NGUN MCH TM LINH

Ns.Tr Hi Nh Xut Bn Tn Gio H Ni 2003 ---o0o--Ngun http://thuvienhoasen.org Chuyn sang ebook 21-7-2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org Mc Lc
BN CHNG NG TNH THC I. DN NHP II. THI T TT T A III. BNH XE PHP IV. KT LUN LUN VNG SINH I. MC CH LUN VNG SINH II. NGHA DANH T BARDO III. SU NO LUN HI IV. NG TR NH LAI V. KT LUN NGHA TRAI N BT I. DN NHP III. KT LUN TNG QUAN GIA THIN V MT I. DN NHP II. KIM CNG THA V NHNG NGUY HIM CH I HNH GI III. CC GIAI ON TU QUN IV. KT LUN CC MC NGUYN THY THN HNH NIM PHM VI THN HNH NIM THIN CH V THIN QUN S TNG V QUANG TNG NIM V NH BA THl CHUYN PHP

CU CHUYN DNG SNG I. TNG QUAN TC PHM II. DIN TIN CU CHUYN DNG SNG III. NHN NH NGHA QUY Y QUA BA CHNG NG TU TP PHNG PHP HC PHT I. DN NHP II. NHNG CCH S DNG SAI CHA KHA PHT PHP III. VN TU TU IV. KT LUN TIN TRNH CHT S TAN R BN NGOI S TAN R BN TRONG THI GIAN CA NH SNG CN BN M CON GP G TRUNG M TI SINH THN SINH NHNG KINH NGHIM CA CI TRUNG M DI CA TRUNG M TI SINH NNG LC CA TM TI SINH KU DI MT TING LNH H KHNG CCH CHA TIM TI M HIN NAY

---o0o---

BN CHNG NG TNH THC

I. DN NHP Hng nm mi khi ng tn xun n, Pht t khp ni li nh ngy thnh o ca c Thch Tn. i vi Pht t Vit Nam chng ta nht l nhng ngi theo truyn thng i tha, danh t Pht hay Bt tr thnh mt khi nim va thing ling va gn gi. Danh t Bt xut hin rt sm trn t nc ta (tc Giao Chu, khi cn Bc thuc). Vo u th k Ty lch, nhng nh s n theo tu bun sang Trung Quc truyn o, gh li t Giao Chu. Trong thi gian ch gi yn bin lng tip tc hnh trnh, cc nh s v cc thng gia n truyn cho dn chng Vit nam nhiu khi nim cn bn ca o Pht nh nhn qu ti phc, quy y, cng dng, b th. Vo u Ty lch, c mt trung tm Pht hc ni ting l trung tm Luy Lu do nhng nhn s t Trung Quc n lnh nn tranh ginh quyn lc chnh quc. Nhng ngi thm Nho, Lo ny khi n Giao Chu bt u nghin cu o Pht. Chnh thuyt phc nhng ngi ny m tc phm L Hoc Lun ca Mu Bc (Mu T) ra i vo

khong cui th k 2. l tc phm Hn vn u tin vit v pht gio ti Giao Chu. Trong sch c on Mu T phn nn: Sa mn ngy nay c k li thch ung ru ngon, c khi c v con, bit ct gi vng bc ca qu, li chuyn mn la di. Nh vy chng t vo cui th k th 2, Giao chu c mt tng on kh ng mi pht sinh nhng t trng nh Mu T ni. Trong khi ti Trung Quc mi n nm 250, tc hu bn th k 3, mi c m Ma Ca La t Trung n qua lm l truyn gii xut gia chng t Vit Nam thm nhun o Pht gn mt th k trc Trung Quc. Vo thi i nh ng c nhng nh s Vit nam nh Duy Gim c mi sang ging o trong cung vua ng: Ging kinh xun in l Hoa nhiu ng sng phi Nam Hi k hi ha Cu sn lm lo quy Nguyn Lang dch: Ging kinh ni cung in Ging ng hoa xun bay Bao ln qua Nam Hi Ni c ngi v y Bi th cho thy v s ny nhiu ln qua Trung Quc thuyt php; v lc ngi tr v Vit Nam, nh vua nh thi s Gi o lm th tin. ta ca bi th l Tng tng quy An nam. Cng may Gi o l mt thi s ni ting, nn th ng mi cn lu li trong tp ng thi n nay ta c bit vo thi y Pht gio Vit Nam c nhng v s li lc nh th. (Theo VNPG S Lun ca Nguyn Lang) Mt nh th khc l Thm Thuyn K mt tin s i ng phm chnh tr, b y sang Hoan chu (nay thuc Ngh Tnh) t nm 701 n 704. Khi mi sang Hoan chu, ng c nhng bi th thm thit, v i vi ngi Trung Quc, Hoan chu l t bin a, kh cn. ng c bi th S o Hoan chu trong ng thi, k cnh ng i y v s iu tn ni bin a. ng rt au kh mong ngy n x tr v Trung Quc. Mt hm nhn lc ngao du ng n mt ngn ni gip gii Vit Nam, v gp mt v s Vit Nam tu trong mt am cc trn trin i. T cuc i ng c i mi, n ni ng cho vic y i th m li hay cho ng v nh th m ng ng

o: y i cng duyn lnh. ng t thut mnh bit o Pht 30 nm nhng n gi mi ng, v tn v s Vit Nam l Pht Thch Ca ti th: Pht xa sanh Thin trc Nay ha thn Nht Nam Vng no phin ra khi Di ni dng gi lam Chng nhng o Pht nc ta ngy xa c nhng v s uyn thm nh th, m tinh thn Pht gio cn thm nhun i a s qun chng, qua nhng c tch, ca dao. Trong vn hc bnh dn nc ta, nhng nguyn l nhn qu ti phc l nng ct, v Bt lun lun hin n vi nhng con ngi b thit thi p bc. V d truyn Tm cm, n kh tr vng, Cy tre trm t.... Vi ngi Vit Nam, Bt tng trng cho mt hnh nh ht sc hin ha, lun xut hin vi nhng ngi au kh. Mi ngi Vit Nam thun ty u l mt Pht t tim tng cho d c i cha, quy y hay khng. Khi mt ngi ni c cho con, l h mc nhin cng nhn mnh l Pht t d c th h khng bit g v c Pht v o Pht. ---o0o--II. THI T TT T A Thi t Tt t a n sinh vo nm 563 trc Ty lch, con vua Tnh Phn cai tr mt lnh th nm di chn ni Hy m lp sn, dc bin gii n v Npal ngy nay. Khi thi t ra i c v n s tn A T xem tng on Ngi s lm hong thng lnh ton ci n sau ny, hoc nu xut gia s thnh Pht. Vua cha hong s trc vin nh con mnh b nh i tu, nn ra lnh cho cn thn phi ht sc chiu chung thi t, khng cho Ngi phi thy hay nghe mt chuyn g au lng, tri . Thi t hp th mt nn gio dc vn v song ton, nht l v ngh thut bn cung. Khng nhng c ti ngh v thng minh, thi t cn c tm hn mn cm bn nhy trc mi ni kh, d l ni kh ca cc chng sinh nh b. Khi cn b thi t chng t c ti bin bc. Mt hm em h Ngi l Devadatta bn ri mt con chim, thi t vi chy n nht ln sn sc cho n khi n bnh phc. Devadatta n i li con chim, ly c mnh bn c n. Thi t hi li: Con chim thch ai hn, thch ngi cu n hay ngi git n? Mt hm vo dp l h in, ton dn ra ng xem vua xung rung cy nhng s u tin cu mt nm c ma. Thi t va ln ba bn tui cng c ngi hu m i xem. Khi thy nhng con giun qun qui di

nhng lung cy, by chim s xung tranh nhau m, lng thi t se tht li trc s tht ph phng: loi ny phi lm thc n cho loi khc, v con ngi kim c bt cm hng ngy mt cch gian nan, khng phi ch m hi v sc lao ng m i khi phi c mu v nc mt. Trc cnh au kh y, thi t ngi trm t di mt gc cy. Xong cuc l ngi ta mi thy thi t ang nhp nh, mt sng ngi nim h lc. n tui thnh nin, thi t kt hn vi cng cha Yasodhara, em h ca Ngi, sau khi thng tt c cc vng tn cng t trong nhng cuc tranh ti v vn, v. Vua cha cn gia tng cc th vui lm cho thi t khi suy ngh vn v. Nhng c cuc vui no khng tn, c nim hnh phc no khng bin i? Thi t thy r hn ai ht ci ph du ca mi s ho nhong xinh p quanh mnh. Cng p cng dng nh khng tht c, v cng thong qua mau. Qu chn chng trc nhng cnh: Sut ngy thng tic hoa vui mi m xun tn, xun li cn m. (Tn ) v Vng ting nhc khp ni nghe bit Ln gi a cao tt Ly cung (Tn ) Thi t xin vua cha cho ra ngoi thnh do chi. Mc d vua ch th nhng ni xe thi t i qua phi c trang hong p , cng khng trnh khi s sut. Mt lo ng khng r t u chng gy bc ra, lng cng, tay chn run ry. Thi t hi: - Ny Chana, con g th kia? - Bm thi t, cng l mt con ngi, nhng nay gi nn lng cng, phi chng gy. - Th th cng cha Yasodhara s ra nh vy chng? - Vng tha thi t, ngay c cng cha yasodhara p nh trng rm kia cng s da nhn, tc bc lng cng nh th y. - Thi Chana, ri. Hy nh xe cho ta v. Ngy hm sau Ngi li ra do chi, ln ny thi t trng thy mt ngi bnh, v ln th ba mt xc cht. Bc tranh i thi t trng r mt cch

trn vn, khng g hn l gi, bnh, cht n vi tt c mi ngi, khng phn giai cp. Thi t cng u su o no k t ba cuc do chi. Vua cha lo ngi tuyn thm m n, nhc cng danh ting vo cung gii khuy thi t. Ngy kia thi t li ra do ngoi cung thnh ln na, v ln ny Ngi thy mt sa mn. - Ka Channa, phi chng y cng l mt ngi cht? - Bm khng, l mt ngi ang tu thin nh, thn xc trng nh cht, nhng tm ng ta vn tnh thc. Tr v ln ny, Ngi thy c mt li thot, d rt m h. Mt m kia sau khi mn cuc vui trong cung in, i ngang qua m v n phc sc dim da, phn son nhy nha, ang ln ra ng mt cch mt nhc sau hu trng, thi t bng cm thy mt mun ra i mnh lit, t b tt c nhng cnh tng ny, c cung in, c ngi v xinh p, nht l c hi nhi mi sinh. Cng vi ni vui c lm cha, Ngi thong thy mt mi lo u rng buc: a con s l mt dy tri vng chc vo cuc sng th tc, tnh yu i vi ngi con ngy cng mnh lit s lm Ngi kh lng dt o ra i, do vy Ngi t tn con l Rahula (ngn che), m ch tnh yu v con l si dy tri cht nht. Bi th thi gian thun tin nht n, l m khuya thanh vng, Yasodhara v hi nhi ang ng say. Sau khi nhn v con ln cui, Ngi cng Xa Nc ln ra ngoi cung thnh trn lng con nga Kin Trc yu qu Ngi thng ci. n sng Anoma, Ngi xung nga, ci b tt c phc sc vng gi, ct tc v trao tt c cho Xa Nc, k c nga. Xa Nc khc lc xin i theo, nga cng a nc mt mun theo thi t. Nhng khng, thi t cng quyt i mt mnh. Nga Kin Trc v bun su b n my ngy ri cht v nh ch. Bn ba rng, thi t nht mt tm vi vng khoc cho nhng ti nhn b hnh quyt thay cho y phc trn mnh. Cng nh nhng ti nhn kia, mi ngi sinh ra phi chng lnh mt bn n t hnh, ang ch gi hnh quyt. Khi c khoc tm vi vng dn ra php trng l mi h ly trn th gian ny chm dt. T y mu vng tng trng cho tu s Pht gio. Ngi i su vo rng, ni Ngi gp nhiu n s, theo hc nhiu v thy v cc mn yoga, kh hnh. Ngi nhanh chng nm c cc b quyt tu hnh ca nhng v ny v vt xa hn h v cc php tu, song chng cng khng em li mc ch Ngi mong mun. Ngi bn gi t tt c thy dy, ra i mt mnh, v trong 6 nm rng r, Ngi tri qua thi gian kh hnh khc

lit, mi ngy ch n mt ht ng cc cho n khi thn th Ngi ch cn l mt b xng. Nng lc kh hnh ca Ngi c 5 anh em Kiu Trn Nh cng tu vi Ngi rt thn phc. Nhng thi t thy rng, cng kh hnh, sc Ngi cng mn mi, khng th tp trung thin qun, v Ngi bng nh li mt kinh nghim h lc lc Ngi cn th u ngi thin di gc cy trong ngy l h in. Lc cc gic quan Ngi hon ton vng lng, tnh thc, trong sng. By gi Ngi nhn ra rng s kh hnh khng phi l con ng dn n s vng lng ca cm gic v s minh mn ca tm tr. Con ng ng l ng ngy xa Ngi theo, khi ngi thin nh di gc cy. Nhng mt ngi kit sc v kh hnh p xc th khng th lm c vy. Trong khi Ngi ang suy ngh iu ny, mt c b chn b tn l Sujata trng thy Ngi vi em dng mt bt sa. Ngi chm ri n ly v chm dt cuc kh hnh lu di. Sau khi dng sa, tinh thn lai tnh, Ngi em ci bt th xung dng sng Ni Lin vi li c nguyn, nu ti c o th ci bt ny s tri ngc dng sng. Nm anh em Kiu Trn Nh kinh ngc trng thy ci bt t t tri ngc dng. Nhng h vn t gi v thy Ngi khng cn tu kh hnh na. Cn li mt mnh Thi t nh li ngy xa lc tm Ngi t nhin i vo thin nh, Ngi k li v sau: Ny ch Hin, khi nh thin x bn ch c mt si tc, ngi y quan st cn thn th ng ca mnh, cch cm cy cung, v tr nhng ngn tay, cch phng mi tn ra... lm li nhng ng tc a mnh n thnh cng. Ta cng th, ny ch Hin, ta khi s mt cch c phng php bng cch lp li nhng g a ti thnh cng trong thin nh rt lu v trc. Gn thnh Gaya, thi t tm thy mt ni thanh tnh, Ngi tri c di gc c th, ri khoanh chn ngi kit gi vi li th, ta s khng ng dy khi ni ny, khi cha tm c li thot ra ngoi sng cht. Vi quyt nh ny thi t khi s ng li cc ca ng gic quan, tp trung vo tm . Khi Ngi i su vo thin nh, nhng tng lp v thc dn dn xut hin di hnh thc nhng s gi ca c ma: ma i luyn hin hnh ra nng Yasodhara xinh p ang khc lc, ma danh vng hin hnh ra cung in vng son, ma hoi nghi, ma s hi v.v.. nhng khng g lm cho Ngi nao nng. Cui cng o qun c ma phi rt lui, ca ng v thc, hm su v minh by gi trn tr nh sng. Ngi tr thnh mt Con ngi tnh thc, mt c Pht. Ngi n lnh vc m gi cht khng th no chm n, l Nit bn, Bt t c Pht Thch Ca, danh hiu ca Ngi k t giy pht tnh thc trn vn, ngi yn di gc cy m t y c vinh d mang tn l cy B , hay cy Gic ng. Ng thng thc nim h lc ca Nit bn trong nhiu

tun, ri bng tim Ngi se tht li khi ngh n ni kh ca chng sanh ang ngp ln trong au kh v v minh, Ngi mun tm phng cu . Khi y c ma li xut hin ln na: Hi Gotama! Ngi t n Nit bn, thot khi tm tay ca ta, Ngi i su vo nhng tng tm thc vi diu m ngay c nhng loi ch thin cao nht cng cha tng t n, nhng Ngi bit ri y, tht gian kh bit bao, Ngi vi con mt sng m cn phi v cng khn n mi t n Nit bn, th lm sao nhng k y bi trong con mt c th t n, nht l chng li khng mong cu Nit bn, chng ch mong cu nhng tha mn ring t. D chng phi chu trm cay nghn ng trong i, nhng my ai mun t b th gian vi nhng th vui gi tm, my ai thc s i tm chn l? C phi ph cng v ch chng, khi Ngi khng nhp v d nit bn m li c nh ra gio ha chng sinh, ch by cho chng con ng? Thi i, hi Gotama, chng c my ai chu nghe Ngi thuyt ging u, m d chng c nghe, v tt chng lm theo. Nu c lm theo, v tt chng chu kh n lc n cng, nh Ngi n lc. t c k no thc tnh mun lau ht bi bm trong con mt, Ngi hy nhp Nit bn i, hi Gotama. c Pht ngi im lng giy lu, nhng li ca c ma qu c lm cho Ngi dao ng, v n cha mt phn s tht. Trong ci th gii ang ng say vi tham lam, bo tn v quyn lc ny, c my ai s chu kh lng nghe thng ip ca Ngi v t ci Tm linh m h cha tng bit n. Thng ip y dy rng, mi s vt trn i t con ngi cho n mung th v c cy, tt c trn mt t v trong lng t u l mt thn th bao la, khng phn no b hi m khng tn thng n ton thn th. Hn th khng lm tiu tan hn th m ch c lng bao dung thng cm mi thng c hn th, bo ng. Qu tht v cng kh khn m tin ni thng ip ca Ngi, trong khi chng sinh ang chm ngp trong hn th, v minh, ng chp. Nhng c Pht ch dao ng v nhng li ca c ma trong mt chc, ri nim tin tr li vi Ngi. Ngi thy chng sinh c nhiu hng, cng nh nhng cng sen trong h, c cng ang cn ngp di bn su, c cng vn ln ngang mt nc, c cng sen vn rt cao, ta hng khp khng gian. Chng sinh c k nhiu bi trong mt ang chm trong mn en v minh, song cng c k t bi trong con mt, c th lnh hi phn no chn l m Ngi s ging nu n c trnh by th t v c phng php. C ai li khng mun thot kh, an lc di lu? Nim tin y khin c Pht quyt nh ging php. Ngi tip tc ngi ti ci b trong nhiu tun, thng thc mm tnh lc chng, c l trong thi gian y, Ngi

cng phc ha mt chng trnh gio ha v sau. Cui cng khi thy n lc, Ngi ng ln khi ta ngi bt u cuc du ha v i 45 nm khng dng ngh. By gi khng nhng Ngi l bc thnh t n nit bn m cn l bc thnh an lp trong nit bn v tr, mt s tnh thc v an lc khng ch c trong lc Ngi ngi m trong mi thi mi ch, d khi Ngi ang ng hay nm, d khi Ngi ni hay im lng, d khi Ngi thc hay ng. Ta gi l Nh Lai thanh tnh thin. By gi Ngi c th gip mi ngi vt qua, nh Ngi vt qua, dng sng sanh t. iu ct yu l h c thc tnh mun vt qua hay khng. Do Ngi c biu tng l ngi cho con thuyn bt nh, a ngi t b sinh t n bn nit bn, lun lun ku gi, C ai mun qua sng khng? ---o0o--III. BNH XE PHP l bi thuyt ging u tin ca c Pht sau khi gic ng. Khi Ngi ng ln khoan thai bc i, trc tin Ngi i quanh cy b , t du cm n ci ni Ng ngi thin v t gic ng, ri Ngi khi s ra khi rng, i v hng c th gp nhng con ngi. Sc din Ngi chc phi ta ra mt vng ho quang ca tr tu v t bi, nn mt vi tiu phu thy Ngi sp ly v tng Ngi l thn cy, nhng ngi khc tng Ngi l mt thin thn xut hin, nhiu ngi cho Ngi l phi nhn, mt loi bin ha, vi tt c nhng ngi ny Ngi u tr li rng h lm: Ta khng phi l ngi, nhng vi loi ngi ta l mt con ngi tnh thc, ta khng phi l v tri, nhng i vi ch thin ta l mt v tri tnh thc, ta khng phi l rng nhng i vi loi rng th ta l mt con rng gic ng... Nhng li ny gi cho ta bit, c Pht khi y khng cn l ngi d Ngi c th mang thn xc mt con ngi, khng th l v tri d c th Ngi c hnh nh ca ch thin, Ngi siu vit tt c tng nh hnh sc, h khng. Ngi t n tuyt i, n bt nh, vt ln trn c v khng, cn v mt, ng v tnh, Ngi va l chn khng, va l diu hu. Ti Vn Nai gn thnh Ba La Ni, bn b sng Hng, Ngi gp nm anh em Kiu Trn Nh, t tu kh hnh ca Ngi ngy xa. Ngi ging cho h bi php u tin cn ni ting n ngy nay, gi l Chuyn bnh xe php T , hay t thnh . Ch thnh c ngha do bc thnh tm ra, v ch c bc thnh mi thy mt cch trn vn.

Ngi dy: Ny ch Hin, diu th nht l chn l v kh. Ai cng mun hnh phc, lc th, sum vy, ai cng mun iu tt lnh, l phi, s trng tn, nim tha mn, vy m ai cng thy cuc i ch em n cho ta au kh, bun su, tan tc, iu d, vic gai mt, s bp bnh, iu ngang tri. Cuc i l bin chuyn, m bin chuyn khng bao gi em li s tha lng, mi i thay u em n t nhiu au kh. Diu th hai l nguyn nhn ca kh. Khng phi cuc i em li au kh m chnh nhng i hi ca ta t cuc i em li au kh cho ta, chng hn nh i hi s tr mi khng gi, sng hoi khng cht. Bi th nguyn nhn ca au kh l dc vng, ni kht khao iu mnh mong mun, sng theo ring ca mnh. V tng cuc i c th lm cho h hnh phc bng cch em li cho h nhng g mong mun, con ngi theo ui s tha mn nhng c m ca mnh. Nhng ny ch Hin, khng c ngn la no mnh bng la dc, cng c tha mn lng dc cng tng, n nh mt ci thng lng y. Lng dc i hi mt iu khng th c, y l mt th trng cu khng xen ln kh au, nhng i hi nh th chng khc no m trng y nc. Ny ch Hin, diu th ba l, mi ni su au khi c hiu r u c th cha lnh. Kh c nguyn nhn nn s c s chm dt khi nguyn nhn ca n chm dt. Nguyn nhn ca kh l dc vng ch k, khi dc c dp tt th tm trong trng thi tnh thc. Sc khe tm hn, s lnh mnh y gi l i dit, hay nit bn. Diu th t l lng tham dc v k, nguyn nhn ca kh y c th c dp tt bng cch theo mt con ng tm chnh: chnh kin, chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tin, chnh nim, chnh nh. Nu php l bnh xe th 8 chnh l 8 cm xe. Chnh kin l thy cuc i ng nh thc cht ca n, gia dng thc i thay ang tun chy th tm u c mt ch bm vu bn ngoi. Bit r rng hnh phc khng n t bn ngoi, rng mi s sinh ra phi b hy dit. Chnh kin tc thy ng, chnh kin l khi im ca tr tu. T ch thy ng pht sinh ch, mong mun, suy t ph hp vi thc cht ca cuc i. Cng nh cn nc l cun tri mt ngi lng ng say, ci cht cun tri nhng ngi khng chun b. Bi th hy nh k iu ny, hy bit sng trc khi qu mun, bit sng l ch suy ngh, d tnh khng hi mnh, khng hi ngi, khng hi c mnh v ngi. Bit sng l ch suy t nhng g ph hp vi chn l v thng, v ng. Bit sng l qu kh khng truy

tm, tng lai khng c vng, gi l chnh t duy. Hai chnh ny tc l thy ng v t duy ng, thuc v Tu. Chnh ng hay ni ng, chnh nghip hay lm ng, chnh mng hay sinh nhai chn chnh, l 3 iu pht sinh t chnh t duy, thuc v Gii. Ba iu ny c ngha l sng thun theo tnh nht th ca i sng, khng ch nhm n hnh phc bn thn m cn nhm n an lc cho tt c. Chnh mng l khng lm ngh hi n sinh mng ca ngi khc, loi khc. Tt c u ham sng, s au kh, bi th hy xem tt c nh chnh thn mnh. Chnh nghip l trnh nhng vic lm tri vi lng tm, tn hi n s sng ca mun loi, ca mi trng. Ba chnh cui cng lin h n tm, l chnh tinh tin, chnh nim, chnh nh. Mi s ty thuc vo tm, cuc i chng ta do tm ca ta hnh thnh, chng ta tr thnh nhng g do tm ta suy ngh, au kh s tip theo mt t tng xu c nh bnh xe ln theo con vt ko xe, nim vui s tip theo mt t tng tt lnh nh hnh vi bng. Chnh tinh tin l lun o luyn bn thn v 3 phng din, thn, li, . Nh cn tp th thao rn luyn thn th, ngi yu mn nit bn cng phi rn luyn tm , ch nh n lc tinh tin khng ngng m ta c th t n nit bn: Hng hi gia nhng ngi bing nhc, tnh thc gia m ngi ng m. Hy tin ln nh con tun m b xa by nga yu hn (Php c) Chnh nim l t ht s tnh thc vo mt vic hin ti trc mt. Ci g thin, c li cho mnh v mi ngi, em li an lc di lu, hy tp trung vo . Ci g tiu cc ch quan, lm cho tm dao ng, thoi ha, th ng ch n n. S o luyn chnh nim, iu phc tm tp trung vo ci g ng tp trung, l vic ht sc gian nan. Mt ci tm khng iu phc thng phi au kh v thng gy ra au kh. Nhng mt tm kho iu phc em li sc khe v hnh phc. Chnh nh l phng php o luyn tm: Nh mi nh vng lp, ma s nh git vo, dc tham s ln vo tm khng kho tu tp. (Php c)

Hy o luyn tm bng phng php thin nh th dc tham s khng lt c vo, nh ma khng lt qua mi nh kho lp. Ba chnh sau cng ny thuc v nh. Ny ch Hin y l con ng m chnh ta i qua, khng c con ng no khc thanh lc tm thc. Hy i theo con ng y chin thng c ma, cui con ng l s chm dt au kh. Nhng cc ngi hy t mnh n lc tinh tin khi Nh Lai ch r con ng. Pht xc nh r vai tr ca Ngi: Ngi l v lng y chn bnh v tm ra phng thuc tr bnh, nhng ung hay khng cn ty thuc con bnh. Nu con bnh khng mun nhn rng mnh c bnh, hoc bit mnh bnh m khng mun cha, th khng l li lng y. Ngi l v hng o ch r con ng tt cho ngi i, nhng nghe ri b qua khng chu i th khng phi li ca ngi dn ng. i vi Pht t chng ta, cuc i cao c ca c Th Tn l bi thuyt php, t khi Ngi cn ti gia cho n khi thnh o v gio ha sanh, mi giai on trong lch s i Ngi u l mt chng ng tnh thc a n s gic ng hon ton trong pht giy thnh o. Ta c th t tn bn chng ng y l: chng ng thc nghim, chng ng t b, chng ng sng to v chng ng chuyn ha. Chng ng thc nghim Khi cn ti gia, th hng dc lc, thi t vn lun lun sng tnh thc, c li nhn y tr tu v bi mn. Mc d c vua cha thng yu, mc d sng trong cung vng in ngc, mc d b ba vy gia th tc xa hoa ph phim, thi t khng bao gi qun chnh nim. Chnh nim y khin Ngi ch iu ng ch , d n rt thong qua, d n b che khut. l hnh nh con giun qun qui di lung cy, l hnh nh gi bnh cht, hnh nh nhng v n mt nhoi sau hu trng. Mt tri ca cuc vui, mt tri ca cuc i d c che y rt k, vn khng thot khi li nhn sc bn ca mt con ngi tnh thc. Nh vy thi t khng b m chm trong i sng th tc, d l s vng son ca ngi vua, hnh phc ca tnh yu tui tr v sc p. Ta c th gi y l gii thot bng con ng thc nghim, nh mt cm quan bn nhy v li nhn tnh thc. l cch tu hnh m Pht dy cho B tt ti gia trong phm Tnh Hnh - kinh Hoa Nghim. Mun tu theo cch ny, cn mt li dng tm

chn chnh trong khi nm gic quan tip xc 5 i tng bn ngoi. T Hu Nng cng dy: Tm sn c tr tu thanh tnh, ch cn vn dng tm y th s thnh Pht, (T tnh b , bn lai thanh tnh n dng th tm trc liu thnh Pht) Ta hy c vi on cch dng tm ca B tt trong kinh Hoa Nghim, gii thot bng con ng thc nghim, bng ngay s vic trc mt ch khng cn phi co u i tu hay ln ni xung hang g c. im chnh yu trong cch dng tm ny l tnh thc trong cng vic mnh ang lm, sng ngay vi pht giy hin ti ng thi pht trin lng bi mn v chnh nim. B tt tu ti gia hy lm cho mi ngi hiu thu nh khng thc, ht b s bc bch ca nh. Khi hiu dng cha m, hy nguyn cho mi ngi kho th phng ch Pht, cu gip c chng sanh. Khi sum hp gia nh, hy nguyn cho mi ngi xem ght thng bnh ng, xa la i luyn. Khi th hng 5 dc, hy nguyn cho mi ngi nh tn c tham dc, c hon ton an vui. Khi xem ca v nhc, hy nguyn cho mi ngi ly chnh php lm vui, r ma ca gi di. Khi trong phng tht, hy nguyn cho mi ngi c vo ni thnh a, xa dc lc nhim . Khi eo chui ngc qu, hy nguyn cho mi ngi b trang sc gi di, t n ch chn tht. Khi i ln lu cao, hy nguyn cho mi ngi ln c lu chnh php, thy bao qut mi loi. Khi gp tai nn nguy, hy nguyn cho mi ngi c t do ty , i u khng chng ngi.

Khi b nh ra i, hy nguyn cho mi ngi, xut gia khng chng ngi, tm thng c gii thot. Thy ng ln dc cao, hy nguyn cho mi ngi c la c 3 ci, khng c tm khip nhc. Khi ng i xung dc, hy nguyn cho mi ngi tm tnh thng khim h, thm ln mi cn lnh. . Khi gp ng quanh co, hy nguyn cho mi ngi t b tm bt chnh, v cc c t kin. Thy ngi ham vui th, hy nguyn cho mi ngi ly chnh php lm vui, hoan h trong chnh php. Thy ngi khng ham vui, hy nguyn cho mi ngi, tm khng b m m, trong cc php hu lu. Thy ngi tng xinh p, hy nguyn cho mi ngi, i trc Pht, B tt, c lng tin trong sch. Thy ngi tng xu x, hy nguyn cho mi ngi, i cc vic c t, khng khi tm ham thchthch. Thy ngi bit n n, hy nguyn cho mi ngi i ch Pht B tt, thng bit nh n su. Thy ngi qun n ngha, hy nguyn cho mi ngi, i vi k c c khng gi tm bo th. y l con ng thc nghim ca B tt ti gia, nhng ngi tu ngay trong khi mt thy tai nghe hng ngy, trong nhng cnh thun hay nghch bng cch o luyn chnh nim v t bi . Gii thot bng con ng thc nghim ny cn c ngha l nhn mi s vt di nh sng ca tu gic, qua tt c u l biu hin ca php thn, d l trc ta, mai vng, hay bn ly, nc ng, nh sng hay bng ti, ma xun hay ma ng. Ch cn ci mm ci, ci gt u ca ta th mi s u tt lnh theo kiu ng gi h Ti mt nga. Tn tm minh ni: Ch ch o khng g kh, ch k lc la. (Ch o v nan, duy him gin trch)

Ngn ng thin gi iu ny l ot tm khng ot cnh, b s rc ri. Mi rc ri c ra l do tm rc ri, bi th ch cn v tm hay v nim l gii quyt c tt c. Chng ng t b Khi t b i sng ti gia vo rng tu kh hnh, l thi t t b con ng thc nghim dn thn vo vc thm, vo bng ti, vo au kh t nguyn nhng ng thi vn tnh thc thot ra khi n khi thy n khng a n gii thot. Con ng ny mnh danh l s gii thot nh t b, nh ngi tu kh hnh nh kh hnh m la dc hoc nh ngh s b m bi mt th ti ngh thut. Chng dng sng to Nh t b li tu kh hnh, thi t tin n trung o, vt trn kh v lc, tm thy nh sng gic ng. y gi l gii thot bng con ng sng to, nh s bng dy ca ma xun sau nhng thng ng bng gi, nh nh sng cui ng hm. S sng to ngh thut cng vy, ch xy n sau khi ngh s hon ton qun mnh, rt vo bng ti cho ngh thut t hin by. Chng ng chuyn ha Cui cng khi quyt nh ra thuyt php sanh l c Pht bc ln chng ng tnh thc th t, em hoa tri ca gic ng gieo rc khp mi ngi khng phn bit. y cng l con ng ca nhng chnh tr gia thnh thin nh Gandhi, Dalai Lama th XIV, y l con ng ca Moise khi xung ni Sinai, ca Jesus khi n vi m ng t hp bn b sng Jordan. H l nhng ngi gi t th gian ri tr li th gian, sau khi hon ton chuyn ha phng s con ngi. ---o0o--IV. KT LUN Theo i tha gio, cuc i ca c Thch Tn t khi n sanh cho n khi nhp nit bn u l th hin nh nhng phng tin sanh: th hin n sanh, th hin th hng dc lc, th hin xut gia tu kh hnh, th hin thnh o v th hin nit bn. Th hin lm thi t n cch y 2535 nm l c khng gian v thi gian, nhng k thc Ngi l ng bt sanh bt dit vt ngoi thi khng, Ngi l trung o, l bt nh v Ngi vt trn tt c

qua bn chng ng va ni. trong dc lc m khng m m dc lc, xut gia tu kh hnh nhng khng vng mc kh hnh, thnh o t nit bn nhng khng vng mc nit bn, cui cng tr li gio ha sanh. Nit bn ca Ngi by gi tr thnh v tr nit bn, mt nit bn khng c bin gii ngn chia vi sanh t. Bi vy tht l nim vui ln cho nhng ai c lng tin theo Pht l ng chn thng, nh kinh Php Hoa dy, ch hu tu cng c nhu ha chp trc gi tt giai kin ng thn ti th nhi thuyt php (Nhng ai dy cng tu luyn, tnh tnh nhu ha cht trc, th s thy php thn ca ta ang cn thuyt php) Sau y xin mn php trch dn mt li ca Thng ta Tr Quang kt thc bi ny: ... Nhng v tr nit bn l g? L x b phin no m khng x b chng sanh. Nn Pht thng tr, th hin loi hnh m ch li chng sanh. Khng nhng th hin thn Pht, th hin thnh o th hin nit bn, thm ch n ci thn ti t gip vie Pht cng th hin, v ni nh kinh a Tng, cao nguyn bnh nguyn ao h sui ging, khng c g li ch c tc dng ha cho chng sanh m Pht khng th hin. Pht th hin n nh vy m ta khng nhn bit, v ta l b khng th cha nc, hoc cha m nc c nc xao dng, th chng bao gi thy c hnh bng vng trng. HNG DANH Hng danh l nghi thc Mt tng. Trong Mt tng vai tr bc Thy cn quan trng hn c Tam bo, v nh Thy m ta bit c Ba ngi bu, nn trc khi nh l Tam bo ta phi nh l bc Thy a mnh vo o l Kim cang tha: Nam m quy y Kim cang thng s. Kim cang tha l c xe Pht o, c xe cao nht, trc ch, tc thn thnh Pht, khng qua cc giai on. Ngay trong thn v tm hin ti, ta phi trc nhn Pht tnh y v lng cng c v lng tr tu, v ng thi trc nhn Pht tnh y ni tt c mi ngi, b qua nhng hin tng bt ton ca th gian. Giy pht no m ta trc nhn c Pht tnh ni t thn v ni tha nhn, l giy pht bn thn v hon cnh ta c chuyn ha: ci

chng sinh thnh ci Pht, v trong chng sinh ang thnh Pht. Cho nn tip dn, c cu: Con nay pht tm khng tm hnh phc trong ci ngi, ci tri, hay lm cc bc thnh thanh vn, c gic, hay tri qua 53 a v B tt l nhng giai on tm thi. M con pht tm l ch nhm n mt cnh gii duy nht, l cnh gii m trong mi ngi u l Pht. Xin cho tt c chng sinh cng c chng qu v V thng b , thnh Pht. Sau khi nguyn nh th ri, hnh gi phi qun tng tt c v tr u l ci Pht, tt c chng sinh trong u l Pht, v nh l: Con xin quay v nng ta v lng ch Pht trong mi phng, cng khp khng gian. thy c tt c chng sinh l Pht, th cng thy c tt c hin tng trc mt u l Php, ngha l chn l gip ta gii thot. Cho nn hnh gi nh l: Con xin quay v nng ta tt c chnh l ni mi s trong khp khng gian v cng tn. Tt c mi s, mi hin tng trn th gian u l Php, bi v trong ci gi ta tm c s tht, nh ci sai ta bit c ci ng, trong v thng ta thy c chn thng, trong kh ta thy c u l hnh phc chn thc. thy c tt c chng sinh l Pht, hay ng hn, thy c ct li Pht tnh ni tt c chng sinh, th ng thi cng thy c tnh thanh tnh vn c ni chnh mnh v mi ngi. Tnh thanh tnh lm nn hin thnh, nn ta nh l tt c hin thnh tng cng khp mi phng khng gian v tn: Con xin quay v nng ta tt c cc bc hin thnh trong khng gian v cng tn. Phi quay v l v nu ch chp tng b ngoi th ta khng th thy tnh tnh ni mi ngi c. Khi thy mt ngi ang hin tng gin d tham lam, nhng nu ta bnh tm quay v ci ni xut pht cn gin d tham lam y, th ta vn thy c n vn tch mch, ng nht vi tm Pht v tm ca tt c mi ngi. Nh th l ta quay v nng ta tt c thnh hin. K tip, hnh gi nh l c Pht y mi hiu. 1. Nh lai Nh m ch kha cnh bt bin ca php thn bt sinh dit, lai m ch kha cnh ty duyn ca ng thn c sinh dit. Pht n vi chng ta khp mi ni trn ci i au kh, nhng ng thi Ngi vn nh, vn lun lun thanh tnh, nit bn. Nh l vng trng trn tri, lai l bng trng di nc, ngn ging nc th c ngn bng trng xut hin, nhng gc ch

l mt vng trng. Tm ta nh h nc, khi trong lng s c bng trng Pht xut hin trong . Nh Lai l trung o ni Pht: trong sinh t m khng nhim sinh t, trong Nit bn nhng khng b qun chng sinh m vn n vi chng sinh, min rng chng sinh c iu kin, sn sng n tip Ngi: nh ging nc phi trong lng, vo m rm khng c gi th vng trng mi xut hin trn vn v trong sng. Trong kinh Kim Cng c ba cu gii thch danh hiu Nh Lai: Cu th nht: Nh lai th chn ng gi, tht ng gi, nh ng gi, bt cung ng gi, bt d ng gi (on 17theo cch phn 32 on ca Chiu minh thi t.). Cu th hai: Nh lai gi, tc ch php nh ngha (on 17). Cu th ba: Nh lai gi, v s tng lai, dic v s kh, c danh Nh lai (on 29). Cu th nht m ch ng hnh ca Pht: Nh Lai l ng ni li chn, li tht, li nh, li khng di, li khng khc. Li chn l li ng s tht khng phi by t ni, li tht l khng di tr, li nh l trc sau nh mt khng mu thun. Cu th hai: Nh lai l ngha nh ca cc php. y khng cn ni v ngi nh cu trn m ni v php; kha cnh nh nh bt bin ni cc php. Mi s vt thin hnh vn trng u bao hm trong ch php v c mt c tnh chung ging nhau l v ng, nh cu Php c Ch hnh v thng, ch php v ng. V ng ngha l khng c tnh c nh bt bin, ch do kt hp, phn bit i i m thnh c ra mt ci tn nn v ng cng cn gi l gi danh. Nh cng mt cht bt nn ra nhiu th bnh ri t tn khc nhau. Thy c tnh duyn sinh, v ng ni cc php (c php phm nh 5 un 4 i, ln php thnh nh v thng b ) cng chnh l thy Pht v Pht v Php (trong ngha nit bn hay chn l Pht chng) cng v ng. on 17 ca Kinh cn dy tip ta thy r tnh v ng ca thnh php nh sau: Khng c ci phng php c nh no tn l php (cch t n) v thng b , tt c php u l Pht php. Cng khng c mt php c nh no Nh Lai c th ni. (V hu nh php danh a nu a la tam niu tam b , dic v hu nh php Nh lai kh thuyt). Ngi a sang sng nh chuyn tm nghin ngm v dng sng m gic ng nn dng sng i vi ng ta chnh l ci php thnh Pht. Trong khi khng him g ngi nghin cu kinh in ri v li danh m bp mo li Pht, hoc trch dn li Pht nhng khng ng ch ng lc ng ngi th Php li thnh phi php; ch l mt phng tin sinh nhai ca ngi ni v nh lc hng nhng ngi nghe thiu suy ngh. Cu th ba: Nh lai l khng t u li v cng khng i v u (Nh lai gi, v s tng lai, dic v s kh c danh Nh lai); n ng ngha vi sinh

ra, i ng ngha vi dit mt, Pht khng n khng i tc l bt sinh bt dit. Thy c bt sinh bt dit cng l thy Pht vy. Bt sinh bt dit chnh l ci Tm bt sinh m chiu sng k diu trong php thin ca t s Bng Khu (Bankei). 2. ng cng Pht l ni ng cng dng nht, bng nhng phm vt ti thng trong ba ci. Nghi l mt tng thng cng tt c v tr, sn h i a, ni Tu di v bin c cho Pht. V sao li em cng Pht nhng ci khng phi ca mnh? V tr, ni, bin, gi, trng... tuy khng phi ca mnh, song cng khng phi ca bt c ai, n do cng nghip ca tt c chng sinh (trong c mnh) to nn. Do vy vn c th cng c nh thng. L do v cng c ca Pht qu ln lao khng th no ni cho xit, d ta c b c v s kip m ni i na. Cng c y khng c phm vt g thch hp cng dng, ngoi ra l cng dng cho Ngi tt c v tr vi sn h i a, ni tu di v bin c v tt c mi th bao gm trong , k c thn tm ta. Cng nh nhng ngi yu nhau tha thit khng bit cho ngi mnh yu ci g cho xng vi tm lng ngng m, bn em tng c ma xun, c lc non, hoa l, ng lao xao ph chiu, t m vi chim chc bn ma. ng cng cn ch bc thnh chng A la hn qu. V ch c v y mi xng ng vi s cng dng, gi l dng bn th cng dng v n, mc, , bnh, vi t cch nh ch nhn s dng vt s hu ca mnh, dng nh ch. T qu D lu cho n Bt hon s dng bn th cng dng th gi l dng nh tha t: nhng v ny ging nh con tha hng gia ti ca cha (l Pht), khi s dng bn th cn dng m th ch v lng tin Pht em cng dng. Cn li ton l dng nh mang n (nhng ngi tu cha c qu, khng chnh nim) v dng nh n cp (nhng ngi ph gii). 3. Chnh bin tri Bit mt cch chn chnh, ng s tht (chnh), v bit tt c cc php trn th gian (bin). Ngha l Ngi dung thng c tc ln chn . Bit tc l chng sinh ty theo trnh ca h (kh c). Bit chn l an tr trong Tnh khng, khng thy c ta y l ngi v chng sinh l k c ta (kh l). 4. Minh hnh tc L y tr tu (minh) v gii c hay cng hnh sinh (hnh).

