn thanh ton tin mua sm TSC, ghi :
N TK 211 - TSC hu hnh
N TK 213 - TSC v hnh
C TK 341 - Vay di hn
408
- Vay di hn thanh ton khi lng cng tc xy dng lp t thuc cng
trnh XDCB :
Ghi : N TK 241 - Xy dng c bn d dang
- Vay di hn thanh ton tin mua vt liu, thit b cng c, dng c dng cho
u t XDCB :
Thanh ton mua sm trc tip vt liu xy dng v thit b XDCB, ghi :
N TK 153 - Cng c dng c.
N TK 133 Thu GTGT c khu tr.
C TK 341 - Vay di hn.
-Vay di hn thanh ton cho ngi bn k ton ghi:
N TK 331 Phi tr cho ngi bn.
C TK 341 Vay di hn.
- Vay di hn u t vo cng ty con, gp vn lin doanh,u t vo cng ty
lin kt hoc u t di hn khc hay k qu, k cc di hn, ghi :
N TK 244 - K qu k cc di hn
- Vay di hn bng tin Vit Nam nhp qu hoc gi vo ngn hng, ghi:
N TK 111 - Tin mt (1111)
N TK 112 - Tin gi ngn hng ( 1121)
+ Vay ngoi t nhp qu hoc gi vo ngn hng, cn c vo t gi hi oi do
ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im vay tnh quy i ra ng Vit Nam
ghi :
N TK 111 - Tin mt ( 1112)
N TK 112 - Tin gi ngn hng (1122)
409
+ Vay ngoi t gp vn lin doanh hoc vay thanh ton thng cho ngi
bn, ngi nhn thu XDCB, k ton ghi:
N TK 222 Vn gp lin doanh
+ Cui nin k ton, s n vay di hn bng ngoi t c nh gi theo t gi
thc hin thi im cui nm nh sau:
- Trng hp nu t gi quy i cui k cao hn t gi ang hch ton trn s k
ton th s chnh lch tng ( l t gi hi oi) k ton ghi:
N TK 413 - Chnh lch t gi (4131)
ng thi, s chnh lch t gi c hch ton vo chi ph hot ng ti chnh
trong nm, ghi:
C TK 413 - Chnh lch t gi
Trng hp t gi ngoi t gim - Pht sinh li t gi hi oi k ton ghi:
N TK 341- Vay di hn
C TK 413 - Chnh lch t gi (4131)
ng thi kt chuyn li chnh lch t gi hi oi - k ton ghi:
N TK 413 (4131)
C TK 515
8.2.11. K ton cc khon n di hn
N di hn l khon tin m doanh nghip n cc n v, cc t chc kinh t, cc
c nhn, c thi hn n trn mt nm nh n thu TSC thu ti chnh, hoc cc khon
n di hn khc.
Tu thuc vo tnh cht ca cc khon n trong tng trng hp c th m cc
khon n di hn c th l tin Vit Nam, hoc ngoi t hay vng, bc, qu.
Cc khon n di hn bng ngoi t hoc bng vng, bc, qu u phi t chc
hch ton chi tit theo ch quy nh hin hnh.
K ton cc khon n di hn s dng ti khon 342 - N di hn
410
Ti khon 342 - N di hn . Phn nh cc khon n di hn nh n thu TSC
thu ti chnh hoc cc khon n di hn khc.
Kt cu ca ti khon 342 - N di hn
Bn N :
- Tr n di hn do thanh ton
- Kt chuyn cc khon n di hn n hn tr sang ti khon 315
- S gim n c bn ch n chp nhn
Bn c: Cc khon n di hn pht sinh trong k
S d bn c: Cc khon n di hn cha n hn tr
Ngoi ra k ton cn s dng mt s ti khon lin quan nh: TK 212, TK 142,
TK 413, TK 111, TK112
Trnh t k ton :
- Khi thu t i sn c nh thu ti chnh n v p dng t hu GTGT t heo phng php khu tr ( xc nh theo gi mua cha
c thu GTGT) k ton ghi :
N TK 212 - TSC thu ti chnh ( cha c thu GTGT)
C TK 342 - N di hn ( gi tr hin ti ca khon thanh ton tin
thu hoc gi tr hp l ca ti sn thu)
- Nu xc nh s n gc phi tr k ny th n di hn s c tr s n tr trong
k ny - k ton ghi:
N TK 212 ( Gi cha c thu GTGT)
C TK 342 ( Gi tr hp l tr s n tr k ny)
C TK 315 ( s n phi tr k ny)
Nu tng s n thu c tnh bng ngoi t th phi quy i thnh tin Vit Nam
theo t gi bnh qun lin ngn hng do NHNNVN cng b ti thi im pht sinh giao
dch
Cui nin k ton, s n di hn v thu TSC thu ti chnh c gc ngoi t
phi c nh gi theo t gi thc t do ngn hng NNVN cng b thi im cui
nm, c th nh sau :
- Trng hp nu t gi quy i cui k cao hn t gi ghi trn s k ton th s chnh lch t ng( pht sinh l t gi hi oi)
ghi:
N TK 413 - Chnh lch t gi
C TK 342 - N di hn
411
ng thi, s chnh lch t gi c hch ton vo chi ph hot ng ti chnh
trong nm , ghi:
Trng hp t gi ngoi t gim ( pht sinh li t gi hi oi) k ton ghi:
N TK 342 - N di hn
ng thi kt chuyn chnh lch t gi hi oi k ton ghi
N TK 413 (4131)
C TK 515
Trng hp tr n trc hn v n thu TSC k ton ghi
N TK 342 - N di hn
C TK 111 - Tin mt
Cui nin k ton cn c vo hp ng thu ti sn xc nh s n gc n hn
tr trong nin tip theo ghi:
N TK 342 - N di hn
C TK 315 - N di hn n hn tr
- Khi thanh ton, ghi:
C TK 111 - Tin mt
8.2.12. K ton pht hnh tri phiu cng ty
* Cc trng hp pht hnh tri phiu
Khi doanh nghip vay vn bng pht hnh tri phiu c th xy ra 3 trng hp :
- Pht hnh tri phiu ngang gi ( gi pht hnh bng mnh gi ) l pht hnh tri
phiu vi gi ng bng mnh gi ca tri phiu
- Pht hnh tri phiu c chit khu ( gi pht hnh nh hn mnh gi) l pht
hnh tri phiu vi gi nh hn mnh gi ca tri phiu. Phn chnh lch gia gi pht
hnh tri phiu nh hn mnh gi ca tri phiu gi l chiu khu tri phiu.
412
- Pht hnh tri phiu c ph tri ( gi pht hnh ln hn mnh gi) l pht hnh
tri phiu vi gi ln hn mnh gi ca tri phiu. Phn chnh lch gia gi pht hnh
tri phiu ln hn mnh gi ca tri phiu gi l ph tri tri phiu.
Chit khu tri phiu c phn b dn tnh vo chi ph i vay tng k trong
sut thi hn ca tri phiu.
- Ph tri tri phiu c phn b dn gim tr chi ph i vay tng k trong
sut thi hn ca tri phiu.
- Vic phn b khon chit khu hoc ph tri c th s dng phng php li
sut thc t hoc phng php ng thng
- Theo phng php li sut thc t: Khon chit khu hoc ph tri phn b vo
mi k c tnh bng chnh lch gia chi ph li vay phi tr cho mi k tr li ( c
tnh bng gi tr ghi s u k ca tri phiu nhn (x) vi t l li thc t trn th trng)
vi s tin phi tr tng k
- Theo phng php ng thng: Khon chit khu hoc ph tri c phn b
u trong sut k hn ca tri phiu
phn nh tnh hnh pht hnh tri phiu ca doanh nghip k ton s dng ti
khon 343 - Tri phiu pht hnh
Ti khon ny dng phn nh tnh hnh pht hnh tri phiu v thanh ton tri
phiu ca doanh nghip. Ti khon ny cng dng phn nh cc khon chit khu ph
tri , tri phiu pht sinh khi pht hnh tri phiu v tnh hnh phn b cc khon chit
khu ph tri khi xc nh chi ph i vay tnh vo chi ph sn xut kinh doanh hoc vn
ho theo tng k
Kt cu v ni dung phn nh ca TK 343 - Tri phiu pht hnh
Bn n:
Thanh ton tri phiu khi o hn
Chit khu tri phiu pht sinh trong k
- Phn b ph tri tri phiu trong k;
Bn c
- Tr gi tri phiu pht hnh theo mnh gi trong k;
- Phn b chit khu tri phiu trong k
- Ph tri tri phiu pht sinh trong k
413
S d bn c
- Tr gi khon n vay do pht hnh tri phiu n thi im cui k
Ti khon ny c 3 TK cp 2:
Tk 3431 - Mnh gi tri phiu;
TK 3432 - Chit khu tri phiu;
TK 3433- Ph tri tri phiu;
* TK 3431 Mnh gi tri phiu: Ti khon ny dng phn nh tr gi tri phiu
pht hnh theo mnh gi khi doanh nghip i vay bng hnh thc pht hnh tri phiu v
vic thanh ton tri phiu o hn trong k.
Kt cu v ni dung phn nh ca TK 3431 - Mnh gi tri phiu
Bn n: - Thanh ton tri phiu khi o hn
Bn c: - Tr gi tri phiu pht hnh theo mnh gi trong k
S d bn c: - Tr gi tri phiu pht hnh theo mnh gi cui k
* TK 3432 - Chit khu tri phiu: Ti khon ny dng phn nh chit khu
tri phiu pht sinh khi doanh nghip i vay bng hnh thc pht hnh tri phiu c chit
khu v vic phn b chit khu tri phiu trong k
Kt cu v ni dung phn nh ca TK 3432 - Chit khu tri phiu
Bn N : Chit khu tri phiu pht sinh trong k
Bn c: - Phn b chit khu tri phiu trong k
S d bn n: - Khon chit khu tri phiu cha phn b cui k
* TK 3433 - Ph tri tri phiu: Ti khon ny dng phn nh khon ph tri
tri phiu pht sinh khi doanh nghip i vay bng hnh thc pht hnh tri phiu c chit
khu v vic phn b ph tri tri phiu trong k
Kt cu v ni dung phn nh ca TK 3433 - Ph tri tri phiu
Bn N: - Phn b ph tri tri phiu trong k
Bn c: - Ph tri tri phiu pht sinh trong k
S d bn c: Ph tri tri phiu cha phn b cui k
* K ton pht hnh tri phiu theo mnh gi
a. Phn nh s tin thu v pht hnh tri phiu, ghi
N TK 111, 112 ( S tin thu v bn tri phiu)
C TK 3431 - Mnh gi tri phiu
414
b. Nu tr li tri phiu nh k, khi tr li tnh vo chi ph sn xut kinh doanh
hoc vn ho, ghi:

N TK 635 - Chi ph ti chnh ( tnh vo chi ph ti chnh trong k)
N TK 241 - Xy dng c bn d dang nu c vn ho vo gi tr ti sn u
t , xy dng d dang)
N TK 627 - Chi ph sn xut chung ( nu c vn ho vo gi tr ti sn sn
xut d dang )
C TK 111, 112( s tin tr li tri phiu trong k)
c. Nu tr li tri phiu sau ( khi tri phiu o hn) tng k doanh nghip phi
tnh trc chi ph li vay phi tr trong k vo chi ph sn xut kinh doanh hoc vn ho,
ghi:
N TK 635 ( nu tnh vo chi ph ti chnh trong k)
N TK 241 , 627 ( Nu c vn ho vo gi tr ti sn d dang)
C TK 335 - Chi ph phi tr ( phn li tri phiu phi tr trong k)
- Cui thi hn ca tri phiu, doanh nghip thanh ton gc v li tri phiu cho
ngi mua tri phiu, ghi :
N TK 335 (Tng s tin li tri phiu)
N TK 3431 (Mnh gi tri phiu)
C TK 111, 112...
d/ Trng hp tr trc li tri phiu ngay khi pht hnh, chi ph li vay c
phn nh vo bn N TK 242 (Chi tit : Li tri phiu tr trc), sau phn b dn vo
cc i tng chu chi ph.
- Ti thi im pht hnh tri phiu, ghi :
N TK 111, 112 (Tng s tin thc thu)
N TK 242 (Chi tit : Li tri phiu tr trc)
C TK 3431 (Mnh gi tri phiu).
- nh k, phn b li tri phiu tr trc vo chi ph i vay tng k, ghi:
N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu tnh vo chi ph ti chnh trong k)
N TK 241 - Xy dng c bn d dang (nu c vn ho vo gi tr
415
ti sn u t, xy dng d dang).
N TK 627 - Chi ph sn xut chung (nu c vn ho vo gi tr
ti sn sn xut d dang).
C TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chi tit : Li tri phiu tr trc)
(S li tri phiu phn b trong k).
/ Chi ph pht hnh tri phiu :
- Nu chi ph pht hnh tri phiu c gi tr nh, tnh vo chi ph trong k, ghi :
N TK 635 - Chi ph ti chnh.
C TK 111, 112...
- Nu chi ph pht hnh tri phiu c gi tr ln, phi phn b dn, ghi :
(Chi tit : Chi ph pht hnh tri phiu).
C TK 111, 112...

nh k, phn b chi ph pht hnh tri phiu, ghi :
N TK 635, 241, 627 (Phn phn b chi ph pht hnh tri
phiu trong k).
C TK 242 - Chi ph tr trc di hn
( Chi tit pht hnh tri phiu).
e/ Thanh ton tri phiu khi o hn, ghi :
N TK 3431 Mnh gi tri phiu
C TK 111, 112...
* K ton pht hnh tri phiu c chit khu.
a/ Phn nh s tin thc thu v pht hnh tri phiu, ghi :
N TK 111, 112 (s tin thu v bn tri phiu)
N TK 3432 - Chit khu tri phiu (Chnh lch gia s tin thu
v bn tri phiu nh hn mnh gi tri phiu).
C TK 3431 - Mnh gi tri phiu
b/ Trng hp tr li nh k, khi tr li vay tnh vo chi ph sn
xut kinh doanh hoc vn ho, ghi :
416

N TK 635 - Chi ph ti chnh (nu tnh vo chi ph ti chnh trong k)
N TK 241 - Xy dng c bn d dang (nu c vn ho vo gi tr ti
(Nu c vn ho vo gi tr ti sn sn xut d dang).
C TK 111, 112 (s tin tr li tri phiu trong k)
C TK 3432 - Chit khu tri phiu (S phn b chit khu
tri phiu tng k).
c/ Trng hp tr li sau (khi tri phiu o hn) :
- Tng k doanh nghip phi tnh trc chi ph li vay phi tr trong k, ghi :
N TK 635 (nu tnh vo chi ph ti chnh trong k).
N TK 241, 627 (nu c vn ho vo gi tr ti sn d dang).
C : TK 335 - chi ph phi tr (phn li tri phiu phi tr trong k)
C TK 3432 - Chit khu tri phiu (s phn b chit khu tri
phiu trong k).
- Cui thi hn ca tri phiu, doanh nghip phi thanh ton gc v li tri phiu
cho ngi mua tri phiu ghi :
N TK 335 - Chi ph phi tr (Tng s tin li tri phiu)
N TK 3431- Mnh gi tri phiu.
C TK 111, 112...
phn nh vo bn N TK 242 (Chi tit li tri phiu tr trc ), sau phn b dn vo
cc i tng ghi nhn chi ph.
- Khi pht hnh tri phiu, ghi :
N TK 111, 112 (tng s tin thc thu)
N TK 3432 - Chit khu tri phiu
N TK 242 (Chi tit li tri phiu tr trc) (S tin li tri phiu tr trc)
C TK 3431- Mnh gi tri phiu
- nh k tnh chi ph li vay vo chi ph sn xut kinh doanh
trong k, hoc vn ho, ghi :
417
N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu tnh vo chi ph ti chnh
trong k)
N TK 241 - Xy dng c bn d dang
(Nu c vn ho vo gi tr ti sn u t, xy dng d dang).
( Nu c vn ho vo gi tr ti sn sn xut d dang ).
C TK 242 (Chi tit li tri phiu tr trc)
(S li tri phiu phn b trong k)
C TK 3432 - Chit khu tri phiu
(S phn b chit khu tri phiu tng k).
/ Thanh ton tri phiu khi o hn, ghi :
N TK 3431 - Mnh gi tri phiu
C TK 111, 112....
* K ton pht hnh tri phiu c ph tri.
a/ Phn nh s tin thc thu v pht hnh tri phiu, ghi :
N TK 111, 112 (S tin thu v bn tri phiu)
C TK 3433 - Ph tri tri phiu (Chnh lch gia s
tin thc thu v bn tri phiu ln hn mnh gi tri phiu).
C TK 3431 - Mnh gi tri phiu.
b/ Trng hp tr li nh k :
Khi tr li tnh vo chi ph sn xut kinh doanh hoc vn ho, ghi :
N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu c tnh vo chi ph ti chnh trong k).
N TK 241 - Xy dng c bn d dang (Nu c vn ho vo gi tr ti
sn u t, xy dng d dang).
N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Nu c vn ho vo gi tr ti sn
sn xut d dang).
C TK 111, 112 (S tin tr li tri phiu trong k).
- ng thi phn b dn ph tri tri phiu ghi gim chi ph i vay tng k ghi
:
418

N TK 3433 (S phn b dn ph tr tri phiu tng k).
C TK 635, 241, 627
c/ Trng hp tr li sau (khi tri phiu o hn), tng k doanh nghip phi ghi
nhn trc chi ph li tr vay phi tr trong k.
- Khi tnh chi ph li vay cho cc i tng ghi nhn chi ph i vay trong k, ghi :
N TK 635, 241, 627
C TK 335 (phn li tri phiu phi tr trong k)
- ng thi phn b dn ph tri tri phiu ghi gim chi ph vay tng k,
ghi :
N TK 3433 - Ph tri tri phiu
C TK 635, 241, 627
- Cui thi hn ca tri phiu, doanh nghip phi thanh ton gc v li tri phiu
cho ngi c tri phiu, ghi :
N TK 335 - chi ph phi tr (Tng s tin li tri phiu)
N TK 3431 - Mnh gi tri phiu.
C TK 111, 112...
phn nh vo bn N TK 242 (Chi tit li tri phiu tr trc ), sau phn b dn vo
cc i tng chu chi ph.
- Khi pht hnh tri phiu, ghi :
N TK 111, 112 (Tng s tin thc thu)
N TK 242 (S tin li tri phiu tr trc).
C TK 3433 - Ph tri tri phiu
C TK 3431 - Mnh gi tri phiu.
- nh k tnh chi ph li vay cho cc i tng ghi nhn chi ph i vay trong k,
ghi :
N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu c tnh vo chi ph ti chnh trong k).
N TK 241 - Xy dng c bn d dang (Nu c vn ho vo
gi tr ti sn u t, xy dng d dang).
N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Nu c vn ho vo gi
419
tr ti sn sn xut d dang).
C TK 242 (Chi tit li tri phiu tr trc)
(S li tri phiu phn b trong k).
- ng thi phn b dn ph tri tri phiu ghi gim chi ph i vay tng k, ghi :
N TK 3433 - Ph tri tri phiu
(S phn b ph tri tri phiu tng k).
C TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu chi ph li vay
khng c vn ho phi tnh vo chi ph
sn xut kinh doanh trong k).
Hoc : C TK 241 - Xy dng c bn d dang (Nu chi ph li vay c
vn ho tnh vo gi tr ti sn u t, xy dng d dang).
Hoc : C TK 627 - Chi ph sn xut chung (Nu chi ph li vay c
vn ho tnh vo gi tr ti sn ang sn xut d dang).
8.2.13. K ton cc khon nhn k qu, k cc di hn.
Trong quan h kinh t gia doanh nghip vi cc n v v thu ti sn, mua bn
vt t, sn phm hng ho u c thc hin thng qua nhng hp ng kinh t.
m bo cho hp ng kinh t c thc hin ng nh cc iu khon k kt cc bn
c th phi k qu, k cc ti doanh nghip, thi hn t mt nm tr ln. Khi doanh
nghip nhn k qu, k cc di hn k ton phi t chc phn nh chi tit, ng thi
phi ghi vo ti khon 003.
K ton tng hp nhn k qu, k cc di hn s dng ti khon 344 nhn k
qu, k cc di hn. Ti khon 344 phn nh cc khon tin m doanh nghip nhn k
qu, k cc ca cc n v, c nhn bn ngoi (c thi hn t mt nm tr ln).
Kt cu TK 344 nhn k qu, k cc di hn :
Bn N : Hon tr tin k qu, k cc di hn.
Bn C : Nhn k qu, k cc di hn.
S d bn C : Tin nhn k qu k cc cha tr.
Ngoi ra k ton cn s dng mt s ti khon lin quan khc nh : TK 111,
TK112, TK131, TK711...
Trnh t k ton :
Cc nghip v ch yu lin quan n khon nhn k qu, k cc di hn:
420
- Doanh nghip nhn tin k qu, k cc ca cc n v, ghi :
N TK 111 - Tin mt
C TK 344 - Nhn k qu k cc di hn
- Hon tr li tin k qu, k cc di hn cho khch hng, ghi :
N TK 344 - Nhn k qu, k cc di hn.
C TK 111 - Tin mt
- Nu khch hng thanh ton cc khon n phi tr bng tin k qu, k cc,
ghi :
N TK 344 - Nhn k qu, k cc di hn
- Nu khch hng vi phm cc iu khon hp ng kinh t b pht tr vo tin k
qu, k cc di hn.
Khi thanh ton hon li k qu, k cc di hn, kt ton ghi :
N TK 344 - Nhn k qu k cc di hn.
C TK 111 - tin mt.
C TK 711 - Thu nhp khc (s tin b pht)
Hoc :
N TK 344 - Nhn k qu, k cc di hn
N TK 111 - Tin mt (s tin pht thu bng tin mt)
C TK 112 - Tin gi ngn hng (s k cc)
C TK 711 - Thu nhp khc (s tin b pht).
8.2.14.K ton khon thu thu nhp hon li phi tr: s dng TK347 (xem chng 4
v chng 7)
8.2.15K ton d phng tr cp mt vic lm:
K ton s dng TK351 "d phng tr cp mt vic lm"
Bn N:
Chi tr cho ngi lao ng thi vic, mt vic lm t qu d phng tr
cp mt vic lm.
Bn C:
421
Trch lp qu d phng tr cp mt vic lm.
S d bn C:
Qu d phng tr cp mt vic lm cha s dng.

1. Trch lp qu d phng tr cp mt vic lm theo chnh sch ti
chnh hin hnh, ghi:
C TK 351 - Qu d phng tr cp mt vic lm.
2. Chi tr tr cp thi vic, mt vic lm, chi o to li ngh cho ngi
lao ng theo ch , ghi:
N TK 351 - Qu d phng tr cp mt vic lm
C cc TK 111, 112,...
3. Trng hp qu d phng tr cp mt vic lm khng chi tr
cp cho ngi lao ng thi vic, mt vic lm trong nm ti chnh th phn
chnh lch thiu c hch ton vo chi ph qun l doanh nghip trong k,
ghi:
C cc TK 111, 112,...
4. Cui nin k ton sau, doanh nghip tnh, xc nh s d phng
tr cp mt vic lm cn phi lp. Trng hp s d phng tr cp mt vic
lm phi lp nm nay ln hn s d phng tr cp mt vic lm cha s
dng ht ang ghi trn s k ton th s chnh lch thiu, ghi:
C TK 351 - Qu d phng tr cp mt vic lm.
8.2.16K ton khon d phng phi tr:
Ti khon ny dng phn nh cc khon d phng phi tr hin c,
tnh hnh trch lp v s dng d phng phi tr ca doanh nghip.
*Nguyn tc hch ton:
1. Mt khon d phng phi tr ch c ghi nhn khi tho mn cc
iu kin sau:
- Doanh nghip c ngha v n hin ti (ngha v php l hoc ngha v
lin i) do kt qu t mt s kin xy ra;
422
- S gim st v nhng li ch kinh t c th xy ra dn n vic yu
cu phi thanh ton ngha v n; v
- a ra c mt c tnh ng tin cy v gi tr ca ngha v n .
2. Gi tr c ghi nhn ca mt khon d phng phi tr l gi tr
c c tnh hp l nht v khon tin s phi chi thanh ton ngha v
n hin ti ti ngy kt thc k k ton nm hoc ti ngy kt thc k k
ton gia nin .
3. Khon d phng phi tr c lp mi nm mt ln vo cui nin
k ton. Trng hp n v c lp bo co ti chnh gia nin th c
lp d phng phi tr vo cui k k ton gia nin . Trng hp s d
phng phi tr cn lp k k ton ny ln hn s d phng phi tr lp
k k ton trc cha s dng ht th s chnh lch c ghi nhn vo chi
ph sn xut, kinh doanh ca k k ton . Trng hp s d phng phi
tr lp k k ton ny nh hn s d phng phi tr lp k k ton
trc cha s dng ht th s chnh lch phi c hon nhp ghi gim chi
ph sn xut, kinh doanh ca k k ton .
i vi d phng phi tr v bo hnh cng trnh xy lp c lp cho
tng cng trnh xy lp v c lp vo cui k k ton nm hoc cui k k
ton gia nin . Trng hp s d phng phi tr v bo hnh cng trnh
xy lp lp ln hn chi ph thc t pht sinh th s chnh lch c hon
nhp ghi vo TK 711 "Thu nhp khc".
4. Ch nhng khon chi ph lin quan n khon d phng phi tr
lp ban u mi c b p bng khon d phng phi tr .
5. Khng c ghi nhn khon d phng cho cc khon l hot ng
trong tng lai, tr khi chng lin quan n mt hp ng c ri ro ln v
tho mn iu kin ghi nhn khon d phng.
6. Nu doanh nghip c hp ng c ri ro ln, th ngha v n hin ti
theo hp ng phi c ghi nhn v nh gi nh mt khon d phng v
khon d phng c lp ring bit cho tng hp ng c ri ro ln.
7. Mt khon d phng cho cc khon chi ph ti c cu doanh nghip
ch c ghi nhn khi c cc iu kin ghi nhn i vi cc khon d
phng theo quy nh ti on 11 Chun mc k ton s 18 Cc khon d
phng, ti sn v n tim tng.
8. Khi tin hnh ti c cu doanh nghip th ngha v lin i ch pht
sinh khi doanh nghip:
423
a) C k hoch chnh thc c th xc nh r vic ti c cu doanh
nghip, trong phi c t nht 5 ni dung sau:
- Ton b hoc mt phn ca vic kinh doanh c lin quan;
- Cc v tr quan trng b nh hng;
- V tr, nhim v v s lng nhn vin c tnh s c nhn bi
thng khi h buc phi thi vic;
- Cc khon chi ph s phi chi tr; v
- Khi k hoch c thc hin.
b) a ra c mt d tnh chc chn v nhng ch th b nh hng
v tin hnh qu trnh ti c cu bng vic bt u thc hin k hoch
hoc thng bo nhng vn quan trng n nhng ch th b nh hng
ca vic ti c cu.
9. Mt khon d phng cho vic ti c cu ch c d tnh cho nhng
chi ph trc tip pht sinh t hot ng ti c cu, l nhng chi ph tho
mn c hai iu kin:
- Cn phi c cho hot ng ti c cu;
- Khng lin quan n cc hot ng thng xuyn ca doanh nghip.
10. Mt khon d phng cho vic ti c cu khng bao gm cc chi ph
nh:
- o to li hoc thuyn chuyn nhn vin hin c;
- Tip th;
- u t vo nhng h thng mi v cc mng li phn phi.
11. Cc khon d phng phi tr thng bao gm:
- D phng phi tr ti c cu doanh nghip;
- D phng phi tr bo hnh sn phm;
- D phng phi tr i vi hp ng c ri ro ln m trong nhng
chi ph bt buc phi tr cho cc ngha v lin quan n hp ng vt qu
nhng li ch kinh t d tnh thu c t hp ng ;
- D phng phi tr khc.
12. Khi lp d phng phi tr, doanh nghip c ghi nhn vo chi
ph qun l doanh nghip, ring i vi khon d phng phi tr v bo
hnh sn phm, hng ho c ghi nhn vo chi ph bn hng, khon d
phng phi tr v chi ph bo hnh cng trnh xy lp c ghi nhn vo
424
chi ph sn xut chung.

*TK s dung: TK352"D phng phi tr"
Bn N:
- Ghi gim d phng phi tr khi pht sinh khon chi ph lin quan n
khon d phng c lp ban u;
- Ghi gim (hon nhp) d phng phi tr khi doanh nghip chc chn
khng cn phi chu s gim st v kinh t khng phi chi tr cho ngha
v n;
- Ghi gim d phng phi tr v s chnh lch gia s d phng phi
tr phi lp nm nay nh hn s d phng phi tr lp nm trc cha s
dng ht.
Bn C:
Phn nh s d phng phi tr trch lp tnh vo chi ph.
S d bn C:
Phn nh s d phng phi tr hin c cui k.

*Trnh t k ton cc nghip v ch yu:

1. Khi trch lp d phng phi tr, ghi:
N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6426)
C TK 352 - D phng phi tr.
2. Khi xc nh s d phng phi tr cn lp v chi ph sa cha, bo
hnh sn phm bn, ghi:
N TK 641 - Chi ph bn hng
C TK 352 - D phng phi tr
Khi xc nh s d phng phi tr v chi ph bo hnh cng trnh xy lp,
ghi:
3 Khi pht sinh cc khon chi ph lin quan n khon d phng phi
tr lp ban u:
3.1.Khi pht sinh cc khon chi ph bng tin, ghi:
425
N TK 352 - D phng phi tr
C cc TK 111, 112, 331,...
3.2. Khi pht sinh cc khon chi ph lin quan n khon d phng phi
tr v bo hnh sn phm, cng trnh xy lp lp :
a) Trng hp khng c b phn c lp v bo hnh sn phm, hng
ho, cng trnh xy lp:
- Khi pht sinh cc khon chi ph lin quan n vic bo hnh sn
phm, hng ho, cng trnh xy lp, ghi:
N cc TK 621, 622, 627,...
C cc TK 111, 112, 152, 214, 331, 334, 338,...
- Cui k, kt chuyn chi ph bo hnh sn phm, hng ho, cng trnh
xy lp thc t pht sinh trong k, ghi:
N TK 154 - Chi ph SXKD d dang
C cc TK 621, 622, 627,...
Khi sa cha bo hnh sn phm, hng ho, cng trnh xy lp hon
thnh bn giao cho khch hng, ghi:
N TK 641 - Chi ph bn hng (Phn d phng phi tr v bo hnh
sn phm, hng ho cn thiu)
C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang.
b) Trng hp c b phn c lp v bo hnh sn phm, hng ho,
cng trnh xy lp, s tin phi tr cho b phn bo hnh v chi ph bo hnh
sn phm, hng ho, cng trnh xy lp hon thnh bn giao cho khch hng,
ghi:
N TK 641 - Chi ph bn hng (Chnh lch nh hn gia d phng
phi tr v bo hnh sn phm, hng ho so vi chi ph
thc t v bo hnh)
C TK 336 - Phi tr ni b.
4. Cui k k ton nm hoc cui k k ton gia nin , doanh
nghip phi tnh, xc nh s d phng phi tr cn lp cui k k ton.
- Trng hp s d phng phi tr cn lp k k ton ny ln hn s
426
d phng phi tr lp k k ton trc nhng cha s dng ht th s
chnh lch hch ton vo chi ph, ghi:
N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6426)
N TK 641 - Chi ph bn hng (i vi d phng phi tr v bo hnh
sn phm, hng ho)
- Trng hp s d phng phi tr cn lp k k ton ny nh hn s
d phng phi tr lp k k ton trc nhng cha s dng ht th s
chnh lch hon nhp ghi gim chi ph, ghi:
C TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6426)
C TK 641 - Chi ph bn hng (i vi d phng phi tr v bo
hnh sn phm, hng ho).
- Cui k k ton gia nin hoc cui k k ton nm, khi xc nh s
d phng phi tr v bo hnh cng trnh xy lp cn lp cho tng cng trnh,
ghi:
5. Ht thi hn bo hnh cng trnh xy lp, nu cng trnh khng phi
bo hnh hoc s d phng phi tr v bo hnh cng trnh xy lp ln hn
chi ph thc t pht sinh th s chnh lch phi hon nhp, ghi:
C TK 711 - Thu nhp khc.
6. Khi doanh nghip nhn c khon bi hon ca mt bn th 3
thanh ton mt phn hay ton b chi ph cho khon d phng, k ton ghi:
N cc TK 111, 112,...
C TK 711 - Thu nhp khc.
8.3. K TON NGUN VN CH S HU
Ngun vn ch s hu l ngun hnh thnh nn cc loi ti sn ca doanh nghip
do ch doanh nghip v cc nh u t gp vn hoc hnh thnh t kt qu hot ng sn
xut kinh doanh ca doanh nghip.
Trong mt doanh nghip, ngun vn ch s hu c th c hnh thnh t mt
hoc nhiu ch s hu vn.
427
- i vi doanh nghip Nh nc th Nh nc l ch s hu vn, v vn hot
ng ca doanh nghip do Nh nc cp hoc u t.
- i vi cc doanh nghip lin doanh c s kinh doanh ng kim sot th ch s
hu vn l cc thnh vin tham gia gp vn hoc cc t chc c nhn tham gia gp vn.
- i vi cc cng ty c phn th ch s hu vn l cc c ng.
- i vi doanh nghip t nhn ch s hu vn l c nhn hoc mt h gia nh.
Trong mt doanh nghip, ngun vn ch s hu bao gm rt nhiu loi khc nhau
nh ngun vn kinh doanh, ngun vn u t xy dng c bn, cc loi qu ca doanh
nghip, li nhun cha phn phi, ngun kinh ph s nghip...
Hch ton ngun vn ch s hu phi tn trng nguyn tc sau :
- Cc doanh nghip c quyn ch ng s dng cc loi ngun vn v cc qu
hin c theo ch hin hnh cn phi hch ton rnh mch, r rng tng loi ngun
vn, qu, phi theo di chi tit tng ngun hnh thnh v theo di tng i tng gp
vn.
- Vic chuyn dch t ngun vn ny sang ngun vn khc phi theo ng ch
v lm y cc th tc cn thit.
- Trng hp doanh nghip b gii th hoc ph sn cc ch s hu vn ch c
nhn nhng gi tr cn li sau khi thanh ton cc khon n phi tr.
8.3.1. K ton ngun vn kinh doanh.
Ngun vn kinh doanh ca doanh nghip l ngun vn c bn hnh thnh nn cc
loi ti sn hin c ca doanh nghip, l ngun vn ch yu m bo cho hot ng sn
xut kinh doanh ca doanh nghip. S hnh thnh ngun vn kinh doanh ca tng doanh
nghip cng c s khc nhau, tu thuc vo tng doanh nghip c th.
Hch ton ngun vn kinh doanh cn phi thc hin y cc quy dnh sau y
:
1. Phi t chc hch ton chi tit ngun vn kinh doanh theo tng ngun hnh
thnh, trong chi tit cho tng t chc, tng c nhn tham gia gp vn.
a. i vi doanh nghip thuc s hu Nh nc th ngun vn kinh doanh c
chi tit theo :
+ Ngun vn ngn sch Nh nc (NSNN), k c ngun vn c ngun gc t
NSNN v ngun vn khc.
428

b. i vi cc doanh nghip lin doanh, cc doanh nghip c phn phi t chc
hch ton chi tit ngn vn kinh doanh theo tng loi ngun vn (vn gp , thng d
vn,vn khc). Trong vn gp c theo di chi tit cho tng thnh vin tham gia lin
doanh hoc c ng gp vn.
2. Ch ghi gim ngun vn kinh doanh khi tr vn cho NSNN, tr vn cho cc c
ng hoc tr vn cho cc bn tham gia lin doanh hoc gii th thanh l doanh nghip.
Vic t chc hch ton chi tit ngun vn kinh doanh c thc hin trn s chi
tit ti khon 411 - Ngun vn kinh doanh.
phn nh tnh hnh tng gim ngun vn kinh doanh k ton s dng Ti
khon 411 - Ngun vn kinh doanh.
Tk 411 Ngun vn kinh doanh c 3 TK cp 2:
TK 4111 Vn gp Phn nh vn gp theo diu l cng ty ca cc ch s hu vn.
TK 4112 Thng d vn Phn nh s chnh lch gia gi pht hnh c phiu v mnh
gi c phiu.
TK 4118 Vn khc Phn nh s vn kinh doanh c hnh thnh t cc khon biu,
tng, nhn ti tr, vin tr khng hon li (sau khi tr i cc khon thu phi np)
Ngoi ra k ton cn s dng mt s ti khon lin quan khc nh TK111,
TK112, TK152, TK153, TK156, TK211...
Trnh t k ton cc nghip v ch yu lin quan n ngun vn kinh doanh.
- Doanh nghip nhn vn kinh doanh do NSNN hoc cp trn cp bng tin hay
bng vt t ti sn, ghi :
N TK 111, 112, 152, 156, 211...
C TK 411 - Ngun vn kinh doanh.
- Doanh nghip nhn qu biu, tng hoc nhn vin tr khng hon li, ghi :
N TK 421 -
C TK 411 - Ngun vn kinh doanh (s tr np thu thu nhp).
- Doanh nghip nhn tin mua c phiu ca cc c ng, ghi :
N TK 111 - tin mt
429
- B sung ngun vn kinh doanh t kt qu hot ng sn xut kinh doanh, ghi :
N TK 421 - Li nhun cha phn phi.
- B sung ngun vn kinh doanh t qu d phng ti chnh khi c php ca c
quan c thm quyn, ghi :
N TK 415 - Qu d phng ti chnh
- B sung ngun vn kinh doanh t chnh lch do nh gi li ti sn c php
ca c quan ca cp c thm quyn, k ton ghi :
N TK 412 - chnh lch nh gi li ti sn
- Cng tc xy dng c bn bng ngun vn u t XDCB hon thnh hoc
cng vic mua sm TSC xong a vo s dng, ghi :
N TK 441 - Ngun vn u t XDCB
- Doanh nghip tr vn gp c phn cho cc c ng hoc tr vn cho ngn sch,
ghi :
C TK 111 - Tin mt
8.3.2. K ton chnh lch nh gi li ti sn.
Trong qu trnh hot ng sn xut kinh doanh, do lnh vc hot ng kinh
doanh, s bin ng gi c ca th trng v s thay i chnh sch gi c ca Nh nc,
doanh nghip phi tin hnh nh gi li ti sn theo mt bng gi hin ti. Ti sn c
nh gi li l ti sn c nh, nguyn liu, vt liu, cng c, dng c v sn phm hng
ho, trong trng hp khi c quyt nh ca Nh nc v nh gi li ti sn hay khi gp
vn lin doanh, gp vn c phn bng vt t ti sn.
- Gi tr ca ti sn c xc nh li trn c s bng gi Nh nc ban hnh,
hoc gi c cc thnh vin tham gia lin doanh, c i hi c ng hoc hi ng
qun tr thng nht xc nh.
430
- Sau khi nh gi li ti sn s c s chnh lch do nh gi li ti sn. S chnh
lch ny c x l theo ng cc quy nh hin hnh trong ch ti chnh.
- hch ton chnh lch nh gi li ti sn k ton s dng Ti khon 412.
Chnh lch nh gi li ti sn.
Ni dung ti khon ny phn nh s chnh lch do nh gi li ti sn hin c v
tnh hnh x l s chnh lch doanh nghip.
Kt cu ti khon 412 - Chnh lch nh gi li ti sn.
Bn N : S chnh lch gim do nh gi li ti sn.
Bn C : S chnh lch tng do nh gi li ti sn.
Ti khon 412 c th d N hoc d C.
S d bn N : S chnh lch gim do nh gi li ti sn cha c x
l. Hoc s d bn C : S chnh lch tng do nh gi li ti sn cha c x l. Ngoi
ra k ton cn s dng mt s ti khon lin quan khc nh : TK 152, TK 153, TK 155,
TK 211, TK 411...
- Trnh t k ton cc nghip v kinh t ch yu lin quan n nh gi li ti sn
c cp cc chng 3, 4. Trong chng ny ch cp thm nghip v x l
chnh lch nh gi li ti sn vo cui nin k ton.
+ Cui nin k ton x l chnh lch nh gi li ti sn nu b sung ngun
vn kinh doanh, ghi :
N TK 412 - Chnh lch nh gi li ti sn
Nu gim ngun vn kinh doanh ghi :
C 412 - Chnh lch nh gi li ti sn
Nu s chnh lch do nh gi gim x l b p t qu d phng ti chnh k
ton ghi :
N TK 415 - Qu d phng ti chnh.
8.3.3. K ton chnh lch t gi hi oi.
Trong cc doanh nghip, qu trnh hot ng sn xut kinh doanh c nhng
nghip v kinh t pht sinh bng ngoi t hoc c cc khon cng n phi thu, phi tr c
431
gc ngoi t, doanh nghip phi ghi s k ton theo n v tin t thng nht l "ng"
Vit Nam. Vic quy i t ngoi t ra ng Vit Nam v nguyn tc phi cn c vo t
gi hi oi bnh qun lin ngn hng do ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi
im pht sinh nghip v kinh t . ng thi doanh nghip phi phn nh theo di
nguyn t trn s k ton chi tit ca cc TK 111, 112, 113 v cc khon phi thu, cc
khon n phi tr. Chnh lch t gi hi oi l chnh lch t vic trao i thc t hoc
quy i cng mt s lng tin t khc sang n v tin t k ton theo t gi hi oi
khc nhau.
Chnh lch t gi hi oi ch yu pht sinh trong hai trng hp sau :
a. Thc t mua bn, trao i hoc cc nghip v thanh ton bng ngoi t trong
k (Chnh lch t gi hi oi thc hin). y l khon chnh lch t vic trao i
thc t hoc quy i cng mt s lng n v tin t khc sang n v tin t k ton
theo t gi hi oi khc nhau. Chnh lch t gi hi oi ny thng pht sinh trong cc
giao dch mua, bn hng ho, dch v ; hoc thanh ton n phi tr, hay ng trc mua
hng ; hoc vay, hay cho vay... bng n v tin t khc vi n v tin t k ton. Trong
cc trng hp nu trn, t gi hi oi gia n v tin t khc vi n v tin t k ton
s c ghi theo t gi hi oi ngy giao dch.
Chnh lch t gi hi oi thc t pht sinh trong k (chnh lch t gi hi oi
thc hin) doanh nghip bao gm :
- Chnh lch t gi hi oi thc t pht sinh trong k ca hot ng u t xy
dng hnh thnh ti sn c nh (giai on trc hot ng).
- Chnh lch t gi hi oi thc t pht sinh trong k ca hot ng kinh doanh,
k c hot ng u t XDCB ca doanh nghip va kinh doanh va c hot ng u t
xy dng.
b. nh gi cc khon mc tin t c gc ngoi t ti ngy lp bng CKT thi
im cui nm ti chnh :
thi im kt thc nm ti chnh v nguyn tc cc khon mc tin t (s d
ca cc ti khon tin mt, tin gi ngn hng, n phi thu, n phi tr c phn nh
ng thi theo n v tin t k ton v theo n v tin t khc vi n v tin t k ton)
phi c bo co bng t gi cui nm ti chnh. V vy thi im ny doanh nghip
phi nh gi li cc khon mc tin t theo t gi hi oi giao dch bnh qun trn th
432
trng ngoi t lin ngn hng do ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im
cui nm ti chnh.
Chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t
ti ngy lp bng CKT thi im cui nm ti chnh gm :
- Chnh lch t gi hi oi ti ngy lp bng CKT thi im cui nm ti
chnh do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t lin quan n giai on u
t xy dng (giai on trc hot ng).
- Chnh lch t gi hi oi ti ngy lp bng CKT thi im cui nm ti
chnh do nh gi cc khon mc tin t c gc ngoi t lin quan n hot ng sn
xut, kinh doanh.
K ton chnh lch t gi cn ch : Trong qu trnh sn xut kinh doanh pht
sinh cc nghip v kinh t bng ngoi t phi thc hin ghi s k ton v lp bo co ti
chnh theo mt n v tin t thng nht l ng Vit Nam, hoc n v tin t chnh thc
s dng trong k ton (nu c chp thun). Vic quy i ng ngoi t ra ng Vit
Nam, hoc ra n v tin t chnh thc s dng trong k ton v nguyn tc doanh nghip
phi cn c vo t gi giao dch thc t ca nghip v kinh t pht sinh hoc t gi giao
dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do ngn hng Nh nc Vit Nam
cng b ti thi im pht sinh nghip v kinh t.
ng thi doanh nghip phi theo di nguyn t trn s k ton chi tit cc ti
khon. Tin mt, tin gi ngn hng, tin ang chuyn, cc khon phi thu, cc khon
phi tr v Ti khon 007.
i vi ti khon thuc loi doanh thu, hng tn kho, TSC, chi ph sn xut,
kinh doanh, chi ph khc v bn N cc ti khon vn bng tin khi pht sinh cc nghip
v kinh t bng ngoi t phi c ghi s k ton bng ng Vit Nam, hoc bng n v
tin t chnh thc s dng trong k ton theo t gi giao dch thc t hoc t gi giao dch
bnh qun lin ngn hng do ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im nghip
v kinh t pht sinh.
- i vi bn c ca ti khon vn bng tin, khi pht sinh cc nghip v kinh t
bng ngoi t phi c ghi s k ton bng ng Vit Nam, hoc n v tin t chnh
thc s dng trong k ton theo t gi trn s k ton (t gi bnh qun gia quyn ; t gi
nhp trc ; xut trc ; nhp sau ; xut trc...).
433
- i vi bn c ca cc ti khon n phi tr, hoc bn n ca cc ti khon n
phi thu, khi pht sinh cc nghip v kinh t bng ngoi t phi c ghi s k ton bng
ng Vit Nam, hoc n v tin t chnh thc s dng trong k ton theo t gi giao dch
; cui nm ti chnh cc s d C phi tr hoc d N phi thu c nh gi theo t gi
giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin Ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit
Nam cng b ti thi im cui nm ti chnh.
i vi bn N ca cc Ti khon N phi tr hoc bn c ca cc Ti khon N
phi thu, khi pht sinh cc nghip v kinh t bng ngoi t phi c ghi s k ton bng
ng Vit Nam, hoc bng n v tin t chnh thc s dng trong k ton theo t gi ghi
trn s k ton.
- Cui nm ti chnh, doanh nghip phi nh gi li cc khon mc tin t c gc
ngoi t theo t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin Ngn hng do Ngn
hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im lp bng CKT cui nm ti chnh.
- Trng hp mua, bn ngoi t bng ng Vit Nam th hch ton theo t gi
thc t mua, bn.
8.3.3.1. Nguyn tc x l chnh lch t gi hi oi.
X l chnh lch t gi hi oi pht sinh trong k v chnh lch nh gi li
cui k lin quan n hot ng sn xut, kinh doanh :
- Ton b chnh lch t gi hi oi pht sinh trong k v chnh lch t gi hi
oi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t cui nm ti chnh hoc ngy
kt thc nm ti chnh khc vi nm dng lch ( c chp thun) ca cc khon mc
tin t c gc ngoi t c ghi nhn ngay vo chi ph ti chnh, hoc doanh thu hot
ng ti chnh trn bo co kt qu kinh doanh ca nm ti chnh.
- i vi doanh nghip va hot ng kinh doanh, va c hot ng u t
XDCB, nu pht sinh chnh lch t gi hi oi trong k v chnh lch nh gi li cui
k lin quan n hot ng u t XDCB th cng x l cc chnh lch t gi hi oi
ny vo chi ph ti chnh, hoc doanh thu hot ng ti chnh trn bo co kt qu kinh
doanh ca nm ti chnh.
Doanh nghip khng c chia li nhun hoc tr c tc trn li chnh lch t gi
hi oi do nh gi li cui nm ti chnh ca cc khon mc tin t nm ti chnh
hin ti.
434
X l chnh lch t gi hi oi pht sinh trong k v chnh lch do nh gi li
cui k lin quan n hot ng u t xy dng (giai on trc hot ng) nh sau :
- Trong giai on u t xy dng, khon chnh lch t gi hi oi thc hin
v chnh lch t gi nh gi li cui nm ti chnh ca cc khon mc tin t c gc
ngoi t phn nh lu k trn bng cn i k ton (chi tiu chnh lch t gi hi oi).
- Khi kt thc qu trnh u t xy dng, chnh lch t gi hi oi thc t pht
sinh trong giai on u t xy dng (l, hoc li t gi hi oi) khng tnh vo gi
TSC m kt chuyn ton b vo chi ph ti chnh, hoc doanh thu hot ng ti chnh
ca nm ti chnh c TSC v cc ti sn u t hon thnh a vo hot ng, hoc
phn b ti a l 5 nm (k t khi cng trnh a vo hot ng).
- Chnh lch t gi hi oi nh gi li ca cc khon mc tin t c gc ngoi t
cui nm ti chnh v thi im quyt ton, bn giao a TSC vo s dng (l, hoc
li t gi hi oi) khng tnh vo gi tr TSC hon thnh u t m phn b vo chi
ph ti chnh, hoc doanh thu hot ng ti chnh ca cc k kinh doanh tip theo vi thi
gian ti a l 5 nm (k t khi cng trnh a vo hot ng).
X l chnh lch t gi hi oi pht sinh t chuyn i bo co ti chnh ca
hot ng nc ngoi :
- Chnh lch t gi hi oi pht sinh t chuyn i bo co ti chnh ca hot
ng nc ngoi khng th tch ri vi hot ng ca doanh nghip bo co c tnh
ngay vo chi ph ti chnh hoc doanh thu hot ng ti chnh trong k.
- Chnh lch t gi hi oi pht sinh t chuyn i bo co ti
chnh ca c s nc ngoi hot ng c lp c phn nh lu k
trn ti khon 413 - Chnh lch t gi hi oi v ch c tnh vo chi
ph ti chnh, hoc doanh thu hot ng ti chnh khi doanh nghip
thanh l khon u t thun c s nc ngoi.
8.3.3.2. K ton chnh lch t gi hi oi.
* Ti khon s dng :
+ TK 413 "Chnh lch t gi hi oi".
Ti khon ny dng phn nh s chnh lch t gi hi oi pht sinh trong hot
ng u t XDCB (giai on trc hot ng) ; chnh lch t gi hi oi do nh gi
435
li cc khon mc tin t c gc ngoi t cui nm ti chnh ; khon chnh lch t gi hi
oi khi chuyn i bo co ti chnh ca c s nc ngoi v tnh hnh x l s chnh
lch t gi hi oi .
Hch ton trn Ti khon 413 cn tn trng mt s quy nh sau :
1. Doanh nghip ch phn nh cc Ti khon chnh lch t gi hi oi trn TK
413 - Chnh lch t gi hi oi, trong cc trng hp :
- Chnh lch t gi hi oi thc hin v chnh lch t gi hi oi do nh gi
li ca cc khon mc tin t c gc ngoi t cui nm ti chnh ca hot ng u t
XDCB trong giai on trc hot ng : (Khi cha hon thnh u t).
- Khon chnh lch t gi hi oi do nh gi li ca cc khon mc tin t c
gc ngoi t cui nm ti chnh ca hot ng kinh doanh, k c hot ng u t XDCB
(doanh nghip kinh doanh va c hot ng u t XDCB) ti thi im nh gi li.
- Khon chnh lch t gi hi oi khi chuyn i bo co ti chnh ca c s
nc ngoi hot ng c lp.
2- Cui nm ti chnh, k ton nh gi li s d cc ti khon tin mt, tin gi
Ngn hng, tin ang chuyn, cc khon tng ng tin (k phiu, tn phiu, tri
phiu), cc khon phi thu, cc khon phi tr c gc ngoi t theo t gi giao dch bnh
qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b
ti thi im lp bng CKT cui nm ti chnh. Khon chnh lch t gi do nh gi li
s d ngoi t ca cc khon mc tin t c gc ngoi t c hch ton vo Ti khon
413 "Chnh lch t gi hi oi", sau khi b tr gia chnh lch t gi hi oi tng hoc
gim do nh gi li phi kt chuyn ngay vo chi ph ti chnh hoc doanh thu hot ng
ti chnh.
3- Khon chnh lch t gi hi oi thc hin v chnh lch t gi hi oi
nh gi li cui nm ti chnh i vi cc khon mc tin t c gc ngoi t ca hot
ng u t XDCB (giai on trc hot ng) c phn nh lu k trn bng cn i
k ton [khon mc chnh lch t gi( Ti khon 413)].
Khi kt thc qu trnh u t xy dng, khon chnh lch hi oi ny c tnh
ngay hoc phn b ti a l 5 nm vo doanh thu hot ng ti chnh, hoc chi ph ti
chnh k t khi cng trnh hon thnh a vo hot ng.
436
4. i vi doanh nghip khng chuyn kinh doanh mua, bn ngoi t, th cc
nghip v kinh t mua, bn ngoi t pht sinh c quy i ra ng Vit Nam theo t gi
mua, bn thc t pht sinh. Chnh lch gia t gi thc t mua vo v t gi thc t bn
ra ca ngoi t c hch ton vo Ti khon 515 "Doanh thu hot ng ti chnh", hoc
Ti khon 635 "Chi ph ti chnh".
5. i vi cc Tng cng ty, khon chnh lch t gi hi oi phn nh trn bng
CKT hp nht ch phn nh khon chnh lch t gi khi chuyn i bo co ti chnh
ca c s nc ngoi hp nht bo co ti chnh v khon chnh lch t gi ca hot
ng u t XDCB cha hon thnh (giai on trc hot ng) ca cc n v thnh
vin.
Kt cu v ni dung phn nh ca Ti khon 413 - Chnh lch t gi hi oi.
Bn N :
- Chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t
(l t gi) cui nm ti chnh ca hot ng kinh doanh, k c hot ng u t XDCB
(doanh nghip kinh doanh va c hot ng u t XDCB).
- Chnh lch t gi hi oi pht sinh v nh gi li cc khon mc tin t c gc
ngoi t (l t gi) ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng).
- Chnh lch t gi hi oi khi chuyn i bo co ti chnh ca c s nc
ngoi (l t gi).
- Kt chuyn chnh lch t gi hi oi do nh gi li khon mc tin t c gc
ngoi t cui nm ti chnh (li t gi) ca hot ng kinh doanh vo doanh thu hot ng
ti chnh.
- Kt chuyn chnh lch t gi hi oi pht sinh v nh gi li cc khon mc
tin t c gc ngoi t (li t gi) ca hot ng u t XDCB (khi hon thnh u t
XDCB, giai on trc hot ng) vo doanh thu hot ng ti chnh, hoc phn b dn.
Kt chuyn chnh lch t gi hi oi khi chuyn i bo co ti chnh ca c s
nc ngoi (li t gi) vo doanh thu hot ng ti chnh khi thanh l khon u t
thun c s nc ngoi).
Bn C :
437
- Chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t
(li t gi) cui nm ti chnh ca cc hot ng kinh doanh, k c hot ng u t
XDCB (doanh nghip sn xut kinh doanh va c hot ng u t XDCB).
- Chnh lch t gi hi oi pht sinh, hoc nh gi li cc khon mc tin t c
gc ngoi t (li t gi) ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng).
- Chnh lch t gi hi oi khi chuyn i bo co ti chnh ca c s nc
ngoi (li t gi).
- Kt chuyn chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon mc tin t c
gc ngoi t (l t gi) cui nm ti chnh ca hot ng kinh doanh vo chi ph ti chnh.
- Kt chuyn chnh lch t gi hi oi pht sinh, hoc nh gi li cc khon
mc tin t c gc ngoi t (l t ga) ca hot ng u t XDCB (khi hon thnh u t
giai on trc hot ng) vo chi ph hot ng ti chnh hoc phn b dn.
- Kt chuyn chnh lch t gia hi oi khi chuyn i bo co ti chnh ca c s
nc ngoi (l t gi) vo chi ph ti chnh khi thanh l khon u t thun c s
nc ngoi.
Ti khon 413 "Chnh lch t gi hi oi" c th c s d bn N hoc s d
bn C :
S d bn N :
- S chnh lch t gi hi oi pht sinh, hoc nh gi li cc khon mc tin t
c gc ngoi t (l t gi) ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng cha
hon thnh u t) thi im lp bng CKT cui nm ti chnh.
- S chnh lch t gi hi oi t chuyn i bo co ti chnh ca c s nc
ngoi cha x l thi im lp bng CKT cui nm ti chnh.
S d bn c :
- S chnh lch t gi hi oi pht sinh v nh gi li cc khon mc tin t c
gc ngoi t ( li t gi) ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng, cha
hon thnh u t) thi im lp bng CKT cui nm ti chnh.
S chnh lch t gi hi oi t chuyn i bo co ti chnh ca c s nc
ngoi cha x l thi im lp bng CKT cui nm ti chnh.
Ti khon 413 - Chnh lch t gi hi oi, c 3 ti khon cp hai :
438
Ti khon 4131 - Chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm ti chnh :
Phn nh khon chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon mc tin t c gc
ngoi t (li, l t gi) cui nm ti chnh ca hot ng kinh doanh, k c hot ng u
t XDCB (doanh ngip kinh doanh c hot ng u t XDCB).
Ti khon 4132 - Chnh lch t gi hi oi trong giai on u XDCB : Phn
nh khon chnh lch t gi hi oi pht sinh v chnh lch t gi hi oi do nh gi
li cc khon mc tin t c gc ngoi t (li, l t gi) ca hot ng u t XDCB (giai
on trc hot ng, cha hon thnh u t)..
* K ton chnh lch t gi hi oi pht sinh trong k.
K ton chnh lch t gi hi oi pht sinh trong k ca hot ng kinh
doanh, k c hot ng u t XDCB ca doanh nghip ang sn xut kinh doanh.
a. Khi mua hng ho, dch v thanh ton bng tin t :
- Nu pht sinh l t gi hi oi trong giao dch mua ngoi vt t,
hng ho, TSC, dch v, ghi :
N cc TK 151, 152, 153, 156, 157, 211, 213, 241, 627, 641, 642,133
(theo t gi hi oi ngy giao dch).
N TK 635 - Chi ph ti chnh (l t gi hi oi).
C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (theo t gi bnh qunhoc NTXT).
- Nu pht sinh li t gi hi oi trong giao dch mua ngoi hng ho, dch v,
ghi :
N cc TK 151, 152, 153, 156, 157, 211, 213, 241, 627, 641, 642,133
(Theo t gi hi oi ngy giao dch).
C TK 111 (1112), 112 (1122) (Theo t gi bnh qun,hoc NTXT)
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (li t gi hi oi)
b. Khi nhn hng ho, dch v ca cc nh cung cp, hoc khi vay ngn hn, vay di hn,
n di hn, hoc nhn n ni b.... bng ngoi t, cn c t gi hi oi thc t ngy giao
dch, ghi :
N TK c lin quan (theo t gi hi oi ngy giao dch) 156, 2413,627...
C TK 331, 311, 341, 342, 336...
439
(theo t gi hi on ngy giao dch nhn n).
c. Khi thanh ton n phi tr (N phi tr ngi bn, n vay ngn hn, vay di
hn, n di hn, n ni b...):
- Nu pht sinh l t gi hi oi t rong giao dch t hanh ton n phi tr , ghi
N cc ti khon TK 311 , 315 , 331 , 336 , 341, 342 ...
( t gi hi oi ghi s k ton khi nhn n ).
N TK 635 - Chi ph ti chnh ( L t gi hi oi ) .
C cc ti khon 111 ( 1112 ) , 112 (1122 )
( t gi hi oi bnh qun hoc NTXT )
- Nu pht sinh li t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi tr , ghi .
N cc TK 311, 315 , 331, 336 , 341 , 342 , ...
( t gi hi oi ghi s k ton khi nhn n ).
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh ( Li t gi hi oi )
C cc ti khon 111 ( 1112 ) , 112 (1122 )
( t gi hi doi bnh qun hoc NTXT )
d. Khi pht sinh doanh thu hoc thu nhp khc bng cc n v t in t khc vi n v t in t s dng ghi s k ton , ghi.
N cc TK 111 ( 1112 ) , 112 ( 1122 ) , 131 ...
( t gi hi oi ngy giao dch bnh qun LNH ) .
C cc TK 511, 711 , ( t gi hi oi ngy giao dch BQLNH )
e. Khi pht sinh cc ti khon n phi thu bng ngoi t , ghi .
N cc TK 136 , 138 ( T gi hi oi ngy giao dch BQLNH )
C cc TK 11 ( 1112 ) , 112 ( 1122 )
( t gi hi doi bnh qun hoc NTXT )
C TK 515 ( nu chnh lch t gi tng , li t gi )
Nu chnh lch t gi gim ghi N TK 635 ( l t gi )
f. Khi thu tin n phi thu bng ngoi t(Phi thu khch hng,phi thu ni b )
- Nu pht sinh l chnh lch t gi trong giao dch thanh ton n phi thu , ghi :
N cc TK 111 ( 1112 ) , 112 ( 1122 ) , 131 ...
( T gi hi oi ngy giao dch BQLNH ) .
N TK 635 - Chi ph ti chnh ( l t gi hi oi )
440
C TK 131 , 136 , 138 ( t gi hi oi ghi s - t gi ch danh )
- Nu pht sinh li chnh lch t gi hi oi khi thanh ton n
phi thu bng ngoi t , ghi :
N cc TK 111 ( 1112 ) , 112 ( 1122 )
( T gi hi oi ngy giao dch BQLNH)
C TK 515 - doanh thu hot ng ti chnh (li t gi hi oi t gi tng)
C cc TK 136 , 138 ,... ( t gi hi oi ghi s k ton khi PS n phi
thu theo t gi ch danh )
K ton chnh lch t gi pht sinh trong k ca hot ng u t XDCB ( giai on
trc hot ng ).
a. Khi mua ngoi hng ho , dch v , TSC , thit b , khi lng xy dng, lp
t do ngi bn hoc bn nhn thu bn giao :
- Nu pht sinh l chnh lch t gi trong giao dch bng ngoi t
thanh ton mua hng ho , dch v . TSC , thit b , khi lng xy
dng , lp t do bn nhn thu bn giao , ghi :
N cc TK 151 , 152 , 211 , 213 , 241 ...
( t gi hi oi ngy giao dch bnh qun lin ngn hng )
N TK 413 - Chnh lch t gi ( 4131 ) ( l t gi hi oi )
C cc TK 111, (1112 ) , 112 ( 1122 ) ( t gi hi oi ghi s
bnh qun hoc nhp trc, xut trc ) .
- Nu pht sinh li chnh lch t gi hi oi trong giao dch bng ngoi t thanh
ton mua hng ho , dch v , TSC , thit b , khi lng xy dng , lp t do bn nhn
thu bn giao , ghi:
N cc TK 151 , 152 , 211 , 213 , 214 ... (t gi hi oi ngy giao dch)
bnh qun hoc NTXT )
C TK 413 - Chnh lch t gi ( 4131 ) ( li t gi ) .
b. Khi thanh ton n phi tr bng ngoi t ( n phi tr ngi bn , n vay di
hn , ngn hn , n ni b (nu c ) .
- Nu pht sinh l chnh lch t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi
tr , ghi :
441
N cc TK 311 , 315 , 341 , 342 , 336 , 341 , 342 ...
( t gi hi oi ghi s khi nhn n ) .
N TK 413 - Chnh lch t gi ( 4131 ) ( l t gi )
bnh qun hoc NTXT )
Nu pht sinh li chnh lch t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi tr,
ghi :
N cc TK 331, 311,315, 341, 342, 336 ...
( T gi hi oi ghi s khi nhn n)
bnh qun hoc NTXT )
C 413 - Chnh lch t gi ( 4131 ) ( li t gi hi oi )
c. Hng nm , chnh lch t gi thc hin pht sinh trong giai on u t xy dng ( giai on trc hot ng ) c phn
nh ly k t rn TK 413
- Chnh lch t gi hi oi ( 4132 ) cho n khi hon t hnh u t XDCB .
d. Kt thc giai on u t xy dng(giai on trc hot ng ) ,kt chuyn
chnh lch t gi hi oi thc hin ( theo s thun sau khi b tr s d bn N v bn
c ti khon (4132) ca hot ng u t ( giai on trc hot ng) trn TK 413 -
Chnh lch t gi hi oi ( 4132 ) tnh ngay vo chi ph ti chnh , hoc doanh thu hot
ng ti chnh , hoc kt chuyn sang TK 242 - Chi ph tr trc di hn ( nu l t gi ) ;
hoc TK 3387 - Doanh thu cha thc hin ( nu li t gi ) phn b trong thi gian ti
a l 5 nm , ghi :
N TK 413 -Chnh lch t gi ( 4132 )
C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin ( Li t gi hi oi )
Hoc : N TK 242 - Chi ph tr trc di hn ( L t gi hi oi )
C TK 413 - Chnh lch t gi ( 4132 ) .
. X l chnh lch t gi hioi ( l hoc li ) thc hin trong giai on u t c
lu k trong giai on u t n thi im quyt ton bn giao a cng trnh vo hot
ng s kt chuyn ngay ton b , hoc phn b trong thi gian ti a l 5 nm ( Phn
nh trn TK 242 , hoc TK 3387 ) vo chi ph ti chnh , hoc doanh thu hot ng ti
chnh .
442
Phn b chnh lch l t gi hi oi thc hin pht sinh trong giai on u t
xy dng vo chi ph ti chnh ca nm ti chnh khi kt thc giai on u t xy dng
a TSC vo hot ng kinh doanh , ghi :
N TK 635 - Chi ph ti chnh ( l t gi hi oi )
C TK 242 - Chi ph tr trc di hn .
Phn b chnh lch li t gi ngoi t thc hin pht sinh trong giai on u
t xy dng vo doanh thu hot ng ti chnh ca nm ti chnh khi kt thc giai on
u t xy dng a TSC vo hot ng kinh doanh , ghi :
N TK 3387 - Doanh cha thc hin
C TK 515 - doanh thu hot ng ti chnh ( li t gi hi oi )
K ton chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm
- Thi im cui nm ti chnh doanh nghip phi nh gi li cc khon mc
tin t c gc ngoi t ( n v tin t khc vi n v tin t chnh thc s dng trong k
ton ) theo t gi hi oi thi im cui nm ti chnh theo t gi hi oi bnh qun
lin ngn hng do ngn hng Nh nc cng b ti thi im cui nm ti chnh , c th
pht sinh chnh lch t gi hi oi ( li hoc l ) . Doanh nghip phi chi tit khon
chnh lch t gi hi oi pht sinh do nh gi li cc khon mc tin t ny ca hot
ng u t xy dng c bn ( Giai on trc hot ng ) ( 4132 ) v hot ng ca sn
xut, kinh doanh (4131 )
- Nu pht sinh li t gi hi oi , ghi:
N TK 111 ( 1112 ) , 112 (1122 ) , 131 , 136 , 138 , 315 , 331, 341, 342...
C TK 413 - Chnh lch t gi ( 4131 , 4132 ) .
- Nu pht sinh l t gi hi oi , ghi:
N TK 413 - Chnh lch t gi ( 4131 , 4132 ) .
C TK 111 ( 1112 ), 112 (1122 ), 131, 136, 138, 311, 315, 341, 342...
K ton x l chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm
a. X l chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm ca cc khon mc tin
t ca hot ng sn xut kinh doanh k c hot ng u t xy dng ( ca doanh
nghip ang sn xut kinh doanh)
443
- Kt chuyn ton b khon chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm ti
chnh ca hot ng kinh doanh ( theo s thun sau khi b tr s d bn N v bn c
ca TK 4132 ) vo chi ph ti chnh ( nu l t gi hi oi) , hoc doanh thu hot ng
ta chnh ( nu li t gi hi oi ) xc nh kt qu hot ng kinh doanh :
+ Kt chuyn li chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm ti chnh vo
doanh thu hot ng ti chnh , ghi :
- N TK 413 - Chnh lch t gi (4131 )
( Nu li t gi hi oi )
+ Kt chuyn l chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm ti chnh vo chi
ph ti chnh , ghi:
N TK 635 - Chi ph ti chnh ( Nu l t gi hi oi )
C TK 413 - Chnh lch t gi ( 4131 ).

b. X l chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm ca cc khon mc t in t ca hot ng u t xy dng c bn :
- giai on u t xy dng c bn, doanh nghip cha i vo hot ng th
chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm c phn nh lu k trn TK 413 . S
d n hoc d c phn nh trn bng CKT .
- Khi hon thnh u t , chuyn sang hot ng sn xut, kinh doanh s d N
hoc s d C TK 413 phn nh chnh lch t gi hi oi nh gi li cc khon mc
tin t cui mi nm ti chnh ( khng bao gm khon nh gi li cc khon mc tin t
lin quan n hot ng u t xy dng thi im bn giao ti sn a vo s dng
) s c s l nh sau :
- Kt chuyn s d N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4132 ) vo TK 242 -
Chi ph tr trc di hn phn b dn s l t gi hi oi ca giai on u t xy
dng trong cc nm ti chnh tip theo trong gian ti a 5 nm ( k t khi kt thc giai
on u t ) vo chi ph ti chnh, ghi:
N TK 242 - chi ph tr trc di hn
- Kt chuyn s d C TK 413 - Chnh lch t gi ( 4132 ) v TK
3387 - Doanh Thu cha thc hin phn b dn s li t gi hi oi ca
444
giai on u t xy dng trong cc nm ti chnh tip theo trong thi gian
ti a 5 nm ( k t khi kt thc giai on u t ) vo doanh thu hot
ng ti chnh, ghi:
N TK 413 - Chnh lch t gi (4132 )
C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin

8.3.4. K ton li nhun cha phn phi
Li nhun cha phn phi l kt qu cui cng v hot ng sn xut
kinh doanh ca doanh nghip trong mt thi k nht nh.
Trong nm bo co cn c vo k hoch c duyt hng thng
hoc hng qu cp trn cho php doanh nghip c tm trch cc qu hoc
tm chia li cho cc c ng hay cc bn tham gia lin doanh.
Vic phn phi chnh thc li nhun c tin hnh khi qut ton nm
c duyt.
Trnh t k ton mt s nghip v kinh t ch yu lin quan n li
nhun cha phn phi.
- Cui k hch ton, kt chuyn li nhun sau thu, ghi:
N TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh.
C TK 421 - Li nhun cha phn phi ( 4212 )
- Cui k kt chuyn l ( nu c t hot ng sn xut kinh doanh v
t cc hot ng khc, ghi:
N TK 421 - Li nhun cha phn phi (4212 )
C TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh.