5. Thin th L vt qua (cc nhim hu lu) mt cch kho lo dt khot, mt i khng tr li. 6. Th gian gii L hiu r th gian (cuc i ny) mt cch tng tn, nh hiu r nn gii thot. C ba loi th gian, Pht u bit r: hu tnh th gian, l tt c nhng loi c tnh thc trong php gii v tm l ca chng; kh th gian, l tt c ch ca cc hu tnh y (v tr quan Pht gio); v chnh gic th gian l ci thy ca Pht v v tr, vi con mt bc Gic ng. 7. V thng s iu ng trng phu L ng khng ai snh bng hay hn c (v thng s), v Ngi c nng lc ch phc c nhng con ngi thng minh cang cng thuc nam gii, hay nhng ngi c cn tnh linh li vt bc bt k nam n. 8. Thin nhn s L bc Thy ca c ch thin v nhn loi. 9. Pht L ng gic ng, y ba kha cnh l t gic gic tha v gic hnh vin mn. Hnh vi khai ha cho ngi khc ca Pht vin mn ch tt c chng sinh quay v nng ta Pht th u c mong n gio ha, khng hn cuc khng gian thi gian. Nh ngy nay o Pht lan trn khp th gii. i hc Harvard ni ting ca Hoa k c mt trung tm nghin cu thin hc. Ti trung tm nc Php c Dordogne vi nhng hang ng tu thin dnh cho tt c mi ngi khp th gii n tu, cng vi nhiu trung tm ging dy Pht hc v hng dn tu thin, do chnh nhng thin s ngi Php m trch. 10. Th tn L ng tn qu nht trn i, khng ai snh kp. nh l Tam bo v mi danh hiu Pht xong, hnh gi k tip nh l hng danh ch Pht, t c Pht Ph Quang cho n c Pht A Di , v

Pht c thn n tng trong khp v tr, u u cng c: Nam m Php gii tng thn A Di Pht. Mi v Pht t nhiu u biu trng cho mt c tnh ni t thn tm ta, cho nhng kh nng tim tng trong chnh ta. Ly Pht l khi dy nhng kh nng tt lnh y ang b che m v v minh phin no. Bt c mt c Pht no cng y v lng tr tu, v lng phc c cho nn ly mt v Pht cng l ly tt c ch Pht, v cng l ly nhng tim nng qu bu ang ng qun trong tm ta. Ta ph phc m mi chng tri dy, ng m ng na. Bi chnh v ta cho Pht tnh ng qun m i ta tr thnh mt m hn mang au kh. Ly c Pht Ph Quang, Ph Minh cng l ly nh sng tr tu trong t tm ta. Ly c Pht Chin n hng, ta khi dy trong ta hng Gii c th bay ngc gi cng xui gi. Ly Pht Hoan h tng l ta nguyn cho tm ta c y c tnh qu bu nh chu ngc tch t, v nh vy tr thnh mt kho tng ca s hoan h, i ta khng cn u su m m v ng chp, no phin. Nh vy, ly mt v Pht l nh thc mt c tnh ang ng qun trong tm. Ta cng c th tha thit thm nim trong lng mi khi ph phc, nh sau: Xin cho con khi dy c c tnh sing nng hnh thin, lm cho tt c mi ngi thy con u vui v trong khi ta xng danh hiu: Nam m Nht thit th gian nho kin thng i tinh tn Pht. Hoc Xin cho con c sc dng mnh tinh tn dit tr cc thi xu khi xng: Nam m i cng tinh tn dng mnh Pht. Khi nim danh hiu Nam m T tng Pht cng c ngha l Xin cho tm con tr thnh kho tng thng yu vi tnh yu bnh ng. Khi nim Nam m i bi quang Pht l Xin cho tm con ta sng lng thng xt bao la i vi nhng ngi au kh. Nam m Kim cng bt hoi Pht cng c ngha l , Xin cho lng tin Pht trong con c kin c khng ai lay chuyn ni, nh kim cng khng th h hoi vn vn. Nh th l cch phi hp t lc v tha lc, hnh tr php sm hi bng cch thanh lc thn tm, vn chuyn tt c t bo trong c th thnh mt nng lc lnh mnh, tinh khit, t y pht trin v lng kh nng tt p ni chnh mnh. ---o0o---

LUN VNG SINH

I. MC CH LUN VNG SINH Bardo Thodol l cun sch ca ngi Ty Tng c bn t sng hng dn thn thc ngi sp cht. Nhng khng nn hiu n ch dnh cho ngi cht m thi. Qu th, khi ta hiu qu trnh cht ang din ra lin tc trong

i sng, th Bardo Thodol ch thc l mt hng dn v cch sng; v bit sng cng c ngha l bit cht. Chng ta ch thc s sng trn vn, khi ta khng b m bi nhng bng ma ca qu kh, ca nhng ngy hm qua; chnh nhng bng ma d vng lm cho i sng hin ti tr thnh u m. ---o0o--II. NGHA DANH T BARDO L trng thi trung gian gia ng v thc, m v ng, sng v cht. Rt cn hiu r khong trng ny, khe h ny, v s hiu r n s em li gii thot. S m mt v n l ngun gc ca loi o tng to ra su no lun hi. Vnh gia Huyn Gic i s dy: Trong mng r rng by su no, Tnh ra lng lng ci khng thin. (Mng l minh minh hu lc th, Gic hu khng khng v i thin). Trong mng ta thy th, nhng khi tnh th chng c g ngoi bu tri xanh bt ngt. S chm m trong lun hi sinh t khng ch din ra sau khi cht m ngay lc ang sng. l nhng trng thi tm hn mt nh hng, ht hng khng bit phi lm g. l nhng lc ta cm thy bn chn bt an, b tham sn chi phi... Bardo Thodol l sch ni v s cht nhng cng c th l sch ni v khong trng ni tm y. 1. Ngi sp cht thng c cm gic mnh t gi mt th gii thc i vo mt th gii m mt bt nh (bardo). Th gii thc c c im l nhng phn bit gia thnh phm, thin c, vinh nhc, c thua, sng kh, v.v.. rt r rng phn minh; y l th gii ca nh nguyn i i. Nhng nu ta thy c rng, trong thin c c, trong vinh c nhc, trong sng c cht v ngc li th th l ta ang tip cn vi s tht, vi chn l bt nh, nht chn php gii; khi y khng cn mu thun nh nguyn, hay ng ra, thy c thc cht ca nh nguyn y l h o th sng trong bt nh. Ngi no sng trong chn l y th khng ri vo trng thi m mt bardo khi cht, v c chnh kin. Thy c bt nh cng nh l thy c mt mi cha Xun, hay thy bn lai din mc ca mnh, v khng cn nao nng trc cnh xun tn hoa rng (hay cht chc): Thin ta an nhin ngm rng hng nh iu ng Gic hong Trn Nhn Tng, s t thin phi Trc Lm.

Khong Khng m thn thc thy c khi r b thn xc s khng lm cho bc gic ng s hi trnh n v th nghim c khng chng khc sc ni trong Bt nh tm kinh. Khi thng xuyn thy c mi c thua, cn mt, vinh nhc i u khng thc, th cng d n nhn Chnkhng vo lc cht, vi tm trng v y v th l t n Php thn thng tr. 2. Cc giai on ca s cht l: u tin cm gic nng n ca a i thng lt; k n l s tun hon ngng, mu huyt ht lu thng, thy i ngng hot ng; ri n ha i cng chm dt khi tt c hi nng u thot ra, thn th lnh tot; ha i cui cng tan vo phong i. Tm thc cng tri qua nhng giai on tng ng. Ngi cht ri vo mt tm trng hoang mang cng cc, nh mt ngi tu hnh i n giai on khng r mnh sp t gic ng hay l sp in; cm thy ht hng, mt t ng, v thy mi s dng nh o ngc. l trng thi lc a i phn tn. Tm thc ch cn bit bm vo thy i t xc nhn s hin hu ca mnh, thy i y v mt tm l l dng Thc ang tun chy. Nhng dng ny cng kit qu, ngi sp cht khng cn suy ngh mt tng no c na, mt kh nng suy lun, v giai on ny tng ng vi s tun hon mu chm dt: thy i tiu tan. Ngi cht khi y c bm vu vo s sng, c tm cch xc quyt s hin hu mnh qua cm xc mnh, nh thng hoc ght mt ngi no : y l t nhn din qua ha i trong thn xc hay qua cm xc trong tm hn. Nhng ri ha i cng bin mt vo phong i hay khng i, la tan theo gi. Cm xc phai dn cng i vo h khng, giai don cui cng ny tng ng vi th xc lnh tot, thn thc ch cn l mt im nng cui cng ang lm tt. y l t tm khi ln dit v bin thnh dng kit sinh i tm mt i sng mi m thng thng gi l i u thai. K thc thn thc ny cng nh mt dng nc lun lun mi m nn thc s ni u thai cng khng ng, v n m ch c mt thc th khng thay i ang di chuyn t i ny n i sau. Cn ni dng tm thc th ta phi hiu n cng nh dng nc chy qua lng mc, rung ng cho n khi ra bin khng phi l mt dng duy nht y, m n lun lun i khc, c cho v c nhn lun lun trn ng tun chy cui cng th nhp vo i dng bt ngt. Bi vy, mt tm thc bnh thng sn si c c c th do nghe nhng li khai th ca v thy trong lc hp hi m tr thnh hin thin, n nn sm hi v nh vy c c mt ci cht thanh thn v i vo mt ti sinh tt p. i sng ca thn thc trong thn xc mi khng th ni l mt hay l khc vi con ngi tin kip ca y; cng nh mt con ngi lc s sinh so vi lc v gi sp cht, hon ton

khc nhau, ch v v minh m ta bo c hai ch l mt. Khi ngi cht bm vo cm xc thng ght nh mt n lc cui cng d t tm li bn thn, ngha l khi ha i gom li mt ln cui thnh mt ch m trn c th, v cui cng n cng thot ra, th ngi cht ri vo mt khong trng kinh khng: la bin mt trong Khng. giai on ny c hai kh nng: vi ngi sut i chuyn tu tp, quen c c thin nh, th y l c hi ngn nm mt thu th nhp Php thn, t gii thot. Cn vi ngi khng tu tp hoc cha tu tp ng mc, th khong Khng ny bin ha cch ty theo nghip lc mi ngi, ngha l ty thi quen ni, lm, ngh, ca ng s. N s mang hnh thc ca mt trong su cnh chnh nh sau, gi l su no lun hi hay lc o, nhng trong mi ci cng c mun ngn cp bc v nghip lc khng ai ging ai. ---o0o--III. SU NO LUN HI 1. a ngc: y l cnh gii c hnh thc chp ng nhiu nht, ni c nhiu th hn, cm ght, tr a. Thc cm th mun lm hi mt ngi no , nhng rt cuc ha ra l lm hi chnh mnh. Lng gin d mun hy hoi mt ci g cho h tc, nhng cui cng tr thnh t hy. Nh mu chuyn v thin sinh b m bi hnh nh mt con nhn khng l mi khi ta thin. Qu cm tc, ng ta trnh ln v thy, t nay lc ta thin con s th mt con dao phay git con nhn khi n xut hin. V thy bo, ng hy lm du bng phn trng ch no ng nh thc con dao, ri thi ta thin k tip hy ra tay. Thin sinh vng li. n thi ta thin k tip, v thy bo ng hy vn bng ra xem. Trn bng ng, r rng mt du ch thp bng phn trng do chnh ng vch. Thin sinh lc y tnh ng. Ha ra con nhn ch do tm ng bin ha m thi. Kinh in thng m t hai dng a ngc: cc nng, trong ti nhn n hun st nng, ung nc ng si, nm trn ging st nung , b o st nng qun thn... v mt dng a ngc cc lnh, ton l bng gi, trong ti nhn qu rt lnh run ln cm cp khng tht c li no ngoi my ting A ba ba, a tra tra, a la la. Hai dng a ngc xy ra hng ngy trong tm thc ngi ang sng. a ngc nng l tm sn gin cc a n chm git v t hy hoi bng dao ba, c dc, la t. a ngc cc lnh hay a ngc hn bng l ci tm th hn ngm ngm, tm ganh t, tm kiu cng ng mn t cho mnh cao vt, khng th ha ng vi mt ai. Ngi

sng tm trng y th hon ton vng bng yu thng ln mn vi ng loi, tm hn nh mt hoang o bng gi. 2. Qu i: y l cnh gii ca s thm kht nhng g ngoi tm tay, hoc ca s qu tha thi khng cn ch cha thm c na, trong khi lng vn mong mun c thm. Trong i sng thng ngy, y l trng thi mt con ngi bng qu no m ming vn cn thm, con ngi thm kht c cm thy i, c n mt cch ngon ming nh ngi khc, trong khi mnh c y mi th, mun n m khng ti no nut ni. Tm trng ca nhng ngi m n khi a n ming th bin mt khng n c, hoc khi nut xung lin ha thnh la t chy rut gan. Kinh in m t dng qu i ny bng hnh nh mt con qu bng tht ln nh ci trng nhng c hng li nh ch bng cy kim, ni ln lng tham khng y khin ngi ta khng thng thc c v ngt ca cuc i (c qu nh khng nut c) vn nm trong s san s hnh phc ch khng phi trong s gi cht cho mnh. Cng gi cht cng d mt. 3. Sc sinh: Cnh gii sc sinh (cnh gii ca ngu si) c c im ni bt l vng bng nim h lc, nng khiu hi hc. Loi vt cng bit cm th hnh phc v au kh, nhng khng h bit ci. Nng khiu hi hc l mt c tnh ch ring c ni loi ngi, do vy, bit ci qu l du hiu ca tr tu. c tnh th hai l, loi vt c thi nhm mt i theo mt ng li khun kh nht nh, v rt s thay i, rt s nhng yu t bt ng. Mt con ngi km pht trin v tr tu cng th, thng c tm l an phn trong nhng ng mn li c, s phiu lu th nghim, nh mt nng phu ch quen vi cuc cy v nhng k thut canh tc c in. Trong th gii loi vt, mt s l, mt iu bt ng i vi chng l mt tai ha. (Th vt trong mt chung m mau cht l do thng b cm gic bt an vi tnh trng thnh thong li b di ch). Tnh ny cng c ni con ngi mt mc no , y l thi cu an. Bi th, qu thc nn cu si hn cu an, v khi tm siu c gii thot c tham lam c chp, th t nhin c an lc d hon cnh no bt c. Cn nu khng gii thot tham lam c chp th d ang trong nhng chn thong dong, tm vn y nhng bt an lo s, nh c Nguyn Du ni trong truyn Kiu:

Vy nn nhng chn thong dong, khng yn n, ngi khng vng vng. 4. Ci ngi: Khc vi sc sinh, con ngi c c khm ph tm ti, a mi l, nn d tin ha bng cch lm giu c thm tri thc v kinh nghim. Ci ngi va c du vt ca qu i do bi lng ham mun c thm ny, va c du vt ca sc sinh do bi hng cu an, mun n nh. Nhng cn c mt yu t th ba m hai ci kia khng c, l s t thc t tri. Yu t ny lm cho hnh phc v au kh ni ci ngi tr thnh nng nn mnh lit hn ba ci di. N va l mt n ch m cng va l mt tai ha. Chnh yu t ny lm nn nghip lnh d khc nhau. Trong khi ci a ngc qu i sc sinh, chng sinh ch th bo, th ci ngi, chng sinh va th bo c va gy thm nghip mi hoc lnh hoc d. Bi vy ci ngi l c hi duy nht gii thot sinh t lun hi, v c sinh lm ngi l mt c may him c khng nn l. Trong kinh thng dy, mt phen mt thn ngi, mun kip kh c li. 5. A tu la: Cao hn ci ngi, y l cnh gii nhng tm hn thng minh chnh trc a thng thin pht c, nhiu nng gin thuc loi ngha kh chi n gia ng d thy bt bng m tha. 6. Ci tri: Sau khi tip cn lung nh sng ca Php gii chn tht, thn thc hin thin cm thy h lc mun an tr trong . Nhng ng thi mt cm gic V ng bao la, chong ngp n rn ngi v chp ly thn thc. Do cn ng chp, thn thc mun tm tr n trong mt bn ng, v cm thy nh sng du ca ci tri d chu hn, th l c s ti sinh lm loi ch thin. Su no lun hi trn y cng l su ca ng tr v Chn tm bt hoi. ---o0o--IV. NG TR NH LAI Mt n trng mt tng hay mandala n gin nht gm nm v Pht bn phng ng ty nam bc v trung ng. Nh Lai l ng th nhp bn

cht chn nh ca vn php cho nn khng cn n i sinh dit. Kim cng kinh ni, Nh lai gi, v s tng lai dic v s kh, c danh Nh lai: Nh lai c ngha l khng t u m n (sinh) v cng khng i v u c (dit). L ng chin thng, bc gic ng, tnh thc. Nm v Pht nh vy chnh l nm hnh thi nng lng ca Pht tnh, ngha l ca tm thc gic ng. Nhng tnh cht bao hm trong nm c Pht ny l tr tu, nhng ng v mt sinh t (m), hay v mt tm l thng thng, th nm c tnh ny li xut hin di hnh thc nm c t tc hi, nm cm xc m mui. Mi s vt trn th gian, sinh vt, cy ci, bin c... u c mt c tnh ni bt lin h n mt trong nm c t ny; do th, n cn c tn l ng b Nh lai hay nm gia nh (kula) theo Phn ng. Nm Pht l nm un c chuyn ha, hay THC CHUYN TH TNH TR: Sc un thnh Php gii th tnh tr, Th un thnh Bnh ng tnh tr, Tng un thnh Diu quan st tr, Hnh un thnh Thnh s tc tr v Thc un thnh i vin cnh tr. c Pht u tin c v tr trung ng, gi l i Nht (T l gi na), kha cnh sinh t y l c t si m, v minh cn bn t xut pht mi c t khc. Nhng Ngi cng l tr tu thy bao qut php gii gi l PHP GII TH TNH TR, nhn r mi s vt ng nh thc cht ca n. y l iu ngc li vi v minh si m. B tc hay gia nh v Pht ny gi l Nh Lai b (Tathgatakula), biu trng ci ngc li vi ngu si. V Pht th hai l Bt ng (A Sc), phng ng ca hnh, lm ch Kim cng b. c t l sn hn, th ght phng din sinh t v khi c chuyn ha, tr thnh I VIN CNH TR, tm gng sng trn y phn chiu mi hin tng mt cch bnh thn. phng Nam ca hnh, l c Pht Bo Sinh, lm ch Bo b, tng trng bng vin bo chu Nh . c t y l kiu mn trong sinh t do s hu c mi th xinh p giu sang, v bnh din gic ng n c chuyn ha thnh BNH NG TNH TR, thng tt c mi loi nh nhau khng phn bit. Phng Ty l Pht A Di , thuc Lin hoa b. Ngi biu trng cho c t tham dc, chp th kha cnh sinh t c chuyn ha thnh DIU QUN ST TR, chuyn lng c nhim thnh c t bi. Phng Bc ng tr Pht Thnh Tu hay Bt Khng Thnh Tu Nh lai, thuc Nghip b. Nghip y l hnh ng, c t ca n l tham vng

khng bit chn thc y con ngi lm lng khng bit mt mi trong ng sinh t, to cc nghip sinh t. kha cnh gic ng, y l THNH S TC TR, tr tu a n s thnh tu mi vic ch. Nm v Pht biu trng cho nm c tnh siu vit ngoi dng sinh t, bi th, y l kha cnh TR soi sng hnh ng m biu trng l hai B tt hai bn mi v, k nh nhng ha thn cu mi loi. Hnh thc n tnh tiu biu nng lc thng yu, nui nng ca nhng bc m hin. y l hnh thc linh hot ca nm tr ni. Mi phng Pht trong hnh mandala mt tng cn c biu trng bng mt mu sc, chng hn trung ng sc xanh, ng phng trng (hai mu ny thay i nhau ty trng phi mt tng; chng hn Trung hoa nh hng Dch l nn cho ng phng thuc hnh mc sc xanh), nam phng vng, ty phng , bc phng en hay lc. Theo cun Lun Vng sinh Ty Tng (Bardo Thodol), ba ngy ri sau khi cht, thn thc ngi cht c mt thong minh mn tr li nh va tri qua mt cn ngt lm, v thc c rng mnh cht. Khi y vo ngy u tin, yu t H Khng xut hin, thn thc chm mt vi nh sng chi chan t ci Pht i Nht chiu n, Pht c mt ci u vi bn mt xoay ra bn phng hng, biu trng l V ng, khng cn mt trung tm chp th. Ngi tng trng cho Khng gian v Thi gian, tay cm bnh xe c tm cm. Biu tng ca v Pht ny l tnh cht mnh mng linh hot ca Thc un khi chuyn ha. Ci ny ng thi cng cha ng nhng yu t ca thin gii: trong mu xanh thm bao la cn c mt lung nh sng trng du. Thn thc ngi cht cn chp ng, v nu c i sng hin thin, s cm thy a mn nh sng trng ny v mun trnh n mu xanh mnh mng ca php gii; th l ti sinh vo ci ny. Ci pht i nht l do Thc un bin ra. Vo ngy th hai, yu t Nc xut hin, ho quang mu trng ca ci Pht Bt ng chiu n, c Pht ngi trn voi trng, tay cm chy Kim cng biu trng cho s bt hoi. Ci ny do Sc un bin ra. ng thi li c nh sng xm c t ci a ngc chiu n, m do nghip lc, thn thc s thy gn gi vi n hn l vi nh sng chi chan ci Pht A Sc. Nu tm hin thin, gi vng chnh kin th c th lu tr trong ci Pht ny. Ngy th ba, yu t t xut hin, l ho quang sc vng biu trng a i trong th tnh chn nh, vi Pht Bo Sinh tay cm ngc bu. Ci ny do

Th un bin ra. Yu t sinh t y l ci ngi, vi nh sng xanh nht xut hin ng lc vi ho quang ca Pht. Do nghip lc, thn thc s trnh n ho quang Pht v a thch nh sng ci ngi, do vy ti sinh vo y. Ngy th t yu t La xut hin phng ty di dng thun tnh l Pht A Di tay cm hoa sen. Ci ny do Tng un bin ra. nh sng lc o tng ng vi ci ny l nh sng vng nht ca loi qu i chiu n ng thi vi ho quang ca Pht. Ngy th nm, yu t Gi xut hin, vi Pht Thnh Tu phng Bc ng trn lng thn iu Garuda bay n, tay cm chy Kim cng. Th gii ny trn ngp mu xanh lc bao la. ng thi li c nh sng ci a tu la mu nht chiu n. T ngy th su mt lot 42 thin thn, bn thin tng, nm v Pht v tt c lc o ng thi xut hin nh mt m li cui cng cu vt thn thc trong trng thi m mt trung m. Tt c nhng hnh nh k t ngy u cho n ngy th su u xut pht t tri tim ca thn thc. T ngy th by tr i, nhng bin hin bt u hn lon khng r nt, biu hin s v minh. V k n, nu thn thc khng i theo nh sng cu vt ca cc thin thn m tip tc lng vng trong ci trung gian, th t y tr i ch cn nhng c qu hung thn xut hin do nghip c ha hin, hoc do lng tm cn rt chiu ra. ---o0o--V. KT LUN Lun Vng sinh ct nhc nh ngi sp cht bit r nhng hnh nh xut hin trc mt h u duy tm bin hin, khng ng s hi, khng nn bm vu. Cu ni y ngha l Ngi nn nh ngi cht ri, ngi khng th cht mt ln th hai na, bi vy bt c g xut hin trc ngi, ngi hy bnh tnh ng hong s, v ch l nhng hnh nh t chnh tm ngi chiu ra. Trong i sng thng ngy, ta cng cn tp cht i lun lun, cht i vi nhng ngy hm qua, lun lun sng li mt cch mi m. V cng cn tp sng vi thc la phn bit i i, thy ci Nht th trong mi s, thy mi mu thun trn i nh sang hn, kh vui, thin c, vinh nhc... u gi tm, khng thc cht, an tr trong th gii nht nh (nht chn php gii) ngay lc cn ang th. chnh l Nh lai thanh tnh thin.

---o0o---

NGHA TRAI N BT
I. DN NHP Bt l nh ln, l vt qua, thot khi. Nh bt gc r ca lng tham vt qua cc no lun hi, y l mc ch chnh ca o Pht. Gio l Pht dy rt nhiu, song ch c mt v duy nht l ly tham, gii thot. t n cu cnh y, c ba ng l Thin tng, Tnh tng v Mt tng. Thin ch trng t lc, Tnh ch trng tha lc, cn Mt tng th phi hp c t lc v tha lc cui cng thy t, tha ch l mt. Trong mt n trng mandala, c c ba yu t thin, mt v tnh , nhng yu t sau cng l Tnh th kh lu m. iu y lm ta thy r, khi c hn la c tham i chp th th ngay tc khc c gii thot, v Lin i bt ly ng x, tnh ch ti mc tin. (i sen khng ri ch hin ti, t tnh nm ngay trc mt). II.1. Mi hai loi c hn c triu thnh bao hm tt c mi ngi thuc cc tng lp trong x hi xa cng nh nay. Mi on vn triu thnh u c hai phn: on trc ni v thn th lc ang sng, on sau k t hai ting h l li than cho s phn ca c hn. Vn chng rt sc tch; chnh Nguyn Du ly hu ht t trong nghi l ny son thnh bi Vn t thp loi chng sinh. Khi c ln, chng ta c cm tng khng nhng ku gi nhc nh ngi cht, m cn cnh tnh nhng ngi ang sng. Sau y ta s k ra 12 loi c hn theo Khoa nghi, bn dch ca C HT Bch Lin, ng thi i chiu cc on tng ng trong Vn t thp loi. Loi c hn u tin l ly triu cha, nhng ng vua cc triu i qua, phn ln l nhng ng vua cht do tai nn i i. ang trong cnh thi bnh My i chn lp cao, Non sng mun dm thu vo mt tay nhng bng chc chin hm t phng ty ko n, th l Thuyn chin pht i thay vng kh, Xe loan cn r r hoan thinh. V ri i thi, quyn ku trt tn canh, Mu hn nhum mi trn cnh o hoa. K n l quan v hay tng t: Ngn cn lc c nh vng, Thn trng thnh vng trm ngn dm khi, nhng thng cht bt c k t Trng

hm lnh ung i hn m, khi lan trn no g Phan long. i thi, Nga nh chin tng vng khng, Hoa hn c ni mt vng bun thiu. Loi c hn th ba l b qun danh thn hay quan vn, gm nhng quan huyn, ph, tc l nhng nhn vin hnh chnh, thng phi nhm chc xa nh, cht xa qu hng. Nh chu qun xa lng ph mu, Chn nc tri theo du thn tin. i thi, chinh chinh bin lon sng nghing, M m hn bm ly min dng quan. V ba hng ny vn t Thp loi c khc: Nguyn Du khng k nhng ng vua cht bnh thng, ly triu cha, khng k nhng vua b cp ngi, m ch nhc n nhng k tnh ng kiu hnh, Ch nhng toan cp gnh non sng. Ni chi ng thu th hng, Tng khi th khut vn cng m au. Bng pht u l bay ngi l, Khng em mnh lm a tht phu. Tc l nhng oan hn kiu T Hi. Tng cng vy, Nguyn Du ch k nhng ng tng phn lon: Ka nhng k by binh b trn, em mnh vo cp n nguyn nhung. Gi ma sm st ng ng, Phi thy trm h lm cng mt ngi. n kt qu l Khi tht th cung ri tn lc, Bi sa trng tht nt mu ri, B v gc b chn tri, Nm xng v ch bit ri chn no. V quan vn, Nguyn Du nhn mnh hng quan ta x n Ngi bt son thc sng tay, gy nhiu oan tri: Thnh mn lm on th cng lm. Khi cht th Ngn vng khn i c mnh, Lu ca vin xng tan tnh cn u. Hng th t l hng sinh vin hc sinh, bch c th sinh. Tan la m tic dy cng hc, Mn a nghin ung nhc ch bn. i thi, la hng by thc tn, t vng mt cm lp nn vn chng. m ngy chm lo n sch, nhng na chng cht yu th nhng m kin thc bng tr thnh v ngha. Hng ny tuy khng b bo t gian nan nh ba hng trn, v cha c danh phn, nhng Khoa nghi cho ta thy rng kin thc i tht v ngha khi i mt vi cuc t sinh. Bi vy ci hc ch thc phi l mt ci hc thng hoa, chuyn ha con ngi, ch khng th ch l kin thc sung tm cm o, h danh. Hc cho nhiu m n khi cht vn m mt v bn thn mnh th vn l mt tht bi, vn thnh mt c hn vt vng. Trong Vn t thp loi, Nguyn Du ni v hng ny nh sau: Cng c k rp cu ch qu, em thn vo thnh th ln la, My thu la ca la nh, Vn chng chc u m tr thn? Ngha l v cng danh, ln kinh ng th, cha t g thnh c hn: Dc hng qun phi tun ma nng, V con no nui nng king khem. Bnh ma nng qua loa

ng l khng n ni cht, song v khng c sn sc, nn cht sm: Vi vng lim sp chn nghing, Anh em thin h, lng ging ngi dng. Ngi thin h xa l m gp anh em ca thin h th li cng xa hn mt bc, k lng ging cng khng phi ca mnh m l k lng ging ca ngi dng (ch ch tr): c hng ny chn th ch lm quy qu cho xong chuyn, nn C hn nh gi tha phng, Gi trng hiu ht la hng lnh lng. Hng th nm l mt s cc v tu s, m nguyn vn gi l xut trn thng s. Hng ny cng vy, mc ch l xut trn, v c gi l thng s, nhng ti sao li cn quanh qun trong th gii c hn? y chnh v khi sng, h ch ni sung nhng li Pht dy, lp li mt cch my mc l Bt nh, lun m v v thng, kh, khng, m cha thc s p dng chn l y vo i sng, vn cn tham mt ci g , nn khng c siu thot. Do vy, tuy rng h khng b cht bo t nh vua cha tng t, ci cht ca h vn l mt tai nn ng thng, bi v cht m cha t mc ch ca i sng xut gia. H vn cn tic nui mt ci g, nn lai vng ch ca h trc y trong cha chin: Ca kinh trng thm lnh lng, nh thin leo lt n chong canh di (Kinh song lnh tm tam canh nguyt, thin tht h minh bn d ng.) H khng siu do v khng m b mt chn thuyn v thuyt kh, khng diu k. Vn t Thp loi ca Nguyn Du hon ton khng nhc n hng ny. Hng su l cc huyn mn o s, nhng ngi luyn linh n trong o Lo, nhng ngi coi bi tng, thin vn a l, on vn mnh ngi khc m chnh vn mnh ca mnh th m tt nn vn tri ln trong sinh t v cht ri vn vt vng trong ci trung gian khng gii thot c. i thi! L hng lm qun lnh sng, tiu n gi lnh thi tn hnh hoa. Vn triu thnh nhn nh h quay v vi chnh o, b cc t kin, t mng ni trn. Vn t thp loi ca Nguyn Du cng khng nhc ti hng ny. Hng th by l thng gia l khch bun bn xui ngc kim li, ri b cht dc ng. Hng ny cng do tham li m cht bt k. Thn sng gi tht chn bng c, bc my xng r ng . i thi, Va theo my bc s s, hn theo ngn nc xui v bin ng. Nguyn Du ni n ba hng thng gia: Hng tnh ng tr ph, lm ti mnh nhn ng bt n. y l hng thng gia giu nhng c c v ch k: Rut r khng

k ch thn, Du lm nn na dnh phn cho ai?. Bi th nn khi h cht th Khc ma mn thng g hng xm, Hm g a b m a m, Ngn ng ni c ng chim, Tun hng git nc bit tm ni u? Hng thng gia th hai tng ng vi Khoa nghi chn t: Cng c k vo sng ra b, Cnh bum my chy x gi ng Gp cn ging t gia dng, em thn vi lp vo lng knh ngh. Hng th ba l tiu thng kim sng qua ngy: Cng c k i v bun bn, n gnh tre chn dn hai vai, Gp cn ma nng gia tri, Hn ng phch s lc loi ni nao? Hng tm l chin s trn vong. C iu pht ngn tng tranh, trong chm mi bc em mnh chng ng. Gan rut nt theo trng kim c da tht ri y ch can qua. i thi, ct vng vng vng ting ma, m m xng trng ai m nht cho. Nguyn Du th: Cng c k mc vo ca lnh, B vic nh gng gnh vic quan, Nc khe cm vt gian nan, Di du mun dm lm than mt i. Hng ny khi sng kh, m cht cn thm th hn: Bui chin trn mng ngi nh rc, Phn nh n lc tn ri, Lp le nh la ma tri, Ting ku thm thm ti tri cng thng. Hng th chn l nhng sn ph cht c m ln con: Vn cung phng pht chng hung kin, tung nga chng ri rt m con. i thi, nhnh hoa n trn ma tun, ng khi trng t gp lung my xm. Vn t thp loi ch nhc n tr s sinh b cht: Ka nhng a tiu nhi nh b, li gi sinh la m la cha, Ly ai bng b vo ra, U ting khc xt xa ni lng. Hng mi l nhng k ui ic cm ngng, ti t n t b cht v tai nn lao ng cn lao tht mng thng n, nhng t thip b v c ghen tung m phi vong mng do t st hay do b u c k thng thn t thip. Nhng ngi ny s d phi chu mt i khn nn v kip trc khng tu, khinh khi Tam bo, ng nghch i vi cha m, to nhiu ti nghch nn nay phi tr qu bo, gi l bo chng. Khinh Tam bo ti dng ct bi, nghch song thn c dy ci ngi. i thi, m trng thm thm bng ma, ca m thui thi nh ta thu ng. (Trng d mang mang h nht hiu, U quang n n bt tri xun). Vn t thp loi khng k ring mt hng ny, thay v th, li c mt hng m Khoa nghi khng nhc ti, l hng bun hng bn phn: Li c k l lng mt kip, Liu tui xanh bn nguyt bun hoa. S phn ca h tht thm: Sng chu mt i phin no, thc li nh hp cho l a v khng c chng con cng t.

Hng mi mt l nhng cung phi m n nh Dng qu phi, gp lc tht th phi t st, t trm: Hn vn v tan vn Kim cc, Rut trng hoa ho dc Ma ngi. i thi, Phong lu ngy trc u ri, xng kh lnh lo trn chi c cy. Kim cc l nh vng do t ph Thch Sng xy cho ngi p Lc Chu , M Ngi l ni Dng qu phi b bc t. Vn t nu ln hai ngi p cht oan, (mt ngi oan chnh l Lc chu khng chu nhc nn t st, v mt ngi n hai lng l Dng qu phi th b bc t) cho ta thy rng c hn bao hm nhiu hng sang hn thin c ch khng ch thun l k c mi thnh c hn. Vn t thp loi th Ka nhng k mn lan trng hu, Nhng cy mnh cung qu Hng nga n khi i i mt phen thay i sn h th Trn lu cao di dng nc chy, phn nh trm gy bnh ri, Khi sao ng c vui ci, M khi nhm mt khng ngi nht xng. Cui cng l nhng hnh kht, t nhn b t hnh, nhng k cht ngang tri do tai nn nc, la, b th d n tht, ng c, t i, st nh... Li thnh k c hn kht ci, Cng t nhn mang phi trng hnh, Gp tai nc la hi mnh, Hoc vng hm si tan tnh tht xng. Vn t thp loi c nhng on tng ng nh sau: Cng c k nm cu gi t, Di thng ngy hnh kht ngc xui, Thng thay cng mt kip ngi, Sng nh hng x, cht vi ng quan. V hng t nhn, Nguyn Du nhc n hng cht trong ngc thay v b t hnh: Li nhng k mc oan t rc, em mnh vo chiu nt mt manh. Nm xng chn lp gc thnh, Kip no ci c oan tnh y i? V trong on cui Vn t thp loi, c Nguyn Du k chung cc hng ngi cht ngang tri nh sau: C nhng k chm sng lc sui, Cng c ngi sy ci sa cy, C ngi gieo ging, tht dy, Ngi tri nc l, k ly chy thnh. Ngi th mc sn tinh thy qui, Ngi th sa nanh si ng voi. C ngi hay khng nui, C ngi sa sy, c ngi khn thng! Ngy nay cn cc tai nn khc nh in git, rt my bay, ng honda, tai nn lao ng trong cc nh my, tai nn do nhim phng x nguyn t, tai nn do ha cht... khng bt no t cho xit nhng loi cht ngang tri ny. Li na, trong 12 loi c hn, c trong Khoa nghi ln Vn t thp loi u khng thy nhc n mt hng ngi khn n nht ngay c lc ang sng, l hng ngi mc bnh thn kinh. Sau nhiu giai on nghi l rt chi tit c tnh cch chuyn mn gm c l Pht, thnh s thng ta, thnh T l gi na Php thn Pht ng trn mo i, kt gii nm phng hng, kt gii hng ma, v bt n c thn ch lm cho n trng trong ngoi thanh tnh, gia tr thn lc vo cc php kh nh

chung, m, linh, khnh, v.v.. cng cc cng tt c 12 loi c hn c mi th hng php v Cam l. V ch sm xng i khi nh sau: Ti nay tha oai thn ch Pht, xin mi tt c qu thn trong ba no su ng. Nguyn cho tt c cc b loi qu thn nh nng lc Nh lai, vo gi ny c hp th Php v cam l ngon nht cua Pht, n ung no , pht tm b xa la t hnh. Nh vy khng cn phi lun hi trong cc c o, ba nghip thn ming thanh tnh, chng o b . Sau l phn khai th cho c hn v chn l nng ct ca Pht, l tt c au kh ti c u do v minh, tham i. nh sng t bi ca Pht chiu cng khp, nh mt tri khng soi sng ring ai, ch ti ngi m khng thy. By gi, hy t b v minh c chp, nng theo nh t quang ca Pht tc th c gii thot khi cc ng d. 2. Tam mt gia tr S cu nguyn ct ch thn, khu, ba nghip phi hon ton thanh tnh gi l tam mt gia tr hp nht t lc vi tha lc, thnh mt nng lc v bin c th bt tt c c hn. y hai yu t Thin, Mt kt hp cht ch. Trc khi qun cc tng (nh qun nh sng ca Pht, qun cc cng y khp h khng v loi cn dng cho loi c hn: t nh nc ung th phi qun nhiu th nc nh la de, x x, nc ma, nc sinh t, pepsi-cola v mi thc ung khc hin c trn th trng) th cn thit tm phi trng rng tt c mi khi nim, nh mt bu tri bao la khng mt gn my trong . Trong Chn khng c tt c, mc d nhn bng mt tht th chng c g: tc Gii, tc nh, tc Tu, phi mc, phi ha, phi yn. T ci tm thanh tnh qun ra ch Pht, B tt y ci H khng, hoc qun ra qu thn, c hn, thc phm y c h khng. Khi qun c ci khng thnh ci c, th c th thy c ci c cng l khng, c hai ci c, khng u t Chn tm bin hin, u nh huyn. Bt nh tm kinh dy, vt cht khng khc chn khng, chn khng chng khc vt cht. Vt cht chnh l chn khng, chn khng chnh l vt cht. Trong Chn khng, bao hm tt c vt cht, v tt c vt cht rt gim n cng ch l nguyn t, nguyn t khi c phn tch li gm c m in t, dng in t v trung ha t, nhng th ny va l nh sng va l nng lng, va ng va tnh, va l sc, va l khng. Mi s vt t vt cht n tinh thn u c kt hp bng nhng nguyn t n gin nht y, ty t l v cch sp xp ca chng m c ra vn loi. S khm ph ny ca khoa hc vt l tin rt gn n Pht gio v gip ngi ta hiu c phn no v mt tng.

Trong mt tng, mi v Pht hay B tt, mi nguyn t v tr nh a thy ha phong u c chng t v n quyt ring. Chng t l nhng m thanh tng ng vi mt v B tt, hnh thc ngn gn ca thn ch. Mi nguyn l cu to v tr cng c chng t ring, nh phn t LAM tiu biu a gii, VAM tiu biu Thy gii, RAM tiu biu Ha gii v YAM tiu biu Phong gii (hay Khng gii). Ngha l, khng c g khc nhau gia LAM vi t, VAM vi nc..., v mt v c t thin (v cn phi KHNG TM trc, tc l TNH CH hon ton, mi qun c thnh cng, v thnh cng y l thn thng h phong hon v) ch cn lm nhm nhng chng t ny v qun nc, qun t l c th ha php thnh nc dp tt la, hay thnh t i gia h khng hoc i trn nc. Tay bt n l thn nghip, ming c ch l ng nghip, tm qun tng chng t l nghip. C th ni rng, tam mt gia tr ging nh mt phng th nghim vt l trong mi iu kin phi c hon tt th mi c c hiu qu mong mun. 3. Ng phng Pht Ng phng Pht tng trng cho nm un khng cn b chp th trong mt bn ng, gi l Ng tr Nh Lai: trung ng, c T L Gi Na tng trng Sc un v cng l Php gii th tnh tr. ng phng l Pht Bt ng hay A Sc B, tng trng Thc un chuyn thnh i vin cnh tr. Nam phng l Pht Bo Sinh, tng trng Th un chuyn thnh Bnh ng tnh tr. Ty phng l Pht A Di , tng trng Tng un chuyn thnh Diu quan st tr. Bc phng l Pht Bt Khng Thnh Tu, tng trng Hnh un chuyn thnh Thnh s tc tr. Mt tng khi truyn sang Trung Quc cn chu nh hng Dch l, nn Ng phng cn tng trng Ng hnh trong Dch hc: Trung ng l hnh Th, sc vng, phng ng l hnh Mc sc xanh, phng Nam l hnh Ha sc , phng Ty l hnh Kim sc trng, phng Bc l hnh Thy sc en (hoc lc). Con ngi l mt tiu v tr y tt c tim nng ca i v tr bn ngoi, v c cu to bi cng nhng nguyn t l a thy ha phong, v cng theo nhng quy lut m dng ng hnh nh v tr. V t giam mnh trong ci v cng ca s chp th, gi l nm th un, ta t to ra mt bn ng hp hi m ch l o tng, bn ng y ln xung qua li trong cc no lun h chu bao nhiu a y thng kh. V bn ng phi thc, nn kh cng phi thc, ch nh ngi v cnh trong mng. Khi tnh mng ri ta mi bit ci ti trong mng v nhng g ci ti y kinh

nghim trong mng u khng thc c. Gii thot l la chp th, khi ht chp th vo mt ci ti ring r, th con ngi v v tr l mt. Ng un thnh ng tr Nh lai, ngha l thnh nhng nng lc v tn v bin cu thot chng sinh trong cc a x. Nhng chng sinh vn l Pht, ch v chp th m thnh chng sinh, cho nn trong vic cu ca Pht, cn c s hp tc cht ch ca chnh nhng chng sinh c cu. Trong khng gian lun lun c nhng lung in cc tn s ang pht sng, mi chng sinh v nh mt ci radio, cn phi bt ln v vn ng tn s mi nghe c. S tu tp v cu trong mt tng cn c trn nguyn l y. Tnh Khng, nguyn l nng ct ca mi s, gi l Php gii, nm trung tm. N l ch pht xut v ch tr v ca vn php trong v tr. Tng t nguyn l Dch, t thi cc sinh lng nghi, lng nghi sinh t tng, t tng sinh ra bt qui, t bt qui bin ra 64 qu cho n v cng tn, mt hnh mt tng cng th, tt c Pht, B tt, thin thn, hung thn u l ha thn ca Kim cng tt a, v Kim cng tt a l ha thn ca c T l gi na. Nm Pht nm phng ch cn ngi y khng cn phi lm g c, nn thng gi l Pht thin (Dhyni Buddhas). Hnh ng phng quang cu kh, vn vn, c cc ha thn thnh hai mt i khng nh lnh v d, nam tnh v n tnh, vn vn. Cho nn hai bn mi v Pht thng c hai B tt hu cn, tng trng hai nguyn l i nghch y, nh lng nghi sinh t Thi cc. Pht khng lm g, nhng khng c Pht th khng xong vic g c. Ngi an ta y nhng cu c c mi phng chng sinh, khi chng sinh nng cao tm hn bt gp nhng tn s rung ng ca cc ha thn Pht. Ta c th v ch v Pht thin ng phng ging nh nhng yu t xc tc (catalyst) trong ha hc, mt hin din v hnh nhng rt cn thit. Khng T cng ni: Tri khng ni g c, m bn ma vn hnh, trm hoa ti tt. L xanh cn mt tri nh th no, th chng sinh cng cn Pht nh th y, mc d Pht ch vic ngi y m thi, mi s sinh c ch v B tt chiu liu. V ha thn, th c hai mt lnh d, nhng tu trung cng ch t mt cn bn. Nh B tt Quan m cu kh khi ha thnh Din nhin i s thng lnh 12 loi c hn th phi c gng mt tht d dn. Ti v chng sinh c k cn phi dng bin php mnh mi hng phc c.