445
- c php cp c thm quyn b sung ngun vn kinh doanh, t li
nhun (phn li nhun li cho doanh nghip), ghi:
- Tm trch lp qu u t pht trin, ghi:
C TK 414 - Qu u t pht trin
- Tm trch lp qu d phng ti chnh, ghi:
N TK421 - Li nhun cha phn phi
C TK 415 - Qu d phng ti chnh
- Tm trch lp qu khen thng, phc li, ghi:
C TK 431 - Qu khen thng phc li
Sau khi np thu TNDN v trch lp cc qu, b sung thm vn theo quy
nh, phn li nhun cn li c chia cho cc c ng trn c s c phiu
ma cc c ng nm gi. .Trnh t k ton nh sau:
-S li nhun phi chia cho cc c ng ghi: - N TK 421- LN cha phn
phi
C TK 338(3388)
-Khi tr tin c tc cho cc c ng ghi: - N TK 338(3388)
C TK 111,112
-Nu tr c tc cho cc c ng bng c phiu ghi:
N TK 421 (theo gi pht hnh)
C TK 4111 (theo mnh gi)
446
C TK 4112 (S chnh lch)
Khi bo co quyt ton nm c duyt y. Xc nh s thu TNDN
phi np:
+ Trng hp s thu TNDN phi np thc t theo quyt ton thu
nm duyt y ln hn s phi np theo thng bo hng qu ca c quan
thu s chnh lch phi np thm, ghi:
N TK 821 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip
C TK 3334 - Thu thu nhp doanh nghip
+ Trng hp s thu TNDN phi np theo thng bo hng qu ca
c quan thu ln hn s thu TNDN phi np thc t theo quyt ton thu
nm duyt y th s chnh lch, ghi:
C TK 821 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip
+ S thu TNDN c c quan c thm quyn cho php min, gim,
s thu c min, gim, ghi:
N TK 3334
C TK 711
+ Khi bo co quyt ton nm c duyt k ton xc nh s cn
c trch thm cho cc qu ghi:
N TK 421 - Li nhun cha phn phi ( 4211 )
C TK 431 - Qu khen thng phc li
8.3.5. K ton cc qu ca doanh nghip
447
Cc qu ca doanh nghip l mt loi ngun vn thuc ngun vn
ch s hu c hnh thnh ch yu t kt qu hot ng kinh doanh (li
nhun) ca doanh nghip, do Nh nc li cho doanh nghip nhm gip
cho doanh nghip c ngun vn ch ng dng pht trin kinh doanh,
khen thng khuyn khch li ch vt cht v dng vo cc nhu cu phc
li cng cng nhm ci thin nng cao i sng vt cht tinh thn ca ngi
lao ng.
Do li nhun thc t ca doanh nghip ch c th chnh thc xc nh
c khi kt thc nin k ton, v vy s c trch lp chnh thc cc
qu ca doanh nghip cng ch tin hnh khi quyt ton nm c duyt.
Qu ca doanh nghip c hnh thnh ch yu t li nhun ca doanh
nghip v c s dng vo nhng mc ch nht nh. Cc qu ca doanh
nghip gm:
- Qu u t pht trin.
- Qu d phng ti chnh.
- Qu khen thng, phc li.
8.3.5.1. K ton qu u t pht trin
Qu u t pht trin ch yu c trch t li nhun doanh nghip
u t pht trin, m rng sn xut, kinh doanh u t chiu su, nghin cu
khoa hc, o to nng cao trnh ca ngi lao ng, Qu u t pht
trin gm:
- Qu u t pht trin sn xut khinh doanh.
- Qu nghin cu khoa hc v o to.
Qu u t pht trin ca doanh nghip c s dng vo mc ch
m rng pht trin sn xut kinh doanh hoc u t chiu su, hay nghin
ca khoa hc, o to nng cao trnh ca ngi lao ng.
448
Vic trch lp v s dng qu u t pht trin phi ng ch qun
l ti chnh quy nh i vi tng loi doanh nghip nh doanh nghip Nh
nc, doanh nghip c phn, doanh nghip lin doanh, doanh nghip t
nhn.
phn nh tnh hnh trch lp v s dng qu u t pht trin k
ton s dng toi khon 414 - Qu u t pht trin.
Ni dung ti khon ny phn nh s hin c, tnh hnh tng gim qu
u t pht trin ca doanh nghip.
Kt cu ti khon 414 - Qu u t pht trin.
Bn n: Tnh hnh chi tiu, s dng qu u t pht trin ca doanh
nghip.
Bn c: Qu u t pht trin tng do trch lp t kt qu kinh doanh.
S d bn C: S qu u t pht trin hin c.
Qu nghin cu khoa hc v o to ch c sng dng chi cho
cng tc nghin cu khoa hc v o to tp trung ca Tng cng ty v h
tr cho cc doanh nghp thnh vin cho cng tc nghin cu khoa hc v
o to.
Ngoi ti khon 414, k ton qu u t pht trin cn s dng mt s
ti khon lin quan khc nh cc ti hhon TK 421, TK 111, TK112,
TK411...
Trnh t k ton cc nghip v kinh t ch yu lin quan n tnh hnh
trch lp v s dng qu u t pht trin.
- Doanh nghip tm trch qu u t pht trin t li nhun, ghi:
N TK 421 - Li nhun cha phn phi.
449
Khi bo co quyt ton c duyt y xc nh s qu u t pht trin
c trch k ton tnh s cn c trch thm, ghi:
N TK421 - Li nhun cha phn phi
Doanh nghip c ti tr hoc c n v cp trn cp qu u t
pht trin, ghi:
N TK 111 - Tin mt
- Doanh nghip c ngn sch Nh nc h tr cp tin v qu
nghin cu khoa hc v o to, ghi:
N Tk 112 - Tin gii ngn hng
C TK 414 - Qu u t pht trin ( 4142 )
- Doanh nghip chi qu u t pht trin mua sm TSC hoc u
t cng trnh xy dng hon thnh a vo s dng, ng thi vi vic
ghi tng TSC k ton tin hnh chuyn ngun vn, ghi:
Doanh nghip dng qu u t pht trin b sung vn u t xy
dng c bn, ghi:
C TK 441 - Ngun vn u t XDCB
Doanh nghip cp qu nghin cu khoa hc v o to cho cc n v
cp di (n v trc thuc), ghi:
450
C TK - 111, 112
Hoc c TK 336 - Phi tr ni b
Doanh nghip chi cho cng tc nghin cu khoa hc v o to, ghi:
N Tk 414 - Qu u t pht trin
C TK 111 - Tin mt
8.3.5.2. K ton qu d phng ti chnh
Qu d phng ti chnh l qu c hnh thnh t kt qu hot ng
sn xut kinh doanh (phn li nhun li cho doanh nghip) nhm m bo
cho doanh nghip c th hot ng bnh thng khi gp ri ro thua l trong
kinh doanh hoc phng nhng tn tht thit hi bt ng do nhng nguyn
nhn khch quan nh thin tai, ho hon, hay do s bin ng bt li v kinh
t ti chnh trong nc.
Qu d phng ti chnh phi c qun l rt cht ch v phi c
s dng ng mc ch quy nh. Ch c s dng qu d phng ti chnh
trong trng hp tht cn thit b p thua l hoc duy tr hot ng bnh
thng ca doanh nghip.
phn nh s hin c v tnh hnh tng qu d phng ti chnh k
ton s dng ti khon 415 - Qu d phng ti chnh. Kt cu ti khon 415
- Qu d phng ti chnh.
Bn N: Qu d phng ti chnh gim do chi tiu, b p tn tht, ri
ro thua l hoc b sung ngun vn kinh doanh.
Bn C: Qu d phng ti chnh tng do trch t kt qu sn xut kinh
doanh.
S d bn C: Qu d phng ti chnh hin c ca doanh nghip.
451
K ton qu d phng ti chnh ngoi vic s dng ti khon415, cn
s dng mt s ti khon lin quan nh : TK 421, 111, 112, 152, 153...
Trnh t k ton qu d phng ti chnh:
Trch lp qu d phng ti chnh t kt qu hot ng sn xut, kinh
doanh ghi:
Doanh nghip nhn tin bi thng t cc t chc, c nhn gy ra ho
hon thit hi phi bi thng cho doanh nghip, ghi:
N TK 111, 112, 152, 156
- Tr gi ti sn ca doanh nghip b thit hi, tn tht do thin tai, ho
hon hoc cc nguyn nhn khc gy ra c b p bng qu d phng ti
chnh, ghi:
C Tk 111, 112, 152, 153, 156
- Ti sn c nh b tn tht do thin tai bo lt c b p bng qu
d phng ti chnh, ghi:
N TK 415 - Qu d phng ti chnh ( gi tr cn li)
N TK 214 - Hao mn TSC ( gi tr hao mn)
C TK 211 - TSC hu hnh ( nguyn gi)
V dng tin khu hao c ca TSC b tn tht v tin do
qu d phng ti chnh b p mua sm TSC, ghi:
C TK 111, 112
452
( S tin do qu d phng ti chnh b p ghi chuyn ngun N TK
415 - C TK 411 )
- Doanh nghip dng qu d phng ti chnh tr tin bi thng do
gy ra thit hi cho cc t chc, c nhn khc, ghi:
C TK 111,112
- Doanh nghip c php ca c quan c thm quyn dng qu d Phng ti
chnh b sung ngun vn kinh doanh.
- Doanh nghip nhn tin t cc n v cp di np ln v cp qu d Phng ti chnh,
ghi :
N TK 111 , 112
- Doanh nghip cp tin cho cc n v cp di v qu d phng ti chnh m cc khon
thit hi do thin tai, ho hon c b p t qu d phng ti chnh c duyt, ghi
:
C TK 111,112
8.3.5.3. K ton qu khen thng, phc li
Qu khen thng, phc li c trch t li nhun ( phn li cho doanh nghip
) dng cho vic khen thng, khuyn khch li ch vt cht v phc v cho nhu cu
phc li cng cng ci thin v nng cao i sng vt cht tinh thn cho ngi lao ng.
i vi qu khen thng, qu phc li phi t chc hch ton ring cho tng loi
qu tin cho vic gim st cc khon chi ca tng loi qu.
- phn nh tnh hnh trch lp v chi cc qu khen thng, phc li k ton s
dng ti khon 431 - Qu khen thng phc li.
- Ni dung TK431 phn nh s hiu c v tnh hnh tng gim qu khen thng,
phc li ca doanh nghip.
- Kt cu TK 431 - Qu khen thng , phc li.
453
Bn n : Tnh hnh chi tiu qu khen thng, phc li
Bn c : tnh hnh trch lp qu khen thng, phc li.
S d bn c : S qu khen thng, phc li hin cn ca doanh nghip.
TK 431 - C 3 ti khon cp 2.
TK 4311 - Qu khen thng
TK 4312 - Qu phc li
TK 4313 - Qu phc li hnh thnh TSC
K ton qu khen thng, phc li ngoi vic s dng TK 431 cn s dng mt
s ti khon lin quan khc nh : TK 111, 136, 334, 336, 211 ...
Trnh t k ton qu khen thng, phc li :
- Tm trch qu khen thng, phc li t li nhun ( phn li cho
doanh nghip ), ghi :
C TK 431 - Qu khen thng, phc li (4311,4312 )
- Khi quyt ton nm duyt y, s qu khen thng, phc li cn c trch thm,
k ton ghi :
C TK 431 - Qu khen thng, phc li (4311,4312 )
- S qu khen thng , phc li c cp trn cp hoc s c cp, ghi :
N TK 111, 112, 136
C TK TK 431 - Qu khen thng, phc li
- S qu khen thng , phc li phi thu t cc n v trc thuc, ghi :
N TK 136 - Phi thu ni b
C TK 431 - Qu khen thng, phc li.
Khi nhn c tin t cc n v cp di, n v trc thuc np ln, ghi :
N TK 111, 112
C TK 136 - Phi thu ni b
- Doanh nghip tnh tin thng cho cng nhn vin t qu khen thng, ghi :
N TK 431 - Qu khen thng, phc li (4312 )
C TK 334 - Phi tr cng nhn vin.
454
- Doanh nghip dng qu phc li chi tr cp kh khn, chi cho cn b cng
nhn vin ngh mt, n tt hoc chi cho phong tro vn ho - vn ngh - th thao hay chi
ng h ng bo vng l lt ..., ghi :
N TK 431 - Qu khen thng, phc li (4312 )
C TK 111, 112
- Trng hp doanh nghip dng thnh phm t sn xut ra khen thng cho
cng nhn vin trong vic tng kt thi ua cui nm hoc dng thnh phm s dng
cho phc li tp th, mu gio, y t, cu lc b ca doanh nghip, ghi:
N TK 431 - Qu khen thng, phc li (4311,4312 )
C TK 512 - Doanh thu bn hng ( Gi cha c thu GTGT )
Doanh nghip dng qu phc li u t xy dng, mua sm TSC hon
thnh a vo s dng, dng cho SXKD
a) N TK 211 - TSC hu hnh
N TK 133 (thu GTGT)
C Tk 111, 112, 331
b) Nu qua u t xy dng ghi
N TK 211
C TK 241
c) Nu dng cho nhu cu phc li ghi
N Tk 211 ( c thu GTGT )
C TK111,112,331 ( gi thanh ton )
ng thi ghi : chuyn ngun :
+ Nu TSC dng vo SX kinh doanh :
N TK431 ( 4312 ) - qu sn xut kinh doanh
+ Nu TSC dng vo nhu cu vn ho phc li :
N TK 4312 - Qu phc li ( Gm c thu GTGT )
C TK 4313 - Qu phc li hnh thnh TSC.
Cui nin k ton tnh hao mn ti sn c nh u t mua sm bng qu phc
li dng cho vn ho phc li, ghi :
455
N TK 4313 - Qu phc li hnh thnh TSC
Khi nhng bn, thanh l ti sn c nh u t xy dng, mua sm bng qu
phc li dng vo hot ng phc li, ghi :
N TK 4313 - Qu phc li hnh thnh TSC ( Gi tr cn li )
N TK 214 - Hao mn TSC ( G tr hao mn )
C TK 211 - TSC hu hnh ( nguyn gi )
S thu c, cc khon chi v chnh lch thu, chi v nhng bn thanh l TSC
c u t, mua sm bng qu phc li dng vo hot ng vn ho phc li c hch
ton theo quyt nh ca cp c thm quyn.
Doanh nghip dng qu khen thng, phc li b sung ngun vn u t XDCB,
ghi :
N TK 431 - Qu khen thng, phc li
Doanh nghip dng qu phc li chi cho cng vic t thin, hoc xy nh tnh
ngha, u nhng ngi c cng vi cch mng, ghi :
N TK 431 - Qu khen thng, phc li
C TK 111, 112
8.3.5. K ton ngun vn u t xy dng c bn
Trong doanh nghip, ngun vn u t xy dng c bn c hnh thnh t nhiu
ngun khc nhau; t ngn sch Nh nc cp, t n v cp, hoc do cc bn tham gia
lin doanh, hoc cc c ng gp vn hay t qu ca doanh nghip. Ngun vn u t
xy dng c bn ca doanh nghip c dng cho vic xy dng c bn v u t mua
sm ti sn c nh i mi cng ngh v m rng quy m sn xut, kinh doanh.
Yu cu qun l ngun vn u t XDCB phi theo di chi tit qun l cht
ch tng ngun vn hnh thnh, gim c vic s dng ngun vn ng mc ch tit
kim v chp hnh y cc quy nh v trnh t th tc xy dng c bn ca nh nc.
phn nh tnh hnh bin ng ngun vn u t XDCB k ton s dng TK
441 - Ngun vn u t XDCB. TK ny phn nh s hin c v tnh hnh tng gim
ngun vn u t XDCB ca doanh nghip.
Kt cu TK 441 - Ngun vn u t XDCB.
456
Bn n : S vn u t XDCB gim do :
- Xy dng mi v mua sm TSC hon thnh bn giao a vo s dng.
- Np, chuyn vn u t XDCB cho ngn sch Nh nc hoc cp trn.
Bn c : Ngun vn u t XDCB tng do : Ngn sch Nh nc cp hoc cp
trn cp vn XDCB.
- Nhn vn u t XDCB c ti tr vin tr.
- B xung t kt qu kinh doanh v t cc qu ca doanh nghip.
S d bn c : - S ngun vn u t XDCB hin c ca doanh nghip cha s
dng hoc s dng nhng cng tc XDCB cha hon thnh cha c quyt ton.
Ngoi TK 441 ra k ton cn s dng mt s ti khon lin quan khc nh 111,
112, 152, 421, 414, 415, 431...
Trnh t k ton cc nghip kinh t ch yu lin quan n ngun vn u t
XDCB:
- Doanh nghip nhn c vn u t XDCB do ngn sch Nh nc cp hoc
cp trn cp, ghi :
N TK 111 , 112 , 152 ...
C TK 441 - Ngun vn u t XDCB .
- Doanh nghip nhn tin t cc bn tham gia lin doanh, hoc t cc c ng gp
vn u t XDCB, ghi:
N TK 111,112
- Doanh nghip c php b sung ngun vn u t XDCB t li nhun, ghi:
C TK 441 - Ngun u t XDCB
- Doanh nghip c nhn vin tr khng hon li u t xy dng c bn,
ghi:
N TK 111, 112, 152 ...
- Khi cng tc XDCB v mua sm TSC bng ngun vn u t XDCB hon
thnh bn giao a vo s dng, ghi:
N TK 211 - Ti sn c nh hu hnh
457
C TK 241 - Xy dng c bn d dang
ng thi kt chuyn ngun vn, ghi:
- Khi tr vn u t XDCB cho ngn sch, hoc np ln cp trn, ghi:
C TK 111, 112

8.3.6. k ton ngun kinh ph s nghip
i vi cc doanh nghip ngoi lnh vc hot ng kinh doanh cn c th c
Nh nc cp trn giao thc hin nhng nhim v chnh tr - x hi khng v mc ch
kinh doanh hay kim li.Trong trng hp , doanh nghip c Nh nc hoc cp
trn cp kinh ph s nghip.
Nh vy, i vi cc doanh nghip kinh doanh: Ngun vn kinh ph s nghip l
khon kinh ph do ngn sch Nh nc hoc cp trn cp cho doanh nghip thc hin
nhng nhim v kinh t, chnh tr, x hi do Nh nc hoc cp trn giao. Ngun kinh
ph s nghip cng c th c hnh thnh t cc khon thu s nghip pht sinh ti doanh
nghip. Trong cng tc qun l yu cu vic s dng ngun vn kinh ph phi ng theo
d ton c duyt v phi quyt tonvi c quan cp kinh ph.
Hch ton ngun kimh ph s nghip phi thc hin y nhng quy nh sau:
Ngun kinh ph s nghip phi c hch ton chi tit theo tng ngun hnh
thnh nh ngn sch Nh nc cp hoc cp trn cp hay thu t khon thu s nghip ti
n v, ng thi phi hch ton chi tit theo kinh ph s nghip nm trc hoc kinh ph
s nghip nm nay.
Kinh ph s nghip cp cho mc ch g phi s dng cho ng mc ch y theo
ng d ton c duyt, khi chi tiu song phi quyt ton vitng ngun c cp.
n cui nm nu quyt ton cha c duyt th ngun kinh ph s nghip nm nay
c chuyn thnh ngun kinh ph s nghip nm trc. phn nh tnh hnh tip nhn
v quyt ton ngun kinh ph s nghip k ton s dng ti khon 461 - Ngun kinh ph
s nghip.
Kt cu ti khon 461 - Ngun vn kinh ph s nghip.
458
Bn N: - S chi bng ngun vn kinh ph s nghip c quyt
ton.
- S kinh ph s nghip s dng khng ht hon li cho ngn sch Nh nc hoc
cp trn.
Bn c : - S kinh ph s nghip nhn ca ngn sch v cp trn.
- Cc khon thu s nghip pht sinh ti n v c b sung ngun kinh ph s
nghip.
S d bn c : S kinh ph s nghip nhn c ca ngn sch hoc cp trn
nhng cha c quyt ton.
Ti khon 461 - Ngun kinh ph s nghip c 2 ti khon cp 2 :
Ti khon 4611 - Ngun kinh ph s nghip nm trc.
Ti khon 4612 - Ngun kinh ph s nghip nm nay.
Phng thc cp pht kinh ph s nghip ca ngn sch Nh nc c th bng
"lnh chi" hoc bng "Hn mc kinh ph" tu theo phng thc cp pht kinh ph s
nghip ca ngn sch ghi s k ton.
theo di hn mc kinh ph s nghip c ngn sch Nh nc cp pht k
ton s dng ti khon 008 - hn mc kinh ph s nghip ca cc doanh nghip c cp
kinh ph s nghip
Kt cu ti khon 008 - Hn mc kinh ph .
Bn n : S hn mc kinh ph c thng bo.
Bn c : S kinh ph s nghip thc t nhn, rt.
S d bn n : S hn mc kinh ph cn li cha nhn cha rt.
Cui nm s hn mc kinh ph cn li s b hu b. theo di tng ngun kinh
ph theo hn mc ti khon 008 c 2 ti khon cp 2 :
Ti khon 0081 : Hn mc kinh ph thuc ngn sch Trung ng
Ti khon 0082 : Hn mc kinh ph thuc ngn sch a phng . phn nh
tnh hnh chi tiu v quyt ton cc ti khon chi s nghip k ton s dng ti khon
161- Chi s nghip
Ti khon -Phn nh cc khon chi s nghip v tnh hnh quyt ton cc khon
chi vi ngun kinh ph s nghip .
Kt cu TK 161- Chi s nghip :
459
Bn N : Cc khon chi s nghip thc t pht sinh .
Bn C : Cc khon chi s nghip khng c ph duyt phi trang tri bng
ngun vn khc .
- S chi s nghip c duyt , quyt ton vi ngun kinh ph s nghip S d
bn N : Cc khon chi ph thuc cc ngun kinh ph s nghip thc hin chi trong
nin k ton nhng quyt ton cha c duyt .
- Ti khon 161 c 2 ti khon cp 2 :
- Ti khon 1611 - Chi s nghip nm trc.
- Ti khon 1612- Chi s nghip nm nay .
Ngoi nhng ti khon nu trn , k ton ngun kinh ph s nghip cn s dng
ti khon 111, 112, 152 , 153 ...
Trnh t k ton cc nghip v kinh t ch yu lin quan n ngun kinh ph s
nghip .
- Doanh nghip nhn kinh ph s nghip do ngn sch Nh nc cp bng lnh
chi tin hoc kinh ph s nghip cp trn cp bng tin , ghi :
N TK 111 , 112 .
C TK 461 - Ngun kinh ph s nghip ( 4612 )
Trng hp ngn sch Nh nc cp bng hn mc kinh ph :
- Khi doanh nghip nhn c giy bo hn mc kinh ph s nghip,ghi n :
N TK 008 - Hn mc kinh ph
- Khi rt hn mc kinh ph v qu hoc s dng trc tip ,ghi :
N TK 111 - Tn mt
N TK 161 - Chi s nghip ( 1612 )
C TK 461 - Ngun kinh ph s nghip ( 4612 )
ng thi ghi n c TK 008 - Hn mc kinh ph
- Nhn tin v cc khon thu s nghip pht sinh ti doanh nghip , ghi :
N TK 111 , 112 .
C TK 461 - Ngun kinh ph s nghip ( 4612 ) .
- Khi bo co quyt ton chi s nghip c duyt trong nm , ghi :
N TK 461 - Ngun kinh ph s nghip ( 4612 )
460
C TK 161 - Chi ph s nghip ( 1612 )
( s c duyt y )
- Nu cui nm bo co quyt ton chi s nghip cha c duyt chuyn s chi
s nghip nm nay thnh chi s nghip nm trc , ghi :
N TK 1611 - Chi s nghip nm trc .
C TK 1662 - Chi s nghip nm nay .
- ng thi cng chuyn ngun kinh ph s nghip nm nay thnh ngun kinh ph
s nghip nm trc , ghi :
N TK 4612 - Ngun kinh ph s nghip nm nay .
C TK 4611 - Ngun kinh ph s nghip nm trc .
Sang nm sau quyt ton kinh ph s nghip c duyt ,ghi :
N TK 461 - Ngunkinh ph s nghip ( 4611 )
C TK 161 - Chi s nghip (1611)
8.3. 8. K ton ngun kinh ph hnh thnh ti sn c nh
Trong doanh nghip, ngoi hot ng kinh doanh, doanh nghip cn c
th ch tr hoc tham gia cc d n . c ngun kinh ph cho hot ng d n doanh
nghip cn c ngn sch Nh nc cp kinh ph d n: ngun kinh ph c Ngn
sch Nh nc cp hnh thnh TSC hoc cp bng ti sn c nh s dng cho
hot ng d n v ngun kinh ph ny c gi l ngun kinh ph hnh thnh TSC .
phn nh tnh hnh tng gim ngun kinh ph hnh thnh TSC k ton s dng ti
khon 466
Ngun kinh ph hnh thnh ti sn c nh .
Hch ton trn TK 466 phi tn trng cc quy tc sau :
- Ghi tng ngun kinh ph hnh thnh TSC khi doanh nghip u t mua sm
TSC hon thnh a vo s dng cho hot ng s nghip hot ng d n bng ngun
vn kinh ph s nghip , kinh ph d n c cp t ngn sch Nh nc hoc t ngn
qu cng ( Cp theo phng thc khng hon li ) .
- Ghi gim ngun kinh ph hnh thnh TSC khi trch hao mn TSC hoc
nhng bn thanh l np tr nh nc hoc iu chuyn TSC cho n v khc theo lnh
ca cp trn, ca Nh nc v tnh gi tr hao mn TSC
461
Khng ghi tng ngun kinh ph hnh thnh TSC i vi nhng TSC du t
mua sm bng qu phc li , kinh ph d n ( Phi hon li ) khi hon thnh a vo
sn xut kinh doanh .
Kt cu ca ti khon 466 - Ngun kinh ph hnh thnh TSC .
Bn N : Ngun kinh ph hnh thnh TSC gim :
- Np tr Nh nc hoc iu chuyn theo lnh Nh nc .
- Do tnh hao mn TSC
- Do nhng bn thanh l TSC
- Do nh gi li TSC ( gi nh gi li gim )
Bn C : Ngun kinh ph hnh thnh TSC tng :
- Do u t mua sm TSC hon thnh a vo s dng
- c cp kinh ph s nghip , kinh ph d n bng TSC
- Do nh gi li TSC ( gi nh gi li tng ) .
S d bn c : Ngun kinh ph hnh thnh TSC hin c n v .Ngoi ti
khon 466 - K ton ngun kinh ph hnh thnh TSC cn s dng mt s ti khon
lin quan nh : TK 111, 112, 161 , 211, 241, 331,461...
Trnh t k ton cc nghip v kinh t ch yu lin quan n ngun kinh ph
hnh thnh TSC :
- Khi c cp trn, hoc ngn sch Nh nc cp kinh ph bng TSC hoc u
t xy dng, mua sm TSC hon thnh a vo s dng cho hot ng s nghip bng
ngun kinh ph s nghip, ghi :
N TK 211- TSC hu hnh .
C TK 111 , 112, 241, 461.
ng thi ghi :
N TK 161 - Chi s nghip
C TK 466- Ngun kinh ph hnh thnh TSC
- Trng hp dng kinh ph d n ( Kinh ph khng hon li ) u t mua sm
TSC , khi TSC hon thnh a vo s dng hot ng d n , ghi:
C TK 111 , 112, 241, 331, 461.
ng thi ghi :
462
N TK 161 - Chi s nghip
C TK 466- Ngun kinh ph hnh thnh TSC
Cui nin k ton tnh hao mn TSC u t mua sm bng ngun kinh ph s
nghip, kinh ph d n dng cho hot ng hnh chnh s nghip ,
D n ,ghi :
N TK 466 - Ngun kinh ph hnh thnh TSC
- Khi nhng bn , thanh l TSC u t bng ngun kinh ph s nghip, d n , Phn nh gim TSC , ghi :
N TK 466 - Ngunkinh ph hnh thnh TSC (gi tr cn li )
N TK 214 - Hao mn TSC ( Gi tr hao mn )
C TK 211- Ti sn c nh hu hnh ( Nguyn gi )
- S thu , cc khon chi v chnh lch thu chi v nhng bn, thanh l TSC u
t bng ngun kinh ph s nghip , kinh phd n c s l v hch ton theo quyt
nh thanh l v nhng bn TSC ca cp c thm quyn .

Cu hi n tp chng 8
1. Phn bit vay ngn hn vi vay di hn? Trnh t k ton vay ngn hn?
463
2. Phn bit vay di hn vi khon n di hn, th no l khon n di hn dn hn
tr? Trnh t k ton n di hn dn hn tr?
3. Cc khon phi np nh nc? Trnh t k ton cc khon ?
4. Trnh by ni dung v k ton cc khon phi tr ni b?
5. Cc trng hp thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng? Nu trnh
t k ton tng trng hp?
6. Trnh by k ton vay di hn v n di hn?
7. Trnh by phng php k ton pht hnh tri phiu cng ty?
8. Trnh bay k ton cc khon nhn k qu, k cc di hn?
9. Ngun vn kinh doanh trong cc loi hnh DN? Trnh t k ton NVKD?
10. K ton chnh lch t gi hi oi?
11. Trnh by k ton qu u t pht trin v qu d phng ti chnh?
12. Trnh by k ton qu khen thng phc li?
BI TP
Bi tp s 1
Trch ti liu thng 3 nm N ca cng ty A c cc x nghip trc thuc (n v
cp di) hoch ton c lp nh sau: (n v tnh 1000).
A. cng ty A (cp trn).
1. Ngy 01/3 chuyn tin gi ngn hng tr cho chi nhnh in v tin
in dng cho sn xut x nghip trc thuc I s tin 11.000 nhn c
giy bo n cng ty thng bo cho x nghip I n v cp di bit.
2. Ngy 18/3 cng ty A nhn c thng bo ca x nghip trc thuc II v vic
x nghip trc thuc II chi tr h khon tin cng ty A n cng t y B: S tin 15.400.
3. Ngy 20/3 cng ty A thu h tin n v X n x nghip trc thuc I s tin
mt thu nhp qu 8.800, ng thi thng bo x nghip I bit.
4. Qu qun l phi thu x nghip I l 1.200; phi thu x nghip II l 1.300.
5. Cng ty xc nh s li nhun x nghip II phi np trong k l: 45.000.
B. cc x nghip t rc thuc (n v cp di).
464
1. Ngy 02/3 x nghip I nhn c thng bo ca cng ty A (cp trn) v vic
cp trn tr h tin in cho chi nhnh in s tin 11.000.
2. Ngy 17/3 x nghip II xut qu tin mt tr h cng ty A s tin cng ty A n
cng ty B: 15.400, ng thi thng bo cho cng ty A bit.
3. Ngy 21/3 x nghip I nhn c thng bo ca cng ty A thu h khon n
v X cn n x nghip I v s tin mua hng l: 8.800.
4. X nghip I phi np qu qun l cp trn ln cng ty A l 1.200
5. X nghip II phi np qu qun l cp trn ln cng ty A l 1.300.
6. X nghip II phi np li nhun ln cng ty A l: 45.000.
7. X nghip I xut qu tin mt cho x nghip II mn tm thi khng tnh li s
tin 30.000.
8. X nghip II mn tin tm thi ca x nghip I nhp qu s tin 30.000.
Yu cu:
1 Lp nh khon k ton cc nghip v lin quan.
2. Kt chuyn thanh ton b tr cui k, phn nh trn s s ti khon. Kho s
tnh s d ( cng ty v cc x nghip trc thuc).

Bi tp s 2
Trch ti liu thng 3/N ca DN X nh sau: (n v tnh 1000)
A. S d u thng 3/N ca mt s TK
- TK 111.1: 57.000
- KT 311: 210.000
- TK 331 (chi tit cng ty A) d c: 120.000
- Cc TK khc c s d bt k.
B. Trong thng 3/N c cc nghip v pht sinh gm:
1. Ngy 3/3, Doanh nghip vay ngn hn ngn hng tr cho ngi bn (cng ty
A) s n k trc 120.000 v ng trc tin hng k ny 30.000. Tng s tin vay l
465
150.000 thi hn vay 6 thng li sut 0,8%/thng. Thanh ton 1 ln c gc v li khi n
hn.
2. Ngy 8/3, Doanh nghip vay di hn ngn hng mua t con 4 ch trang b
cho Gim c, gi mua cha c thu GTGT. 790.000, thu GTGT 10% c ngn
hng cho vay thanh ton thng cho bn bn, tng s tin vay 869.000.
t nhn v hon tt giy t trc b, ng k chi bng tin mt 18.000 t
ngun vn khu hao c bn.
3. Ngy 12/3, Doanh nghip mua vt liu nhp kho , gi mua cha c thu
GTGT 270.000 thu GTGT 10%. Ngn hng cho vay thanh ton thng cho ngi bn
s tin 297.000 thi hn vay 6 thng, li sut 0,8% / thng, thanh ton mt ln c gc v
li khi n hn.
4. Ngy 15/3, Doanh nghip nhn k qu ngn hn ca n v y bng ngoi t
nhp qu s tin 2000USD t gi bnh qun lin ngn hng (BQLNH) ti thi im nhn
k qu l 15,8/1USD.
5. Ngy 18/3, Doanh nghip mua cng c dng c cha tr tin ngi bn s
lng 100 b, gi mua cha c thu GTGT: 100.000, thu GTGT 10.000, hng v tin
hnh kim nghim s lng thc t 110 b nhp kho. S cng c dng c tha cha
xc nh c nguyn nhn, tr gi cng c dng c tha DN tnh theo gi mua cha c
thu ghi trn ho n nhp kho.
6. Ngy 31/3, Doanh nghip chuyn TGNH tr n vay ngn hn s n gc
210.000 tr li vay trong 6 thng li sut 0,8%/thng. DN c trch trc tin li vay phi
tr hng thng.

Yu cu:
1. Tnh ton v lp cc nh khon k ton lin quan cc nghip v trn.
2. Ghi s ci TK 311 theo hnh thc NKC.
Ti liu b sung:
- DN np thu GTGT theo phng php khu tr thu.
- DN thc hin k ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn.
466

Bi tp s 3
Trch ti liu qu I/N ca doanh nghip M nh sau (n v tnh 1000)
1. Ngy 01-1/N phng k ton nhn c bin bn kim k s 01- ngy 01/01/N
vt liu chnh tha cha r nguyn nhn tr gi 12.000.
2. Ngy 15/1/N doanh nghip vay 500.000 ca n v X tr cho cng ty N v s
tin hng n thng trc. Giy nhn n tin vay s 03 ngy 15/1/N thi hn vay 03 thng
li sut 0,8%/thng tr li theo nh k hng thng.
3. Ngy 20/1/N doanh nghip nhn c giy bo c ca ngn hng s 79 ngy
19/1/N s tin 30.000 do n v Y k qu ngn hn mua hng ca doanh nghip.
4. Ngy 31/1/N doanh nghip nhn c thng bo ca c quan thu v thu nh
t phi np 2.200.
5. Ngy 01/2/N doanh nghip chuyn TGNH tr n di hn n hn tr, cho cng
ty T s tin 7.000, nhn c giy bo n s 08 ngy 1/02/N.
6. Ngy 02/2/N. Gim c DN quyt nh x l s vt liu tha c php ghi
tng ngun vn kinh doanh.
7. Ngy 06/2/N DN chuyn TGNH np thu nh t s tin 2.200 nhn c
giy bo n s 12 ngy 06/2/N.
8. Doanh nghip xut qu tin mt theo phiu chi s 36 ngy 15/2/N tr li tin
vay cho n v X s tin 4.000.
9. Bin bn bn giao TSC s 004 ngy 11/3/N DN nhn mt TSCHH a
vo s dng b phn sn xut. TSC ny c mua bng tin vay di hn thanh
ton thng cho ngi bn theo hp ng vay vn s 43 ngy 09/3/N tng s tin vay
441.000. Gi mua cha c thu 420.000 thu GTGT 5%.

Yu cu:
1. Lp nh khon k ton cc nghip v trn.
467
2. Ghi s NKC, v ghi vo cc Nht k chng t cn thit.

468

Bi tp s 4
Trch ti liu qu 4/N ca cng ty in t vin thng gm: (n v tnh 1000).
1. Ngy 01/10/N. Cng ty dng qu phc li mua mt chic t K 60 ch a
n cng nhn i lm. Gi mua cha c thu GTGT 680.000 thu GTGT 10% tr bng
tin gi ngn hng . L ph trc b, ng kim giy t lin quan khc chi bng tin
mt: 22.000.
2. Ngy 26/11/N. Cng ty nhn bn giao a vo kinh doanh mt kit xy
dng bng ngun qu phc li tr gi 120.000.
3. Ngy 01/12/N cng ty tin hnh thanh l 1 nh tr bn giao mt bng cho
ban qun l d n th H Ni. Nguyn gi 360.000 gi tr hao mn lu k 318.000, chi
ph thanh l thu ngoi tr bng tin mt 9.000, ph liu thu hi bn nhn bng tin mt
nhp qu 11.000. Gim c quyt nh cc khon thu, chi lin quan n thanh l nh
tr u hch ton vo qu phc li.
4. Do nguyn nhn khch quan trm bin p b chy n, ngy 18/12/N. Gim c
quyt nh dng qu d phng ti chnh khc phc v lp t mi; cng ty tin hnh
thanh l trm bin p nguyn gi 540.000 khu hao 285.000 chi ph thanh l thu lm
ngoi gi (khng c thu GTGT) tr bng tin mt: 12.000, bn ph liu thu hi thanh l
(khng c thu GTGT) nhp qu: 15.000.
Mua thit b lp t a vo s dng phc v kp thi cho sn xut kinh doanh
tng s tin thanh ton tr bng sc chuyn khon s tin: 646.800 trong thu GTGT
10%.
Trm bin p mi c hnh thnh t ngun vn KHCB ca trm bin p trc
khi chy n v qu d phng ti chnh sau khi tr gi tr thanh l.
5. Ngy 31/12/N Cng ty xc nh gi tr hao mn ca chic t K 60 ch a
n cng nhn vin i lm tnh n thi im cui nm ti chnh l: 30.000.

469
Yu cu:
1. Tnh ton, lp nh khon lin quan ghi r s NKC.
2. Ghi s ci TK 4312 theo hnh thc NKC.

Bi tp s 5
Trch ti liu qu 4 nm N cng ty A ang hot ng SXKD nh sau (n v t nh
1000)
A. S d u qu 4 ca mt s TK.
1. TK 1112: 342100................... TK 007: 22000 USD.
S ngoi t tn qu l s tin khch hng tr mt ln trong thng trc. T gi hi
oi quy i ghi s k ton l 15,55.
2. TK 131: 203.500 trong :
- Cng ty H n bng tin Vit Nam 33.000
- Cng ty K n bng ngoi t 11.000 USD t gi khi nhn n l 15,5/1USD. Quy
i thnh tin Vit Nam ghi s l: 170.500 (11.000 x 15,5 = 170.500)
3. TK 311: (NHCT B): 171.600 (vay bng ngoi t l 11.000 USD t gi giao
dch ti thi im vay l 15,6/1USD).
4. TK 331 (Chi tit cng ty XNKHN) d c: 240.394 (s phi tr bng ngoi t l:
15.400USD t gi khi nhn n quy i ghi s l: 15,61/1USD).
Cc TK khc c s d bt k.....
B. Trong qu 4 c cc nghip v pht sinh gm:
1. Ngy 15/10/N DN chi tin mt bng ngoi t tm ng cho ng B phng cung
tiu 8.000USD mua vt t.
2. Ngy 10/11/N Cng ty H tr tin mua hng n k trc bng ngoi t s tin
2.200USD t gi lin ngn hng (BQLLNH) trong ngy l 15,65/1USD.
3. Ngy 30/11/N DN chi tin mt bng ngoi t tr cho cng ty XNK HN l
5.400 USD. T gi BQLNH trong ngy l 15,7/1USD.
470
4. Ngy 02/12/N cng ty K tr tin mua hng n t qu trc l 11.000USD t
gi BQLNH trong ngy 15,8/1USD.
5. Ngy 29/12/N DN chi tin mt bng ngoi t tr cho cng ty XNKHN
5.000USD, t gi BQLLNH trong ngy 16/1USD.
6. Ngy 30/12/N DN chi tin mt bng ngoi t tr n vay ngn hn NHCT B s
tin l 11.000USD.
7. Ngy 30/12/N ng B lp bng k thanh ton tm ng km theo ho n v
phiu nhp kho nguyn vt liu tng s tin tr cho ngi bn l 7.700USD. Gi mua vt
t l 7.000USD thu GTGT 700USD, t gi hi oi ti ngy thanh ton l 16/1USD.
Vt liu nhp kho . S ngoi t khng chi ht hon tm ng nhp li qu.
8. Ngy 30/12/N. DN chuyn TGNH (tin Vit Nam) tr li vay cho NHCT B l
5.280 nhn c giy bo n.
9. Cui nm ti chnh ngy 31/12/N DN nh gi cc khon mc tin t c gc
ngoi t theo quy nh, t gi BQLNH ngy 31/12/N l 16,5/1USD.

Yu cu: Hy tnh ton, lp nh khon k ton ghi s NKC tnh hnh trn trong
qu 4/N .
Ti liu b sung: Ngoi t xut qu quy i ra Vit Nam ng tnh theo phng
php nhp trc xut trc.

Bi tp s 6
Trch ti liu qu I/N ca doanh nghip H nh sau: (n v tnh 1000)
1. Doanh nghip gp vn lin doanh vi hng EW bng quyn s dng t. Hi
ng lin doanh nh gi v cng nhn vn gp 50.000.000.
2. Doanh nghip nhn vn gp lin doanh bng mt TSCHH a vo hot
ng. Hi ng lin doanh nh gi 240.000. Chi ph lp t thu ngoi tr bng tin mt
66.000 trong thu GTGT 10%, ly t ngun vn khu hao c bn.
471
3. Doanh nghip nhn bn giao mt TSCHH. Gi mua cha c thu GTGT
200.000 thu GTGT 10%. Doanh nghip thanh ton bng c phiu cng ty.
4. Doanh nghip c t chc Vit Kiu gi tng mt s cng c dng c tr gi
100.000 lm th tc nhp kho.
5. Doanh nghip quyt nh dng qu phc li ng h qu "v ngi ngho" chi
bng tin mt 12.000.
6. Doanh nghip chi qu phc li trong dp tt dng lch cho CBCNV bng tin
mt s tin: 21.000.
7. Doanh nghip nhn c vn bn ph duyt quyt ton nm N-1:
- S thu TNDN cn phi np b sung 14.000
- Cc qu c trch b sung cho qu TPT 13.000; qu DPTC 11.000; qu KT:
12.000; qu phc li 12.000.
8. Kt chuyn li hot ng kinh doanh qu I/N l: 16.000.
9. C quan thu thng bo thu TNDN phi np cho qu I/N l: 10.000.
10. Doanh nghip chuyn TGNH np htu TNDN qu I/N nhn c giy bo
n s tin l 10.000.
Yu cu:
1. Tnh ton lp nh khon k ton cn thit cc nghip v kinh t pht sinh trn.
2. Phn nh vo s TK dng ch T.
472
Bi tp s 7
Trch ti liu mt doanh nghip nh sau: (n v tnh 1.000)
A. S d ngy 31/12 nm N ca mt s ti khon:
TK421 (4212): 50.000
TK414: 60.000
TK415: 80.000
TK431: 70.000
B. Cc nghip v pht sinh trong qu I nm N + 1 nh sau:
1. Chi tin mt khen thng cho CNV t qu khen thng s tin: 6.000.
2. Kt chuyn li t hot ng sn xut kinh doanh qu I l 35.000.
3. Tnh thu TNDN phi np theo k hoch qu I nm N+1 l 32.000.
4. Quyt ton phn phi li nhun nm N c duyt cng nhn tng s li nhun
thc t nm N l 250.000, thu TNDN phi np 28%. S cn li c trch lp cc qu:
qu u t pht trin: 40%, qu d phng ti chnh: 30%, qu khen thng phc li: 30%
v cng nhn s tm phn phi trong nm N:
- Thu TNDN np: 100.000, trch qu u t pht trin: 40.000, trch
qu d phng ti chnh: 30.000, trch qu khen thng phc li: 30.000.
5. Chuyn TGNH np thu TNDN qu I nm N+1 nhn c giy bo n.

Yu cu:
1. Tnh ton, lp nh khon cc nghip v kinh t pht sinh qu I nm N+1.
2. Phn nh vo s ch T, kha s tnh s d cui qu I. Lp cc ch tiu lin
quan n TK421, 414, 415, 431 trn bng cn i k ton qu I nm N+1.
Ti liu b sung: S np tha ca thu TNDN nm N chuyn lm s np cho qu
I nm N+1.
473
Bi tp s 8 (K ton ngun vn u t XDCB v k ton n v ch u t
(C t chc Ban qun l d n)
Trch ti liu ca Ban qun l d n cng trnh A (n v tnh 1000)
I. S d ca mt s ti khon ngy 01/1/N nh sau:
TK111 : 13.000 TK1521 : 10.000
TK112 : 24.000 TK241(1) : 27.715.000
TK133 : 2.376.000 TK441 : 30.138.000
II. Trong qu I c cc nghip v pht sinh nh sau:
1. Nhn c giy bo c ca Ngn hng u t pht trin. Vn u t c cp
qu I/N l: 5.500.000.
2. Ban qun l d n mua vt liu cha tr tin ngi bn giao thng cho nh thu
gi cha c thu GTGT 150.000, thu GTGT 15.000 tng s tin phi tr l 165.000.
3. Ban qun l d n mua thit b khng cn lp cha tr tin ngi bn giao
thng cho bn s dng (sn xut kinh doanh) gi mua cha c thu 400.000, thu GTGT
40.000.
4. Nhn vn u t cp tm ng ngay cho nh thu xy lp s tin l 500.000.
5. Ban qun l d n mua vt liu xy dng tr bng sc chuyn khon vt liu
v nhp kho , gi mua cha c thu 390.000 thu GTGT 39.000.
6. Nhn vn u t thanh ton ngay cho ngi bn s tin 500.000.
7. Nhn vn u t cp trn cp bng thit b cn lp nhp kho gi cha c
thu GTGT 3.000.000 thu GTGT 300.000.
8. Cng trnh c a phng ng gp bng ngy cng lao ng tr gi
150.000.
9. Ban qun l d n mua thit b cn lp v khng cn lp nhp kho gi mua
cha c thu GTGT 2.000.000 thu GTGT 200.000. Tr bng sc chuyn khon.
10. Ban qun l xut thit b khng cn lp t kho ca Ban qun l d n giao
ngay cho bn s dng (sn xut kinh doanh) tr gi 1.000.000.
474
11. Ban qun l xut kho thit b cn lp a i lp t tr gi 4.000.000.
12. Xut vt liu trong kho Ban qun l d n giao cho bn nhn thu tr gi
400.000.
13. Ban qun l d n hon thnh th tc chuyn quyn s dng t chi bng u
nhim chi (qua ngn hng) s tin l 950.000.
14. Ban qun l d n rt TGNH v qu tin mt: 740.000.
15. Xut qu tin mt tr lng cho CBCNV: 200.000 v tr tin in nc
550.000 trong thu GTGT 10%.
16. Nh thu quyt ton vt liu s dng cho cng trnh c ban qun l d
n chp nhn tr gi 400.000.
17. Thit b lp t hon thnh c nghim thu chp nhn thanh ton
4.000.000.
18. Ban qun l d n nhn gi tr khi lng xy lp hon thnh do nh thu bn
giao (khng k gi tr vt t thit b). Bin bn nghim thu xc nh gi cha c t hu
480.000 thu GTGT 48.000. Tng gi tr thanh ton 528.000.
19. Chi ph chy th khng ti tr bng TGNH: 1.100.000 trong thu VAT
10%.
20. Phn b chi ph qun l ca Ban qun l d n trong qu cho cng trnh l
700.000 v tm bn giao cho bn sn xut kinh doanh a vo s dng ch duyt quyt
ton.
21. Cui qu I/N quyt ton cng trnh c duyt xc nh gi tr cng trnh hon
thnh bn giao a vo s dng l 36.915.000, chi ph c duyt b l 5.000. Cng
nhn thu GTGT c khu tr l 3.168.000, chi ph bt hp l phi thu hi = 25.000.
Yu cu: Hy nh khon k ton cc nghip v kinh t pht sinh trn trong qu
I/N.

Bi tp s 9
475
Trch ti liu thng 12/N ca cng ty nh sau: (n v tnh 1000)
1. Ngy 01/12/N cng ty nhn bn giao a vo s dng mt TSCHH theo hp
ng thu ti chnh, thi hn thu 5 nm. Gi tr hp l ca ti sn thu l: 3.000.000 li
thu phi tr 1% thng.
2. Ngy 02/12/N cng ty pht hnh 5.000 tri phiu k hn 5 nm loi mnh gi
1.000, li sut 8%/nm tr li sau. S tin bn tri phiu thu theo ng mnh gi nhp
qu l: 5.000.000.
5.000, li sut 6%/nm tr li trc ngay khi pht hnh s tin bn tri phiu thc t thu
nhp qu: 10.500.000.
5.000, li sut 6%/nm, tr li sau. Ti thi im ny li sut huy ng vn ca ngn
hng tr cho ngi gi l 6,3%/nm. Do li sut th trng ln hn li sut danh ngha
nn cng ty bn mt tri phiu vi gi: 4.940. Tng s tin thu thc t nhp qu l:
9.880.000.
5. Ngy 31/12/N cng ty nhn c ho n GTGT v thu ti sn s n gc phi
tr trong thng 12/N l 50.000, thu GTGT l 2500 tin li thu phi t r l 30.000.
6. Cng ty chuyn TGNH thanh ton tin thu ti sn c nh thu ti chnh
nhn c giy bo n.
7. Cui nm ti chnh ngy 31/12/N cng ty xc nh v chuyn s n di hn n
hn tr trong nin k ton nm N+1.
Yu cu:
1. Tnh ton lp cc nh khon k ton cn thit.
2. Ghi vo s nht k chung.
3. Hy cho bit ti thi im trn gi bn mt tri phiu l bao nhiu th ngi
mua tri phiu c c li sut bng li sut tin gi ngn hng.

476

CHNG 9
C IM K TON CHI PH, DOANH THU V KT QU TRONG
CC DOANH NGHIP XY LP V THNG MI DCH V

9.1 C IM K TON CHI PH, DOANH THU V XC NH
KT QU TRONG CC DOANH NGHIP XY LP
9.1.1. c im hot ng sn xut kinh doanh ca cc doanh nghip xy lp.
Hot ng sn xut kinh doanh ca cc doanh nghip xy lp c nhng c im c
bn sau :
- c thc hin trn c s cc hp ng k vi n v ch u t sau khi trng thu
hoc c ch nh thu. Trong hp ng, hai bn thng nht vi nhau v gi tr thanh
ton ca cng trnh cng vi cc iu kin khc, do vy tnh cht hng ho ca sn phm xy
lp khng c th hin r, nghip v bn giao cng trnh , hng mc cng trnh hoc khi
lng xy lp hon thnh t im dng k thut cho bn giao thu chnh l qu trnh tiu
th sn phm xy lp.Trng hp nh thu c thanh ton theo tin k hoch, th phn
cng vic hon thnh thuc hp ng xy dng c nh thu t xc nh mt cch ng
tin cy bng phng php qui nh c coi l sn phm hon thnh bn giao.
- Trong ngnh xy lp, tiu chun cht lng k thut ca sn phm c xc nh
c th trong h s thit k k thut c duyt, do vy doanh nghip xy lp phi chu
trch nhim trc ch u t v k thut, cht lng cng trnh
- Sn phm xy lp l nhng cng trnh, vt kin trc... c qui m ln, kt cu phc
tp, mang tnh cht n chic, thi gian xy dng hon thnh sn phm c gi tr s
dng thng di .
- Sn phm xy lp c nh ti ni sn xut, cn cc iu kin cn thit cho sn xut
nh cc loi xe my, thit b, nhn cng ... phi di chuyn theo a im t cng trnh.
Mt khc, vic xy dng cn chu tc ng ca da cht cng trnh v iu kin thi tit,
477
kh hu ca a phng ... cho nn cng tc qun l v s dng ti sn, vt t cho cng
trnh rt phc tp, i hi phi c mc gi cho tng loi cng tc xy, lp cho tng vng
lnh th
- Trong cc doanh nghip xy lp, c ch khon ang c p dng rng ri vi cc
hnh thc giao khon khc nhau nh : khon gn cng trnh (khon ton b chi ph );
khon theo tng khon mc chi ph, cho nn phi hnh thnh bn giao khon, bn nhn
khon v gi khon
9.1.2. c im t chc cng tc k ton chi ph, doanh thu v xc nh kt qu
trong cc doanh nghip xy lp

T chc cng tc k ton ti chnh trong cc doanh nghip xy lp phi tun th cc
qui nh chung ca lut k ton, chun mc k ton v ch k ton hin hnh. K ton
chi ph, doanh thu v xc nh kt qu trong cc doanh nghip xy lp phi m bo cc
yu cu k ton c bn ,thc hin tnh ton, ghi chp trung thc, khch quan, y , kp
thi chi ph sn xut, gi thnh sn phm, doanh thu bn hng, xc nh chnh xc kt qu
hot ng sn xut kinh doanh v hot ng khc ca doanh nghip ph hp vi c
im ca ngnh xy lp ng thi ph hp vi tinh thn chun mc k ton s 15 Hp
ng xy dng.
c im ca ngnh xy lp nh hng n vic t chc cng tc k ton chi ph,
doanh thu v xc nh kt qu trong cc doanh nghip xy lp th hin r cc ni dung
c th nh sau :
- i tng tp hp chi ph sn xut c th l cc cng trnh, hng mc cng trnh xy
lp, cc giai on qui c ca hng mc cng trnh c gi tr d ton ring hay nhm cng
trnh, cc n v thi cng ( x nghip,i thi cng xy lp)
- i tng tnh gi thnh c th l cng trnh, hng mc cng trnh xy lp, cc
giai on qui c ca hng mc cng trnh c gi tr d ton ring hon thnh
- Phng php tp hp chi ph: Tu theo iu kin c th, c th vn dng phng
php tp hp trc hoc phng php phn b gin tip
- Phng php tnh gi thnh thng p dng : phng php tnh gi thnh theo n
t hng,phng php gin n (trc tip), phng php h s hoc t l v phng php
tnh gi thnh theo nh mc.
- Chi ph trong gi thnh sn xut sn phm xy lp bao gm cc chi ph c
phn loi theo mc ch, cng dng : l chi ph vt liu trc tip ; chi ph nhn cng
trc tip ; chi ph s dng my thi cng, chi ph sn xut chung . iu ny xut pht t
phng php lp d ton trong xy dng c bn . D ton c lp theo tng cng trnh,
hng mc cng trnh, v lp theo tng khon mc chi ph. y l cn c c th so
snh, kim tra, phn tch chi ph sn xut xy lp thc t pht sinh vi d ton.
- Gi thnh sn phm xy lp phn bit thnh:
+ Gi thnh khi lng xy lp hon thnh l ton b chi ph sn xut hon
thnh mt khi lng sn phm xy lp theo qui nh.
+ Gi thnh hng mc cng trnh hoc cng trnh hon thnh ton b l ton b chi
ph sn xut hon thnh hng mc cng trnh hoc cng trnh xy lp t gi tr s
dng.
- Vic xc nh i tng tnh gi thnh sn phm xy lp phi xem xt n
phng thc thanh ton khi lng xy lp hon thnh gia nh thu v bn giao th.
Trong sn xut xy lp cn phn bit cc loi gi thnh sau y :
478
+ Gi thnh d ton: l tng chi ph d ton hon thnh sn phm
xy lp . Gi thnh d ton c xc nh trn c s cc nh mc v n
gi chi ph do Nh nc qui nh( n gi bnh qun khu vc thng nht).
Gi thnh ny nh hn gi tr d ton phn thu nhp chu thu tnh trc
v thu gi tr gia tng u ra :

Gi tr d ton ca Gi thnh d ton Thu nhp Thu gi
Cng trnh , hng mc = cng trnh , hng mc + chu thu + tr gia tng
cng trnh cng trnh tnh trc u ra

+ Gi thnh k hoch : l gi thnh c xy dng trn c s nhng iu kin c
th ca doanh nghip v cc nh mc , n gi , bin php t chc thi cng . Gi thnh
k hoch thng nh hn gi thnh d ton xy lp mc h gi thnh k hoch
+ Gi thnh thc t : l ch tiu phn nh ton b cc chi ph thc t hon thnh
sn phm xy lp. Gi thnh ny c tnh trn c s s liu k ton v chi ph sn xut
tp hp c cho sn phm xy lp thc hin trong k. Gi thnh cng trnh lp t
thit b khng bao gm gi tr thit b a vo lp t, bi v thit b ny thng do n
v ch u t bn giao cho doanh nghip nhn thu xy lp
- Doanh thu v chi ph ca hp ng xy dng c ghi nhn theo mt trong hai
trnghp:
+ Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo tin k
hoch, khi kt qu thc hin hp ng c xc nh mt cch ng tin cy, th doanh
thu v chi ph ca hp ng xy dng c ghi nhn tng ng vi phn cng vic
hon thnh do nh thu t xc nh vo thi im lp bo co ti chnh m khng ph
thuc vo ho n thanh ton theo tin k hoch lp hay cha v s tin ghi trn
ho n l bao nhiu.
+ Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo gi tr khi
lng thc hin, khi kt qu thc hin hp ng c xc nh mt cch ng tin cy v
c khch hng xc nhn, th doanh thu v chi ph lin quan n hp ng xy dng
c ghi nhn tng ng vi phn cng vic hon thnh c khch hng xc nhn
trong k phn nh trn ho n lp.
- Doanh thu ca hp ng xy dng bao gm:
+ Doanh thu ban u c ghi trong hp ng
+ Cc khon tng, gim khi thc hin hp ng,cc khon tin thng v cc khon
thanh ton khc nu cc khon ny c kh nng lm thay i doanh thu v c th xc
nh c mt cch ng tin cy nh tng doanh thu v l do tng gi,tin thng do nh
thu thc hin hp ng t hay vt mc mt s tiu chun c th c ghi trong
hp ng,khon khch hng hay bn khc thanh ton cho nh thu b p cc chi ph
khng bao gm trong hp ng.
Cc ni dung khc ca vic t chc k ton chi ph, doanh thu v xc nh kt qu
trong cc doanh nghip xy lp nh t chc ghi chp ban u, t chc h thng s k
ton, ... Ni chung ging nh cc ngnh khc .
9.1.3 K ton chi ph sn xut v gi thnh sn phm xy lp
9.1.3.1. K ton chi phnguyn vt liu trc tip
Ni dung v qui nh hch ton
479
Chi ph vt liu trc tip xy lp l nhng chi ph vt liu chnh, vt
liu ph, cc cu kin, cc b phn kt cu cng trnh, vt liu lun
chuyn tham gia cu thnh thc th cng trnh xy lp hoc gip cho
vic thc hin v hon thnh khi lng xy lp nh : st thp, xi mng,
gch, g, ct, , si, tm xi mng c sn, ko st, cp pha, gio...
N khng bao gm vt liu, nhin liu s dng cho my thi cng v s
dng cho qun l i cng trnh.Chi ph vt liu thng chim t trng
ln trong gi thnh sn phm xy lp .
Trong hch ton chi ph vt liu trc tip, k ton phi tn trng nhng qui nh c tnh
nguyn tc sau :
- Vt liu s dng cho vic xy dng hng mc cng trnh no th tnh trc tip cho
hng mc cng trnh trn c s cc chng t gc c lin quan, theo s lng thc t
s dng v theo gi thc t xut kho .
- Cui k hch ton hoc khi cng trnh hon thnh phi tin hnh kim k s vt liu
cha s dng ht cc cng trng, b phn sn xut tnh s vt liu thc t s dng
cho cng trnh, ng thi phi hch ton ng n s ph liu thu hi (nu c) theo tng
i tng cng trnh .
- Trong iu kin vt liu s dng cho vic xy dng nhiu hng mc cng trnh th
k ton p dng phng php phn b tnh chi ph vt liu trc tip cho tng i
tng hng mc cng trnh theo tiu thc hp l : Theo nh mc tiu hao, chi ph vt
liu trc tip theo d ton,...
- K ton phi s dng trit h thng nh mc tiu hao vt liu p dng trong xy
dng c bn v phi tc ng tch cc khng ngng hon thin h thng nh mc .
phn nh cc chi ph nguyn liu, vt liu s dng trc tip cho hot ng
xy lp, sn xut sn phm cng nghip, thc hin dch v, lao v ca doanh nghip xy
lp, k ton s dng TK 621 Chi ph nguyn liu , vt liu trc tip . Ti khon ny
c m chi tit cho tng cng trnh, hng mc cng trnh, tng khi lng xy lp, cc
giai on qui c t im dng k thut c d ton ring. i vi cng trnh lp my,
cc thit b do ch u t bn giao a vo lp t khng phn nh ti khon ny .
Phng php k ton mt s nghip v kinh t ch yu
- Khi xut vt liu xy dng s dng cho cc cng trnh, hng mc cng trnh k
ton tnh theo gi thc t, ghi :
- Trng hp vt liu xy dng mua v s dng ngay cho cc cng trnh, hng mc
cng trnh thuc i tng chu thu gi tr gia tng theo phng php khu tr, ghi :
C TK 331,hoc TK 111, 112
- Trng hp mua vt liu xy dng s dng ngay cho cc cng trnh, hng mc
cng trnh thuc i tng khng chu thu gi tr gia tng hoc chu thu gi tr gia tng
theo phng php trc tip, ghi :
480
C TK 331 hoc TK 111, 112
- Trng hp DNXL giao khon cho n v trc thuc khng t chc hch ton k
ton ring. Khi DNXL tm ng tin hay vt liu cho n v nhn khon , ghi :
N TK 141- Tm ng (1413- Tm ng chi ph giao khon xy lp ni b)
C TK 111,152,
- Khi quyt ton tm ng v gi tr khi lng xy lp giao khon ni b hon
thnh bn giao c duyt th ghi ring phn chi ph nguyn vt liu trc tip:
N TK 621 - Chi ph NVL trc tip(Theo gi cha c thu GTGT)
C TK 141- Tm ng(1413) : S tm ng v chi ph vt liu
Hoc trng hp thuc i tng khng chu thu GTGT, ghi
N TK 621 - Chi ph NVL trc tip(Theo gi c thu GTGT)
C TK 141- Tm ng (1413)
- Trng hp s vt liu xut ra khng s dng ht cho hot ng xy lp, cui k
nhp li kho, ghi :
Nu khng nhp li kho m tip tc s dng cho k sau ,ghi m ( ... ) :
- Cui k hch ton , kt chuyn chi ph nguyn vt liu trc tip, ghi :
N TK 154- Chi ph SXKD d dang(1541 xy lp)
9.2.3.2 K ton chi ph nhn cng trc tip
Chi ph nhn cng trc tip bao gm tin lng, tin cng phi tr cho s ngy cng
lao ng ca cng nhn trc tip thc hin khi lng cng tc xy lp, cng nhn phc
v xy lp k c cng nhn vn chuyn, bc d vt liu trong phm vi mt bng thi cng
v cng nhn chun b , kt thc thu dn hin trng thi cng, khng phn bit cng nhn
trong danh sch hay thu ngoi
K ton chi ph nhn cng trc tip ca hot ng xy lp, phi tn trng nhng qui
nh sau :
- Tin lng , tin cng phi tr cho cng nhn lin quan n cng trnh, hng mc
cng trnh no th phi hch ton trc tip cho cng trnh, hng mc cng trnh trn c
s cc chng t gc v lao ng v tin lng. Trong iu kin sn xut xy lp khng
cho php tnh trc tip chi ph nhn cng cho tng cng trnh, hng mc cng trnh th k
ton phi phn b ch ph nhn cng trc tip cho cc i tng theo tin lng nh mc
hay gi cng nh mc.
- Cc khon trch theo tin lng ca cng nhn trc tip xy lp (bo him x hi,
bo him y t, kinh ph cng on) c tnh vo chi ph sn xut chung ca hot ng
xy lp
phn nh chi ph lao ng trc tip tham gia vo qu trnh hot ng xy lp,
sn xut sn phm cng nghip, cung cp dch v, k ton s dng TK 622 Chi
ph nhn cng trc tip . Chi ph lao ng trc tip bao gm c cc khon phi
tr cho lao ng trc tip thuc doanh nghip qun l v lao ng thu ngoi theo
tng loi cng vic.
481
Phng php k ton cc nghip v kinh t pht sinh
- Cn c vo bng tnh tin lng phi tr cho cng nhn xy lp, ghi :
N TK 622- Chi ph nhn cng trc tip
C TK 334- Phi tr CNV
(TK 3341- Phi tr cng nhn vin
TK 3342- Phi tr lao ng thu ngoi)
- Trng hp tm ng thc hin gi tr khon xy lp ni b (n v nhn khon
khng t chc hch ton k ton ring). Khi bn quyt ton tm ng v gi tr khi lng
xy lp hon thnh bn giao c duyt th ring phn chi ph nhn cng trc tip s
ghi :
C TK 141- Tm ng (1413
- Cui k k ton, tnh phn b v kt chuyn chi ph nhn cng trc tip cho tng
cng trnh, hng mc cng trnh theo phng php trc tip hoc phn b gin tip, ghi :
N TK 154- Chi ph sn xut kinh doanh d dang(1541)
C TK 622 - Chi ph nhn cng trc tip
9.1.3.3 K ton chi ph s dng my thi cng
My thi cng l cc loi xe my chy bng ng lc( in, xng du, kh nn ...)
c s dng trc tip thi cng xy lp cc cng trnh nh : my trn b tng, cn cu,
my o xc t, my i, my ng cc, t vn chuyn t cng trng ... Cc loi
phng tin thi cng ny doanh nghip c th t trang b hoc thu ngoi
Chi ph s dng my thi cng l ton b cc chi ph v vt liu, nhn cng v cc chi
ph khc c lin quan n s dng my thi cng v c chia thnh 2 loi: chi ph thng
xuyn, chi ph tm thi
Chi ph thng xuyn: l nhng chi ph pht sinh trong qu trnh s dng xe my thi
cng, c tnh thng vo gi thnh ca ca my nh : tin lng ca cng nhn trc tip
iu khin hay phc xe my, chi ph v nhin liu, ng lc, vt liu dng cho xe my thi
cng, khu hao v sa cha thng xuyn xe my thi cng, tin thu xe my thi cng ...
Chi ph tm thi: l nhng chi ph phi phn b dn theo thi gian s dng my thi
cng nh: chi ph tho lp, vn chuyn, chy th my thi cng khi di chuyn t cng
trng ny n cng trng khc; chi ph v xy dng, tho d nhng cng trnh tm thi
loi nh nh lu ln ... phc v chob s dng my thi cng. Nhng chi ph ny c th
phn b dn hoc trch trc theo k hoch cho nhiu k.
K ton chi ph s dng my thi cng cn phi tn trng nhng qui nh sau :
- Hch ton chi ph s my thi cng phi ph hp vi hnh thc
qun l s dng my thi cng ca doanh nghip Thng thng c 2
hnh thc qun l, s dng my thi cng: t chc i my thi cng ring
bit chuyn thc hin cc khi lng thi cng bng my hoc giao my
thi cng cho cc i, x nghip xy lp.
o Nu doanh nghip xy lp khng t chc i my thi cng ring bit m
giao my thi cng cho cc i, x nghip xy lp s dng th chi ph s
482
dng my pht sinh c hch ton vo TK 623- Chi ph s dng my thi
cng.
o Nu doanh nghip xy lp t chc i my thi cng ring th tu thuc
vo i my c t chc k ton ring hay khng m chi ph s dng my
thi cng c hch ton ph hp
- Tnh ton phn b ch s dng my thi cng cho cc i tng s dng(cng
trnh, hng mc cng trnh) phi da trn c s gi thnh mt gi / my hoc gi thnh
mt ca / my hoc 1 n v khi lng cng vic thi cng bng my hon thnh.

Ti khon ny dng tp hp v phn b chi ph s dng my thi cng phc v
trc tip cho hot ng xy lp, k ton s dng TK 623 Chi ph s dng my thi
cng . TK ny ch s dng hch ton chi ph s dng my thi cng i vi
trng hp doanh nghip thc hin xy lp cng trnh theo phng thc thi cng
hn hp va thi cng th cng va thi cng bng my. Khng hch ton vo ti
khon ny cc khon trch theo lng (bo him x hi, bo him y t, kinh ph
cng on) ca cng nhn s dng my thi cng.
TK 623 c 6 TK cp 2 :
TK 6231 Chi ph nhn cng
TK 6232 Chi ph vt liu
TK 6233 Chi ph dng c
TK 6234 Chi ph khu hao my thi cng
TK 6237 Chi ph dch v mua ngoi
TK 6238 Chi ph khc bng tin khc
Phng php k ton cc nghip v kinh t ch yu
+ Trng hp doanh nghip xy lp khng t chc i my thi cng ring bit
1. Cn c vo bng tnh tin lng, tin cng phi tr cho cng nhn iu
khin my, phc v my thi cng, ghi :
N TK623- Chi ph s dng my thi cng (6231)
2. Khi xut kho, hoc mua vt liu, nhin liu, cng c dng c s dng cho
my thi cng, ghi :
N TK 623- Chi ph s dng my thi cng (6232, 6233)
N TK 133 (Nu c khu tr thu GTGT)
C cc TK 152,153,142, 111,112,331
3. Khu hao xe my thi cng , ghi :
N TK623 - Chi ph s dng my thi cng (6234)
4. Cc chi ph dch v mua ngoi pht sinh c lin quan n s dng my thi
cng nh : in, nc, tin thu ngoi sa cha my thi cng...., ghi :
N TK 623- Chi ph s dng my thi cng (6237)
C TK 331,111,112
5. Cc chi ph khc bng tin c lin quan n s dng my thi cng, ghi :
C TK 111,112
483
6. Trng hp tm ng chi ph s dng my thc hin khon xy lp ni b,
khi bn quyt ton tm ng v gi tr khi lng xy lp hon thnh bn
giao c duyt, chi ph s dng my thi cng c ghi :
N TK 623- Chi ph s dng my thi cng
N TK 133 Thu GTGT c khu tr( nu c)
C TK 141- Tm ng (1413- Tm ng chi ph giao khon xy lp ni b)
7. Cui k k ton phn b hoc kt chuyn chi ph s dng my thi cng vo tng
cng trnh, hng mc cng trnh, ghi :
N TK 154(1541)
C TK 623
+ Trng hp doanh nghip xy lp c i my thi cng ring bit
1. Cc chi ph c lin quan n hot ng ca i my thi cng, ghi :
N TK 621,622,627
C TK 152,153.334,111,112,331,214...
2. Cui k k ton kt chuyn chi ph nguyn vt liu trc tip, chi ph nhn cng
trc tip, chi ph sn xut chung ca i my thi cng tnh gi thnh 1 ca my hay 1
n v khi lng m my thi cng hon thnh, ghi :
N TK 154 (i my thi cng)
C TK 621, TK 622, TK 627
3a/ Nu i my thi cng khng t chc k ton ring m c coi nh mt b
phn sn xut ph thc hin cung cp lao v my thi cng cho cc n v xy lp khi c
nhu cu thi cng bng my,th chi ph s dng my thi cng do i my cung cp,ghi:
N TK 623- Chi ph s dng my thi cng
C TK 154 ( Chi tit i my thi cng)
3b/ Nu c t chc k ton ring i my thi cng v thc hin theo phng thc
bn lao v my cho cc n v xy lp khi c nhu cu thi cng bng my theo gi bn ni
b v ca my hay khi lng my hon thnh. Quan h gia i my thi cng vi
doanh nghip xy lp c coi l quan h thanh ton trong ni b doanh nghip, c
tin hnh hch ton nh sau :
K ton i my thi cng ghi(1),(2) v
* Khi c doanh nghip thanh ton v s ca(gi) hay khi lng my hon
thnh, ghi:

N TK111,112,136( 1368)
C TK 512 Doanh thu ni b
C TK 333(3331)
* Kt chuyn tng gi thnh thc t v s ca hay khi lng my cung cp,
ghi :
C TK 154- Chi ph SXKD d dang
Doanh nghip xy lp ghi :
* Khi nhn s ca hay khi lng my thi cng hon thnh do i my thi cng
bn giao , ghi :
N TK623- Chi ph s dng my thi cng
C TK 111, 112,336
484
Cui k k ton kt chuyn chi ph s dng my thi cng vo i tng tp hp chi
ph sn xut xy lp, ghi :
N TK 154 - Chi ph SXKD d dang (1541- Xy lp)
C TK 623- Chi ph s dng my thi cng
+ Trng hp doanh nghip xy lp thungoi ca my thi cng
- Khi thu my thi cng , s tin phi tr cho n v cho thu theo hp ng thu,
ghi :
C TK 111,112,331
Cui k k ton kt chuyn chi ph s dng my thi cng vo i tng tp hp chi
ph sn xut xy lp, ghi :
N TK 154- Chi ph SXKD d dang (1541- Xy lp)
C TK 623 - Chi ph s dng my thi cng (6238)
9.1.3.4 K ton chi ph sn xut chung ca hot ng xy lp
Chi ph sn xut chung ca hot ng xy lp l nhng chi ph c lin quan n vic
t chc, phc v v qun l thi cng ca cc i xy lp cc cng trng xy dng. Chi
ph sn xut chung l chi ph tng hp bao gm nhiu khon chi ph khc nhau thng c
mi quan h gin tip vi cc i tng xy lp nh: Tin lng nhn vin qun l i
xy dng; khon trch bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on c tnh theo
t l qui nh trn tin lng ca cng nhn trc tip xy, lp, cng nhn s dng my thi
cngv nhn vin qun l i (thuc bin ch ca doanh nghip); khu hao TSC dng
cho hot ng ca i v nhng chi ph khc lin quan n hot ng chung ca i xy
lp
K ton chi ph sn xut chung cn tn trng nhng qui nh sau :
- Phi t chc hch ton chi ph sn xut chung theo tng cng
trnh, hng mc cng trnh dng thi phi chi tit theo cc iu khon
qui nh
- Thng xuyn kim tra tnh hnh thc hin d ton chi ph sn xut chung.
- Khi thc hin khon chi ph sn xut chung cho cc i xy dng th phi qun l
tt chi ph giao khon, t chi khng thanh ton cho cc i nhn khon s chi ph sn
xut chung ngoi d ton, bt hp l .
- Trng hp chi ph sn xut chung c lin quan n nhiu i tng xy lp khc
nhau, k ton phi tin hnh phn b chi ph sn xut chung cho cc i tng c lin
quan theo tiu thc hp l nh: Chi ph nhn cng trc tip hoc chi ph sn xut chung
theo d ton,
Ti khon s dng
tp hp chi ph qun l v phc v thi cng cc i xy lp theo ni dung
qui nh v phn b hoc kt chuyn chi ph sn xut chung vo cc i tng
xy lp c lin quan, k ton s dng Ti khon 627 Chi ph sn xut chung
Ti khon ny khng c s d v c 6 ti khon cp 2 :
TK 6271 Chi ph nhn vin i sn xut
TK 6272 Chi ph vt liu
TK 6273 Chi ph dng c sn xut
485
TK 6274 Chi khu hao TSC
TK 6277 Chi ph dch v mua ngoi
TK 6278 Chi ph bng tin khc
Phng php k ton cc nghip v kinh t ch yu
- Khi tnh tin lng( tin cng), cc khon ph cp phi tr cho nhn vin ca i
xy dng; tin n gia ca ca nhn vin qun l i, ca cng nhn xy lp, ghi:
N TK 627 - Chi ph sn xut chung (6271)
- Khi trch bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on c tnh theo t l
(%) qui nh hin hnh trn tin lng ca cng nhn trc tip xy lp, cng nhn s
dng my thi cng v nhn vin qun l i (thuc bin ch doanh nghip), ghi :
N TK 627- Chi ph sn xut chung (6271)
C TK 338(3382,3383,3384)
- Khi xut dng vt liu dng cho qun l i xy dng, k ton tnh theo gi vn
thc t, ghi :
C TK 152-Nguyn liu, vt liu
- Khi xut cng c, dng c cho qun l i xy dng, k ton tnh theo gi vn
thc t, ghi :
N TK 627 - Chi ph sn xut chung (6273) (loi phn b 100%)
N TK 142, TK 242 (loi phn b nhiu ln)
C TK 153- Cng c, dng c
- Khi phn b cng c , dng c loi phn b nhiu ln, ghi :
C TK 142 , 242
- Khu hao TSC dng cho hot ng ca i xy lp( khng phi my mc thi
cng), ghi :
ng thi ghi N TK 009- Ngun vn khu hao c bn
- Chi ph dch v mua ngoi phi tr nh : in, nc, sa cha TSC..., ghi:
N TK 627 - Chi ph sn xut chung (6277)
C TK 331, 111, 112
- Cc chi ph bng tin khc nh tip khch, cng tc ph, vn phng phm, phng
chng bo lt..., ghi :
C TK 111.112
-Trch trc chi ph sa cha v bo hnh cng trnh,ghi:
Hoc N TK 641- Chi ph bn hng
C TK 335- Chi ph phi tr
- Nu pht sinh cc khon gim chi ph sn xut chung, ghi:
N TK 111,112,138,...
486
- Tm ng chi ph thc hin gi tr khon xy lp ni b (trng hp n v nhn
khon khng t chc hch ton k ton ring ), khi bn quyt ton tm ng v gi tr khi
lng xy lp hon thnh bn giao c duyt , ghi nhn chi ph sn xut chung:
C TK 141 (1413)
- Cui k k ton phn b chi ph sn xut chung cho cng trnh, hng mc cng
trnh, ghi :
N TK 154- Chi ph SXKD d dang (1541-Xy lp)
9.1.3.5 K ton tng hp chi ph sn xut xy lp v gi thnh sn xut sn phm xy lp
K ton tng hp chi ph sn xut tnh gi thnh sn phm xy lp thng c
tin hnh vo cui k k ton hoc khi cng trnh hon thnh ton b, trn c s cc bng
tnh ton phn b chi ph vt liu, chi ph nhn cng trc tip, chi ph s dng my thi
cng v chi ph sn xut chung cho cc i tung tp hp chi ph c xc nh. Vic
tng hp chi ph sn xut, tnh gi thnh sn phm xy lp phi thc hin theo tng cng
trnh, hng mc cng trnh v theo cc khon mc chi ph qui nh.
Tnh gi thnh sn phm xy lp c th p dng nhiu phng php tnh khc nhau
tu thuc vo quan h gia i tng tp hp chi ph sn xut v i tng tnh gi thnh
sn phm xc nh.
Trong hot ng xy lp, sn phm cui cng l cc cng trnh, hng mc cng trnh
hon thnh t gi tr s dng. Gi thnh cc cng trnh, hng mc cng trnh hon
thnh c xc nh trn c s tng cng cc chi ph sn xut pht sinh t khi khi cng
n khi hon thnh cc th tnh gi thnh sn phm.
Trng hp i tng tp hp chi ph sn xut l cc cng trnh, hng mc cng
trnh nhng phng thc thanh ton gia bn giao thu (bn A) v nhn thu(bn B) l
theo khi lng haygiai on xy, lp t im dng k thut hp l hon thnh th ngoi
vic tnh gi thnh sn phm cui cng, k ton cn phi tnh gi thnh ca cc giai on
xy lp hon thnh v c chp nhn thanh ton trong k. Gi thnh cc giai on
xy lp hon thnh trong k c tnh ton trn c s chi ph sn xut xy lp tp hp
trong k sau khi iu chnh chnh lch chi ph sn xut tnh cho cc giai on xy lp
cha hon thnh u k, cui k.
Vic nh gi sn phm xy lp d dang cui k tu thuc vo phng thc thanh
ton gia bn giao thu vi bn nhn thu v tu thuc vo i tng tnh gi thnh m
DNXL xc nh, k ton c th xc nh gi tr sn phm xy lp d dang cui k nh
sau:
- Nu qui nh thanh ton khi cng trnh, hng mc cng trnh hon
thnh ton b v DNXL xc nh i tng tnh gi thnh l cng trnh,
hng mc cng trnh hon thnh, th chi ph sn xut tnh cho sn
phm xy lp d dang cui k l tng chi ph sn xut xy lp pht sinh
lu k t khi khi cng n cui k bo co m cng trnh, hng mc
cng trnh cha hon thnh.
487
- Nu qui nh thanh ton khi c khi lng cng vic hay giai on
xy lp t n im dng k thut hp l c gi tr d ton ring hon
thnh,ng thi DNXL xc nh i tng tnh gi thnh l khi lng cng
vic hay giai on xy lp t n im dng k thut hp l c gi tr d
ton ring hon thnh Trong trng hp ny sn phm xy lp d dang l
khi lng cng vic hay giai on xy lp cha hon thnh Do vy, chi ph
sn xut tnh cho sn phm xy lp d dang cui k c tnh ton trn c
s phn b chi ph xy lp thc t pht sinh cho cc khi lng hay giai
on xy lp hon thnh v cha hon thnh trn c s tiu thc phn b
l gi tr d ton hay chi ph d ton. Trong , cc khi lng hay giai on
xy lp d dang c th c tnh theo mc hon thnh.
Chi ph thc t ca khi lng hay giai on xy lp d dang cui k c xc nh
nh sau:

Cdk + Ctk
Cddck = x Cckdt
Chtdt + Cckdt

Trong
Cddck : Chi ph thc t ca khi l ng hay giai on xy lp d dang cui k
Cdk : Chi ph thc t ca khi l ng hay giai on xy lp d dang u k
Ctk : Chi ph xy lp thc t pht sinh trong k
Chtdt : Chi ph (hay gi tr) ca khi l ng hay giai on xy lp hon thnh
trong k theo d ton
Cckdt : Chi ph (hay gi tr) ca khi lng xy lp d dang cui k theo d ton
tnh theo mc hon thnh.

Ti khon ny dng tp hp chi ph sn xut kinh doanh, phc v cho vic tnh
gi thnh sn phm xy lp, sn phm cng nghip, dch v, lao v ca doanh nghip xy
lp, k ton s dng TK 154 Chi ph sn xut kinh doanh d dang
.
Ti khon ny c m chi tit theo a im pht sinh chi ph (i sn
xut, cng trng, phn xng... ), theo tng cng trnh, hng mc cng
trnh, cc giai on cng vic ca hng mc cng trnh hoc nhm hng mc
cng trnh, chi tit cho tng loi sn phm, lao v, dch v khc.
TK 1541- Xy lp
TK 1542- Sn phm khc
TK 1543- Dch v
488
TK 1544- Chi ph bo hnh xy lp
Phng php k ton cc nghip v kinh t pht sinh ch yu:
- Cui k k ton, cn c vo cc bng phn b chi ph vt liu, chi ph nhn cng,
chi ph s dng my thi cng, chiph sn xut chung cho cc cng trnh, hng mc cng
trnh, k ton ghi:
N TK 154 - Chi ph SXKD d dang (1541-Xy lp)
C cc TK 621, 622,623,627
- K ton gi tr xy lp giao cho nh thu ph:
+ Cn c gi tr ca khi lng xy lp do Nh thu ph bn giao cho Nh thu
chnh nhng cha c xc nh l tiu th trong k,k ton ghi:
N TK 154 - Chi ph SXKD d dang (1541-Xy lp)
C cc TK 111, 112, 331
+ i vi gi tr ca khi lng xy, lp do Nh thu ph bn giao cho Nh thu
chnh c xc nh l tiu th ngay trong k k ton, ghi:
C TK 111, 112, 331
- Khi nhn khi lng xy lp t n v nhn khon ni b( n v nhn khon c t
chc k ton ring) hon thnh bn giao, ghi:
N TK 133(nu c)
C TK 136 Phi thu ni b(1362-Tm ng gi tr khi lng xy lp)
- Cc chi ph ca hp ng khng th thu hi nh hp ng m khch hng khng th
thc thi ngha v ca h hay khng tnh thc thi v mt php l, phi c ghi nhn
ngay l chi ph trong k :
N TK632- Gi vn hng bn
C TK 154- Chi ph SXKD d dang
- Cc khon thit hi pht sinh trong qu trnh thi cng xy lp bt ngi chu trch
nhim phi bi thng hay nguyn vt liu tha khi kt thc hp ng xy dng, ph liu
thu hi nhp kho c ghi gim chi ph hp ng xy dng, ghi:
N TK 111, 138,152
C TK 154 - Chi ph SXKD d dang (1541-Xy lp)
- Thu vt liu tha,ph liu thu hi khng qua nhp kho m tiu th ngay,thu v
thanh l my mc,thit b thi cng chuyn dng cho hp ng xy dng v trch
khu hao ht vo gi tr hp ng khi kt thc hp ng xy dng,ghi gim chi ph:
N TK 111,112,131(tng gi thanh ton)
C TK 154- Chi ph SXKD d dang( gi bn cha c thu GTGT)
C TK 3331-Thu GTGT u ra phi np
- Chi ph thanh l s my mc, thit b thi cng (nu c),ghi:
N TK 154- Chi ph SXKD d dang (1541-Xy lp)
N TK 133-Thu GTGTc khu tr
C TK 111,112,
- K ton gi thnh sn phm xy, lp hon thnh
489
+ Trng hp sn phm xy, lp hon thnh ch tiu th (xy dng nh bn nh:
cc khu nh chung c...) hoc sn phm xy, lp hon thnh nhng cha bn giao,
cn c vo gi thnh sn phm xy, lp hon thnh ghi:
N TK 155 Thnh phm (1551)
C Tk 154 - Chi ph SXKD d dang (1541-Xy lp)
+ Trng hp n v nhn khon c t chc k ton ring nhng ch hch ton n
gi thnh xy lp, khi bn giao sn phm xy lp cho Nh thu chnh, ghi:
N TK 336 (3362- Phi tr v gi tr khi lng xy lp nhn khon ni b)
C TK 154- Chi ph SXKD d dang (1541-Xy lp)
( Khi nhn vn ng trc ca n v giao khon thc hin khi lng xy lp
theo hp ng nhn khon ni b, k ton ghi:
N TK 111, 112,152,153
C TK 336 (3362 Phi tr v gi tr khi lng xy lp nhn khon ni
b))

+ Trng hp doang nghip xy lp, xy dng cng trnh ln tri, nh tm, cng
trnh ph tr c ngun vn u t ring, khi hon thnh cng trnh ny, ghi:
N TK 241 Xy dng c bn d dang(2412)
+ Trng hp sn phm xy, lp hon thnh bn giao cho bn A, gi thnh sn
phm xy, lp hon thnh bn giao k ton ghi:
Ch : -Khi pht sinh chi ph sa cha v bo hnh cng trnh,k ton phn nh vo cc
TK lin quan.ghi:
N TK TK621,622,623,627
NTK133-Thu GTGT c khu tr
C TK TK152,153,334,338,214,111,112,
- Cui k,kt chuyn chi ph thc t pht sinh lin quan n hot ng sa cha
,bo hnh cng trnh xy lp tp hp chi ph sa cha ,bo hnh v tnh gi thnh bo
hnh, ghi:
NTK 154 - Chi ph SXKD d dang (1544- Chi ph bo hnh xy lp)
C TK 621,622,623,627
- Khi cng vic sa cha ,bo hnh cng trnh hon thnh bn giao cho khch
hng, ghi:
N TK 335 ( hoc TK627,641)
C TK 154 - Chi ph SXKD d dang (1544- Chi ph bo hnh xy lp)
- Ht thi hn bo hnh,nu cng trnh khng phi bo hnh hoc s trch trc
chi ph bo hnh cng trnh ln hn chi ph thc t pht sinh,phi hon nhp s trch
trc chi ph bo hnh cn li, ghi:
N TK 335- Chi ph phi tr
Hoc C TK 627, 641

9.1.4 K ton bn giao cng trnh hon thnh v thanh ton vi ngi giao thu
490
Trong hot ng xy lp vic tiu th sn phm gi l bn giao cng trnh. Bn giao
cng trnh l mt khu quan trng trong qu trnh ti sn xut ca doanh nghip.Bn giao
cng trnh gip doanh nghip hon thnh nhim v sn xut ng thi s thu c tin
b p chi ph sn xut b ra v c li nhun.
Vic bn giao cng trnh phi m bo cc qui nh v nghim thu, bn giao ca Nh
nc v cc iu kin khc ghi trong hp ng giao nhn thu.
9.1.4.1 Trng hp hp ng xy dng qui nh nh thu c thanh ton theo gi
tr khi lng thc hin
Trong trng hp ny, khi lng cng tc xy lp hon thnh bn giao cho
ngi giao thu phi khp vi khi lng cng tc xy lp hon thnh ghi trn s hch
ton khi lng ca cng trng hoc b phn thi cng.
Chng t thanh ton vi bn giao thu v khi lng cng tc xy lp hon thnh l:
Ho n gi tr gia tng, bin bn nghim thu khi lng, cht lng cng trnh hon
thnh. Cn c vo cc chng t ny, k ton s lp bng tng hp sn lng xy lp hon
thnh bn giao trong k.
Theo qui nh, cc doanh nghip xy lp phi thc hin bo hnh cng trnh xy, lp.
S tin bo hnh v thi hn bo hnh c ghi trong hp ng giao nhn thu xy lp
gia ch u t v doanh nghip xy lp. Thi hn bo hnh c tnh t ngy doanh
nghip xy lp kt thc hot ng xy dng, bn giao cng trnh cho ch u t hoc
ngi s dng cho n ht thi hn qui nh. Mc tin bo hnh tnh theo t l phn trm
(%) ca gi tr thanh l hp ng xy lp. K ton s dng cc TK sau :
+ Ti khon 511 Doanh thu bn hng v cung cp dch v
TK 511 cng c 4 TK cp 2 nh cc doanh nghip sn xut khc, trong TK 5112-
Doanh thu bn cc thnh phm, sn phm xy lp hon thnh, c th c m 2 TK
cp 3:
*TK 51121- Doanh thu bn sn phm xy lp
*TK 51122- Doanh thu bn sn phm khc
+ Ti khon 512 Doanh thu ni b
V cc TK lin quan : TK 111,112,131,
Phng php k ton cc nghip v kinh t pht sinh ch yu
- Cn c vo khi lng xy lp thc hin trong k m bn giao thu(khch hng)
chp nhn thanh ton,k ton phi lp ho n trn c s phn cng vic hon
thnh c khch hng xc nhn v tnh ra khon bo hnh m bn giao thu gi li cha
thanh ton, ghi:
N TK 111,112,131
C TK 333 (3331) (Nu np thu GTGT theo phng php khu tr)
ng thi ghi:
C TK 154, 155
- Khi nhn c tin thanh ton khi lng cng trnh hon thnh hoc nhn tin
khch hng ng trc (tr ph bo hnh cng trnh khch hng gi li), ghi:
N TK 111,112
491
- Trng hp doanh nghip xy lp phi gi tin bo hnh cng trnh vo ngn hng
th khi bn giao cng trnh cho bn A, ghi:
N TK 111, 112 (Nu thu c tin thanh ton v khi lng xy lp
hon thnh
N 131- Phi thu ca khch hng (Nu cha thu)
N TK144, 244 (Gi tin bo hnh cng trnh vo ngn hng)
C TK 333 (3331)
(Trng hp nh thu chnh hot ng tng thu, khi xc nh doanh thu xy lp
nh thu chnh bao gm doanh thu ca nh thu chnh v cc nh thu ph)
- Cc khon chit khu thanh ton, gim gi hng bn hay hng bn b tr li c
hch ton nh doanh nghip cng nghip
- Trng hp doanh nghip xy lp giao cho cc n v nhn khon
ni b thc hin khi lng cng tc xy lp v n v nhn khon ni
b c t chc b my k ton ring, hch ton kt qu kinh doanh ring
th k ton n v nhn khon v n v giao khon s ghi nh sau:
+ n v giao khon:
- Khi tm ng cho n v nhn khon thc hin gi tr khi lng xy lp, cn c
vo hp ng giao khon ni b v cc chng t lin quan, ghi:
N TK 136 Phi thu ni b(1362)
C TK 111, 112,152,153
- Khi nhn khi lng xy lp t n v nhn khon ni b hon thnh bn giao,
ghi:
+ n v nhn khon ni b
- Khi nhn vn ng trc ca n v giao khon thc hin khi lng xy lp
theo hp ng nhn khon ni b, ghi:
N TK 111, 112,152,153
C TK336(3362-Phi tr v khi lngXLnhn khon ni b)
- Khi thc hin khi lng cng tc xy lp, k ton tp hp chi ph xy lp ging
nh doanh nghip c lp, n khi cng trnh hon thnh, bn giao khi lng xy lp
thc hin cho n v giao khon, ghi:
N TK 336 (3362 -Phi tr v khi lngXLnhn khon ni b)
C TK 512- Doanh thu ni b
C TK 333 (3331)
ng thi ghi:
C TK 154 Chi ph SXKD d dang
492
9.1.4.2 Trng hp hp ng xy dng qui nh nh thu c thanh ton theo
tin k hoch
Trong trng hp ny, doanh nghip xy lp(nh thu) phi la chn phng
php xc nh phn cng vic hon thnh v giao trch nhim cho cc b phn lin
quan xc nh gi tr phn cng vic hon thnh v lp chng t phn nh doanh thu
hp ng xy dng trong k. Tu thuc vo bn cht ca hp ng s dng phng
php xc nh gi tr phn cng vic hon thnh, l :
Phng php t l phn trm(%) gia chi ph thc t pht sinh ca phn cng
vic hon thnh ti mt thi im so vi tng chi ph d ton ca hp ng.
Khi p dng phng php ny th giao cho b phn k ton phi hp vi cc b
phn khc thc hin.
Phng php nh gi phn cng vic hon thnh hoc phng php t l phn
trm(%) gia khi lng xy lp hon thnh so vi tng khi lng xy lp
phi hon thnh ca hp ng. Khi p dng mt trong hai phng php ny th
nh thu giao cho b phn k thut thi cng phi hp vi cc b phn khc thc
hin
Ti khon s dng:
- Cc TK ch yu: Ngoi cc TK 511,512 tng t trng hp trn, k ton cn s
dng TK 337- Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng.TK ny dng
phn nh s tin khch hng phi tr theo tin k hoch v s tin phi thu theo
doanh thu tng ng vi phn cng vic hon thnh do nh thu t xc nhn ca
hp ng xy dng d dang.
Kt cu TK 337:
Bn N: Phn nh s tin phi thu theo doanh thu ghi nhn tng ng
vi phn cng vic hon thnh ca hp ng xy dng d dang
Cn c ghi vo bn N TK ny l chng t xc nh doanh thu tng ng vi
phn cng vic hon thnh trong k( khng phi ho n) do nh thu t lp,
khng phi ch khch hng xc nhn.
Bn C : Phn nh s tin khch hng phi tr theo tin k hoch ca
hp ng xy dng d dang.
Cn c ghi vo Bn C TK ny l Ho n c lp trn c s tin thanh
ton theo k hoch c qui nh trong hp ng. S tin ghi trn Ho n l cn
c ghi nhn s tin phi thu ca khch hng,khng phi l cn c ghi nhn
doanh thu trong k k ton
S d N: Phn nh s tin chnh lch gia doanh thu ghi nhn ca hp
ng ln hn s tin khch hng phi tr theo tin k hoch ca hp ng xy
dng d dang
S d C: Phn nh s tin chnh lch gia doanh thu ghi nhn ca hp
ng nh hn s tin khch hng phi tr theo tin k hoch ca hp ng xy
dng d dang
Phng php k ton cc nghip v kinh t pht sinh ch yu
- Cn c vo chng t phn nh doanh thu tng ng vi phn cng vic hon thnh
trong k( khng phi ho n) do nh thu t lp,ghi:
N TK337- Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng
493
- Cn c vo Ho n c lp theo tin k hoch phn nh s tin khch hng
phi tr theo tin k hoch ghi trong hp ng,ghi:
C TK 337- Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng
C TK 333(3331)- Thu v cc khon phi np nh nc
- Khi nhn c tin do khch hng tr hoc nhn tin khch hng ng trc ,ghi:
N TK 111,112
- Khon tin thng thu c t khch hng tr ph thm cho nh thu khi thc
hin t hoc vt mt s ch tiu c th c ghi trong hp ng,ghi:
N TK111,112,131
C TK 333(1)- Thu v cc khon phi np nh nc
- Khon bi thng thu c t khch hng hay bn khc b p cho cc chi
ph khng bao gm trong gi tr hp ng nh c bi thng v s chm tr do khch
hng gy nn, sai st trong cc ch tiu k thut hoc thit k v tranh chp v cc thay
i trong vic thc hin hp ng, ghi:
N TK111,112,131
C TK 333(1) )- Thu v cc khon phi np nh nc ( nu c)
- Khi tm ng tin cho nh thu ph trc khi hp ng ph hon thnh,ghi:
C TK111,112,..
K ton gi vn( gi thnh sn xut sn phm xy lp) v k ton cc nghip v lin quan
khc hch ton tng t nh trng hp trnh by mc 9.2.4.1trn y.
9.1.5 Xc nh kt qu kinh doanh v k ton kt qu kinh doanh
Kt qu ca hot ng xy lp l s chnh lch gia doanh t hu vi gi thnh sn
xut ca sn phm xy lp v chi ph bn hng, chi ph qun l doanh nghip phn b cho
sn phm xy lp hon thnh bn giao trong k.
Khi xc nh kt qu ca hot ng xy lp cn phi tn trng cc qui nh sau:
- Kt qu hot xy lp phi c hch ton theo tng cng trnh, hng mc cng
trnh thc hin hon thnh bn giao.
- Phi m bo mi quan h ph hp gia doanh thu vi cc chi ph. Nhng chi ph
pht sinh k ny nhng c lin quan n doanh thu c hng k sau th phi
chuyn sang chi ph hot ng ca k sau, khi no doanh thu d kin thc hin c th
chi ph c lin quan mi c tr xc nh kt qu hot ng xy lp.

Ti khon s dng v phng php k ton: ging nh cc doanh nghip thuc
ngnh sn xut cng nghip

9.2. c im k ton chi ph, doanh thu v kt qu kinh doanh thng mi,
dch v.
9.21.c im k ton chi ph, doanh thu v kt qa kinh doanh thng mi.
9.2.1.1.c im kinh doanh thng mi.
494
Cc doanh nghip thng mi hot ng trn lnh vc lu thng phn phi, thc
hin chc nng t chc lu thng hng ha thng qua cc hot ng mua, bn v d tr
hng ha. Trong doanh nghip thng mi, lu chuyn hng ha l hot ng kinh
doanh chnh, chi phi tt c cc ch tiu kinh t, ti chnh khc ca doanh nghip. T
chc tt k ton nghip v lu chuyn hng ha l mt bin php quan trng qun l
c hiu qu qu trnh kinh doanh thng mi.
cc doanh nghip thng mi hng ha l ti sn ch yu, vn hng
ha chim t trng ln. Trong cng tc qun l, doanh nghip phi m bo
an ton cho hng ha c v s lng v cht lng, phi tng nhanh vng
quay ca vn hng ha. Vic nh gi hng ha trong k ton cng tng t
nh nh gi vt t. Tuy nhin do c th ca kinh doanh thng mi nn
vic tnh v hch ton c th tr gi vn ca hng ha nhp kho, hng ha
xut kho c nhng nt khc bit vi vt t.
Xt theo phm vi ca qu trnh kinh doanh hng ha th hot ng mua, bn hng
ha ca cc doanh nghip thng mi c chia thnh hai loi: hot ng mua, bn hng
ha trong nc (cn gi l kinh doanh ni thng) v hot ng mua, bn hng ha vi
nc ngoi (cn gi l kinh doanh ngoi thng hay hot ng xut- nhp khu). Cng
tc qun l v hch ton hot ng mua, bn hng ha trong nc, hot ng xut-
nhp khu c nhiu im khc nhau. Di y l nhng ni dung ch yu v k ton hot
ng mua, bn hng ha cc doanh nghip thng mi.
9.2.1.2.K ton qu trnh mua hng ho.
Mua hng l mt qu trnh c bt u t khi k hp ng mua hng v kt thc
khi nhn hng, thanh ton tin cho ngi bn. Mua hng l khu u tin ca qu
trnh lu chuyn hng ha, n nh hng trc tip n khu d tr v khu bn hng.
Hng ha mua vo cn phi m bo c v s lng, cht lng v tin thi gian.
Nhng nhim v ch yu ca k ton qu trnh mua hng l : Ghi chp, phn nh y ,
kp thi tnh hnh thc hin k hoch mua hng; Kim tra, gim st tnh hnh thc hin k
hoch mua hng theo tng ngun mua, tng ngi cung cp, tng hp ng mua hng;
Thanh ton y , ng hn cho ngi bn, cung cp cc thng tin gip nh qun tr
doanh nghip ra c quyt nh ng nhm qun l tt qu trnh mua hng .
9.2.1.2.1.Cc phng thc mua hng, thi im ghi nhn hng mua v cch
tnh tr gi vn ca hng ha mua.
a. Cc phng thc mua hng v thi im ghi nhn hng mua trong nc .
Cc doanh nghip thng mi mua hng trong nc theo hai phng thc: Mua
hng trc tip v mua hng theo phng thc chuyn hng.
- Phng thc mua hng trc tip: Cn c vo hp ng k, doanh nghip
thng mi c cn b nghip v trc tip n bn bn nhn hng hoc trc tip thu
mua hng ha ti cc c s sn xut. Ngi i nhn hng c trch nhim a hng mua
v nhp kho hoc giao bn thng. Theo phng thc ny, thi im ghi nhn hng mua l
495
khi bn mua hon thnh th tc giao nhn hng ha, thanh ton hoc chp nhn
thanh ton tin vi ngi bn.
- Mua hng theo phng thc chuyn hng: Bn bn c trch nhim chuyn hng
n cho bn mua theo thi gian v a im tho thun trong hp ng mua hng.
phng thc ny thi im ghi nhn hng mua l thi im bn mua nhn c hng
hoc ho n ca bn bn chuyn n v chp nhn thanh ton hoc thanh ton v s
hng hoc ho n .
b. Cc phng thc nhp khu hng ha v thi im ghi nhn hng ha nhp
khu.
Phm vi hng ha nhp khu bao gm:
- Hng mua ca nc ngoi trn c s cc hp ng nhp khu m doanh nghip
xut - nhp khu nc ta k vi nc ngoi.
- Hng ha nc ngoi a vo tham gia hi ch, trin lm nc ta, sau
c doanh nghip nc ta mua li v thanh ton bng ngoi t.
- Hng mua ca nc ngoi xut khu cho nc th ba theo hp ng k kt
gia cc bn.
- Hng mua t cc khu ch xut thanh ton bng ngoi t.
C hai phng thc nhp khu hng ha l phng thc nhp khu trc tip v
phng thc nhp khu u thc. Theo phng thc nhp khu trc tip n v nhp khu
trc tip m phn, k hp ng, trc tip giao nhn v thanh ton tin hng vi ngi
bn nc ngoi. Cn nhp khu u thc l vic nhp khu thng qua mt n v khc.
y xut hin bn giao u thc v bn nhn u thc. Trong bn giao u thc gi vai tr
l ngi s dng dch v, bn nhn u thc l ngi cung cp dch v v c hng hoa
hng theo hp ng k.
Thi im ghi nhn hng nhp khu l thi im n v nhp khu nhn c
quyn s hu v hng nhp v thanh ton tin hoc chp nhn thanh ton tin vi
ngi bn. Tuy nhin, thi im ny cn ph thuc vo iu kin giao hng v iu kin
vn chuyn:
- Nu hng nhp khu vn chuyn bng ng bin th hng nhp khu c tnh
t ngy hi quan cng k vo t khai hng ha nhp khu.
- Nu hng nhp khu vn chuyn bng ng hng khng th thi im tnh
hng nhp khu t ngy hng ha c chuyn n sn bay u tin ca nc ta c xc
nhn ca hi quan sn bay.
- Nu vn chuyn bng ng st, ng b th thi im ghi nhn hng nhp
khu l thi im hng c chuyn n ca khu c xc nhn ca hi quan ca khu.
c. Tnh tr gi vn ca hng mua.
Trong cc doanh nghip thng mi, tr gi vn ca hng mua bao gm: gi mua
thun ca hng ha v chi ph thu mua hng ha. Trong :
496
- Gi mua thun ca hng ha gm: gi mua ghi trn ho n cng (+) cc khon
thu khu mua khng c hon li tr (-)cc khon gim gi hng mua c hng
(Chit khu thng mi, gim gi hng mua, tr li hng mua)
- Chi ph thu mua hng ha gm: cc chi ph phc v cho qu trnh mua hng nh
chi ph vn chuyn, bc d, chi ph bo him, tin lu kho, hao ht trong nh mc, cng
tc ph ca b phn thu mua....
Do c th ca kinh doanh thng mi, trong k ton gi mua thun ca hng ha
c tnh v hch ton ring, cn chi ph thu mua c tng hp chung, khng phn b
cho tng mt hng, n cui k mi phn b cho hng cn li v hng bn ra.
9.2.1.2.2. Phng php k ton qu trnh mua hng ha.
* Chng t mua hng trong nc gm:
- Ho n GTGT
- Ho n bn hng
- Bng k phiu mua hng (do bn mua lp)
- Phiu nhp kho, bin bn kim nhn hng ha.
- Cc chng t thanh ton: Phiu chi, giy thanh ton tm ng...
* Chng t nhp khu hng ha bao gm:
- Ho n thng mi
- Vn ti n
- Chng t bo him.
- Giy chng nhn xut x hng ha.
- T khai hi quan.
- Bin lai thu thu.
- Phiu nhp kho.
- Cc chng t thanh ton khc....
* K ton nghip v mua hng s dng cc ti khon sau:
TK 156 - Hng ha . Kt cu c bn ca ti khon ny:
Bn n: - Tr gi vn hng ho tng trong k
- Kt chuyn tr gi vn hng ha tn kho cui k.
Bn C : - Tr gi vn hng ho gim trong k.
- Kt chuyn tr gi vn hng ho tn kho u k.
S d bn N: Tr gi vn hng ha tn kho cui k.
TK 156 - Hng ha c 3 ti khon cp 2:
+ TK 1561 - Gi mua hng ho
+ TK 1562 - Chi ph thu mua hng ho
+ TK 1567 - Hng ho bt ng sn .
TK 151 - Hng mua ang i trn ng. Kt cu c bn ca ti khon 151 :
Bn N:
- Tr gi vn hng mua trong k nhng cui k cn ang i trn ng.
- Kt chuyn tr gi vn hng mua ang i ng n cui k.
497
Bn C:
- Tr gi hng mua ang i ng v nhp kho.
- Kt chuyn tr gi vn hng mua ang i trn ng u k.
S d bn N: Phn nh tr gi vn hng mua ang i trn ng cui k.
Ti khon 611- Mua hng. Ti khon ny c p dng doanh nghip k ton
hng tn kho theo phng php kim k nh k. Kt cu c bn ca ti khon 611(6112
- Mua hng ho )
Bn N:
- Kt chuyn tr gi hng ha tn kho, ang gi bn, ang i ng u k.
- Ghi tr gi vn hng ha mua v nhp khc trong k.
Bn C:
- Ghi s tin c chit khu thng mi, gim gi, tr li hng mua.
- Kt chuyn tr gi vn hng ho tn kho, ang gi bn, mua ang i trn ng
cui k.
- Kt chuyn tr gi vn hng ha xut bn trong k.
Ti khon ny khng c s d.
Ti khon 611 c 2 ti khon cp 2.
+ Ti khon 6111 - Mua nguyn liu, vt liu.
+ Ti khon 6112 - Mua hng ha
Ngoi ra k ton qu trnh mua hng ho cn s dng cc ti khon k ton c
lin quan: TK 133, TK 331, TK111, TK112, TK141....
* Trnh t k ton qu trnh mua hng ho:
a. Trnh t k ton qu trnh mua hng ho trong nc doanh nghip k ton
hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn:
+ Trng hp hng v ho n cng v: Cn c vo ho n ca ngi bn v
phiu nhp kho hng mua hoc ho n bn hng giao thng, k ton ghi:
N TK 156 - Hng ho(1561) (Nu nhp kho)
N TK 157 - Hng ang gi bn (Nu gi bn thng)
N TK 632 - Gi vn hng bn (Nu giao bn thng trc tip)
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu thu GTGT u vo c khu
tr)
C TK 331. 111. 112. 141,.... (Tng gi thanh ton)
+ Trng hp ho n v, hng cha v: K ton lu ho n vo tp h s ring,
trong k hng v th ghi s ging nh trng hp hng v ho n cng v. Nu cui k
hng vn cha v nhng ho n tr tin hoc chp nhn tr tin nh vy pht sinh
hng mua ang i trn ng. Cn c vo ho n ca ngi bn, k ton ghi:
N TK 151 - Hng mua ang i trn ng
N TK 133 (Nu thu GTGT u vo c khu tr).
C TK 331, 111, 112....
Sang nhng k sau hng v nhp kho hoc giao bn thng k ton ghi:
498
N TK 156 - Hng ho ( 1561) (Nu nhp kho)
N TK 157 - Hng ang gi bn (Nu gi bn thng)
N TK 632 - Gi vn hng bn (Nu giao bn thng trc tip)
C TK 151 - Hng mua ang i trn ng .
+ Trng hp hng v cha c ho n, i chiu vi hp ng mua hng
nhp kho hoc giao bn theo gi tm tnh, k ton ghi:
N TK 156 - Hng ho ( 1561 )
N TK 157 - Hng gi i bn .
N TK 632 - Gi vn hng bn .
C TK 331 - Phi tr cho ngi bn .
Khi ho n v, k ton phn nh thu GTGT u vo:
N TK 156 ( 1561 ), 157, 632 (Nu thu GTGT u vo khng c khu
tr)
N 133 (Nu thu GTGT u vo c khu tr)
V tin hnh iu chnh gi tm tnh theo gi ghi trn ho n bng cc phng
php ci chnh, ghi b sung hoc ghi s m.
b.Trnh t k ton qu trnh mua hng ho trong nc doanh nghip k ton
hng tn kho theo phng php kim k nh k:
+ Kt chuyn tr gi vn hng ha tn kho, hng mua ang i ng u k :
N TK 611 - Mua hng (6112)
C TK 156 - Hng ho .
C TK 151 - hng mua anbg i trn ng.
+ Phn nh tr gi vn hng mua vo trong k:
N TK 611 - Mua hng ( 6112 )
N TK 133 (Nu thu GTGT u vo c khu tr)
C TK 331, 111, 112...
+ Tnh v phn nh tr gi vn hng ha tn kho, hng mua ang i trn ng
cui k.
N TK 156 - Hng ho
N TK 151 - Hng mua ang i trn ng.
C TK 611 - Mua hng (6112)
+ Tnh v phn nh tr gi vn hng ho xut bn trong k:
C TK 611 - Mua hng (6112)
c. K ton nghip v nhp khu trc tip.
Khi nhp khu trc tip , k ton phn nh cc nghip v sau:
- Chuyn tin k qu ngn hng k ton ghi:
N TK 144 - Cm c, k qu , k cc ngn hn .
N TK 635 (L v t gi )
499
C TK 111 (1112 ), 112 (1122)
C TK 515 (Li v t gi )
ng thi ghi c TK 007 - Ngoi t cc loi
- Trong k nhn c hng ha v cc chng t mua hng nhp khu,
k ton ghi cc bt ton sau:
+ Ghi tr gi mua thc t ca hng ho nhp khu nhp kho, gi
bn thng:
N TK 156 (1561), TK 157, TK 632 (T gi thc t)
N TK 635 (L v t gi)
C TK 144 - Cm c, k qu, k cc ngn hn
C TK 111(1112), 112 (1122) (T gi thc t xut qu )
C TK 331 (T gi thc t khi nhn n)
C TK 515 (Li v t gi)
ng thi ghi c TK 007 Nguyn t cc loi
+ Ghi thu tiu th c bit ( nu c ), thu nhp khu phi np:
N TK 156 (1561), 157, 632
C TK 333 (3332,3333)
+ Ghi thu GTGT ca hng nhp khu :
Nu doanh nghip tnh thu GTGT theo phng php khu tr v hng nhp khu
dng vo hot ng kinh doanh chu thu GTGT theo phng php khu tr :
C TK 333 - Thu v cc khon phi np nh nc (3332)
Nu doanh nghip tnh thu GTGT theo phng php trc tip hoc hng nhp
khu dng cho hot ng kinh doanh khng chu thu GTGT th thu GTGT hng nhp
khu c tnh vo tr gi vn ca hng nhp khu:
N TK 156 (1561), 157, 632
+ Khi np thu GTGT, thu tiu th c bit, thu nhp khu ghi:
N TK 333 -Thu v cc khon phi np nh nc (33312 , 3332, 3333)
C TK 111, 112
- Trong k nhn c b ho n nhp khu nhng cui k hng nhp khu cha
v:
+ Ghi tr gi mua ca hng ang i trn ng :
N TK 151- Hng mua ang i trn ng
C TK 331 (Chi tit ngi bn nc ngoi)
+ Ghi thu tiu th c bit, thu nhp khu phi np:
N TK 151- Hng mua ang i trn ng
C TK 333 - Thu v cc khon phi np nh nc (3332, 3333)
+ Thu GTGT hng nhp khu:
Nu c khu tr ghi:
500
Nu khng c khu tr ghi:
N TK 151 - Hng mua ang i trn ng
+ Khi hng nhp khu v nhp kho hoc giao bn thng ghi:
N TK 156 (1561), 157, 632
C TK 151- Hng mua ang i trn ng.
d. K ton nghip v nhp khu u thc.
Nghip v nhp khu u thc lin quan ti hai ch th l bn giao u
thc v bn nhn u thc. Trch nhim, ngha v v quyn li ca cc ch
th phi c th hin c th trong hp ng u thc nhp khu. Theo quy
nh hin hnh bn nhn u thc trc tip tin hnh nghip v nhp khu,
thc hin ngha v ti chnh vi ngi bn, vi Nh nc v c hng
hoa hng nhp khu t bn giao u thc. Bn giao u thc nhn hng v
thanh ton tin mua hng, thu, tin hoa hng u thc, cc khon m bn
nhn u thc chi h.
* K ton ti n v nhn u thc :
- Khi nhn tin ca bn giao u thc ghi:
N TK 111(1112), 112(1122) (T gi giao dch thc t)
C TK 131- Phi thu ca khch hng ( chi tit cho tng n v giao u
thc
ng thi ghi n TK 007 - Ngoi t cc loi .
- Khi chuyn tin i k qu m L/C ghi:
N TK 144 - Cm c , k qu , k cc ngn hn.
N TK 635 ( L v t gi )
C TK 111(1112), 112(1122)
C TK 515 ( Li v t gi )
ng thi ghi c TK 007 - Ngoi t cc loi
- Ghi tr gi mua ca hng ha nhp khu u thc:
N TK 151 (S hng cn ang i ng)
N TK 156 (1561) (S hng nhp kho)
C TK 331( S tin phi tr cho ngi bn nc ngoi.)
- Khi thanh ton cho ngi bn, k ton ghi:
N TK 331 (T gi thc t khi nhn n )
N TK 635 ( L v t gi )
C TK 144 - Cm c, k qu, k cc ngn hn
C TK 111(2), 112(2) ( T gi thc t xut qu )
C TK 515 ( Li v t gi )
ng thi ghi c TK 007 Ngoi t cc loi
501
- Ghi thu GTGT hng nhp khu, thu nhp khu, thu tiu th c
bit (nu c):
N TK 151, 156
C TK 333 - Thu v cc khon phi np nh nc (3331,
3332, 3333)
- Khi np cc loi thu ghi trn;
N TK 333 - Thu v cc khon phi np nh nc (3331, 3332,
3333)
C TK 111, 112
- Khi giao hng cho bn u thc (gm c cc khon thu) ghi :
N TK 131 ( chi tit cho tng i tng giao u thc )
C TK 151, 156 (1561)
- Trng hp hng nhn v khng nhp kho m chuyn thng cho n
v giao u thc, ghi:
N TK 131 ( Chi tit n v giao y thc )
C TK 331 ( Chi tit ngi bn nc ngoi )
C TK 333 ( Thu GTGT, thu tiu th c bit, thu nhp khu )
- Cc chi ph khc lin quan n hng nhp khu nh: Vn chuyn
bc d, gim nh hi quan ... k ton ghi:

N TK 131 (Nu bn u thc chu)
N TK 641 (Nu bn nhn u thc chu)
C TK lin quan
- Ghi tin hoa hng nhn u thc c hng:
N TK 111, 112, 131, ...
* K ton ti n v giao u thc:
- Khi chuyn tin cho n v nhn u thc ghi:
N TK 331( Chi tit n v nhn u thc )
N TK 635 (L v t gi)
C TK 111(1112), 112(1122) (T gi thc t xut qu)
ng thi ghi c TK 007 - Ngoi t cc loi.
- Khi nhn hng v ho n GTGT t bn nhn u thc:
+ Ghi gi mua ca hng nhp khu u thc:
N TK 151, 156 (1), 157
C TK 331 (Chi tit ngi nhn u thc)
+ Ghi thu GTGT, thu nhp khu, thu tiu th c bit (nu c)
N TK 151, 156 (1561), 157, 632
502
N TK 133 ( Nu thu GTGT c khu tr)
C TK 331- Phi tr cho ngi bn .
- Ghi cc khon bn nhn u thc chi h, tin hoa hng u thc dnh
cho bn nhn u thc:
N TK 156 (1562)
N TK 133 - Thu GTGGT c khu tr (nu c)
- Thanh ton tin cn phi tr cho bn nhn u thc ghi:
C TK 111, 112 ...
* K ton qu trnh mua hng ho cn lu mt s im sau:
- Cc chi ph thu mua hng ho c hch ton TK 156 ( 1562 ) ;
TK 611(6112), n cui k mi phn b cho hng ha cn li v hng
ha bn ra:
- Khi chi ph thu mua hng ha pht sinh, k ton ghi:
N TK 156 (1562) hoc TK 611 (6112)
C cc TK lin quan
- Tr gi hng mua b thiu pht hin khi kim nhn ghi:
N TK 138 (1381) (S ch x l)
N TK 156 (1562) (S thiu trong nh mc)
C TK 331, 111, 112 (Tng gi thanh ton)
- Tr gi hng mua pht hin tha khi kim nhn:
+ Nu nhp kho s hng tha ghi:
N TK 156 (1561) hoc N TK 611 (6112)
C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3381)
+ Nu khng nhp kho m bo li cho bn bn bit. Trong thi gian
bo qun h, ghi N TK 002 - Vt t, hng ho nhn gi h, nhn gia cng.
Khi tr li hng cho ngi bn ghi C TK 002 - Vt t, hng ho nhn gi
h, nhn gia cng.
- Khi mua hng c hng chit khu thng mi, gim gi hng
mua, hng mua b tr li hch ton tng t nh khi mua vt t.
9.2.1.3. K ton qu trnh bn hng ha.
Bn hng l qu trnh bn bn chuyn giao quyn s hu v hng bn
cho bn mua t thu c tin hoc c quyn thu tin bn mua.
Trong doanh nghip thng mi bn hng l khu cui cng, khu quan
trng nht ca qu trnh kinh doanh. Nhim v ca k ton bn hng l :
Tnh ton, phn nh ng n, kp thi doanh thu, tr gi vn ca hng bn,
503
xc nh kt qu bn hng; Kim tra, gim st tnh hnh thc hin k hoch
bn hng, k hoch li nhun; Kim tra tnh hnh qun l tin thu v bn
hng, tnh hnh chp hnh k lut thanh ton v vic thc hin ngha v ca
doanh nghip vi Nh nc.
9.2.1.3.1. Cc phng thc bn hng, thi im ghi nhn hng
bn v cch tnh tr gi vn hng ho xut bn.
a. Cc phng thc bn hng v thi im ghi nhn hng bn trong
nc.
Hng bn trong nc c thc hin qua hai khu: Bn bun v bn
l.
* Bn bun gm hai phng thc l bn bun qua kho v bn bun
vn chuyn thng.
- Bn bun qua kho: L hng c giao bn t kho ca cc x nghip
bn bun, n c thc hin di hai hnh thc: Giao hng trc tip ti kho
v chuyn hng cho bn mua.
+ Theo hnh thc giao hng trc tip ti kho bn bn xut hng t kho
v giao trc tip cho bn mua. Hng c ghi nhn l bn khi bn mua
nhn hng v k xc nhn trn ho n bn hng.
+ Theo hnh thc chuyn hng th bn bn xut hng t kho chuyn
n cho bn mua theo thi gian v a im ghi trong hp ng. Hng
c coi l bn khi bn mua nhn c hng v tr tin hoc chp
nhn tr tin v s hng nhn.
- Bn bun vn chuyn thng: L hng c giao bn ngay t khu
mua khng qua kho ca x nghip bn bun. Phng thc bn bun ny
cng c thc hin di hai hnh thc, bn bun vn chuyn thng trc
tip v bn bun vn chuyn thng theo hnh thc chuyn hng.
+ Bn bun vn chuyn thng trc tip (cn gi l giao hng tay ba):
Doanh nghip thng mi nhn hng bn bn v giao trc tip cho khch
hng ca mnh. Khi bn mua nhn hng v k nhn trn ho n bn
hng th hng c coi l bn.
+ Bn bun vn chuyn thng theo hnh thc chuyn hng. Doanh
nghip thng mi nhn hng bn bn v chuyn s hng cho khch
hng ca mnh. Khi no hng n tay khch hng c h kim nhn v tr
tin hoc chp nhn tr tin th hng c coi l bn.
* Bn l hng ha l bn hng trc tip cho ngi tiu dng. Qua
khu bn l hng ha vnh vin ri khi lnh vc lu thng, gi tr ca n
c thc hin y .
Cc phng thc bn hng khu bn l:
504
- Bn hng thu tin trc tip: Nhn vin bn hng trc tip thu tin v
giao hng cho khch. Vic tha, thiu hng ha quy v tin thu v bn
hng do nhn vin bn hng hon ton chu trch nhim.
- Bn hng thu tin tp trung: quy c nhn vin thu ngn chuyn
lm nhim v thu tin v vit ho n. Cn c vo ho n thu tin nhn
vin bn hng giao hng cho khch. y, tha thiu tin bn hng thuc
trch nhim ca nhn vin thu ngn, tha thiu hng ha quy thuc trch
nhim ca nhn vin bn hng.
b. Cc phng thc xut khu hng ha, thi im ghi nhn hng xut
khu.
* Cc phng thc xut khu hng ho:
Cc doanh nghip thng mi xut khu hng ha theo hai phng
thc: Xut khu trc tip v xut khu u thc.
- Xut khu trc tip: n v tham gia xut khu trc tip m phn,
k kt hp ng vi nc ngoi, trc tip giao hng v thanh ton tin hng
vi ngi mua.
- Xut khu u thc: n v tham gia xut khu khng trc tip m
phn, k kt hp ng xut khu vi nc ngoi m thc hin hot ng
xut khu hng ha ca mnh thng qua mt n v xut nhp khu khc.
* Phm vi hng ha c coi l xut khu gm:
- Hng bn cho thng nhn nc ngoi theo hp ng k.
- Hng ha gi i trin lm nc ngoi sau bn thu ngoi t.
- Hng bn cho khch nc ngoi, cho Vit Kiu thu ngoi t.
- Hng vin tr cho nc ngoi thng qua thng cc hip nh, ngh
nh th do Nh nc k kt vi nc ngoi nhng c thc hin qua
doanh nghip xut nhp khu.
- Hng ha chuyn bn cho cc khu ch xut.
- Cc dch v sa cha, bo him tu bin, my bay cho nc ngoi
thanh ton bng ngoi t.
* Thi im ghi nhn hng xut khu.
Theo quy nh hin hnh, hng ha c ghi nhn l xut khu khi
hng ha hon thnh cc th tc hi quan, c sp xp ln phng tin
vn ti v ri khi hi phn, ca khu hoc sn bay cui cng ca nc ta.
Tuy nhin, tu theo phng thc giao nhn hng ha, thi im tnh hng
xut khu nh sau:
- Nu hng vn chuyn bng ng bin th thi im xut khu tnh
t ngy thuyn trng k vo vn n , hi quan cng bin xc nhn hon
thnh th tc hi quan
505
- Nu hng vn chuyn bng ng st , ng b th thi im xut
khu tnh t ngy hng c giao ti ga , ca khu theo xc nhn ca hi
quan ca khu.
- Nu hng c vn chuyn bng ng hng khng th thi im
tnh hng xut khu khi c trng my bay k vo vn n v hi quan sn
bay k xc nhn hon thnh th tc hi quan.
- Hng a i hi tr, trin lm tnh l xut khu khi hon thnh th
tc bn hng, thu ngoi t.
Xc nh ng thi im xut khu c ngha quan trng ghi nhn
doanh thu hng xut khu, thanh ton thu, gii quyt cc tranh chp, khiu
ni v xut khu.
c. Xc nh tr gi vn hng ho xut bn:
Tr gi vn ca hng ha xut bn c tnh qua ba bc:
Bc 1: Tnh tr gi mua thc t ca hng ho xut bn.
Theo quy nh hin hnh, tr gi mua ca hng ha xut bn c th
tnh theo cc phng php sau:
- Phng php tnh theo gi ch danh.
- Phng php bnh qun gia quyn.
- Phng php nhp trc, xut trc.
- Phng php nhp sau, xut trc.
Ni dung cc phng php trn nghin cu phn tnh gi thc t
vt t xut kho.
Bc 2: Tnh chi ph thu mua phn b cho hng xut bn trong k:
Chi ph thu
mua phn b
cho hng xut
bn
=
Chi ph thu mua
phn b cho hng
cn u k
+
Chi ph thu
mua pht sinh
trong k
x
Tr gi mua
hng ho xut
bn trong k Tr gi mua hng
cn u k
+
Tr gi mua
hng nhp
trong k
Bc 3: Tnh tr gi vn hng ha xut bn:
Tr gi vn
hng ha
xut bn
=
Tr gi mua
hng ha
xut bn
+
Chi ph thu mua
phn b cho hng
ha xut bn

9.2.1.3.2. Phng php k ton qu trnh bn hng :
* Chng t hch ton nghip v bn hng trong nc gm:
- Ho n GTGT
- Phiu xut kho kim vn chuyn ni b.
- Phiu xut kho hng gi bn i l.
- Bo co bn hng, bng k bn l hng ha.
506
- Cc chng t c lin quan khc...
* Chng t hch ton nghip v xut khu hng ha gm:
- Ho n thng mi
- T khai hng ha xut khu.
- Phiu xut kho.
- Cc chng t khc...
a. K ton tng hp doanh thu bn hng v cc khon gim doanh thu
bn hng ho trong nc.
phn nh doanh thu v cc khon gim doanh thu bn hng ha,
cc doanh nghip thng mi cng s dng cc ti khon: TK511 - Doanh
thu bn hng v cung cp dch v; TK 512 - Doanh thu ni b; TK 521 -
Chit khu thng mi; TK 531- Hng bn b tr li ; TK 532 - Gim gi
hng bn v cc ti khon c lin quan khc...
Trnh t k ton doanh thu v cc khon gim doanh thu bn hng ho
trong nc tng t nh k ton doanh thu tiu th thnh phm cc doanh
nghip sn xut ( nghin cu chng 7).
b. K ton tng hp tr gi vn hng ha xut bn:
* K ton tr gi vn hng ha xut bn s dng cc ti khon sau:
TK 157 - Hng gi i bn.
Kt cu c bn ca TK 157
Bn N: - Ghi tr gi vn hng ha gi i bn, giao i l.
- Kt chuyn tr gi vn hng ha ang gi bn cui k.
Bn C:
- Ghi tr gi vn hng ha gi bn c coi l bn.
- Kt chuyn tr gi vn hng ha gi bn u k .
S d bn N: Tr gi vn hng ha ang gi bn cui k.
TK 632 - Gi vn hng bn.
Kt cu c bn ca TK 632
Bn N:
- Ghi tr gi vn ca hng ha xut bn trong k:
Bn C:
- Tr gi vn ca hng ha bn b tr li.
- Kt chuyn tr gi vn hng ho xut bn xc nh kt
qu.
Ti khon ny khng c s d.
* Trnh t k ton tr gi vn hng ha xut bn doanh nghip k
ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn:
- Khi chuyn hng i bn hoc gi i l bn, k ton ghi:

507
C TK 156 - Hng ho( xut t kho)
C TK 331, 111, 112,...( gi bn thng)
- Khi hng gi bn c xc nh l bn, k ton ghi:
- K ton ghi tr gi vn ca hng giao bn trc tip ti kho, ti quy,
hng bn giao tay ba.
C TK 156 : Hng ho (Giao ti kho, quy)
C TK 331, 111, 112... ( Giao tay ba)
- Ghi tr gi vn hng bn b tr li nhp kho:
N TK 156 - Hng ho
C TK 632 - Gi vn hng bn .
- Cui k kt chuyn tr gi vn hng xut bn xc nh kt qu:
* Trnh t k ton tr gi vn hng ho xut bn doanh nghip k
ton hng tn kho theo phng php kim k nh k:
- Kt chuyn tr gi vn hng ha tn kho, gi bn u k:
N TK 611 - Mua hng (6112)
C TK 156, 157, 151
- Ghi tr gi vn hng mua trong k:
N TK 611 - Mua hng (6112)
N TK 133 ( Thu GTGT u vo c khu tr )
C TK 331, 111, 112,...
- Kt chuyn tr gi vn hng ha tn kho, gi bn, hng mua ang i
trn ng cui k:
N TK 156, 157, 151
C TK 611- Mua hng (6112)
- Ghi tr gi vn hng xut bn trong k:
N TK 632 - Gi vn hng bn.
C TK 611- Mua hng (6112)
- Ghi tr gi vn hng bn b tr li:
N TK 611 - Mua hng (6112)
- Kt chuyn tr gi vn hng ho xut bn xc nh kt qu:
C TK 632 - Gi vn hng bn.
c. K ton nghip v xut khu hng ha.
* K ton nghip v xut khu trc tip.
508
- Khi hng ha c coi l xut khu k ton phn nh doanh thu
hng xut khu nh sau :
+ Nu bn hng thu ngay bng ngoi t, k ton ghi:
N TK 111(1112), 112(1122) (t gi thc t)
C TK 511 (t gi thc t)
ng thi ghi N TK 007 - Ngoa t cc loi
+ Nu cha thu c tin, k ton ghi:
N TK 131 (T gi thc t tnh n )
C TK 511 (T gi thc t)
+ Khi thu c tin ghi:
N TK 111(1112), 112(1122) (T gi thc t nhp qu)
N TK 635 (L v t gi)
C TK 131 (T gi thc t khi tnh n)
ng thi ghi n TK 007 - Ngoi t cc loi.
- Phn nh thu tiu th c bit, thu xut khu phi np, k ton ghi:
N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v.
C TK 333 - Thu v cc khon phi np nh nc (3332,3333)
- Phng php k ton tr gi vn hng ha xut khu trc tip tng
t k ton tr gi vn hng bn trong nc.
* K ton nghip v xut khu u thc:
K ton ti n v nhn u thc.
Theo quy nh hin hnh, bn nhn u thc c trch nhim np thu
xut khu, thu tiu th c bit h n v giao u thc. Khi thc hin xong
dch v xut khu u thc bn nhn u thc phi chuyn cho bn u thc cc
chng t sau:
- Bn thanh l hp ng u thc xut khu
- Ho n thng mi xut hng cho nc ngoi.
- T khai hi quan v hng ha xut khu.
- Ho n GTGT v hoa hng u thc.
Trnh t k ton cc nghip v nh sau:
- Khi nhn hng u thc xut khu, k ton ghi:
N TK 003 - hng ho nhn bn h, nhn k gi.
- Khi hon thnh vic xut khu:
+ Ghi s tin thu v hng xut khu:
N TK 111(1112), 112(1122), 131 (t gi thc t)
C TK 331 (Chi tit n v giao xut khu)
+ Ghi thu xut khu, thu tiu th c bit phi np h bn giao u
thc:
N TK 331 (Chi tit n v giao xut khu)
509
C TK 338(3388) Chi tit thu phi np h)
+Khi np thu ghi:
N TK 338(3388) (Chi tit thu phi np h)
C TK 111, 112 ...
+ Ghi cc khon chi h n v giao u thc (ph gim nh, tin bc
xp...)
N TK 138 (Chi tit n v giao xut khu)
C TK 111, 112 ...
+ Ghi tin hoa hng thu n v giao u thc:
N TK 131 (chi tit n v giao xut khu)
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v.
+ Ghi gim hng nhn u thc: C TK 003 - Hng ho nhn bn h,
nhn k gi
+ Thanh ton b tr gia s phi tr vi s phi thu theo tng n v
giao u thc, k ton ghi:
N TK 331 (T gi thc t khi xut khu)
N TK 635 (L v t gi)
C TK 131 (Tin hoa hng u thc)
C TK 138 (Cc khon chi h)
C TK 111(1112), 112(1122) khon thanh ton nt.
K ton ti n v giao u thc:
- Khi giao hng cho bn nhn u thc, k ton ghi:
C TK 156 - Hng ho ( Nu xut t kho )
C TK 151, 331, 111, 112 (Nu giao thng)
- Khi hng giao u thc c coi l xut khu:
+ Ghi tr gi mua ca hng xut khu:
C TK 157 - Hang gi i bn.
+ Ghi doanh thu hng xut khu.
N TK 131 (chi tit n v nhn xut khu)
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cug cp dch v.
+ Ghi thu xut khu phi np:
N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v.
+ Ghi s thu np:
N TK 333 - Thu v cc khon phi np nh nc (3333)
510
C TK 111, 112 (chuyn tin bn u thc np h)
C TK 3388 - Phi tr, phi np khc ( Bn u thc np h )
+ Ghi tin hoa hng phi tr cho n v nhn u thc v cc khon m
bn nhn u thc chi h:
N TK 641 - Chi ph bn hng .
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr.
C TK 338 - Phi tr, phi np khc.
+ Tin hnh b tr v thanh ton nt vi bn nhn u thc:
N TK 338 (chi tit n v nhn u thc)
N TK 635 (l v t gi)
N TK 111, 112 (s tin nhn v)
C TK 131 (chi tit n v nhn u thc)
C TK 515 (li v t gi)
ng thi ghi N TK 007- Ngoi t cc loi
9.2.1.4.K ton chi ph v xc nh kt qu kinh doanh thng
mi.
Chi ph kinh doanh thng mi gm: Chi ph thu mua hng ha, chi
ph bn hng v chi ph qun l doanh nghip. nh gi cht lng qun
l chi ph kinh doanh thng mi, ngi ta thng s dng cc ch tiu:
Tng mc ph, t sut ph, tc tng, gim ph...
T chc tt k ton chi ph mua hng, chi ph bn hng v chi ph
qun l doanh nghip l bin php quan trng tit kim chi ph, tng li
nhun ca cc doanh nghip thng mi.
a. K ton chi ph mua hng:
Chi ph mua hng l mt b phn ca chi ph lu thng hng ha, n
bao gm cc khon chi ph lin quan trc tip n qu trnh mua hng nh:
Chi ph vn chuyn, bc d, chi ph lu kho, lu bi, kim nh hng ha,
chi ph bo him hng mua, chi ph hao ht trong nh mc ca qu trnh
mua hng...
tp hp v phn b chi ph thu mua hng ha, k ton s dng TK
156 (1562) - Chi ph mua hng ho v TK 611(6112)- Mua hng ha.
* Trnh t k ton chi ph thu mua hng ha doanh nghip k ton
hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn:
- Khi chi ph thu mua hng ha pht sinh, k ton ghi:
N TK 156 - Hng ho (1562)
C cc TK lin quan (111, 112, 141, 152, 331,...)
- Cui k tnh v phn nh chi ph thu mua phn b cho hng ha bn
ra trong k:
511
C TK 156 - Hng ho (1562)
* Trnh t k ton chi ph thu mua hng ho doanh nghip k ton
hng tn kho theo phng php kim k nh k:
- Kt chuyn chi ph thu mua phn b cho hng ha v cn u k:
N TK 611 - Mua hng (6112)
C TK 156 -hng ho (1562)
- Phn nh chi ph thu mua hng ha pht sinh trong k:
N TK 611 - Mua hng (6112)
C cc TK lin quan (111, 112, 331,...)
- Kt chuyn chi ph thu mua phn b cho hng ho tn kho cui k:
N TK 156 - Hng ho (1562)
C TK 611- Mua hng (6112)
- Kt chuyn chi ph thu mua phn b cho hng ha bn ra trong k:
C TK 611- Mua hng (6112)
b. K ton chi ph bn hng:
Chi ph bn hng cng l mt b phn ca chi ph lu thng hng ha.
Trong kinh doanh ni thng chi ph bn hng bao gm:
- Chi ph nhn vin bn hng.
- Chi ph vt liu, bao b dng trong bn hng.
- Chi ph cng c, dng phc v cho bn hng.
- Chi ph khu hao TSC dng cho bn hng.
- Chi ph bo hnh hng ha.
- Chi ph cc dch v mua ngoi phc v cho bn hng.
- Cc chi ph bng tin khc phc v cho bn hng.
Trong kinh doanh xut - nhp khu, chi ph bn hng gm: Chi ph
bn hng trong nc v chi ph bn hng ngoi nc.
Trong :
- Chi ph bn hng trong nc l nhng khon chi ph phc v trc
tip cho vic bn hng ho trong nc v cc khon chi ph phc v trc
tip cho nghip v xut khu hng ha nhng pht sinh trong nc. Chi
ph bn hng trong nc cng bao gm cc khon mc chi ph ging nh
trong kinh doanh ni thng.
- Chi ph bn hng ngoi nc l nhng khon chi ph phc v cho
vic xut khu hng ha nhng pht sinh ngoi a phn nc ta. Chi ph
bn hng ngoi nc bao gm:
+ Chi ph vn chuyn l nhng chi ph phc v cho vic vn chuyn
hng ha bn nc ngoi.
512
+ Chi ph bo him: L chi ph v mua bo him cho hng ha xut
khu.
Theo quy nh hin hnh, cc doanh nghip thng mi c khi lng
hng ha tn kho ln, khng n nh gia cc k c th phn b chi ph bn
hng cho hng ha cn li cui k v hng ha bn ra trong k. Phng
php phn b nh sau:
* Tnh chi ph bn hng phn b cho hng ho cn li cui k :
Chi ph bn
hng phn b
cho hng cn
li cui k

=
Chi ph bn hng
phn b cho hng
cn u k
+
Chi ph bn hng
cn phn b pht
sinh trong k

x
Tr gi hng
ho cn li
cui k Tr gi hng ho
xut trong k
+
Tr gi hng ho
cn li cui k

Khi vn dng cng thc trn cn lu :
- n gin vic tnh ton ch phn b nhng khon chi ph c t
trng ln cho hng cn li cui k, nhng khon c t trng nh tnh ht cho
hng bn ra trong k.
- Tr gi hng ho phi tnh thng nht theo cng mt loi gi (thng
tnh theo gi mua thc t).
- Tr gi hng ha cn li cui k gm: Hng mua ang i ng cui
k, hng tn kho cui k, hng ang gi bn cui k.
- Mu s cng thc trn cn tnh theo dng khc:
Tr gi hng ho
cn u k
+
Tr gi hng ho
nhp trong k

* Tnh chi ph bn hng phn b cho hng ha bn ra trong k:
Chi ph bn hng
phn b cho hng
bn ra
=
Chi ph bn
hng phn b
cho hng cn
u k
+
Chi ph bn
hng pht
sinh trong k
-
Chi ph bn
hng phn b
cho hng cn
li cui k
tp hp v phn b chi ph bn hng, k ton s dng ti khon
641 - Chi ph bn hng. Ti khon ny gm 7 ti khon cp hai :
- TK 6411: Chi ph nhn vin
- TK 6412: Chi ph vt liu, bao b.
- TK 6413: Chi ph dng c, dng
- TK 6414: Chi ph khu hao TSC
-TK 6415: Chi ph bo hnh
-TK 6417: Chi ph dch v mua ngoi
-TK 6418: Chi ph bng tin khc.
Trnh t k ton cc nghip v ch yu nh sau:
513
- Ghi cc khon chi ph bn hng pht sinh trong k:
C cc TK lin quan (334, 338, 152, 153, 214, 331, 111, 112...)
- nh k ghi cc khon tnh trc hoc phn b dn vo chi ph bn
hng:
C TK 335 - Chi ph phi tr ( S trch trc )
C TK 142, 242 (S phn b dn )
- Ghi cc khon thu tnh gim chi ph bn hng:
N TK lin quan (111, 112, 152....)
C TK 641- Chi ph bn hng
- Kt chuyn chi ph bn hng phn b cho hng cn li cui k (nu
c):
N TK 142, 242.
C TK 641- Chi ph bn hng.
- Kt chuyn chi ph bn hng phn b cho hng bn ra :
phc v cho yu cu qun tr doanh nghip, trong cc doanh
nghip thng mi, chi ph bn hng c hch ton ring thnh nh ph v
bin ph. mt s doanh nghip chi ph bn hng cn c hch ton chi
tit theo a im pht sinh, theo cc nhm, mt hng.
c. K ton chi ph qun l doanh nghip.
Ni dung v phng php k ton chi ph qun l doanh nghip trong
cc doanh nghip thng mi cng tng t nh k ton chi ph qun l
doanh nghip trong cc doanh nghip sn xut.
d. K ton xc nh kt qu kinh doanh thng mi.
Trong doanh nghip thng mi, kt qu hot ng kinh doanh cng
bao gm kt qu hot ng kinh doanh thng thng v kt qu khc.
Kt qu hot ng kinh doanh thng thng c xc nh bi hot
ng bn hng v hot ng ti chnh, cch tnh nh sau:

Kt qu hot
ng kinh
doanh thng
thng
=
Doanh
thu thun
v bn
hng
-
Tr gi
vn hng
xut bn
+
Doanh
thu hot
ng ti
chnh
-
Chi ph ti
chnh
-
Chi ph bn
hng v chi
ph QLDN
phn b cho
hng bn ra
514

Trong : Doanh thu thun v bn hng c tnh trn c s tng
doanh thu bn hng ban u tr (-) cc khon gim doanh thu bn hng nh:
Doanh thu chp nhn chit khu thng mi, doanh thu chp nhn gim gi,
doanh thu ca hng bn b tr li, cc khon thu xut khu, thu tiu th
c bit, thu GTGT phi np theo phng php trc tip.
Kt qu khc c xc nh trn c s cc khon thu nhp khc v chi
ph khc:
Kt qu khc = Thu nhp khc - Chi ph khc
xc nh v phn nh kt qu bn hng, k ton s dng TK 911-
xc nh kt qu kinh doanh.
Trnh t k ton xc nh kt qu bn hng nh sau:
- Kt chuyn doanh thu thun v bn hng, k ton ghi:
N TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v(5111)
N TK 512 - Doanh thu ni b.(5121)
C TK 911- Xc nh kt qu kinh doanh .
- Kt chuyn tr gi vn hng ha xut bn, k ton ghi:
N TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh .
C TK 632 - Gi vn hng bn.
- Kt chuyn chi ph bn hng, chi ph qun l doanh nghip phn b
cho hng bn ra :
N TK 911- Xc nh kt qa kinh doanh .
C TK 641- Chi ph bn hng .
C TK 642 - Chi ph QLDN.
- Tnh v phn nh kt qu bn hng:
Nu li ghi: N TK 911- Xc nh kt qu kinh doanh .
Nu l ghi: N TK 421- Li nhun cha phn phi (4212)
C TK 911- Xc nh kt qa kinh doanh
9.2.2.c im k ton chi ph, doanh thu v xc nh kt qu
kinh doanh dch v bu in.
9.2.2.1.c im kinh doanh bu in.
Bu in l ngnh kinh t c bit, thc hin chc nng chnh l
truyn ti thng tin, th tn, bu phm, sch bo,... nhm phc v nhu cu
ca sn xut v i sng. Kinh doanh bu in bao gm cc hot ng:
-Kinh doanh bu chnh
-Kinh doanh vin thng
-Kinh doanh pht hnh bo ch (PHBC).
-Dch v ho mng, chuyn dch my.
-Dch v tit kim bu in.
515
-Cc dch v khc: T vn thit k, xy lp cng trnh, kinh doanh
phn mm tin hc...
Kinh doanh bu in c nhng c im sau:
-Sn phm dch v bu in thng khng mang hnh thi vt cht c
th, tuy nhin c th nh gi kt qu cng tc dch v bu in thng qua
khi lng sn phm, lao v thc hin ca tng nghip v kinh doanh
bu in nh s lng bu phm thng chuyn (kg), s lng th, in
chuyn tin chuyn (ci), thi gian m thoi (pht)...
- Qu trnh kinh doanh bu in ng thi l qu trnh cung cp sn
phm, lao v cho khch hng, v vy khng c sn phm lm d, khng c
sn phm nhp kho.
-Kinh doanh bu in mang tnh hch ton ton ngnh. hon thnh
mt nghip v kinh doanh th cn phi c s tham gia ca nhiu n v,
nhiu b phn trong ngnh, cn doanh thu v nghip v ch c thc
hin mt n v no ca ngnh. Nh vy, kt qu kinh doanh bu in
ch c th c xc nh ng n trn phm vi ton ngnh.
nc ta, b Bu chnh - Vin thng chu trch nhim qun l nh
nc v cc hot ng Bu chnh - Vin thng. Tng cng ty Bu Chnh-
Vin Thng,cc cng ty Bu Chnh, cng ty Vin Thng ca cc tnh (gi
tt l bu in tnh ), cc chi nhnh bu in huyn (gi tt l bu in
huyn),cc cng ty kinh doanh khc trong v ngoi ngnh bu in trc tip
thc hin cc nghip v kinh doanh bu in. Trong , bu in huyn l
n v trc thuc bu in tnh, cn bu in tnh l n v thnh vin trc
thuc Tng cng ty bu chnh vin thng. Quan h gia bu in tnh v cc
bu in huyn l quan h gia n v chnh v n v ph thuc.
Cc c im trn chi phi trc tip n k ton chi ph, doanh thu v
xc nh kt qu kinh doanh bu in.
9.2.2.2. K ton chi ph kinh doanh bu in
* Chi ph kinh doanh bu in gm cc khon sau:
1. Chi ph nhn cng gm: Tin lng, tin n gia ca, cc khon
trch BHXH, BHYT, KPC ca nhn vin kinh doanh bu in.
2.Chi ph vt liu gm: Vt liu kinh doanh, sa cha ti sn...
3.Chi ph cng c, dng c sn xut.
4.Chi ph khu hao TSC
5.Chi ph dch v mua ngoi gm: Tin in, nc mua ngoi tin vn
chuyn, bc d thu ngoi, hoa hng i l, chi ph thu, chi mua bo him
ti sn...
6.Cc chi ph khc: Chi bo h lao ng, ng phc, tuyn truyn,
qung co, tip th, chi ph b tc, o to....
* i tng v phng php tp hp chi ph:
516
-i tng tp hp chi ph kinh doanh bu in l tng lai dch v:
bu chnh, vin thng, pht hnh bo ch, kinh doanh khc.
-Phng php tp hp chi ph: Nhng chi ph lin quan n mt loi
dch v th tp hp trc tip cho dch v . Nhng chi ph lin quan n
nhiu dch v c phn b cho tng dch v theo tiu thc thch hp.
* Phng php k ton tp hp chi ph.
tp hp chi ph kinh doanh bu in, k ton s dng cc ti khon
sau:
TK 154 - Chi ph SXKD d dang.TK ny gm 7 ti khon cp 2 :
+ TK 1541- Chi ph kinh doanh bu chnh.
+ TK 1542- Chi ph kinh doanh vin thng.
+ TK 1543- Chi ph kinh doanh PHBC
+ TK 1544- Chi ph dch v ho mng, chuyn dch my.
+ TK 1545- Chi ph dch v tit kim bu in.
+ TK 1546- Chi ph kinh doanh khc trong hot ng BC- VT.
+ TK 1548- Chi ph SXKD khc hch ton ring. Ti khon ny li
c m chi tit thnh 4 ti khon cp 3:
-TK 15481- Chi ph kinh doanh dch v t vn thit k.
-TK 15482- Chi ph kinh doanh dch v xy lp cng trnh XDCB
-TK 15483- Chi ph kinh doanh dch v phn mm tin hc.
-TK 15484- Chi ph kinh doanh dch v khc.