Trong mt mandala y (gm trn 100 v pht, B tt, thin thn, hung thn ng phng Pht ch l ci lm) nhng hung thn (nh Tiu din) tng trng cho nhng khuynh hng xu c trong tm, hoc s t trng pht ca mt lng tm bt an do c nghip; v Pht gio vn khng cng nhn c s thng pht ca mt quyn nng bn ngoi. Ch thin thin thn ch ng vai tr ngoi h, h tr tinh thn cho bc tu hnh, ch khng gii thot cho ai c c. Nhiu ngi xem chn t hiu lm mt tng l mt hnh thc m tn a thn (thn quyn), nhng T th quyn sch m ngi Ty Tng c hng dn ngi sp cht lun lun nhc nh rng, tt c hin tng g h thy trong tm nhn trc gi cht u do tm bin hin, ng s hi khip m m cn gi tm chuyn nht, hoc hng v nh sng tip ca Pht th s c gii thot. Ngi gi c nht tm trc nhng hnh nh khng khip gi l gii thot nh thin nh, hay ty php hnh, cn ngi nh nim Pht, sm hi m khng s hi v cui cng nhn ra cc hin tng u do tm to, th gi l gii thot nh c tin, hay ty tn hnh. Nhng thin nh hay c tin u do t mnh kh cng o luyn sut c i may ra mi cng hiu khi chm mt vi ci cht. Thn ch (mantra) cng nh chng t mi v Pht lin h n mt mu sc khc nhau, nh T L Gi Na mu vng, A Sc B mu xanh, Bo Sinh mu , A Di mu trng, Bt Khng Thnh Tu mu en hay lc. S c ch, tm tp trung qun tng l iu kin cn thit c cm ng chuyn c vt v triu thnh c thn. iu ny c v huyn b nhng k thc ch l mt s ni di ca nguyn l vt l m ta bit v m thanh n mt tn s no c th lm v knh, hay mt v d khc, ngi Vit khi nghe ting me chua th chy nc ming. Nu khng , hoc pht m thnh m hay m th khng c tc dng g c. Theo cun T th ca ngi Ty Tng, mt ngi mi tt th, nu sut i tu chng cao, c tr tu, khi gp nh sng Php gii (biu trng nng lc v tr) thn thc s nhp mt vi nh sng v c gii thot ngay, khng phi tri qua giai on trung m tc l khong thi gian ngi cht bit rng mnh cht (thng l ba ngy ri sau khi tt th) cho n 49 ngy sau. Nu vng tu, khi gp nh sng Nng lc v tr, thn thc s v cng kinh hi, trn chy nh trong mt cn c mng, v th l l mt c hi gii thot. Ngi mi cht thng cha bit mnh cht, nn thy b con khc lc th bc mnh. H ku gi ngi thn ang khc nhng khng ai nghe, mc d h vn nghe c, bit c mi s xy ra trong th gii ngi sng. Sau , ngi cht ri vo mt trng thi bt tnh trong ba ngy ri; v khi tnh

dy, c mt s sng sut bng ln, bit mnh cht, v do khng chu ni trng thi khng thn, h toan tm li nhp vo mt bo thai c mt thn xc. Trng thi 49 ngy ca thn trung m khi u t y. Ngy th nht (tc khong ba ngy ri sau khi tt th), ho quang vng ca Php thn T L Gi Na chiu n cu v ng thi li c nh sng ci tri mu trng c chiu n. nh sng ca Pht rt xn xang (nht l i vi ngi khng quen nghe kinh nim Pht) cn nh sng ci tri th du hn, th l ngi y ti sinh ln tri. Nu l ngi c, h c th tut mt c hai nh sng ny, lang thang qua ngy th hai. Khi y Kim cng tt a ha thn ca Pht A Sc tng trng Thc un thun tnh chiu n nh sng mu xanh; ngy th ba c Bo Sinh (tng trng thm m) chiu n nh sng mu ; ngy th t Pht A Di chiu nh sng mu trng (tng un thun tnh); ngy th nm Pht Bt Khng chiu n nh sng mu lc. Mi ln nh sng ci Pht chiu u c thm nh sng tng t nhng du v c cng chiu n, v nhng nh sng ny tng ng vi cc ci a tu la, ngi, a ngc, ng qu. Do vy, ngi cht c nhc nh lun lun ng i theo nhng nh sng c, du v y l nhng no lun hi m h s ri vo. Hy lun lun i theo nhng nh sng chi chang ca Pht. iu ny theo quy lut ng thanh tng ng, nu ngi cht tng nng v sc, hay th, hay tng, hay hnh, hay thc, th khi cht s i theo nhng g m h khoi nht lc sinh tin, tng trng bng nhng nh sng ca Pht v cc ci. Nu ngi cht vn trn chy tt c nh sng, do s hi v lng l, th qua ngy th su, tt c ha Pht nm phng hng ng lot chiu ho quang n mt ln cht, ta nh mt m li cui cng, cu vt. K t ngy th by tr i, thn thc m mm qua cc no lun hi tm mt thn xc, cho n khi gp mt hon cnh thch ng vi nghip ca n, v nh th l c ti sinh, nhp thai v gi cht nh c nn gi l tri ln hay lun hi. y l s lc tin trnh ca mt thn trung m qua 49 ngy sau khi cht, v l do m c s kt gii ng phng tng trng nng lc cu ca ch Pht i vi 12 loi c hn. y c th khi ln mt cu hi: nu khng c mt bn ng, nu l v ng, th AI lun hi? Tr li: khng ai c, ch c lut NG KH TNG CU vn hnh y. Nm un khi tan r, ci g thuc t tr v t, nc i theo nc, hi tr v h khng, l phn sc un tc thn xc. Phn v hnh cng c nhiu yu t nh thng, gin, s, si, th, ght, bun, hn, vn vn, mi th u c nhng phng x nhng tn s rung ng khc nhau. Nu mt ngi khi sng tham dc nhiu, th phn kh ca h c rt nhiu

phng x tham dc, v s b thu ht ti nhng ch no nhiu tham dc nht nh loi heo, nu ngi y ng thi khng c mt nghip lnh no, khng a g khc ngoi s hng th vt dc. Con heo kip sau v con ngi kip trc khng phi l mt, nhng qu c chu nh hng ca con ngi kip trc, nn cng khng th ni l hon ton khc. Cng ging nh trong mt i ngi, lc s sinh khc hn lc trng thnh, t thn th cho n tnh tnh, tri thc, n ni ta kh m nhn ra c hai ch l mt. ---o0o--III. KT LUN Nu ta thc s cu t x hi cn thit trong ci ngi sng nh th no, th trong ci v hnh, s bt vong linh cng cn thit nh th y: Sng lm sao, cht lm vy. Con ngi khng nhng ch sng bng l tr m cn sng bng tnh cm. Cng gi ngi cht cng nh tip t cho ngi thn xa, chng nhng lm m lng k ra i m cn an lng ngi li. iu cn thit l phi lm th no s cng t va hp l va hp tnh L y l chn l Pht dy, theo cht ch l mt chuyn tip qua i sng khc, nu cn trong vng lun chuyn. Nh vy, rt cn chun b cho ngi cht mt ti sinh tt p bng phng php thc hnh cc vic phc nh n chay, b th, phng sinh nhn danh ngi qu c. D ngi cht khng thc s hng cc cng, vn nh cng c b th y m c li lc. (Theo li Pht dy, ch c k a vo loi qu i mi hng cng.) Hung h, trong mt trai n, phm vt hin cng tuy nhiu song vn cha quan trng bng php th, cam l php thc cnh tnh ngi cn k khut. mi thc l cuc l hi b th v i em n kt qu quc thi dn an. ---o0o---

TNG QUAN GIA THIN V MT

I. DN NHP Nhng ngi hc thin thng nghe cu: n nguyn khng ch s hu, thit vt tht ch s v: ch ct thy mi hin tng u l khng, nhng nht thit ng lm cho ci khng y tr thnh thc c. C ngha l ng chp khng. Bi v c rt nhiu th khng ty ni chn, ty trnh tu chng. Trong kinh Trung b, Pht ly v d mt t kheo sng trong mt tnh tht lng, th khng c nhng phin no ca lng mc ch ba gi l thn tng nhng khng phi l khng c chng t kheo, gi l nhn tng.

Khi v y vo rng c c thin tnh, th khng c nhn tng (v mt mnh) nhng cn c nhng o tng do i sng rng gy ra nh nghe ting cp gm, ting phi nhn... gi l lm tng. Ci g c, v t kheo xc nhn l c, ci g khng, v y xc nhn l khng. Nh vy l s sng tnh gic ca ngi tu tp gt ra tham u i. l ci khng t c do t b dn dn, gi l tch khng qun. Hy ly mt v d khc v nhng ci khng khc nhau nh sau. Ci khng ca phm phu l khng cc php thng nhn, khng gii khng nh khng tu. Ci khng ca ngi xut gia l khng gia nh v con. Ci khng ca s qu tu hon l khng nm trin ci. C th cng tin tu, th cng khng c nhiu th na, cho n khi khng cn g m khng c na, mi gi l chn khng. Cc bc hin thnh u c nhng ci khng khc nhau, nh kinh Kim cang ni, Nht thit hin thnh giai d v vi php nhi hu sai bit (t mt php v vi tc Khng m c nhiu tng bc hin thnh khc nhau). Nu m gi mt ci khng th khng th tin ln nhng ci khng cao vt hn. Ngi tu hnh cn t n ch tuyt nh l tr tu Bt nh chn khng, m trong Trung b kinh c Pht gi l an tr trong Tnh khng: Ny cc t kheo, ta nh an tr tnh khng nn rt an lc. Tnh khng m c Pht an tr chnh l bt nh chn khng. Kinh Trung b mnh danh l i khng, c gii thch nh sau. Khi c Pht tip xc vi mi hng ngi trong x hi, tm Ngi lun hng v vin ly, c c, ly dc, cho nn c bt dng. gi l an tr ni khng, ngoi khng, ni ngoi khng, an tr bt ng. Ni khng l ci khng ca ng un, lc cn. V sao ni nm un l khng? Trong kinh i Bt nh Pht gii thch, B tt khi thc hnh Bt nh su xa th thy nm un l khng, v khi y sc un khng cn ci tng bin ngi, th un khng cn tng lnh np, tng un khng cn tng th tng, hnh un khng cn tng to tc, thc un khng cn tng liu bit. Trong khi i vi phm phu, th c th vt cht (sc) l hin tng bin i khng ngng v gy chng ngi (cho tm) th tri li, i vi B tt, vt cht khng l chng ngi, cho nn ni sc l Khng. i vi phm phu, th c c tnh l lnh np cc cm gic v thn v tm, nhng v B tt t n mc cao v s m ch thn xc nn d c xc cnh vui cnh kh, B tt cng khng th vui th kh. c tnh ca tng un l nm gi cc hnh nh, thu vo cc n tng v sc, thanh, hng, v, xc sau khi nm gic quan tip xc vi nm i tng. Nhng vi B tt, tng un khng cn lm ci nhim v nm gi

hnh nh na, ci g thy nghe ri l b qua khng m gi lm g, cho nn tng un vi B tt l khng. Hnh un thng thng c nhim v to tc bin din, l mt ni di ca thc thnh v thc, nh mng m, m tng do ng chp. Nhng vi B tt, khng nm gi cc n tng thy nghe nn cng khng c to tc thm nhng hnh nh trong v thc, do vy B tt khng c chim bao mng m, v vi B tt, hnh un l khng. c tnh ca thc un l liu bit, phn bit r rng thin c phi quy, l thng tnh ca phm phu. Nhng B tt sng vi tr tu, nn thc un cng khng c ci tng phn bit thng ght tt xu. Do vy m vi B tt, nm un l khng, y gi l ni khng. Ngoi khng v cnh ngoi khi y c cng nh khng. Ngoi khng l ci khng ca su trn. Ni ngoi khng l v bn trong tm khng cho nn cnh ngoi d c d khng, cng khng thnh vn . Ngoi khng l ci khng ca c ch th ln i tng, rng rang v ngi khng cn ngn cch. Bt ng l tm c bt ng, hu qu ca s an tr nh vy. c Pht cn dy, mun an tr nh vy trc ht phi tu bn thin. Ngha l mun qun ci ct nh hay vch tng trc mt thnh khng c, th t nht cng phi chng t thin ci , mi thc s thy n l khng. Ngang y ngi thc hnh mt tng cng phi tri qua, nhng t y bt u ch r, s khc nhau gia mt v thin. C th ni mt tng bao hm c thin tng, v cn vt xa hn thin tng mt bc. ---o0o--II. KIM CNG THA V NHNG NGUY HIM CH I HNH GI Trong khi khu quyt ca Thin l tc tm thnh Pht, tm ngi chnh l Pht, th mt tng to bo hn, xc quyt tc thn thnh Pht. Ci thn ng un nu tch ri ng chp th khng khc g thn Pht. T nhn nh y, mt tng c nhng li tu hnh c bit, khng ging bt c php mn no khc trong Pht gio m ta bit. Mt trong nhng li tu l phng php qun mandala gi l deity yoga (thin qun v ch thin), trong , sau khi thin nh v Tnh khng ca tm thc, hnh gi s dng nn tng Khng y tng v thn v tm mnh nh nhng thc th hon ton trong sng khng t vt, nh ch thin. V trong Khng y, khng nhng ch c mt v tri m c rt nhiu v, t ng un, lc cn, t cc thn phn bin thnh, ni tm li c bao nhiu u vt trong thn th phm phu th c by nhiu v ch thin trn tr nh sng. V thn th c chuyn ha, thun

tnh nn hon cnh v hot ng ca n cng c chuyn ha: ni sng cy c u tr thnh cnh gii ch thin, nhng hot ng bnh thng nh i ng ni im khng g l khng thun tnh. Tm li, trong mandala ton l ch thin v cnh gii ca ch thin, v mandala y tng trng cho thn tm ca hnh gi. Mt tng c gi l kim cng tha bi l l li tu cao nht, v cam go nht. Ngi chn mt tng phi v mt ng c cao c l lng bi mn ln lao i vi chng sinh au kh, mun sm thnh Pht qu sinh. V mc ch c bit ny, vai tr ca bc thy trong mt tng ht sc quan trng, qu th, cn trng hn c ngi tam bo t nht trong giai on u. Do trong Hng danh bu sm, mt li hnh tr c l bt ngun t mt tng, trc khi l Pht hnh gi nh l Nam m Kim cang thng s l bc thy v mt tng. Ngi chn mt tng tu tp phi chp nhn ba iu nguy him c th xy n cho tnh mng: mt l cht, hai l in lon, ba l tr thnh ph nhn. Tri ngc vi thin an tr tnh khng, v xem nh khng tt c mi hin tng trc mt, mt tng li vn dng tr tng tng ti mc ti a trong lc qun hnh hay mandala. T s qun tng nhng vt trc kia khng, nay thnh ra c, m hnh gi cui cng thy c tt c ci c ci khng u tng i, gi huyn, v do d gii thot khi mi tham u i, nhng ng thi vn c th bin ha th v mc ch sinh. ---o0o--III. CC GIAI ON TU QUN Ni n mt tng l ni n mandala, php qun nh v cc n quyt, v mt tng c bit ch trng s tng, gi l tam mt gia tr. Danh t mandala c rt nhiu ngha, thng dch l n trng hay hnh, nhng c khi m ch y bo chnh bo tc v tr v con ngi, c khi biu trng nhng yu t t, nc, la, gi, h khng dng qun tng, c khi m ch mt chng hi B tt, ch thin, vv.., v tr x ca ch thin; c khi mandala ch l mt vng nh sng hay mt git nc thm. Qun nh l php lm cho tnh ha, thnh ha cc s vt cha c thanh tnh. Sau khi th php qun nh ca mt bc thy, hnh gi mi t cch hnh tr mt tng m khng s tc hi. Mandala y l mt hnh biu tng cho mt th gii v hnh, nhng tc ng hu hiu trn th gii hu hnh chng ta. C nhiu kiu hnh ty theo mc ch ca hnh gi. Nhng mandala

ct luyn m hi mt ngi no, tc l thut ph thy, thng c hnh tam gic, cn nhng mandala khc c hnh trn hoc vung. Lm mt mandala tu qun rt cng phu mt nhiu thi gian, v phi c mt bc thy chuyn mn kt gii th mi linh nghim. Sau khi kt n trng v c s lm php ca bc thy, hnh gi bt u tu qun. i khi, mandala cng nh mt khu vc trong v thn c h triu bng ch thut v n quyt s xut hin cho hnh gi, sau khi hnh tr ng mc. Trong mt mandala c rt nhiu yu t biu trng cho nhng phi nhn trong ci v hnh m ch ngi chuyn mn mi hiu c. Nhng yu t ny c biu trng bng nhng vt nh hnh nhn, bnh on, ct ng sc, v.v.. Mt hnh gi mt tng thng qun tng v thn h mng cho mnh, v d n thn Tara hay Quan m B tt. Sau khi thit lp mt mandala (Tng ng l kyilkhor) theo ng nghi thc mt tng, v y ngi trong tht nim thn ch ca v y v d vi n thn Tara l cu OM TARE TUTARE TURE SVAHA, tng tng hnh nh Ngi theo cc tng tranh thng tc v, ang ng chnh gia n trng (mandala ny c th treo trn vch hay t gia nn nh va tm mt nhn). Nhiu thng, c nm tri qua trong s tr ch v qun tng hnh tng mt cch nghim mt. Thnh thong v thy s hi thm tin trnh tu tp ca hnh gi. Cui cng s c mt lc hnh gi thng bo cho v thy kt qu s qun tng ca mnh: c B tt xut hin gia n trng, nhng rt m o, v ch trong mt lc th tan bin. V thy khen ngi l du hiu tt, hy tip tc qun tng cho n khi hnh nh hin ra r rt hn, v ko di lu hn. Mn sinh tr v tip tc qun. Mt thi gian rt lu v sau, v y cng t c kt qu mong mun: y l, v B tt xut hin rt r nt gia n trng, v thng nh lun lun ng y, dn cht ti ch, khng tan mt nh trc. V y sung sng trnh thy kt qu giai on hai ny. Nhng thy li bo, Tt lm, song gi y con phi tip tc qun tng v cu xin Ngi ban n phc cho con, bng cch ly tay r u th k, v ni vi con nhng li ph d. Th l ngi mn li tr v vi cng vic nim ch v qun tng y nh li thy ch dy. Sau mt thi gian, qu tht nhng g v y cu mong u thnh tu: B tt ly tay s u mi khi y ci ly, v i mt Ngi tr nn linh ng, mi mp my ban li ph d, lm cho hnh gi v cng hn hoan, tng t mc ch ca s qun tng. Nhng khi trnh ln thy kt qu ny, ng ta li i hi mt bc k tip, l hy tr v qun tip cho n khi thy v B tt bc ra khi n trng, i lui i ti trong am tht ca hnh gi. y l giai on nguy him nht trong vic tu tp, khi mt v thn bc ra khi n. V khi ra khi n, l c ngha v y khng cn b tri buc. Nu l hung thn, th s bc ra khi n nh vy s lm cho hnh gi nguy khn, v thn y

khi c t do s phn n trng pht hnh gi giam gi ng ta. Tr phi cao tay n, a s ngi tu mt tng b cht hoc in lon giai on ny. Bi th, khng bao gi nn cho mt v thn bc ra khi gii hn dnh cho v y. Nhng trng hp ny, v thn chnh l c B tt y lng bi mn, v t du c bit yu mn i vi hnh gi, do vy khng h g. Ngi ung dung tn b qua li trong am tht nh ti nh ring ca Ngi vy. i khi Ngi cn bc ra khi ngng ca am tht th ht kh tri na ch. Khi trnh ln thy thnh qu y, v thy rt hi lng, nhng cn ngh t tin thm mt bc na: Hy hi xem Ngi c bng lng cng y xung ph do chi mt vng chng. y l giai on kh nht, bi v trong bng m ca am tht vi khi hng nghi ngt, th hnh gi hu nh c th nhn thy v s thy v thn c, do nh hng s tp trung qun tng lu ngy. By gi ra khi khung cnh quen thuc, bc vo mt mi trng hon ton xa l di nh sng mt tri, th liu o gic cn ng vng c chng? Bi th, phn ng nhng ngi tu tp phi dng li giai on ny: v B tt t chi, khng chu i ra bt ph m ch bng lng li trong bng m ca am tht. Nhiu v thn n giai on ny, khi b r i ra ngoi nh sng, t ra phn n v trng pht hnh gi v thi hn lo ca y, dm r thn ra ngoi chi. Bi vy, c nhiu ngi tu qun n giai on ny b in lon, ngay c t st. Nhng cng c mt srt t thnh cng, v v B tt i theo y mi ni mi lc. Khi trnh ln thy thnh qu sau cng ny, v thy v v: Rt tt, th l ngi t mc ch. Ngi c s che ch ca mt v thn linh cao c hn ta mun vn. giai on ny, khi nghe thy dy nh th, mt vi ngi cm n thy, phn khi tr v am cc v dnh sut thi gian cn li ca i mnh sng vi o tng . Nhng c mt s rt t bng quay tr li, kinh hong th tht vi thy rng, mc d lun lun c s che ch nh th, m y vn cm thy dng nh y ch l mt ci g do chnh tm y to ra, khng thc c bn ngoi. V thy t v bun su v s th l ca y, khuyn y nn v bt u tu tp tr li, xt li s hoi nghi gh gm y mt thi phm thnh, v n bc ngha i vi v thn ph tr cho mnh nh th. Ngi mn nghe li thy, tr v xt li thi hoi nghi ca mnh. Nhng mt khi hoi nghi th c m tin tr li cng v ch. a s tn gio thn quyn n giai on ny thng b tc ngi hnh gi mt khi mt tin tng s thc hu ca v thn thnh m mnh tn th sut c cuc

i th ch cn nc t st, hoc b o hon tc sng mt i phng ng nh mt thi tr th. Ngi mn mt tng c th khng tin s thc hu ca v thn linh, nhng khng bao gi hoi nghi s minh trit ca thy mnh. Bi vy y tr v tip tc qun st. Sau mt thi gian, y tr li th tht vi thy rng khng cn hoi nghi g na, iu chc chn trm phn trm l, v B tt y chnh do tm y to ra. Hnh nh v y u do mun ca y dn dt. Khi y v thy mi bo, Chnh nh vy , con cn phi nhn ra. Mi s trn th gian, thin ng, a ngc, thn thnh, ma qu, u l o tng do tm to m thi. Chng tun pht t tm, v cng tan bin vo tm. ---o0o--IV. KT LUN S vn dng tr tng tng trong mt tng ct nhm n s thy r chn l nht thit duy tm to, ng b kt trong cc hin tng ph du ca cuc i, v c th lm ch, sai khin c vt cht. Nhng cng c khi mt vt do ngi to tr li hi chnh ngi to ra n, nh my mc ti tn, ha cht hay v kh nguyn t ngy nay. Trong khi tu qun, khng thiu g nhng trng hp ngi tu b m bi chnh nhng bng ma do mnh t to. Nhng thn linh v y qun ra i khi vt ngoi tm kim sot ca hnh gi, nh chim s lng, t tung t tc. B Alexandra David-Neel c ln mun th nng lc ca tm, qun mt hnh nh hon ton khng c trong cc tng tranh, l mt lt ma mp, vui v, thp ngi. Sau mt thi gian, qu nhin mt v nh vy xut hin gia hnh mandala. Y tr nn sng ng ti ni ngi hu em tr vo cho b cng thy c hnh bng mt tu s ln mp vui v ang ngi trong am tht. Mt thi gian sau, hnh nh y bin i, gy bt, cao hn trc, v bt u lm nhng vic quy ph. D khi b mun mt mnh, y vn hin l l trc mt khng th no xua ui c. B phi mt su thng n lc mi lm tan bin hnh nh v lt ma quy ry n. Nh th, nhng g do tm to cng c th vt ngoi tm kim sot ca tm, v t tung t tc mt cch ngang tng n ni tm cn rt nhiu n lc mi xua ui c. Mt tng c th c xem nh mt th khoa hc tm linh v cng c nhng nguy hi nh khoa hc vt cht, trong tay ngi lm dng n. ---o0o---

CC MC NGUYN THY
Trong 40 mc nguyn thy, l mi bin x (kasinas), mi giai on t thi, mi ty nim, bn v lng, bn v sc, mt tng v mt phn tch, th xt v cch tu tp, c th cn c nhn bng mt v cn khai trin rng ln dn, nh i vi cc bin x (kasinas); c th khng cn khai trin m ch qun bng mt v bng tm, nh i vi mi giai on thy cht; c th cn vn dng xc gic lc u, nh trong php qun hi th. y l nhng mc c tng bn ngoi. Nhng ci cn li khng c tng bn ngoi, nhng l nhng t tnh php, c th t duy su xa v n, c th o su ngha. Xt v kt qu, th c th mc ch a n nh cn hnh, c th a n nh an ch; li c nhng mc ch c s thin n tam thin l ti a (nh ba mc u trong bn v lng tm), c mc c th t t thin (nh mc X trong bn v lng). Ly v d v mt mc thuc t tnh nh mc nim Pht trong mi ty nim. Trong khi tu tp hnh gi tng nim n v s c ca ng Gic ng, l tr c, on c, n c ca Ngi, n mi hiu vi ngha su xa theo nguyn ng Pli nh Arahant vi cc ngha xa xi vi nhim , cm xe ca bnh xe sinh t ph hy, k th phin no dit, xng ng vi s cng dng ti thng ca ch thin v nhn loi; v l ngi khng c nhng c hnh b mt (rahu) nh cc bc thy ngoi o trong bn ngoi sch, vn vn. Hoc, v danh hiu Sugata(Thin th) ca Pht, c nhng ngha nh: Ngi i mt cch tt p, mt i khng tr lui v con ng nhim, Ngi i n ni tt p l Nit Bn, v Ngi cng b Php tt p a nhng ai thc hnh ng i n gii thot au kh. Nim Php, nim Tng v cc ty nim khc cng vy. V tnh cht su xa c th phn tch, t duy rng ri v chng, m tm hnh gi tr nn chuyn ch vo cc thin php, tr c cc xu, n lc lm iu lnh. n gn mt ngi nh vy ta c cm tng nh ng trc mt in th Pht c trang hong p , ta c cm gic an lc nh ti cha. Ngi chuyn tu cc php tng nim ny th tr c nm trin ci (tham, sn, hn trm, tro c v nghi), tm c nh tnh trong nh cn hnh (upacra), v khi cht s hng n nhng cnh gii tt p. Vi nhng mc thuc loi phi t tnh nh cc kasinas, th hnh gi ch c mi mt vic l khai trin ci tng t, vn vn (ty i tng qun)

ch khng th t duy g v n, nn tm c th tp trung cao , t n tnh thp sng i tng. Khi y tng t hin ra khp ni no tm hnh gi chm ti: y l t tng hay quang tng xut hin, v hnh gi c nh an ch s thin vi nm thin chi tm, t, h, lc, nht tm. An ch, l nh thc th, su xa hn cn hnh mt bc. Mun c nh an ch th nn qun nhng i tng thuc loi phi t tnh php; do v khng th t duy su xa g v n, tm d i n tp trung. Khi qun nhng mc ny, hnh gi nh i din vi mt vch tng, ci tm c lng xng suy tng bng khng li, di ngc li chnh n. Nh con chim ca cc thng thuyn ngy xa c th ra tm b, nu bay i m khng gp b s tr li u trn ct bum: Tm hnh gi cng vy, khi khng t duy c g v i tng, s phn quang li chnh n; khi y ch th l ci tm nng qun v i tng b qun (v d hi th, trong php mm hi th) nhp lm mt, nh hnh gi t c s nht tm(unification of mind). Ci tm chuyn nht trong khng c hai th ch th i tng, thnh phm thin c, Pht v chng sinh... th mi thc s l an ch. Trong tm thc s thanh tnh, th chng nhng khng c chng sinh, m Pht cng khng c. Chng ta thng nghe cu ca dao: Mi phn cht by cn ba, cht hai cn mt mi ra thi bnh. ng v phng din tu tp, c th mn n gii thch an ch l th no. Ci tm a oan th s ca chng ta thng nht l mt bi chin trng vi th tp nim. By gi thin nh l cht bt i nhng tng lng xng y, t mi nim cht bt by mm, t ba nim cht bt hai nim, cho n lc ch cn mt nim th tm mi tm an n thi bnh. Ngha l i t a tm (mi phn) n thiu tm (cht by cn ba: ba y l tm, t xung quanh i tng qun), t thiu tm n nht tm (cht hai cn mt: y l khi ch cn li nht tm, tm t cng tiu lun). Nhng t nht tm cho n gii thot thc s cng cn lu: i vi nhiu mi ni mt, ht nhiu th mt cng khng cn: Vn s quy nht, nht quy h x? (Mun vic tr v mt, vy th mt tr v u?) Cho nn phi tin n v tm l giai on k. V cng cn i i vi hu, vy t v tm cn tin thm chng na l liu tm mi l ci tm gic ng khng cn thy c hu v v cc php i i nng, s (ch th, i tng) v i nghch (thnh, phm v.v.). Cc mc thuc loi phi t tnh php nh vy khng nhng c th dp tr nm trin ci, c nh cn hnh (nh kt qu ti a ca cc mc nim Pht), m cn t n nh an ch trang b vi nm thin chi. Thuc loi phi t tnh php ny l nhng cng n trong li tham t s thin v sau. Cng n c th xem nh mt mc khng c i tng d thuc

ngoi sc nh kasinas hay ni sc nh hi th, cng khng l mt khi nim c th t duy nh t bi h x, v.v.. l nhng cu hi m v thy a ra cho t tham cu, nh: Mt mi anh trc khi cha m sinh ra sao? Con ch c Pht tnh khng?, Cht ri i u v.v. Tham cng n khng phi l tm cch tr li cu hi y, v khng th tr li c. Hnh gi phi nghin ngm cng n nh gm phi mt khi st cho n k gy ht c rng th hot nhin i ng; tm v khng c g bm vu nn hi quang phn chiu li t tnh ca tm. cng l l do c khi Pht tr li mt cu hi bng cch im lng, cho ngi t hi quang phn chiu. Mt du s ngoi o tn Malunkya mt hm n hi Pht v linh hn. C linh hn khng ? Pht im lng. Ln th hai, du s tr li, t cu hi cch khc: Khng c linh hn ? Ngi cng im lng. Khi du s ra v, tn gi A Nan hi Pht ti sao Ngi gi im lng c hai ln nh th. Pht dy, nu ln u ta ni c th tri chn l, ln hai ta ni khng th k kia thm hoang mang, ngh, lu nay mnh c linh hn, by gi mt ri chng? Thi im lng y t bi ca Ngi qu nhin c mt hiu qu tt lnh, v sau du s tr li khng thc mc g na, m xin quy y theo Pht, v tr thnh mt thnh t. Mt li ging dy c tnh cch thng minh khai phng l ch t cu hi ch khng tr li. l li dy ca cc bc thy ngy xa, nh Socrate, Khng t, v nht l Nagarjuna (Long th). Tr li cu hi th ch l mt li ging dy c tnh cch thng tin (informer ting Php) truyn t kin thc; t cu hi cho ngi tham cu mi l gio ho (former ting Php ) gip h trng thnh v tm thc. Chn l thc s khng th ging dy, m mi ngi phi chng nghim bng bn thn, bng n lc v tht bi ca chnh mnh qua nhiu th thch cam go. Ngi gic ng ch c th k li on ng gian kh i qua, nhng khng th din t v ci cu cnh hnh phc h t n. Cng nh mt ngi ng trn nh ni cao cht vt ch c th m t con ng, ng ngch leo ni, nhng khng th no m t c cm gic khi h ang ng cao kia, cng vi nhng quang cnh trn nh ni. Mun bit tng tn nh h, chng ta ch c vic n lc leo ni nh h lm, khng c cch no khc. Khng th nghe ngi ta m t cm gic khi ung nc m mnh kht i c. C bn loi cu hi:

- Loi mt l nhng cu c th p ngay khng do d, khng cn suy ngh, v cu tr li hin nhin, c th kim chng, nh: Hm nay th my? Tri ang nng hay ma? v.v.. - Loi hai l nhng cu hi cn moi c suy ngh mt lt, nh: Tt nm ngoi anh u? hoc nhng cu hi thuc kin thc ph thng. - Loi ba l cu hi thuc loi kin thc chuyn mn nh thin vn, a l, ton hc, in t th cn thi gian hc hi, nhng cui cng cng gii c. - Cn loi cu hi cui cng l nhng cu hi khng c gii p trong sch v hay kin thc, v cng khng th kim chng, nh hi: Mt mi anh khi cha sinh th th no? l nhng cng n t s thin, thuc loi phi t tnh php. Nhng vn thuc kin thc ph thng, khoa hc k thut, thuc tm hiu ca tai nghe mt thy v tr suy lun, l nhng vn to nn khong cch gia ngi bit nhiu k bit t, ngi tr k ngu, ngi khn k di trong th gian, ng thi lm nn nhng nc thang gi tr trn i: cng bit nhiu cng c trin vng thng quan tin chc, c thm ti sn vt cht, c knh trng; bit t th b khi d, kh kim tin, d cht i. Do vy m ngi ta i c phi tranh ua tin b v mt k thut v kin thc chuyn mn khi b o thi trong gung my x hi cng ngy cng phc tp tinh vi. My mc cng ngy cng ci tin ng l gip ta c nhiu th gi tu hn, th nhng ngc li, con ngi cng ngy cng bn rn theo vi tin khoa hc k thut v cng t c lc tr v hi quang phn chiu t t cu hi cn : TA L AI? SINH T U N, CHT I V U? Cng bit nhiu cc kin thc thuc thit b ngoi vi c tin, c danh vng, ta cng bit t v chnh mnh, v cng tr nn kiu cng xem tt c th y l ta v ca ta. Kin thc khoa hc k thut t n khng c g sai quy, ngc li n l mt n ch gip i sng con ngi thm thoi mi tin nghi. Nhng khi n bin thnh thc o nhn phm, th s sa a tm hn bt u. Bi th, thnh thong ta cng cn nu ln cu hi: SINH T U N, CHT I V U nh ci khng bit, ci ngu dt cn . Nh vy, con ngi s khim cung v gin d hn. Hi m khng tm cch tr li v thc s khng th tr li, cho nn c hi mi. iu quan trng l hi ch khng phi tr li. Ti hi mi nhng bit li p li, Chng bao gi tha ng gia i cm

Ti ng mi nhng chiu v tr li, Mang nhng g v trong ci trm nm? (BG) Thi s Ch Lan Vin cng t hi nhng cu ng ngn nh vy: Sao u mc ln trong y ging? Lnh nh hn u ti vn yu ma? Hn ca ai tr n u ta? ca ai trn ln trong khi c? bay i theo ting ci iu khc? V hi rng: TA C C TA KHNG? i din vi ci ngu dt cn y ni mnh, ci trng rng ca chnh mnh, ta thng cm thy kh chu, s hi, nh ngi ca k trong th Xun Diu: Em s lm, gi bng trn mi no Tri y trng lnh lo but xng da... Ch ring em gp phi hn em! Hoc ta cm thy b v lc lng khng c ch no bm vu, nh G con mt m chy bng qu (BG) hay nh con lc gia sa mc: Min ct lnh chn lc b bng Bng hnh ai ti t di trng rm (Ma ngun) Nhng th kin thc th c v sau, do x hi em li, dn dn thay th ci bn ng thc th, n ni nu tc ht ti sn, a v, kin thc km theo, th ci ti dng nh khng l g c. quen vi tnh s hu, th c, theo li cn ong o m, ta lun lun phi bit tht nhiu, hc nhiu th, lm c nhiu vic, to c nhiu phc... Thin nh l i mt vi chnh mnh, v cng ngm k cng thy khng c ci g tht l mnh, tt c u l nhng th vay mn ca cha m ca x hi v ca ging ni di truyn t nhiu kip, v tm thc cng nh th xc, m Pht gi l Danh (tm) v Sc (vt) hay Khng v Sc trong Bt Nh. Tuy hai m khng phi hai, v thiu ci ny th ci kia bt thnh. Hai th danh v sc lm cu sinh duyn cho nhau, nh anh m cng anh qu. Mt mnh Danh khng i c v khng c chn, mt mnh Sc khng i c v khng c mt. Nhng khi c hai phi hp th c th i khp cc no lun hi trong ba ci.

Thin nh s d kh khn l v n qu n gin ngho nn m bc c liu. Ta a s hu, nhng ta ng phi ci v s hu. Ta a bit m ng nhm ci khng bit. Ta a th c nhng phi chm mt ci v s c. Ta a thy tng m chm phi ci v tng. Ta quen sng trong i i th ng phi ci bt nh khng c ch th i tng, mt hay khc... v trong thin nh, ct yu l khng cn thy c ci ti l con ngi thin nh. Trong thin nh, tm nng qun v cnh s qun ch l mt. Khi thy ci s lm cm em tm tm tm chng khc g ci tru tm tru, hay trn u gn thm u, th ci tm a oan t nhin phn tnh. Nhn li th tt c khng g khng phi l tm: thin c thnh phm th gian hay xut th, c l v l... u do tm by t. Tm va l din vin va l khn gi. Khi tng g nh n, thch n bt u ca ma... Tm em li s sinh ng cho c g , cho t i, khng phi ng, khng phi mt con ngi, li cng khng c ng n b kia. t n ci thy thng trc nh vy th khng c i ny, i sau, i chng gia, v nh vy l ON TN KH AU (Li Pht dy trong Trung B kinh). y l tc dng ca nhng mc thin thuc loi phi t tnh php, nhng cng n nghch l, nhng cu hi khng th tr li. ---o0o---

THN HNH NIM

Thn hnh nim l mt php tu c Pht tn dng khng tic li, trong nhiu kinh thuc c hai h thng A hm v Bt nh. Ly v d trong Tng chi 1, trang 43, Ngi dy: Ny cc t kheo, c mt php mn ny, c tu tp, c lm cho sung mn, s a n qu bo ln, li ch ln, an n ln, khi cc kh ch, a n chng c tri kin, a n hin ti lc tr, chng ng minh gii thot. Mt php y l g? Chnh l Thn hnh nim. V: Hi cc t kheo, ai thng thc thn hnh nim, ngi y nm v Bt t, ai khng thng thc thn hnh nim, ngi y khng c nm v bt t. Thn hnh nim bao qut n 14 php trong s 40 mc thin nguyn thy, cha k n php qun b xng ngha a, thuc mt giai on ca tu gi l qu hon tr, b y tr, hnh x tr. Mi bn php l 10 giai on thy cht, phn tch bn i, qun b xng qua chn giai on (cu tng), nim hi th v mm thn hnh. Tt c 14 php u c gi chung l thn hnh nim. Nim thn c k trong s 10 ty nim l nim

Pht, Php, Tng, Gii, Th, Thin, Cht, Dit, Hi th, Thn hnh. Nim thn m ngang hng vi nim Pht, qu thc l chuyn l i, bt knh, nu n khng phi do chnh c Pht ging dy. Chng nhng th, nim Pht k nh mc thin, ngha l tng nim cc tr c, on c, n c ca Ngi, th v hnh gi bn suy tng nhiu th nn khng c nh, cn nim thn hnh v thuc loi phi t tnh nh cc kasina, nn tm c th c an ch v chng cc thin, cho n chng ng minh gii thot (vijjamutti). Nim Pht ch t c nh cn hnh m thi. Nim thn v nim Pht u l nhng ca vo o, iu ny khin ta nh ti cu Kinh Kim cng: Th php bnh ng v hu cao h (cc php u c gi tr ngang nhau khng cao thp). Hn na, Pht cn dy, trong qu kh, nhng ai t nit bn, thnh Pht, u tu php ny, v trong tng lai cng vy. Ch trong php mn ny mi c nht sa mn, nh sa mn, tam sa mn, t sa mn. Cc thnh qu thanh vn cng xut pht t thn hnh nim mi thnh. Ai c th ni vic trn tri di t, cng khp v tr, m cha bit r v chnh mnh, cha tu thn hnh nim, th cng ch mi chy vng ngoi, cn lu mi gii thot au kh. V th Socrate ni, Hy t bit mnh. (Connais-toi toi-mme). Trong khi nhng v gio ch ngoi o, nhng trit gia i xem thn th l iu hy k (taboo) khng dm bn, hoc xem nh u mi ca ti c cn pht tr bng p xc kh hnh chuc ti, th c Pht li s dng thn lm ti tu tp, nh cc ngoi o tng nim thn linh, hay nh nim ch thin do chnh Pht dy: y qu thc l mt cuc cch mng ln trong a ht tm linh cha tng thy trc khi ng Gic ng ra i. Nim thn l ngh n thn th. Tht l n gin n qui d, khi ta nghe Pht dy mt php mn ny c th a ta n an n thot khi kh ch, v li cn chng ng minh kin gii thot, thnh Pht. Ai m khng ngh n thn mnh? Chng ta u ngh n thn, lo cho thn mnh, ngh qu nhiu i na l ng khc. Th th ti sao chng ta khng thnh Pht, m ch mt mnh c Thch Ca thnh Pht thi? Ti sao mi ngi u ngh ti thn th, m chng nhng khng thnh Pht, li lm cho cuc i ngy cng thm lon? Vy hy xt li kiu nim thn ca chng ta trc khi hc tp php nim thn m Pht dy. Chng ta nim thn kiu th ny: Sng nay ta s n ci g? Tra n mn g? Chiu i mn g cho khoi khu? Tun ny c tung ci lng no hp dn khng? Rp chiu bng c phim no coi c khng? Mi mn b bng Ty du k v, phi coi cho ht, hy ngh th Bt quan trai mt k. Hm

nay n lin hoan m ng ngy mng mt mnh n chay ung qu, thi th c ng mn, mai hy n b cng c... Chng ta lo tnh chuyn n, chuyn mc, sm xe, sa nh, mua tivi, t lnh, tt c u v ngh n tm thn, lm sao cho n c sng thoi mi, hng th ti a. Ngi ngho lo lm cho nui thn ngy hai ba. Ngi d ca tin, n mc tha thi th lo kim cch gii tr cho thn xc bun chn, bng cch tm cc lc th gic quan loi t h cp nh ru ch n cao cp nh cm k thi ha nhc. Bn rn sut i v ci thn xc m vn thy trng rng v v, cng giu c, hng th nhiu th cng d bun chn v gic quan dn tr nn chai l bi nhng m thanh cht cha, mu sc thc lon. Mi n lc dng nh u nhm tha mn nhu cu gic quan: nhng qun hng, t im n chi, ca nhc, nhy nht... cng tp np bao nhiu cng chng t tnh trng ngho nn, c c ca c nhn by nhiu: c bun su, trng rng mi tm cch gii su cp thit n th: Hn ng lu ri nhng chn cn do Lng trt nghing m bc vn du dng Lng nghing trn ht au thng... (Th say V Hong Chng) V qu lo cho thn xc, m chng ta i n tn mt, tr thnh mt khch phong trn lc mt qu hng: Li vng v ngon, tai vng ting Mt theo hnh sc, mi theo hng Bn ba lm khch phong trn mi Ngy ht, qu xa vn dm ng. (Trn Nhn Tng) Nh vy ci kiu nim thn ca ta ha ra ch l mt cch lng qun thn, vong thn tn mng. ---o0o---

PHM VI THN HNH NIM

By gi, chng ta hy hc tp cch nim thn m Pht dy l c li ch ln, em li an n ln thot khi kh ch. Cch nim thn ny bao gm su vic s tun t cp sau y. a. Qun 32 u vt

u tin l qun 32 u vt tp hp thnh ci thn ca ta, cn gi l QUN BT TNH. N c tc dng tr kh lng tham sc dc ni ngi nhiu tham dc. Hnh gi trc ht phi hc thuc lng nh tng kinh, cc mn sau y: Tc, lng, mng, rng, da Tht gn, xng, ty, thn Tin, gan, honh cch m, l lch, phi Rut non, rut gi, mng rut, phn, no Mt, m, mu, m, m hi, m Nc m, mt, bt, mi, khp, tiu. (tc 6 cht lng: m nc, nc mt, nc ming, mi nc, nc nhn gia cc khp xng v nc tiu). Sau khi thuc lng n c th c theo th t xui cng nh ngc c trm ngn ln, hnh gi k tip quan st k tng mn trn t thi, ch mu sc, hnh dng, v tr, gii hn ca n, v c bit nhn mnh kha cnh bt tnh. Sau khi nm vng hai vic ny, thuc lng v quan st, hnh gi mi ngi xung nhm hai con mt li m qun ton b 32 th nh nim mt xu chui trng c 32 ht. Ht no ni bt nht hnh gi s ch tm vo cho ti khi c s tng, t tng thuc s thin. C th c mt nh tng s thin cho mi mn, ht mn ny qun mn khc, nh trng lo Mallaka c th nhp nh s thin lin tc 16 ngy m do qun mi ngy mt vt, mi m mt vt. Php qun ny khng c g cao hn nh tng s thin, v khng vt qua TM T, nhng cng gip hnh gi sng mt i an lc nh nhip phc c tham i. Khi thun thc trong php qun ny, ta s thy mi thn th u ging nhau, xc sng cng nh xc cht khng c g ng tham m. Nhn mi ci thn ngi di ng ta khng cn thy l trai hay gi, tr hay gi, m ch thy nh mt bao cu tr nn lt gm 32 mn c. N mt ht dng v yu kiu dim l m hoc con ngi. Khi y ta nhn tc ch l tc, c th c ch rn hoc c tng g thm th cng ch tng n lc t ln nghe mi kht lt, ch khng tng theo kiu th mng nh thi s: Mt bui tra nng vng in ln tc My trn tri xung ph trn vai Mt ci mt ch l mt ci mt, ch l tc lng mng rng da, ch khng c chuyn tng ra ci hoa c nh L Bch:

o ng my vn, mt ng hoa (Vn tng y thng, hoa tng dung Xun phong pht hm l hoa nng) Thi vn bay bm i khi c hi, n kch ng tr tng tng ca ta i xa s tht qu nhiu. Nghe cc thi ho L Bch, Bch C D t v p ca Dng qu phi, ta cng mun i ngc dng thi gian sng li thi vua Hn coi nng p ti c no m thi t phi h bt: Thin sinh cht l nan t kh (V dim l tri by kh b) V: Hi u nht tiu bch m sinh Lc cung phn i v nhan sc (Khi nng quay u mm ci mt ci, th trm v dim l ni ln, lm cho cc m n trong ba cung su vin bng tr thnh xu x ng cho v vn ht tri.) Qu tht l mt nt bt thn tnh m t m nhn, lm cho ta trong pht chc qun mt thn hnh nim. Nng p ti ni mun vt ci p i cng khng c (nan t kh), p mt cch t nhin khng cn trang sc, un o lm b lm tch g c. Ngi p ngy nay phi nh n m vin chng l mi, cng da x cm ct mt nh rng... v trt thm bao nhiu th khc na mi c cho l p. Dng qu phi tri li, mun b bt ci nhan sc cng kh; mi khi nng cm thy lng tng v v lng ly ca mnh. i, nu khng c hai thi ho li lc y th Dng qu phi thnh ct bi t khuya, lm sao cn c nhc nh mt cch sng ng nh th? Lm cho ngi ta phi tng tng n ci nhan sc qua ca mt thi vang bng? Chng nhng mt chng ta hin ti chy theo hnh sc, mi chy theo hng, m tm tng cn ui theo nhng bng hnh qu kh lm mt cnh gic i vi s vt hin tin. Chnh v cm gic v tng ca chng ta cng cn nhng mn n nh thn xc, nn ta nh gi cao nhng tc phm ngh thut, v hm m cc thi ho, ha s, din vin xut sc, cng nh ta ngng m nhng u bp gii. Php mn qun 32 vt trong thn ko ta tr v thc ti, nhn thng vo thc cht thn xc, khng c mu m thm bt ci g c. Xc sng xc cht u

nh nhau, thn ta v thn ngi cng th, ch l mt tp hp cc chc nng khc nhau, nh nhng b my gm nhiu phn rp li mi chy c. Ch l tc, lng, mng, rng da, tht, gn, xng, thn, ty... Khng c ta, ngi, nam, n, tr gi p xu, li cng khng nhng chc tc a v nh ng n b kia. Li lc ca mn tu ny l nhip phc c a v chn, nhip phc c s s hi, kham nhn c nng lnh i kht, nhng li nhc m, nhng cm gic kh chu, cht ing ngi. Trong qu trnh tu tp, hai thi cn trnh l s chai l v cm v qu quen thuc, nh thi ca phu tm lim, hay thi s hi nhm gm pht sinh t ng chp gi l kiu mn v s sng trong ba kiu mn. Thi thch ng l nhn xc cht nh l tt yu dnh cho tt c, chung cuc ca mi con ngi. Nhn vi cc cn xoay vo trong, vi nim knh trng bit n xc cht v ngh Chc chn nh php qun ny m ta thot khi tham dc, sn hn v cc thi xu khc. Nh c Pht c ln sp ly ng xng v ch bn ng, v khi tn gi A Nan hi ti sao Ngi lm th, Ngi dy, ng xng kia l cha, m, anh em b con qu kh ca ta, l chnh thn ta trong nhiu i trc. Kinh B tt gii cng dy, Nht thit a thy th ng sc thn, nht thit ha phong th ng bn th. Thn ta l bn i chng a thy ha phong tp hp li, cho nn ch no c a thy ha phong ch y c mt phn ca thn th ta. Nh vy, ni khng c ci ta trong thn xc ny (qun v ng) khng c ci ti trong 32 u vt hin ti cng ng nh ni khng c i dng trong bt nc bin hay trong 32 git nc bin, bi v bin khp ni, khng phi chu s sinh dit nh ci bt nc mn ta mc ln nhn ngm. Qun nh vy gi l chnh qun gt ra tham u i. Ngi tu qun bt tnh hay bt c mn no thuc thn hnh nim, thnh thong cn tc tng tinh tn, thnh thong cn tc tng nh, thnh thong cn tc tng x. Nu c mt mch tinh tn qu mc qun bt tnh, th khng th no nut cm v gm ghic, c th i n ch t st hoc hao mn c th v mi mt. Nu nh nhiu th s a n s gii i li bing. Nu x nhiu th s tu tp khng t n ch mong mun, c th b cuc. Nh ngi luyn vng, thnh thong nn ri nc, thnh thong nn tht ng b, thnh thong nn ngi canh chng. Nu ch thi ng b m thi, th vng s chy, nu ri nc mi, vng s cng li, nu ch ngi nhn, th vng khng c luyn ng mc.