Cc ti khon cp 1, cp 2, cp 3 ca ti khon 154 c chi tit theo tng
khon mc chi ph nh sau:
Cp 1 Cp 2 Khon mc
01 Chi ph nhn cng
01.01 Tin lng theo n gi
01.02 BHXH, BHYT, KPC
01.03 Lng lm thm gi
01.04 n gia ca
02 Chi ph vt liu
02.01 Chi ph nguyn vt liu
02.02 Chi ph vt liu sa cha TSC
02.03 Chi ph nhin liu
03 Chi ph dng c, cng c sn xut
07.01 Sa cha TSC thu ngoi
07.02 in, nc mua ngoi
517
07.03 Vn chuyn, bc d thu ngoi
07.04 Hoa hng i l
07.05 Chi ph thu thu
07.07 Chi ph mua bo him ti sn
07.08 Dch v thu ngoi khc
08.01 Bo h lao ng, ng phc
08.02 Tuyn truyn, qung co tip th, khuyn mi
08.03 Khnh tit, giao dch i ngoi
08.04 B tc o to
08.05 Chi sa cha ti sn
08.06 Trch trc sa cha TSC
08.08 Chi ph bng tin khc
08.09 Nghin cu khoa hc, ci tin, sng kin
08.10 Chi ph cho t chc ng v on th

- Kt cu c bn ca ti khon 154: (1541, 1542, 1543 )
1/ Ti bu in huyn :
Bn n : - Chi ph trc tip ca cc dch v BC- VT, PHBC
- Chi ph chung c phn b.
Bn c : - Cc khon gim chi ph.
- Kt chuyn chi ph thc t ca cc dch v BC- VT, PHBC
thanh ton vi bu in tnh.
Cc TK ny khng c s d .
2/ Ti bu in tnh:
Bn n : - Cc chi ph v kinh doanh dch v BC- VT , PHBC pht sinh ti
bu in tnh .
- Kt chuyn chi ph c quyt ton v kinh doanh dch v BC-
VT, PHBC bu in tnh.
- Khu hao TSC trc tip dng cho cc nghip v kinh doanh .
- Phn b chi ph sn xut chung ca bu in tnh
Bn c: - Kt chuyn gi thnh ca cc sn phm , dch v hon thnh .
bu in tnh cc TK ny khng c s d
3/ Ti tng cng ty:
Bn n : - Ghi chi ph pht sinh tp trung tng cng ty
Bn c : - Kt chuyn chi ph pht sinh tng cng ty
518
tng cng ty cc TK ny cng khng c s d.
TK 627- Chi ph SXC.
Ti khon ny c s dng bu in huyn, bu in tnh, dng
phn nh nhng chi ph sn xut v qun l sn xut kinh doanh cha th
hch ton trc tip vo TK 154 - Chi ph SXKD d dang. Ti khon ny
c m thnh 6 ti khon cp 2 ging nh cc doanh nghip khc. Mi ti
khon cp 2 li chi tit theo tng khon mc chi ph tng ng vi cc
khon mc chi ph ca TK 154 - Chi ph sn xut kinh doanh d dang .
Kt cu c bn ca TK 627 - Chi ph sn xut chung :
1/ Ti bu in huyn:
Bn n : - Ghi cc khon chi ph sn xut chung pht sinh trong k
Bn c : - Cc khon gim chi ph sn xut chung
- Phn b chi ph sn xut chung vo bn n TK 154
TK ny khng c s d .
2/ Ti bu in tnh:
Bn n : - Chi ph sn xut chung pht sinh ti bu in tnh .
Bn c : - Cc khon gim chi ph sn xut chung
- Phn b chi ph sn xut chung
bu din tnh TK ny cng khng c s d
Di y l trnh t k ton tp hp chi ph v tnh gi thnh dch v
kinh doanh BC- VT ngnh bu in.
a.K ton tp hp chi ph bu in huyn:
- Xut vt liu cho sn xut kinh doanh:
N TK 154 (chi tit TK 1541, TK 1542....)
N TK 627- Chi ph SXC
- Vt liu mua ngoi giao thng cho sn xut, kinh doanh:
N TK 154 (chi tit TK cp 2)
N TK 136 (13635)- Phi thu v thu GTGT
C TK 111, 112, 331
-Tnh tin lng phi tr cho nhn vin sn xut, kinh doanh:
N TK 154 (Chi tit cho TK cp 2)
-Trch BHXH, BHYT, KPC ca nhn vin SXKD tnh vo chi ph:
C TK lin quan
519
- Cui k, phn b chi ph sn xut chung cho tng loi sn phm dch
v, ghi:
C TK 627- Chi ph SXC
- Cui k, kt chuyn chi ph thanh ton vi bu in tnh, k ton
ghi:
N TK 136 (13631)- Phi thu v kinh doanh BC- VT
b.K ton tp hp chi ph bu in tnh.
- Chi ph kinh doanh bu in tnh gm chi ph pht sinh bu in
tnh v chi ph pht sinh ti cc bu in huyn.
Trnh t k ton tp hp chi ph nh sau:
- Xut vt liu dng cho sn xut, kinh doanh ghi:
N TK 154 (Chi tit cho ti khon cp 2)
C TK 152- Nguyn liu, vt liu.
-Vt liu mua ngoi dng ngay cho sn xut, kinh doanh
N TK 154- (Chi tit TK cp 2)
N TK 133- Thu GTGT c khu tr (1331)
C TK 111, 112, 331
-Chi ph nhn cng pht sinh trong k, ghi:
N TK 154 (chi tit cho TK cp 2)
C TK 334, 338
-Trch khu hao TSC dng cho SXKD ghi:
N TK 154 (chi tit cho TK cp 2)
-Cc chi ph SXKD khc pht sinh, ghi:
C cc TK lin quan.
- Cui k, phn b chi ph sn xut chung cho tng loi sn phm,
dch v, ghi:
- Cui k, cn c vo chi ph sn xut kinh doanh tp hp c
theo tng loi dch v (cc chi tit ca TK 154). K ton phn b chi ph
cho tng loi sn phm, dch v theo tng khi lng sn phm, lao v thc
520
hin quy i theo sn phm, lao v tiu chun xc nh tng gi thnh
v gi thnh n v ca tng loi sn phm, lao v:
Tng gi thnh sn phm, dch v c tnh theo cng thc:
Tng gi thnh sn
phm i
=

Tng chi ph
x

Khi lng qui
chun ca sn phm
i
Tng khi lng cc
loi sn phm qui
chun

Gi thnh n v =
Tng gi thnh
Khi lng sn phm thc hin

- Gi thnh sn phm bu in tnh l gi thnh khng y . Cn
c vo gi thnh tnh c, k ton bu in tnh ghi:
N TK 632(6323) - Gi vn dch v BC- VT
C TK 154 - Chi tit theo TK cp 2
- Thanh ton chi ph ca cc bu in huyn:
N TK 632(6323) - Gi vn dch v BC- VT
C TK 336 (33631)- Phi tr v kinh doanh dch v BC- VT
c. K ton tp hp chi ph Tng cng ty.
- Chi ph sn xut, kinh doanh pht sinh ti Tng cng ty ghi:
N TK 154- Chi tit theo TK cp 2
C cc TK lin quan.
- Cui k, tnh gi thnh sn phm, lao v thc hin, k ton tng
cng ty ghi:

N TK 632 (6323)- Gi vn dch v BC- VT
C TK 154 - Chi tit theo TK cp 2
9.2.2.3.K ton doanh thu v xc nh kt qu kinh doanh bu
in.
- Doanh thu bu in l doanh thu cung cp dch v, n c ghi nhn
khi ng thi tho mn 4 iu kin:
+ Doanh thu c xc nh tng i chc chn.
+ Doanh nghip c kh nng thu c li ch kinh t t dch v
cung cp .
+ Xc nh c phn cng vic hon thnh vo ngy lp bng cn
i k ton.
+ Xc nh c chi ph pht sinh cho giao dch v chi ph hon
thnh giao dch cung cp .
521
-Trong h thng kinh doanh bu in, bu in huyn l n v trc
thuc bu in tnh, khng xc nh li, l, tt c cc khon thu chi ti bu
in huyn c thanh ton vi bu in tnh. Bu in tnh l n v hch
ton tng i hon chnh. Doanh thu thc hin bu in tnh bao gm
doanh thu thc hin ti bu in tnh v doanh thu thc hin cc bu in
huyn. m bo cho bu in c mc thu hp l, b p c chi ph v
mang li li nhun cho bu in tnh, tng cng ty phn chia doanh thu ca
ngnh cho tng bu in tnh. i vi bu in tnh, doanh thu c gi
l doanh thu ring hay doanh thu n v c hng. Phn chnh lch gia
doanh thu n v thc hin (doanh thu cc), vi doanh thu c hng
(doanh thu ring), bu in tnh thanh ton vi tng cng ty. Chnh lch
gia doanh thu c hng vi chi ph ton bu in tnh l kt qu kinh
doanh ca bu in tnh.
- Doanh thu ngnh bu in gm doanh thu kinh doanh bu chnh,
kinh doanh vin thng, kinh doanh pht hnh bo ch v kinh doanh cc dch
v khc.
* phn nh doanh thu v xc nh kt qu kinh doanh bu in, k
ton s dng cc ti khon sau:
TK 511 (5113) - Doanh thu cung cp dch v. Ti khon ny gm cc
ti khon cp 3.
+TK 51131- Doanh thu cung cp dch v BC- VT
+TK 51132- Doanh thu cung cp dch v khc hch ton ring. Ti
khon ny li gm cc TK cp 4 :
TK 511321- Doanh thu t vn thit k.
TK 511323- Doanh thu pht trin phn mm tin hc
TK 511(5115)- xc nh doanh thu n v c hng.
TK 521- Chit khu thng mi.
TK 531- Doanh thu hng bn b tr li
TK 532- Gim gi hng bn.
TK 911- Xc nh kt qu kinh doanh.
Cc TK lin quan khc: TK 336, 136, 421...
Di y l trnh t k ton doanh thu v xc nh kt qu kinh doanh
dch v BC- VT :
a- K ton doanh thu bu in huyn:
- Cn c vo bng k ho n, bng k chng t np tin, k ton ghi
:
N TK 111, 112, 131
C TK 511( 51131)- Doanh thu cung cp dch v BC- VT
C TK 336- Phi tr phi np khc (33635)
522
-Khi pht sinh chit khu thng mi, gim gi cc, doanh thu b
khch hng t chi ghi:
N TK 521, 532, 531
N TK 336 (33635) - Phi tr v thu GTGT
C TK 111, 112, 131
- Cui k kt chuyn cc khon lm gim doanh thu, k ton ghi:
N TK 511 (51131) - Doanh thu cung cp dch v BC- VT
C TK 521, 531, 532
- Xc nh c doanh thu thun, k ton ghi:
N TK 511(51131)- Doanh thu cung cp dch v BC- VT
C TK 511 (5115) - Xc nh doanh thu n v c hng
- Nhn doanh thu phn chia ca cc n v trc thuc khc ghi:
N TK 136 (13638)- Phi thu v cc khon khc
C TK 511(5115)- Xc nh doanh thu n v c hng
- Ghi doanh thu phi chia cho cc n v trc thuc khc:
N TK 511(5115)- Xc nh doanh thu n v c hng
C TK 336 ( 33638)- Phi tr v cc khon khc
- Cui k kt chuyn doanh thu thanh ton vi bu in tnh:
C TK 336(33631)- Phi tr v kinh doanh dch v BC- VT .
- Thanh ton b tr doanh thu v chi ph kinh doanh dch v BC- VT
vi bu in tnh:
N TK 336 (33631) - Phi tr v kinh doanh dch v BC- VT
C TK 136 (13631)- Phi thu v dch v BC- VT
-Thanh ton thu GTGT phi thu v thu GTGT phi tr vi bu in
tnh:
N TK 336 (33635) - Phi tr v thu GTGT
C TK 136 (13635) - Phi thu v thu GTGT
-Ton b chi ph v doanh thu v kinh doanh bu chnh, vin thng
bu in huyn thanh ton vi bu in tnh, bu in huyn khng xc
nh li, l cc nghip v kinh doanh ny.
b.Trnh t k ton doanh thu v xc nh kt qu kinh doanh bu
in tnh.
-Khi pht sinh doanh thu dch v BC- VT ti bu in tnh ghi:
N TK 111, 112, 131
C TK 511 (51131)- Doanh thu cung cp dch v BC- VT
C TK 333 (3331)- Thu GTGT
- Khi pht sinh cc khon gim doanh thu: Doanh thu chp nhn chit
khu thng mi, chp nhn gim gi cc, doanh thu b khch hng tr lai,
k ton ghi:
523
N TK 521, 531, 532
N TK 333(3331) -Thu GTGT
C TK 111, 112, 131...
- Kt chuyn cc khon lm gim doanh thu ti bu in tnh, k ton
ghi:
N TK 511 (51131)- Doanh thu cung cp dch v dch v BC- VT
C TK 521, 531, 532
- Kt chuyn doanh thu thun ti bu in tnh:
N TK 511(51131)- Doanh thu cung cp v dch v BC- VT
C TK 511(5115)- xc nh doanh thu n v c hng
- Xc nh doanh thu v thu GTGT m bu in in tnh phi chia
cho cc i tc:
N TK 511(5115) - Xc nh doanh thu n v c hng
N TK 333 (3331)- Thu GTGT
C TK 336(33683) - Phi tr cc BC- VT phn chia gia cc
n v thnh vin .
C TK 338 (3386) - Phi tr cc BC- VT phn chia cho cc
i tc ngoi tng cng ty .
- Xc nh doanh thu bu in tnh c chia, k ton ghi:
N TK 136 (13683)- Phi thu cc BC- VT c chia gia cc n v
thnh vin .
N TK 138 (1386)- Phi thu cc BC- VT c chia ca cc i tc
ngoi tng cng ty.
C TK 511(5115) - Xc nh doanh thu n v c hng
C TK 333(3331) - Thu GTGT
Thanh ton doanh thu v thu GTGT vi cc bu in huyn:
-Xc nh doanh thu dch v BC- VT phi thu t cc bu in huyn:
N TK 136(13631)- Phi thu v kinh doanh dch v BC- VT
- Xc nh thu GTGT u vo phi thanh ton vi bu in huyn:
N TK 133(1331)- Thu GTGT c khu tr
C TK 336 (33635)- Phi tr v thu GTGT
-Xc nh thu GTGT u ra cc bu in huyn:
N TK 136 (13635)- Phi thu v thu GTGT.
-Thanh ton thu GTGT u vo vi thu GTGT u ra cc bu
in huyn:
N TK 336 (33635)- Phi tr v thu GTGT
C TK 136 (13635)- Phi thu v thu GTGT
Thanh ton doanh thu vi tng cng ty.
524
- Chnh lch doanh thu bu in tnh c hng ln hn doanh thu
thc hin thun, c tng cng ty cp b sung, k ton bu in tnh ghi:
N TK 136 (13621) - Phi thu v kinh doanh BC- VT
- Khi nhn c tin tng cng ty cp, k ton ghi:
N TK 111, 112,...
C TK 136 (13621)- Phi thu v kinh doanh BC- VT
- Chnh lch doanh thu thc hin thun ln hn doanh thu c
hng, bu in tnh phi np cho tng cng ty, k ton ghi:
C TK 336 (33621)- Phi tr v kinh doanh BC- VT
-Khi np tin cho tng cng ty, ghi :
N TK 336 (33621)- Phi tr v kinh doanh BC- VT
C TK 111, 112,...
K ton xc nh kt qu kinh doanh ti bu in tnh:
- Kt chuyn doanh thu bu in tnh c hng:
N TK 511 (5115)- Xc nh doanh thu n v c hng
C TK 911 (9113)- Xc nh kt qu kinh doanh BC- VT
-Kt chuyn tr gi vn hng bn:
N TK 911 (9113)- xc nh kt qu kinh doanh BC- VT
C TK 632 (6323)- Gi vn dch v BC-VT.
- Chi ph bn hng, chi ph QLDN pht sinh ti bu in tnh, k ton
ghi:
N TK 641- Chi ph bn hng.
C TK lin quan
- Cui k kt chuyn chi ph bn hng, chi ph qun l doanh nghip:
N TK 911 (9113)- Xc nh kt qu kinh doanh BC- VT
C TK 641, 642
- Kt chuyn li:
C TK 421- Li nhun cha phn phi
-Kt chuyn l:
c.Trnh t k ton doanh thu v xc nh kt qu kinh doanh tng
cng ty bu chnh vin thng.
-Phn nh doanh thu pht sinh ti tng cng ty:
N TK 111, 112, 131
C TK 511 (51131)- Doanh thu cung cp dch v BC- VT
525
C TK 333(3331)- Thu GTGT
- Cc khon gim doanh thu pht sinh ghi:
N TK 521, 531, 532
N TK 333 (3331)- Thu GTGT
C TK 111, 112, 131...
-Kt chuyn cc khon lm gim doanh thu:
N TK 511 (51131)- Doanh thu cung cp dch v BC- VT
C TK 521, 531, 532
-Kt chuyn doanh thu thun:
N TK 511(51131)- Doanh thu cung cp dch v BC- VT
C TK 511(5115)- Xc nh doanh thu n v c hng.
-Phn nh doanh thu cc bu in tnh phi np cho tng cng ty:
N TK 136 (13621)- Phi thu v kinh doanh BC- VT
-Phn nh doanh thu tng cng ty phi cp cho cc bu in tnh, k ton ghi:
C TK 336 (33621)- Phi tr v kinh doanh BC- VT
-Kt chuyn doanh thu xc nh kt qu :
N TK 511 (5115)- Xc nh doanh thu n v c hng.
-Kt chuyn tr gi vn hng bn:
N TK 911 (9113)- Xc nh kt qu kinh doanh BC- VT
C TK 632- Gi vn dch v BC-VT.
-Kt chuyn chi ph bn hng, chi ph QLDN:
C TK 641, 642
-Kt chuyn li nhun:
+Li ghi:
N TK 911 (9113) xc nh kt qu kinh doanh BC- VT
+L ghi ngc li:
C TK 911 (9113) - Xc inh kt qu kinh doanh BC-VT
9.2.3.c im k ton chi ph, doanh thu v xc nh kt qu kinh doanh du
lch.
9.2.3.1.c im c bn ca hot ng kinh doanh du lch:
Du lch l ngnh kinh t tng hp phc v nhu cu ngh ngi, vui chi, gii tr ca
khch hng.
Vic m rng v pht trin kinh doanh dch v du lch c ngha quan trng
trong vic thc y sn xut v nng cao i sng x hi. nc ta, trong nhng nm
526
gn y, kinh doanh du lch tr thnh ngnh kinh t quan trng, n pht trin mnh m
c v s lng v cht lng.
Kinh doanh dch v du lch c nhng c im c bn sau:
- Du lch l mt ngnh kinh doanh c bit va mang tnh cht sn xut, kinh
doanh va mang tnh cht phc v vn ho, x hi. Hot ng kinh doanh dch v du lch
rt a dng, phong ph, n bao gm cc hot ng: kinh doanh hng dn du lch, kinh
doanh vn chuyn du lch, kinh doanh bung ng, kinh doanh hng n ung, kinh doanh
cc dch v khc nh: Tm hi, massage, git l, chp nh, bn hng lu nim....
- Sn phm dch v du lch thng khng mang hnh thi vt cht c th, qu
trnh sn xut,kinh doanh gn lin vi qu trnh tiu th. Khch hng mua sn phm du
lch trc khi h nhn thy sn phm .
- Hot ng kinh doanh dch v mang tnh thi v v ph thuc nhiu vo iu
kin t nhin, mi trng, iu kin vn ho, kinh t- x hi ca tng vng.
Nhng c im trn chi phi trc tip n cng tc k ton chi ph, doanh thu v
xc nh kt qu kinh doanh dch v du lch.
9.2.3.2.K ton tp hp chi ph v tnh gi thnh sn phm du lch.
Mi hot ng kinh doanh du lch c tnh cht khc nhau do ni dung chi ph
ca tng hot ng c th cng khc nhau, di y trnh by ni dung chi ph mt s
hot ng ch yu:
*Hot ng hng dn du lch gm cc khon chi ph sau:
- Chi ph trc tip cho khch du lch: L chi ph phc v trc tip cho khch trong
qu trnh thm quan nh tin n, , i li, v ra vo cc a im thm quan...
- Chi ph nhn vin hng dn vin du lch: gm tin lng ca nhn vin hng
dn du lch v cc khon trch BHYT, BHXH, KPC ca nhn vin hng dn du lch
tnh vo chi ph.
- Chi ph qun l phc v: L chi ph phc v cho qun l chung ton doanh
nghip phn b cho hot ng hng dn du lch. Nhng chi ph ny khng tnh trong gi
thnh sn xut m c tnh vo gi thnh ton b ca dch v hng dn du lch thc
hin.
*Hot ng kinh doanh vn chuyn du lch gm cc khon chi ph sau:
- Tin lng ca li xe , ph xe.
- Trch BHXH , BHYT , KPC trn tin lng ca li xe, ph xe tnh vo chi ph.
- Chi ph nguyn liu
- Chi ph vt liu ph
- Chi ph sm lp.
- Chi ph sa cha phng tin .
- Chi ph cng c, dng c.
- Chi ph dch v mua ngoi .
- Cc khon chi ph khc.
* Hot ng kinh doanh bung ng gm cc khon chi ph:
527
-Chi ph vt liu: ch, x phng, thuc nh rng.....
-Chi ph nhn vin phc v: l tn, bung,...
-Chi ph cng c, dng c: chn mn, ga, gi...
-Chi ph khu hao TSC
-Chi ph dch v mua ngoi: in nc, in thoi, sa cha TSC thu ngoi...
-Cc chi ph khc: qung co, hoa phng...
* Hot ng kinh doanh hng n,ung gm cc khon chi ph sau:
- Chi ph vt liu trc tip: Gm vt liu chnh (go, bnh ph...) v vt liu ph
khc nh: cc loi gia v, hnh ti, m chnh...
- Chi ph nhn cng trc tip: Gm tin lng, cc khon trch BHXH, BHYT,
KPC trn tin lng ca nhn vin ch bin tnh vo chi ph.
- Chi ph khu hao TSC
- Chi ph cng c, dng c.
- Chi ph nhin liu.
- Cc chi ph khc.
*Hot ng kinh doanh hng ha gm cc khon chi ph lin quan n hng mua
sn v hng t ch. y, ch cp n cc chi ph kinh doanh hng mua sn.
- Chi ph nhn vin bn hng.
- Chi ph vt liu bao b.
- Chi ph cng c, dng.
- Chi ph khu hao TSC.
- Chi ph bo hnh hng ha.
- Chi ph dch v mua ngoi.
- Cc chi ph bng tin khc.
* i tng v phng php tp hp chi ph:
i tng tp hp chi ph ph thuc vo c im t chc kinh doanh, yu cu v
trnh qun l ca doanh nghip.
Nu doanh nghip tin hnh nhiu hot ng kinh doanh th i tng tp hp chi
ph l tng hot ng kinh doanh (Hng dn du lch, vn chuyn du lch, kinh doanh
bung ng...) hoc l tng sn phm dch v ca mi hot ng kinh doanh .
Nu doanh nghip tin hnh hch ton kinh t ni b th i tng tp hp chi ph
l tng n v ph thuc (Tng a im, b phn kinh doanh).
Chi ph kinh doanh du lch c tp hp cho tng i tng theo phng php
trc tip v phng php gin tip: Nhng chi ph lin quan n mt i tng tp hp
chi ph th c tp hp trc tip cho i tng ; Nhng chi ph lin quan n nhiu
i tng tp hp chi ph th c tng hp, sau phn b cho tng i tng theo tiu
thc thch hp.
*Phng php k ton tp hp chi ph:
tp hp chi ph kinh doanh du lch k ton s dng cc ti khon:
-TK 621- Chi ph nguyn vt liu trc tip.
528
-TK 622- Chi ph nhn cng trc tip.
-TK 627- Chi ph SXC
-TK 154- Chi ph SXKD d dang.
-TK 631- Gi thnh sn xut (Nu doanh nghip k ton hng tn kho theo
phng php kim k nh k).
- Cc ti khon c lin quan khc.
Trnh t k ton tp hp chi ph nh sau:
- Xut vt liu phc v cho kinh doanh du lch, k ton ghi:
- Vt liu mua ngoi giao thng cho kinh doanh du lch :
N TK 621- Chi ph NVL trc tip.
N TK 133- Thu GTGT c khu tr.
C 111, 112, 331...
- Tnh tin lng phi tr cho nhn vin kinh doanh du lch, k ton ghi:
C TK 334- Phi tr cng nhn vin.
- Trch BHXH, BHYT, KPC trn tin lng ca nhn vin du lch tnh vo chi
ph:
C TK 338- Phi tr, phi np khc
- Cc khon chi ph kinh doanh du lch khc pht sinh, k ton ghi:
C TK lin quan
- Cui k:
+ Kt chuyn chi ph NVL trc tip, k ton ghi:
N TK 154 (hoc TK 631).
+ Kt chuyn chi ph nhn cng trc tip, k ton ghi:
N TK 154 (hoc TK 631).
C TK 622- Chi ph nhn cng trc tip.
+Phn b v kt chuyn chi ph sn xut chung, k ton ghi:
N TK 154 (hoc TK 631)
+ Ngoi ra doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php kim k nh
k, k ton cn thc hin cc bt tan:
529
Kt chuyn chi ph sn xut kinh doanh d dang u k:
N TK 631 Gi thnh sn xut
C TK 154 Chi ph SXKD d dang
Kt chuyn chi ph sn xut kinh doanh d dang cui k:
N TK 154 Chi ph SXKD d dang
C TK 631 Gi thnh sn xut
*Tnh gi thnh sn phm du lch:
i tng tnh gi thnh sn phm du lch c xc nh ph hp vi mi hot
ng kinh doanh:
-i vi hot ng hng dn du lch, i tng tnh gi thnh thng l tour du
lch, chuyn thm quan.
-i vi hot ng vn chuyn du lch l lt khch hng vn chuyn (lt
khch x Km).
-i vi hot ng kinh doanh bung ng l lt phng cho thu/1ngy m ca
tng loi phng, (loi I, loi II, loi c bit...)
-i vi cc hot ng khc c th tnh gi thnh cho 1000 ng doanh thu.
*Phng php tnh gi thnh sn phm:
Cn c vo i tng tp hp chi ph, i tng tnh gi thnh la chn, cn
c vo cc c im kinh doanh tng hot ng, k ton c th p dng cc phng php
sau tnh gi thnh sn phm du lch:
- Phng php tnh gi thnh gin n: phng php ny c p dng trong
trng hp i tng tp hp chi ph trng hp vi i tng tnh gi thnh. Theo
phng php ny, gi thnh sn phm, dch v c xc nh bng cc cng thc sau:
+ Tng gi thnh
sn phm hon
thnh
=
Chi ph sn
phm d dang
u k
+
Chi ph pht
sinh trong k
-
Chi ph sn
phm d dang
cui k

+ Gi thnh n v sn phm =
Tng gi thnh
Khi lng sn phm hon thnh

- Phng php tnh gi thnh theo h s: Phng php ny c p dng trong
trng hp i tng tp hp chi ph l tng loi hot ng kinh doanh, cn i tng
tnh gi thnh l tng loi sn phm dch v ca hot ng . V d hot ng kinh
doanh bung ng: i tng tp hp chi ph l qu trnh kinh doanh bung ng cn i
tng tnh gi thnh l tng loi phng cho thu.
Phng php tnh ny gm cc bc:
+Xc nh h s gi thnh ca tng loi sn phm, dch v (Hi)
+Xc nh tng khi lng sn phm dch v ca tt c cc loi sn phm quy
i theo sn phm, dch v chun bng cng thc:

530

Tng khi lng cc loi sn phm
qui chun
=

n
1 i
Hi qi

Trong :
qi: l khi lng thc t ca sn phm i.
Hi: l h s gi thnh ca sn phm i.
+Xc nh tng gi thnh thc t ca tng loi sn phm bng cng thc:
Tng gi
thnh sn
phm i

=
Tng gi thnh nhm sn phm
x
Khi lng
sn phm qui
qui chun
Tng khi lng sn phm qui chun

Gi thnh n v sn phm i =
Tng gi thnh sn phm i
Khi lng sn phm qui thc hin

- Phng php tnh gi thnh theo t l.
Phng php ny cng c p dng trong trng hp i tng tp hp chi ph
l tng hot ng kinh doanh du lch, cn i tng tnh gi thnh l tng loi sn phm,
dch v ca hot ng . p dng phng php ny, ta cn phi xc nh c chi
ph nh mc hoc chi ph k hoch ca mt n v sn phm, lao v:
Cch tnh gi thnh c th nh sau:
+ Tnh tng chi ph nh mc hoc chi ph k hoch theo sn lng thc t ca
cc loi sn phm.
+ Tnh t l gi thnh (T) theo cng thc:
T l gi thnh (T) =
Tng gi thnh thc t c nhm sn phm
Tng gi thnh nh mc hoc gi thnh k hoch
tnh theo sn lng thc t ca nhm sn phm
+Tnh tng gi thnh thc t ca tng loi sn phm:
Tng gi thnh
thc t ca sn
phm i
=
Tng gi thnh nh mc hoc
k hoch tnh theo sn lng
thc t ca sn phm i
x T l gi thnh

+Tnh gi thnh n v sn phm i:
Gi thnh n v sn phm i =
Tng gi thnh sn phm i
Sn lng thc t sn phm i

531
Cn c vo gi thnh thc t tnh c, k ton ghi:
N TK 632- Gi vn hng bn.
C TK 154 (hoc TK 631)
9.2.3.3. K ton doanh thu v xc nh kt qu kinh doanh du lch:
Doanh thu kinh doanh du lch cng thuc doanh thu cung cp dch v, n c
ghi nhn khi tho mn ng thi 4 iu kin nu mc 9.3.2.3 ca chng ny.
phn nh doanh thu v xc nh kt qu kinh doanh du lch, k ton s dng
cc ti khon:
+TK 511 (5113)- Doanh thu cung cp dch v
+TK 521- Chit khu thng mi
+TK 531- Hng bn b tr li.
+TK 532- Gim gi hng bn.
+TK 632- Gi vn hng bn,
+TK 911- Xc nh kt qu kinh doanh.
+TK 421- Li nhun cha phn phi.
+Cc TK c lin quan khc.
Trnh t k ton doanh thu v xc nh kt qu kinh doanh du lch nh sau:
-Doanh thu du lch pht sinh, k ton ghi:
N TK 111, 112, 131.
C TK 511 (5113)- Doanh thu cung cp dch v
-Khi pht sinh doanh thu chp nhn chit khu thng mi, chp nhn gim gi
dch v, hoc doanh thu b khch hng t chi khng thanh ton, k ton ghi:
N TK 521, 532, 531
N TK 333(1)- Thu GTGT
C TK 111, 112, 131
- Cui k, kt chuyn doanh thu chp nhn chit khu thng mi, doanh thu gim
gi, doanh thu b tr li, k ton ghi:
N TK 511 (5113)- Doanh thu cung cp dch v.
C TK 521, 532, 531
-Kt chuyn doanh thu thun:
N 511(5113)- Doanh thu cung cp dch v
C TK 911- Xc nh kt qu kinh doanh.
-Kt chuyn tr gi vn ca sn phm, dch v thc hin:
C TK 632- Gi vn hng bn.
-Chi ph bn hng, chi ph qun l doanh nghip pht sinh, k ton ghi:
N TK 641- Chi ph bn hng.
C cc TK lin quan.
532
-Cui k, kt chuyn chi ph bn hng, chi ph QLDN, k ton ghi:
N TK 911-Xc nh kt qu kinh doanh
C TK 642- Chi ph QLDN
-Cui k, k ton tnh v phn nh kt qu kinh doanh du lch:
+ Li ghi:
+ L ghi:
N TK 421- Li nhun cha phn phi.
phc v cho yu cu qun tr doanh nghip cng vi vic hch ton chi tit
doanh thu , tr gi vn ca tng loi hot ng, k ton cn phi phn b chi ph bn hng
, chi ph QLDN cho tng loi hot ng kinh doanh du lch nhm xc nh kt qu kinh
doanh cho tng loi hot ng. Khi TK 511 (5113)- Doanh thu cung cp dch v; TK
632- Gi vn hng bn; TK 911- Xc nh kt qu kinh doanh, cn phi m chi tit theo
tng hot ng kinh doanh.

Chng 10
BO CO TI CHNH

10.1. NGHA V YU CU CA BO CO TI CHNH
10.1.1. Thng tin k ton ti chnh:
Thng tin k ton ti chnh l thng tin v ton b hot ng kinh t
ti chnh ca cc n v, phn nh c qu trnh, kt qu v hiu qu hot
ng SXKD. c c nhng quyt nh kinh t chnh xc, kp thi trong
qu trnh iu hnh hot ng kinh doanh i hi phi c nhng thng tin
mang tnh tng qut, c h thng v tngi ton din v tnh hnh ti sn,
ngun vn ca DN, tnh hnh v kt qu kinh doanh sau mt thi k nht
nh... Do cn phi c thng tin ca k ton, thng tin do k ton x l,
tng hp v cung cp thng qua h thng bo co k ton.
Cc nghip v kinh t ti chnh pht sinh trong qu trnh hot ng SXKD ca cc
doanh nghip thc s hon thnh c lp nn cc chng t k ton - T cc chng t k
ton lm cn c x l v phn nh mt cch c h thng vo cc s k ton lin quan
(S k ton tng hp, s k ton chi tit...). S liu t cc ti khon, cc s k ton c
phn loi, c h thng ho v tng hp theo cc ch tiu kinh t ti chnh trnh by
trn cc bo co k ton.
Vic trnh by v cung cp thng tin cho cc i tng s dng c coi l giai
on cui cng trong chu k hot ng kinh t ti chnh ca doanh nghip; ngi ta gi
533
thit chu k hot ng ca doanh nghip kt thc, ti sn ca n v thi im ny
khng vn ng (trn thc t th ti sn ca doanh nghip lun vn ng khng ngng).
Trnh t qu trnh ghi chp k ton ca doanh nghip c th tm tt
nh sau:
- Cc nghip v kinh t - ti chnh pht sinh thc s hon thnh.
- Thu thp thng tin qua vic lp cc chng t k ton.
- X l, phn nh thng tin.
- Phn loi, h thng ho, tng hp thng tin.
- Trnh by v cung cp thng tin cho cc i tng s dng

c im thng tin k ton ti chnh:
- Thng tin k ton ti chnh l thng tin hin thc, thng tin v nhng hot
ng kinh t ti chnh din ra, kt thc hon thnh lm c s cho vic ra quyt
nh kinh t. Do vy thng tin k ton ti chnh c s khc bitvi thng tin d bo, k
hoch, thng tin x hi, vn ho...
Quyt nh kinh t
HSX kinh doanh ca
doanh nghip :
Cc nghip v kinh t
- Ngoi sinh
- Ni sinh
i tng s dng thng
tin:
- Ch doanh nghip
- C quan qun l N
2
- i tng
khc

Thu thp thng tin

- Lp chng t
- Ghi chp phn nh
X l thng tin

- Phn loi
- H thng ho
- Tng hp
Cung cp thng tin

- Bo co k ton:
+ Bo co ti chnh
+ Bo co qun tr
Quy trnh x l s liu k ton
534
- Thng tin k ton ti chnh c tin cy kh cao, bi v mi s liu ca k ton
ti chnh u phi c chng minh bng cc bng chng tin cy khch quan l cc
chng t k ton hp php, hp l c th kim tra c.
- Thng tin k ton ti chnh l thng tin c gi tr php l c s dng xc
nh cc li ch kinh t ca cc i tng lin quan (Nh nc, ch u t, ch doanh
nghip...) v lm cn c php l cho vic phn nh trch nhim dn s, trch nhim hnh
s ca cc th nhn v php nhn.
10.1.2. Bo co ti chnh - mc ch - tc dng:
Bo co ti chnh l phng php tng hp s liu t cc s k ton theo cc ch
tiu kinh t ti chnh tng hp, phn nh c h thng tnh hnh ti sn, ngun hnh thnh
ti sn ca doanh nghip, tnh hnh v hiu qu SXKD, tnh hnh lu chuyn tin t v
tnh hnh qun l, s dng vn... ca doanh nghip trong mt thi k nht nh vo mt
h thng mu biu quy nh thng nht.
Bo co ti chnh bao gm mt h thng s liu kinh t ti chnh c tng hp,
c rt ra t cc s k ton tng hp, cc s k ton chi tit v nhng thuyt minh cn
thit bng vn bn v nhng s liu . Bo co ti chnh l phng php quan trng
chuyn ti thng tin k ton ti chnh n ngi ra quyt nh, l nhng thng tin cng
khai v sn nghip, kt qu hot ng kinh doanh ca doanh nghip... phc c cho cc
i tng bn trong v bn ngoi doanh nghip. iu ny khc bit vi cc bo co k
ton ni b (bo co qun tr) ch cung cp thng tin k ton ph v cho yu cu qun l
ni b doanh nghip.
i tng s dng thng tin bo co ti chnh l nhng ngi bn trong v bn
ngoi doanh nghip l nhng i tng c li ch trc tip hoc gin tip . Cc quyt
nh ca cc i tng s dng thng tin trong bo co ti chnh i hi vic nh gi v
nng lc ca doanh nghip to ra ngun lc ti chnh cho doanh nghip. Cc i tng
s dng thng tin trn bo co ti chnh gm:
- Cc nh qun l doanh nghip.
- Cc c quan qun l chc nng ca Nh nc.
- Cc i tng khc (cc ch n hin ti v tng lai, cc nh u t, ngi cung
cp...).
Mc ch ca cc bo co ti chnh
Bo co t i chnh dng cung cp thng t in v t nh hnh t i chnh, t nh hnh kinh doanh v cc lung tin ca mt doanh
nghip, p ng yu cu qun l ca ch doanh nghip, c quan Nh nc v nhu cu hu ch ca nhng ngi s dng trong
vic a ra cc quyt nh kinh t . Bo co t i chnh phi cung cp nhng t hng t in ca mt doanh nghip v:
a/ Ti sn;
b/ N phi t r v vn ch s hu;
c/ Doanh thu, thu nhp khc, chi ph kinh doanh v chi ph khc;
d/ Li, l v phn chia kt qu kinh doanh;
/ Thu v cc khon np Nh nc;
e/ Ti sn khc c lin quan n n v k ton;
g/ Cc lung t in.
Ngoi cc thng t in ny, doanh nghip cn phi cung cp cc thng t in khc t rong Bn thuyt minh bo co ti chnh nhm
gii trnh t hm v cc ch t iu phn nh trn cc bo co t i chnh tng hp v cc chnh sch k ton p dng ghi nhn
cc nghip v kinh t pht sinh, lp v trnh by bo co t i chnh.
i tng p dng
535
H thng bo co t i chnh nm c p dng cho t t c cc loi hnh doanh nghip thuc cc ngnh v cc thnh phn kinh t .
Ring cc doanh nghip va v nh vn t un th cc quy nh chung t i phn ny v nhng qui nh, hng dn c th ph hp
vi doanh nghip va v nh t i ch k ton doanh nghip va v nh.
Vic lp v trnh by bo co t i chnh ca cc ngn hng v t chc t i chnh t ng t c quy nh b sung Chun mc k
ton s 22 "Trnh by b sung bo co t i chnh ca cc ngn hng v t chc t i chnh tng t " v cc vn bn quy nh c
th.
Vic lp v t rnh by bo co ti chnh ca cc doanh nghip ngnh c t h t un th theo quy nh t i ch k t on do B Ti
chnh ban hnh hoc chp t hun cho ngnh ban hnh.
Cng ty m v t p on lp bo co ti chnh hp nht phi t un t h quy nh t i chun mc k ton Bo co t i chnh hp nht
v k t on khon u t vo cng t y con.
n v k ton cp trn c cc n v k ton t rc thuc hoc Tng cng ty Nh nc hot ng t heo m hnh khng c cng ty
con phi lp bo co t i chnh tng hp theo quy nh t i Thng t hng dn k t on t hc hin Chun mc k ton s 25Bo
co t i chnh hp nht v k ton khon u t vo cng t y con.
H thng bo co ti chnh gia nin (Bo co ti chnh qu) c p dng
cho cc DNNN, cc doanh nghip nim yt trn th trng chng khon v cc doanh
nghip khc khi t nguyn lp bo co ti chnh gia nin .
Tc dng ca bo co ti chnh:
- Cung cp t hng t in v t nh hnh t i chnh ca doanh nghip:
Tnh hnh ti chnh ca doanh nghip chu nh hng ca cc ngun lc kinh t
do doanh nghip kim sot ca c cu ti chnh, kh nng thanh ton v kh nng tng
thch vi mi trng kinh doanh. Nh c thng tin v cc ngun lc kinh t do doanh
nghip kim sot v nng lc ca doanh nghip trong qu kh tc ng n ngun lc
kinh t ny m c th d ton nng lc ca doanh nghip c th to ra cc khon tin v
tng ng tin trong tng lai.
Thng tin v c cu ti chnh c t c dng ln d on nhu cu i vay, phng thc phn phi li nhun, t n lu chuyn...v
cng l nhng thng tin cn thit d on kh nng huy ng cc ngun lc t i chnh ca doanh nghip.
- Thng tin v tnh hnh doanh nghip:
Trn cc bo co ti chnh trnh by nhng thng tin v tnh hnh kinh doanh ca
doanh nghip, c bit l thng tin v tnh sinh li, thng tin v tnh hnh bin ng trong
SXKD s gip cho i tng s dng nh gi nhng thay i tim tng ca cc ngun
lc ti chnh m doanh nghip c th kim sot trong tng lai, d on kh nng to
ra cc ngun tin cho doanh nghip trn c s hin c v vic nh gi hiu qu cc
ngun lc b sung m doanh nghip c th s dng.
- Thng tin v s bin ng tnh hnh ti chnh ca doanh nghip:
Trong cc bo co ti chnh, cc ch tiu bo co l tnh hnh ti sn, ngun vn,
tnh hnh kt qu hot ng SXKD, tnh hnh lu chuyn tin t ca doanh nghip ti mt
thi im hoc ca mt thi k, tuy nhin cc ch tiu vn cho php ngi s dng thng
tin nh gi c tnh hnh bin ng ti chnh ca doanh nghip qua mt thi k (k
ny so vi k trc, k ny so vi u nm...) v vy cc thng tin trn bo ti chnh rt
hu ch trong vic nh gi cc hot ng ca doanh nghip trong k bo co.
T s phn tch trn y, chng ta thy thng tin trong cc bo co ti chnh c
tc dng quan trng trong cng tc qun l, cung cp thng tin cho cc i tng ra
cc quyt nh kinh t ph hp v kp thi. C th ni tc dng c th i vi tng i
tng nhn thng tin:
+ i vi cc nh qun l doanh nghip: Thng tin trong cc bo co ti chnh
cung cp cho h tng hp v tnh hnh ti sn, tnh hnh ngun vn, tnh hnh v kt qu
kinh doanh sau mt k hot ng tnh hnh lu chuyn tin t, tnh hnh qun l v s
536
dng vn... c th nh gi c tnh hnh kinh doanh, thc trng ti chnh ca doanh
nghip t cc nh qun tr doanh nghip c th ra c cc gii php, cc quyt
nh qun l kp thi, ph hp vi s pht trin ca doanh nghip (cc quyt nh trong
ngn hn, cc quyt nh trong di hn...)
+ i vi cc c quan qun l chc nng ca Nh nc:
Thng tin trong cc bo co ti chnh cng cp cho cc c quan qun l chc
nng trn c s chc nng nhim v, quyn hn ca mnh m tng c quan kim tra,
gim st HSXKD ca doanh nghip, kim tra tnh hnh thc hin chnh sch ch v
qun l kinh t - ti chnh ca doanh nghip:
- C quan thu: Kim tra tnh hnh thc hin v chp hnh cc lut thu ca doanh
nghip, xc nh chnh xc s thu phi np, s thu np, s thu c khu tr, c
min gim... cng nh quyt ton thu ca doanh nghip.
- C quan t i chnh: Kim t ra nh gi t nh hnh s dng vn ca doanh nghip (i vi cc doanh nghip Nh nc) c hiu
qu hay khng? xc nh mc thu t rn vn (nu c) hay cn c k hoch b sung vn cho doanh nghip... kim t ra vic chp
hnh chnh sch qun l t i chnh ni chung, qun l vn ni ring ca doanh nghip...
- C quan qun l ng k kinh doanh (S k hoch, B k hoch u t): Cc c quan qun l ng k kinh doanh kim tra v
t nh hnh thc hin giy php kinh doanh ca doanh nghip: c thc hin ng ngnh ngh kinh doanh, mt hng kinh doanh,
ch qun l v s dng lao ng cng nh cc chnh sch kinh t , t i chnh ca Nh nc Vit Nam quy nh hay khng...
t c quan k hoch u t c t h gi nguyn giy php hay b sung ngnh ngh, mt hng... hoc t hm ch thu hi giy php
kinh doanh khi doanh nghip vi phm nghim trng v cc HSXKD, cc chnh sch kinh t - ti chnh.
- i vi c quan thng k: Cc thng tin trong bo co ti chnh ca doanh
nghip gip cho c quan thng k tng hp s liu theo cc ch tiu kinh t... t
tng hp s liu bo co mc tng trng kinh t ca Quc gia, xc nh GDP... cung
cp thng tin cho Chnh ph c c nhng quyt sch chnh xc, kp thi trong vic
iu tra v qun l kinh t vi m, v m.
+ i vi cc i tng khc: Thng tin trong bo co ti chnh cung cp cho cc
nh u t, cc ch n, cc khch hng... h c th nh gi c thc trng ti chnh
ca doanh nghip h c quyt nh c nn u t vo doanh nghip na khng? Cc
chnh sch v li sut p dng cho doanh nghip nh th no...
Ngoi ra cc thng tin t rn bo co t i chnh cng khai cn cng c nim t in v sc mnh cho cng nhn vin ca doanh nghip
h nhit t nh hng say trong lao ng, t ham gia u t t ri phiu, c phiu ca Cng ty pht hnh...
10.1.3. Yu cu lp v trnh by bo co ti chnh
Vic lp v trnh by bo co t i chnh doanh nghip phi t un t h cc yu cu c qui nh t i Chun mc k ton s 21
Trnh by bo co ti chnh, gm:
+ Trung thc v hp l;
+ La chn v p dng cc chnh sch k ton ph hp vi qui nh ca tng chun mc k ton nhm m bo cung cp thng
t in thch hp vi nhu cu ra cc quyt nh kinh t ca ngi s dng v cung cp c cc thng t in ng t in cy, khi:
- Trnh by trung thc, hp l tnh hnh ti chnh, tnh hnh v kt qu kinh doanh
ca doanh nghip;
- Phn nh ng bn cht kinh t ca cc giao dch v s kin khng ch n
thun phn nh hnh thc hp php ca chng;
- Trnh by khch quan, khng thin v;
- Tun th nguyn tc thn trng;
- Trnh by y trn mi kha cnh trng yu.
10.1.4. Nhng nguyn tc c bn lp bo co ti chnh
m bo c nhng yu cu i vi bo co ti chnh th vic lp h thng bo co
ti chnh cn phi tun th nhng nguyn tc c bn sau:
537
1- Kinh doanh lin tc:
Khi lp v trnh by bo co ti chnh, Gim c (hoc ngi ng u) doanh
nghip cn phi nh gi v kh nng hot ng lin tc ca doanh nghip. Bo co ti
chnh phi c lp trn c s gi nh l doanh nghip ang hot ng lin tc v s tip
tc hot ng kinh doanh bnh thng trong tng lai gn, tr khi doanh nghip c
nh cng nh buc phi ngng hot ng, hoc phi thu hp ng k qui m hot ng
ca mnh. Khi nh gi, nu Gim c (hoc ngi ng u) doanh nghip bit c c
nhng iu khng chc chn lin quan n cc s kin hoc cc iu kin c th gy ra
s nghi ng ln v kh nng hot ng lin tc ca doanh nghip th nhng iu khng
chc chn cn c nu r. Nu bo co ti chnh khng c lp trn c s hot
ng lin tc, th s kin ny cn c nu r, cng vi c s dng lp bo co ti
chnh v l do khin cho doanh nghip khng c coi l ang hot ng lin tc.
nh gi kh nng hot ng lin tc ca doanh nghip, Gim c (hoc ngi
ng u) doanh nghip cn phi xem xt n mi thng tin c th d on c ti
thiu trong vng 12 thng ti k t ngy kt thc nin k ton.
2- Nguyn tc c s dn tch:
Tr cc t hng t in c lin quan n lu chuyn t in, doanh nghip phi lp bo co t i chnh trn c s nguyn tc dn t ch.Theo
c s k t on dn t ch, cc giao dch v s kin c ghi nhn vo thi im pht sinh, khng cn c vo t hi im thc thu,
thc chi t in v c ghi nhn vo s k t on v bo co t i chnh ca cc k k ton lin quan. Cc khon chi ph c ghi nhn
vo Bo co kt qu hot ng kinh doanh theo nguyn tc ph hp gia doanh thu v chi ph. Tuy nhin, vic p dng nguyn
t c ph hp khng cho php ghi nhn t rn Bng cn i k t on nhng khon mc khng t ho mn nh ngha v t i sn hoc n
phi t r.
3- Nguyn tc nht qun
Vic trnh by v phn loi cc khon mc trong bo co ti chnh phi nht qun
t nin ny sang nin khc, tr khi:
a/ C s thay i ng k v bn cht cc hot ng ca doanh nghip hoc khi xem xt
li vic trnh by bo co ti chnh cho thy rng cn phi thay i c th trnh by
mt cch hp l hn cc giao dch v cc s kin; hoc
b/ Mt chun mc k ton khc yu cu c s thay i trong vic trnh by.
4- Tnh trng yu v s hp nht:
Tng khon mc trng yu phi c trnh by ring bit trong bo co ti chnh.
Cc khon mc khng trng yu th khng phi trnh by ring r m c tp hp vo
nhng khon mc c cng tnh cht hoc chc nng.
Thng tin trng yu l thng tin nu khng c trnh by th c th c nh hng
ti vic ra quyt nh kinh t ca cc i tng s dng thng tin da trn cc bo co
ti chnh. xc nh mt khon mc hay mt tp hp cc khon mc l trng yu phi
nh gi tnh cht v quy m ca chng. Tu theo cc tnh hung c th, tnh cht hoc
quy m ca tng khon mc c th l nhn t quyt nh tnh trng yu. V d, cc ti
sn ring l c cng tnh cht v chc nng c tp hp vo mt khon mc, k c khi
gi tr ca khon mc l rt ln.(V d hng tn kho) Tuy nhin, cc khon mc quan
trng c tnh cht hoc chc nng khc nhau phi c trnh by mt cch ring r.
5- Nguyn tc b tr:
a/ B tr ti sn v n phi tr:
Khi ghi nhn cc giao dch kinh t v cc s kin lp v trnh by bo co t i chnh khng c b tr t i sn v cng n, m phi
t rnh by ring bit t t c cc khon mc t i sn v cng n t rn bo co t i chnh.
b/ B tr doanh thu, thu nhp khc v chi ph:
+ c b tr theo qui nh ti mt chun mc k ton khc;
538
+ Mt s giao dch ngoi hot ng kinh doanh thng thng ca doanh nghip
th c b tr khi ghi nhn giao dch v trnh by bo co ti chnh, v d:

- i vi hot ng kinh doanh chng khon ngn hn:

Li (l) bn
chng khon
= Thu bn
chng khon
- Gi gc
chng khon

- i vi hot ng kinh doanh ngoi t:

Li (l) mua,
bn ngoi t
= Thu bn
ngoi t
- Gi mua
ngoi t

Cc khon mc c b tr c trnh by: S li (hoc l thun).

6. Nguyn tc c th so snh

Theo nguyn tc c th so snh gia cc k k ton, trong cc bo co ti chnh
nh: Bng cn i k ton, Bo co kt qu hot ng kinh doanh, Bo co lu chuyn
tin t phi trnh by cc s liu so snh, c th:.
- i vi Bng cn i k ton:
+ Bng cn i k ton nm phi trnh by s liu so snh theo tng ch tiu
tng ng c lp vo cui k k ton nm trc gn nht (S u nm);
+ Bng cn i k ton qu phi trnh by s liu so snh tng ch tiu tng ng
c lp vo cui k k ton nm trc gn nht (S u nm).
- i vi Bo co kt qu hot ng kinh doanh:
+ Bo co kt qu hot ng kinh doanh nm phi trnh by s liu so snh theo
tng ch tiu tng ng c lp cho k k ton nm trc gn nht (Nm trc);
+ Bo co kt qu hot ng kinh doanh lp theo k k ton qu phi trnh by s
liu ca qu bo co v s ly k t u nm n ngy lp bo co ti chnh qu v c
th c s liu so snh theo tng ch tiu ca Bo co kt qu hot ng kinh doanh qu
cng k nm trc (Qu ny nm trc).
- i vi Bo co lu chuyn tin t:
+ Bo co lu chuyn tin t nm phi trnh by s liu so snh theo tng ch tiu
tng ng c lp cho k k ton nm trc gn nht (Nm trc);
+ Bo co lu chuyn tin t qu phi trnh by s ly k t u nm n ngy
lp bo co ti chnh qu v c th c s liu so snh theo tng ch tiu ca bo co lu
chuyn tin t qu cng k nm trc (Qu ny nm trc).
bo m nguyn tc so snh, s liu Nm trc trong Bo co kt qu hot
ng kinh doanh, Bo co lu chuyn tin t v Bn thuyt minh bo co ti chnh phi
c iu chnh li s liu trong cc trng hp:
- Nm bo co p dng chnh sch k ton khc vi nm trc;
- Nm bo co phn loi ch tiu bo co khc vi nm trc;
- K k ton Nm bo co di hoc ngn hn k k ton nm trc.
Ngoi ra, trong Bn thuyt minh bo co ti chnh cn phi trnh by r l do ca
s thay i trn ngi s dng hiu r c bo co ti chnh.
10.1.5- Trch nhim l p v trnh by bo co ti chnh
539
(1) Tt c cc doanh nghip t huc cc ngnh, cc thnh phn kinh t u phi lp v t rnh by bo co t i chnh nm.
Cc cng ty, Tng cng ty c cc n v k ton trc thuc, ngoi vic phi lp
bo co ti chnh nm ca cng ty, Tng cng ty cn phi lp bo co ti chnh tng hp
hoc bo co ti chnh hp nht vo cui k k ton nm da trn bo co ti chnh ca
cc n v k ton trc thuc cng ty, Tng cng ty.

(2) i vi DNNN, cc doanh nghip nim yt trn th trng chng khon cn
phi lp bo co ti chnh gia nin dng y .
Cc doanh nghip khc nu t nguyn lp bo co ti chnh gia nin th c
la chn dng y hoc tm lc.
i vi Tng cng ty Nh nc v DNNN c cc n v k ton trc thuc cn
phi lp bo co ti chnh tng hp hoc bo co ti chnh hp nht gia nin (*).
(3) Cng ty m v tp on phi lp bo co ti chnh hp nht gia nin (*) v bo co t i chnh hp nht vo cui k k ton nm
theo quy nh ti Ngh nh s 129/2004/N-CP ngy 31/5/2004 ca Chnh ph. Ngoi ra cn phi lp bo co ti chnh hp nht sau
khi hp nht kinh doanh theo quy nh ca Chun mc k ton s 11 Hp nht kinh doanh.
((*) Vic lp bo co ti chnh hp nht gia nin c thc hin t nm 2008)
(4) Ngoi ra, tt c cc doanh nghip c chng khon trao i cng khai v
doanh nghip ang pht hnh chng khon trn th trng chng khon nh cc
cng ty nim yt, cc doanh nghip v ang chun b pht hnh chng khon (c
phiu, tri phiu doanh nghip) trn th trng chng khon v cc doanh nghip t
nguyn phi lp bo co ti chnh b phn khi tha mn cc iu kin quy nh trong
chun mc 28 Bo co b phn.
.

10.1.6- K lp bo co ti chnh

a- K lp bo co ti chnh nm
Cc doanh nghip phi lp bo co ti chnh theo k k ton nm l nm dng
lch hoc k k ton nm l 12 thng trn sau khi thng bo cho c quan thu. Trng
hp c bit, doanh nghip c php thay i ngy kt thc k k ton nm dn n
vic lp bo co ti chnh cho mt k k ton nm u tin hay k k ton nm cui cng
c th ngn hn hoc di hn 12 thng nhng khng c vt qu 15 thng.
b- K lp bo co ti chnh gia nin
K lp bo co ti chnh gia nin l mi qu ca nm ti chnh (khng bao
gm qu IV).
c- K lp bo co ti chnh khc
Cc doanh nghip c th lp bo co ti chnh theo k k ton khc (nh tun,
thng, 6 thng, 9 thng...) theo yu cu ca php lut, ca cng ty m hoc ca ch s
hu.
n v k ton b chia, tch, hp nht, sp nhp, chuyn i hnh thc s hu, gii
th, chm dt hot ng, ph sn phi lp bo co ti chnh ti thi im chia, tch, hp
nht, sp nhp, chuyn i hnh thc s hu, gii th, chm dt hot ng, ph sn.

10.1.6- Thi hn np bo co ti chnh
540
10.1.6.1- i vi doanh nghip nh nc
a) Thi hn np bo co ti chnh qu:
- n v k ton phi np bo co ti chnh qu chm nht l 20 ngy, k t ngy
kt thc k k ton qu; i vi Tng cng ty nh nc chm nht l 45 ngy;
- n v k ton trc thuc Tng cng ty nh nc np bo co ti chnh qu cho
Tng cng ty theo thi hn do Tng cng ty quy nh.

b) Thi hn np bo co ti chnh nm:
- n v k ton phi np bo co ti chnh nm chm nht l 30 ngy, k t ngy
kt thc k k ton nm; i vi Tng cng ty nh nc chm nht l 90 ngy;
- n v k ton trc thuc Tng cng ty nh nc np bo co ti chnh nm cho
Tng cng ty theo thi hn do Tng cng ty quy nh.

10.1.6.2- i vi cc loi doanh nghip khc
a) n v k ton l doanh nghip t nhn v cng ty hp danh phi np bo co
ti chnh nm chm nht l 30 ngy, k t ngy kt thc k k ton nm; i vi cc n
v k ton khc, thi hn np bo co ti chnh nm chm nht l 90 ngy;
b) n v k ton trc thuc np bo co ti chnh nm cho n v k ton cp trn
theo thi hn do n v k ton cp trn quy nh.

10.1.7- Ni nhn bo co ti chnh

Ni nhn bo co
CC LOI
DOANH NGHIP
(4)
K
lp
bo
co
C quan
ti chnh
C quan
Thu
(2)
C quan
Thng
k
DN
cp trn
(3)
C quan
ng k
kinh doanh
1. Doanh nghip Nh nc Qu,
Nm
x
(1)
x x x x
2. Doanh nghip c vn u t
nc ngoi
Nm x x x x x
3. Cc loi doanh nghip khc Nm x x x x

(1) i vi cc doanh nghip Nh nc ng trn a bn tnh, thnh ph trc
thuc Trung ng phi lp v np bo co ti chnh cho S Ti chnh tnh, thnh ph trc
thuc Trung ng. i vi doanh nghip Nh nc Trung ng cn phi np bo co ti
chnh cho B Ti chnh (Cc Ti chnh doanh nghip).
- i vi cc loi doanh nghip Nh nc nh: Ngn hng thng mi, cng ty
x s kin thit, t chc tn dng, doanh nghip bo him, cng ty kinh doanh chng
khon phi np bo co ti chnh cho B Ti chnh (V Ti chnh ngn hng). Ring
541
cng ty kinh doanh chng khon cn phi np bo co ti chnh cho U ban Chng
khon Nh nc.
(2) Cc doanh nghip phi gi bo co ti chnh cho c quan thu trc tip qun
l thu ti a phng. i vi cc Tng cng ty Nh nc cn phi np bo co ti
chnh cho B Ti chnh (Tng cc Thu).
(3) DNNN c n v k ton cp trn phi np bo co ti chnh cho n v k
ton cp trn. i vi doanh nghip khc c n v k ton cp trn phi np bo co ti
chnh cho n v cp trn theo quy nh ca n v k ton cp trn.
(4) i vi cc doanh nghip m php lut quy nh phi kim ton bo co ti
chnh th phi kim ton trc khi np bo co ti chnh theo quy nh. Bo co ti chnh
ca cc doanh nghip thc hin kim ton phi nh km bo co kim ton vo bo
co ti chnh khi np cho cc c quan qun l Nh nc v doanh nghip cp trn.

10.2. H THNG BO CO TI CHNH DOANH NGHIP.

Theo U ban xy dng cc chun mc k ton Quc t (IASC) th h t hng bo co t i chnh l s th hin v t i chnh c kt
cu ca nhng s kin c t c ng t i mt doanh nghip v nhng nghip v giao dch ca doanh nghip , bt k i vi mt
doanh nghip ring l hay i vi c tp on sp nhp nhiu doanh nghip. Mc ch chung ca vic lp bo co ti chnh l
cung cp thng t in v tnh hnh t i chnh, kt qu kinh doanh v s lu chuyn t in t ca mt doanh nghip, to iu kin cho
ngi s dng bo co t i chnh a ra cc quyt nh kinh t ph hp.
Lut k ton Vit Nam qui nh v bo co ti chnh: (Trch tm tt)
iu 30. Lp bo co ti chnh.
1. n v k ton phi lp bo co t i chnh vo cui k k ton nm; t rng hp php lut c qui nh lp bo co t i chnh
theo k k ton khc th n v k ton phi lp t heo k .
2. Vic lp bo co ti chnh phi cn c vo s liu sau khi kho s k ton. n
v k ton cp trn phi lp bo co ti chnh tng hp hoc bo co ti chnh hp
nht da trn bo co ti chnh ca tt c n v k ton trong cng n v k ton
cp trn.
3. Bo co ti chnh phi lp ng ni dung, phng php v trnh by nht qun
gia cc k k ton; trng hp bo co ti chnh trnh by khc nhau gia cc k
k ton th phi thuyt minh r l do.
4. Bo co ti chnh phi c ngi lp, k ton trng v ngi i din theo
php lut ca n v k ton k. Ngi k bo co ti chnh phi chu trch nhim
v ni dung ca bo co.
iu 32. Ni dung cng khai bo co ti chnh.(ca n v k ton thuc hot ng
kinh doanh) gm:
a) Tnh hnh ti sn, n phi tr v vn ch s hu;
b) Kt qu hot ng kinh doanh;
c) Trch lp v s dng cc qu;
d) Thu nhp ca ngi lao ng.
Bo co ti chnh ca n v k ton c kim ton khi cng khai phi km theo kt
lun ca t chc kim ton.
iu 34. Kim ton bo co ti chnh.
542
1. Bo co ti chnh nm ca n v k ton m php lut quy nh phi kim ton
th phi c kim ton trc khi np cho c quan Nh nc c thm quyn v
trc khi cng khai.
2. n v k ton khi c kim ton phi tun th y cc quy nh ca php
lut v kim ton.
3. Bo co ti chnh c kim ton khi np cho c quan Nh nc c thm
quyn phi c bo co kim ton nh km.
H thng bo co ti chnh bao gm:

1. Bo co ti chnh nm
Bo co t i chnh nm, gm:
- Bng cn i k ton Mu s B 01 - DN
- Bo co kt qu hot ng kinh doanh Mu s B 02 - DN
- Bo co lu chuyn tin t Mu s B 03 - DN
- Bn thuyt minh bo co ti chnh Mu s B 09 - DN

2. Bo co ti chnh gia nin
Bo co ti chnh gia nin gm bo co ti chnh gia nin dng y v
bo co ti chnh gia nin dng tm lc.

(1) Bo co ti chnh gia nin dng y , gm:
- Bng cn i k ton gia nin (dng y ): Mu s B 01a DN;
- Bo co kt qu hot ng kinh doanh gia nin
(dng y ):

Mu s B 02a DN;
- Bo co lu chuyn tin t gia nin (dng y ): Mu s B 03a DN;
- Bn thuyt minh bo co ti chnh chn lc: Mu s B 09a DN.

(2) Bo co ti chnh gia nin dng tm lc, gm:
- Bng cn i k ton gia nin (dng tm lc): Mu s B 01b DN;
- Bo co kt qu hot ng kinh doanh gia nin
(dng tm lc):

Mu s B 02b DN;
- Bo co lu chuyn tin t gia nin (dng tm lc): Mu s B 03b DN;
- Bn thuyt minh bo co ti chnh chn lc: Mu s B 09a DN.

10.3 BNG CN I K TON (B 01- DN)
10.3.1 Khi nim v bn cht (c im) ca bng cn i k ton
Bng cn i k ton l hnh thc biu hin ca phng php tng hp cn i
k ton v l mt bo co k ton ch yu, phn nh tng qut ton b tnh hnh ti sn
ca doanh nghip theo hai cch phn loi vn: kt cu vn v ngun hnh thnh vn hin
c ca doanh nghip ti mt thi im nht nh.
T khi nim t rn, c th rt ra ba c im c bn ca bng cn i k ton:
- Cc ch t iu trn bo co bng cn i k ton c biu hin di hnh thi t in t (gi tr) nn c th phn nh t ng hp c
ton b t i sn hin c ca doanh nghip ang tn t i k c hin vt cng nh gi t r, t i sn hu hnh cng nh v hnh...
- Bng cn i k ton phn nh t ng qut ton b tnh hnh t i sn ng thi t heo hai cch phn loi vn: kt cu vn v ngun
vn hnh t hnh - y l hai hnh thc biu hin khc nhau ca cng mt lng ti sn hin c ca doanh nghip, do vy tng gi
543
t r t i sn t heo kt cu vn lun lun bng tng gi t r t i sn theo ngun hnh thnh, v l t n gi ca bng bo co t i sn
c gi l bng cn i k ton. Tnh cn i k ton biu din bng phng trnh
Ti sn = N phi tr + Ngun vn ch s hu.
- Bng cn i k ton phn nh cc loi vn (theo kt cu) v ngun vn (theo
ngun hnh thnh ti sn) ti mt thi im; Thi im thch hp cho k bo co l
ngy cui cng ca k hch ton cui qu. Tuy vy thng tin trn bo co bng cn i
k ton vn cho php so snh s liu gia hai thi im (s u nm v s cui nm
nh gi c mt cch tng qut s bin ng ca vn, ca ngun vn doanh nghip
trong k kinh doanh.
C th ni, bng cn i k ton l ti liu quan trng cc i tng s dng
thng tin phn tch nh gi tng qut tnh hnh qun l, s dng vn, tnh hnh huy ng
v s dng cc ngun vn, tnh hnh ti chnh ca doanh nghip... t cho php nh
gi c trin vng kinh t ti chnh ca doanh nghip trong tng lai.
10.3.2 Ni dung v kt cu ca bng cn i k ton.
Bng cn i k ton phn nh tng qut ton b ti sn va theo kt cu
vn va theo ngun hnh thnh vn. Ni dung ca cc loi, cc mc, cc khon...
c phn nh gi tr cc loi ti sn hay ngun vn c th hin c ca doanh
nghip ti thi im lp bo co.
+ Phn ti sn: Bao gm cc ch tiu phn nh ton b gi tr ti sn hin c
ca doanh nghip ti thi im lp bo co v c chia thnh 02 loi:
- Loi A: Ti sn ngn hn.
Thuc loi ny, bao gm cc ch tiu phn nh ti sn ca doanh nghip l tin
cc khon tng ng tin, cc khon u t ti chnh ngn hn, cc khon phi thu,
hng tn kho, ti sn ngn hn khc.
- Loi B: Ti sn di hn:
Thuc loi ny c cc ch t iu phn nh t i sn ca doanh nghip l cc khon phi t hu di hn, t i sn c nh, bt ng sn u
t , cc khon u t t i chnh di hn, t i sn di hn khc.
+ Phn ngun vn: Bao gm cc ch tiu phn nh cc ngun vn hnh
thnh nn cc loi ti sn ca doanh nghip ti thi im lp bo co v c chia thnh
02 loi:
- Loi A: N phi tr: Cc ch tiu trong loi ny phn nh cc khon n ngn
hn, n di hn v mt s khon n khc m doanh nghip c trch nhim thanh ton.
- Loi B: Vn ch s hu: Phn nh cc ngun vn ch s hu, cc qu ca
doanh nghip v ngun kinh ph (nu c). Th hin mc c lp t ch v vic s
dng cc loi ngun vn ca doanh nghip.
Ngoi ni dung chnh ca Bng cn i k ton t h phn ph ca Bng cn i k ton bao gm cc ch t iu chi t it ngoi Bng
cn i k ton nh: Ti sn t hu ngoi; vt t hng ho nhn gi h, nhn gia cng; hng ho nhn bn h, nhn k gi; n kh
i x l...
Xut pht t bn cht v ni dung ca bng cn i k ton l phn nh t on b t i sn ca doanh nghip theo hai cch phn
loi kt cu vn v ngun hnh t hnh vn cho nn kt cu ca bng cn i k ton c chia thnh hai phn chnh: Phn ti sn
v phn ngun vn. (C th sp xp hai phn ny t hnh kiu sp xp dc hoc ngang). Cc loi mc, khon t rn bo co c
sp xp mt cch khoa hc, t u theo quan im v s pht trin cng nh yu cu qun l kinh t ca mi quc gia.
- Php: Cc loi, mc, khon trn bo co Bng cn i k ton phn ti sn
(bn tri) sp xp theo th t: Ti sn c nh, ti sn lu ng; Cn phn ngun vn
(bn phi) sp xp theo th t: Cng n, ngun vn ch s hu.
544
- M: Cc loi, mc, khon trong phn ti sn (bn tri) la sp xp tri ngc
theo th t: Ti sn lu ng, ti sn c nh.
Cho d th t sp xp theo kiu g i na th tng gi tr ngun vn. Cc nghip
v kinh t pht sinh lm nh hng n cc ch tiu trong bng cn i k ton nhng
khng lm mt i tnh cn i ca n.
- Vit Nam, theo Quyt nh s 15/2006/Q-BTC ngy 20/3/2006 ca B
trng B Ti chnh; kt cu ca Bng cn i k ton c trnh by:
+ Bng cn i k ton c chia thnh hai phn theo kt cu dc: phn trn l
phn "Ti sn", phn di l phn "Ngun vn".
+ Cn c vo mc linh hot ca ti sn hoc tnh thanh khon ca ngun vn
sp xp th t cc ch tiu trong tng phn theo tnh gim dn. (Ti sn ngn hn, ti
sn di hn; n phi tr ngn hn, di hn; vn ch s hu, ngun kinh ph v cc qu)
+ Kt cu phn chnh ca Bng cn i k ton c chia thnh 05 ct: Ct ch
tiu (ti sn, ngun vn); ct m s; thuyt minh; ct s cui nm; ct s u nm
+ Trong tng phn (ti sn hoc phn ngun vn) c chia thnh 02 loi, trong
cc loi c chia thnh cc mc, trong cc mc c chi tit thnh cc khon...
+ Ngoi phn kt cu chnh, Bng cn i k ton c phn ph: Cc ch tiu chi
tit ngoi Bng cn i k ton .
Kt cu t ng qut ca phn chnh Bng cn i k ton c t rnh by nh sau:
n v:...............
BNG CN I K TON
Ngy.........thng..........nm
n v tnh..................
Ti sn M
s
Thuyt
minh
S cui
nm
S u
nm
1 2 3 4 5
A TI SN NGN HN
I. Tin v cc khon tng ng tin
.............................................................

II. Cc khon u t ti chnh ngn hn
.............................................................

B TI SN DI HN
I. Cc khon phi thu di hn
...............................................................

II. TSC
...............................................................

Tng cng ti sn

Ngun vn

A - N PHI TR
I. N ngn hn
II. N di hn

B VN CH S HU
I. Vn ch s hu
II. Ngun kinh ph v qu khc

545
Tng cng ngun vn

10.3.3: ngha kinh t, ngha php l ca Bng cn i k ton.
- Phn ti sn:
+ ngha kinh t: S liu cc ch tiu trong bo co phn ti sn th hin gi tr
ca cc loi vn ca doanh nghip hin c n thi im lp bo co nh tin, cc khon
u t ti chnh, vt t, hng ho, ti sn c nh... Cn c vo ngun s liu ny cho
php nh gi quy m, kt cu u t vn, nng lc v trnh s dng vn ca doanh
nghip t , gip cho doanh nghip xy dng c mt kt cu vn hp l nht vi c
im SXKD ca doanh nghip c bit l trong iu kin tng s vn kinh doanh khng
thay i.
+ ngha php l: S liu cc ch tiu trong phn ti sn th hin cc loi vn c
th m doanh nghip ang c quyn qun l, quyn s dng (k c quyn phi thu) trong
hot ng SXKD. Mt khc doanh nghip phi c trch nhim trong vic s dng lng
ti sn trong hot ng SXKD nhm a li hiu qu kinh t cao nht.
- Phn ngun vn:
+ ngha kinh t: S liu cc ch tiu trong phn ngun vn th hin gi tr v
quy m cc ngun vn m doanh nghip , ang huy ng, s ng bo m cho
lng ti sn ca doanh nghip trong hot ng kinh doanh tnh n thi im lp bo
co k ton. Thng qua cc ch tiu ny cho php nh gi c thc trng ti chnh ca
doanh nghip, kt cu ca tng ngun vn c s dng trong hot ng kinh doanh ca
doanh nghip...
+ ngha php l: S liu ca cc ch tiu trong phn ngun vn th hin quyn
qun l v s dng cc loi ngun vn ca doanh nghip trong vic u t hnh thnh kt
cu ti sn. Mt khc doanh nghip phi c trch nhim trong vic qun l v s dng
cc ngun vn nh: Ngun vn cp pht ca Nh nc, ngun vn gp ca cc nh u
t, c ng, ngun vn vay vi cc ngn hng, cc t chc tn dng, ngun vn trong
thanh ton (vi cc ch n, vi cn b cng nhn vin...)
10.3.4. C s s liu v phng php chung lp BCKT
10.3.4.1. C s s liu
Ngun s liu lp Bng cn i k ton bao gm:
- Bng cn i k ton cui nin k ton trc.
- S d cc ti khon loi I,II, III,IV, v loi 0 trn cc s k ton chi tit v s k
ton tng hp cui k lp bo co.
- Bng cn i s pht sinh cc ti khon (nu c)
10.3.4.2. Cng tc chun b trc khi lp Bng cn i k ton
thc hin t t cc yu cu lp cn i k ton, trc khi lp Bng cn i k ton cn t hit phi thc hin t t cc cng
vic chun b sau:
- Kim tra i chiu s liu gia cc s k ton c lin quan(s k ton tng hp
vi nhau; s k ton tng hp vi s k ton chi tit), kim tra i chiu s liu gia cc
s k ton doanh nghip vi cc n v c quan h kinh t (Ngn hng, ngi bn, ngi
mua...). Kt qu kim tra i chiu nu c chnh lch cn phi iu chnh theo phng
php thch hp trc khi lp b/c.
546
- Kim k ti sn trong trng hp cn thit v kim tra i chiu s liu gia
bin bn kim k vi th ti sn, s kho, s k ton...nu c chnh lch phi iu chnh
kp thi, ng vi kt qu kim k trc khi lp bo co.
- Kho s k ton ti thi im lp Bng CKT
- Chun b mu biu theo quy nh v ghi t rc cc ch t iu c th (ct s u nm).
10.3.4.3. Nguyn tc lp v trnh by Bng cn i k ton
Theo quy nh t i Chun mc s 21 Trnh by bo co t i chnh t on 15 n on 32, khi lp v t rnh by Bng cn i k
ton phi t un th cc nguyn t c chung v lp v t rnh by bo co t i chnh.
Ngoi ra, t rn Bng cn i k t on, cc khon mc ti sn v n phi t r phi c trnh by ring bit thnh ngn hn v di
hn, t u theo thi hn ca chu k kinh doanh bnh thng ca doanh nghip, c th nh sau:
a/ i vi doanh nghip c chu k kinh doanh bnh t hng t rong vng 12 thng, th t i sn v n phi tr c phn thnh ngn
hn v di hn theo iu kin sau:
+ Ti sn v N phi t r c t hu hi hay thanh t on t rong vng 12 thng t i k t ngy kt thc k k ton nm, c xp vo
loi ngn hn;
+ Ti sn v N phi t r c t hu hi hay thanh t on sau 12 thng t i k t ngy kt thc k k ton nm, c xp vo loi di
hn.
b/ i vi doanh nghip c chu k kinh doanh bnh thng di hn 12 thng, th t i sn v n phi tr c phn thnh ngn hn
v di hn theo iu kin sau:
+ Ti sn v N phi t r c t hu hi hay thanh t on t rong vng mt chu k kinh doanh bnh t hng, c xp vo loi ngn
hn;
+ Ti sn v N phi tr c thu hi hay thanh ton t rong t hi gian di hn mt chu k kinh doanh bnh t hng, c xp vo
loi di hn.
c/ i vi cc doanh nghip do t nh cht hot ng khng t h da vo chu k kinh doanh phn bit gia ngn hn v di hn,
th cc t i sn v n phi t r c trnh by t heo tnh thanh khon gim dn.
10.3.4.4. Phng php chung lp BCKT
- Ct S u nm: Cn c vo ct "s Cui nm" ca bo co BCKT ngy
31/12/ nm trc
- Ct s S cui nm
Cn c vo s d cui k ca cc s ti khon k ton c lin quan (s TK cp 1, cp 2,
s chi tit...) c kho s thi im lp bo co lp BCKT nh sau:
1- Cc ch tiu trn BCKT c ni dung kinh t ph hp vi s d ca cc TK
(ti khon cp 1, hoc ti khon cp 2) th cn c trc tip vo s d ca cc ti khon
lin quan ghi vo cc ch tiu tng ng trong bo co theo nguyn tc:
+ S d N ca cc ti khon c ghi vo ch tiu tng ng trong phn "Ti
sn"
+ S d C ca cc ti khon c ghi vo ch tiu tng ng trong phn "Ngun
vn"
V d: - M s:151 Chi ph tr trc ngn han: cn c vo s d N TK 142
- M s 222; 225; 228 Nguyn gi ca TSC HH; thu ti chnh; VH : cn c
vo s d N TK 211; 212; 213
- M s 230 XDCBD: cn c vo s d TK 241
- M s 417, 418 qu u t pht trin, d phng ti chnh: Cn c s d C TK 414, TK415
2- Cc ch tiu trn bng cn i k ton c ni dung kinh t lin quan n nhiu
ti khon, nhiu chi tit ca ti khon th cn c vo cc s d ca cc ti khon, cc chi
tit c lin quan tng hp li theo nguyn tc hp nht hoc b tr lp.
V d:- M 121 u t ngn hn: cn c vo chi t it s d N TK 121+chi tit d N 128 (khng t nh cc khon t ng ng t in
trnh by trong m 112).
547
- M s 141 Hng tn kho: Cn c vo s d N cc Tk 151, 152, 153, 154, 155, 156, 157, 158 cui k t ng hp li lp.
- M s 135 "Cc khon phi thu khc" : Cn c vo s d N t i khon 1385; 1388 v nu c d N TK 334; 338
- M 218 Phi thu di hn khc: cn c vo chi tit s d N TK 1388, 338, 331 c phn loi phi thu di hn.
- M 252 u t vo cng t y lin kt , lin doanh: Cn c vo s d N TK 223 (+) TK 222
- M 422 Ngun kinh ph: cn c vo s d C TK 461 tr (-) s d N TK 161.
- M s 313 Ngi mua tr tin trc: Cn c vo s d C cc chi tit ti
khon 131 v s d C chi tit ti khon 3387 (chi tit v s tin nhn trc v cho
thu hot ng ti sn) tng hp li lp.
3- Mt s ch t iu trong bng cn i k ton c ni dung kinh t ph hp vi ni dung kinh t ca chi tit cc ti khon m cc
chi t it c th c s d N hoc d C; khi lp bo co cn phi cn c vo s d N ca cc chi t it c lin quan sau kh i
phn loi theo n phi thu ngn hn hay di hn ri tng hp li ghi vo ch t iu t ng ng t rong phn "Ti sn"; t ng hp s
d C ca cc chi t it c lin quan sau khi phn loi n phi tr l ngn hn hay di hn ri tng hp li ghi vo ch t iu
t ng ng trong phn "Ngun vn"; khng b t r ln nhau gia cc chi t it trong cng mt ti khon.
V d: Cc s chi t it cc t i khon 131, 331, 3387 ngy 31/12/N-1 v ngy 31/12/N c phn loi l khon phi thu, phi
t r ngn hn, di hn ca DN X nh sau:
S d chi t it TK 31/12/N-1 31/12/N
-SCT phi thu KH A1(ngn hn) 1.000 (d N) 1.200 (d N)
-SCT phi thu KH A2(di hn) 1.300 (d N) 1.600 (d N)
-SCT phi thu KH B1(ngn hn) 2.000 (d C) 2.300 (d N)
-SCT phi thu KH B2(di hn) 1.200 (d N) 2.250 (d N)
-SCT phi thu KH C(ngn hn) 3.000 (d N) 1.500 (d C)
-SCT phi t r NB K1(Ngn hn) 4.000 (d C) 9.500 (d C)
-SCT phi tr NB K2(di hn) 2.900 (d C) 2.770 (d C)
-SCT phi t r NB Q(Ngn hn) 5.100 (d C) 4.800 (d N)
-SCT phi t r NB J(Ngn hn) 6.400 (d N) 2.400 (d N).
-SCT Tk 3387 (nhn trc t in cho thu hot ng t i sn):
8.600 (d C) 4.700 (d C).
Tng hp cc s liu trn lp BCKT ngy 31/12/N cc ch tiu:

Ch t iu: M: SCN SN
-Phi thu ca khch hng 131 3.500 4.000
-Tr t rc cho ngi bn. 132 7.200 6.400
-Phi thu di hn ca khch hng
211
3.850 2.500
-Phi tr ngi bn. 312 9.500 9.100
-Ngi mua t r t in trc. 313 6.200 10.600
-Phi tr di hn ngi bn 321 2.770 2.900

4- Mt s trng hp c bit:
- Cc ti khon 129, 139 (chi tit d phng phi thu kh i ngn hn, di hn),
159, 229 v ti khon 2141, 2142, 2143, 2147 tuy c s d C nhng khi lp bo co vn
c s dng s d C ghi vo cc ch tiu tng ng trong phn"Ti sn" bng s m
(di hnh thc ghi trong du ngoc n)(...)
548
- Cc ti khon 412, 413, 421 nu c s d N th vn c s dng s d N
ghi vo ch tiu tng ng trong phn "Ngun vn" bng s m.(di hnh thc ghi trong
du ngoc n).
- i vi cc ch tiu ngoi Bng cn i cn c trc tip vo s d N ca cc
ti khon loi o c lin quan ghi vo nhng ch tiu tng ng.

Kt cu y Bng cn i k ton

n v bo co: Mu s B 01 DN
a ch: (Ban hnh theo Q s 15/2006/Q-BTC
Ngy 20/03/2006 ca B trng BTC)

BNG CN I K TON
Ti ngy ... thng ... nm ...(1)
n v tnh:.............

TI SN

M
s

Thuyt
minh
S
cui
nm
(3)
S
u
nm
(3)
1 2 3 4 5

a - ti sn ngn hn (100=110+120+130+140+150)

100

I. Tin v cc khon tng ng tin 110
1.Tin 111 V.01
2. Cc khon tng ng tin 112
II. Cc khon u t ti chnh ngn hn 120 V.02
1. u t ngn hn 121
2. D phng gim gi u t ngn hn (*) (2) 129 () ()
III. Cc khon phi thu ngn hn 130
1. Phi thu khch hng 131
2. Tr trc cho ngi bn 132
3. Phi thu ni b ngn hn 133
4. Phi thu theo tin k hoch hp ng xy dng 134
5. Cc khon phi thu khc 135 V.03
6. D phng phi thu ngn hn kh i (*) 139 () ()
IV. Hng tn kho 140
1. Hng tn kho 141 V.04
2. D phng gim gi hng tn kho (*) 149 () ()
V. Ti sn ngn hn khc 150
1. Chi ph tr trc ngn hn 151
2. Thu GTGT c khu tr 152
3. Thu v cc khon khc phi thu Nh nc 154 V.05
1 2 3 4 5
5. Ti sn ngn hn khc 158

549
B - TI SN DI HN (200 = 210 + 220 + 240 + 250 + 260) 200
I- Cc khon phi thu di hn 210
1. Phi thu di hn ca khch hng 211
2. Vn kinh doanh n v trc thuc 212
3. Phi thu di hn ni b 213 V.06
4. Phi thu di hn khc 218 V.07
5. D phng phi thu di hn kh i (*) 219 (...) (...)
II. Ti sn c nh 220
1. Ti sn c nh hu hnh 221 V.08
- Nguyn gi 222
- Gi tr hao mn lu k (*) 223 () ()
2. Ti sn c nh thu ti chnh 224 V.09
- Nguyn gi 225
- Gi tr hao mn lu k (*) 226 () ()
3. Ti sn c nh v hnh 227 V.10
- Nguyn gi 228
- Gi tr hao mn lu k (*) 229 () ()
4. Chi ph xy dng c bn d dang 230 V.11
III. Bt ng sn u t 240 V.12
- Nguyn gi 241
- Gi tr hao mn lu k (*) 242 () ()
IV. Cc khon u t ti chnh di hn 250
1. u t vo cng ty con 251
2. u t vo cng ty lin kt, lin doanh 252
3. u t di hn khc 258 V.13
4. D phng gim gi u t ti chnh di hn (*) 259 () ()
V. Ti sn di hn khc 260
1. Chi ph tr trc di hn 261 V.14
2. Ti sn thu thu nhp hon li 262 V.21
3. Ti sn di hn khc 268

Tng cng ti sn (270 = 100 + 200)

270

NGUN VN

A - N phi tr (300 = 310 + 330)

300

I. N ngn hn 310
1. Vay v n ngn hn 311 V.15
2. Phi tr ngi bn 312
3. Ngi mua tr tin trc 313
4. Thu v cc khon phi np Nh nc 314 V.16
5. Phi tr ngi lao ng 315
6. Chi ph phi tr 316 V.17
7. Phi tr ni b 317
8. Phi tr theo tin k hoch hp ng xy dng 318
9. Cc khon phi tr, phi np ngn hn khc 319 V.18
10. D phng phi tr ngn hn 320
550
II. N di hn 330
1. Phi tr di hn ngi bn 331
2. Phi tr di hn ni b 332 V.19
3. Phi tr di hn khc 333
4. Vay v n di hn 334 V.20
1 2 3 4 5
5. Thu thu nhp hon li phi tr 335 V.21
6. D phng tr cp mt vic lm 336
7.D phng phi tr di hn 337

B - VN CH S HU (400 = 410 + 430)

400

I. Vn ch s hu 410 V.22
1. Vn u t ca ch s hu 411
2. Thng d vn c phn 412
3. Vn khc ca ch s hu 413
4. C phiu qu (*) 414 (...) (...)
5. Chnh lch nh gi li ti sn 415
6. Chnh lch t gi hi oi 416
7. Qu u t pht trin 417
8. Qu d phng ti chnh 418
9. Qu khc thuc vn ch s hu 419
10. Li nhun sau thu cha phn phi 420
11. Ngun vn u t XDCB 421
II. Ngun kinh ph v qu khc 430
1. Qu khen thng, phc li 431
2. Ngun kinh ph 432 V.23
3. Ngun kinh ph hnh thnh TSC 433

Tng cng ngun vn (440 = 300 + 400)

440

CC CH TIU NGOI BNG CN I K TON

CH TIU Thuyt
minh
S cui
nm (3)
S u
nm (3)
1. Ti sn thu ngoi 24
2. Vt t, hng ha nhn gi h, nhn gia cng
3. Hng ha nhn bn h, nhn k gi, k cc
4. N kh i x l
5. Ngoi t cc loi
6. D ton chi s nghip, d n

Lp, ngy ... thng ... nm
...
551
Ngi lp biu K ton trng Gim c
(K, h tn) (K, h tn) (K, h tn, ng du)

Ghi ch:
(1) Nhng ch tiu khng c s liu c th khng phi trnh by nhng khng
c nh li s th t ch tiu v M s.
(2) S liu trong cc ch tiu c du (*) c ghi bng s m di hnh thc
ghi trong ngoc n (...).
(3) i vi doanh nghip c k k ton nm l nm dng lch (X) th S
cui nm c th ghi l 31.12.X; S u nm c th ghi l 01.01.X.

Ni dung v phng php lp cc ch tiu c th trong BCKT
Phn: TI SN

A- TI SN NGN HN ( M s 100)

Ti sn ngn hn l tin, cc khon tng ng tin v cc ti sn khc c th
chuyn i thnh tin, hoc c th bn hay s dng trong vng mt nm hoc mt chu k
kinh doanh bnh thng ca doanh nghip.

Ti sn ngn hn phn nh tng gi tr tin, cc khon tng ng tin v cc ti
sn ngn hn khc c n thi im bo co, gm: Tin, cc khon tng ng tin, cc
khon u t ti chnh ngn hn, cc khon phi thu, hng tn kho v ti sn ngn hn
khc.
M s 100 = M s 110 + M s 120 + M s 130 + M s 140 + M s 150

I- Tin v cc khon tng ng tin ( M s 110)

Ch tiu ny phn nh tng hp ton b s tin hin c ca doanh nghip ti thi
im bo co, gm: tin mt, tin gi ngn hng, tin ang chuyn v cc khon tng
ng tin.
M s 110 = M s 111 + M s 112

1- Tin ( M s 111):

L ch tiu tng hp phn nh ton b s tin hin c ca doanh nghip ti thi
im bo co, gm tin mt, tin gi ngn hng v tin ang chuyn.
S liu ghi vo ch tiu Tin l tng s d N ca cc Ti khon
111 Tin mt, 112 Tin gi ngn hng v 113 Tin ang chuyn trn S Ci.

2- Cc khon tng ng tin (M s 112):

Ch tiu ny phn nh cc khon u t ngn hn c thi hn thu hi hoc o
hn khng qu 3 thng c kh nng chuyn i d dng thnh mt lng tin xc nh v
552
khng c nhiu ri ro trong chuyn i thnh tin k t ngy mua khon u t ti
thi im bo co.
S liu ghi vo ch tiu ny l chi tit s d N cui k k ton ca Ti khon
121 u t chng khon ngn hn trn S Ci, gm: chi tit k phiu ngn hng, tn
phiu kho bc... c thi hn thu hi hoc o hn khng qu 3 thng k t ngy mua.

II- Cc khon u t ti chnh ngn hn (M s 120)

L ch tiu tng hp phn nh tng gi tr ca cc khon u t ti chnh ngn hn
(sau khi tr i d phng gim gi chng khon u t ngn hn?), bao gm u t
chng khon ngn hn, cho vay ngn hn v u t ngn hn khc. Cc khon u t
ngn hn c phn nh trong mc ny l cc khon u t c thi hn thu hi vn di
1 nm hoc trong mt chu k kinh doanh, khng bao gm cc khon u t ngn hn c
thi hn thu hi hoc o hn khng qu 3 thng k t ngy mua khon u t ti thi
im bo co c tnh vo ch tiu Cc khon tng ng tin.

M s 120 = M s 121+ M s 129

1- u t ngn hn (M s 121):

S liu ghi vo ch tiu ny l tng s d N ca cc Ti khon 121 u t
chng khon ngn hn v 128 u t ngn hn khc trn S Ci sau khi tr i cc
khon u t ngn hn c tnh vo ch tiu Cc khon tng ng tin.
2- D phng gim gi u t- chng khon ngn hn
Cn c vo s d c TK 129 trn s ci- s liu ghi m (...)
III- Cc khon phi thu (M s 130)

L ch tiu tng hp phn nh ton b gi tr ca cc khon phi thu khch hng,
khon tr trc cho ngi bn, phi thu ni b, phi thu theo tin k hoch hp ng
xy dng, v cc khon phi thu khc ti thi im bo co c thi hn thu hi hoc
thanh ton di 1 nm hoc trong mt chu k kinh doanh (sau khi tr i d phng phi
thu ngn hn kh i).

M s 130 = M s 131 + M s 132 + M s 133 + M s 134 + M s 135 +
M s 139.
1- Phi thu khch hng (M 131)
Cn c vo tng d N chi tit ti khon 131 v cc khon c thi hn thanh ton di
mt nm hoc trong mt chu k kinh doanh ti thi im bo co.
2- Tr trc cho ngi bn (M 132)
Cn c tng d N cc chi tit ca ti khon 331 (ngn hn) v s tin tr trc cho
ngi bn sn phm, hng ha, dch v,... tng hp li lp
3- Phi thu ni b ngn hn (M 133)
Cn c vo s d N cc chi tit ti khon 1368 (ngn hn)
4- Phi thu theo tin k hoch hp ng xy dng (M 134)
Phn nh chnh lch gia tng s doanh thu ghi nhn ly k tng ng vi phn cng
vic hon thnh ln hn tng s tin ly k khch hng phi tr theo tin k hoch
553
n cui k bo co ca cc hp ng xy dng d dang. Cn c s d N ti khoane
337 trn S ci.
5- Cc khon phi thu khc (M s 135):

Ch tiu ny phn nh cc khon phi thu khc t cc i tng lin quan, cc
khon tm ng, cc khon cm c, k cc, k qu ngn hn ti thi im bo co.
S liu ghi vo ch tiu Cc khon phi thu khc l tng s d N ca cc
Ti khon 1385, 1388; 334; 338 chi tit ngn hn tng i tng phi thu .
6- D phng phi thu ngn hn kh i (M 139)
Cn c s d C chi tit ngn hn trn s chi tit ti khon 139 s liu ghi m (...)
IV- Hng tn kho (M s 140)
L ch tiu tng hp phn nh ton b tr gi hin c cc loi hng tn kho d tr
cho qu trnh sn xut, kinh doanh ca doanh nghip (sau khi tr i d phng gim gi
hng tn kho) n thi im bo co.

M s 140 = M s 141 + M s 149.

1- Hng tn kho (M s 141)

S liu ghi vo ch tiu Hng tn kho l tng s d N ca cc Ti khon
151 Hng mua ang i trn ng, 152 Nguyn liu, vt liu, 153 Cng c, dng
c, 154 Chi ph sn xut, kinh doanh d dang, 155 Thnh phm, 156 Hng ha ;
157 Hng gi i bn v TK 158 Hng ha kho bo thu trn S Ci.
2- D phng gim gi hng tn kho (M 149)
Cn c vo s d C TK 159 trn s ci TK hoc NK-SC ghi m (...)
V- Ti sn ngn hn khc (M s 150)
L ch tiu tng hp phn nh tng cc khon chi ph tr trc ngn hn, cc
khon thu phi thu v ti sn ngn hn khc ti thi im bo co.
M s 150 = M s 151 + M s 152 + M 154 + M s 158
1- Chi ph tr trc ngn hn
L cc khon chi ph chi nhng cui k cha tnh vo chi ph sxkd ca nm bo co.
Cn c vo s d N TK 142 trn s ci tk hoc tren NK-SC
2- Thu GTGT c khu tr ( M s 152):
Ch tiu ny phn nh cc khon thu GTGT cn c khu tr v khon thu
np tha cho Nh nc ti thi im bo co.
S liu ghi vo ch tiu Cc khon thu phi thu cn c vo s d N Ti
khon 133 Thu gi tr gi tng c khu tr v chi tit s d N Ti khon 333
Thu v cc khon phi np Nh nc trn S Ci.
3- Thu v cc khon khc phi thu nh nc (M 154)
Phn nh cc khon thu np tha cho nh nc ti thi im bo co. Cn c vo chi
tit d N ti khon 333 trn cc s chi tit ti khon 333.
2- Ti sn ngn hn khc (M s 158)
Ch tiu ny phn nh gi tr ti sn thiu ch x l v cc ti sn ngn hn khc
ti thi im bo co bao gm tm ng, cm c... ngn hn.
554
S liu ghi vo ch tiu Ti sn ngn hn khc cn c vo s d N Ti
khon 1381 Ti sn thiu ch x l cng ti khon 141, 144 trn S Ci.

B- TI SN DI HN (M 200)

Ch tiu ny phn nh tr gi cc loi ti sn khng c phn nh trong ch tiu
ti sn ngn hn.

Ti sn di hn phn nh tng gi tr cc khon phi thu di hn, ti sn c nh,
bt ng sn u t v cc ti sn di hn khc c n thi im bo co, bao gm: cc
khon phi thu di hn, ti sn c nh, bt ng sn u t, cc khon u t ti chnh
di hn v ti sn di hn khc.

M s 200 = M s 210 + M s 220 + M s 240 + M s 250 + M s 260

I- Cc khon phi thu di hn ( M s 210)

L ch tiu tng hp phn nh ton b gi tr ca cc khon phi thu di hn ca
khch hng, phi thu ni b di hn, v cc khon phi thu di hn khc ti thi im bo
co c thi hn thu hi hoc thanh ton trn 1 nm (sau khi tr i d phng phi thu di
hn kh i).
M 210 = M211+ M212 + M213 + M218 +M219
1- Phi thu di hn ca khch hng( M s 211):
Phn nh s tin cn phi thu ca khch hng c xp vo loi ti sn di hn ti
thi im bo co.
S liu ghi vo ch tiu Phi thu di hn ca khch hngcn c vo chi tit s
d N ca Ti khon 131 Phi thu ca khch hng, m chi tit theo tng khch hng
i vi cc khon phi thu ca khch hng c xp vo loi ti sn di hn.
2- Vn kinh doanh n v trc thuc (M 212)
Ch tiu ny ch ghi trn BCKT ca cp trn v s vn kinh doanh giao cho
cc n v trc thuc. Khi lp c b tr vi ch tiu vn u t ca ch s hu (M
411 ca Bng cn i k ton cc n v trc thuc v phn vn nhn ca cc n v cp
trn).
Cn c s d N ti khon 1361 trn S chi tit ti khon 1361.
3- Phi thu di hn ni b ( M s 213):
Phn nh cc khon phi thu ni b ngoi quan h giao vn di hn ( trn mt
nm).
S liu ghi vo ch tiu Phi thu di hn ni b l s d N ca cc chi tit
di hn thuc Ti khon 1368 trn S Ci.
4- Phi thu di hn khc ( M s 218):
Phn nh cc khon phi thu khc t cc i tng c lin quan c xp vo loi
ti sn di hn, cc khon ng trc cho ngi bn di hn (nu c).
S liu ghi vo ch tiu Cc khon phi thu di hn khc l chi tit s d N
ca cc Ti khon 1388, 338, 331 (chi tit di hn) trn S Ci.
5- D phng phi thu di hn kh i (m 219)
Cn c s d C chi tit di hn ca ti khon 139, s liu ghi m(...)
555
II- Ti sn c nh ( M s 220)

L ch tiu tng hp phn nh ton b gi tr cn li ( nguyn gi tr i gi tr hao
mn ly k ) ca cc loi ti sn c nh v bt ng sn u t ti thi im bo co.
M s 220 = M s 221+ M s 224+ M s 227+ M s 230
1- Ti sn c nh hu hnh (M 221)
M 221 = M 222 + M 223
1.1- Nguyn gi (M 222)
Cn c s d N ti khon 211
1.2. Gi tr hao mn ly k (M 223)
Cn c s d C ca ti khon 2141 s liu ghi m (...).
2- Ti sn c nh thu ti chnh (M 224) = M225 + M226
2.1. Nguyn gi (M 225)
2.2. Gi tr hao mn ly k (M 226)
Cn c s d c ti khon 2142 ( ghi m (...) )
3- Ti sn c nh v hnh (M 227) = M228 + M229
(Phng php lp tng t ti sn c nh hu hnh)

4- Chi ph xy dng c bn d dang (M s 230)

Phn nh ton b gi tr ti sn c nh ang mua sm, chi ph u t xy dng, chi
ph sa cha ln TSC d dang hoc hon thnh nhng cha bn giao hoc a vo
s dng.
S liu ghi vo ch tiu Chi ph xy dng c bn d dang l s d N ca Ti
khon 241 Xy dng c bn d dang trn S Ci.

III- Bt ng sn u t ( M s 240)
L ch tiu tng hp phn nh ton b gi tr cn li ca cc loi bt ng sn u t
ti thi im bo co.
M s 240 = M s 241 M s 242
1.1- Nguyn gi (M s 241)
Phn nh ton b nguyn gi ca cc loi bt ng sn u t ti thi im bo co.
S liu phn nh vo ch tiu ny l s d N ca Ti khon 217 Bt ng sn
u t, trn S Ci.

1.2- Gi tr hao mn lu k (M s 242)
Phn nh ton b gi tr hao mn ly k ca cc loi bt ng sn u t ti thi
im bo co. S liu ghi vo ch tiu ny c ghi bng s m di hnh thc ghi
trong ngoc n: (...).
S liu ghi vo ch tiu Gi tr hao mn lu k l s d C ca Ti khon 2147
Hao mn bt ng sn u t trn S Ci.

IV- Cc khon u t ti chnh di hn ( M s 250)

556
L ch tiu tng hp phn nh tng gi tr cc khon u t ti chnh di hn ti
thi im bo co nh: u t vo cng ty con, u t vo cng ty lin kt, lin doanh,
u t di hn khc...
M s 250 = M s 251+ M s 252+ M s 258+ M s 259

1- u t vo cng ty con (M s 251)
Phn nh gi tr cc khon u t vo cng ty con ti thi im bo co.
S liu ghi vo ch tiu u t vo cng ty con l s d N ca Ti khon
221 u t vo cng ty con trn S Ci.

2- u t vo cng ty lin kt, lin doanh (M s 252)
L ch tiu tng hp phn nh gi tr khon u t vo cng ty lin kt v vn gp
lin doanh di hnh thc thnh lp c s kinh doanh ng kim sot ti thi im bo
co.
S liu ghi vo ch tiu u t vo cng ty lin kt, lin doanh l tng s d
N ca cc Ti khon 223 u t vo cng ty lin kt, v 222 Vn gp lin doanh,
trn S Ci.

4- u t di hn khc (M s 258)
L ch tiu tng hp phn nh gi tr cc khon u t di hn khc bao gm: u
t vn vo n v khc m doanh nghip nm gi di 20% quyn biu quyt; u t
tri phiu, cho vay vn, cc khon u t khc thi hn trn mt nm. Cn c vo d N
ti khon 228 trn S ci
5-D phng gim gi u t ti chnh di hn
Cn c vo s d C ti khon 229, s liu ghi m (...)

V- Ti sn di hn khc (M s 260)

L ch tiu tng hp phn nh tng s chi ph tr trc di hn nhng cha phn
b vo chi ph sn xut, kinh doanh, ti sn thu thu nhp hon li, cc khon k qu, k
cc di hn v ti sn di hn khc
M s 260 = M s 261+ M s 262+ M s 268
1- Chi ph tr trc di hn (M 261)
2- Ti sn thu thu nhp hon li (M s 262):
Phn nh gi tr ti sn thu thu nhp hon li ti thi im lp bo co. Cn c s
d N ti khon 243.
3- Ti sn di hn khc (M s 268):
Bao gm cc khon tin doanh nghip k qu k cc di hn v gi tr ti sn di
hn khc ngoi nu trn. Cn c s d N ti khon 244 v cc ti khon khc c lin
quan trn S ci.

TNG CNG TI SN (M s 270) = M100 + M200

Phn - NGUN VN

557
A- N PHI TR (M s 300)

M s 300 = M s 310+ M s 330

I- N ngn hn (M s 310)

L ch tiu tng hp phn nh tng gi tr cc khon n cn phi tr c thi hn
thanh ton di mt nm hoc di mt chu k kinh doanh, v gi tr cc khon chi ph
phi tr, ti sn tha ch x l, cc khon nhn k qu, k cc di hn ti thi im bo
co.
M s 310= M s 311+ M s 312+ M s 313+ M s 314+ M s 315+ M s
316+ M s 317+ M s 318+ M s 319 + M320
1.Vay v n ngn hn ( M 311)
Cn c vo d C ti khon 311 v 315 trn s ci.
2. Phi tr cho ngi bn (M 312)
Cn c cc s chi tit ti khon 331 phn loi l n ngn hn tng hp li lp.
3. Ngi mua tr tin trc (M 313)
Phn nh tng s tin ngi mua tr trc v mua sn phm hng ha, ti sn,
dch v, bt ng sn v tr trc tin thu ti sn ti thi im bo co cn c cc s chi
tit ti khon 131 c s d C v chi tit s d C ti khon 3387 tng hp li lp.
4. Thu v cc khon phi np nh nc (M 314)
Cn c chi tit s d C ti khon 333 trn s ci.
5. Phi tr ngi lao ng (M 315)
Cn c chi tit cc khon cn phi tr ngi lao ng, s d C chi tit ti khon
334.
6. Chi ph phi tr(M 316)
Cn c s d C ti khan 335.
7. Phi tr ni b (M 317)
Phn nh cc khon phi tr ni b ngn hn gia cp trn vi trc thuc v cc n v
trc thuc vi nhau. Khi lp c b tr vi ch tiu phi thu ni b ngn hn trn
BCKT ca n v cp trn v cc n v trc thuc. Cn c vo s d C chi tit ca ti
khon 336 ( ngn hn).
8. Phi tr theo tin k hoch hp ng xy dng (M 318)
Phn nh s chnh lch gia tng s tin ly k khch hng phi thanh ton theo tin
k hoch ln hn tng doanh thu ghi nhn ly k tng ng vi phn cng vic
hon thnh n cui k bo co ca cc hp ng xy dng d dang. Cn c s d C
ti khon 337.

9- Cc khon phi tr, phi np khc (M s 319)
Phn nh cc khon phi tr, phi np ngn hn khc ngoi cc khon n phi tr
c phn nh trong cc ch tiu trc nh gi tr ti sn tha cha r nguyn
nhn, phi np cho c quan bo him x hi, ...
Cn c s d C chi tit ti khon 338, 138 (khng bao gm cc khon phi tr,
phi np khc c xp vo loi n phi tr di hn).
10. D phng phi tr ngn hn(M 320)
558
Phn nh khon d phng phi tr ngn hn ti thi im lp bo co. Cn c vo s d
c chi tit ti khon 352 (ngn hn).

II- N di hn (M s 330)

L ch tiu tng hp phn nh tng gi tr cc khon n di hn ca doanh nghip
bao gm nhng khon n c thi hn thanh ton trn mt nm hoc trn mt chu k kinh
doanh, khon phi tr ngi bn, phi tr ni b, cc khon phi tr di hn khc, vay v
n di hn v thu thu nhp hon li phi tr ti thi im bo co.
M s 330 = M331+ M332 + M333+ M334+ M335+M336+M337
1- Phi tr di hn ngi bn (M s 331):
Phn nh s tin phi tr cho ngi bn c xp vo loi n di hn ti thi
im bo co.
S liu ghi vo ch tiu Phi tr di hn ngi bn cn c vo chi tit s d
C ca Ti khon 331 Phi tr cho ngi bn, m theo tng ngi bn i vi cc
khon phi tr cho ngi bn c xp vo loi n di hn.

2- Phi tr di hn ni b ( M s 332):
Phn nh cc khon n phi tr di hn ni b, bao gm cc khon vay ca
n v cp trn v cc khon vay n ln nhau gia cc n v trc thuc trong doanh
nghip.
S liu ghi vo ch tiu Phi tr ni b di hn cn c vo chi tit s d C
ca Ti khon 336 Phi tr ni b i vi cc khon phi tr ni b c xp vo loi
N di hn.
3-Phi tr di hn khc(M 333)
Gm cc khon n phi tr di hn khc nh doanh thu bn hng tr chm, tin nhn k
qu k cc di hn.
Cn c s chi tit d C ti khon 338, ti khon 344 trn S ci ti khon 344 v
s chi tit ti khon 338 ( chi tit di hn).
4-Vay v n di hn(M 334).
Cn c s d C ti khon 341 cng ti khon 342 v cng d C ti khon 343.
5-Thu thu nhp hon li phi tr(M 335)
Cn c s d C ti khon 347.
7- D phng tr cp mt vic lm (M 336)
Cn c s d C ti khon 351

B- VN CH S HU (M s 400) = M410+M430

I- Vn ch s hu (M s 410)

M s 410 = M s 411+ M s 412+ M s 413+ M s 414+ M s 415 + M
s 416 +M s 417 +M S 418 +M S 419 + M420+M421

1- Vn u t ca ch s hu (M s 411)
L ch tiu phn nh ton b vn u t (vn gp) ca ch s hu vo doanh
nghip nh vn u t ca Nh nc (i vi cng ty Nh nc); vn gp ca cc c
559
ng (i vi cng ty c phn), vn gp ca cc bn lin doanh, vn gp ca cc thnh
vin hp danh, vn gp ca thnh vin cng ty trch nhim hu hn, vn u t ca ch
doanh nghip t nhn, ...
S liu ghi vo ch tiu Vn u t ca ch s hu l s d c ca Ti khon
411 Ngun vn kinh doanh trn S Ci

2- Thng d vn c phn (M s 412):
Ch tiu ny phn nh tng gi tr chnh lch gia vn gp theo mnh gi c
phiu vi gi thc t pht hnh c phiu.
S liu ghi vo ch tiu Thng d vn c phn l s d C ca Ti khon
4112 Thng d vn c phn. Nu ti khon ny c s d N th c ghi bng s m
di hnh thc ghi trong ngoc n (...).
3-Vn khc ca ch s hu(M 413)
Cn c s d C ti khon 4118

4-C phiu ngn qu (M s 414):
L ch tiu phn nh gi tr c phiu hin c thi im lp bo co ca cng ty
c phn. Ch tiu ny c ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc n (...).
S liu ghi vo ch tiu C phiu ngn qu l s d N ca Ti khon 419
C phiu ngn qu trn S Ci.
5-Chnh lch nh gi li ti sn(M s 415)
Cn c s d C ti khon 412. Nu ti khon 412 d N th ghi m (...).
6- Chnh lch t gi hi oi (M 416)
Cn c s d C ti khon 413 trn S ci. Nu ti khon 413 d N th ghi m (...).
7-Qu u t pht trin(M 417)
Cn c s d C ti khon 414 trn s ci.
8- Qu d phng ti chnh(M 418)
9- Qu khc thuc vn ch s hu (M s 418)
Phn nh cc qu khc thuc vn ch s hu cha c phn nh trong cc ch
tiu trn ti thi im lp bo co .
10-Li nhun sau thu cha phn phi(M 420)
Cn c s d C ti khon 421, nu d n th ghi m (...)
11- Ngun vn u t xy dng c bn(M 421)

II- Ngun kinh ph v qu khc (M s 430)

L ch tiu tng hp phn nh tng gi tr qu khen thng, phc li; tng s kinh
ph s nghip, d n c cp chi tiu cho cc hot ng ngoi kinh doanh sau khi tr
i cc khon chi bng ngun kinh ph s nghip, d n c cp; ngun kinh ph hnh
thnh TSC, ti thi im bo co.
M s 430 = M s 431 + M s 432 + M s 433
1- Qu khen thng, phc li(M 431)
Cn c s d c ti khon 431.
560
2- Ngun kinh ph (M s 432)
Phn nh ngun kinh ph s nghip, d n c cp nhng cha s dng ht,
hoc s chi s nghip, d n ln hn ngun kinh ph s nghip.
S liu ghi vo ch tiu Ngun kinh ph cn c vo s d C ca Ti khon
461 Ngun kinh ph s nghip sau khi tr i s d N Ti khon 161 Chi s nghip
trn S Ci.
Trng hp Chi s nghip ln hn Ngun kinh ph s nghip th ch tiu ny
c ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc n (...).
3-Ngun kinh ph hnh thnh TSC(M 433)
TNG CNG NGUN VN(M 440) = M300+M400

10.4- BO CO KT QU HOT NG KINH DOANH
(B02-DN)
10.4.1. Tc dng ca bo co kt qu hot ng kinh doanh.
Bo co kt qu hot ng kinh doanh l bo co t i chnh tng hp, phn nh tng qut t nh hnh v kt qu hot ng
kinh doanh t rong mt k k ton ca doanh nghip chi t it theo t ng hot ng sn xut kinh doanh (bn hng v cung cp dch
v; hot ng t i chnh v hot ng khc)
Bo co kt qu hot ng kinh doanh c tc dng nh sau:
- Thng qua cc ch t iu t rong bo co cc i t ng s dng thng t in kim t ra, phn t ch v nh gi tnh hnh t hc hin k
hoch, d ton chi ph sn xut, gi vn, doanh thu t iu th sn phm, hng ho, t nh hnh chi ph, thu nhp ca hot ng khc
cng nh kt qu t ng ng ca tng hot ng.
- Thng qua s liu bo co kt qa hot ng kinh doanh m nh gi xu hng pht trin ca doanh nghip, t c bin php
khai thc t im nng ca doanh nghip cng nh hn ch khc phc nhng tn t i t rong t ng lai.
10.4.2. Ni dung v kt cu ca bo co kt qu hot ng kinh doanh.
Bo co kt qu hot ng kinh doanh ca doanh nghip t rnh by c ni dung c bn v chi ph, doanh thu v kt qu t ng
loi giao dch v s kin:
+ Hot ng bn hng v cung cp dch v.
+ Hot ng t i chnh (Tin li, t in bn quyn, c tc v li nhun c chia...).
+ Chi ph, t hu nhp khc.
Cc ch t iu c bo co chi t it t heo 5 ct : Ch t iu, M s, Thuyt minh, Nm nay, Nm trc.
10.4.3. C s s liu v phng php lp bo co kt qu hot ng kinh
doanh.
10.4.3.1 C s s liu:

- Bo co kt qu hot ng kinh doanh ca nm t rc
- S k ton cc t i khon loi 3.5.6.7.8.9 c lin quan.

10.4.3.2. Phng php lp.
* Ct Nm nay:
- M 01: Doanh thu bn hng v cung cp dch v: Cn c vo lu k s pht sinh C cc TK511, TK512, i ng pht sinh N
TK111,112,113... ca cc thng t rong k bo co tng hp li ghi.
- M s 02: Cc khon gim tr : Cn c vo tng lu k pht sinh C TK 521, 531, 532 i ng pht sinh N TK 511, 512 ca
cc thng t rong k bo co v Cn c vo lu k s pht sinh C: TK 3332 Thu t iu th c bit; TK 3333 Thu xut, nhp
khu (chi t it phn xut khu); TK 3331 Thu GTGT phi np theo phng php trc tip, i ng pht sinh N TK 511, 512
ca cc t hng trong k bo co tng hp li np.
- M s 10: Doanh thu thun v bn hng v cung cp dch v:
561
M10 = ( m 01 - m 02)
- M s 11: Gi vn hng bn: Cn c vo lu k s pht sinh C TK 632 i ng pht sinh n TK 911 ca cc thng trong k.
- M s 20: Li nhun gp v bn hng v cung cp dch v:
M10 = ( m 10 - m 11)
- M s 21: Doanh thu hot ng ti chnh: Cn c vo lu k pht sinh N TK 515 i ng p/sinh c TK 911 ca cc t hng
t rong k bo co .
- M s 22: Chi ph ti chnh: Cn c vo ly k s pht sinh C TK 635 i ng vi pht sinh N TK 911 ca cc thng t rong
k bo co.
- Trong : -M 23: Chi ph li vay: Cn c vo s chi t it TK 635 trong k bo co.
- M s 24: Chi ph bn hng: Cn c vo lu k pht sinh C TK 641 i ng pht sinh N TK 911 ca cc thng t rong k bo
co .
- M s 25: Chi ph qun l doanh nghip: Cn c vo lu k pht sinh C TK 642 i ng vi pht sinh N TK 911 ca cc
thng t rong k bo co.
- M s 30:Li nhun thun t hot ng kinh doanh:
M30 =M20 + M21 (M22+ M24 + M25).
- M s 31: Thu nhp khc: Cn c vo lu k pht sinh N TK 711 i ng pht sinh C TK 911 ca cc thng t rong k bo
co.
- M s 32: Chi ph khc: Cn c vo lu k pht sinh C TK 811 i ng pht sinh N TK 911 ca cc t hng trong k bo ca.
- M s 40: Li nhun khc: (M40 = M31- M32).
- M 50: Tng li nhun k ton trc thu: (M50 = M30 + M40).
- M 51: Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh: Cn c ly k pht sinh C t a khon 8211 i ng bn n t i khon
911, nu ngc li t h s liu c ghi m (...)
- M 52: Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li: Cn c ly k pht sinh C t a khon 8212 i ng bn n t i khon
911, nu ngc li t h s liu c ghi m (...)
- M 60: Li nhun sau thu thu nhp doanh nghip: (M60 = M50 M51- M52)
- M 70: Li c bn trn c phiu: Theo hng dn t nh t on thng t hng dn chun mc s 30 Li trn c phiu.
* Ct Nm trc:
Cn c vo s liu ct "nm nay" ca bo co kt qu hot ng kinh doanh nm t rc chuyn s liu ghi t ng ng theo
t ng chi t iu.

Kt cu Bo co kt qu hot ng kinh doanh

n v bo co: ................. Mu s B 02 DN
a ch:........... (Ban hnh theo Q s 15/2006/Q-BTC

BO CO KT QU HOT NG KINH DOANH
Nm

n v tnh:............

CH TIU
M
s

Thuyt
minh
Nm
nay
Nm
trc
1 2 3 4 5
562
1. Doanh thu bn hng v cung cp dch v 01 VI.25
2. Cc khon gim tr doanh thu 02
3. Doanh thu thun v bn hng v cung cp dch
v (10 = 01 - 02)
10
4. Gi vn hng bn 11 VI.27
5. Li nhun gp v bn hng v cung cp dch v
(20 = 10 - 11)
20
6. Doanh thu hot ng ti chnh 21 VI.26
7. Chi ph ti chnh 22 VI.28
- Trong : Chi ph li vay 23
8. Chi ph bn hng 24
9. Chi ph qun l doanh nghip 25
10 Li nhun thun t hot ng kinh doanh
{30 = 20 + (21 - 22) - (24 + 25)}
30
11. Thu nhp khc 31
12. Chi ph khc 32
13. Li nhun khc (40 = 31 - 32) 40
14. Tng li nhun k ton trc thu
(50 = 30 + 40)
50
15. Chi ph thu TNDN hin hnh
16. Chi ph thu TNDN hon li
51
52
VI.30
VI.30

17. Li nhun sau thu thu nhp doanh nghip
(60 = 50 51 - 52)
60
18. Li c bn trn c phiu (*) 70

Lp, ngy ... thng ... nm ...


Ghi ch: (*) Ch tiu ny ch p dng i vi cng ty c phn.

10.5. BO CO LU CHUYN TIN T (Biu 03 - DN)
10.5.1. Tc dng ca bo co lu chuyn tin t.
Bo co lu chuyn t in t l bo co ti chnh t ng hp phn nh vic hnh t hnh v s dng lng t in pht sinh t rong k bo
co ca doanh nghip
Thng tin v lng t in ca doanh nghip c t c dng t rong vic cung cp cho nhng i t ng s dng t hng t in t rn cc bo
co t i chnh c c s nh gi kh nng to ra cc khon t in v vic s dng nhng khon t in t o ra t rong hot ng
sn xut kinh doanh ca doanh nghip, c bit l i vi cc nh u t , cc ch n...
Bo co lu chuyn tin t c nhng tc dng ch yu sau:
-Cung cp thng t in cho cc i t ng s dng phn t ch, nh gi v thi gian cng nh mc chc chn ca vic to ra
cc khon t in t rong t rong tng lai.
-Cung cp thng t in kim t ra li cc d on, cc nh gi t rc y v cc lung tin; kim t ra mi quan h gia kh nng
sinh li vi lng lu chuyn t in thun v nhng t c ng cu t hay i gi c.
- Cung cp t hng t in v cc ngun t in hnh thnh t cc lnh vc hot ng kinh doanh, u t v t i chnh ca doanh nghip
lm tng kh nng nh gi khch quan t nh hnh hot ng kinh doanh ca doanh nghip v kh nng so snh gia cc doanh
nghip v n loi tr c cc nh hng ca vic s dng cc phng php k ton khc nhau cho cng giao dch v hin
t ng.
563
- Cung cp t hng t in nh gi cc thay i t rong ti sn thun, c cu t i chnh, kh nng chuyn i ca ti sn thnh t in,
kh nng t hanh ton v kh nng ca doanh nghip t rong vic to ra cc lung t in trong qu t rnh hot ng t rong k hot ng
t ip theo.
10.5.2. Ni dung v kt cu ca bo co lu chuyn tin t.
Mu biu, ni dung v phng php lp Bo co lu chuyn tin t c thc
hin theo Q s 15/2006/Q-BTC ngy 20/3/2006 ca B Ti chnh.
10.5.2.1.Ni dung ca bo co lu chuyn tin t.
Ni dung ca bo co lu chuyn tin t gm 3 phn sau:
- Lu chuyn t in t hot ng kinh doanh.
- Lu chuyn t in t hot ng u t :
- Lu chuyn t in t hot ng t i chnh.
Lu chuyn tin t hot ng kinh doanh.
Ni dung ca phn ny gm cc ch t iu phn nh vic hnh thnh lung t in c lin quan n cc hot ng to ra doanh thu
ch yu ca doanh nghip, n cung cp thng t in c bn nh gi kh nng t o ra t in ca doanh nghip t cc hot ng kinh
doanh t rang t ri cc khon n, duy tr cc hot ng, v t in hnh cc hot ng u t mi m khng cn n cc ngun t i
chnh bn ngoi; ni dung c th gm:
-Tin thu t bn hng, cung cp dch v v doanh thu khc
-Tin chi tr cho ngi cung cp hng ho v dch v.
-Tin chi tr cho ngi lao ng (lng, t hng, bo him, tr cp...)
-Tin chi tr li vay.
-Tin chi np t hu thu nhp doanh nghip.
-Tin thu khc t hot ng kinh doanh. (c pht , c hon thu, bn chng khon v mc ch thng mi, nhn k qu,
thu hi k qu, kinh ph s nghip, cp trn cp qu hoc cp di np, n v khc thng...)
-Tin chi khc cho hot ng kinh doanh. (ngc vi khon t hu khc ... )
Lu chuyn tin t hot ng u t:
Cc hot ng u t c quan nim khi lp bo co lu chuyn t in t l lung t in c lin quan n vic mua sm, xy
dng, nhng bn, t hanh l ti sn di hn v cc khon u t khc khng thuc cc khon tng ng tin..., ni dung c th
bao gm:
-Tin chi mua sm, xy dng TSC v cc t i sn di hn khc.
-Tin thu t thanh l, nhng bn TSC v cc t i sn di hn khc
-Tin chi cho vay, mua cc cng c n ca n v khc.
-Tin chi u t gp vn vo n v khc (t r chi mua c phiu v mc ch thng mi c t nh vo ni dung lu chuyn
t in t h/ng kinh doanh)
-Tin thu hi u t gp vn vo n v khc
-Tin thu li cho vay, c t c v li nhun c chia.
Lu chuyn tin t hot ng ti chnh:
Lung tin pht sinh t hot ng t i chnh l lung t in c lin quan n vic t hay i v quy m v kt cu ca vn ch s hu
v vn vay ca doanh nghip, bao gm cc ni dung c th:
-Tin thu t pht hnh c phiu, nhn vn gp ca ch s hu.
-Tin chi tr vn gp cho cc ch s hu, mua li c phiu ca doanh nghip pht hnh.
-Tin vay ngn hn, di hn nhn c.
-Tin chi tr n gc vay.
-Tin chi tr n t hu t i chnh.
-C t c, li nhun tr cho ch s hu.
10.5.2.2. Kt cu bo co lu chuyn tin t.
Vi ni dung trn, bo co lu chuyn t in t c kt cu t ng ng thnh 3 phn theo t ng hot ng, trong t ng phn c
chi t it thnh cc dng phn nh cc ch t iu lin quan n vic hnh thnh v s dng cc khon t in theo t ng loi hot ng
564
v cc ch t iu c bo co chi t it thnh cc ct theo s k ny v k t rc c t h nh gi, so snh gia cc k khc nhau.
Tuy nhin, xut pht t phng php lp bo co m kt cu phn lu chuyn t in t hot ng kinh doanh c kt cu cc
ch t iu khc nhau. (theo phng php trc t ip hay theo phng php gin t ip)
10.5.3. Phng php lp bo co lu chuyn tin t.
10.5.3.1. Mt s quy nh c tnh nguyn tc.
1/ Lp v trnh by bo co t i chnh lu chuyn t in t hng nm v gia nin phi t un th cc quy nh chun mc k
ton s 24 Bo co lu chuyn t in t v chun mc s 27 Bo co ti chnh gia nin
2/ CC KHON U T NGN HN C COI L TNG NG TIN CH BAO GM CC KHON U
T NGN HN C THI HN THU HI HOC O HN KHNG QU 3 THNG K T NGY MUA KHON
U T V c kh nng chuyn i d dng thnh mt lng t in xc nh, khng c ri ro trong chuyn i thnh t in. V
d k phiu ngn hng, tn phiu ...c thi hn t hu hi hoc o hn khng qu 3 t hng k t ngy mua.
3/ Doanh nghip phi trnh by cc lung t in t rn bo co lu chuyn t in t t heo 3 loi hot ng: hot ng kinh doanh,
hot ng u t v hot ng t i chnh theo quy nh ca chun mc Bo co lu chuyn t in t.
4/ Doanh nghip c trnh by lung t in t cc hot ng kinh doanh, hot ng u t v hot ng t i chnh theo cch
thc ph hp nht vi c im kinh doanh ca donh nghip.
5/ Cc lung t in pht sinh t cc hot ng kinh doanh, hot ng u t v hot ng t i chnh sau y c bo co trn c
s t hun:
+Thu tin v chi tr t in h khch hng nh t in t u thu h, chi h v tr li cho ch s hu ti sn;...
+Thu tin v chi t in i vi cc khon c vng quay nhanh, t hi gian o hn ngn nh: Mua, bn ngoi t ; mua, bn cc
khon u t ; cc khon i vay hoc cho vay ngn hn khc c thi hn thanh ton khng qu 3 t hng.

6/ Cc lung t in pht sinh t cc giao dch bng ngoi t phi c quy i ra ng t in chnh thc t rong ghi s k ton
v lp bo co t i chnh theo t gi hi oi ti thi im pht sinh giao dch.
7/ Cc giao dch v u t t i chnh khng t rc t ip s dng t in hay cc khon tng ng t in khng c trnh by
t rong bo co lu chuyn t in t.(V d: vic mua 1 DN thng qua pht hnh c phiu; vic chuyn n thnh vn ch s hu;
mua t i sn bng cch nhn cc khon n...)
8/ Cc khon mc t in v t ng ng t in u k v cui k, nh hng ca t hay i t gi hi oi quy i t in v cc
khon tng ng t in hin c cui k phi c trnh by thnh cc ch t iu ring bit t rn b/co lu chuyn i chiu vi
s liu cc khon mc t ng ng t rn Bng cn i k t on.
9/ Ti thi im lp bo co DN phi xc nh cc khon u t ngn hn c thi hn thu hi hoc a hn khng qu 3
thng t ho mn nh ngha c coi l tng ng tin ph hp vi quy nh chun mc k ton bo co lu chuyn t in t
t i t hi im cui k k ton loi t r ra khi cc khon mc lin quan n hot ng u t ngn hn. Gi t r cc khon
t ng ng t in c cng (+) vo ch t iu Tin v cc khon tng ng t in cui k.
10/ i vi cc khon u t chng khon v cng c n khng thuc t ng ng t in, k ton phi cn c vo mc u
t lp bng k chi t it xc nh cc khon u t chng khon v cng c n phc v cho mc ch thng mi (mua vo
bn) v phc v cho mc ch u t nm gi t hu li.
11/ DN phi trnh by gi t r v l do ca cc khon t in v t ng ng t in c s d cui k ln do DN nm gi nhng
khng c s dng do c s hn ch ca php lut hoc cc rng buc khc m DN phi t hc hin.
10.5.3.2. C s s liu lp bo co lu chuyn tin t.
Vic lp cc ch t iu trong bo co lu chuyn t in t c cn c vo cc ti liu sau:
- S k ton chi t it vn bng t in phi c chi t it t in thu, tin chi theo t ng hot ng lm c s i chiu; s chi t i t cc
t i khon lin quan khc, bo co v vn gp, bng phn b khu hao,...
- S k ton theo di cc khon phi thu, phi tr phi c phn loi thnh 3 loi: chi t it cho hot ng kinh doanh; chi
t it cho hot ng u t ; chi t it cho hot ng t i chnh.
- Bng cn i k ton.
- Bo co kt qu hot ng kinh doanh
- Thuyt minh bo co t i chnh
- Bo co lu chuyn t in t k trc
- S k ton theo di cc khon t ng ng t in (u t chng khon ngn hn c thi hn thu hi hoc o hn
khng qu 3 t hng loi t r ra khi khon mc lin quan n hot ng u t )
- S k ton theo di cc khon u t chng khon v cng c n khng thuc t ng ng t in.
10.5.3.3. Phng php lp bo co lu chuyn tin t theo phng php trc tip.
Nguyn tc chung: Cn c vo cc s k ton chi tit phn t ch v t ng hp t rc t ip cc khon t in t hu vo, t in chi ra
ph hp vi ni dung ca cc ch t iu t heo t ng loi hot ng ca bo co lu chuyn t in t ghi vo ch t iu tng ng.
565
Phng php lp c th:
Ct Nm nay (lu k t u nm n ngy lp bo co)
- "Tin thu t bn hng, cung cp dch v v thu khc": M s 01.
Cn c vo tng s t in t hu trong k do bn hng ho, sn phm, cung cp dch v, t in bn quyn, ph, hoa hng v cc
khon doanh t hu khc (t r cc khon doanh thu c xc nh l lung t in t hot ng u t). Khon t in ny tng hp t s
chi t it theo di t hu t in bao gm: S t in t hu trc t ip v doanh thu bn hng v cung cp dch v t hu t in ngay (+) s t in n
phi thu do bn hng k trc thu t in trong k ny (+) s t in ngi mua ng trc t rong k mua hng, dch v (+) s t in
bn chng khon v mc ch thng mi thu t in ngay.
-Tin chi tr cho ngi cung cp hng ho v dch v: M 02.
Ch t iu ny bao gm tng s t in tr trong k cho ngi cung cp hang ho, dch v, s t in tr cho cc khon n phi
t r hoc s t in chi ng t rc, t r t rc cho ngi cung cp; k c chi t in t thu cc khon phi thu ca khch hng; chi t i n t
vay ngn hn chuyn t r ngay cho ngi bn; chi t in mua chng khon v mc ch t hng mi. Cn c vo s k ton chi
t it t heo di chi t in c i chiu vi s theo di t /ton ngi bn, s cc t i khon hng tn kho...chi t it phn t r bng t in
t rong k bo co. Ch t iu ny c ghi m di hnh thc t rong du ngoc n (***).
-Tin chi tr cho ngi lao ng: M 03.
Ch t iu ny gm t ng s t in tr cho ngi lao ng t rong k bo co v t in lng, ph cp, t in thng...do DN thanh
ton hoc t m ng.
Cn c vo s k t on chi t it chi t in trong k bo co c i chiu vi s t heo di t /ton vi ngi lao ng. Ch t iu ny ghi
m ...(***).
-Tin chi tr li vay: M 04
Ch t iu ny bao gm tng s t in li vay t r t rong k bo co k c li vay pht sinh k ny, pht sinh k trc t r k
ny, li t in vay tr trc.
Cn c vo s chi t it chi t in trong k c i chiu vi s chi t it li t in vay phi tr v cc s lin quan khc. S liu ghi m
(***).
-Tin chi np thu thu nhp doanh nghip: M 05
Ch t iu ny bao gm t ng s t in thu TNDN np cho Nh nc t rong k bo co gm s np cho k ny, np cho
k t rc (v cn n t cc k trc) v k c s t hu np trc (nu c !).
Cn c vo s chi t it chi t in trong k bo co v k c chi t in t thu cc khon phi thu ca khch hng; chi t in t vay ngn
hn chuyn np t hu c i chiu s theo di t /t on vi Nh nc v t h TNDN. Ch t iu ny ghi m (***).
-Tin thu khc t hot ng kinh doanh: M 06 .
Ch t iu ny bao gm s t in thu t cc khon khc, ngoi cc khon t in t hu phn nh M 01 nh: t in thu t cc
khon thu nhp khc ( c bi thng, c pht , c thng, t in thu do c hon thu...); t in nhn k qu k cc;
t in thu hi k qu k cc; t in thu kinh ph s nghip, d n (nu c); t in cc c nhn, n v khc bn ngoi DN thng, h
t r ghi t ng cc qu DN; t in cc qu do cp t rn cp hoc cp di np...
Cn c vo s chi t it t hu t in t rong k c i chiu vi s lin quan khc.
-Tin chi khc cho hot ng kinh doanh M 07
Ch t iu ny bao gm s t in chi v cc khon khc ngoi cc khon chi t in c phn nh cc M 02, 03, 04, 05
nh: t in b bi thng, b pht ; t in i k cc, k qu; t in tr cho ngi k cc, k qu; t in np cc loi ph, l ph, t in
thu t , t in chi s dng vn; t in chi t rc t ip t qu d phng t r cp mt vic lm, t ngun d phng phi tr, t in chi qu
khen t hng, phc li; t in chi t ngun kinh ph, d n; t in np t hu (khng bao gm thu TNDN)...
Cn c vo s chi t it chi t in trong k c i chiu vi cc s k t on khc c lin quan. Ch t iu ny ghi m (***).
-Lu chuyn tin thun t hot ng kinh doanh: M 20
M 20 = M01 + M02 + M03 + M04 + M05 + M06 + M07.
Nu ch t iu ny l s m th ghi t rong du ngoc n. (***)
-Tin chi mua sm, xy dng TSC v cc ti sn di hn khc M 21
Ch t iu ny bao gm s t in t hc chi mua sm, xy dng TSC hu hnh, v hnh, tin chi cho giai on t rin khai
c vn ho thnh TSC v hnh, t in chi cho hot ng u t xy dng d dang, cho hot ng u t bt ng sn.
Cn c vo s chi t it vn bng t in i ng s pht sinh N TK 211, 213, 154, 228, 131, 341 trong k; k c s t in thu t phi
thu khch hng ri chi ngay; vay di hn ri tr ngay cho ngi bn (khng lin quan n nghip v pht sinh C tk 111,112) S
liu c ghi m (***).
-Tin thu thanh l, nhng bn TSC v cc ti sn di hn khcM 22
566
Ch t iu ny l s t in t hun t hc thu, thc chi (chnh lch) t vic bn, t hanh l TSC v t i sn di hn (BST) t rong k
bo co.
S t in thu cn c vo s chi t it thu t in i chiu vi s theo di t hu nhp khc (chi t it t hanh l, nhng bn TSC) v s
theo di doanh thu bt ng sn u t .
S t in chi cn c vo s chi t it chi t in i chiu vi s chi t it theo di chi ph t i chnh, chi ph khc, gi vn hng bn (...)
t rong k bo co. S liu ghi m (***) nu chnh lch thu <chi.
-Tin chi cho vay, mua cc cng c n ca n v khc: M 23.
Ch t iu ny l s t in chi cho bn khc vay, chi mua cc cng c n (tri phiu, t n phiu, k phiu...t r c phiu v t nh
ch t iu m 25) v mc ch nm gi u t t rong k bo co ( c hng t in li ca n v khc) khng bao gm chi mua
cng c n c coi l t ng ng t in v mua cc cng c n v mc ch t hng mi.
Cn c vo s chi t it chi vn bng t in i chiu vi s theo di TK 128, 228, (chi t it t in chi cho vay), TK 121, 228 (chi t it
chi t in mua cng c n: tri phiu, t n phiu, k phiu...) t rong k bo co. Ch t iu ny ghi m (***)
-Tin thu hi cho vay, bn li cc cng c n ca n v khc: M 24
Ch t iu ny l s t in t hc thu t vic thu hi t in gc cho vay, t vic bn cc li hoc thanh ton cc cng c n ca n v
khc trong k bo co. Khng bao gm thu t bn cng c n c coi l t ng ng t in v mua cc cng c n v mc ch
thng mi.
S liu cn c vo s chi t it thu vn bng t in i chiu vi s theo di TK 128, 228 ( chi t it thu t in cho vay) v cc TK khc
lin quan n thu hi vn vay; TK 121, 228 (chi t it thu t in do bn li cc cng c n- tn phiu, k phiu, tri phiu).
-Tin chi u t gp vn vo n v khc: M 25
Ch t iu ny l s t in thc chi u t gp vn vo DN khc, gp vn bng t in vo cng t y con, vo c s kinh doanh
ng kim sot , cng ty lin kt,...(Khng gm chi mua c phiu v mc ch thng mi)
S t in cn c vo s chi t it chi vn bng t in c i chiu s chi t it TK 221 (chi t it u t c phiu), 222, 223, v 228 (chi
t it chi mua c phiu, gp vn vo n v khc) trong k bo co. Ch t iu ny c ghi m (***) .
-Tin thu hi u t gp vn vo n v khc: M 26
Ch t iu ny l s t in t hu hi cc khon u t vn vo n v khc (do bn li hoc thanh l cc khon vn u t vo n
v khc hoc rt vn khi giy php u t ht hn...)(Khng bao gm t in t hu t bn c phiu v mc ch thng mi)
Cn c vo s chi t it thu t in c i chiu s chi t it cc TK 221(chi t it c phiu); TK 222, 223, 228 (chi t it u t vn vo
n v khc) v TK 131 (Chi t it u t c phiu, gp vn vo n v khc)
-Tin thu li cho vay, c tc v li nhun c chia: M 27
Ch t iu ny l s t in t hu v cc khon t in li cho vay, li t in gu, li t mua v nm gi cc cng c n (t ri phiu, t n
phiu, k phiu...), c tc v li nhun c chia t vic gp vn vo cc n v khc.
Cn c vo s chi t it thu t in c i chiu vi s doanh thu t i chnh v cc ti khon lin quan khc trong k bo co.
-Lu chuyn tin thun t hot ng u t: M 30
y l chnh lch gia t ng s t in thu vo v tng s t in chi ra ca hot ng u t trong k bo co.
M 30 = M21+M22+M23+M24+M25+M26+M27. Nu s liu m th ghi m. (***)
-Tin thu t pht hnh c phiu, nhn vn gp ca ch s hu: M 31
Ch t iu ny l s t in thu do cc ch s hu ca DN gp vn di cc hnh thc pht hnh c phiu thu bng t in (s t in
thu t heo gi thc t pht hnh), do Nh nc cp vn, cc ch s hu gp vn t rc t ip bng t in (khng k s vn gp ca ch
s hu bng t i sn; khng bao gm cc khon vay v n c chuyn thnh vn c phn)
Cn c vo s chi t it thu t in i chiu vi s chi t it TK 411 (Chi t it vn gp ca ch s hu)
-Tin chi tr vn gp cho cc ch s hu, mua li c phiu ca doanh nghip pht hnh : M 32
Ch t iu ny phn nh s t in hon tr li vn gp cho cc ch s hu di hnh thc t r bng t in hoc mua li c phiu ca
DN pht hnh bng t in hu b hoc s dng lm c phiu ngn qu.
Cn c vo s chi t it chi t in i chiu vi s chi tit TK 411 v C phiu ngn qut rong k bo co. Ch t iu ny ghi m
(***)
-Tin vay ngn hn, di hn nhn c: M 33
Ch t iu ny l s t in nhn c do DN i vay ngn hn, di hn bao gm c khon vay bng pht hnh tri phiu. i vi
khon vay bng t ri phiu, s t in thu c phn nh theo s thc t hu (bng mnh gi tri phiu iu chnh vi cc khon
chit khu, ph t ri tri phiu hoc li t ri phiu t r t rc).
Cn c vo s chi t it vn bng t in c i chiu vi s chi t it TK 311, 341, 342, 343 v cc TK c lin quan khc .
567
-Tin chi tr n gc vay: M 34
Ch t iu ny l s t in t r v cc khon n gc vay ngn hn, di hn, ca cc ngn hng, t chc t i chnh v cc i tng
khc...
Cn c vo s chi t it chi t in c i chiu vi s chi t it TK 311, 341, 343, 131 chi t it thu t in khch hng t r ngay n
vay. S liu ghi m (***).
-Tin chi tr n thu ti chnh: M 35
Ch t iu ny l s t in chi tr n t hu t i chnh t rong k bo co.
Cn c vo s chi t it chi t in i chiu vi s chi tit TK 315, TK 342, 131 chi t it thu t in khch hng t r ngay n vay (chi
t it s t r n thu t i chnh) t rong k bo co. Ch t iu ny ghi m (***)
-C tc, li nhun tr cho ch s hu: M 36
Ch t iu ny l s t in tr c t c v li nhun cho cc ch s hu ca DN t rong k bo co. (khng bao gm khon c t c
hoc li nhun c chia nhng khng tr cho ch s hu m chuyn t hnh vn c phn)
Cn c vo s chi t it chi t in c i chiu vi s chi t it TK 338, TK421 (chi t it s t in tr v c t c v li nhun). Ch t iu
ny ghi m (***).
-Lu chuyn tin thun t hot ng ti chnh: M 40
Ch t iu ny phn nh chnh lch gia tng s tin t hu vo vi t ng s t in chi ra t hot ng t i chnh trong k bo co.
M40 = M31+M32+M33+M34+M35+M36. Nu m t h ghi m (***)
-Lu chuyn tin thun trong k: M 50
Ch t iu ny phn nh chnh lch tng s t in thu vo vi tng s t in chi ra t cc hot ng kinh doanh, hot ng u t v
hot ng t i chnh ca DN t rong k bo co.
M 50 = M20+M30+M40. Nu s liu m th ghi m (***) .
-Tin v tng ng tin u k: M 60
Cn c vo s d vn bng t in u k bo co Cc TK 111, 112, 113 trn bo co BCKT qu trc (m 110 ct s u
nm) v s d cc khon tng ng t in u k c ly t rn s k ton chi t it TK 121 t ho mn nh ngha t ng ng
t in.
-Anh hng ca thay i t gi hi oi quy i ngoi t: M 61
Ch t iu ny phn nh chnh lch t gi hi oi do nh gi li s d cui k ca cc TK t in (M 110- BCKT) v cc khon
t ng ng t in c gc ngoi t t i t hi im cui k (trn s chi t it TK 121).
Cn c vo cc s chi tit vn bng t in (TK 111, 112, 113), TK 121 (chi t it cc khon t iu chun phn loi l t ng n g
t in) c i chiu vi s chi tit TK 413 t rong k bo co. Ch t iu ny c ghi m nu t gi hi oi cui k thp hn t gi
hi oi u k. (ghi dng nu ngc li).
-Tin v tng ng tin cui k: M 70
M 70 = M50+M60+M61.
* Ct Nm trc:
Cn c vo bo co Lu chuyn tin t cng k ca nm trc ly ct Nm nay chuyn s liu t ng ng t heo t ng ch
t iu.