Li cn 6 php cn nh l ch ng, n lc, khch l, nhn tm vi thi x, quyt tm i vi vic tu tp, v yu mn Nit bn. Ngi tu tp nu khng c su php ny th vic tu tp khng th thnh cng. Khi tm ni tham dc, l lc cn ch ng. Khi tm li bing, nn n lc. Khi tm bun nn (do qu tinh tin, m ra chn ci thn mun cht cho ri) th nn v v khch l n. Khi tm qun bnh gia tinh tn v nh, ch qun c song hnh khng ci no qu l, th nn nhn tm vi thi x Cng nh mt ngi qu sing nng th d thnh tro c khng lc no yn, qu thng minh th d tr thnh lu c, qu nhiu nh th d m ra li bing l. Chnh nim l bit r tm ang trng thi no kp thi iu chnh, nh ngi ta sa ng h vy. b. Phn bit bn i Hnh gi cng c th nim thn bng cch phn tch bn i nh sau. Trong thn ny, nhng cht cng nh tc lng mng rng da tht gn xng thn ty... thuc v a i, cht lng thuc thy i, nhit thuc ha i, hi th v chuyn ng thuc phong i. Cch qun ny ct tr ng chp ni mt ngi chp ng nng n, c th t tham sc dc nhng rt kiu cng ng mn nhiu t i hoc nhiu mc cm. V 32 u vt c Kinh c ging theo kha cnh bt tnh nh kinh i nim x thuc Trng b s 22. Cch ging dy ny l o luyn tnh ch (nh), nhng khi ging theo kha cnh t i nh trong nhiu kinh khc thuc Trung b (Kinh Tng tch d, Gio gii Rahula, Gii phn bit, Thn hnh nim...) th ct o luyn tr tu thy v ng. Pht ly v d mt ngi t khng mt ci nim con b cho n khi no x n ra thnh nhiu phn em ra ch bn. Khi y anh ta ch ni bn lng, bn tht, bn xng, bn gan, bn huyt, m khng ni bn con b. Ngi tu hnh cng vy, khi phn bit thnh cc thn phn, nh r y l a i, thy i, ha i v phong i, th mi ht thy ci ti mnh m gi lu i. Php qun ny c th a hnh gi n chng c c 4 thin v 6 thn thng nh Pht, v bn i thuc v phi t tnh php (xem bi trc), c th vt qua tm t duy, khng nh qun bt tnh. Ch i c ngha l to ln, u cng c, khng ch trong thn th m thi: th, tng, dng u ln. N cn c ngha l i huyn thut, ch c bn i ny tp hp nhiu cch m thnh v s chng sinh loi ln nh ty theo nghip, ging nh nh

huyn thut c th bin ha cch t bn vt n s, nh Bch ct phu nhn (b xng trng, ng xng hay ct bi) bin ha kiu la gt tnh d tin ca ng tng trong truyn Ty du k. Khi qun thn th ch l t i gi hp, ngi tu qun ny an tr trong chnh nim, sng khng nng ta bm vu g trn i, t b tham v sn, thy thn th ch nh l thn th (qun thn trn thn), ngha l bn i tp hp. Hnh gi khng tng tng thm, kiu nh: Ci mi em duyn dng nh ch Hng V lp lnh mt l sng trong l Ci c tng tng (tng un trong 5 un) m hoc chng ta khng t, c Pht gi n l in o tng nh trng g ha cuc, v ng tng ng, v thng tng thng, d m tng thnh sch v p. Khi mt v t kheo khi tham dc v trng thy mt ph n, ng i n Ngi Sriputta: Dc i t chy ti Tm ti b thiu t Xin Ngi v thng xt Ni php tiu la hng Tn gi Sriputta dy: Chnh do in o tng Tm ngi b thiu t Hy t b tnh tng Lin h n tham dc Hy qun su kiu mn Hnh nhiu, hnh ym ly ... Nh vy, tham dc ni ln l do xu tng p, d tng sch, gi l tng in o, bi i tng kia thc cht ch l t i, l tc lng mng rng da. c. Qun mi bt tnh ca t thi Mt phng php khc cng thuc thn hnh l qun 10 giai on ca thy cht: thy phnh trng, xanh bm, chy m, t la, b d th gm khi, chy mu, di rc, tan r, phn tn khp ni, v b xng. Ngi tu qun cn ghi nh nhng iu sau y:

 quan st k ng i li v ngha a ( khi tng tng nhng hnh th ma qui). khng nn n xem thi th ngi khc phi, v c th gi nhng t tng bt ng. nh l tc , ngha l trnh hai thi ni: chai l v nhm gm. Trong php qun ny, khi hnh gi c th thy r tng t thi d nhm hay m mt, y l s tng xut hin, vi tt c v sng ng kinh khng ca n. Nu hnh gi vt qua c, gi vng chnh nim m qun tip th mt thi gian t tng s hin ra. S khc nhau gia hai tng l, s tng th ging nh nhng g thy, cn t tng th khng cn v gm ghic, bt ng v an bnh. Thy phnh trng c t tng nh mt ngi khng l n no nm di. Thy b cht i c t tng nguyn vn. Thy chy mu c t tng nh ang p mt tm vi . Thy y di c t tng nh mt tri banh bng cm trng... Khi t n t tng, hnh gi s c nh s thin, nhip phc c tham sn, kham nhn c cc ni kh, v khng cn s cht. Hnh gi sng mt i an lc v khng mong cu, v khi thn hoi mng chung, d khng c qu cng hng n mt ci ti sinh tt p. Nhng mi loi thy cht thch hp tr mt bnh tham sc khc nhau: Thy phnh trng cho ngi tham eo ch Thy xanh bm cho k m ln da Thy m chy cho ngi m hng phn Thy t i ht o tng nguyn lnh Thy c khot cho ngi ham mng ngc Thy r ri cho k khoi dung nhan Thy mu me cho ngi tham mi p Thy phn ly ht thy v yu kiu Thy y di cn u na ca ti Thy b xng ht m hm rng trng. Cng nh qun 32 u vt trong thn, php ny ch c nh s thin v khng ri khi tm t duy lin h n thn xc.

d. Qun b xng qua nhiu giai on cho n lc thnh bt trng (Cu tng) y l mt php tu thuc Tu qun v tng ng s hi, a n cc loi tr gi l Qu hon tr, y tr, Hnh x tr. Hnh gi qun b xng cn dnh gn tht mu, b xng ht tht ch cn gn v mu, b xng ch cn gn, b xng khng cn gn ni li, b xng b phn tn ch ny ch khc, b xng b r nt, b xng thnh bt trng... Khi qun nh vy, hnh gi an tr chnh nim: Thn ny bn cht l nh vy, khng vt qua bn cht y. V hnh gi sng tinh cn, tnh gic, nhit tm gt ra tham u i. i vi mi s vt mi ngi, hnh gi c tm hnh x, khng tham luyn bt c g, v khi ngh n giai on ch cn l xng trng mu v c, hnh gi khng gy ra s sinh, ch ch n dit, n Nit Bn an n khi cc kh ch. Khi y hnh gi d vn lm vic lnh m x ch khng chp qu bo ti sinh vo bt c mt loi hu no, v thy r cc hnh u a n au kh, a n hy dit. Tr thy nh vy gi l Hnh x tr. Hnh gi sng nhit tm tinh cn do nh l tc ci cht. V nu khng nh l tc th s s hi lo bun trc ci gi ci cht, nh thi s Bi Ging vit : Nhng em hi trn gian i ta bit S ri ra vnh bit vi ngi thi Ta cht lng b tay u lc i xiu i, xun sp rng mt ri. Ngh n ni cht chc sp n, ngi ta c th su kh khc than mt cch tuyt vng: m a l phng mi hai mt Bn tay ta nh nh l cy kh Hnh hoa r m a sng theo mc lm sao nhng cnh tip nhau ri... Tht th thm, khi con ngi khng th chp nhn mt iu chc chn phi n. S sng l bp bnh, nhng ngi ta li n lc t bi cho n, trong khi ci cht l chc chn, th chng ta li tng l n, v ch hong ht khi n xy n cho chnh mnh v ngi thn ca mnh. Nh l tc ci cht l thy r s sinh dit trong tng giy pht ca xc thn ny t khi sinh ra cho ti khi xung huyt. Sng v cht l hai mt tt yu

ca cuc i nh ngy v m, sng v ti hay bn ma lun chuyn. Nh qun ci cht trc mt m ta sng nhit tm tinh cn, n lc lm vic thin. S sng tr nn qu bu v ngn chnh v n ngn ngi, v thng, kh on trc c. Nh th ta ang xem mt v tung hay c mt cun truyn m ta khng th no on trc c nhng tnh tit ly k k tip. Mun bit vic ny xin c hi sau s r. Ci cht l iu chc chn ta nm trong tay, nhng bao gi th thn xc ny s c t xung, n s chm dt ti u, trn mt t? mt nc? trn khng? hay trn mt hnh tinh n khc ngoi tri t? N s chm dt kiu no? B bo bnh hay an nhin ta ha nh cc thin s? Cht non, cht gi hay cht v tai nn? Thn hnh nim nu khng a ta n chng c thn thng bit c nhng iu trn, th t ra cng gip ta nhn s cht vi thi t m, thn nhin, thay v s hi. ---o0o---

THIN CH V THIN QUN

Trong cc mc thn hnh nim bn k trc, th qun 10 giai on t thi l ct thy tnh bt tnh, v thng, qun t i l thy tnh v ng. Nhng v 32 u vt, th c kinh nhn mnh kha cnh v ng, c kinh nhn mnh kha cnh bt tnh. Pht thng ly v d mt ngi t vn xem con b l con b cho n khi x n ra lm nhiu phn em ra ch bn. Khi y anh ta ch ni bn tht, xng, lng, m, gan, huyt... m khng ni bn con b. Chng ta cng th, cn phn tch con ngi ra nhiu phn t nh th th mi ht ci o tng v mt ton khi gi l con ngi (cn gi l thn kin). Kinh I NIM X (Trng 22) trnh by 32 phn theo kha cnh bt tnh, cn cc kinh khc nh Tng Tch D (Trung 28), Gio Gii Rahula (Trung 62), v kinh Gii Phn Bit (Trung 140) th trnh by 32 phn di kha cnh t i. Khi ging theo kha cnh bt tnh, th 32 vt l mt mc thuc thin ch (nh), cn ging theo kha cnh t i, th 32 vt l mt mc thin qun (Tu). V thy V Ng l ct yu ca Tu, trong khi thy bt tnh ch l phng tin tm thi tr bnh tham sc. ---o0o---

S TNG V QUANG TNG

Hn na, trong khi qun bt tnh, t n ci tng bt tnh i vi thn xc, th hnh gi ch mi c nh Cn hnh, trong hnh nh bt tnh hin r

vi tt c v sng ng gm ghic trong tm hnh gi, d khi nhm mt hay m mt. Tip tc tp trung vo s tng mt thi gian, hnh gi mi t n mt giai on cao ca nh thc th, gi l An ch, khi quang tng xut hin. l khi hnh nh trong tm tch ri thc ti gm ghic, v trng c v an tnh, sng sa, r mn mt. Khi y hnh gi c s thin vi nm thin chi: tm, t, h, lc, nht tm. Cm gic au kh kh chu lc u khi mi tip xc tng bt tnh, cui cng phi chuyn thnh h lc mi gi l c nh. Quang tng v thi th phnh trng ch nh mt ngi khng l nm ng sau khi n no. Quang tng v thy xanh bm mu khi trc by gi ch cn mt mu tri nht. Thy y mu me ch nh ngi ng p mn . Thy nhung nhc nhng con di c quang tng nh mt tri banh ln lm bng cm trng. Nh vy tng bt tnh, au kh cn phi c vt qua mi c an ch, v qun bt tnh ch l giai on tm thi tr tham dc m thi. Nu c eo ng khng thot ra khi n, th chng nhng khng ch g m cn gy phn ng tai hi nh chn i, trng trn (cynique), xem i khng cn cht v no na. Mt nn tn gio m c nhi s ngi ta bng nhng t tng bi quan ym th th khng th no sng dai v cng ngy cng lan rng nh Pht gio. Khi Pht dy i l kh, thn th l bt tnh th Ngi mi ch ni c na cu. Nhiu ngi mi nghe chng y vi ph phn o Pht bi quan ym th. Nhng na cu sau mi l iu Pht mun truyn dy. l Nit bn, s vng bng tt c mi au bun: thng lc ng tnh l cu cnh, trong khi v thng kh v ng ch l phng tin, l chn l ca th gian, cha phi l nht ngha hay chn l tuyt i. Pht dy gio l ca ta v nh chic b, qua sng, ch khng phi m gi. Tnh v thng, kh di ci nhn tu gic, ngha l nhn khng km theo ng chp, khng c s a v chn th tr thnh thng, lc. Gi, cht (v thng) s d ko theo su bi u no l v v minh, ng chp. Nu khng c v minh ng chp th thy v thng l thng: Chim vn bay quanh t vn k Gi tht xa, my tht gi nua Nhng hin tng ph du nh my, gi vn din bin trong bu tri chn thng t mun vn k. V thng khng ra khi chn thng. Hy nghe bi k triu thnh cc vong linh:

Vin quan sn hu sc cn thnh thy v thanh xun kh hoa thng ti Nhn lai iu bt kinh (Trng xa ngn ni vn c hnh dng, lng nghe tht gn nhng khng nghe c ting nc chy. Xun qua ri m hoa vn n, Ngi n khng lm kinh ng chim chc.) Bi k khng ch an i cc vong linh, m cn ni ln mt s tht thm thy: ci cht tung nh bao la hn, thc hn s sng lun lun tun chy kh nm bt. V v thng l thng nn kh khng kh mi m ang bin thnh vui, cht khng cht mi m ang chuyn thnh s sng di hnh thc khc. y o v th gp g. Nhng hin tng ph du tr thnh bt t di ngi bt thi nhn, cng nh v thng tr thnh chn thng di nhn quan ca o s. Nh v thng m chn thng hin l: Dng sng i cho nc ni ngn ngy Rng bin rng khng n b em (B.G. Ma ngun) Non cao bit hay cha? Nc i ra bin li ma v ngun. Nc non hi ng cn lun. Bo cho non ch c bun lm chi (Tn Th non nc) V thng, kh tr thnh bt t di ngi bt thi nhn khi n c em lm th ti ca ngh thut, tr thnh chn thng khi c em lm mc thin qun. V s thng ngon cng nh sng to ngh thut i hi mt li nhn v ng. C v ng mi thot ra khi ni au kh ca ti nhn xa thy rng. Mt nh ph bnh vn hc vit v c Nguyn Du nh sau: Nu khng c con mt trng sut ba ci, tm lng ngh thu nghn i, th ti no c c bt lc y. l s cm thng vi mi tng lp x hi ng thi v mai hu: Thng thay thp loi chng sinh Phch n hn chic lnh nh qu ngi. S d c phi lm c hn khng siu c l v chp ng, mi ngi m gi tnh trng ca mnh lc cn sng.

Nghe g gy tm ng lnh n. Lng mt tri ln thn tm ra. Li thi bng tr dt gi. C khn thing hi, li m nghe kinh. Nhng trong ci cht th cn chi ai kh ai hn, cn chi m ni ai hin ai ngu. cnh tnh cc vong linh y thot khi ng chp, cn phi nh n thn lc t bi ca Pht: Tit u thu dng n gii thot, Nc tnh bnh ri ht dng chi. Dm nh Pht lc t bi Gii oan cu kh hn v Ty phng. Mun thot kh cn phi m rng nhn quan thy vi tr tu v ng, thy cuc i l ph du mng o, v do sng cht cng ch l o mng trong bi cnh chn thng nh bt sng ni ln ri li tan ngay vo bin c. Kip ph sinh nh hnh bo nh. C cu rng: Vn cnh giai khng Thy c nh vy cng chnh l thy Php v thy Pht, thy Php thn ca Pht v t nhin c siu thot. Ai i ly Pht lm lng. T nhin siu thot trong lun hi Ly Pht lm lng l sng vi ci tm nh tm Pht, th s khng cn kh au v ng chp. Thy v thng, kh l v ng th ht kh. Di li nhn siu thot bng tr tu v ng, th v thng khng kh m cn l iu tt yu v ng mun, v n lm cho cuc i lun i mi, gi t m, nh c mt quyn sch m ta khng bit iu g s xy n, nn lun lun hp dn. Mi bi kch tr thnh hi kch khi ta nhn li vi li nhn v t bnh thn. c hi hc bi th l du hiu ca s thng minh, ca tr tu v ng. C tr tu mi bit ci ci ngu, ci s tht bi ca mnh v thot ly khi n. e. Nim thn hnh

Mt php mn nim thn c gi l thn hnh nim thc s, chnh l o luyn s tnh gic trong 4 uy nghi i, ng, nm, ngi, v trong tt c cc ng tc ca thn th. Bt c lc nhn ti ng lui, co tay dui tay, thn th c s dng nh th no, hnh gi phi hon ton thc v n, thp sng ng tc y bng nh sng tnh thc, khng cho n chm vo bng ti v thc. Nh tnh gic nh vy, cc nim t duy lin h th tc c on tr, ni tm c nh tnh, chuyn nht. Mi ng tc ca thn l mt thn hnh. Khi ch s sinh v dit ca n, hnh gi thy r thn xc b bc bch bi sinh dit, gi l hnh kh trong 3 kh. Hnh kh rt kh nhn ra, nn hy ni kh kh trc. Kh kh l ni au n thc s, nh au rng, au bng. Hoi kh l ni kh ca s dit vong, nh mt ci cht do tai nn hay cht t nhin. Nhng khi cn sng th thn xc phi c bo tr nh cm n o mc, ch thch hp, v 4 uy nghi i ng nm ngi phi c iu ha. Khi mi s vic y din tin m xui th ta khng thc c ni kh tim tng trong , m ch khi c trc trc xy ra, ta mi thy kh kh hay hoi kh. K thc, bnh thng, cc uy nghi dng iu, nhu cu ca thn xc chnh l hnh kh. Nhng ta khng thy c iu y, bi v khi ngi cha mi ta vi ng ln, n cha i c ba n khc. Th tng tng mt ngi phi ng mi mt ch, ng nhin s khao kht i hoc ngi hay nm, cho l thng sch. Nhng nu mt ngi phi nm lit ging thng ny qua nm n th qu l hnh kh. Khng c mt t th no thc s l an n nu khng c thay i. Cho nn i, ng, nm, ngi ch l thay i kiu kh cho n khi xung m. Hnh kh ny khng d nhn ra nu khng chnh nim tnh gic. Hnh kh l ci kh ca s sinh dit, b v thng bc bch. V v thn ny v thng, nn n cng v ng. Khng c hai ci thn xc ging nhau trong hai thi im tip nhau: khi ng l mt ci thn, khi ngi xung l mt thn khc. C lin tc i khc nh vy (st na sinh dit) mi dn dn i n gi v cht. o luyn chnh nim tnh gic ny rt kh, lc u cn phi thc tp lin kt vi cc mn thn hnh nim khc nh qun 32 u vt v nim hi th. Tu trung, tt c 6 php nim thn u lin quan cht ch vi nhau: qun 32 vt v qun 4 i l thy r thc cht ca thn xc l bt tnh, v ng; nim thn hnh v nim hi th l thy r vn hnh ca thn xc v tnh cht v thng, kh, qun 10 giai on ca t thi v qun b xng qua 9 giai on (cu tng) l thy r chung cuc ca thn ny. f. Nim hi th

Cui cng, php nim hi th tm thu tt c 4 php qun gi l T nim x qun gm 16 ti m chng ta quen thuc. Mi nhm 4 ti, nhm 1 qun thn, nhm 2 qun cm th, nhm 3 qun tm, nhm 4 qun php. Trong mi ti u ly hi th lm im ta qun, nn thn, th, tm, php, u do hi th m c ra. Hi th l u mi ca mi s: c th mi duy tr c thn xc, cm th, t tng, tm thc. Do vy, lm ch c hi th cng l lm ch c cc th ny. Qun hi th ta cn nhn r c tnh v thng ca thn xc. Th v m khng th ra c hay ngc li, th ht sng. Tnh cht v ng cng hin r: khng c ci ti no trong lung khng kh ra v ni l mi c th bm ly m gi l ta v ca ta. c Pht c ln hi cc t i ngi di bao lu. Mt ngi p trong khong 1 ngy m, ngi th hai p trong khong 1 ba n, ngi th ba p trong 1 hi th ra vo. c Pht khen ngi sau cng mi thc s thy ng, chn chnh tu tp nim cht tn dit kh au. Qu vy, khi thy ci ti ch ko di trong 1 hi th, th khng cn nui tic qu kh, kht vng tng lai, m lun lun an tr trong chnh nim hin tin, chnh qun n l v thng, v ng. Php mn thn hnh nim gm c 6 phn ny c th khin hnh gi sng mt i hnh phc an lc trong hin ti, nu tu tp nghim tc s chng c s thin v khi cht s hng n cnh gii tt p. Ngc li, ngi khng tu tp thn hnh mm, sng trong tht nim bung lung, th chnh l ming mi ngon cho ma qu, ma d cm d v y v lm cho v y i n tn mt. ---o0o---

NIM V NH
Cc php tu bao hm trong THN HNH NIM nh ni, gm 6 mc. Bn mc gm 82 u vt 4 i, 10 giai on thy cht, v 9 giai on ca b xng l o luyn Ch v Qun hay nh, Tu. Hai php cn li nim thn hnh v nim hi th l o luyn CHNH NIM TNH GIC, gi tt l Nim. Nim v nh khc nhau ch no. Trc ht hy ni v nh. Nh nh ngha lc u, nh l s tp trung, xoay quanh ca tm v tm s vo mt i tng duy nht cho n khi tm dng li nhng t tng loi, v ch mc vo mt i tng duy nht y, thp sng n, gi l AN CH. Tri li,

Nim l tm lun lun chy theo mt hng bt bin (nh v thng, kh, v ng) d i tng thy, nghe hay, bit, c thay i (ty duyn). V d khi mt t kheo tu qun b xng c nh, th thy mi ngi ch l nhng b xng di ng, khng thy g khc. Ngc li, o luyn chnh nim th khi thy mt con ngi, d c thy tng n ng, n b, p, xu, (ch khng phi ch l b xng) tm vn khng chp ci tng y m lun lun nh ngh n v thng v ng. Ch khi qun chnh nim (tht nim) phn bit mi sinh khi, v do phn bit nn c thng ght, c au kh. Bi th Pht dy mt chnh nim l mt cng c. C chnh nim nh c o gip st, d c xng ra gia trn gic loi (sc p ting hay, li lc, danh ting...) cng khng b tn thng (kinh Di Gio). Khi Pht cn ti th, c nhiu mnh ph phu nhn trong triu vua Ba T Nc n yt kin Ngi c nghe gio l t kim khu. Mi ln b no c nhan sc i n, Ngi li cnh gic cc t kheo chung quanh (nhng v cha c qu): Cc thy hy chnh nim li, v c mt nhan sc sp ti. Nghe nh l cha dn con cc con hy cn thn, c con rn ang b ti, hay cc con coi chng c on tu tc hnh s i qua. Khng cn thn, khng coi chng th s b rn m, xe cn cht ti ch. Ngi khng dy phi nhm hai con mt li, hay hy qun b xng, bi v mt nhm th mt t nhin v nhiu khi nhm mt cn thy r hn l m mt do tr tng tng. Cn qun b xng th phi t ti An ch mi thy xng ch cha c nh th vn thy p v vn m nh thng. Bi th chnh nim l phng php tt nht i cnh m tm khng sinh. Chnh nim c ngha l vn nhn, vn ni chuyn nhng khng qun thy l bt tnh, v thng, kh, v ng, gi l bn nim x m c Pht gi l ng i (hnh x) l qu hng ca ngi tu hnh. Qun n d ch trong chc lt cng c th gy tai hi vong thn tn mng. Nh i lc ng, quo sai hng mt cht th ngy cng lc. Chnh nim tnh gic trong 4 uy nghi gi l thn hnh nim. N c ngha l, khi thn xc c s dng cch no, tm u c thc ch khng phi v thc. Dng DANH (tm) qun SC (thn xc) trong bt c ng tc no nh i, ng, nm, ngi, co tay, dui tay, ngc ln, ci xung... T thc mnh ang lm b lm tch, ang lm ra v quan trng, ang knh kiu, o mo, tiu nghu, hp tp, hay bt c trong t thi no. Va khi thc c thp sng, ta s t ci cho thi ca mnh: Ti sao phi bc nhanh th nh? Hy chm li. C cn phi to ting chng? Ni va nghe c ri. C th ta iu chnh li nhng cng thng khi ln ni thn v tm, thy

chng sinh ri dit, nh nhng cm gic nga, t, nng, lnh... Tp tnh gic nh th gi l nim thn hnh. Php ny s a n tu gic v thng v ng. Khi thn ngi xung ng ln ri i, tm nhn thc rng thn xc ang ngi xung, ang ng dy, ang bc i. V ci thn xc khi ngi khc vi vi thn xc lc ng, thn xc lc ng khc vi thn xc lc bc i, khng phi l mt ci ti duy nht, v n v thng. Ci tm nhn ngm thuc v DANH, ci thn xc ang i, ng, nm, ngi thuc v SC, c hai khng c ci no l ci TA thc s, v c hai ang bin i lun lun. Sau mt thi gian, nu thc hnh n ch thun thc, hnh gi cm thy DANH v SC tch bit hn nhau, nh l c hai con ngi, mt ngi coi kch (DANH), mt ngi ng kch (SC). Nh trong on cui cun Ty du k, ng Tng Tam Tng nhn thy xc mnh tri trn dng sng khi ti t Pht. Thn hnh nim hay tnh gic trong 4 uy nghi l php mn tu tp khng gy phn tc dng nh qun bt tnh hay qun b xng trong lc ang tu. D cha chng c ci g, mi gi c chnh nim tnh gic l mt gi ta c an lc, v khi c nh sng thc ri vo tng ng tc, th khng c s qun lng, s , nguyn nhn gy tai nn bt ng. Php mn ny cn gip ngi tu tp c mt phong khoan thai, t tn, pht sinh t ci tm an lc tnh gic. Chng ta thng thy nhng ngi trong lc bn chn lo lng th ng ngi khng yn, lm g cng hp tp, qun trc qun sau v ch sc nh ra khi qu mun, nh bi th ca Bi Ging m t: Cho ghe ra bin gh vai Hi thm c bin, 1, 2, 3 iu Na chng qun bng 4 iu Cui cng sc nh 5 iu qun Con ngi thng sng b qun hin ti, xem hin ti nh mt cy cu, mt trung gian cn phi vt qua cho mau i n mt tng lai m khng h thc rng tng lai y cng s tr thnh mt hin ti y nhng thc bch nh hin ti. Thc dy phi ra mt, thay o tht nhanh i lm, lm mi vic cho tht nhanh i v, i v cho tht nhanh coi Tivi, coi tivi mau i ng, ng cn dy, dy i lm... i sng tr thnh mt ci my cho n khi xung huyt. Trc ci cht, gic ng cui cng khng m lm g na, th ta li khc than tuyt vng, ch v ta cha bao gi thc sng. Sng thc s l th. Xc sng xc cht ch khc nhau mt hi th. Vy m ta c bao gi thc n hi th ca mnh u, ch xem n nh mt trung gian lm iu ny iu n. Bi th, Php nim thn hnh gn lin vi nim hi th, c hai c gi l s sng an lc ngay trong hin ti, hin php lc tr. cng l i sng tnh thc c thp sng bng ngn uc

chnh php, khng bng ci g khc, i sng t quay v nng ta mnh, khng nng ta g khc, chnh nim tnh gic tr kh nhng tham luyn, u t trn i. Qun mt hi th qun mt mnh, mt t ch, sng nh mt ci xc khng hn, nh mt ngi my. Khng T ni: Khi tm khng c mt th nhn m khng thy, lng tai m khng nghe, n m khng bit mi v ca mn n (Tm bt ti yn, th nhi bt kin, thnh nhi bt vn, thc nhi bt tri k v) Thn hnh nim ko ta tr v thc ti, sng trn vn pht giy hin ti, sng khng xem hin ti nh mt cy cu phi vt qua cho mau. Bi th, khi ht v mt hi th di, ta thc trn vn lung khng kh i vo. Khi th ra mt hi di, ta cm gic hon ton hi th ang i ra. Th v mt hi ngn, ta bit hi th ang i vo mt khong ngn, ch chm ti l mi. Khi th ra mt hi ngn, ta cm gic trn vn hi th ngn ang i ra. Khi luyn tp s ch tm trn hi th ra vo n ch thun thc, (lc u cn ngi kit gi lng thng ch vng v thong kh), ta c th ch tm n cc ng tc ca thn th nh co tay, dui tay, ng ti, ng lui, ci xung, ngng ln, i, ng, nm ngi... gi l chnh nim tnh gic trong bn uy nghi, hay thn hnh nim. Qun tnh sinh khi trn thn, qun tnh dit trn thn, chnh nim tnh gic gt ra tham u i. Tnh sinh khi, tnh dit tn trn thn gi tt l thn hnh. Hnh c c tnh l sinh ri dit, nn Pht dy ch hnh v thng, th sinh dit Php (cc hnh l v thng, l php sinh dit). Cc uy nghi hay thn hnh cn phi thay i lun lun, mi ln thay i l mt ln sinh dit. Nh ni trn, thn th khi ngi khc vi khi ng, s khc nhau rt vi t kh nhn ra, m Pht gi l st na sinh dit. C sinh dit tng st na nh vy mi i n gi v cht. Chng nhng cc uy nghi (thn hnh) l v thng m chng cn l kh, v ngi mi mt ch ta s mi mt v buc lng phi ng ln, nhng ng hoi cng khng kh g, li phi ngi xung hoc nm xung. Nm m khng ngi dy c tc l bnh bi lit th li l mt ci kh r rt. Nh vy, i, ng, nm, ngi (cc uy nghi hay thn hnh) khng c g vui m chnh l kh. S d ta khng thy kh trong , l nh c thay i lun lun, nhng ch l thay i kiu au kh cho n khi xung m. Cht, s chm dt cc hnh, gi l hoi kh, cn Sng vi cc uy nghi i, ng nm, ngi thay i lun lun th gi l hnh kh, ci kh vi t m ch c ng Gic Ng mi thy r.

Khi thc c mi hnh u ang dn n ci cht, th khng cn g phi hp tp, c an nhin m thng thc tng hi th vo th ra, quan st cc uy nghi ang cn iu ha, nghe ngng cc cm gic, ngh ang sinh khi v bin mt trong thn, tm (chnh nim tnh gic gt ra tham u i). Ngi sng c nh vy gi l ngi yu mn hnh c c, ngi sng c lp t ch. Hnh c c ny c Pht tn dng trong nhiu kinh Trung b, nh kinh Nht d Hin Gi v.v.. Qu kh khng truy tm Tng lai khng c vng. Qu kh on tn Tng lai cn cha n... Khng tr v vi qu kh, cng khng c vng tng lai m dng tu soi chiu hin ti, thy n ang bin dch khng ngng. Ngi sng nh vy c gi l k yu mn hnh c c, d gia m ng, gia thnh th, bi ngi y khng chung vi mt php th hai nh s nui tic qu kh hay m tng v tng lai, lm cho hin ti b qun lng. Thng thng, chng ta a nghe v qu kh vng son t ho hoc bun ti. Qu kh nh mt bng ma m nh lm hng lun c hin ti, qu kh khng cn na nhng nhng phin no do n gy nn khi ta truy tm n, li c tc dng rt tai hi i vi vic lm hin ti ca ta. Tng lai cng vy, nu ta c vng v n qu nhiu cng tai hi khng km. Tng lai cha n, song nhng d tnh, hy vng vin vng v tng lai c th lm ta nh mt nhng g ang hin hu, nh truyn ng ngn: C Prette ang i sa i bn m c tng n khi bn xong sa s mua v mt con b, tha tin mua thm con b, dt b di chi, cho n nhy tung tng. . . Say sa vi vin nh , c tung mnh nhy theo con b tng tng, lm cho bao nhiu sa ang i u xung t. Nu ta chnh nim tnh gic, sng trn pht giy hin ti nh li Pht dy th ng thi ta cng gt ra c tham u do nhng suy tng v tng lai, qu kh em li. Trong hin ti bao hm qu kh v v lai, nu ta tp sng trn vn pht giy by gi th tng lai l mt chui nhng by gi an lc v tnh gic, khng c g phi tic nui. o luyn chnh nim tnh gic cng l o luyn mm yu thng i vi s sng, m thut ng gi l T TM GII THOT. Khi tnh thc, ta nhn mi s vt trong mt nhn quan mi m nh mi thy ln u, v thc c mi s ang i khc v chnh mnh cng khc, khng cn l mt, nh

li Ni s Tng Tr p t t Ma: Theo con, o v nh ci nhn ca A nan vo ci Pht A Sc thy mt ln l khng bao gi tr li. Mt vn s ngi Php ni: Aimez ce que jamais on ne verra deux fois (Hy yu mn nhng g ta s khng thy n hai ln): l nhng g ang trc mt ta trong thong chc, m thi s cm nhn r nht: Mt pht na thi V mu s mt Sui s xa i Nh my xa t (Ma ngun Bi Ging) T bi lun sng i vi tu gic, nn ch tiu khi hc tp s tnh thc ng thi cng tp tri rng lng t bi nh Pht, lun ngh n tt c mi ngi trong tng ng tc hnh vi. Quyn sch ca ngi mi vo cha tp s l quyn T ni nht dng thit yu, dy h ch tm vo mi vic ang lm, ng thi khai trin lng t, ngh ti chng sinh: Thy ging nc chy Nguyn cho chng sinh Vo ging chn l Vo bin tr Pht. i ng, qua cu Mong cho chng sinh C lng qung i Nh ng nh cu. Tm li NIM HI TH v THN HNH NIM l hai php tu lin kt cht ch vi nhau o luyn chnh nim tnh gic, li va o luyn nh, tu v t bi. Li lc ngay trc mt l hin php lc tr, tng cng sc khe thn tm; v li lc v sau l chng ng Minh kin v Gii thot, t Nit bn nh Pht Th tn. ---o0o--KT LUN

Khi Pht dy: C mt php mn ny, khi c tu tp, c lm cho sung mn, c bin thnh c xe, thnh cn c a, th s a hnh gi vt khi cc kh ch. Php mn chnh l thn hnh nim, Ngi cho ta thy ci thn l ngun gc ca mi au kh, nhng ng thi n cng l phng tin thot mi kh ch v t n Nit bn an vui, nu bit s dng n tu

tp. Ai cng c thn, c thn l c kh, nhng ng thi cng c phng php tuyt diu t Nit Bn. Thn l c xe a n gic ng an vui nu bit tn dng n. Nu dng sai, ngha l sng trong bt gic v minh, th thn li l ngun gc ca mi au kh. Vy ct cch dng. Cng nh vi ngi bit li xe, th chic xe l phng tin rt tt, nhng trong tay ngi li d th xe cng l ci a ngi li n tai ha. Khng bit li xe th chic xe li tr thnh gnh nng cho ngi li. Kh cng vy, c kh, song nu ta bit vn dng n, th n li a ta n an lc Nit bn. ---o0o---

BA THl CHUYN PHP

Knh l Thch ca mu ni Th tn Nay con em tm phm phu suy din thnh php L nh nhng bc tin bi khai trin Php ny Xin Ngi gia b cho tm phm chuyn thnh thnh tr Bui n chuyn hm nay s xoay quanh ba im tr cht l Dc thot tr, B tm v Chnh kin, tng ng trng tm ca ba thi Pht chuyn Php lun T . Thng thng, ta ni t l php tu Thanh vn, 12 nhn duyn l php tu ca Duyn gic, v lc vn hnh l php tu ca B tt. Nhng xt li, th 12 nhn duyn thun qun l Kh v Tp , nhn qu trong vng lu chuyn: nghch qun l Dit v o nhn qu xut th gian, 12 nhn duyn nh vy ch l din rng l t , cn lc vn hnh chnh l o trong t . T diu do l gio l bao trm tt c php th gian v xut th gian. Mun thot ly nhng kh vt vnh trong i sng thng ngy, mun sng mt i thoi mi an lc, mun hng hnh phc di lu trong cc ci tri ci ngi, mun t gii thot nh nhng bc thnh thanh vn Duyn gic, hay mun t gic ng V thng B nh Pht, u khng th ra ngoi t diu . c Pht ging T diu ba ln, gi l tam chuyn Php lun, mi ln mt hng ngi khc nhau t cn n su. Trng tm ca ln chuyn Php u tin l ch r u l Kh tht s, gi l Th chuyn. C bit ng v kh mi mong dit kh bng cch dit ci nhn thc s ca kh c an lc lu di. Cng nh trong vic tr bnh, cn nh r cn bnh (kh) tm nguyn nhn tht ca n (tp). C bit ng nguyn nhn gy bnh mi mong cha khi bnh (dit) bng phng php tr liu ng cch (o) dit tn gc mm bnh. Nu chn bnh khng ng (khng thy u l Kh

tht s) ri ch cho nhng liu thuc dt triu chng nh gp nhc u cho ngay thuc gim au, st cao cho ung thuc h nhit, th chng nhng khng cha c bnh m cn kha lp nhng du hiu bo nguy cn thit ca c th, v lm cho bnh thm trm trng. Ngc li, nu bit ng bnh, tm ra nguyn nhn bnh, th c th cha bnh d dng bng cch dit tr tn gc nhng nguyn nhn gy bnh. (Ci kiu tr bnh bng cch dt tr triu chng l cch lm thng thng ca chng ta t thn bnh n tm bnh. Thn bnh c cc loi thuc gim au an thn. Tm bnh th gim au bng loi gii tr t h lit ti thanh cao, bng cch su tp thm ti sn, kin thc... t bi bn ng, rt cc kh cng trm trng kh g, v triu chng b khut lp. V d, ngi ta mun lm ng, khut lp nhng triu chng gi cht bng cch i n cc m vin sa li b mt, nhum tc, nh rng, lt da, x cm, chng mi... nhng rt cuc gi vn gi, bnh vn bnh, cht vn cht). c Bn s chng ta, lc cn l thi t sng trong lu son gc ta, thy u l ci kh chn thc, cn ca con ngi: l gi, bnh v cht, m khng ai trnh thot t bc vua cha cho n k cng inh. V cm th mt cch su xa ni kh sinh t ca mnh, ca nhng ngi thn v ca tt c chng sinh, Ngi t b cung in ra i tm phng thot kh: l Dc thot tr. Thng thng, con ngi ch mong mi thot ly khi gp cnh kh thc s nh cha m cht (thn suy) lm n thua l (ti suy), sc khe yu km, nhiu bnh, khng th sng i (bnh suy). Hoc sau mt thi gian hng th cuc sng vt cht chn ch, n tui gi mi cm thy c c khn kh cn mt ni nng nu (lo suy). Ngc li, thi t ra i trong lc tui cn thanh xun tc en nhnh, sc sng rt ro, giai on ti p nht ca mt i ngi, chnh v ngi thy r ci kh cn gi, bnh v cht ang chc sn bn cnh mi i sng, mi la tui. Nh thy r nh th, Ngi t b ba kiu mn ngn cn s tu tp l kiu mn v tui tr (tng mnh tr mi), kiu mn v sc khe (tng mnh khng bao gi bnh), v kiu mn v s sng (tng mnh sng lu). Chnh ba kiu mn y khin ngi ta m say cuc i v khng chn hng th cc dc lc. Thi t tri li, li dng chnh tui tr, sc khe v s sng ca mnh lp ch nguyn v i, vo rng tu tp mi th kh hnh trong su nm rng. Thi gian y l thi gian ngi i tm nguyn nhn ca kh dit tr nguyn nhn y. Lc u Ngi theo hc cc nh kh hnh ngoi o. i vi h, cn phi hnh thn hoi th cng nhiu cng tt, v thn xc ny chnh l ngun

gc mi ti li au kh n vi con ngi. Thi t theo li thc hnh ca h,v cn vt xa hn h v kh nng chu ng ca thn xc. Nhng n khi thy r kh hnh ch lm mi mn thn xc m khng em li tr tu, khng nh y m thy c nguyn nhn Kh, th Ngi can m t b kh hnh. i vi Ngi, kh hnh ch l phng tin t n tr tu. Khi thy phng tin y khng ng v khng cn thit, th Ngi khng ngn ngi vt b tm phng tin khc. Trong khi tu tp, khng thiu g nhng nh kh hnh xem kh hnh t n l cu cnh, h bin nng lc chu ng ca mnh thnh mt s c khoa trng, thu thp tn . Kh hnh ca h khi y tr thnh mt chng ngi cho gii thot m Pht gi l gii cm th: m gi nhng kh hnh khng cn thit, khng a n u. Khi thn xc kit sc m Ngi vn khng tm thy u l chn l thot kh, thi t mi v l rng thn khng phi l ngun ti, khng phi l chnh phm gy ra ti li nhim , m ch l tng phm, hay ng hn, ch l dng c dng gy nn ti li a n sinh t lun hi. Chng nhng thn xc khng phi l chnh phm, m n cn l mt c xe tt a ta n an lc gii thot nu bit s dng ng. Bi th, khng c l g ph v dng c y. Thi t bn n ung tr li phc hi sc khe v sau 49 ngy nhp nh, thin qun, ngi tm ra mc xch 12 nhn duyn gy nn s lu chuyn ca chng sinh trong vng sinh t lun hi. Sau ny, khi thuyt php, ngi thng dy cc t rng thn vn khng ti hon cnh bn ngoi cng v can, nhng khi tm am m chp th c mt th thn v cnh ngoi nh b ct chung li vi nhau khng th ri. V nh mt ci ch buc hai con b en trng li vi nhau, b en khng phi l ci tri buc b trng, b trng cng khng phi l ci tri buc b en, nhng c hai u b rng chung bi ci ch. Thn nh con b trng, cnh nh con b en, hai th vn khng can d nhau, nhng khi tm tham i c mt, th tm ny tr thnh ci ch kh tri buc thn vo vi cnh. Ngi v tm vi sc p ting hay th d c thy sc nghe ting cng khng sao. Nh vy, ti l do tm, khng phi do thn. Khi b khng chu ko xe th nn nh ci xe hay nh con b? Pht hi mt t ch cho thy chnh ci tm tham i chp th mi l nguyn nhn, ngun gc ca au kh. y gi l Tp . Khi thin nh di ci b , thi t qun st nh sau: Tht s thn ny b ci kh gi cht ang nung nu. Do u c gi cht? Chnh v thn ny c sinh ra. Do u m c thn ny sinh ra: Chnh do ci khuynh hng mun c mt trn i, mun hin hu (hu). Do u c khuynh hng y? Do s bm vu (th) v i luyn bn ng (i). Trong o c kinh, Lo t cng ni: Ta c tai nn ln, do c ra thn xc ny. Nu khng c thn, th u c tai ha.