10.5.3.4. Phng php lp bo co lu chuyn tin t theo phng php gin tip
Nguyn tc chung:
Theo phng php gin t ip, cc lung t in vo v lung t in ra t hot ng kinh doanh c t nh v xc nh tr c ht bng
cch iu chnh li nhun trc thu thu nhp DN ca hot ng kinh doanh khi nh hng ca cc khon mc khng phi
bng t in (phi t in t), cc thay i t rong k ca hng tn kho, cc khon phi thu, phi t r t hot ng kinh doanh (thay i
vn lu ng) v cc khon m nh hng v t in ca chng l lung t in t hot ng u t , gm:
+Cc khon mc phi t in t :
-Khu hao TSC; d phng (l chi ph nhng khng phi chi t in);
-Cc khon li, l khng phi bng t in (chnh lch t gi hi oi cha t hc hin);
-Chi ph li vay (li vay t nh vo chi ph nhng khng phi bng t in, nh N Tk 635/ C Tk 142, 242...).
+Li, l c phn loi l lung t in t hot ng u t nh: Li, l v t hanh l, nhng bn TSC, bt ng sn u t ;
doanh thu t t in li cho vay, li t in gi, c t c v li nhun c chia...
568
+Cc t hay i vn lu ng v cc khon t hu, chi khc t hot ng kinh doanh:
-Cc thay i t rong k bo co v cc khon mc hng tn kho, phi thu, phi tr t hot ng KD (khng k li vay phi t r,
thu thu nhp phi np);
-Cc thay i ca chi ph tr trc;
-Li t in vay tr;
-Thu TNDN np;
-Tin thu khc t hot ng kinh doanh;
-Tin chi khc t hot ng kinh doanh.
Phng php lp c th:
* Ct Nm nay:
-Li nhun trc thu: M 01
Cn c vo ch t iu tng li nhun t rc thu (M 50) t rn bo co Kt qu hot ng kinh doanh t rong k bo co. Nu s
liu m (l) t h ghi m (***)
-iu chnh cho cc khon:
-Khu hao TSC: M 02
Cn c vo s khu hao trch trong k c t nh vo chi ph SXKD trn bng t nh v phn b khu hao v s k ton cc
TK lin quan. V y l khon chi ph khng phi bng tin lm gim li nhun trong k nn ch tiu ny c cng (+)
vo li nhun trc thu
-Cc khon d phng: M 03
Cn c vo tng s chnh lch gia s d Cui k vi u k ca cc TK d phng (129, 139, 159, 229) trong s ci:
+Nu chnh lch Cui k- u k > 0: t h ghi dng (c cng vo li nhun t rc t hu, v t rong k t rch lp t nh vo chi
ph, l mt khon chi khng phi bng t in lm gim li nhun nn cn phi cng (+) vo M 01
+Nu chnh lch Cui k -u k < 0: t h ghi m (***). (v y l trng hp hon nhp lm gim chi ph, tng li nhun
trong k m khng phi l tng khon thu tin)
-Li, l chnh lch t gi hi oi cha thc hin: M 04
Cn c vo s chi t it TK 515 chi tit phn li chnh lch t gi do nh gi li cc khon mc t in t c gc ngoi t cui k
bo co c ghi nhn vo doanh t hu, ch t iu ny lm t ng li nhun t rong k nhng khng t ng thu t in nn c t r (-) vo
M 01 nn ghi m (***), hoc:
Cn c vo s chi t it TK 635 chi tit phn l chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon mc t in t c gc ngoi t
cui k c ghi nhn vo chi ph, ch t iu ny c cng (+) vo M 01 v l khon tng chi ph, gim li nhun nhng
khng phi chi tin.
-Li, l t hot ng u t: M 05
Ch t iu ny phn nh Li, L pht sinh trong k c phn nh vo li nhun trc t hu nhng c phn loi l lung
t in t hot ng u t gm: li (l) t vic thanh l TSC v cc khon u t di hn m DN mua v nm gi v mc ch
u t nh (li (l) bn bt ng sn u t ; li cho vay; li tin gi; li (l) t vic mua v bn li cc cng c n t ri phiu, k
phiu, t n phiu; c t c v li nhun c chia t cc khon u t vn vo n v khc. (khng bao gm li l do mua bn
chng khon v mc ch thng mi)
Cn c vo s chi t it TK 515 chi tit phn li t hot ng u t , s liu ny c t r (-) vo M 01 v t nh vo ch t iu
lu chuyn t in t t , ghi m (***).
Cn c vo s chi t it TK 635 chi tit phn l t hot ng u t t rong k, s liu ny c cng (+) vo M 01.
Ch : Nu c c li v l th ly s liu b tr lp. (s thun li t r l)
-Chi ph li vay: M 06
Ch t iu ny phn nh chi ph li vay ghi nhn vo chi ph sn xut kinh doanh trong k bo co nhng khng phi khon chi
t r trc t ip bng t in lm gim li nhun trong k ( v d: N Tk 635/C Tk 142, 242...)
Cn c vo s k ton chi t it TK 635 chi t it chi ph li vay hoc ch t iu chi ph li vay t rong bo co kt qu hot ng
kinh doanh cng k. S liu ny c cng (+) vo M 01.
-Li nhun t hot ng kinh doanh trc thay i vn lu ng: M 08
Ch t iu ny phn nh lung t in t o ra t hot ng kinh doanh t rong k bo co sau khi loi t r nh hng ca cc khon
mc thu nhp, doanh thu, chi ph khng trc t ip bng t in. Ch t iu ny c t nh cn c vo li nhun trc thu cng cc
khon iu chnh:
569
M 08=M01+M02+M03+M04+M05+M06. Nu s liu m thghi m (***)
-Tng gim cc khon phi thu: M 09
Cn c vo chnh lch s d Cui k- u k ca cc TK phi t hu v khon t m ng c lin quan n hot ng kinh doanh
(131, 136, 138, 133, 141, v c khon ng t rc cho ngi bn (chi tit d n Tk 331) ). Ch t iu nykhng bao gm cc khon
phi thu lin quan n hot ng u t, hot ng ti chnh nh: phi thu v li t in cho vay, v c t c v li nhun c chia,
v thanh l, nhng bn TSC.
+Nu s d Cui k - u k > 0 th s liu ghi m (***).
+Nu s d Cui k - u k < 0 th s liu ghi dng, tc cng vo ch t iu M 08 bi v s t in t rong k thu c t cc
khon phi thu t ng.
-Tng, gim hng tn kho: M 10
Cn c vo chnh lch s d cui k vi u k cc TK hng tn kho trong s ci (151, 152, 153, 154, 155, 156, 157-khng k
s d Tk d phng)
+Nu s d Cui k - u k > 0 th s liu ghi m (***).(t r khi M 08)
+Nu s d Cui k - u k < 0 th s liu c cng (+) vo M 08 .
-Tng, gim cc khon phi tr: M 11
Ch t iu ny cn c vo tng cc chnh lch s d Cui k vi u k ca cc TK n phi t r lin quan n hot ng kinh
doanh trong k t rong s ci: TK 331,131 chi t it ngi mua ng trc, 333 tr thu TNDN, 335, 336, 338. (khng bao gm cc
khon phi tr v li vay, khon phi t r lin quan n hot ng u t (mua sm, xy dng TSC, mua bt ng sn u t ,
mua cc cng c n) v hot ng t i chnh (vay ngn hn, di hn, n di hn, n di hn n hn tr?)
+Nu s d Cui k - u k > 0 t h s liu cng (+) vo M 08.
+Nu s d Cui k - u k < 0 t h s liu ghi m(***), t c tr vo M 08
-Tng, gim chi ph tr trc: M 12
Cn c vo chnh lch gia s d Cui k vi u k cc TK 142, 242
+Nu s d Cui k - u k > 0 th s liu ghi m (***).
+Nu s d Cui k - u k < 0 th s liu ghi dng, tc cng (+) vo M 08 bi v trong k c s phn b t ng chi ph
khng phi chi bng tin lm gim li nhun trc thu.
-Tin li vay tr: M 13
Cn c vo s chi t it chi t in tr cc khon li vay c i chiu vi cc TK 142, 242, 335, 3434 (chi t it s pht sinh N cc
TK ny v s t in li vay tr trc hoc s t in li vay pht sinh cc v t r t rong k ny), i chiu vi s k t on chi t it cc
Tk lin quan nh: 635, 241 (chi t it t in li vay t r t rong k ny c vn ho), 627 (chi t it t in li vay tr trong k c
t nh vo chi ph sn xut t i sn d dang). S liu ny c ghi m (***).
-Thu thu nhp np: M 14
Cn c vo lu k s pht sinh N t rong k TK 3334 i chiu vi s chi t it TK vn bng t in v s thu TNDN np t rong
k (k c cho s thu cn n t k trc). S liu c ghi m (***)
-Tin thu khc t hot ng kinh doanh: M 15
Ch t iu ny phn nh cc khon t in thu c t hot ng kinh doanh ngoi cc khon nu t rn nh: thu t in nhn k
qu, k cc, t in kinh ph, d n, t in nhn c ghi t ng cc qu do cp t rn cp hoc cp di np...S liu cn c vo s chi
t it t hu t in ca cc khon c lin quan t rong k bo co v c cng vo M 08.
-Tin chi khc t hot ng kinh doanh: M 16
Ch t iu ny phn nh cc khon t in chi pht sinh t rong k t hot ng kinh doanh ngoi cc khon nu trn nh: t in
a i k qu, t in chi trc t ip t qu khen t hng, phc li, ngun kinh ph, d n...
S liu ny ghi m (***).
-Lu chuyn tin thun t hot ng kinh doanh: M 20
Ch t iu ny phn nh chnh lch gia tng s tin t hu vo vi t ng s t in chi ra t hot ng kinh doanh t rong k bo co.
M 20 = M08 + ...+ M16. Nu s liu m th ghi m (***).
Cc m s t M 21 n M 70 c lp tng t nh phng php trc tip (Lu chuyn tin t hot ng u t, lu
chuyn tin t hot ng ti chnh)
Ct "Nm trc":
Cn c vo ch t iu ct Nm nay ca bo co cng k nm t rc chuyn s liu tng ng theo tng ch t iu
570

n v bo co:...................... Mu s B 03 DN
a ch:...................
(Ban hnh theo Q s 15/2006/Q-BTC

BO CO LU CHUYN TIN T
(Theo phng php trc tip) (*)
Nm.
n v tnh: ...........
Ch tiu M
s
Thuyt
minh
Nm
nay
Nm
trc
1 2 3 4 5
I. Lu chuyn tin t hot ng kinh doanh
1. Tin thu t bn hng, cung cp dch v v doanh thu khc 01
2. Tin chi tr cho ngi cung cp hng ha v dch v 02
3. Tin chi tr cho ngi lao ng 03
4. Tin chi tr li vay 04
5. Tin chi np thu thu nhp doanh nghip 05
6. Tin thu khc t hot ng kinh doanh 06
7. Tin chi khc cho hot ng kinh doanh 07
Lu chuyn tin thun t hot ng kinh doanh 20

II. Lu chuyn tin t hot ng u t
1.Tin chi mua sm, xy dng TSC v cc ti sn di hn
khc
21
2.Tin thu t thanh l, nhng bn TSC v cc ti sn di hn
khc
22
3.Tin chi cho vay, mua cc cng c n ca n v khc 23
4.Tin thu hi cho vay, bn li cc cng c n ca n v khc 24
5.Tin chi u t gp vn vo n v khc 25
6.Tin thu hi u t gp vn vo n v khc 26
7.Tin thu li cho vay, c tc v li nhun c chia 27
Lu chuyn tin thun t hot ng u t 30

III. Lu chuyn tin t hot ng ti chnh
1.Tin thu t pht hnh c phiu, nhn vn gp ca ch s hu 31
2.Tin chi tr vn gp cho cc ch s hu, mua li c phiu ca
doanh nghip pht hnh
32
3.Tin vay ngn hn, di hn nhn c 33
4.Tin chi tr n gc vay 34
5.Tin chi tr n thu ti chnh 35
6. C tc, li nhun tr cho ch s hu 36
Lu chuyn tin thun t hot ng ti chnh 40
Lu chuyn tin thun trong k (50 = 20+30+40) 50
Tin v tng ng tin u k 60
nh hng ca thay i t gi hi oi quy i ngoi t 61
Tin v tng ng tin cui k (70 = 50+60+61) 70 VII.34
571


Ghi ch: Nhng ch tiu khng c s liu c th khng phi trnh by nhng khng c
nh li s th t ch tiu v M s.
n v bo co:................... Mu s B 03 DN
a ch:................

(Theo phng php gin tip) (*)
Nm..
n v tnh: ...........
Ch tiu

M
s
Thuyt
minh
Nm
nay
Nm trc
1 2 3 4 5
I. Lu chuyn tin t hot ng kinh doanh
1. Li nhun trc thu 01
2. iu chnh cho cc khon
- Khu hao TSC 02
- Cc khon d phng 03
- Li, l chnh lch t gi hi oi cha thc hin 04
- Li, l t hot ng u t 05
- Chi ph li vay 06
3. Li nhun t hot ng kinh doanh trc thay i vn
lu ng
08
- Tng, gim cc khon phi thu 09
- Tng, gim hng tn kho 10
- Tng, gim cc khon phi tr (Khng k li vay phi
tr, thu thu nhp doanh nghip phi np)
11
- Tng, gim chi ph tr trc 12
- Tin li vay tr 13
- Thu thu nhp doanh nghip np 14
- Tin thu khc t hot ng kinh doanh 15
- Tin chi khc cho hot ng kinh doanh 16
Lu chuyn tin thun t hot ng kinh doanh 20

II. Lu chuyn tin t hot ng u t

1.Tin chi mua sm, xy dng TSC v cc ti sn di
hn khc
21
2.Tin thu t thanh l, nhng bn TSC v cc ti sn di
hn khc
22
3.Tin chi cho vay, mua cc cng c n ca n v khc 23
4.Tin thu hi cho vay, bn li cc cng c n ca n v 24
572
khc
5.Tin chi u t gp vn vo n v khc 25
6.Tin thu hi u t gp vn vo n v khc 26
7.Tin thu li cho vay, c tc v li nhun c chia 27
Lu chuyn tin thun t hot ng u t

30
III. Lu chuyn tin t hot ng ti chnh
1.Tin thu t pht hnh c phiu, nhn vn gp ca ch s
hu
31
2.Tin chi tr vn gp cho cc ch s hu, mua li c phiu
ca doanh nghip pht hnh
32
3.Tin vay ngn hn, di hn nhn c 33
4.Tin chi tr n gc vay 34
5.Tin chi tr n thu ti chnh 35
6. C tc, li nhun tr cho ch s hu 36
Lu chuyn tin thun t hot ng ti chnh 40
Lu chuyn tin thun trong k (50 = 20+30+40) 50
Tin v tng ng tin u k 60
nh hng ca thay i t gi hi oi quy i ngoi t 61
Tin v tng ng tin cui k (70 = 50+60+61) 70 31


Ghi ch (*): Nhng ch tiu khng c s liu c th khng phi trnh by nhng
khng c nh li s th t ch tiu v M s.

10.6. THUYT MINH BO CO TI CHNH (MU B09 - DN)
10.6.1. Tc dng ca thuyt minh bo co ti chnh.
Bn thuyt minh bo co t i chnh l mt b phn hp t hnh khng th t ch ri ca bo co t i chnh DN dng d mo t mang
t nh t ng thut hoc phn t ch chi t it cc thng t in s liu c t rnh by t rong cc bo co t i chnh cng nh cc thng t in
cn t hit khc theo yu cu ca cc chun mc k t on c th. Bn t huyt minh cng c t h t rnh by nhng thng t in khc nu
DN xt thy cn t hit cho vic t rnh by t rung thc, hp l bo co t i chnh.
Thuyt minh bo co ti chnh c tc dng ch yu sau:
- Cung cp s liu, thng t in b sung cho cc khon mc trong bo co kt qu hot ng kinh doanh nh: doanh thu, cc khon
gim t r doanh thu; gi vn hng bn; chi ph t i chnh; chi ph SXKD t heo yu t ; t hu t hu nhp DN phi np v li nhun sau
thu phn t ch nh gi mt cch c t h, chi t it hn v t nh hnh chi ph, doanh thu, thu nhp v kt qu hot ng SXKD
ca doanh nghip.
- Thng qua thuyt minh bo co t i chnh m bit c c im hot ng ca DN, cc chnh sch, cc nguyn t c, ch k
ton p dng ti doanh nghip t m kim t ra vic chp hnh cc quy nh, ch th l k ton, phng php k ton m
doanh nghip ng k p dng
- Cung cp s liu, thng t in b sung cho cc khon mc trong BCKT phn t ch, nh gi t nh hnh t i sn, ngun vn nh:
t in v cc khon t ng ng t in; cc khon phi thu ngn hn, di hn; hng tn kho; thu phi thu; t ng gim TSC, bt
ng sn u t t heo t ng loi, nhm; cc khon u t t i chnh; t nh hnh chi t it tng gim cc loi vn ch s hu, cc qu,
n phi tr t gip cho vic nh gi, phn t ch t nh hp l trong vic phn b c cu vn, t nh hnh kh nng t hanh ton, kh
nng sinh li ca doanh nghip.
10.6.2. Ni dung- kt cu ca thuyt minh bo co ti chnh.
573
Thuyt minh bo co ti chnh gm 8 ni dung ch yu sau:
- c im hot ng ca doanh nghip
- K k ton, n v t in t s dng t rong k ton
- Chun mc v ch k ton p dng.
- Cc chnh sch k t on p dng
- Thng t in b sung cho cc khon mc trnh by t rong Bng cn i k t on
- Thng t in b sung cho cc khon mc trnh by t rong Bo co kt qu hot ng kinh doanh.
- Thng t in b sung cho cc khon mc trnh by t rong Bo co lu chuyn t in t
- Nhng t hng t in khc.
10.6.3. C s s liu v phng php lp thuyt minh bo co ti chnh.
10.6.3.1. C s lp
Cn c ch yu lp thuyt minh bo co ti chnh l:
- Cc s k ton tng hp, s, t h k ton chi t it k bo co c lin quan.
- Thuyt minh bo co t i chnh nm trc
- Bng cn i k ton k bo co, Bo co kt qu hot ng kinh doanh k bo co, bo co lu chuyn t in t nm bo co.
- Cn c vo t nh hnh t hc t doanh nghip v cc t i liu lin quan khc.
10.6.3.2. PHNG PHP CHUNG LP THUYT MINH BO CO TI CHNH.

- Khi lp bo co t i chnh nm, DN phi lp Bn t huyt minh bo co ti chnh t heo ng qui nh t i on 60 n on 74
Chun mc s 2 Trnh by bo co t i chnh.
- Khi lp bo co ti chnh gia nin , DN phi lp Bn thuyt minh bo co ti
chnh theo ng qui nh Chun mc s 27 Bo co ti chnh gia nin .
-Bn thuyt minh bo co ti chnh ca DN cn phi lp nhng ni dung sau:
+ C s lp v trnh by bo co ti chnh v cc chnh sch k ton c th c
la chn v p dng i vi cc giao dch v s kin quan trng.
+ Trnh by cc thng tin trng yu cha c trnh by trong cc bo co ti
chnh khc.
+ Cung cp thng tin b sung cha c trnh by trong cc bo co ti chnh
khc nhng li cn thit cho vic trnh by trung thc v hp l tnh hnh ti chnh ca
doanh nghip.
- Bn thuyt minh bo co ti chnh phi c trnh by mt cch c h thng.
Mi khon mc trong BCKT, Bo co kt qu, bo co lu chuyn tin t cn c
nh du dn n cc thng tin lin quan trong bn thuyt minh bo co ti chnh.

K t c u v ni dung B n thuy t minh bo co t i chnh

n v bo co:............................ Mu s B 09 DN
a ch:.........................................
ngy 20/03/2006 ca B trng BTC)

BN THUYT MINH BO CO TI CHNH
Nm ....(1)
574

I- c im hot ng ca doanh nghip
1- Hnh thc s hu vn
2- Lnh vc kinh doanh
3- Ngnh ngh kinh doanh
4- c im hot ng ca doanh nghip trong nm ti chnh c nh hng n bo co
ti chnh.

II- K k ton, n v tin t s dng trong k ton
1- K k ton nm (bt u t ngy..../..../.... kt thc vo ngy ..../..../...).
2- n v tin t s dng trong k ton.

III- Chun mc v Ch k ton p dng
1- Ch k ton p dng
2- Tuyn b v vic tun th Chun mc k ton v Ch k ton
3- Hnh thc k ton p dng

IV- Cc chnh sch k ton p dng
1- Nguyn tc ghi nhn cc khon tin v cc khon tng ng tin.
Phng php chuyn i cc ng tin khc ra ng tin s dng trong k ton.
2- Nguyn tc ghi nhn hng tn kho:
- Nguyn tc ghi nhn hng tn kho;
- Phng php tnh gi tr hng tn kho;
- Phng php hch ton hng tn kho;
- Phng php lp d phng gim gi hng tn kho.
3- Nguyn tc ghi nhn v khu hao TSC v bt ng sn u t:
- Nguyn tc ghi nhn TSC (hu hnh, v hnh, thu ti chnh);
- Phng php khu hao TSC (hu hnh, v hnh, thu ti chnh).
4- Nguyn tc ghi nhn v khu hao bt ng sn u t
- Nguyn tc ghi nhn bt ng sn u t;
- Phng php khu hao bt ng sn u t.
5- Nguyn tc ghi nhn cc khon u t ti chnh:
- Cc khon u t vo cng ty con, cng ty lin kt, vn gp vo c s kinh
doanh ng kim sot;
- Cc khon u t chng khon ngn hn;
- Cc khon u t ngn hn, di hn khc;
- Phng php lp d phng gim gi u t ngn hn, di hn.
6- Nguyn tc ghi nhn v vn ha cc khon chi ph i vay:
- Nguyn tc ghi nhn chi ph i vay;
- T l vn ha c s dng xc nh chi ph i vay c vn ha trong k;
7- Nguyn tc ghi nhn v vn ha cc khon chi ph khc:
- Chi ph tr trc;
- Chi ph khc;
- Phng php phn b chi ph tr trc ;
- Phng php v thi gian phn b li th thng mi.
8- Nguyn tc ghi nhn chi ph phi tr.
575
9- Nguyn tc v phng php ghi nhn cc khon d phng phi tr.
10- Nguyn tc ghi nhn vn ch s hu:
- Nguyn tc ghi nhn vn u t ca ch s hu, thng d vn c phn, vn khc
ca ch s hu.
- Nguyn tc ghi nhn chnh lch nh gi li ti sn.
- Nguyn tc ghi nhn chnh lch t gi.
- Nguyn tc ghi nhn li nhun cha phn phi.
11- Nguyn tc v phng php ghi nhn doanh thu:
- Doanh thu bn hng;
- Doanh thu cung cp dch v;
- Doanh thu hot ng ti chnh;
- Doanh thu hp ng xy dng.
12. Nguyn tc v phng php ghi nhn chi ph ti chnh.
13. Nguyn tc v phng php ghi nhn chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh,
chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li.
14- Cc nghip v d phng ri ro hi oi.
15- Cc nguyn tc v phng php k ton khc.

V- Thng tin b sung cho cc khon mc trnh by trong Bng cn i k
ton
(n v tnh:......)
01- Tin Cui nm u nm
- Tin mt
- Tin gi ngn hng
- Tin ang chuyn
Cng
...
...
...
...
...
...
...
...
02- Cc khon u t ti chnh ngn hn:
- Chng khon u t ngn hn
- u t ngn hn khc
- D phng gim gi u t ngn hn

Cui nm
...
...
...

u nm
...
...
...

Cng ... ...
03- Cc khon phi thu ngn hn khc Cui nm u nm
- Phi thu v c phn ho
- Phi thu v c tc v li nhun c chia
- Phi thu ngi lao ng
- Phi thu khc
...
...
...
...
...
...
...
...
Cng

... ...
04- Hng tn kho Cui nm u nm
- Hng mua ang i ng
- Nguyn liu, vt liu
- Cng c, dng c
- Chi ph SX, KD d dang
- Thnh phm
- Hng ha
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
576
- Hng gi i bn
- Hng ho kho bo thu
- Hng ho bt ng sn
Cng gi gc hng tn kho

...
...
...
...
...
...
...
...
* Gi tr ghi s ca hng tn kho dng th chp, cm c
m bo cc khon n phi tr:....
* Gi tr hon nhp d phng gim gi hng tn kho trong nm:....
* Cc trng hp hoc s kin dn n phi trch thm hoc
hon nhp d phng gim gi hng tn kho:.

05- Thu v cc khon phi thu Nh nc Cui nm u nm
- Thu thu nhp doanh nghip np tha
-
- Cc khon khc phi thu Nh nc:
Cng
...
...
...
...
...
...
...
...
06- Phi thu di hn ni b
- Cho vay di hn ni b
-...
- Phi thu di hn ni b khc

...
...
...

...
...
...
Cng
07- Phi thu di hn khc Cui nm u nm
- K qu, k cc di hn
- Cc khon tin nhn u thc
- Cho vay khng c li
- Phi thu di hn khc
...
...
...
...
...
...
...
...
Cng

08 - Tng, gim ti sn c nh hu hnh:

Khon mc
Nh ca,
vt kin
trc
My
mc,
thit b
Phng tin
vn ti,
truyn dn

...
TSC
hu hnh
khc

Tng
cng
Nguyn gi TSC hu
hnh

S d u nm
- Mua trong nm
- u t XDCB hon thnh
- Tng khc
- Chuyn sang bt ng sn
u t
- Thanh l, nhng bn
- Gim khc

(...)
(...)
(...)

(...)
(...)
(...)

(...)
(...)
(...)

(...)
(...)
(...)

(...)
(...)
(...)

(...)
(...)
(...)
S d cui nm
Gi tr hao mn ly k
S d u nm
- Khu hao trong nm
577
- Tng khc
- Chuyn sang bt ng sn
u t
- Thanh l, nhng bn
- Gim khc

(...)
(...)
(...)

(...)
(...)
(...)

(...)
(...)
(...)

(...)
(...)
(...)

(...)
(...)
(...)

(...)
(...)
(...)
S d cui nm
Gi tr cn li ca TSC
hu hnh

- Ti ngy u nm
- Ti ngy cui nm

- Gi tr cn li cui nm ca TSC hu hnh dng th chp, cm c m bo
cc khon vay:
- Nguyn gi TSC cui nm khu hao ht nhng vn cn s dng:
- Nguyn gi TSC cui nm ch thanh l:
- Cc cam kt v vic mua, bn TSC hu hnh c gi tr ln trong tng lai:
- Cc thay i khc v TSC hu hnh:

09- Tng, gim ti sn c nh thu ti chnh:

Khon mc
Nh
ca, vt
kin
trc
My
mc,
thit
b
Phng
tin vn ti,
truyn
dn

...
TSC
hu
hnh
khc
Ti sn
c nh
v
hnh

Tng
cng
Nguyn gi TSC thu
ti chnh

S d u nm
- Thu ti chnh trong
nm
- Mua li TSC thu ti
chnh
- Tng khc
- Tr li TSC thu ti
chnh
- Gim khc

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)
S d cui nm
Gi tr hao mn ly k
S d u nm
- Khu hao trong nm
- Mua li TSC thu ti
chnh
- Tng khc
- Tr li TSC thu ti
chnh
- Gim khc

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)
S d cui nm
Gi tr cn li ca TSC
thu ti chnh

578
- Ti ngy u nm
- Ti ngy cui nm

* Tin thu pht sinh thm c ghi nhn l chi ph trong nm:
* Cn c xc nh tin thu pht sinh thm:
* iu khon gia hn thu hoc quyn c mua ti sn:

10- Tng, gim ti sn c nh v hnh:

Khon mc
Quyn
s dng
t
Quyn
pht
hnh
Bn quyn,
bng
sng ch

...
TSC
v hnh
khc
Tng
cng
Nguyn gi TSC v hnh
S d u nm
- Mua trong nm
- To ra t ni b doanh
nghip
- Tng do hp nht kinh
doanh
- Tng khc
- Thanh l, nhng bn
- Gim khc

()
()

()
()

()
()

()
()

()
()

()
()
S d cui nm
Gi tr hao mn ly k
S d u nm
- Khu hao trong nm
- Tng khc
- Thanh l, nhng bn
- Gim khc

()
()

()
()

()
()

()
()

()
()

()
()
S d cui nm
Gi tr cn li ca TSC
v hnh

- Ti ngy u nm
- Ti ngy cui nm

* Thuyt minh s liu v gii trnh khc:
-
-
11- Chi ph xy dng c bn d dang: Cui nm u nm
- Tng s chi ph XDCB d dang: ... ...
Trong (Nhng cng trnh ln):
+ Cng trnh..
+ Cng trnh..
+.

...
...
...

...
...
...
12- Tng, gim bt ng sn u t:

Khon mc
S
u nm
Tng
trong nm
Gim
trong nm
S
cui nm
Nguyn gi bt ng sn u t
579
- Quyn s dng t
- Nh
- Nh v quyn s dng t
- C s h tng

Gi tr hao mn ly k
- Quyn s dng t
- Nh
- Nh v quyn s dng t
- C s h tng

Gi tr cn li ca bt ng sn
u t

- Quyn s dng t
- Nh
- Nh v quyn s dng t
- C s h tng

* Thuyt minh s liu v gii trnh khc:
-
-..............

13- u t di hn khc:
- u t c phiu
- u t tri phiu
- u t tn phiu, k phiu
- Cho vay di hn
- u t di hn khc
Cui nm
...
...
...
...
u nm
...
...
...
...
Cng ... ...
14- Chi ph tr trc di hn Cui nm u nm
- Chi ph tr trc v thu hot ng TSC ... ...
- Chi ph thnh lp doanh nghip
- Chi ph nghin cu c gi tr ln
- Chi ph cho giai on trin khai khng tiu chun ghi nhn l
TSC v hnh
- ...
...
...
...
...
...
...
...
...
Cng ... ...
15- Vay v n ngn hn Cui nm u nm
- Vay ngn hn
- N di hn n hn tr

...
...

...
...

Cng ... ...
16- Thu v cc khon phi np nh nc Cui nm u nm
- Thu gi tr gia tng
- Thu tiu th c bit
- Thu xut, nhp khu
- Thu thu nhp doanh nghip
- Thu thu nhp c nhn
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
580
- Thu ti nguyn
- Thu nh t v tin thu t
- Cc loi thu khc
- Cc khon ph, l ph v cc khon phi np khc
...
...
...
...
...
...
...
...
Cng ... ...
17- Chi ph phi tr Cui nm u nm
- Trch trc chi ph tin lng trong thi gian ngh php
- Chi ph sa cha ln TSC
- Chi ph trong thi gian ngng kinh doanh
-
...
...
...
...
...
...
Cng ... ...
18- Cc khon phi tr, phi np ngn hn khc Cui nm u nm
- Ti sn tha ch gii quyt
- Kinh ph cng on
- Bo him x hi
- Bo him y t
- Phi tr v c phn ho
- Nhn k qu, k cc ngn hn
- Doanh thu cha thc hin
- Cc khon phi tr, phi np khc
Cng
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
19- Phi tr di hn ni b Cui nm u nm
- Vay di hn ni b
-...
- Phi tr di hn ni b khc
Cng
...

...
...
...

...
...
20- Vay v n di hn Cui nm u nm
a - Vay di hn
- Vay ngn hng
- Vay i tng khc
- Tri phiu pht hnh
b - N di hn
- Thu ti chnh
- N di hn khc

...
...

...
...
...

...
...

...
...
...
Cng ... ...

c- Cc khon n thu ti chnh

Nm nay Nm trc
Thi hn Tng khon
thanh ton tin
thu ti chnh
Tr tin
li thu
Tr n
gc
Tng khon
thanh ton tin
thu ti chnh
Tr tin
li thu
Tr n
gc
T 1 nm
tr xung

Trn 1 nm
n 5 nm

Trn 5 nm
581

21- Ti sn thu thu nhp hon li v thu thu nhp hon li phi tr
a- Ti sn thu thu nhp hon li:
Cui nm u nm
- Ti sn thu thu nhp hon li lin quan n
khon chnh lch tm thi c khu tr

khon l tnh thu cha s dng

khon u i tnh thu cha s dng

- Khon hon nhp ti sn thu thu nhp hon li
c ghi nhn t cc nm trc

Ti sn thu thu nhp hon li

b- Thu thu nhp hon li phi tr Cui nm u nm
- Thu thu nhp hon li phi tr pht sinh t cc khon chnh
lch tm thi chu thu
- Khon hon nhp thu thu nhp hon li phi tr c ghi
nhn t cc nm trc
- Thu thu nhp hon li phi tr

22- Vn ch s hu
a- Bng i chiu bin ng ca vn ch s hu
Vn u
t ca
ch s
hu
Thng
d vn
c
phn
Vn
khc ca
ch s
hu
C
phiu
qu
Chnh
lch nh
gi li ti
sn
Chnh
lch
t gi
hi
oi

...
Ngun vn
u t
XDCB

Cng
A 1 2 3 4 5 6 7 8 9
S d u nm
trc
- Tng vn trong
nm trc
- Li trong
nm trc
- Tng khc
- Gim vn trong
nm trc
- L trong nm
trc
- Gim khc

S d cui nm
trc S d u
nm nay

- Tng vn trong
582
nm nay
- Li trong nm nay
- Tng khc
- Gim vn trong
nm nay
- L trong nm nay
- Gim khc

S d cui nm
nay

b- Chi tit vn u t ca ch s hu Cui nm u nm
- Vn gp ca Nh nc
- Vn gp ca cc i tng khc
- ...
...
...
...
...
Cng ... ...

* Gi tr tri phiu chuyn thnh c phiu trong nm
* S lng c phiu qu:

c- Cc giao dch v vn vi cc ch s hu v phn phi c tc, chia
li nhun
Nm nay Nm trc
- Vn u t ca ch s hu
+ Vn gp u nm
+ Vn gp tng trong nm
+ Vn gp gim trong nm
+ Vn gp cui nm
- C tc, li nhun chia
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
d- C tc
- C tc cng b sau ngy kt thc k k ton nm:
+ C tc cng b trn c phiu ph thng:.................
+ C tc cng b trn c phiu u i:..................
- C tc ca c phiu u i ly k cha c ghi nhn:.......

- C phiu Cui nm u nm
- S lng c phiu ng k pht hnh
- S lng c phiu bn ra cng chng
+ C phiu ph thng
+ C phiu u i
- S lng c phiu c mua li
+ C phiu ph thng
+ C phiu u i
- S lng c phiu ang lu hnh
+ C phiu ph thng
+ C phiu u i
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...

* Mnh gi c phiu ang lu hnh :..............................
583

e- Cc qu ca doanh nghip:
- Qu u t pht trin
- Qu d phng ti chnh
- Qu khc thuc vn ch s hu

* Mc ch trch lp v s dng cc qu ca doanh nghip

g- Thu nhp v chi ph, li hoc l c ghi nhn trc tip vo Vn ch s hu theo qui
nh ca cc chun mc k ton c th.
-
-
23- Ngun kinh ph Nm nay Nm trc
- Ngun kinh ph c cp trong nm ... ...
- Chi s nghip (...) (...)
- Ngun kinh ph cn li cui nm ... ...

24- Ti sn thu ngoi Cui nm u nm
(1)- Gi tr ti sn thu ngoi
- TSC thu ngoi
- Ti sn khc thu ngoi
(2)- Tng s tin thu ti thiu trong tng lai ca hp ng thu
hot ng ti sn khng hy ngang theo cc thi hn
- T 1 nm tr xung
- Trn 1 nm n 5 nm
- Trn 5 nm

...
...

...
...
...

...
...

...
...
...
VI- Thng tin b sung cho cc khon mc trnh by trong
Bo co kt qu hot ng kinh doanh ( n v
tnh:.............)
Nm nay Nm trc
25- Tng doanh thu bn hng v cung cp dch v (M s 01)
Trong :
- Doanh thu bn hng
- Doanh thu cung cp dch v
...

...
...
...

...
...
- Doanh thu hp ng xy dng (i vi doanh nghip c hot
ng xy lp)
+ Doanh thu ca hp ng xy dng c ghi nhn trong k;
+ Tng doanh thu lu k ca hp ng xy dng c ghi nhn
n thi im lp bo co ti chnh;

...

...

...

...
26- Cc khon gim tr doanh thu (M s 02)
Trong :
- Chit khu thng mi
- Gim gi hng bn
- Hng bn b tr li
- Thu GTGT phi np (phng php trc tip)
- Thu tiu th c bit
...

...
...
...
...
...
...

...
...
...
...
...
584
- Thu xut khu
27- Doanh thu thun v bn hng v cung cp dch v (M s 10)
Trong :
- Doanh thu thun trao i sn phm, hng ha
- Doanh thu thun trao i dch v
...

...
...
...

...
...

28- Gi vn hng bn (M s 11) Nm nay Nm trc
- Gi vn ca hng ha bn
- Gi vn ca thnh phm bn
- Gi vn ca dch v cung cp
- Gi tr cn li, chi ph nhng bn, thanh l ca
BS u t bn
- Chi ph kinh doanh Bt ng sn u t
- Hao ht, mt mt hng tn kho
- Cc khon chi ph vt mc bnh thng
- D phng gim gi hng tn kho
...
...
...
...
...
...
(...)
...
...
...
...
...
...
...
...
(...)
...
...
Cng ... ...

29- Doanh thu hot ng t i chnh (M s 21) Nm nay Nm trc
- Li tin gi, tin cho vay
- Li u t tri phiu, k phiu, tn phiu
- C tc, li nhun c chia
- Li bn ngoi t
- Li chnh lch t gi thc hin
- Li chnh lch t gi cha thc hin
- Li bn hng tr chm
- Doanh thu hot ng t i chnh khc
Cng
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...

30- Chi ph ti chnh (M s 22) Nm nay Nm trc
- Li tin vay
- Chit khu thanh ton, li bn hng tr chm
- L do thanh l cc khon u t ngn hn, di hn
- L bn ngoi t
- L chnh lch t gi thc hin
- L chnh lch t gi cha thc hin
- D phng gim gi cc khon u t ngn hn, di hn
- Chi ph ti chnh khc
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
Cng ... ...

31- Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh (M s 51) Nm nay Nm trc
- Chi ph thu thu nhp doanh nghip tnh trn thu nhp chu thu
nm hin hnh

- iu chnh chi ph thu thu nhp doanh nghip ca cc nm
trc vo chi ph thu thu nhp hin hnh nm nay

- Tng chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh
585

32- Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li (M s 52) Nm nay Nm trc
- Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh t cc
khon chnh lch tm thi phi chu thu

- Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh t vic
hon nhp ti sn thu thu nhp hon li

- Thu nhp thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh t cc
khon chnh lch tm thi c khu tr
() ()
- Thu nhp thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh t cc
khon l tnh thu v u i thu cha s dng
() ()
- Thu nhp thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh t vic
hon nhp thu thu nhp hon li phi tr
() ()
- Tng chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li

33- Chi ph sn xut, kinh doanh theo yu t Nm nay Nm trc
- Chi ph nguyn liu, vt liu
- Chi ph nhn cng
- Chi ph khu hao ti sn c nh
- Chi ph dch v mua ngoi
- Chi ph khc bng tin
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
Cng ... ...

VII- Thng tin b sung cho cc khon mc trnh by trong
Bo co lu chuyn tin t (n v tnh:..)
34- Cc giao dch khng bng tin nh hng n bo co lu chuyn
tin t v cc khon tin do doanh nghip nm gi nhng khng c s dng
Nm nay Nm trc
a- Mua ti sn bng cch nhn cc khon n lin quan trc
tip hoc thng qua nghip v cho thu ti chnh:
- Mua doanh nghip thng qua pht hnh c phiu:
- Chuyn n thnh vn ch s hu:

b-
Mua v thanh l cng ty con hoc n v kinh
doanh khc trong k bo co.
- Tng gi tr mua hoc thanh l;
- Phn gi tr mua hoc thanh l c thanh ton bng
tin v cc khon tng ng tin;
- S tin v cc khon tng ng tin thc c trong
cng ty con hoc n v kinh doanh khc c mua
hoc thanh l;
- Phn gi tr ti sn (Tng hp theo tng loi ti sn)
v n phi tr khng phi l tin v cc khon tng
ng tin trong cng ty con hoc n v kinh doanh
khc c mua hoc thanh l trong k.

c-
Trnh by gi tr v l do ca cc khon tin
v tng ng tin ln do doanh nghip nm gi
nhng khng c s dng do c s hn ch ca

586
php lut hoc cc rng buc khc m doanh nghip
phi thc hin.

VIII- Nhng thng tin khc
1- Nhng khon n tim tng, khon cam kt v nhng thng tin ti chnh khc:

2- Nhng s kin pht sinh sau ngy kt thc k k ton nm: .......................
3-Thng tin v cc bn lin quan:
4- Trnh by ti sn, doanh thu, kt qu kinh doanh theo b phn (theo lnh vc kinh
doanh hoc khu vc a l) theo quy nh ca Chun mc k ton s 28 Bo co b
phn(2):. ............
5- Thng tin so snh (nhng thay i v thng tin trong bo co ti chnh ca cc nin
k ton trc): .........................
6- Thng tin v hot ng lin tc: ...
7- Nhng thng tin khc. (3) .........................................................................................

Ghi ch:
(1) Nhng ch tiu khng c thng tin, s liu th khng phi trnh by nhng
khng c nh li s th t ch tiu.
(2) Ch p dng cho cng ty nim yt.
(3) Doanh nghip c trnh by thm cc thng tin khc xt thy cn thit cho
ngi s dng bo co ti chnh.

10.7. Bo co ti chnh tng hp

10.7.1. Mc ch ca Bo co ti chnh tng hp
1- Tng hp v trnh by mt cch tng qut, ton din tnh hnh ti sn, n phi
tr, ngun vn ch s hu thi im kt thc nm ti chnh, tnh hnh v kt qu hot
ng kinh doanh nm ti chnh ca ton n v.
2- Cung cp thng tin kinh t, ti chnh ch yu cho vic nh gi thc trng tnh
hnh ti chnh v tnh hnh kinh doanh nm ti chnh ca ton n v. Thng tin ca bo
co ti chnh tng hp l cn c quan trng cho vic ra cc quyt nh v qun l, iu
hnh hot ng kinh doanh ca n v cp trn, ca cc nh u t, ca cc ch s hu
hin ti v tng lai v ca cc c quan qun l Nh nc c thm quyn,...

10.7.2- Phm vi p dng
Kt thc nm ti chnh cc n v k ton cp trn c cc n v k ton trc thuc
hoc tng cng ty Nh nc hot ng theo m hnh khng c cng ty con phi lp Bo
co ti chnh tng hp phn nh tnh hnh ti chnh v tnh hnh kinh doanh ca:
(1) Ton b cc n v trong phm vi qun l ca n v cp trn bao gm n v
cp trn v cc n v cp di c lp hoc hch ton trc thuc; hoc
587
(2) Tng cng ty Nh nc thnh lp v hot ng theo m hnh khng c cng ty
con.
Trong phn ny cc i tng (1) v (2) c gi chung l n v k ton cp
trn.

10.7.3- Ni dung ca h thng Bo co ti chnh tng hp
1 - H thng bo co ti chnh hp nht bao gm 4 biu mu bo co:
- Bng cn i k ton tng hp Mu s B 01 - DN
- Bo co kt qu hot ng kinh doanh tng hp Mu s B 02 - DN
- Bo co lu chuyn tin t tng hp Mu s B 03 - DN
- Bn thuyt minh bo co ti chnh tng hp Mu s B 09 - DN

Ngoi ra, phc v yu cu qun l kinh t, ti chnh, yu cu ch o, iu
hnh ca ton n v, n v k ton cp trn, Tng cng ty Nh nc c th quy nh lp
thm cc Bo co ti chnh tng hp chi tit khc.
2- Ni dung, hnh thc trnh by cc ch tiu trong tng Bo co ti chnh tng
hp c thc hin theo quy nh trong chun mc s 21 Trnh by bo co ti chnh.
Trong qu trnh p dng, nu thy cn thit cc n v cp trn c th b sung chi
tit cc ch tiu ca Bo co ti chnh tng hp cho ph hp vi c im hot ng kinh
doanh ca n v cp trn; Nu c sa i phi c B Ti chnh chp thun bng vn
bn.
i vi cng ty m v t p on va phi lp bo co t i chnh tng hp, va phi lp bo co t i chnh hp nht th phi lp bo
co t i chnh tng hp trc (Tng hp theo loi hnh hot ng: Sn xut , kinh doanh; u t XDCB hoc s nghip) sau
mi lp bo co t i chnh tng hp hoc bo co ti chnh hp nht gia cc loi hnh hot ng. Trong khi lp bo co t i chnh
tng hp gia cc n v SXKD c th phi thc hin cc quy nh v hp nht bo co t i chnh. Cc n v va phi lp
bo co ti chnh t ng hp va phi lp bo co ti chnh hp nht t h phi t un t h c cc quy nh v lp bo co t i chnh tng
hp v cc quy nh v lp bo co t i chnh hp nht .

10.7.4- Trch nhim, thi hn lp v np Bo co ti chnh tng hp
10.7.4.1- Trch nhim lp Bo co ti chnh tng hp
Cc n v sau y phi thc hin lp Bo co ti chnh tng hp n v k ton
cp trn ngoi Bo co ti chnh ring ca n v k ton cp trn:
- Tng cng ty nh nc thnh lp v hot ng theo m hnh khng c cng ty
con;
- n v k ton cp trn khc: L nhng n v k ton c cc n v k ton
trc thuc c lp bo co ti chnh;
n v cp trn phi lp, np v cng khai bo co ti chnh tng hp theo quy
nh ca Lut k ton, Chun mc k ton s 21 Trnh by bo co ti chnh v hng
dn ti Thng t 23/TT/BTC ngy 30/03/2005.
10.7.4.2- Thi hn lp, np v cng khai Bo co ti chnh tng hp
- Bo co ti chnh tng hp phi lp v np vo cui k k ton nm ti chnh cho
cc c quan qun l Nh nc theo quy nh chm nht l 90 ngy k t ngy kt thc k
k ton nm.
- Bo co ti chnh tng hp phi c cng khai trong thi hn 120 ngy k t
ngy kt thc k k ton nm.
10.7.4.3- Ni nhn Bo co ti chnh tng hp
Thi Ni nhn bo co
588
i tng lp
Bo co ti chnh
tng hp

K
lp
bo
co
C quan
ng k
kinh
doanh
C quan
ti chnh
C quan
Thu

C
quan Thng
k
1.Tng cng ty nh nc
(thnh lp v hot ng theo
m hnh khng c cng ty
con)
Nm, Qu x

x x

x
2. n v k ton cp trn
khc c n v k ton trc
thuc
Nm x x x

x

10.7.5- Quy nh c th v Bo co ti chnh tng hp
10.7.5.1- Nguyn tc lp v trnh by Bo co ti chnh tng hp
1- n v k ton cp trn khi lp Bo co ti chnh tng hp phi cn c vo cc
Bo co ti chnh ca tt c cc n v k ton trc thuc do n v cp trn qun l.
2- Tng ch tiu ca tng Bo co ti chnh tng hp c tnh ton bng cch
tng cng ch tiu tng ng ca tt c cc Bo co ti chnh ca cc n v trc thuc.

3- n v k ton cp trn khng c loi tr ra khi Bo co ti chnh tng hp
cc Bo co ti chnh ca n v trc thuc c hot ng kinh doanh khc bit vi hot
ng ca tt c cc n v trc thuc khc trong n v.
i vi n v k ton cp trn c cc quan h giao dch v u t vn (cp vn
ch s hu, vn u t xy dng c bn, vn vay h,...) cung cp dch v, sn phm ln
nhau, chi h... gia n v k ton cp trn vi cc n v trc thuc hoc gia cc n v
k ton trc thuc vi nhau th phi thc hin cc bt ton iu chnh gim tr tng ch
tiu tng ng ca tng Bo co ti chnh. Nguyn tc v phng php gim tr c
vn dng cc nguyn tc v phng php qui nh cho vic lp v trnh by Bo co ti
chnh hp nht trong Thng t 23/TT-BTC ngy 30/3/2005.

4- i vi cc ch tiu c bit ch c mt hoc mt s n v trc thuc cng
phi c trnh by trn Bo co ti chnh tng hp ca n v k ton cp trn.
5- Bo co ti chnh tng hp c lp v trnh by theo nguyn tc k ton v
nguyn tc nh gi nh bo co ti chnh hng nm ca doanh nghip c lp trn c s
tun th Chun mc k ton s 21 Trnh by Bo co ti chnh v qui nh ca cc
chun mc k ton khc.
6- Bo co ti chnh tng hp c lp trn c s p dng chnh sch k ton theo
nguyn tc nht qun cho cc giao dch v s kin cng loi trong nhng hon cnh
tng t trong ton b n v.
- Nu mt n v trc thuc s dng chnh sch k ton khc vi chnh sch k
ton p dng thng nht trong ton n v th n v trc thuc phi c iu chnh
thch hp cc bo co ti chnh trc khi s dng cho vic lp Bo co ti chnh tng
hp.
- Trng hp nu n v trc thuc khng th s dng chnh sch k ton mt
cch thng nht lm nh hng n Bo co ti chnh tng hp th phi gii trnh v cc
589
khon mc c hch ton theo chnh sch k ton khc nhau trong Bn thuyt minh
bo co ti chnh tng hp.
7- Bo co ti chnh ca cc n v trc thuc s dng lp Bo co ti chnh
tng hp phi c lp cho cng mt k k ton nm.
Bo co ti chnh s dng tng hp c th c lp vo thi im khc nhau
min l thi gian chnh lch khng vt qu 3 thng. Nu ngy kt thc k k ton
nm l khc nhau qu 3 thng th cc n v k ton trc thuc phi lp thm mt b bo
co ti chnh cho mc ch tng hp c k k ton trng vi k k ton nm ca n v
k ton cp trn.
8- Kt qu hot ng kinh doanh ca n v k ton trc thuc c a vo Bo
co ti chnh tng hp k t ngy n v l n v thnh vin trc thuc ca n v k
ton cp trn.
Kt qu hot ng kinh doanh ca n v thnh vin khng cn chu s qun l
ca n v cp trn khng c a vo Bo co kt qu hot ng kinh doanh tng hp.
10.7.5.2- Trnh t lp Bo co ti chnh tng hp
(1) Kim tra Bo co ti chnh ca tng n v k ton trc thuc, bo m cc bo
co c lp theo ng qui nh ca Lut k ton v cc Chun mc k ton nh: Phi
c tng bo co ti chnh; cc bo co ti chnh c lp cng k k ton nm; chnh
sch k ton lp cc bo co ti chnh l thng nht...Nu cn iu chnh th thc hin
iu chnh trc khi s dng lp Bo co ti chnh tng hp.
(2) Phn loi n v k ton trc thuc theo tng loi hot ng nh: Doanh nghip
sn xut kinh doanh; hot ng u t xy dng v hot ng s nghip (nu c). Tng
loi hot ng trn c lp bo co ti chnh tng hp ring.
(3) i vi cc ch tiu phi gim tr th lp Bng tng hp cc bt ton iu chnh
v thc hin tnh ton tng hp trn ch tiu .
(4) Lp Bng tng hp bo co theo tng bo co ti chnh (Bng cn i k ton,
Bo co kt qu hot ng kinh doanh, Bo co lu chuyn tin t v Bn thuyt minh
bo co ti chnh) tng ch tiu ca tng bo co.
(5) Cn c kt qu tng hp trn Bng tng hp bo co lp Bo co ti chnh
tng hp theo tng bo co.

10.8. BO CO TI CHNH GIA NIN

10.8.1- Qui nh chung

Phn ny quy nh v hng dn cc yu cu chung v kt cu, ni dung v nguyn
tc lp v trnh by bo co ti chnh gia nin lin quan n ni dung quy nh trong
Chun mc k ton s 27 Bo co ti chnh gia nin .

Bo co ti chnh gia nin gm 2 loi:
- Doanh nghip lp bo co ti chnh theo dng y (Doanh nghip nh nc
phi lp bo co ti chnh qu dng y ) th p dng Chun mc k ton s 21 Trnh
by bo co ti chnh, v mt s quy nh ti Chun mc k ton s 27 Bo co ti
chnh gia nin .
590
- Doanh nghip lp bo co ti chnh theo dng tm lc th p dng Chun
mc k ton s 27 Bo co ti chnh gia nin v hng dn ni dung sau. Mu
biu v cc ch tiu trong bo co ti chnh gia nin thc hin theo mu biu v cc
ch tiu trong ch bo co ti chnh nm ban hnh theo Ch k ton doanh nghip
hin hnh (Quyt nh s 15/2006/Q-BTC ngy 20/3/2006 ca B Ti chnh).

Doanh nghip nh nc phi lp bo co ti chnh qu dng y khi np
BCTC cho cc c quan qun l nh nc. Cc doanh nghip khc khi t nguyn lp
BCTC qu dng y hoc dng tm lc th thc hin theo phn hng dn c lin
quan ca Thng t ny. Cc doanh nghip nim yt trn th trng chng khon khi lp
bo co ti chnh gia nin thc hin theo phn hng dn c lin quan ca Thng t
20/TT-BTC ngy 20-3-2006 v cc quy nh khc theo php lut v th trng chng
khon; Cng ty m nim yt trn th trng chng khon th lp BCTC qu ca cng ty
m v bo co ti chnh tng hp qu ca cng ty m v cc cng ty con. T bo co ti
chnh nm 2008 cng ty m phi lp BCTC qu hp nht.
H thng bo co ti chnh gia nin bao gm:
+ Bng cn i k ton (y , tm lc);
+ Bo co kt qu hot ng kinh doanh (y , tm lc);
+ Bo co lu chuyn tin t (y , tm lc);
+ Bn Thuyt minh bo co ti chnh chn lc.

K lp bo co ti chnh gia nin l hng qu ca nm ti chnh (khng bao
gm qu IV).
Bo co ti chnh gia nin phi lp ng hnh thc, ni dung, phng php
v trnh by phi nht qun gia cc k k ton, nu c ni dung khc th phi gii thch
Bn thuyt minh bo co ti chnh. Cc ni dung trnh by trn mi bo co ti chnh
gia nin ti thiu phi bao gm cc mc v s cng chi tit c trnh by trong
mi bo co ti chnh nm gn nht tng ng, v Bn thuyt minh bo co ti chnh
chn lc.

Vic lp v trnh by bo co ti chnh gia nin cng phi tun th cc yu
cu v nguyn tc quy nh trong Chun mc k ton s 21 Trnh by bo co ti
chnh.

Khi iu chnh bo co ti chnh gia nin doanh nghip phi p dng chnh
sch k ton nht qun cho mt loi giao dch c th. Trng hp doanh nghip t
nguyn thay i chnh sch k ton vo gia nm ti chnh th doanh nghip phi p dng
phng php hi t, tc l phi iu chnh li bo co ti chnh cc qu trc.

Doanh nghip lp bo co ti chnh gia nin cng phi thc hin cng khai
bo co ti chnh theo quy nh ca php lut.

10.8.2- Bng cn i k ton gia nin
10.8.2.1- Ni dung, kt cu, Nguyn tc lp v trnh by Bng cn i k ton
gia nin
591
Vic lp v t rnh by Bng cn i k ton gia nin phi t un th cc quy nh chung v lp v t rnh by bo co ti chnh,
cng nh cc nguyn t c ring i vi Bng cn i k ton nm, c quy nh t rong h thng bo co ti chnh doanh nghip
hin hnh.
Ngoi ra khi lp bo co ny, doanh nghip phi t un t h cc quy nh sau:
- p dng cc chnh sch k ton v ghi nhn v nh gi t i sn, n phi tr t ng t nh i vi Bng cn i k t on nm;
- Ni dung ti thiu cn t rnh by t rong Bng cn i k ton gia nin (dng tm lc) gm cc khon mc tng hp, m
mi khon mc ny l tng ca cc khon mc chi t it ca Bng cn i k t on nm gn nht v cc s liu v cc s kin, cc
hot ng mi pht sinh t cui nin k ton nm trc gn nht n cui qu bo co ny.
- Phi trnh by s liu t u nin n ht ngy kt t hc mi qu bo co v s liu so snh t ng ch t iu t ng ng c l p
vo cui k k ton nm t rc gn nht S u nm.

(1). Kt cu v ni dung Bng cn i k ton gia nin (dng y )
i vi doanh nghip lp v t rnh by Bng cn i k ton gia nin dng y , t h hnh thc v ni dung ca
bo co ny phi ph hp vi quy nh t i ch bo co t i chnh hin hnh.
S liu phi trnh by trong bo co ny gm s liu vo ngy kt thc k k ton gia nin hin t i v s liu
mang t nh so snh vo ngy kt t hc k k t on nm t rc.
Cn c vo cc quy nh nu t rn, Bng cn i k ton gia nin dng y gm t t c cc khon mc c sp
xp theo kt cu qui nh t i Mu s B 01-DN (Bng cn i k t on) t i Ch k t on doanh nghip ban hnh theo Quyt nh
s 15/2006/Q-BTC ngy 20/03/2006 ca B Ti chnh, nhng ct s 4 S cui nm ca mu ny c thay th bng ct S
cui qu, v c k hiu l Mu s B 01a-DN.
(2). Bng cn i k ton gia nin (dng tm lc)
Cn c vo cc nguyn t c t rnh by nu t rn, Bng cn i k ton tm lc hng qu gm ti thiu cc khon
mc ch yu c sp xp t heo kt cu qui nh ti Ch k ton Doanh nghip (Mu s B 01b-DN) ban hnh km theo Quyt
nh s 15/2006/Q-BTC ngy 20/3/2006 ca B Ti chnh, gm cc ch t iu ch yu sau y:

Phn Ti sn:
Cc ch tiu phn Ti sn phn nh ton b gi tr ti sn hin c ca doanh
nghip ti ngy kt thc k k ton qu theo c cu ti sn v hnh thc tn ti trong qu
trnh hot ng kinh doanh ca doanh nghip, gm:
A: Ti sn ngn hn;
B: Ti sn di hn.

Phn Ngun vn:
Cc ch tiu phn Ngun vn phn nh ngun hnh thnh ti sn hin c ca
doanh nghip ti ngy kt thc qu. Cc ch tiu ngun vn th hin trch nhim php l
ca doanh nghip i vi ti sn ang qun l v s dng doanh nghip. Ngun vn
chia ra:
A: N phi tr;
B: Vn ch s hu.

Mi phn ca Bng cn i k ton u phn nh theo 4 ct: M s, Thuyt minh,
S cui qu, S u nm.

n v bo co: Mu s B 01b DN

BNG CN I K TON GIA NIN
(Dng tm lc)
592
Qu...nm ...
Ti ngy ... thng ... nm ...
n v
tnh:.............

TI SN
M
s
Thuyt
minh
S
cui
qu
S
u
nm
1 2 3 4 5
A-TI SN NGN HN (100=110+120+130+140+150)
100

I. Tin v cc khon tng ng tin 110
II. Cc khon u t ti chnh ngn hn 120
III. Cc khon phi thu ngn hn 130
IV. Hng tn kho 140
V. Ti sn ngn hn khc 150

B - TI SN DI HN (200 = 210 + 220 + 240 + 250 +
260)

200

I- Cc khon phi thu di hn 210
II. Ti sn c nh 220
III. Bt ng sn u t 240
IV. Cc khon u t ti chnh di hn 250
V. Ti sn di hn khc 260

TNG CNG TI SN (270 = 100 + 200)

270

NGUN VN

A - N PHI TR (300 = 310+ 330) 300
I. N ngn hn 310
II. N di hn 330

B - VN CH S HU (400 = 410 + 430)

400

I. Vn ch s hu 410
II. Ngun kinh ph v qu khc 430

Tng cng ngun vn (440 = 300 + 400)

440

Lp, ngy ... thng ...
nm

10.8.2.2 .Ni dung v phng php lp cc ch tiu
593

(1). Bng cn i k ton gia nin (dng y ) (Mu s B-01a-DN)
- M s ghi ct 2 dng cng khi lp bo co ti chnh tng hp hoc bo
co ti chnh hp nht.
- S hiu ghi ct 3 Thuyt minh ca bo co ny dng cho ngi c bo co
tham chiu s liu chi tit ca ch tiu ny trong Bn Thuyt minh bo co ti chnh chn
lc.
- S liu ghi vo ct 5 S u nm ca bo co ny ti ngy kt thc qu bo
co c cn c vo s liu ca tng ch tiu tng ng c lp vo cui k k ton
nm trc.
- S liu ghi vo ct 4 S cui qu ca bo co ny ti ngy kt thc qu c
thc hin theo hng dn nh i vi Bng cn i k ton nm (Mu s B01-DN).

(2). Bng cn i k ton gia nin (dng tm lc) (Mu s B01b-DN)
M s ghi ct 2 v s hiu ghi ct 3 Thuyt minh v ct 5 S u nm
ca bo co ny ti ngy kt thc qu bo co, c thc hin nh hng dn i vi
Bng cn i k ton qu dng y (Mu s B01a-DN).
S liu ghi vo ct 4 S cui qu ca bo co ny ti ngy kt thc qu c
cn c vo s liu ti ngy kt thc qu bo co, c hng dn nh sau:

Phn: TI SN

A-TI SN NGN HN (M s 100)
Ch tiu ti sn ngn hn phn nh tng gi tr thun cc ti sn ngn hn hin c
ca doanh nghip ti ngy kt thc qu bo co, gm: Tin, cc khon tng ng tin,
gi tr thun ca cc khon u t ti chnh ngn hn, cc khon phi thu ngn hn, hng
tn kho v ti sn ngn hn khc.
M s 100 = M s 110 + M s 120 + M s 130 + M s 140 + M s 150.

I- Tin v cc khon tng ng tin (M s 110)
Ch tiu ny phn nh tng hp ton b s tin hin c ca doanh nghip ti ngy
kt thc qu bo co, gm: tin mt, tin gi ngn hng (khng k hn), tin ang chuyn
v cc khon tng ng tin.
S liu ghi vo ch tiu ny l tng s d N ca cc Ti khon: TK 111 Tin
mt, TK 112 Tin gi ngn hng (chi tit khng k hn), TK 113 Tin ang chuyn,
v chi tit TK 121 u t chng khon ngn hn (chi tit k phiu ngn hng, tn phiu
kho bc...) c thi hn thu hi hoc o hn khng qu 3 thng k t ngy mua trn S
Ci hoc Nht k - S Ci ti ngy kt thc qu bo co.

II- Cc khon u t ti chnh ngn hn (M s 120)
L ch tiu tng hp phn nh tng gi tr ca cc khon u t ti chnh ngn hn
(sau khi tr i d phng gim gi chng khon u t ngn hn) hin c ti ngy kt thc
qu bo co, bao gm: tin gi c k hn, u t chng khon ngn hn, cho vay ngn
hn v u t ngn hn khc ti thi im bo co gia nin . Cc khon u t ngn
hn c phn nh trong mc ny l cc khon u t c thi hn thu hi vn di 1 nm
594
hoc trong mt chu k kinh doanh, khng bao gm cc khon u t ngn hn tho mn
nh ngha tng ng tin ti ngy kt thc qu bo co, c tnh vo ch tiu
Cc khon tng ng tin.
S liu ghi vo ch tiu ny l tng s d N ca cc Ti khon: TK 121 u
t chng khon ngn hn (sau khi tr i cc khon u t ngn hn c tnh vo ch
tiu Cc khon tng ng tin) v TK 128 u t ngn hn khc trn S Ci hoc
Nht k - S Ci ti ngy kt thc qu bo co sau khi tr i s d C ca TK 129 D
phng gim gi u t ngn hn.

III- Cc khon phi thu ngn hn (M s 130)
L ch tiu tng hp phn nh ton b gi tr ca cc khon phi thu t khch
hng (sau khi tr i d phng phi thu kh i), khon tr trc cho ngi bn, phi thu
ni b, phi thu theo tin k hoch hp ng xy dng, v cc khon phi thu khc ti
ngy kt thc qu bo co, c thi hn thu hi hoc thanh ton di 1 nm hoc trong
mt chu k kinh doanh.
S liu ghi vo ch tiu ny l tng s d N ti ngy kt thc qu bo co ca
cc Ti khon: TK 131 Phi thu ca khch hng, TK 331 Phi tr cho ngi bn, TK
1368 Phi thu ni b khc, TK 337 Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy
dng, v s d N chi tit ca cc Ti khon 138, 338, 141, 144 theo tng i tng
phi thu trn s k ton chi tit, sau khi tr chi tit s d C ca Ti khon 139 D
phng phi thu kh i (Chi tit d phng phi thu ngn hn ca khch hng kh i)
ti ngy kt thc qu bo co.

IV- Hng tn kho (M s 140)
L ch tiu tng hp phn nh ton b gi tr thun hin c cc loi hng tn kho
d tr cho qu trnh sn xut, kinh doanh ca doanh nghip ti ngy kt thc qu bo
co.
S liu ghi vo ch tiu Hng tn kho l tng s d N ca cc Ti khon:
TK 151 Hng mua ang i ng, TK 152 Nguyn liu, vt liu, TK 153 Cng c,
dng c, TK 154 Chi ph sn xut, kinh doanh d dang, TK 155 Thnh phm, TK
156 Hng ha, TK 157 Hng gi i bn, v TK 158 Hng ho kho bo thu, sau
khi tr s d C Ti khon 159 D phng gim gi hng tn kho trn S Ci hoc Nht
k - S Ci ti ngy kt thc qu bo co .

V- Ti sn ngn hn khc (M s 150)
L ch tiu tng hp phn nh tng cc khon chi ph tr trc ngn hn, thu
GTGT c khu tr, thu v cc khon khc phi thu Nh nc v ti sn ngn hn
khc (s tin tm ng cho ngi lao ng thanh ton, cc khon cm c, k qu, k cc
ngn hn, ti sn thiu ch x l) ti ngy kt thc qu bo co.
S liu ghi vo ch tiu ny l tng s d N ca cc Ti khon: TK 133 Thu
gi tr gi tng c khu tr v chi tit s d N Ti khon 333 Thu v cc khon
phi np Nh nc, TK 1381 Ti sn thiu ch x l, TK 141Tm ng, TK 142
Chi ph tr trc ngn hn, v TK 144 Cm c, k qu, k cc ngn hn trn S

B- TI SN DI HN (M s 200)
595
Ch tiu ti sn di hn phn nh tng gi tr thun ca cc loi ti sn khng
c phn nh trong ch tiu ti sn ngn hn ti ngy kt thc qu bo co gm gi tr
thun cc khon phi thu di hn, ti sn c nh, bt ng sn u t, cc khon u t
ti chnh di hn v cc ti sn di hn khc c n ngy kt thc qu bo co.

I- Cc khon phi thu di hn (M s 210)
L ch tiu tng hp phn nh ton b gi tr thun ca cc khon phi thu di
hn ca khch hng (sau khi tr d phng phi thu di hn kh i), phi thu ni b di
hn (s vn kinh doanh n v trc thuc, cc khon phi thu ni b di hn khc) v
cc khon phi thu di hn khc (phi thu khc t cc i tng c lin quan c xp
vo loi ti sn di hn, v cc khon k qu, k cc di hn) ti ngy kt thc qu bo
co, c thi hn thu hi hoc thanh ton trn 1 nm.
S liu ghi vo ch tiu ny l tng s d N chi tit phi thu di hn ca cc
Ti khon: Chi tit TK 131 Phi thu ca khch hng, TK 1361 Vn kinh doanh cc
n v trc thuc, TK 1368 Phi thu ni b khc, v cc Ti khon 138, 338, 244, sau
khi tr i chi tit s d C TK 139 D phng phi thu kh i (chi tit d phng phi
thu di hn kh i ca khch hng) ti ngy kt thc qu bo co.

II- Ti sn c nh (M s 220)
L ch tiu tng hp phn nh ton b gi tr cn li (Nguyn gi tr gi tr hao
mn ly k) ca cc loi ti sn c nh v chi ph u t xy dng c bn d dang hin
c, ti ngy kt thc qu bo co.
S liu ghi vo ch tiu ny l tng s d N ca cc Ti khon: TK 211 Ti
sn c nh hu hnh, TK 212 Ti sn c nh thu ti chnh, TK 213 Ti sn c nh
v hnh, sau khi tr tng s d C ca cc ti khon phn nh gi tr hao mn: 2141
Hao mn TSC hu hnh, 2142 Hao mn ti sn c nh thu ti chnh, 2143 Hao
mn TSC v hnh v s d N ca TK 241 Xy dng c bn d dang trn S Ci
hoc Nht k - S Ci ti ngy kt thc qu bo co.

III- Bt ng sn u t ( M s 240)
L ch tiu tng hp phn nh ton b gi tr cn li ca cc loi bt ng sn u
t hin c ti ngy kt thc qu bo co.
S liu phn nh vo ch tiu ny l s d N ca Ti khon 217 Bt ng sn
u t, sau khi tr s d C ca Ti khon 2147 Hao mn bt ng sn u t trn S

IV- Cc khon u t ti chnh di hn ( M s 250)
L ch tiu tng hp phn nh tng gi tr thun cc khon u t ti chnh di
hn hin c ti ngy kt thc qu bo co, nh: u t vo cng ty con, u t vo cng
ty lin kt, lin doanh (di hnh thc thnh lp c s kinh doanh ng kim sot), u
t di hn khc...
S liu ghi vo ch tiu ny l tng s d N ca cc Ti khon: TK 221 u
t vo cng ty con, TK 222 Vn gp lin doanh, TK 223 u t vo cng ty lin
kt v TK 228 u t di hn khc trn S Ci hoc Nht k - S Ci ti ngy kt
thc qu bo co, sau khi tr s d C TK 229 D phng gim gi u t di hn.
V- Ti sn di hn khc (M s 260)
596
L ch tiu tng hp phn nh tng s chi ph tr trc di hn nhng cha phn
b vo chi ph sn xut, kinh doanh, ti sn thu thu nhp hon li, cc khon k qu, k
cc di hn v ti sn di hn khc ti ngy kt thc qu bo co.
S liu phn nh vo ch tiu ny c cn c vo tng s d N ca cc Ti
khon: TK 242 Chi ph tr trc di hn, TK 243 Ti sn thu thu nhp hon li, TK
244 K qu, k cc di hn v cc ti khon khc c lin quan trn s Ci hoc Nht
k - S Ci.

TNG CNG TI SN (M s 270)
Phn nh tng tr gi ti sn thun hin c ca doanh nghip ti thi im bo
co, bao gm cc loi thuc ti sn ngn hn v ti sn di hn.
M s 270 = M s 100 + M s 200.

Phn : NGUN VN

A- N PHI TR (M s 300 )
L ch tiu tng hp phn nh ton b s phi tr ti thi im bo co, gm: N
ngn hn v n di hn.
M s 300 = M s 310 + M s 330.

I- N ngn hn (M s 310)
L ch tiu tng hp phn nh tng gi tr cc khon n cn phi tr c thi hn
thanh ton di mt nm hoc di mt chu k kinh doanh, cc khon vay ngn hn, v
gi tr cc khon chi ph phi tr, ti sn tha ch x l, cc khon nhn k qu, k cc
ngn hn ti v cc khon phi tr, phi np khc ti ngy kt thc qu bo co.
S liu ghi vo ch tiu ny l tng s d C chi tit ca cc khon phi tr
ngn hn ca cc Ti khon: TK 311 Vay ngn hn, TK 315 N di hn n hn tr,
TK 331 Phi tr cho ngi bn, TK 131 Phi thu ca khch hng, TK 333 Thu v
cc khon phi np Nh nc, TK 334 Phi tr ngi lao ng, TK 335 Chi ph phi
tr ,TK 336 Phi tr ni b, TK 338 Phi tr, phi np khc, TK 138 Phi thu
khc, TK 337 Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng v TK 351, TK
352 D phng phi tr (chi tit d phng phi tr ngn hn) trn s k ton chi tit cc
ti khon lin quan (TK 331, 131, 333, 334, 336, 335, 338, 351, 352, 138) v S Ci hoc
Nht k - S Ci cc TK 311, 315, 337 ti ngy kt thc qu bo co.

II- N di hn (M s 330)
L ch tiu tng hp phn nh tng gi tr cc khon n phi tr di hn ca doanh
nghip bao gm nhng khon n c thi hn thanh ton ban u trn mt nm hoc trn
mt chu k kinh doanh: Khon phi tr cho ngi bn, phi tr di hn ni b, vay v n
di hn, thu thu nhp hon li phi tr v cc khon phi tr di hn khc ti ngy kt
thc qu bo co.
S liu ghi vo ch tiu ny l tng s d C chi tit cc khon phi tr di hn
ca cc ti khon: TK 331Phi tr cho ngi bn, TK 336 Phi tr ni b, TK 338
Phi tr, phi np khc, TK 341 Vay di hn, TK 342 N di hn, TK 335 Chi
ph phi tr, TK 343 Tri phiu pht hnh, TK 344 Nhn k qu, k cc di hn,
TK 347 Thu thu nhp hon li phi tr, TK 351 Qu d phng tr cp mt vic lm,
597
v TK 352 D phng phi tr trn s k ton chi tit cc TK 331, 336, 338, 351, 352 v
S Ci hoc Nht k - S Ci cc TK 341, 342, 343, 344, 347 ti ngy kt thc qu bo
co.

B- VN CH S HU (M s 400)
L ch tiu tng hp phn nh ton b vn thuc s hu ca ch doanh nghip,
cc qu ca doanh nghip, ngun kinh ph s nghip c cp cn li cha chi v ngun
kinh ph hnh thnh TSC ti ngy kt thc qu bo co.

I-Vn ch s hu (M s 410)
L ch tiu tng hp phn nh ton b vn thuc s hu ca ch doanh nghip v
cc qu ca doanh nghip, bao gm: Vn u t ca ch s hu, Thng d vn c phn,
vn khc, c phiu qu, chnh lch nh ga li ti sn v chnh lch t gi hi oi, qu
u t pht trin, qu d phng ti chnh, qu khc thuc vn ch s hu, li nhun cha
phn phi v ngun vn u t XDCB ti ngy kt thc qu bo co.
S liu ghi vo ch tiu ny l tng s d C ca Ti khon 411 Ngun vn
kinh doanh, TK 419 C phiu qu, TK 412 Chnh lch nh gi li ti sn, TK 413
Chnh lch t gi hi oi, TK 414 Qu u t pht trin, TK 415 Qu d phng ti
chnh, TK 418 Cc qu khc thuc vn ch s hu, TK 421 Li nhun cha phn
phi, TK 441 Ngun vn u t XDCB, trn S Ci hoc Nht k - S Ci ti ngy
kt thc qu bo co.
Trng hp cc ti khon: TK 412, TK 413, TK 419, TK 421 c s d N th s
liu ny c ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc n (...).

II- Ngun kinh ph v qu khc (M s 420)
L ch tiu tng hp phn nh tng gi tr qu khen thng, phc li, ngun kinh
ph s nghip, kinh ph d n c cp chi tiu cho cc hot ng s nghip, d n
(sau khi tr cc khon chi bng ngun kinh ph s nghip, d n) v ngun kinh ph
hnh thnh ti sn c nh ti ngy kt thc qu bo co.
S liu ghi vo ch tiu ny l tng s d C ca Ti khon 431 Qu khen
thng, phc li, Ti khon 461 Ngun kinh ph s nghip sau khi tr s d N Ti
khon 161 Chi s nghip, s d C TK 466 Ngun kinh ph hnh thnh TSC
trn S Ci hoc Nht k - S Ci ti ngy kt thc qu bo co.

Tng cng Ngun vn (M s 440)
Phn nh tng s cc ngun vn hnh thnh ti sn ca doanh nghip ti ngy kt
thc qu bo co.
M s 440 = M s 300 + M s 400
Ch tiu Tng cng Ti sn-
M s 270
= Ch tiu Tng cng Ngun vn- M
s 440

10.8.3- Bo co kt qu hot ng kinh doanh gia nin

10.8.3.1- Kt cu
598
(1) Bo co kt qu hot ng kinh doanh gia nin (dng y ) (Mu s
B02a-DN) ban hnh theo Quyt nh s 15/2006/Q-BTC ngy 20/3/2006 ca B Ti
chnh
i vi doanh nghip lp v trnh by Bo co kt qu kinh doanh gia nin
(dng y ), th hnh thc v ni dung ca bo co ny phi ph hp vi mu s B02a-
DN.
S liu trnh by trong bo co ny gm s liu lu k t u nm n ngy kt
thc k k ton gia nin hin ti, s liu pht sinh ca k k ton gia nin hin
ti, s liu mang tnh so snh lu k t u nm n ngy kt thc k k ton gia nin
tng ng nm trc v s liu mang tnh so snh pht sinh ca k k ton gia nin
tng ng nm trc.
Cn c vo cc quy nh nu trn, Bo co kt qu hot ng kinh doanh gia
nin dng y gm tt c cc khon mc sp xp theo kt cu qui nh ti Mu s
B 02-DN ban hnh theo ch k ton doanh nghip hin hnh, nhng ct s 4 Nm
nay ca mu ny c chia ra thnh hai ct nh l ct 4 Qu ny nm nay v ct 5
Qu ny nm trc; v ct 5 Nm trc ca mu ny c chia ra thnh 2 ct nh l
ct 6 Lu k t u nm n cui qu ny nm nay v ct 7 Lu k t u nm n
cui qu ny nm trc, v c k hiu l Mu s B02a-DN.

(2) Bo co kt qu hot ng kinh doanh gia nin (dng tm lc) (Mu
s B02b-DN) ban hnh theo Quyt nh s 15/2006/Q/BTC ngy 20/3/2006 ca B
Ti chnh.
Bo co kt qu hot ng kinh doanh gia nin (dng tm lc) gm ti thiu
cc khon mc ch yu v c sp xp theo kt cu qui nh ti Mu s B 02b-DN.

n v bo co: ................. Mu s B 02b DN
a ch:............... (Ban hnh theo Q s 15/2006/Q-BTC

BO CO KT QU HOT NG KINH DOANH GIA NIN
(Dng tm lc)
Qu ...Nm...
n v
tnh:............

CH TIU

M

Thuyt

Qu.....
Lu k t u nm
n cui qu ny

s minh Nm
nay
Nm
trc
Nm
nay
Nm
trc
1 2 3 4 5 6 7
1. Doanh thu bn hng v cung cp
dch v
01

2. Doanh thu hot ng ti chnh v
thu nhp khc
31
3. Tng li nhun k ton trc thu 50
4. Li nhun sau thu thu nhp doanh 60
599
nghip

Lp, ngy ... thng ...
nm ...

10.8.3.2- Ni dung v phng php lp cc ch tiu

(1). Bo co kt qu hot ng kinh doanh gia nin (dng y ) (Mu s
B02a-DN)
- S liu ghi vo ct 6 Lu k t u nm n cui qu ny/ Nm nay ca bo
co qu ny c lp cn c vo s liu ghi ct 4 Qu ny ca bo co qu ny cng
vi s liu ct 6 Lu k t u nm n cui qu ny/ Nm nay ca bo co ny qu
trc. Kt qu tm c ghi vo ct 6 ca bo co ny qu ny theo tng ch tiu ph
hp. Ring i vi Qu I s liu ghi vo ct 6 bng s liu ghi vo ct 4.
- Ni dung v phng php lp cc ch tiu ghi vo ct 4 (Qu ny Nm nay)
ca Bo co kt qu hot ng kinh doanh gia nin dng y c thc hin theo
hng dn nh i vi Bo co kt qu hot ng kinh doanh nm - Mu s B02-DN.
- S liu ghi vo ct 7 Lu k t u nm n cui qu ny/ Nm trc ca bo
co qu ny c lp cn c vo s liu ghi ct 6 Lu k t u nm n cui qu
ny/ Nm nay ca bo co qu ny nm trc theo tng ch tiu ph hp. Khi lp ln
u bo co ny, s liu trn bo co nm trc khng c th trng ct s liu ny.
- S liu ghi vo ct 5 Qu ny/ Nm trc ca bo co qu ny c cn c
vo s liu ghi ct 4 Qu ny/ Nm nay ca bo co qu ny nm trc theo tng ch
tiu ph hp.
(2). Bo co kt qu hot ng kinh doanh gia nin (dng tm lc) (Mu
s B02b-DN)

S liu ghi vo ct 6 Lu k t u nm n cui qu ny/Nm nay, ct 7 Lu
k t u nm n cui qu ny/Nm trc, v ct 5 Qu ny/Nm trc ca bo co
ny c thc hin nh hng dn i vi Bo co kt qu hot ng kinh doanh gia
nin (dng y ).
S liu ghi vo ct 4 Qu ny/ Nm nay ca bo co ny ti ngy kt thc qu
c cn c vo s liu t u qu n ngy kt thc qu bo co, c hng dn nh
sau:

1- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (M s 01)
Ch tiu ny phn nh tng doanh thu bn hng ha, thnh phm, BS u t v
cung cp dch v trong qu bo co ca doanh nghip.
S liu ghi vo ch tiu ny l lu k s pht sinh bn C ca Ti khon 511
Doanh thu bn hng v cung cp dch v v Ti khon 512 Doanh thu bn hng ni
b trong qu bo co trn s Ci hoc Nht k - S Ci.

2- Doanh thu hot ng ti chnh v thu nhp khc (M s 31)
600
Ch tiu ny phn nh tng doanh thu hot ng ti chnh v cc khon thu nhp
khc trong qu bo co.
S liu ghi vo ch tiu ny l lu k s pht sinh bn N ca Ti khon 515
Doanh thu hot ng ti chnh v s pht sinh bn N Ti khon 711 Thu nhp khc
i ng vi bn C TK 911 trong qu bo co trn s Ci hoc Nht k - S Ci.

3- Tng li nhun k ton trc thu (M s 50)
Ch tiu ny phn nh tng s li nhun k ton thc hin trong qu bo co ca
doanh nghip trc khi tr chi ph thu thu nhp doanh nghip pht sinh trong qu bo
co.
S liu phn nh vo ch tiu ny l s chnh lch gia s pht sinh bn C ca
TK 911 Xc nh kt qu kinh doanh i ng vi bn N cc TK 511, 512, 515, 711 so
vi s pht sinh bn N TK 911 i ng vi bn C ca cc TK 632, 635, 641, 642, 811
trong qu bo co.

4- Li nhun sau thu thu nhp doanh nghip (M s 60)
Ch tiu ny phn nh tng s li nhun thun (hoc l) sau thu t cc hot ng
ca doanh nghip (sau khi tr chi ph thu thu nhp doanh nghip) pht sinh trong qu
bo co.
S liu ghi vo ch tiu ny c xc nh bng Tng li nhun k ton trc
thu tr (-) Chi ph thu thu nhp doanh nghip.

10.8.4- Bo co lu chuyn tin t gia nin

10.8.4.1- Nguyn tc lp v trnh by Bo co lu chuyn tin t gia nin
- Cc doanh nghip thuc i tng phi lp bo co ti chnh gia nin (dng
y ) th Bo co lu chuyn tin t c lp v trnh by theo quy nh i vi lp v
trnh by Bo co lu chuyn tin t nm quy nh trong ch bo co ti chnh hin
hnh.
- Cc doanh nghip thuc i tng lp bo co ti chnh gia nin (dng tm
lc) th Bo co lu chuyn tin t gia nin (dng tm lc) theo Mu s B03b-DN.
- Thng tin trn Bo co lu chuyn tin t gia nin (dng tm lc) l thng
tin lu k t ngy u nin hin ti n ngy lp Bo co lu chuyn tin t gia nin
, cng vi s liu mang tnh so snh ca cng k k ton gia nin trc lin k.
- Bo co lu chuyn t in t gia nin (dng tm lc) ch yu cu trnh by mc v s cng chi t it ca Bo co lu
chuyn t in t nm, do vy, cch tnh cc ch t iu chi t it c p dng nh cch t nh cc ch t iu trong Bo co lu chuyn t in
t nm.

10.8.4.2- C s lp
Vic lp Bo co lu chuyn tin t gia nin c cn c vo:
- Bng cn i k ton k lp bo co ti chnh gia nin ;
- Bo co kt qu hot ng kinh doanh k lp bo co ti chnh gia nin ;
- Bn thuyt minh bo co ti chnh k lp bo co ti chnh gia nin ;
- Bo co lu chuyn tin t tm lc k ny nm trc;
- Cc s k ton tng hp, chi tit ca k bo co.

10.8.4.3- Ni dung v kt cu
601

Bo co lu chuyn tin t gia nin (dng y ) c lp theo mu biu
quy nh trong ch bo co ti chnh doanh nghip hin hnh.
Bo co lu chuyn tin t gia nin (dng tm lc) c lp theo Mu s
B03b-DN quy nh ti Ch k ton doanh nghip ban hnh theo Quyt nh s
15/2006/Q-BTC ngy 20/3/2006 ca B Ti chnh v p dng cho c hai trng hp
lp Bo co lu chuyn tin t theo phng php trc tip v theo phng php gin tip.

10.8.4.4- Phng php lp
a/ Bo co lu chuyn tin t gia nin (dng y ):
-S liu ghi vo ct 5 Lu k t u nm n cui qu ny/ Nm trc c
cn c vo s liu ghi ct 4 Lu k t u nm n cui qu ny/ Nm nay ca bo
co ny cng k nm trc tng ch tiu ph hp.
- S liu ghi vo ct 4 Lu k t u nm n cui qu ny/ Nm nay c lp
theo qui nh i vi Bo co lu chuyn tin t nm, nhng ly s liu lu chuyn tin
lu k t u nm n cui qu bo co ca nin k ton hin hnh.

b/ Bo co lu chuyn tin t gia nin (dng tm lc):
- S liu ghi vo ct 5 Lu k t u nm n cui qu ny/ Nm trc c
cn c vo s liu ghi ct 4 Lu k t u nm n cui qu ny/ Nm nay ca bo
co ny cng k nm trc tng ch tiu ph hp.
- S liu ghi vo ct 4 Lu k t u nm n cui qu ny/ Nm nay c lp
cho tng ch tiu nh sau:

(1) Lu chuyn tin thun t hot ng kinh doanh (M s 20)
Ch tiu ny phn nh tng s chnh lch gia tng s tin thu vo v tng s tin
chi ra t u nm n cui qu bo co ca cc lung tin t hot ng kinh doanh.
- Nu doanh nghip p dng phng php trc tip th lung tin t hot ng
kinh doanh c lp bng cch phn tch v tng hp trc tip cc khon tin thu vo v
chi ra theo tng ni dung thu, chi t cc s k ton tng hp v chi tit ca doanh nghip.
Ni dung v cch tnh cc ch tiu c th ca lung tin t hot ng kinh doanh
c lp theo phng php trc tip thc hin nh quy nh i vi vic lp Bo co lu
chuyn tin t nm (theo phng php trc tip), nhng ly s liu lu chuyn ti n t
hot ng kinh doanh lu k t u nm n cui qu bo co ca nin k ton hin
hnh theo tng ch tiu tnh ra s chnh lch gia tng s tin thu vo v tng s tin
chi ra t hot ng kinh doanh.
- Nu doanh nghip p dng phng php gin tip th lung tin t hot ng
kinh doanh c xc nh trc ht bng cch iu chnh li nhun k ton trc thu
TNDN ca hot ng kinh doanh khi nh hng ca cc khon mc khng phi bng
tin, cc thay i trong k ca hng tn kho, cc khon phi thu, phi tr t hot ng
kinh doanh v cc khon m nh hng v tin ca chng l lung tin t hot ng u
t.
Ni dung v cch tnh cc ch tiu c th ca lung tin t hot ng kinh doanh
c lp theo phng php gin tip c thc hin nh qui nh i vi vic lp Bo
co lu chuyn tin t nm (theo phng php gin tip), nhng ly s liu lu chuyn
tin lu k t u nm n cui qu bo co ca nin k ton hin hnh theo tng ch
602
tiu: li nhun trc thu; khu hao TSC; cc khon d phng; Li, l chnh lch t gi
hi oi cha thc hin; Li, l t hot ng u t; Chi ph li tnh ra lu chuyn
thun t hot ng kinh doanh.
(2) Lu chuyn tin thun t hot ng u t (M s 30)
Cc lung tin vo, cc lung ra trong k t hot ng u t c xc nh bng
cch phn tch v tng hp trc tip cc khon tin thu vo v chi ra ca hot ng u t
theo tng ni dung thu, chi t cc s k ton tng hp v chi tit ca doanh nghip.
- Ni dung v cch tnh cc ch tiu c th ca lung tin t hot ng u t c
thc hin nh quy nh i vi vic lp Bo co lu chuyn tin t nm, nhng ly s
liu lu chuyn tin t hot ng u t lu k t u nm n cui qu bo co ca nin
k ton hin hnh theo tng ch tiu tnh ra s chnh lch gia tng s tin thu vo
v tng s tin chi ra t hot ng u t.
(3) Lu chuyn tin thun t hot ng ti chnh (M s 40)
Cc lung tin vo v lung tin ra trong k ca hot ng ti chnh c tng hp trc
tip t cc lung tin thu vo, chi ra t hot ng ti chnh theo tng ni dung thu, chi t
cc s k ton tng hp v chi tit ca doanh nghip.
Ni dung v cch tnh cc ch tiu c th ca lung tin t hot ng ti chnh
c thc hin nh quy nh i vi vic lp Bo co lu chuyn tin t nm, nhng ly
s liu lu chuyn tin t hot ng ti chnh lu k t u nm n cui qu bo co ca
nin k ton hin hnh theo tng ch tiu tnh ra s chnh lch gia tng s tin thu
vo v tng s tin chi ra t hot ng ti chnh.
(4) Lu chuyn tin thun trong k (M s 50)
Phn nh s chnh lch gia tng s tin thu vo vi tng s tin chi ra t 3 hot
ng: hot ng kinh doanh, hot ng u t, hot ng ti chnh (M s 50 = M s 20
+ M s 30 + M s 40).

(5) Tin v tng ng tin u k (M s 60)
Phn nh s d ca tin v tng ng tin u nm bo co. S liu ny c
ly t ch tiu Tin v tng ng tin cui k ca Bo co lu chuyn tin t
nm trc.

(6) nh hng ca thay i t gi hi oi quy i ngoi t (M s 61)
Phn nh tng s chnh lch t gi hi oi do nh gi li s d cui k ca tin v
cc khon tng ng tin bng ngoi t ti thi im cui k bo co gia nin .
(7) Tin v tng ng tin cui k (M s 70)
Phn nh s d ca tin v tng ng tin cui k lp bo co ti chnh gia
nin . Ch tiu ny bng ch tiu tin v tng ng tin u k cng (+) ch tiu
lu chuyn thun trong k v iu chnh nh hng ca thay i t gi hi oi quy
i ngoi t.

n v bo co: .. Mu s B 03b DN

603
(Dng tm lc)
Qu..nm..
n v tnh: ...........

Ch tiu

M

Thuyt
Lu k t u nm
n cui qu ny
s minh Nm nay Nm trc
1 2 3 4 5

1. Lu chuyn tin thun t hot ng
kinh doanh

20

2. Lu chuyn tin thun t hot ng u t

30

3. Lu chuyn tin thun t hot ng
ti chnh
40

4. Lu chuyn tin thun trong k
(50= 20+30+40)
50

5. Tin v tng ng tin u k 60

6/ nh hng ca thay i t gi hi oi
quy i ngoi t
61

7/ Tin v tng ng tin cui k
(70 = 50+60+61)
70


10.8.5- Lp v trnh by Bn thuyt minh bo co ti chnh chn lc (Mu s
B09a-DN) ban hnh theo Quyt nh s 15/2006/Q-BTC ngy 20/3/2006 ca B
Ti chnh
10.8.5- Mc ch ca Bn thuyt minh bo co ti chnh chn lc
Bn thuyt minh bo co ti chnh chn lc l mt b phn hp thnh khng th
tch ri ca bo co ti chnh gia nin ca doanh nghip, c lp gii thch v b
sung thng tin v tnh hnh hot ng sn xut, kinh doanh, tnh hnh ti chnh ca doanh
nghip trong k k ton gia nin m cc bo co ti chnh tm lc khc khng th
trnh by r rng v chi tit c.

10.8.5- Nguyn tc lp Bn thuyt minh bo co ti chnh chn lc
- Khi lp bo co ti chnh gia nin (k c dng y hoc dng tm lc)
doanh nghip phi lp Bn thuyt minh bo co ti chnh chn lc theo Mu s 09a-DN
(di y).
604
- Phn trnh by bng li vn phi ngn gn, r rng, d hiu. Phn trnh by bng
s liu phi thng nht vi s liu trn cc bo co khc.
- Phn trnh by v chun mc k ton v ch k ton, cc chnh sch k ton
p dng ti doanh nghip phi thng nht trong c nin k ton. Nu c s thay i
chnh sch k ton trong cc k k ton gia nin phi trnh by r rng l do v
nhng nh hng ca s thay i .
- Ngoi cc ni dung quy nh ny, doanh nghip c th trnh by trong Bn
thuyt minh bo co ti chnh chn lc cc ni dung khc nu doanh nghip cho l trng
yu v hu ch cho ngi s dng bo co ti chnh.
10.8.5.1- C s lp
Bn thuyt minh bo co ti chnh chn lc c lp cn c vo:
- Cc s k ton tng hp v s k ton chi tit;
- Bng cn i k ton gia nin ;
- Bo co kt qu hot ng kinh doanh gia nin ;
- Bn thuyt minh bo co ti chnh chn lc qu trc.
10.8.5.2- Ni dung v phng php lp Bn thuyt minh bo co ti chnh chn
lc
(1)- Ni dung Bn thuyt minh bo co ti chnh chn lc:
Bn thuyt minh bo co ti chnh chn lc phi phn nh nhng thng tin di
y:
- Cc s kin v hot ng mi so vi bo co ti chnh qu trc, nm trc gn
nht.
- Vic lp bo co ti chnh gia nin v vic lp bo co ti chnh nm trc
l cng p dng cc chnh sch k ton nh nhau. Trng hp c thay i th phi m t
s thay i v thuyt minh s nh hng ca nhng thay i ny.
- Thng tin trnh by trong Bn thuyt minh bo co ti chnh chn lc l cc
thng tin mang tnh trng yu v cha c trnh by trong cc k bo co ti chnh gia
nin trc. Cc thng tin ny phi trnh by trn c s lu k t u nin n ngy
lp bo co ti chnh gia nin hin ti.
- Cc s kin hoc giao dch trng yu c th hiu c v k k ton gia
nin hin ti.
- Doanh nghip khng cn trnh by trong Bn thuyt minh bo co ti chnh chn
lc cc s kin hoc giao dch khng trng yu, tr khi cho l cn thit.

(2)- Phng php lp Bn thuyt minh bo co ti chnh chn lc:
- Cc phn I, II, III ca Bn thuyt minh bo co ti chnh chn lc c lp
tng t nh Bn thuyt minh bo co ti chnh nm quy nh trong ch bo co ti
chnh hin hnh.
- Phn IV Cc chnh sch k ton p dng.
Doanh nghip phi cng b vic lp bo co ti chnh gia nin v bo co ti
chnh nm gn nht l cng p dng cc chnh sch k ton nh nhau. Trng hp c
thay i th phi m t s thay i v nu r nh hng ca nhng thay i .
- Phn V- Cc s kin hoc giao dch trng yu trong k k ton gia nin
605
+ Doanh nghip la chn thng tin trng yu cn trnh by bng li hoc bng s
liu.
+ Nu c thuyt minh bng s liu cho cc khon mc c trnh by trong
Bng cn i k ton tm lc, Bo co kt qu hot ng kinh doanh tm lc, Bo co
lu chuyn tin t tm lc th cn phi nh du dn t cc bo co ti Bn thuyt
minh bo co ti chnh chn lc.

i vi doanh nghip lp bo co ti chnh gia nin dng y c th lp
Bn thuyt minh bo co ti chnh nm (Mu s B09-DN) quy nh trong ch bo co
ti chnh hin hnh.

n v: ............................... Mu s B 09a - DN
a ch: ..............................
Ban hnh theo Q s 15/2006/Q-BTC
Ngy 20/03/2006 ca B Ti chnh
BN THUYT MINH BO CO TI CHNH CHN LC
Qu ... nm ...
I. c im hot ng ca doanh nghip
1. Hnh thc s hu vn.
2. Lnh vc kinh doanh.
3. Ngnh ngh kinh doanh.
4. c im hot ng kinh doanh ca doanh nghip trong k k ton c nh
hng n bo co ti chnh.
II. K k ton, n v tin t s dng trong k ton
1. K k ton nm (bt u t ngy .../.../... kt thc vo ngy .../.../...).
2. n v tin t s dng trong k ton.
III. Chun mc v ch k ton p dng
1. Ch k ton p dng.
2. Tuyn b v vic tun th chun mc k ton v ch k ton
3. Hnh thc k ton p dng.
IV. Cc chnh sch k ton p dng
Doanh nghip phi cng b vic lp bo co ti chnh gia nin v bo co ti
chnh nm gn nht l cng p dng cc chnh sch k ton nh nhau. Trng hp c
thay i th phi m t s thay i v nu r nh hng ca nhng thay i .
V. Cc s kin hoc giao dch trng yu trong k k ton gia nin
1. Gii thch v tnh thi v hoc tnh chu k ca cc hot ng kinh doanh trong
k k ton gia nin .
2. Trnh by tnh cht v gi tr ca cc khon mc nh hng n ti sn, n phi
tr, ngun vn ch s hu, thu nhp thun, hoc cc lung tin c coi l yu t khng
bnh thng do tnh cht, quy m hoc tc ng ca chng.
3. Trnh by nhng bin ng trong ngun vn ch s hu v gi tr lu k tnh
n ngy lp bo co ti chnh gia nin , cng nh phn thuyt minh tng ng mang
tnh so snh ca cng k k ton trn ca nin trc gn nht.
606
4. Tnh cht v gi tr ca nhng thay i trong cc c tnh k ton c bo
co trong bo co gia nin trc ca nin k ton hin ti hoc nhng thay i
trong cc c tnh k ton c bo co trong cc nin trc, nu nhng thay i
ny c nh hng trng yu n k k ton gia nin hin ti.
5. Trnh by vic pht hnh, mua li v hon tr cc chng khon n v chng
khon vn.
6. C tc tr (tng s hay trn mi c phn) ca c phiu ph thng v c
phiu u i (p dng cho cng ty c phn).
7. Trnh by doanh thu v kt qu kinh doanh b phn theo lnh vc kinh doanh
hoc khu vc a l da trn c s phn chia ca bo co b phn (p dng cho cng ty
nim yt).
8. Trnh by nhng s kin trng yu pht sinh sau ngy kt thc k k ton gia
nin cha c phn nh trong bo co ti chnh gia nin .
9. Trnh by nhng thay i trong cc khon n tim tng hoc ti sn tim tng
k t ngy kt thc k k ton nm gn nht.
10. Cc thng tin khc.

10.9.BO CO TI CHNH HP NHT.
10.9.1.Quy nh chung v bo co ti chnh hp nht.
10.9.1.1.Mc ch ca bo co ti chnh hp nht
Bo co ti chnh hp nht c bao hm bi thut ng "bo co ti chnh" c
quy nh trong chun mc k ton s 01 "chun mc chung". Do , vic lp bo co ti
chnh hp nht c thc hin trn c s tun th cc chun mc k ton Vit Nam.
Bo co ti chnh hp nht l bo co ti chnh ca mt tp on c
trnh by nh bo co ti chnh ca mt doanh nghip. Bo co ny c lp
trn c s hp nht bo co ti chnh ca cng ty m v cng ty con theo
quy nh.
Tp on bao gm cng ty m v cc cng ty con.
Cng ty m l cng ty c mt hoc nhiu cng ty con.
607
Cng ty con l doanh nghip chu s kim sot ca mt doanh nghip khc (gi l
cng ty m).
Kim sot l quyn chi phi cc chnh sch ti chnh v hot ng ca doanh
nghip nhm thu c li ch kinh t t cc hot ng ca doanh nghip .
Quyn kim sot ca cng ty m i vi cc cng ty con c xc nh khi cng
ty m nm gi trn 50% quyn biu quyt ca cng ty con (Cng ty m c th s hu
trc tip cng ty con hoc s hu gin tip cng ty con qua mt cng ty con khc). trong
trng hp quyn kim sot trc tip ca cng ty m i vi cng ty con th quyn kim
sot ca Cng ty m c xc nh tng ng vi quyn biu quyt ca cng ty m
cng ty con.
Trong trng hp quyn kim sot gin tip ca cng ty m dch v cng ty con
thng qua mt cng ty con khc, quyn kim sot ca cng ty m c xc nh bng
tng cng quyn biu quyt ca cng ty m cng ty con u t trc tip v cng ty
con u t gin tip qua cng ty con khc.
*Trong trng hp c bit xc nh r quyn s hu khng gn lin vi quyn
kim sot, quyn kim sot c thc hin c khi cng ty m gi t hn 50% quyn biu
quyt ti Cng ty con nu:
+Cc nh u t khc tho thun dnh cho cng ty m hn 50% quyn biu
quyt;
+Cng ty m c quyn chi phi cc chnh sch ti chnh v hot ng theo quy
ch tho thun.
+Cng ty m c quyn b nhim hoc bi min nu a s cc thnh vin ca hi
ng qun tr hoc cp qun l tng ng.
+Cng ty m c quyn b a s phiu ti cc cuc hp ca hi ng qun tr hoc
cc cp qun l tng ng.
Theo , cn thit phi xc nh c phn li ch kinh t ca cng ty m i vi
cng ty con. Trng hp cng ty m s hu trc tip cng ty con th t l li ch ca
cng ty cng ty con bng t l quyn kim sot ti cng ty con . Trng hp cng ty
608
m s hu gin tip cng ty con qua mt cng ty con khc th t l li ch ca cng ty m
c xc nh:
T l (%) li ch ca
cng ty m cng ty con
u t gin tip
=
T l (%) li ch ti
cng ty con u t trc
tip
x
T l li ch ti cng ty con
u t gin tip
V d :
1.Cng ty A u t vn vo cng ty B 60%, trng hp ny cng ty B l cng ty
con, quyn kim sot ca Cng ty A (Cng ty m) = t l li ch ca Cng ty A cng ty
B = 60%.
2.Cng ty M u t trc tip vo cng ty N 55%; cng ty N u t vn trc tip
vo cng ty T 51%. y cng ty M u t gin tip vo cng ty T qua cng ty con N,
cng ty M kim sot vi cng ty N; Cng ty N li kim sot cng ty T, cho nn Cng ty
M cng kim sot cng ty T v do Cng ty T l cng ty con u t gin tip ca Cng
ty M vi:
+ Quyn kim sot ca Cng ty M i vi Cng ty T = 51%.
+ T l (%) li ch ca Cng
ty m M Cng ty con T
= 55% x 51% = 28,05%.
3. Cng ty L u t vn trc tip vo Cng ty A 70%; v u t trc tip vo
Cng ty M 35%; Cng ty A u t trc tip vo Cng ty M l 20%.
+ Quyn kim sot ca cng ty L
ti Cng ty M
= 35% + 20% = 55%(>50%)
Do cng ty M l cng ty con ca Cng ty L
+ T l (%) li ch ca Cng
ty L Cng ty con M
= 35% + (70% x 20%) = 49%

Mc ch ca bo co ti chnh hp nht l :
- Tng hp v trnh by mt cch tng qut tnh hnh v kt qu hot ng nm
ti chnh ca tp on nh mt doanh nghip c lp khng tnh n ranh gii php l
ca cc php nhn ring bit l cng ty m hay cng ty con trong tp on.
609
- Cung cp thng tin kinh t, ti chnh ch yu cho vic nh gi thc trng tnh
hnh ti chnh v tnh hnh kinh doanh ca tp on trong nm ti chnh qua v nhng
d on trong tng lai cho cc i tng s dng thng tin ca tp on.
10.9.1.2.Phm vi p dng, trch nhim lp Bo co ti chnh hp nht
* Ti thi im lp bo co, cc tp on hoc tng cng ty Nh nc phi lp
bo co ti chnh hp nht.
- i vi tp on: Tt c cc tp on bao gm cng ty m v cc cng ty con
u phi lp bo co ti chnh hp nht.
- Tng cng ty Nh nc:
+ Tng cng ty Nh nc phi lp bo co ti chnh hp nht l cc tng cng ty
thnh lp v hot ng theo m hnh c cng ty con.
+ Tng cng ty Nh nc thnh lp v hot ng theo m hnh khng c cng ty
con th khng lp bo co ti chnh hp nht, ch phi lp bo co ti chnh tng hp.
*Tt c cc cng ty m phi lp v trnh by bo co ti chnh hp nht. Trng
hp: cng ty m ng thi l cng ty con b mt cng ty khc s hu ton b (100%)
hoc gn nh ton b (>90% quyn biu quyt) v nu cc c ng thiu s trong cng ty
chp thun th khng phi lp v trnh by bo co ti chnh hp nht.
Cc c ng thiu s trong cng ty chp thun vic cng ty m khng phi lp
bo co ti chnh hp nht bng 1 trong 2 hnh thc:
- Xc nhn trc tip; hoc:
- Xc nhn gin tip (Cng ty m thng bo cho cc c ng thiu s thng qua
trn bo ch,... v khng c s phn i no t pha cc c ng thiu s th coi nh cc
c ng thiu s chp thun).
Xu hng chung s thc hin theo hnh thc xc nhn gin tip.
* Cng ty con c loi tr khi vic hp nht bo co ti chnh khi :
- Quyn kim sot ca cng ty m ch l tm thi v cng ty con ny ch c
mua v nm gi cho mc ch bn li trong tng lai gn (di 12 thng); hoc :
610
- Hot ng ca Cng ty con b hn ch trong thi gian di v iu ny nh hng
ng k ti kh nng chuyn vn cho cng ty m.
Cng ty con c mua cho mc ch bn trong tng lai gn, v d mua Cng ty
X vo ngy 30/11/2002 v s bn li trong vng 12 thng, nn ngy 31/12/2002 khi lp
bo co ti chnh hp nht ca tp on s loi tr cng ty X khi bo co ti chnh hp
nht v trnh by nh mt khon u t ti chnh thng thng. Nu n 31/12/2003 vn
cha bn c cng ty X (Qu 12 thng) th ti 31/12/2003 khng c loi tr Cng ty
X khi bo co ti chnh hp nht, ng thi phi hi t hp nht cng ty X vo BCTC
hp nht lp ngy 31/12/2002 s liu so snh do iu ny c xem nh sai st thuc
nm trc phi iu chnh "hi t"... cho nn cng ty m khng mun hp nht mt cng
ty con no th phi gn nh chc chn c th bn c cng ty con trong vng 12
thng.
i vi cng ty con hot ng b hn ch, c th l gp kh khn trong phn chia
li tc cho cng ty m, iu ny c ngha l v thc cht cng ty m khng kim sot
c cng ty con, nn khng hp nht cng ty ny vo BCTC hp nht.
*Cng ty m khng c loi tr ra khi bo co ti chnh hp nht cc bo co
ti chnh ca cng ty con s hot ng kinh doanh khc bit vi hot ng ca tt c cc
cng ty con khc trong tp on, nu cn b sung thm thng tin th tp on lp "bo
co b phn" theo chun mc s 28.
10.9.1.3.H thng bo co ti chnh hp nht. Thi hn lp, np v cng khai
bo co ti chnh hp nht.
H thng bo co ti chnh hp nht gm 4 biu mu bo co:
- Bng cn i k ton hp nht: Mu s B01- DN/HN
- Bo co kt qu hot ng kinh doanh hp nht- Mu s B02- DN/HN
- Bo co lu chuyn tin t hp nht- Mu s B03- DN/HN
- Bn thuyt minh BCTC HN - Mu s B04- DN/HN
Bo co ti chnh hp nht phi lp vo cui nm ti chnh v np cho cc c
quan qun l Nh nc chm nht l 90 ngy k t ngy kt thc k k ton nm ti
chnh.
611
Bo co ti chnh hp nht phi c cng khai trong thi hn 120 ngy k t
ngy kt thc k k ton nm ti chnh.
Ni nhn bo co ti chnh hp nht
i tng lp BCTC hp nht
Thi
hn lp
bo co
Ni nhn bo co
C quan
ti chnh
CQ thnh
lp DN
C quan
thu
C quan
thng k
1.Tng cng ty N
2
(Thnh lp v hot
ng theo m hnh c cng ty con)
Nm
Qu
X X X
2.Tp on c vn u t nc ngoi Nm X X X
3.Tp on khc. Nm X X X

Cng ty m khi np v cng khai bo co ti chnh hp nht phi np v cng
khai c bo co ti chnh ca cc cng ty con.
10.9.2. Nguyn tc lp v trnh by bo co ti chnh hp nht
10.9.3.Trnh t hp nht bo co ti chnh
10.9.3.1.Trnh t chung
- Khi hp nht bo co ti chnh, bo co ti chnh cng ty m v bo co ti
chnh cng ty con c hp nht theo tng khon mc theo cch cng cc khon tng
ng ca ti sn, n phi tr, vn ch s hu, doanh thu, thu nhp khc v chi ph, tr
nhng khon mc cn phi iu chnh th sau khi iu chnh mi tin hnh cng.
+ Gi tr ghi s khon u t ca cng ty m trong tng cng ty con v phn vn ca
cng ty m trong vn ch s hu ca cng ty con phi c loi tr (quy nh ti chun
mc k ton "Hp nht kinh doanh", chun mc ny cng quy nh phng php k ton
khon li th thng mi pht sinh);

+ Li ch ca c ng thiu s trong thu nhp thun ca cng ty con b hp nht trong k
bo co c xc nh v loi tr ra khi thu nhp ca tp on tnh li, hoc l
thun c th c xc nh cho nhng i tng s hu cng ty m;
+ Li ch ca c ng thiu s trong ti sn thun ca cng ty con b hp nht c xc
nh v trnh by trn Bng cn i k ton hp nht thnh mt ch tiu ring bit tch
khi phn n phi tr v phn vn ch s hu ca c ng ca cng ty m.
612
+Cc khon thu thu nhp doanh nghip do cng ty m hoc cng ty con phi tr khi
phn phi li nhun ca cng ty con cho cng ty m c k ton theo Chun mc k
ton Thu thu nhp doanh nghip".
Pht sinh ni dung ny trong qu trnh hp nht bo co co ti chnh i vi nhng
cng ty m khng s hu 100% cng ty con, trong khi khi hp nht li hp nht ton
b
+S d cc ti khon trn Bng cn i k ton gia cc n v trong cng tp on, cc
giao dch ni b, cc khon li ni b cha thc hin pht sinh t cc giao dch ny phi
c loi tr hon ton. Cc khon l cha thc hin pht sinh t cc giao dch ni b
cng c loi b tr khi chi ph to nn khon l khng th thu hi c.
+ Khi cc bo co ti chnh c s dng hp nht c lp cho cc k kt
thc ti cc ngy khc nhau, phi thc hin iu chnh cho nhng giao dch quan trng
hay nhng s kin quan trng xy ra trong k gia ngy lp cc bo co v ngy lp
bo co ti chnh ca cng ty m. Trong bt k trng hp no, s khc bit v ngy kt
thc k k ton khng c vt qu 3 thng.
+Bo co ti chnh hp nht c lp phi p dng chnh sch k ton mcch
thng nht cho cc giao dch v s kin cng loi trong nhng hon cnhtng t.
Nu khng th s dng chnh sch k ton mt cch thng nht trong khi hp nht
bo co ti chnh, cng ty m phi gii trnh vn ny cng vi cc khon mc
c hch ton theo cc chnh sch k ton khc nhau trong bo co ti chnh hp
nht.
10.9.3.2.Trnh t lp bng cn i k ton hp nht
Cn c vo bng cn i k ton ca cng ty m v cc bng cn i k ton ca
Cng ty con:
-i vi nhng khon mc ca bng cn i khng phi iu chnh th c cng
trc tip xc nh khon mc tng ng trn bng cn i k ton hp nht.
Cc khon mc ch yu phi iu chnh lin quan n bng cn i k ton hp
nht gm:
- Khon u t ca cng ty m vo cc cng ty con.
- Li ch ca c ng thiu s.
- Cc khon phi thu, phi tr ni b gia cc n v trong cng tp on.
- Cc khon li, l ni b cha thc s pht sinh.
(1)iu chnh khon u t ca cng ty m vo cc cng ty con.
V nguyn tc gi tr ghi s ca khon u t ca cng ty m trong tng cng ty
con v phn vn ca cng ty m trong vn ch s hu ca cng ty con phi c loi tr
hp nht.
613
Vn cn bn y l ti thi im cng ty m u t vo cng t y con c th
u t di dng "hp nht kinh doanh", khi phi xc nh gi tr hp l ca cc ti
sn v n phi tr c th xc nh c cua bn mua, nh vy khon u t vo cng ty
con l gi ph khon u t tng ng vi 3 thnh phn ti thi im hp nht kinh
doanh l:
- Gi tr ghi s ca ti sn thun bng (Tng ti sn- N phi tr) ca bn b mua.
- Chnh lch gia gi tr hp l v gi tr ghi s ca ti sn thun.
- Li th thng mi.
Trn bo co ti chnh ring ca cng ty m, khon ny c trnh by trn ch
tiu "u t vo cng ty con" theo gi ph ca khon doanh thu; cn trn bo co ti
chnh ring ca cng ty con (bn b mua) vn phn nh ti sn, n phi tr, vn ch s
hu theo gi tr ghi s ca ti sn thun. Lp BCTC hp nht ti thi im hp nht kinh
doanh phi phn nh gi tr ti sn thun ca bn b mua theo gi tr hp l v phn nh
li th thng mi, cho nn hng lot cc ch tiu phi iu chnh khi hp nht.
(1a1) iu chnh phn ghi theo gi ghi s ca ti sn rng
Ghi gim khon mc "vn ch s hu".
Ghi gim khon mc "u t vo cng ty con"
("Vn ch s hu" bao gm : "Vn u t ca ch s hu, li nhun cha phn
phi....).
(1a2)iu chnh chnh lch gia gi tr hp l vi gi tr ghi s ca ti sn rng :
+ Nu chnh lch gi tr hp l ln hn gi tr ghi s:
Ghi tng khon mc lin quan (hng tn kho, TSC hu hnh, TSC v hnh....).
Ghi gim khon mc "u t vo cng ty con".
+ Nu chnh lch gi tr hp l nh hn gi tr ghi s:
Ghi tng khon mc "u t vo cng ty con"
Ghi gim vo khon mc lin quan (hng tn kho, TSC hu hnh TSC v
hnh).
614
(1a3)Phn chnh lch cn li gia gi ph khon u t v gi tr hp ng ca ti sn
thun l li th thng mi:
+Nu li th thng mi dng:
Ghi tng khon mc "li th thng mi".
Ghi gim khon mc "u t vo cng ty con"
+ Nu li th thng mi m:
Ghi tng khon mc "u t vo cng ty con"
Ghi gim khon mc "li nhun cha phn phi".
(Ti thi im hp nht n v ch lp bng cn i k ton hp nht).
V d HN 1: Cng ty T u t vo cng ty L di hnh thc mua 60% c phiu
thng vo ngy 31/12/N vi gi mua l 376.200 triu ng.
Ti thi im mua, gi tr ghi s ca ti sn rng cng ty L tng ng vn ch s
hu l 500.000 (triu ng).
(Trong vn u t ca ch s hu 350.000 triu ng, li nhun cha phn
phi: 150.000 triu ng).
Ti thi im mua, phn ln ti sn v n phi tr ca cng ty L c gi tr ghi s
ngang bng vi gi tr hp l, tr mt s khon mc:
- Hng tn kho: Gi tr ghi s 10.000 triu ng.
Gi tr hp l: 12.000 triu ng.
- Ti sn c nh hu hnh:
+ Gi tr ghi s: 430.000 triu ng.
+ Gi tr hp l: 520.000 triu ng.
Nh vy bo co ti chnh hp nht khi hp nht kinh doanh s thc hin cc bt
ton iu chnh:
(1a1)Ghi gim "Vn u t ca ch s hu": 210.000 tr (= 350.000 x 60%)
Ghi gim "Li nhun cha phn phi": 90.000 tr (=150.000 x 60%)
Ghi gim "u t vo cng ty con": 300.000 tr (=500.000 x 60%)
615
(1a2)Ghi tng "Hng tn kho": 1.200 tr (=2.000 x 60%)
Ghi tng "TSC hu hnh": 54.000 tr (= 90.000 x 60%)
Ghi gim "u t vo cng ty con": 55.200 tr.
(1a3)Li th thng mi = 376.200- (300.000 - 55.200) = 21.000 (tr).
Ghi tng khon mc "Li th thng mi": 2.100 tr
Ghi gim khon mc "u t vo cng ty con" 21.000 tr.
Qua 3 bt ton hp nht trn loi tr c gi tr ghi s khon "u t vo
cng ty con" khi bng cn i k ton hp nht khi hp nht kinh doanh.
Vo cui cc nm ti chnh tip theo, lp bo co ti chnh hp nht theo ni dung
ca chun mc k ton s 25, khi loi tr gi tr ghi s khon "u t vo cng ty con"
khi bo co ti chnh hp nht tng t
ng thi phn nh iu chnh phn b cc khon chnh lch pht sinh khi mua
khon u t (trnh by cc ni dung sau).
(2) iu chnh xc nh li ch ca c ng thiu s.
Li ch ca c ng thiu s l mt phn ca kt qu hot ng thun v gi tr ti
sn thun ca mt cng ty con c xc nh tng ng cho cc phn li ch khng phi
do cng ty m s hu mt cch trc tip hoc gin tip thng qua cc cng ty con.
Li ch ca c ng thiu s trong ti sn thun ca cng ty con hp nht trn
bng cn i k ton hp nht c trnh by thnh mt ch tiu ring bit "li ch ca c
ng thiu s" tch khi phn n phi tr v phn vn ch s hu ca c ng ca cng
ty m.
(2a).Gi tr li ch ca c ng thiu s tai ngy hp nht, kinh doanh ban u xc
nh trn c s t l gp vn kinh doanh ca c ng thiu s vn ch s hu ca cng ty
con. Thng thng li ch ca c ng thiu s c xc nh theo mt trong hai phng
php:
+ Xc nh trn c s gi tr ghi s ca ti sn thun; hoc:
+ Xc nh trn c s gi tr hp l ca ti sn thun ca n v b mua.
616
Xu hng chung s p dng theo phng php xc nh trn c s gi tr hp l
ca ti sn thun.
(2a
1)
. Nu xc nh trn gi tr ghi s, phn nh phn gi tr ghi s ca ti sn
thun tng ng t l gp vn ca c ng thiu s:
Ghi gim khon mc "vn ch s hu".
Ghi tng khon mc "li ch ca c ng thiu s".
(2a
2
) Nu xc nh trn gi tr hp l:
Ghi gim khon mc vn ch s hu
Ghi tng (hoc gim) khon lin quan (hng tn kho, TSC...)
Ghi tng khon mc li ch c ng thiu s.
Theo ti liu v d: HN1: vo ngy 31/12/N
(2a
1
)Xc nh trn gi tr ghi s:
Ghi gim "Vn u t ca ch s hu": 140.000 tr (=350.000 x 40%)
Ghi gim "Li nhun cha phn phi": 60.000 tr (=350.000 x 40%)
Ghi tng "Li ch ca c ng thiu s": 200.000 tr (= 500.000 x 40%)
(2a
2
) Nu xc nh trn gi tr hp l:
Ghi gim "vn u t ca ch s hu": 140.000 tr
Ghi gim "Li nhun cha phn phi" : 60.000tr
Ghi tng "Hng tn kho" : 800 tr (= 2000 x 40%)
Ghi tng "TSC hu hnh": 36.000 tr (= 90.000 x 40%)
Ghi tng "Li ch ca c ng thiu s": 236.800 tr.
2b) Phn li ch ca c ng thiu s trong s bin ng ca vn ch s hu k t
ngy hp nht kinh doanh, vo cui mi nm ti chnh khi lp bng cn i k ton hp
nht, k ton thc hin bt ton iu chnh:
Ghi gim khon mc "Vn u t ca ch s hu"
Ghi gim khon mc: "Li nhun cha phn phi"
Ghi gim khon mc "Qu d phng ti chnh"
617
...
Ghi tng khon mc : "Li ch ca c ng thiu s".
(Nu (2a) phn nh theo ga tr hp l, cn phi iu chnh phn chnh lch gi
tr hp l vi gi tr ghi s tng ng vi t l vn gp ca c ng thiu s vo cng ty
con).
- Trng hp cng ty con c khon l tch lu (li nhun cha phn phi ghi
m trong phn vn ch s hu) th khi xc nh li ch ca c ng thiu s trong ti sn
thun ca cc cng ty con hp nht.
Ghi gim khon mc "li ch ca c ng thiu s".
Ghi tng khon mc "Li nhun cha phn phi".
Phn ghi gim ny ti a cng ch tng ng vi phn gi tr li ch ca c ng
thiu s trong vn u t ca ch s hu, khng c to ra gi tr m ca khon mc
"li ch ca c ng thiu s" trn bng cn i k ton hp nht. Chng hn phn vn
ca c ng thiu s trong "vn ca ch s hu" l 20.000 triu ng, khon l t ch lu
tng ng vi t l gp vn ca c ng thiu s l: 25.000 tr th trnh by trn bng
cn i k ton hp nht:
Ghi gim khon "Vn u t ca ch s hu": 20.000 tr
Ghi tng khon "li ch ca c ng thiu s": 20.000 tr
V Ghi gim "Li ch ca c ng thiu s": 20.000tr
Ghi tng khon "Li nhun cha phn phi: 20.000tr
Khi khon "Li ch ca c ng thiu s" trn bng cn i k ton hp nht
c gi tr bng (0), v phn vt tri ng nhin tr vo vn ca c ng a s (=5.000
tr), vo nhng nm sau pht li s hon li dn phn vt tri .
(3)iu chnh s d cc khon phi thu, phi tr gia cc n v ni b trong
cng tp on.
V d HN2: Cng ty m T bn hng ho cho cng ty con L, gi vn l 80.000.000
ng, gi bn ni b 100.000.000 ng. ng thi im lp cui nm ti chnh cng ty L
bn cho cng ty X ngoi tp on c 50% s hng ha trn vi gi bn: 60.000.000
ng, cng ty L thanh ton cho cng ty T bng tin mt: 60.000.000 ng.
Nghip v ny c phn nh ti:
618
- Cng ty T:
+ N TK 632: 80.000.000
C TK 156: 80.000.000
+ N TK 131/136: 100.000.000
C TK 511/512: 100.000.000
+ N TK 111: 60.000.000
C TK 131/136 (Cng ty L): 60.000.000
- Cng ty L:
+ N TK 156: 100.000.000
C TK 331/336 (Cng ty T) : 100.000.000
+ N TK 632: 50.000.000
C TK 156 : 50.000.000
+ N TK 111: 60.000.000
C TK 511 : 60.000.000
+ N TK 331/336 (Cng ty T): 60.000.000
C TK 111 : 60.000.000
*Khi lp bo co hp nht, s d ti khon phi thu, phi tr ni b gia cng t y
T v cng ty L l: 100.000.000- 60.000.000 = 40.000.000 bt ton iu chnh.
Ghi gim khon "Phi thu (ni b)" : 40.000.000
Ghi gim khon "Phi tr (ni b)": 40.000.000
(4).iu chnh cc khon li, l cha thc s pht sinh t cc giao
dch ni b.
Cc khon li, l cha thc s pht sinh t cc giao dch ni b.
Cc khon li, l cha thc hin t cc giao dch ni b nm trong gi tr cn li
ca ti sn nh hng ha tn kho, TSC, li nhun trc thu thu nhp doanh nghip
phi c loi tr.
-Trng hp li:
619
+Di vi bn hng ha:
Ghi gim: "Li nhun cha phn phi"
Ghi gim "Hng tn kho"
+i vi bn ti sn c nh:
Ghi gim "Li nhun cha phn phi"
Ghi gim khon mc "hao mn TSC".
Ghi gim khon "TSC hu hnh hoc TSC v hnh"
-Trng hp l:
+i vi bn hng ha:
Ghi tng khon "hng tn kho"
Ghi tng khon "Li nhun cha phn phi"
+i vi bn ti sn c nh:
Ghi tng khon "TSC hu hnh, hoc TSC v hnh".
Ghi tng khon "Hao mn TSC"
Theo ti liu ca v d HN2, li ni b ghi nhn ti cng ty T l 100.000.000-
80.000.000 = 20.000.000 ng, song n thi im cui nm ti chnh vn cn 50% vi
gi tr 50.000.000 ng s hng ha nm trong khi ca cng ty L, nn s li ni b
cha thc hin l:
20.000.000 x 50% = 10.000.000
Bt ton iu chnh s l:
Ghi gim khon "hng tn kho" : 10.000.000
Ghi gim "Li nhun cha phn phi": 10.000.000
(5)Thc hin cc bt ton ghi nhn vn gp lin kt, lin doanh ca tp on theo
phng php vn ch s hu khi lp bo co ti chnh hp nht ca tp on.
Theo quy nh ca chun mc k ton s 07 v 08, cc khon u t vo cng ty lin
kt v vn gp lin doanh c phn nh trn bo co ti chnh ring theo phng
620
php gi gc, phn nh trn bo co ti chnh hp nht theo phng php vn ch s
hu
Phng php vn ch s hu: L phng php k ton m khon u t c ghi
nhn ban u theo gi gc, sau c iu chnh theo nhng thay i ca phn s
hu ca nh u t trong ti sn thun ca bn nhn u t. Bo co kt qu hot
ng kinh doanh phi phn nh phn s hu ca nh u t trong kt qu kinh doanh
ca bn nhn u t.
Phng php gi gc: L phng php k ton m khon u t c ghi nhn ban
u theo gi gc, sau khng c iu chnh theo nhng thay i ca phn s hu
ca nh u t trong ti sn thun ca bn nhn u t. Bo co kt qu hot ng
kinh doanh ch phn nh khon thu nhp ca nh u t c phn chia t li nhun
thun lu k ca bn nhn u t pht sinh sau ngy u t.
5a) iu chnh phn li nhun hoc l ca nh u t trong cng lin kt v cc
khon iu chnh khc t sau ngy u t n cui nm trc lin k vo bng cn i k
ton hp nht nm nay.
- Nu li: Ghi tng khon "u t vo cng ty lin kt, lin doanh".
Ghi tng khn mc "Li nhun cha phn phi".
- Nu l:
Ghi gim khon mc "li nhun cha phn phi"
Ghi gim khon "u t vo cng ty lin kt, lin doanh"
- iu chnh chnh lch tng do nh gi li ti sn (nu c); chnh lch t gi hi
oi ghi tng khon "u t vo cng ty lin kt, lin doanh".
Ghi tng khon "chnh lch do nh gi li ti sn"; hoc "chnh lch t gi hi
oi".
- iu chnh chnh lch gim do nh gi li ti sn (nu c):
Ghi gim khon "chnh lch do nh gi li ti sn"; hoc "chnh lch t gi hi
oi".
5b) Xc nh v ghi nhn phn li nhun hoc l trong nm bo co
ca nh u t trong cng ty lin kt, lin doanh theo phng php vn ch.
Cn c vo bo co kt qu kinh doanh ca Cng ty lin doanh, lin kt v cc ti
liu khc c lin quan xc nh.

621
Khon iu
chnh t li, l
ca nh u t
trong cng ty
lin kt, lin
doanh
=
Phn li
nhun hoc l
trong cng ty
lin kt, lin
doanh trong
k

Phn b chnh
lch gi tr
hp l v gi
tr ghi s
TSC, hng
ha

Phn b
li th
thng
mi
-
C tc,
li
nhun
c
chia

Trong :
- Phn b phn chnh lch gi tr hp l ln hn gi tr ghi s: tr i.
- Phn b phn chnh lch gi tr hp l nh hn gi tr ghi s cng vo.
- Phn b li th thng mi dng: tr i
- Phn b li th thng mi m: cng vo
Vic xc nh phn li nhun hoc l trong nm bo co ca nh u t trong cng ty
lin kt, lin doanh theo phng php vn ch c thc hin trn s:
S k ton chi tit theo di cc khon u t vo cng ty lin kt(Lin doanh)
Nm ti chnh..............

Chng t
Gi tr
Cc khon c iu chnh tng (gim) gi tr ghi
s
ca khon u t

Gi tr

S
hiu

Ng
y
thn
g

Din gii
ghi s
khon
u t
vo
cng
ty lin
kt(LD
)
u k

Khon
iu chnh
tng ng
vi phn
s hu ca
nh u t
trong li
nhun hoc
l ca
cng ty
lin
kt(LD)
trong k

Khon
iu chnh
do bo co
ti chnh
ca nh
u t v
cng ty
lin
kt(LD)
c lp
khc ngy

Khon
iu chnh
do nh
u t v
cng ty
lin kt
(LD)khn
g p dng
thng nht
chnh sch
k ton
Phn iu
chnh tng
(gim)
khon u
t theo thay
i ca vn
ch s hu
ca cng ty
lin
kt(LD)
nhng
khng c
phn nh
vo Bo
co kt qu
kinh doanh
ca cng ty
lin kt
Ghi s
khon
u t
vo
cng
ty lin
kt(L
D)
cui
k
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Cng ty Lin
kt (LD)A

622
-
-

Cng ty Lin
kt(LD) B

-
-
...

S theo di phn b
cc khon chnh lch pht sinh khi mua khon u t vo cng ty lin kt (Lin doanh

STT

Ni dung phn b
Tng s
chnh
lch
Thi gian
khu hao
(phn b)

Nm

Nm

Nm

1 Cng ty lin kt (LD)A
- Chnh lch gia gi tr hp l v
gi tr ghi s ca TSC
- Li th thng mi (li th
thng mi m)

Cng s phn b hng nm
2 Cng ty lin kt(LD) B
gi tr ghi s ca TSC
thng mi m)

Cng s phn b hng nm
3 Cng ty lin kt (LD)C
gi tr ghi s ca TSC
thng mi m)

Cng s phn b hng nm

Bng xc nh phn li nhun hoc l trong cng ty lin kt(LD)
Cng ty lin kt(LD).
Nm ti chnh
STT Ni dung iu chnh Nm nay Nm trc
1 Phn li nhun hoc l trong cng ty lin kt
(LD)trong k

2 Phn b chnh lch gia gi tr hp l v gi tr ghi
s TSC

3 Phn b li th thng mi (li th thng mi m)
4 C tc, li nhun c chia
623
5 Cng cc khon iu chnh

S liu tnh ton c k ton thc hin bt ton iu chnh:
Ghi tng (hoc gim) khon u t vo cng ty lin kt, lin doanh.
Ghi tng (hoc gim) khon "Li nhun cha phn phi".
ng thi ghi tng (hoc gim) khon "Phn li nhun hoc l trong cng ty lin
kt, lin doanh" trong bo co kt qu kinh doanh hp nht.
V d HN3: Ti liu nh v d HN1, b sung mt s thng tin:
Cng ty B u t vn vo Cng ty C 80%, ng thi cng cng ty T u t vo
cng ty L t l 40% vi gi mua 250.800 triu ng vo ngy 31/12/N.
Nm N + 1 Cng ty L cng b tng li nhun trong nm N +1 l 50.000.000 triu
ng, chia c tc 40%.
Ta c:
S theo di phn b cc khon chnh lch pht sinh khi mua khon u
t vo Cng ty lin kt
n v: Triu ng.
Ni dung phn b
Tng
s
chnh
lch
Thi gian
khu hao
(phn b)
N+1 N+2 N+3 .....
Chnh lch gi tr.... TSC 36.000 10 nm 3.600 3.600 3.600
Chnh lch gi tr... HTK 800 1 nm 800 - -
Li th thng mi 14.000 20 nm 700 700 700
Tng s phn b hng nm 5.100 4.300 4.300
Bng xc nh phn li nhun hoc l trong cng ty lin kt
(Cng ty lin kt L)
Nm N + 1 n v: triu ng
STT Ni dung iu chnh Nm nay Nm trc
1 Phn li nhun hoc l trong cng ty lin kt 20.000
624
2 Phn b gia gi tr hp l v gi tr ghi s (4.400)
3 Phn b li th thng mi (700)
4 C tc c chia (8.000)
Cng cc khon iu chnh 6.900

Trong :
(*) Xc nh = 50.000 x 40% = 20.000
(**) Xc nh = (50.000 x 40%) x 40% = 8.000
Bt ton iu chnh c thc hin:
- Trn bng cn i k ton hp nht ngy 31/12/N + 1:
Ghi tng khon "u t vo cng ty con" : 6.900
Ghi tng khon "Li nhun cha phn phi": 6.900
- Trn bo co kt qu kinh doanh hp nht:
Ghi tng khon "Phn li nhun hoc l trng cng ty lin kt, lin doanh": 6.900.
(5c)Khi vn ch s hu ca cng ty lin kt, lin doanh thay i nhng cha
c phn nh trn bo co kt qu hot ng kinh doanh trong k nh cc khon chnh
lch do nh gi li ti sn, chnh lch t gi hi oi, nh u t phi iu chnh gi tr
ghi s ca khon u t vo cng ty lin kt, lin doanh tng ng v phn s hu ca
mnh trong vn ch s hu ca Cng ty lin kt sau ngy u t.
- Nu vn ch s hu cng ty lin kt, lin doanh tng do nh gi li ti sn hoc
do chnh lch t gi hi oi, iu chnh :
Ghi tng khon "u t vo cng ty lin kt, lin doanh".
Ghi tng khon "Chnh lch do nh gi li ti sn"
Ghi tng khon "Chnh lch t gi hi oi".
- Nu vn ch s hu ca Cng ty lin kt, lin doanh tng do nh gi li ti sn
hoc do chnh lch t gi hi oi, iu chnh:
625
Ghi tng khon "Chnh lch do nh gi li ti sn".
Ghi tng khon "Chnh lch t gi hi oi".
-Nu vn ch s hu ca Cng ty lin kt, lin doanh gim do nh gi li ti sn
hoc chnh lch t gi hi oi (cc TK 412 v TK 413 c s d n), iu chnh:
Ghi gim khon "Chnh lch do nh gi li ti sn".
Ghi gim khon "Chnh lch t gi hi oi"
(5d). iu chnh gi tr khon u t do s dng bo co ti chnh ca cng ty lin
kt, lin doanh khng c lp cng ngy vi bo co ti chnh ca nh u t.
- Trng hp cc giao dch trng yu dn n lm tng phn s hu ca nh u
t trong li nhun hoc l ca cng ty lin kt, lin doanh; iu chnh:
Ghi tng khon "Li nhun cha phn phi".
- Trng hp cc giao dch trng yu dn n lm gim phn s hu ca nh u
t trong li nhun hoc l ca cng ty lin kt, iu chnh:
Ghi gim khon "Li nhun cha phn phi"
Ghi gim khon "u t vo cng ty lin kt, lin doanh".
- ng thi phn li nhun hoc l ny phi c ghi vo khon mc "Phn li
nhun hoc l trong cng ty lin kt, lin doanh" trn bo co kinh doanh hp nht.
- Trng hp khng xc nh c nh hng ca nhng s kin vo giao dch
trng yu, nh u t phi trinh by l do v cc din gii khc trong thuyt minh bo co
ti chnh hp nht.
(5e) iu chnh gi tr khon u t do nh u t v cng ty lin kt, lin doanh
s dng cc chnh sch k ton khc nhau .
+ Nu s khc bit trong vic p dng chnh sch k ton dn n tng li nhun
thuc s hu ca nh u t trong cng ty lin kt, ghi:
Tng khon mc u t vo cng ty lin kt, lin doanh
Tng khon mc Li nhun cha phn phi.

626
+ Nu s khc bit trong vic p dng chnh sch k ton dn n gim li nhun
thuc s hu ca nh u t trong cng ty lin kt, ghi:
Gim khon mc Li nhun cha phn phi
Gim khon mc u t vo cng ty lin kt, lin doanh.

ng thi phn tng, gim li nhun ny phi c phn nh vo khon mc
Phn li nhun hoc l trong cng ty lin kt, lin doanh trong Bo co kt qu hot
ng kinh doanh hp nht.
*B sung cc ch tiu trong Bng cn i k ton hp nht (Mu s B 01
DN/HN)
(1)- B sung ch tiu V Li th thng mi- M s 260 trong phn Ti sn
phn nh li th thng mi pht sinh trong giao dch hp nht kinh doanh.
Thay i mc V Ti sn di hn khc M s 260 thnh mc VI Ti sn di
hn khc M s 270
(2)- B sung mc C Li ch ca c ng thiu s - M s 500 trong phn
Ngun vn phn nh gi tr ca li ch ca c ng thiu s.

10.9.3.3.Trnh t lp bo co kt qu kinh doanh hp nht.
* Bo co kt qu hot ng kinh doanh hp nht c lp trn c s hp nht
cc Bo co kt qu hot ng kinh doanh ca cng ty m v ca cc cc cng ty con
trong tp on theo tng khon mc bng cch cng cc khon mc tng ng v
doanh thu, thu nhp khc, gi vn hng bn, li nhun gp v bn hng v cung cp dch
v, chi ph ti chnh,... theo nguyn tc:
- i vi cc khon mc khng phi iu chnh c cng trc tip xc nh
khon mc tng ng ca Bo co kt qu hot ng kinh doanh hp nht;
- i vi nhng khon mc phi iu chnh theo nguyn tc lp v trnh by Bo
co kt qu hot ng kinh doanh hp nht th phi thc hin cc iu chnh thch hp
sau mi cng hp nht khon mc v trnh by trn Bo co kt qu hot ng
kinh doanh hp nht.
* Cc ch tiu ch yu phi iu chnh lin quan n hp nht Bo co kt qu
hot ng kinh doanh, gm:
- Doanh thu, gi vn hng bn, li l ni b tp on;
- Li l ni b cha thc s pht sinh;
- Li ch ca c ng thiu s;
- Chnh lch thanh l cng ty con;
- Thu thu nhp doanh nghip.
(1).Cc khon doanh thu, gi vn hng ha ni b tp on phi c loi tr
ton b:
Ghi gim khon mc "Doanh thu bn hng v cung cp dch v": phn doanh thu
ni b.
627
Ghi gim khon mc "Gi vn hng bn": Phn gi vn ni b.
(2) Khon li, l ni b cha thc s pht sinh t cc giao dch, ni b phi c
loi tr hon ton tr khi chi ph to nn khon l khng thu hi c; iu chnh:
Ghi tng (gim) khon mc "tng li nhun k ton" v "Li nhun sau thu thu
nhp doanh nghip".
Ti liu v d HN2:
Ghi gim "DTBH v CCDV": 50.000.000 (= 100.000.000 x 50%)
Ghi gim "Gi vn hng bn": 40.000.000 (= 80.000.000 x 50%)
Ghi gim "tng li nhun k ton": 10.000.000 (Li ni b cha thc hin).
Ghi gim tng li nhun k ton: 10.000.000 (Li ni b cha thc hin)
Ghi gim "Li nhun sau thu TNDN": 10.000.000
(3) iu chnh phn b cc khon chnh lch pht sinh khi mua khon doanh thu
vo cng ty con.
(3a) Trng hp chnh lch gia gi tr hp l v gi tr ghi s khon mc "Hng
tn kho" pht sinh khi hp nht kinh doanh:
-Nu chnh lch gi tr hp l ln hn gi tr ghi s:
Ghi gim: "Li nhun cha phn phi"
Ghi gim: "u t vo cng ty con"
ng thi:
Ghi tng khon "gi vn hng bn"
Ghi gim khon "Tng li nhun k ton" (v "Li nhun sau thu thu nhp
doanh nghip").
- Nu chnh lch gi tr hp l nh hn gi tr ghi s:
Ghi tng khon "u t vo cng ty con"
Ghi tng khon "Tng li nhun trc thu"
(3b)Phn b chnh lch gia gi tr hp l v gi tr ghi s ca ti sn c
nh:
628
- Nu gi tr hp l ln hn gi tr ghi s:
+ Phn chnh lch ghi:
Ghi tng khon "TSC hu hnh" hoc "TSC v hnh"
Ghi gim khon "u t vo cng ty con"
+ Phn b chnh lch : T theo thi gian khu hao iu chnh khu hao phn
chnh lch tng k:
Ghi gim khon "Li nhun cha phn phi"
Ghi tng khon "Gi tr hao mn lu k TSC..."
ng thi:
Ghi tng khon "Chi ph"
Ghi gim khon "Tng li nhun trc thu"
- Nu gi tr hp l nh hn gi tr ghi s:
+ Phn chnh lch :
Ghi tng khon "u t vo cng ty con".
Ghi gim khon : "TSC hu hnh" hoc "TSC v hnh".
+ Phn b (khu hao) phn chnh lch:
Ghi gim khon "Gi tr hao mn lu k TSC"
ng thi:
Ghi gim khon "Chi ph"
Ghi tng khon "Tng li nhun trc thu".
(3c)Li th thng mi.
- Nu li th thng mi dng.
Ghi tng khon "Li th thng mi"
Ghi gim khon "u t vo cng ty con"
Khi phn b li th thng mi: Phn b theo khon thi gian xc nh:
629
Ghi gim khon "li nhun cha phn phi".
Ghi tng khon "Gi tr hao mn lu k li th thng mi"
ng thi:
Ghi tng khon "Chi ph".
Ghi gim khon "Tng li nhun trc thu".
- Nu li th thng mi m: Ghi vo thu nhp ton b phn li th thng mi
m:
Ghi tng khon "u t vo cng ty con"
ng thi
Ghi tng khon "Doanh thu"
Ghi tng khon "Tng li nhun k ton".

Tr li s liu v d HN1, c s theo di cc khon chnh lch pht sinh khi mua
khon u t vo cng ty con L.
n v: Triu ng
STT Ni dung phn b
Tng
s
chnh
lch
Thi gian
khu hao
(Phn b)
Nm N
+ 1
Nm N
+ 2
Nm N
+ 3
....
Hng tn kho 1.200 1 nm 1.200 - - -
TSC hu hnh 54.000 10 nm 5.400 5.000 5.400 -
Li th thng mi 21.000 20 nm 1.050 1.050 1.050 -
Tng s phn b 76.200 7.650 6.450 6.450 -

Lp bo co ti chnh hp nht ngy 31/12/N+1, c cc bt ton iu
chnh:
Ghi gim khon: "Vn u t ch s hu": 210.000 tr
630
Ghi gim "Li nhun cha phn phi": 90.000 tr
Ghi gim "Doanh thu vo cng ty con": 300.000 trd
+ Chnh lch gia gi ph mua khon u t v gi tr ghi s ca ti sn thun ca
cng ty L khi hp nht:
Ghi gim "Li nhun cha phn phi": 1.200 tr
Ghi tng "TSC hu hnh": 54.000 tr
Ghi tng "Li th thng mi": 21.000 tr
Ghi gim "u t vo cng ty con": 76.200 tr
ng thi ghi:
Tng khon "Gi vn hng bn": 1.200 tr.
Gim khon "Li nhun k ton": 1.200 tr
+Phn b chnh lch:
Ghi gim khon "Li nhun cha phn phi": 6.450 tr
Ghi tng khon "Hao mn lu k TSC hu hnh": 5.400 tr
Ghi tng khon "Hao mn lu k li th thng mi": 1.050 tr
ng thi:
Ghi tng khon "Chi ph" : 6.450 tr
Ghi gim khon "Tng li nhun k ton": 6.450 tr
Tuy nhin, trong xu hng ti y c th ch phn nh khon li th thng mi"
trn bng cn i k ton hp nht, tng k nh gi li, khng thc hin khu hao i
vi khon li th thng mi.
(4) Li ch ca c ng thiu s trong li nhun sau thu thu nhp doanh nghip
ca cc cng ty con tham gia hp nht trong k bo co phi c loi tr trc khi hp
nht bo co ti chnh ca cng ty m v cc cng ty con xc nh li nhun (li, hoc
l thun) trn Bo co kt qu hot ng kinh doanh hp nht ca nhng i tng s
hu cng ty m.
Gim khon mc "Li nhun sau thu thu nhp doanh nghip ca cc cng ty
con
Tng khon mc "Li ch ca c ng thiu s
631
(5) Li ch ca c ng thiu s trong li nhun sau thu thu nhp doanh nghip
ca cc cng ty con c hp nht c trnh by mt khon mc ring bit trn Bo
co kt qu hot ng kinh doanh hp nht.

Tng khon mc - Li ch ca c ng thiu s
Gim khon mc - Li nhun sau thu TNDN.