Nhng mun khng thn, th cn phi v tm. Nh th, Lo t cng cng nhn tm l ngun gc mi tai ha ca thn. V v thn khng phi l nguyn nhn chnh yu gy tai ha, cho nn trng pht thn xc hay dit n i bng cch t st chng hn, cha phi l cch gii quyt n tha, khi tm (i v th) cha dit. Lm th no dit i v th? Phi nhn k li thy r nhng i tng lm cho ta i th, v chnh ci ta ch t s i th, u v thng, duyn sinh, v do v thng, duyn sinh nn khng thc cht, trng rng nh bt nc, nh ting vang, nh vt mn, nh o tng nng qung n la. Thy c thc cht trng rng ca mi s th ht chp th, tc l gii thot. Ly v d mt ngi ang si m mt ngi khc. Trong khi si m, ngi y ch thy ton nt p v s d mn ni ngi kia, m khng thy nhng v xu v li lm ca h. Ngi y au kh tng chng c th cht c nu khng c sng chung vi k y. Nhng khi tm si m y thay i, v i tng si m cng i thay, th ngi kia mi thy r nhng tt xu, nhng nt kh a ni ngi n v thot khi s bm vu. Lng i luyn i vi t ng ca mnh cng th, hon ton v cn c, v t ng lun lun thay i, t thn n tm. Thn nh ci phng tr, tm nh ngi khch tr, khng c g trng cu. Thy c nh th s la c lng c chp i luyn i vi t ng. Nh th ci kh sinh t c th gii quyt tn gc bng cch gii quyt ci tm thm i, v s d c tham i l do li nhn sai lc xem mi s l thc c, bn ng l thc c. Li nhn sai lc gi l v minh. Ln chuyn Php T u tin do vy, t trng tm Kh v Tp . Ni v Kh, cng c mc cn su. Mi u ta tng nh gi, bnh, cht l kh, v Pht do thy gi bnh cht m tm cch thot ly tm phng cu kh. Nhng sau su nm kh hnh. Ngi tm ra ci kh v hnh v tng nhng su sc hn nhiu, l v minh, ci v minh lm cho ta bm vu, i luyn thn xc, mun c mt mi mi trn i, mun sng hoi khng cht, tr mi khng gi. Tht vy, v c v minh, mi c su bi kh u no trc cnh gi cht, mt mt ngi thn, gp g k th. Nu khng c v minh, th sanh gi bnh cht ch nh bn ma lun chuyn trong thin nhin, v thng l s thng. Khng c s phn bit ca v minh, th thn th bnh ng, thy mi cnh thun nghch u c mt tri ca n, nh vy cn u l au kh? (V d, bit tu th gp danh li vn t tri, tit dc nn khng xy ra tai ha, gp nghch cnh th s dng n rn luyn thn tm. Khng bit tu, th nghch cnh lm cho ta khn n, m thun cnh li cng him nguy hn).

Trng tm ca Tp do vy l v minh cn bn a n i v th, t i th to th nghip hu lu nui dng v minh cho thm bo mp ngy cng kh thot, gi l nhun sanh v minh. Nguyn nhn ca kh ha ra nm ngay trong tm, khng phi ngoi. Khi khm ph ra iu ny, Pht hoan h tht ln, ta tm ra k lm nh, t nay n khng cn lm nh c na, m ch chnh ci tm to ra thn xc, vy mun chm dt sinh t lun hi, th phi nhm ngay tm m h th. Nh th l Ngi tm ra mt li thot Kh, v tm ra nguyn nhn ca kh, v tuyn b rng kh y c th chm dt bng cch chm dt ci nhn gy kh ngay trong ta, ch khng do mt tc nhn no bn ngoi nh thn linh hay thng , cng khng phi do hn xui may ri nh cu trong truyn Kiu: Bt phong trn, phi phong trn, Cho thanh cao mi c phn thanh cao. S quan trng ca khm ph ny l n nh tan quan nim sai lm cho rng o Pht bi quan ym th v ni i l kh, v kh l do ci nghip n bt phi ghin th n th kia cho ti cht, khng dt ra c d bit c hi. Nhng do u m c nghip, nu khng phi do tm? Mt a tr s sinh khng th nghin ru ngay, ghin thuc ghin tr ngay, c khuynh hng trm cp ngay, m do tm yu ui, thiu gio dc tt, khi gp hon cnh, nhng thi xu y mi pht sinh v tng trng. Tu l chuyn nhng thi quen xu thng gi l ci nghip y ch khng phi khut thn theo n. (Thc ra, nghip l ch chung cho tt c hnh ng c thc lc u, v dn dn tr thnh thi quen my mc. Nh vy nghip c th lnh hay d, v c th thay i nh ch mun chuyn nghip ni ta). Nu thi quen n qu su gc r, th cn thi gian di lu gt ty do vy m c danh t a tng k kip. Khi mt bc s bo con bnh rng, bnh anh chc chn cht, v khoa hc cha tm ra con vi trng gy bnh th qu l c c, chng th ng ni, c cho con bnh sng trong hy vng cn hn. Nhng c Pht th khng th. Ngi tm ra nguyn nhn kh, v tuyn b c th dit nguyn nhn y, v n ty thuc ni chnh ta. Do li tuyn b ny, ta c th ni o Pht l o dnh li cho con ngi ton quyn t do t ch, v khi t do t ch, th ta phi can m nhn ly trch nhim v cuc t sinh ca mnh, ch khng c tha cho bt c mt ai, k c ci nghip, ging nh kiu cc bm nhu thng ni: Ti ru n lm say ti, ch ti u c mun ru! Khi Thi t tm n ngn ngnh ca v minh, ngi t Nit bn ngay ti ch, gic ng, thnh Pht. Vi lng i bi thc y, Ngi tm cch gip

chng sinh ang b ngp ln trong bin trm lun do i th gy nn. Vi Pht nhn, Ngi ly lm l lng khi thy tt c chng sinh u y Pht tnh, ngha l kh nng gic ng nh Ngi, song li cam chu kh au mt cch oan ung ch v ci thy in o: v thng thy thng, kh thy vui, v ng thy c ng, bt tnh thy tnh. Chnh lng thng rng ln thc y Ngi t b s an lc ca Nit bn ra i lang thang hnh o, gio ha mi ngi sut 49 nm, ch cho chng sinh thy u l ngun gc kh chn thc, u l con ng ng phi theo gii thot thc s. B tm do vy l trng tm ca s thuyt php t ln th hai. Tht vy, thy kh, thy nguyn nhn kh dit kh bng cch tr nhn, th l gii thot, t nit bn, gii quyt xong vic sinh t ca ring mnh. Nhng nh vy, hnh gi ch mi t mt th nit bn cn hn hp v cn c bin gii ngn cch vi sinh t. Cn phi i xa hn thy rng sinh t v nit bn vn khng hai, chng sinh vn l Pht, phin no vn l b . Nh thy nh vy, Pht khng t b chng sinh sau khi t gic ng, m sn sng ra gio ha khi nghe Phm thin cu thnh: Hi ng Bin nhn khng su mun, hi bc anh hng, hy ng ln! Hi bc chin thng chin trng, v trng on l khch, ng thot ly n nn! Xin Ngi hy du hnh khp th gian, m ca nit bn bt t cho chng sinh c nghe Php m Ngi, Bc thnh v u, chn chnh gic ng. Chng sinh nh nghe Php ca Ngi s c thm hiu diu ngha. S cu thnh ca Phm thin ch l mt duyn c cho Pht thc hin b tm sn c, ch khng phi l nguyn nhn chnh khin ngi ra thuyt php sanh. Nu khng pht B tm ra gio ha, th d Phm thin cu thnh, Ngi cng c nhp nit bn cho khe, nh cc bc La hn thng nhp dit by ngy sau khi chng o v tht li tuyn b: Sanh tn, phm hnh thnh, vic lm xong, sa i ny khng cn i no na. B tm nh vy l i tr cng vi i bi, l tm t gic thnh tr v pht i nguyn gio ha k khc cho t gic ng nh mnh.

Trng tm ln thuyt t sau rt l chnh kin: thy ng. Thy ng c ngha l thy r mi s, t php phm nh nm un su cn cho ch php thnh nh nit bn gii thot, u khng thc cht, u l gi danh, tm gi. Tt c u phi: phi sc phi khng, phi hu phi v. Nh thy tui tr, vinh hoa ph qu khng thc, thi t mi t b c nhng th y vo lc thanh xun. Nh thy kh hnh khng thc, v ch, ngi t b kh hnh. Nh thy nit bn khng thc, ngi t b nit bn t n nit bn tuyt i khng cn bin gii ngn cch vi sinh t nh nit bn thanh vn duyn gic. Nit bn ca Pht c gi l nit bn v tr x: ngay trong dng sinh dit m Ngi vn lun lun tch dit nit bn, v Ngi t n ch Trung o thy chng sinh v Pht khng hai. La chng sinh th cng khng c Pht. Khng c hc tr, th danh t ng thy cng khng c. Khng c phin no, ly u chng b . Bi th, tu hnh khng phi l dp chng sinh tm ng Pht, dp bng ti tm nh sng, m chnh l chuyn m thnh ng, chuyn phin no thnh b , chuyn chng sinh thnh Pht, bng cch thp ln nh sng tr tu hay chnh kin. Nh khi a ngn n vo nh ti th bng ti tc khc chuyn thnh nh sng. T Hu Nng ni: Nh phin no ti tm, thng nn sanh tu nht. (Trong ci nh y phin no ti tm ny, tc l thn tm chng ta, hy thng pht sinh mt tri tr tu). Tm li, tu theo gio l t , ta c ba kt qu ty mc cn su: t nht cng sng c mt i an lc hnh phc ngay trong hin ti, tu cao hn chng t qu D lu tr ln th khi sa a vo ba ng c a ngc ng qu sc sinh, v cao hn na th thot ly sinh t lun hi, thnh bc A la hn lu tn. Nu pht b tm th cn thnh B tt, Pht. Nhng tt c cc tng bc tu hnh y u cn chnh kin, ngha l thy r thc cht ca mi s t phm n thnh u l gi danh, v t tnh. V chnh kin chnh l mi u ca con ng tm chnh thuc o trong t diu vy. ---o0o---

CU CHUYN DNG SNG

I. TNG QUAN TC PHM Hermann Hesse Hermann Hesse sinh nm 1887 mt tnh nh Ty c. Thu thiu thi ng bn sch nn c dp c sch nhiu. S nghip ca ng bt u bng th nn vn ca ng c tnh cht th v sc tch (kh hiu). Thi i ng sng

gp lc th chin th 2, ang thi hng thnh ca c quc x vi Hitler tn st dn Do Thi, ng phi nh c vnh vin Thy S. Tt c tc phm ca ng u cha ng mt trit l bi quan, ni ln s au kh, c n ca con ngi gia cuc i. Con ngi cng l chnh ng, nn c th xem tc phm ng nh mt c thoi ni tm vy. Mu ngi m ng cp va rt c th, va rt ph qut. l nhng con ngi lun lun n lc vn ln khi nhng gii hn tm thng ca cuc sng, v lun lun tht bi trong n lc ny. Ta c th bt gp hnh nh ca chnh mnh trong , nn mc d Hesse ni v mt hng ngi c bit, m ta vn thy h rt gn gi vi ta. Hu ht tc phm ca ng c xy dng theo mt ng hng nh sau: 1) Lun lun c hai nhn vt thuc hai khuynh hng i nghch: tun k lut v ni lon (hay thin thn v c qu, l tnh v cm tnh). cng l hai khuynh hng tri ngc trong cng 1 con ngi. Dng nh ng c ni c hai u khng n, v qu thnh thin th d kiu cng, hnh din v s kh hnh, v s siu vit ca mnh (Tt t thy mnh nh mt v sao, cn tha nhn ch nh nhng chic l rng). Tt t lc tu kh hnh, v Tt t n chi trc tng u l hai cc oan. Khi gic ng Tt t sng mt i trung o: khng kiu hnh v s thnh t ca mnh, nhng cng khng m say th tc. 2) C s nht th trong 1 con ngi d c nhiu mt khc nhau, v nht th ca cuc i d thin hnh vn trng. Thy c nht th mi tht s gii thot khng cn thy c hai tng i nghch. Tt t khi gic ng sng nh mt ngi bnh thng (m khng phi tm thng) mi c th hng dn Thin Hu t gic ng. Thin Hu sut i gi gii kh hnh nhng vn au kh v cn thy nh nguyn. Cui cng ng phi nh Tt t, biu trng cho trung o. 3) Hesse khng cao khoi lc gic quan, tr thc hay kh hnh. Mt gii php em n an lc cho con ngi khng phi l khoa hc k thut, cng khng phi l nhng thnh ng hay tu vin, m chnh l tnh ngi, Menschenliebe. Chnh tnh ngi cu ta ra khi s c c trong cuc i (l 1 hnh thc ca kiu cng v thy mnh hn ngi). l iu m ng mun nhn mnh, v do s cao tnh ngi thm thit , ng c gii Nobel vo chng cui ca vn nghip ng, vi tc phm Das Glaserspiel. 4) ng cn mun ni lng tri ca con ngi (tc Pht tnh) khng bao gi mt. l khi Tt t nh t t (sau khi thy mnh chy theo cuc i

khng c ci g m mt mt nhiu qu), th cht nghe ting Om t lng sng. l Pht tnh nh ta vt khi vng ly (tri vi Sigmund Freud dng nh nhn mnh bn nng th vt iu khin con ngi trong mi hot ng t thp hn n thanh cao). ---o0o--II. DIN TIN CU CHUYN DNG SNG Cuc i ca Tt t cng l cuc i ca mi ngi chng ta. Ba ln tnh ng ca Tt t tng ng vi ba ln vp ng ca chng. Ng i lin vi m, phin no u th gic ng (phin no tc b ). Ln u, do cn m kh hnh Tt t ng c rng kh hnh khng a n tr tu, v t b kh hnh i ra gia cuc i, s dng cc gic quan hc bi hc au kh do am m khoi lc gic quan. S m lm th hai ny c nh thc bng ting OM mu nhim, gi nh li nhng ngy tu kh hnh, v nh y chng b nh quyn sinh. Ln ba nhn s au kh v a con yu qu b chng m i, Tt t ng c rng cuc i l nh vy, v khng cn thi kiu hnh, khinh thng ngi th tc, m thy tt c u l anh em, t n lng bi mn su xa i vi tt c cuc i. Lc con ngi mi tht s hnh phc, v mnh l tt c. A. TT T, CON NGI KH HNH 1. Trc khi gp Pht c Pht ra i l xa b 5 giai cp trong x hi n lc by gi: B la mn, St li, Ph x (thng gia), Th la (giai cp cng nhn) v giai cp n l. Ngi tuyn b Khng c giai cp trong ging mu cng , trong git nc mt cng mn nn ngi chnh danh li nhng danh t thng dng lc by gi l sa mn v b la mn. Vi ngi, sa mn l ngi ly dc, ly bt thin php. B la mn l ngi tr dit tr tham, sn, si. Trong cu chuyn th hai danh t ny m ch giai cp. Cuc i ca Tt t lc u ht sc thnh thin trt t v gng mu. Cha Tt t mt ngi b la mn chuyn t t, thy khuynh hng thnh thin ca con nn ng rt mng hi vng con ng s tip tc s nghip ca ng. Nhng Tt t li l mu ngi ni lon, ph phn. Chng nghi ng tt c cc th tc cng t c truyn ca B la mn gio (nh tm ra ty sch ti li) v chng nghi ng lun c kinh V vn l uy quyn ti thng trong B la mn gio. Chnh phn khng li tt c cc trt t trong x hi chng ang sng. Tm li, Tt t l mt biu

tng ca s trong sch, mt mu ngi l tng v gng mu, nhng lng lun lun khc khoi v cha tm ra chn l. Thin Hu tri li, l ngi lun tun phc mt trt t sn c, hm h sng theo iu thin v khng bao gi nghi vn v cuc i. Thin Hu l ci bng ca Tt t, nhng cng c th l mt kha cnh khc trong tm hn Tt t. Mi con ngi chng ta u c hai kha cnh mu thun y, nn phi au kh. Tt t tu thin n sng c trong phi ng, nh c th xut hn nhp vo mt con chim, mc ch l qun bn ng ca mnh trong nht thi hu chng li nhng au kh trong cuc sng. Nhng khi tr li t ng ca mnh chng vn bn khon, vn thc mc v s phn con ngi. (c Pht gi th nh v nh c v khi xut nh th vn l ngi bnh thng vi y tham, sn, si.) Tt t cng c thi ph phn i vi kiu nhp nh nh vy, v vi tt c l nghi ca B la mn gio. Chng cho rng chn l l nhng g khng th truyn t c. Nh cha chng sng mt i thnh thin vi l nghi t t, m vn au kh. Tt t xin php cha i theo mt nhm sa mn tu kh hnh. Mt thi gian sau chng bo Thin Hu ngi bn ng tu: iu cn thit nht ng bit nht (hnh phc ti thng, nit bn) th ta khng th hc c m ch hc c nhng iu ph thuc bn l. Thin Hu rt lo lng, khi thy rng mc d nm ht nhng thut b truyn ca cc sa mn, Tt t vn gi thi bt mn vi nhng s c ca mnh, v Thin Hu khng bit Tt t s b nhm sa mn khi no. 2. Khi gp Pht Nghe tin c Pht sp n thuyt php trong vng ln cn, Thin Hu ngh Tt t cng n ni ngi. Tt t co t sa mn trng ra i nhng ng ta ni gin. Tt t bn chng t hc c ng nhng g. Chng bt u thi min v sa mn gi, thu phc ch ca ng, khin ng ci u lm bm ni li chc tng chng trc khi ln ng. Thin Hu v cng khm phc bn, ni: Anh tht tin rt xa, nhiu hn ti tng. Nu lu li chn ny, chc c ngy anh s hc cch i c trn mt nc. Tt t ni, chng khng ham g hc cch i trn mt nc hay cc thn thng kiu .

Tri vi Thin Hu mun b cc sa mn tm gp Pht, b thy ny tm n thy khc, Tt t ch mun ra i tm gp li chnh mnh. Sau khi nghe c Pht thuyt php, Thin Hu vui mng ng ln xin gia nhp tng on v tin chc rng Tt t cng lm nh mnh. Nhng khi nghe Tt t ni: Ln u tin Thin Hu bit i trc ti mt bc, ti xin chc lnh cho bn, Thin Hu a khc. Tt t ngm nhn c Pht, chim ngng tng dng iu ca Ngi, mt con ngi thnh thin cho n u gt chn. Nhng chng khng xin li tu theo Pht. S ra i ca Tt t lm cho Thin Hu nghi ng gio php ca Ngi. Bit tm l ca bn, Tt t ni: Bn hy yn tm! Lm sao ti c th tm c khuyt im trong li dy ca Ngi?. Khi n t gi c Pht, Tt t hi Ngi 3 iu:
1) Nu th gii hon thin trong mi giy pht, th ti sao cn phi

chng sinh? 2) Ti sao hin ti khng c ai thnh Pht ngoi tr Ngi? 3) iu cn hc nht, nit bn gii thot m ngi chng, sao khng ai hc c? c Pht khng tr li, Ngi ch ni: ng bn l lun hay lm, nhng hy cn thn trc s khn ngoan qu mc! Gio l ca ta khng phi m l lun. Tuy th nhng hnh nh ca c Pht nh hng c cuc i ca Tt t mt cch gin tip, mi cho n khi chng t c s an lc. Tt t lun nh n hnh nh ca c Pht: Ta cha thy mt ngi no c dng dp khoan thai, phn nh mt ni tm an lc nh th. y l mt ngi nhip phc c t ng. Ta cng c ngy nhip phc c t ng nh vy. Ta thy mt ngi, m trc ngi y ta phi ci u. Ta khng bao gi ci u trc mt ngi no khc na. Khng c gio l no lung lc ta c na, khi m gio l ca ngi ny khng quyn r c ta. Pht cp ca ta, Ngi cp i Thin Hu, lu nay l ci bng ca ta m by gi i theo ngi. Nhng Pht em li cho ta chnh ta. C th ni Tt t khng theo Pht v khng c duyn, v v cn ci nghip vi Kiu Lan sau ny. Nhng qu tnh, Tt t rt knh yu c

Pht, v hnh nh Ngi m nh sut cuc i chng cho n khi chng tnh thc. 3. Sau hhi t gi c Pht y l s thc tnh ln u ca Tt t. Chng cm thy gi y mnh khng th v li vi gia nh hay vi i kh hnh na, sau khi gi t c Pht. Chng cm thy c n cng cc, ng gia tri t m khng bit phi lm g. y l trng thi m trong nh thin gi l ng trn u so cao trm thc cn di kia l vc thm. Ngi tu hnh c lc i n ch tuyt vng, khng cn ni bm vu. Nu khng vt qua c giai on ny th s tu ha nhp ma, tr thnh mt con ngi sa a. ---o0o--B. TT T, CON NGI B THA 1. S sa a qua ba nc Sau khi quyt nh khng tr v nh m cng khng i theo c Pht, Tt t lang thang ra khi khu rng th gp kiu ca mt k n trang sc lng ly ta hng thm ngt ang i n. ng nhn chm chm khng ri. Kiu Lan cha tng thy ai nhn mnh 1 cch l lng nh v sa mn ru tc b x kia. Do duyn nghip tri buc, nng cm mn ngay, trong khi Tt t ang theo cc gia nhn hi d v nng. Khi Kiu Lan cho tip kin, Tt t bo: Ti mun hc v tnh yu? Nng c th dy ti khng? Kiu Lan ci ln bo, nhng ngi n vi ti phi giu sang, c nhiu tng phm! Ri c khuyn Tt t hy n lm vic vi Vn M, l mt trong nhng thng gia giu c thng n vi c. Kiu Lan cn cho Tt t nhng ch dn qu bu trn ng tin thn gia cuc i. Vn M rt hi lng c Tt t l ngi cng s. a) Trong giai on u cuc sng th tc, chng vn cn b chi phi bi 3 nguyn tc ca i sa mn l suy t, ch i v nhn i. giai on ny Tt t l mu ngi l tng trong x hi: c nhiu tin m khng n l ng tin, gip mi ngi vi mt tm bnh ng, vui v vi mi ngi v sng c iu . Vn M nhn xt: Ngi b la mn ny khng bao gi tr thnh mt thng gia thc th. Hn lun th thi trong cng vic, chng bao gi lo s mt ca v vn cn sng i sng ca mt sa mn. Chng

thng k cho Kiu Lan nghe v c Pht v i tu kh hnh ca mnh lc trc. b) Nhng mt khi sa a ri th khng ngng li . Tt t ngy mt tin su vo sa a. Dn dn chng bit ung ru, nh bc, rnh cc ngh thut n chi. T t chng thm nhim tt c cc thi tc ca nhng ngi c tin, nhng trong tm chng vn khinh ngi, vn thy mnh l mt v sao ng tch bit trn bu tri, cn tha nhn ch nh nhng chic l rng theo chiu gi. c) chng t lng khinh tin ca mnh, chng phung ph trong cc cuc chi, nm tin qua ca s. Nhng n khi b thua bc qu nhiu th chng khng cn thi gii thot na. Tt t bt u i i n c tin nh bc, cau c vi nhng con n dy da, ri i lang thang n ci nc cui ca sa a l tr thnh mt trc ph: dn d nt mt chng nhim ly nhng v thng c ni nhng ngi giu, v bt bnh, mt mi, nhn h v vng bng yu thng. Cn bnh ni tm ca gii trng gi nhim su vo trong chng. 2. S chn ngy dc lc Khi t ti ch thp nht ca s sa a th trong chng bng ln mt mnh lc cu chng ra khi vc thm. l im linh quang hay Pht tnh hay lng tri trong con ngi m d ln ln trong vng ly bao nhiu lu vn khng mt. l lc Tt t nm chim bao v c Pht, v Thin H, v Tng on, v cnh thanh tnh trong khu vn trng gi Cp c c ni chng gp c Pht. Gic m thc tnh Tt t ra khi vng ly dc vng, nn khi thc dy, chng bun v hn v thy mnh b i nhng g qu bu nht trong cuc i i theo nhng ci khng ra g, m vn khng tm c hnh phc, vn au kh gp bi ln. Chng nh li i sng trong sch, thnh thin chng sng trc kia, nh hnh nh c Pht ri nhn li con ngi mnh. Chng soi gng, cm thy chn ght tt b mt mnh, thy n tht gi v xu x. Tin ca, sc dc a y chng tr thnh mt con ngi tn t th ny th cuc i qu tht v v, chn chng. Tt t k li gic mng ca mnh cho Kiu Lan nghe, ri bin mt. Chng i lang thang n mt b sng, ci nhn xung ln nc, bt gp v mt qui d ca mnh, gh tm n, ph nh ln n. Chng kinh tm chnh bn thn mnh, suy gm li cuc i mnh v thy n hon ton tht bi, n tn cng ca au kh, khng cn ci g bm vu. nh quyn sinh ln vn trong u Tt t. Chng leo ln mt cnh cy nh ra ngoi mt nc ri

chi u toan lao xung. Ngay lc chng nghe vng li t lng sng v t y lng chng, pht ra ting Om vi diu (mt ng u mi bi thn ch) lm chng thc tnh, thy r hnh vi in r ca mnh. Chng git mnh, t ra i ta ti ch gh gm n th sao? Tt t b xung t gi u trn r cy m ngc nhin v cng khi thy cuc sng sa a t bao nm qua khng nh hng n chng cho bng ting Om vng ln t trong v thc. l giy pht n ng ln th hai. Chng nhm li ting Om mt thi gian kh lu ri nhm mt ng vi ting Om trong tm thc, mt gic ng su khng mng m. Khi tnh dy Tt t thy mt sa mn ngi canh gic ng cho mnh v chng nhn ra ngay Thin Hu, nhng Thin Hu khng nhn ra chng. Thin Hu ni: Thy ng n mc sang trng m nm ng ch vng v th ny th c th b cp hoc b rn cn, nn ti canh cho ng ng. Gi ng tnh dy ri th ti xin cho ng cn ra i. Tt t ni: Cm n thy sa mn canh cho ti. Nhng tht ra ti khng cn ai canh c? Vy ng c i i, Thin Hu! Thin Hu ngc nhin: Ti sao ngi li bit tn ti?. Tt t p: Ti bit tn anh t ngy anh mi sinh ra v cn bit r c tn cha, m, ... c gia nh anh na, v ti tng ngi thin vi anh khi xa, tng tu kh hnh vi anh, ri anh i theo on sa mn ca Pht. Thin Hu mng r khi gp li Tt t v hi: By gi anh ang i u? - Tt t p: Ti ang i hnh hng? - Thin Hu ni: Cha bao gi ti thy mt sa mn i hnh hng vi b y phc kiu cch nh th!. - Tt t p: Nhng gi th bn thy. V ti c ni ti l sa mn u? (Hnh hng m Tt t ni c 1 ngha su sc chng ang i trn ng tr v qu hng tm linh. D di bt k mt hnh thc no m bit thanh lc bn thn, tri qua nhng au kh rt kinh nghim t cuc sng, th i sng y l mt cuc hnh hng. Khng phi ch ngi tu mi hnh hng m mi ngi u ang hnh hng vn ln t vng ly ca cuc i.) Thin Hu v cn ang chp vo danh t v hnh tng nn khng hiu. Chng cho Tt t ri ra i. Tt t nhn theo vi lng cm mn ngi bn thiu thi. Sau khi thc dy chng c cm tng mnh sng mt cuc i mi, nhn v tr vn vt vi lng thng yu bnh ng v ngi u tin

m chng tri lng yu thng l Thin Hu. l iu k diu m ting OM em li cho chng: ln u tin chng yu mn tt c mi s chung quanh vi nim hoan h. V chng thy dng nh by lu nay mnh au kh ch v khng bit yu thng. Gi y chng khng th tr v vi cuc sng sa a nh c. y l ln tnh ng th hai. Chng nm suy ngh v s phn ca mnh, v tm xem u l nguyn nhn nhng sai lm trong qu kh. Chng chin u 1 cch v vng vi t ng khi lm mt ngi B La Mn, mt sa mn kh hnh: Qu nhiu tri thc ngn ngi chng, qu nhiu s thnh thin, kh hnh p xc; chng qu kiu cng, lun lun l ngi thng minh nht, hng hi nht, lun lun hn ngi mt bc, lun lun l ngi tr thc, ngi ging o, ngi hin trit. T ng chng len li vo trong chc v ging o y, vo lng kiu hnh y vo tri thc y. N an v y mt cch vng vng v tng trng dn, trong khi chng tng rng mnh ang hy hoi n bng cch nhn i v sm hi. By gi chng hiu v sao chng phi tr thnh mt thng gia, mt ngi c bc ru ch, mt ngi trc ph cho n khi con ngi thuyt gio, v sa mn tr thc trong chng cht i. Chng phi sng qua nhng nm thng kinh khng, chu ng cn bun nn, hc cc bi hc in r ca mt cuc i v v trng rng cho n lc chng i ti ch tuyt vng ng cay cho Tt t, con ngi ca hoan lc, con ngi ca giu sang cng cht nt. Chng cht, v mt Tt t mi thc dy sau mt gic ng hi sinh. ln tnh ng th nht sau khi gp Pht, l Tt t tnh cn mng p xc kh hnh. Khi chng bung ra, m tung ca ng gic quan th chng sa ngay vo i sng khoi lc. y l do nhng nm di p xc dc vng b dn nn, gi y gic quan chng nh mt l xo b nn qu mc bt u c bung ra. ln tnh ng th hai, chng tnh khi cn mng sa a chy theo lc th th tc. C hai thi ny u l hai cc oan ng trch nn c Pht dy cn phi sng trung o. giai on tu kh hnh, Tt t cn b phin no chng ch cho s m chp ci t ng thnh thin, v y l cn mng p xc. giai on sa a theo ru ch, trai gi l Tt t cn b nghip chng ch s bung lung su cn, v y l cn mng bung lung sa a. giai on cui, sau khi tnh cn mng bung lung sa a, Tt t cn phi chu ci kh v a con, c th gi y l bo chng. Ch sau khi vt qua khi c ba chng ngi, chng mi thc s gii thot.

Nh dng sng m chng tnh ng nn Tt t cm thy yu mn dng sng khng mun ri. Chng i dc theo con sng v khi n bn chng gp li V S, ngi a chng qua sng lc chng t gi i sng sa mn i vo i sng sa a. V S khng nhn ra v chng thay i qu nhiu v ang n mc sang trng. Tt t ni: Con sng p qu, ti mun li hc t dng sng ny. Vy ng c th cho ti li hc vic a vi ng khng?. V S p: Mt ngi n mc sang trng nh ng th lm sao chu ng c i sng cc kh ca 1 ngi a v hn na phi c s thch th th mi lm c ngh ny. Tt t ni: Hm nay ti b ph bnh v b y phc ny hai ln. ng c th i cho ti 1 b c rch ti cho vi ng khng?. V S ni: C chuyn g khin ng quyt nh nh th? Ngi nh ng u phi i cho !. Tt t bc l ht tm s vi V S. V S ni, Tho no ti thy ng quen quen. C phi ng l v sa mn m ti a qua sng cch y lu lm ri chng? V S bng lng chng li trong chi bn sng. Anh hy li, nhng khng phi hc vi ti m hc t dng sng. T y hai ngi lm bn vi nhau rt thn thit. 3. au kh v a con Dn d, tin n loan ra v hai ng thnh sng bn sng. Nhiu ngi hiu k i qua sng tm hiu s tht. C ngi cng nhn h thnh thin thc, nhng nhiu ngi ch cho l tin nhm. Mt ngy, c tin c Pht sp nhp Nit bn, v rt ng ngi hnh hng n ving Pht ln cui. Trong s nhng ngi hnh hng ny, mt hm c c Kiu Lan em theo a con trai nh. Khi n b sng, Kiu Lan b rn cn. a con chy ku cu, gp Tt t v V S trong chi. Hai ngi a Kiu Lan vo chi, nng ang hp hi. Tt t quan st s bin i trn gng mt ngi thn yu nht ang i dn vo ci cht, v thy nh chnh mnh cng ang cht. Chng l lng ngm nhn s bin i t mt sc p lm chng say m m gi y ch l ci xc thn tn t.

Kiu Lan ni: Ti nh n ving c Pht c s bnh an nhng gi y gp anh, ti tm thy s bnh an . C phi anh t n y ri chng?. V nng gii thiu vi Tt t a con ca h. Tt t sung sng n nhn a con trai ca chng sau khi chn ct Kiu Lan, nhng a tr th chng nhng khng thng chng m cn chng c li. Mt ngy kia n mng Tt t, khng nhn chng l cha, n cp ht s tin dnh dm ca hai ngi ri ly chic trn i. Tt t nh con quay qut. Chng r V S i tm a tr, nhng V S bo: Khng, ti ch i tm chic m thi. Con chim non kia quen 1 np sng khc, mt chic t khc. N khng chy trn ca tin v thnh th vi cm gic chn chng nh bn trn, n t gi nhng th y mt cch min cng. Ti hi dng sng nhiu ln, nhng dng sng ci ti, ci bn, ci s in r ca chng ta. Nc s tm n nc, tui tr s tm n tui tr. Bn hy hi dng sng i, v lng nghe!. Nhng Tt t vn cn nghip nh thng a con. Chng trn V S xung ph tm n nhiu ngy nhng khng gp. Ni au kh ln ny ca Tt t d gip chng hiu thm nhng ni kh ca cuc i. Chng khng cn thy mnh cao hn thin h, khng khinh i na m cm thng c vi mi ngi. Chng cho ch mi ngi qua sng, cm thy h u l anh em. Chng chia s ni au kh ca mt b m mt con, mt ngi v mt chng. Chng khng cn thy nhng au kh ca h l tm thng, nh khi cn lm sa mn chng thy. By gi, khi tri qua tt c nhng nhp cu on trng ca cuc i, chng mi c kh nng cm thng vi mi ngi. y l ln tnh ng rt ro t tm i bi pht sinh. Mt ngy kia khi vt thng ang au nhi ni chng, Tt t cho qua sng, tm can t ti v ni nh. Chng ln b vi mc ch xung ph tm con. Sng vn chy nh nhng, y l ma kh nhng ting nc reo ln mt cch k diu. Con sng r rng ang ci ngi cho lm cm. Tt t ng nghing mnh trn ln nc lng nghe. Chng thy din mc mnh phn chiu trn dng nc lng l tri. C ci g trong hnh nh y phng pht ging ph thn chng. Chng nh li khi cn l thanh nin, no chng khin cha bun lng khi buc ng phi cho chng i theo nhng ngi kh hnh, no chng b i m khng bao gi quay v! Cha chng h khng chu ng ni au n m gi y chng ang chu ng v a con hay sao! Phi chng ng cht t lu trong c qunh, khng thy li

con mnh. Chng li khng ch i 1 s phn tng t sao? Con sng ci ln: Phi, nh th y! Tt c mi s, nu khng chu ng mt ln cui cng kt thc, th vng ln qun s ti din, nhng au kh tng t s ti din mi hoi. Tt t tr v k li mi s vi V S. V S ni: Anh lng nghe dng sng, v anh hiu c mt t. Nhng hy lng nghe thm na. Tt t lng nghe. Chng thy hnh nh cha chng, hnh nh ca chnh chng v hnh nh ca con chng chy lon x vo nhau. Hnh nh Kiu lan cng xut hin ri tri i, hnh nh Thin Hu cng bao nhiu ngi khc cng hin n ri i qua. H u tr thnh mt phn ca dng sng,con sng cng y nhng kht vng, bun au, ray rt, y nhng c mun khng c tha lng. Tt c nhng ln sng nc u vi v i v mc ch, chy v ngun thc, v bin, v ng bng, v i dng. Nc tr thnh hi bc ln, hi thnh ma ri xung thnh sui, ngun, sng lch ri li i thay, li tun chy. N vn cn m hng ca ni bun su tm kim, nhng trong cn c nhiu ting khc ha theo: ting ca hoan lc bi ai, ting d, ting lnh, ting ci, ting khc, hng trm ting, hng ngn ting. Tt c nhng ting y kt thnh th nhn, v tr. Tt c u l dng bin chuyn, l khc sinh ca. Khi Tt t ch lng nghe cung n mun iu y, khi chng khng ch lng nghe ring r ni bun thm hay khc hoan ca, khi chng khng rng buc mnh vi thanh m no ring bit m lng nghe ci Nht th, ci Ton din, th lc y cung n mun iu kia ch bao hm c mt ting OM. Tt t cn thy nhiu hnh nh khc, thy trn vn cuc i, thy c i th ca v tr bao la trong khng phi ch ring mnh chng au kh. Khi y chng thy rng cuc i vn l nh vy (nh th). t n y th khng bun khi xun tn cng khng vui khi xun n, sng mt cch t ti, thn nhin. y l ln gic ng th ba v cui cng ca Tt t. Tt t tr v tm s vi V S. ng nhn vo mt Tt t v bit chng gic ng: Ti ch giy pht ny lu! By gi cng vic ti xong, xin t bit. Ri ng i vo rng. Hnh nh V S l hnh nh B tt trong i a ngi t b ny (b m) qua b bn kia (bn gic). B tt khng b ny hay b kia, cng khng gia dng, khng tr u c. B tt l mt ngi bn gip m khng k l mnh cu gip, cng khng t cho l thy ca bt c ai.