* Trng hp s l kinh doanh thuc v c ng thiu s trong Bo co kt qu
hot ng kinh doanh ring ca cng ty m v ca cc cng ty con ln hn phn vn gp
ca cc c ng thiu s ti thi im lp Bo co ti chnh hp nht th trn Bo co kt
qu hot ng kinh doanh hp nht ch tnh, phn b v trnh by theo s l phn b ti
a bng s vn gp ca c ng thiu s trong ch tiu ring bit v phn li ch ca c
ng thiu s ca Bng cn i k ton tr khi c ng thiu s c ngha v rng buc v
c kh nng b p cc khon l .
Nu sau cng ty con c li, khon li s c phn b vo phn li ch ca
c ng a s cho ti khi phn l trc y thuc v li ch ca c ng thiu s do cc
c ng a s gnh chu c bi hon y .

(6) S chnh lch gia khon thu t vic thanh l cng ty con v gi tr ghi s cn
li ca ti sn tr i n phi tr ca cng ty con ny ti ngy thanh l c ghi nhn
trong Bo co kt qu hot ng kinh doanh hp nht nh khon li, l thanh l cng ty
con. m bo tnh so snh c ca bo co ti chnh gia cc nin cn gii trnh
thng tin b sung trong Bn thuyt minh bo co ti chnh hp nht v nh hng ca
vic mua v thanh l cc cng ty con n tnh hnh ti chnh ti ngy bo co v kt qu
ca k bo co v nh hng n cc khon mc tng ng ca nm trc.

(7) Nu cng ty con c c phiu u i (loi c u i v c tc) v c c tc
lu k cha thanh ton b nm gi bi cc i tng bn ngoi tp on, cng ty m ch
c xc nh phn kt qu li, l ca mnh sau khi iu chnh cho s c tc u i
lu k cha thanh ton ca cng ty con phi tr cho d c tc c cng b hay
cha.

(8) Cc khon thu thu nhp doanh nghip do cng ty m hoc cng ty con phi
np khi phn phi li nhun ca cng ty con cho cng ty m c k ton theo Chun
mc k ton s 17 - Thu thu nhp doanh nghip.
* B sung cc ch tiu trong Bo co kt qu hot ng kinh doanh hp nht
(Mu s B02 DN/HN)

(1)- B sung ch tiu 14 Phn li nhun hoc l trong cng ty lin kt, lin
doanh M s 50
Thay i s th t v m s ca cc ch tiu sau:
15- Tng li nhun k ton M s 60
16- Thu thu nhp doanh nghip M s 61
17- Li nhun sau thu thu nhp doanh nghip M s 70 (70 = 60 61)
(2) B sung cc ch tiu:
632
17.1- Li ch ca c ng thiu s
17.2- Li nhun sau thu ca c ng ca cng ty m

10.9.3.4.Trnh t lp bo co l-u chuyn tin t hp nht
- Bo co lu chuyn tin t hp nht c lp trn c s hp nht Bo co lu
chuyn tin t ca cng ty m v ca cc cng ty con theo tng khon mc bng cch
cng cc khon mc tng ng trn cc bo co ny.
- Bo co lu chuyn tin t hp nht c lp trn c s hp nht bo co lu
chuyn tin t ca cng ty m v ca cc cng ty con phi trn c s thng nht ton b
v phng php lp (phng php trc tip hoc phng php gin tip).

Vic ghi nhn cc bt ton hp nht -c th hin trn s k ton hp nht
ghi nhn cc thng tin, s liu chi tit lin quan n hp nht Bo co ti chnh c th
m cc s k ton chi tit, nh: S theo di tnh hnh mua, sp nhp doanh nghip; S
theo di u t vo cng ty lin kt; S theo di u t vo cng ty lin doanh,... Cc
mu s ny c m ra theo yu cu theo di thng tin s liu ca n v.
10.9.3.5 Thuyt minh bo co ti chnh hp nht
B sung cc thng tin phi trnh by trong Bn thuyt minh bo co ti chnh
hp nht
(1) B sung vo sau phn I c im hot ng ca tp on cc thng tin cn
trnh by trong Bn thuyt minh bo co ti chnh hp nht theo yu cu ca cc chun
mc k ton s 25 Bo co ti chnh hp nht v k ton khon u t vo cng ty con,
chun mc s 07 K ton cc khon u t vo cng ty lin kt v chun mc s 08
Thng tin ti chnh v nhng khon vn gp lin doanh, bao gm:
1- Tng s cc cng ty con
+ S lng cc cng ty con c hp nht
+ S lng cc cng ty con khng c hp nht. Gii thch r l do v
tn, a ch tr s chnh ca cng ty m ca n lp v pht hnh bo co ti chnh hp
nht.
2- Danh sch cc cng ty con quan trng c hp nht
- Cng ty A:
. Tn cng ty:
. a ch:
. T l li ch ca cng ty m:
. Quyn biu quyt ca cng ty m:
- Cng ty B:
. Tn cng ty:
. a ch:
. T l li ch ca cng ty m:
. Quyn biu quyt ca cng ty m:
.........
3- Cc cng ty con b loi khi qu trnh hp nht. Gii thch r l do
4- Danh sch cc cng ty lin kt quan trng c phn nh trong Bo co ti
chnh hp nht theo phng php vn ch s hu
- Cng ty lin kt A
633
+ a ch tr s chnh
+ T l phn s hu
+ T l quyn biu quyt
- Cng ty lin kt B
+ a ch tr s chnh
+ T l phn s hu
+ T l quyn biu quyt
- Cng ty lin kt C
+ ....................
+ ....................
5- Danh sch cc cng ty lin kt ngng p dng hoc khng p dng phng
php vn ch s hu khi lp Bo co ti chnh hp nht.

6- Danh sch cc c s kinh doanh ng kim sot quan trng c phn nh
trong Bo co ti chnh hp nht theo phng php vn ch s hu

- C s kinh doanh ng kim sot A:
+ a ch tr s chnh
+ T l phn s hu
+ T l quyn biu quyt
- C s kinh doanh ng kim sot B:
+ a ch tr s chnh
+ T l phn s hu
+ T l quyn biu quyt
- C s kinh doanh ng kim sot C:
...................................................

7- Danh sch cc c s kinh doanh ng kim sot ngng p dng hoc khng p dng
phng php vn ch s hu khi lp bo co ti chnh hp nht.

8-Nhng s kin nh hng quan trng n hot ng kinh doanh ca tp on trong
nm bo co
Trn thc t vn dng chun mc k ton v bo co ti chnh hp nht lp bo co
ti chnh ca tp on, cc bt ton hp nht iu chnh s liu ngoi cch iu chnh
tng, gim trc tip vo cc ch tiu trn cc bo co ti chnh ca tp on theo thng
t hng dn ca B ti chnh nh trnh by trn; nhiu nc trn th gii thc
hin iu chnh s liu bng bt ton hp nht theo phng php ti khon.
Phng php iu chnh s liu ngoi cch iu chnh tng, gim trc tip vo cc ch
tiu trn cc bo co ti chnh ca tp on theo thng t hng dn ca B ti chnh
bc l nhng nhc im c bn:
+ Theo thng t 23/2005/TT-BTC Vit nam th cc bo co ti chnh c
lp mt cch ring r v c lp.
+Khng th hin quan h i ng
+Tng s tng khng bng tng s gim nn gy kh khn cho cng tc
kim tra, i chiu s liu v iu chnh v b tr khi c sai st xy ra trong
qua trnh hp nht
634

c th xem xt, vn dng v tham kho chng ti nu mt v d lp bo co ti
chnh hp nht thc hin theo c 2 cch (trng hp phn li ch ca c ng thiu s
xc nh theo gi tr ghi s)
V d HN 4:
I. M hnh tp on

Cng ty P s hu 80% c phiu thng thng ca cng ty S nn cng ty S l cng ty
con ca cng ty P.
Cng ty P s hu (3.600/18.000)x100% = 20% cng ty A nn cng ty A l cng ty
lin kt ca cng ty P.

80% 20%

S 1-m hnh tp on trong v d

II.S LIU:

A . Ti liu lin quan n khon u t vo cng ty S

1. Gi s rng cng ty P mua 80% c phiu thng thng t pha c ng ca cng ty S
vo ngy 31/12/N vi gi mua l 310.000 bng tin mt. Ti lc mua, bng cn i k
ton ca cng ty P v cng ty S nh sau (cng ty P vn cha phn nh nghip v mua
c phiu ca cng ty S vo BCKT).

Khon mc Cng ty P Cng ty S
A Ti sn
. Tin mt 380,000 50,000
Phi thu khch hng 75,000 50,000
Hng tn kho 100,000 60,000
Ti sn c nh hu hnh 400,000 300,000
Quyn s dng t 175,000 40,000
Cng ty P
Cn
g ty S
(cn
g ty con)
Cng ty A
(cng ty lin kt)
635
Tng ti sn 1,130,000 500,000

B Cng n v vn ch s hu
Phi tr ngi bn 100,000 100,000
Cc khon phi tr khc 200,000 100,000
Vn u t ca ch s hu 500,000 200,000
Li cha phn phi 330,000 100,000
Tng cng n v vn ch s hu 1,130,000 500,000

2. Ti lc mua, ton b gi ghi s ca ti sn v cng n ca cng ty S ngang bng vi
gi hp l, tr mt s khon mc sau y.

Ch tiu Gi ghi s Gi hp l Chnh lch gi hp Phn 80% ca
l v gi ghi s cng ty P
a b b-a (b-a) x 80%
Hng tn kho 60.000 65.000 5.000 4.000
Nh ca v my mc 300.000 360.000 60.000 48.000
QUYN S DNG
T 40.000 50.000 10.000 8.000
Tng cng 400.000 475.000 75.000 60.000
3. Thng tin thu thp lin quan v cng ty P v S cho nin k ton kt thc vo ngy
31/12/N+1 nh sau:

a. Tnh hnh vn ch s hu, li nhun v phn phi li nhun nh sau

Cng ty P Cng ty S
C phiu ph thng 1/1/N+1 500.000 200.000
Li nhun cha phn phi 1/1/N+1 300.000 100.000
Trong nm N+1
Li nhun k ton trc thu ca cng ty P 140.000
(cha tnh n c tc c chia t cng ty con S v cng ty lin kt
A)
Li nhun k ton trc thu ca cng ty S 50.000
C tc phn phi trong nm 60.000 30.000

b. Tnh hnh bn hng ni b

Trong k, cng ty P bn cho cng ty S mt s lng hng ha vi gi bn l 36.000,
gi vn hng bn l 30.000. Trong k, cng ty S bn c 5/6 s hng mua t
cng ty P ra bn ngoi tp on vi tng gi bn l 50.000. Cui nin k ton nm
N+1, cng ty S cn 1/6 s hng mua t cng ty P cha bn c ra bn ngoi v
cha thanh ton s tin hng mua cho cng ty P.
636

c. Bng cn i th ca cng ty P v S cho nin k ton kt thc vo ngy
31/12/N+1 (xem bng s 8 phn li gii).

B . Ti liu lin quan n khon u t vo cng ty lin kt A

1. Vo 31/12/N, cng ty P mua 3.600 c phiu t pha c ng trong s 18.000 c phiu
ang lu hnh ca cng ty A vi chi ph mua l 30.000 bng tin mt (cng ty P cha
phn nh nghip v kinh t ny vo BCKT trang1). Cng ty P c kh nng nh
hng ng k n chnh sch ti chnh v hot ng ca cng ty A. Vo lc mua,
bng cn i k ton ca cng ty A nh sau (trang sau):
A. Ti sn
S tin
Tin mt 10.000
Hng tn kho 40.000
Ti sn c nh hu hnh 50.000
Quyn s dng t 15.000
Tng ti sn 115.000
B. Cng n v vn ch s hu
Phi tr ngi bn 15.000
Vn u ca ch s hu 100.000
Tng cng n v vn ch s hu 115.000

2. Ti lc mua, ton b gi ghi s ca ti sn v cng n ca cng ty A ngang bng
nhau, tr mt s khon mc sau y:

Khon mc Gi ghi s Gi hp l Chnh lch 20% ca cng ty P
a b b-a (b-a) x 20%
Hng tn kho 40.000 40.500 500 100
Thit b 30.000 70.000 50.000 4.000
Quyn s dng t 15.000 16.500 1.500 300
105.000 127.000 22.000 4.400

3. Vo 31/12/N+1, cng ty A bo co khon li nhun v phn phi li nhun trong nm
nh sau:
Ch tiu S tin
Li sau thu 11.000
C tc phn phi bng tin mt 5.000

III. LP BO CO TCHN THEO THNG T S 23/2005/TT-BTC
.
A.Lp bng cn i k ton hp nht ti lc mua
637
a. Xc nh cc ch tiu lin quan n ghi s
a1. Xc nh s chnh lch gia gi hp l v gi ghi s ca ti sn rng cng ty S,
xc nh li th thng mi v li ch ca c ng thiu s

u t vo cng ty S 310.000
Gi ghi s ti sn rng ca cng ty S
Vn u t ca ch s hu 200.000
Li cha phn phi 100.000
300.000
T l s hu ca P x 80% (240.000)
Phn chnh lch gi vn u t v gi ghi s ti sn rng ca S thuc P 70.000
Phn chnh lch gia gi hp l v gi ghi s ti sn rng ca S thuc P (60.000)
Li th thng mi 10.000
Li ch c ng thiu s (300.000 x 20%)
***
60.000
Bng s 1
***
Nu phn li ch c ng c xc nh cn c vo gi hp l th phn li ch c ng
thiu s s l {(300.000 x 20%) + 15.000} = 60.000 + 15.000 = 75.000

a2. i vi khon u t vo cng ty A, lc mua ch ghi s theo gi vn mua

b. Bt ton ghi s ca cng ty P v bt ton iu chnh khi lp bng cn i k ton
hp nht
b1. Bt ton ghi s trn s sch k ton ca cng ty P

(b11) N TK 221 u t vo cng ty con S 310.000
C TK 111 Tin mt 310.000
(ghi s s tin u t vo cng ty S ca cng ty P)

(b12) N TK 223 u t vo cng ty lin kt A 30.000
C TK 111 Tin mt 30.000
(ghi s s tin u t vo cng ty lin kt A)

b2. Bt ton iu chnh v hp nht

(1) Gim khon mc - Vn u t ca h s hu (200.000 x 80%) 160.000
Gim khon mc Li cha phn phi ngy 31/12/2000 (100. 000 x 80%) 80.000
Gim khon mc - u t vo cng ty con S 240.000

(b tr mt phn gi vn u t vo cng ty con S v phn vn ch s hu ca S
thuc P theo gi ghi s)

(2) Ghi tng khon mc Hng tn kho 4.000
Ghi tng khon mc - Quyn s dng t 8.000
Ghi tng khon mc Ti sn c nh hu hnh 48.000
638
Ghi tng khon mc - Li th thng mi 10.000
Ghi gim khon mc - Vn u t vo cng ty con S 70.000

(iu chnh s cn li gia gi vn u t sau bt ton iu chnh (1) v chnh
lch gi hp l v gi ghi s ti sn rng ca S thuc P, phn nh s li th
thng mi pht sinh)

(3) Ghi gim khon mc - Vn u t ch s hu (200.000 x 20%) 40.000
Ghi gim khon mc Li cha phn phi ngy 31/12/2000 (100.000 x 20%) 20.000
Ghi tng khon mc - Li ch c ng thiu s 60.000

(xc nh li ch c ng thiu s trong vn ch s hu cng ty con S theo gi
ghi s)

c. Lp bng cn i k ton hp nht lc mua (B ng 2)
Bng tng hp kt qu hp nht Bng cn i k ton ca cng ty m P v cng ty con S
ngy 31/12/N

Ch tiu Cng ty P Cng ty S iu chnh Hp nht
Tng (+) Gim (-)
Ti sn
Tin mt 40.000 50.000 90.000
Phi thu khch hng 75.000 50.000 125.000
Hng tn kho 100.000 60.000 4.000(2) 164.000
Ti sn c nh hu hnh 400.000 300.000 48.000(2) 748.000
Quyn s dng t 175.000 40.000 8.000(2) 223.000
u t vo cng ty lin kt A 30.000 30.000
Li th thng mi 10.000(2) 10.000
u t vo cng ty con S 310.000 (1)240.000 0.000
(2)70.000
Chnh lch gia gi vn u t v gi ghi s
0.000 0.000

ti sn ca cng ty S 0.000
Tng ti sn 1.130.000 500 1390.000

Cng n v vn ch s hu
Phi tr ngi bn 100.000 100.000 200.000
Cc khon phi tr khc 200.000 100.000 300.000
Vn u t ca ch s hu 500.000 200.000 (1)160.000 500.000
639
(3)40.000
Li cha phn phi 330.000 100.000 (1)80.000 330.000
(3)20.000
C ng thiu s 0.000 0.000 60.000(3) 0.000 60.000
Tng cng n v vn ch s hu 1,130.00 500 130.000 610.000 1390.000
Bng s 2

Gii thch cc bt ton iu chnh trn bng s 2
(1) b tr mt phn gi vn u t vo cng ty con S v phn vn ch s hu
ca S thuc P theo gi ghi s
(2) iu chnh s cn li gia gi vn u t sau bt ton iu chnh (1) v
chnh lch gi hp l v gi ghi s ti sn rng ca S thuc P, phn nh s
li th thng mi pht sinh.
(3) xc nh li ch c ng thiu s trong vn ch s hu cng ty con S theo gi
ghi s

B.Bt ton ghi s trong nin k ton N+1 ca cng ty P v bt ton iu chnh
khi lp bo co ti chnh hp nht sau 1 nm k t ngy mua cng ty con S v u
t vo cng ty lin kt A
1 i vi khon u t vo cng ty con S
a. Cng ty P ghi trn s sch nhng bt ton sau trong nm N+1 (cng ty P
p dng phng php k khai thng xuyn i vi hng tn kho)
(a1)
N TK111 Tin mt 24.000

C TK515 Doanh thu hot ng ti chnh 24.000

(ghi nhn c tc nhn c t cng ty S trong nm:
30.000 x 0.8)

(a2)
N TK131 Phi thu khch hng (cng ty S) 36.000

C TK511 Doanh thu bn hng 36.000

(ghi s doanh thu bn hng cho S)

(a3)
N TK632 Gi vn hng bn 30.000

C TK156 Hng tn kho 30.000

(ghi s gi vn hng ho bn cho S)

b. Cng ty S ghi trn s sch k ton ca n trong nm N+1 (Cng ty S cng
p dng phng php k khai thng xuyn i vi hng tn kho)

(b1)
N TK 156 Hng tn kho 36.000

C TK 331 Phi tr ngi bn (cng ty P) 36.000

(ghi nhn hng mua ni b t cng ty P)

(b2)
N TK111 Tin mt 50.000
640

C TK511 Doanh thu bn hng 50.000

(ghi nhn doanh thu bn hng ra bn ngoi tp on)

(b3)
N TK632 Gi vn hng bn 30.000

C TK156 Hng tn kho 30.000

(ghi nhn gi vn hng ho bn ra bn ngoi tp on)
c. Bt ton iu chnh khi hp nht
*Cc bng tnh ton :
-S theo di cc khon chnh lch pht sinh khi mua khon u t vo cng ty con S

Ni dung phn b Tng s Thi gian

chnh lch khu hao nm N+1 nm N+2 nm N+3 nm N+4
.
(phn b)

1. Hng tn kho 4.000 1 nm 4.000 0.000 0.000 0.000

2. Nh ca v my mc 48.000 10 nm 4.800 4.800 4.800 4.800

3. Quyn s dng t 8.000 (khng p dng) 0.000 0.000 0.000 0.000

4. Li th thng mi 10.000 20 nm 500 500 500 500

Tng s phn b hng nm 70.000 9.300 5.300 5.300 5.300

Bng s 3
-Xc nh cc khon phi loi tr t nghip v bn hng ni b

Ch tiu S tin
1. Doanh thu bn hng ni b 36.000
2. Gi vn hng bn ni b 30.000
3. Li ni b thc hin c trong k cn loi ra khi gi vn hng bn cng ty B (6.000 x 5/6) 5.000
4. Li ni b cha thc hin c trong hng tn kho cui k(6.000 x 1/6) 1.000
Bng s 4
-Xc nh s chnh lch gia gi ghi s ca ti sn rng cng ty A v li th thng
mi

u t vo cng ty lin kt A 30.000
Gi ghi s ti sn rng cng ty A
Vn u t ca ch s hu 100.000
T l s hu ca P x 0.2 (20.000)
Phn chnh lch gi vn u t v gi ghi s ti sn rng ca A 10.000
Phn chnh lch gia gi hp l v gi ghi s ti sn rng ca A (4.400)
Li th thng mi 5.600
Bng s 5
641
-Xc nh s khu hao - phn b cc khon chnh lch pht sinh khi mua khon u
t vo cng ty lin kt A

Ni dung phn b Tng s Thi gian
chnh lch khu hao nm N+1 nm N+2 ..
(phn b)
1. Hng tn kho 100 1 nm 100 000
2. Ti sn hu hnh 4.000 10 nm 400 400
3. Quyn s dng t 300 (khng p dng) 000 000
4. Li th thng mi 5.600 20 nm 280 280

T ng s khu hao, phn b hng nm 10.000 780 680

Bng s 6
-Xc nh phn li nhun hoc l trong cng ty lin kt v s iu chnh theo
phng php vn ch s hu

STT Ni dung iu chnh nm N+1
1 Phn li nhun trong cng ty lin kt trong nm (11.000 x 20%) 2.200
2 Phn b chnh lch gi tr hp l v gi tr ghi s (500)
3 Phn b li th thng mi (280)
4 Li nhun theo phng php vn ch s hu 1.420
5 C tc c chia (5.000 x 20%) (1.000)
Cng cc kho n iu ch nh 420
Bng s 7

(1a) Gim khon mc - Vn u t ca ch s hu (200.000 x 80%) (BCKT) 160.000

Gim khon mc Li cha phn phi ngy 31/12/N (100.000 x 80%)
(BCKTHN) 80.000
Gim khon mc - u t vo cng ty con S (BCKT) 240.000

(b tr mt phn gi vn u t vo cng ty con S v vn ch s hu ca S
thuc P theo gi ghi s)

(1b) Ghi tng khon mc - Quyn s dng t (BCKT) 8.000
Ghi tng khon mc Ti sn c nh hu hnh (BCKT) 48.000
Ghi tng khon mc - Li th thng mi (BCKT) 10.000
Ghi gim khon mc - Li nhun cha phn phi (BCKT) 4.000
Ghi gim khon mc - Vn u t vo cng ty con S (BCKT) 70.000

(iu chnh s cn li gia gi vn u t sau bt ton iu chnh (1) v chnh
lch gi hp l v gi ghi s ti sn rng ca S, phn nh s li th thng mi
pht sinh v xc nh li cha phn phi gim do gi vn hng bn tng ln))
(1c) Ghi tng khon mc Gi vn hng bn (BCKQKD) 4.000
642
Ghi gim khon mc Li k ton trc thu (BCKQKD) 4.000

(2) Ghi gim khon mc - Vn u t ca ch s hu (200.000 x 20%) (BCKT) 40.000

Ghi gim khon mc Li cha phn phi ngy 31/12/N100.000 x 20%)
(BCKT) 20.000
Ghi tng khon mc - Li ch c ng thiu s (BCKT) 60.000
(xc nh li ch c ng thiu s trong vn ch s hu cng ty con S)

(3a) Ghi gim khon mc - Li nhun sau thu (BCKT) 7.200
Ghi tng khon mc - Li nhun phn b cho c ng thiu s (36.000 x20%) (BCKT) 7.200
(phn b li nhun cho c ng thiu s)
{50.000 (50.000 x 28%)} x 20%

(3b) Ghi gim khon mc Doanh thu hot ng ti chnh (BCKQKD) 24.000
(loi tr doanh thu bn hng ni b)

(4) Ghi gim khon mc - Li nhun cha phn phi (BCKT) 1.200
Ghi tng khon mc - Li ch c ng thiu s (BCKT) 1.200
(ghi nhn phn li ch c ng thiu s tng ln do li trong k cha phn phi)
(7.200 6.000)

(5a) Ghi gim khon mc - Li nhun cha phn phi (BCKT) 5.300
Ghi tng khon muc - Gi tr hao mn ly k (khu hao TSC hu hnh) (BCKT) 4.800
Ghi tng khon mc - Gi tr hao mn ly k (khu hao TSC v hnh) (BCKT) 500
(khu hao-phn b s chnh lch gia gi hp l v gi ghi s ti sn ca cng ty S trong k)
(5b) Ghi tng khon mc Chi ph khc (BCKQKD) 5.300
Ghi gim khon mc Li k ton trc thu (BCKT) 5.300

(6) Ghi gim khon mc Doanh thu bn hng (BCKQKD) 6.000
Ghi gim khon mc - Gi vn hng bn (BCKQKD) 5.000
(loi tr doanh thu bn hng ni b v li ni b cha thc hin c)
(7) Ghi gim khon mc - Li nhun cha phn phi (BCKT) 1.000
Ghi gim khon mc Hng tn kho (BCKT) 1.000
(loi tr li nii b cha thc hin c v iu
chnh gim gi vn hng tn kho)
(8) Ghi gim khon mc - Phi tr ngi bn (BCKT)
36.00
0
Ghi gim khon mc - Phi thu khch hng (BCKT) 36.000
(loi tr khon phi tr ni b v phi thu ni b)
643
2 i vi khon u t vo cng ty lin kt A
a. ghi trn s sch k ton ca cng ty P
N TK111 Tin mt 1.000
C TK515 Doanh thu hot ng ti chnh 1.000
(Ghi s s c tc nhn c t cng ty lin kt A: 5.000 x 20%)

b. Bt ton iu chnh khi hp nht
(9a) Ghi tng - Khon u t vo cng ty lin kt A (BCKT) 420
Ghi tng khon mc - Li nhun cha phn phi (BCKT) 420
(iu chnh doanh thu ti chnh v khon vn
u t vo cng ty lin kt A theo phng php
vn ch s hu)

(9b) Ghi tng khon mc Li k ton trc thu (BCKQKD) 420

Ghi tng khon mc Phn LN hoc l trong CT lin kt,
lin doanh (BCKQKD) 420

Bng tng hp bo co ti chnh hp nht

STT Khon mc P S iu chnh Hp nht
Tng (+) Gim (-)
Bo co kt qu KD
1
Doanh thu bn hng 400.000 200.000
6.000 594.000
2
Doanh thu hot ng ti chnh
Cng ty con S 24.000 0.000
(3b)24.000 0
Cng ty lin kt A 1.000 1.000
Phn LN hoc l t rong cng ty lin kt, lin doanh 420(9b) 420
Cng pht sinh bn c 425.000 200.000 595.420
3
Gi vn hng bn 170.000 115.000
4.000(1c) (6)5.000 284.000

4
Chi ph khc (cha tnh thu TNDN) 90.000 35.000
5.300(5b) 130.300
Cng pht sinh bn n 260.000 150.000
414.300
Tng li trc thu 165.000 50.000 (1c)4.000 181.120
(5b)5.300
420(9b)
(6)1.000
(3b)24.000
5
Thu TNDN (28%) 39.200 14.000
53.200
6 Li trong k thuc c ng thiu s 7.200(3a) 7.200
7
Li sau thu 125.800 36.000 (3a)7.200 120.720

644

Bng cn i k ton

Ti sn
8
Tin mt 155.800 61.000
216.800
9
Phi thu khch hng 75.000 50.000
(8)36.000 89.000
10
Hng tn kho 100.000 75.000
(7)1.000 174.000
11
Ti sn c nh hu hnh 400.000 300.000
48.000(1b) 748.000
12 Gi tr hao mn ly k-TSC hu hnh (50.000) (20.000)
(4.800)(5a) (74.800)
13
Quyn s dng t 175.000 40.000
8.000(1b) 223.000
14
u t vo cng ty lin kt A 30.000 420(9a) 30.420
15
u t vo cng ty con S 310.000 0.000
(1a)240.000 0.000

(1b)70.000
16
Li th thng mi 0.000 0.000
10.000(1b) 10.000
17 Gi tr hao mn ly k (500)(5a) (500)
18
Chnh lch gia gi vn u t v gi ghi s 0.000 0.000

1195.800 506.000 1.415.920
Cng n v vn ch s hu
19 Phi tr ngi bn 100.000 100.000 (8)36.000 164.000
20 Cc khon phi tr khc 200.000 100.000 300.000
21 Vn u t ca ch s hu 500.000 200.000 (1a)160.000 500.000
(2)40.000
22 Li cha phn phi 395.800 106.000 (1a)80.000 390.720
(1b)4.000
(2)20.000
(4)1.200
(5a)5.300
(7)1.000
420(9a)
23 C ng thiu s 60.000(2) 61.200
1.200(4)
0.000 0.000
1.195.800 506.000 150.680 771.000 1.415.920

Bng s 8

IV.Theo s liu ca v d ny chng ti xin a ra phng php lp bo co ti chnh
hp nht da trn c s cc bt ton hp nht theo phng php s dng nh khon
k ton tham kho(THEO CHUN MC K TON THNG DNG TRN
TH GII)
A.Trnh t lp bo co ti chnh hp nht
645

S 2-trnh t lp bo co ti chnh hp nht

B.B tr gi vn khon u t vo cng ty S v vn ch s hu cng ty S, xc nh
li th thng mi v li ch ca c ng thiu s vo thi im hp nht

Cng ty P Cng ty S Bng cn i k ton hp nht ca P & S

Ti sn khc Ti sn Ti sn khc

s Vs

Phn loi li

Gi hp l gi ghi s
Li th thng mi
s

B tr

Cng n

Cng n
Vp Cng n

Vn ch s hu
Vs

C ng thiu s
Phn loi li

Bng cn i th ca cng ty m v cng ty con
Cc ti liu lin quan khc
Bo co
KQKD
hp nht
Bo co phn
phi li hp
nht
Bng cn i
k ton hp
nht
Bo co lu
chuyn
tin t hp nht
646
S 3
Vp l vn ch s hu cng ty P
Vs l vn ch s hu cng ty S
s l khon u t ca P vo cng ty S
im nhn mnh
Li ch c ng thiu s xc nh theo % quyn li ch ca c ng thiu s v vn
s hu cng ty con theo gi ghi s (chun mc 25 vn cha cp n). IAS22 cho
php xc nh theo gi ghi s v c gi hp l, IFRS3 yu cu ch xc nh theo gi
hp l.
Li th thng mi ch phn b cho c ng ca cng ty P, khng phn b cho c
ng thiu s (chun mc 25 vn cha cp n). IAS 22 & IFRS3 cng ch cho
php phn b li th thng mi.

C. Lp bng cn i k ton hp nht ti lc mua

a. Xc nh cc ch tiu lin quan n ghi s (Bng s 1)

b. Bt ton ghi s ca cng ty P v bt ton iu chnh khi lp bng cn i k ton
hp nht

b1. Bt ton c ghi trn s sch k ton ca cng ty P

(b11) N u t vo cng ty con S 310.000
C Tin mt 310.000
(ghi s gi vn u t vo cng ty S ca cng ty P)

(b12) N u t vo cng ty lin kt A 30.000
C Tin mt 30.000
(ghi s s tin u t vo cng ty lin kt A)

b2. Bt ton iu chnh v loi tr khi hp nht

(1) N Chnh lch gia gi vn u t v gi ghi s vn ch s hu ca S 70.000
Vn u t ca ch s hu - Cng ty con S 200.000
C u t vo cng ty con S 310.000
C ng thiu s 60.000

(b tr khon u t vo cng ty con S ca P v vn ch s hu ca S, xc nh
phn li ch c ng thiu s)
(2) N Hng tn kho 4.000
Quyn s dng t 8.000
647
C Chnh lch gia gi vn u t v gi ghi s ti sn ca S 70.000

(iu chnh s chnh lch gia gi vn u t v gi ghi s ti sn rng ca S,
phn nh s li th thng mi pht sinh)

Nht Bn, trnh t cc bt ton b tr v loi tr c thc hin nh sau
(1) N Hng tn kho 4.000
Quyn s dng t 8.000
C Vn ch s hu cng ty S (chnh lch nh gi li ti sn) 60.000
(ghi s chnh lch gia gi hp l v gi ghi s ti sn rng
ca cng ty S)
(2) N Vn u t ca ch s hu 200.000
Vn ch s hu cng ty S (chnh lch nh gi li ti sn) 60.000
C ng thiu s 60.000
(b tr gi gi vn u t ca P vo S vi vn ch s hu ca
S, ghi s li th thng mi v c ng thiu s)
+++ C 2 cch ghi s u phn nh c ni dung nghip v v kt qu sau khi iu
chnh, b tr l nh nhau.
c. Lp bng cn i k ton hp nht lc mua

Bng tng hp kt qu hp nht Bng cn i k ton ca cng ty m P v cng ty
con S ngy 31/12/N

Ch tiu Cng ty P Cng ty S
Bt ton iu
chnh Bng cn i k
N C ton hp nht
Ti sn
Tin mt 40.000 50.000 90.000
Phi thu khch hng 75.000 50.000 125.000
Hng tn kho 100.000 60.000 4.000(2) 164.000
Ti sn c nh hu hnh 400.000 300.000 48.000(2) 748.000
Quyn s dng t 175.000 40.000 8.000(2) 223.000
u t vo cng ty lin kt A 30.000 30.000
Li th thng mi 10.000(2) 10.000
u t vo cng ty con S 310.000 (1)310.000 0.000
Chnh lch gia gi vn u t v gi ghi s
ti sn ca cng ty S 0.000 0.000 70.000(1) (2)70.000 0.000
Tng ti sn 1.130.000 500.000 1,390.000

648
Cng n v vn ch s hu
Phi tr ngi bn 100.000 100.000 200.000
Cc khon phi tr khc 200.000 100.000 300.000
Vn u t ca ch s hu 500.000 200.000 200.000(1) 500.000
Li cha phn phi 330.000 100.000 100.000(1) 330.000
C ng thiu s 0.000 0.000 0.000 (1)60.000 60.000
Tng cng n v vn ch s hu 1,130.000 500.000 440.000 440.000 1,390.000

Bng s 2
Gii thch ni dung cc bt ton iu chnh trn bng s2
(2) B tr gia khon u t vo cng ty con (trn bng cn i k ton cng ty P) v
vn ch s hu cng ty S (trn bng cn i k ton cng ty S), xc nh li ch ca
c ng thiu s.
(3) iu chnh s chnh lch gia gi hp l v gi ghi s ti sn rng ca cng ty S, xc
nh li th thng mi pht sinh khi hp nht.

D. Bt ton ghi s ca cng ty P v bt ton iu chnh khi lp bo co ti chnh
hp nht sau 1 nm k t ngy mua cng ty S v u t vo cng ty lin kt A
1. i vi khon u t vo cng ty con S
a. Trn s sch k ton ca cng ty P (cng ty P p dng phng php k khai
thng xuyn i vi hng tn kho), cc bt ton sau y c ghi s
trong nm N+1
(a1)
N Tin mt 24.000

C Doanh thu hot ng ti chnh 24.000

(ghi nhn c tc nhn c t cng ty S: 30.000 x 0.8)

(a2)
N Phi thu khch hng (cng ty S) 36.000

C Doanh thu bn hng 36.000

(ghi s doanh thu bn hng cho S)

(a3)
N Gi vn hng bn 30.000

C Hng tn kho 30.000

(ghi s gi vn hng bn cho S)

b.Trn s sch k ton ca cng ty S (Cng ty S cng p dng phng php k
khai thng xuyn i vi hng tn kho), cc bt ton sau y c ghi s
trong nm N+1
(b1)
N Hng tn kho 36.000

C Phi tr ngi bn (cng ty P) 36.000

(ghi nhn hng mua ni b t cng ty P)

649
(b2)
N Tin mt 50.000

C Doanh thu bn hng 50.000

(ghi nhn doanh thu bn hng ra bn ngoi tp on)

(b3)
N Gi vn hng bn 30.000

C Hng tn kho 30.000

(ghi nhn gi vn hng ho bn ra bn ngoi tp on)
c. Bt ton iu chnh khi hp nht
*Cn c s liu bng 3, bng 4, bng 5, bng 6 v bng 7
(1) N Vn u t ca ch s hu-Cng ty S 200.000
Li cha phn phi ngy 1/1/N+1 100.000

Chnh lch gi gia gi vn u t gi ghi s ca vn ch s hu
ca S 70.000
C ng thiu s 60.000

(loi tr gi vn u t vo S ca P v vn ch s hu cng ty S,
xc nh li ch ca c ng thiu s)

(2) N Gi vn hng bn 4.000
Quyn s dng t 8.000
C Chnh lch gia gi vn u t gi ghi s ca vn ch s hu 70.000

(phn b s chnh lch gia gi vn u t v gi ghi s ti sn
rng ca S

(3) N Doanh thu hot ng ti chnh 24.000
C Phn phi c tc 24.000
(loi tr c tc nhn c t cng ty con S)

(4) N Li nhun phn b cho c ng thiu s 7.200
C Phn phi li 6.000
C ng thiu s 1.200
(phn b li nhun cho c ng thiu s)
{50.000 (50.000 x 28%)} x 20%
(5) N Cc khon chi ph cn li (chi ph khu hao) 5.300
C Gi tr hao mn ly k (khu hao ti sn c nh hu hnh) 4.800
Gi tr hao mn ly k (khu hao ti sn c nh v hnh) 500

(khu hao-phn b s chnh lch gia gi hp l v gi ghi s ti
sn ca cng ty S trong k)

650
(6) N Doanh thu bn hng 36.000
C Gi vn hng bn 36.000
(loi tr doanh thu bn hng ni b v iu gi vn hng bn ni b)

(7) N Gi vn hng bn 1.000
C Hng tn kho 1.000
(loi tr li ni b cha thc hin c v iu
chnh gi vn hng bn hp nht)

(8) N Phi tr ngi bn (cng ty P) 36.000
C Phi thu khch hng (cng ty S) 36.000
(loi tr khon phi tr ni b v phi thu ni b)

* i vi khon u t vo cng ty lin kt A
a. Trn s sch k ton ca cng ty P, bt ton sau c ghi s

N Tin mt 1.000
C Doanh thu hot ng ti chnh 1.000
(ghi s s c tc nhn c t cng ty lin kt A: 5.000 x 20%)

b. Bt ton iu chnh khi hp nht
Bt ton iu chnh theo phng php vn ch s hu khi hp nht

(9) N Khon u t vo cng ty lin kt A 420
C Doanh thu hot ng ti chnh 420
(iu chnh doanh thu ti chnh v khon vn
u t vo cng ty lin kt A theo phng php
vn ch s hu)

c. S ti khon ch T dng kim tra, i chiu doanh thu hot ng ti chnh
v s d khon u t vo cng ty lin kt A theo phng php vn ch s hu:
S 4

Tin mt
xxx
1.000

Doanh thu hot ng ti chnh u t vo cng ty lin kt A
(cng ty lin kt A)
1.000
(1)
S d u k 30.000
1.200

1.200
651
500 (2)
500
280
420
280

1420

S d cui k 30.420

(4)
(3)
Doanh thu hot ng ti chnh cho khon u t vo cng ty lin kt A l 1.420
(theo phng php vn ch s hu, ghi nhn trong k 1.000 nn iu chnh
tng ln 1.420 1.000 =420)

S d cui k theo phng php vn ch s hu l 30.420 (s d cui k theo
phng php gi vn l 30.000 nn s iu chnh tng ln 30.420 30.000 =420)

Ch gii cc bt ton trn
(1) Ghi nhn s c tc c phn phi trong nm N+1, ng thi xc nh doanh thu
hot ng ti chnh theo phng php gi vn (cng ty P ghi s nm N+1).
(2) Phn nh s li trong nm N+1 ca cng ty A nhng cha c phn phi.
(3) Ghi nhn doanh thu hot ng ti chnh gim do s khu hao li th thng mi cho
nm N+! pht sinh t nghip v u t vo cng ty lin kt A.
(4) Ghi nhn doanh thu hot ng ti chnh gim do tnh thm s khu hao ti sn c nh
hu hnh tng v gi vn hng bn tng v gi hp l ca nhng khon mc ny ln
hn gi ghi s ca chng.
Bng tng hp bo co ti chnh hp nht

STT Khon mc Cng ty P Cng ty S Bt ton iu chnh Hp nht
N C
Bo co kt qu KD
1 Doanh thu bn hng 400.000 200.000 36.000(6) 564.000
2 Doanh thu hot ng ti chnh
Cng ty con S 24.000 0.000 24.000(3) 0.000
Cng ty lin kt A 1.000 (9)420 1.420
Cng pht sinh bn c 425.000 200.000 565.420
3 Gi vn hng bn 170.000 115.000 4.000(2) (6)36.000 254.000
1.000(7)
4 Chi ph khc (cha tnh thu TNDN) 90.000 35.000 5.300(5) 130.300
Cng pht sinh bn n 260.000 150.000 384.300
Tng li trc thu 165.000 50.000 181.120
5 Thu TNDN (28%) 39.200
***
14.000
+++
53.200
6 Li trong k thuc c ng thiu s 7.200(4) 7.200
7 Li sau thu 125.800 36.000
120.720

Bo co phn phi li
8 Li cha phn phi u nm (1/1/N+1) 330.000 100.000 100.000(1) 330.000
652
9
Li sau thu 125.800 36.000
120.720
10
Phn phi c tc 60.000 30.000 (3)24.000 60.000
(4)6.000
11
Li cha phn phi cui nm 395.800 106.000
390.720

Bng cn i k ton

Ti sn
12
Tin mt 155.800 61.000 216.800
13
Phi thu khch hng 75.000 50.000 (8)36.000 89.000
14
Hng tn kho 100.000 75.000 (7)1.000 174.000
15
Ti sn c nh hu hnh 400.000 300.000 48.000(2) 748.000
16 Gi tr hao mn ly k-TSC hu hnh (50.000) (20.000) (5)4.800 74.800
17
Quyn s dng t 175.000 40.000 8.000(2) 223.000
18
u t vo cng ty lin kt A 30.000 420(9)
30.420
19
u t vo cng ty con S 310.000 0.000 (1)310.000 0.000
20
Li th thng mi 0.000 0.000 10.000(2) 10.000
21 Gi tr hao mn ly k (5)500 (500)
22
Chnh lch gia gi vn u t v gi ghi s 0.000 0.000 70.000(1) (2)70.000 0.000
1195.800 506.000 1415.920
Cng n v vn ch s hu
23
Phi tr ngi bn 100.000 100.000 36.000(8) 164.000
24
Cc khon phi tr khc 200.000 100.000 300.000
25
Vn u t ca ch s hu 500.000 200.000 200.000(1) 500.000
26
Li cha phn phi 395.800 106.000
390.720
27
C ng thiu s (1)60.000
0.000 0.000 0.000 (4)1.200 61.200
1.195.800 506.000 549.920 549.920 1415.920

Bng s 8

Ch gii cc bt ton trn:
(1) Loi tr vn u t vo cng ty con S v vn ch s hu cng ty S, xc nh li ch
ca c ng thiu s.
(2) Phn b s chnh lch gia gi hp l v gi ghi s ti sn rng ca S.
(3) Loi tr c tc nhn c t cng ty con S.
(4) Phn b li nhun trong k cho c ng thiu s.
(5) Phn b, khu hao s chnh lch gia gi hp l v gi ghi s ca ti sn cng ty S
xc nh chi ph hp nht.
(6) Loi tr doanh thu bn hng ni b v gi vn hng bn ni b.
(7) Loi tr li ni b cha thc hin c cui k trong hng tn kho v iu chnh gi
vn hng bn hp nht.
(8) Loi tr khon phi tr ni b v khon phi thu ni b.
653
(9) iu chnh khon u t vo cng ty lin kt A v doanh thu hot ng ti chnh t
cng ty lin kt A theo phng php vn ch s hu.

***
Thu TNDN ca cng ty P = { 165.000 (24.000 + 1.000)} x 28% = 39.200
+++
Thu TNDN ca cng ty S = 50.000 x 28% = 14.000

10.10.Mt s vn khc lin quan n thng tin trn bo co ti chnh:
10.10.1 Trng hp hp nht kinh doanh khng dn n quan h cng ty m - cng ty
con
*Cchnh thc hp nht khng to nn quan h cng ty m-cng ty con:
-Nu sau khi hp nht, ch cn doanh nghip mua tn ti, doanh nghip b mua mt i th
ton b ti sn, n phi tr ca doanh nghip b mua chuyn cho doanh nghip mua v
doanh nghip b mua gii th. Khi bn mua s ghi nhn ti sn, n phi tr c th xc
nh c mua v n tim tng theo gi tr hp l ti ngy mua trn bo co ti chnh
ring ca mnh.
- Nu sau khi hp nht, cc doanh nghip tham gia hp nht khng cn tn ti, m lp
nn mt doanh nghip mi. Ton b ti sn, n phi tr ca cc doanh nghip tham gia
hp nht chuyn cho doanh nghip mi c tn gi mi.
Khon chnh lch gia gi ph hp nht kinh doanh ln hn phn s hu ca bn
mua trong gi tr hp l thun ca ti sn, n phi tr c th xc nh c v cc khon
n tim tng ghi nhn c gi l li th thng mi. Khon li th thng mi ny
c phn b dn vo chi ph sn xut, kinh doanh ca doanh nghip mua trong thi gian
ti a khng qu 10 nm.
Trng hp pht sinh bt li thng mi do gi ph hp nht kinh doanh nh hn
phn s hu ca bn mua trong gi tr hp l thun ca ti sn, n phi tr c th xc
nh c v cc khon n tim tng ghi nhn. Khi bn mua phi xem xt li vic
xc nh gi tr hp l ca ti sn, n phi tr c th xc nh, n tim tng v vic xc
nh gi ph hp nht kinh doanh. Nu sau khi xem xt, iu chnh m vn cn chnh
lch th ghi nhn ngay vo li hoc l tt c cc khon chnh lch vn cn sau khi nh
gi li.
*Phng php k ton
+ Nu vic mua, bn khi hp nht kinh doanh c bn mua thanh ton bng tin,
hoc cc khon tng ng tin, ghi:
N cc TK 131, 138, 152, 153, 155, 156, 211, 213, 217 (theo gi tr hp l ca
cc ti sn
mua)
N TK 242 Chi ph tr trc di hn (Chi tit li th thng mi)
C cc TK 311, 331, 341, 342 (Theo gi tr hp l ca cc khon n
phi tr v n tim tng phi gnh
chu)
C cc TK 111, 112, 121 (S tin hoc cc khon tng ng tin bn
mua thanh ton).
654
C TK 711 Thu nhp khc (Ghi s li - nu c, sau khi xem xt li gi
tr ca ti sn, n phi tr c th xc inh c, n tim tng v gi ph hp nht kinh
doanh khi c bt li thng mi)
+ Nu vic mua, bn khi hp nht kinh doanh c thc hin bng vic bn mua
pht hnh c phiu, ghi:
N cc TK 131, 138, 152, 153, 155, 156, 211, 213, 217 (Theo gi tr hp l ca
cc ti sn mua)
N TK 242 Chi ph tr trc di hn (Chi tit li th thng mi)
N TK 4112 - Thng d vn c phn (S chnh lch gia gi tr hp l nh hn
mnh gi c phiu) (Nu gi pht hnh c phiu theo gi tr hp
l
nh hn mnh gi c phiu)
C TK 4111 - Vn u t ca ch s hu (Theo mnh gi)
C cc TK 311, 315, 331, 341, 342 (Theo gi tr hp l ca cc khon
n phi tr v n tim tng phi gnh chu)
C TK 4112 - Thng d vn c phn (S chnh lch gia gi tr hp l ln
hn mnh gi c phiu) (Nu gi pht hnh c phiu theo
gi tr hp l ln hn mnh gi).
C TK 711 Thu nhp khc (Ghi s li - nu c, sau khi xem xt
li gi tr ca ti sn, n phi tr c th xc inh c, n tim tng
v gi ph hp nht kinh doanh khi c bt li thng mi)
+Chi ph pht hnh c phiu thc t pht sinh, ghi:
N TK 4112 - Thng d vn c phn
C cc TK 111, 112

+nh k, bn mua phn b li th thng mi vo chi ph hot ng sn xut,
kinh doanh, ghi:
C TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chi tit li th thng mi)
10.10.2Thc hin cc iu chnh s liu trn bo co ti chnh
Trong chun mc k ton Vit Nam s 01 chun mc chung chun ho khi
nim, iu kin ghi nhn cc yu t trn bo co ti chnh: ti sn, n phi tr, vn ch s
hu, doanh thu v thu nhp khc, chi ph, li nhun. Phn tch s nh hng ca tng yu
t khi ghi nhn, chng ta xem xt trn cc kha cnh :
Cc yu t trn bng cn i k ton phn nh tnh hnh ti chnh ca doanh
nghip, c cng thc (1):
TI SN = N PHI TR + VN CH S HU
Cc yu t trn bo co kt qu kinh doanh phn nh tnh hnh hot ng kinh
doanh ca doanh nghip, c cng thc(2):
LI NHUN = DOANH THU V THU NHP KHAC - CHI PH
Nguyn tc thn trng i hi: khng c ghi nhn cao hn gi tr ca ti sn,
doanh thu v thu nhp khc; khng c ghi thp hn gi tr ca n phi tr v chi ph.
655
Bi v nu k ton doanh nghip c tnh ghi nhn cao hn gi tr ca ti sn, doanh thu v
thu nhp khc; ghi thp hn gi tr ca n phi tr v chi ph , c ngha l c phn nh
cao hn vn ch s hu v li nhun, iu ny lm cho cc i tng s dng thng tin
c nhng nh gi khc v tnh hnh ti chnh v tnh hnh hot ng ca doanh nghip,
c bit l i vi cc cng ty nim yt trn th trng chng khon
Tuy nhin, trong iu kin hin nay cng c nhng doanh nghip c tnh k khai
gim li nhun np thu thu nhp doanh nghip t hn.
T cng thc (1) v (2) cho thy, khi nghip v kinh t lin quan n mt khon
chi ng l c ghi nhn tng ti sn trn bng cn i k ton, m k ton li ghi nhn
thnh 1 khon chi ph trn bo co kt qu kinh doanh, hoc ngc li th s nh hng
sai lch n rt nhiu khon mc trn c 2 bo co ti chnh ny. Sai lch ny c th l
sai tng hoc sai gim.
Chng ta i xem xt mt tnh hung: Doanh nghip k ton hng tn kho theo
phng php k khai thng xuyn, np thu gi tr gia tng (GTGT) theo phng php
khu tr, thu sut thu thu nhp doanh nghip phi np l 28%. Ngy 28/12/Ndoanh
nghip bn mt l hng ( xut ho n GTGT), gi cha c thu GTGT l 100.000.000
ng, thu GTGT 10.000.000 ng, doanh nghip thu ngay bng tin mt nhp qu s
tin: 110.000.000 ng; gi vn ca l hng ny tnh c l 80.000.000 ng.
Doanh nghip ghi s k ton nghip v trn theo cc bt ton:
a,N TK157: 80.000.000
C TK156: 80.000.000
b, N TK111: 110.000.000
C TK131: 110.000.000
Nghip v pht sinh trn y ti cng ty c ghi s theo nh khon ng l:
a,N TK632: 80.000.000
C TK156: 80.000.000
b, N TK111: 110.000.000
C TK511: 100.000.000
C TK3331: 10.000.000
Do vic doanh nghip hch ton sai nh vy s nh hng n cc ch tiu lin
quan trn bo co kt qu kinh doanh nm N:
-nh hng n cc ch tiu trn bo co kt qua kinh doanh
+Tng doanh thu bn hng v cung cp dch v sai thiu 100 triu
+Gi vn hng bn sai thiu 80 triu
+Li nhun gp sai thiu 20 triu
656
+Tng li nhun trc thu sai thiu 20triu
+Chi ph thu thu nhp doanh nghip sai thiu 5,6 triu
+li nhun sau thu sai thiu 14,4triu
-nh hng n cc ch tiu trn Bng cn i k ton:
+Hng tn kho sai tha 80 triu
+Ngi mua tr tin trc sai tha 110 tri
+Thu v cc khon phi np nh nc sai thiu 15,6tri
+Li nhun cha phn phi sai thiu 14,4 triu
+Tng ti sn sai tha 80 triu
+Vn ch s hu sai thiu 14,4 triu .
Vy khi pht hin ra nhng sai st th k ton phi iu chnh s liu nh th no?
Th nht: i vi nhng sai, st hoc nhng thay i v cc c tnh cn iu
chnh trc khi pht hnh bo co ti chnh (thuc qu 1 nm ti chnh k tip), k ton
thc hin theo hng dnvn dng chun mc k ton Vit Nam s 23 " cc s kin pht
sinh sau ngy kt thc k k ton nm" :Trng hp ny k ton phi iu chnh theo cc
phng php sa cha bt ton: ghi gim(i vi cc khon sai tha, hoc c tnh tha)
hoc ghi b sung (i vi cc khon sai thiu, hoc c tnh thiu) vo s k ton ca
nm ti chnh xy ra nghip v b ghi sai st, c tnh cn phi iu chnh .
Tip tc xem xt tnh hung nu phn trn:Nu nghip v hch ton sai nh
trn y c pht hin vo ngy 15/2/N+1 (trc ngy pht hnh bo co ti chnh nm
N), l cn b k ton s dng cc bt ton iu chnh theo hng dn thc hin Chun
mc K ton Vit Nam s 23 "Cc s kin pht sinh sau ngy kt thc k k ton nm"trn h
thng s k ton ca nm N:
*Nu S dng phong php ghi s m
a.C TK632: (80.000.000)
NTK157:(50.000.000)
b.C TK131: (110.000.000)
N TK511: (100.000.000)
N TK333(3331): (10.000.000)
c.C TK821-Chi ph thu TNDN: (5.600.000)
N TK333(3334): (5.600.000)
d. C TK911: (80.000.000)
N TK632: (80.000.000)
e. C TK911: (5.600.000)
N TK821: (5.600.000)
f. C TK 511:(100.000.000)
N TK911: (100.000.000)
g. C TK911: (14.400.000)
N TK421: (14.400.000)
657
*Nu s dng phong php ghi bnh thng:
a.N TK632: 80.000.000
C TK157:50.000.000
b.N TK131: 110.000.000
C TK511: 100.000.000
C TK333(3331):10.000.000
c.N TK821-Chi ph thu TNDN: 5.600.000
C TK333(3334): 5.600.000
d.N TK911: 80.000.000
C TK632:80.000.000
e.N TK911: 5.600.000
C TK821: 5.600.000
f.N TK 511:100.000.000
C TK911: 100.000.000
g.N TK911: 14.400.000
C TK421:14.400.000
Sau khi iu chnh bi cc bt ton trn y, s liu nh hng c iu chnh
li cc ch tiu lin quan trn ct s liu "s cui nm" ca bng cn i k ton v ct s
liu "nm nay" trn bo co ti chnh nm N.
Th hai: Nu nghip v hch ton sai st c pht hin vo sau ngy pht
hnh bo co ti chnh (ngy thuc qu 2 nm ti chnh k tip tr i), hoc c nhng
thay i chnh sch k ton, c tnh k ton : iu chnh theo hng dn thc hin
Chun mc K ton Vit Nam s 29 "Thay i chnh sch k ton, c tnh k ton v
cc sai st":
*Trng hp thay i chnh sch k ton:
- Trng hp doanh nghip phi thc hin vic thay i chnh sch k ton do p dng
ln u cc quy nh ca php lut hoc chun mc k ton, ch k ton m c cc
hng dn chuyn i c th (chuyn i c th cho php hi t hoc khng hi t) th
phi thc hin theo hng dn .
- Trng hp doanh nghip phi thc hin vic thay i chnh sch k ton do p
dng ln u cc quy nh ca php lut hoc chun mc k ton, ch k ton m
khng c quy nh v hi t th c p dng phi hi t chnh sch k ton .
- Trng hp doanh nghip t nguyn thay i chnh sch k ton th phi p dng
hi t i vi thay i chnh sch k ton .
*Trng hp cc thay i c tnh k ton s c p dng phi hi t v c ghi nhn
vo Bo co kt qu hot ng kinh doanh
*Sai st pht sinh trong cc nm trc
- Sai st trng yu pht sinh trong cc nm trc c pht hin sau khi bo co ti
chnh ca nm trc cng b phi c sa cha theo phng php iu chnh hi t.
- Sai st khng trng yu ca cc nm trc c pht hin sau khi bo co ti chnh
ca nm trc cng b th c sa cha bng cch iu chnh phi hi t vo s sch
k ton v bo co ti chnh nm hin ti.
658
p dng hi t: L vic p dng mt chnh sch k ton mi i vi cc giao dch, s
kin pht sinh trc ngy phi thc hin cc chnh sch k ton .
iu chnh hi t: L vic iu chnh nhng ghi nhn, xc nh gi tr v trnh by
cc khon mc ca bo co ti chnh nh th cc sai st ca k trc cha h xy ra.
p dng phi hi t i vi thay i trong chnh sch k ton v ghi nhn nh hng
ca vic thay i cc c tnh k ton l:
(a) p dng chnh sch k ton mi i vi cc giao dch v s kin pht sinh k t
ngy c s thay i chnh sch k ton;
(b) Ghi nhn nh hng ca vic thay i c tnh k ton trong k hin ti v tng lai
do nh hng ca s thay i.
Tip tc xem xt tnh hung nu phn trn : Nu nghip v trn y c
pht hin vo ngy 30/6/N+1 (sau ngy pht hnh bo co ti chnh nm N):
**Nu nghip v trn c xc nh l s kin khng trng yu, k ton p dung
phng php "phi hi t" iu chnh: Cn b k ton s dng cc bt ton iu chnh
nh trng hp phn nh nh trng hp trn, ch khc l phn nh trn h thng s k
ton ca nm N+1:
*Nu S dng phong php ghi s m
a.C TK632: (80.000.000)
NTK157:(50.000.000)
b.C TK131: (110.000.000)
N TK511: (100.000.000)
N TK333(3331): (10.000.000)
c.C TK821-Chi ph thu TNDN: (5.600.000)
N TK333(3334): (5.600.000)
d. C TK911: (80.000.000)
N TK632: (80.000.000)
e. C TK911: (5.600.000)
N TK821: (5.600.000)
f. C TK 511:(100.000.000)
N TK911: (100.000.000)
g. C TK911: (14.400.000)
N TK421: (14.400.000)
*Nu s dng phong php ghi bnh thng:
a.N TK632: 80.000.000
C TK157:50.000.000
b.N TK131: 110.000.000
C TK511: 100.000.000
C TK333(3331):10.000.000
c.N TK821-Chi ph thu TNDN: 5.600.000
C TK333(3334): 5.600.000
659
d.N TK911: 80.000.000
C TK632:80.000.000
e.N TK911: 5.600.000
C TK821: 5.600.000
f.N TK 511:100.000.000
C TK911: 100.000.000
g.N TK911: 14.400.000
C TK421:14.400.000
Sau khi iu chnh bi cc bt ton trn y, s liu nh hng c iu chnh
li cc ch tiu lin quan trn ct s liu "s cui nm" ca bng cn i k ton v ct s
liu "nm nay" trn bo co ti chnh nm N+1 (Bo co ti chnh ca nm pht hin ra
sai st).
**Nu nghip v trn c xc nh l s kin trng yu, k ton p dung phng
php " hi t" iu chnh. Cn b k ton iu chnh nh sau:iu chnh trc tip vo
cc ch tiu lin quan trn ct s liu "s u nm" ca bng cn i k ton v ct s
liu "nm trc" trn bo co kt qu kinh doanh nm N+1(ct s liu so snh trn bo
co ti chinh...) :
a.Ghi gim s d n u nmTK156"Hng ha":80.000.000
b.Ghi gim s d c u nm chi tit ch tiu"Ngi mua tr tin trc":110.000.000
c.Ghi tng s d c u nm TK 333"Thu v cc khon phi np Nh nc":15.600.000
d.Ghi tng s d c u nm TK421: 14.600.000
e.Ghi tng TK632-ch tiu"gi vn hng bn":80.000.000
f.Ghi tng TK511-ch tiu"doanh thu bn hng v cung cp dch v", "doanh thu bn
hng v cung cp dch v thun":110.000.000
g.Ghi tng ch tiu"li nhun gp", "li nhun trc thu":20.000.000
g.Ghi tng TK821-ch tiu"Chi ph thu thu nhp doanh nghip":5.600.000
h.Ghi tng ch tiu"li nhun sau thu":80.000.000
.....

BI TP
Bi 1:
Trnh by c s s liu v phng php lp:
-Cc ch tiu lin quan n cng n vi ngi bn trn bng cn i k ton,
cho v d minh ho
-Cc ch tiu lin quan n cng n vi khch hng trn bng cn i k
ton, cho v d minh ho
-Cc ch tiu lin quan n ti sn c nh, cho v d minh ho
-Cc ch tiu lin quan n hng tn kho, cho v d minh ho
-Ch tiu gi vn hng xut bn, cho v d minh ho
-Ch tiu Doanh thu bn hng v cung cp dch v, cho v d minh ho
......

Bi 2
660
Doanh nghip M np thu thu nhp doanh nghip thu sut 28%, c nghip
v pht sinh trong thng 11/N c doanh nghip hch ton sai nh sau:
u thng 2 mua 1 ti sn c nh hu hnh, ti sn s dng cho khu qun
l doanh nghip, khu hao theo phng php ng thng, thi gian khu
hao 10 nm. Khon chi ph li vay dng cho hot ng kinh doanh ca
doanh nghip pht sinh chi tr bng tin mt: 48.000.000 ng, doanh
nghip tnh vo nguyn gi ti sn c nh trn y v hch ton:
N TK211: 48.000.000
C TK111: 48.000.000
V trch khu hao 2thng (thng 11,12) phn lin quan:
N TK642:800.000
C TK214:800.000
ng ch hy cho bit:
1.Trng hp trn hch ton nh th no l ng?
2.Do doanh nghip hch ton sai nh vy nh hng n nhng cc
ch tiu trn Bng cn i k ton v Bo co kt qu kinh doanh Nm N
nh th no?
3,Nu nghip v hch ton sai nh trn y c pht hin vo ngy
15/2/N+1 (trc ngy pht hnh bo co ti chnh nm N), l cn b k ton
anh (ch) s dng cc bt ton iu chnh nh th no? (Theo Chun mc
K ton Vit Nam s 23 "Cc s kin pht sinh sau ngy kt thc k k ton
nm")
4,Nu nghip v trn y c pht hin vo ngy 30/6/N+1 (sau ngy
pht hnh bo co ti chnh nm N):(Theo Chun mc K ton Vit Nam s
29 "Thay i chnh sch k ton, c tnh k ton v cc sai st"):
a,Nu nghip v trn c xc nh l s kin khng trng yu, k ton
p dung phng php "phi hi t" iu chnh nh th no?
b,Nu nghip v trn c xc nh l s kin trng yu, k ton p
dung phng php "phi hi t" iu chnh nh th no?

Bi 3:
Doanh nghip Hong H, np thu GTGT theo phng php khu tr, thu
sut thu GTGT10%, thu sut thu thu nhp doanh nghip 28%, c mt s
ti liu sau( n v tnh: 1000.000 ng)- Nm N
661
CH TIU
S TIN
Nm trc Nm nay
Gi vn hng xut bn trong k 8.000.000 13.000.000
Tng doanh thu bn hng v cung cp dch v 15.000.000 21.000.000
Chit khu thng mi ca hng bn trong k - 100.000
Chi ph bn hng trong k 120.000 145.000
Chi ph qun l doanh nghip trong k 110.000 148.000
Chi ph hot ng ti chnh 20.000 60.000
Doanh thu hot ng ti chnh 70.000 90.000
Chi ph khc - 12.000
Thu nhp khc - 30.000
Yu cu: 1.nh khon cc nghip v lin quan n cc nghip v pht sinh
v kt chuyn xc nh kt qu ca doanh nghip nm N.
2. Cn c vo ti liu trn ng ch hy lp nhng ch tiu lin quan n
Bo co Kt qu kinh doanh nm N

Bi 4 : Mt doanh nghip np thu gi tr gia tng (GTGT) theo phng
php khu tr. Trch mt s ti liu thng 12/N:( n v tnh: 1000 ng)
A- S d ngy 1/12/N:
- TK211: 2.000.000
- TK214 (2141): 800.000
- Cc TK khc c s d bt k hoc khng c s d.
B- Trong thng 12/N c mt s nghip v lin quan n ti sn c nh nh
sau:
1. Bn sn xut kinh doanh nhn ti sn c nh hu hnh do bn xy dng
c bn hon thnh bn giao, gi thnh thc t xy dng: 260.000. u t
xy dng bng qu u t pht trin. Bn xy dng c bn ghi chung s
vi sn xut kinh doanh.
2. Mua sm mt thit b sn xut: Gi cha c thu GTGT: 500.000, thu
sut thu GTGT: 10%; Chi ph lp t thit b : 20.000; Chi ph chy th
thit b 25.000, trong : (Tr gi vt liu : 15.000; Tin lng : 6.000;
Chi ph khc: 4.000)
-Thnh phm thu c do chy th thit b nhp kho tr gi : 16.000
- Thit b bn giao cho phn xng sn xut.
- Mua sm bng ngun vn u t xy dng c bn..
3. Mua sm mt ti sn c nh dng cho mc ch phc li, gi cha c
thu GTGT: 10.000, thu GTGT 1.000. u t mua sm bng qu phc
li (bn giao s dng vo cui thng).
4. Trch khu hao ti sn c nh thng 12/N: 175.000, trong :
662
- Ti sn c nh thuc phn xng sn xut : 95.000
- Ti sn c nh thuc khu bn hng : 20.000
- Ti sn c nh thuc khu qun l doanh nghip : 60.000
Yu cu: 1. nh khon cc nghip v trn
2. Ghi s ci TK211 theo hnh thc nht k chung. Phn nh cc
ch tiu lin quan n ti sn c nh hu hnh trn Bng cn i k ton.

Bi 5:
Ti ngy 31/12/N: TK121 d 200.000.000 (trong u t tri phiu
c thi hn thu hi hoc o hn khng qu 3 thng k t ngy mua l
40.000.000); TK128 d 60.000.000. S liu ny c phn nh trn bng
cn i k ton lp ti ngy 31/12/N, ct s cui nm, ch tiu u t ngn
hn l:
a.260.000.000
b.220.000.000
Bi 6:
Ti ngy 31/12/N: TK213 d 600.000.000; TK2143 d 340.000.000. S liu
ny c phn nh trn bng cn i k ton lp ti ngy 31/12/N, ct s
cui nm, ch tiu ti sn c nh v hnh l:
a.940.000.000
b.600.000.000
c.260.000.000
Bi 7:
Doanh nghip chu thu thu nhp doanh nghip vi thu sut 28%, Thng
12/N pht sinh khon chi ph li vay dng cho hot ng xy dng c bn
(cng trnh A) do doanh nghip t lm, chi bng tin mt, s tin
400.000.000 ng, doanh nghip ghi s theo nh khon:
N TK635: 400.000.000
C TK111: 400.000.000
Cng trnh A ang xy dng d dang, cui thng 12/N vn cha hon thnh
bn giao a vo s dng.
Do doanh nghip phn nh sai nh vy nh hng n cc ch tiu trn
Bo co kt qu hot ng kinh doanh nm N:
a.Chi ph ti chnh....
b.Li nhun t hot ng kinh doanh.....
663
c.Tng li nhun trc thu....
d.Chi ph thu thu nhp doanh nghip...
e.Li nhun sau thu
Bi s 8
Mt cng ty thng mi T lp bo co ti chnh cho nm ti chnh kt
thc ngy 31/12/N. Anh hay ch s pht sot xt tnh hnh hot ng v cc
nghip v thc hin cc bt ton iu chnh v kt chuyn cn thit.
Bng cn i d cc TK tm thi ngy 31/12/N nh sau
(V: 1000)
S TK Tn ti khon N c
111 Tin mt 306.400
112 Tin gi ngn hng 960.000
121 u t ngn hn 920.000
131 - Phi thu ngi mua
- Khch hng tr trc
616.000
240.000
1421 Chi ph tr trc (Thu VP) 144.000
156 Hng ho tn kho 800.000
121 Nguyn gi TSC 1.600.000
214 Hao mn lu k TSC 400.000
311 Vay ngn hn 800.000
331 Phi tr ngi bn 160.000
338 Phi tr khc 42.000
411 Ngun vn kinh doanh 2.400.000
421 Li nhun cha phn phi 200.000
415 Qu d phng ti chnh 200.000
511 Doanh thu 5.600.000
532 Gim gi 53.600
611 Mua hng 3.200.000
664
641 Chi ph bn hng 400.000
642 1.042.400
C ng 10.042.400 10.042.400

Sau khi xem xt li tnh hnh hot ng kinh doanh v cc nghip v
trong nm. Anh hay ch c cung cp thm mt s thng tin phc v
cho vic lp bt ton iu chnh nh sau:
1. Nhn vin qun l l 160.000.000, BHXH phi np 20%, trong
15% c tnh vo chi ph, 5% c khu tr vo lng c CNV.
2. Cng ty m ti khon giao dch ti 1 ngn hng. S liu khon trn
bo ca ngn hng l 840.000.000. Nguyn nhn chnh lch vi s k ton
l:
a.Khon chi ph ngn hng thng 12/N l 20.000.000 cha c hch
ton.
b.Mt phiu chuyn khon thanh ton cho ngi bn l 100.000.000
cha c hch ton.
3.Ngy 27/12/N, Cng ty xut hng cho khch hng A theo hp ng
k kt tr gi hp ng cha c thu GTGT l 240.000.000 cha hch
ton vo doanh thu.
4.Hp ng thu nh vn phng qun l: k hp ng v bt u thu
t 01/07 (N- 1) n 30/6/(N + 1). Tng tr gi hp ng ny l 192.000.000
c tr vo ngy 01/7/(N+1).
5.Hp ng vay ngn hn 6 thng, li sut 9%/nm. Cng ty rt vn
vay 2 ln: 480.000.000 ngy 30/9/N v 320.000.000 ngy 31/10/N. Tnh n
ngy 31/12/N, li vay cha c hch ton v cha tr cho ngn hng.
665
6.Cng ty tr li 1 l hng mua t thng 10/N cho ngi bn, do hng
khng ng cht lng, quy cch, tr gi mua cha c thu GTGT l
20.000.000, cng ty cha tr tin cho l hng ny.
7.Pht hin mt l hng nhp ngy 29/12/N, cha c ho n ca
ngi bn v cha c hch ton. Hp ng ny tr gi cha c thu GTGT
l 80.000.000, s hng thc nhp ph hp vi hp ng v sn lng, cht
lng v quy cch.
8. Mt khch hng tr li cng ty mt l hng bn thng 11/N
nhng cha thu tin, tr gi bn cha c thu GTGT ca l hng l
200.000.000. Cng ty chp nhn s hon tr li v hng khng ng qui
cch.
9. TSC cha c tnh khu hao cho nm N:
Nguyn gi % khu hao
- Thit b qun l 480.000.000 20
- Xe vn ti dng cho BH 320.000.000 15
- Ca hng bn hng 800.000.000 5
Cng 1.600.000.000
(Ghi ch: trong nm N khng tng, gim TSC)
10. Hoa hng i l ca nm N cha tnh v thanh ton cho cc a l.
Theo chnh sch cng ty, hoa hng i l c tnh l 1% trn doanh thu bn
hng a l. Doanh thu i l bng 40% tng doanh thu nm N.
11. Theo s liu kim k thc t cui nm N, hng ho tn kho ngy
31/12/N l 200.000.000.
Yu cu:
1. nh khon k ton da trn cc thng tin trn
2. inh khon cc bt ton kt chuyn cui nm v xc nh kt qu
kinh doanh.
666
3. Lp bng cn i k ton cho nm ti chnh kt thc ngy 31/12/N.
Ti liu b sung:
- Hng tn kho c hch ton theo phng php kim k nh k.
- Cng ty thuc i tng np thu GTGT theo phng php khu tr
vi thu sut GTGT 10% cho c hng mua v hng bn.

Bi 9:
Tp on A-B, Cng ty A s hu 90% vn ca cng ty B, trong k cng ty
A bn hng ho cho cng ty B gi vn: 400.000, gi bn ni b: 500.000
cui k vn cha thanh ton. n thi im lp bo co ti chnh cng ty B
bn c 50% s hng ho trn vi gi bn 300.000 cho cng ty C ngoi tp
on.
ng ch hy cho bit nghip v trn c nh khon ti cng tyA v cng
ty B nh th no? Khi lp bo co ti chnh hp nht ca tp on A-B, tp
on thc hin iu chnh lin quan n giao dch ni b trn nh th no?

667

668

669

Giao Trinh Ke Toan Tai Chinh

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Giao Trinh Ke Toan Tai Chinh

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1

GIO TRNH MN K TON TI CHNH

You might also like