Mt ngy kia, Tt t cho cho mt on sa mn trong c Thin Hu sang sng. Thy ngi cho vui v a sa mn qua sng m khng ly tin, (khng nhn ra Tt t) Thin Hu khen: ng tt qu! Chc ng cng l ngi ang i tm chnh o phi khng? Tt t: ng t cho mnh l ngi tm kim hay sao? Thin Hu: Phi. Sut i ti lun i tm chnh o.~ Tt t: V anh lun tm kim nn anh khng bao gi gp c! Thin Hu kinh ngc hi: Sao anh ni l vy? Tt t: Ngi i tm kim v c mc ch, nn ch chm bm vo , khng thy c bao nhiu chuyn khc. Ngi khng i tm th lun sng thong dong, t ti, vui vi nhng g mnh gp. V khng tm kim nn ti lun lun gp g nhng iu mi l. Cng v hm h tm kim, m my ln gp li ngi bn c ca mnh, anh vn khng nhn ra. Khi y Thin Hu mi kinh ngc ku ln: Tt t, ln ny ti cng li khng nhn ra c anh! Ti sao anh b b y phc sang trng tr thnh ngi cho ? Tt t p: Tt c nhng on i u l nhng lp o gi to! C ti v anh cng th. Khi nhn k bn, Thin Hu thy v thanh thot ta ra t con ngi chng. V sa mn ni:

 Qua bao nhiu nm tm o, ti vn au kh v cha tm thy bnh an. Ti thy hnh nh anh t c N. Xin anh hy ni cho ti nghe. Tt t ni: Ti thy trn i, ch c yu thng l quan trng nht!. Thin Hu ngc nhin: Anh ni l tht! c Pht khyn k tu hnh khng nn c nhng tnh cm th tc nh l s thng yu, bm vu. Tt t: Nhng ti bit ti khng ni tri vi ca Ngi! Lm sao ngi khng c tnh yu, khi Ngi b c cuc i gio ha con ngi thot kh, t n an lc. Ngi phi l mt Con Ngi chan cha tnh yu! Thin Hu vn khng hiu nhng g bn ni, v tha thit van ni: Xin anh hy ni cho ti mt li d hiu. i ti i thng gian nan v tm ti! Tt t ni nh ra lnh: Thin Hu! Hy ci st gn ti v hn trn ti i! y l mt hnh vi gy chn ng, m cc bc thy Thin tng v Mt tng thng s dng thc tnh mn sinh, khi ngn t khng c hiu qu. N ni ln rng ch c tnh yu c ni dung tr tu mi em li s an lc, gii thot cho con ngi, khng phi ch tr tu sung. Cui cng, Thin Hu cm thy nh va c chnh c Pht gii ta mi kh au khc khoi, v tm thy an lc. ---o0o--III. NHN NH A. PHN TCH NHN VT 1. Tt t:

l biu tng cho mu ngi m Pht gio gi l Tu gii thot. Con ngi phi dng mnh, tnh gic trong mi lc, c thi ph phn, phn tnh. Tt t hi nhng c tnh y, nh ta thy ngay c trong thi gian chng sng sa a. (Thi nhn ngm, tnh gic:) - Giai on u ca s sa a: Mc d sng cuc i try lc chng vn cn thi tnh gic ca mt sa mn: Chng thy mi ngi sng mt cch tr con, ging nh th vt, lm chng va cm thng va khinh b. Chng cm thy h lao nhc, kh s, bc u v nhng chuyn i vi chng tht khng ng g: tin bc, danh vng ho huyn, lc th nh nhoi. H nh chi nhau, than vn v nhng ni kh ch lm cho mt sa mn mm ci, v h au kh v nhng thiu thn m mt sa mn khng cm thy. Giai on hai: Thnh thong chng nghe trong tm t mt ting ni yu t nh nhng, nhc nh chng 1 cch m thm, phn nn mt cch lng l n ni chng kh nghe r. Ri t nhin chng nhn ra rng mnh ch nh ang chi mt vn bi, rng chng cng vui v y, i khi cn hng th khoi lc na, nhng cuc sng chn tht ang tri qua m khng ng chm n chng. V hnh nh c Pht vn lun trong tm tr Tt t. Chng ni vi Kiu Lan: Ti khng bao gi qun c ngi y. Mi ngy c hng ngn ngi vy quanh ngi, sng theo li dy ca ngi. Nhng h ch l nhng chic l ri, khng c trong h s minh trit v nh hng. (Thi ph phn ca Tt t:) Knh bch ng Gic ng, ti ngh rng khng ai tm c gii thot qua nhng li ch gio. Ngi khng th truyn cho ai bng ngn t, nhng g n vi ngi trong giy pht ngi t gic ng. Li ch gio ca ngi dy rt nhiu: phi sng th no, trnh iu c nh th no. Nhng c mt iu gio l y khng cha ng, y l ti sao ch c mnh ngi t c nhng iu ngi chng tr thnh mt ng gic ng. Chnh v th m ti phi i con ng ca ti, khng phi tm mt l thuyt hay hn, v ti bit khng th c nhng t b mi l thuyt v thy dy, t mnh t n ch-hay l cht. Nhng ti s nh mi hm nay v gi pht ny, hi ng Ton gic, khi chnh mt ti c chim ngng mt bc thnh nhn. (Tt t, mu ngi sng bng cm tnh hn l l tnh : )

Mu ngi ca Tt t l mu ngi mn cm nn i trc c Pht, chng thch chim ngng dng dp, t dung ca Ngi hn l nghe nhng g ngi dy. Mu ngi nng v cm tnh nh Tt t nu i tu s tr thnh mt nh thn b, ngha l khng th suy t tru tng c, m phi c biu tng c th. H l nhng ngh s, nhng ngi sng ht mnh nn d kh au. Trong tc.. phm Nh kh hnh v g lang thang, Hermann Hesse cng an Thanh (tng ng nhn vt Tt t y) i thoi vi Huyn Minh (mu ngi l tnh) nh sau. an Thanh: Lm sao c th suy t khng hnh nh? Huyn Minh: Suy t v tng tng hon ton khc nhau. Suy t c th hin bng khi nim, cng thc, m khng phi bng hnh nh. Khi hnh nh chm dt th trit l bt u. Vi anh, th gii c to bng hnh nh, nhng vi ti th bng tng. Anh l mt bc thy trong lnh vc tng tng. Nu i tu, anh s l mt nh thn b, l ngi khng th tch ri t tng khi hnh nh. Bi th anh khng phi l ngi t duy. Nh thn b l mt loi ngh s m thm. mt nh th khng vn iu, mt nhc s khng m thanh, mt ha s khng sn c. (Bi th, tn gio chnh thng duy l xem mt tng l mt th t o, v tng tng nhiu qu th d i xa s tht, v nhng hnh nh biu tng c th lm ngi khc hiu lmt d cc hnh nh trong mt n th n gio.) Sau bao nm xa cch, khi gp li an Thanh v hiu r chng hn, Huyn Minh th tht: T trc ti vn xem nh ngh thut, n nay ti mi hiu l c nhiu no ng i n chn l. T duy khng phi l con ng duy nht, li cng khng phi l con ng tt nht. C anh v ti u ang n lc, v ng nhin c hai u bt ton, nhng ngh thut qu tht v ti v hn t duy (trong lnh vc ngh thut khng bao gi c chin tranh.) Sau khi an Thanh tc xong bc tng c t n tri ng, chng tr li i sng lang thang, lm cho Huyn Minh nh nhung v phi xt li cuc i mnh. Nh an Thanh, tm hn chng tr nn ro rt nhng cng v an Thanh, chng tr nn ngho nn, yu ui. Th gii trong chng sng v xem nh nh mnh: th gii ca hc thut, i sng tu s, chc v gio hi, lu i t tng vng chc, tt c th gii y b an Thanh lm

cho lung lay tn gc r. By gi lng tu vin trng y dy hoi nghi. D nhin v phng din l tr, o c th i ca chng tt hn, ng hn, trt t hn v gng mu hn, l mt cuc i ca phng s, hin dng, lun lun n lc cho nh sng, cng bng. Cuc i ca ngi y trong sch hn i ca mt ngh s lang thang, mt k quyn r n b. Nhng di ci nhn ca Thng th cuc i gng mu ny c g tt p hn cuc i ca an Thanh? Con ngi c tht sinh ra sng 1 cuc i my mc, iu , hc Aristotle v thnh Thomas, hc ting La tinh, Hy lp, dp tt cm gic, chy trn trn gian khng? Khng phi con ngi cn c to dng vi nhng gic quan v bn nng, vi nhng bng en m mu v kh nng gy ti c lm kinh hong v tht vng sao? Nhng cu hi y quay cung trong u c v tu vin trng mi khi ngh n an Thanh. Phi, c l sng nh an Thanh tht hn nhin hn, ngi hn, cam m hn v e cn cao qu hn, khi dn mnh vo dng thc ti kht khe hn lon, dn mnh vo ti li chp nhn nhng hu qu ng cay. C l vic lm ca an Thanh kh hn, can m hn v chn thc hn: lang thang trn ng thin l vi i giy rch, a vi cm quan tr gi bng au kh. Huyn Minh nhn su vo cuc i thc lon ca bn m vn khng gim cht no lng knh trng mn yu. khng, t khi tu vin trng thy c nhng pho tng do bn tay vy mu ca chng ngh s tc nn, Huyn Minh bit r trong tri tim con ngi bc dng y, k quyn r n b y, c nhng thin bm trn tr nh sng v ti hoa. Ngi ngh s chu ng cho ngi ta khinh b mnh, nh trong Ma ngun Bi Ging ni: Ti xin chu cung si sng sut, Ti ui m cho tha d yu em (ch cuc i). im tng ng gia ngh s vi ngi t duy l, n ch tuyt nh ca ngh thut, ngh s cng nh b tay nh nh t duy khng c li din t chn l. an Thanh t gi xng iu khc lang thang tr li, v chng thy khng mt nt ha no, mt ng iu khc no c th din t s linh ng ca cuc i. Cuc i ging nh mt b m b n khng bao gi hin l ton thn cho ta thy, nn an Thanh nh cht i cho bc tranh tuyt tc v B M i vn mi mi l mt l huyn vi.

Tm li, Tt t l mu ngi n ng, theo con ng Kim cang tha ca Mt tng. Nhng k cha c gii nh, cha c cng lc ca tr tu, cao ngo, ch k, tm giao ng, m i con ng tu hay Kim Cang tha th rt nguy him, d dng sa a. Bi th, ta khng nn qun rng, trc khi bc vo cuc sng sa a, Tt t tng tu kh hnh v c nhng nh chng rt cao, nh th chng mi c th gng li c mt khi sp cht ui trong thanh sc cuc i. 2. Thin Hu L mu ngi t duy, kh hnh, nn thch nhng ci tru tng. Chng thuc mu ngi nng v l tnh. Thin Hu i theo con ng tim gio ty tn hnh, l ngi tu nhiu kip nn bit chn la gi mm tin ca mnh, v may mn gp dc thin tri thc. Tuy Thin Hu sut i i theo Tt t, nhng khi gp Pht ng b Tt t ch khng a dua theo bn mt cch m qung. Thin Hu l hng ngi trng nhiu cn lnh nn khng th sa a, mc d lu ng chn l. 3. V S Nhn vt ny tng trng cho lng tri hay Pht tnh, vt ln trn c cm tnh v l tnh. Vai tr ca V S hnh nh ca mt B tt m thm sng gia cuc i. Ngi cho l ngi lun di ng qua li, khng tr mt ni no: khng b sinh t khng b Nit Bn cng khng gia dng. Trung o cng vy, khng phi l con ng gia, m vt ln trn cc cc oan. V S a ngi t b m sang bn gic, ng l ngi m thm hng dn cho Tt t cch hc lng nghe t dng sng. Tt t cng l mt hc tr gii, nn khi theo V S hc t dng sng th Tt t ng c mt iu: khng phi ch c dng sng thing ling, m tt c mi s vt u thing ling. Chng ta c th hc o t khp ni: ngn cy, chic l... ch khng phi ch c dng sng. V S c kh nng c bit l bit lng nghe, trong Pht gio gi l phn vn, xoay ci nghe tr v tm lng nghe t tnh thanh tnh, nghe ci nht th, khng bm vo mt i tng no. Nh s lng nghe m con ngi c th gii thot. ---o0o---

B. T TNG NNG CT Hermann Hesse gi gm nhng suy t ca mnh v chn l, v cuc i v v s gii thot qua cc nhn vt Tt t v V S. C th tm tt cc t tng nng ct nh sau: 1) Chn l l ci g khng th truyn dy c. Kinh in khng em li cho ta nit bn, an lc c m t mnh phi chng ly. 2) Mi lp ngn u bao hm ci iu ngc li: ni thin bao hm c, ni khim tn bao hm kiu cng. 3) Thi gian khng tht c. Gii thot chnh l nhn thc ti mt cch ton din khng ct xn. Trong a b n tng ng gi, trong sinh c dit. Cht l bt u i sng mi di mt hnh dng mi. Tt t ni: Thi gian khng thc c, ny Thin Hu! Ti lun lun trc nhn iu y. V nu thi gian khng c thc, th ci ng tng tng ngn chia i ny vi ci v cng, phn chia thin v c, hnh phc vi kh au, cng ch l o tng. Thin Hu: Sao li nh th? Tt t: Ny nh bn! Ti l mt k phm ti v bn l mt k phm ti. Nhng mt ngy kia ngi phm ti cng s t Nit Bn, thnh Pht. nim mt ngy kia ch l o tng, ch l mt s so snh. Khng, c Pht tim tng (Pht tnh) c sn trong ngi ti li, tng lai nm sn trong hin ti. c Pht tim tng y phi c trc nhn trong ngi kia, trong bn, trong ti, trong mi ngi. Thin Hu, th gii khng t t tin trn ng di t n ton thin. Khng, n hon ho trong mi lc, trong tng giy pht. Tt c mi ti li u mang theo n s n x, mi tr con l mt ng gi tim tng, mi mm non mang sn cht chc, v trong mi ngi ang hp hi, c s sng vnh cu. Chng ta quen nhn mt chiu, hoc sinh hoc dit, nn au kh. Ngi gic ng th thy s lun chuyn ca vn vt cng nh bn ma, trong dit c sinh v ngc li, nh Mn Gic thin s ni: Mc v xun tn hoa lc tn, nh tin tc d nht chi mai.

4) Nhng s hi, lo su u trong thi gian, (ngha l, ngi ta ch lo s khi d on v tng lai, v so snh vi qu kh) nn mi au kh trn i s c khc phc khi ta khc phc thi gian, khi ta bt chp n (ch sng trong hin ti vi tt c s tnh gic thy rng khi mm hin ti cng khng thc). 5) Ci g c gi tr, l chn l i vi ngi ny th dng nh vi ngi khc khng c ngha g c (Do vy tht khng nn p t t tng, li sng ca mnh cho ngi khc). 6) Tt c mi s u thing ling nu ta bit nhn v bit lng nghe. Mi sinh vt u gi cho ta chn l vnh cu nu ta khng bm vo n. ng hng tm Thng mt ni no, v Thng khp ni. Ch tuyt nh ca o cng nh ca ngh thut, l s im lng v ngn. Khi ta dng li 1 ci g cho l thng , th chnh lc ta xa ri Thng (A. Gide). Khng bm vo 1 biu tng no c mi thy c chn l (v s tr). Chnh thi nhn ca ta quan trng hn i tng nhn. Tt t ni: Th tht ti khng cho danh t, t tng c 1 tm quan trng no, ti quan tm n s vt nhiu hn. Mt ngi trn dng sng ny l thy ca ti, ng ta l mt ngi thnh thin, trong bao nhiu nm ng ch tin vo dng sng, khng tin g khc. Con sng i vi ng ta nh mt thng . Trong nhiu nm ng khng bit rng mi ln gi, mi m my, mi thn chim, su b cng u thing ling khng km, v c th dy cho ng ta ht nh dng sng dy. 7) Yu thng cuc i l quan trng hn tm hiu v phn tch n. By gi Tt t nhn cuc i vi mt thi khc trc: khng qu khn ngoan, khng qu kiu hnh, v v th t m, thn thin hn. Khi chng a qua sng nhng nhn vt thng ngy, h khng cn xa l vi chng nh trc. Mc d t ti mc t gic cao v chu ng c ci ung nht cui cng ca mnh, by gi chng thy nhng ngi thng tnh y u l huynh ca chng, nhng c m ph phim ca h khng cn phi l m tr nn d hiu, ng thng v li cn ng phc na l khc. 8) Danh t khng ni ln c chn l.

Tt t bo Thin Hu: Vi ti dng nh thng yu l quan trng nht trn i. Nhng t tng gia v i c th t nng vn tm hiu nhn sinh v tr, nhng ti ngh, ch c mt iu quan trng l yu thng cuc i, khng phi khinh b n, khng th ght nhau m nhn i nhn mnh cng tt c mi s vi nim yu thng, qu trng. Thin Hu: Nhng y chnh l iu m ng gic ng gi l vng tng. Ngi dy l lng, nhn nhc, t bi... nhng khng dy yu thng. Ngi gii rn chng ta khng c tri buc mnh vo tnh yu th tc. Tt t: Chng ta li ri ren v danh t v ngha. Ti khng ph nhn rng danh t thng yu ca ti tht tri ngc vi li ch gio ca c C m. Ti khinh thng danh t cng v l y: ti bit mu thun kia ch l o tng. Qu th, lm sao Ngi khng bit n tnh yu khi m Ngi, mc d nhn chn s ph phim gi tm ca nhn th, vn dn thn sut i gip v gio ha con ngi? Vy ng nn bm cht vo ngn t m quay lng vi ngha l. Danh t hng th din t c tt c mi s. 9) Lng tri (hay Pht tnh) ca con ngi lun lun tri dy khi c c hi, d con ngi c ln ln trong phin no v minh bao lu i na. N nh mt vin Kim cng bt hoi: C cuc i n chi ca Tt t khng nh hng chng bng mt ting OM khi chng ng trn b vc thm. ---o0o--C. BIU TNG DNG SNG 1) Dng sng tng trng cho dng thi gian, dng i. Tt c nhng trit gia c in v hin i u v thi gian nh dng nc chy. Khng T, Hraclite, Henri Bergson u v thi gian v tm thc nh dng nc (stream of consciousness). Cuc i con ngi ging nh mt dng sng tun chy khng bao gi ng li, y l tnh v thng ca cuc i. V v thng cho nn mi giai on trong cuc i ch l gi tm, khng tht: l tnh v ng, cng nh dng sng khng thc c. Tt t: Bnh xe hin tng quay nhanh lm Thin Hu! u l Tt t con ngi b la mn? u l Tt t sa mn? u l Tt t con ngi giu c? Ci g gi tm s i thay.

Trong tp Ma ngun, thi s Bi Ging vit: Dng sng chy, ai ngi xin nu li? Cn i ngi th: Xun xanh x cng chy di B sng tuyt ph phng i pha sau 2) Tnh nht th ca cuc i: Con sng ng lc khp mi ni, cng th cuc i l ton th bt kh phn: sng cht, vinh nhc, xu tt, c thua, cn mt, vui bun... tt c l cuc i. 3) Dng sng cng thng c dng v vi dng v thc tun chy khng ngng, chim v tr quan trng nh ln nc ngm bn di, ni sinh sng ca loi thy tc. 4) Dng sng lun lun tr v: Nc i ra bin li ma v ngun, (Tn ) cuc i cng vy tun hon nh bn ma lun chuyn, cho nn bit ly cng l trng ng: Tha rng ly bit mai sau L trng ng gia hng mu nguyn xun (Bi Ging) ---o0o--KT LUN. Cu Chuyn Dng Sng trc ht l mt tc phm vn hc ngh thut, cho nn bt c mt phn tch no v phng din t tng u mang t nhiu tnh ch quan do ngi c t gn cho n. Bi th nhng ai ph phn sch ny ph bng o Pht hay cao o Pht, u khng nhm ch. ---o0o---

NGHA QUY Y QUA BA CHNG NG TU TP

I. C ba chng ng n gic ng: Nhn thin (con ng nh hay chng mt), Thanh vn, Duyn Gic (con ng trung hay chng hai), B tt (con ng ln hay chng ba). mi chng, ng lc tu tp mt khc, c

th tm tt trong hai yu t: S hi v mong cu. Chng mt, ng lc tu hnh l s a ba c o, mong c phc bo tri ngi. Chng hai, s n c phc bo ci tri ngi v bp bnh, v v thng chi phi. Bi th ni s hi ca Thanh vn l s sinh t lun hi, v mong cu ca Thanh vn l mong cu gii thot. Chng ba l B tt o th thy cu gii thot cho ring mnh cha , trong khi bao nhiu chng sinh nh cha m b con mnh ang ngp ln trong bin kh. Do vy B tt khi tm i bi mong cu vt tt c, v mun thc hin iu ny th phi cu thnh Pht mi tr tu v phng tin cu gip chng sinh nh Pht Thch Ca lm. Vy mong cu chng ba l cu thnh Pht, mun th phi pht B nguyn v lp B hnh. Con ng ca B tt o b b tt khi m hnh gi thi tm b , tr li mong cu t , gii thot ring mnh v thy ng cn xa thm thm. Ni lo s ca ngi theo ui chng ba chnh l s chnh mnh thi tht tm b . II. V mi chng mc ch tu hnh mt khc, nn c tin i vi Tam bo cng khc. Chng mt nh a con khi cn b c cha thng yu che ch. N nhn cha nh mt v thn ban phc v n xin ci g c p ng ci y. Hnh nh ngi cha giai on ny i vi con tr l mt thn tng, mt ng ton nng. Chng mt xem Pht cng nh vy, tin tng tuyt i vo nng lc cu kh ca Ngi: Cng thc quy y ca t nm gii ti gia l quy y Pht bt a a ngc... Ta c nim tin chc rng Pht s cu ta khi ni kh a ngc, ta s khng ri vo mt khi ta quay v nng ta ngi v thay i cch hnh x cho thch ng vi mt Pht t ti gia l gi 5 gii th. Php chng ny l li sng iu phi chng ca mt con ngi lng thin. Tng chng ny l ngi i din cho Pht du dt chng sinh. Chng hai (con ng ca tiu tha hay Thanh vn Duyn gic) th s quy y v nim tin Pht ging nh a con thnh nin tin cha. Thi hon ton li thn quyn ca thu b khng cn na, by gi n xem cha nh mt bc thy, mt tm gng, mt ngi m n c th thnh thong quay v hi kin mi khi lm n tht bi. Nhng phn nhiu n thch t lp, khng mun cha xa vo cuc i ring t ca n lc khng cn thit. Vai tr bc thy, ngi cha giai on ny tht t nh, rt d v nu cung n li nhp v pha bc thy, ngi cha, hoc v pha ngi con, t. Li nhp khi cha, thy xa vo i a con hay t lc n cha sn sng n nhn s dy bo, li nhp khi ngi t i dn vi mt gio l vt qu trnh

ca mnh (nh trng hp trong kinh Php Hoa, phm Ta, nm ngn T kheo b php hi i ra lc Pht sp tuyn thuyt vin n gio ca i tha) hay khi ngi con, ngi t qu kiu cng hoc qu t ty mc cm. Nhng ngi con, t nhn s sng chi ca cha hay thy mnh bng nhiu thi khc nhau. C k hnh din v c lm con hay t ca mt bc thy, ngi cha li lc, v khi t xng ti l con hay t ca v ny v kia, ngi ta cm thy mnh cng oai, cng d phn vo s sng chi ca cha hoc thy mnh. y l mt thi nng ng chp, v khen thy mnh cha mnh th cng khng khc g t khen mnh. Mt hng con hay t li thng tm cch chng i v a ni ngc li cha, thy, bt k h ni ra iu g: Mt kiu ganh t ngm ngm pht sinh t ng chp. Hng con, t th ba th hon ton khm phc s sng chi ca b trn v t cho mnh thp thi khng sao vi ti nn trnh xa thy mt khong cch an ton, tr thnh ngi ngoi cuc do t ti mc cm. C ba thi d va k khng thi no l thi ca mt Thanh vn t. Hai thi u nng ng chp v mc cm t tn, c v nh ci bnh lt p khng cha ng c g vt ngoi ci ti ca mnh. Thi ca ngi con hay t y t ti mc cm th ging nh ci bnh b lng l, cng khng cha ng c php. Thanh vn t, nhng ngi chng hai ca con ng tu tp th nhn Pht vi thi ca mt v lng y cu cp kp thi, mt ngi cho n ng lc mnh ang i. Php i vi h nh thuc cp cu, Tng nh bn ng bnh trong phng hi sc. Khi mt ngi cn d thi gi nghin cu ht trit thuyt ny n th t n, l h cha bc vo chng ng hai: h cn ngoi ngng ca, nh mt ngi khch hng trong siu th xem ht mn ny n mn khc m cha quyt nh mua mn no. Thanh vn tri li l ngi thy c ni kh sinh t mt cch quyt lit cp bch nh thy la ang bc chy lan ti mnh, khng cn th gi l lun. Kinh thng ly v d con voi sa ly: Mt con voi ang kht chy c cht trng thy mt ao m nc trong mt lin li xung ngm mnh v ung nc tha thch. Nhng cha c cn kht th n nhn ra rng c bn chn n ang t t ln xung snh ly cng lc cng su. Cng vng vy n cng ln su thm: n m hong s qun c cm gic thoi mi ca nc mt quanh mnh v trong c hng. N ch cn ngh ti ci cht gn k. Thi t Tt t a ngy xa c l cng tng cm thy nhng nhc nhi ca cuc tn sinh theo kiu y, nn mc d ang sng trong nhung la, ngi m thm t gi ra i tm o gia m khuya, v thnh o ngay gia lng i au kh. Khi thy r s bt toi ca cuc i, th chnh s bt toi y tr thnh diu dc gip ta thot ly. Th tng tng mt ngi c

nhiu kht vng c m. H s ra sao nu khng tha mn mt c m no c? V h s ra sao nu tt c nhng c m ca h u c tha mn? C l hai tnh trng y khng khc nhau my cht: cn li vn l mt ni chn chng bt mn thng xuyn. Nh th Bi Ging vit: Tri t lnh v lng anh khng tha Gi hn i phng hng ht heo ngn Hn ng ngc loay hoay v hi d C bao gi d tha gia khng gian? Thanh vn l ngi thy c rng i kh khng phi v ta khng tha mn c cc dc, m kh chnh l cc dc. Thy c nh vy gi l php nhn ly trn v cu pht sinh, ngay ti ch h c gii thot: cn bnh ha thnh diu dc l ch . Vai tr c Pht chng ng ny khng cn l v thn ban phc ko ta ra khi a ngc, m l tm gng sng gip ta thy rng gii thot c th thc hin ngay gia lng i au kh. V gii thot y ng ngha vi ly dc. chng ng cui l B tt o, vai tr c Pht v s quy y li mang ngha su xa hn na. Tr li vi v d thi con nhn cha hay tr nhn thy: ngi con chng ny an thn lp mng, t thy c nhim v phi gip cha gi n n gio dng. V gip y c ngha l lm sao cho gia ti cha li ng b h hao. Bao nhiu kho tng chu bu cha kh nhc lm ra, by gi trao ht v tay B tt nh ngi con c. Nu khng c B tt th s khng c Thanh vn, khng c Duyn gic, c xe lm ngi lm tri (nhn thin tha) cng khng lun. Th gian s chm trong mn m u m. Bi th B tt ng vai tr trng i trong s mt cn ca Pht php. C B tt l c tt c khng B tt l khng cn g. i tha gio t nng vic th B tm gii l v l . C th B tm, lp nguyn B v hnh hnh B tt mi l i ng qu o ca Pht. Pht tm B c ngha l xc nhn kh nng gic ng sn c ni mnh v tt c mi ngi, v nguyn pht trin kh nng y i i kip kip cho n khi hon ton gc ng nh Pht, c kh nng v phng tin cu gip tt c Cn bn ca s pht tm b l lp 4 th nguyn rng ln cn c trn t diu . V ni kh chng sinh v bin, nn con lp nguyn ln cu tt c kh, (kh ).

Phin no tham sn si (ni con v mi ngi) l v cng tn, nn con lp nguyn ln on tr cho ht, (tp ). C v s phng php cu kh, con lp nguyn ln hc cho ht, (o ). Ch c thnh Pht mi mong cu gip chng sinh thot tt c kh, nn d Pht o cao siu diu vi, con nguyn s t thnh, (dit ). Khi pht bn th nguyn rng ln y l ta t mnh trn ng i ca ch B tt, nn chng ny, vai tr ca Pht B tt l vai tr ca ngi bn lnh (thin tri thc); php l tt c cuc i vi kh au an lc thnh cng tht bi sng cht nhc vinh. Tng l cng dng nhng ngi cng chung b nguyn. Mt tng chia con ng i tha lm hai: i tha v Kim cang tha hay Ti thng tha, nhng chung quy Kim cang tha ch l con ng tt ca i tha. Thnh Pht ngay trong i ny, bng chnh thn xc ny. Kim cang tha t nng nghi l, nn c l Abhisekha thng c dch nhiu cch: qun nh, nhp mn, im o hay gia tr. Trong l ny, hnh gi c cho ung v ri u bng mt th nc php; ngi th gii xem nh ung vo th nc cam l bt t. K t gi pht y gii t c trao mt s mnh thing ling. Th gii nh c m rng ra thnh php gii trng trng v tn, hnh gi c y vo khong khng bao la t tc t cng, tr v vi chnh mnh v vi v tr thay v bm ly mt thn tng nh hai chng ng trc. Theo ngha th ni l nhp mn khng ng bng xut mn: ngi th gii c trao truyn mt th nguy him cht ngi nn cha sc n nhn, l t do tuyt i. Cho nn, cn ni rng khng ai c th th gii Kim Cng tha nu cha tri qua hai giai on di l Thanh vn v B tt. Danh t gia tr (empowerment) c l hay hn c: hnh gi Kim cng tha hay i tha cp cao, khi th gii ny l c s tip sc ca ch Pht B tt bay ra ngoi v tr v bin v h c th rt xung vc thm bt c lc no. Ch Pht B tt khi y s ng vai tr ca ngi bn lnh dui tay nng . ---o0o---

PHNG PHP HC PHT

I. DN NHP Ch Php trong o Pht c rt nhiu ngha: theo ngha hp th Php l tt c kinh, lut, lun gi l ba tng ghi li nhng li Pht dy trong 45 nm Ngi cn i gio ha; theo ngha rng nht th Php ch tt c s vt hu hnh v hnh, thuc vt cht hay tm linh, c th hay tru tng, c thc hay ba t nh lng ra, sng th. Php cn m ch nit bn Pht chng, chn l ti hu hay tri kin Pht m Pht t, nh trong t ng php nhn ly trn v cu hay con mt php thanh tnh. Php cng cn c ngha l php tc l ng nhin ca s vt, tng t ch o m ngi Hu Nng dng Sc loi t hu o, ccbt tng phng no ngha l mi loi t c ci o hay ci l, ci php ca n, nh ong kin bit lm t, hoa bit n, chim bay c i, c trng qu en vn vn khng th i khc. Nhng cn mt ngha na cng rt quan trng ca danh t php, l ngha phng php. Hm nay chng ta s ch trng n ngha ny ca Php, l Phng php hc Pht, hay cch tu hnh, cch chuyn ha cuc i au kh thnh an vui, mi l vai tr quan trng nht ca Php. Nu Php ch l ba tng gio in Pht dy, th ngi khng tin Pht s khng m xa. Hoc d c tin nhng khng bit ch, bn lm n bun bn cng khng c c. Nu Php ch l Nit bn Pht chng, l chn l ti hu, th phm phu chng ta ang cn ln ln gia bi trn cng v phng m ti. Cn nu Php l cl l ng nhin ca mi s vt th ta s ngh rng l ng nhin ca con ngi sng gia i l phi bon chen, n ming tr ming, ci nghip ca ta l nh vy th tu hnh no c li ch g. Nhng khi ni Php l phng php, l ci cha kha m ca hnh phc, chuyn au kh thnh an vui, luyn ct ra vng rng, th bt lun l ngi theo o no, mun ht kh c vui, u cn phi c n. ---o0o--II. NHNG CCH S DNG SAI CHA KHA PHT PHP Khi xc nh ngha ch Php l cha kha, ta mi thy c nhiu l hnh x nh sau. 1. Ling mt cha kha

C khi ging s ni thng chn l Pht dy trong kinh in, nh ni ht thy php khng sinh khng dit khng d khng sch. Hoc v gii st sinh, th ni khng c git hi t ngi cho n sinh vt nh nht nh mui mng su kin. Mt s Pht t nghe khng hiu nn m chn, ng gc; mt s khc thy Pht Php qu cao siu m mnh qu t, l st sinh qu nhiu m ra mc cm b cuc. l thi ling xu cha kha v thy v dng i vi mnh. 2. Dng khng ng cch a. Php khng hp trnh : Khi nh ngha Php l phng php th c rt nhiu, ty thi, ty ngi, ty vic m vn dng. Nhiu khi mt phng php thch hp vi ging s li khng hp vi Pht t trnh tu hnh cn thp km, v d cu Dm phng tu t v phi thanh tnh o trng rt thch hp em ni cho mt v tu hnh ht lm li, nhng qu chp trc vo s thanh tnh, khng mng n chuyn xung ni li sinh hnh o. Nhng nu ni cho mt bm nhu nghe th khng cn sa i g y c na. Bi th, Pht php cn gi l php bt nh, cng nh thuc tr bnh c nhiu th v liu lng khc nhau, dng khng ng bnh v ng lng th chng nhng bnh khng khi m cn thm hi. b. Ngi nghe c chp: C nhiu Pht t nghe Php ri chp cht vo php y xem nh chn l duy nht ng, m khng xt ng cho hng ngi no, i tng no. Li khng ging s m ngi nghe. C mt gia nh n cha m khng bit g n Pht php nhng c con gi li thng theo bn b i cha nghe php. Sau mt thi gian nh thm nhun Php, c tha thit xin cha m xut gia. Cha m lc u khng cho, nhng c gi mt mc nn n, cui cng ng b phi xiu lng cho con xut gia. Vo cha xong, c gi li cn d c cha m i nghe php. Ri thay trong thi php m ng b c nghe ln u tin , c mt cu lm cho h c : u tu cng c, khng cn phi vo cha. H bn li c c con v li nh. Li c ging s dy rng khng phi c n chay, nim Pht mi l tu. D nhin ging s ni khng sai, nhng cng khng ng hn. Th m c mt Pht t n chay trng ba mi nm, nghe th bn v ng mn.

Nh th dy l s tai hi ca vic ni php cho cng chng khi c qu nhiu trnh , nhiu chp trc bt ng. Cho nn trong kinh Kim Cang, sau khi dy rt nhiu, Pht dy: Nh Lai khng c ni g c. chng ta ng bm vo li Ngi, xem l chn l duy nht ng, m khng xt li Ngi ang ni nhm vo hng ngi no, ct tr cn bnh g. Tin ta m khng hiu ta chnh l ph bng ta . Pht tng dy. Thi trn y l thc hnh theo Php mnh nghe mt cch vi vng, khng suy xt. l thi ca ngi km tr tu, c lng tin m qung thnh ra t hi mnh v cn lm cho thy mang ting xi by. Khi tu hnh khng c kt qu th li mt lng tin mt cch oan ung. Chng khc no Pht a cho ci cha kha, m khng m c ca v xoay cha khng ng cch. Hoc c khi xoay cha ng, ca sn sng m nhng thay v y ra, ta li ko vo th cng khng xong! 3. Ng chp Cn mt thi th ba cng khng km tc hi, l bc b ngay li ging dy v khng hp gu ca mnh. y l thi nng ny ca ngi mun chng c kt qu, xem phng php tu ca Pht dy tht qu lu lc khng thit thc, ri i theo nhng thy t bn c mau c thn thng. Khi bit mnh b la th qu mun. 4. Th cha kha Mt thi th t l ngi nghe php xem nh mt ba ch linh nghim, ct k h thn thay v xem Php nh nhng ch gio sng trn i. Chng khc no k ang b giam gi, c ci cha kha m ca nh giam, nhng li lm cho l ba ch h thn, bn sut ngy sm soi, t ln bn th, lm rm tng nim Nam m cha kha, nam m cha kha... Nh lng tin tng y, ngi t cng cm thy kh kh nhiu nhng sao b c vi vic s dng cha kha m ca nh t m ung dung bc ra. ---o0o--III. VN TU TU Bit php cn phi bit cch vn dng php th mi thc s c li ch, cng nh c cha kha cn phi bit cch m. Chng ta hc Php l hc chn l Pht dy, nhng cn phi bit nhng phng php thc hnh chn l y

ty tng giai on v ni chn. Trong s hc Php, Pht dy ba phng php hc l VN, T v TU. VN l nghe ging, c sch, tho lun vi bn o hiu cho thu o v rng ri li Pht dy. Nhng nghe khng cng cha . C ngi i nghe ging sut i, thuc lng Pht php v c tng nhng kinh in cao siu nhng vn chng no tt y, chng c g tin b trong i sng hng ngy, li cn mc thm chng kiu mn cho ta y kinh g cng bit. y l hng Pht t lm su tp cha kha m khng s dng, cht cha kha y nh th ch thm chon ch. T l suy ngh cn nhc n o v nhng php mnh nghe, i su vo Php bng tm ca mnh ch khng ch bng l tai v ci ming. C t duy thin nh mi thm c nhng li ch su xa ca Php ngoi cc li ch nh nhoi nh cu bnh, tng thm ti lc, thng quan tin chc... C mt nhm qun nhn Pht t thng hp nhau tho lun Pht php mi tun mt ti. Hm y ti l Ti sao anh tin Pht?. Rt nhiu kin c a ra, a s thuc v nhng linh ng m bn thn ng s c hng mi khi gp gian nguy trong i, i loi nh, Ti tin Pht v mt do gia nh chy gic na m n mt khc sng ln, gic ui sau lng; c gia nh thnh tm nim B tt Quan m th bng xut hin mt chic thuyn trn c ng gi mc o trng ru bc gh vo b a tt c qua sng. Va ln b nhn xung toan tm ng gi tr tin th khng thy g na, c thuyn v ngi u bin mt... Thc cng kh hp dn, ngi nghe c ngi cm ng c k khng tin. Nhng c mt li pht biu lm cho mi ngi ph ln ci l ca mt Pht t: Ti tin Pht v ngi bo ng tin Ngi. y l mt ngi thc s c suy t v Php v thm nhun c nhng li ch su xa ca Php. Pht dy ng vi tin li Ngi, m nghe xong phi suy ngh cho chn chn coi ng khng ci . C nhng Php khng ng trong lc ny m li ng vo lc khc, nn ngi hc cn phi c s sng sut nhn nh theo hai chiu: kh l v kh c. Php mnh nghe c phi ng chn l nh nhng cn trnh ca mnh nn thc hnh nh th no cng cn xt n. V d vi ngi ang hnh ngh t hay nh c khi nghe gii khng c st sinh, th cn trc ht tm xem iu y c ng khng. Khi thy l ng, nhng mnh cha b c th nn thc hnh theo tng giai on, nh u tin lm diu hnh ngha l king st sinh vo nhng ngy va Pht, ngy rm, vn vn ri t t gim vic st sinh khi khng phi v mu sinh m v mun lm giu. V cui cng, c th i sang ngh khc. l cch tu tun

t. Tt c cc gii php khc cng vy, phi xt trnh mnh c th theo Php n mc no, v c thc hnh d mc thp nht. Nh th l bit cch xoay x s dng ci cha kha Pht php dn dn thot vng nghip chng. Trong kinh Bch D, Pht c k chuyn mt ngi kht nc gn cht nhng khi gp mt con sng th li khng chu ung, bo rng nc nhiu qu lm sao ti ung cho ht c, v cui cng phi cht kht bn dng sng. y l thi ngi nghe Php tht nhiu m khng thc hnh, v c ngh Php Pht qu su rng cao xa m mnh qu km ci. Mt kha cnh th ba ca vic hc Php l TU TU, ngha l p dng Php vo i sng hng ngy sau khi chn la nhng g thch hp cho trnh mnh. i khi thy dy mt iu rt cao mnh phi bit l mnh cha t ti trnh y, cha p dng c, nhng ng vi ph nhn v mt thi gian sau, nu tinh tin tu hnh s c lc mnh t n ch y. Ngy xa Ty Tng c mt ng vua rt hm m Pht php, mi mt php s ni ting v kinh ging cho c triu nh. Php s ny tu Bt nh chng Tnh khng nn ging ton v Khng, t i ng un giai khng, phm thnh giai khng, sinh t nit bn cng giai khng, ti phc cng giai khng... V vua nghe Php s ging xong rt thch th nhng ng thi cng thy tht nguy him cho ng ny sng, v ng ni qu hay, nu ng ging ci Khng y cho thn dn th khng cn ai tu hnh g na... V vua cng mun th nghim coi php s c thc chng T i giai khng khng hay ch ni ni l ming. Bn em php s ra x trm. Php s qu thc chng tnh khng nn trc ci cht ng khng bin sc. Sau vua thnh mt v thy khc v kinh ging Php, v ny lc u ni v nhn qu nghip bo, lm lnh gp lnh lm c gp d, bi th cn phi lm lnh lnh d, nu mun gp lnh khng mun gp d. Ai cng mun lnh th m li lm c, khng ai mun gp d th m t ai chu lm iu lnh, v mu thun nh th nn th gian ny y nhng ri ren au kh. Mun lm lnh lnh d cn phi c tr tu phn bit cho ng ci g thc l lnh, ci g thc l d. ng vua nghe php ny rt ly lm hi lng, bn hi: Th th tnh khng c phi l Pht php hay khng? Hay l ch thuyt t ngy?. V php s ny tu: Tu b h, tnh khng mi l ct ty ca Pht php. Sau khi thun thc trong vic b c lm lnh, vua phi an tr tm vng lng khng vng bn qu bo, th mi l iu lnh ti thng. Nu cn vng mt iu lnh no th cng cha thc s gii thot, v s ham hng qu bo ci tri, ngha l vn cn quanh qun trong tam gii. Sau mt thi gian tu tp vua mi thm ngha Tnh khng ny, v v cng n hn v l git mt mt bc minh s.

y l tai hi ca vic nghe php m khng t duy tu tp v vi vng kt lun v php mnh nghe, khng suy xt trnh bn thn mnh. ---o0o--IV. KT LUN Khi nghe Php ti thng v Tnh khng, ta nn cn thn suy xt li ging s ni, ri chim nghim coi mnh tu hnh n trnh hay cha. Nu cha, th khoan lm theo nhng phi thy c y l php ti thng khng mt hng mc tiu gii thot. V Php chung quy ch l NG LI GII THOT. Gii thot l ht chp trc. Nhng c nhiu cch chp. Khi cn phm phu ta chp vo n mc , vo sc thanh hng v xc, nn khi s ta phi tu hnh t b, thiu dc tri tc, ngha l tu GII. l chng u ca gii thot. Khi gii hnh thanh tnh, cm thy tm yn n khng c g n hn, tm c nh tnh, mi thy r ci g l thin cn lm ci g l c cn trnh. l chng ga ca con ng gii thot. Nhng cn vng bn v thin c, cn m gi qu bo ngha l cn ng chp th cng cha thc s gii thot, nn cn phi bung x, t n V NIM V TR V TNG nh li dy ca t Hu nng th mi l gii thot thc s, tc l khai m tri kin Pht thy c Tnh khng: Bn lai v nht vt, h x nh trn ai? Nghe nh vy, c ngi khi ln ngh ti cn phi bung x th li l mt s tri buc khc. Cho nn, c theo nguyn tc l tt c c nn trnh, tt c lnh nn lm, ri ty kh nng m lm lnh lnh d nhng trong tm khng ngh n qu bo. Khi no ng thi tit nhn duyn, th gii thot t n, nh c chm sc cy ci th ng k s c hoa tri, ch khng phi mun m c Nhng vic tu tm c hi khc ch, ta c th thy c tin v ca Nit bn, trong khi tu nhn ta thy c ci qu lp l. Mun thc nghim, hy bung b mi mong cu, ngay c mong cu gii thot, khng ngh thin khng ngh c, tm hon ton vng lng m vn tnh to. Trng thi V NIM y l tin tc v bn lai din mc, v nit bn. Nhng mt nim sau mun ko di giy pht y ra tc l lt vo tam lc o. ---o0o---

TIN TRNH CHT

(Trung m Php Tnh) Vit theo gii thch ca Sogyal Rinpoche v T th Ty Tng Tin trnh cht c gii thch cn k trong nhiu kinh sch Ty Tng. Ct yu n gm hai giai on tan r: mt s tan r bn ngoi, khi cc cn v t i phn tn, v mt s tan r bn trong, thuc v cc tng v cm xc th v t. Nhng trc ht chng ta cn hiu r nhng thnh phn ca th xc v tm thc ta, nhng th s phn tn vo lc cht. Ton th sinh tn ca ta c quyt nh bi cc i chng: t, nc, la, gi v khong khng. Nh cc i chng ny m thn th thnh hnh v tn ti, v khi chng phn tn th chng ta cht. Chng ta quen thuc vi nhng i chng bn ngoi, nhng th nh ot cch th chng ta sng, nhng iu ng ch l nhng i chng bn ngoi ny tc ng nh hng ln cc i chng bn trong c th ta nh th no. V tim nng cng tnh cht ca nm i chng ny cng hin hu trong tm chng ta. Kh nng ca tm thc lm nn tng cho mi kinh nghim l ci kh nng ca t (nn thng c danh t tm a); tnh tng tc, d thch nghi ca n l nc (dng tm thc); tnh sng sut, kh nng nhn thc ca n l la (nh sng tr tu); tnh chuyn ng lin tc ca n l gi (tm vin m); v tnh trng rng v gii hn ca n l h khng (bu tri tm thc). Truyn thng Mt tng Ty tng nu ln mt gii thch v thn xc hon ton khc vi li gii thch m chng ta vn quen thuc. y l mt h thng tm vt l, gm mt mng li nng ng vi nhng huyt o vi t, kh hay ni kh, v tinh thn. Nhng th ny Phn ng gi l nadi, prana v bindu (tinh kh thn); Tng ng gi l tsa, lung v tikl. Chng ta quen thuc vi mt th tng t trong y hc v chm cu Trung Quc l cc kinh mch v kh huyt. Thn ngi c cc bc thy v nh mt th, cc kinh mch ging nh ng s, kh nh nga, tm nh ngi ci. C 72.000 kinh mch vi t trong thn th, nhng c ba kinh mch chnh: trung ng, chy dc ct sng, v kinh mch bn tri v phi chy hai bn kinh mch trung ng. Hai kinh mch phi, tri cun quanh kinh mch gia ti mt s im lm thnh mt dy gt. Dc theo kinh mch chnh c mt s lun xa chakras, trung tm nng lng t y nhng kinh mch phn ra nh nhng cng d. Qua

nhng kinh mch y kh tun chy, cn gi l ni kh. C nm kh gc v nm kh ngnh ngn. Mi kh gc nng mt i chng v chu trch nhim v mt vn hnh ca c th con ngi. Nhng kh ngnh ngn gip cho cc gic quan hot ng. Nhng kh no chy qua tt c cc kinh mch khc ngoi kinh mch gia, u c gi l bt tnh v gi ln nhng mu t duy nh nguyn, tiu cc Nhng kh huyt o trung ng c gi l kh ca tr tu. Tinh cht cha ng trong cc huyt o. C tinh v trng. Ch cha chnh thc ca tinh trng l ci nh u, v tinh ni l rn. Trong thc hnh yoga cao cp, h thng ny c hnh gi qun rt r. Bng cch lm cho kh vo trong huyt o trung ng nh nng lc thin nh mt hnh gi c th trc nhn nh sng cn bn hay im Linh quang ca t tnh tm. iu ny lm c v tm thc ci trn kh. Bng cch hng tm v mt ch c bit no trn c th mnh, hnh gi c th a kh n y. Vi cch y hnh gi ang m phng ci iu xy ra lc cht: khi nhng gt trong cc huyt o dc bung ra, kh chy vo huyt o trung ng, v hnh gi n ng tc th. S kt hp ca 5 un s tan r khi chng ta cht. Tin trnh cht l mt tin trnh duyn sinh phc tp, trong nhng nhm thuc cc kha cnh tng quan trong thn v tm ta phn tn ng thi. Khi phong i bin mt th nhng thn hnh v cc gic quan suy sp. Nhng lun xa hay trung tm nng lng sp , v v khng c nhng lung gi nng chng, nn cc i chng lin tip tan r t th nht n t nht. Kt qu l mi giai on ca qu trnh tan r u c hiu qu vt l v tm l trn ngi sp cht, v c phn chiu bng nhng triu chng vt l bn ngoi cng nh kinh nghim tm l bn trong. ---o0o---

S TAN R BN NGOI
S tan r bn ngoi xy ra khi cc gic quan v t i phn tn. iu trc tin chng ta c th thc l cc gic quan ta ngng hot ng nh th no. S n mt lc khi nm trn t sng, ta khng th hiu c mt li no ca mi ngi xung quanh, d vn nghe ging ni ca h. y l du hiu nh thc ngng hot ng. Ta nhn mt vt trc mt, m ch c th thy hnh dng l m, khng r chi tit. y l du hiu nhn thc suy. Tng t

i vi cc kh nng ngi, nm, s. l giai on u tin ca tin trnh tan r. Bn giai on tan r k tip i km vi s tan r ca bn i: 1. a i tan r Thn xc chng ta khi s mt ht sc mnh. Chng ta kit qu khng cn cht nng lc no; khng th ng ln, ngi thng, hay cm bt c vt g Ta khng cn gi c ci u ca ta. Ta cm thy nh mnh ang t xung, ang nhn chm xung t, hay ang b mt sc nng gh gm nghin nt. Kinh in m t n nh l mt tri ni khng l ang p xung, v ta ang b n nghin nt. Ta cm thy nng n, kh chu trong bt c t th no. Ta c th yu cu d ta ln, chng gi cao ln, ly ht chn trn ngi ra. Mu da ca ta phai nht v mt mu ti xanh xut hin. M ta hp li v nhng vt en xut hin trn rng. Cng lc ta cng thy kh m mt nhm mt. Khi sc un phn tn, ta tr nn yu ui mong manh. Tm ta dao ng, ni nhm, nhng ri li chm vo hn trm. y l nhng du hiu a i ang rt vo thy i, v kh nng ca thy i by gi r rt hn. Bi th Du hiu b mt xut hin trong tm ta lc l, ta thy mt hnh nh chp chn. 2. Thy i tan r Chng ta khi s mt kh nng kim sot cht lng trong thn. Mi ming ta bt u chy nc. i khi c nc mt chy ra, v ta c th mt ht s t ch. Li ta cng li, mi tht vo, khng cn cht sc mu, ming v c hng b tc. Nhng l mi ta ln vo, v ta cm thy rt kht nc. Ta run ry, co git. Mi t kh bt u phng pht xung quanh. Khi th un phn tn, th nhng cm gic ca thn yu dn, khi kh khi vui, lc nng lc lnh. Tm ta m ra m mt, bt mn, cu tc, v nng ny. Mt vi kinh in ni chng ta cm thy nh mnh b dm trong i dng hay cun tri trong dng nc ln. Thy i ang tan r vo ha i, by gi ha i thng lt v c kh nng nng tm thc. Bi th du hiu b mt l ngi sp cht thy mt m m nh khi cun. 3. Ha i tan r

Ming v mi chng ta hon ton kh cn. Tt c hi m trong c th bt u mt dn, t chn tay cho n tim. C th c mt lung khi xut t nh u. Hi th lnh gi khi qua ming v mi. Ta khng cn c th ung hay tiu ha bt c th g. Tng un ang phn tn, v tm ta l lng gia sng sut v m m. Ta khng th nh c tn b con b bn, hay nhn ra h l ai. Cng lc ta cng kh nhn ra ci g bn ngoi, v m thanh v ci thy ln ln. Ha i dang tan vo phong i, nn by gi n khng c th lm nn tng cho tm thc c na, m kh nng ca phong i th r rt hn. Bi th du hiu b mt l nhng m sng chp chn trn mt ngn la m ra, nh nhng con om m. 4. Phong i tan r Khi gn cht, cng lc ta cng kh th. Khng kh dng nh thot ra ng yt hu, ta khi s th ho hn. Nhng hi th vo cng lc cng ngn v kh nhc, hi th ra cng lc cng di. Mt trn trng, ta nm bt ng. Khi hnh un phn tn, tm tr nn hoang d, khng bit g v th gii bn ngoi. Ta khi s c nhng o gic. Nu bnh sinh to nhiu nghip c, ta c th trng thy nhng hnh th gh rn. Nhng m nh v nhng giy pht kinh hi trong i by gi quay li, c khi ta c la ln v kinh hong. Nu sng mt i hin thin c lng t t, xt thng, th ta c th kinh nghim nhng cnh thin ng y h lc, v gp nhng bn b thn yu hoc nhng bc gic ng. Vi nhng ngi sng i lng thin, th khi cht c s an bnh thay v hi s. iu ang xy n l phong i ang tan vo tm thc. Nhng ngn gi u tp hp li trong kh nng i sng nm tim. Bi th du hiu b mt l (ngi cht) thy mt ngn uc hay n rc. Hi th vo cng nng cn, hi th ra cng su. thi im ny, mu t li i vo trong kinh mch ca s sng nm chnh gia tim ta. Ba git mu ln lt t li, gy nn ba hi th ht ra cui cng. Ri thnh lnh, hi th chng ta chm dt. Ch mt cht hi m cn li ni tim ta. Mi du hiu ca s sng khng cn, v y l im m s xt nghim lm sng cho l cht. Nhng nhng bc thy Ty tng ni n mt tin trnh bn trong vn cn tip din. Thi gian gia s ngng th v thi gian chm dt hi th bn trong c cho l khong chng ba n, tc khong hai mi pht. Nhng khng c g chc chn, v ton th tin trnh ny c th xy ra rt nhanh.

---o0o---

S TAN R BN TRONG
Trong qu trnh tan r ni tm, y nhng tm trng v cm xc t th n t tan r, ta gp bn tng lp tm thc vi t. y tin trnh cht phn nh ngc li vi tin trnh u thai. Khi tinh huyt cha m gp g, tm thc ta do nghip thc y, b ko vo. Trong thi k pht trin bo thai, tinh cht ca cha, mt ht nhn trng v phc lc an tr trong lun xa trn nh u, trn cng ca huyt o trung ng. Tinh cht ngi m, mt ht nhn v nng, an tr trong lun xa c ni l di rn chng bn ngn tay. Chnh t ni hai tinh cht ny m nhng giai on k tip ca s tan r xy ra. Vi s bin mt ca ngn gi gi n ti y, tinh cht mu trng i xung huyt o v pha tri tim. Bn ngoi c tng mu trng hin ra nh mt bu tri trong sng di nh trng. Bn trong, thc chng ta tr nn v cng sng sut, v tt c nhng tm trng do sn gin, gm 33 th, i n chm dt. Giai on ny gi l Xut hin. Ri tinh cht ca m bt u i ln qua huyt o trung ng, khi ngn gi gi n nguyn ch bin mt. Tng bn ngoi l mt mu nh mt tri chiu trn nn tri trong. Bn trong, c mt cm gic phc lc pht sinh, v nhng tm trng do tham dc, gm 40 th tt c, ngng hot ng. Giai on ny gi l Tng trng. Khi hai tinh cht trng gp g tim, tm thc c km theo trong y. Tulki Urgyen Rinpoche, mt bc thy li lc Nepal, ni: Kinh nghim y ging nh bu tri v tri t gp nhau. Bn ngoi, chng ta thy xut hin mt mu en, ging nh mt bu tri trng rng chm trong mn m dy c. Tng bn trong l mt trng thi tm thc khng c t tng. By trng thi tm do ngu si v vng tng i n chm dt. iu ny c gi l Thnh tu. Khi chng ta tnh li, nh sng Cn bn le ln nh mt bu tri v nhim khng my m. i khi y gi l tm vi nh sng ca s cht. c Dalai Lama ni: Tm thc ny l tm thc su xa nht. Chng ta gi n l Pht tnh, sui ngun thc s ca mi thc. Dng tng tc ca tm thc ny ko di ngay c n khi thnh Pht qu. Ngi ta thng v trng thi trung m sau khi cht vi hnh nh mt ngi n ti t p ngi trc tm gng soi. Bui trnh din cui cng ca nng sp bt u, nng ang nh son phn v kim sot li mt ln cui ton th dng dp mnh trc khi bc ra sn khu. Cng th, vo lc cht bc thy khai th cho ta tinh yu ca gio l trong tm gng ca t tnh tm v trc

ch cho ta trng tm ca s tu tp. Nu bc thy khng hin din, th nhng bn o c duyn vi ta nn c mt gip ta nh li. Ngi ta bo thi gian tt nht khai th l sau khi hi ra ngng, v trc khi ni kh vn hnh bn trong chm dt; mc d bo m nht l bt u khai th trong tin trnh cht, trc khi cc gic quan hon ton suy sp. Nu bn khng c c hi gp thy ngay trc khi cht, th phi th gio v tp cho quen vi nhng ch dn ny trc. Nhng hnh gi thng thng v Dzogchen, hon ton trc nhn t tnh tm trong sut i h, nn khi cht, h ch cn tip tc an tr trong trng thi Tnh gic, khi lm cuc chuyn tip qua s cht. H khng cn chuyn di tm thc vo mt v Pht no hay ci Pht no, v h thc chng tm gic ng ca ch Pht ngay trong chnh h. Ci cht i vi h l gii thot ti hu cao im ca s chng c, tt nh ca mt i tu tp. T th Ty tng ch c vi li ny nhc nh mt hnh gi nh vy: Tha thng nhn, by gi nh sng Cn bn l dng. Hy nhn ra, v an tr trong s tu tp. ---o0o---

THI GIAN CA NH SNG CN BN

nh sng cn bn xut hin; i vi mt hnh gi, n ko di bao lu v y an tr khng tn lon trong t tnh tm. Nhng i vi phn ng, n ko di khng lu hn mt bng tay, v vi vi ngi, n ko di khong chng mt ba n. Phn ng ngi tuyt nhin khng nhn ra nh sng Cn bn, m thay v th, ri vo mt trng thi ngt xu c th ko di ba ngy ri. Sau thn thc mi thc s ri khi th xc. Mc d mi ri ren m mt ca chng ta chm dt lc thn ta cht, song thay v quy phc, n nhn nh sng, th v s hi v v minh, chng ta li li, v theo bn nng, bm ly nhng g ta tng bm gi. y chnh l nguyn nhn ngn cn chng ta li dng thi im mnh lit ny lm c hi gii thot. Padmasambhava ni: Tt c hu tnh sng v cht v s ln. Chng nhiu ln kinh nghim nh sng khn t ny. Nhng v b bng ti v minh lm m mt, chng vn lang thang bt tn trong sinh t. Khi nh sng Cn bn l dng, th vn then cht s l mc an tr t tnh ni ta, mc hp nht bn cht tuyt i v i sng hng ngy ni ta,

v mc thanh lc tm phm tnh ni ta, th nhp trng thi trong sng nguyn y. ---o0o---

M CON GP G
C mt phng php theo chng ta c th sn sng chun b nhn ra khi nh sng Cn bn xut hin vo lc cht. y l phng php thin ti thng gi l hp nht gia hai nh sng, hay cn gi l S tan ha gia nh sng M v nh sng Con. nh sng M l ci tn m ta t cho nh sng Cn bn. y l bn cht ni ti ca mi s vt nm bn di ton th kinh nghim ca ta, v th hin trong v sng ngi nguyn vn ca n vo lc ta cht. nh sng Con, cn gi l nh sng o l, l t tnh ca tm ta, ci m nu c thy khai th v chng ta trc nhn, th ta c th dn dn an tr n nh thin nh, v hi nhp n vo s sng hng ngy. Khi s hi nhp c ton trit, th s trc nhn cng ton trit, v s chng ng xy n. Mc d nh sng Cn bn l bn cht ni ti ca tm ta v l bn cht ca mi s vt, song ta khng nhn ra n, thnh th n hu nh b khut lp Ta c th v nh sng Con nh l ci cha kha m bc thy trao cho ta m cnh ca nhn thc, nhn ra c nh sng Cn bn, mi khi gp c hi. Hy tng tng bn phi i n mt ngi bn cha tng quen bit. Nu bn khng c mt tm nh ca ngi y, th c th ngi y i qua m bn khng thy. Nhng khi c tm nh th bn c th nhn ra ngi y ngay khi thy h. Mt khi t tnh tm c khai th cho bn, v bn trc nhn, tc l bn c cha kha trc nhn ln khc. Nhng, cng nh bn phi gi tm nh v nhn n lun lun, c th nhn ra ngi kia khi gp h; cng vy, bn phi tip tc an tr s trc nhn tm bn nhin (t tnh tm) qua s thng xuyn thc tp. Khi y s trc nhn tr thnh thm cn c ni bn, thnh mt phn ca bn, n ni gp l nhn ra ngay khng cn bc nh. Vy, sau khi thc hnh s trc nhn bn tm thun, th vo lc cht, khi nh sng Cn bn xut hin, bn c th nhn ra n v ha nhp vi n mt cch t nhin nh con th s vo lng m, nh cc bc thy ngy xa ni, hay nh gp bn c tri, hay nh sng chy vo bin.

S chm dt tin trnh tan r v xut hin nh sng Cn bn, m ra mt chiu khng gian hon ton mi m. Mt cch gin d gii thch iu ny l so snh vi cch m chuyn thnh ngy. Giai on cui ca tin trnh tan r khi cht l kinh nghim mu en ca giai on thnh tu. N c m t ging nh bu tri trm trong mn m u ti. S sinh khi nh sng Cn bn l nh nh sng trong bu tri trng rng khng my ngay trc lc bnh minh. By gi, dn dn mt tri php tnh bt u ln cao trong v trng l huy hong ca n, thp sng mi ng cong ca tri t mi hng. Tia sng ca tnh gic xut hin mt cch t nhin v ta ra thnh nh sng v nng lng. Cng nh mt tri ln trong bu tri trong sng trng rng, s xut hin nh sng ca bardo php tnh cng s ni ln t khng gian lan khp ca nh sng Cn bn. Ci tn chng ta t cho s trnh din ca m thanh, nh sng v mu sc ny l hin din t nhin, v n vn lun lun hin din trong tm, trong s trong sng nguyn y, vn l nn tng ca n. iu thc s xy ra l mt tin trnh hin by, trong tm v bn cht cn ca n dn dn tr nn r rt. Bt php tnh l nt giai on trong tin trnh y. V chnh qua bi cnh nh sng v nng lng ny m tm hin th trng thi thun tnh nht ca n l nh sng cn bn, tin n s hin hin ca n thnh hnh dng trong bt k tip, ngha l bt ti sinh. Mt iu rt ng ch l vt l hc tn thi cng chng minh rng khi tra tm vt cht n ch cng cc, th n c hin by di dng mt bin nng lng v nh sng. Nh vt l David Bohm nhn xt: Dng nh th vt cht l nh sng c c ng li, c lm cho ng li... tt c vt cht l mt kt tinh ca nh sng thnh nhng mu mc di chuyn qua li vi tc trung bnh chm hn tc nh sng. Vt l hc tn thi cng khm ph nh sng c nhiu phng din: N ng thi l nng lng v cng l thng tin ni dung, hnh dng, c cu. N l tim nng ca mi s. Bt php tnh c 4 giai on, mi giai on trnh by mt c hi khc na gii thot. Nu c hi ny khng c bt ly, th giai on k tip s m ra. S gii thch y v bt php tnh bt ngun t mt in Dzogchen, trong ni rng ch nh php tu cao cp c bit gi l Togal, ngi ta mi c th hiu ngha thc s ca bt php tnh. Ngay c trong T th Ty tng, vn cng thuc gio l Dzogchen, chui lin tc bn giai on ny cng ch ni m h, hu nh hi n mt, v khng xut hin trong mt c cu trt t r rng.

Tuy nhin, cn phi nhn mnh rng danh t ch c th cho mt vi khi nim v nhng g c th xy ra trong bt php tnh m thi. Chng vn ch l khi nim, khi m hnh gi cha kin ton php mn Togal. n khi y th nhng g ni sau y s tr thnh mt kinh nghim c nhn khng th chi ci. 1. H khng tan thnh nh sng Trong bt php tnh, ta mang mt ci thn bng nh sng. Giai on u ca bt ny l khi h khng tan thnh nh sng .Thnh lnh ta thc dn mt th gii m thanh, nh sng v mu sc. Tt c nhng hnh dng quen thuc thng ngy ha tan thnh mt phong cnh nh sng lan khp. nh sng ny rc r chi chang, trong sut v nhiu mu, khng b gii hn bi mt chiu hng no, lng lnh v lun lun chuyn ng. T th Ty tng gi n ging nh mt o gic trn ng trng trong hi nng ma h. Mu sc ca n l biu hin t nhin ca th tnh t i trong tm: h khng mu xanh, nc trng, t vng, la , v gi lc. Nhng tng sng chi chang y trong bt php tnh an tr lu mau hon ton ty thuc mc an tr php mn Togal. Ch khi thc s lm ch php mn ny ta mi c th n nh kinh nghim y v s dng n t gii thot. Nu khng, bt php tnh ch le ln nh mt ln chp, mau n ta khng ng n xt ti na. Cn phi nhn mnh mt ln na rng ch mt hnh gi Togal mi c th c s trc nhn v cng quan trng ny, l, nhng biu hin nh sng chi li ny khng hin hu ngoi t tnh gic ca tm. 2. nh sng tan thnh Nht th: Cnh gii Ch thin Nu ngi cht khng th nhn ra y l biu hin t nhin ca Tnh gic Rigpa, th nhng quang sc gin n khi y khi s ha vo nhau, c ng li thnh nhng im sng hay nhng tri cu bng nh sng c, gi l tikl. Trong nhng tri cu sng ny, nhng mandala ch thn an lc v phn n xut hin, khi nhng tri cu khng l bng nh sng t li, dng nh chim trn c khng gian. y l giai on th hai, gi l nh sng tan thnh nht th, trong nh sng xut hin di hnh dng nhng c Pht hay ch thin c, mu sc hnh dng, cm nhng ph tng khc nhau. nh sng h chiu ra tht chi chang lm la mt, m thanh th gh rn nh ngn ting sm st ni ln, cn nhng tia sng th nh nhng tia laser m thng mi s.

y l bn mi hai thn an lc v nm mi tm thn phn n m t trong T th Ty tng. Nhng v ny xut hin trong mt giai on vi ngy, trong nhng cnh gii (mandala) c bit ca h gm tng nhm nm. Hnh nh ny chim trn bu tri bn trong tm thc ta vi mt cng mnh lit m nu ta khng nhn ra thc cht ca n, th n c v e da gh gm. Ta b ngn ngu trong ni s hi kinh hong, v ta ngt xu. T chnh ta v t nhng v thn y, c nhng chm tia sng nh nhim ta ra, ha tm ta vi ch thin. V s tri cu sng xut hin trong nhng tia sng cng tng thm ri cun li, khi tt c ch thn u tan vo trong tm ta. 3. Nht th tan thnh Tr tu Nu ta vn cha nhn ra c v an tr, th giai on k tip m ra, gi l nht th tan thnh tr tu. Mt chm tia sng nh nhim khc tun pht t tim, v mt o tng khng l m ra; tuy nhin tng chi tit vn sng sa r rng. y l s trnh by nhng kha cnh khc nhau ca tr tu, hin ra mt lt di dng nhng tm thm tri ra bng nh sng v tri cu sng rc r: u tin, trn mt tm thm nh sng mu xanh lc, xut hin nhng tri cu sng mu xa-phia xanh, gm nhng nhm nm. Pha trn , trn mt tm thm nh sng trng, xut hin nhng tri cu sng chi li trng nh pha l. Trn na, trn mt thm nh sng vng nht, xut hin nhng tri cu sng mu vng rng, v trn na, mt thm nh sng nng nhng tri cu sng mu h phch. Trn tt c l mt tri cu nh sng rc r nh mt ci lng ta ra lm bng lng chim cng. S trnh din nhng quang sc sng chi ny l biu hin ca nm tr: php gii th tnh tr, ging nh h khng cng khp; i vin cnh tr, bnh ng tnh tr, diu quan st tr v thnh s tc tr. Nhng v tr Thnh s tc ch kin ton c vo lc gic ng, nn n cha hin ra y. Bi th m khng c thm nh sng mu lc v nhng tri cu sng, tuy th n ni ti trong tt c mu sc khc. iu c biu hin y l tim nng gic ng ca ta. Thnh s tc tr ch xut hin khi ta thnh pht.

Nu bn khng t gii thot y nh an tr khng tn lon vo t tnh tm, th nhng tm thm nh sng v nhng tri cu sng trong , cng vi t tnh bn, tt c s tan vo trong tri cu sng nh ci lng lng chim cng. 4. Tr tu tan thnh Hin din t nhin iu ny bo hiu giai on cui cng ca bt php tnh, tr tu tan thnh hin din t nhin. By gi, ton th thc ti trng ra trong mt cuc trng by v i. Trc ht trng thi thanh tnh nguyn y xut hin nh mt bu tri m rng khng my. Ri ch thn an lc v phn n xut hin, tip theo l nhng cnh gii ch Pht, v di l su ci lun hi. Tnh cch bao la v hn ca cnh tng ny thc hon ton ngoi sc tng tng thng thng ca chng ta. Mi kh nng u c trnh by: T tr tu v gi thot cho n m m v ti sinh. Trong lc y, ta t thy mnh c nhng kh nng nhn thc v tr nh sng sut, chng hn, vi s sng sut hon ton, cc gic quan khng b tr ngi, ta s bit cc i trc v i sau, thy sut tm a ngi khc, v c tri kin v c su no lun hi. Trong mt thong, ta c th nh li mt cch sng ng tt c nhng gio l c nghe, v c nhng gio l cha tng nghe cng thc dy trong tm ta. Ton th cnh tng ny s tan bin tr li vo tinh cht s nguyn ca n, nh mt ci lu sp khi nhng si dy ca n b ct t. Nu ta c c s an tr bn vng nhn ra nhng hin tng y l tia t chiu t Tnh gic ca t tm, th ta s c gii thot. Nhng nu khng c kinh nghim ca php tu Togal, ta khng th no nhn nhng v thn sng chi nh mt tri y. Thay v th, ta a mt nhn xung lc o theo khuynh hng tp qun nhiu i trc. Chnh nhng hnh nh lc o m ta nhn ra, s d dn ta tr li vo li m . Trong T th Ty tng, nhng thi k nhiu ngy c dnh cho nhng kinh nghim v bt php tnh. y khng phi l nhng ngy dng lch hai mi bn ting ng h, bi v trong phm vi php tnh, chng ta hon ton vt ra ngoi mi gii hn thi khng. Nhng ngy ny l ngy thin qun, v m ch thi gian m chng ta c th an tr khng tn lon trong tnh gic ca tm, hay trong trng thi nht tm. Nu khng c thc tp an tr vng vng trong thin nh, th nhng ngy y c th ngn nh mt chp nhong, v s xut hin ch thn an lc v phn n s mau chng n ta khng th ghi nhn c.

Mt gi khc nhn bt php tnh l, hy xem n nh th gii nh nguyn c hin by trong hnh dng thun tnh ti hu ca n. Chng ta c a ra phng tin gii thot, song ng thi chng ta cng b d dn bi ting gi ca nhng bn nng v tp qun. Ta kinh nghim nng lc thun tnh ca tm linh, m ng thi cng kinh nghim s ri ren m mt ca n. Dng nh th ta ang c nhc nh phi lm mt quyt nh, phi chn la gia ng ny hay ng kia. D nhin, chng ta c c ci quyn chn la y hay khng, cn ty thuc vo mc tu tp ca ta trong lc sng. ---o0o---

TRUNG M TI SINH
Knh l Tam Bo. Knh l cc lun s Jamyang Khyentse Rinpoche, Dilgo Khyentse Rinpoche v Sogyal Rinpoche gii thch gio l trung m. Trc ht nhc li c su trung m hay bt : trung m trong mng, trung m trong i nh, trung m t nhin ca i sng; trung m au n ca ci cht; trung m php tnh (thi gian ca nh sng cn bn xut hin ngay sau khi cht); v trung m ti sinh. S d c trung m l v tm v minh bt gic: bt gic lc sng, bt gic lc cht, bt gic lc gp nh sng chn l, bt gic lc tm ti sinh. hiu bt ti sinh, c l nn ni thm v tnh cht ca tm. Tm ta bnh thng cng nh vo lc cht, c hai kha cnh: tng i v tuyt i. Kha cnh tng i l ci tm so o tnh ton, dong rui theo i tng 5 gic quan. N khng ngng thay i lun lun dao ng gia nhng cm xc i khng nh yu v ght, v.v.. nn thng m ti. Kha cnh tuyt i ca tm l khng c thi chn la ni trn, nn thng sng sut vi tia sng ni ti. Lc sng, b thn xc chng ngi, b m bi nhng phin no lin h n thn xc, nn d mt v tu cao cng kh m hng sng vi bn lai din mc hay bn cht tuyt i y ca tm, gi l nh sng ni ti. Ngc li, ngi phm phu cc c d c i khng bit n n, nh sng y vn xut hin trc h, ngay khi tt th. V nh sng y l tinh cht ca t i, ca tt c mi s khi phn tch n cng. S xut hin rc r ca nh sng ni ti (cn gi l Pht tnh hay php tnh) l bnh ng ni ngi cc thin cng nh cc c Nhng s nhn ra v gii thch nh sng y th hon

ton khc nhau, v chnh iu ny em li gii thot hay ri vo bt ti sinh. Mt bc thy v Dzogchen nh cng phu tu tp, khi cht s ha nhp tm mnh vo nh sng y v t gii thot. Ngc li, phm phu th s hi trc nh sng y v theo thi quen, tm cch n np vo nhng nh sng m c ca lc o, v to nn trung m ti sinh. Nhng khuynh hng tp qun lu i vn tim n sau hu trng gi l nn tng ca tm phm tnh ch c hi nhm hp tr li, ch tm thi gii tn khi nh sng cn bn l dng. Cc bc thy v php mn Dzogchen nh quen lm ch thn tm, nn c th an tr rt lu trong trng thi h lc ca trung m php tnh khi h cht trn phng din lm sng. Mt y s tng thut ci cht ca Karmapa, mt bc thy mt tng ti mt bnh vin ln Chicago, Hoa k vo nm 1981 nh sau: H a ti vo phng ba mi su ting ng h sau khi ngi cht. Ti s vng bn phi, trn tri tim ngi, v thy n nng hn cc ch khc. y l mt iu m y hc khng th gii thch c. (Trch dn Tng Th Sng Cht) Thi gian chnh l lc m ngi an tr trong nh sng cn bn ca t tnh tm khi n xut hin. Nhng phn ng chng ta do nghip lc thc y li trn chy nh sng y v b cun ht vo nh sng du ca lc o ng thi chiu n ta. Giai on cui ca bt php tnh ny l hin din t nhin. Nu giai on ny ta vn cha nhn ra c mi s din ra khng ngoi tm ta bin hin, th ta s kinh hong trc nhng hin tng nh sng v m thanh y. Bn nng mun c mt thn xc, cng vi nhng tp qun ca nghip hay thi quen c ca ta bt u t li di dng mt thn sinh, v y l khi u ca giai on trung gian hay bt k tip: bt ti sinh. Danh t sipa trong sipa bt , dch l Trung m ti sinh cng c ngha l kh nng v hin h. Trong trung m ny, v tm thc khng cn b gii hn v ngn che bi ci thn vt l bnh thng, nn n c kh nng v bin cho vic ti sinh trong cc ci. Kha cnh ni bt ca bt ti sinh l, y tm ng vai tr quan trng, trong khi giai on bt php tnh, th mi s din ra trong phm vi Tnh

gic Rigpa, ct li ca tm. Bi th trong bt php tnh, chng ta c mt thn bng nh sng, cn trong bt ti sinh chng ta c mt thn do sinh. Trong bt ti sinh, tm c c nh sng v bin v s di ng khng gii hn, nhng hng di chuyn ca n hon ton c nh ot bi nhng khuynh hng tp qun c ca ta. V vy n c gi l bt ti sinh. Kalu Rinpoche ni: l hu qu hon ton th ng, m qung ca nhng nghip i trc, chng ta hon ton b nghip thc li ko. T trng thi thanh tnh nht ca tm l nh Sng Cn Bn, qua nh sng v nng lng ca n, tc l nhng tng hin ra trong bt php tnh, by gi tm tri qua mt biu hin th hn: thn sinh. Giai on ny gi l trung m hay bt ti sinh. Nhng g xy ra giai on ny l mt tin trnh tan r ngc li: nhng ngn gi li xut hin, cng vi chng l nhng trng thi t tng lin h n ngu si tham dc v gin d. Ri, v k c v thn nghip sinh trong qu kh ca chng ta ang cn mi m, chng ta mang mt thn sinh. ---o0o---

THN SINH
Thn sinh ca chng ta trong bt ti sinh mang mt s c tnh. N c tt c gic quan, v cng nh, sng sut v di ng, v s nhy bn ca n cng c ni l gp by ln trong i sng thc. N c mt s thn thng lt vt khng c thc kim sot, nhng em li cho thn sinh kh nng c c tm ngi. Lc u thn sinh c hnh dng ging thn th trong i va qua, nhng khng c khuyt im, v ang tui thanh xun. D khi sng ta c b qu qut hay m au lit ging, th trong bt ti sinh ta vn c c mt thn sinh ton ho. im ny d hiu, v thn sinh l do chnh tm ta tng ra, do c mong tip tc sng tr li. Ngi gi a nh li nhng k nim hi nin thiu, c th ni y l mt tin v ca ti sinh lun hi. Mt trong nhng gio in c ca Dzogchen cho chng ta bit thn sinh c bng mt a b t tm n mi tui. K vit bi ny cng c nghe nhiu ngi cha tng bit n T th Ty tng, k rng h thy ngi thn

 cht tr v trong ngy cng tht tht trai tun, v ngc nhin v ngi y bin thnh nh b. Do nng lc ca t duy khi nim, gi l gi nghip, thn sinh khng th yn d ch trong chc lt. N khng ngng di ng, v c th i khp ni khng b tr ngi. V thn sinh khng c c s vt l, nn c th i xuyn qua tng hay vch ni. Thn sinh c th thy sut nhng vt th c ba chiu, nhng v thiu tinh cht vt l ca cha m, n ch thy mt nh sng m o ng trc. Khi mang thn sinh, ta c th thy nhng chng sinh khc trong ci trung m, nhng ngi sng khng th thy chng ta, ngoi tr nhng ngi c thn thng nh thin nh. Bi th chng ta c th gp v ni chuyn vi giy pht thong qua vi nhiu k ang du hnh trong th gii bt d (trung m), ngha l nhng k cht trc chng ta. Do s c mt ca nm un ang thnh hnh, nn thn sinh i vi chng ta dng nh chc thc, v chng ta vn cn cm thy nhng cn i cn co. Gio l trung m dy rng thn sinh ny sng bng mi hng v rt dng cht t nhng cng c em t, nhng n cng c th hng c nhng cng c bit nhn danh n. Trong trng thi ny, hot ng tm rt nhanh: t tng lin tc tri qua nhanh, v thn sinh c th lm mt lc nhiu cng vic. Tm tip tc duy tr nhng mu mc, thi quen lc sng, nht l thi quen bm vu nhng kinh nghim, v thi quen tin rng mi s tuyt i l thc c. ---o0o---

NHNG KINH NGHIM CA CI TRUNG M

Sut trong nhng tun u trong ci trung m (bt ), chng ta c cm tng rng mnh l mt ngi n ng hay mt ph n, ht nh trong i va qua. Chng ta khng nhn ra rng mnh cht. Chng ta tr v nh gp b con v nhng ngi thn yu. Ta c ni vi h, s vai h. Nhng h khng tr li, cng khng t ra h bit c ta y. D c gng bao nhiu, ta cng khng cch no lm cho h ch n ta c. Ta bt lc ng nhn h khc, hay ngi thn th vi ci lng tan nt v ci cht ca ta. Ta li cn c mt cch v hiu s dng nhng c ca ta khi trc. Ch ta ngi ni bn n khng cn dnh cho ta na, v ngi ta ang lm nhng chun b

thanh ton ca ci ca ta. Ta cm thy tc ti, b thng tn, hn hc, nh mt con c qun qui trn t nng. T th ni : Nu ht sc quyn luyn ci thn xc ca mnh, thm ch ta li cn c nhp vo n hay lng vng bn n. C nhng trng hp qu khch l thn sinh lai vng gn ti sn hay xc ca h hng tun, hng nm m vn cha c th ngh rng mnh cht. Ch khi h thy mnh khng c bng in trn mt t, khng in du chn bc, cng khng phn chiu trong gng, h mi v l. V ni kinh hong khi nhn ra mnh cht, lm cho h ngt xu. Trong ci trung m ti sinh, ta sng li tt c nhng kinh nghim ca i va qua, n li nhng k nim t lu phai m trong k c, v thm li nhng ni chn c, d ch l ni ta ch c khc nh trn y mt ln. C by ngy mt ln, ta li b bt buc phi sng tr li ci kinh nghim cht, vi tt c ni au kh ca n. V nn nh, mi s c ti din vi mt thc mnh lit gp by ln lc sng. V trong giai on thong qua ca trung m ti sinh, mi nghip c ca cc i trc tr li, mt cch cng lit lm cho tm ta ri bi. C th ta mt mnh lang thang khng ngng qua th gii trung m, kinh hong nh trong mt cn c mng. V cng ht nh trong mng, ta tin rng mnh c mt ci thn vt l, v mnh thc s hin hu. Tuy th tt c nhng kinh nghim ca bt ny chi do tm bin ra, do nghip v nhng tp qun c ca ta ti din. Nhng ngn gi ca t i tr v, v ta nghe nhng m thanh to ln ca t nc gi la: ting ni l, ting nc gm, ting ha dim sn bc chy, ting ging t bo bng. Khi ta hong ht c chy thot nhng th ny, th trong bng ti m o trc mt ta m ra ba h thm trng, , en, su kinh khng. T th ni y l tm gin d, tham dc v ngu si ca ta bin ra. Ta b tn cng bi nhng ngn thc , ma bng mu m; b m nh bi nhng m thanh la ht ca qu khng u; b sn dui bi nhng yu qui v th d chuyn n tht. B ngn ngu bi ni hong s, b thi git qua li nh nhng nh hoa bay trc gi, ta lang thang v vng qua ci trung m. B cn i kht dy v, ta tm ni tr ch ny ch khc. Nhn thc ca tm ta thay i tng chp, lc vui lc bun. Bng tm ta m ra khao kht c mt xc thn vt l, nhng li khng th tm c, lm cho ta li ri vo au kh. Ton th khung cnh y u do nghip ta un c, cng nh th gii c mng do vng tng chng

ta to nn. Nu bnh thng lc sng, ta c hnh ng tch cc, th kinh nghim v nhn thc chng ta trong ci trung m s l hnh phc v an lc; nu i ta tc hi v lm ngi khc dau kh, th kinh nghim trong ci trung m ca ta s y au n bun su. Bi th T th ni rng nhng ngi nh c, t, th sn u b tn cng bi nhng hnh nh gh rn ca nhng nn nhn ca h trc kia. ---o0o---

DI CA TRUNG M TI SINH
Ton th trung m ti sinh ko di trung bnh bn mi chn ngy, v t nht l mt tun. Nhng cng cn ty, ging nh hin ti c ngi sng ti trm tui, trong khi k khc cht non. Mt s li cn b kt trong th gii trung gian thnh ma qu. Dudjom Rinpoche thng gii thch rng sut trong hai mi mt ngy u ca thi gian trung m, bn vn cn c mt n tng mnh v i sng va qua, bi th y l giai on quan trng nht ngi sng gip ngi cht. Sau i sng tng lai ca bn dn dn thnh hnh, v tr thnh nh hng chnh. Chng ta phi mang thn trung m cho n khi no nghip ta bt lin lc c vi cha m tng lai. Nhng c hai trng hp c bit khng tri qua giai on trung m, m i ngay vo mt ti sinh mi do tnh cch cng lit ca nghip lc. Trng hp u tin l nhng ngi sng mt i v cng li lc v tch cc, tu luyn tm n trnh nng lc tu chng a h trc tip vo mt ti sinh tt p. Trng hp th hai l nhng ngi sng mt i tiu cc tc hi, h a rt nhanh xung ti sinh k tip, bt c u. ---o0o---

NNG LC CA TM
V trong cnh gii trung m, tm ta rt nh nhng linh ng v bn nhy, nn bt c t tng no khi ln, tt hay xu, u c nh hng v nng lc gh gm. V khng c mt c th vt l lm nn tng, nn nhng tng tr thnh thc ti. Hy tng tng s bun b gin d khc lit m ta c th cm thy khi trng thy ngi sng lm m tang cho ta qu s si, hay b con tham lam ang tranh ginh nhng vt s hu ca ta, hay bn b m ta rt yu mn, v ta tng cng rt yu mn ta, by gi ang ni v ta mt cch

khinh mit, thng tn, hn ho. Mt tnh hung nh vy c th rt nguy him, v phn ng bo hnh ca ta c th a ta thng n mt ti sinh bt hnh. Nh vy, nng lc mnh lit ca tm l vn then cht trong trung m ti sinh. Trong giai on ny, ta hon ton b lm mi cho nhng thi quen, v khuynh hng c hu m ta dung dng, chng tng trng v thng tr i ta. Nu bn khng kim sot nhng khuynh hng y ngay by gi trong khi sng, ngn chng xm chim tm bn, th trong trung m ti sinh, bn s thnh nn nhn ti nghip ca chng, b mnh lc ca chng a y. Mt s gin d nh nht trong trng thi trung m cng c th c mt nh hng tai hi; bi th m theo truyn thng, ngi c t th cho bn lc sp cht phi l ngi m bn c quan h tt p; nu khng, ni mt vic nghe m thanh ting ni ca y cng lm cho bn ni tam bnh, v iu ny s c nhng hu qu v cng khc hi. Gio l m t tnh cht sng st ca ci tm trong trng thi trung m l, n ging nh mt thi st nung sn sng un bt c kiu no. Cng th, mt t tng tch cc duy nht trong trng thi trung m c th trc tip dn n gic ng, mt phn ng xu cng lm bn chm vo au kh lu di. T Th cnh co chng ta mt cch mnh m nh sau: n y l ng r i ng ln xung; y l lc m ch cn lt vo s li bing mt cht, ngi cng chu kh trin min, y l lc m ch cn tp trung mt cht, ngi cng s hng c hnh phc lu bn. Hy ch tm khng tn lon, hy n lc ko di hu qu thin nghip! T th c khi dy bt c mt lin h no vi s tu tp m ngi cht c th c, v khuyn khch t b bm vu ngi, ca, t b s kht khao c mt thn xc, ng bung tri theo gin d hay tham dc, o luyn s t t hn l th hn, ng ngh n vic c. T th nhc nh ngi cht khng cn phi s hi: Mt mt, cho ngi cht bit nhng hnh dng gh rn trong ci trung m ch l do tm h chiu ra, thc cht vn trng rng; mc khc, nhc ngi cht rng by gi h ch c ci thn sinh do tp qun c, bi th cng l trng rng. Bi th ci trng rng khng th lm hi ci trng rng. Bn cht bp bnh chng qua ca giai on trung m c th l ngun sui cho nhiu c hi gii thot, v tnh bn nhy ca tm trong trung m ny c th ha ra li lc cho chng ta. Chng ta ch cn nh n nhng li ging dy; ta ch cn c mt t tng tch cc khi ln trong tm ta. Nu ta nh

c mt gio l no gi cho ta t tnh tm, nu ta c d ch mt khuynh hng tu tp, hay mt lin h su xa vi s tu hnh, ta cng nh vy m gii thot. Trong trung m ti sinh, cc ci Pht khng hin ra mt cch t nhin nh trong trung m php tnh. Tuy nhin, ch cn nh n ch Pht, bn cng c th i thng n cc ci Pht bng nng lc tm mnh, v tin n gii thot. Nu bn c th nim danh hiu mt v Pht, v y lin hin ra trc bn. Nhng nn nh, mc d cc kh nng l v gii hn, chng ta vn phi c s t ch tm trong trung m ny, v iu ny v cng kh khn, v tm ta giai on ny ht sc bn nhy, phn tn v bt an. Bi th trong trung m ny, bt c khi no bn c th tnh gic d ch trong thong chc, th bn hy lp tc nh li s tu tp, nh thy hay v Pht m bn th, v tha thit triu thnh ngi. Nh nng lc n sng ca bc thy hay v Pht, tm bn s c gii thot, tan ha vo khng gian ca tm gic ng. S cu nguyn trong i dng nh t hiu qu, nhng trong ci trung m li c hiu qu mnh lit v cng. Tuy nhin s m t trn y v trung m chng t thc rt kh m tp trung tm giai on ny, nu ta khng thc tp t trc. Hy nh nhng lc gp c mng, ta cm thy bt lc nh th no, th trong cnh gii trung m cng kh tp trung tm nh vy, nu khng ni l kh hn. y l l do T th lun nhc i nhc li mt li ng xao lng. V T th nhn mnh: n y l ng r gia Pht v hu tnh... ---o0o---

TI SINH
V trong trung m ti sinh, thi gian ti sinh cng gn, nn ta cng thm khao kht mt thn xc lm ch nng, v ta i tm mt ngi no c th s dng c ti sinh vo . Nhng du hiu bt u hin ra, bo cho ta bit ci cnh gii ta c th ti sinh vo. Nhng nh sng mu chiu t su no lun hi, v ta cm thy b thu ht vo mt ci ny hay khc, ty theo cm xc tiu cc no mnh nht trong tm ta. Mt khi ta b li cun n y th tht v phng tr lui. Gio l v trung m dy rng, vo im y c nguy c ln l, do lng nn nng thm kht ti sinh, ta c th xng ti bt c ni no, d y khng c

v g an ninh bo m. S gin d khi ln s a giai on trung m n mt kt thc, v ta s b y vo ci d bng chnh nng lc cm xc ca mnh. V nh th, ta c th thy ti sinh tng lai ca ta c trc tip nh ot bi tham, sn, v si. Hy tng tng ta ang chy v pha mt ch np, ch trnh thot kinh nghim au kh ca trung m. Ri v s phi t b tt c, ta m ra rng buc vi mt cuc i mi, bt k u min l c ti sinh. Khi y ta c th m ra thc lon, lm ln ti sinh tt vi xu, xu vi tt. Ta c th nghe ting gi ca nhng ngi thn yu hoc ging ca hp dn, ri chy theo chng, cui cng b dn d xung nhng ci thp km. Bi vy, phi cn thn ng m qung i vo nhng ci v phc y. iu k diu l, ngay lc thc c ci g ang xy n, th ta c th bt u tc ng, v iu y nh hng n s phn ca ta. B y ti bi ngn gi nghip, thn sinh i dn mt ni y cha m ang giao hp, b ko vo trong cm xc y; v do nghip qu kh, n t nhin cm thy rt thng hoc rt ght. S quyn luyn ngi m, v th ght ganh t vi ngi cha s a n hu qu l n sinh thnh con trai, ngc li l gi. Nhng nu n ng quy trc nhng cm xc rt mnh, th n c th sinh vo mt cnh gii hn h. C cch no ta c th lm by gi, trnh b ti sinh hoc hng dn s ti sinh k tip ca ta khng? Gio l v trung m a ra hai ch dn c bit: phng php ngn nga ti sinh, nu khng ngn c, th chn mt ti sinh tt. u tin l nhng ch dn ng ca ng i vo mt i sng khc: Phng php tt nht l t b nhng cm xc nh tham dc, gin d, ganh t, v nhn chn rng khng mt trng thi trung m no c thc cht ti hu. Nu bn c th nhn chn iu y, ri tm an tr vo bn cht chn khng ca n, th chnh iu ny s ngn nga ti sinh. T th Ty tng bo cho chng ta bit: Than i Cha v m, cn bo ln, lung gi xoy sm st, nhng cnh tng kinh hong v tt c nhng g hin ra y, bn cht u huyn o. D c hin tng g i na, th cng khng thc. Mi cht liu u gi di, trng rng. Chng nh o nh, khng trng tn. Tham i m lm chi? S hi m lm chi? Nh vy l xem ci khng thnh ci c...

T th li khuyn co tip: Tt c u do tm bin ra, v tm y vn l chn khng, v sinh, khng b chng ngi. Khi ngh vy, hy tm ngi t nhin trong bn cht ca n, nh nc vo nc, c nh n l, thong th, phng khong v th dn. Khi n an tr t nhin v thong th, ngi c th bo m ng vo mi ti sinh s b ng li. Phng php hay nht k tip ngn nga ti sinh l nhn nhng ngi c th lm cha m bn nh l Pht, hay thn h mng Yidam ca bn, v t nht, bn hy c pht sinh mt cm gic t b, khng b li ko vo cm xc tham dc, v ngh n nhng ci Pht thanh tnh. iu ny s ngn nga ti sinh v khin bn gp c mt trong nhng ci Pht. Nu bn khng th an tr tm vng vng lm nh vy th cn c nhng phng php chn la mt ti sinh, lin h n nhng im mc v nhng tng cc cnh gii khc nhau. Nu bn nht nh phi ti sinh, hay c mun ti sinh theo ui con ng tu tp v lm li ch ngi khc, th bn khng nn i vo ci no khc ci ngi ta. Ch c y cc iu kin mi thun li cho s tin tu o nghip. Gio l v trung m cho bit, nu bn sp sa sinh vo mt hon cnh tt trong ci ngi, th bn s cm thy mnh ang i vo mt ngi nh sang trng p , hay mt th, hay gia mt m ng. Ngoi nhng cch y ra, thng thng chng ta khng c la chn no. Chng ta b li ko v ch th sinh ca ta nh con chim b sa li, nh c kh bt la, hay sc vt sa m ly. T th ni: Ny hi thin nam n, d ngi khng mun i ngi cng khng c nng lc t ch; ngi b bt buc phi i. Tuy nhin, nh gio l lun lun nhc ta, vn cn c hy vng; by gi l lc nn cu nguyn. Nh tha thit mong mi v tp trung mnh lit, ngay trong lc ny, bn vn cn c th ti sinh vo ci Pht hoc bn c th pht nguyn su xa ti sinh vo mt gia nh loi ngi y bn c th gp ng li tu tp v tip tc tin n gii thot. Nu bn c mt nghip nng buc bn ri vo mt cnh gii c bit no, th c th bn ht phng chn la, tuy nhin, li nguyn qu kh v s mong cu ca bn c th gip bn chuyn s phn d ti sinh vo mt i sng m mt ngy no s a bn n gii thot.

Ngay c khi bn nhp thai, cng c th cu nguyn cho iu ny xy ra. Bn c th qun tng mnh nh mt chng sinh gic ng, nh thn Kim Cng tt a (Vajrasattva)theo li cc bc thy thuc truyn thng niv lm cho ci thai cung m bn ang vo bin thnh mt mi trng thing ling, mt cung tri y bn tip tc tu luyn. By gi khi trung m ti sinh hin ra Ti s tp trung nht tm thin qun, V c ko di nhng hu qu ca nghip tt, C m ng ci ca ng ti sinh. y l lc cn tinh tn v nhn thc thun tnh; Hy t b cm xc tiu cc, v qun tng bc o s.

Cui cng, chnh s thc gic ca t tm mun tr trong mt ci no , buc ta tin v ti sinh, v chnh khuynh hng chp th ca tm ta th hin thnh thn ti sinh. y l giai on k tip trong tin trnh xut hin. Nu bn thnh cng trong vic hng tm v mt ti sinh thn ngi, th tc l bn di trn chu k. Bn s c sinh vo trung m t nhin ca i ny, tc l giai on nhp thai. iu ny kt thc trung m ti sinh, khi tm bn mt ln na kinh qu rt nhanh nhng tng trng ca giai on tan r, v s xut hin ca nh sng cn bn. Ri kinh nghim ti en ca s thnh tu li khi ln, v ng thi lin lc vi bo thai mi bt u. Nh vy i sng khi u cng nh kt thc bng nh sng cn bn. ---o0o---

KU DI MT TING LNH H KHNG

Mt thin sinh khi cm hng lm mt bi th trong c cu: Sau lng, trc mt, h khng mt tri. Nghe tht lc loi, bun b. Ngc li, thin s Khng L cng c cu th: Hu thi, trc thng c phong lnh Trng khiu nht thanh hn thi h. (C lc ln nh ni cao vt, ku di mt ting lnh c h khng).

Nghe thc trm hng, siu thot. Cng u m ch khong khng bt ngt, m sao cu th ca thin sinh m hng ni c n vi vi ca mt tm hn ht hng, cn cu th ca thin s li tot ra v hin ngang ca Ngi chinh phc c t tm, v do vy chinh phc c v tr? V mt bn cn thy ci ti trung tm bu thi h, t trung tm c ra sau trc hai bn, trn di, ri ht hong thy mnh chong ngp gia h khng. Mt bn ha tan ci ti cng v tr nn khng cn cm thy c n ngc li, thy mi hi th ca mnh u tc ng vo v tr, n ni khi cao hng (ch khng phi bun!) m ht ln mt ting chi, th c bu thi h trn nh nn cng lnh theo hi th mnh. o Pht thng c gi l Ca Khng, ri thin s li cn lm cho ta ri m thm na vi mt khi mm Ca Khng ca (V mn quan la Porte sans entre hay l'Entre sans porte doorless entry) ngha l ci ca khng c li vo. Khng c li vo th ti sao li c tn gi l ca? V rng mun vo th phi hiu ngha Khng. Nu khng hiu ngha Khng, s b h v nut chng nh thin sinh n trong mt giai on ca i tu. Thc ra khng ai tu hnh m khng tri qua giai on y, gi l giai on chp khng. Sc, Khng trong Bt nh l hai khi nim m ngi i v trit hc Ty phng u cho l hai cc oan tiu dit ln nhau, nh vt cht v tinh thn, c v khng vn vn. Nhng vi ci thy ca Pht th sc v khng duyn sinh ln nhau, lm iu kin cho nhau, nn khng phi l hai chuyn khc nhau, do vy bi Tm kinh c cu: Sc bt d khng, khng bt d sc, (vt cht chng khc chn khng, chn khng chng khc vt cht). nhn mnh thm s khng khc, cu sau cn ni: sc tc th khng, khng tc th sc (Vt cht chnh l chn khng, chn khng chnh l vt cht). C ngi a ra thuyt lng t ca vt l hin i chng minh li Pht, trch dn nh vt l David Bohm ni vt cht khi phn tch ti cng th thnh mt ci va ng va tnh, cht bin cht hin, khi th nh nh sng, khi th nh nng lng, v cho rng khm ph ny rt gn vi thuyt sc khng ca nh Pht. Nhng ta khng cn i khm ph khoa hc mi thy Sc, khng vn i lin nhau khng ri. Thc t ta khng bao gi ni khng v mt ci cha tng c, v d ta ch ni hm nay tri khng my ch khng ni t khng my, v my ch c trn tri. Nh vy, c u th khng y. Mt ngi ham sch th than phin lu nay ti khng c sch c, ngi ham tin s ni lu nay

ti khng lm ra tin. Bi th, mi ci khng ni ln mt ci c khc nhau. Khng m Pht dy trong Bt nh c gi l Chn khng v n khng tt c nhng ci c theo tiu chun phm phu chng ta ni trn, nhng t Chn khng m c tt c mi s t vt cht n tinh thn. Chn khng y c nhng c tnh l: trc ht, n lun lun i lin, tng n trong mi s vt. c tnh th hai l n khng bin i, sinh dit nh s vt. c tnh th ba v cui cng, l n vt ngoi mi khi nim m t ca chng ta nh sch d, to nh, nhiu t, v.v.. Mt vt c nhn bit trc ht nh khong khng m n chim ch. Hy tng tng mt ci chum v mt ci h. Ta ni chum to, h nh, bi v chum chim mt khng gian ln hn h, v nh vy chum cha c nhiu vt cht hn h. Nhng ta khng th ni h khng trong chum ln hn h khng trong h, v ta ch thy ci thnh vy quanh chum thnh chum, vy quanh h thnh h, ch h khng trong chum vi h khng trong h, hay h khng bn ngoi c chum ln h, vn l mt th h khng m thi, vt ngoi khi mm ln nh. Vy l v c vt cht (sc) ci lm nn tn chum, tn h m c ra nhng khi nim ln nh, sch d, v.v.. cn h khng th khng c nhng khi nim i lp y. Li na, ci chum, ci h th b hy hoi theo thi gian, nhng h khng trong th khng h i khc, d chum c b v ta cng khng thy h khng tan v, m d trong chum c cha go hay cha nc th cng chnh nh ci khng ca chum mi c th cha ng. Mt bnh cha sa c gi l bnh sa, cha nc gi l bnh nc, cm hoa th gi l bnh hoa, nhng khi khng c g trong c ng l ta phi gi l bnh cha h khng mi phi, ti sao danh t nghe bun ci, tha thi? L v nu cha h khng th cng nh khng cha g, v h khng trong bnh v ngoi bnh no c khc g nhau. Th nhng ci bnh hu dng ch nh khong khng ca n cha ng, d n lm bng pha l cm thch hay lm bng t nung. Tm mi ngi cng nh h khng trong mi bnh cha, thnh tr lm nn bnh cha to nh, xu p chnh l bc thnh ng chp, l ci ti. Ta gi mt ngi lnh khi ba nghip thn ming ni h tt lnh, khng hi ai, v d l do ba nghip ni h hung c. Nhng ba nghip c th chuyn c, v l mc ch ca vic tu hnh: sa i thi quen xu thnh thi quen tt; nh ci bnh xa nay cha nc mm, nay ht nc mm ra, sc tht sch, ngm ra lu ngy s ht mi thi, c th cha nc hoa v

c gi l bnh nc hoa. Bnh nc hoa hay bnh nc mm ch khc nhau ci tn gi v cch dng, ch phn ct cn l khong khng cha ng vn khng khc nhau. Nn Bt nh dy, Chn Khng khng c sch d, thm bt, sinh dit... Mt bnh cha nc mm qu lu, khi ra m ng nc hoa vo lin th nc hoa y s khng thm mi nc hoa m ta ch ngi thy ton mi nc mm, khng th s dng vo vic g c: xt vo o th thi c o, m cng khng th dng nm thc n nh nc mm. Ngi hnh o cn tm th gian cng vy, nh mt ci bnh cha c sc ra sch s, vn cn tot ra mi nc mm bm vo trong bnh qu lu. Khi ngi thin, l ta tr v vi ci nn tng Chn Khng t pht xut tt c ngh thin c thnh phm, Pht v chng sinh... m Pht gi l Chn tm, Nh lai tng, Bn lai din mc hay Chn nh v.v.., c rt nhiu tn gi. Ngha l ta lu n ci bnh (container) thay v nhng vt cha trong bnh (contained). C khi ta cm thy tm tnh lng, th thi, tng nh ngh hay VNG TNG lng mt, hi th cng nh chm dt theo vi t tng, v c ngi m hong s. Nhng giy pht d ko di bao lu cng c lc chm dt, v thi quen t tng li ni ln tr li nh c; v nh t ci thnh bnh, li tot ra mi thi ca nc mm, hoc mi thln ca nc hoa ty theo lu nay bnh cha cht g tri nht, m Duy thc hc gi l nhng ht ging nghip. Nh vy s tnh lng m ta lm tng l Chn khng khng phi l chn khng th thit, m ch l mt giai on ngh mt ca ci tm thc quen bon chen t v lng kip, nay nh thc tp, n tm lng yn xung y su, thi gian vng lng an tnh ny ko di lu mau do thc tp quen hay cha quen. Ci thy thanh tnh ny, mt ci thy do duyn sinh, nh thc tp, nh ngi lu m thy, th khng phi ci ta cn t, v n rt nguy him. Pht gi n l mt ma chng cho gii thot, v ta s cho mnh c thn thng v bm vo nhng s c do thn thng mang li, nh ti sn danh vng. Bit bao ngi tu phi a v chng o na vi nh th. Bi th Pht dy cn phi tu ch qun song hnh, hay nh tu song tu ch khng nn chp nht vo vic ngi m cng khng c b qua vic ngi. Lm sao ko di thi thin nh trong sut c ngy hot ng ca ta, ngha l vo trong thanh sc khng b thanh sc la di, lun lun thy c v thng, v ng, chn khng, d c chm xc bt c kinh nghim g trong cuc sng, v chn khng c mt khp mi s trong ta v ngoi ta, khng i ngi thin mi thy. Ngi thin l thy cho r hn m thi.

Ht ging nghip pht xut t nn tng ng chp, v nh mi thm hay thi tot ra t ci thnh ca bnh cha nc hoa hay nc mm. Nn nghip lnh nhiu th sinh ci tri, hng phc di lu v gp hon cnh sung sng, ging nh mt ci bnh cha nc hoa ng nhin c ch cao, c nng niu v ng qu; cn mt h phn th ch thp xu, ln lc trong nhng ch ti tn... Nhng tt c hai th ng y u phi b hy dit bi thi gian, v bnh nc hoa d c ngy b s dng by m thnh ph thi. Nhng vic lnh cn chp ng cng ri vo nguy c l hng phc hu lu, ngha l c qu bo hnh phc, nhng chnh hnh phc li tr thnh ngun gc au kh cho ngi c hng n: nh ngi trng s c c i lnh tin v li b git v ti tin mnh mang. V l , ngi tu hnh cn c chnh kin thy mi qu bo kh vui khng thc, ng chp qu bo mi mong gii thot Ci ti vn khng thc, nhng do v t v lng kip ta d lm thy l thc, v do thy lm, nn to v s c nghip v n on giang h. By gi gii tn ci tp on y khng phi n gin, cng nh khng th sc sch bnh nc mm trong sm chiu. Khi tu tp mt thi gian lu di, trnh tt c c lm tt c lnh, trong tinh thn v ng khng cu qu bo, th cng nh sc ci bnh thc sch khng cn mt mi no na d nc mm hay nc hoa (v ngi tu i tha khi hnh thin khng thy c ta, ngi, v nh khng nc hoa dnh vo mnh, khng t bi cho ci thnh tr bn ng). Khi y ci bnh (tm) lun lun trng rng, v khong chn khng bn trong khng khc g khong khng bao la bn ngoi, thnh tr bn ng tc ci thnh vy quanh mt khng gian nh hp lm nn ci ti dn mng i v bin mt, ha thnh nht th vi thi h to rng, y l nit bn gii thot ngay trn i ny, khng i cht ri mt t c. Nhng theo php thin Dzogchen ca mt tng, th giy pht cht i vi mt ngi nh vy (lun lun tu qun v Chn Khng) l cao im ca gic ng, v ch khi y nh sng cn bn, tc im linh quang hay tinh cht ca ng un c chuyn ha, mi hin hin nguyn vn, rc r, v khng cn b che lp bi thn xc v s chp th thn xc. Ngi tu tnh th thy nh sng y nh l ho quang ca Pht A Di , nhng mt tng th thy l ng un ang tan vo th cht uyn nguyn ca n, ngha l trn khp v tr v tr thnh tia v tr. ---o0o---

CCH CHA TIM TI M HIN NAY

(Theo tc phm Lt Ngc Bnh Tim ca tin s Ornish) y l mt phng php c kim chng khoa hc qua 14 nm nghin cu lm sng ca nhiu tin s y khoa ton cu v ln u tin c tin s Ornish chuyn khoa bnh tim h thng ha thnh mt trong nhng sch bn chy nht ti M vo nm 1991, nhan Chng trnh lt ngc bnh tim (Program for Reversing Heart desease). Bc s th nghim mt chng trnh thay i ton din li sng trn nhng nhm bnh nhn c vn tim trm trng nh tha cholesterol, cao huyt p, tc ngc, nghn ng mch vnh hn ch lu lng mu vo tim gy nn chng kch ngt v.v.. Ch sau mt thi gian ngn, hu ht bnh nhn u thy tin b kh quan, m khng cn n phu thut v c th gim hoc ngng hn vic dng nhng thuc h huyt p hay cholesterol, nhng y dc nguy hi nu dng lu di. Chng trnh thay i li sng bao gm nhiu phm vi, v nhng cuc th nghim cho thy bnh c nhiu nguyn nhn khc khng km quan trng nh sau. 1. Cch n ung: dng nhiu cht bo v kch thch nh tht m, du liu, ph mt, trng, v.v. 2. Thuc l, ru, cc thc ung c cocaine, cafine. 3. S luyn tp qu . 4. Cch i ph nhng cng thng. 5. Sng c lp. Ta hy ln lt bn n nhng mc trn theo cc kho st ca tin s Ornish, thy chng trnh cha tr ny rt ph hp vi li sng ca mt pht t. Ni cch khc, ngi pht t quy y gi nm gii khng nhng s trnh c bnh tim m cn trnh c nhiu bnh tt, v sng mt cuc i cao thng tt p. 1. Ch n ung. Hin nay M theo thng k, c bn mi triu ngi au bnh tim mch, 100 triu ngi cao huyt p, 80 triu ngi c mc cholesterol cao, v hng nm c trn mt triu ri ngi c a n bnh vin cp cu v nhng cn suy tim. Mt trong nhng nguyn nhn gy bnh l, h n q nhiu cht bo b. Nhng cht ny to ra chng tha cholesterol, lng

cholesterol ny dn dn cht cha lm tc nghn nhng ng mch vnh khin cho lu lng mu vo tim gim st gy nn chng au ngc, kch ngt, v.v.. Bc s Robert Wissler nh bnh l hc (pathologist) ni ting i hc Chicago em thc n thng xuyn ca bnh nhn trong bnh vin cho nhng con kh n th thy sau mt thi gian, chng u b chng tc nghn ng mch vnh. 2. Cht kch thch: Nguyn nhn th hai gy bnh l thuc l v nhng cht kch thch nh cocaine, cafeine. Cocaine c xem l cht kch thch mnh nht gy nn nhng chng co tht ng mch, mu ng cc. Mt s lc s c hng ca th gii cht tr v s dng cocaine. Cafeine cng c tc dng tng t nhng nh hn. 3. Vn ng. Ni nhng ngi b x cng ng mch, th vn ng th thao thc s lm tng trng nguy c b mu ng cc hoc ng mch co tht trong thi gian tp luyn. y l l do mt s lc s t nn trong lc thi u. S luyn tp mnh bo c th a n ci cht t ngt ni nhng ngi n nhiu cht bo, ht thuc l, tnh tnh nng ny v dng nhiu cht kch thch. Ngc li, s tp luyn va phi v iu th rt li lc cho sc khe. 4. i ph : Cch i ph nhng cng thng cng l mt yu t gy bnh. Ngi ta xt nghim thy rng khng nhng thc n lm tng cholesterol m c nhng cng thng v cch ta i ph vi chng cng c th lm tng cholesterol trong mu. Nm trm ngi ua xe hi ti Indianapolis c th mu trc v sau khi ua th thy lng cholesterol tng sau cuc ua. M, nhng nhn vin thu v hng nm c vo ngy 15 thng T th li tng cholesterol, v nhng sinh vin y khoa vo k thi cng vy. Do th, s cha tr nhng triu chng vt l ca cn bnh m khng k n nhng nguyn nhn cn su xa th ch lm lng du cn bnh mt thi gian, ri bnh vn ti pht. Ngi ta ch i bnh ny sang chng khc m thi. Tin s Ornish vit: Tht kh o c vai tr ca s cng thng cm xc trn c tim, cho nn tm quan trng ca n thng khng c ghi nhn. Y khoa hin i cn c trn khoa hc, v nhng nh khoa hc c khuynh hng ch tin vo nhng g c th o lng v quan st, mc d nhng g o

lng c cha chc l nhng g quan trng nht. Cholesterol v huyt p c th o d dng, v c rt nhiu loi thuc h cholesterol v huyt p. iu ny lm cho y s cha tr ln cc cng ty dc phm du c li. Y s ch c vic cho toa mua thuc, khi cn gii thch dng di v nhng c t trong mi loi thuc khuyn bnh nhn t cha bng cch thay i li sng. Ti M hng nm ti khon dng vo vic cha bnh tim l 78 t M kim, ln hn bt c khon chi cho bnh no khc. Tin s y khoa Dean Ornish vit: Nu ti lm mt phu thut bc cu, cng ty bo him ca bnh nhn s tr t nht ba mi ngn M kim. Nu ti lm mt phu thut angioplasty (cho mt qu bng nh vo ng mch tim b nghn, ri bm ln khai thng lu lng mu), cng ty bo him tr t nht 7.500 M kim. Nu ti dng cng thi gian y dy cho mt bnh nhn cch n ung v nhng k thut i ph nhng cng thng, cng ty bo him ch tr khng hn mt trm ri M kim. Nu ti dng cng thi gian y dy cho mt ngi cha bnh lm sao gi gn sc khe, trnh bnh tt, th ti khng c xu no. Bi vy, ta khng ngc nhin khi cc bc s dnh nhiu th gi cho cng vic no c th lao hu h, nht l v ngay trng y, chng ti cng khng c hc g nhiu v dinh dng hay hc cch iu ng bnh nhn thay i li sng. Chng ti khng c hc nhng cch i ph vi cng thng trong chnh cuc i mnh, hoc cch dy cho bnh nhn nhng k thut x l nhng cng thng thn kinh ni h. Bi th nhng bc s y khoa chng ti thng hnh ngh theo cch mnh c hun luyn, v theo cch chng ti c tr tin lm. Chng ti nhng y s cng khng lm nhng tm gng tt cho lm: Ngoi vic chng ti tp tng l nhng nhu cu cm xc ca bnh nhn, khng bao gi lng nghe h, chng ti li cn c hun luyn tch ri i sng cm xc ca mnh ra khi ngh nghip. Trong cc nhm ngh nghip ti M, thng k cho bit gii y khoa bc s c t s cao nht hng nm v nghin ngp v ly d, v trung bnh y khoa bc s cht sm hn cc ngnh ngh khc mi nm. Hng nm, ring gii bc s y khoa c mt s lng bc s t st bng s lng mt kha tt nghip y khoa ti mt trng i hc ln. V y l ch mi k nhng v t st m ngi ta c th bit v thng k. Bi th thc cng khng l g khi nhiu bc s khng tin rng s lo lng bun su cng thng c th gp phn sinh bnh. Cng thng c hai: cm xc tm l (khi gp nguy) v vt l (do thi tit thay i hay do vn ng). Khi gp cng thng, c th di ph theo hai cch.

Trc ht, c nhng lin h trc tip gia tim v no. Cch th nht l h thn kinh giao cm no b chuyn n tim nhng tn hiu lm cho tim p nhanh hn, mnh hn, khin nhng ng mch vnh co tht li. Th hai l no b khin cho nhng b phn khc nh cc tuyn thng thn (adrenal glands) tit ra nhng kch thch t nh adrenaline v cortisol, nhng cht ny i qa cc mch mu n tim. Hu qu nhng tn hiu t nhng kch thch t ny l: Nhng c bp co tht li, lm cho c th mnh thm, sn sng chin u hay thot him. Cc ni tng tng tc lm vic d bin i v ti to cc cht, khin cho c th c thm nng lc nh hoc chy. Lu lng mu dn v tim nhiu hn. Hi th gp, mun cung cp dng kh nhiu hn nh hoc chy. H thng tiu ha ng ca, dn tt c nng lc v mu v nhng c bp ang sn sng chin u hoc chy thot him. Tai v mt gia tng kh nng nghe, thy d t v . Mun bo v bng di khi b tn thng, c th t nhin tun ra phn, tiu, gnh nng trong khi chin u hoc thot nguy. Nhng ng mch tay chn u co li, l c b thng th cng t mt mu. (Do tay chn thng b lnh mi khi ta s gp nguy.) Mu khi s ng nhanh hn, nu c b thng cng khng mt nhiu mu. Nhng c ch ni trn gip cho c th sng st sau nhng tai bin r rt, nhng cng thng quyt lit v on k. Nhng s cng thng cm xc ca con ngi hin nay c tnh cch kinh nin thm lng. Con ngi mi ngy b nhiu cn cng thng, h phi phn ng li nhng cng thng y theo c ch ni trn, song khi cng thng qua i, h khng th tr li bnh thng cho n khi gp cng thng mi. y l nguyn do bnh tim pht trin trong i sng hin nay, nht l ti cc nc tn tin. 5. Li sng c lp ch bit c mnh:

Bnh tim d dng pht trin ti cc nc giu c cng chnh v yu t cng giu, ngi ta cng c c v c chp bn ng. Tin s Y Khoa Meyer Friedman v Ray Rosenman m t mt hi chng h gi l li hnh x loi A m h cho l nguyn nhn gy bnh tim. y l kiu c x ca ngi hay th hn, c chp bn ng, nng ny, lun lun vi vng. Nhng ngi thuc hng ny thng b m nh phi t n nhng mc tiu m h v rt cn c ngi khc cng nhn, nn nng tin th. H c khuynh hng lm mt lc nhiu cng vic nh va ni chuyn va di chuyn tht nhanh, v.v. Lc u, nhng cuc kho st cho thy li hnh x thuc loi A c quan h n bnh tim; nhng v sau nhng kho cu rt ro hn khng lm ni bt c mi tng quan y. Nhng bng chng mi y cho thy ti sao trong nhng ngi c li hnh x loi A c ngi bnh ngi khng. Bc s Larry Scherwitz i hc California, Redford Williams i hc Duke v nhng ngi khc chng minh rng vi yu t trong li hnh x loi A c lin quan n bnh tim, trong khi nhng yu t khc th khng. c bit, nhng yu t c hi nht ca bnh tim l chp ng, hn th v bi quan ym th. Bc s Scherwitz, BS Lynda Powell v nhng ngi khc khm ph rng ngi bnh no thng s dng nhng i t ti ca ti cho ti ... trong cuc m thoi thng thng, thc s bo trc mt cn suy tim s ti din. Mt ngi cng dng nhiu ting y bao nhiu th d cht v bnh tim by nhiu. Trong mt kho cu khc, bc s Scherwitz phn tch nhng cuc. phng vn c thu bng ca 13 ngn ngi tri qua chn nm nghin cu, v khm ph ra rng nhng ngi t ni v mnh nhiu th v sau pht trin bnh tim thng xuyn hn nhng ngi khc. Ni nhng ngi cui cng phi cht v cn suy tim li cng c mc chp ng ln hn nhiu. Ti sao s th li ra nh vy? D nhin, vic dng nhng i t ni trn ti, nh ti, ca ti, cho ti... t n khng c g tai hi. Nhng kh ni l li ni ca chng ta phn nh nhn sinh quan ca ta. Khi ta cm thy b c lp vi mi ngi, th ta tp trung nhiu hn vo chnh mnh Ti cn iu ny, ti mun iu n. Nhng kho st y a chng ta tin thm mt bc quan trng ng hng, nhng n cn nu ln nhng vn cn hn, l: Ti sao chng

ta chp ng? Ti sao ta bi quan ym th? Ti sao ta th hn? C chng mt nguyn nhn cn hn cho nhng cm xc y, nhng cm xc a n bnh tim v cc chng bnh khc? Ti tin l c, tin s Ornish khng nh. Nh sng mi ln mt thng vi bnh nhn trong hai cuc kho st trc, v bn nm sng gn gi cc bnh nhn mt cch thng xuyn trong cuc kho st th ba, ti c c nhiu c hi c bit tm hiu. Chng ti sng tp th bit lp trong mt tun nhng ngi tham d hc nhng iu cn bn trong chng trnh cha bnh. Ri sau mi tun chng ti li hp hai ln, mi ln bn ting, trong c mt ting vi BS Jim Billings, tin s y khoa v mn tm l hc lm sng, BS Shirley Brown, Mary Dale Scheller cn s x hi, v ti. Gi ny c gi l s nng ca tp th Bi th chng ti khi s bit nhau kh r, v ti lun lun c hc hi. Lc u ti ch xem nhng nhm nng ny nh mt cch iu ng bnh nhn duy tr nhng kha cnh khc ca chng trnh m ti xem l quan trng hn, nh ch n chay, luyn cch x l nhng cng thng, b ht thuc l, vn vn. Dn d, ti bt u nhn ra rng chnh s nng ca tp th ny l mt trong nhng li cha bnh c hiu lc hn c, v n nh vo ci m ti khi s tin l nguyn nhn cn khin ta cm thy cng thng, khin ta b nhng chng bnh nh au tim: nguyn nhn y chnh l mc cm b c lp. Tm li, bt c g gy ra cm gic c c u a n cng thng, v thng a n nhng chng bnh nh au tim. Ngc li, bt c g a n tnh thn i chn thc, n cm gic mnh c tng quan vi mi ngi, th u c th cha lnh trong ngha su xa nht ca danh t y, ngha l rp li, lm cho nguyn lnh. Kh nng thng yu t lu c xem l cha kha ca sc khe cm xc; by gi ti cn tin rng n c quan h mt thit n sc khe ca tri tim ta. C hai k thut tng qut to s thn tnh: theo chiu ngang, l pht trin nhng tng quan gia mnh vi ngi khc; v theo chiu dc, l pht trin nhng tng quan gia mnh vi nhng phn cao thng hn ca chnh mnh. S thn tnh theo chiu ngang c thc hin nh tham gia cc nhm nng , pht trin kh nng truyn thng, hc s tha th, pht trin cm gic tin cy, thc hnh hnh v tha, v.v.. ,

Cn cu nguyn v thin qun l hai cch c c quan h thn tnh theo chiu dc. Gia nhp cu lc b, nh th, gio ng Hi gio v.v. gip gim nguy c cht sm v che ch ngi ta khi bnh tim, ngay c nhng ngi cao huyt p. Trong thi gian chn nm kho st, nhng bnh nhn gim quan h x hi cho thy d cht v bnh tim nhiu hn. Trong mt kho st ca bc s Jay Kaplan, nhng con kh b ct t lin lc vi ng loi pht trin bnh nghn ng mch vnh gp hai ln nhng con kh khng b cng thng, mc d mc cholesterol v huyt p ca chng ging nhau. Ti i hc Houston, tin s Robert Nerem nghin cu mt by th c di truyn tnh ging nhau, chng c cho n tht nhiu cht bo. Nhng nh nghin cu ch i tt c chng u b nghn ng mch nhng sau mt thi gian, h khng th hiu ti sao nhng con th chung trn li b nghn nhiu hn nhng con di. Ha ra rng, chuyn vin cho th n vn l mt ngi thp, mi khi em thc n vo c thng chi vi nhng con th cc chung di thp v c c th vi ti c trong khi nhng con th cc chung pha trn cao m c iu dng khng vi ti th b b ri, c lp. Cc nh khoa hc lp li cuc kho st v thy rng nhng con th thng xuyn c vut ve, c ni chuyn vi, chng t gim c trn 60 phn trm chng x cng ng mch so vi nhng con th khng c lu , trong khi chng c di truyn tnh tng t, c cho n ging nhau, lng cholesterol ca chng ging nhau, nhp tim p v huyt p ging nhau. Tin s Ornish i tm ngn ngun bnh tim bng mt lot nhng cu hi: Ci g u tin lm pht sinh bnh tim? l cch phn ng ca ngi ta trc nhng cng thng, nh gin d, th him, on hn. l tnh trng m kh kh mt mi hn nh c ni trong kinh Php c: N nh ti, mng tiN cp ti hi ti Ai m him hn yHn th khng th ngui. V sao c phn ng hn th khn ngui ? V qu t nng bn ng, xem ci ti v cng quan trng. V sao c thi xem mnh l quan trng (hay ni theo danh t Pht l chp ng)? V ngi ta tng mnh tch bit vi mi ngi, mi s vt khc vi ta. T tng ny pht sinh mt vng ln qun nh sau:

Khi tch bit vi mi ngi, ta tp trung vo bn ng, t c lp. T c lp a n mc cm b b ri. Mc cm b b ri sinh ra cm gic c n. Cm gic c n sinh ra au kh, bi quan ym th. Bi quan ym th a n mt trong hai loi phn ng u d sinh bnh: hoc b cng thng kinh nin v lun lun s hi, nghi ky, phng, ngh tt c u c th hi mnh (tnh trng nhng ngi tng t hoc b tp trung ci to); hai l sng bt cn (mt kiu t t chm) bng nhiu cch, nh lm vic qu sc, ung ru, chch phin, ht thuc l... Nhng th ny tm thi lm lng du cn au kh, nhng sau cm gic c c li cng tng, lm cho ngi ta ri vo mt vng ln qun. Mc cm c c cn pht sinh do lng t i t sai ch. Khi ta t gi tr con ngi ca mnh vo hu qu mt s c no (nh ot gii v ch bng cu quc t), vo li hnh x ca mt ngi no (nh c h hoan nghnh), th ta cho s c y hay con ngi y ci quyn nng trn cuc i mnh, c th em li hnh phc hay au kh cho mnh, v cui cng c th lm cho mnh sng hoc cht. Trong cuc kho st ca tin s Ornish, xy ra mt bi kch chng minh iu ny. Sam l mt bnh nhn tham gia chng trnh thay i li sng, sau mi thng anh tin b rt kh quan v nhiu phng din vt . Nhng trong nhng cuc tho lun nhm hng tun to tnh thn thit gia con ngi d nh tan cm gic c lp, anh ta khng bao gi pht biu v thng trnh tham d, trnh tip xc. Anh li l ngi ho thng, lun lun vt ch tiu nhng cuc luyn tp m chng trnh ra, chng t bnh mnh bnh phc. Mt ln, sau mt trn u ua thuyn vi nhng chic thuyn trn my vi tnh, anh tuyn b thng cuc v cht lin sau v mt cn kch ngt. Khi gii phu t thi anh, bc s tm thy mt cc mu ng trong mt ng mch vnh, v mt ng mch vnh khc ca anh b co li, pht sinh chng ni xut huyt. Cm xc cng thng ca anh li do phn ng ca anh trc tr chi in t m anh xem nh trn u mt mt mt cn; v ri thay, s tnh xy ra ng nh vy i vi Sam. Sau bc s li bit thm, s d Sam trnh tip xc mi ngi l v anh c mt b n mun giu kn. Anh tuyn b khi mi tham gia chng trnh rng anh l mt cu th quc t, trong khi k thc anh cha tng tham gia trn u no. Anh khng mun mi ngi khm ph iu b mt . Sam sai hai ln: t t cho mnh mt gi tr tng tng (cu th quc t); v tng rng mi ngi ch cng nhn anh nu anh l cu th quc t.

Tm li, cng thng khng ch do vic ta lm m cn do cch phn ng ca ta trc cng vic y. Cch phn ng ca ta li ty thuc thi sng ca ta. Nu ta xem mnh l mt ci g bit lp vi x hi thay v l mt phn t ca x hi, th chng ta d cm thy b cng thng kinh nin. S cng thng thng xuyn ny li c th a n bnh tim va do hu qu trc tip ca n trn qu tim, va do nhng mu mc sng t hy ca ngi ta pht sinh t mc cm b c lp. Nh vy, bt c g gip con ngi vt qua mc cm c n u c th cha lnh bnh. S thay i ton din li sng m tin s Ornish ra bao gm nhng im nh sau: 1. n chay hon ton. . 2. Tuyt i trnh thuc l, ru, caf, phin. 3. Tp th dc u n theo cc th th dc yoga hay dng sinh. 4. Gip mi ngi v dc s nng ca tp th. S m lng ra vi mi ngi, thng yu k khc l mt cch cha lnh tri tim v tm hn. S cu nguyn cng cho thy mi tng quan gia nhng con ngi ng thi i, bt k theo tn gio no. 5. Thin nh v qun tng tip xc vi phn cao siu su xa ca bn ng. S qun tng thn th lnh mnh gip rt nhiu cho s cha lnh thc s, nh kinh Php c ni: dn u, to tc tt c .S c lp ca con ngi nguyn nhn gy bnh xy ra ba phng din: c lp vi chnh mnh, vi ngi khc v vi mt nng lc cao siu bt k l Pht, Cha, hay sinh thi v tr. Mt th nghim ca tin s Ornish cho thy khi con bnh bt lin lc c vi phn thm su nht ca chnh mnh th c th cha lnh bnh. Tin s Ornish vit: Khi chng ta khi s c can m nhn vo nhng kha cnh ng s trong chnh ta, th c th xy n nhng iu k diu. Sau y l mt v d: John Cardozo mt bnh nhn tham d chng trnh cha tr, ln u tin c lm php qun tng th ng trc mt nhm chng ti. Sau y l cuc ni chuyn gia bc s Ornish v bnh nhn trong t th tp trung qun tng, gn nh b thi min: John: By gi ti ang b nghn, nh c mt cm xc tht mnh trong c hng, nhng ti khng bit l ci g. Bc s: c. Hy nhm mt li v a tm bn n ni c hng. Nu cm

xc y pht ra ting c, th l ting g? C ting g mun thot ra khng? John: N ging nh ting sm. BS: Bn c th pht li ting y khng? John: Ti c th m t. l mt ting sm vang di rt thm trm. BS: Hy li vi cm gic y. Hy cho n trn ngp trong bn. [ngng mt lt] Bn nghe g? John: Ti nghe mt ting reng. BS: C ln khng? John: Ln. BS: By gi, hy li vi ting y mt lt. [ngng] By gi, ci g xy n? John: N ang trn ngp ngi ti.. BS: Hy ton thn bn trn ngp m thanh y. Hy cho ti bit c hnh nh no xut hin trong tm bn hay khng, hay n vn l mt m thanh. John: N l mt m thanh ngn nga. BS: Bn nghe n t u? Bn cm thy n n t u? John: Ti cm thy n y (ch vo bng di) v y (ch vo c hng). BS: c. By gi ci g xy ra? John: m thanh di bng ang i ln ti lng ngc ti v ni lin li. BS: N ging nh th no? John: Nh mt ci ai. BS: c. C li vi cm gic y mt pht. (ngng). By gi bn cm thy th no? John: Cht cng. BS: c. Bn c th qun tng tri tim bn by gi ra sao khng? John: N rt nh v b vy kn. BS: Vy kn trong ci ai y? John: Vng. BS: V chnh ci ai pht ra m thanh? John: Phi. BS: N ging g? John: Ging b tng. BS: Xin bn hy m t n cng chi tit cng hay, dng nhiu cm quan cng tt. John: N hnh trn, nh mt bc tng chn ngang rt chc chn bng hoa cng. BS: Khng cn ni ln, hy hi thm bc tng y hay ci ai y hay bt c tn g bn mun gi, hy hi xem n c tn g hay khng, hay c ting

ni g khng, hay n c th t gii thiu cho bn bit n l ci g, bng mt cch no . N s pht ngn lng l m r rng, hoc n s khng ni g c. John: N ni n l mt ci t kt. BS: c. John: By gi n ang ni tn ca n l t kt. BS: Hy hi t kt y, n lm nhim v g, c mc ch g. John: Che ch ti. BS: Che ch bn khi ci g? John: Khi b l bch. BS: Ri. Hy nhn chn iu y v cm n t kt che ch bn khi b l bch. [ngng]. By gi n c ni g p li khi bn cm n n khng? John: N khng ni, nhng n hi lng. BS: Hy hi xem n cn che ch bn khi ci g na? John: Khng. BS: Khi bn ni l bch, hnh nh g khi ln trong bn? John: B ci nho lc ti cn b. BS: Hnh nh no ni bt nht ang hin ra, giai on no bn cm thy b l bch? John: Ti thng cm thy vy lun. BS: Bn c th ngh n mt v d no hin ln trong tr, khi bn nghe hai ting l bch? John: Vng, l vo nm ti chng 11 tui ti b ngi ta ci v nm banh tuyt khng ging nh mt a con trai nm, m ging con gi. BS: Hy hnh dung cnh tng y mt cch chi tit. iu y lm bn c cm tng nh th no? John : Nh th l ti mun tri t n ra nut ti xung v ti s bin mt trn i. BS: Hy li vi cm gic , d n kh chu tht. By gi bn thy ra sao? John: Nh th ti ang np sau t kt, n che ch ti. BS: Hy cm n n che ch cho bn khi bn cn che ch. Nhng hy hi xem n c th tr thnh trong sut, m ra, bn khng cn ngn cch vi tri tim ca bn hay khng? John: N ni "c". BS: Vy by gi bn thy g? Sau lng n c nhng g? John: Rt nhiu gng mt. BS: Bn c nhn ra ngi no khng? John: C. Mi ngi trong nhm ti nay. BS: Bn c thy tri tim bn u khng?

 John: Ti khng thy r lm. BS: Vy bn thy g? John: Ti vn thy n b mt bc tng vy kn. BS: Hy hi bc tng ang vy kn tim bn, mc ch n l g? John: Gn nh n ang gi mt ci g cho khi tun ra, hn l s mt ci g ngoi vo. BS: c. Hy hi bc tng, n ang gi ci g trong y? John: [ngng] Nc mt. S b l bch. BS: Hi bc tng c th m ra, cho nc mt bn tun ra khng? N c th ng li nu vic y qu au n. Ri cm n n ln na v che ch bn. John: c. [Anh ta khi s khc rng rc. Mt lt sau, anh mm ci.] BS: John, By gi bn cm thy th no? John: D chu hn nhiu lm, v an n hn. BS: Hy thng thc nim vui y trong chc lt By gi, bn cn nghe ting sm khng? John: Khng. BS: Cn c cm gic tt nghn c hng khng? John: Khng. BS: By gi, hy m mt ra. Bn cn mun ni g na khng? John: Tim ti cm thy c ci m hn nhiu. BS: Ti on rng nu bn chu kh t hi lng mnh nhiu ln, bn s khm ph nhiu hn na. Tht cn rt nhiu can m lm iu bn lm trc mt nhm ngi. y l iu kh lm nht, v cng cha lnh mt cch su xa nht. kt lun, ta c th ni phng php bc s Ornish dng cha tim rt gn vi cch luyn tm trong o Pht. N khng nhng gip cha lnh tri tim vt l m cn cha lnh tm bnh chp ng trm trng ni con ngi. nh hng ca n tht su xa, bng chng l hin nay c rt nhiu ngi M tr tui n chay, hnh thin, b thuc l v cc th nghin ngp khc./.

---o0o--HT